________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ
૨૪૧ વજસ્વામી તો સાધુ છે, એટલે વિવાહ તો કદાપિ કરે જ નહિ.” “જો વજ મારા સ્વામી નહિ થશે અને લગ્ન નહિ કરશે તો નક્કી હું પણ દીક્ષા અંગીકાર કરીશ - આ પ્રકારનો મારો નિશ્ચય છે.'
ભગવંત વજસ્વામી પણ વિહાર કરતા કરતા ક્રમે કરી પાટલીપુત્ર પધાર્યા. હિમસરખા ઉજ્વલ યશસમૂહવાળા વજસ્વામીનું આગમન સાંભળીને આનંદિ થયેલા રાજા પોતાના પરિવાર સહિત જ્યાં સન્મુખ જવા નીકળ્યો, તો ટોળે ટોળે સમુદાયરૂપે નગરમાં આવતા સાધુઓને જોયા. તેમના દેખાવડા શરીર દેખીને રાજા પૂછવા લાગ્યો કે, “આ જ વજસ્વામી છે કે બીજા છે ?” એ પ્રમાણે વિકસિત નેત્રવાળા રાજા અને લોકો દૂર દૂર નજર કરવા લાગ્યા ત્યારે અનેક મુનિ-મસૂહથી પરિવરેલા તેમને જોયા.
ઘણા બહુમાન-પૂર્વક ઘણા લોકોને એકઠા કરી મસ્તકથી અભિનંદન અને વિનયનાં વચનો બોલવા પૂર્વક સ્તુતિ કરી. નગરના ઉદ્યાનમાં નિવાસ કર્યો, ત્યારપછી ક્ષીરાશ્રવલબ્ધિથી લોકોના મોહને નાશ કરનારી ધર્મકથા કહેવી શરુ કરી. “જે વૈભવો સંસારમાં આપણી નજર સમક્ષ દેખાઇને તરત નાશ પામવાવાળા છે, વિવિધ સુખો અને દુઃખો ક્ષણવારમાં પલટાઈ જવાના સ્વભાવાવાળાં છે, સંયોગ અને વિયોગ ક્ષણમાં ઉત્પન્ન થઈ નાશ પામવાવાળા છે. આવા પ્રકારના સંસારમાં લગાર પણ સુખ નથી. જે માટે કહેવું છે કે, “કઠોર પવન વડે ચલાયમાન થયેલ કમલપત્રના અગ્રભાગ પર રહેલ જલબિન્દુ સરખું આ જીવતર પણ ચંચળ છે.'
ચંચળ લવંગપત્રની શ્રેણીથી અધિક ચપળ સ્નેહપરિણામો છે, નવીન મમેઘના શિખર પર રહેલ વિજળીના ચમકારા સમાન અતિચંચળ લક્ષ્મી છે, લોકોના યૌવનના વિલાસો હાથીના કાનના તાડન સરખા અસ્થિર છે. સુખ-દુઃખસ્વરૂપ કર્મપરિણતિનો પ્રતિકાર કરવો અનિવાર્ય છે; તેથી કરીને આ સંસારમાં જિનધર્મને છોડીને કોઇ પણ શરણ નથી. આ જગતમાં માત્ર એક ધર્મ જ વાત્સલ્ય રાખનાર છે, ધર્મથી નિરવદ્ય ધાન્ય અને ધનની પણ પ્રાપ્તિ થાય છે, અતિનિર્મલ ધર્મના પ્રભાવથી દુર્ગતિનાં તીણ દુઃખો પમ રોકાય છે, ધર્મથી નિર્ભર ભોગ-સુખસામગ્રી, પરલોકમાં દેવલોક અને ધર્મથી પરંપરાએ પ્રશંસનીય ઉત્તમ મોક્ષસુખ થાય છે.”
ધર્મદેશના સાંભળીને નગરલોક સહિત રાજા અત્યંત આકર્ષિત હૃદયવાળો બન્યો. પોતાના મહેલે પહોંચીને વજસ્વામીના સ્વરૂપની પ્રશંસા કરવા લાગ્યો. તે સાંભળીને અંતઃપુરની સ્ત્રીઓ વિસ્મય પામીને રાજાને વિનંતિ કરવા લાગી કે, “હે નાથ ! અમે પણ તેમના સ્વરૂપને જોવાની ઇચ્છા રાખીએ છીએ. અતિતીવ્ર ભક્તિથી પરવશ મનવાળા
