________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ
૧૧૫ માર-ઠોક કરવા લાગ્યા, ત્યારે બ્રાહ્મણની પ્રેરણાથી આ કાર્ય મેં કર્યું.' એમ જાણવામાં આવ્યું. મહારાજાએ સત્ય હકીકત જાણીને વિચાર્યું કે, ખરેખર વિપ્રની જાત જ એવી છે કે જ્યાં ભોજન કરે, ત્યાંનું જ ભાજન ભાંગી નાખે છે. “વધેલું નકામું એઠું પણ ભોજન આપીએ, તો કૂતરો તેને માલિક માને છે, તે ઘણો સારો ગણાય છે, પરંતુ અમૃત સરખો આહાર બ્રાહ્મણને ભોજન કરાવ્યો હોય, તો પણ બ્રાહ્મણ મારી નાખે છે.”
ત્યારપછી રાજાએ તે ગોવાળ-બાલકને તેના સમગ્ર કુટુંબ સહિત તથા પેલા બ્રાહ્મણને પણ મુઠીમાં મચ્છરને મસળે તેમ મરાવી નંખાવ્યો. વળી બ્રહ્મદત્ત રાજાએ બીજા પણ પુરોહિત, ભટ્ટ, ચટ વગેરે બ્રાહ્મણ સર્વ જાતિ ઉપર અતિશય ક્રોધાંધ થએલો હોવાથી દરેકને મરાવી નાખ્યા. (૫૫૦)
વળી મંત્રીઓને આજ્ઞા કરી કે, તે બ્રાહ્મણોનાં નેત્રો ઉખેડીને વિશાળ થાળ ભરીને મને અર્પણ કરો, જેથી મારા હસ્તથી તેને મસળી આનંદ માણે. અતિરૌદ્ર પરિણામવાળા રોષવાળા રાજાને જાણીને ગુંદાના ઠળિયા ભરેલા થાળ હાથમાં અર્પણ કરે છે. વારંવાર તેને મસળતો એવો અપૂર્વ અધિક આનંદ અનુભવે છે કે બે નેત્ર ગ્રહણ કરવાવાળા તેના ક્રોડમા ભાગે પણ ખૂશ થતો નહિ હોય. સ્ત્રીરત્ન પુષ્પવતીના સ્પર્શમાં પણ તેને તેટલો ચિત્તનો આનંદ નહિ થતો હોય કે, પાપમતિવાળા તેને ગુંદાના ઠળિયા ભરેલા થાળ મસળવાથી થતો હશે. તે રાજાની આગળ સ્થાપન કરેલ આ સ્થાલ સાચાં નેત્રોની ભ્રમણા કરાવતો હતો. અથવા તો સાતમી નરકમૃથ્વીમાં પ્રસ્થાન કરવા માટેનું મંગલ અક્ષયપાત્ર હોય. આ પ્રમાણે રૌદ્રધ્યાન કરતાં તેનાં સોળ વર્ષ વીતી ગયાં. સાતસો સોળ વર્ષનું સમગ્ર આયુષ્ય પૂર્ણ કરીને સાતમી નરકમૃથ્વીમાં ગયો. શ્રી બ્રહ્મદત્ત ચક્રીની કથા સંપૂર્ણ. ૧૯. ઉદાધિરાજાને મારનાર વિનાનું દષ્ટાંત -
પુષ્પોના સમુદાયથી મનોહર, કલહંસોની શ્રેણીના શબ્દોથી યુક્ત, જળદાન કરનાર એવી વાવડીઓ વડે બહાર અને અતિમનોહર-લાવણ્ય યુક્ત, કલહંસોના શબ્દ સરખા પગમાં પહેરેલ ઝાંઝરનાં શબ્દોની પ્રધાનતાવાળી તરુણીઓ વડે અંદર શોભા પામતું, અમરાપુરીને ચમત્કાર પમાડનાર ત્રણ-ચાર માર્ગયુક્ત, જેમાં શત્રુ-સૈન્યનો પ્રવેશ થઇ શકતો નથી એવું પાટલિપુત્ર નામનું નગર છે અને ત્યાં ઉદાયિ નામનો મોટો રાજા છે. તે ' રાજા અતિવિશુદ્ધ ધર્મ ધારણ કરવામાં અગ્રબુદ્ધિવાળો હોવા છતાં સજ્જ કરનાર જે ધનુષદોરી હોવા છતાં અર્પિત લક્ષવાળો હોવા છતાં પરાક્ષુખ બાણોને ફેંકે છે.
શ્લેષાલંકારથી વર્ણન છે. શૂરવીર છે, તેમ દાનશૂર છે. (માર્ગણ એટલે બાણ અને
