________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૧૫૩ 38. એક ભવમાં ૧૮ સંબંઘ-સગપણ કેવી રીતે થયાં -
કુબેરદત્તે આ વિચિત્ર હકીકત સંભળીને આશ્ચર્યપૂર્વક સાધ્વીજીને પૂછ્યું કે, “હે આર્યા ! આવું અયોગ્ય કેમ બોલો છો ? પરસ્પર વિરુદ્ધ જણાતી હકીકત અરિહંતના દર્શનમાં ક્યાંય દેખાતી નથી.”
સાધ્વીજીએ પ્રત્યુત્તર આપ્યો કે, “હે શ્રાવક! મને આમ આક્ષેપ કરવાનું સાહસ ન કર. હું જે કહું છું, તે સત્ય હિતકારી યુક્તિ અને હેતુપર્વક કહું છું. પ્રત્યક્ષ દેખાતી વાતમાં તર્કને સ્થાન નથી. અવધિજ્ઞાનથી આ વસ્તુ મેં જાણેલી છે, તે આ પ્રમાણે :- ૧. આ બાળક મારો ભાઇ છે, કારણ કે અમારા બંનેની માતા એક છે. ૨. ભાઇનો પુત્ર હોવાથી ભત્રીજો છે. ૩. પતિની એક જ માતાએ જન્મ આપેલ હોવાથી પતિનો નાનો ભાઇ હોવાથી દિયર. ૪. પતિનો પુત્ર હોવાથી પુત્ર. ૫. માતના ભર્તારનો ભાઇ હોવાથી કાકા. ૩. શોકના પુત્રનો પુત્ર હોવાથી પૌત્ર.
૧. બાળકના પિતા પણ એક માતાએ જન્મ આપેલ હોવાથી મારા ભાઇ છે. ૨. ભાઈના પિતા હોવાથી તે મારા પણ પિતા છે. ૩. માતાના પતિ હોવાથી અને શોકે જન્મ આપેલ હોવાથી મારો પુત્ર છે. ૪. મને એક વખત પરણેલી હોવાથી મારા ભર્તાર છે. ૫. સાસૂના ભર્તાર હોવાથી મારા સસરા છે. . પિતામહી = દાદીના પતિ હોવાથી પિતામહ અર્થાત્ દાદા છે.
૧. જેના ગર્ભથી આ બાળક જન્મ્યો છે, તે મારી માતા છે, મને જન્મ આપેલ હોવાથી. ૨. પતિની માતા હોવાથી સાર્ ૩. પતિની પત્ની હોવાથી શોક. ૪. ભાઈની ભાર્યા હોવાથી ભોજાઈ. ૫. પિતાની માતા હોવાથી પિતામહી-દાદી. ૬. શોકના પુત્રની ભાર્યા હોવાથી પુત્રવધૂ.
૧૧૮ સંબંધો સૂચવનારી બે ગાથાનો અર્થ નીચે પ્રમાણે :
૧. ભાઈ, ૨. ભત્રીજો, ૩. કાકો, ૪. પૌત્ર, ૫. દિયર અને ૩ પુત્ર. ૧. તારો પિતા તે ૧ દાદા, ૨ પતિ, ૩ ભાઈ, ૪ પુત્ર, પ સસરો અને ૬. પિતા.
હે બાળક ! તારી માતા તે મારી ૧ માતા, ૨ સાસુ, ૩ શોક, ૪ બહુ, ૫ ભાભી અને ૬. દાદી. આ એક જ જન્મમાં આટલા સંબંધો થયા છે.
આ સાંભળી સંસાર ઉપરથી ઉત્પન્ન થયેલા વૈરાગ્યવાળા કુબેરદત્તે કુબેરસેના પ્રતિબોધ
૧. આ હકીકત વસુદેવહિંડી અને પરિશિષ્ટ પર્વમાં બીજા સર્ગની ૨૯૩ થી ૩૦૬ ગાથા સુધી સમજાવેલી
