________________
૨૧૮
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ કે ત્રણ દિવસે પ્રાપ્ત થાય છે. (૬૪)” (૪૨).
અધમ આચારવાળા બ્રાહ્મણ જાતિના તેવા ઉપસર્ગો સાધુઓએ સહન કર્યા, તે આશ્ચર્ય નથી ? તો કે આશ્ચર્ય નથી. તે વાત જણાવે છે –
નિણવય-સુરઇUા, ગવાય-સંસાર-ઘોર-પેયાના | बालाण खमंति जई, जइ त्ति किं इत्थ अच्छेरं ||४३।। न कुलं इत्थ पहाणं, हरिएसबलस्स किं कुलं आसी ? |
સાર્વપિયા તવે, સુરા વિ નં પઝુવાસંતિ TI૪૪|| - જેમાં કષાયોના વિપાકો જણાવેલા હોય, તેવાં જિનવચનો સાંભળનાર, સંસારના ઘોર દુઃખો અને અસારતાનો વિચાર કરનાર એવા સાધઓ અજ્ઞાનીઓનું દષ્ટ વર્તન સહન કરે છે, તેમાં કશું આશ્ચર્ય ગણાતું નથી. સ્કંદકના શિષ્યો માફક સહન કરવું તેમાં કંઇ આશ્ચર્ય નથી. તેમણે તેમ સહન કરવું, તે યોગ્ય છે. (૪૩)
આવા પ્રકારનાં સારાં કર્તવ્યો કુલીન હોય, તે જ કરે છે, બીજા નહિ - એમ કહેનારને જણાવે છે કે, કર્મની લઘુતા એ જ અહિં કારણ છે, પણ કુલ કારણ નથી; તે વાત કહે છે
ધર્મના વિચારમાં ઉગ્ર, ભોગ વગેરે કુલ પ્રધાનકારણ ગણેલું નથી. હરિકેશ ચંડાલ કુલના હતા, છતાં તેના તપથી પ્રભાવિત થએલા દેવતાઓ પણ તેની સેવા-પર્યાપાસના કરતા હતા. તેને કહ્યું કુલ હતું ? તેની કથા આ પ્રમાણે જાણવી – પપ: હરિકેશમુનિની કથા -
મથુરા નગરીમાં શંખ નામનો રાજા હતો. વ્રતો ગ્રહણ કરી ગીતાર્થ બની એકાકી પ્રતિમા ગ્રહણ કરી, તે ગજપુર ગયો. એક વખત ગ્રીષ્મ કાળમાં નગરીની અંદર અગ્નિ સરખા તપેલા માર્ગના દ્વારમાં સોમદેવ બ્રાહ્મણને પૂછ્યું કે, “આ માર્ગે હું જાઉં ?” ત્યારે તેણે કહ્યું કે, “જલ્દી જા.'ર અતિતપેલા માર્ગ ઉર આગળના પગ ઉછળતા જોવાનું કુતૂહળ મને પ્રાપ્ત થાય. મુનિ ઇરિયાસમિતિ સહિત ધીમે ધીમે ચાલતા હતા, તેને દેખીને તે બ્રાહ્મણ ચિંતવવા લાગ્યો કે, “શું આજે માર્ગની રેતી તપેલી નથી કે શું ?” પોતાના મકાનમાંથી ઉતરીને પોતે જાતે ત્યાં સૂર્યના કિરણથી સ્પર્શાએલી હોવા છતાં હિમ સરખી ભૂમિ શીતલ લાગી. જરૂર આ મુનિના પ્રભાવથી આ ભૂમિ શીતળ બની ગઇ છે.
મુનિ પાસે પહોંચીને હેરાન કરવાનું પોતાનું દુશ્ચરિત્ર ખમાવ્યું. મુનિએ પણ તે
