________________
૨૮૪
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ કરીને, ત્યંથી અવી મરુદેવી અને નાભિ રાજાના પુત્ર, સુમંગલા નામની પુત્રી એમ યુગલપણે ઉષ્પન્ન થયા. દક્ષિણાર્ધ ભરતના મધ્યખંડમાં ઋષભસ્વામી નામના તીર્થકર થયા. તેમનો જન્મોત્સવ વગેરે કલ્યાણકો ઋષભ ચરિત્રથી જાણવાં.
છ લાખ પૂર્વો પસાર થયા પછી બાહુ અને પીઠ નામના દેવો પરમેશ્વરના પ્રથમ બાલક-બાલિકાના યુગલરૂપે જન્મ્યા. સુમંગલા રાણીને ભરત અને બ્રાહ્મી નામનું યુગલ જમ્મુ. સુબાહુ અને મહાપીઠ દેવો ઋષભ ભગવંતની સુનંદા રાણીની કુક્ષીએ યુગલપણે જન્મ્યા. બંને યુગલો યુવાનવય પામ્યા. દિવ્ય કેવલજ્ઞાનવાળા શ્રી ઋષભસ્વામી તીર્થંકર ભગવંતે તીર્થ પ્રવર્તાવ્યું. તેમાં ચારેએ દીક્ષા લીધી અને સિદ્ધિ પામ્યા. તે સર્વ તેમના ચરિત્રથી જાણી લેવું. આ પ્રમાણે બાહુ અને સુબાહુ મુનિની ગુરુએ કરેલી પ્રશંસા ન સહન કરતાં તે પીઠ અને મહાપીઠ સાધુઓ બ્રાહ્મી અને સુંદરીભાવે સ્ત્રીપણું પામ્યા, જે અનંતી પાપરાશિપણે ગણાવેલ છે. (૧૯)
પીઠ-મહાપીઠની કથા પૂર્ણ. पर-परिवायं गिण्हइ, अट्ठमय-विरल्लणे सया रमइ | डज्झइ य परिसिरीए, सकसाओ दुक्खिओ निच्चं ।।६९।। વિરહ-વિવાય-ફળો, ફન--સંઘે વારિરસ | नत्य किर देवलोए वि देवसमिईसु अवगासो ||७०|| जइ ता जण-संववहार-वज्जियमकज्जमायरइ अन्नो | जो तं पुणो विकत्थइ, परस्स वसणेण सो दुहिओ |७१।। सुठु वि उज्जव(म)माणं, पंचेव करिति रित्तयं समणं ।
अप्पथुई परनिंदा, जिब्भोवत्था कसाया य ।।७२।। બીજાના દોષોને ગ્રહણ કરે છે, અર્થાત્ પારકી નિંદા-પંચાત કરે છે, આગળ જણાવીશું, તેવા જાતિ આદિ આઠ મદસ્થાનકો પોતે અગર બીજા દ્વારા વિસ્તાર કરવામાં આનંદ માણે છે, બીજા પુણ્યશાળીઓને પોતાની લક્ષ્મી ભોગવતા દેખીને પોતાના મનમાં ઇર્ષ્યાથી બળ્યા કરે છે, ક્રોધાદિક કષાયવાળો આત્મા હંમેશાં અહિં કે પરલોકમાં દુઃખી જ થાય છે. (૧૯)
લાકડી, મુષ્ટિ આદિથી યુદ્ધ કરનાર, વાણીથી કજિયો કરનાર, તેની રુચિવાળો હોય, તેવા કારણે કુલ-ગણ-સંઘે પોતાના સ્થાનથી કાઢી મૂકેલો હોય, ગચ્છ-સંઘ બહાર કરેલો
