________________
૯૮
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ પણ યથોચિત વૃત્તાન્ત જણાવ્યો. ભોજન કર્યા પછી કુમારને કહ્યું કે, “અમો તમારું વિશિષ્ટ પ્રકારનું સ્વાગત કરવા સમર્થ નથી, તો અત્યારે તમો આ મારી શ્રીકાન્તા પુત્રી સાથે પાણિગ્રહણ કરવાનું સ્વીકારો.” શુભ દિવસે વિવાહ પ્રવર્યો. કોઈક દિવસે એકાકિની શ્રીકાન્તા હતી, ત્યારે પૂછ્યું કે, વગર ઓળખાણે પિતાએ મારી સાથે તારા કેમ લગ્ન કર્યા ? શ્વેત દાંતની પ્રજાના કિરણથી ઉજ્વલ બનેલા હોઠવાળી તે કહેવા લાગી કે, “આ મારા પિતાજી ઘણા સૈન્યવાળા શત્રુથી હેરાન કરતા હતા, ત્યારે આ અતિવિષમ પલ્લીનો આશ્રય કર્યો. તથા દરરોજ નગર-ગામને લૂંટીને આ કિલ્લામાં પ્રવેશ કરતા હતા. શ્રીમતી નામની પત્નીને ચાર ચાર પુત્રો થયા પછી તેના ઉપર હું થઇ. પિતાજીને હું પોતાના જીવન કરતાં અધિક પ્રિય હતી. જ્યારે હું યૌવનવય પામી, ત્યારે સર્વ નાના રાજાઓને કહ્યું કે, દૂર રહેલા બીજા રાજાઓ મારી વિરુદ્ધ વર્તે છે, તો અહિં જ કોઈ મારી પુત્રીના મનને હરણ કરનાર ભર્તાર હોય, તો મને જણાવવો, જેથી કરીને તે માટે યોગ્ય કરીશ.”
કોઈ એક બીજા દિવસે ઘણા કુતૂહલથી પ્રેરાએલી હું આ પલ્લી છોડીને ત્યાં આવી કે, જે સરોવરમાં તમે સ્નાન કર્યું. લક્ષણવાળા સૌભાગ્યશાળી માનિનીના મદનને ઉત્પન્ન કરનારા તમોને દેખ્યા. તમે જે પ્રશ્ન પૂછ્યો, તેનો આ પરમાર્થ સમજવો. શ્રીકાન્તા સાથે તે નિર્ભર વિષય-સુખ અનુભવતો સમય પસાર કરતો હતો, કોઇક દિવસે તે પલ્લીપતિ પોતાના સૈન્ય પરિવાર-સહિત નજીકના દેશોને લૂંટવાના મનથી પલ્લીમાંથી બહાર નીકળ્યો, ત્યારે કુમાર પણ તેની સાથે ચાલી નીકળ્યો. ગામ બહાર ધાડ પડી, ત્યારે ઓચિંતા કમલસરોવરના કિનારા પર રહેલા વરધનુને જોયો, તેણે પણ કુમારને દેખ્યો. ત્યારપછી તે બંનેને શું થયું ? પ્રથમ મેઘધારા એકસામટી મારવાડ-પ્રદેશમાં સિંચાય, અથવા પૂર્ણિમાનાં ચંદ્ર-કિરણો પ્રાપ્ત કરીને ગ્રીષ્મના કુમુદ જેમ વિકસિત થાય, તેની જેમ કંઇક ન કહી શકાય તેવા વિરહદાહની શાંતિને પામીને બંને રુદન કરવા લાગ્યા. વરધનુને કુમારને કોઈ પ્રકારે શાન્ત કરી સુખેથી બેસાર્યો. (૨૫૦)
વરધનુએ કુમારને પૂછ્યું કે, “હે સુભગ ! આપણા વિયોગ પછી તેં શો અનુભવ કર્યો ?” કુમારે પોતાનું સર્વ ચરિત્ર જણાવ્યું. વરધનુએ પણ કહ્યું કે, “હે કુમાર ! મારો બનેલ વૃત્તાન્ત પણ સાંભળો. તે સમયે વડલાના વૃક્ષ નીચે તમને સ્થાપન કરીને જેટલામાં હું જળ શોધવા માટે ગયો, ત્યાં એક સરોવર જોયું. નલિનપુટમાં પાણી ગ્રહણ કરીને જેવો તમારી પાસે આવતો હતો, તેટલામાં દીર્ઘરાજાના સૈનિકોએ મને દેખ્યો. કવચ પહેરેલા એવા તેમણે મને ખૂબ માર માર્યો વળી મને પૂછ્યું કે, “અરે વરધનુ ! બ્રહ્મદત્ત ક્યાં છે ? તે કહે.” કહ્યું કે, “મને કશી ખબર નથી.” ત્યારપછી મને અતિશય ચાબુકના માર માર્યા, બહુ જ માર્યો, ત્યારે કહ્યું કે, તેને વાઘે ફાડી ખાધો.
