________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૨૫૧ ભાર્યા-મરણ, વૃદ્ધવયવાળાનેપુત્રનું મરણ આ ત્રણે મોટાં દુઃખો કહેલાં છે.” પોતાના સમગ્ર સ્વજનોથી રહિત એવો પણ જે આ જીવે છે, તે “ન ઘટી શકે તેવાં કાર્ય ઘડનાર દેવભાગ્યનો પોતાનો વ્યાપાર છે. તેના અશુભોદય કર્મની સાથે તે છોકરો સર્વ લોકોને પણ અળખામણો થઇ ગયો. તેના પિતાની પાછળ ઘરની સમૃદ્ધિ પણ ચાલી ગઇ.
અનુક્રમે આઠ વર્ષની વયનો થયો, ત્યારે જાણે ટીપેલા હોય તેવા વિષમ પાદયુગલવાળો, દુંટીની સૂંઢ બહાર નીકળેલી હોય તેવો, અતિકઠણ ઘણા મોટા પેટવાળો માંસ વગરનો, પ્રગટ હાડકાં દેખાતાં હોય તેવા વક્ષ્યસ્થળવાળો, વિષમ વાંકી બાહાઓવાળો, લટકતા વિષમ હોઠવાળો, અતિચીબા મોટા છિદ્રયુક્ત નાસિકાવાળો, ઝીણી ચપટી કેકરા-કાણી દૃષ્ટિવાળો, ટોપરા જેવા કાનવાળો, ત્રિકોણ મસ્તકવાળો, માખીઓ જેના ઉપર બણબણી રહેલી છે વો કદ્રુપો તે પૃથ્વીપીઠમાં ભીખ માટે ભટકતો હતો.
મગધપુરીમાં ભમતાં ભમતાં તેને પોતાના મામા મળી ગયા. ત્યાં ઘરનાં કાર્ય કરવા લાગ્યો, જેથી તેના મામા ગૃહકાર્યમાં નિશ્ચિત થયા. અતિસુખી સજ્જન લોકો પણ સ્વભાવથી દુર્જન લોકો અને નગરજનોએ તેને આડું-અવળું મામાથી વિરુદ્ધ સમજાવી ભગાવ્યો. વચન-પરંપરારૂપ ચોખા અને પારકી પંચાતરૂપ ગોરસ-દૂધથી તૈયાર થયેલ ગળી રાબડીનો સ્વાદ કોઈ અપૂર્વ પ્રકારનો હોય છે ! તે બિચારા ભાણિયાને પાડોશી અને બીજાઓ ચડાવીને ભરમાવે છે કે, “હે ગરીબડા ! અહિં તારું કંઇ વળવાનું છે ? માત્ર કામ કરીને તેને ખાવાનું આપે છે. બીજા નોકરને લાવે, તો તેને આજીવિકા-પગાર આપવો પડે, તું તો મફતિયું કામ કરનાર ઠીક મળી ગયો છે. તને તો કશુંય આપતા નથી.
લોકોએ આમ સમજાવ્યો, એટલે એનું મન કામ કરવામાં પાછું પડ્યું. મામાના ઘરના કાર્યમાં પૂરતું ધ્યાન આપતો નથી. મામાને વૃત્તાન્તની ખબર પડી, એટલે સમજાવ્યો કે, લોકોના કહેવા ઉપર ધ્યાન ન આપીશ. તારા માટે મને દરેક પૂરી ચિંતા છે. મારે અતિશય રૂપવાળી આ ત્રણ પુત્રીઓ છે, તેમાંથી મોટીનું લગ્ન તારી સાથે કરી આપીશ. તેના વચનથી વળી તેનું મન સ્વસ્થ થયું અને ઘરકાર્યો સારી રીતે કરવા લાગ્યો.
કન્યા વરવા લાયક થઈ, એટલે પુત્રીને કહ્યું કે, “હે વત્સ ! અતિશય સારા સ્વભાવવાળા ભર્તારને સ્વીકાર.” પુત્રીએ કહ્યું, “હે પિતાજી ! મારું રમણ થાય તો પણ તેને હું નહિ પરણીશ.” ફરી ખેદમનવાળો થયો, ત્યારે મામાએ કહ્યું કે, હે વત્સ ! બીજી પુત્રી આપીશ. વિવાદસમય થયો, ત્યારે બીજીએ પણ ધૂત્કાર કરી નાપસંદ કર્યો. ત્રીજીના પગ ધોવા ઇત્યાદિત વિનયોપચાર કરવા પૂર્વક દરરોજ લગ્ન કરવાની વાત કરે છે, તો તે પણ આક્રોશ કરીને ઘૂંકે છે.
