________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૯૩
તેના સરખી બીજી કોઇ કન્યા છે.’ એટલે મંદસ્નેહવાળો કુમાર પૂછવા લાગ્યો કે, ‘હવે અહિં શું કરવું ?’ તો વરધનુએ કહ્યું કે, ‘આ સ્થાને પગની પાનીથી પ્રહાર કર.’ ત્યાં પગ ઠોક્યો, ત્યાંથી સુરંગદ્વારથી બંને નીકળી ગંગાના કિનારા પરની દાનશાળામાં પહોંચી ગયા.
ધનુ મંત્રીએ આગળથી જ ઉત્તમ જાતિના બે અશ્વો તૈયાર રાખેલા હતા. તરત તેના ઉપર આરૂઢ થઇને બંને પચાસ યોજન દૂર નીકળી ગયા. અતિ લાંબા માર્ગના થાકથી થાકી ગએલા અશ્વો એકદમ ભૂમિ પર પટકાઇ પડ્યા. એટલે બંને પગપાળો કરતા કરતા એક ગામે પહોંચ્યા. તે ગામનું નામ કો-ગોષ્ઠક હતું. ત્યાં કુમારે વરધનુને કહ્યું કે, ‘મને સખત ભૂખ લાગી છે, તથા ખૂબ થાકી ગયો છું.' તેથી કુમારને ગામ બહાર સ્થાપન કરીને વરધનુ ગામમાં જઇ એક નાપિતને બોલાવી લાવ્યો, કુમારનું મસ્તક મુંડાવી નાખ્યું. સ્થૂલ ભગવા રંગનું વસ્ત્ર પહેરાવ્યું. તેમ જ લક્ષ્મી કુલના સ્થાનરૂપ વક્ષસ્થલમાં શ્રીવત્સ ઢાંકવા માટે ચાર આંગળ પ્રમાણ એક પટ્ટ બાંધ્યો. વરધનુએ પણ પોતાના વેષનું પરાવર્તન કર્યું કે જેથી દીર્ઘરાજા અમને ઓળખીને હણાવી શકે નહિં. આવા પ્રકારના ભયને વહન કરતા, તેના પ્રતિકાર કરવાના મનવાળા એક ગામમાં પહોંચ્યા. ત્યાં એક બ્રાહ્મણના ઘરમાંથી બહાર નીકળી એક નાના નોકરે બોલાવી કહ્યું કે, ‘ઘરમાં આવી ભોજન કરો.' એટલે રાજાને ઉચિત નીતિથી ત્યાં ભોજન કર્યું. ત્યારપછી એક મુખ્ય મહિલા કુમારના મસ્તક ઉપર અક્ષત વધાવીને બોલી કે, ‘હે વત્સ ! તું બંધુમતી નામની મારી પુત્રીનો વર થા.’ અતિશય પોતાને છૂપાવતા મંત્રીપુત્રે કહ્યું કે, ‘હે આર્યે ! આ મૂર્ખ બટુકને ક્યાં હેરાન કરે છે ? મારી વાત સાંભળો - આગળ કોઇ નિમિત્તિયાએ અમને કહેલું છે કે, ‘છાતી પર શ્રીવત્સ ઢાંકેલ પટ્ટ બાંધેલ એવો કોઈ મિત્ર સાથે તમારે ત્યાં ભોજન ક૨શે, તે આ બાલિકાનો પતિ થશે. તેમાં સંદેહ ન રાખવો.’ (૧૫૦)
ત્યારપછી તે જ દિવસે તે કુમારે તેની સાથે પાણિગ્રહણ કર્યું. તેઓ બંનેનો પરસ્પર ગાઢ પ્રેમ ઉત્પન્ન થયો. અતિલજ્જાપણાના કારણે સર્વાંગ અર્પણ કર્યા વગ૨ કૌતુક મનવાળી તેની સાથે તે રાત્રિ પસાર કરી.
બીજા દિવસે વરધનુએ કહ્યું કે, ‘આપણે ઘણે દૂર ગયા સિવાય છૂટકો નથી.’ ખરો સદ્ભાવ બંધુમતીને જણાવી તે બંને ત્યાંથી નીકળી ગયા. ત્યાંથી ઘણે દૂર બીજા ગામમાં બંને બહોંચ્યા. વચમાં વરધનુ જળ લેવા માટે ગયો, જલ્દી પાછો ફર્યો. અને કહેવા લાગ્યો કે, ‘આવી લોકવાયકા સાંભળી કે, દીર્ઘરાજાએ બ્રહ્મદત્તને પકડવા માટે સર્વ માર્ગો રોકી લીધા છે, માટે માર્ગનો દૂરથી ત્યાગ કરી નાસીને ગમે ત્યાં ચાલ્યા જઇએ.' એ પ્રમાણે ગયા. ત્યાં મહાઅટવીમાં આવી પડ્યા અને કુમારને તૃષા લાગી. સુંદર વડવૃક્ષ નીચે કુમારને બેસારીને વરધનુ પાણીની તપાસ કરવા નીકળ્યો. સંધ્યા પડી ગઇ, પાણી મળ્યું
