________________
૨૧૧
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ આત્મહિતની સાધના કરી લેવી, આજે કરીશ, કાલે કરીશ એવા વાયદા ન કરતાં પ્રમાદ છોડી ધર્મ કરવામાં ઉદ્યમવાળા બનો. કારણ કે, આ જીવ હંમેશાં મૃત્યુ તરફ પ્રયાણ કરી રહેલો છે.” આ ચરાચર જગતમાં જીવની દયાવાળો જ ધર્મ સુંદર છે, વળી ઘર, સ્ત્રી, સુરતદ્દા, સંગ વગરના જે હોય, તે ગુરુ કહેવાય.
“વિષય-કષાયનો ત્યાગ કરી નિષ્કામવૃત્તિથી જે દાન આપે છે, તે ચિંતિત ફળ આપનાર ત્રણ રત્ન પ્રાપ્ત કરે છે. દયા કરવી, સત્ય અને પ્રિય વચન બોલવું, કોઈનું વગર આપેલ ગ્રહણ ન કરવું, જગતમાં દુર્જય એવા મદન-કામદેવને હણી નાખો, પરિગ્રહનો સંગ્રહ ન કરવો, કરવા યોગ્ય સુકૃત કરો, તો જરા-મરણને જિતને તમે શિવ-સુખની પ્રાપ્તિ કરશો.”
આ પ્રમાણે જગપ્રભુ નેમિનાથ ભગવંતની સુંદર ધર્મદેશના આદરપૂર્વક સાંભળીને ગુણભંડાર એવા ઢંઢણકુમારે પ્રવજ્યા અંગીકાર કરી. હંમેશાં બાર ભાવનાં ભાવતો, કૃતનો અભ્યાસ કરતો, વિવિધ પ્રકારના તપનું સેવન કરતો, સર્વજ્ઞ ભગવંતની સાથે વિચરતો હતો. વિચરતાં વિચરતાં ઢંઢણકુમારને પોતાના પૂર્વભવમાં ઉપાર્જન કરેલ અનિષ્ટફળ આપનાર એવું અંતરાયકર્મ ઉદયમાં આવ્યું. તે કર્મના દોષથી જે સાધુની સાથે તે ભિક્ષા ભ્રમણ કરતો હતો, તેની પણ લબ્ધિ હણાતી હતી. ખરેખર બાંધેલાં કર્મો કેવાં ભયંકર ફળ આપનારાં છે. એક અવસરે મુનિઓએ તેના અલાભ વૃત્તાન્તને ભગવંતને જણાવ્યો, એટલે નેમિનાથ ભગવંતે મૂળથી માંડી તેનો વૃત્તાન્ત કહ્યો, તે આ પ્રમાણે –
મગધ દેશના મુગુટ સમાન ધાન્યપૂરક નામના ગામમાં બ્રાહ્મણકુલમાં અધિકબળવાળો પારાશર નામનો ખેડૂત હતો. કોઇક વખતે ખેતમજૂરો રાજાના ચંભ ખેડયા પછી ભોજન સમયે થાકી ગએલા ભૂખ્યા થએલા ખેત-મજૂરો અને બળદો પાસે પોતાના ખેતરમાં એક એક ચાસ-ગંભ-ભૂમિ રેખા હળથી કરાવતો હતો, ખેતમજૂરી તે વખતે તે કાર્ય ન કરવાની ઇચ્છાવાળા હોય, તો પણ બળાત્કારથી તરત ખેડાવતો હતો. તે સંબંધી દઢ અંતરાયકર્મ તેણે બાંધ્યું હતું. ત્યારપછી પરાણે વેઠ કરાવવાના કારણે તે નરકમૃથ્વીમાં ઉત્પન્ન થયો. ત્યાંથી નીકળીને વિચિત્ર મેદવાળી તિર્યંચયોનિમાં, દેવભવમાં, મનુષ્યભવોમાં રખડીને સુકૃત કર્મ કરવાના યે સૌરાષ્ટ્ર દેશના ભૂષણ સમાન દ્વારિકામાં કૃષ્ણવાસુદેવના ઢંઢણકુમાર નામના પુત્રપણે ઉત્પન્ન થયો. પોતાના પૂર્વભવથી હકીકત સાંભળીને તે ઉત્તમ મુનિએ પ્રભુની પાસે અભિગ્રહ ગ્રહણ કર્યો કે, “હવે હું બીજાની લબ્ધિથી મેળવેલ ભિક્ષાનું કદાપિ ભોજન કરીશ નહિ.”
એ પ્રમાણે સુભટની જેમ અલાભ-વૈરીથી પરાભવ નહિ પામેલો હંમેશાં ખેદ પામ્યા
