________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૧૫ ખુશ થયેલી તે પૂછવા લાગી કે, “હે પુત્ર ! ત્યાંથી તું અહિં કેવી રીતે આવી પહોંચ્યો ?” કુમારે કહ્યું કે, “પ્રત્યક્ષ થયેલા કામદેવે વૃદ્ધપણામાંથી તરુણ થવાય તેવી ગુટિકાઓ મને આપી, ઉપરાંત પુષ્કળ ધન આપ્યું, તેણે જ મને અહિં લાવીને મૂકી દીધો. ઠીક હવે તમારા પાટા છોડો, જેથી હું તરવારના પ્રહાર કેવા વાગ્યા છે, તે જોઉં અને સંરોહિણી ઔષધિથી રુઝવા દઉં.”
તે જ ક્ષણે કુટ્ટિણીએ કહ્યું કે, “તે કાર્યથી સર્યું. પાટા ચોડવામાં આવે, તો તેની પીડા મારાથી સહન ન થાય. જો પાટાઓ એમને એમ કાયમ રાખી કંઈ પણ ચિકિત્સા કરી શકાતી હોય, તો ઉપાય કર. હે વત્સ! આથી વધારે બોલવા હું સમર્થ નથી. એટલે કુમારે કહ્યું કે – “અપૂર્વ પ્રૌઢ યૌવન કરનાર ગુટિકાથી તિલક કરવામાં આવે તો વૃદ્ધત્વ અને પ્રહાર-વેદના બંને દૂર થાય, અને નવયૌવન પ્રાપ્ત થાય.” એટલે તેણે માગણી કરી કે, તેવા પ્રકારનો ઉપાય કર, જેથી તરુણીઓની વચ્ચે મારું રૂપ રેખા સમાન દેખાય અને નગરલોક મારું રૂપ દેખી આચર્ય પામે.” ત્યાર પછી કુમારે પણ તે ગુટિકાથી કુટિણીના કપાળમાં તિલક કર્યું, એટલે તે જ ક્ષણે સ્થૂલ દેહવાળી ગધેડી બની ગઇ. તેના મુખમાં ચોકડું ચડાવીને તેની પીઠ પર ચડીને કુમાર લાકડી મારતો મારતો રાજમાર્ગમાં આવ્યો. રાજ્યની સહાયથી પાદુકાઓ, રત્ન વગેરે સમગ્ર જલ્દી મેળવી લીધાં.
હવે માગધિકાએ રાજાને જઈને ફરીયાદ કરી કે, કોઈ દુષ્ટ ધૂર્ત કુટ્ટિણીને ગધેડી બનાવી સોટીથી નિર્દયપણે માર મારે છે, એના ઉપર તે ચડી બેઠો છે, એની આકૃતિ લગભગ આપને મળતી છે.” રાજાએ પૂછયું કે, તે ધૂર્તને કેટલા દિવસ થયા છે ? તેનું રૂપ કેવું છે ? કેટલી વયનો છે ?' માગધિકાએ કહ્યું, “હે પ્રભુ ! તમને રાજ્ય પ્રાપ્તિ અને મને આ પુરુષની પ્રાપ્તિ થઈ છે. તમારા જેવા જ અતિશય રૂપવાળો, તમારા કરતાં કંઇક નામની વયવાળા છે.” ત્યારે રાજાએ જાણ્યું કે, “તે ધૂર્ત મારો નાનો ભાઈ જ છે.” રાજાએ માગધિકાને કહ્યું કે, “હુ પોતે જ તે ધૂર્તને શિક્ષા કરીશ.” જયકુંજર હાથી ઉપર બેસી રાજા ત્યાં ગયો.
અતિ મોટી કાયાવાળી ગધેડી પર આરૂઢ થયેલો, લાખો લોકોની ચપળ આંખોથી જોવાતો હતો. પાસે જઇને પૂછ્યું, દેખતાં જ પ્રણામ કરી કહ્યું કે, “સ્નેહરહિત મહાધૂર્તનું સ્વાગત કરું છું. કલહ-ક્રીડામાં આનંદ માનનાર તારા સરખાને આવું ગધેડીનું વાહન શોભતું નથી, માટે અહિં મારા હાથી ઉપર આવી જા અને તારા અંગથી મારા અંગનું આલિંગન કર. ગધેડી બનેલી તે કુઢિણીને પાપના પ્રાયશ્ચિત્ત રૂપે હોય તેમ રાજમાર્ગમાં બાંધીને રાખી. માર્ગમાં જતા આવતાં લોકો તેના ઉપર પ્રહાર કરીને જતા હતા. પ્રવરસેન
