________________
પ્રા. ઉપદેશમલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૨૯૭ સન્માન-સત્કાર ન કરે.” આ સાંભળીને શાલિભદ્ર વિચારવા લાગ્યા કે, મારે પણ બીજા કોઇ સ્વામી છે ? એમ ધારીને મન દુભાણું. સાતમી ભૂમિથી છેક નીચે ભૂમિતલપુર આવી ઉત્તમ ભેટશું આપીને રાજાના પગમાં પડ્યો.
રાજાએ પણ તેને ઘણાં રત્નાભૂષણો આપ્યાં અને શ્રેણિકે તેને પોતાના ખોળામાં બેસાડ્યો. મીઠાં વચનોથી ભાવથી તેને બોલાવ્યો, પરંતુ તેનાથી શરીરનો સ્પર્શ ખમી શકાતો નથી, એટલે દુઃખ પામ્યા. તે વખતે મલ્લિકા-માલતી પુષ્પોની માળા કરમાઈ ગઈ, તે ક્ષણો મહામુશ્કેલીથી પસાર કર્યા. શ્રેણિકના ખોળામાં તેનું સુકુમાર શરીર ચળવળવા લાગ્યું, એટલે તે દેખીને રાજાએ કહ્યું કે, “હે પુત્ર ! તું હવે તારા સ્થાને જા.'
હવે શ્રેણિક રાજાને ધારાગિરિ (યાંત્રિક ફૂવારાવાળા) મહેલમાં સ્નાન ક્રીડા કરાવવા લઇ ગયા, ત્યાં વિલાસ કરતાં કરતાં રાજાના હસ્તનું મુદ્રારત્ન જળની અંદર પડી ગયું. ઘણી તપાસ કરી પણ હાથ ન લાગ્યું. ભદ્રાથી આજ્ઞા પામેલ દાસી તે વાવડીના જળને ઠાલવવા લાગી, ત્યારે ઘણાં રત્નો તેમાં ભરેલાં હતાં, તેની અંદર રહેલ આ શ્રેણિકની મુદ્રા કાળા કોલસા જેવી ઓળખાઈ આવી.
આવાં ઝગમગતાં આભૂષણો ત્યાગ કરવાનું રાજાએ ભદ્રાને પૂછયું. ત્યારે કહ્યું કે, હંમેશાં નવાં નવાં ભાવૂણો શરીરપર પહેરીને બીજા દિવસે નિર્માલ્યની જેમ વાવડીમાં ફેંકી દે છે, તે સાંભળી રાજા મનમાં ચમત્કાર પામ્યો અને વિચારવા લાગ્યો કે, આ ભદ્રાના પુત્ર પૂર્વભવમાં ઘણું પુણ્ય કર્યું હશે. હવે રાજા ભદ્રાને પૂછીને પોતાના મંદિરે જઇને પવિત્ર ન્યાય-પૂર્વક રાજ્ય પાલન કરવા લાગ્યો. (૫૦)
હવે ઉપર આવીને શાલિભદ્ર તત્ત્વ વિચારવા લાગ્યો કે, “ખરેખર હું નિર્માગી અતિપ્રમાદી બની ગયો છું. મારી. તરુણ તરુણીઓમાં ખૂબજ આસક્તિ કરીને મારું મનુષ્ય-જીવન નિષ્ફળ બનાવ્યું છે. મેં પૂર્વ જન્મમાં કંઈપણ સુકૃત-પુણ્ય કરેલું છે, તે કારણ અત્યારે દેવતાઈ ભોગ પ્રાપ્ત કર્યા છે. વળી મારા મનમાં એક વાત ખટક્યા કરે છે કે, “હજુ મારા ઉપર બીજા સ્વામી પ્રાપ્ત થયા છે. અહિં તો પૂર્વભવમાં ઉપાર્જન કરેલ પુણ્ય-પાપના પ્રભાવથી ઘણો સુખનો ભોગવટો કર્યો, તો હવે આવો સુંદર ભાવ પ્રાપ્ત કરીને સમગ્ર ધર્મ કરવાની મતિ કરું, જેથી મોક્ષ અને સ્વર્ગનો માર્ગ સરળ થાય.
હવે તે સમયે અણચિંતવેલ-ઓચિંતા ઝરણા સમાન વિચરતા વિચરતા ધર્મઘોષ ગુરુ પધાર્યા. સમગ્ર સેના અને પરિવાર-સહિત શ્રેણિક રાજાએ ત્યાં જઇને તે ગચ્છાધિપતિને વંદન કર્યું. શાલિભદ્ર પણ ત્યાં આવી પહોંચ્યા અને આચાર્યની ગંભીર અર્થવાળી દેશના સાંભળી. નવીન નવીન થતા સંવેગ-વેગથી મનના અનેક પ્રકારના મેલને દેશના-જળથી
