________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ
૨૮૩ નિષ્કામભાવથી હંમેશાં અત્યન્ત વૈયાવચ્ચ કરીને પોતાની પ્રતિજ્ઞા સફલ કરતા હતા.
શાસ્ત્રમાં કહેલું છે કે, “જ્ઞાન, ચારિત્ર, તપ વગેરેનું અજીર્ણ થાય, તો તેનું ફળ ચાલ્યું જાય છે, પરંતુ કરેલું વૈયાવચ્ચ તેનું ફળ કદાપિ નાશ પામતું નથી.” (૫૦)
- ચારિત્રથી ભગ્ન થયો હોય, અગર મૃત્યુ પામેલાનું ચારિત્ર નાશ પામે છે, આવૃત્તિ કર્યા વગરનું શ્રુતજ્ઞાન તે પણ ભૂલાઇને નાશ પામે છે, પરંતુ વૈયાવચ્ચ કરીને ઉપાર્જન કરેલ પુણ્યોદયનું શુભકર્મ નાશ પામતું નથી. વેયાવચ્ચ કરવાના પરિણામવાળા, શ્રદ્ધાથી કરવાની ઈચ્છાવાળા, દીનતા વગરના મનવાળા તપસ્વી મુનિને લાભ જ થાય છે.
હવે સુબાહુસાધુ સમુદાયના સર્વસાધુઓની વિશ્રામણા-શરીર દબાવવાનો નિયમ ગ્રહણ કરે છે. સાહસિક-શિરોમણિ તે નિયમની સાધના અવિશ્રાન્તપણે કરતા હતા, સર્વે સાધુઓની સર્વ યત્ન-પૂર્વક જેમ જેમ તે વિશ્રામણા કરતા હતા, તેમ તેમ લાંબા કાળના પાપની પરંપરાને તેણે પાતાળમાં પાતળી-અલ્પ પ્રમાણવાળી કરી નાખી. શ્રી વજનાભ આચાર્ય સાધુની પર્ષદામાં હંમેશાં તેઓની નિષ્કામભાવવાળી વેયાવચ્ચ અને વિશ્રામણાની એવી રીતે પ્રશંસા કરતા હતા કે, “આ બંને આત્માઓ તદન નિસ્પૃહભાવે કર્મ ખપાવવાના મુદ્દાથી ભેદભાવ રાખ્યા વગર કેવું અપૂર્વ વેયાવચ્ચ અને વિશ્રામણ કરે છે !' આચાર્યો તો માત્ર તેમના યથાર્થ ગુણો હોવાથી છતા ગુણની પ્રશંસા કરી સમ્યક્તની નિર્મલતા કરી.
ત્યારે પ્રવચન સૂત્ર અને અર્થથી ભણતા અને ભણાવતા એવા પીઠ અને મહાપીઠ બંને સાધુઓ પોતાના અશુભ કર્મોદયથી આ પ્રશંસા સાંભળીને મનમાં વિચરવા લાગ્યા કે, “અહિ ગુરુકુલવાસમાં પણ, રાજકુલ, દેવકુલ અને સંસારીઓમા જે વ્યવહાર દેખાય છે, તેવો અહિં પણ વ્યવહાર દેખાય છે. પોતાનું કાર્ય કરવામાં જેઓ હંમેશા સજ્જ રહે, તેને ગુરુઓ પણ વખાણે. અમે દરરોજ શાસ્ત્રોના પરમાર્થને વાંચીને વિચારવામાં સ્થિરચિત્તવાળા છીએ, તેમાં જ સદા ઉદ્યમશીલ છીએ, છતાં પણ પર્ષદામાં આચાર્ય મહારાજ અમારું નામ પણ લેતા નથી.
આચાર્ય ભગવંતે વીશ સ્થાનકનું સુંદર આરાધન કરી સર્વ પુણ્યોમાં શિરોમણિ સ્થાનમાં રહેલ તીર્થંકર-નાયગોત્ર બાંધ્યું. કરેલા વેયાવચ્ચ રૂપ સુકૃતની અનુમોદના કરનાર બાહુમુનિએ ચક્રવર્તી-ફલ ઉપાર્જન કર્યું. પોતાના બાહુથી સાધુની વિશ્રામણા કરનાર સુબાહુએ બાહુનું બલ ફલ ઉપાર્જન કર્યું. પીઠ અને મહાપીઠ સાધુઓએ ગુરુની પ્રશંસામાં અશ્રદ્ધા થવાને યોગે અને છેલ્લી વખતે તે પાપને ન આલોવ્યું, તેથી તે શલ્યના પ્રભાવે તેઓ સ્ત્રીભાવ પામ્યા. અનેક કોટી વર્ષો સુધી સાધુ-પર્યાય પાલન કરીને પાંચે સાધુઓ પાંચ અનુત્તર વિમાનમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થયા. પ્રથમ દેવતા ૩૩ સાગરોપમનું આયુષ્ય પાલન
