________________
૨૩૨
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ ૫૮. વજસ્વામીની કથા
તુંબવન નામના સંનિવેશમાં અને અવંતિ દેશમાં પોતાની સુંદરતાના કારણે દેવાધિક રૂપવાળા ધનગિરિ નામના શેઠ પુત્ર હતા. બાલ્યકાળમાં જિનેશ્વરના ધર્મને સાંભળીને તે શ્રાવક થયો હતો. ભવથી ભય પામેલો વિષયતૃષ્ણાથી રહિત તે પ્રવજ્યા લેવાની અભિલાષાવાળો થયો. પૂર્ણ યૌવન પામવાના કારણે તેના પિતા જે જે કન્યાઓ માટે વાત કરે છે, તેને તેને નિષેધ કરીને જણાવે છે કે, “મારે તો દીક્ષા અંગીકાર કરવી છે. વળી કહે છે કે, આ કામિનીઓ કેવા પ્રકારની હોય છે ? :
. "જે સ્ત્રીઓ વિષે પૂર્ણ હર્ષ પામેલી માયારૂપ મહારાક્ષસી નૃત્ય કરે છે, જેમાં પ્રેતથી પણ અધમ એવો મોહ પ્રાણીઓને ગમે તે પ્રકારે ફસાવીને ઠગે છે, જેમાં નિરંતર કામાગ્નિ સતત સળગતો રહે છે, તેવી શ્મશાન કરતા અધિક વિષમાસ્ત્રીને કયો કલ્યાણની ઇચ્છાવાળો પંડિત પુરુષ કદાપિ પણ સેવન કરે ?”
હવે તે જ નગરમાં ધનપાલ શેઠની પુત્રીએ પિતાને કહ્યું કે, મને ધનગિરિ સાથે પરણાવો, તો હું કોઇ પ્રકારે તેને વશ કરીશ. આર્યસમિત નામના મારા ભાઇએ પોતાની સ્થિરતાથી જિતનાર એવા સિંહગિરિ ગુરુ પાસે દીક્ષા લઇ ગ્રહણ અને આસેવન શિક્ષાનું જ્ઞાન મેળવ્યું છે. ધનગિરિએ સુનંદાને કહ્યું કે, “હે ભદ્રે ! હું મુનિ થઈશ, વાત ખોટી ન માનીશ, એ કાર્યમાં હું ઢીલ નહિ કરીશ, તને જેમ રુચે તેમ તું કર.'
ત્યારપછી માતા-પિતાના આગ્રહથી વિવાહ કર્યો, તેમાં મોટો ખર્ચ કરી ઘણો આડંબર કર્યો અને તેણે પાણિગ્રહણ કર્યું. વિષય-સંગથી અતિવિરત થયેલા હોવા છતાં મહાનુભાવો અનુરાગીની જેમ દાક્ષિણ્ય અને આગ્રહને આધીન બનેલા સંસારના કાર્ય કરનારા થાય છે. તે વિવાહ સમય પૂર્ણ થયા પછી આનંદ માણતી સુનંદાને તેણે કહ્યું કે, “હે સુંદરિ ! પૂર્વના વૃત્તાન્તનો વિચાર કરીને હવે મને છોડ. સુનંદા ધનગિરિ પ્રત્યે પૂર્ણ પ્રેમવાળી હતી, જ્યારે તે સુનંદા પ્રત્યે વિરક્ત ચિત્તવૃત્તિવાળો હતો, રાગી અને વિરાગી એવા તે બંને વચ્ચે અનેક વાર્તાલાપો થયા. તેમાં સુનંદાએ તેને કહ્યું કે, “પિતાના ઘરથી પરાભુખ બનેલી હવે મને તમો જ એક સ્થાન છો, તમારા સિવાય મને હવે બીજો કોઇ આધાર નથી એટલે તો વિચાર કરો. કુમારીપણામાં પિતા, યૌવન વયમાં ભર્તાર, વૃદ્ધપણામાં પુત્ર એમ સ્ત્રીઓને દરેક અવસ્થામાં રક્ષણ કરનાર હોય છે. સ્ત્રી રક્ષણ વગરની-એકાકી રહી શકતી નથી.”
આ વાત સાંભળીને તેના વચનથી સુનંદાના બધુઓ તથા બીજા લોકોએ આગ્રહ કરીને તેવી રીતે રોક્યો, જેથી પુત્રલાભની ઇચ્છાવાળો બન્યો. કેટલાક દિવસો ગયા પછી શ્રેષ્ઠ સ્વપ્ન સૂચિત પેલા દેવતાનો જીવ તેના ગર્ભમાં પુત્રપણે ઉત્પન્ન થયો. પ્રશસ્ત પુત્ર
