________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૭૯
અશનિવેગને ઘરે રહ્યા અને બીજા પોતપોતાના સ્થાનમાં રોકાયા. ત્યારપછી શુભતિથિ, મુહૂર્ત, નક્ષત્ર, યોગ અને લગ્ન હોતે છતે ખેચરોએ એકમત બની ખેચરરાજા તરીકે તેનો વિસ્તારથી અભિષેક કર્યો. વૈતાઢ્ય સ્વાધીન કરી ચતુર કુમાર ત્યાં ચક્રીપણું કરતા હતા. અવસર મળતાં ચંડવેગે વિનંતિ કરી કે ‘હે સ્વામિ ! આગળ અગ્નિમાલિ મુનિએ મને એક કહેલ હતું કે, ‘તારી સો કન્યાનું પાણિગ્રહણ સનત્કુમાર ચક્રી કરશે. (૧૦૦) તમારા હસ્તપીડનના ઉપકાર દ્વારા તેમનો જન્મ સફલ થશે.’ ‘ઠીક ભલે એમ જલ્દી થાઓ.' એટલે મોટો વિવાહમહોત્સવ પ્રવર્તો. વૈતાઢ્યના જિનમંદિરોમાં અઠ્ઠાઇ મહોત્સવના મહિમા પ્રવર્ત્ય, વળી શાશ્વતાં, અશાશ્વતાં બીજાં પણ તીર્થસ્થાનોમાં નાટક, સંગીત, પ્રેક્ષણક, પૂજાદિક પ્રકારો વિસ્તારથી પ્રવર્તાવ્યા. બીજાં પણ તીર્થોની સવિસ્તર યાત્રાઓ કરતા કરતા એક મનોહર સરોવર પાસે પહોંચ્યા. મનોહર બગીચામાં નાટક જોવાના ઉત્સવવાળો જ્યાં બેસવા જાય છે, એટલામાં મેઘ વગરની વૃષ્ટિ માફક ઓચિંતો દૂરથી આવતો એક બાળમિત્ર દેખ્યો. હર્ષથી સભર થએલા રાજાએ પોતાની નજીકમાં બોલાવી લીધો. સર્વાંગથી પ્રણામ કરી અતિ આનંદ પામ્યો. તેને રાજાએ પૂછ્યું કે, ‘મહેન્દ્રસિંહ ! તું અહિં કેવી રીતે આવ્યો ? અરે ! માતા-પિતા, બંધુ વગેરેના શરીરે ક્ષેમ-કુશળ વર્તે છે ને ? બોલ, તેનાં ધર્મકાર્યો નિર્વિઘ્ને ચાલે છે ને ? આલિંગન કરીને પગ પાસે બેસીને પ્રાણિપ્રિય મિત્રે પાંચે અંગો એકઠાં કરીને બે હાથ જોડીને વિનંતિ શરુ કરી કે, માતા-પિતા કાયાથી તો કુશળ છે, પણ હૈયાથી દુ:ખી છે. જ્યારથી અશ્વે તમારું હ૨ણ કર્યું, ત્યારથી દુઃખે ક૨ી નિવારણ કરી શકાય તેવા દુઃખનો અનુભવ કરી રહેલા છે અને તેમનું સુખ તો મૂળમાંથી જ ઉખડી ગયું છે. દિશા અને વિદિશામાં સર્વ સ્થાને તમને ખોળવા માટે ઘણા પુરુષોને મોકલ્યા છે. સૈન્ય સહિત .હું પણ ઘણું ભટક્યો અને હવે તો ઉદ્વેગ કરતો એકલો જ પર્વત, નગર, ખાણ, જંગલ, સમુદ્ર, નદી વગેરે અનેક સ્થાનોમાં મેં તમને ખૂબ ખોળ્યા, પણ ક્યાંય પણ દેખવામાં ન આવ્યા. આજે આટલા વર્ષના અંતે મારા દુઃખનો અંત આવ્યો અને દરિદ્રને રત્ન-નિધાન પ્રાપ્ત થાય, તેમ આજે મારા ભાગ્યયોગે તમારી પ્રાપ્તિ થઈ.
કુમારે પણ ઘણા વિસ્તારવાળો પોતાનો વૃત્તાન્ત કહ્યો, તે જાણે કઢેલા દૂધમાં ખાંડ નાખવા સમાન એમની સુંદર આનંદદાયક અવસ્થા થઈ. હવે વૈતાઢો પહોંચ્યા. ત્યાં ન્યાયનીતિથી નિષ્પાપ રાજ્યપાલન કરે છે. ત્યારે મહેન્દ્રસિંહે કહ્યું કે, ‘હે દેવ ! માતા અત્યંત દુ:ખ ભોગવી રહેલાં છે, પિતાજી અતિ ચિંતા કરે છે તો હવે તમો તે તરફ જલ્દી ચાલો.’ પછી રાજા વિશાળ મણિમય વિમાનોની શ્રેણીમાં પરિવાર સહિત ચાલ્યો. આકાશતલમાં અતિશય મહાન વિદ્યાધર-ખેચરની સમૃદ્ધિ સહિત હોવાથી મનોહર હસ્તિનાપુરમાં સર્વ લોકોને વિસ્મય પમાડતો સનત્કુમાર ત્યાં આવી પહોંચ્યો. ભરતે છખંડ ભારતક્ષેત્ર સાધવા
