________________
૧૦૬
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ પૂછ્યું કે, “શું તું તેનો ભર્તાર થાય છે ? કુમારે કહ્યું કે, “હા” વૃદ્ધે કહ્યું કે, પાછલા પહોરે રુદન કરી મેં દેખી હતી, ત્યારે પૂછ્યું કે, તું અહિં ક્યાંથી ? શોકનું શું કારણ બન્યું છે, વળી તારે ક્યાં જવું છે ? ત્યારે તે બાલાએ ગદ્ગદ સ્વરે કહ્યું. જ્યારે મેં ઓળખી ત્યારે મેં તેને કહ્યું કે, - “તું મારી ભત્રીજી થાય છે. નાનાપિતા-કાકાને આદરથી પોતાને વૃત્તાન્ત જણાવ્યો. હું મારે ઘરે લઈ ગયો, તને ઘણો ખોળ્યો, પણ તારો પત્તો ન લાગ્યો. અત્યારે મેળાપ થઈ ગયો, તે પણ સુંદર થયું. શેઠને ઘરે તેને લઇ ગયા અને વિસ્તારથી તેનો વિવાહ
કર્યો.
રત્નાવતીના સમાગમમાં અતૃપ્ત એવો કુમાર દિવસો પસાર કરતો હતો, એટલામાં વરધનુના મરણનો દિવસ આવી પહોંચ્યો. તે માટે ભોજન-સામગ્રી તૈયાર કરાવી. (૪૦૦)
બ્રાહ્મણાદિક ભોજન કરતા હતા, બ્રાહ્મણનો વેષ ધારણ કરી પોતાનો સાંવત્સરિક દિવસ જાણીને વરધનુ ત્યાં આવી પહોંચ્યો. કહેવા લાગ્યો કે, ભોજન કરાવનારને નિવેદન કરો કે, સમગ્ર બ્રાહ્મણોમાં મસ્તકના મુગુટસમાન ચાતુર્વેદી પંડિત દૂરદેશથી આવેલો છે, તે ભોજનની માગણી એટલા માટે કરે છે, કે – તેને આપેલું ભોજન તેમના પિતરાઇઓના ઉદરમાં હર્ષપૂર્વક પહોંચી જાય છે, આ વાત કુમારને કહી. ભોજન પીરસવાની વ્યવસ્થા કરનાર પુરુષો સાથે કુમાર બહાર નીકળ્યો, તો સાક્ષાત્ વરધનુને જોયો. કોઈ વખત પૂર્વે નહિં અનુભવેલ એવો આનંદ અનુભવતા તે હર્ષથી સવંગનું આલિંગન કરીને કહેવા લાગ્યો કે -
"જો દેવ પાધરું થયું હોય તો દૂર દૂરના બીજા દ્વીપમાંથી કે સમુદ્રના તળિયામાંથી અગર દિશાઓના છેડા-ભાગમાંથી એકદમ લાવીને મેળાપ કરાવી આપે છે. ભોજન અને બીજાં કાર્યો પૂર્ણ કરીને વરધનુને પૂછ્યું કે, “હે મિત્ર ! આટલા કાળ સુધી ક્યાં રહીને તેં સમય પસાર કર્યો ?” ત્યારે મંત્રીપુત્રે કહ્યું કે, “તે રાત્રે ઝાડીમાં તમે સુખેથી ઉધી ગયા હતા ત્યારે પાછળથી દોડી એક ચોર પુરુષે મને સખત બાણનો પ્રહાર કર્યો. શરીરમાં તેની વેદના એવી સખત થઈ કે, જેથી મૂચ્છ ખાઇને જમીન પર ઢળી પડ્યો. મને કંઇક ભાન આવ્યું, ત્યારે તમારા માટે ઘણા વિઘ્નો દેખતો હું મારી અવસ્થાને છૂપાવતો તે જ ગાઢ વનમાં રોકાયો. રથ પસાર થઇ ગયા પછી અંધકારમાં પગે ચાલતો ચાલતો ધીમે ધીમે સરકતો સરકતો હું એક ગામમાં પહોંચ્યો. જેની નિશ્રાએ તમે રહેલા હતા, તે ગામના મુખીએ તમારો સર્વ વૃત્તાન્ત કહ્યો. વિવિધ પ્રકારની ઔષધિઓ લગાડીને મારો ઘા રૂઝાવી નાખ્યો. ત્યારપછી ઠેકાણે ઠેકાણે તમારી ગવેષણા કરતો કરતો અહિં આવ્યો અને ભોજનના બાનાથી તમોને મેં અહિં દેખ્યા.'
