________________
૧૬૦
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ જળચરો, તેમ હું લોભ-યંત્રમાં પડીને નાશ કેમ ન પામું ?” આ પ્રમાણે મકરદાઢાનું કથાનક કહ્યું. કથાનકના ઉપસંહારમાં સિધુમતીએ કહ્યું કે, “ભર્તાર પ્રત્યે અતિ અનુરાગવાળી અમોને છોડીને દીક્ષાના ઉત્તમ સુખની તમે ઇચ્છા રાખો છો, પરંતુ મર્કટ-કામધેનુમાં લોભી બનેલી અક્કા સરખા ન થાવ. કહેલું છે કે, “આ લોકનાં પ્રત્યક્ષ સ્વાધીન સુખનો ત્યાગ કરી દુર્બુદ્ધિવાળા એવા જેઓએ તપ-સંયમ પરલોક માટે ઉદ્યમ કરે છે, તેઓ ખરેખર હાથમાં રહેલા કોળિયાને છોડીને પગની આંગળી ચાટવા જાય છે. અર્થાત્ બંનેથી વંચિત થાય છે. તે સમયે પ્રત્યુત્તરમાં જંબૂકુમારે કહ્યું કે, “હે સુંદરી ! જાણ્યું જાણ્યું, તું ખરેખર ભૌતાચાર્યની બહેન જણાય છે. ૩૭. ભોલાભાર્થની કથા -
પૂર્વકાળમાં કોઈક સન્નિવેશની જાણે સર્વ જડતા અહીં જ એકઠી થઈ હોય એવી મૂર્ખમંડળીના અગ્રેસર એક આચાર્ય હતા. કોઈક સમયે પોતાના પ્રતિનિધિ મઠિકાના રક્ષપાલક તરીકે પોતાના એક શિષ્યને મૂકીને પોતે નજીકના ગામમાં ગયા. ત્યાં ભેંશના દહિં સાથે કોદ્રવા ભાતનું ભોજન કરી પોતાની ડુંબને પંપાળતો તે સુઈ ગયો અને સાક્ષાત્ એક સ્વપ્ન જોયું કે, આખી મઠિકાસિંહકેસરિયા લાડુથી ભરાઇ ગઇ. ક્ષણવારમાં આનંદ ઉલ્લાસાથી ખડાં થયેલાં રુવાટાવાળો જાગ્યો અને ઉભો થઇ પોતાના ગામ અને મઠિકા તરફ એકદમ દોડ્યો. કદાચ શિષ્ય પોતે ખાઈ જાય અગર બીજાને આપી દે તો ? ત્યાં આવી મઠિકાને તાળું માર્યું અને શિષ્યને કહેવા લાગ્યો કે, “મારા ભાગ્યથી મઠિકા લાડવાથી ભરાઈ ગઈ છે. તે સાંભળી શિષ્ય હર્ષથી નૃત્ય કરવા લાગ્યો અને ગુરુ તેનાથી બમણા નૃત્ય કરવા લાગ્યા. શિષ્યને આજ્ઞા કરી કે, “આજે આખા ગામને તું જલ્દી જમવાનું નિમંત્રણ આપ. મારે આજે એકદમ આખા ગામને મોદકનું જમણ આપવું છે.
ગુરુના કહેવાથી શિષ્ય સમગ્ર ગામને નિમંત્રણ આપ્યું કે, “મારા ગુરુજી આજે સમગ્ર ગ્રામલોકોને લાડવાનું ભોજન આપશે. કારણ કે અત્યંત પ્રસન્ન થયેલા રુદ્ર આખી મઠિકા લાડવાઓથી ભરી દીધી છે. સમગ્ર ગ્રામલોક જમવા માટે આવીને પ્રીતિપૂર્વક પંક્તિમાં બેસી ગયા. પીરસાવાની રાહ જોઈ રહેલા હતા, ત્યારે હર્ષવાળા ગુરુએ તાળું ખોલ્યું અને જુવે છે તો મઠિકા ખાલી દેખી. દુબુદ્ધિવાલા ગુરુ પોકાર કરવા લાગ્યા. ગામલોકો હાસ્ય કરતા પરસ્પર હાથ-તાલી આપતા જમ્યા વગર ઉભા થઈ ગયા. ભસ્મ ધારણ કરનાર બાવાજી લોકોને કહેવા લાગ્યા કે, થોડીવાર થોભો. તમારા સર્વેના આગમનથી હું અતિવર્ષ પામ્યો, જેથી સ્થાન ભૂલાઇ ગયું છે, ફરી હું ઊંઘી જાઉં અને ફરી સ્વપ્ન આવ્યું સ્થાન જાણી લઉં એટલે તમોને ભોજન કરાવું' તે પગ લાંબા કરી ફરી મેળવવા માટે સુઇ ગયો, શિષ્ય
