________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૧૭૭ યોગરાજ - અહો ! રાજ્ય-વ્યવસ્થાનું સુખ નગરમાં પ્રવેશ કરીને જોઇએ. એમ ઉભા થઈ પુરુષને વિસર્જન કરી એક શેઠની દુકાને પહોંચ્યા. યોગરાજને દેખી લઇબુડિ શેઠ જગતના પિતા સરખા જાણી ઉભા થઇ જુહાર કરવા મંડ્યા. આલિંગન કરી ઊંચા આસન પર બેસાડ્યા. કંઇ પણ ધાન્ય-દાણા કે ભોજનની ભિક્ષા માગનાર તેમ જ સૈનિકની ગેરહાજરીમાં “ડલકાપણ” નામનો બાળ-શિષ્ય આવીને કહેવા લાગ્યો કે - “જ્યારે હું તમારી દુકાન પાસેથી પસાર થતો હતો, ત્યારે મારી ગૂંચવાયેલી જટામાં ઘાસના તણખલાનો ટૂકડો ઉડીને લાગી ગયો હતો, મારા “સાવગિલી' ગુરુજીએ તે તૃણખંડ લઈ મને પાછો આપવા માટે મોકલ્યો છે, કારણ કે, તૃણખંડ પણ આપ્યા વગરનો અમારે લેવો કહ્યું નહિ. લો તમો હાથમાં લઇ લો' – એમ હાથોહાથ શેઠને આપીને શિષ્ય પોતાના સ્થાને ગયો.
યોગરાજ - (પોતાના મનમાં) તણખલાની પણ અહિંસા-ચોરી ન કરનાર આ કોઇ મહાતપસ્વી છે ! ખરેખર ઘણા વખતથી ચિંતવેલા મારા મનોરથો પૂર્ણ થશે-એમ વિચારી ઉભો થઈ ઘરે ગયા. ભોજન કરી સાધુ પાસે ગયો. તે વખતે નાસિકાના અગ્રભાગ ઉપર બે નેત્રોને સ્થાપના કરી અક્ષમાળા ફેરવવામાં જેના હાથ તત્પર બન્યા છે – એવા તે સાવગિલી ગુરુને કહ્યું કે, “હે ભગવંત ! મારી પાસે હજાર સોનામહોરો છે. તમો કોઇ સ્થાને અમારી થાપણ-અનામત દાટીને સુરક્ષિત રાખી સંભાળજો. સોમેશ્વર તીર્થની યાત્રા કરી પાછો આવીશ ત્યારે લઇ જઇશ.” ત્યારે સાવગિલી (સર્વને ગળી જનાર) ગુરુએ કહ્યું કે, “અમે દ્રવ્યને નખથી પણ સ્પર્શ કરતા નથી. હવે જો તારે બીજો કોઈ રસ્તો જ નથી અને યાત્રાના અવશ્ય કાર્ય માટે જવું જ છે, તો મઠિકાની અંદર કોઈક ખૂણામાં તારા પોતાના હાથે મૂકી દે અને પાછો આવે ત્યારે પોતાના હાથે જ ગ્રહણ કરી લેજે.'
એ પ્રમાણે કરીને પ્રણામ કરીને યાત્રા માટે પ્રયાણ કર્યું. ત્રણ-ચાર મહિના સુધી તીર્થયાત્રા કરી પાયદલ પરિવાર પોતપોતાની દિશામાં ગયા પછી “કલપિંગ' નામનો એક છત્રધર-પ્રારિક સાથે રાખેલો હતો. તેનાથી અનુસરાતો રાત્રે અનાચાર-પટણના દરવાજે આવી પહોંચ્યો. ઘોડાને ઝાડની ડાળીએ બાંધીને કલહપિંગ પ્રારિકને દેખભાળ-સારસંભાળ કરવા માટે મૂકીને બે પ્રહર ઊંઘી ગયો. ત્રીજા પહોરે જાગીને પ્રારિકને બોલાવ્યો કે, “હે કલપિંગ ! જાગે છે કે ? ત્રણ-ચાર વખત બોલાવ્યો, ત્યારે જવાબ આપ્યો કે, “જાગું છુંજાગું છું, પરંતુ કંઇક ચિંતન કરું છું. કદાચ ચોરો પલાણ ચોરી જશે, તો તમારે કે મારે ઘોડા ઉપર પલાણ વગર પીઠ ઉપર બેસીને સ્વારી કરવી પડશે.'
યોગરાજ - અરે મૂર્ખશેખર ! આનંદ કે ઉજાણી કરવા ગયા હોઇએ, ત્યાં ઘંટનું શું પ્રયોજન ?
