________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
ચોસામાના સમયમાં એકધારો સખત વરસાદ પડે છે, નવીન વિજળી ઝબુક ઝબુક ઝળક્યા કરે છે, ધીર-ગંભી૨ શબ્દથી મેઘનો ગડબડાટ શબ્દ ગાજે છે. મુનિના આખા શરીર ઉપર ઘાસ અને વેલડી-વૃક્ષના પલ્લવો એવા વીંટળાઇ વળેલા છે કે, મુનિનું શરીર જાણી શકાતું નથી. સર્પ, ગોધા વગેરે તેના શરીર પર ફરે છે, ઘણા પક્ષીઓએ તેમાં માળા બનાવ્યા છે, તો પણ બાહુબલી મુનિ મનમાં ચલાયમાન થયા વગર શુભ ધ્યાનમાં રહેલા છે; કોઇથી ય કે પીડા પામતા નથી. (૧૦૪)
૭૨
ઋષભદેવ ભગવંતે જાણ્યું કે, ‘હવે સમય પાકી ગયો છે, તો પોતાની ઉત્તમ બ્રાહ્મી, સુંદરી નામની સાધ્વી પુત્રીઓને ત્યાં મોકલાવે છે. વનખંડની સુંદરી સરખી તે બંને અટવીમાં પહોંચી. ભાઇને વનમાં શોધતાં શોધતાં ઘણો સમય થયો. ગુણોમાં અતિ મોટા એવા બાહુબલી ઘાસ, વેલડીથી ઢંકાઇ ગએલા એવા તે મુનિને કોઇ પ્રકારે દેખ્યા. (૧૦૫)
કોઈ પ્રકારે બંને બહેનોએ વંદન કરી કહ્યું કે, ‘હે મોટા આર્ય ! ભગવંતે કહેવરાવ્યું છે કે, ‘હાથી ૫૨ ચડેલાને કેવલજ્ઞાન પ્રગટ થતું નથી.’ ત્યારે બાહુબલી વિચારવા લાગ્યા કે, ‘અહિં હાથી ક્યાં છે ? ભગવંત કદાપિ ફેરફાર કહેવરાવે નહિં, હાં હાં ! જાણ્યું કે, આ મારી સ્વચ્છંદ દુર્મતિ કે એક વરસ સુધી તીવ્ર તપસ્યા તપ્યો, તે જ માનરૂપી હાથી પર હું ચડેલો છું.’ (૧૦૬)
આ મેં ખોટો અહંકાર કર્યો, જો કે મારા ભાઇઓ વયથી નાના છે તો પણ તેઓ ગુણોથી મોટા છે. લાંબા કાળના દીક્ષા પર્યાયવાળા, ક્ષમા વગેરે સમગ્ર યતિના ગુણવાળા, કેવલજ્ઞાનથી વિશિષ્ટ છે. ભગવંતે મને સુંદર શિખામણ આપી. હવે હું ગુણોના ભંડાર એવા તેમને વાંદીશ, એમ વિચારી જેવો પગ ઉપાડ્યો, તે જ ક્ષણે ઉત્તમ કેવલજ્ઞાન પામ્યા. (૧૦૭)
તે ક્ષણે આકાશમાં ઘણા દેવતાઓ એકઠા થઈને દુંદુભી વગાડવા લાગ્યા, મધુર સુગંધી પુષ્પો અને જળની વૃષ્ટિ વરસાવી, મોટા હર્ષ-સમૂહથી ભરેલા અનેક દેવતાઓની સાથે નવા કેવલી ચાલવા લાગ્યા, સમવસરણમાં પહોંચી તે મુનિએ ભગવંતને એક પ્રદક્ષિણા આપી, કેવલીઓની પર્ષદામાં જઇ, આસનબંધ-બેઠક લીધી. (૧૦૮)
બાહુબલિને હું અહિં જ જ્ઞાન ઉત્પન્ન કરીને, પ્રભુ પાસે જઈશ એવી પોતાની કલ્પનાથી કાયોત્સર્ગ કરીને ક્લેશ પામ્યા છતાં જ્ઞાન કેમ ન પ્રગટ થયું ? તેનું સમાધાન કહે છે. नियगमई- विगप्पिय चिंतिएण सच्छंद-बुद्धि-चरिएण | ત્તો પાત્ત-હિયં, ઝીક્ ગુરુમ્બુવસેન ।।૨૬।।
