________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૧૮૩ ભોજન માત્ર પણ મેળવ્યા વગર નગરમાંથી બહાર નીકળી પોતા સ્થાનેક ગયો. ચિંતવવા લાગ્યો કે -
"જેઓએ બંદીજનોની અર્થાત્ માગણી કરનારાઓની પ્રાર્થના ઉદારતા-મહોદયથી પૂર્ણ કરી નથી, જેઓએ પરોપકાર માટે કારુણ્યની મમતાથી સ્વર્થની ગણતરી કરી નથી, જેઓ હંમેશાં પારકાં દુઃખે દુઃખિત બુદ્ધિવાળા થઇ રહેનારા છે, એવા સાધુઓ અત્યારે અદસ્ય થયા છે. અત્યારે નેત્રમાંથી નીકળતા અશ્રુ વેગને રોકી કોની પાસે રુદન કરવું?"
"ચાર સમુદ્ર રૂપ મેખલાવાળી, આંતરા વગરની પૃથ્વીમાં ભ્રમણ કરતાં અમોએ તેવો કોઇ પણ નિષ્કલંક ગુણવાળો ક્યાય દેખ્યો કે સાંભળ્યો નથી, કે જેની આગળ લાંબા કાળથી ધારણ કરેલાં હૃદયનાં દુઃખો અને સુખો સંભલાવીને એક કે અર્ધ-ક્ષણ શાંતિનો અનુભવ કરીએ." ૪૭. બે ડોસીની કથા -
હે સ્થવિરા ! આ પ્રમાણે તને કલિરાજ્યની કથા સંભળાવી. હવે તેં જે પૂછયું હતું, તે કથા કહું છું, પરંતુ યોગરાજે જેમ શંકરિકાને ખરી હકીકત જણાવી અને પછી તેને શંકરિકાએ ઠગ્યો, તેમ તારે મને ઠગવું નહિ અને રક્ષણ આપવું.”
પ્રસન્ન થયેલા યક્ષે મને મારા માગ્યા પ્રમાણે લક્ષ્મી આપી છે, ત્યારપછી બીજી સ્થવિરા પણ હંમેશા તે દેવતાની આરાધના કરવા લાગી. બીજીએ “પ્રથમ સ્થવિરા કરતાં મને બમણું ધન-રૂપ-શોભા આપ' એવી માગણી કરી, તે પ્રમાણે દેવ બમણું ધન આપવા લાગ્યો. તે પણ અધિક ઋદ્ધિરૂપ અને ઘરની શોભાવાળી જણાવાથી પ્રથમની સ્થવિરાએ પૂછ્યું, એટલે તેણે પણ બનેલી યથાર્થ હકીકત જણાવી. ફરી ઇર્ષાથી એક એકથી બમણાં ધનની માગણી કરવા લાગી. દેવ પણ વારા ફરતી બમણા બમણા એક એકના મનોરથો પૂરવા લાગ્યો.
તેમ કરતાં પ્રથમ સ્થવિરાએ ઇર્ષાથી દેવ પાસે એક આંખ ફૂટી જવાનું વરદાન માગ્યું કે, “તારી કૃપાથી મારી એક આંખ ફૂટી જાવ' પછી સ્થવિરાએ વિચાર કર્યો કે, “આવા મનોહર રૂપ વડે શું કરવું?' તેમ મારું રૂપ સહન ન કરનારી એવી તેના મસ્તક ઉપર વજ પડો. વરદાન પ્રાપ્ત થયા પછી હવે એક આંખે કાણી થયેલી હોવાથી ઘરમાં સંતાઈ રહેવા લાગી, એટલે બીજીને શંકા થઈ કે, તેણે કંઇક ફરી અધિક મેળવ્યું જણાય છે, એટલે અતિલોભથી પરાભવ પામેલી તે યક્ષને અક્ષતાદિકથી પૂજવા લાગી.
પ્રથમને જેટલું આપ્યું હોય, તેનાથી બમણી માગણી કરી. એટલે પરપોટાની જેમ તેની
