________________
૧૪૨
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ જય-પતાકા હોઈ શકે ? પરંતુ આહારનો ત્યાગ કરીને ભાવચારિત્ર તમે શી રીતે વહન કરી શકશો ? પડતા દેહને આહારથી સ્થિ૨પણે ધારણ કરી શકાય છે, ટકાવી શકાય છે. લાંબા કાળ સુધી દીક્ષા પાળનારને જીવનના અંતે વિધિથી આહાર ત્યાગ કરવો ઉચિત છે. ગમે તે પ્રકારે આહારત્યાગ કરી શકાતો નથી. જેઓ દીર્ઘકાળ સુધી સંયમપૂર્વક જીવિત પાલન કરે છે, તેઓ ધન્ય છે. માટે નિરવદ્ય આહાર-સ્વીકારનારા બની દિવસો પસાર કરો, નિરવદ્ય વાણી અને ચેષ્ટાપૂર્વક એકાંત ઘરના ખૂણામાં રહો.'
શિવકુમાર કહે છે કે - ‘આ સર્વ કોની સહાયતાથી કરી શકું ? સાવદ્ય અને નિરવદ્ય વચન અને ભોજન-પાણી કોણ જાણી શકે ? મેં જેની નિવૃત્તિ કરેલી છે, તેની પ્રવૃત્તિ હવે કેવી રીતે બની શકે ?’ દૃઢધર્મે કુમારને કહ્યું કે - ‘હે કુમાર ! તમો સાધુભૂત બન્યા છો, તો હું શિષ્યની માફક તમારી દરેકે દરેક વૈયાવૃત્યનાં કાર્યો કરીશ. સાધુને કલ્પી શકે કે ન કલ્પી શકે, તે વિષયમાં હું જાણકાર અને બુદ્ધિવાળો છું. વિશુદ્ધ આહાર-પાણી હું વહોરી લાવીશ, વધારે કહેવાથી સર્યું.' કુમારે કહ્યું - ‘ભલે એમ થાઓ – એમ કહી અભિગ્રહ ગ્રહણ કર્યો કે, ‘જીવન પર્યન્ત મારે છઠ્ઠના પારણે છઠ્ઠ ક૨વા અને પારણામાં આયંબિલ તપ ક૨વું.’ એ પ્રમાણે નિર્દોષ આહાર-પાણી પૂર્વક છઠ્ઠને પારણે આયંબિલ કરતા તીવ્ર તપમાં રાજકુમાર શિવકુમારનાં બાર વર્ષો પસાર થયાં. નવીન યૌવનવયમાં ગૃહસ્થપણામાં વ્રત અને શીલવાળા હોવા છતાં કર્મના મર્મને સાફ કરવામાં ઉદ્યમવાળા જે કોઈ મહર્ષિઓ થયા, તેમને નમસ્કાર થાઓ.' પંડિતમરણની આરાધના કરવા પૂર્વક કાયાનો ત્યાગ કરીને બ્રહ્મદેવલોકમાં વિદ્યુન્માલી નામનો સામાનિક દશ સાગરોપમની સ્થિતિવાળો મોટો દેવ થયો. તે દેવ અતિકાંતિવાળો અનેક સુંદરીના પરિવારવાળો જિનેશ્વરદેવના સમવસરણમાં જઇ હંમેશાં સુન્દર દેશના શ્રવણ કરતો હતો. દેવલોકના દિવ્ય ભોગો ભોગવીને પોતાનું આયુષ્ય પૂર્ણ થયું, એટલે ત્યાંથી ચ્યવી રાજગૃહી નગરીમાં જેવી રીતે શેઠનો પુત્ર થયો, તે હવે કહીશું.
રાજગૃહી નગરીમાં ગુણો વડે ગૌરવશાળી એવા ઋષભદત્ત નામના ધનાઢ્ય શેઠ હતા. તેને પવિત્ર શીલ ધારણ કરનાર ધારિણી નામની પ્રિયા હતી. જિનધર્મની ધુરા ધારણ કરવામાં અગ્રેસર ચિત્ત હોવા છતાં પોતાને પુત્ર ન હોવાથી અતિમનોહર પુત્રપ્રાપ્તિ માટે તેઓનું ચિત્ત ઝુર્યાં કરતું હતું. ધારિણીએ કહ્યું કે, જે કામિની-સ્ત્રીઓને પુત્રરત્ન ન હોય, તેને રૂપનો ગર્વ અને સૌભાગ્યનો આડંબર શો શોભે ? વળી તેનાં સુંદર વચનની શી
કિંમત ?
હવે વૈભારગિરિની નજીકમાં બગીચામાં કામ, ક્રોધ, મોહને દૂર કરનાર, હીરાના
