________________
૧૯૨
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ હે દેવિ ! મેં તને અન્નબલિ આપ્યો, હવે આ માંસબિલ થાવ.' એટલે કુમારે કહ્યું કે, ‘હે દુષ્ટ પુરુષ ! શું કરે છે ? હે નિર્દય ! આ નિરપરાધી પુરુષને બાંધીને જકડીને તું નક્કી હણવા તૈયાર થયો છે, તો તેને બાંધેલું દોરડું છેદી નાખ, નહીંતર તું જીવતો રહેવા નહિં પામીશ.'
આ પ્રમાણે કહેવાયેલો તે યોગી તલવાર ઉગામીને પ્રવ૨સેન સન્મુખ જવા લાગ્યો. એટલે કુમાર પણ ભયંકર તરવાર મ્યાનમાંથી બહાર કાઢી સન્મુખ આવ્યો, અતિમહાયુદ્ધ કરી પાપપૂર્ણ તે યોગીને પીડા પમાડી યમરાજાનો પરોણો બનાવ્યો. બાંધેલા પુરુષના દોરડાને ખડ્ગથી છેદીને તે પુરુષ સન્મુખ બેસી પૂછ્યું કે, ‘આ કર્મચંડાળ કોણ હતો ?' બંધનથી છૂટેલા પુરુષે જવાબ આપ્યો કે, ‘આ અઘોરઘંટ નામનો યોગીન્દ્ર કોઇક તેવી કાર્યસિદ્ધિ માટે દુર્ગામાતાને બલિ આપવા માટે મને અહિં લાવ્યો હતો. આ પાદુકા ઉપર ચડીને તે સમગ્ર ત્રણ ભુવનમાં ભ્રમણ કરતો હતો.' પછી તે જકડેલા પુરુષને સાજો કરીને તેની પાદુકા પોતાના પગમાં પહેરી. હુંકાર શબ્દ કરી ક્ષણવરમાં પાટલીપુત્ર નગરીએ પહોંચ્યો. પાદુકાના પ્રભાવથી દેશાન્તરોમાંથી ઘણું ધન હ૨ણ કરીને લાવ્યો. પછી વિચાર્યું કે, ‘કોઈપણ પ્રકારે ગમે તે બાનાથી કુટ્ટણીને દૂર લઈ જઈ એકાંત સ્થળમાં મૂકી આવું, ત્યારપછી જ મારે મદિરા-પાન કરવું.'
કોઈક સમયે આ કુમાર પોતાના અંગ ઉપર સુંદર વેષભૂષા સજી અને આભૂષણ પહેરી શણગારથી સુંદર બની તે જ માર્ગે જતો હતો, ત્યારે અક્કાએ જાતે તેને જોયો. વિચારવા લાગી કે, ‘ફરી પણ આને અઢળક ધન ઉપાર્જન કર્યું જણાય છે, તો કપટથી તેને બોલાવી માગધિકાને સોપું.' દાસીઓ મોકલીનેબોલાવ્યો, છતાં ન આવ્યો એટલે કુટ્ટણી જાતે ગઇ અને હાથ પકડીને કુમારને બોલાવા લાગી. વળી કહ્યું કે, ‘હે પુત્ર ! આમ કહ્યા વગર તું ચાલ્યો ગયો, તે તને યોગ્ય છે ? તારા ગયા પછી માગધિકા તારા વગર કેવી દુઃખી તઈ છે ? અને ગ્રહનો વળગાડ વળગ્યો હોય તેવી તારા સ્નેહમાં પરાધીન બની ગઈ છે.’
પ્રત્યુત્તરમાં કુમારે કહ્યું કે, ‘હે માતા ! તમો કોપ ન કરશો, મોટું કાર્ય આવી પડ્યું, એટલે ગયો હતો. હમણાં જ આવી પહોંચ્યો છું. હવે જે આજ્ઞા હોય, તે જણાવો.’ ફરીપણ માગ્યા કરતાં અધિક ધન આપવા લાગ્યો, એટલે ચમત્કાર પામેલી તે વિચારવા લાગી કે, ‘આની પાસે આટલું ધન આવે છે ક્યાંથી ? પુત્રીને કહ્યું કે, ‘હે વત્સા ! કુમાર ધન કેવી રીતે ઉપાર્જન કરે છે, તે તું પૂછી લેજે.’ પુત્રીએ કહ્યું કે, ‘તમને ધનનો આટલો લોભ કેમ લાગ્યો છે ? તમારે તેનું શું પ્રયોજન છે ? મારી ના છતાં તમારે જાણવું જ હોય તો હે માતા ! તમે જાતે જ પૂછી લો. ખરેખર તમારું નામ લોહા(ભા)ર્ગલા છે, તેને તમો બરાબર સાર્થક
