________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૧૨૭ કાદવના પડલોનું પ્રક્ષાલન કરવામાં સમર્થ છે, તેમ શાશ્વત નિર્મલ મંગલ શ્રેણીની કળા ઉત્પન્ન કરનાર છે, ધર્મ કામધેનુ છે, અખૂટ નિધાન હોય તો ધર્મ છે જીવોને ચિંતામણિરત્ન છે, ધર્મ સ્વર્ગ અને મોક્ષના સમાગમ સુખને વગર શંકાએ સાધી આપનાર છે. તે ધર્મ ઉત્તમ પ્રથમ હોય તો મહાવ્રતસ્વરૂપ કે જેમાં હિંસા નાની-મોટી મન, વચન, કાયાથી બિલકુલ કરવાની હોતી નથી અને તે ધર્મ સાધુ જ માત્ર આચરી શકે છે. બીજો પ્રકાર અણુવ્રત સ્વરૂપ છે, જે અનેક પ્રકારનો છે અને તે શ્રાવકોએ કરવા લાયક છે. દરેક સમયે હંમેશાં પ્રત્યાખ્યાન, દીનાદિકને દાન આપવાનો ઉદ્યમ કરવો, ગુરુના સન્મુખ હંમેશા શાસ્ત્રવ્યાખ્યાઓનું શ્રવણ કરવું, એકાગ્રચિત્તથી ક્રમ-પૂર્વક ધ્યાન કરવું, રાગ-દ્વેષ, વિષાદ, ક્રોધ, વિકથા, કંદર્પ, અભિમાન, માયાદિક દોષોને દૂરથી વર્જવા, હંમેશાં દાક્ષિણ્યાદિ ગુણો દિક્ષાદિક રત્નોને ઉપાર્જન કરવા. પંચ પરમેષ્ઠીનું સ્મરણ કરી કાર્યારંભ કરવો, શાસ્ત્રોનાં તત્ત્વોનું પરાવર્તન કરવું, વળી કરુણાપાત્રમાં કારુણ્ય કરવું. આ માર્ગ મોક્ષને યોગ્ય છે.
આ સમયે એક ધનુષધારી પામર મનુષ્ય દૂર ઉભો રહી પ્રભુને મનથી પૂછતો હતો, ત્યારે પ્રભુએ વચનથી પૂછવા કહ્યું. પ્રગટ પૂછવા માટે શક્તિમાન્ થતો ન હતો, છતાં શરમાતા શરમાતાં તેણે પૂછ્યું કે, હે ભગવંત ! “જા સા, સા સા” “જે તે, તે તે” એમ ગુપ્તાક્ષર અને વાણીથી તેણે પ્રશ્ન કર્યો. પૂછેલાનો પ્રત્યુત્તર તેમાં આવી જ જાય છે. તેને સ્વામી પણ ઉત્તર આપે છે. ત્યારપછી પ્રણામ કરીને ગૌતમસ્વામી પણ આ ગુપ્તાક્ષરનો પરમાર્થ પૂછે છે. હે ભગવંત ! “જા સા, સા સા એવી વિશેષ ભાષામાં તેણે આપને પૂછ્યું, તો કૃપા કરીને તેનો વિસ્તારથી પરમાર્થ આ વિષયમાં શું છે ? તે સમજાવો. (૧૨) પ્રભુએ એ વૃત્તાન્ત આ પ્રમાણે કહ્યો - ૨૨. જા સા સા સાનું દષ્ટાંત -
ચંપાનગરીમાં સ્ત્રી લોલુપી એક સુવર્ણકાર હતો. સુંદર રૂપવાળી જે કોઈ કન્યાને દેખે છે, તેની તે અભિલાષા કરે છે. તેના પિતાને પ00 સુવર્ણમહોરો આપીને તે કન્યા સાથે લગ્ન કરતો હતો, એમ કરતાં તેણે પોતાને ત્યાં પ00 સ્ત્રીઓ એકઠી કરી. દરેક પત્નીને તિલક આદિ ચૌદ પ્રકારના આભૂષણો, ચીનાઇ રેશમી વસ્ત્રો આપે છે. પરંતુ જે દિવસે જે ભાર્યાને ભોગવે છે, તે જ દિવસે કુંકુમ, પુષ્પો, આભૂષણો વસ્ત્રો આપે છે, બીજા દિવસે આપતો નથી. ઈર્ષા-શસ્ત્રથી ઘવાએલો તે ઘરની બહાર નીકળતો નથી. સગા, સંબંધી, પિતા, બધુ આદિને ઘરમાં પ્રવેશ કરતાં રોકે છે. (૧૨૫)
એક વખત સ્નેહમિત્રે ઉત્સવ પ્રસંગે ઘરે જમવા આમંત્રણ આપ્યું. જવાની ઇચ્છા ન હોવા છતાં હાથ પકડીને બળાત્કારે ઘરે લઇ ગયો. એ વખતે તે સ્ત્રીઓ સામુદાયિક વિચાર
