________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૫૫
અતિ મધુર સ્વાદવાળા લાડુઓ દૂર દૂર વૃક્ષ નીચે સ્થાપન કરે છે, તેના સ્વાદથી આકર્ષાએલ તે દૂર સુધી નજીક આવે, ત્યારે તેને બોલાવે. પછી તાપસકુમા૨ વેશ્યાઓને પૂછે છે કે, ‘અરે તાપસો ! આ નવ૨સ પૂર્ણ તમારા અંગની રચના કેવા પ્રકારની છે ? તથા સુગંધી મુલાયમ મધુર વૃક્ષફલો અને મૂળો પણ ક્યાંથી લાવ્યા ? ત્યારે તરુણીઓએ કહ્યું કે, ‘હે તાપસ ! આ આશ્રમ અતિ નિઃસાર છે, પરંતુ પોતનપુરના આશ્રમમાં ઉડવા દીણનો નવો માર્ગ છે. આલિંગન આપી, લોભાવી, રોમાંચ ખડાં થાય તેવા સ્નેહ વિભ્રમવાળા કટાક્ષો ફેંકી વિશ્વાસુ બનાવી તાપસકુમારને કહ્યું કે, તમે અમારે આશ્રમે આવો, તો શ્રેષ્ઠ સ્વાદિષ્ટ વૃક્ષોનાં ફળો આપીશું, બીજું પણ તમે જે કહેશો તે અમે કરીશું.' કરેલા સંકેત પ્રમાણે બીજા દિવસે તે વેશ્યાઓ ત્યાંથી નાસી ગઈ. પેલો વૃદ્ધ તાપસ અટવીમાં લાંબા કાળ સુધી આમતેમ અટવાયો. વલ્કલચીરીને અટવીમાં ક્યાંય ન દેખવાથી સોમર્ષિ આશ્રમમાં પહોંચ્યા. પિતાના પગલે પગલે અટવીમાં ભમવા લાગ્યો. વનની ગાઢ ઝાડીમાં આમ તેમ પરિભ્રમણ કરતા, અતિશય ભૂખ-તરસથી પીડા પામતા તેને એક ગાડાવાળાએ જોયો. તેણે કહ્યું કે, ‘તમારું અભિવાદન કરીએ છીએ.' ગાડાવાળાએ પૂછ્યું કે, ‘હે તાપસકુમાર ! તમારે ક્યાં જવું છે ?’ ‘મારે પોતનપુરના આશ્રમમાં જવું છે, પરંતુ તેના માર્ગની મને ખબર નથી.'
તે તરફ જવાની ઈચ્છાવાળા ગાડાવાળાએ કહ્યું કે, ‘આપણે સાથે ચાલીએ. ગાડાવાળાની ભાર્યાને તે તાત ! તાત ! એમ કહેવા લાગ્યો, એટલે તેણે પતિને કહ્યું કે, ‘આ કઇ રીતે મને બોલાવે છે ? કે વલ્લભ ! હું સ્ત્રી છતાં મને તાત કેમ કહે છે, તે કહો,' પતિએ સ્ત્રીને કહ્યું કે, ‘તું કોપ ન કરીશ. આ બિચારાએ હજુ કોઇ દિવસ સ્ત્રીને દેખી નથી.' ગાડાવાળાએ તાપસકુમારને લાડવા ખાવા આપ્યાં, ત્યારે તે કહેવા લાગ્યો કે, ‘પહેલાં પણ મેં આ ખાધા હતા. હવે મારા જાણવામાં આવ્યું કે, આ પોતનપુર આશ્રમનાં વૃક્ષોનાં ફળો છે. વળી સ્ત્રીને પૂછ્યું કે, અપૂર્વ રૂપવાળા આ વનના મૃગલાને અહિં કેમ ગાડામાં જોડેલા છે ? તેણે કહ્યું કે, ‘પોતનપુર આશ્રમમાં આવા બીજા પણ નવીન પદાર્થો જોવા મળશે. (૫૦) પોતનપુરનો સીમાડો આવ્યો ત્યારે ગાડાવાળો ઋષિકુમારને કહે છે કે, ‘હે કુમાર ! આ તે આશ્રમ છે કે જેના દર્શનની તને અભિલાષા થએલી છે.' કેટલુંક ખાવા માટે ભાથું આપ્યું, વળી કેટલુંક ખર્ચ માટે ધન આપ્યું અને કહ્યું કે, પાંદડાનું બનાવેલ વસ્ત્ર ખરીદ કરી તને ઠીક લાગે ત્યાં નિવાસ ક૨જે.' દરેક ઘરે ભ્રમણ કરતો હતો, ત્યારે આવો દુઃખી દરિદ્રી અહિં કેમ આવ્યો ? લોકો તેને કાઢી મૂકતા હતા. એમ કરતાં વેશ્યાને ઘરે પ્રવેશ કર્યો. તેણે ઉભા થઇ સત્કાર કર્યો, ખુશ થયો. દરેક સ્ત્રીને કહેવા લાગ્યો કે, ‘હે તાત ! હું તમને અભિવાદન કરૂં છું, અભિવાદન કરૂં છું.' શ્રેષ્ઠ આદરસત્કાર પૂર્વક તેને સુંદર સિંહાસન પર બેસાડ્યો. ‘મ મ
