________________
૨૩૦
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ વહોરી લાવ્યા. તેમની સમીપમાં આવીને અક્ષીણમહાનસ નામની લબ્ધિથી દરેક તાપસોને જુદા જુદા પાત્રમાં પ્રથમ તેઓએ પારણાં કરાવ્યાં. પાછળથી પોતે તે પાત્રમાં પારણું કર્યું, ત્યારે તાપસોને આશ્ચર્ય થયું અને તાપસો ભોજન કરતા કરતા વિચારવા લાગ્યા કે, ખરેખર આપણે ઘણા પુણ્યશાળી છીએ કે, ‘આવા મહાનગુણવાળા ગુરુ આપણને પ્રાપ્ત થયા કે, જેઓએ ઘી-સાકર-યુક્ત ક્ષીરથી પારણું કરાવ્યું.’
આ પ્રમાણે અઠ્ઠમતપના પારણે સૂકાયેલી સેવાલનું ભોજન કરનાર મહાતપસ્વીઓને કેવલજ્ઞાનાવરણીયનો ક્ષય થવાથી એકદમ કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. ખીરનું ભોજન કરતાં તેમને જે કેવલજ્ઞાન થયું, તેથી હું એમ માનું છું કે, ‘કેવલ અને કવલ બંનેમાં ભેદ નથી’ એમ કરીને બંનેસાથે આરોગી ગયા. અતિવિશિષ્ટ છઠ્ઠ તપના પારણેમ પાકેલાં સડેલાં પત્રનું ભક્ષણ કરનારા પાંચસો કૌડિન્ય નામના તાપસોને સમવસરણમાં પ્રભુના છત્રાતિછત્ર આદિ શોભા દેખતાં દેખતાં અને દૈન્ય નામના પાંચસો તાપસોને દેવાધિદેવની અતિશયો વિચારતાં વિચારતાં કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું.
આ પ્રમાણે માર્ગમાં ૧૫૦૦ તાપસોને કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થઈ ગયું. હવે આનંદિત માનસવાળા ગૌતમ પ્રભુને પ્રદક્ષિણા આપવા લાગ્યા, તેઓ પણ તેમની પાછળ પ્રદક્ષિણા આપીને કેવલીઓની પર્ષદામાં ‘નમો તિત્થસ્સ' એમ કહી બેસી ગયા. ગૌતમસ્વામીએ પાછળ જોયું અને તેઓને કહ્યું કે, ‘અરે ! પ્રભુને વંદન કરો. ત્યારે પ્રભુએ કહ્યું કે, ‘હે ગૌતમ ! એ કેવલીઓની આશાતના ન કર, પશ્ચાત્તાપ કરતાં તેમને ‘મિચ્છા મિ દુક્કડં' આપ્યું. વળી અધૃતિ કરવા લાગ્યા કે, ‘હું આ જન્મમાં સિદ્ધિગતિ નહિં મેળવીશ, મેં દીક્ષા આપી તો તેઓ તત્કાલ કેવલજ્ઞાન પામ્યા.'
પ્રભુએ કહ્યું બસ, ‘હે ગૌતમ ! દેવતાનું કે મારું વચન સત્ય હોય ?' ગૌતમે કહ્યું કે, ‘જિનેશ્વરનું’, તો પછી આટલી અધૃતિ કેમ કરે છે ? ત્રણે ભુવનનું રક્ષણ કરનાર પ્રભુએ ચાર પ્રકારના પડદા વિષયક પ્રરૂપણા કરી. (૧) સુતળીના બનાવેલા, (૨) પત્રના બનાવેલા, (૩) ચામડાના બનાવેલા અને (૪) કંબલના બનાવેલ પડદા,
આ પ્રમાણે ગુરુ ઉપર શિષ્યનો ચાર પ્રકારનો સ્નેહાનુબંધ હોય છે. ‘’હે ગૌતમ ! તને તો મારા ઉર ઉનની કંબલના પડદા સમાન સ્નેહ છે. તું મારો ઘણા કાળનો સ્નેહી છો, લાંબા સમયની પિછાણવાળો, દીર્ઘ કાળના પરિચયવાળો, લાંબા વખતના સંબંધવાળો, લાંબા સમયથી મને અનુસરનારો, લાંબા સમયથી ઉતરી આવેલા મોહવાળો તું છે; છતાં પણ આ દેહનો જ્યારે વિનાશ થશે, એટલે આપણે બંને એક સરખા થઇશું. હે ધીર-ગંભીર ! નિરર્થક તું શોક-સંતાપ ન કર.”
