________________
૨૪૪
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ આવી પહોંચ્યા. ત્યાં સુકાળ છે, તેમજ શ્રાવકો પણ ઘણા ધન-ધાન્યની સમૃદ્ધિથી ભરપૂર છે. ત્યાં બૌદ્ધનો ભક્તો અને જૈન શ્રાવકો વચ્ચે પરસ્પર પોત-પોતાના ચૈત્યાલયમાં પુષ્પો ચડાવવા માટે પ્રતિસ્પર્ધા ચાલી રહી હતી. સાધુઓને, શ્રાવકોને પ્રતિપક્ષીઓ પરાભવ પમાડતા હતા.
હવે ત્યાંનો રાજા બૌદ્ધધર્મી હોવાથી કોઇક વખતે સંવત્સરી પર્વ આવ્યું, ત્યારે આખા નગરનાં તમામ જૈન ચેત્યાલયોમાં પુષ્પો આપવાની મનાઇ કરી. પર્વના દિવસોમાં પુષ્પો વગર ભગવંતની પૂજા કેવી રીતે કરવી ? તે માટે સકિંચ બનેલો સર્વ આબાલ-વૃદ્ધ શ્રાવકવર્ગ વજસ્વામી પાસે આવી પહોંચ્યો. (૩૦૦) વિનંતિ કરી કે, “હે સ્વામી ! તમારા સરખા તીર્થાધિપ હોવા છતાં શાસનની લઘુતા થાય, તો પછી શાસનોન્નતિ કરનાર બીજા કોને સમર્થ ગણવા ?
આ પ્રમાણે ખૂબજ વિનંતિ કરી, ત્યારે વજસ્વામી તરત જ આકાશમાં ઉપડ્યા અને રેવા-(નર્મદા) નદીના દક્ષિણકિનારે રહેલી માહેશ્વરપુરીમાં પહોંચ્યા. ત્યાં માલવદેશના મધ્યમાં મનોહર હુતાશન નામના ઉદ્યાનથી શોભિત વ્યંતરનું મંદિર હતું. તેમાં ભમરાઓ વડે રસપાન કરાતાં સુગંધથી ભરેલાં, વિકસિત એવાં તાજાં પુષ્પો દરરોજ કુંભ-મોટા પ્રમાણમાં ઉત્પન્ન થતાં હતાં. સાઠ, એંશી અને સો આઢકનો અનુક્રમે જઘન્ય, મધ્યમ અને ઉત્કૃષ્ટ કુંભ ગણાવેલો છે.
પિતાનો મિત્ર તડિન નામનો માળી ભગવતને દેખીને એકદમ આદરપૂર્વક ઉભો થયો અને પૂછ્યું કે, “આપનું આગમન કયા પ્રયોજનથી થયું છે ?” વજસ્વામીએ કહ્યું કે, “મારે આ પુષ્પોનું પ્રયોજન છે.' તડિત માળીએ કહ્યું કે, “મારા ઉપર ઉપકાર કર્યો'- એમ કહીને સ્નેહપૂર્વક પુષ્પો અર્પણ કર્યા. ભગવંતે કહ્યું કે, “તમે જે પ્રમાણે ગુંથીને માળાઓ તૈયાર કરતા હો તેમ કરો. અગ્નિના ધૂમથી પ્રાસુક પ્રાયઃ બની જશે એટલામાં હું બીજાં પુષ્પો ગ્રહણ કરીને પાછો વળીશ-એટલે લેતો જઇશ.
ત્યારપછી તેઓ નાના હિમવાન પર્વતમાં રહેલા પદ્મદ્રહમાં રહેલી શ્રીદેવીના સ્થાનમાં પહોંચ્યા. તે જ સમયે દેવીની પૂજા માટે તેણે હજારપત્રવાળું શ્વેત કમળ છેવું હતું, તેની સુગંધ અત્યંત ફેલાઇ હતી. તે જ સમયે વજસ્વામીને દેખીને તે પદ્મ-કમલનું નિમંત્રણ કર્યું. તે કમલ ગ્રહણ કરી ફરી હુતાશનવામાં આવ્યા. ત્યાં દિવ્યાકૃતિમય જેની ઉપર ઉંચી હજારો ધ્વજાઓ ફરકતી હતી ઘુઘરીઓનો રણકાર સંભળાતો હતો-એવું વિમાન વિકવ્યું. તેમાં સમગ્ર પુષ્પોનો સમૂહ ગ્રહણ કર્યો.'
જંભક દેવો જેમાં દિવ્ય સંગીત-વાજિંત્રના શબ્દોથી આકાશ પૂરી રહેલા છે - એવા
