________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ
૧૬૩ જુગારીએ કહ્યું કે - “આ કાર્ય કરવા માટે હું સમર્થ છું. પરંતુ પ્રથમ પૂજાની સામગ્રી લાવવા મારા હાથમાં સો સોનૈયા આપો. તમારું કાર્ય સિદ્ધ થાય તો તમો સર્વે એકઠા થઈ જે ઉચિત હોય તે વસ્ત્રાદિકથી મારું સન્માન કરશો.”
લોકોનો સમુદાય એકઠો થઇ મંત્રણા કરવા લાગ્યો કે, આ ધૂતકાર (જુગારી) એવો માંત્રિક સંકટમાં પડેલા આપણને દેખીને પૂજાના બાનાથી ખાવાની ઇચ્છાવાળો છેતરીને ધન ખાઈ જશે, પરંતુ દુઃખથી પીડિત થયેલા ચિત્તવાળા આપણે બીજું શું કરીએ ? નિમિત્તિયા, વૈદ્યો, બ્રાહ્મણો, જ્યોતિષીઓ અને મંત્રના જાણકારોના પુણ્યથી લક્ષ્મીવાળાઓને ઘરે દેહપીડા, ભૂત, ગ્રહ, વળગાડ ઇત્યાદિ સંકટો પ્રાપ્ત થાય છે.' - એમ વિચારી તેના હાથમાં સો સુવર્ણ સિક્કાઓ આપ્યા. રાત્રે ભટ્ટારિકા-દેવીના મંદિરમાં પ્રવેશ કરી બંને દ્વાર બંધ કરી જુગારી કહેવા લાગ્યો કે, “હે કટપૂતના ! સ્વાભાવિક અસલરૂપવાળી કેમ થતી નથી ? જો તું મારી કહેલી યથાર્થ વાત કંઈપણ ન કરે તો તારું વિજ્ઞાન શી શોભા પામશે ? માટે “આડા લાકડે આડો વેધ' એમ કહી એટલામાં તેની જિલ્લા ઉપર વિષ્ટા કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો. એટલે વિચાર્યું કે, “આ પાપીને કંઇપણ અકર્તવ્ય નથી.” એટલે મૂર્તિ અસલ હતી તેવી મૂળ-સ્વાભાવિક રૂપવાળી થઈ ગઈ. ઉપદ્રવ શાન્ત થવાથી નગરમાં શાન્તિ થઇ.
કોઈક સમયે જુગારી મસ્તકની હોડ મૂકી તેમાં હારી ગયો. ભટ્ટારિકા-દેવી પાસે આવી કહેવા લાગ્યો કે, “હે દેવિ ! મેં જુગાર રમવામાં મસ્તક આપવાની શરત કરી હતી. તેમાં હું હારી ગયો છું, માટે તેમાંથી છૂટવા માટે પાંચસો સોનામહોર આપ.”
દેવીએ કહ્યું – “તેં કે તારા પિતાએ મારી પાસે કોઇ થાપણ-અનામત મૂકી હતી ખરી?”
જુગારીએ કહ્યું – “હે માતાજી ! કોઇએ થાપણ નથી મૂકી, પણ મસ્તક છેદાવાના સંકટમાં તમારું સ્મરણ કર્યું, માટે મારું રક્ષણ કરો.”
ભટ્ટારિકા - ‘તારા સરખાનું રક્ષણ કેમ ન કરવું ? તેવા પ્રકારની તારી ભક્તિના બદલામાં જે કંઈ કરાય તે ઘણું અલ્પ ગણાય. હે દુરાત્મન્ ! અત્યારે આટલી દીનતા બતાવે છે. તો તે વખતે તો તેમ(ન કરવાનું) કર્યું. તેણે એ ન વિચાર્યું કે, “મૃત્યુદશા પામેલાઓની માગણીનો ઈન્કાર ન કરવો જોઈએ.” ખરેખર આકુલિત-પ્રાણાવાળાઓએ બીજાના પ્રાણો ક્ષણવારમાં ફેંકવા ન જોઇએ.
જુગારી - “જો હવે ભક્તિથી પ્રસન્ન થતી નથી, તો હવે જેવી રીતે પ્રસન્ન થઇશ, તેવી રીતે કરીશ. એમ કહીને તેની મૂર્તિનો ભંગ કરવા માટે પાષાણ લેવા બહાર ગયો. ભટ્ટારિકાદેવીએ તરત જ દ્વાર બંધ કર્યા. જુગારી મોટી શિલા ઉપાડીને જ્યાં બંધ દ્વાર
