________________
૧૦૪
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ તપાસ કરવા મોકલ્યા. પાછા આવેલા તેઓએ કહ્યું કે, “અમે દરેક સ્થળે તપાસ કરી, પરંતુ
ક્યાંય કોઈ દેખાયો નહિ. માત્ર કોઈક સૈનિકે કોઇક સુભટને શરીરમાં યમજિલ્લા સરખું બાણ માર્યું હશે, તે જમીન પર રગદોળાતું હતું, તે મળ્યું છે. તેમનું વચન સાંભળીને ઉત્પન્ન થએલા તીવ્ર ખેદવાળો તે લાંબા સમય સુધી શોક કરવા લાગ્યો. મહામુશીબતે બાકીનો દિવસ પૂર્ણ કર્યો અને રાત્રિ આવી પહોંચી. રત્નાવતી સાથે સુઈ ગયો. એક પહોર રાત્રિ બાકી રહી, એટલે ત્યાં ચોરોએ ધાડ પાડી. કુમારે તરત અતિશય ધનુષ ખેંચીને બાણો તેમના ઉપર વરસાવ્યા, એટલે જેમ પ્રચંડ પવનથી ધૂમાડો અને આકાશમાં મેઘ વીખરાઇ જાય, તેમ ચોરો ભાગી ગયા. ગામસ્વામીએ અને ગામ લોકોએ પ્રેમપૂર્વક અતિશય અભિનંદન આપ્યું. તમારા સરખો જયલક્ષ્મીના મંદિર સરખો બીજો કયો પુરુષ હોઈ શકે? પ્રાતઃકાળ થયો, એટલે ગામસ્વામીને પૂછીને રાજગૃહ સમ્મુખ પ્રયાણ કર્યું. તેના પુત્ર સાથે ગામ બહાર ગયો. એક મોટી ઘટાવાળા વૃક્ષ નીચે રત્નપતીને બેસાડીને નગરની અંદર પ્રવેશ કરતા એક સ્થળે ઘણા મજબૂત સ્તંભોથી નિર્માણ કરેલ વળી જેમાં ચિત્રકર્મ પણ નાશ પામ્યું નથી, તેવું અતિ ઉચું અને મનોહર, ધ્વજશ્રેણીથી શોભાયમાન એવું એક ધવલગૃહ દેખ્યું. પોતાનાં રૂપથી દેવાંગનાઓના વિલાસને જિતનાર એવી બે અંગનાઓ દેખી. તેઓએ કુમારને દેખીને કહ્યું કે - “સ્વભાવથી પરોપકાર કરનારા તમારા સરખાને ભક્તજન અને અનુરાગયુક્ત ચિત્તવાળાને છોડીને પરિભ્રમણ કરવું ઉચિત ગણાય ખરૂં કે ?” “એવા મેં કોનો ત્યાગ કર્યો ? તે મને કહો.” અમારા ઉપર કૃપા કરીને આપ આસન ગ્રહણ કરો. આ પ્રમાણે વિનવાએલ કુમારે આસન ગ્રહણ કર્યું. ત્યારપછી આદર સહિત ભોજન-વિધિ કર્યો અને છેવટે પોતાનો વૃત્તાન્ત જણાવતાં કહ્યું કે, “આ જ ભારતવર્ષમાં અનેક ઝરણા વહેવડાવતો વૈતાઢચ નામનો પર્વત છે. ત્યાં દક્ષિણ શ્રેણીના આભૂષણ સરખું શિવમંદિર નામનું નગર હતું. જ્વલનશિખ રાજા અને વિદ્યુ7િખા નામની તેને પ્રિયા હતી. નાટ્યોન્મત્ત નામનો અમારો એક ભાઇ હતી અને અમે બે તેમની બહેનો હતી.”
કોઇક સમયે અમારા પિતાજી ચારણશ્રમણની દેશના સાંભળતા હતા. અગ્નિસિંહ નામના પિતાજીના મિત્ર અવસર જાણીને પ્રશ્ન કર્યો કે, “આ બાલિકાઓનો પતિ કોણ થશે ? ત્યારે શ્રમણભગવંતે કહ્યું કે, “તેમના ભાઇના વધ કરનારની તે બંને ભાર્યાઓ થશે.” તે સાંભળીને રાજાનું મુખ શ્યામ પડી ગયું. આ સમયે અમે પિતાજીને કહ્યું કે, હે પિતાજી ! જિનેશ્વર ભગવંતે આ સંસાર આવો જ કહેલો છે. અહિં વિષય-સેવનથી હવે સર્યું. કારણ કે, વિષયો ભોગવતી વખતે મીઠા લાગે છે, પણ તેના વિપાકો ઘણા કડવા ભોગવવા પડે છે. આ વાત પિતાજીએ યથાર્થ સ્વીકારી. અમારા ભાઈની વલ્લભાઓએ પોતાના દેહના સુખનો ત્યાગ કર્યો. ભાઇના ભોજનાદિકની સાર સંભાળ કરતી અમે બંને રહેલી હતી
