________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૧૩૭
નથી.' ત્યારપછી તે દીક્ષા છોડીને પોતાના પૂર્વના સહવાસીઓને યાદ કરીને એક બ્રાહ્મણને ત્યાં ઘરકામ કરવાની આજીવિકાથી રહેવા લાગ્યો.
કેટલાક કાળ પછી એક છોકરી સાથે લગ્ન કર્યું. વિવાહ સમયે ગામમાં ધાડ પડી અને તે નવદંપતીને મારી નાખ્યા. ભોગતૃષ્ણાવાળો તે આર્તધ્યાનમાં વર્તતો હોવાથી મૃત્યુ પામી પાડો થયો. પિતાસાધુ પંડિતમરણ પામવાપૂર્વક કાળધર્મ પામી દેવલોકમાં દેવ થયા. અવધિજ્ઞાનથી દેવે પુત્રને પાડારૂપે જોયો. દેવે દેવમાયાથી યમરાજા સરખી મોટી કાયા વિકુર્વી કસાઇ દ્વારા તે પાડો ખરીદ કર્યો અને તેના ઉપર ઉચકી ન શકાય તેટલો ભાર આરોપ્યો. ગ્રીષ્મ ઋતુવાળા, સખત તાપવાળા કાળમાં તપેલી રેતીના માર્ગમાં તેના ઉપર ચડી ગાઢ લાકડીના પ્રહાર મારવા પૂર્વક તેને ચલાવે છે. જ્યારે જિહ્વા બહાર નીકળી જાય છે અને તપેલી રેતીમાં નીચે ઢળી પડે છે, ત્યારે જોરથી લાકડી-ઢેફાંનો માર મારી ઉઠાડે છે અને પ્રહારની પીડાથી જેટલામાં પ્રાણ જવાની તૈયારી થઇ એટલે સાધુનું રૂપ વિકુર્તી પોતાનું પૂર્વભવનું સ્વરૂપ બતાવે છે. વળી કહે છે કે, ‘હે ખંત ! તે તે કરી શકવા માટે હું સમર્થ નથી.' સાધુરૂપને દેખતો તે પાડો વિચારે છે કે, ‘આવું રૂપ પહેલાં મેં ક્યાંય જોયેલું હતું એમ વિચારતા પાડાને તેવા પ્રકારનાં આવરણ કર્મના ક્ષયોપશમ-પડલ દૂર થવાના યોગે જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. ત્યારપછી પોતાની ભાષામાં ‘હે ખંત ! મારું રક્ષણ કરો, યમદૂત સરખા આ કસાઇથી મને છોડાવો.’ દેવે કહ્યું, ‘અરે કસાઈ ! આ મારા ક્ષુલ્લકને પીડા ન કરો.' તેણે કહ્યું - ‘તમારું વચન તે પાડો સાંભળતો નથી, માટે તમે ખસી જાવ. અમે તો એની પાસે ભાર વહન કરાવીશું. જીવતાં તો તેનો છૂટકારો નહીં જ કરીએ.' જ્યારે દેવે જાણ્યું કે, ‘હવે એ ધર્મ માર્ગ અંગીકાર કરશે, ત્યારે તેની પ્રાર્થનાથી તેને છોડ્યો અને દેવે ઉપદેશ આપ્યો. ભય દેખ્યો, એટલે દેશવિરતિરૂપ શ્રાવકધર્મ સ્વીકાર્યો, ભક્તપ્રત્યાખ્યાન અર્થાત્ અશન કરી સૌધર્મ કલ્પ નામના પ્રથમ
દેવલોકમાં વૈમાનિક દેવપણે ઉત્પન્ન થયો. તિર્યંચગતિ અને દુર્ગતિમાં જતા એવા તે પાડાને પિતાએ બચાવ્યો.'
પરંતુ તમોને તો દેવલોક ગયેલા મોટા ભાઇએ સાધુરૂપ દેખાડીને પ્રતિબોધ પમાડવાનો ઉપાય ન કર્યો. અનિત્ય એવા જીવતિમાં તમે પ્રમાદી બની કાળ પામી દુ:ખમય સંસારમાં પરિભ્રમણ કરશો, તો હવે અહિંથી ગુરુની પાસે પાછા જાવ. જે કારણ માટે કહેલું છે કે - ‘જેઓને તપ, સંયમ, ક્ષાન્તિ અને બ્રહ્મચર્ય પ્રિય છે, તેઓ પછી પણ તેવા ધર્મકાર્યમાં પ્રયત્ન કરે છે, તેઓ અમર-દેવોના ભવનોમાં વાસ કરે છે.’
આ સમયે તે બ્રાહ્મણીનો એક પુત્ર ખીરનું ભોજન કરીને ત્યાં આવી પહોંચ્યો. ગમે તે
