________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ તપશ્ચર્યા કરવા લાગ્યા. મૃત્યુ પામી સનકુમાર કલ્પમાં મહર્થિક દેવપણે ઉત્પન્ન થયા. પછી રત્નપુરમાં શેઠપુત્ર થયો. જિનધર્મ નામ પાડ્યું. ત્યાં સુંદર રીતે શ્રાવકધર્મનું પાલન કરતો હતો. મુનિ અને જિનેશ્વરની પૂજાભક્તિ કરતો હતો. આ બાજુ નાગદત્ત પત્નીવિરહના આર્તધ્યાનના કારણે મૃત્યુ પામી લાંબા કાળ સુધી તિર્યંચગતિમાં ભ્રમણ કરીને સિંહપુરનગરમાં બ્રાહ્મણ થયો. ત્યાં ત્રિદંડી-વ્રત અંગીકાર કરી ૧-૨-૩-૪-૫ માસના ક્ષમણાદિ તપ કરીને પારણું કરતો હતો. હવે હરિવહન રાજાની રત્નપુર નામની નગરીમાં તે પહોંચ્યો. ચાર મહિનાના પારણાના દિવસે રાજાએ આમંત્રણ આપ્યું એટલે રાજાને ત્યાં પારણું કરવા ગયો.
હવે કોઇક કાર્ય-પ્રસંગે તે જ વખતે જિનધર્મ પણ ત્યાં પહોંચ્યો, તેને દેખીને પૂર્વભવના વૈરાનુબંધથી તેના ઉપર તીવક્રોધ ઉત્પન્ન થયો, એટલે તેને દેખીને કહ્યું “હે રાજન્ ! ભોજન આ વ્યવસ્થા-પૂર્વક કરીશ. આ જિનધર્મના વાંસા ઉપર થાળ સ્થાપન કરીને હું ભોજન કરીશ.' તે ત્રિદંડીનો તેવો આગ્રહ જાણીને રાજાએ તે પ્રમાણે ભોજન કરાવ્યું. સખત ગરમ ખીર થાળમાં પીરસી, ખુશ થએલો તે અજ્ઞ તાપસ ભોજન કરવા લાગ્યો, શેઠ પણ “મારાં પૂર્વનાં દુષ્કૃતનું ફળ ભોગવું છું.” એમ સમતાપૂર્વક સહન કરે છે. ભોજન કરી રહ્યા બાદ થાલ ઉંચક્યો, તો ચામડી, ચરબી, માંસ, લોહી સાથે થાળ ઉંચકાઇ આવ્યો. ત્યારપછી ઘરે જઇને સમગ્ર સ્વજનોને ખમાવ્યા (૫૦) જિનમુનિ આદિ ચાર પ્રકારના સંઘને પૂજીને, તથા ખમાવીને પર્વતની ગુફામાં ગયો. ત્યાં કાઉસ્સગ્ગ ધ્યાનમાં રહ્યો. પૂર્વાભિમુખ દિશામાં એક પખવાડિયું, એમ દરેક દિશામાં પખવાડિયા સુધી કાઉસ્સગ્નધ્યાનમાં રહ્યા. પક્ષીઓ, શિયાળ વગેરે તેના માંસનું ભક્ષણ કરતા હતા. આ સુભટ રાતદિવસ પીઠી વેદના સહન કરે છે. બે મહિના સુધી સમભાવપૂર્વક સહન કરતાં કરતાં કાળ કરી સૌધર્મસ્વામી ઇન્દ્ર થયો. પેલો ભાગવત સંન્યાસી તેનો હુકમ ઉઠાવનાર ઐરાવણ હાથી થયો. ઇન્દ્ર તેમ જ પહેલા પરાભવ પમાડેલ એ સર્વ વિભંગજ્ઞાનથી દેખ્યું. હાથીનું રૂપ કરતો નથી, તેથી ઇન્દ્ર વજ વડે કરીને તેને તાડન કરે છે. ઇન્દ્રપણામાંથી ચ્યવીને હવે તમે અહીં આવ્યા છો અને ભવિષ્યમાં ચક્રી થવાના છો. ઐરાવણ દેવતા તિર્યંચગતિમાં લાંબા કાળ સુધી ફરીને કોઇક તેવા અજ્ઞાન તપથી અસિતયક્ષ નામનો યક્ષ થયો.
આ પ્રમાણે પૂર્વ ભવના અભ્યાસથી તેને તારા ઉપર આ વેર વર્તે છે તો હવે તારે દરેક કાર્યો સાવધાની અને સલામતીથી કરવાં. તે માટે કહેવું છે કે : - "ક્રોધવાળા શત્રુ વિષે વૈર બાંધીને જે મનુષ્ય ગફલતમાં રહે છે, તે અગ્નિમાં પૂળો નાખીને પવનની દિશામાં સુઇ જાય છે-અર્થાત્ અગ્નિની જાળ પવનથી પોતાની તરફ આવે, એટલે મૃત્યુ પામે છે." વળી "હું કોણ છું? દેશ-કાળ કેવા છે ? લાભ કે નુકશાન, શત્રુઓ કોણ છે ? સહાયકો કોણ છે ?
