________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૨૯૫ સર્વ મનોરથો પૂર્ણ કરે છે. વળી દરરોજ પહેરવા યોગ્ય કપડાં નેત્રપટ્ટ, પ્રતિપટ્ટ, રેશમી કપડાં, ઉદરપટ્ટ, મણિ-સુવર્ણનાં કડાં, કુંડલ, મુગટ વગેરે આભૂષણો શાલિભદ્રના પલંક નીચે રાત્રે સ્થાપન કરતા હતા. વળી હંસરૂંવાટી સરખી સુંવાળી તલાઈ પણ પાથરી જતા હતા. દેવલોકમાં દેવો જેમ અપચ્છરાઓ સાથે તેમ શાલિભદ્ર પોતાની પ્રિયાઓ સાથે દિવ્યભોગ ભોગવતા હતા. વળી અગર, કપૂર આદિ સુગંધી પદાર્થો મહેંકતા હતા. સૂર્યનાં કિરણો પણ તેનાં અંગપર સ્પર્શ કરી જતા હતા.
કોઇક સમયે રાજગૃહી નગરીમાં ઘણી કિંમતી રત્નકંબલના વેપારીઓનો વણજાર વેલ, જેઓ શ્રેણિકના દરબારમાં વેચવા માટે ગયા. કિંમત પૂછી, તો લાખો સોનૈયાનું મૂલ્ય જણાવ્યું, જેથી શ્રેણિકે તેમાંથી એકેય ખરીદી ન કરી. રાજકુળમાં કોઇ લેનાર ન મળ્યો, એટલે કંબલ વેચ્યા વગર નિરાશ બનેલા પરદેશી વેપારીઓ ત્યાંથી બહાર નીકળીને ભદ્રાશેઠાણીને ઘરે આવ્યા. મનમાં તેઓ વિચાર કરવા લાગ્યા કે, “રાજા જે ખરીદી શક્યો નહિ, તેનો ગ્રાહક હવે કોણ મળવાનો છે ? ભદ્રાએ મૂલ્ય નક્કી કરી સર્વ રત્નકંબલો ખરીદ કરી લીધી. (૨૫) ત્યારપછી ચેલણારાણીને ખબર પડી કે, શ્રેણિકે એકે ય રત્નકંબલ ન ખરીદી, એટલે ચેલણાએ રાજાને ઠપકો આપતા કહ્યું કે, એક તો રત્નકંબલ ખરીદ કરીને મને આપવી હતી. એક જેટલું મૂલ્ય તમને ન મળ્યું? શ્રેણિક રાજકાર્યમાં એવો પરોવાયેલો હતો, જેથી તેનું લક્ષ્ય ન રહ્યું. વળી શ્રેણિકે તે વેપારીઓને આદર-પૂર્વક બોલાવી એક કંબલરત્ન આપવા કહ્યું. વેપારીઓએ કહ્યું કે, “હવે એકપણ બાકી રહી નથી. સર્વ તે ભદ્રા સાર્થવાહીએ સામટી ખરીદ કરી લીધી. એટલે રાજાએ ભદ્રા શેઠાણીને બોલાવી એકની માગણી કરી. ત્યારે ભદ્રાએ કહ્યું કે, “રાજન્ ! મેં સર્વના ટૂકડા કરી શાલિભદ્રપુત્રની ભાર્યાઓને પગ લૂછવા માટે આપી દીધા છે અને દરરોજ તેનો ઉપયોગ કરશે.'
સુંદર યશવાળો શ્રેણિક આ સાંભળીને ચમત્કાર પામ્યો અને વિચારવા લાગ્યો. કે, કામદેવની ઉપમાવાળો આ વણિક શાલિભદ્ર તેઓનો પતિ કેવો હશે ? સર્વથા સુખી પૃથ્વી પર રહેલા દેવકુમાર સરખી શોભાવાળા તેને મારે જરૂર દેખવો જોઇએ. એટલે રાજાએ ભદ્રાને કહેવરાવ્યું કે, “નેત્રના ઉત્સવભૂત એવા શાલિભદ્ર પુત્રને અહિં લાવો.' ત્યારે સ્વામીએ કૃપા કરીને મારા ઘરે પધારવું. નિરુપાય થઇને હું આપને મારે ત્યાં પધારવાનું નિમંત્રણ આપું છું' – એમ કહીને પુરુષોને તેડવા મોકલ્યા.
રાજાએ તેમનું સન્માન કર્યું. એ વિષયમાં રાજાએ અનુમતિ આપી. ભદ્રા સાર્થવાહીએ તે સમયે ધ્વજા-પતાકા, તોરણો, ચીનાઈ કિંમતી વસ્ત્રોના ચંદરવા, હાર, હીરા, અંકરન, માણિક્ય, ચકચકતાં બીજાં રતનો જડિત આભૂષણો શોભા માટે લટકાવ્યાં. તેના છેડા પર
