________________
૨૮૦
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ ઠંડી મશ્કરી કરતાં પ્રેમપૂર્વક વૈદ્યપુત્રને કહ્યું કે, “પરલોકની ચિંતાથી મુક્ત બની માત્ર આ લોકનાં જ સુખ મેળવવામાં મમતાવાળો બની તું સમગ્ર નગર-જનોને વૈદ્યના બાનાથી લૂટે છે, ધન ઉપાર્જન કરે છે. તે માત્ર તેની જ ચિકિત્સા-વૈદું કરે છે, જેઓ તને ધન આપે છે.”
જો કોઈ પૈસા આપ્યા વગર ચાલ્યો જાય, તો તે પંચત્વ પામે છે. તે માટે કહેવાય છે કે – “વૈદ્યો બિચારા દુઃખી રોગીઓ પાસેથી ધનનું હરણ કરે છે, મૃત્યુ પામે, એટલે પલાયન થઈ જવું, વૈદ્યનું વૈદ્યત્વ હોય તો માત્ર આટલું જ, તેઓ આયુષ્ય જોડવા સમર્થ બની શકતા નથી. અમે પણ તારી પાસેથી આ વૈદ્યકની વિદ્યા સીખીને એવી ધનની કમાણી કરીએ કે, જેથી ગોળ, ખાંડ, ઘી, નાખીને મજેના પુડલા, લાડુ વગેરે મિષ્ટાન્ન ભોજન કરીએ, તો તું આ વૈદું અમને શીખવ. હે મિત્ર ! કોઇ વખત આ તારા શીખેલ વૈદાનો પરલોક-માર્ગમાં ઉપયોગ કર.”
'નિર્ઝન્થ સાધુ-ધર્મનું સેવન કરનાર મુનિ, દીન, અનાથ, દુઃખીઓના રોગની ચિકિત્સા કરી ઔષધ આપી શીખેલ વૈદ્યકને સફળ કર.” વૈદ્ય કહ્યું કે, “શું હું તેમ નથી કરતો ?” એમ કહ્યું એટલે તેઓએ કહ્યું કે, “આ હમણાં કુષ્ઠરોગવાળા મહામુનિ ગયા, તેની ચિકિત્સા કર.”
વૈદ્ય કહ્યું કે, “જરૂર તેનો રોગ દૂર કરું, પરંતુ તેને માટે મહાકિંમતી ઔષધો જોઈએ, તે મારી પાસે નથી.” મિત્રોએ કહ્યું કે, “ક્રોડ મૂલ્ય થાય, તો પણ અમે આપીશું. શાની જરૂર છે ? તે કહે.' ત્યારે વૈદ્ય કહ્યું કે, “ગોશીષચંદન અને કંબલરત્ન તેમજ લક્ષપાકતેલ આ ચિકિત્સામાં ઉપયોગી છે અને તેનું મૂલ્ય ઘણું જ મોટું થાય છે. તેમાં લક્ષપાકતેલ તો મેં પકાવીને તૈયાર કરેલું છે, તે મારી ઔષધશાળાએ છે, તો બે લાખ મૂલ્ય લઇને તેઓ મોટા વેપારીની દુકાને પહોંચ્યા અને લાખ લાખ નાણું આપીને વેપારી પાસે કંબલરત્ન અને ઉત્તમ ચંદન માગવા લાગ્યા.
વેપારીએ તે બંને વસ્તુઓ અર્પણ કરીને પૂછયું કે, “આ મૂલ્યવાન વસ્તુનું તમારે શું પ્રયોજન પડ્યું ?” સાચી હકીકત જણાવી, એટલે તે વેપારી વિચારવા લાગ્યો કે, “જો આ યુવકોને સાધુની માવજત કરવાની શ્રદ્ધા થઈ છે, તો હવે હું છેડાની વયે પહોંચ્યો છું, તો તેમાં હું પણ સહભાગી કેમ ન બનું?” ત્યારે વેપારીએ તે મિત્રોને કહ્યું કે, ‘તમારે તપસ્વીની ચિકિત્સા-સેવા કરવી છે, તો મારે મૂલ્યની જરૂર નથી, મારે પણ ધર્મનું પ્રયોજન છે. અતિવિશુદ્ધ ધર્મની શ્રદ્ધાવાળા વણિકે કંબલરત્ન અને ચંદન આપીને દીક્ષા અંગીકાર કરી અને તે જ ભવે અંતકૃત્ કેવલી થયા. તે વૈદ્યરાજ, રાજપુત્ર, શેઠ-પુત્ર, મંત્રિ-પુત્ર, સાર્થવાહપુત્ર એમ પાંચે એકઠાં થઇ ઔષધો ગ્રહણ કરીને તે ઉદ્યાનમાં ગયા કે, જ્યાં આ મુનિ પ્રતિમા અંગીકાર કરી ધ્યાન કરી રહેલા છે.
