________________
૨૨૮
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ ભક્ષણ કરતા હતા. બીજા કૌડિન્ય નામના પાંચસો તાપસો છઠ તપ કરીને સૂકાઇ ગયેલાં પાકાં પાંદડાંઓનું ભક્ષણ કરતા હતા, ત્રીજા પ્રકારના સેવાલી નામના પાંચસો તાપસો અઠમ તપ (લાગલગટ ત્રણ ઉપવાસ) કરીને પારણામાં પોતાની મેળે સુકાયેલી શેવાલનું
ભક્ષણ કરતા હતા. અનુક્રમે પ્રથમ, બીજી અને ત્રીજી મેખલાને વિષે તે તાપસો તપ કરતા ' હતા.
તે તાપસોએ સૌમ્ય કંચનવર્ણ કાયાવાળા ગૌતમસ્વામીને દેખીને વિચાર્યું કે, “આવા હૃષ્ટ-પુષ્ટ શરીરવાળા આ અહિં કેવી રીતે ચડી શકશે ? જંઘાચારણની લબ્ધિવાળા કરોળિયાની જાળના તાંતણાના બારીક આલંબનથી તેની નજર સમક્ષ ક્ષણવારમાં એકદમ ઉપર ચડી ગયા. “આ ચાલ્યા, આ તો ગયા' એ પહોળા નેત્રથી જોતા હતા, તેવામાં સૂર્ય જેમ અદશ્ય થાય, તેમ એકદમ દેખાતા બંધ થયા. ઉલ્લસિત થયેલા અને કુતૂહળ પામેલા તે ત્રણે પ્રકારના તાપસો તેમની પ્રશંસા કરવા લાગ્યા. ફરી તેમનાં દર્શનની ઉત્કંઠાવાળા ત્યાં તેમની રાહ જોતા બેસી રહેલા હતા. વળી વિચારતા હતા કે, “જ્યારે તેઓ અહિ ઉતરશે, ત્યારે આપણે તેમના શિષ્યો થઈશું.” - ગૌતમસ્વામી તો અષ્ટાપદના શિખર ઉપર પહોંચી ગયા. ભારતમાં અંબૂત વિભૂતિના ભાજન રૂપ ઘણી ભક્તિથી ભરત મહારાજાએ કરાવેલા જિનભવનને જોયાં. ઉલ્લેધ આંગલવાળા એક યોજન લાંબા, ત્રણ કોશ ઉચા, બે ગાઉ વિસ્તારવાળા, આકાશના અગ્રભાગમાં ધ્વજાશ્રેણી લહેરાવતા, પાંચ પ્રકારના વર્ણવાળા રત્નસમૂહમાંથી ઉલ્લસિત થતા કિરણોના મિશ્રણથી મેઘધનુષનો ભ્રમ કરાવતા, અંધકાર સમૂહને કાયમ દૂર કરનાર, ચાર દ્વારયુક્ત-એવા મોટા જિનમંદરિમાં હર્ષથી વિકસિત થયેલા નેત્રકમલવાળા ગણધર ભગવતે મણિપીઠિકાને પ્રદક્ષિણા આપી જિનપ્રતિમાઓને વંદના કરી.
ચૈત્યવંદન પૂર્ણ કર્યા પછી તે જ ચૈત્યના છેડાના ભાગમાં ઉત્તર અને પૂર્વ દિશાના મધ્ય ભાગ - (ઇશાનખૂણા)માં રહેલા પૃથ્વીના શિલાપમાં અશોકવૃક્ષની નીચે સંધ્યા-સમયે નિવાસ કરવા માટે આવ્યા. આ જ સમયે શક્રેન્દ્રનો વૈશ્રમણ (કુબેર) નામનો દિશાપાલક પણ ચૈત્યનોના વંદન નિમિત્તે તે જ પર્વત ઉપર આવ્યો. ચૈત્યોને વાંદીને પછી સ્વામીને વાંદી આ પ્રમાણે સ્તુતિ કરવા લાગ્યો - | "હે ભગવંત ! દૂરથી આપનાં મંગલમય દર્શન અતિ હર્ષને ઉત્પન્ન કરાવનાર થાય છે, તેમ જ જો ભક્તિથી વંદન કરવામાં આવે તો પાપરૂપ મેશની કાળાશને ભૂંસી નાખનાર થાય છે, પ્રસન્ન થયેલા આત્માઓ આપની સેવા અગર ધ્યાન કરે છે, તેમને પવિત્ર પુણ્યાનુબંધી પુણ્યની પરંપરાનો વિસ્તાર પામે છે. આપના વચનોનું તો જે ફલ છે, તે તો
