________________
૨૧૦
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ पुप्फिय-फलिए तह, पिउघरम्मि तण्हा-छुहा-समणुबद्धा ।
ढंढेण तहा विसढा, विसढा जह सफलया जाया ||३९।। પુષ્પિત એટલે સમગ્ર ભોગ-સામગ્રી સહિત અને ફલિત એટલે ખાન-પાન આદિ ભોગ-સંપત્તિ-યુક્ત પિતાજી કૃષ્ણનું ઘર હોવા છતાં તે સર્વનો ત્યાગ કરીને સ્વેચ્છાએ કર્મ ખપાવવા માટે ઢંઢણકુમારે નિષ્કપટ ભાવથી અલાભ-પરિષહ સહન કરીને ભૂખ-તરશ લાગલાગટ સહન કર્યા, તે સફળતાને પામ્યા. એટલે તેમને કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. તેની કથા આ પ્રમાણે જાણવી - પ3.ટણકુમારની કથા
ઇન્દ્રની આજ્ઞાથી કુબેરે નિર્માણ કરેલી મણિ-કંચનના બનાવેલા મનોહર મહેલોવાળી દ્વારવતી-મહાદ્વારિકા નામની નગરી હતી. જે નગરીમાં, સુર-સેનાને આનંદ પમાડનાર, મોટાં કમળોને આધીન જયલક્ષ્મીવાળો, સુરપતિ તરફ વિજય પ્રયાણ કર્યું હોય, તેવો સરોવરનો સમૂહ શોભે છે. જે નગરીની સમીપમાં, નેમિજિનનાં કલ્યાણકોથી શ્રેષ્ઠ, ક્રીડાપર્વતરૂપ ઉજ્જયંત (ગિરનાર) ગિરિ શોભે છે.
તે નગરીના અને ભરતાર્ધના ભૂષણ દશાહના સિંહ એવા કૃષ્ણ નામના રાજા હતા. તેમને ઢંઢણ નામનો એક પુત્ર હતો, કામદેવથી અધિક રૂપવાળા, કળાસમૂહનો પાર પામેલા, નવી લાવણ્યને વરેલા, ઉદાર શણગાર સજેલા એવા કુમારે ખામી વગરનાં પ્રચંડ તાજા યૌવનયુક્ત ગુણવતી અનેક તરુણીઓ સાથે વિવાહ કરીને તેમની સાથે વિષયસુખ અનુભવતો તે ઢંઢણકુમાર આનંદમાં કાળ પસાર કરતો હતો.
કોઈક સમયે સમગ્ર પ્રાણીવર્ગને પોતાની દેશનાથી શાતા કરતા, તેમજ દરેક દિશામાં પોતાની દેહકાંતિથી જાણે કમળ-પ્રકર વેરતા હોય, ૧૮ હજાર શીલાંગ ધરનાર ઉત્તમ સાધુઓના પરિવારવાળા ઉત્તમ ધર્મધારીઓના હિતકારી એવા અરિષ્ટનેમિ ભગવંત ગામ, નગર આદિકમાં ક્રમે ક્રમે વિહાર કરતાં કરતાં દ્વારવતીમાં આવી પહોંચ્યા અને ગિરનારપર્વત ઉપર સમવસર્યા. ભગવંતનું આગમન જાણી હર્ષિત થયેલા કૃષ્ણાદિક રાજાઓ ત્યાં આવ્યા અને પ્રભુને પ્રણામ કરી બેસી ગયા. ભગવંતે અમૃતની નીક સરખી સમ્યક્ત-મૂળ નિર્મલ મૂલ-ઉત્તર ગુણને પ્રકાશિત કરનાર એવી ધર્મકથા ગંભીર વાણીથી કહેવાની શરૂ કરી. તે આ પ્રમાણે -
જ્યાં સુધીમાં હજુ જરારૂપી કટપૂતની રાક્ષસી સર્વાંગને ગળી નથી ગઈ, જ્યાં સુધીમાં ઉગ્ર નિર્દય રોગ-સર્પે ડંખ નથી માર્યો, ત્યાં સુધીમાં તમારું મન ધર્મમાં સમર્પણ કરીને
