________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૧૭૧ દુર્જનોનાં વચનો કાને ન સાંભળવાં.' તેમ છતાં અનિચ્છાએ કોઈ પ્રકારે છૂટાં પડવું પડે, તો અનુક્રમે ચાર ખૂણામાં નિધાનો છે, તે કાઢી લેવાં. કેટલાક દિવસો પછી પિતાજી પરલોકવાસી થયા પછી પણ પહેલાંની જેમ ઘણાં વર્ષો સુધી પ્રીતિપૂર્વક વર્તી, કુટુંબ વધતું ગયું અને ગૃહ-કારભાર વધી ગયો, હવે એકત્ર રહેવા માટે અશક્તિવંત થયા, ત્યારે જુદા રહેવા માટે નિશ્ચય કર્યો. બહારનું દૃશ્ય ધન જાણેલું છે. જ્યારે નિધિઓને બહાર કાઢી વહેંચણી કરવા લાગ્યા, ત્યારે વિજયના કળમાંથી ગાય અને ઘોડાના કેશ નીકળ્યા. બીજા નિધાનમાંથી માટી, ત્રીજા નિધાનમાંથી જૂના હિસાબના ચોપડા, લેણું વસુલ કરવાની ખાતાવહીઓ અને છેલ્લા નિધાનમાં મણિરત્ન, સુવર્ણ, સોનાના સિક્કાઓ વગેરે નીકળ્યા.
જયન્ત પોતાના કળશને દેખી અતિશય લાભના હર્ષથી રોમાંચિત હૃદયવાળો નૃત્ય કરવા લાગ્યો. બાકીના બધુઓ તપસ્વીની જેમ ઉદાસીન હોય તેમ જણાવા લાગ્યા. અરેરે ! તે સમયે પિતાજીએ આપણને ઠગ્યા, તે આપણે ન સમજી શક્યા. ખરેખર ! અમને ત્રણને કૂવામાં ઉતારી એકદમ વચ્ચેથી દોરડું કાપી નાખ્યું. પિતાજીના મનમાં આ નાનો ભાઈ પહેલાંથી જ વસેલો હતો અથવા પિતાજીને તે અતિ વહાલો હતો. પરંતુ પિતાજીના મનનો ભાવ આપણે કોઇ કળી શક્યા નહિ. તો હવે પિતાજી અને બીજા દૈવ-ભાગ્ય એમ બંનેથી હણાયેલા આપણે શું કરીએ ? અને કોની પાસે જઇને પોકાર કરીએ? અથવા તો દરેકના નિધાનનો ચોથો ભાગ, ચોથો ભાગ દરેક વહેંચી લઇએ. એટલે નાનો ભાઈ જયન્ત કહે છે કે, “એ તો કદાપિ વિભાગ કેમ કરી શકાય ? નિધાનમાં સુવર્ણ વગેરે સરખાં જ હતાં, તમે અત્યારસુધી બહાર ન કાઢ્યા એટલે તેની માટી વગેરે થઇ ગયા, તેથી કરી તમારા પાપ અને ભાગ્ય ઉપર કોપ કરો, પણ પિતાજી પર કોપ ન કરો.”
હવે આમ ક્લેશ અને મહાકલહનો કોલાહલ વધી ગયો. સ્વજન-વર્ગે સમજાવવા છતાં કોઇએ ન માન્યું. - એમ લડતાં લડતાં જ મિત્ર રાજા પાસે જવાની એકદમ ઇચ્છા કરી. નગરના મોટા મહાજનની પર્ષદા પણ તેઓએ વચ્ચેનો વિવાદ ટાળી શકી નહિ. એક વર્ષ પછી જયમિત્ર રાજા પાસે ન્યાય કરાવવા પહોંચ્યા. રાજાએ પડહ વગડાવી એવી ઉદ્ઘોષણા કરાવી કે – “આ ભાઇઓ વચ્ચેનો વિવાદ જે કોઈ દૂર કરાવશે, તેમ જ તેમના ચિત્તની કલુષતા જે કોઇ ટાળશે, તેને રાજા મંત્રી બનાવશે અને મિત્રનું સ્થાન આપશે. તે સમયે કોઇક વણિક-પુત્રે એકદમ પડહ જીલી લીધો. તેને રાજા પાસે લઇ ગયા અને રાજાની આજ્ઞાથી તેણે તેઓને કહ્યું કે, “આમાં વિવાદનું કોઇ નામ નથી. પિતાજીએ કેશ-માટી, વગેરે વડે કરીને વિવાદ છેદી જ નાખેલો છે. જન્મ-સમયે જ પિતાજીએ દરેકની જન્મશુદ્ધિ કરેલી છે. વળી જોશીએ પણ ગણતરી કરીને જેનું જેવું કર્મ છે, તેવી અસાધારણ સમૃદ્ધિ
