________________
૧૭૨
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ પણ તેને પ્રાપ્ત થયેલી છે.
બળદ, ઊંટ, ગાય, ભેંશ, ગધેડા, ઘોડા વગેરેનું વેચાણ કરવામાં આવે, તો વિજયની સમૃદ્ધિ અપાર વૃદ્ધિ પામશે-એમાં સંદેહ નથી. સુજયને ખેતરની માટીના ક્યારામાં ડાંગર આદિની ખેતી કરવાની સમૃદ્ધિ વૃદ્ધિ પામશે. સુજાત વ્યાજે ધીરીને ધનની વૃદ્ધિ કરશે અને જયન્ત તો મરકત વગેરે રત્નોનો નિરવદ્ય વેપાર કરીને બઝારમાં વેપારીઓમાં એક અગ્રેસર વેપારી બનશે. પિતાએ પ્રથમથી જ પોતાના પુત્રો માટે નિર્ણય કરી તે તે કાર્યોમાં તેમને નિયુક્ત કરેલા છે. પોતાની મુડીમાં દરેક શંકા કરો છો, પરંતુ સર્વેની મુડી સમાન છે. ત્યારપછી રાજાએ જયંતના કળશના રત્નોની કિંમત અંકાવી ગણતરી કરાવી એટલે ઢોર-જાનવર, ધાન્ય, વ્યાજે ફરતી રકમનું ધન લગભગ સરખું થયું. રાજાએ કહ્યું કે, આ વાત યુક્તિ-યુક્ત છે. તમે એમ સમજો કે સ્નેહી-બધુઓ ક્યાંય પણ મળતા નથી. જે માટે કહેલું છે કે :
"સર્વ સંપળાલો સહોદર પરિવાર ઘરમાં કે બહાર, સંકટમાં કે ઉત્સવમાં, સંગ્રામમાં કે શાંતિમાં હોય તો પણ જય-રેખા પ્રાપ્ત કરે છે. તે સિવાયના નિર્દય મનવાળા કુમિત્ર માફક હલકા પુરુષોનો પરિવાર અર્થે ખાવાનાં મનવાળા સંકટમાં ખેંચી જાય છે. તે દિવસ અતિપ્રશસ્ત છે, રાત્રિ પણ ઉત્તમ છે, કે જે ઘરમાં પોતાના નયનથી ભાઈ, બહેન, પુત્ર, પૌત્રનાં દર્શન થાય છે. જે ઘરમાં પુત્ર, પૌત્ર, બધું વગેરે સંચરતા-હરતા-ફરતા નથી, ત્યાં નિચ્ચે કરી પડી જવાના ભયતી આકુળ બની થાંભલો પણ કંપવા લાગે છે."
'હે બુદ્ધિશાળીઓ ! મારા કહેવા પ્રમાણે એક વર્ષ સુધી આ ન્યાય પ્રમાણે તમો વર્તે, કદાચ તેમાં મારી વાત ખોટી પડે, તો તમારે મને ઠપકો આપવો.” રાજાના વચનથી તેઓએ તે વાત સ્વીકારી અને સર્વે ઘરે આવ્યા. તેણે કહેલા વ્યવહાર-વેપારથી ધનવૃદ્ધિ થઇ. અનર્ગલ ધન ઉપાર્જન કરતાં એક-બીજાને ત્યાં સ્નેહપૂર્વક ભોજન કરતાં તેઓના પરસ્પર પ્રીતિવાળા દિવસો પસાર થવા લાગ્યા. વિજય-સુજયનું અપમૃત્યુ
હવે કોઈક સમયે વસુમી નામની નગરીમાં અનાર્ય કાર્યોનો ત્યાગ કરનાર, સપુરુષોને ધ્યાન કરવા યોગ્ય શ્રી વસુદત્ત નામના આચાર્ય આવી પહોંચ્યા. તેઓ સદ્ધર્મ-દેશનારૂપી - અમૃત-છાંટણાથી પૃથ્વીના છેડા સુધી ભવ-તાપથી તપી રહેલા અનેક જીવોને શીતળતા પમાડતા હતા. શુભ આચરણવાળા આ ચારે બધુઓ કર્મનાશ કરવા માટે તેમની પાસે - આવી ધર્મના મર્મને પમાડનાર સત્યવાણી શ્રવણ કરતા હતા. તે ચારેય બધુઓ શ્રવણ
