________________
૨૧૬
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ પ્રધાન રાજાની આજ્ઞા મેળવીને કાળદૂતની જેમ અતિહર્ષ અને દ્વેષ પામ્યો, તે નગરથી દૂર પ્રદેશમાં અનેક પીલવાના ઘાણીની માંડણી કરાવી એક એક મુનિને તેમાં નાખે છે અને પોતાના આત્માને નરકમાં નાંખે છે.
.
સ્કંદકસૂરિની સમીપમાં• દરેકસાધુઓ પોતાના આત્માનાં સર્વશલ્યોની શુદ્ધિ કરીને ગુરુની સંવેગવાળી દેશનાથી આ પ્રમાણે આત્મભાવના ભાવે છે. ‘'શારીરિક અને માનસિક દુઃખથી ભરેલા આ સંસારમાં જીવોને દુઃખનો સંયોગ થવો તે સુલભ છે.” નહિંતર સુકોશલ મહામુનિ કાઉસ્સગ્ગમાં રહેલા સ્થિર મનવાળા નિર્ભય થએલા તેને વાઘણે એકદમ ભૂમિ પર પાડીને કેવી રીતે ભક્ષણ કર્યા ? જેમણે ત્રણે દંડનો ત્યાગ કર્યો છે, એવા કાઉસ્સગ્ગ ધ્યાનમાં રહેલા દંડ સાધુના મસ્તકનો યદુણ રાજાએ છેદ કર્યો, તે કેમ બન્યું હશે ? માટે આ ભવ-સમુદ્રમાં સખત આપત્તિઓ પામવી સુલભ છે, પરંતુ સેંકડો ભવના દુઃખનો નાશ કરનાર જિનધર્મ દુર્લભ છે.
આવો ચિંતામણિરત્ન, કામધેનુ અને કલ્પવૃક્ષ સરખો દુર્લભ પ્રાપ્તિવાળો જિનધર્મ પૂર્વના સુકૃતયોગે કોઇ પ્રકારે આજે મેં પ્રાપ્ત કર્યો. તેથી કરીને અનાદિ સંસારમાં અનાચારણ દોષ-રહિત સુંદર ચારિત્રના ગુણની પ્રધાનતાવાળો આ મારો જન્મ સફળ થયો છે. માત્ર મારા ચિત્તમાં એક વાત ઘણી ખટકે છે કે, હું બિચારા બ્રાહ્મણને કર્મબંધના કારણમાં વર્તી રહેલો છું. આ કારણથી જે મુનિઓ અનુત્તર એવા મોક્ષમાં ગયા છે, તેમને નમસ્કાર કરૂં છું. જે કારણ માટે તે સિદ્ધ થેયલા આત્માઓ કોઇને કર્મબંધના કારણ બનતા નથી. મારા આત્માને દુઃખ પડે છે, તેનો મને તેટલો શોક થતો નથી, પરંતુ જેઓ જિનવચનથી બાહ્યમતિવાળા કર્મથી પરતંત્ર બની દુઃખ-સમુદ્રમાં ડૂબે છે, તેનો મને વિશેષ શોક થાય છે.
આ પ્રમાણે અંતિમ સુંદર ભવના ભાવતા ૪૯૯ સાધુઓ મહાસત્ત્વધારી પીલાતા પીલાતા અંતકૃત્ કેવલી થયા. હવે એક બાળમુનિ ઘણા ગુણની ખાણ સમાન હતા, તેમને ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન કરાવવા માટે દેખીને સ્કંદકમુનિ ઉભા થઇને પાલકને કહે છે કે, ‘આટલા ચારિત્રવાળા સુપાત્ર સાધુઓને પીલીને જો તારો કોપ કંઇક ઉપશાન્ત થયો હોય, તો મારે તને એક વાત કહેવી છે કે - આ નાના સાધુને રહેવાં દે, અથવા પ્રથમ મને પીલ, મારાથી તેને પીલાતો જોઇ શકાશે નહિં. આટલી પણ મારી માગણી કબૂલ રાખીશ, તો પણ આમ કરનાર તેં ઠીક કર્યું-એમ માનીશ.' આટલી વાત સાંભળતાં જ કસાઇમાં પણ ચડિયાતા કસાઈ એવા પ્રચંડ શિક્ષા કરનાર તે પાલકે ક્ષણવારમાં તે નાના સાધુને પણ ખંડિત કરી નાખ્યાં.
