________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
ત્યારપછી પોતાનાં અતિશય દુર્ભાગ્યના દુઃખથી દુભાએલા મનવાળા તેનો આ ત્રણેએ તિરસ્કાર કર્યો, એટલે ઘરમાં ક્યાંય શાંતિ ન મેળવતો તે ત્યાંથી બહાર નીકળી ગયો. ભોજન, વસ્ત્રાદિક વગરનો પૃથ્વીપીઠમાં દીનમનથી ભટકતો, ભિક્ષાવૃત્તિ કરી જીવનનિર્વાહ કરતો હતો. ભિક્ષાથી ઉદરપૂર્તિ થતી ન હતી, ભૂખ લાગતી હતી, અતિરોગ, શોક, દુર્ભાગ્યથી ભયંક૨ દુઃખી થએલો એવો તે ચિંતવવા લાગ્યો કે, ‘મારા જીવતરને ધિક્કાર થાઓ.’
૨૫૨
‘મનુષ્યપણું સમાન હોવા છતાં, ઇન્દ્રિય-સમુદાય દરેક સરખો હોવા છતાં હું ભિક્ષાથી જીવું છું અને બીજા ભાગ્યશાળીઓ અહિં આનંદ ભોગ-વિલાસ કરે છે. એક મનુષ્ય એવો શોક કરે છે કે મેં કોઇને કંઇપણ દાન આપ્યું નથી. જ્યારે હું તેનાથી વિપરીત શોક કરું છું કે આજે મને ભિક્ષામાં કંઇ પ્રાપ્ત થયું નથી અને તેનાથી વિપરત શોક કરું છું કે આજે મને ભિક્ષામાં કંઇ પ્રાપ્ત થયું નથી અને આમ ફ્લેશાનુભવ કરું છું. કેટલાક ધર્મ કરવા માટે પોતાની ઘણી લક્ષ્મીનો ત્યાગ કરે છે, જ્યારે ઘણા સ્થાનમાં જર્જરિત થએલું એવું આ ઠીબડું પણ હું ત્યાગ કરી શકતો નથી.
પોતાને સુંદર તરુણીઓ સ્વાધીન હોવા છતાં એક મનુષ્ય તેના ઉપર આંખ પણ કરતો નથી, જ્યારે હું તો માત્ર સંકલ્પ કરીને તેના વિષયનો સંતોષ વહન કરું છું. (૨૫) એક ભાગ્યશાળી પુરુષને ચારણ લોકો ‘તમો જય પામો, લાંબા કાળ સુધી જીવતા રહો, આનંદ પામો’- એમ સ્તુતિ કરે છે, જ્યારે હું તો વગર કારણે ભિક્ષા માટે ગયો હોઉં તો પણ મારા ઉપર લોકો આક્રોશ-તિરસ્કાર કરે છે.
કેટલાકો કઠોર વચન બોલનારને એમ જાણે છે કે, ‘એમ બોલીને પણ તેને સંતોષ થતો હોય, તો ભલે તેઓ તેમાં આનંદ માને,' જ્યારે હું તો કઠોર વચન કહેનાર-તિરસ્કાર કરનારને પણ આશીર્વાદ આપું છું,
તો પણ મને ગળે પકડીને બહાર કાઢે છે. હું અતિશય પ્રચુર પાપનો ભંડાર છું, મારી ચેષ્ટા-વર્તન પણ ઘણા હીન પ્રકારનું છે. આવી રીતે હવે મારે જીવીને શું કરવું, આ દુઃખથી મુક્ત થવા માટે મને મરણ એ જ શરણ છે.' આ પ્રમાણે લાંબાકાળ સુધી ચિંતવીને સુંદર ધર્મમાર્ગને ન જાણતો આ પર્વત પરથી પડતું મૂકી પડવા માટે વૈભારગિરિના શિખર ઉપર
ચડવા માંડે છે.
એટલામાં માર્ગ વચ્ચે સ્વર્ગ અને મોક્ષમાં ઉપર ચડવા માટે નિસરણી સરખા કાઉસ્સગ્ગધ્યાનમાં રહેલા એક મહાસાધુનાં દર્શન થયાં. જે તપના તેજના એક સરખા મનોહ૨રૂપવાળા અને રેખાથી મનોહ૨ જાણે સાક્ષાત્ મૂર્તિ હોય, અથવા નિર્મલરત્નના મોટા સ્તંભ હોય,
