________________
૨૪૮
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ હવે તોપંચત્વ પામીએ, તો જ તેનાથી આપણું કલ્યાણ છે. એક લાખપ્રમાણ ધન ખર્ચીને ક્ષીરનું ભોજન તેણે તૈયાર કર્યું. હવે અંદર ઝેર નાખીને પોતે ભક્ષણ કરવા ભાવના કરી. તે શ્રાર્વિક વિચારવા લાગી કે “પંચ નમસ્કારનું સ્મરણ કરી હું કુટુંબ સહિત આ ઝરમિશ્રિત ભોજન કરી પ્રાણોનો પરિત્યાગ કરીશ, પરંતુ કદાપિ ભીખ નહિ માગીશ.' તે સાર્થવાહી શ્રાવિકા જેટલામાં ઝેર ચૂર્ણ ભોજનમાં નાખવા તૈયાર થઈ, તેટલામાં જાણે પુણ્યથી આકર્ષાયેલા હોય, તેમ વજસેન મુનિ ત્યાં આવી પહોંચ્યા.
તેમના દર્શનથી આનંદિત થયેલી તે ચિંતવવા લાગી કે, “આ યોગ બહુ સુંદર થયો, યોગ્ય સમયે સુપાત્રદાનનો લાભ થયો, તો તેમને પ્રતિભાભી પછી ઝેરમિશ્રિત ભોજન ખાઈને મરીશું.” મુનિને વંદના કરી ખીરથી પ્રતિલાભી તે વજસેન મુનિ પાસે લાખના મૂલ્યની ખીરનો પરમાર્થ પ્રગટ કર્યો. ત્યારે મુનિએ શ્રાવિકાને કહ્યું કે, “ખીરમાં ઝેરન નાખીશ, મરણથી સર્યું, કારણ કે, આવતી કાલે મોટો સુકાળ થવાનો છે. શ્રી વજસ્વામી ગુરુ મહારાજે મને એકાંતમાં આ પ્રમાણે કહ્યું હતું કે, અહિં ભયંકર દુષ્કાળ છે, માટે તું દૂર દેશાવરમાં જા અને વિહાર કરતાં કરતાં જ્યાં લાખના મૂલ્યવાળી પકાવેલી ખીર પ્રાપ્ત થાય, તે દિવસથી જ જાણજે કે, હવે સુકાળ આવી પહોંચ્યો છે.”
માટે હે ધર્મશીલે હવે જોઇએ તેટલા પ્રમાણમાં અનાજની સુલભતા થશે, તો વગર પ્રયોજને આવું અકાલમરણ શા માટે પામવું ?”
વળી વજસેન મુનિએ કહ્યું કે, “સુકાળ થવાના કારણે તમો સ્વસ્થ ચિત્તવાળા થાવ. એટલે કુટુંબ સમુદાયે ઉજ્જવળ પ્રવજ્યા સ્વીકારીને પોતાના સત્ત્વથી પવિત્ર ચારિત્રનું પાલન કરવું.” આ સાંભળીને રોમાંચિત અંગવાળી બની ઝેરનો ત્યાગ કરી મુનિને વંદના કરી ઇચ્છા પ્રમાણે ભોજન કર્યું. દિવસના છેલ્લા ભાગમાં દેશાન્તરેથી અતિપ્રચુર ધાન્યથી ભરેલાં ઘણાં વહાણો આવી પહોંચ્યાં, એટલે તેનાથી અતિસુકાળ પ્રવર્યો.
વજસેન મુનિવરની પાસે શુદ્ધ ચિત્તવાળા તે સર્વેએ નિરવઘ દીક્ષા અંગીકાર કરીને તેઓ અનેક સ્થળે વિચરવા લાગ્યા. આ પ્રમાણે વજસ્વામીના શિષ્ય વજસેન અને તેમના શિષ્યોની વિસ્તારવાળી પરંપરા આજે પણ વિચરી રહેલ છે. (૩૭૮ ગાથા)
આજે પણ દીક્ષા-વડી દીક્ષા પદાર્પણ સમયે નામકરણ કરતાં દરેક કોટિક ગુણ, વયુરી (વજ) શાખા... ઇત્યાદિક બોલી વજની શાખાનું સ્મરણ કરવામાં આવે છે.
- આ પ્રમાણે ધર્મદાસગણિકૃત ઉપદેશમાલાની ૪૮મી ગાથાની ટીકાના વિવેચનમાં કહેલી વજર્ષિની પ્રાકૃત કથાના આચાર્ય શ્રી હેમસાગરસૂરિએ કરેલો ગૂર્જરનુવાદ પૂર્ણ થયો.
