________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૨૪૫ તેના પરિવાર સહિત અને જેના મસ્તક ઉપરવિક્ત ઉર્ધ્વમુખ-કમલ રહેલું છે, એવા વજસ્વામી ક્ષણવારમાં પુરી નગરીમાં આવી પહોંચ્યા. આવા પ્રકારના નેત્ર અને કર્ણને સુખકારી કુતૂહલને દેખીને આશ્ચર્ય પામેલા બૌદ્ધ ભિક્ષુઓના ભક્તો એમ બોલવા લાગ્યા કે, સર્વે દેવતાઓ પણ અમારું પ્રાતિહાર્ય-સાંનિધ્ય કરે છે – એટલે આકાશ ભરાઈ જાય તેવા શબ્દોવાળા વાજિંત્ર વગડાવતા અને અર્થ ગ્રહણ કરીને જેટલામાં નગરથી બહાર નીકળ્યા અને તેમની રાહ જોવા લાગ્યા, તેટલામાં બુદ્ધવિહારને ઉલંઘીને અરિહંતના મંદિરે પહોંચ્યા. ત્યાં દેવોએ મહોત્સવ કર્યો.
તે દેવોએ વજસ્વામીના કરેલા મહોત્સવને દેખીને લોકો જિનપ્રવચન વિષે અતિ બહુમાન કરનારા થયા. આનંદિત ચિત્તવાળો બૌદ્ધધર્મી રાજા પણ સુશ્રાવક થયો. શાસનપ્રભાવના, પ્રવચનની ઉન્નતિ માટે વિદ્યા, ધર્મકથા, વાદ, મંત્ર વગેરે પોતે મેળવેલ લબ્ધિનો ઉપયોગ કરનારા આચાર્ય વજ સિવાય બીજા કોણ હોય ?
(સ્વ-ગુરુ-સ્તુતિ) દિગંબરોના સિદ્ધાન્તરૂપી સમિધ (કાષ્ઠો) દ્વારા ચેતેલા સ્ત્રીનિર્વાણને ઉચિત પવિત્ર વચનચાતુરી અગ્નિ સમક્ષ, તથા સિદ્ધરાજ પ્રજાપતિપણાને ધારણ કરતા હતા, તે પ્રસંગે જયશ્રીએ જેનો વિવાહ કર્યો, તે દેવસૂરિ સદા સમૃદ્ધિ પામો.
જંગમ યશસમૂહ સરખા વજસ્વામી અનેક દેશોમાં જિનશાસનની પ્રભાવના કરતા કરતા વિહાર કરીને દક્ષિણદિશામાં પધાર્યા. ત્યાં કફનો વ્યાધિ થયેલો. તેમાં ઔષધ લેવા માટે સાધુએ સૂંઠનો ગાંઠિયો આપ્યો. ભોજન પછી વાપરવા માટે કાન ઉપર સ્થાપન કર્યો, પરંતુ તે વાપરવાનો ભૂલી ગયા. - સાંજના પ્રતિક્રમણમાં મુહપત્તિનું પ્રતિલેખન કરતા સુંઠ આગળ પડી, ત્યારે ઉપયોગ આવ્યો કે, “આગળ કોઈ વખત ન થયેલો એવો મને ભૂલવાનો પ્રમાદ થયો. આ સંયમમાં પ્રમાદ કરવો યોગ્ય ન ગણાય. તો હવે અનશન કરવું-તે હિતાવહ ગણાય. લાંબા કાળથી પાલન કરેલ ઉત્તમ સમ્યક્યારિત્રરૂપ દેવકુલિકાના શિખર ઉપર આરાધના-પતાકા ચડાવવી એ હવે મારા માટે ફરજીયાત છે. હવે ભાવમાં બાર વરસનો મહાદુષ્કાળ પડવાનો છે, એમ જાણીને પ્રભુએ વજસેન નામના શિષ્યને દૂર દૂરના આઘા પ્રદેશમાં મોકલી આપ્યો. વળી તેને કહ્યું કે, “હે વત્સ ! જે દિવસે ક્યાંઈક લાખના મૂલ્યવાળી રાંધેલી ખીર ભિક્ષામાં પ્રાપ્ત થાય, તે દિવસથી સુકાળ થશે એમ સમજવું.
હવે જ્યારે ગામ, નગર, શહેર મોટાં પુરો વગેરે સ્થળોમાં દુષ્કાળ પ્રવર્યો, ત્યારે અન્નની કથા ચાલી ગઈ, ત્યારે અન્યની કથા કેવા પ્રકારની થાય ? ભૂખથી શુષ્ક લોક થત જે યુક્ત છે કે, ઘરને આંગણે લોક ભૂખથી શુષ્ક થયા. અહો ! સર્વ લોક ધ ન કરનાર
