________________
૭૮
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરનુવાદ દર્પણ સરખા ગંડતલ ચમકતા હતા, કમલના દાંડા સરખી ભુજલતા હતા, હાથ કોમલસુંદર હતા. કમળની શોભા સમાન ઉદર હતું, કંચનના કળશ સરખા કઠણ સ્તનો હતા, કેળના સ્તંભ સમાન સુંવાળા સાથળ હતા. તેના રૂપની રેખા અને સૌભાગ્યકળશની કવિ વર્ણના કરે તે માત્ર તેનું કવન સમજવું. જે કન્યા કુરુ-કુમાર સનસ્કુમાર ચક્રવર્તીનું નક્કી રમણીરત્ન થવાનું છે, તેના દર્શન માત્રથી શાંતિ ઉત્કટ વૃદ્ધિ પામતો પ્રેમગુણ પ્રગટ થાય છે, તેની સાથે ક્રીડા કરતો તે નિઃશંકપણે ત્યાં જ રહેતો હતો. થોડીવાર પછી સંધ્યા-સમયે વજવેગની બહેન ત્યાં આવી અને ભૂમિ પર પોતાના બંધુનું મૃતક દેખ્યું. કયા ક્રૂર મનુષ્ય આ મારા બંધુને મારી નાખ્યા - એમ કોપ કરતી વિદ્યાથી જ્યાં મારવા ઉદ્યત થાય છે, એટલામાં નિમિત્તિયાએ આગળ કહેલું વચન યાદ આવ્યું કે, “ભાઇને મારનાર તારો વર થશે.' હર્ષવાળા હૃદયવાળી થઇને તેની સાથે વિવાહની અભિલાષા કરવા લાગી.
સુનંદાની અનુમતિથી ન્યાયનીતિમાં નિપુણ એવા કુમારે તેની સાથે લગ્ન કર્યા. તેણે પણ ભર્તારને પ્રજ્ઞપ્તિવિદ્યા આપી. શ્વસુરપક્ષ તરફથી ચંદ્રવેગ અને ભાનુવેગ સાથે બખ્તરવાળા રથમાં બેસારીને પુત્રીને કુમાર પાસે મોકલાવી. હરિચંદ્ર અને ચંચુવેગે કુમારને આ પ્રમાણે કહ્યું કે – વજવેગના પિતા મણિવેગ પોતાના પુત્રનો પંચત્વ પામ્યાનો વૃત્તાન્ત જાણીને પોતાના સૈન્ય અને સામગ્રી સહિત અતિક્રોધ પામીને તમને હણવા મોકલ્યા છે. તેથી અમારા પિતાજીએ એમોને અહિ મોકલ્યા છે. પિતાજી પણ હમણાં જ આપના ચરણની સેવા માટે આવી રહ્યા છે. એટલામાં આવતા સૈન્યોનો વાજિંત્રશબ્દ સંભળાયો. એટલે તરત જ ચંડવેગ અને ભાનુવંગ બંને રાજાઓ અશનિવેગની સાથે યુદ્ધ કરવા માટે કુમાર નજીક આવી પહોંચ્યા. ક્રોધાવેશમાં આકાશમાર્ગેથી આવતા અશનિવેગની સેનાનો બહારના આકાશમાં કોલાહલ સંભળાયો. કુમારે આકાશમાર્ગે તેની સન્મુખ જઇને ખેચર પરિવાર સાથે યુદ્ધારંભ કર્યો. (૯૦) ઉતાવળથી ચંડવેગ અને ભાનુવેગ અશનિવેગની સાથે યુદ્ધ કરતા-પ્રહાર કરતા હતા. તેમને પીડા પમાડીને તે બંનેને ઉલટો માર્ગ પમાડ્યા. કુમારની સાથે અશનિવેગ રાજાને બાથંબાથા લડાઇ થતાં અશનિવેગે મહાસર્ષાસ્ત્ર ફેંક્યું. એટલે કુમારે ગરુડવિદ્યાથી તેનું નિવારણ કર્યું. આગ્નેયાસ્ત્રને વારુણાસ્ત્રનો વિસ્તાર કરી અટકાવ્યું. તામસશસ્ત્રને ક્ષણવારમાં કઠોર કિરણવાળા સૂર્યાસ્ત્રથી નાશ કરે છે. ત્યારપછી તરવાર ઉગામીને એકલો જ બીજા છૂરાને ધરનાર રાજાઓને ડાળી કપાએલા વૃક્ષ સરખા કર્યા અને પછી અશનિવેગને પણ હણ્યો. ત્યારપછી લઘુવજાસ્ત્રથી હણવાનું કાર્ય આરંભ્ય. એટલે કુમારે દોડીને સરખી ખાંધવાળું કબંધ કર્યું. અર્થાતું મસ્તક ઉડાવી નાખ્યું.
ત્યાર પછી સમગ્ર ખેચરોની રાજ્યશ્રી કુમારના શાસનમાં સંક્રમી, સમગ્ર ખેચર વર્ગ પણ કુમારની સેવા કરવા લાગ્યો. ત્યારપછી ચંડગાદિકની સાથે તે વૈતાદ્યમાં રાજા
