Book Title: Yakshraj Shree Manibhadradev
Author(s): Nandlal B Devluk
Publisher: Arihant Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005141/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SALAA tapAgacchAdhiSThAyaka mA zrI yakSarAja 18823 bhadrade preraka : pa. pU. A. zrI caMdrAnanasAgarasUrIzvarajI ma. sA. saMpAdakaH naMdalAla bI. devaluka Jain Education Internations saujanya : zrI sarvodaya parvAha zailInebala TrasTa, mulunDa (ve) muMbaI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAra dazIna vizaal) NITY'}}} || 4 katarI , (Ara*16 , hatuM ke mane kema thaprema sara24 hajama subodha a&ya lAla sarIzvarajI 5 zrI hiMga chavi dharma, . zrI ji. 3 = 2 pa.pU.A. zrI ke + E { je, Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU. A. zrI vijayalabdhisUrIzvarajI ma. sA. nA ziSyaratnA pU. munizrI zilAna vijayajI ma. sA. nI preraNAthI parama gurubhakata, parama zrAvaka zrI manubhAI zaMkaracaMda zAha hiMmatanagaravALA tathA zrI hemendrabhAI ane zrI ramezabhAI AnaMda grupa amadAvAda tathA parama zrAvikA jinamatibahena caMdrakAntabhAI zAha - ghATakopara - muMbaInA saujanyathI, www.Jainelibrary.org Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mANibhadrajInI mUlabhUta sthaLe jirNoddhAra pAmI rahela wielde A&lal7 do SPELL@L Ar Hio ujajaina mRdayapradeza yArAjaznI mANibhadrajInA janma sthaLe teo dvArA banAvela jinAlayano jirNoddhAra tathA tenonuM mastaka uDIne jyAM paDavuM hatuM te pAvana sthaLa kSIprA nadInA kinAre aA tIrthadhAma AkAra laI rahyuM che, tamAre lAbha levo hoya to saMparka sthaLe saMparka karo, , , , yahrArAjana| mula sthaLe lAbha levAnI suvarNa taka che. HD life 28ANiI to fa . zAkavAthI jharamaNA kA jANa karI che. A rIte ke bI. jI re razI ka211212 zarI rANI 8, 11. 'thI chAyApurA jevI che. mU. saMdha C/o. vI. saMtopamAra jaiod 1 1, Plahlalol, nAyaH Ple ujaja012 zrI praphulabhAI jhaverI gopIpurA - kAjInuM medAna, surata, zrI niraMjanabhAI cokasI 4 vAlakezvara roDa, | mulacaMTha bhavana, muMbaI . | | bIpInabhAIcaMda veracaMda 7-5, ajanTA pAmaeTa - 1 24-1ra6 vAlakezvara roDa, | muMbAI, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ma DAPAT OM namo bhagavate zrI mANibhadrAya JALPA dhANa 9883 jaina * jainettaropayogI sarva manorathapUraka zAsanadeva tapAgacchAdhiSThAyaka akSarAja zrI mANibhadradeva sacitra graMtha prathama AvRti graMthanA preraka mArgadarzaka 5. pU.A. zrI caMdrAnanasAgarasUrijI ma. sA. : saMpAdaka : naMdalAla bI devaka AND [A] Androma Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divyAziSa jinazAsana zaNagAra dAdA gurudeva gacchAdhipati zrI darzanasAgarasUrIzvarajI ma.sA. zubhAziSa saMgaThanapremI AcArya gurudeva zrI nityodayasAgarasUrIzvarajI ma. sA. graMthanA preraka jApa dhyAnaniSTha madhura vaktA AcAryadeva zrI caMdrAnanasAgarasUrIzvarajI ma. sA. graMtha saMpAdaka naMdalAla bI devaluka graMtha prakAzanamAM mukhya sahayogI * zrI nityacaMdradarzana | zrI vardhamAna darzana | zrI vardhamAna darzana dharmazALA TrasTa | ArAdhaka sevA samiti phAunDezana taLeTI roDa-pAlItANA 101 AzIrvAda | 20, sahakAra nivAsa, phAna. 2181 10/mIkhetavADI tAradeva - muMbaI muMbaI-4 - graMthaprakAzaka ane prAptisthAna - zrI arihaMta prakAzana "paprAlaya" rara37/bI/1 hIlaDrAIva, poTekolonI pAchaLa, sarakITa hAusa pAse, vAghAvADI roDa bhAvanagara-364002 gujarAta] graMtha kiMmata rU.300=00 prakAzanaH DIsembara....1997 TAIpa seTIMga madUka-chabIo ane kavara peja komeTa komyuTara kanasalTanasI zrI ArTalanDa- rAjakoTa smRti ophaseTa, sonagaDha kALAnALA bhAvanagara zrI kitAbaghara pinTarI rAjakoTa (ji. bhAvanagara) phonaH 425868 phona. (02846) 44381 suzobhanaH anaMtabhAI bhAvasAra graMthavimocana AyojakaH zrI sarvodaya pANvanAtha cerITebala TrasTa ane jaina saMgha mulunDa(W) muMbaI-80 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatrujaya tIrthapati zrI AdinAtha bhagavAna COINDIAN als NAY TANAMAVANAAD R nA RAAAAAA RECOM TER KAREEG / REMEL Tery LEON Clah LA RSD - 1 muhutkVACY h Ca TA Itra INNI E PICSSAGE Ta -Adima pRthvinAtha Adima niSpArihA Adima tIrthanAtha ca RSabhasvAmina stuma // Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 *24 *22 *21 20 lh * gujarAtanA mahatvanA jena triyaM sthA. .18 16 r 15 A AgalAM una magharavADA .. 24 13 08 * 1. pAlItA 2. hAzi 3. taLAja 4. ghoghA pa, junAgaDha 6. vaLI 7. kAvI . gaMdhAr. 9. jhaghaDIyA 10, pAvAgaDha 1. mA 12 222 13 maTe sA 14 vyArUpa 15. pArAga 13. zarmA 17. uparIyALA. 1. kArIyA 12.va. 20 sudhI 21. koThAra 22. naLI cA 23, jI. 24. tera 25. tAraMgA. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * PAtA ta zrI phAMnera pAnAca Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatraMjayatIrthake parama ArAdhaka tapAgacchadhiSThAyaka zrI maNibhadradAdA C OM OM asIAusAnamaH zrI maNibhadra / dizatu mama sadA sarva kAryeSu siddhim / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya nama: sarva manoratha pUraka zAsanadeva yakSarAja zrI mANibhadra deva graMtha vimocana samAroha zubhanizrA :-dAdA gurudeva gacchAdhipati zrI darzanasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA saMgaThanapremI AcAryadeva zrI nityodayasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA jApa dhyAnaniSTha madhuravaktA AcAryadevazrI caMdrAnanasAgarasUrIzvarajI ma.sA. zrI mANibhadra graMtha vimocaka:- zA. sukharAjajI bAbulAlajI nAhara kamaM:- zrI nAhara eNnDa zeTha enTaraprAIjha - muMbaI nA karakamalA dvArA thaze. vimocana samAroha dina - mAgazara suda-1 somavAra tA. 1-12-1997 graMtha vimocana samAroha dAtA :- zA maphatalAla mAMgIlAlajI koThArI tathA zI jayaMtilAlajI mAMgIlAlajI kodArI parivAra dhANarAva (rAjasthAna) pharma - maphatalAla jayaMtilAla aMs . muMbaI - 2 0 zrI mANibhadra graMtha vimocana samAroha Ayojaka 0 zrI savodaya pAzvanAtha cerITebala TrasTa zrI rAvodaya pArzvanAtha jaina saMgha zrI nAhara eka zeTha enTaraprAi na maMdira mA malunDa ( \ | mI . 44, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ............................................................. '': ': ': chabIkalAno ': ' - 1 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * darzana vibhAga Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujjaina madhyapradeza taka maLI [ citramAM dekhAya che ujjainanA e maMdiramAM pratimAjInuM vartamAna svarU5] vikramanI sAtamI sadImAM AcArya mAnatuMgasUrijIe jyAM rAjA bhojane bhaktAmara stotranI racanA dvArA ane zrI siddhasena divAkare kalyANamaMdira stotranI racanA dvArA jyAM camatkAra batAvI saune prabhAvita karyA hatA, A e ja bhUmi jyAM mANekazAhamAMthI yakSendra banelA mANibhadrajInuM sthAna ujajaina -A prabhAvaka sthAnanI amara smRti nimitte jebUdvIpa yojanAnA preraka pU.paM.zrI abhayasAgarajI mahArAjazrInA ziSyaratna pa.pU.A.zrI azokasAgarasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI vinubhAI saMghavI parivAra-bhAvanagaranA saujanyathI.. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM pIMDI pUjAya che magaravADA (pAlanapura pAse) ga RECOR IRKKIKIT [magaravADAmAM zrI mANibhadrajI ] pa.pU. yuvaka jAgRtipreraka AcAryadevazrI guNaratnasUrIzvarajI ma. sA., gaNivara zrI raviratnavijayajI ma. ane razmiratnavijayajI ma.nI preraNAthI mAlagAMva (rAjasthAna )nivAsI dAnavIra saMghavI bheramalajI hakamAjI parivAranA 2 zrImatI sundarabenanA suputra saMghavI tArAcaMdajI, mohanalAlajI,lalitakumArajI bAphanA taraphathI pAlItANA, sametazikharajI tIrthayAtrA nimitte 2053.5.pU.A.zrIguNaratnasUrijI ma.sA.nI preraNAthI saMghavI eNnDa sansa 707 prasAda cembarsa, operA hAusa-muMbaI-4nA saujanyathI. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaloDa uttara gujarAta [uttara gujarAtamAM--AgaloDa sthAne mahAcamatkArikamANibhadrajInIsthApitamUrti che;jamaNIbAjupiMDIpUjAyache.] pa.pU.A.zrI AnaMdaghanasUrIzvarajI ma.sA.nI zubha preraNAthI zrImatI lIlAvaMtI zAMtilAla zAha tathA zAMtilAla phatecaMda zAha, zrI dhIrajalAla zAMtilAla zAha tathA puSpAbena dhIrajalAlazAha(maracanTapAkvALA) parivAranA saujanyathI. * vIrendra eNnDa ke. AratI abhiSeka * primIyara roliMga mIlsa, raje mALe,-kALAnALA, bhAvanagara, Jain Education Internalona For Private & Personal use only www.janelibrary.org Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avanti pArzvanAtha jinAlaya ujjaina (M.P.) [avaMtI pArzvanAtha - ujjainamAM birAjamAna mANibhadrajI] akabara pratibodhakajagadgurupa.pU.A.zrIvijayahIrasUrIzvarajIma.sA.nI 400mI svargArohaNa puNyatithi tathA pa.pU. zAsanasamrATazrInA samudAyanA gacchAdhipati pa.pU.A.zrI vijayameruprabhasUrijI ma.sA.nI trIjI 4) svargArohaNa puNyatithi nimitte tathA zeThazrI phUlacaMdajI boraDiyAnI bhAgavatI pravrajyA (dIkSA) prasaMga nimitte zAsanasamrATazrInAM AjJAnuvartinI pU.sA.zrI cAruprajJAzrIjI ma., pU. sA.zrI udayayazAzrIjI ma.,pU.sA.zrI caMdralekhAzrIjI ma.nI preraNAthI zrI lokezakumAra phUlacaMdajI boraDiyA TrasTa-amadAvAdanA saujanyathI. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMd 24ke zUTa8 che. ujajai4 - ujjaina madhyapradeza (ujjaina-jyAM mastake pUjAya che.] ujjainanA ghara-derAsaramAM mANekacaMda zeThanA jIvAtmAnA rUpamAM mANibhadradevanI prathama pratimA jenI sthApanA AcAryapravara zrI hemavimalasUrijI mahArAjazrIe karI hatI. citramAM najare paDe che. svargIya pU. mAtAjI hulAsIbAI va pUjya pitAjI sohanarAja velacaMdajI gorAbA, cAnoda kI yAdagAra meM madana vinleza, padama far. MANIBHADRA TRADERS, FANCY SUITING & SHIRTING c/o. 2001692 188, 1st FANASWADI, 2nd FLOOR, DADISETH AGIYARILANE, MUMBAI - 2 nA saujanyathI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMdironuM nagara pAlItANA madhyamAM moya derAsare, [ pAlItANA madhye birAjamAna mANibhadrajI ] zrI mukticaMdra zramaNa ArAdhanA TrasTa-girivihAra,pAlItANAnI rajatajayaMtI tema ja aneka zAstragraMthonA racayitA ane saMskRtinA zaNagAra samA yoganiSTha pU.A.zrI vijayakesarasUrijI ma.sA.nA paTTadhara ziSya pU.A.zrI (vijayacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI pacIsavarSIya svargArohaNatithi nimitte vartamAna gacchAdhipati pa.pU.A.zrI vijayahemaprabhasUrijI ma.sA.nI preraNAthI... I NEELA DISTIBUTORS, CHENNAI-3 (MADRAS) nA saujanyathI. Jain Education intematonal Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merugaDha ujjaina (M.P) bherugaDha gAMva me birAjamAna adhiSThAyaka zrImANibhadrajI kA apanA khuda kA gharamaMdira Aja bhI usI taraha maujUda hai gulAba jvelarsa, royala silavara (sonA cAMdI kA vyApArI) 33 kRSNa nivAsa, pahalA mAlA,305/307 yusupha maheraalI rodd| mukeza, rAjendra, zaileSa, saurabha, sikhara, dhavala, nIraja, beTA potA-zA harakacaMdajI gulAbacaMdajI samasta ratanapurA cauhANa parivAra kA jyjinendr| Jain E ltema Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmamaNi tIrtha pAbala pUnA pAse mahArASTra mahArASTra pradeza meM pUnA jillAMtargata pAbala nAmaka gAma hai| zraddhA aura bhakti ke pratIka eka nae tIrthasthAna kA udgama huA hai yahA~ / jahAM parama prabhAvika kalyANakArI mUlanAyaka zrI padmaprabhasvAmI bhagavAna bhavya zikharabaMdha jinamaMdirajI meM virAjamAna hai| sAtha meM hI jinazAsanarakSaka adhiSThAyaka deva zrI mANibhadrajI mahArAja kA jAgRta besaNA hai isa lie yaha sthAna zrI padmamaNitIrtha ke nAma se prasiddha hai / vardhamAna taponidhi gacchAdhipati pa. pU. A. deva zrI vijayabhuvanabhAnusUrijI ma. sA. ke ziSya pU. munizrI vizvakalyANavijayajI ma. sA. kI preraNAse / zrI patramaNi jaina zve. tIrtha peDhI - pAbala (mahArASTra) ke saujanya se / Jain Education Interational Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viMdhyAcala parvatanA zikharathI suzobhita mADavagaDha madhyapradeza [madhyapradezamAM vidhyAcala parvatanA zikharathI suzobhita mAMDavagaDhamAM birAjamAna | mANibhadradAdA]. pa.pU.A.zrI sthUlabhadrasUrIzvarajI ma. sA.nI preraNAthI zrI caMdraprabhu mahArAja jaina jUnA maMdira TrasTa 305, minTa sTrITa, madrAsa-79 nA saujanyathI. For Private & Personal use only www.jane brary.org Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaukika pArzvanAtha jinAlaya hAsamapurA ' madhyapradezamAM hAsamapurAmAM alaukika pArzvanAtha jinamaMdiramAM birAjamAna zrI | mANibhadradeva]. * pU.paM.zrI naMdIbhUSaNavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI vanarAja vinodabhAI zAha IrlA brija-vilepAralA (West), muMbaI 40005nnA saujanyathI * mohanalAla becaradAsa mahetA parivAra (dudANA-bhAvanagaravALA) hAla muMbaI-26nA saujanyathI - ha: zrI zazIkAntabhAI mahetA, saMbhavatIrtha, 3/sI, grAunDa phalora, Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makSI pArzvanAtha mukhya maMdira madhyapradeza [ujjainathI cAlIsa kilomITara dUra AvelA makSI pArzvanAthanA mukhya maMdiramAM birAjamAna zrI mANibhadra yakSarAja] 11) pa.pU. zAsanadIpaka AcAryadeva zrI vijayanayaprabhasUrijI ma.sA.nA sadupadezathI zrI pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha--sAMghANI esTeTa--ghATakopara (West) sAMInAtha nagara, muMbaI - 400086 nA saujanyathI. www.jalnelibrary.org Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makSIjI maMdira bhamatImeM 5. pra. - [madhyapradezamAM makSIjI-bhamatImAM birAjamAna mANibhadrajI] | zrI nAraNajI zAmajI phAunDezana, nirmalA nivAsa209/sI, DaoN. AMbeDakara roDa, mATuMgA, muMbaI-19nA saujanyathI. Jain Education Interational Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMboI tIrtha pAse cANasmA u. gujarAta [ goraiyAvIranA nAmathI pUjAtuM zrI mANibhadrajInuM prasiddha sthAna, kaMboI tIrtha -cANasmA--u. gujarAta ] 13 pa. pU. A. zrI jinacaMdrasAgarasUrijI ma. sA. tathA pa. pU. A. zrI hemacaMdrasAgarasUrijI ma. sA. nI preraNAthI zAsanapremI mahAnubhAvonA saujanyathI. (phoTo H pratibiMba sTuDIo) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgezvara pArzvanAthanA jinAlaya [madhyapradezamAM nAgezvara pArzvanAtha jinAlayamAM birAjamAna zrI mANibhadrajI zrI labdhisUri samudAyanA prabhAvaka AcArya zrI vijayaamarasenasUrIzvarajI ma.sA.nA upadezathI zAha ambAlAla nihAlacaMdajI parivAranA saujanyathI. c/o saMtoSa TesTAIlsa, bhagavAna mahAvIra roDa, po. rANeenUra (ji.dhAravADa) karNATaka pinakoDaH 581115 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 [mAravADamAM phAlanA jaina derAsaramAM birAjamAna mANibhadrajI] zrI muktidhAma jaina derAsara saMgha- sarakheja, gAMdhInagara hAIve, thalateja cAra rastA, amadAvAda 380059nA saujanyathI. phAlanA jainadharmazAlA mAravADa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cahApura ji.dhANau [zahApura (ji.thANA)zrI goDIjI pArzvanAtha jinamaMdire birAjamAna zrImANibhadradeva] (100 varSa karatAM vadhu prAcIna) namo namaH zrI gurubhuvanabhAnusUrapU.munirAjazrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI RSabha pArzvanAtha jaina zve. maMdira TrasTa-(ji.thANA) 421601 mahArASTranA saujanyathI. Jain Education Intemational For private & Personal use only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ belagAMva karnATaka zrI maNIbhatavIra 17 [zrI mAravADI sthApita jaina zvetAmbara saMgha--belagAMva (karNATaka)mAM 150 varSa prAcIna | mahAcamatkArika zrI mANibhadravIra prerikA: pU. sAdhvIzrI suvarNarekhAzrIjI ma. tathA sAdhvIzrI saumyaguNAzrIjI ma. (vAgaDavALA) Adi ThANAM AThanA cAturmAsa nimitte vi.saM. 205ra. jinazAsana bhaktagaNanA saujanyathI Jain Education international For Private & Personal use only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAghaNapoLa amadAvAda amadAvAda- vAghaNapoLamAM birAjamAna mANibhadrajI) pa. pU. sva. A. vijayadhane varasurIzvarajI ma. sA.nA ziSyaratna pa. pU. paMnyAsa zrI zivAnaMdavijayajI ma. sA. tathA pa. pU. sA. indrayazAzrIjI ma. AdinI zubha preraNAthI. amArAM sva. mAtuzrI lIlAbena tathA sva. pitAzrI lAlacaMdajInA AtmazreyArthe, temanI puNyatithi nimitte temanA suputra bharatabhAI, putravadhU reNukAbena tathA pautra khubu-%SabhakumAra taraphathI pharma :- lAlacaMda haMsarAjajI zAha, 15 bI, kezavabAga kolonI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda - 5. nA saujanyathI (gujarAta) For Private & Personal use only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMtarolI jI- TADA 19 AMtarolI ji. kheDA gujarAta gujarAtanA kheDA jillAmAM AMtarolI madhye birAjamAna zrI mANibhadrajInI prabhAvakatA khUba ja vadhI rahI che. [ zreyasa phAunDezana TrasTa ] zrI kezavalAla mohanalAla zAha parivAranA saujanyathI. ha H rAjendrabhAI ke zAha. 8, kamalAniketana, nArAyaNa dAbholakara roDa, muMbaInA saujanyathI. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUnI mahArASTra D [pUnA nagaranA hRyatulya zrI goDI pArzvanAtha jinAlaye birAjamAna mANibhadrajI. ] pU. sUrimaMtrAdhAraka AcAryadeva zrama vijayajayazekharasUrijI ma. sA.nI vidhipUrvaka pAMcamI vAranI sUrimaMtra ArAdhanAnI pUrNAhuti nimitte pU. munizrI prazAMtavallabhavijayajI ma. sA.nI preraNAthI zrI goDI pArzvanAthajI TrasTa, 110-ba / 111 guruvAra peTha, pUnA, 411042nA saujanyathI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAyAma ji. mahesANA u.gujarAta [mahesANA jillAnA cANasmA mukAme birAjamAna mANibhadrajI ] - pa. pU. A. zrI azokasAgarasUrijI ma. sA.nI preraNAthI zrI cANasmA jaina mahAjana peDhI - cANasmA (u. gujarAta) nA saujanyathI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viramagAma u. gujarAta chApiyAkAmAnimidayAsyabhUtivizAniyAmA bhavanamAnaya vinaya ApAya pasarAvAtapitayasImAnAmA ke sIere Dil juna para zokano jagA kAkAnANAnI jo [ uttara gujarAta - viramagAmamAM mULIbahena aMbAlAla jaina dharmazALA- (zrI saMbhavanAtha jinaprAsAda) mAM birAjamAna mANibhadrajInI pratiSThA tA. 30-4-97 5.pU. A. zrI hemacaMdrasUrijI ma.sA. dvArA saMpanna thayela. ugra tapasvI pU.A. zrI himAllusUrijI ma. sA. nAM karakamaLothI pratiSThita zrI sumatinAtha paramAtmAnI pAvana nizrAmAM prathamavAra ja paryuSaNa parvanI ArAdhanA gacchAdhipati pU.A. zrI jayaghoSasUrijI ma. sA. nA praziSya madhura vaktA pU. munizrI jayadarzanavijayajI mahArAjazrIe karAvela tenA saMsmaraNarUpe sumativardhaka jaina saMgha ghATaloDiyA - amadAvAda - 61nA saujanyathI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [madhya pradezanA ratalAmamAM zrI motIpUjyajInA maMdiramAM birAjamAna | mANibhadrajI.] gacchAdhipati pU. A.zrI sUryodayasAgarasUrijI ma. sA.nI zubha preraNAthI zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka jinAlaya, mallinAtha TrasTa borDa, motIpUjyajInuM maMdira, caumukhI pula-ratalAma (ma.pra)nA saujanyathI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che kSatriyakuMDanI bAjumAM lachavADa bihAra [bihAramAM zratriyakuMDa pAse lachavADamAM birAjamAna zrImANibhadrajI yakSarAja] pU.sA. zrI paDAyazAzrIjI ma.nI preraNAthI pUnA sITI saMghanA upAzrayanAM baheno taraphathI he : maMgaLAbena nAgaradAsa zAhe 644, ravivAra peTha, pUnA sITI-2 nA saujanyathI. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka sAdhaka pAse zrI kezarasUri samudAyanA pU. munizrI rAjayazavijayajI mahArAjazrInI preraNAthI amarelI : zrI rasikabhAI e. zAha dharmapremI parivAranA saujanyathI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. udayapura rAjasthAna 26 [rAjasthAna-udayapuramAM (bAvana jinAlaya) baDA zItalanAtha jaina zve. derAsaranA parisaramAM ane upAzrayamAM nAriyelanA tAMtaNAmAMthI mAMtrita karela mANibhadranI nayanaramya mUrti ] zrI bhaktisUri samudAyanA gacchAdhipati pa. pU. A. zrI vijayapremasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pU.munizrI vIraratnavijayajI ma.sA.nA ziSya munizrI devacaMdravijayajI ma. tathA pU.sA.zrI vidyutaprabhAzrIjI ma.sA.nAM ziSyA amIrasAzrIjI tathA pU.sA.zrI rAjaratnAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI bhaktajanonA saujanyathI. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjasthAnanI rAjadhAnI jayapura rAjasthAna | (rAjasthAna-jayapuranA sumatinAtha jaina maMdiramAM birAjamAna mANibhadrajI] pa.pU.A.zrI bhuvanazekharasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pravartaka paMnyAsazrI mahimAvijayajI ma.sA.nI preraNAthI bAbulAla Ara. dozI (bhAvanagaravALA) taraphathI. kalyANa bilDiMga naM. 7, rUmanaM. 13, 1le mALe, kAMdAvADI, khADIlakara roDa, muMbaI-4 nA saujanyathI. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvarA madhyapradeza jiAvarAmAM birAjamAna mANibhadrajInI prabhAvazALI pratimA ] pU. zAsanasamrA A.zrI vijayanemi-darzana-jayAnaMdasUripaTTadhara zAsanaprabhAvaka pU.A.zrI vijayamahAyazasUrijI ma.sA.nI zubha nizrAmAM zrI zAhapura-daravAjA khAMcA jaina saMghamAM seMkaDo varSonA itihAsamAM sauprathama vAra mULanAyaka zrI Adezvara bhagavAna Adi jinabiMbonI thayela aMjanazalAkA-prANapratiSThA prasaMganI puNya smRti arthe pU.munizrI jayabhadravijayajI ma.,munizrI somasuMdaravijayajI ma.nI preraNAthI zrI zAhapura-daravAjA khAMcA jaina glaeN. mU.pU.saMgha - amadAvAda taraphathI - saM.-2053, mAgazara suda-3 guruvAra, tA. 13-12-96. For Private & Personal use only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 nAkoDA avanti tIrthasthApaka zrI labdhidhAma sthApakaH pU.A.zrI vijayasthUlabhadrasUrijI ma.sA. tathA pU. munizrI caMdrayazavijayajI ma. tathA pU. munizrI amitayazavijayajI ma.nI preraNAthI. zrI caMdraprabhu jaina nayA maMdira TrasTa, 142 minTa sTrITa, sAvakArapeTa - cennaI 600079 (madrAsa) nA saujanyathI. Jairation International sAMDerAva maMdira mAravADa www.jalnelibrary.org Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khImADA gAMva 30 mAravADa saMgaThanapremI AcAryazrI nityodayasAgarasUrijI ma.sA. tathA pa.pU.A.zrI caMdrAnanasAgarasUrijI ma.sA.nI preraNAthI. zrI takhatagaDha kalikuMDa siddhAcala cha'ri pAlaka yAtrAsaMghanI smRti nimitte saMghavI hiMmatalAla tArAcaMdajI parivAra-takhatagaDhanA saujanyathI. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lilImorA bIlImorAmAM birAjamAna mANibhadrajI : sthApatyakalAno uttama namUno zrI azokabhAI ema. zAha parivAra, smRtikuMja sosAyaTI, javAhara roDa gurukRpA - bIlImorAnA saujanyathI, For Private & Personal use only www.jalne orary.org Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 *** khuDAlA gAMva mAravADa [mAravADamAM khuDAlA gAMvamAM birAjamAna mANibhadrajI] zrI hasamukhalAla somacaMda zAha (AgaloDavALA) parivAranA saujanyathI phAIbara grUpa korporezana, 377/bI, cIrAbajAra muMbaI-400002 -phona naM. 2018169 pheksa-2064199 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanI prAcIna nagarI khaMbhAta ji. kheDA gujarAta 33 B [khaMbhAta-jIrALA pADAmAM zrI pUjyanI gAdI pAse birAjamAna ati prAcIna pragaTa prabhAvI mANibhadravIra ] pa.pU.A.zrI vijayahemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU. munizrI kalyANabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa 1, vimalanAtha sosAyaTI, bApunagara - amadAvAdanA saujanyathI. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 06 00 00 00 00 00 009 gujarAtanI prAcInanagarI khalAla ji. kheDA gujarAtA khaMbhA 9 [ khaMbhAta vizA osavAla jaina upAzraya (mANekacoka )mAM birAjamAna ati | prAcIna mahAcamatkArI mANibhadravIra]. pa.pU. zAsana prabhAvaka AcAryadeva zrImad vijayahemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja tathA pU. munizrI kalyANabodhivijayajI ma.sA.nI zubha preraNAthI zrI vizA osavAla tapagaccha jaina saMgha - mANekacoka - khaMbhAta (ji.kheDA)nA saujanyathI. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kozelAva gAMva mAravADa [ mAravADamAM kozelAva mukAme birAjamAna mANibhadrajI ] * sI. ena. saMghavI parivAra, durUmahAla, 84- marInaDrAIva pATaNa jainamaMDaLa roDa, muMbaI -2 nA saujanyathI *vipula DAyakema li. (bhadrAvaLavALA parivAra) 339/341 semyuala TrITa, rAvala cembarsa, 4 the mALe, muMbaI - 3 nA saujanyathI. Jain For Private - Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapAgacyAdhiSThAyaka zrImANimatavAra rAtA mahAvIra haMthuDI rAjasthAna [ haMthuDI tIrthakSetramAM birAjamAna mANibhadrajI ] sAteya kSetramAM saMpattino sadupayoga karanAra sva. dhIrajalAlabhAInI puNyasmRti nimitte parivAranA saujanyathI- ha: gaM. sva. tArAbahena dhIrajalAla mohanalAla zAha(dhAMgadhAvALA)-hAla muMbaI tathA zrI rAjAbhAI dhIrajalAla zAha, a.sau. rezmAbahena rAjAbhAI zAha. For Private & Personal use only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 000000 sadAna 0600 6o hitI e s run pAvara 3, mahArASTramAM ahemadanagaranA navA kApaDa bajAramAM zrI RSabhasaMbhava jinamaMdiramAM birAjamAna prAcIna samayanA mANibhadrajI ] pa.pU.A.zrI jagavallabhasUrijI ma.sA. tathA muni zrI cAritravallabhavijayajI ma.sAnI preraNAthI zrI RSabhasaMbhavajina jaina zvetAmbara saMgha navA kApaDa bajAra - ahamadanagara 414001nA saujanyathI. phona : 34pa996 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kolI (ahamAgara) bahArASTra) [mahArASTramAM ahemadanagara jillAnA akola gAme birAjamAna pragaTa | prabhAvI yakSarAja zrI mANibhadrajI] pU. munizrI darzanavallabhavijayajI ma.sA.nI zubha preraNAthI zrI akole Tve. mU. jaina saMgha- akole(ji. ahamadanagara)nA saujanyathI. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 IJRS zrAvasti u. bhArata zrI cImanalAla ke. zeTha parivAra 12, madhuniketana, 21, vesTa evanyu sAntAkrujha (vesTa) muMbaI - 400 054nA saujanyathI. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdarIyANA ji. surendranagara gujarAta [surendranagara jillA(gujarAta)mAM AdariyANA mukAme birAjamAna mANibhadrajI] pU.paM.zrI caMdrAnanasAgarajI ma. sA.ne AcAryapada pradAna nimitte AdariyANA vizAzrImALI zve.mU. jaina saMgha AdariyANA (tAluko pATaDI) (ji. surendranagara)nA saujanyathI. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUnA mahArASTra [ mahArASTramAM pUnA-AdinAtha jinamaMdiramAM birAjamAna mANibhadrajI ] | namonamaH zrI guru bhuvanabhAnusUrayA pU. munizrI prazAMtavallabhavijayajI ma. sA.nI preraNAthI zrI AdinAtha sosAyaTI jaina Tempala TrasTa, pUnA- satArA roDa. pUnA taraphathI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ morabI saurASTra [madhya saurASTramAM morabI zaheramAM birAjamAna zrI mANibhadrajI ] 0 0 dozI bhogIlAla jI.(mahuvAvALA) hAla naDiyAda (ji.kheDA)nA saujanyathI. 0 zrI trApaja zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha mu: trApaja (tAluko taLAjA) (ji.bhAvanagara)nA saujanyathI.. Jain Education Interational For Private & Personal use only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bArAmati mahArASTra A A [mahArASTramAM bArAmatI mukAme zrI caMdraprabhasvAmI jinAlaye birAjamAna 100 varSa karatAM vadhu prAcIna mANibhadrajI] namonamaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye pU. munirAjazrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI jaina zve. mUrtipUjaka saMgha bArAmatI (ji.pUnA) 413102 vatI zrI caMdraprabha jaina mahilAmaMDaLa, bArAmatI taraphathI. Jain Education intematonal For Private & Personal use only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che | Aha bIbaDoda tIrtha ratalAma madhyapradeza [madhyapradezamAM ratalAma jillAmAM bibaDoda tIrthe birAjamAna mANibhadrajI ] pa.pU. gacchAdhipati AcAryadevazrI sUryodayasAgarasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI kezariyAnAtha tIrtha vyavasAyane kamiTI, bibaDoda -(ji.ratalAma)nA saujanyathI. (aMrtagata zrI jaina zve. mUrtipUjaka mallInAtha TrasTa borDa, ratalAma) Jain Education interational For Private & Personal use only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [saurASTramAM jUnAgaDha jillAmAM vaMthalI(soraTha)mAM birAjamAna mANibhadrajI ] 45 dIkSAnI khANI chANInA puNyaratno pU.A.zrI vAriSaNasUrijI ma.sA., pU.pa.pravara zrI vinayasenavijayajI gaNivara, pU. munizrI vajrasenavijayajI ma., pU.munizrI vallabhasenavijayajI ma., pU munizrI virAgasenavijayajI ma.pAMcabhAI che je vartamAna jaina zAsanamAM eka parivAranA pAMca pAMDavo jevA zobhAyamAna pUjyonI preraNAthI. zrI vaMthalI (soraTha) zve.mU. tapagaccha jaina saMgha, AjhAda coka, derAsara roDa vaMthalI (soraTha)nA saujanyathI. Jain Butonlaternational vaMthaLI ji. jANItA jagata Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahudhA ja ji, breDa lAla Xc kheDA jillAmAM mahudhA mukAme birAjamAna mANibhadrajI ] modI cunIlAla vIracaMdabhAI parivAranA saujanyathI (anAja kariyANAnA vepArI ) 38735 (r) 72603 phona.o. 27578 mahudhA. modI yogendrakumAra avaMtIlAla ena.esa.sI. ejanTa, mahudhA modI alakA yogendrakumAra, yu. TI.AI. ejanTa, mahudhA zubhecchA saha-anumodanA haH zobhA meDikala sTorsanA saujanyathI kiraNakumAra esa. zAha- azokakumAra ema. zAha, | mahudhA(tAluko naDiyAda) For Private & Personal use only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAzI mahArASTra pU. munirAjazrI divyaratnavijayajI ma.sA., pU. munirAjazrI ajitazekharavijayajI ma.sA. pU. munirAjazrI vimalabodhivijayajI ma. sA.nI preraNAthIzrI jaina zvetAmbara RSabhadeva maMdira TrasTa, somavAra peTha- bArzI (ji. solApura ) mahArASTranA saujanyathI. Jain Equation intematonal For Private & Personal use only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niminAtha mahArAja, derAsara (pAcaghunI) K/ kubAI 8 [mahArASTranI muMbaI nagarImAM pAyadhunI pAse neminAtha maMdiramAM birAjamAna mANibhadrajI ]) zAha maNilAla becaradAsa (dAThAvALA) holasela kApaDanA vepArI, 8ra viThThalavADI--kAlabAdevI roDa, muMbaI-2 nA saujanyathI. heH rajanIkAnta maNilAla zAha gharaphona.naM. 4140ra53 ophisa.phona. naM. ra057366, 2015064 For Private & Personal use only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAM pAyalunI pAse muMbaI [muMbaI - pAyadhunI pAse zrI zAMtinAtha maMdiramAM adhiSThAyaka zrI mANibhadra vIranI bhaktino dara guruvAre aneka bhAgyazALIo lAbha lya che ] saMghavI zA. asalAjI ratanAjI parivAra, zA devIcaMdrajI, vimala, praphala, sAhIla, jainipa, kauzalyA gautra solaMkI parivAranA jaya jinendra - gAMva - pAdaralI (rAjasthAna) Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkhezvara ji. mahesANA u.gujarAta '' karI pa0 [gujarAtamAM mahesANA jillAmAM jainonuM moTuM tIrthadhAma zrI zaMkhezvara tIrthe zrI pArzvanAtha | bhagavAnanA mukhya derAsaranA kampAunDamAM birAjamAna mANibhadrajI ] tapasvIratna pU. paM. zrI bhadrazIlavijayajI gaNivaranA ziSyaratna pravacanaprabhAvaka pU. AcAryadeva zrI guNazIlasUrijI ma.sA. tathA madhurabhASI pU. munizrI kulazIlavijayajI ma. tathA pU. munizrI harSazIlavijayajI ma.nA sadupadezathI zrI jhaveracaMda phulacaMda zAhanAIrobI taraphathI. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ latipura ji. jAmanagara (saurASTra) [gujarAtamAM jAmanagara jillAmAM latIpuramAM birAjamAna mANibhadrajI ] pU. tapasvI AcAryazrI vAriSaNasUrijI ma.sA.nI preraNAthI (51 ) sva.cunIbhAI lakSmIcaMdajI vorAnA AtmazreyArthe sahaparivAranA saujanyathI, ha : kamalezabhAI tathA zaileSabhAI vorA, vrajalakSmI, pratApavilAsa pAchaLa, 33 ketana sosAyaTI, jAmanagara. esa. dolatarAya eNnDa kahyuM. traNa daravAjA pAse, grena mArakeTa, jAmanagara. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI maNIbhadravIra (thAnA tIrtha) pa.pU.A.zrI nityodayasAgarasUrijI ma.sA.nA praziSya munirAjazrI guNacaMdrasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI zrI RSabhadevajI mahArAja jaina dharma Tempala eNnDa jJAti TrasTa, TaeNbI nAkA, thANA-mahArASTranA saujanyathI. pina-800 601 Jain Education Interational Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 mIyAgAma karajaNa gujarAta zrImad bhaktisUri samudAyanA prabhAvaka AcAryazrI vinayacaMdrasUrijI ma.sA. tathA temanA paTTAlaMkAra zrImad vijayakalpajayasUrijI ma.sA.nI zubha preraNAthI. zrI vAsupUjyasvAmI jaina derAsara peDhI AraMbhaDA (tAluko dvArakA - ji.jAmanagara) nA saujanyathI. www.jalnelibrary.org Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 02Dhajastha jeja saMsTa DhIlA ruTa lAgIra L S S SS 54 [ mahArASTramAM solApura bajAra(pUnA)nA caturmukhI zrIzAMtinAtha jina maMdiramAM | birAjamAna zrI mANibhadrajI] pU. munizrI vimalabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI zAMtinAtha mahArAja jaina zve. mUrtipUjaka saMgha, solApura bajAra pUnA, (mahArASTra)nA saujanyathI. For Private & Personal use only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaDakI pUnA mahArASTra papa [mahArASTramAM khaDakI (pUnA) zrI munisuvratasvAmI jinAlayamAM birAjamAna pragaTa prabhAvI zrI mANibhadravIra ] pU. munizrI harSabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI sva. zrI magarAjajI nathamalajI jainanA suputro zrI zAMtilAla, sevantilAla, nareza, azoka, aruNa, (bAlI-rAjasthAna) hAla khaDakI-pUnA-3nA saujanyathI. For Private & Personal use only www.janenbrary.org Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalAsaMskRtinuM dhA moTuM derAsara bhAvanagara M sTeTu desaNa -savara [ saurASTramAM saMskRtinuM dhAma gaNAtA bhAvanagara zaheramAM moTA derAsaramAM birAjamAna zrI mANibhadrajI ] 56) zrImatI vijyAlakSmI phatecaMda somacaMda parivAra- bhAvanagaranA saujanyathI. ha H kenIla, rAjezakumAra, khAntilAlabhAI. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I ! lonAvAlA hAI pUnApAra HlaIDA [ mahArASTramAM lonAvalA - zrI zAMtinAtha bhagavAna jaina maMdiranA raMgamaMDapamAM birAjamAna 100 varSa prAcIna mANibhadrajI] zrI prema-bhuvanabhAnusUrIzvarebhyo nama:. zrI zAMtinAtha bhagavAna jinamaMdiranI zatAbdI smRti nimitte pU.munizrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI zAMtinAtha jaina gva. mU. saMgha, gAvaThANa, lonAvalA, (ji. pUnA) 410401 nA saujanyathI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 moTI mAraDa ji. jUnAgaDha gujarAta [saurASTramAM moTImAraDa mukAme birAjamAna mANibhadrajI ] pa. pU. A. zrI ratnabhUSaNasUrijI ma. sA.nI preraNAthI zrI jayanagara zve. mUrtipUjaka jaina saMgha - vApInA saujanyathI. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taLegAma dAbhADA mahArASTra [mahArASTramAM taLegAma - dAbhADA jaina dharmazALAmAM birAjamAna zrI mANibhadrajI ] (mahArASTramAM jaino-ajainonuM atyaMta prAcIna A zraddhAsthAna che ) pU. munirAjazrI harSabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jIrAvalA pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka taLegAma jaina saMgha, taLegAma - dAbhADA (ji. pUnA) 419506 nA saujanyathI. www.janelibrary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Well, taLegAma che lANA SO mahArASTramAM taLegAma-dAbhADAmAM derAsaranA parisaramAM birAjamAna zrI mANibhadrajI] - pU. munirAjazrI harSabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jIrAvalA pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka taLagAma jaina saMgha, taLegAma-dAbhADA, tAluko mAvala (ji.pUnA) mahArASTranA saujanyathI. For Private & Personal use only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDanagara u.gujarAta [ uttara gujarAtamAM vaDanagara mukAme bAvana jinAlayavALA hAthIvALA derAsaramAM mANibhadrajInI khUba ja prAcIna-camatkArika kASThanI pratimA ] pUjyonI preraNAthI zrI vaDanagara zrAvaka vANiyAnuM mahAjana, jaina derAsara pAse, mahAvIra mArga- vaDanagara (u.gu.)nA saujanyathI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilepArlA IsTa muMbaI [ mahAnagarI muMbaInA pArlA (IsTa)mAM birAjamAna mANibhadrajI ] pa.pU.A.zrI jagavallabhasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha derAsara saMgha-pArlA (IsTa) ema.jI.roDa, muMbaI-nA saujanyathI. ra For Private & Personal use only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAMdera [ aitihAsika zahera suratanA rAMderamAM birAjamAna mANibhadrajI | koTi namaskAra mahAmaMtra ArAdhikA mAtA gurudeva pU. sAdhvIjI sunaMdAzrIjI ma.sA.nAM ziSyA zAsana-prabhAvikA viduSI sAdhvIjI zrI nirmaLAzrIjI ma.sA. (M.A)nI zubha preraNAthI. omakArasUri ArAdhanA maMDapa(peDhI), gopIpurA, subhASa coka-suratanA saujanyathI. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aitihAsika nagara pATaNa uttara gujarAta [ aitihAsika nagara pATaNa (u.gu.) paMcAsarA AyaMbila khAtAnI bAjumAM birAjamAna | mANibhadrajI ] pa.pU.A.zrI jinacaMdrasUrijI ma.sA. tathA pa.pU.A.zrI hemacaMdrasUrijI ma.sA. nI AcAryapadavI prasaMganI smRti nimitte zrI suratanA zeTha nemacaMda melApacaMda jhaverInA, zrI anaMtanAthajI bhagavAnanA derAsarajI tathA vADInA upAzrayanuM TrasTa, gopIpurA, jUnI adAlata pAse, surata-395001nA saujanyathI. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Bays [saurASTramAM jetapura (kAThInu) mukAme birAjamAna mANibhadrajI ] 5 karoDo maMtrajApanA ArAdhaka, sarala svabhAvI sAghvIratnA pU. padmayazAzrIjI ma.sA.nA saMyama jIvananI anumodanArthe zrI jetapura jaina zvetAmbara tapagaccha saMgha, AdinAtha jaina derAsara, jaina derAsaranI oNphisa, ujjaDapA, jetapura (kAThInuM) (ji.jUnAgaDha)nA saujanyathI. jetapura ji.junAgaDha gujarAta Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhumati navasArI gujarAta [navasArI-mANibhadrajInI A mUrti 200 varSanI prAcIna pragaTa prabhAvI che. zrIsaMghanA | bhAvikomAM ananya zraddhApoSaka che.] zrI nemisUri samudAyanA pU. prabhAvaka AcArya zrI vijayacaMdrodayasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI ciMtAmaNi jaina saMgha (zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha bhagavAna jaina peDhI) madhumatI, moTA bajAranavasArInA saujanyathI. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zase jhIjhuvADA [uttara gujarAtamAM viramagAma pAse jhIMjhuvADAmAM birAjamAna mANibhadrajI ] pa.pU.A.zrI vijayaaraviMdasUrijI ma.sA.tathA pa.pU.A.zrI yazovijayasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jhIMjhuvADA jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, mu. jhIMjhuvADA (vAyA viramagAma) 382755nA saujanyathI. For Private & Personal use only www.janelibrary.org Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAlakezvara muMbaI [mahAnagarI muMbaImAM bAbu amIcaMda pannAlAla vAlakezvara jaina derAsaramAM - | birAjamAna zrI mANibhadrajI] pa.pU. sAhityakalAratna A.zrI yazodevasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pU. munizrI jayabhadravijayajI ma.sA.nI preraNAthI. bAbu amIcaMda pannAlAla jaina Tempala TrasTa, rIja roDa - muMbaI - nA saujanyathI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varateja ji. bhAvanagara gujarAta [ bhAvanagara pAse varatejanuM kalAmaya jaina maMdira jovAlAyaka sthaLa banyuM che. bhAvanagara-pAlItANA | hAIve roDa upara Avela A gAmamAM aneka dharmAtmAonAM punita pagalAM maMDAyAM che. atrenA | derAsaramAM birAjamAna mANibhadrajIe ghaNI vakhata paracAo ApyAnuM kahevAya che.] pU.munizrI pUrNacaMdravijayajI ma.AdinI sikandrAbAdamAM 2053mAM cAturmAsa smRti nimitte mahAtapasvI pU. munizrI pUrNacaMdravijayajI ma.sA.nI zubha preraNAthI zrI rAjasthAnI jaina zve.mU.pU. saMgha - sikandrAbAdanA saujanyathI. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAgA ji. surendranagara gujarAta [ dhrAMgadhrAmAM birAjamAna zrI mANibhadrajI | cAMpazI nAmanA eka prabhAvazALI yati mahArAje gAMdhI kuTuMbanA kahevAthI 300 varSa pahelAM saMghanA upAzrayamAM prabhujIne padharAvatAM upAzrayane raMgamaMDapamAM pheravatAM bahAranA bhAgamAM nUtana gokha banAvI temAM punaH pratiSThA karavAmAM AvI. saM. 203pa caitra vada 7. A pratiSThA gAMdhI somacaMda rAjapALa taraphathI karavAmAM AvI che. vimalagacchAdhipati pU.zAMtivimalasUrijIe tenA upara vAsakSepa karI Apela che. Aje paNa prabhAva vadhato rahyo che. zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha, dhrAMgadhrA-363310 (gujarAta)nA saujanyathI. For Privae & Personal use only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina pAThazALA nI mAra rAjarAta jAmanagaramAM jaina pAThazALAmAM birAjamAna mANibhadrajI ] pUjyapAda A.bha. labdhi bhuvana tilaka bhadraMkara puNyAnaMdasUrijI kRpApAtra pU. tapasvI marAThAvADA uddhAraka pU.A.zrI vAriSeNasUrijI ma.sA. ThAmacovihArInI 9mI oLInI pUrNAhuti tathA yazasvI cArtumAsanI anerI ArAdhanA karAvela te nimitte pU.paMnyAsazrI vinayasenavijayajI ma.nI preraNAthI zrI jaina vIzAzrImALI tapAgaccha saMgha jaina pAThazALA, janarala posTa oNphisa pAse , jAmanagaranA saujanyathI. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAga mara gujarAta - Bala 2k, [ jAmanagara (devabAga) mAM birAjamAna zrI mANibhadrajI] pa.pU.A.bha. vAriSeNasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pU.paM. zrI vinayasenavijayajI ma., 7ra) pU. munipravarazrI vajasenavijayajI ma., pU. munizrI vallabhasenavijayajI ma., pU. munizrI virAgasenavijayajI ma.nI preraNAthI dharmapremI sukhalAla amRtalAla mahetA, sudhAno Delo, jaina pAThazALA pAse, jAmanagaranA saujanyathI. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMcora rAjasthAna [rAjasthAnamAM sAMcoranA 400 varSa prAcIna mahAvIrasvAmI derAsaramAM | birAjamAna zrI mANibhadrajI ] pU.A.zrI ratnAkarasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratnapU. munizrI ratnatrayavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha-sAMcora (satyapura) rAjasthAnanA saujanyathI. For Private & Personal use only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pUnA A bhai AtI. mahArASTra pUnA nagaranA tIrthatulya zrI goDI pArvenAtha jinAlayanA parisaramAM birAjamAna mANibhadrajI ] pU. sUrimaMtrArAdhaka A.de.zrI.vi. jayazekharasUrIzvarajI ma.sA.nI nizrAmAM goDIjI maMdiramAM cArtumAsa daramyAna thayela vividha ArAdhanAo nimitte pUjya muni zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA. tathA pU. munizrI ajitazekhara vijayajI ma.sA.nI preraNAthI. zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, 110-ba/111, guruvAra peTha, pUnA 411042nA saujanyathI. Jain Education Intematonat For Privae & Personal use only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMDavIcoka rAjakoTa gujarAta zrImaNibhadrajI vIra [rAjakoTa - mAMDavI coka jaina derAsaramAM birAjamAna mANibhadrajI ] 75 pU. AgamodvArakazrInA ziSyaratna gacchAdhipati pU. sUryodayasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSya pU.guNaratnasAgarajI ma.nA mAsakSamaNa tathA pU.sA.zrI zIlarekhAzrIjI ma.nAM praziSyA sucetAzrIjI ma.nA varSItapa nimitte zrI rAjakoTa tapAgaccha jaina saMgha, mAMDavIcoka derAsara, rAjakoTanA saujanyathI. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taLeTIroDa upara hiMmatavihAra pAlItANA L dharmazAlA madhye zrI zAntinAthajana natana mandira sArA zrI sAmanyadabhAI taddhamapatni zradivAlIbAI tatputra zrIkAnti'lAlatada dharmapatni zrIkAntAcAI zrIrAjavAr3a tya nayA svamAtApitrAdi kuTumba prayojana jhAsUna bhaktA 7 [zrI manokAmanA pUraNa mANibhadrajI pAlItANA hiMmatavihAra derAsarajI] prazAMtamUrti adhyAtmayogIrAja pU.A. mahArAjazrI zAMtivimalasUrijI ma. sAhebanA sadupadeza ane preraNAthI dhrAMgadhrA nivAsI gAMdhI kAMtilAla somacaMdabhAI tathA temanAM dharmapatnI kAMtAbena tathA suputrI sarojabene svadravyathI A mUrti bharAvI pratiSThita karela che. saM.2035 vaizAkha suda 6 budhavAra. pU.AcArya ma. zrI pradyumnavimalasUrijI ma.sAhebanI AcArya padavInI yAdagIrI nimitte pU.ma.zrI vijayavimalajI ma.sAhebanI zubha preraNAthI. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takhatagaDha baDAmaMdira mAravADa 99 [mAravADamAM takhatagaDhamAM birAjamAna mANibhadrajI ] savANI TrAnsaporTa li.nA braoNDave zaoNpiMga senTara, raje mALe, DaoN. AMbeDakara coka, dAdara TI.TI., muMbaI 400014nA saujanyathI. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ana bhaMDAramAMthI prApta eka viziSTha kalAkRti KRJ zrI nItisUri samudAyanA prabhAvaka pU. AcAryazrI padmasUrIzvarajI ma.sA.nA 78) samRddha jJAnabhaMDAramAMthI prApta - zrI mANibhadrajInuM eka prAcIna citrAMkana preSaka : amRtalAla jaina, po. gulAbagaMja, ji. sirohI (rAjasthAna). Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IcalokajI junA maMdira mahAthaNa [ mahArASTramAM IcalakaraMjInA jUnA maMdire zrI vAsupUjyasvAmI jinamaMdire birAjamAna zrI | mANibhadrajI] namonamaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye ! sUrimaMtrArAdhaka pU.A.de.zrI vijayajayazekharasUrIzvarajI ma.sA.nI nizrAmAM pUjya munizrI prazAMtavallabhavijaya ma.sA.nI preraNAthI - zrI vAsupUjya bhagavAna jaina zvetAMbara mUrtipUjaka maMdira TrasTa, vaoNrDa naM.10, ghara naM. 164/3, meInaroDa , mALa bhAga . ji. kolhApura. IcalakaraMjI (mahArASTra) -416115nA saujanyathI. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ f [jayapuranA eka ArTisTa mAlIrAmajI zarmA dvArA thayelA citrAMkanamAM zrI mANibhadrajI ] zAsanasamrATa samudAyanA prabhAvaka AcAryazrI dharmadhuraMdharasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pU.A. zrI 80 ) kundakunda sUrijI ma.sA.nA ziSya pU.munizrI vinayadharmavijayajI ma.nI navANuyAtrAnI smRti nimitte zrI ratilAla kuMvarajI ThAra, pAlItANAvALA (hAla kAMdIvalI) haH bipInabhAI, IndubhAI, parAgakumAra. nA saujanyathI. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasava. [ mahArASTranA tAsagAMvamAM 105 varSa prAcIna zrI RSabhadeva jinamaMdiramAM pratiSThita zrI | mANibhadrajI] namonamaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye ! pUjya munirAjazrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI. zrI RSabhadeva jaina zvetAmbara maMdira TrasTa, somavAra peTha-ji. sAMgalI, tAsagAMva (mahArASTra) pina-41312. Jain E.colion International For Private & Personal use only www.ainelibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara phralhA ra maha828 [mahArASTranA kolhApuramAM birAjamAna zrI mANibhadrajI ] zrI saMbhavanAtha jinamaMdiramAM birAjamAna zrI mANibhadrajI pU.sUrimaMtrArAdhaka A.de.zrI vijayajayazekharasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI. zrI saMbhavanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa, DI-pa, gujarI, kolhApura (mahArASTra)nA saujanyathI. kolhApura (mahArASTra) Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka sAdhaka pAse aI namaH" a si A u sA namaH zrI mANibhadrA dizatu mama sadA sarvakAryeSu siddhim||| meM hI zrI bhagavate zrI mANibhadAya hI zrI kA kaNA klI phaNa phaT phaT svaahaa| riMgarekhAnA kuzaLa kalAkAre citrAMkana kareluM zrI mANibhadrajInuM nayanaramya citra] phoTo prApta : pU.A.zrI vijayasUryodayasUrijI ma.sA. pAsethI. pa.pU.A.zrI vijayabhadrasenasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zAsanapremIonA saujanyathI. Jain Education intematonal For Private & Personal use only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakSiNa bhAratanA zatruMjayasamA kuMbhojagiri girirAja upara 84 kuMbhojagA2 [ zrIkuMbhojagiri tIrthAdhipati zrI jagavallabha pArzvanAtha dAdAnA raMgamaMDapamAM girirAja upara birAjamAna zrI mANibhadrajI je 130 varSa prAcIna che ] namo namaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye / sUrimaMtrArAdhaka A.de.zrI vi.jayazekharasUrIzvarajI ma.sA.nI pAMcavAra sUrimaMtra ArAdhanAnI pUrNAhuti nimitte pUjya munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI--zrI jagavallabha pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa (kuMbhojagiri tIrtha ), mu. po. bAhubalI, tA. hAtakaoNMgale, ji. kolhApura - 416110 taraphathI. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annI jija ekTi maTe - gujara pUnA mahArASTra [pUnA-osavAla derAsaranA 140 varSa prAcIna-camatkArika mANibhadrajInI pratimA] - pU.munirAjazrI divyaratnavijayajI ma.sA.nI preraNAthI. zrI AdinAtha sosAyaTI jaina Tempala TrasTa, pUnAsatArA roDa, pUnA (mahArASTra)nA saujanyathI. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mahAvIra jinnAlaya devAnA pA madrAsa 0 104. zrImANibhadradeva [ madrAsa mahAvIra jinAlaya devadarzana eNpArTamenTamAM birAjamAna zrI mANibhadrajI] dakSiNakezarI pUjyapAda AcAryadeva zrI sthUlabhadrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI zrI mahAvIra jinAlaya devadarzana eNpArTamenTa - madrAsanA saujanyathI. c. coca Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uMjhA u.gujarAtanA [ uMjhA (umApura)nagare kuMthunAtha jinAlayanI bAjAmAM yati zrI mAladevajInA sAdhanAsthaLe yakSarAjazrI mANibhadrajI tathA yatirAjanI gAdI 1. 5.pU.A.zrI jinacaMdrasAgarasUrijI ma.sA. tathA pa.pU.A.zrI hemacaMdrasAgarasUrijI mahArAja bane pUjyonI suratamAM AcAryapada pradAna prasaMganI smRti nimitte zrI suratanA zeTha nemacaMda melApacaMda jhaverInA, zrI anaMtanAthajI bhagavAnanA derAsarajI tathA vADInA upAzrayanuM TrasTa, gopIpurA, jUnI adAlata pAse, surata - 395001nA saujanyathI. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIrapurama che ji. surendranagara gujarAta zrI mahAerapurama fmAM birAjamALa ijharAja [surendranagara -coTIlA pAse zrImahAvIrapurama tIrthamAM birAjamAna 61 IMca UMcI - raktavarNanI nava hAthI upara UbhI navagrahayukta viziSTa pratimA ] pa.pU.A.deva zrIpuNyodayasAgarasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI vAMkAnera jaina tapagaccha saMgha - derAsara zerI, vAMkAneranA saujanyathI. 195 varSa prAcIna tAraMgAvatAra zrI ajitanAtha jinAlaya tathA caMdraprabha jinAlaya | For Private & Personal use only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvAgaDha ji. paMcamahAla gujarAta [paMcamahAla jillAmAM pAvAgaDha tIrthesaddhapIThamAM birAjamAna zrI mANibhadradeva ] 89 pU. munizrI navInacaMdravijayajI ma.sA.nI preraNAthI paramAra kSatriya jaina sevA samAja, pAvAgaDhanA saujanyathI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IralAmapura mahArASTra [mahArASTranA islAmapura madhye zrIvAsupUjyasvAmI jinamaMdiramAM birAjamAna zrI mANibhadrajI] | namo namaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye | ) pUjya munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha - ji. sAMgalI, islAmapura (mahArASTra) pina-415409 nA saujanyathI. For Private & Personal use only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takhatagaDha baDAmaMdira mAravADa [ mAravADamAM - takhatagaDhamAM birAjamAna zrI mANibhadrajI ]. (ha) pU.moTAbhAI jagadIzabhAI tathA nAnAbhAI zirISabhAInA puNyArthe zrIsaMghanA darzanArthe.. rAjendra kuMdanalAla jhaverInA saujanyathI (muMbaI - jUhu ) www.ja nelibrary.org Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamajAya jana sadA hisarA-majUra 92 [zrI sAcAdeva sumatinAtha bhagavAna jainamaMdiranA parisaramAM--paTamaMdiramAM birAjamAna] namo namaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye / pUjya munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI-- zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha--tA. karADa, ji.satArA,masUra--(mahArASTra) pina-415110 nA saujanyathI. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI vaTazyUizvAcI (naTa saMda2)maTe che? calakaraMjI nayA maMdira mahArASTra zAla-zanimAlobImAjibhadrasarasparapIgAsana [ mahArASTramAM IcalakaraMjInA nayA maMdiramAM birAjamAna mANibhadrajI] | namo namaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye ! pUjya munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI.zrI vAsupUjya svAmI jaina zvetAmbara nayA maMdira, saMcAlita, zrI rAjasthAnI jaina zve. mUrtipujaka saMgha 10/ra98 I, bAvaNe galI, baMgalA roDa krosa, IcalakaraMjI 416115 (ji. kolhApura) nA saujanyathI. For Private & Personal use only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI.raje rAjasthAna sAMDerAvahAlamIraja mohanalAla nIhAlaya pArasyakA jAnakArAdhiteya zrImanamA ghAmativi02 [ mahArASTranA mIrajamAM birAjamAna mANibhadrajI ] pUjya munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthIshrii jaina zvetAmbara vAsupUjya svAmI daherAsara TrasTa, zanivAra peTha, mIraja-416410 (ji sAMgalI ) (mahArASTra)nA saujanyathI For Private & Personal use only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ godAvarInagara vAsANA amadAvAda ...Teka . -aSTaote [amadAvAda - vAsaNA-bhIDabhaMjana pAzrvanAtha maMdiramAM birAjamAna Indra mahArAjA mANibhadradeva. sonuM caDAvela-paMcadhAtunI A mUrti nayanaramya bhAse che ] amadAvAdamAM ra05ramAM pa.pU.A.zrI mahAyazasAgarasUrijI ma.sA.nA AcAryapadavI prasaMganI smRti nimitte zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha jaina zve.mU.pU.saMgha - derAsaranI bAjumAM godAvarInagara sosAyaTI, vAsaNA-amadAvAda 380007nA saujanyathI. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI maNI bhadajI hastinApura u. bhArata darzanArtha bhAI chanA manA hai| | hastinApura : bAra kalyANakonI bhUmi jyAM zrI zreyAMsakumAre bhagavAna AdinAthane IkSarasanAM - pAraNAM karAvyAM hatAM tyAM birAjamAna mANibhadrajI ] jemanI saraLatA ane sAdhutA sahaja rIte manane AkarSI jAya tevA pU.A.zrI vijayaazokaratnasUrijI ma.zrI jeo hamaNAM ja beMgaloramAM 100mI oLI pUrNa karanAra labdhisUri samudAyamAM sarvaprathama AcArya. che. pUjyazrInA 100mI oLInA pAraNA nimitte zA ghevaracaMdajInAM dharmapatnI suMdarabena rAjasthAnamAM mAMDavalA. pharma : rekhA pepara mArTa, 347 kuMbhAra peTha, evanyu roDa, po. beMgalora (karNATaka)nA saujanyathI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayodhyA u. bhArata niraticAra cAritrapremI vAtsalyamayI mAtA pUjya sAdhvIjI (97) zrI hemaratnAzrIjI mahArAjanA saMyamajIvananI anumodanArthe sA. saMveganidhizrIjI mahArAjanI preraNAthI eka sagRhasthanA saujanyathI. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivapu [nA padetha svayaMbhU prakaTita camatkArI zrImaNibhadravIra (3) bevakUlikA nirmANa- zrI [ madhyapradezamAM indora-devAsa pAse bAra ekara jamInamAM mANibhadrajInA vizALa, svayaMprakAzita sthAna zivapuramAM birAjamAna mANibhadrajI ] 98) suprasiddha pravacanakAra mAlavaratna pU. paMnyAsa pravara zrI vIraratnavijayajI ma.sA. tathA pU. munizrI azvasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI mANibhadravIra jaina sAdhanA kendra-zivapura, mu.po. mAtamora vAyA kannoI (ji. devAsa )nA saujanyathI. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peTha vaDagAMva ji. kolhApura mahArASTra, [ mahArASTranA peTha-vaDagAMvamAM zrI saMpratikAlIna zAMtinAtha bhagavAnanA jinAlayanI bahAranA upAzrayanA oraDAmAM birAjamAna mANibhadrajI ] anekAnta dezanAdakSa suvizAla gacchAdhipati pUjyapAda AcArya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA praziSyaratna vardhamAna tapasvI pU.paM. pravarazrI varabodhivijayajI gaNivaranA ziSya pU. munirAjazrI harSabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI (peTha) vaDagAMva jaina zvetAmbara saMghanA saujanyathI (peTha) vaDagAMva (ji. kolhApura)nA saujanyathI. = = Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. zrImad jitavijayajImai gacchasya anuyogAcArya jyoti vizA bhadrAnaMda vijayajI gaNivaraiH pratiSThApita kAritaM ca virAzrI jaina (100 vITA ji. sAMgalI mahArASTra [mahArASTranA vITA zaheramAM zrIsaMbhavanAthabhagavAnanA jinamaMdiramAM birAjamAna mANibhadrajI ] namo namaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye / pUjya munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha -viTA (ji. sAMgalI ) 415311nA saujanyathI. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvodaya pArzvanAthanagara ygos (West) mahArASTra preraka :- pUjya munirAja zrI harSabodhivijayajI mahArAja. (101) sarvodaya pArzvanAtha cerITebala TrasTa, sarvodaya pArzvanAthanagara, nAdura roDa, mulunDa (ve.) muMbaI -400000nA saujanyathI. Jain Education international For Private & Personal use only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vArA ji. kheDA gujarAta neIzI mokagI zAda vIradAdA [ sArasA tIrthamAM camatkArika yakSarAja zrI mANibhadrajI ] (102) pU.munirAjazrI cAritravallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI - zrI suradevasvAmI jaina tIrtha TrasTIgaNa-sArasA-(ji.kheDA)nA saujanyathI. For Private & Personal use only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 deodeopuljang zrI yazovijayajI ArAdhanA bhavana *********** [siddhagirikSetramAM taLeTI roDa upara bAlamaMdira pAchaLa girirAja sosAyaTImAM zrI yazovijayajI ArAdhanA bhavanamAM birAjamAna mANibhadrajInI A mUrti khUba ja prabhAvaka che] pravartaka munizrI bhadrasenavijayajI mahArAjazrInA ziSyaratna tapasvI pU. munizrI mahAbhadravijayajI mahArAjanI preraNAthI. zrI yazovijayajI ArAdhanA bhavana - pAlItANAnA saujanyathI. haH DAhyAbhAI cimanalAla zAha (AgaloDavALA) hAla muMbaI . pU. pAlItANA. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ borIvalI dolatanagara muMbaI [muMbaI-dolatanagara-borIvalI (IsTa)mAM birAjamAna mANibhadrajI ] (104) pUjya munirAjazrI harSabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina derAsara peDhI, dolatanagara - borIvalI (IsTa) muMbaI - 66nA saujanyathI. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raja viramagAma pAse u. gujarAtI [ viramagAma pAse ugharojamAM mANibhadrajInuM svataMtra maMdira ] (A) pa.pU.A.zrI pradyumnavimalasUrijI ma.sA.nI zubha preraNAthI. naratA nivAsI verImalajI tArAjI haraNa parivAranA saujanyathI. ha bherUbhAI caMpAlAlajI. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI magobere vIra. raroja viramagAma pAse u. gujarAtI [ viramagAma pAse ugharojamAM birAjamAna mANibhadrajI ] buddhi - kIti - kailAsa- subodha -manohara - jaya cerITebala TrasTa taraphathI Ayojita amadAvAdathI zaMkhezvara cha'rI pAlita saMgha, saM.2053 tA.13/1ra/96thI rara/1ra/96 nimitte pa.pU.va.ga.A.bha.zrI subodhasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSya tapasvI munivarya zrI jayakIrtisAgarajI ma.sA.nA sad upadezathI bhaktajanonA saujanyathI. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karADa mahArASTra 107 [mahArASTranA karADa mukAme zrI abhinaMdanasvAmI jinamaMdire birAjamAna be varSa pUrva pratiSThita thayelA mANibhadrajI ] namo namaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye| pUjya munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI- zrI zivAjI klotha mArkeTa jaina saMgha, budhavAra peTha, sTezana roDa, ji. satArA, karADa-415110nA saujanyathI. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAi mahArASTra B 50 - zrI saMbhavanAtha jina maMdira mAM [mahArASTranA karADamAM saMbhavanAtha jinamaMdiramAM birAjamAna mANibhadrajI ] 108 pa. pUjya muni zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthIzrI saMbhavanAtha mahArAja TrasTa-karADanA saujanyathI. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mANIbhadra vIra. S Gra [mahArASTranA karADa mukAme zrI saMbhavanAtha derAsaranA pAchaLanA bhAge alaga nirmita zrI zAMtinAtha caumukhajI maMdiramAM alaga derImAM birAjamAna mANibhadrajI ] pa.pU.A.de.zrI vijayajayazekharasUrIzvarajI ma.sA. nI nizrAmAM pa.pujya munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI- zrI saMbhavanAtha mahArAja TrasTa ,56, ravivAra peTha, ji. satArA. karADa (mahArASTra)-41511)nA saujanyathI. Jain Education Intematonal For Private & Personal use only www.jalne oraly.org Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvIramANimadrajI hIra mIraja mahArASTra jIraja mahArASTranA mIrajamAM zrI sumatinAtha jaina daherAsaranA raMgamaMDapamAM birAjamAna mANibhadrajI | pa.pU.A.de.zrI vijayajayazekharasUrIzvarajI ma.sA.nI nIzrAmAM pa. pUjya munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI.zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, bhagavAna sumatinAtha mArga. esa.TI.sTenDa sAme,ji.sAMgalI. mIraja (mahArASTra) 416410nA saujanyathI. Jain Education Intematonal For Private & Personal use only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakSiNa bhAratanA zaratharAmA kuMbhojagirinI taLeTImAM 11) [ kuMbhojagiri tIrthanI taLeTImAM birAjamAna mANibhadrajI ] namo namaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye | sUrimaMtrArAdhaka pa.pU.A.de.zrI vijayajayazekharasUrIzvarajI ma.sA.tathA pUjaya munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI- zrI jagavallabha pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa (kuMbhojagiri tIrtha) mu. po. bAhubalI, tA. hAtakaNaMgale, ji.kolhApura -416110 taraphathI. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PCG00 B60780878001800x860786078aexga zrI uvasaNaharaM pAvaM tIrtha ke prakaTa prabhAvI adhiSTAyaka deva zrI mANibhadravIra 112) [zrI uvasaggaharaM pArzvatIrthanA pragaTaprabhAvI adhiSThAyaka deva zrI mANibhadravIra ] pa.pU.A.zrI vijayarAjayazasUrijI ma.sA.nI preraNAthI. harIza je. hirAnI, bhilAi (ma. pra.) ke saujanyase / yaha tIrthasthAna meM zrI rAvatamala jaina maNi kA acchA yogadAna hai| Shri Uvasaggaharam Parshwa Tirth, Paras Nagar, DURG (M.P.) For Private & Personal use only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArelIbAga vaDodarA gujarAta / /// [vaDodarA kArelIbAgamAM birAjamAna zrI mANibhadrajI] preraNA : pa.pU. AcArya bhagavaMta zrI vijaya mahAnandasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSya... AcAryadeva zrI vijayamahAbalasUrIzvarajI ma.sA. zrImatI divALIbena rUpazIbhAI chADavA, vaDodarA-hAla muMbaInA saujanyathI. Jairi o mational For Private & Personal use only www.janesbrary.org Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbaI Shi 114 [ muMbaI govAliyA Tenka jinamaMdire birAjamAna zrI mANibhadrajI ] saurASTramAM jorAvaranagaravAlA hAla muMbaI caMdulAla bhAIcaMda tathA navInacaMdra bhAIcaMda saha parivAra 4/44 vaoNrDana korTa bilDiMga, govAliyA Tenka roDa, muMbaI-40003nA saujanyathI . phona naM. (r) 345453 0 383394 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAMDupa - West muMbaI mahArASTra muMbaI vi.sa.2052 phA [mahArASTramAM bhAMDupa (vesTa)mAM birAjamAna zrI mANibhadrajI ] (115) pU. pravartaka munizrI harIzabhadravijayajI ma.sA.nI preraNAthI jaina zve. mUrtipUjaka tapagaccha saMgha, Izvaranagara, bhAMDupa (vesTa) muMbaI-400078nA saujanyathI. A.zrI ma Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navajIvana sosAyaTI muMbai [zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha navajIvana sosAyaTI jaina daherAsare birAjamAna zrI mANibhadrajI ] namo namaH zrI guru bhuvanabhAnusUraye / 116) pU. munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA. tathA pU. munirAja zrI divyazekharavijayama.sA.nI preraNAthI. zrI navajIvana jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, 17/1,navajIvana sosAyaTI, muMbaI-400008 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANIbhada Jain cation International vora [uttara gujarAtanA banAsakAMThA jillAnA tharA gAmanI bAjumA Avela rUnI tIrthamAM birAjamAna zrImANibhadravIra] 117) nI vi.saM. 2047nA dvitIya vaizAkha suda - ne ravivAranA roja pU A.zrI bhaktisUrijI ma.sA.nA paTTAlaMkAra pU A.zrI vinayacaMdrasUrijI ma.sA., pU A.zrI kalpajayasUrijI ma.sA. Adi saparivAre pratiSThA karAvI. mUrti bharAvanAra : muMbaI nivAsI zAha choTAlAla kalyANajI parivAra. pratiSThA karanAra H tharA navAsI cothAlAla saMpraticaMda parivAra : zrI goDIjI pArzvanAtha tIrtha prabhAvaka TrasTa, rUnI (ji. banAsakAMThA )nA saujanyathI. rUnI ji. banAsakAMThA gujarAta Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vijApura ) vijApura uM. gujarAta zrI. mANabhadra vIra 118 [uttaragujarAtanA vijApuramAM birAjamAna mANibhadrajI ] pa.pU. cAritra cUDAmaNi parama AdaraNIya,vaMdanIya,smaraNIya,likAle utkRSTa cAritra-kriyAzIla pUjyapAda ravisAgarajI mahArAja sAhebanA zatAbdI mahotsava nimitte ravisama ravisAgara guruvara tapagacchamAMthI zobhatA,cAritrane kriyAzIla guruvara kalikAle je dIpatA, zatAbdI jenI ujavAye je sAgarapATa zobhAvatA, svarge birAjelA gurunA AzIrvAda saha mAMgatA, yazovijaya pAThazAlAnA sthApaka jJAnagaMgA vahAvatA, mahesANA gAmane jainanI kAzI rUpe banAvatA, prathama vidyArthI, prathama zikSaka, prathama dIkSita je hatA, evA buddhisAgara praziSyane pATaparaMparA ApatA. saujanyaH 5.pU.jayaprabhAzrijI ma.nA kAladharmanimitte gurubhakita nimitte sA. puNyaprabhAzrIjI ma.nA sadupadezathI eka sadagRhastha taraphathI. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 varu 22. jida hiMTa gaThade zI hATa). athanI karnATaka [ karNATakanuM praveza dvAra athaNImAM vAsavaryAdita zrI vAsupUjyasvAmI jinamaMdire raMgamaMDapamAM zrI mANibhadrajI ]namo namaH zrI guru bhuvanabhAnusUrayeT | pa.pU.A.de.zrI vi. jayazekharasUrIzvarajI ma.sA.nI nizrAmAM pU. munizrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA. ane pU. munizrI divyazekharavijaya ma.sA. nI preraNAthI zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, budhavAra peTha, ji. belagAMva, athaNI (karNATaka) - pina-pa91304 Jain ..con international www.alibaly.org Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nipANI karnATaka 120 karNATakanA nipANImAM zrI caMdraprabhasvAmI bAvana jinAlayatIrthamAM mANibhadrajInI pratiSThA vi. saM. 2049 mAgazara sudi-10 nizrApreraka pU.A.zrI jagavallabhasUrijI ma.nI preraNAthI zrIcaMdraprabhu mahArAja tIrtha peDhI (kArakhAnA) guruvAra peTha--nipANI-karNATakanA saujanyathI. Jain Education international For Private & Personal use only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haCTIthI hAlTalTa tIrtha ji. jAmanagara gujarAna manimenishnidinidinit` ja varasAda sAro ra ra ra ra rara DS hAlAratIrtha laMDana AphikA amerikA oNsTreliyA-bhAratanA vividha prAMtonA saMghonI hAjarImAM pU.A.zrI pradyotanasUrijInI nizrAmAM -mahAsuda-13, 1993mAM pratiSThita thayela A mUrti birAjamAna che. khUba ja prabhAvaka che. pU.paM.zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI. hAlAra tIrtha peDhI, muH vaDAlI siMhaNa (ji.jAmanagara)nA saujanyathI. Jam auctor international Formale & Personal Use Only elibrary.org Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khIvAndI nayAmaMdira mAravADa [rAjasthAnamAM khivAndInA nayA maMdiramAM birAjamAna mANibhadrajI ] pa.pU.A.zrI pradyumnavimalasUrijI ma.sA.nI zubha preraNAthI caMpAlAla sAvalacaMdajI bAphanA parivAra, bhInamAlavAsI hAla muMbaInA saujanyathI. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAvAndI hIrAbAga maMdira mAravADa [ mAravADamAM khivAnTI-hIrAbAgamAM birAjamAna zrI mANibhadrajI ] CURTSEY By SHRI C.K. MEHTA DEEPAK TRADING CO. 72, ADVENT, 12-A, Foreshore Road, Bombay-1. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jharIA bihAra [ bihAramAM jhariyA mukAme birAjamAna zrI mANibhadrajI] pU. munizrI jayadarzanavijayajI ma.sA.nA 1008 ekAMtara AyaMbila tathA pU. sAdhvIzrI bhavyaguNAzrIjI ma.sA.nA be mAsakSamaNa tathA siddhitapanI anumodanArthe amitabhAI zAMtilAla zAha tathA prakAzabhAI lakSmIcaMda saMghavI taraphathI. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Si moTA porInA zuM ji. sAbarakAMThA gujarAtA [ sAbarakAMThA jillAnA moTA pozInA mukAme vIrabApajInI prabhAvakatA khUba ja che, kSetrapAla ane zrI mANibhadrajInuM sthAna maMdira ] * zrI moTA pozInA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka derAsara TrasTa | mu: moTA pozInA - tAluko kheDabrahmA(sAbarakAMThA)nA saujanyathI. * zrI bAbulAla puMjIrAma mahetA, zrImatI jazIbahena mahetA | zrI vinodakumAra bAbulAla mahetA, zrImatI jAgRtibahena mahetA, kaDolI nivAsI saha parivAranA saujanyathI. For Privale & Personal use only www.jainenbrary.org Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA nAgezvara zrImANibhadrajI bhaMkaranagara rAjasthAna nAgezvaramAM birAjamAna zrI mANibhadrajI] AcArya bhagavaMta zrImad mAnatuMgasUrizvarajI ma.sA.nA smaraNArthe choTAlAla maNilAla zeTha (sAvarakuMDalAvALA) parivAranA saujanyathI C. CHHOTALAL & CO. FANCY CLOTH MERCHANTS 589. Narayan Chowk, Mulji Jetha Market, MUMBAI - 400 002. For Private & Personal use only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CASA naherU bajAra madrAsA 127 [ madrAsamAM naherubajAra- jinAlayamAM birAjamAna zrI mANibhadrajI ] . * preraNAdAtA pU. gacchAdhipati zrI jayaghoSasUrijI ma.sA.nA praziSya munizrI jayadarzanavijayajI ma.sA. (a.sau. gItAbahena satIzabhAI sutariyAnI aTTAI tapazcaryA nimitte cirAga tathA rInA taraphathI (vi.saM.ra0para * gacchAdhipati pU. A. zrI jayaghoSasUrijI ma.sA.nA praziSya munizrI jayadarzanavijayajI ma.sA.nI preraNAthI hArdikakumAranI aphAI tapasyA (vi.saM.2052) nimitte pitAzrI guNavaMtabhAI zivalAla zAha madhuvaMda sosAyaTI, ghATaloDiyA, amadAvAda - 68 nA saujanyathI. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara tIrtha pAzcapadmAvatI zakitapITha mAM virAjIta JzrImANIbhadra vIrAya namaH rad [zrI pArzvapadmAvatI zakitapITha (zaMkhezvara )mAM virAjita zrI mANibhadrajI]. zAsanapremI mahAnubhAvonA saujanyathI. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama maMdira zaMkhezvara ji. mahesANA u. gujarAta 129 * VI [zaMkhezvara AgamamaMdiramAM birAjamAna mANibhadrajI ] mAlavabhUSaNa pU. A. zrI navaratnasAgarasUrijI ma. sA.nI 100 oLInA pAraNA nimitte zrI zaMkhezvara Agama maMdira saMsthA--zaMkhezvaranA saujanyathI. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvaratIrthe zrI 108 pArzvanAtha bhakitavihAra mahAprasAdamAM birAjamAnA zrI mANIbhada deva (130) [ zrI zaMkhezvaramAM 108 pArzvanAtha bhaktivihAra mahAprAsAdamAM birAjamAna | zrI mANibhadrajI ] pa. pU. A. zrI vijayalabdhisUrijI ma. sA.nI preraNAthI zrI 108 pArzvanAtha bhaktivihAra jaina TrasTa - zaMkhezvara (ji. mahesANA)nA saujanyathI. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratanapoLa amadAvAda 131 [amadAvAda nAgorIzALA-ratanapoLamAM birAjamAna zrI mANibhadrajI] pU. A. devazrI naradevasAgarasUrijI ma. sA. tathA pU. gaNivarazrI candrakIrtisAgarajI ma. sA.nI zubha preraNAthI zrI vAva jaina saMghanA saujanyathI, muH vAva (u.gu.) vAyA pAlanapura (banAsakAMThA) Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leTara laMDana i 1 1 [ laMDana-lesTaramAM birAjamAna zrI mANibhadrajI ] pa. pU. A. zrI rAjayazasUrijI ma. sA.nI preraNAthI, samIra plAsTika kAM.nA saujanyathI. oNphisa phona.naM. 761250 KASARPURA LANE BHANDARA ROAD, ITWARI NAGPUR - 2. Jain Education intematonal For Private & Personal use only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka sAhaka pAse - pa. pU. A. zrI jagavallabhasUrijI ma. sA.nA upAsya mANibhadrajInI A mUrti javAharamoharA ratnamAMthI kuzaLa kArIgare taiyAra karI ApI che. pUjyazrInA niraMtara jApamAM A mUrti upayogamAM levAya che.] bhaktajanonA saujanyathI. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlI rAjasthAna | [ rAjasthAna -bAlImAM birAjamAna mANibhadrajI ] * sva. cImanalAla jeThAlAla zAha parivAranA saujanyathI. ha: vimalAbena cImanalAla zAha,jazu zAha,jyotsanA zAha,pareza zAha, mayUrI zAha, devAMzI zAha ane priyaMkA zAha. * zrI kuMvarajI hemarAja cheDA, zrI khImajI hemarAja cheDA ,zrI premajI hemarAja cheDA, (kaccha) kuMdaDIvALAnA smaraNArthe cheDA kvelarI mArTa-dhanajI sTrITa, muMbaI-3nA saujanyathI. For Private & Personal use only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAMdInA sikakAmAM kaMDArAyelI zrI mANibhadrajInI nayanaramya mUrti 135 ---- Ama 0 [cAMdInA sIkkAmAM zrI mANibhadrajI ] karoDo maMtrajApanA ArAdhaka sAghvIratnA pU. padmayazAzrIjI ma. sA.nA saMyamajIvananI anumodanArthe bhAvuka bhaktamaMDaLa taraphathI aSADha sudi pAMcama dIkSAdina - 4mA varSanA prAraMbhe. mahetA haragoviMdadAsa zAmajIbhAI, jela roDa, amarelI. sva. naMdalAla devacaMda zeThanA smaraNArthe, haH prabhAkuMvara naMdalAla zeTha,parezakumAra naMdalAla zeTha muMbaI taraphathI www.armelibrary.org Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrInagara bhAvanagara chokarI vara ' maga parI IyAM tyAM rA 136 [bhAvanagara-zAstrInagara jaina upAzrayanA kampAunDamAM svataMtra derImAM birAjamAna zrI mANibhadrajI] zAsanasamrATa samudAyanA samartha sAkSaravarya pa. pU. A. zrI dharmadhuraMdharasUrijI ma. sA.nA ziSyaratna pa. pU. A. zrI kundakundasUrijI mahArAjazrInA 2052nA bhAvanagara-zAstrInagara madhye cAturmAsa smRti nimitte gulAbabahena jamanAdAsa mahetA tathA mRdulAbahena navInacaMdra mahetAnA AtmazreyArthe. zrI navInacaMdra jamanAdAsa mahetA (bAradAnavAlA) saparivAranA saujanyathI, haH a. sau. nirmaLAbahena navInacaMdra mahetA, dharmendra navInacaMdra mahetA tathA dharmila navInacaMdra mahetA [zatruMjaya mahAtIrtha darzana bhAvanagara] Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sImaMdhara svAmI derAsara bhAvanagara . 1 | bhAvanagara sImaMdharasvAmI jinamaMdiramAM birAjamAna mANibhadrajI] zrI sImaMdharasvAmI zve.mU. jainaTrasTa (kresaMTa) zrI ghaMTAkarNa derAsara, zrI ghaMTAkarNa mahAvIra coka, bhAvanagaranA saujanyathI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. ji.gAMdhInagara gujarAta 138 [ prAcIna - arvAcIna jaina saMdarbhasAhityanI vipula sAmagrI jyAM upalabdha bane che, te mazahUra sthAna gAMdhInagara pAse kobA ArAdhanA kendramAM birAjamAna | mANibhadrajI ] pa. pU. A. zrI padhasAgarasUrijI ma. sA.nI praraNAthI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra-kobAnA saujanyathI. For Privale & Personal Use Only W.jainelibrary.org Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNanagara bhAvanagara [bhAvanagara-kRSNanagaramAM birAjamAna mANibhadrajI] pU. zAsanasamrATazrInA samudAyanA pU.A.zrI vijayadevasUrIzvarajI ma., pU.A.zrI vijayahemacandrasUrIzvarajI ma., pU. A. zrI vijayapradyumnasUrIzvarajI ma. sA. Adi saparivAranI preraNAthI zrImatI hIrAlakSmI ratilAla giradharalAla nareza TI sTorsa ] jei bI grUpa ] cAvALA zA zazIkAnta-caMndrakAnta tathA narezakumAranA saujanyathI. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka kalAvi dvArA raMgarekhAmAM citrAMkana thayeluM zrI mANibhadrajInuM svarUpadarzana 140) [ rAjasthAnanA jayapuranuM zrI mANibhadrajInuM ArTa citra]. che preraNA... pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI vijaya mahAnandasUrIzvarajI ma. sA.nA ziSya... AcAryadeva zrI vijaya mahAbalasUrIzvarajI ma. sA. saujanya. kArelIbAga-dvai.mU.pU. jaina saMgha, vaDodarA. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA DAMgaravA gAme jamInamAMthI nIkaLelA mANibhadrajI] * uttamalAla yu. zAha, arihaMta enTaraprAIjha, 1/le mALe, 155 pAMjarApoLa roDa, muMbaI-400004nA | saujanyathI. * vorA amUlakha haThIcaMda [sAMgANAvALA parivAranA saujanyathI. 704 mahAvIra eNpArTamenTa, 241 tAradeva roDa , muMbaI -400007, phona.o.34238ra4, 3423488, ghara-phona. naM. 3087072, 3079617 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaG] [ gujarAtamAM mahesANA jillAmAM kaiyalamAM birAjamAna mANibhadrajI ] * pa.pU.A.zrI hemaratnasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zAsanapremI mahAnubhAvonA saujanyathI. For Private & Personal use only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 sAMgalI [mahArASTranA sAMgalI mukAme amIjharA pArzvanAtha jinAlayanA parisaramAM birAjamAna mANibhadrajI jenI pratiSThA nizrApreraka pU. paM. zrI jagavallabhavijayajI ma. sA. vi. saM. 2050 jeTha sudi--5] namonama : zrI bhuvanabhAnusUraye / pUjya muni zrI prazAMtavallabhavijayajI ma. sA.nI preraNAthI zrI jaina zvetAmbara pArzvanAtha daherAsara TrasTa, 69-a, mahAvIranagara, sAMgalI-416416(mahArASTra) www.janelibrary.org Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimaNi thanArA maNibhadrajI maMdiranuM moDela citra pAlItANA [ jyAM anaMtA puNyavaMta AtmAonAM pavitra pagalAM maMDAyAM e siddhagirinI taLeTImAM AkAra laI rahelA mANibhadrajInA maMdiranuM moDela citra.] pa.pU.A.zrI padyumnavimalasUrijI ma. sA.nI preraNAthI lIMbaDI nivAsI hAla muMbaI amUlakha lakSmIcaMda maNiyAra parivAranA saujanyathI, ha: jayaMtibhAI tathA surezabhAI. Jain Education intematonai For Private & Personal use only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAMdakheDA amadAvAda pAse gujarAta [ amadAvAda pAse cAMdakheDAmAM birAjamAna mANibhadrajI ] jayapura: gulAbanagarI gaNAya che. jetaramaMtara, grahonI sthiti, dizA ane nakSatro, samaya vagerenA abhyAsa mATenI vedhazALA jovA lAyaka che. rAjapUtayuganA vAstuzilpa nA ajoDa namUnA paNa atre jovA maLaze. jaina dharmanA devadevIonI mUrtio mATe amAro saMparka sAdhazo. CHAMPALAL GANESH NARAIN Moorti Artist SHOW ROOM : BHINDON KA RASTA, JAIPUR-302001, Tel:0141 - 317482.WORKSHOP & RESIDENCE: 3020, PUROHITON KA CHOWK, BHINDO KA RASTA, JAIPUR, TEL: 313530.FAX : 14-368418 nA saujanyathI For Private & Personal use only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zrI mANIbhadravI2 2Adhanapura 146 [uttara gujarAtanA rAdhanapura mukAme birAjamAna mANibhadrajI] pU.paM.zrI mahAyazavijayajI ma. sA. tathA pU. munizrI dhuraMdharavijayajI ma. sA.nI preraNAthI. mesarsa rInku gaeNsa enTaraprAIjha, eca. pI. gaeNsa DIlara [jI.AI.DI.sI. ] relve sTezana roDa, DIsA-385535nA saujanyathI. ha : rohitabhAI zAMtilAla mahetA (mahuvAvaLA ) phona. naM.ghara 21218, oNphisa. phona. 20818, * yuvA AcArya zrI prabhAkarasUrijI ma. sA.nI AcAryapadavI prasaMga nimitte bAlamunizrI mahApadmavijayajI ma.nI preraNAthI zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina TrasTa--agAsI tIrtha (vAyA virAra )(ji.thANA)nA saujanyathI. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjura mahArASTra [ mahArASTranA rAjAra jaina derAsaramAM birAjamAna mANibhadrajI yakSarAja ] pratidina yakSarAjanI samakSa sakala saMgha sAthe AratI utAravAmAM Ave che tyAre yakSarAjanA mastaka upara bAMdheluM chatra nRtya kare che. kyAreka rAtrInA paNa ghaMTAravAdi thAya che. A yakSarAjanI sahAyapUrvaka sakaLa saMgha mULanAyake prabhu pArzvanAthanI sevAmAM tatpara banI sarva rIte ujamALa banyo che. 5.pU.A.zrI jagavallabhasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI jaina zvetAmbara pArzvanAtha maMdira, rAjAra (tA-akolA) ji. ahamadanagaranA saujanyathI. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ kheDA jillAnA peTalAda zaheramAM yakSarAjazrI mANibhadra sthAnakamAM birAjamAna mANibhadradeva ] kalyANa pArzvanAtha jinAlayamAM A sthAna AveluM che. sthAnakanI devakulikAno lAbha zrI vijaya ANasura gaccha jaina saMgha, amadAvAda taraphathI, pratimAno lAbha kAntilAla chaganalAla parivAra taraphathI, pratiSThAno lAbha caMdrakAnta kAntilAla parivAre lIdhela. pU.pravartaka zrI dharmaguptavijayajI ma.sA., pU. paM.zrI jagavallabhavijayajI ma.sA. Adi 61 sAdhu- sAdhvI bhagavaMtonI zubha nizrAmAM mANibhadra yakSarAjanI pratiSThA saM.205ra phAgaNa sudi 12 tA. 2/3/96nA roja thaI. pa.pU.A.zrI jagavallabhasUrijI ma.sA. tathA pU. munizrI ka9pavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI yakSarAja zrI mANibhadravIra sthAnaka-peTalAda (ji.kheDA) nA saujanyathI. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAbaramatI rAmanagara amadAvAda LUVUGU GIVEN svastimogabyAdhIzAcArya mInadasamaszayamulAcandradamanAyA sanamandio pahArakAlAla agamakurakazilpAcAyacA vadanasAgaramari preraNA azI A.kanasArasAyanavAsI dhasAgarasya avAmamodara paribAreNa tamAmaharImAbhisTrapakendramatiHkAritA visaM.2050. [ amadAvAda sAbaramatImAM AgamoddhAraka jJAnazALAmAM mANibhadrajI ] sAbaramatI rAmanagaramAM varasoDAnI cAlI madhye vi.saM. 2011mAM eka jJAnazALAnuM udghATana thayuM, AnaMdacaMdrodaya jinendra jJAnamaMdiramAM suvizAla jJAnabhaMDAranA sthApana pachI A bhUmino vikAsa thayo. A.zrI kaMcanasAgarasUri ma.sA. dvArA A bhUmimAM zatruMjaya girirAjanI racanA thaI, temanA kALadharma pachI temanI caraNa pAdukAnI derInuM nirmANa te vakhate pU.paM.zrI pramodasAgarajI ma. dvArA thayuM. A jJAna zALAmAM ja 27 IMcanI mANibhadrajInI mUrti pU.paM.zrI prabodhasAgarajI ma.nA ziSya pa.pU.A.zrI pramodasAgarasUrijI ma.dvArA saM.2053mAM pratiSThI thaI. pUjyazrInI preraNAthI zrI jesiMgabhAI lallubhAI gAMdhI (kapaDavaMja)nA saujanyathI. Jain Education Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhAnagara bhAvanagara 15o [ bhAvanagara - vidyAnagaramAM birAjamAna mANibhadrajI ] pU. AcArya mahArAja zrI vijayadevasUrIzvarajI ma.nA ziSya-praziSyo munirAja darzanavijayajI ma., paM.zrI puMDarIkavijayajI ma.,paM.zrI caMdrakItivijayajI ma., munizrI guNazIla vijayajI ma., munizrI rAjahaMsavijayajI ma., munizrI lalitAMgavijayajI ma., munizrI subodhavijayajI ma., munizrI jagansaMdravijayajI ma., munizrI kAntivijayajI ma., nI preraNAthI bhAvanagara nivAsI nareza TI sTora-kanu grUpa cAvALA taraphathI. haH monIka, niketa, nidhi, lInA. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAnajIvADI navasArI gujarAta sAstizrItapaNa saMrakSaka zrImajidravIratiriye navasArItA-STiniraMjanabhAI nI nI naka ra , nA 2 nA jana verariri te ja che ma ma ri para cha9 P 0 2 151 [ navasArImAM kAnajI vADI pAse jaina maMdiramAM birAjamAna mANibhadrajI ] pa.pU.A.zrI vijaya hIMkAracaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI. - zrI AdinAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha AdinAthanagara, kAnajIvADI, zAntAdevI roDa-navasArInA saujanyathI. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sacciyAya mAtA osiyA~ [ osavAla parivAromAM sacciyAya mAtAjInI bhakti sAdhanA paNa ThIkaThIka rIte jovAmAM Ave che. gujarAtamAM viramagAma | pAse ugharojamAM birAjamAna mANibhadrajInI mUrti A sacciyAya mAtAjI nirmita hovAnuM jaNAvAya che.] 152 Nemichandji Jain - Shree Suchchiya Mataji Namah - Approved Electrical & Civil Cont. Govt. Licenced Electrical Contractors for Factories, Buildings & Offices VISHAL ENGINEERING WORKS Specialist In:H.T.& L.T. Outdoor, Sub-Station, Industrial Power Sushil Apartment 30/2, Hardevi Society. Jogeshwari (E) Mumbai 400 060.& 8377443/8387841 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - : 20 - maMgala bhagavAna vIro, maMgala gautama prabhu maMgala syulibhadrAdhA jena dhamastu maMgala. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA viSaya kartA pAnA naM. prerakazrIno preraka saMdeza.. AkaragraMthanI samIkSAnoMdha purovacana (saMpAdakIya noMdha) pa.pU. A. zrI candrAnanasUrijI ma.sA. pa.pU.A.zrI vijaya hemacandrasUrijI ma.sA. 20 niMdalAla bI. devaluka 25 parama pAvaka bhUmino vikAsarUma pU. A. zrI caMdrAnanasAgarasUrijI ma. sA. 191 jaMbUdvIpa madhya bhAratabhUmimAM zrI mANibhadrajInAM traNa pAvana sthAnonuM aitihAsika vihaMgAvalokana zrI zatruMjaya siddhakSetra dIThe durgati vAre jaina dharmanI daSTie jaMbUdvIpa ane bharatakhaMDa 225 - girirAja pU. A. zrI hemacandrasUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pU. munirAjazrI kalyANabodhivijayajI mahArAja prA.bipInacaMdra 2. trivedI pU. A. zrI mukitaprabhasUrIzvarajI ma.sA. pU. munirAjazrI jayadarzanavijayajI ma. pU. munimahodayasAgarajI gaNivarya pU. munizrI ratnatrayavijayajI ma. 234 tAraka tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya te siddhAcala praNamuM bhakta siddhAcalasidhyA sAdhu anaMtA koDa Agama anusAra vaMdu be kara joDa zrI zatruMjaya girirAjanuM divya mahimAgAna.. zrI jazubhAI je zAha (jena vidhikAra ) DaoN. raseza jamInadAra zrI zatruMjaya mahAtIrtha ane abhilekhothI prApta mAhitI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | anuSThAna vijJAna : sAdhanA vidhAna zrI mANibhadravIranuM kathAgIta ane bhaktikAvyo zrI kanaiyAlAla valANI (pATaNanivAsI hAla nairobI zrI mANibhadra yakSA pU. munizrI kalyANabodhivijayajI ma.sA. diyoddhAraka zrI AnaMdavimalasUrijI ane pU. A. zrI vijayapUrNacaMdrasUrijI ma.sA gurubhakta yakSarAja zrI mANibhadrajI tapAgacchIya AcArya bhagavaMto saMkalanuM pU. A.zrI. pUNyodayasAgarasUrijI ma.sA. pU. gaNivaryazrI divyAnaMdasAgarajI .. mANibhadradAda magaravADA jaina tItha : mANibhadrajInuM mULabhUta sthAna dAdAnA darabAre mANibhadrajInAM daherAM pU. paMnyAsazrI vIraratnavijayajI ma. yakSarAjazrI mANibhadrajInA ananya upAsaka yatarAja zrI mAladevajI pU. munirAjazrI caMdrarAgarajI ma. zivapura tIrtha : eka paricaya zrI vinoda bAbale, rUpacaMda bahorA, vinaya bogharA, caMpAlAla maraDIyA zrI mANibhadradeva siddhapITha-pAvAgaDha tIrtha pU. muni zrI navInacaMdravijayajI ma. zrI mANibhadrajInAM viziSTa prabhAvaka sthAno DaoN.vinabhAI zAha mANibhadrajInuM aprasiddha-ati prabhAvaka sthAna pU. munizrI nayacaMdrasAgarajI ma. 513 zrImad AnaMdavimalasUrijI mahArAja pU. muni zrI kanakavimalajI mahArAja zrI mANibhadravIra aSTaprakArI pUjA pa.pU. A. zrI caMdrAnanasAgarasUrijI ma.sA. zrI mANibhadravIra mahApUjana saMzodhaka-saMpAdaka pU.munizrI pradipacavaja': ") " mahArAje zrI mANImada mahApUjananuM : e.rA. 5 zrI maNiddhavIra mahApUjana saMpAdaka:pR.o.zrI vijayasUrI zrI maphatalAla phakIra e Da moIvALA dhI mukarI kumAra maphatalAla 5 megA' Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'tatvadarzana : dArzanika nirUpaNa: 263 avadhijJAna ane kevaLajJAna e zuM che? adhiSThAyakonI AvazyakatA adhiSThAyaka devonI duniyAmAM eka daSTipAta yakSa ane yakSiNInuM mUrtividhAna jaina zAstranI daSTie UrdhvalokanA devAvAso jaina zAstranI daSTie adholokanA devabhuvano ane bhavanavAsI devo pU. A. zrI kundakundasUrijI ma. sA. pU. munirAjazrI ajitazekharavijayajI ma. 300 pU. munizrI kalyANabodhi vijayajI ma. 306 [saMkalana] jazubhAI jugaladAsa zAha 318 Do. je. pI. amIna 329 314 334 adhiSThAyaka devadevIonI ArAdhanA jaina zAsanamAM jAgRta devadevIo ane zrI mANibhadrajIno Achero paricaya vidhikAra zrI maphatalAlabhAI DabhoIvALA zrI mULazaMkara prA. bhaTTa 8 karma sidhdhAMta ane jyotiSa pU.A. zrI vijayaratnabhUSaNasUrijI ma.sA. 345 jaDacetana vicAra ane Atmopalabdhino mArga prA. zrI ke. DI. paramAra (maMtro stuti stotro ane chaMda sAhitya | 349 vividha saMkalanakartA ] 3pa7 zrI mANibhadradevanA maMtro, vidhi ane rahasya chaMda racanAo, stuti-stotra sAhitya AratI vagere maMtra yaMtra ane dhvani eka vaijJAnika vizleSaNa zrI yakSendravIrArcanam 396 413 pU. munizrI naMdIdhoSavijayajI mahArAja DaoN. vAsudeva vi. pAThaka pro. caMdrikAbena pAThaka munirAjazrI jayadarzanavijayajI mahArAja 417 zrI mANibhadrajIno mahAna maMtra kalikAlanuM kalpavRkSa - mANibhadrajI zrI "lablipriya" 424 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANekacaMdajInI jIvanacaryA : pratibhA-pUrvabhava yakSendra zrI mANibhadrajIno paricaya mANekacaMda bane che mANibhadravIra ! zAsanarakSaka mANibhadravIranA jIvananI yazogAthA zrI mANibhadradAdAnuM durlabha zAsana zrI tapAgacchanA adhiSThAyaka zAsanarakSaka deva zrI mANibhadrajIno TUMka paricaya zrI mANibhadravIranuM caritra zrI mANibhadravIra ane zAsanarakSA mahAcamatkArika zrI mANibhadravIra soLamA saikAnI eka mahAna ghaTanAno teja lisoTo itihAsano ujAsaH tapAgacchanA adhiSThAyaka.. prA. zrI je.sI. desAI zrI jazubhAI jugaladAsa zAha zrI mANibhadrajIno mahimA-svarUpa-camatkAro tapAgacchanA adhiSThAyakadevazrI mANibhadradAdA vividha mudrAomAM mANibhadrajInuM svarUpadarzana zrI mANibhadrano mahimA nyAro pa.pU. A. zrI kalyANasAgarasUrIzvarajI ma.sA. 607 pU. paM. zrI vIraratnavijayajI mahArAja pU. munizrI kalyANabodhivijayajI ma. pU. sA. zrI padmayazAzrIjI ma.sA. pU. sA.zrI ramyazIlAzrIjI ma. sA. pU. sA. zrI bhavyazIlAzrIjI ma.sA. 17 42 51 58 61 5 pa.pU. A. zrI vijayaAnaMdaghanasUrIzvarajI ma. 671 pU. A. zrI azokasAgarasUrIzvarajI mahArAja 681 pravartaka munirAjazrI bhadrasenavijayajI ma. 678 pU. munizrI cAritravijayajI mahArAja pU. munizrI kalyANabodhivijayajI ma. pU. munirAjazrI mahAbodhivijayajI ma. $$ 720 728 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . jo navakAra tyAM tyAM camatkAra zrI mANibhadrajInuM prAgaTaya zrI mANibhadAdAnuM divya svarUpa anubhUti malazA! ane mANibhadrajI zro.maNibhadrajI yakSarAja ke vora ? prAcIna hastapratomAM zrI mANibhadravIra zrI mANibhadravIranI sahAya : bAlyakALanA anubhavo svAnubhUta prasaMgo camakArA ane camatkAro bhaktavatsala dAdA hAjarAhajUra zrI mANibhadrajI puNyazALInI pAralaukika pIchAna...... vartamAna pariprekSyamAM jaina dharmano marma zrI mANibhadrAya namaH 2 "da dezananA prathama ane pratyakSa anubhave che. mANibhadra hAla kyAM pU. munizrI jayadarzanavijayajI mahArAja DaoN. pI.jI paTela DaoN. aruNodaya na. jAnI Adi vaividhya darzana pa.pU. A. zrI pradyumnavimalasUrijI ma.sA. pa.pU. A. zrI hemacandrasAgarasUrIjI ma.sA. pU. muni zrI naMdIghoSavijayajI mahArAja pro. ramaNalAla so. zAha vividha mahAnubhavonuM saMkalana pU. mu.zrI jayadarzanavijayajI ma. gaNizrI rAjayazavijayajI mahArAja pU. munizrI harSabodhivijayajI mahArAja pU. munizrI jayadarzanavijayajI mahArAja DaoN. kumArapALa desAI zrI jazubhAI kapAzI pa.pU.A zrI azokasAgarasUrijI ma. pU.A. zrI azokasAgarasUrIzvarajI ma.nA ziSya pU. munizrI vivekacaMdrasAgarajI ma. 738 742 74 75 72 78 773 OM haiM chuM ka 808 819 824 - 31 873 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrI~ arhaM namaH // OM hrI~ zrIM dharaNendra padmAvatI paripUjitAya zrI zaMkhezvara - pArzvanAthAya namo namaH // - prAstAvika - prerakazrIno preraka saMdeza -pU . AcArya zrI candrAnanasAgarasUrizvarajI ma. sA. zAstrarahasyaniSNAta, sAkSaraziromaNI ane Agama zAstronuM vividha prakAre savardhana prakAzana karanArA AgamodvAraka A. zrI AnaMdasAgarasUrIjI ma.nA samudAyamAM 37 varSanI yuvAvaye hamaNAM ja gaye varSe sUrivara banelA dhyAna sAdhanAnA paramaupAsaka, jyotiSavidyAnA parama jJAtA pU. A. zrI caMdrAnanasAgarasUrijI mahArAjazrIno A graMthanA AyojanamAM pratyakSa ane parokSa preraNA, AzIrvAda ane sahayoga sAMpaDayA che. jeno saharSa svIkAra karatA hRdaya gadagada banI jAya che. pUjyazrInI zubhaniSThA ane zubhabhAvanAne aMtarapUrvaka vaMdanA karuM chuM. pUjyazrInI sabaLa bhAvanAeja A kAryane vadhu sAnukuLa karI ApyuMcheane sAhitya sarjananI amArI pravRttimAM navo prANa pUryo che. pUjyazrInI protsAhaka lAgaNIthI zruta sAhityanA UMDANamAM vizeSa DokIyu karavAnA rasa ane rucI jAgRta thayAM che. jinabhakti mahotsavo, upadhAna, oLI, ujavaNAo, saMghayAtrAo Adi-anuSThAnomAM ekatrIta thatAM moTA janasamudAyamAM pUjyazrInI nizrAno prabhAva kAMIka aura hovAnuM jaNAyuM che. --saMpAdaka bhArata deza AryabhUmi che. A bhUmimAM thayelAM prAyaH tamAma darzana mokSalakSI che. cAra puruSArthamayI bhAratIya saMskRti che. dharma, artha, kAma ane mokSa- A cAramAM artha ane kAma e mukhya puruSArtha nathI paNa gauNa puruSArtha che ; jyAre dharma ane mokSa e be mukhya puruSArtha che. mokSa parama puruSArtha che ane tenA mATe atyanta anivArya sAdhanarUpa hovAthI te paNa mukhya puruSArtha che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma mokSa Ape che. dharmanuM aMtima phaLa mukti che. mukti eTale sarvaduHkhothI, sarva pApothI ane sakaLa saMsArathI chuTakAro. AvI muktinuM ananya kAraNa dharma ja che. tethI dharmane prathama puruSArtha kahyo che ane mokSane aMtima eTale ke carama ane parama puruSArtha kahyo che. mukti mATe dharmanI sAdhanAnA anekavidha yogo che. jene je yoga vadhu anukULa Avato hoya tenI ArAdhanA ArAdhake karavI te ucita che. paramAtmabhaktino yoga, navakAra Adi mahAmaMtrano japayoga, arihaMtanA guNonI ciMtavanA ItyAdi rUpa dhyAnayoga; sAmAyika, pratikramaNa, viratinI upAsanA Adi kriyAyoga. mokSamArganI ArAdhanAne saphaLa ane saphaLa banAvavA mATe amuka kakSA sudhI puNyatattvanI AvazyakatA rahe che. ane puNyatattvanI anukULatA hoya to paMcendriyanI paripUrNatA, zArIrika Arogya ane kauTumbika sAnukULatA Adi prApta thAya che. A badhAnI anukULatA hoya to dharmamArganI ArAdhanAmAM utsAha ane umaMga jaLavAI rahe che. samyagdaSTi devonI upAsanA ane ArAdhanA karavAthI teo sAdhakane muktimArganI ArAdhanAmAM sahAyaka bane che. kyAreka A sahAya pratyakSa paNa hoya, ane kyAreka parokSa rUpe paNa hoya che. gRhastha zrAvako to dharmamArgamAM sahAyaka samyagdaSTidevonI upAsanA kare te to ucita che, paraMtu sAdhuo paNa viziSTa zAsanarakSA ane zAsana-prabhAvanAnA hetusara samyagudRSTi devonI ArAdhanA karatA hoya che. koTigaNanA sthavira susthita ane sthavira supratibaddha nAmanApUjya AcArya bhagavaMtoe eka karoDavAra sUrimaMtranI sAdhanA karI hatI ane siddhivaibhavane prApta karyo hato. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAje kaMTakezvarI devI drArA rAjA kumArapALane koDharogayukta karI devAtAM tenA nivAraNa mATe aMbikAdevInI sAdhanAnA baLe koDhamukta karyA hatA ane jinazAsananI prabhAvanA karI hatI. pU. A. deva zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAje zrI mANibhadradevanI sahAyathI kALabhairavanA potAnAmunio uparanA maraNadAyakaupasargonuM nivAraNa karyuM hatuM. AvAMto saMkhyAbaMdhadaSTAMto zAstromAM maLe che ke adhiSThAyakadevonI athavA anya samyagRSTidevonI sahAya meLavIneviziSTa sAdhakasAdhuoe jinazAsananI rakSA ane prabhAvanA karI hatI. ApaNA sarva prathama ArAdhya vItarAga che. pachI bIjA naMbaramAM ArAdhya paMca mahAvratadhArI zramaNa-zramaNIo che ane trIjA naMbaramAM samyagdaSTi deva-devIo che. vItarAga saMpUrNa karmamukta che. tethI rAgAdi doSothI mukta che. tethI temane koI prazno ke problemo satAvatA nathI ja. paraMtu paMcamahAvratadhArI zramaNo hajI karmayukta che. hA. teo AtmaguNonI ke sAdhanA-ArAdhanAnI apekSAe devo ke devIo karatAM jarUra AgaLa che; paraMtu amuka prakAranI bhautika puNyAInI bAbatamAM devo ke devIo, zramaNo karatAM paNa vadhu samartha hoya che. tethI zramaNone paNa zAsanarakSA-prabhAvanA Adi kAraNosara samyagudRSTi deva-devonI sahAya meLavavI paDe te suzakya che ane amuka prasaMgomAM ati Avazyaka paNa Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mANibhadradeva tapAgacchanA adhiSThAyaka che. dharmamAM sahAyaka che. samartha zaktisampana che. zrInavakAra mahAmaMtranA ane zrI zatruMjaya tIrthAdhirAjanA teo parama bhakta paNa che. zrI mANibhadrajInI pUrvakathA, itihAsa, temano prabhAva ane mahimAnuM gAna A graMthamAM aneka lekhako dvArA vistRta rIte rajU karavAmAM AveluM che, tethI tenI punarukti karavI e anAvazyaka che. ghaNA bhAvikono evo prazna hoya che ke adhiSThAyaka devo ApaNane sahAyaka kema thatA nathI? athavA thAya che to jaladI sahAyaka kema nathI thatA? athavA teo dvArA viziSTa paracA kema anubhavAtA nathI? A praznonA javAba, A ja graMthamAM vidvAna pU. munirAjazrI ajitazekharavijayajI mahArAje " adhiSThAyakonI AvazyakatA" nAmanA lekhamAM khUba sarasa rIte rajU karyA che, te vAMcI javAnI khAsa bhalAmaNa karuM chuM. zrI mANibhadrajInI sthApanAhaveto lagabhaga badhAMjinAlayomAMgokhalAomAM athavAjinAlayanI bAjumAM ja svataMtra derImAM karAya che, je atyaMta ucita che. mArI daSTie zrI mANibhadrajInI sthApanA ane upAsanAno pracAra ApaNA zrIsaMghomAM vadhu ne vadhu vyApaka banavo joIe. kemake zrI mANibhadradeva tapAgacchanA adhiSThAyaka deva che, jinazAsananA parama bhakta che ane zrI zatruMjaya tIrthanA mahAna anurAgI che. AthI temanI viziSTa sAdhanA-upAsanA karanArAne te acUka phaLa ApanAra bane che. zAsana ane saMghanA jaTila praznomAM, tIrtharakSA ane saMgharakSAnA prasaMgomAM temanI sAmUhika pUjA-bhakti ane upAsanA zIghra phaLadAyaka che. te niHzaMka che. zrI mANibhadradevano navakAraprema ane zatruMjaya prema temanA jIvananI pUrvakathAno abhyAsa karatAM ApaNA haiyAmAM anero Adara upajAvyA vagara raheto nathI. parama samyagRSTi ane ekAvatArI mANibhadradevanI bhakti ane upAsanA ApaNA zrIsaMghamAM vRddhigata bane, te vyaktigata rUpe sAdhakanA ane samUhagatarUpe zrIsaMghanA paNa parama hitamAM che tevo mAro spaSTa mata che. prastuta graMtha aMge bhAvanagaranivAsI zrI naMdalAlabhAIdevaluka chellAM keTalAMka varSothI jainazAsanane upayogI viziSTa graMthonuM suMdara saMkalana-saMpAdana karIne sAhityasevA ane zAsanasevA bajAvI rahyA che. judA judA jANakAra ane vidvAna lekhakonA lekhothI samRddha temanA vibhinna viSayaka grantho sAdhako ane ArAdhako mATe preraNAno punita strota banI jAya tema che. temaNe je athAgakhaMta ane parizramathI AvA vizALa graMthonuM kArya Aja sudhI saphaLatAthI pAra pADyuM che, te kharekhara abhinaMdanIya ane anumodanIya paNa che. zrI devalukanuM A navatara najarANuM ApaNe sau aMtaranA uMDA AzIrvAda ane abhinaMdana ApavA sAthe saharSa svIkArIe ane vadhAvIe. zAsanadeva temanA dvArA AvA aneka judA judA viSayone lagatA graMtho taiyAra karavAnI zakti-sAmarthya Ape te ja mArA aMtaranI abhilASA vyakta karuM chuM. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ AbhArI chIe temanA - Wan pa.pU. zAsanasamrATa AcArya zrImad vijayanemisUrIzvarajI mahArAjazrInA samudAyanA pa.pU.A.zrI zreyAMsacaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI khImata jaina mahAjana (saMgha) khImata, ji.banAsakAMThA taraphathI amane maLelA sahayoga badala Wan AgamoddhAraka zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjazrInA samudAyanA pa.pU.A.zrI azokasAgarasUrijI ma.sA.nI preraNAthI sAbaramatI jaina saMghanA pramukha ane vimalanA gujarAtanA thorAIjha DIsTrIbyuTarsa zreSThivaryazrI lAlacaMdabhAI devacaMdabhAI- amadAvAda taraphathI maLelA sahayoga badala saMpAdaka rasatyAga R Tallvartha Sutra 2 geMdo svAra 'bAhyatama, pracakleza vinaya atyaMtara tapa sAyakleza vRttisaMkSepa More vayApatya Sibi Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'tapAgacchaadhiSThAyaka zrI mANibhadradAdA [ AkaragraMthanuM eka avalokana] -saumyamUrti A. zrI vijayadevasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna A. zrI vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAheba samatAbharI sAdhutA, nakhazikha nirmaLa zIlazAlitA ane prakAMDa pAMDityanA subhagayoge jeozrI kevaLa zAsanasamrATazrInA samudAyamAM ja nahIM paNa samagra jainazAsanamAM mahattvanuM sthAna dharAve che zAsanasamrATa pUjyapAda zrI vijayanemisUrIzvarajI ma.zrI nA paTTAlaMkAra zAstravizArada kaviratna pIyuSapANi pUjyapAda AcArya ma. zrI vijaya amRtasUrIzvarajI ma.zrInA paTTadhara saumyamUrti, vAtsalyamUrti pUjyapAda AcArya mahArAja zrI vijaya devasUrIzvarajI mahArAjazrI teonA pUjya guru mahArAjazrI che. bAra varSanI vaye teonI pAse saMyama svIkArI nyAya-vyAkaraNa-sAhityaAgama Adi zAstronuM gahana adhyayana karI aneka graMtho racI paMDita samAjamAM nAmanA meLavI che. teonA laghubaMdhutathA ziSyaratnapUjya AcAryazrI vijaya pradyumnasUrijI mahArAja zrI paNa aneka zAstronA UMDA abhyAsI, tattvacintaka tathA prabhAvaka pravacanakAra che. temanA pitAzrI munirAja zrI hIravijayajI mahArAja jeozrI 24 varSano dIkSAparyAya tyAga-verAgya ane prasannatApUrvaka pALI saM. 2041 mAM samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA tathA mAtuzrI tapasvinI vardhamAnatapanI 100 oLI pUrNa karanAra pUjya sAdhvIjI zrI padmalatAzrIjI mahArAja, bahena mahArAja samatAdi guNanidhAna pUjya sAdhvIjI zrI hemalatAzrIjI mahArAja atyAre suvizuddha saMyamasAdhanA karI rahyA che. pU. A. zrI vijaya hemacaMdrasUrijI mahArAjazrIe amArI vAraMvAra vinaMtine mAna ApIne A graMthanI avalokana noMdha lakhI ApavA kRpA karI che. pU. A. zrI devasUrijI ma.sA., pU. A. zrI hemacaMdrasUrijI ma.sA. ane pU.A.zrI pradhumnasUrijI ma.sA.nI preraka nizrAmAM bhAvanagaranA jaina saMghe TAunaholamAM A saMpAdakanuM 1990mAM jAhera sanmAna karIne jaina saMdarbha sAhityane bhAre moTuM baLa ApyuM che. zrIsaMgha ane pUjyaono khUba ja RNI chuM. -saMpAdaka comera patharAyelA nibiDa aMdhakArane ulecIne tejapuMjane prasarAvatA sahasrakiraNa sUrya nA jhaLa haLa thatAMkiraNo upara tathI potAnA rUperI kiraNothI saghaLIye Alamanai rUperI raMgathIekasarakhI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasI denAra caMdramAnI cAMdanI upara tema ja potAnA pravAhathI AsapAsanI dharatIne lIlAchama banAvI detA saritAnA khaLakhaLa vahetA nirmaLa pravAha upara jema koIno hakka-dAvo vAstavika nathI kAraNa ke te sau koInI mAlikInI cIja gaNAya che. tevI ja rIte jagatamAM janma laIjIvanabhara paropakAranAM agaNita kAryo karIne jIvanane dhanya banAvI janAra mahApuruSo game te dezanA ke jJAtinA hoya to paNa tenA upara koIno mAlikIhakka raheto nathI. teo sau koInA AtmIyajana hoya che. evA ja mahApuruSo paikInA ja eka hatA pUjya zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja. teozrI vIra paraMparAnA paMcAvanamA paTTaprabhAvaka AcArya zrI hemavimalasUrIzvarajI ma.nA paTTadhara hatA. - IDaramAM saM.1547mAM janmelA teoe phakata pAMca varSanI vaye saMyama svIkArI saM. 1570mAM trevIsa varSanI vaye AcAryapadArUDha banI potAnA Adarza tapa-tyAga ane saMyamathI jaina zAsananI mahAna prabhAvanA karI. jemanA jIvanacaritra viSayaka tathA prabhAvavarNanAtmaka aneka nAnAmoTA lekhonA saMgraharUpa A daLadAra graMtha taiyAra karavAmAM Avyo che te yakSarAja mANibhadrajInA pUrvabhavanA jIva mANekacaMdajInA jIvana sAthe gADha rIte saMkalita hovAnA kAraNe mANekacaMdajInuM jIvana varNavavA jatAM anAyAse paNa e jainAcAryazrInA jIvana-prasaMgano ullekha thayA vagara raheto nathI. mANekacaMda zeThanA jIvananuM varNana A graMthamAM pragaTa thayelA aneka lekhomAM vistRta rIte karavAmAM AvyuM hovAthI ahIM tenuM punarAvartana na karatAM kevaLa teonA jIvananA amuka amuka prasaMgomAMthI nIkaLatA bodha tarapha ja sAmAnya aMgulinirdeza karyo che. saMgano raMga: aneka daSTAnto upara najara karatAM pratyeka mAnavInA jIvanamAM thayela utthAna ke patanamAM saMge agatyano bhAga bhajavyo hoya tevuM ApaNane cokkasa lAge che. eka subhASitakAre to saMga karavAnI ja nA pADI che. te kahe che - saMga: sarvAtmanA tyAjya:, sacet tyaktuM na zakyate / sa sadbhireva kartavyaH, santaH, saMgasya bheSajam / / " sau koIe paNa saMgano tyAga karavo joIe, eTale ke koIno ya saMga karavA jevo nathI. paNa saMsAramAM rahenAra AtmA saMga vagara to jIvI ja kema zake? eTale kahevAmAM AvyuM ke " jo te sarvathA tyAga karI zakAya tema na hoya to te saMga sajjana-sapuruSonI sAthe ja karavo. emanI sAthe karavAmAM Avelo saMga AgaLa jatAM asaMgI banAvI parama sukhI kare che." mANekacaMda zeThanA jIvanamAM paNa A aMge are ! saMge nahi paNa kusaMge agatyano bhAga bhajavyo che. pote hatA to saMskArI pitAnA putra, niyamita dharma-ArAdhanA karanAra ane vItarAga dharma pratye aDaga zraddhA dharAvanArA; paNa koIka evA paLa-coghaDIe temane kaDavAmatInA sAdhuno saMga thayo. temaNe potAnI vAgujAlamAM mANekacaMda zeThane sapaDAvyA. dAkhalA-dalIla ane yuktio dvArA Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinapUjAnI tathA pote rojeroja je karI rahyA hatA te tapa-japa ane vrata-niyamanI anupayogitA temanA manamAMThasAvI dIdhI. pariNAme teo pote je kAMIkaratA hatA te badhuM choDI kaDavAmatInI mAnyatAvALa thaI gayA. A rIte emanA jIvanamAM saMge moTo ulkApAta macAvyo ane saraLatAthI vahI rahelA emanA jIvanapravAhane chinnabhinna karI dIdho.eka kavieto tyAM sudhI kahyuM che ke, "tamane koI saMgakaravA lAyaka sajjana-sAdhupuruSa na maLe to tame jaMgalamAM jaIne rahejo paNa bhUlecUke durjanano saMga to karatA ja nahi." sAcA dilanI lAgaNIno paDagho avazya paDe che. mANekacaMdanA jIvanamAM AvelA e aNadhAryA parivartane gharanA badhA ja sabhyonA ane vizeSe karI mAtA ane dharmapatnInA cittamAM gherI viSAdanI lAgaNI janmAvI dIdhI. zuM karIe to mANekacaMda pAchA mULa mArge Ave? prasaMge prasaMge samajAvavAno to prayatna karyo paNa te kAMI saphaLa thayo nahi. chevaTe dharmapatnI AnaMdaratie ane mAtA jinapriyAe 'mANekacaMdanA manamAM sabuddhi jAge e saMkalpa pUrvaka dhiI Adi vigaIono tyAga karyo. hatI sAcA aMtaranI bhAvanA. eTale ja e karavA chatAM mana upara eno koI bhAra nathI. are! enI jANa paNa emaNe koIne thavAnadIdhI. rAbetA mujabano jIvanavyavahAra cAle jAya che. ema karatAM karatAM dharmapatnIne niyamakarthetraNa varSa ane mAtuzrIneniyama karyocha mahinAnAM vahANAM vAI gayAM. mAtuzrInAhaiyAmAM ekavAraekAeka bhAva jAgI gayo.emane manamAM thayuM ke have to mANekacaMdane game tema karIne samajAvye ja chUTako. e evo ne evo ja rahe te kema cAle? mAtuzrIe aTTama karyo hato. mANekacaMdane emaNe kahyuM ke gAma bahAra eka mahAna tyAgI tapasvI AcArya bhagavaMta padhAryA che. nAma emanuM zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI che. tuM eozrIne vinaMti karIne ApaNA ghera laI Ava. pachI ja mAre pAraNuM karavuM, bAkI nahi. samatAbharI sAdhutAno ajaba prabhAva mANekacaMdanA vicAro palaTAI gayA hatA e kharuM, ema chatAM mAtA pratyenI bhaktimAM jarAye kacAza no'tI. eNe mAtuzrIne kahyuM ke tamArI AvI daDha bhAvanA che to cokkasa mahArAjazrI pAse jaIza. mAtAnA manamAM ema hatuM ke, A nimitte paNa AvA samartha AcArya zrI.nA paricayamAM e Ave to jarUra enAmAM parivartana AvI ja jaze.. mANekacaMda paNa potAnuM mana na hovA chatAM mAtuzrInA saMtoSanI khAtara gAma bahAra jyAM gaMdharva smazAnamAM parivAra sahita AcArya mahArAjazrI birAjamAna hatA tyAM gayA. jatAM jatAM manamAM aneka tarkavitarka karavA lAgyA. kaDavAmatInA saMsarganA kAraNe emanI mati je vyagrAhita thaI hatI tethI emane A sAdhuonA tapa-tyAganI vAto ekadama hAsyAspada lAgatI hatI. jarAye ahobhAva ke AdarabhAva to hato ja nahi. emanI pAse jatAM rastAmAM eka baLatuM lAkaDuM Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joI e AcAryazrInI samatAnI kasoTImAM A barAbara kAma lAgaze, ema dhArI e saLagatA lAkaDAne hAthamAM laI kAussagga dhyAnamAM lIna AcAryazrI pAse pahoMcI gayA ane saLagatuM lAkaDuM emanI moTI dADhI AgaLa dharI dIdhuM. zI vAra lAge ene saLagatAM! paNa AcAryazrI zuM ke cAM karatA nathI. basa dhyAnamAM ja lIna rahe che. A eka ja dazya mANekacaMdanA haiyAnA tArane jhaNajhaNAvI dIdhA. tarata ja lAkaDAne to laI lIdhuM ane gadgada thayelA te khUba ja ahobhAvathI teonAM caraNomAM jhUkI paDyA. azrudhArA vahevA lAgI. pAmara evA mArA dvArA ajJAnavaza ApanA jevA pUjya puruSanI je ghora AzAtanA thaI gaI che te badala huM ApanI vAraMvAra kSamAyAcanA karuM chuM. he puNya puruSa ! Apane meM oLakhyA nahIM. Apa to mahAna samatAnA sAgara ane kRpAnA avatAra cho. ApanA jevI sahiSNutA kyAMye maLavI muzkela che. ajJAnI evo huM ApanI dADhIne saLagatA lAkaDAthI bALavA lAgyo te vakhate Apa jarAye calAyamAna thayA nahIM ke moDhAmAMthI eka UMhakAro sarakhoya kADhayo nahIM. mArAM mAtuzrIe ApanA guNonI jai prazaMsA karI hatI te Aje mane yathArtha lAge che. have to Apane ja meM guru tarIke svIkAryA che. to mAro hAtha pakaDI mane A saMsArasAgaramAMthI ugAro. mAtuzrI jinapriyA ane dharmapatnI AnaMdaratinI dIrghakAlIna tapazcaryA phaLIbhUta thaI. AcArya mahArAja parivAra sahita mANekacaMdanA ghera padhAryA. sahue ghaNA bhAvathI vahorAvavAno lAbha lIdho. sarvatra AnaMda-maMgala pravartI rahyo ane kSamAdharmano jaya jayakAra thayo. mahAkavi bhAravie paNa kirAtArjunIya mahAkAvyamAM kSamAnAM guNagAna gAyAM che H upakArakamAyaterbhRzaM, prasavaH karmaphalasya bhUriNaH / anapAyi nibarhaNaM dviSAM na titikSAsamamasti sAdhanam // ujvala bhaviSya mATe ghaNuM ja upakAraka, vipula pramANamAM karmanA phaLane utpanna karanAra ane ,zatruo upara vagarahiMsAe vijaya apAvanAra titikSA-kSamA jevuM bIjuM ekeya uttama sAdhana nathI. zrI siddhagirijInI yAtrAno mahAna camatkAra : tyAra pachI to mANekacaMda zeTha dharma pratye daDha AsthAvALA banI gayA. vacalo thoDoka kALa aMdhazraddhAnI AMdhI mAM aTavAI javAnuM thayuM teno temanA manamAM bhArobhAra pazcAttApa thayo ane je thoDoka samaya pote avaLA raste phaMTAIjavAnA kAraNe kAMIdharmasAdhanA na karI zakayA tenuM jANe sATuM ja vALatA na hoya te rIte bamaNA vegathI ArAdhanAmAM lAgI gayA. paricito emane joIne ema kahetA ke - e mANekacaMda ja nathI. dharmanA sacoTa raMgathI raMgAyelA mANekacaMdane joIne emanAM mAtA ane dharmapatnIne pUrNa saMtoSa thayo. pUjya AcAryazrI AnaMdavimalasUrijI mahArAjanA haiyAmAM mANekacaMdanuM ane mANekacaMdanA haiyAmAM guru mahArAjanuM nirALuM ane AdarabharyuM sthAna thaI gayuM. eka cAturmAsamAM mANekacaMde guru mahArAjanA sukhethI dharmopadeza sAMbhaLatAM tIrthAdhirAja zrI zatruMjayano apUrva mahimA sAMbhaLyo. e sAMbhaLatAM Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLatAM temane girirAjanI yAtrAnI tAlAvelI lAgI. gurumukhethI sAMbhaLelA "zatruMjaya mAhAtmya"ne vAgoLatAM emanA manamAM thayuM ke, have to mAre vahelAmAM vahelI take e girirAjane bheTavA ja che. kevI e anupama bhUmi che, jyAM A avasarpiNInA prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva prabhu pUrvanavvANuM vAra padhAryA hatA, jenA kAMkare kAMkare anaMta AtmAo karma khapAvI mokSamAM gayA. ghora pApone karanArA evA jIvo paNa girirAjanA sAMnidhyamAM badhAM pApone khapAvI vizuddha thaI paramapadane pAmyA. zrI RSabhadeva prabhue potAnA prathama gaNadhara puMDarIkasvAmIjIne potAnI pAse na rAkhatAM A girirAjanI nizrAmAM rahevAnuM jaNAvI A girirAjanA mahimAne cAra cAMda lagAvI dIdhA. mANekacaMda zeThe gurumahArAjane kahyuM ke - mAre A zrI zatruMjaya girirAjanI yAtrA utkRSTa bhAve karavI che, cAlIne to kharuM ja; sAthe sAthe cAre AhArano tyAga karIne eTale upavAsa karavA pUrvaka. paNa e mATe ApanA AzIrvAda khAsa joIe. e ja to mArI yAtrAne saphaLa banAvanAra parama tattva che. guru mahArAje emane ghaNI ghaNI rIte cakAsI joyA; paNa agnimAM nAkhavAmAM Avela so TacanA sonAnI jema teo e cakAsaNImAM saphaLa puravAra thayA. guru mahArAje AzIrvAda ApyA ane zubha muhUrte siddhagirijInI yAtrAnA daDha saMkalpa pUrvaka thoDA parivArane laI jarUrI surakSAnA sAdhana sAthe teoe rAjasthAnamAM Avela pAlIthI prayANa karyuM. kramazaH AgaLa vadhatAM vadhatAM sAtamA divase teo pAlanapura najIka magaravADA gAma pAse pahoMcyA. gAmanI AsapAsanI gIca jhADI cora-DAkuo mATe chupAIne rahevAnA surakSita sthAnanI garaja sAratI. koIne kalpanA ya kyAMthI hoya ke magaravADAnI e bhUmi mANekacaMdane paraloka pahoMcADanArI nIvaDavAnI che ! mANekacaMda zeTha potAnA kAphalAnI sAthe jyAre e pradezamAM thaIne AgaLa vadhI rahyA hatA tyAM ja teonA upara coro trATakyA. mardAnagIthI teono sAmano to karyo paNa zastrAstrothI sajja coronI AgaLa teo TakI na zakyA. sAtamA upavAse zrI siddhagirijInA jApa ane dhyAnapUrvaka teo vIramRtyune varyA. coroe temanA zarIranA traNa bhAga karI nAkhyA. eka mastaka, bIjuM dhaDa ane trIjA paganI piMDI. zrI zatruMjaya girirAjanI yAtrAnA dRDha saMkalpe emane tyAMthI laI jaIne sIdhA yakSarAja mANibhadranA sthAne birAjita karI dIdhA. AcArya zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja parivAra sAthe rAjasthAnathI vihAra karatA jyAre magaravADA padhArI pote dhyAnamAM beThA hatA te samaye yakSarAja pratyakSa thayA ane yakSarAja pU. AcAryazrIne praNAma karI teonA pratye kRtajJatA pragaTa karI, kahevA lAgyA ke ApanI kRpAnA yoge ja huM A sthAna pAmyo chuM. to pharamAvo, huM ApanI zI sevA karuM ? guru mahArAje temane tapAgacchanI sevA karavAnuM jaNAvyuM tyAre emaNe paNa sAme tapAgacchanA dareka upAzrayamAM potAnI sthApanA karavAnuM tathA je koI AcAryapada prApta kare teo magaravADA ke AgaloDa AvI akrama karI potAne dharmalAbha ApI jAgRta rAkhe e pramANe jaNAvyuM. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama, girirAjanI yAtrAnA daDha saMkalpa ja mANekacaMdane yakSarAja mANibhadra banAvI dIdhA. yakSarAja-zrI mANibhadrajI : teo kayA deva thayA che e bAbatamAM ghaNAnA manamAM je te samajaNo pravarte che paNa te dUra karIne sAcI samajaNa meLavavI joIe. teo vIra nahi paNa yakSa tarIke utpanna thayA che. vyaranikAyanA devanA je ATha prakAro che te paikI pAMcamA yakSa tarIkenA prakAramAM teo Ave che. tyAM teo indra tarIke thayA che ane ekAvanArI che. bAvana vIra ane cosaTha jogaNIo temanI sevA kare che tathA vIza hajAra sAmAnika devo temanI sAthe rahe che. prastuta prakAzana aMgeH AjIvana sAhityasevI zrI naMdalAla devaluke potAnA jIvanamAM koIne paNa herata pamADe tevAM bhagIratha kAryo karyAM che. moTI moTI saMsthA aneka mANasono sTApha rAkhIne paNa je kArya na karI zake tevA kAryo temaNe ekale hAthe karyA che. kaho ke lAkaDAnI talavAre teo jhajhUmyA che. aneka daLadAra graMthonI jema yakSarAja zrI mANibhadranI bhaktithI prerAIne teoe aneka aitihAsika phoTAo sAthe bhinna bhinna lekhako pAsethI lekho maMgAvI ene parimArjita karI A mahAgraMtha taiyAra karela che. aneka prakAranI javAbadArIo vacce keTalIye muzkelIone pAra karI AvA kAryane sAMgopAMga pUrNa thatAM jyAre joIe chIe tyAre sAce ja sahasA ApaNA mukhamAMthI zatazaH dhanyavAda ApoApa nIkaLI jAya che. zrI devaluka potAnI sAhityayAtrAmAM vaNathaMbhI AgekUca karatAM karatAM potAnA lakSyAMko sahelAIthI pAra pAme evI zAsanadeva pratye prArthanA. abhinaMdana ane anumodanA * saujanyanidhi naMdalAlabhAI devaluka yoga, bhAvanagara dharmalAbha ! tamoe saMpAdana karIne prakAzita karela mahAmaNi ciMtAmaNi zrI gurugautama svAmI pustaka joyuM, vAMcyuM ane mAryuM paNa kharuM. graMthanuM saMpAdana khUba ja uttama che, sAhitya paNa kasadAra che. vibhAgo ane viSayonI goThavaNI paNa barobara thaI che. zarUAtamAM phoTAo ApyA che teNe vaLI A graMthanI zobhAmAM cAra cAMda lagADI dIdhA che. je kArya koI saMsthA paNa mahAmahenate pAra pADI zake evuM bhagIratha kArya tame ekale hAthe pAra pADyuM che te badala tamone dhanyavAda, AvuM uttama prakAzana karIne jaina zAsananI tamoe khUba ja suMdara sevA karI che, tenI anumodanA karIe chIe. aMtaranI zubha kAmanA. AcArya vijayaratnabhUSaNasUri * sAhitya sarjanahAra naMdalAlabhAI, dharmalAbha ! tamoe suMdara graMthonuM sarjana karIne dharmapremI AtmAone suMdara bheTa ApI che. je vAMcaze, vaMcAvaze, vicAraze tene prabhuzAsana pratye jarUra ahobhAva vadhaze. sakAryamAM je samaye gayo te sonuM banI jAya che. jayAM sudhI mokSa na maLe tyAM sudhI dharmabuddhi maLe, dharmazraddhA baLavAna bane, ArAdhanA-ArAdhaka bhAva vadhe. anaMta-anaMta vaMdana dhvAse zvAsa zrI jinazAsana ja. AcAryavijayaprabhAkarasUrimuni jinarakSitavijaya Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. dAdA gurudeva (1/1) gacchAdhipati zrI darzanasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba. For Private & Personal use only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1/2 saMgaThanapremI AcArya deva zrI nityodayasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153) pU. jApa-dhyAnaniSTha AcArya deva zrI caMdrAnanasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jApa dhyAnamAM magna pu. AcArya devazrI caMdrAnanasAgarasurIzvarajI ma.sA.. [ avasarpiNI kALanAM sauthI moTA traNa sAdhano che japa pUjA ane dhyAna. japanA ghaNA artho che je janma ane patana ne vALe te japa, japa paNa zraddhA bhaktithI karavAmAM Ave to jaldI phaLe, vAcika, upAMza mAnasa ane ajapA evA japanA cAra prakAro che. 1/4) eka pAtramAMthI bIjA pAtramAM telanI dhArA paDe tema japanI dhArA avicchinna cAlavI joIe. devaguru AcArya upAdhyAya ane sAdhu-sAdhvIonA anugraha ane dhAtI karmonA aMtarAyo na hoya to dhyAna sulabha ane sukara bane. tIrthaMkara bhagavaMtonA sarvAga suMdara divya, madhura tejomaya svarUpanuM savAMga ciMtana eTale dhyAna, dhyAna evuM sarvottama sAdhana che, jenI dvArA dhyAtA dhayeya sudhI pahoMcI dhyAtA dhyAna dhyeyanI tripuTI miTAvI paramapada sudhI pahoMcI zake che. - saMpAdaka) Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . [zikAgo (U.S.A.)mAM zrI zatruMjayanI racanA ] * tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya girinA mahimAno prabhAva anAdikALathI AjasudhI atizaya vistAra pAmyo che. sadA sarvadA traNeya kALamAM A zAzvata tIrthasthAnano mahimA vizvanA vividha dezomAM paNa prabhAvavaMto rahyo che. jaina sosAyaTI oNpha zikAgo (U.S.A.)mAM tA. (1/5) 28/mI jUnathI 4/thI julAI 1995 covIza tirthaMkara pratiSThA prasaMge zrI zatruMjaya mahAtIrthanI thayela bhavyaracanA je joIne loko mugdha banyA hatA. nAnI mUrtio tathA khUTatI sAmagrI sAthe khAsa nimaMtraNathI zrI manubhAI zeTha bhAvanagarathI gayA hatA ane bahumAna pAmyA hatA. TrasTI zrI ravindra kobAvAlA, pramukha zrI kizora sI. zAha, projekTa lIDara zrI surendra zAha, saujanya : sva. ajavALIbahena catrabhujabhAI zAha vallabhIpuravALA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ muMbaI - mATuMgAmAM birAjamAna mANibhadrajI ] AcAryazrI bhaktisUri samudAyanA, zrI 108 zaMkhezvara pArzvanAtha mahAprAsAdanA preraka pU.A. zrI premasUrijI ma.sA.nA 48 varSanA saMyamajIvananI anumodanA tathA svargastha pU.sA.zrI tIrthazrIjI ma.sA.nI pAMcamI svargArohaNa tIthI nimitte, temanA AtmazreyArthe pU.sA.zrI amIrasAzrIjI ma.sA., pU.sA.zrI rAjaratnAzrIjI ma.sA., pU.sA.zrI amIvarSAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI zrI dhanarAja balavaMtarAja koThArI parivAra (dArazrAvAlA)nA saujanyathI. For Private & Personal use only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI maHNabhada vIra sthAna jAgaloDa 9gujarAta) a T? 2 karoDa che. eka saMta AcAryazrI bhaktisUri mahArAjanA samudAyanA gacchAdhipati pU.A. zrI premasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSyaratna pU.paM. zrI caMdrasenavijayajI ma.sA. tathA pU.paM. zrI bhAnucaMdravijayajI ma.sA. tathA pU.munizrI devacaMdravijayajI ma.sA. tathA gaNizrI hemacandravijayajI ma.sA. Adi. nI preraNAthI zrI koTa tapagaccha jaina saMgha - borAbajAra sTrITa - muMbaI - 1 nA saujanyathI. For Private & Personal use only www.jalne orary.org Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.A. zrI vijayAna su.ma. pU.A. zrI vijaya prema su.ma.. pU.A. zrI vijaya rAmacaMdra sUma. 'pU. A. zrI vijaya bhuvana sU. ma. pU. A. zrI vijaya sudarzana sU. ma. tapasvI pU. mu. zrI pramoda vi. ma. pU. guru bhagavaMto ne koTI koTI vaMdanA ! zrI dAnasuri jJAna maMdira ,amadAvAda mAM cAturmAsa birAjamAna akhaMDa vairAgya ke upadezaka mAlavAdeze saddharma saMrakSaka,sudIrgha saMyamI, bAlajIvonA dharmadAtA, gacchAgraNI AcAryabhagavaMta vijayasudarzanasUrIzvarajI ma.sA.nI zubhanizrAmAMvasaMtalAla popaTalAla zAha tathAIdirAbahenavasaMtalAla zAhanA suputra zaileSabhAI tathA alakAbahenanI suputrI khububenanI nAnI uMmaramAM paryuSaNa mahAparvamAM aThThAInI tapazcaryA nimitteparivAranA saujanyathI For Private & Personal use only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta GK purovacana [ saMpAdaka-prakAzakanuM nivedana * naMdalAla bI. devaluka * AryAvartanI A gauravavaMtI puNyabhUmi upara je je asaMkhya mahApuruSonAM pavitra pagalAM maMDAyAM e sarva vaMdanIya vibhUtione ane sau prathama vItarAgI tIrthaMkara bhagavaMtone paMcAMga praNipAta tapAgacchanA adhiSThAyaka jAgRta zAsanadeva zrI mANibhadradAdAne bhAvollAsa sAthe vaMdana-praNAma karuM chuM. zAsanadevI padmAvatIjI ane anya jainazAsananA deva-devIone stavI, dhyAna dharI te saunI vizeSa sahAyatA IcchuM , jenA prakAzapuMjathI jinazAsananuM nabhomaMDaLa Aje paNa sAttvika AcAra-vicArothI jhaLahaLI rahyuM che evA aneka jinazAsana prabhAvakone amArI lAkha lAkha vaMdanAo. 'parama pAvaka bhUmino vikAsakrama bharata cakravartInA pAvanakArI zubha nAma parathI jaMbudvIpa kSetranA A bhAratavarSanI kaNa kaNa dharatI RSimunio, saMto, satIo ane mAnavane mukitanuM carama lakSya batAvatA tIrthaMkara bhagavaMto, pUjya AcArya bhagavaMto, pUjaya upAdhyAyo, pUjya sAdhu-sAdhvIonAM viziSTa caritrothI saurabhamayI banI che. saptasiMdhunI bhUmi, zatruMjaya girirAja, revatAcala, Abu-delavADA, kAzI, pAvApurI ke sametazikharajI, AgrA, ujaina, AgaloDa ke magaravADA-A badhAM pavitra tIrthadhAmo che. DArvine vAnaramAMthI mAnavanI utkrAMtinI vAta karI paNa emAM vaccenAM pagathiyAM ja nathI; jyAre Aryadarzana ane jaina darzane vAnaramAMthI mAnavanI vAta kadI karI nathI ane karaze paNa nahIM. prathama tIrthaMkara bhagavAna AdIzvara-RSabhadevathI bhagavAna pArzvanAtha sudhInA 23 tIrthakara bhagavaMto ane carama tIrthaMkara trizalAnaMdana kSamAzramaNa bhagavAna mahAvIra prabhunI virATa yAtrAno vikAsakrama e ja A puNyamayI bhUminI ujjavaLa yazogAthA banI gaI che. ahIM mAnavamAMthI ahiMsA, satya, asteya, aparigraha, ane karma khapAvavA, navAM karmo UbhAM na karavAno, ahaMtapada Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhI puruSArtha karIne ArohaNa karavAno A bhUmino Avo vikAsakrama vizva tavArIkhamAM suvarNAkSare kaMDArAI gayo che. yugo sudhI A vikAsakrama avicaLa raheze. tattvadarzana: dArzanika nirUpaNa roma, mIsara ane bAbIlonathI paNa purANI evI A bhAratIya saMskRtie ahIMyAM IndriyonAM asthAyI narakagAmI banAvatAM kSullaka bhautika sukhone kayAreya lagIre mahattva nathI ApyuM. paNa tattvadarzananA AdhyAtmika mArgane anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritranA sahajasiddha svabhAva dharmane ja anubhavavAnA parama kalyANakArI maMgala mArgane najara samakSa rAkhavA vardhamAna mahAvIre ane temanI pUrvenA tIrthaMkara bhagavaMtoe paMcAstikAyanI sUkSmatama samajUtI ApIne jagatanI vicAradhArAne navo ja mArga batAvyo. jIvonI hiMsAnA drohamAMthI bacavAnI bulaMda avAje vizvabharamAM mAnavone ghoSaNA karI. sAMkhya, nyAya vaizeSike ane zAkyoe tattvonI vAta potapotAnI rIte bhale karI; paNa emAM jaina darzananI vizvane sauthI moTI bheTa che, syAdvAda. A syAdvAdane koInA khaMDana maMDanamAM lagIre rasa nathI. paNa jaina darzane jIva ane ajIvanI vAta karatAM karatAM AtmAnI tattvAlocanA paNa UMDANathI karI. jaina darzane AtmAnA astitvano svIkAra karI AtmAnI anubhUti mATe cittazuddhi, indriya saMyama, manonigraha vagere ati Avazyaka gaNyuM. sAdhanAmAM maMtro, stutio, pUjAvidhAna, AratIo -- A badhAM bahiraMga sAdhano paNa anivArya banyAM. maMtrataMtra paNa prAcIna samayathI svIkArAyela bAbata che. maMtra zabdano artha ja manana karavAthI trANa kare, rakSaNa kare tevo thAya che. devI devatAonA jema zrIvigraho (svarUpo) hoya che tema yaMtra e paNa devI-devatAonuM ja svarUpa che. maMtro AtmA che, yaMtro zarIra che. temAM keTalAka maMtro bIjavALA hoya che; jyAre keTalAka bIjarahita hoya che. saMsAranI suMdara zaktione sAdhya karI ApanAra mAyAbIja DrIMkAranI sAdhanA paNa mAnavIne hajAra hajAra Adhi-upAdhithI avazya ugArI lye che. jainoe A U~kAranI kalpanAne vizALa pAye khUba ja vikasAvI che. hrIM e mahAzaktizALI bIjamaMtra che. tenAthI dharma ane kAryanI sarva siddhio prApta thatI hoya che. maMtronuM vAraMvAra raTaNa karavAthI paNa devadevIo jAgRta thatAM hovAnuM paNa jaNAya che. A maMtro koIpaNa dharmanI mUDI nathI. teno jApa sau koI potAnA iSTa ArAdhaka devonI sAdhanA samajIne karI zake che. Ama joIe to maMtro ane yaMtro Adhibhautika bAbato che. maMtrajApathI mAnasika zakti utpanna karAya che. A maMtromAM viveka ane AdarzonI pratiSThA ane jIvananA unnata-adhyAtmanA zikhare pahoMcavAnI manISA pragaTa thatI hoya che. sAmAnya rIte maMtrono artha sahita jApa karavAthI tvarita phaLa maLe che. paNa badhA ja maMtromAM artha hoya ja evuM nathI. maMtrane dhvanitaraMgonA rUpamAM vividha raMganA varNo rUpe temanA prathama Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTAoe mananI atyaMta samAhita sthitimAM jovA maLe che. maMtro ane stotro cokkasa uccAraNanI Dhabe ja prAyojita karavAnA hoya che. A graMthamAM maMtronA dhvanitaraMgone vaijJAnika prayatno dvArA pU. munizrI naMdIghoSavijayajI mahArAjanA lekhamAM ThIka mahimA batAvyo che. jaina stotrasAhityamAM bhakti ane darzanano apUrva samanvaya jovA maLe che. A graMthamAM mANibhadradAdAnA anekasiddha maMtro, stotraracanAo, upAsanAvidhAno, anuSThAno, pALavAnA niyamonI pUrNavigato supere atre saMpAdita karavAmAM AvI che. jagatabharanA tamAma maMtravizAradono spaSTa abhiprAya che ke koIpaNa devadevInI prasannatA prApta karavA ISTa pratyeno tIvra anurAga ane akhUTa zraddhA hovI jarUrI che. pUjana-arcana bhaktibhAvathI bhAvollAsa sAthe thavuM jarUrI che. ' mANibhadradAdAnA graMtha-AyojananI skaraNA zAthI? chellA traNa dAyakAthI vadhu samaye vividha saMdarbhagraMthonAM saMpAdanakAryomAM vitAvyo. eka dAyako jaina saMdarbhasAhityanuM kAma hAthamAM lIdhuM. pU. sAdhu-sAdhvI bhagavaMto aMgenA AkaragraMtho pachI sakalasiddhidAtA mAtA padmAvatI, guru gautamasvAmI vagere yazasvI graMtha-prakAzana pachI vartamAna jainAcAryonA bahu najIkathI saMsargamAM AvavAnuM sadbhAgya prApta thayuM. pUjyoe batAvelA vAtsalyabhAvathI mArI duniyA badalAtI rahI. eka mAtra" arihaMta'nI dhUnamAM mAruM haiyuM AnaMdathI chalakAtuM rahyuM. ane pachI to graMtha prakAzananuM krame krame sarjana thatuM rahyuM. tapAgacchanI ujjavaLa paraMparA : vartamAnamAM vizALa evo tapAgaccha zramaNa samudAya vijaya, sAgara ane vimala ema traNa zAkhAomAM vahecAyelo che. tapAgacchanI vijaya zAkhAmAM bhagavAna mahAvIranI zramaNa paraMparAmAM 71 mI pATe pU.paM. zrI maNIvijayajI dAdA bahu moTA mahApratApI sAdhu puruSa thaI gayA. atyAranI vijaya zAkhAnA vizALa varganA dAdAgurU tarIkenuM bahumAna A bhadrapariNAmI munipravarane dharAve che. pU. zrI buTerAyajI mahArAja, zrI muktivijayajI ma., zrI vRddhicaMdrajI ma., zrI AtmArAmajI mahArAja, 1. Adi A paraMparAmAM thaI gayA. tapAgacchanI sAgarazAkhAmAM paNa be peTA zAkhA jemAM eka zAkhAmAM AgamoddhAraka A. zrI AnaMdasAgarasUrijI thayAM ane bIjI zAkhAmAM zrI buddhisAgarasUrijI thayA. vartamAna samayamAM jeno prabhAva ane mahimA vadhato rahyo che te zrI zatruMjaya tIrthanA ArAdhaka ane tapAgacchanA adhiSThAyaka zrI mANibhadradAdAnA eka AkaragraMthanI zAsanane jarUrata hovAnuM, zrAvakone A jAgRta devanI pUrI mAhitI maLI rahe tevA zubhAzayathI pa.pU.gacchAdhipatidAdA gurudevazrI darzanasAgarasUrIzvarajI mahArAjanA pU. saMgaThanapremI AcArya zrI nityodayasAgarasUrizvarajI mahArAja, tathA pU. jApa dhyAnaniSTha AcAryazrI caMdrAnanasAgarasUrIzvarajI mahArAja tathA pa.pU. A. zrI jagavallabhasUrijI mahArAja ane anya pUjayazrIonI sUcanAthI A kAmanI tAtI jarUratane samajI lIdhuM. amArAM sAdhano TAMcAM, Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakti maryAdita, chatAM devakRpAthI ane pUjyonA AzIrvAdathI ane bhAvanagara sahita bahAragAmanA aneka zrIsaMghonA protsAhaka sahayogathI A bhagIratha kAma hAthamAM lIdhuM ane dhAraNA mujabanI saphaLatA paNa maLI. haju AvA ja be traNa moTA Ayojana manamAM ramatA rahyA che. jevI paramAtmAnI marajI ! jJAnIe dIThuM haze te thaze, anuSThAna vijJAna H sAdhanA vidhAna samakita devadevIonI bhakti-sAdhanA sAdhakane jarUra sukhI kare che; jyAre rajoguNI tAmasika sAdhanAo sAdhakane kadAca alpa viSayasukho bhale Ape; paNa chevaTe adhogatimAM ja laI jAya che. A vAta paNa eTalI ja satya che. zrI arhata mArgamAM siddhacakra pUjana, RSimaMDala pUjAvidhAna, cakezvarI, padmAvatIjI ke aMbikAjI vagere devIonI sAdhanAo dvAdazAMgInA dazamA aMgamAM prAcIna kALathI prazasta che. ( jainadharmamAM dvAdazAMgI eTale bAra aMga-sUtrono samudAya. A dvAdazAMgImAM dasamuM aMga eTale prazna-vyAkaraNa nAmanuM Agama aMgasUtra Ave che. bAramA aMgamAM Avela cauda pUrvomAMnA dazamA pUrvamAMthI A vigato spaSTa thAya che.) mAnya evAM vividha pUjanothI eka evI zaktinuM AbhAmaMDaLa racAya che ke jenA prabhAve karIne mAtra vyaktione ja nahIM paNa sakaLa saMghane paNa zAMtinuM mAdhurya saMprApta thAya che. sAdharmikatAnA saMbaMdhe teo mokSamArgamAM ApaNane jarUra sahAya kare ja che. ApaNe tyAM zrI mANibhadradAdAnI vividha sAdhanAo vidhAyakapaNe to zrI arihaMta paramAtmAnAM caraNomAM bhakti vadhAravA mATe ja karavAmAM Ave ke dharmamArgamAM bAdhaka hoya evI vedanAo ke vipattionI zAMti mATe karavAmAM Ave to te prazasya ja che. A graMthamAM sAdhanAvidhAna, sAdhanA paddhatio, upAsanAnA maMtro ane sAdhakonA anubhUti prasaMgo kalyANakArI saMdarbhamAM ja levAmAM AvyA che. A saMbaMdhamAM muMbaI-malADanA paMDita jeThAlAla bhAramalanAM saMpAdita prakAzano joI javA jevAM che. kALabaLe mAnavIne aneka prakAranA upasargo satAvatA hoya che; paNa evA viparIta saMjogomAM paNa zrI mANibhadradAdAnuM pUjana-arcana zAMti-zItaLatA ApanAruM banI rahe che evo ghaNA sAdhakono daDha anubhava kahe che. prathama tIrthaMkaronI ane pachI deva-devIonI sAdhanA e vAta paNa saue khAsa dhyAnamAM levA jevI che. saMkaTa samaye adhiSThAyaka deva-devIo ja sahAya kare che, e zAstrIya vidhAno jagaprasiddha che. zrIpALa mahArAjAne dareka vakhate siddhacakranA adhiSThAtA ja sahAyabhUta thatA hatA, bharata cakravartIne aTTamanI ArAdhanAthI ja deva prasanna thayA hatA. kRSNa mahArAjA, vimaLazAha maMtrI ane hemacaMdrAcArya vageree upAsanA-sAdhanA karIne ja deva-devIonI sahAya mAMgI hatI. sudarzana zeTha, zivakumAra ane sulasA satI-A badhAMne devoe ja ugAryA hatAM. pratikramaNamAM ke devavaMdanamAM cothI thoya zAsanadevonI ja hoya che. laghuzAMti ke moTI zAMti dareka pUjanomAM devonuM pUjana agrasthAne hoya che. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'puNyabaLa: kasoTInI eraNa upara yuge yuge thayelA mahA prabhAvazALI dharmAtmAoe je siddhi ane zakti meLavI che ane A jagatane je kAMI ApyuM che, darekane te judI judI paristhitimAM prApta thayuM che. 16mI sadImAM mANekacaMda zeThanI jIvanayAtrAnA tANAvANAmAM temano puNyodaya thatAM zrI zatruMjaya tIrthanuM mAhAtma sAMbhaLa tene tenAM AMtaracakSuo jyAre khUlyAM tyAre A jagata temane vAmaNuM lAgyuM. jIvanano pravAha ane vicAronuM valaya ja badalAI gayuM. dharma ane karmanuM tatvajJAna samajAI jatAM ane jIvanamukti mATe temanA manamAM macelA tumula yuddhe rahasyamaya evI A virATa kathAnuM sarjana thayuM. -temanA daDha manobaLa ane zraddhAnI sIDIe ja yakSendranuM gauravapada prApta thayuM. A graMthanA keTalAka lekho joI tapAsI javAmAM paramapUjya A. zrI zreyAMsaprabhasUrijI mahArAja sAhebanuM sarvagrAhI avalokana kharekhara dAda mAMgI lve tevuM che. varSonI mahenata, vizALa vAMcana ane UMDuM ciMtana hoya to ja ATaluM vistRta avalokana thaI zake. mUrtipUjAno puraskAra dehadhArIo mATe mUrtinuM sAMnidhya, mUrtinI divyatA ane mUrtinI prazAMta dhyAnastha mudrA, mUrtinAM karuNAsabhara nayano sAdhakanA daihika ke mAnasika tAponuM upazamana karavA mATe sabaLa mAdhyamo che. zrI jinezvara paramAtmAnI prazAMta, zrutimAna, vidhipUrvaka pratiSThA pAmela mUrtio pUjana vaDe, abhiSeka vaDe, aMgaracanA vaDe, dhyAna vaDe, darzana mAtrathI bhaktane laukika dehagehanA saMskAro ane paramANuothI upara uThAvI tenI vRttione ane hRdayone parimArjita karI zrI jinezvara bhagavaMtoe je mArga potAnA jIvanacaritra vaDe, kSamAdharma vaDe, upasargo sahIne sarvasvano tyAga pUrvaka ugra tapazcaryA vaDe dhyeya tarIke prazasta karyo te ja mArga amArA mATe parama upakArI ane kalyANalakSI ame dUdha vaDe, jaLa vaDe, puSpo vaDe, ratno vaDe, akSata, badAma ke kesara vaDe paramAtmAnuM mAtra hRdayathI pUjana nathI karatA paNa emanA vaDe apAyelA pratyakSa ane parokSa Adarzo pramANe ame jaina matAnuyAyI hoIdharmanA zAsanathI zistabaddha rIte baMdhAyelA chIe evI bhAvapUjA paNa thavI jarUrI che. zAstroe mUrtipUjAne prazasta karela che. e saMbaMdhanA saMdarbho A graMthamAM ja vAMcavA maLa ze. mUrtipUjAmAM zraddhA ane azraddhAnAM vamaLomAMthI ja A kathAnuM sarjana thayuM che. gacchAdhipati AcAryazrI jayaghoSasUrijI mahArAja sAhebanA praziSya muni zrI jayadarzanavijayajI mahArAja AdinA lekho khAsa vAMcavA jevA che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | mANibhadrajInI mUrtiomAM bhinnatAo amArA A saMpAdanakAryadaramiyAna bhAratanAM vividha sthAnomAMthI mANibhadradAdAnI mUrtionI je chabIo prApta karI zakyA chIe teno prabhAva ane pratApa, prakAra ane prasAra, pAvakatA ane pavitratA, pariNAma ane pariNatimAM sahAya thanAra mANibhadrajInI vividha mudrAovALo pUjya muni zrI kalyANabodhavijayajI mahArAjazrIe bhAvollAsa sAthe lakhelo lekha khAsa vAMcavA jevo che. rAjasthAnanA jayapuranA ArTisTa zrI caMpAlAlajIe jaina dharmanAM mAnya deva-devIonI seMkaDo mUrtio Aja sudhImAM taiyAra karI che, jemAM mANibhadradAdAnI je je sthaLanI mUrtionuM temanA hAthe sarjana thayuM te A pramANe : dhoLakA, kobA, amadAvAda, muMbaI. cAMdakheDA, kAtraja (punA), dilhI evAM asaMkhya zaheronI yAdI bahu lAMbI che. baMgALa ane saMyukta prAntanAM devAlayomAM keTalIka bhinnatAo daSTigocara thAya che. te saMbaMdha nIce lakhela bAbato khAsa dhyAna kheMce che : gujarAta taraphanAM derAsaro upAzrayamAM mANibhadrajInuM sthAna javalle ja hoya che; jyAre mahArASTramAM koIka ja maMdira emanA sthAnakathI vaMcita haze. mAnabhadra ke mANibhadranA nAme khyAti dharAvanAra A yakSanI murti to eka-be sthaLe ja jovAmAM AvI; bAkI ghaNI jagyAe, mULamAM jADI ane UMcI vadhatAM pAtaLI paDatI zikhA jevA kadanI rakta yA siMdUriyA raMganI AkRtio ja moTe bhAge hoya che. amuka jagyAe to jhADanI DALI mAphaka vRddhi pAmatI ne mULa gokhalA ke sthAnakathI bahAra nIkaLI ThIka vistAra pAmelI mAnabhadranI AkRti paNa joI. tenA upara varakha coDAya che ane samIpamAM ja dIpaka prajvalato hoya che. mANibhadrajInuM mahattva A pradezamAM atizaya jaNAya che. suratamAM ghaNI jagyAe mANibhadrajInI mUrtionI sthApanA thayelI jovA maLe che. chellAM daseka varSamAM AvI sthApanA thaI hoya tevI paNa che ane so varSa ke tethI vadhu varSa pahelAMnI prAcIna mUrtio paNa che. navasArImAM sevA samAja TrasTa saMcAlita zrI AdIzvarajI bhagavAnanuM maMdira che. e derAsarajImAM mANibhadrajInI svataMtra derI che. temAMnI mUrti khUba ja alaukika hovAnuM tajajJo sAthenA patravyavahArathI jANI zakAyuM che. teno AkAra paNa vilakSaNa che. ArasanI pratimA che. vAhana hAthInuM che. hAthInuM moTuM darzakanI sAme Ave te mujaba che. ApaNI sAme eka ja sUMDha Ave. tenI jamaNI bAju ane DAbI bAjunA paDakhe 3-3 sUMDha che. pramANamAM lagabhaga badhuM maLIne prAyaH ekavIsa Ica haze. hAthInI aMbADI upara birAjamAna mANibhadrajInuM moTuM paNa ApaNI sanmukha Ave che. AmAM mukhya vilakSaNatA hAthInI sUMDhanI che. amuka prAcIna mUrtiomAM zrI siddhagirinuM pratIka atyAre je mUkavAmAM Ave che te taddana nathI athavA to phakta te jarAka ja TekarA jevuM batAvela hoIne tevI mUrtio jovAmAM Ave che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna-arvAcIna mUrtione vaMdana-praNAma karatI vakhate bArIkAIthI jo nirIkSaNa karavAmAM Ave to kAMIka ne kAMIka vizeSatA ane vilakSaNatA jarUra maLI Avaze. temAMthI ja ApaNane A prabhAvaka devanAM gUDha rahasyono bheda jANavA-mANavA maLaze. mANibhadrajInI mUrtio paMjAba, rAjasthAna ane yu.pI.mAM lagabhaga nahIMvat che. rAjasthAnamAM bhairavajInAM sthAno vizeSa che; chatAM paNa je jagyAe je saMghomAM tapagacchIya yationuM vizeSa prabhutva hatuM tenAM sthAnakomAM mANibhadrajInAM sthAno jarUra che. madhyapradeza ane mahArASTramAM paNa ThIka ThIka sthAno che. kheDA jillAnAM kapaDavaMja (zAMtinAtha khaDakI) upAzrayamAM A yakSarAjanuM sthAna che - te ghaNuM ja camatkArika mAnavAmAM Ave che. peTalAda ane sArasAmAM birAjamAna dAdAnI mUrtio prabhAvaka che. dAdAno prabhAva ane mahimA vartamAnamAM vadhato rahyAnI pratIti gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, karNATakanAM UMDANanAM gAmomAM dAdAnI mUrtio AsthA-zraddhAnuM kendra banI gayAM che, je gAmo A pramANe che : mahArASTramAM rAjUra, saMgamanera, kotUra, zrIrAmapura, vAMborI, rAhurI, tUra, maMcara, junnara, vAkagAma, ghoDegAma, rAjagurunagara, cAkaNa, ghoTI, ANA, kalaMgaNA, deura, kAmAraDI, purosAvalI, thANA, sonaI, amalanera, naMdarabAra vagere.vartamAnamAM zrImANibhadrajInI mUrtionI vividha pradezomAM je vyApa jovA maLe che te tapAgacchanA AcAryadi gurubhagavaMtonA vyApaka vihArane kAraNe che. temAMya tapAgacchanA zrIsAgarasamudAya ane zrI premasUrijI ma. no- vartamAnamAM zrI bhuvanabhAnusUrijI samudAyano vizeSa phALo zreya hovAnuM anumAna karI zakAya che. zrI mANibhadrajInI jIvanacaryA : pratibhA-pUrvabhava A graMthanA mukhya caritranAyaka zrI mANibhadradAdA hoIne atre aneka tajajJonI abhyAsapUrNa lekhasAmagrImAM dAdAnA pUrvabhavanI vistRta mAhitI rajU karela che. ujjayinI nagarImAM osavAla parivAramAM mANekacaMdajInA janmathI laIne jainAcAryonA prabhAve karI tenI jinopAsanA ityAdi A graMthamAM supere varNAvAyAM che. agocara bhUmimAM dharabAyelA nidhAnane pragaTa karavA prabaLa puruSArtha karavo paDe che. zodhasaMzodhanathI AvAM rahasyo vadhu phuTa thAya che. jIvanamAM keTalIka vakhata manuSya gaMbhIra aparAdha ane pUjyonI AzAtanA karI bese temAM jemanI AzAtanA karavAmAM Ave che te to niSkalaMka suvarNasamAM dedIpyamAna banI, vadhu ne vadhu mahimAvaMta banI jagavaMdya bane che; paNa AzAtanA karanAra azAMta, vyathita ane vihvaLa banI jAya che. zeTha mANekacaMde lokAyata yationA bharamAvyA vipathagAmI banI dharmArAdhanA kaI rIte baMdha karI ane kevA kevA viSama vyavahAro zarU karyA ane temane punaH zAzvata jinezvara bhagavaMta prabodhyA mArge lAvatAM temanAM dharmapatnI jeo zIlavAna ane dharmavAna hatAM ane Arya sannArI samAM Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanAM mAtuzrIe kevo bhavya tyAga tapa ane saMyamadharmathI zobhita puruSArtha karyo; mANekacaMda zeThe kevo bhAre aparAdha karyo te pachI samayanI balihArIe mANekacaMda zI rIte yakSendra banyA e badhA romAMcaka ane rahasyamaya prasaMgo khUba ja bhAvavAhI bhASAzailImAM A graMthamAM varNavAyA che. pa. pU. A. zrI kalyANasAgarasUrijI ma.sA. tathA pa.pU. A.zrI azokasAgarasUrijI ma.sA.nA lekho khAsa vAMcavA jevA che. - yakSarAja athavA to kaho, yakSendra banyA pachI temanI arihaMtabhakti, temaNe karelI sahAya, temanA paracAo atre suvarNita che. jinazAsananAM samyagudaSTi adhiSThAyaka devadevIo arihaMta paramAtmAnAM caraNomAM niraMtara rahIne paramAtmAnI bhakti karanArAM hoya che. bhaktone tamAma prakAranI sahAya karanArAM hoya che. samaya ane saMpatti sAthe zaktinuM subhaga saMyojana thAya che tyAre bhaktinA abhaMga dvAra khUlI jAya che. bhaktinuM sarvocca jhaLahaLatuM zikhara tyAga ane samarpaNa che. pavitratAnI vedikA upara thayelI maMtrIzvara vimalazAhanI aMbA-upAsanAnI preraka kathA jagavikhyAta che. zAsanadeva-devIo ane adhiSThAyakonA prabhAvo ane camatkAro bhUtakALamAM aneka sAdhakone ane pUrvAcAryone prasaMgopAtta prApta thayA che. AvI sAdhanAo sAdhakane sAdhyapada arpanArI banI rahe che. zaktionA bhaMDAra samA mANibhadradAdAnA anugrahathI sAdhakone manavAMchita sukhasaubhAgya prApta thayAnI saMkaDo ghaTanAo prAcIna graMthomAM vAMcavA maLe che. evuM jarUra lAge che ke bhaktisAdhanAno eka vAra jo pAko raMga lAgI jAya to sAdhaka guNasaMpanna banI jAya che, keTalIka siddhio ApoApa maLI jAya che, sAdhakanA kAnamAM haMmezAM divya dhvaninuM guMjana thatuM rahe che. sAMsArika pApomAMthI chuTakAro meLavI jIvanamukti maLyAno AnaMda anubhavAya che. sAdhakanA AtmAnA pradeze pradezathI arihaMta, siddha, sAdhu ane dharmanuM zaraNa guMjI UThe che. saMsAranA svArthI, takalAdI, matalabI saMbaMdho sadAne mATe vidAya le che ane pachI to anaMta siddho sAthe sAco saMbaMdha joDAya che. mota to A jIve ghaNA meLavyA; paNa evuM mota have mAMgIe ke ApaNane ajanmApadanA svAmI banAve. jainAcAryonI AvI preraka vANI ApaNI jIvanadizAne jarUra badalI zake che. rAjakoTathI pragaTa thayeluM mANibhadrajI aMgenuM vimalakumAra dhAmInuM eka pustaka paNa joI javA jevuM che. vaividhya darzana jaina zAsanamAM zAsanadevatAonA sAmarthya, tIrthaMkara bhagavaMtonA upasargo daramyAna temanI avicala sthiti parathI zrAvaka-zrAvikAoe potAnA dainika jIvanamAM zuM zuM zIkhavA jevuM che te paNa abhyAsI tajajJoe darzAvyuM che. mANibhadradAdAnI mahApUjAmAM zAstrIya vidhAno, temanA homahavananI viziSTa paddhatio, homa-sAmagrIo ane sAdhakoe mAnasika zuddhio ane zI zI sAvadhAnI rAkhavI tenuM savistara varNana A graMthamAM vAMcavA maLaze. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkara bhagavaMtonA upAsako mAtra manuSyo ja nathI; indrAdi devo paNa paramAtmAnI bhaktimAM magna hoya che. A badhA devo, cakravartIo ane zreSThIoe vividha kSetromAM karelI jinezvara bhagavaMtonI bhaktinuM darzana-Alekhana ApaNA manane pavitra karI mAnasika tIrthayAtrA karAve che. cosaTha indro, avadhijJAna sahita dAnanA prakAro ane aThThama tapanA prabhAve dAdAe kevAM kevAM varadAno ApyAM, sAdhakone temaNe ApelAM divya darzanothI ApaNI AsthAmAM vadhAro thAya che. zrI mANibhadradAdAnI kRpAthI ja vipula sAhityasAmagrIthI sarvasaMkalita, A sarvagrAhI saMdarbhagraMtha zrAvaka-zrAvikAo ane jaina jJAnabhaMDAro mATe kharekhara to ratnamaMjUSA samAna che. Aja sudhImAM dAdA viSe, tenA sthAna-mahimA viSe nAnI pustikAo upalabdha hatI tene badale have AvaDo vizALa graMtha namrapaNe karavAmAM AvelI amArI zAsanadevanI eka puSpamALA samI sevA che. zAsanane caraNe A prakAzana samarpita karatAM ame AnaMdavibhora banyA chIe. AjanA naitika adha:patananA kaparA kALamAM paNa sArasvata paMDito ane tajajJo aharniza vidyAvyAsaMgamAM racyApacyA rahI jJAnanI parabo bAMdhI beThA che. emane mAna-maratabAnI ke mahattAnI lagIre bhUkha nathI. jemaNe A agAunA amArA soLa jeTalA saMdarbhagraMthomAM ane A graMtha-prakAzanamAM amArI vinaMtIne mAna ApI potAnA jJAnasAgaramAMthI lekhanasAmagrInI amRta-aMjalIthI amArA A prayAsa mATe laMbAyelA hAthane pIyUSapANi karI dIdhela che, emane ane emanI jJAnopAsanAne ame namrabhAve praNamIe chIe. AvA vidyAbhAskaronAM jJAnarazmio ApaNane ane ApaNA vaMza-vArasonI jIvanayAtrAne ajavALatA rahe evI zAsanadevane amArI prArthanA che. 'saurASTranI zaktipIThaH zrI mANibhadra IndramAMdira samagra vizvane triloka cakravartI mahAvIrano paricaya thAya tevA umadA dhyeyathI saurASTranI madhyamAM rAjakoTa-amadAvAda hAIve upara coTIlA-bAmaNabora vacce zrI mahAvIrapurama nAmanuM tIrtha virATa adhyAtmasaMkulanuM nirmANa thaI rahyuM che. A tIrthamAM paramAtmazakti, deva-zakti ane nArIzaktino triveNI saMgama thaze. devazaktinA sAkSAtkAra mATe zrI mANibhadra indra zaktipITha AkAra laI rahela che. dakSiNa bhAratIya kalAnI uttama kArIgarI sAthe bhavya maMdiranuM nirmANa thatAM 71 IMcanAM mANibhadra dAdAnAM UbhAM pratimAjInuM kArolInA uttama koTinA lAla paththaramAMthI jayapuranA siddhahasta kArIgara zrI caMpAlAlajI dvArA nirmANa thayuM che. A tIrthanA sthApaka ane preraka pU. A. zrI puNyodayasAgarasUrijI ma.nI preraka nizrAmAM tIrthanA zilAnyAsa prasaMge mANibhadradAdAno prabhAva tyAM hAjara rahelA 1500 mANasoe bhArobhAra anabhavAnuM kahevAya che. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra jinazAsanane anerI zobhA ApI janAra ekadivya jyotino prakAza pAtharatuM Avaividhyasabhara prakAzana, pU. sAdhu-sAdhvI bhagavaMtonI kRpAvarSAthI A eka kaThina kAryasiddha thayuM che. A prakAzanamAM vAtsalyabhAvathI jemaNe TheTha sudhI mArgadarzana ApyA karyu che tevA pU.A.zrI nityodayasAgarasUrijI ma.sA., pU. A. zrI caMdrAnanasAgarasUrijI ma.sA., pU. A. zrI azokasAgarasUrijI ma.sA., pU. A. zrI jagavallabhasUrijI ma.sA., pU. munizrI kalyANabodhavijayajI ma.sA., pU. munizrI jayadarzanavijayajI ma.sA. ane pU. munizrI prazAntavallabhavijayajI ma.sA, ane pU. munizrI sAgaracaMdrasAgarajI ma.sA., pU. munizrI nayacaMdrasAgarajI ma.sA., pU. munizrI devaratnasAgarajI ma.sA. vagere pUjyonAM ame atyaMta RNI chIe.jina zAsananA ane darzananA abhijJa sArasvata parizramano A paripAka che. 5.pU.A. zrI caMdrAnanasAgarasUrIzvarajI ma.sA.no ATheka varSa pahelAM saMparka thayo. temanA dhyAna-jApanAM vidhividhAnathI atyaMta AkarSAyo ane chelle hamaNAM mANibhadrajInI sAdhanAmAM temanI vicAradhArAe mArA manamAM paNa dAdAnA virATa svarUpanI jhAMkhI karAvavAnI manamAM cetanA pragaTI. pachI to keTalAya pUjyonA zubhAziSa sAMpaDyA. jaina-jainetaromAM saunA lokapriya banelA pa.pU. A. zrI yazodevasUrijI ma.sA.nI paNa prasaMgopAtta maLelI salAha-sUcanA khUba ja upayogI banI rahI. pU. A.zrI hemacaMdrasUrijI ma.sA.nI zubha lAgaNI satata maLatI rahI che. bhAvanagaranA kaoNmeTa kaoNpyuTaravALA zrI jazubhAI kapAsI parivAranI A kAryamAM khUba ja madada maLI. bhaktibhAvathI temaNe ApelI viziSTa sevAnI kadara karIe chIe. kapAzI parIvAranAM badhAja sabhyoe samaye samaye-agavaDa-sagavaDamAM khAsa dhyAna ApyuM che. zrI jazubhAI kapAzInI jinabhakti ane AvA dhArmika AyojanomAM temanI satata jAgRtie kharekhara temanA paratve bahumAna ubhu thayu che. sonagaDhanA smRti oNphaseTa ane pUpha rIDara zrI hasamukhabhAI mahetAnuM paNa sAruM yogadAna rahyuM che. pUrvenI jema A graMthanA lekhonu paNa mArgadarzanarUpa avalokana, saMkalana, saMzodhana karI mArA A saMpAdana kAryane sucArU ane susampanna banAvanAra "rjana'patravALA zrI vinodarAya gulAbacaMda zeThanI sAtta sevA noMdhapAtra banI che. bhAvanagaranA amArA snehIvarya prA. zrI janArdanabhAI dave jeo saMskRtanA prakAMDa paMDita gaNAya che temano sahayoga amane baLa ApanAra 2hyAM che. manubhAI zeTha, nagInadAsa vAvaDIkara, cimanabhAI pAlItANAkara ane manubhAI vakhArIyAno ane ArTIsTa anaMtabhAI bhAvasArano sAro sahayoga maLyo che. temanA putra zrI bhAvInabhAI bhAvasAra jemaNe skrIna prinTIMgamAM bhAvanagaramAM sArI evI nAmanA meLavI che. temano paNa sAro sahayoga maLyo che. rAjakoTanA skena poInTa grAphIksa lI. no paNa khUbaja sahakAra Apyo che. rAjakoTa kitAbaghara prinTarIvALA nalinabhAI zAhano paNa sahayoga maLyo che. A sivAya aneka murabbIo, mitro ane snehIonA prema ane vAtsalyabharyA sahayogathI ja A kArya saphaLa banyuM che. Ama mAru vizeSa kazuM nathI, huM to mAtra A AyojanamAM nimita banyo chuM. aMtamAM. A graMtha-prakAzanamAM jANe-ajANe paNa jainadharma ke jena paraMparA ke jinAjJA viruddha koIpaNa jAtano nAno sarakho paNa ullekha zaratacUkathI paNa thayo hoya ke kayAMya paNa jarA sarakho anAdara ke aviveka thayo hoya ke bIjI koI kSatio hoya to te badala aMtaHkaraNapUrvaka kSamA mAMgIe chIe. - naMdalAla bI devaluka Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - jinazAsana jyotirdhara, prazAMta-saMyamamUrti pUjyapAda AcAryadeva zrImad darzanasAgarasUrIzvarajI mahArAja garavI gujarAtanuM e jhAlAvADa dhAma ! ane dhrAMgadhrA jillAnuM dhoLI nAmanuM gAma ! pItAmbaradAsa epitAnuM nAma ane harakhabena ezIlavaMtI mAtAnuM nAma!vi.saM.1958nA jeTha vada sAtamanA divase eka tejasvI bALakano janma thayo. tenuM nAma pADyuM-devacaMda. jaina dharma taraphanI avihaDa AsthAnA raMge raMgAyelA A kuTuMbanuM A tejasvI bALaka moTuM thatuM gayuM tema aMtaramAM dharma taraphanI AsthA ane ArAdhanAniraMtara vadhatI gaI. yauvananA AMgaNe paga mUkatAM ja devacaMdanA puNyAtmAne pU. zAsanasubhaTa upAdhyAyazrI dharmasAgarajI mahArAjano punita paricaya thayo. e paricayamAMthI pravrajyAnA punita paMthe padacaraNa mAMDavAno puNya saMkalpa pragaTI UThyo. saMyamanA anurAgI zrI devacaMdabhAIe " cha vigaIna tyAgano ghora niyama" dhAraNa karI lIdho. e arasAmAM khaMbhAtamAM virAjamAna pa.pU. AgamasamrATa AgamoddhAraka AcArya bhagavaMta zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjanI pAse devacaMdabhAI pahoMcyA ane pauSadha vratamAM rahyA. " sAgarajI mahArAja" jevA puNya puruSano paricaya pAmatAM pravajyAno nijasaMkalpadaDhatarabanyo.vi. saM. 198nnA jeTha vada 14nA pavitra divase ra8 varSanI vayanA yuvAna devacaMdabhAI saMsAranA zaNagAra tajIne bhagavAna mahAvIra zAsananA aNagArabanyA.pUjyasAgarajI mahArAjanA varadahastedIkSitadevacaMdabhAIpU.zAsana-subhaTaupAdhyAya zrI dharmasAgarajI mahArAjanA ziSyaratna munirAja zrI mahodayasAgarajI ma.sA.nA ziSya " munizrI darzanasAgarajI" tarIke jAhera thayA. pachI jJAna, dhyAna ane saMyamanI sAdhanAno mahAyajJa AraMbhyo. saMskRta-prAkRta bhASAnA abhyAsa sAthe dharmazAstranA abhyAsamAM kuzaLa banavA lAgyA. samyaktapadharmanI ArAdhanA paNa umaMgabhera AraMbhI dIkSA lIdhI tyArathI mAMDIne kula 36 varSa sudhI A mahAna AtmAe ekAsaNAM karyAM hatAM. upavAsathI traNa vAra varSItapa ane amathI ekavarSItapa,A sivAyavardhamAnatapanI 1 oLIonI ArAdhanA, 16-16upavAsa vakhata, 8-8 upavAsa 16 vakhata ane A badhA tapanAM pAraNeya ekAsaNAthI ochuM paccakhANa to nahIM ja ! Ama tapanI Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhanAthI jIvanane otaprota banAvI dIdhuM hatuM. ane chelle bImArI nahotI AvI tyAM sudhI pAMca tithi AyaMbila karavAnI potAnI Tekane kyAreya cUkyA na hatA. vinaya, vikatA ane vairAgyanA triveNI saMgama samA A sAdhuvaranI suyogyatA nihALIne pUjya AcArya zrI caMdrasAgarasUrijI mahArAja dvArA pUjyazrIne gaNi padavIthI ane pU. gacchAdhipati zrI mANikaya sAgarasUrijI mahArAjanA punita haste " upAdhyAyapada" thI alaMkRta karAyA. pUjyazrInA sudIrghanirmaLa saMyamajIvana, vinamratA, saMyamaniSThA, AMtaranirIkSaNa, vAtsalya Adi guNavaibhavathI AkarSAIne vijayadevasura saMgha-muMbaI ane muMbaInA anya jaina saMgho pUjyapAdazrIne AcAryapadavI ApavA kRtanizcaya banyA ane pUjya gacchAdhipati AcAryazrI hemasAgarasUrIzvarajI mahArAjanI AjJA-AziSa ane sUrimaMtragarbhita vAsakSepa sahita muMbaImAM birAjamAna pU. paM. zrI revatasAgarajI gaNivarazrInA varadahaste tA.4-2-78nA somavAre pU.upAdhyAyazrIdarzanasAgarajI mahArAjane AcAryapadathI alaMkRta karAyA tyArathI pU.AcAryadeva zrI darzana sAgarasUrIzvarajI mahArAja tarIke jaina zAsanamAM suprasiddha banyA. eka samaye mAlavA jevA madhyapradezanA alpajJAta vibhAgamAM 14-14 cAturmAso pUjyazrI e pasAra karyA hatA. baMgALa, bihAra, kalakattA ane zikharajI sudhI padayAtrA karIne aneka pratiSThAo ane aMjanazalAkAo karAvI chellAM aDhAra varSa sudhI rAjasthAnanI dharatI upara vicaraNa karIne jana-jIvanamAM dharmArAdhanAnAM pUra relAvyAM ane tethI ja " rAjasthAnIonA gurudeva" tarIke vizeSa prasiddhi pAmyA. rAjasthAnanAM aneka gAmomAM kalezakaMkAsane dUra karIne maitrInA mAMDavA ropyA. e maitrIsaMdezane kAryAnvita karavAmAM siMhaphALo ApavAmAM sva. pU. gurudevanA paTTadhara pU. A. zrI nityodayasAgarasUrijI mahArAjano noMdhapAtra phALo rahyo che. pariNAme temane paNa rAjasthAnI saMghomAM saMganapremI tarIke suprasiddhi saMprApta thaI. - guru-ziSyanI A jugalajoDIe " saMpa tyAM jaMpa" saMdezane satata saMbhaLAvatA rahIne khIvAnTi, khAMDa, gaMdoca, vaDagAma, pomAvA, luNAvA, khaMDAlA vagere golavADanAM 3ra gAmomAM saMgharSonuM nivAraNa karI maitrIno kIrtisthaMbha Ubho karyo. pU. paMnyAsa pravara zrI abhayasAgarajI mahArAjane temanI bhayaMkara bImArImAM pU. zrI darzanasAgarajI dAdAe apUrva sevA bajAvelI. bhAvanagara ane amadAvAda jevAM kSetromAM paNa sahavartI glAna sAdhuonI khaDe page sevA karelI. jaina zAsananA AnirabhimAnI-tapomUrtiA.zrIdarzanasAgarasUrijI ma.netA.3-3-1991 phAgaNa vada - 3nA divase hajAro gurubhaktonI samupasthitimAM " gacchAdhipati" padavIthI samalaMkRta karAyA, e samayano prasaMga kharekhara cirasmaraNIya ane gauravarUpa hato. sAgara samudAyanAM 900 sAdhu-sAdhvIonA gacchAdhipati A. zrI darzanasAgarasUrijI mahArAja chellAM varSomAM muMbaI ane mahArASTramAM vicaryA, aneka aMjanazalAkAo ane pratiSThAo thaI. pUjyapAdazrInI preraNAthI muMbaI ThAkuradvAramAM Adijina osvAla TrasTanA upakrame jaina sAdharmikone UtaravA mATe osavAlabhavananuM nirmANa thayuM, harakizana haoNspiTalamAM mahAvIra vaoNrDa banAvavA vizALa phaMDa ekatrita thayuM. chelle vi.saM. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2049nuM cAturmAsa muMbaIphorTamAM yAdagAra rahyuM. pU.dAdAnA praziSyaratna ane madhuravaktA paMnyAsazrI caMdrAnanasAgarajI ma.nAM suMdara pravacanothI dharmamaya vAtAvaraNa khaDuM thayuM hatuM. tA. 6-8-93nAM pU. darzanasAgarasUrijI ma.ne zvAsanI takalIpha ugra banatAM harakizana haoNspiTalamAM dAkhala karAyA. potAnI asvastha tabiyatamAM paNa navakAramaMtra Adino jApa niyamita karatA. chellA divasomAM pUjyazrInI jAgRti ane saMyama pratyenI upayoganiSThA adbhuta hatI. sAthe sAthe pUjyazrInAM ziSya-praziSyaratno pU.A. zrI nityodayasAgarasUrijI ma. sA., pU.paM. zrI caMdrAnanasAgarajI ma. (hAlamAM AcAryazrI), pU. munizrI divyAnaMdasAgarajI ma., pU. munizrI guNacaMdrasAgarajI ma., pU. munizrI prazamacaMdrasAgarajI mahArAja, pU. munizrI ravicaMdrasAgarajI ma. ane pU. munizrIharizcaMdrasAgarajI ma. Adi ThANA sevAmAM khaDe page hAjara hatA. chellA samayamAM pratikramaNa, paDilehaNa, logassa, navakAra sArtha, pachI to " namo arihaMtANaM "nI dhUna satata cAlatI rahI- "arihaMta" traNa vakhata bolIne gurudeve sadAne mATe AMkha mIMcI lIdhI ane muktinA maMgaLa paMthe prayANa karyuM. tA. 53-93nA roja muMbaI zAMtinAtha jaina derAsara (phoTa)thI savAranA nIkaLelI pAlakhI avismaraNIya hatI. sAgara samudAyano eka jhaLahaLato sitAro kharI paDyo. jIvanabhara jemaNe suvizuddha saMyama ArAdhIne sAdhuone sAdhutAno Adarza pUro pADyo. mRtyunI maMgaLa paLomAM mRtyusamayanI samAdhiono sAkSAtkAra karAvyo. 3varSanA sudIrgha ane sunirmaLa saMyamajIvananA parama samArAdhaka...91varSanA sudIrdhAyuSI ane jinezvaradevanA AcAryadeveza zrImaddarzanasAgarasUrIzvarajI ma.nAM caraNomAM ApaNA sahunAM agaNita vaMdana!! - saMpAdaka s () G 8 zrI nAkoDAjI mahAtIrtha-gudarzananI yAdamAM 8 rAjasthAnamAM kalikAla kalpatarumanoratha pUrakamahAprabhAvika lAkho bhAvikonI zraddhAnuM kendra zrI nAkodrajImahAtIrthamAMdAdAvADInI pAsenavAbasasTenDanI sAme meIna roDaupara-6 ekara jamInamAM adyatana bhavya zrI nityacaMdradarzana dharmazAlA - jinamaMdira- gurumaMdira - ArAdhanAbhavana - jJAnamaMdira - zramaNIvihAra - bhojanazALA - AyaMbilabhavana - vRddhAzrama-gauzALA-ppAu Adidharma-samAja upayogI sarvaAyojana kAryonuM navanirmANa kAma pUra jozamAM zaru thaI gayela che. zrI jaina bhairava darzana jaina cerITebala TrasTa saMparka - zA. caMdanamala ema. paramAra - phona naM. 367pa705 zA. prakAzacaMdra ena. togAnI - phona naM. 20594ra3 fiaa . YYYY AAAAAAP -- - xxxx ARTIST - - --- ---- - Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - I ja che . A graMthanA preraka :: madhura vaktA, zAsana prabhAvaka, jApa dhyAnaniSTha AcArya zrI caMdrAnanasAgarasUrIzvarajI ma. sA.nI jIvanajhalaka madhura vaktA, zAsana prabhAvaka pU. AcArya zrI caMdrAnanasAgarasUrijI mahArAja kharekhara jinazAsananA eka tapasvI sAdhupuruSa che, jeo A varSe ja -arthAt vi. saM. 2013nA mahAsuda-13 guruvAra tA.20-2-1997nA zubha divase jaina zAsananA sarvocca gaNAtA "sUripadathI samalaMkRta " banyA che, ane jinazAsanane vadhu eka tejasvI ane dharmaprabhAvaka AcAryadevanI aNamola bheTa prApta thaI che. te samayanA sAgaragacchAdhipati ane suvizuddha saMyamamUrti dAdA gurudeva AcAryadeva zrImad darzanasAgarasUrIzvarajI mahArAjanI varada kRpAne varelA ane teozrInA ja ziSyaratna saMgaThThanapremI pU.A. zrI nityodayasAgarasUrIzvarajI ma. sA.nA ziSyaratna pU.A. zrI caMdrAnanasAgarasUrijI ma. sAgara samudAyanA zaNagArarUpa che ane prasiddha evA pravacanakAra che. dharmabhUmi gujarAtanI prasiddha tIrthabhUmi zaMkhezvaranI pAse AveluM AdariyANA gAma pUjyazrInuM janmasthaLa. pUnamacaMda talakazIbhAI e pitAnuM nAma ane puSpAbena e dharmiSTha mAtAnuM nAma. vi.saM. 2017 bhAdaravA sudi 1 nA roja A tejasvI bALakano janma. caMdrakAnta nAma pADyuM. zrI pUnamacaMdabhAI ane puSpAbenanuM A prathama saMtAna. - pU. A. zrI nityodayasAgarasUrijI ma. sA. caMdrakAntanA saMsArI sagA kAkA thAya, to pU. A. zrI darzanasAgarasUrijI ma. sA. pU.A. zrI nityodayasAgarasUrijI ma.sA.nA paNa saMsArIpaNe kAkA thatA. A badhA sAMsArika subhaga saMgame caMdrakAntane uttama saMyoga Ubho karI Apyo. agiyAra varSanI khelakUdanI umaramAM ja caMdrakAntane prabaLa puNyodaye saMyamadharmanI prApti thaI. vi. saM. ra0ra7nA jeTha vadi 11 ne zubha divase pU. A. zrI darzanasAgarasUrijI ma.sA.nA varada haste rAjasthAnanA phAlanA zaheramAM caMdrakAnta saMyamadharmano svIkAra karyo. muni caMdrAnanasAgarajI banine pU. munirAjazrI nityodayasAgarajI ma.nA ziSyapade ArUDha thayA. bALa munino prAraMbhika zAstrAbhyAsa thavA lAgyo. gurudevonI maMgaLa AziSa bhAvapUrvaka varasavA lAgI. 2037mAM muMbaInA dAdara (vesTa)mAM "munivara"mAMthI "gaNivara" banyA. pachI saLaMga Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca varSa sudhI varSItapanI ArAdhanA karI tathA vardhamAna tapanI 25 oLIo pUrNa karI. dhyAna-jApanI ArAdhanAmAM magna gaNivarazrIe jyotiSa ane maMtrazAstronA viSayomAM paNa noMdhapAtra jJAna hAMsala karyuM. vi.saM. 2037mAM namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanA, 2038mAM zrI uvasaggaharaM mahAmaMtranA savA lAkha jApa, vi.saM. 2039mAM goregAma madhyeciMtAmaNi mahAmaMtranI vidhipUrvaka ArAdhanA tema ja gautamasvAmInI ArAdhanA paNa vidhi sahita karela. 2040mAM padmAvatI mAtAjI ArAdhanA, 2043mAM zrI mANibhadradAdAnI 21 divasanI akhaMDa ArAdhanA eka dhAnanA AyaMbila pUrvaka vidhipUrvaka saMpanna karI. 2047mAM zrI pArzvanAtha prabhunA aTTa maTTa mahAmaMtranI vidhiyukta ArAdhanA pUrNa karI. 2050mAM 31 divasa sudhI akhaMDa mauna sahita viziSTa jApa-sAdhanA karI. 2051mAM 31 divasanI jApa pUrvaka vidhi sahita ArAdhanA karI. 205ramAM 31 divasa payaMta akhaMDa mauna pUrvaka viziSTa jApasAdhanA karI. Ama A sAdhupuruSanuM jIvana satata jApa, sAdhanA, dhyAnamAM ja pasAra thayuM. A badhAMnI pAchaLa potAnA AtmakalyANa sAthe jinazAsananI prabhAvanA ane bhAvikonA kalyANanI kAmanA paNa kAraNabhUta hatI. tapa japa ane sAdhanAnA kSetre AgaLa vadhelA potAnA praziSyaratnane dAdAguruzrI darzanasAgarasUrijI ma.sA. dvArA saM. 2047mAM paMnyAsa padavIthI vibhUSita karavAmAM AvyA ane saMyama jIvananI ArAdhanAne uttarottara vRddhivaMta banAvatA vi. saM. 2053nA mahAsudi-13 ne divase potAnA paramopakArI gurudeva pU.A. zrI nityodayasAgarasUrijI ma.sA.nAM varada haste AcAryapadathI AbhUSita thayA ane darzana' ' nitya' guruvaranI pATa upara birAjamAna thayA. A AcAryapada-pradAna mahotsava paNa bhavyatApUrvaka ane zAnadAra rIte UjavAI gayo, ane muMbaIgarA jaino mATe cirasmaraNIya prasaMga banI gayo. mAtra 12 varSanI umare saMyamI banelA ane 37 varSanI yuvA vaye sUrivara banelA A nUtana AcAryazrIe potAnA ra6 varSanA saMyamaparyAyamAM jinazAsananAM je aneka ujvaLa kAryo pUrAM kayAM che te jotAM be tAraNa nIkaLe che - eka to temanA upara darzana guruvaranI satata mahera rahI ane bIjuM, tapa japa ane ArAdhanAnA pratApe temane satata lIlAlahera rahI. A AcAryazrInI puNyAI ane preraNAnA pratApe je uttama kAryo thayAM te A pramANe :pAlItANAmAM " nityacaMdradarzana" dharmazALA ane temAM bhojanazALA, upAzraya ane jinAlayanuM nirmANa thayuM. sumerapuramAM zrI darzana vihAra dhAmanuM nirmANa thayuM. muMbaI harakizana haoNspiTalamAM sAdhu-sAdhvIonI vaiyAvacca mATe DilakSa vyavasthA thaI. ThAkuradvAra muMbaImAM bhojanazALAdharmazALA thaI. nAkoDAjI tIrthamAM AlIzAna dharmazALA-bhojanazALA thaI. zaMkhezvarathI nAkoDAjIno charIpAlita saMgha Ayojita thayo. muMbaI kAMdivalImAM divyAnaMda jaina jJAnamaMdira TrasTanuM vizALa bhavana nirmANa, vatana AdariyANAmAM jene jJAnazALAnuM nirmANa, amadAvAdamAM jaina jJAnamaMdiranuM nirmANa, muMbaI bhAyakhalA polIsacokI sAmenA cAra rastAne " darzana Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgarasUrijI coka " nAma sthApana karAvyuM. Ama zAsana, dharma ane samAjane upayogI kAryo karAvIne eka uttama satkAryazRMkhalAnuM sarjana karI dIdhuM che. jIvanamAM sAdagI ane vyavahAramAM saraLatA e pUjyazrIno TUMko paricaya che. saMsAranI aneka vikaTa samasyAothI gherAyelA asaMkhya lokonuM zraddhAsthAna pU. AcArya mahArAja che. vartamAnamAM magaravADA--gujarAtamAM adhiSThAyaka deva zrI mANibhadravIranA tIrthanI rakSA ane vikAsa mATe zrI pUjya abhayamunijIne magaravADAmAM sthApita karyA che. ane magaravADAnA vikAsa ane udyota mATe pU. AcAryazrI satata prayatnazIla che. dAdAgurudeva zrI darzanasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nI aMtima samaya sudhI satata sevA ane vaiyAvaccamAM rahIne temaNe gurusamarpaNanAM sumanothI potAnA jIvanane sugaMdhita karyuM che. potAnA gurudeva AcAryazrI nityodayasAgarasUrijI ma.sA.nI AjJAmAM rahIne pU. A. zrI. caMdrAnanasAgarasUrijI ma. darzanaguruvaranA nAmane cAra cAMda lagAvI rahyA che ane jinazAsanano jaya jayakAra phelAvI rahyA che. A graMthayojanAnA preraka tarIke pUjyazrIe yathAyogya protsAhaka mArgadarzana ApyuM che. saMpAdaka * sumerapura zaheramAM pAvana Ayojana rAjasthAnanuM sumerapura-audhrIgaka zahera che. pAlI-jAlora--tathA sirohI jillAmAM moTAmAM moTI maMDI ahIM che. javAIbAMdha sTezana paNa bAjumAMja che. rAjasthAna prasiddha zrImahAvira hospITala paNa ahIMja che tethI roja hajAro pravAsI yAtrikonuM AvAgamana avirata rahe che tethI sarvajana upayogI jainaderAsara-bhavya zrI nityacaMdradarzana dharmazAlA bhojanazAlA-ArAdhanAbhavana-upAzraya vigerenuM navanirmANa kArya cAlI rahela che. zrI bhairava darzana jaina cerITebala TrasTa. saMparka muMbaI H zA. mANekacaMdajI ke. jaina phona naM. 3853919|2672718 zA. IndramalajI ema. rANAvata phona naM. 3447545/2934/4939874 zA. zeSamalajI ema. jaina phona naM. 52507/2926 (02933 sumerapura) Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( vibhAga - 1 'paramapAvaka bhUmino vikAsakrama : S krake * jaMbUdvIpa madhye bhAratabhUmimAM zAsanarakSakazrI mANibhadrajInAM traNa pAvana sthAnonuM aitihAsikavihaMgAvalokana * zrI zatruMjaya siddhakSetra dIThe durgati vAre * jainadharmanI daSTie jaMbudrIpa ane bharatakhaMDa * girirAja * tAraka tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya * te siddhAcalasidhyA sAdhu anaMtA kroDa Agama anusAra vaMdu be kara joDa * zrI zatruMjayagirirAjanuM divya mahimAgAna * zatruMjaya mahAtIrtha ane abhilekhothI prApta mAhitI ja 15 ja LE Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrI zatruMjayatIrtha ke parama ArAdhaka tapAgacchAdhiSThAyaka zrI maNibhadra dAdA tapAgacchAdhiSThAyaka OM asIAusAnamaH zrI maNibhadra ! dizatu mama sadA sarva kAryeSu siddhim ! Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 191 bUDhIpa madhya bhAratabhUmimAM 'zAsanarakSaka zrI mANibhadrajInA traNa pAvana sthAnonuM aitihAsika vihaMgAvalokana -pU. A. zrI caMdrAnanasAgarasUrIzvarajI ma.sA. bhakti ane zraddhAnuM baLa mAnavIne kayAM sudhI laI jAya che tenuM jvalaMta udAharaNa AgalA bhavamAM mANekazA nAme prasiddhi pAmyA ane vartamAnamAM tapAgaccha saMrakSaka tarIkenuM sthAna pAmyA zrI mANibhadra deva. A yakSarAjanuM vistRta jIvanacaritra pU.A.zrI caMdrAnanasAgarasUrijI mahArAjanI kasAyelI kalame aitihAsika daSTie AlekhavAmAM AvyuM che. ahIM tema ja anya keTalAka lekhomAM zrI mANekazA mANibhadrajI sAthe je AcAryabhagavaMtono gADha paricaya darzAvAmAM Avyo che, te che pU. A. zrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAja. jyAre anya koI koI lekhamAM pU. A. zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjanA nAmano ullekha jovA maLe che. A virodhAbhAsa aitihAsika daSTie paNa saMzodhanano viSaya che. A lekhanuM saMkalana karanAra jApa-dhyAnaniSTha madhura vaktA pU. AcAryadeva upara mAtA sarasvatI, yakSarAjazrI mANibhadra deva ane bhagavatI padmAvatInI kRpA varasI rahI che. temanI adbhuta sAdhanAzaktinA baLe vartamAnamAM zAsanasevAnAM virATa kAryo sahaja rIte thatAM rahyAM che. A tejasvI prabhAvaka paMnyAsapravarazrI 37 varSanI laghuvayamAM hamaNAM ja muMbaImAM mahAgauravavaMta paMcaparameSThinA tRtIya pada AcAryapadathI tA. 20-2-97nA roja vibhUSita thayA. atre pUjyazrIe mANibhadradevanI rajU karelI pramANabhUta vigato kharekhara hRdayane sparzI jAya che ane bhaktibhAvanAmAM vRddhi kare che. saraLa ane vedhaka zailIthI vyakta thayelI rajUAte tenA prabhAvano paNa paraco Apyo che. sAco bhAvuka temAM rahelI bhaktinI bhAvabharI saMvedanAo pAmIne kharekhara dhanya banaze ja. zubha bhAvanAothI pariplAvita karI de tevA prasaMgonuM rasapUrNa Alekhana karanAra pUjyazrI A graMtha-prakAzanane preraNAdAyI mArgadarzana ApI ghaNI rIte sahAyarUpa banyA che. A graMtha yojanAmAM pUjyazrInuM preraka mArgadarzana amane ghaNuja upayogI banyu - saMpAdaka Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 tapAgacchAdhiSThAyaka jabU nAme rUDo dvIpa che. temAM bharata nAmanuM kSetra che. tenA dakSiNa vibhAgamAM bhArata (hindustAna) nAmano deza che. temAM moraTha e raLiyAmaNo bhAga che. sohAmaNA soraTha dezamAM pavitra pAlItANA gAma che. tyAM patitapAvana zrI zatruMjaya nAmanuM parama tIrthadhAma che. jenA darzanathI patita paNa punita bane che....... jenA astitvathI bharatakSetra vizeSa zobhAyamAna banyuM che... evo e pavitra tirthAdhirAja che. nAta raka che karI che, mA mAne ke ke ka mArAmArakawetu ittu - eka ja vartamAna covIzImAMnA trevIza trevIsa tIrthaMkaronA caraNasparzathI je pavitratAnuM parama dhAma banyo che. jenA upara paramAtmA zrI AdinAtha navvANuM vAra padhAryA hatA. Aje jyAM mULa nAyaka rUpe yugAdideva zrImAnuM RSabhadeva prabhunI pAvana pratimA bhaktonI pUjAnuM bhAjana banI che. jyAM 9 TUMko AvelI che. aneka gAma ane nagaronA hajAro loko jenI " navvANuM yAtrA" karIne nija jIvanane dhanya banAvI rahyA che. jenI yAtrA kAje cha'rI pAlaka saMgho aneka grAma-nagaromAMthI jyAM padhAre che ane yAtrA karIne nija pAtikone khapAve che.... tevuM te divya ane bhavya manohArI zatruMjaya tIrtha che... AvA zatruMjaya tIrthanA smaraNanA punita pratApe mANekacaMda bane che mahAna... mANibhadra deva. tenI jIvanakathAno pAmIe saMkSipta paricaya.. mAlava nAme deza. temAM zasyazyAmalA ujjainI nagarI. jainazAsananA jyotirdhara aneka Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 193 AcAryo ane vIra, dhIrane gaMbhIra parAkramI rAjavIo tema ja aneka zreSTha kavionI janmabhUmi banI che A nagarI. | vikramanA paMdaramA saikAnI A vAta che. jaina dharmanA marmajJo,vratasAdhako, tapasvIo, dAnavIro, zrImaMto A nagarInI zobhArUpa hatA. kavionA prazastigIto ane maMtrasAdhakonAM svastigItonuM guMjana jyAM gAjatuM rahetuM. adhyAtmapremIonA adhyAtmathI A nagara dhamadhamatuM hatuM. kSiprA nAmanI saritA satata vahetI rahIne nagaranI zobhAmAM abhivRddhi karatI hatI.devo ane devatAonAM manaharaNAM maMdiro ujjainInI anerI zAna svarUpa hatAM. AvI A dhanya dharA para vasatA hatA. dharmazUrA dharmapriya zAha nAmanA zeTha. osavAla jAtinA A zreSThivarya vizALa samRddhinA svAmI hatA. nyAyI ane nItimAna hatA. dAnazUra, karmacUra ane dharmazra paNa hatA. dharmapriya zAhanI dharmapatnInuM nAma hatuM jinapriyA. sadA hasamukhI, guNavatI, rUpavatI ane zIlavatI. A suzIlA nArI dharmapriya zAhanI sAcA arthamAM dharmapatnI' hatI. A premALa ane dharmALa daMpatInA AMgaNe eka AnaMdano avasara Avyo. puNyano camakAro tejaajavALAM pAtharI rahyo ane... eka saubhAgI paLe putraratnano janma thayo. dharmapriya zAha have mAtra paMti' na rahyA, eka putranA pitA paNa banyA. jinapriyA have mAtra ' dharmapatnI ' ja na rahI... eka putranuM mAtRtva pAmIne nArIjIvananuM sAphalya pAmI gaI. mAtA mamatAmayI che, pitA prasanna prasanna che. snehIjanonA aMtaramAM snehano sAgara che. ekano eka lADakavAyo lAla !! e lAlanuM nAma pADyuMH mANeka. vaNathaMbhyo kALapravAha vahI rahyo che. mANeka moTo thayo.. hajI to saMskAradhAma samI zALAmAM praveza pAme che tyAM to ... pitA dharmapriya zAhano kALa koLiyo karI jAya che. bALa mANekacaMda pitAnuM zirachatra gumAve che. patnI jinapriyAnA jIvanamAMthI patino sAtha jhUTavAI jAya che. jinapriyAnuM hRdaya khaMDa khaMDa vizIrNa banI jAya che. paNa jinapriyA eka saddharmazIlA nArI hatI. eTaluM ja nahi, devAdhideva zrI mahAvIra paramAtmAnA zAsanane pAmelI eka dharmavaMtI zrAvikA hatI. zokanAM vAdaLone hiMmatanA pavanathI vidArIne teNe potAnA paga dharatI sarasA jamAvI dIdhA. te abaLA maTIne sabaLA banI.. ane... putra mANekanA jIvanabAgane sadgaNonAM phUlothI maghamaghAyamAna banAvavA vairya ane khamIrathI jIvavAno jinapriyAe saMkalpa karyo. bALa mANekane pitAno pyAra ane mAtAnI mamatA banne ekasAthe jinapriyA taraphathI maLatAM rahyAM. putra mANeka prakhara pratibhAzALI bALaka hato. tenAmAM vaya vadhatAnI sAthe viveka ane vinaya vadhatA gayA. mANekamAM prakhara pratibhA hatI, hRdayamAM vinaya hato ane vyavahAramAM viveka hato. A triveNI saMgamanA tIre mANekanuM jIvana dhanya banI gayuM. paMDitapravaro dvArA saMprApta samyagu jJAna ane mAtA dvArA prApta saMskArono amUlo vAraso mANekane zreSTha ane sadgaNI zrAvaka banAvI gayAM. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 tapAgacchAdhiSThAyaka mANeka have juvAna thayo. suMdara rUpa, mohI le tevA saMskAra ane najara Thare tevuM saundarya. mAtA jinapriyAe suputra mATe sohAmaNI sukanyA zodhI. dhArAnagarInA sukhyAta karoDapati zeTha bhImarAjanI suputrI AnaMdarati. khUba dhAmadhUma pUrvaka lagna UjavAyAM. mANekazAha have pitA dharmapriya zAha jevA ja zreSThI-sodAgara banI gayA. bajAramAM temane paNa, pitAnI jema " zAha sodAgara "nI supadavI prApta thaI. kema ke temanA vyavahAramAM viveka hato, vyApAramAM nItimattA hatI, dAna devAmAM te vIra hatA. AthI mANekazAha lokapriya ane rAjapriya paNa banI gayA. mANekazAha ane AnaMdarati, AnaMda ane ratimAM nimagna banyAM. sukhasahita temano saMsAra AgaLa vadhavA lAgyo. vyavahAranA karmamAM ane jIvananA dharmamAM bane sahaprayANa karavA lAgyAM. mANekazAhanAM mAtA ane pitA osavALa vaMzanA ane tapAgaccha rUpI zAkhAnA AdaraNIya pUjya AcAryadeva zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjanA parama anuyAyI hatAM. mANekazAhe paNa deva tarIke vitarAga zrI arihaMta devane ane guru tarIke pU. A. zrI AnaMdavimalasUrijI ma.ne hRdayamaMdiramAM padharAvyA hatA. paramAtmAnA parama bhakta mANekazAhanI havelImAM ja jinamaMdira ane pauSadhazALA hatAM. teo pratidina potAnA gRhamaMdiramAM zrI vItarAga bhagavaMtanI bhaktibhAva pUrvaka jinapUjA karatA hatA. mAtA jinapriyA ane putravadhU AnaMdarati paNa AnaMda sahita nitya prabhujInI pUjA karatAM. paricaya jo sapuruSano thAya to temAMthI saNa ane saMskAranI saurabha khIlI UThe ane jo duSTajanono saMga thaI jAya to saMprApta sadgaNonI saritAnAM jaLa paNa sukAI jAya ane saMskAranAM phUlothI AcchAdita jIvanabAga paNa mUrajhAI jAya. mATe ja zAstrakAro ApaNane bhArapUrvaka samajAve che ke jIvanamAM saMtono-sajjanono saMga karavo jeTalo Avazyaka che, tenAthI vadhu agatyatA ane AvazyakatA durjanonA saMganA tyAganI che.' mANekazAhanA jIvanamAM paNa eka bhItarI honArata sarjAI gaI. eka evI vyaktino paricaya temane thayo ke jenA kAraNe zraddhAno jhaLahaLato dIpa bujhAI gayo.paramAtmA zrI vItarAga prabhunI pratimAnA pUjana pratyenI mANekazAhanI avicala zraddhA DagamagI gaI. je mANekazAha pratidina potAnA gRhamaMdiramAM bhaktibhAvathI jinezvaradevanI pUjA karatA hatA, te ja mANekazAhe pratimAjInI pUjA to choDI dIdhI; paNa ' mUrtipUjA karavI te pAparUpa che' tevuM ghora mithyAtva temanA hRdayabhavanamAM aMdhakAra verI rahyuM. banyuM hatuM evuM ke ujjainane AMgaNe lokAzAhanA matAnuyAyI eka sAdhu AvyA hatA. te mUrtipUjAnA virodhI matanA to hatA ja... sAthosAtha temanI pAse kutarkarUpa kAtila pravAha hato. te kutarkayukta pravacananA pravAhamAM pragalma buddhizALI mANekazAha paNa taNAI gayA. mANekazAhe AvA sAdhunA vadhu paDatA kusaMganA chede caDhI jaIne prabhujInI pratimApUjAmAMthI vizvAsa gumAvI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva dIdho. paramAtmabhaktinA parama upAsaka mANekazAhe prabhujInI pUjA to choDI dIdhI; paNa nija gRhamaMdiramAM paramAtmAnI mUrtinA darzana-vaMdanane paNa tilAMjalI ApI dIdhI. eTaluM ja nahi, kuLakramathI prApta thayelA tapAgaccha mUrtipUjaka zrAvakadharmane paNa mANekazAhe phagAvI dIdho. have mANekazAha nija gRhamaMdiramAM kadI jatA nathI. paramAtmAno prakSAla karIne nija Atamane ujALatA nathI. stuti-stavanano lalakAra ane AratIveLAe thatA ghaMTanAdanA raNakAramAM teo rasa letA nathI. hA... A badhuM cAlu to rahyuM ja hatuM, paraMtu te mAtA jinapriyA ane vadhU AnaMdarati pUratuM sImita rahyuM hatuM. mANekazAhane enI sAthe koI levAdevA rahI na hatI. mAtA jinapriyAne putra mANekazAha pratye ati vahAla hatuM; paNa ethI vadhu vahAla jinadharma pratye hatuM. vizuddha mUrtipUjaka jinadharma pratyenI jinapriyAnI AsthA avicala ane ajoDa hatI. AthI ja jyAre temane putranA A prakAranA mAnasa-parivartananI jANa thaI tyAre temanA AghAtano pAra na rahyo. emanuM haiyuM vedanAno mahAsAgara banI gayuM. mAro lAkheNo lAla mANekacaMda karoDo rUpiyA karatAM vadhu kImatI jinapUjAthI vaMcita rahe? je gharamAM bhagavAnanI pUjA na hoya tene ghara kahevAya ke mAtra jIvatA mANasonAM hADakAMonuM raheThANa? ane vedanAnI A paLomAM pratijJA karI lIdhI mAtA jinaprayAe ke, "jyAM sudhI mAro mANeka punaH jinapUjAno ArAdhaka na bane. punaH sanmArganA paMthe prayANa na AraMbhe tyAM sudhI mAre ghI-vigaIno saMpUrNa tyAga." madhyAhunakALe bhojananI veLA thaI tyAre mAtA jinapriyA bhojana kAje rasoDAmAM pravezyAM. putravadhU AnaMdaratie bhaktisabhara hRdaye sAsujInuM bhANuM kADhavA mAMDyuM. kaDhAyAM dUdha.... ane lIlAM zAka! rasIlI dALa ane ghInI soDamathI suvAsita roTalI ! bhANuM pIrasAvA mAMDyuM tyAre mAtA jinapriyAe jaNAvyuM ke: " beTA! AjathI mAre ghIno sadaMtara tyAga che. AjathI mane roTalI lukhI ja ApavAnI." AnaMdaratinI AMkho AzcaryathI mUDha banI gaI." paNa... mAtAjI! zA mATe? Aje koI parvatithi nathI ke jethI Apane ghIno tyAga hoya." mAtAnI AMkhomAMthI AMsu saratAM joI putravadhU vadhu vyathita banI gaI : " are ! mAtAjI ! Apa kema raDo cho mAtAjI ! mAro koI aparAdha? mAro ke ApanA suputrano koI vAMka-guno? zA mATe Aje ApanI AMkhamAM vAsa A AMsuno?" "AnaMdarati! tArA mATe mArI koI phariyAda nathI. tuM to mArI lAkheNI kulavadhUcho. tAro vinaya ane tArA saMskAra to tane 'strIratna'nI padavI apAve tevAM amUlAM che. paraMtu mArA ghI-tyAganuM kAraNa mAro putra mANeka che." mAtA jinapriyA bolyAM. putravadhUe kahyuM : " paNa... mAtAjI! evo to emano kayo ghora aparAdha thayo che ke jenA kAraNe Apane ghI-tyAgano Avo saMkalpa karavo paDyo?" Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 tapAgacchAdhiSThAyaka mAtA bolyAM " beTI! AnaMda! mArA mANekano aparAdha kharekhara gaMbhIra che. je mANeka trikALa paramAtmapUjA karato hato.... arihaMta prabhuno anokho ArAdhaka hato. te ja Aja prabhupUjAno tyAgI banI gayo che. janama-janamanA bhramaNane TALI denAra paramAtmAnI pUjA teNe choDI dIdhI che. A vAta vicAratAM huM so so vIMchInA DaMkha jevI vedanA anubhavuM chuM. mATe ja che jyAM sudhI mAro putra punaH paramAtmAnI pUjA vagere karanAro vizuddha jinadharmano ArAdhaka nahi bane tyAM sudhI mAre saMpUrNapaNe ghI-vigaIno tyAga raheze." ane te kSaNe AnaMdarati potAnAM mahAna sAsune manomana praNamI rahI."aho ! A kevI mahAna mAtA che. je putranA AtmakalyANanI ATalI adbhuta ciMtA kare che. kevI bhavya bhAvormiothI bharelI A pUjya mAtA che!" ane sAsune preraNAmUrti banAvIne te kSaNe AnaMdaratie paNa ghI-tyAganI puNyapratijJA svIkArI lIdhI. aMdhAragherI rAtrie zayanakhaMDamAM AnaMdarati patidevanI rAha joI rahI hatI. te samaye dhIme pagale eka jAjaramAna dehayaSTi pravezI. te koNa hatA? zeThazrI mANekazAha. praveza karatAM ja temaNe AnaMdaratine pUchyuM: " kema Aje Ama zAMta beThI che? moM para smita nathI, haiye heta nathI. aMtarano AvakAra nathI. vAta zuM che? kAMI takalIpha? kAMI mUMjhavaNa? " ghaNI vAra sudhI AnaMdarati mauna banIne besI rahI. tenI mana:pIDA AMkhanAM AMsu banIne jyAre vahevA lAgI tyAre mANekazAhe AzcaryabhAve pUchyuM, " are ! AnaMda! zA mATe tuM raDe che? mane kahe to kharI! kayAreya nahIM ane Aje ATalI vyathA zA mATe? tuM kAMI bole to mane samajAya!teno ilAja thAya !" AnaMdaratie mauna toDyuM. te bolI: " Aryaputra! Apane khyAla nathI lAgato. mAtA ghaNA divasothI ghI nathI khAtAM. lukhI roTalI gaLe utAre che. ApanA jevA mAtRbhakta putranA kAraNe tIrthasvarUpa mAtAne ghIno tyAga karavo paDe te koI paNa rIte yogya na ja gaNAya ne?" " are! AnaMdarati! tuM A zuM vAta kare che? mane jarA paNa khyAla ja nathI ke mAtAne ghIno tyAga che, ane te ya mArA kAraNe ! mAro zo vAMka-guno? huM to sadAya mAtAnA AzIrvAdano abhIpsa rahyo chuM. mane mAtAnA hRdayane pIDA pahoMcADavAnuM poSAya ja kema? mAtAnA aMtaHkaraNane kayA kAraNe AghAta lAgyo che? te tuM mane spaSTatApUrvaka kahe to sAruM." mANekazAha zeThe jaNAvyuM " svAminAtha ! tame hetupUrvaka evI pravRtti nathI karI te huM paNa jANuM chuM; paraMtu tamArI te pravRttinA kAraNe mAtAnA hRdayane akathya vedanA thaI che. ane te vedanAnI TIsamAMthI A bhISmapratijJAno prAdurbhAva thayo che. he Aryaputra! ApaNuM AkhuM kuTuMba zrI jinezvaradevanuM parama bhakta che. ucca koTinA jinabhaktinA jAjaramAna saMskAro ApaNA AkhA parivAramAM pravartI rahyA che. enA ja phaLasvarUpe pitAjIe ApaNA gharamAM ' gRhamaMdiranuM suMdara nirmANa karyuM che. ApaNe sahu bhAvavibhora banIne roja A gRhamaMdiramAM virAjamAna jinezvara bhagavaMtanI pAvana Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 197 pratimAne praNamIe chIe. temanI pUjA-stavanA ane arcanA karIe chIe. paNa Ape mUrtine vaMdanIya-pUjanIya nahIM mAnanArA sAdhuonA saMgamAM sapaDAI jaIne keTalAka samayathI jinamUrtipUjA karavAnuM baMdha karyuM che. A samAcArathI mAtAnuM jinabhakta hRdaya kevuM vedanAgrasta banyuM haze teno tame kadI vicAra karyo che kharo? A ja kAraNe mAtAe pratijJA karI che ke jyAM sudhI mAro putra punaH sanmArge pAcho nahi vaLe tyAM sudhI huM ghI nahIM khAuM." AnaMdaratie ekIzvAse A badhuM kahI dIdhuM. " A to mArI dhArmika zraddhAno savAla che ane snehanI sAthe zraddhAnI seLabheLa karavAnI vAta mane to yogya nathI lAgatI. chatAM paNa e tuM nizcita jANaje ke huM mAtAne samajAvI laIza. chatAM teo nahIM mAne to mAtAnA hRdayane pIDA Ape tevI koI pravRtti huM nahi ja karuM. A mAruM tane vacana che." " ane jyAM sudhI mAtAne ghIno tyAga che, tyAM sudhI mAre paNa ghI-tyAganI pratijJA che." AnaMdaratie potAnI vAta paNa jaNAvI dIdhI. "Ano artha e ke tuM ane mAtA, bane eka banI gayAM cho. paNa kAMI vAMdho nahi. tuM mAtA sAthe jema vadhu abhinna bane te to mAre mana AnaMdanI bInA ja hoya ne? chatAM e cokkasa jANaje ke mAtAnI ane tArI pratijJA thoDA ja divasomAM huM avazya choDAvIza." mANekazAhe potAno manobhAva spaSTa karI dIdho. prAtaHkALa thayo. sahasrarazmie potAnAM tejakiraNothI dharatIne sonalavarNa karI mUkI. zrI namaskAra maMtranA jApa sAthe mANekazAhe nidrA tajI ane teo mAtA jinapriyAne namana karavA temanA khaMDamAM gayA. mAtAnAM caraNomAM mAthuM mUkIne mANekazAhe namaskAra karyA. namana karyA pachI ghaNIvAra sudhI teo vinata-mastake ane nata nayanoe UbhA rahyA. putrane sUnamUna joI mAtAe pUchayuM: " beTA! tuM Aje Ama udAsa kema che? lAge che ke mArI pratijJAnI vAta tArA sudhI pahoMcI gaI lAge che!! tArI udAsInuM kAraNa mArI pratijJA ja che ne? to beTA! mArI pratijJA chUTI thAya teno upAya tArA ja hAthamAM che." mANekazAhe have mastaka UMcuM karyuM ane mAtAne kahyuM " he pUjanIya mAtAjI ! ApanI vAta satya che; paraMtu mArA muddAo paNa mananIya che. pahelI vAta to e ke tamArA snehanI sAthe tame mArI zraddhAne sAMkaLI lo cho te mane ucita lAgatuM nathI. bIjI vAta mane mUrti-apUjaka sAdhuonA paricaya dvArA e vAta supere samajAI gaI che ke mokSa meLavavA mATe mUrtipUjA anivArya nathI. ApaNAM AgamomAM paNa mUrtipUjAnI vAta AvatI nathI. to pachI Apa mane jinamUrtinI pUjA karavAno Agraha zA mATe karo cho ? chatAM huM Apane khAtarI ApuM chuM ke sAcA jJAnI zramaNa bhagavaMtono suyoga prApta thatAM jo mArI vicAradhArA asatyasiddha thaze to te ja kSaNe huM teno tyAga karIza. paraMtu Apa AjathI ja ghI vAparavAnuM zarU karI do." Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 tapAgacchAdhiSThAyaka "beTA! zAstro vAMcavAnuM ane samajavAnuM mAruM gajuM nathI; paNa mane ema avazya lAge che ke jema bALaka potAnA mRtyu pAmelA pitAnI chabI ke cItarelI AkRtine jue che tyAre tene potAnA pitAnI oLakha thAya che, pitA pratye pyAra ane pUjyabhAva jAge che; e ja rIte paramAtmA atyAre hAjara nathI. prabhunI gerahAjarImAM prabhujInuM bimba (mUti) prabhu pratye prIti ane pUjyatA jagAve che. prabhunI oLakhANa karAve che. "vaLI jinabiMba ane jinAgama to viSamakALamAM bhavya jIvo mATe parama AlaMbanarUpa che. jinAgamane jANavA-samajavA viziSTa buddhimatAnI AvazyakatA rahe che. paraMtu jinamUrtine jotAM utpanna thato zubha bhAva to AbAlavRddha sahune anubhavasiddha che. mATe tuM have pachI nitya jinapUjA ane jinopAsanA kare tema huM icchuM chuM. chatAM jo tArI icchA ema ja hoya ke koI viziSTa jJAnI gurudeva padhAre ane samajAve tyAra bAda ja huM jinapUjAdi dharma ArAdhIza; to mane teno vAMdho nathI. paraMtu tyAM sudhI mAro dhI-tyAga cAlu ja raheze. A mAro nirNaya che." mAtAnI pratijJApAlananI daDhatA sAme mANekazAha eka harapha paNa uccArI zake tema na hatA. ane e divasathI mANekazAhe paNa mAtAnI ane patnInI sAthe poteya ghIno tyAga karI dIdho. game tema toya, mAtA pratye AdarazIla ane maryAdAzIla putrane pAmyAnuM gauravajinapriyAnA hRdayamAM avazya hatuM. ujaina nagarInI pAvana dharA Aje dharmadhuraMdhara sUripurandara AcAryazrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAjAnA saparivAra AgamanathI khIlI UThI hatI. pU.gurubhagavaMtanA darzanArthe ujjainano bhAvikagaNa Adarabhera UmaTI paDyo hato. sahunA haiye gurudarzanano AnaMda hiloLe caDyo hato. pU. jJAnI guruvaranA AgamananA samAcAra mANekazAhane paNa prApta thaI cUkyA hatA. temaNe manomana nirdhAra karyo ke A sAdhu bhagavaMto pratye mArAM mAtuzrIne anahada Adara che. to temanI sAdhutAnI ane tapa-tyAga-titikSAnI parIkSA karI lIdhA bAda temanI sAthe vinamratAthI carcA-vicAraNA karI lauM ane jo mUrtipUjA zAstrokta siddha thaI jAya to punaH teno huM Adara paNa karIza. rAtrino samaya hato. vAtAvaraNamAM nIrava zAMti chavAyelI hatI. prANIo ane paMkhIo, puruSo ane strIo sahu gherI nIMdaramAM sUtelAM hatAM. te samaye A. zrI hemavimalasUrIzvarajI ma. ane temano ziSya-parivAra jAgRta hato. yA nizA sarvabhUtAnAM tasyAM gArti saMyo ! mANekazAha AcAryazrInA sthAne AvyA. tyAM teNe joyuM, AcAryabhagavaMta ane keTalAka munivaro dhyAnamagna hatA. A joIne mANekazAhanA hRdayamAM AnaMdanI laharIo UThI. chatAM mANekazAhe munionI parIkSA levAnA vicArane to nahi. teNe vicAryuM jo A munio parISaha sahana karavAmAM paNa pravaNa nIvaDe to huM jarUra temano AdarasatkAra karIza. mANekazAhe eka jalatI mazAla laI eka dhyAnamagna munivaranA moM pAse dharI dIdhI. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 199 munivaranA mukha para dADhI hatI. mazAlanI Age muninI dADhIne lapeTamAM laI lIdhI. dADhI baLI gaI. sAthe cAmaDI paNa dAjhI UThI. chatAM munivare potAnuM dhyAna tyajyuM nahi. munivaranA mukha para e ja teja ane oja vilasI rahyuM. | munivaranI samatAbhInI sahiSNutA joIne mANekazAhanuM hRdaya Azcaryamugdha banI gayuM. teo tarata doDyA ane Aga munivarane vadhu pIDA Ape te pahelAM ja tene bujhAvI nAMkhI. mANekazAha ghare AvyA; paNa temane UMgha AvatI nathI. nIMdaraDI temanI veraNa banI gaI hatI. tenuM mana satata pelA munivarane yAda karatuM rahyuM : aho! kevo tyAga ! kevI titikSA! kevI sahiSNutA ! kevI adbhuta samatA ! AvA pUjya munivaranI meM AzAtanA karI? zrAvakano suputra banIne meM AvuM adhama kRtya karyuM? prabho ! parIkSAnA nAme meM AcarelA mArA A duSkRtyanI mane kSamA Apo. mANekazAhano AtmA pazcAttApanA pAvakamAM satata jalI rahyo-are! mAre to munione zAtA ApavAnuM sukRtya karavuM joIe. tyAM meM temane dAruNa vedanA ApavArUpa duSkRtya AcaryuM? mAtA A jANaze to zramaNabhakta tenA haiyAne kevo kAramo AghAta lAgaze? ane. e samaye pastAvAnA punita jharaNAmAM mANekazAha pavitra banatA rahyA. TapakatAM azrunI sAthe temaNe aMtaramAM nirdhAra karI lIdho ke AvatIkAle pU. AcAryabhagavaMtazrI saparivAranAM mArA ghare pagalAM karAvuM... sakaLa saMghane paNa noMtaruM ane jAheramAM - bhara sabhAmAM mArA pApanuM prAyazcitta karuM tathA mananI zaMkAonuM samAdhAna karuM. prAtaHkALa thayo... sonalavarNA te prabhAte mANekazAha jaladI jAgyA. Aje UThatAM ja temanA hRdayamAM savizeSa utsAha ane umaMga najare caDhatA hatA. AnaMdaratie pUchyuM: " Arya putra! Aja ATalA jaladI kAM UThyA? vaLI tamArA moM upara Aje ullAsa ane umaMga paNa savizeSa dRSTigocara thAya che. kRpA karIne mane tenuM kAraNa jaNAvazo?" mANekazAha sollAsa bolyA : " AnaMda ! Aje tAruM, mAruM ane mAtAzrInuM haiyuM AnaMdasAgare hiloLA le tevuM kArya thavAnuM che. pU. A. zrI hemavimalasUrijI saparivArane Aje ApaNAM ghare nimaMtravAno chuM. sakaLa zrIsaMgha paNa padhAraze ane mArI manaHzaMkAonuM jAheramAM samAdhAna paNa thaze." AnaMdarati dvArA A samAcAra mAtA jinapriyAne maLyA. mAtA ane putravadhU baneno harSa haiye samAto nathI. putrane sUjhelI sadgaddhinA pratApe Ajano divasa mAtAne mana sonAno sUraja' hato. mANekazAhe pU. AcArya bhagavaMtanAM caraNomAM AgrahabharI vinaMtI karI : " gurudeva! Apa mArA AMgaNe padhAro. pravacanasudhA varasAvo ane mArA mananI zaMkAonuM samAdhAna Apo." pU. AcAryazrIe paNa mANekazAhanI prArthanAno svIkAra karyo. mANekazAhanI vizALa havelImAM AvelA mukhya khaMDamAM pravacanasabhA bharAI. zAhanI sAgraha vinaMtIthI vizALa saMkhyAmAM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 * tapAgacchAdhiSThAyaka caturvidha saMgha paNa upasthita thaI gayo. jenA haiye sarasvatI vasI che evA AcAryazrIe madhura svare dharmadezanA ApI. dhIragaMbhIra vANImAM vahetI e zAstronA nicoDa samI dezanA zrotAjanone maMtramugdha karI gaI. mANekazAhanA hRdayane paNa sparzI gaI. gaIkAle munivaranI karelI avahelanAno aparAdha aMtarane korI khAto hato. AcarelA duSkRtanA ochAyA hajI mananI dharatIne dhrujAvI mUkatA hatA. pApanuM prAyazcitta karavAno mANekazAhano nizcaya hato. pUjya gurudevanA pravacananI pUrNAhuti bAda mANekazAha UbhA thayA ane bolyAH " he pUjya AcAryabhagavaMta! gaI kAle meM eka bhayaMkara aparAdha Acaryo che. ApanA eka zreSTha munivara jyAre dhyAnamagna hatA tyAre ja temane jalatI mazAlanI Aga vaDe dajhADyA. temanI dADhI bALI nAMkhI. temanI cAmaDIne Aga vaDe dagdha karI mUkI. munionI sahanazIlatAnI parIkSA karavAnA miSe munivarane meM bhAre paritApa pahoMcADyo che. gurudeva ! mane prAyazcitta Apo. mArA jevA pAmarane punita banAvo. mane AlocanA ApavA dvArA ArAdhaka banAvo." AcAryazrIe madhura vacano dvArA kahyuM: " mANekazAha! tame je kRtya AcaryuM hatuM teno badho vRttAMta mane maLI cUkyo che. paraMtu Aje tame tamArA pApa badala je pazcAttApa anubhavo cho ane jAheramAM sAcA dile prAyazcittanI mAMgaNI karo cho tethI tame pApAtmA nathI; paNa puNyAtmA cho. " yAda rAkhajoH jinazAsanamAM ' pApa kare te pApI ja' evo ekAMtaniyama nathI; paraMtu ' pApa karyA bAda paNa je pazcAttApa na kare, pApathI zuddha thavAno prayatna paNa na kare te pApI.' evo niyama che. " pazcAttApa to pAvana jharaNuM che. temAM DUbakI laIne aneka AtmAo puNyazALI bane che. pApano pazcAttApa karanAro... ane pazcAttApanA pAvakamAM pApane rAkha karI denAro AtmA pApAtmA nathI, paNa puNyazALI che. tame pazcAttApa karI rahyA cho ane prAyazcitta mAMgo cho tethI tame jarUra puNAtmA cho." pU. AcArya bhagavaMte mANekazAhanI pApazuddhinI jhaMkhanAnI anumodanA karavA pUrvaka prAyazcittanuM pradAna karyuM. mANekazAhe vinata nayane teno svIkAra karyo. tyAM upasthita caturvidha saMgha, savizeSa jinapriyA mAtA ane AnaMdarati patnI A prasaMgathI parama pramoda pAmyAM. mANekazAha UbhA thayA. pU. AcAryazrIne namaskAra karIne bolyA : " pU. gurudeva! mArA manamAM ghaNA samayathI mUrtipUjA aMge aneka zaMkAo UmaTayA kare che. zuM mUrtipUjA zAstrIya che? vaLI... mUrti e to jaDa che. to siddhi (mokSa)nI prAptimAM jaDa mUrti upakAraka zI rIte bane? mUrtipUjA aMge ApaNAM zAstromAM prAcIna ullekho maLe che? AvI aneka zaMkAonuM Apa jevA jJAnI gurudeva dvArA jo mane samAdhAna maLaze to mane ane A samagra sabhAjanone atyaMta AnaMda thaze tathA satyamArgano prabodha lAdhaze." Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 201 pU. A. zrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAje jaNAvyuM ke " mANekazAha! tamArI zaMkAonuM samAdhAna karatAM mane ghaNo AnaMda thayo. kAraNa ke tenA dvArA tamane ane anya zrotAjanone paNa ghaNo lAbha thaze. " mANekazAha! ApaNAM AgamazAstromAM aneka sthaLoe mUrtipUjAnuM vidhAna Ave ja che. ApaNe tyAM bAra prakAranA ' aMgarUpa zAstro che, jene dvAdazAMgI' kahevAya che. temAM bAramuM aMga atyAre vicchinna che. agiyAra aMga upalabdha che. agiyAra aMgamAM pAMcamuM aMga " bhagavatI sUtra" eka mahAna AgamagraMtha tarIke prasiddha che. temAM tathA " rAyapAseNI " nAmanA graMthamAM paNa mUrtipUjAnuM spaSTa vidhAna che. draupadI ane sUryAbhadeve jinapratimAjInI pUjA karyAnAM spaSTa vidhAno zAstragraMthomAM maLe che. ' jJAtAsUtra' nAmanA AgamagraMthamAM zrI zatruMjaya tIrthAdhirAja para muktie gayelA " thAvAputra" nuM varNana paNa Ave che. mANekazAhe vacce prazna pUchatAM kahyuM: " bhagavaMta!A avasarpiNI kALamAM sauthI pahelAM koNe jinabimba bharAvyAM ane pUjyAM? " gurudeve savatsala javAba Apyo: " mANekazAha!prathama tIrthanAtha bhagavAna zrI AdinAtha paramAtmAnA suputraratna bharata cakravartIe aSTApada parvata upara pahelA zrI AdinAthathI mAMDIne chellA zrI mahAvIrasvAmI bhagavaMta sudhInA covIze ya tIrthakaronI, te te tIrthaMkaradevonI dehapramANa mUrtio bharAvIne sthApanA karI. ane tenI pUjA-arcanA karI hatI. A uparAMta zrI zatruMjaya girirAja jevA zAzvata tIrthano uddhAra karavAnuM satkRtya paNa zrI bharatarAje karyuM hatuM. "pU.A.zrI suhastisUrIzvarajI mahArAjAnA sadupadezathI saMprati mahArAjAe bhagavAna zrI mahAvIradeva pachI baso ne nevuM varSe savAlAkha jinamaMdiro banAvarAvyAM ane savAkaroDa jinapratimAo bharAvI hatI. saMprati mahArAjAnI pracIna jinapratimAo hajI Aje paNa bhAratavarSanAM seMkaDo jinamaMdiromAM upalabdha thAya che. "paramAtmA zrI mahAvIra bhagavaMtanA vaDIla baMdhuzrI naMdivardhana rAjAe prabhu mahAvIranA jIvaMtakALamAM je, bhagavAna mahAvIradevanI jinapratimAo bharAvI hatI ane judAM judAM sthaLoe padharAvI hatI, jemAM rAjasthAnamAM nAMdiyAmAM prabhu mahAvIradevanI pratimA Ajeya manohara lAge che. diyANAmAM jIvitasvAmI tarIke virAjita paramAtmA vIranI pratimA DuMgaronI hAramALAmAM camatkArika gaNAya che. nANAmAM paNa suMdara pratimAjI vidyamAna che. rAtA mahAvIra, mUchALA mahAvIra vagere bhavya tIrtho rAjasthAnanI dharatIne dhanya banAvI rahyAM che. mahuvAmAM paNa bhagavaMta mahAvIradevanI manohAriNI mUrti vidyamAna che.. " zrI zreNika mahArAjAe AvatI covIsImAM thanArA prathama tIrthaMkara zrI padmanAbha svAmInI mUrti bharAvI che. vastupALa ane tejapALe rUDAM ane raLiyAmaNAM Abu-delavADAnAM divya maMdiro.... acalagaDhanuM alaukika jinamaMdira... enI adbhuta kalAkArIgarInA kAraNe Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 tapAgacchAdhiSThAyaka jagavikhyAta banyAM che. " dharaNazAhe baMdhAveluM rANakapuranuM 1444 thAMbhalAovALuM jinamaMdira sAthe ja bhavyAtibhavya che. nalinIgulma vimAnanA AkAranA e jinamaMdirane nIrakhatAM svargalokanI indrapurI yAda Ave! te samaye te jinAlayanA nirmANa kAje dariyAvadilanA svAmI dharaNazAhe navvANuM karoDa suvarNamudrAono saccaya karyo hato. " kesariyAjI tIrthamAM AdIzvara bhagavAnanI pAvana pratimA kesariyAnAtha' tarIke prakhyAta che. tenI bhaktimAM jaina-arjunanA bheda bhulAI gayA che. sahune mATe te deva Aje ArAdhya banI gayAche. " zrIpALa mahArAjA ane mayaNAsuMdarIe zrImunisuvratasvAmInA zAsanakALamAM tenI pUjA-bhakti karI hatI ane tenAthI zrIpALa rAjA koDharogathI mukta banyA hatA. " A ja nagarI ujjainImAM Avela avaMtI pAzrvanAtha prabhunI pratimA paNa ati prAcIna che. aMtarikSa pArzvanAthano mahimA paNa apAra che. te paNa ati prAcIna pratimA che. Abu, zatruMjaya ane giranAra Adi aneka tIrthono mahimA zAstromAM spaSTa varNavAyo che. " zrI zaMkhezvara pAzrvanAtha bhagavaMtanI pratimA to prAcInamAM prAcIna che. dAmodara bhagavAna ! gaI covIzImAMnA e navamA tIrthapatinA zAsanamAM aSADhI nAmanA zrAvake A zaMkhezvara pArzvanAthanI pratimA bharAvI hatI.devaloka, mRtyuloka ane pAtALaloka...traNe lokamAM A pratimA pUjANI che. juga juga jUno ane gauravabharyo eno itihAsa paNa alaukika che. zrIkRSNa mahArAjAnA samayamAM tenuM havaNajaLa chAMTavA mAtrathI " jarA ' nAmanI vidhA bhAgI gaI hatI. " Ama AgamonAM vidhAno dvArA ane itihAsanA avalokana dvArA pratimApUjana zAstrasiddha che. mATe ja mANekazAha! tamAre jinamUrtinI pUjAnI zAstrIyatA ane upAdeyatA aMge koI zaMkA rAkhavAnI jarUra nathI. "vaLI... jaDa evI paththaramAMthI nirmita jinamUrti zI rIte siddhipadanI prAptimAM sahAyaka bane? e tamArA praznano javAba e che ke, A saMsAramAM evI seMkaDo cIjo 'jaDa' hovA chatAM te 'cetana evA AtmAne upakAraka thAya che e hakIkata che. " are ! sauthI paheluM to A zarIra ! pudgalonuM baneluM jaDa hovA chatAM AtmasAdhanAmAM sahAyaka banIne zivapadaprAptimAM kAraNa bane chene? jaDa evo sAdhuveza saMyamasAdhanAmAM sahayogI che ne? tema jinamUrti e jaDa hovA chatAM zubha AlaMbana che, puSTa AlaMbana che. jinamUrtinA darzanathI teo pratye anurAga ane bhakti jAgRta thAya che ane jinanI bhakti jinapadanI prAptimAM ananya kAraNabhUta che, te vAtano apalApa kayo buddhimAna karaze? mATe badhA ja kuvikalpono tyAga karIne, have tame jinamUrtinI ArAdhanA ane upAsanAmAM tatpara banI jAo, te ja tamArA mATe zreyaskara che." Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 203 pU. AcArya bhagavaMtanI zAstrasiddha itihAsa-sApekSa vANI mANekazAhanA jIvanamAM ajavALAM pAtharI gaI. mithyAtvatimira dUra thayo ane samakita-bhAnu pragaTI UThyo. mahA suda pAMcamanA e punita prabhAte mANekazAhe samyakatvamUlaka bAra vratano svIkAra karyo ane pratidina paramAtmapUjA karavAno saMkalpa paNa svIkAryo. pU. gurudevone uttama vastra-pAtrAdi vahorAvIne gurubhakti karI. zrIsaMghamAM prabhAvanA karI. dInahIna ane duHkhIjanone anukaMpAdAna karyuM. ' have pachI mANekazAhanuM punaH jIvana-parivartana thaI gayuM. AThama-caudasa jevA parva divasoe teo pauSadha karatA pratidina aSTaprakArI jinapUjA karatA.... sadguruonI zuzruSA ane bhakti karatA. Ama mANekazAhanA dharmaniSTha jIvanathI prasannacitta banelI mAtA jinapriyA ane patnI AnaMdarati have ghI-yukta bhojana Aroge che ane saullAsa zrAvikAnuM jIvana jIve che. pU. A. zrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAjA grAmAnugrAma vihAra karatA karatA AgrA zaheramAM padhAryA. yogAnuyoga evo banyo ke vyApAranA kAmakAja mATe mANekazAha paNa AgrA AvyA. mANekazAha have zraddhAsaMpanna zrAvaka banyA hatA. zraddhALu zrAvaka navA grAma-nagaramAM jAya eTale tyAM sarvaprathama jinamaMdiramAM jinezvaradevanAM darzana kare, ane pachI sadguruno suyoga hoya to temane vaMdana kare. mANekazAhe AgrAmAM AvelA jinamaMdiranAM darzana-pUjana karyA. ane pachI temane samAcAra maLyA ke potAnA paramopakArI gurudevazrI AgrAmAM ja cAturmAsArthe padhAryA che. ASADha mAsamAM varSARtunA AraMbhe vAdaLImAMthI pahelI meghadhArA varase ane mayUranuM mana jevuM AnaMdavibhora banI jAya..! e kevuM mana mUkIne nAce...! basa.. e ja rIte pU. gurudevazrInA darzananI madhura kalpanAthI mANekazAhano manamayUra paNa AnaMdavanamAM jANe nRtya karI rahyo. ane romarAji vikasvara thaI gaI. mANekazAha sIdhA gurudevazrInA darzana kAje doDyA." matthaNa vaMdAmi" kahIne zAhe guruvaMdana karyuM ane gurudevanI sukhazAtA-pRcchA karI. gurudeve maMgala AziSa rUpa ' dharmalAbha ardhI temanI dharmArAdhanAnI khabara pUchI. A divasomAM AgrA zahera pUjya gurudevazrInI cAritrya-pratibhA, tapomayatA ane prakhara pravacanazaktinA prabhAve gheluM banyuM hatuM. temanA mukhakamaLamAMthI vahetA pravacana-parAganuM puNyapAna karavA mATe hajAro jaina-jainatarono pravAha roja pravacanasabhAmAM UbharAto hato. AvA dhanya avasarane dharmajana kema cUke? ApaNA mANekazAha paNa sAcA dharmI hatA. temaNe paNa cAturmAsa gurusAMnidhye gALavAno nirNaya karI saghaLo vyApAra-dhaMdho munImone soMpI dIdho ane pote guruzuzruSA, pravacana zravaNa ane namaskAramaMtranA jApamAM lIna banyA. sAmAyika, pratikramaNa ane pauSadhavratanA ArAdhanamAM magna banyA. AtmadharmanI anokhI carcA-vicAraNAmAM Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 tapAgacchAdhiSThAyaka mANekazAhano samaya vyatIta thavA lAgyo. cAturmAsamAM ' zatruMjaya mAhAbhya' nAmanA graMtharatna upara pU. AcArya gurubhagavaMtazrInI pravacanadhArA vahevA mAMDI : " zrI zatruMjaya girirAja ! panoto teno prabhAva! AtmAne saMsAra-aTavImAMthI ugArIne siddhipadanA svAmI banAve tevo teno prabhAva! "tAre tene tIrtha kahevAya paNa A to tIrthAdhirAja ! jyAM anaMtA AtmAo siddhipadane pAmyA che, eno mahimA tribhuvanavikhyAta che. " siddhAcala zikhare dIvo re, AdIzvara alabelo che." siddhAcalanA zikhare birAjelA alabelA AdIzvara dAdAnA darzane ghora pApIo paNa pAvana banyA che. " pApI abhavi je najare na dekhe, hiMsaka paNa udvarIe.... vimalagiri jAtrA navvANuM karIe." " abhavya AtmAo A girirAjanI pAse pharakI paNa zakatA nathI. ane hA... je A girivaranuM darzana ane sparzana kare te niyamAbhavya ja hoya tevuM zAstravacana che. ghora hiMsaka AtmAone A girivare uddharyA che. "mAnavajanmAro teno ja saphaLa che, ke jeNe A girivarane vAMdhA che, pUjyA che, stavyA che. A pAvana tIrthanuM astitva anAdikAlIna che. enI asmitA ajoDa che. enI guNagarimA anaMtakALa sudhI vidyamAna rahevAnI che. "siddhAcalanuM zaraNa svIkAre te AtmA siddhipadane pAme ja! savAla che mAtra bhAvapUrvaka ananya zaraNAgati svIkAravAno ! siddhapadane pAmavAnuM acala je Asana tenuM nAma siddhAcala! " mahAvideha kSetramAM viharamAna bhagavAna zrI sImaMdharasvAmI jevA tIrthaMkara prabhu kahe che: 'A zatruMjaya girirAja jevuM mahAna tIrtha AkhA vizvamAM bIjuM koI nathI.' " koI aneruM jaga nahi. e tIratha tole, ema zrImukha hari AgaLa, zrI sImaMdhara bole." " jenA upara rAyaNavRkSa bhaktonA vAMchitane pUre che. nava TrakomAM patharAyelAM judAM judAM maMdiro jANe maMdironI mahAnagarI' nA hoya! ema vilasI rahI che. " je tIrthAdhirAja para bhagavAna zrI neminAtha sivAyanA A covIzInA trevIza trevIza Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 205 tIrthaMkaradevo padhAryA che. ane AvatI covIzInA padmanAbhasvAmI Adi tIrthaMkaradevo paNa je pAvanagiri para padhAravAnA che. te tIrthane 'tIrthAdhirAja'nuM biruda maLe temAM navAI zIdane?" pU. AcAryazrI tIrtha zatruMjayagirino mahimA pratidina pravacanamAM samajAve che. eka vAra pUjyazrIe pharamAvyuM ke." A puNyatIrthane judA judA sthaLethI nIrakhatAM tenA suMdara svarUpanAM avanavAM darzana tamane thaze. valabhIpura (vaLA) taraphathI tame girirAjane nihALazo to jANe madamasta gajarAja sUMDha laMbAvIne sUto hoya tema jaNAze. zetruMjI nadInA pUrva vibhAga taraphathI jotAM tyAMnAM jinamaMdiro te pravahaNa (vahANa)nI dhajA samAna zobhe che. " kevaLajJAnI zrI aImuttA munie ane zrI nAradajIe A girivarano je moTo mahimA gAyo che, teno kahetAM pAra Ave ema nathI. " eka karoDa mANasone bhojana karAvavAthI jeTaluM puNya prApta thAya teTaluM puNya A girirAjamAM AvIne eka upavAsa karavAthI prApta thAya che. " je puNyAtmA chaTha karIne A tIrtharAjanI sAta jAtrA kare te trIje bhave muktipadane vare che." " anya tIrthomAM brahmacaryapAlana ane ugra tapazcaryA karavAthI je puNya prApta thAya. tenAthI vadhAre puNya zrI siddhAcalajImAM vasavAthI thAya che. zrI zatruMjaya tIrthanI sparzanAthI sarva tIrthonA darzana-vaMdananuM puNya ArAdhakane prApta thaI jAya che. A tIrtharAjanI sparzanA karavAthI samyagdarzana nirmaLa bane che. tenI navvANuM yAtrA karavAthI saMsAranA saghaLA bhayono nAza thaI jAya che. " sametazikharajI, pAvApurI, giranAra, caMpApurI, rAjagRhI Adi tIrthonAM darzana-vaMdana karatAM so gaNo lAbha A girivaranAM darzana karavAthI thAya che. tenuM pUjana karatAM hajAragaNuM, tyAM pratimA bharAvavAthI ane te tIrthanI rakSA karavAthI anaMtagaNuM phaLa prApta thAya che." pU.AcAryazrI hemavimalasUrivaranI sumadhura dharmadezanAnuM amRta sabhAjano dharAI dharAIne pItA hatA. vaknatvano vAdvaibhava zrotAonAM haiyAMne DolAvato hato, paraMtu zrotAonI A sabhAmAM eka jIva anokho beTho hato. te hatA mANekazAha. mANekazAhano mana-moralo to mana mUkIne jANe nAcI rahyo hato. zAhanA aMtaramAM to pAlItANAnA e manamohaka girivaranI AkRti jANe kotarAI UThI hatI. teNe bharasabhAmAM UbhA thaIne gurudevane prArthanAsUre kahyuM, "gurudeva! mAre pratijJA levI che. kArataka suda pUrNimA pUrNa thayA bAda. cauvihAra sAthe.. maunanA paccakhANapUrvaka... zrI navakAramaMtra ane zatruMjaya girirAjanA satata smaraNa sahita.. Avazyaka kriyA ane ArAdhakane yogya vidhipUrvaka page cAlatAM cAlatAM zrI zatruMjayatIrthanI huM yAtrA karIza. jyAM sudhI huM girivaranAM darzana na karuM tyAM sudhI mAre annajaLano tyAga." mANekazAhanI kaThora pratijJAnI vAta sAMbhaLIne zrotAjano stabdha banI gayA. aho ! Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 tapAgacchAdhiSThAyaka dhanya mANekazAha! dhanya tamArI pratijJA! AvI ugra ane ATalI kaThora pratijJA !! zrotAonA haiyethI zatazaH dhanyavAdanAda guMjI UThayA. gurudeva dIrghadraSTA hatA. bhAvinA bhedanA akaLa jJAtA hatAM. temaNe sAvadhAnInA sUramAM kahyuM: " mANekazAha! tamArI bhAvanAnI huM kadara karuM chuM. bhAvanA ati uttama che; paNa A pratijJA ati muzkela che. AgrAthI zatruMjayagiri ghaNo dUra che. anna ane jaLa vinA tyAM sudhI pahoMcavuM ati kaThaNa che." " gurudeva! ApazrI mane aMtaranA AziSa arpo. ApanA AziSanuM baLa, e ja mArAM anna ne jaLa ! anna-jaLa anaMtA janmomAM ArogyAM. have to tene tajIne girirAjanI jAtrA karavI che. tIrthAdhirAja zatruMjayanA dhyAnamAM kadAca prANa cAlyA jAya to mane tenI paravA nathI. gurudeva! pratijJA Apo. AziSa Apo ane mArI bhavayAtrAne TUMkAvavA tIrthayAtrAno Adeza Apo." mANekazAhano saMkalpa daDha hato. enA saMkalpanI pAchaLa AtmAnI ajaba zakti chupAyelI hatI. saMkalpa ja durArAdhya che. siddhi to susAdhya che. saMkalpa sAdhya thayo to pachI siddhi to sAdhya banIne ja rahe che. ane.... pU AcAryazrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAjAe sakaLa saMgha samakSa tIrthapati zatruMjayanI padayAtrA karavAnI pratijJA mANekazAhane ApI dIdhI. Aso suda paMcamInA uttama divase uttama samaye... traNa namaskAra maMtranA jApa pUrvaka mANekazAhe te pratijJAno svIkAra karyo. pratijJAnA svIkAra bAda jANe mANekazAhanuM mukhAravinda sUrya sama tejomaya ane kAMtimaya banI gayuM kArtikI pUrNimA AvI.. pU. AcAryazrIdevazrInuM cAturmAsa pUrNa thayuM. sAthe pelo ' zatruMjaya mAhAbhya' grantha paNa pravacanamAM pUrNa thayo. pU. gurudevazrInA aMtaranA AzIrvAda ane mAMgalika zravaNa karIne mANekazAhe zatruMjayagiri prati prasthAna karyuM. AgrAnA samasta zrIsaMghe sneha ane zubhAziSa sAthe vhAlabharI vidAya ApI. mANekazAhano utsAha ajaba hato. umaMga gajaba hato. dhairya ane sAhasa anupama hatAM. apUrva ullAsa ane utsAha sAthe temaNe zatruMjaya prati padayAtrA prAraMbhI. anna ane jaLanA saMpUrNa tyAgapUrvakanI AvI padayAtrA ane tIrthayAtrA prAyaH jANI nathI. bhISmapratijJa bhISmanI adAthI A mahAna mANekazAha zatruMjaya samo tIratha nahi e gItakaDIne raTatA raTatA AgaLa vadhe jAya che. | gujarAtamAM pAlanapura pAse magaravADA gAma che. tenI pAse AvelA jaMgalamAMthI mANekazAha pasAra thaI rahyA hatA. manamAM eka ja dhyAna cheH jaya AdIzvara ! Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 207 A dhyAna sAthe mANekazAha jaMgalamAM pravezyA. jaMgala te kevuM! ghora bhayaMkara jaMgala. aDAbIDa jaMgala, jyAM DAkuono vasavATa che ane trAsa che tevuM jaMgala. DAkuonI najare mANekazAha caDI gayA. dekhAve vANiyA jevA lAgatA mANekazAha pAse puSkaLa dhana-daulata chupAyelI haze! AvI AzAnA kAraNe DAkunA saradAre rADa pADI : "aya musAphira ! Ubho rahe ane tArI pAse je kAMI dhana-daulata hoya te amane ApI de." paNa duniyAnA khyAlathI nirALA banI gayelA ane siddhagirinA dhyAnamAM tallIna banI cUkelA mANekazAhanA mana sudhI e avAja pahoMcyo nahi. ane mANekazAha to jaya zrI zatruMjayanA raTaNa sAthe Agekadama baDhAvya ja gayA. DAkunA saradArane roSa caDhayo. teNe sAthI DAkuone Adeza Apyo " AkramaNa...!" ane ughADI tagatagatI talavAra laIne DAkuo mANekazAha upara tUTI paDyA. AvelI vipattine saMpatti samajIne temaNe manane kSamAmAM parovI dIdhuM. samatArasamAM AtmAne jhIlato rAkhyo ane aMtaramAM " jaya zrI siddhAcala", " jaya jaya zrI AdinAtha"no ajapAjapa karatA karatAM mANekazAhano deha tyAM ja dharatI para DhaLI paDyo. talavAronA prahAre zarIranA traNa bhAga thaI gayA. mAthuM! paga! ane dhaDa! jenA haiye satata girirAjanuM dhyAna hoya! jenuM mana arihaMtanI bhaktimAM ekatAna hoya! ane jenA navakAramaMtramaya prANa hoya! tenI zubhaMgati na thAya temAM Azcarya zuM? dharmaratnaziromaNi samA mANekazAha mRtyu pAmIne vyaMtaranikAyanA yakSendra mANibhadra rUpe indra banI gayA. IrSAnI Aga bhAre bihAmaNI che. bAhya Aga to sArI. temAM dAjhatA mANasane bIjA joI paNa zake, ane zakyataH bacAvI paNa zake; paraMtu IrSAnI Aga bhItarI Aga che. temAM jalato AdamI jalyA ja kare. bIjo koI mANasa tene bacAvI nA zake. jalatAM jalatAM eka divasa IrSyALu pote pUro thaI jAya; paNa pelI Aga - IrSAnI Aga... Aga- to sadA jalatI ja rahe. mANekazAhanA aMtaramAM mUrtipUjA pratye aNagamo jagADanArA ane jinabhaktithI temane dUra karanArA kaDavAmatI sAdhuone jyAre jANa thaI ke mANekazAhe lokamata tajI dIdho che ane punaH temaNe jinamUrtinI pUjA karavAno prAraMbha karyo che. tyAre temanuM aMtara IrSAnI AgamAM jalavA lAgyuM - are! koNa che evA mANaso jeNe amArA bhakta mANekazAhane dharamULathI palaTI nAMkhyA? punaH jinamUrtinA upAsaka banAvI dIdhA? tapAsa karatAM pU. A. zrI hemavimalasUrIzvarajI ma. nuM nAma temane jANavA maLyuM ane.. IrSAnI AgamAM baLIne mAnasika rIte aMdhAdhUMdha banelA te sAdhuoe, A jainAcArya ane Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 temanA munione maraNAMta kaSTa ApavAno bhayAnaka nirNaya laI lIdho. kaDavAmatI AcAryanI mati Aje sAce ja kaTu ane kuMThita banI gaI hatI. temaNe bhairavadevanI sAdhanA AraMbhI. malina Azaya pUrvaka maMtra taMtra ane yaMtranA prayogo zarU thayA. ugra tapa ane jApanA prabhAve bhairavadeva hAjara thayA. " AcAryazrI ! zA mATe Ape mane bolAvyo? bhairavadeva maMtrazaktithI kheMcAIne AvyA hatA. " AcArya hemavimalasUrijInA sAdhuone ane temane - sahune pahelAM cittabhramita karI daI, pachI mRtyunA mukhamAM dhakelI dho." IrSyAnI AgamAM baLatA--jhaLatA kaDavAmatI AcArye bhairavane AjJA karI. bhairavadeva maMtrazaktithI baMdhAI gayelA hatA. tethI temane 'hA' pADavI paDI. " tathA'stu" (tema ja thaze) ema kahIne bhairava vidAya thAyA. A bAju taponiSTha ane saMyamaniSTha AcArya zrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAje potAnA ziSya parivAra sAthe, AgarAnuM cAturmAsa pUrNa karIne vihAra karyo. AsapAsanAM kSetromAM teo paribhramaNa karatA rahyA. teozrIe have mAravADanI bhUmi prati prasthAna karavAno nirNaya lIdho - ane durghaTanAono durAraMbha thayo. '' tapAgacchAdhiSThAyaka eka yuvAna munivaranuM citta bhramita thayuM, jenA nakhamAM ya roga na hato... yauvanane AMgaNe UbhatA ane suMdara saMyamajIvana jIvanAra A yuvA munivaranA ilAja mATe aneka vaidyonA upacAro zarU karavAmAM AvyA, paraMtu koI paNa auSadha-upacAra kAmiyAba na banyA. aMte e munivare samAdhi pUrvaka potAno deha tajI dIdho. sahavartI munione hajI samajAtuM na hatuM ke Ama acAnaka A munivarane zuM thayuM ? kema emanI cira vidAya thaI gaI? prazna anuttara rahyo. sahavartI munionI AMkhamAM AMsu UbharAyAM. AcArya bhagavaMtanAM netro paNa sajaLa banI gayAM. bIjA eka munine cittabhramano roga lAgu paDayo. vaidyonA upacAro zarU thayA paNa aMte badhuM niSphaLa ! bIjA te saMyamI munivara paNa svarge sidhAvI gayA. jaina saMghamAM sopo paDI gayo. ghara-gharamAM ane galI-galImAM be--be munionA acAnaka mRtyunI ja carcA thavA lAgI.. kAraNa jaDatuM nathI. AcArya ane sahavartI munio kazuM vicAre te pahelAM, eka pachI eka munivaro cittabhramita thavA lAgyA. saghaLA upacAro niSphaLa banavA lAgyA. sattara sAdhuomAMthI dasa dasa muniono bhoga levAI gayo. jaina saMghomAM hAhAkAra macI gayo. sarvatra bhaya ane saMtApanuM sAmrAjya chavAI gayuM. pU. AcAryadevazrI jJAnI hatA, vicakSaNa hatA. temaNe tarkabuddhithI nirNaya karI lIdho ke : A koI daivI prakopa che ane tenA nivAraNa mATe daivI sahAya ja jarUrI banaze. bhAvi saMgharakSA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjI mANibhadradeva 209. kAje ane Azrita munionA jIvananI rakSA kAje Aje devI upAsanA anivArya banI che. nizrAvarte munigaNa ane sakala saMghane A nirNayanI jANa karI ane jJAna-dhyAna ne tapa-japamAM pravRtta rahevAno upadeza ApI sUrideva potAnI upAsanA-sAdhanAmAM annajaLa ane nidrAno tyAga karI besI gayA. eka alaga khaMDamAM sUrizrIe sAdhanA AraMbhI. tapa-japa ane dhyAnano yajJa AraMbhAI gayo. A samaya daramiyAna caturvidha saMgha paNa vidhavidha jJAnasAdhanAmAM tallIna banyo. viziSTarUpe jinapUjA, brahmacaryapAlana, AyaMbila, aTTama, namaskAra maMtrano jA5 Adi vividha ArAdhanAo zrIsaMghamAM thavA lAgI. pU. AcAryadevazrIne satata agiyAra-agiyAra divasanA nirjaLa upavAsa thaI gayA. saMgha ciMtAtura banyo che. ziSyonAM mAM para vyathA dekhAya che agiyAra-agiyAra divasanA upavAsa! jaLanuM TIpuM moMmAM gayuM nathI ! pUjyazrIne kAMI thaI to nahi jAya ne? agiyAramA upavAse rAtre zAsanadevI sAkSAt darzana Ape che - jANe sAdhanAnuM siddhimAM samavataraNa thAya che. zAsanadevI kahe che : " sUrideva! zIdane sAda dIdho mane? kapAkArya pharamAvo." "he zAsanadevI! chellA keTalAka samayathI mAro samudAya daivI upadravamAM sapaDAI gayo che. mArA saMyamI ane tapasvI munio acAnaka mRtyunA mukhamAM dhakelAI rahyA che. tame jaNAvo ke A upadravane karanAra deva koNa che? ane tenA nivAraNano upAya zo? " pUjyazrIe zAsanadevIne pUchyuM. javAba maLyoH " he pUjya sUripuraMdara ! A upadrava avazyadaivI che. amuka mAnavo dvArA AkarSita thayelo duSTa deva ApanA munivaronA motanuM nimitta banyo che. paraMtu have te bhayathI Apa mukta banI jAo. Apa gujarAtanA pAlanapuranI pAse magaravADA padhAro. tyAM Apane viziSTa zaktidhArI devanI prApti thaze ane tenA dvArA Apa duSTa devanA A upadravathI mukta banI jazo." pUjyazrIne zAsanadevatAnA javAbathI saMtoSa thayo. teozrIe agiyAra upavAsanuM pAraNuM karyuM. pachI yogya avasare munigaNane ekatrita karyo ane jaNAvyuM: " he ziSyo ! tame ema na mAnazo ke ApaNI sAdhanA pUrNa thaI che. zAsanadevanI ArAdhanAnA kAraNe ApaNane koI duSTa devatA ja A upadrava kare che, te samajAI gayuM che. vaLI tenA nivAraNano upAya paNa temaNe jaNAvela che. te mATe ApaNe gujarAtanA pAlanapura tarapha prayANa karavuM paDaze. AvatIkAle ja ApaNe gujarAta tarapha prasthAna karIzuM." - guru-AjJAne jinAjJA tulya samajatA pU. munivaro, pU. AcAryadevazrInI sAthe vihAra kAje kaTibaddha banyA. pU. AcAryadevAdi muni parivArane vaLAvavA mATe sakaLa zrIsaMgha ekatrita thayo. vidAyaveLAe pUjya gurudeve mAMgalika zravaNa karAvyuM ane jaNAvyuM ke, " he zAsanabhakta zrAvako ane zrAvikAo ! ApaNA sahu upara daivI upadrava AraMbhAI cUkayo che. tenuM nivAraNa Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 tapAgacchAdhiSThAyaka thAya te mATe ja huM gujarAta tarapha jAuM chuM. ane jyAM sudhI amArA dvArA te upasarga-nivAraNanA pAkA samAcAra na maLe tyAM sudhI tamAre sahue viziSTa tapajapa Adi dharmadhyAna cAlu ja rAkhavAnuM che." pU. gurudevazrInI AjJAne zrIsaMghe mAthe caDhAvI ane vihArayAtrA AraMbhAI. lakSyabindu sudUra hatuM ane sAdhanA jaladI AraMbhavI jarUrI hatI. tethI pU. gurudevoe vihAra khUba jhaDapI karavA mAMDyo. ugra vihAra karatAM karatAM pUjyazrI AcAryadeva Adi munipuMgavo magaravADA padhArI gayA. magaravADAnuM e ja bihAmaNuM jaMgala AvI pahoMcyuM. tyAM rAyaNavRkSanI nIce aTTama ArAdhanA karavA sAthe pU. AcAryadeva kAusagga dhyAnamAM lIna banyA. mANekazAha zatruMjaya girivaranuM paLa-paLa dhyAna dharatAM dharatAM mAnava maTIne deva banyA. deva ja nahi, devendra banyA. mANekazAha maTIne teo mANibhadravIra nAmanA devendrapadane varyA. mANibhadravIrano paricaya paNa prabhAvazALI che. temanA dehano varNa zyAma che, paraMtu temanuM teja ane kAMti jhagamaga jhagamaga jhaLakI rahyAM che. priya temanuM darzana che. pramANopeta hAtha,paga ane anya upAMgo che. temanA hAtha, paga, nAka, nakha, jIbha ane hoThano varNa lAla che. mANibhadrajInA mastaka para lAla ratnayukta muguTa zobhI rahyo che. vividha alaMkArothI temano deha teja verI rahyo che. temanA mukha upara maMdirano AkAra che te maMdira zrI siddhAcalajIne pratIkarUpe che. temAM AdinAtha bhagavAnanuM padacihna che. temanI daSTi satata te jinamaMdira tarapha ja rahe che--jANe teo paLepaLa paramAtmAnuM ja dhyAna dharI rahyA che. trizUla, Damaru, mugala, aMkuza ane nAganAM cihnothI yukta temanI cha bhujAo zobhAyamAna che. zveta airAvata hAthI temanuM vAhana che. cosaTha jogaNIo ane bAvana vIro mANibhadrajInI sevAmAM haMmezAM tatpara rahe che. viza vIza hajAra mANibhadrajInA sAmAnika devo zobhI rahyA che. aneka jAtanI Rddhi ane samRddhionA teo svAmI che. viziSTa temano vaibhava che ane vizALa temano parivAra che. gItasaMgIta ane vAjiMtronA ninAdathI mANibhadrajInI devasabhA zobhI rahI che. te samaye sonArane maDheluM mANibhadrajInuM siMhAsana calAyamAna thayuM. sabhAmAM upasthita devo stabdha banI gayA. aMgarakSaka devo tarata doDI AvyA ane devendra mANibhadrajInI rakSA kAje tatpara banI gayA. zrI mANibhadrajIe potAnA avadhijJAnano upayoga mUkayo ane avadhinA ajavALe temaNe jANyuM ke, "aho ! A to mArA parama upakArI gurudeve ArAdhelI viziSTa tapazcaryAno Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 211 camatkAra che, jemanI punita preraNAnA pratApe huM zatruMjayanA dhyAnamAM lIna banyo... girirAjanI punita yAtrA kAje huM nIkaLyo ane aMte AvuM divya devatAI svarUpa pAmyo chuM. te mArA gayA bhavanA mahAna upakArI gurudeva zrI hemavimalasUrIzvarajI ma.sA. mArA magaravADAnA mULa sthAne padhAryA che. teozrInI ArAdhanAnA baLe mAruM siMhAsana calita thayuM che. to lAva ! huM zIdhra sadgurunAM caraNomAM pahoMcI jAuM." guru-upakAranuM smaraNa karatA mANibhadradeva paLavAramAM gurudevazrInI saMmukha hAjara thayA. pratyakSa pragaTa thaIne gurucaraNomAM bhAvapUrvaka vaMdana karyuM. pachI vinata svare mANibhadrajI bolyAH " gurudeva ! A ApanA sevakane najare nihALo ane kRpAdaSTi varasAvo. ApazrIe mane oLakhyo?" pU. AcAryadeve AMkho kholI. sAme eka divya tejomaya pratApI puruSa Ubhelo dekhAya che. sUrivarSe dharmalAbha nI AziSa arpI ane kahyuM " ApanA svarUpane nihALatAM Apa devAtmA cho tema spaSTa jaNAya che." " nA! gurudeva! huM devAtmA to chuM ja paNa oLakhANo nahi. mAro ane Apano gayA janmano vizeSa paricaya che. e rIte Ape mane oLakhyo?" mANibhadra Indra vadhA. sUrideva vicAra karatA rahyA. temanuM devI rU5 nihALatA ja rahyA. tyAre mANibhadrajI bolyA " guruvarya! huM to Apano caraNasevaka mANekazAha chuM. ApanI pAvana preraNAe anna jaLanA tyAgapUrvaka zatruMjaya girivaranA darzana-pUjana kAje huM pagapALA jaI rahyo hato tyAre A ja magaravADAnI bhUmi upara DAkuoe mArA dehane talavAranA prahArathI vizIrNa karI nAMkhyo. paraMtu mRtyunI paLomAM ya mAruM mana siddhAcalajInA tIrthAdhipati prabhu AdinAthanA dhyAnamAM layalIna hatuM. tethI ja zubha dhyAnamAM marIne huM vyaMtaranikAyano yakSendra mANibhadra banyo chuM. mArI pahelAMnA mANibhadradeva cyavana pAmyA, tethI temanA ja sthaLe huMutpana thayo. mAruM nAma mANibhadradeva ja che. mArI AvI uttama gatinI prAptimAM Apano ja prabhAva mukhya kAraNa svarUpa che. " gurudeva! have ApazrI jaNAvo ke Ape mane kema yAda karyo? " mANibhadravIra bolyA. guruvare kahyuM : "he mANibhadra ! AgrAthI vihAra karyA bAda amArA munisaMgha para bhAre AphatonA oLA UtarI paDyA che. amArA dasa-dasa munivaro cittabhramita banI jaIne maraNa zaraNa banyA che. ane agiyAramA eka munirAja e ja rIte cittabhramanA roganA bhoga banyA che. indrarAja ! muni 1 upara AvI paDelA A ghora upasarganA kAraNane zodhIne tenuM nivAraNa karavuM te tamAruM kartavya che. zAsananI rakSA kAje tamArI zaktiono sadupayoga karo." tarata ja mANibhadrajI bolyA " gurudeva! Apa have nizciMta banI jAo. ApanI uparanAM vidgonuM avazya nivAraNa thaI jaze." ane devendra avadhijJAnano upayoga mUkIne joyuM " are ! A to mArI ja senAmAM rahelA kALA-gorA bhairava devo, mArA sevako mArA ja paramopakArI gurudevone parezAna kare che." Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 tapAgacchAdhiSThAyaka tarata ja mANibhadrajIe te kALA-gorA bhairavadevone potAnI pAse hAjara thavAno hukama karyo. svAmInI AjJA thatAM te banne devo hAjara thayA. devendra prakopa sAthe jaNAvyuM " are ! A tame zuM dhatiMga AdaryuM che? devAtmA banIne pApAtmAone chAje tevA pApI dhaMdhA tame kema karo cho? tapa, tyAga ane saMyamathI jIvanane ajavALatA ane samyajJAna vaDe jagatanA jIvone ujALatA A mahAmunio to bhaktine pAtra che. tenA badale temane mRtyune havAle karavAno dhaMdho tame kema mAMDyo che?" tyAre kALA-gorA bhairava bolyA : " svAmi ! ame ApanA sevaka ane Apa amArA svAmIA saMbaMdhane ame bhUlI gayA nathI, paraMtu kaDavAmatI AcArye amArI upAsanA karI che. amane maMtrazaktithI bAMdhI lIdhA che ane ame temane vacana ApI cUkyA chIe ke tamArI icchA mujaba ame dhIre dhIre AcArya hemavimalasUrijInA sAdhuone ane AcAryane paNa cittabhramita karIne maraNane zaraNa karI daIzuM. * " ame jANIe chIe ke amAruM A kArya pApakArya che; chatAM ye ame tene choDI zakatA nathI. bhale.. ame ApanA kodhanuM bhAjana banIe; paNa amo jemane vacana ApI cUkyA chIe teno droha amArAthI kema thAya? " " to sAMbhaLo. tamArAthI vacanadroha na thAya ane svAmidroha thaI zake? ane tema chatAM tame tamArA duSTa kAryathI pAchA pharI zako tema nA ja ho, to mArI sAthe yuddha karavA taiyAra thaI jAo!" mANibhadradeve paDakAra karyo. kALA-gorA bheravo ane mANibhadranuM yuddha thayuM. te be bheravonI ATha bhujAo hatI. mANibhadrajIe potAnI cha bhujAo vipharvI ane alpa samayamAM ja te banne bhairavadevone parAjita karI nAkhyA. kAlA-gorA bhairavadevo mANibhadrajInA pagamAM paDyA ane temaNe kSamA mAgatAM jaNAvyuM ke: "he svAmi! amAro aparAdha mApha karo. have pachI ApanA upakArI gurudevane ane temanA sAdhuone jarA paNa raMjADIzuM nahi, paraMtu amArI Apane eka vinaMtI che ke, ApazrInI jyAM jyAM sthApanA thAya, tyAM tyAM ApanA sevaka tarIke amArI paNa sthApanA karAvajo !! mANibhadrajIe malakatA mukhe temanI prArthanAno svIkAra karyo ane te ja paLathI pelA agiyAramA munivarano cittabhramano roga dUra thaI gayo. muninI kAyA punaH svastha banI gaI. mANibhadra indra punaH pU. gurudevazrInAM caraNomAM padhAryA ane savaMdana jaNAvyuM ke " he gurudeva! Apa hAla je rAyaNavRkSa nIce virAjamAna cho te jagyAe ja mAro deha nizreSTa banyo hato. ApazrInA puNya upakAronA prabhAve ja huM yakSendra mANibhadra banI zakyo chuM. have A sthaLe ApazrI mArA paganI piMDInI sthApanA karAvo. ApazrI maMtrAkSaro dvArA tenI pratiSThAvidhi karajo. vaLI huM Apane vinaMtI karuM chuM ke A tapAgacchanI paraMparAmAM have pachI je je sAdhubhagavaMto sUripada pAme... ane mArA A magaravADAnA sthAnamAM AvIne aThThama tapanI ArAdhanA karaze, to mAruM siMhAsana calAyamAna thaze. tethI huM samajIza ke koI nUtana AcAryabhagavaMta atre padhAryA Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 213 che. huM zIdhra temanI sevA kAje samupasthita banIza. teozrI mane dharmalAbha' rUpI AzIrvAda Apaze to huM mArA jIvanane kRtArtha samajIza. mAruM samyagdarzana nirmaLa banaze ane jinazAsananI rakSA ane prabhAvanAmAM huM sahAyaka banIza." pU. AcAryazrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAje zrI mANibhadravIranI vinaMtino svIkAra karyo. tyArabAda mANibhadrajI punaH gurUmukhe dharmalAbhanI AziSa pAmIne vidAya thayA. mahA suda pAMcamanA zubha muhUrta ane zubha kSaNe pU. AcArya gurudeve magaravADA gAmanI bahAra yogya sthaLe zrI mANibhadrajInA paganI piMDInI sthApanA karAvI ane pratiSThAvidhi karI. tyArathI Aja sudhI A magaravADAnI bhUminuM A sthAna atyaMta mahimAvaMtuM ane moMgheruM banI gayuM che. 'magaravADiyA vIra'nA nAme mANibhadrajIno mahimA suprasiddha banyo che. sUrideve A pratiSThA-prasaMga bAda, jinazAsananA adhiSThAyaka mANibhadradevane "tapAgaccha-rakSaka" tarIkenI padavI arpaNa karI... ane mANibhadrajI tethI parama prasannatAne pAmyA. zrI mANibhadrajInA kathanAnusAre temanAM traNa sthAno cheH (1) ujjainamAM temano janma che. tyAM mastaka pUjAya che. (2) AgaloDamAM temanuM dhaDa pUjAya che ane... (3) magaravADAmAM piMDInI pUjA thAya che. pU. jinazAsananA anya mahAna AcAryazrI vijayazAMtisomasUrIzvarajI mahArAje zrI mANibhadravIrane pratyakSa karavA kAje ane jaina zAsananA abhyadaya kAje " ekaso ne ekavIza' upavAsanI sudIrgha tapazcaryA karI hatI ane tenA prabhAve zrI mANibhadravIra pratyakSa thayA hatA. tyAra bAda zrI mANibhadrajInA kathanAnusAre vi.saM. 1733nI sAle mahA sudi pAMcamanA zubha divase AgaloDa nagaranI bahAra, zrI mANibhadrajIe ja batAvelA sthAna para mATInA banelA piMDanuM dhaDa sthApana karAyuM.pU.A. zrI vijayazAMtisomasUrIzvarajI mahArAje tenI pratiSThA karI. tyArathI AgaloDamAM paNa zrI mANibhadrajIno mahimA atyaMta vRddhigata banyo. pU. AcAryazrI zAMtisomasUrIzvarajI ma.ne mANibhadrajIe kahyuM hatuM ke : " AcArya padavI pAmyA bAda je sAdhu bhagavaMto magaravADA sudhI na jaI zake, teo jo AgaloDa AvIne paNa mArA A sthAnake ArAdhanA karaze, to temanI icchAo huM pUrNa karIza ane mane " dharmalAbha"nI AziSa Apaze, temane zrI jinazAsananI prabhAvanA karavAmAM huM sadaiva sahAya karato rahIza." Aje to aneka grAma-nagaromAM zrI jinamaMdiro-upAzrayomAM zrI mANibhadradAdAnI mUrtinI sthApanA thAya che. zrI jinabhakto zrI jinendradevanI pUjA-bhakti karyA bAda zrI mANibhadradevanI pUjA kare che, temanA maMtrano jApa kare che. zrI mANibhadravIra jainonA (tapAgacchanA) rakSaka deva mAnavAmAM Ave che. te zuddha samyagdaSTi, zAMta, prazAMta, vivekI ane sadAcArI che. dharmapremI manuSyone madada kare che ane sAdhakane pratyakSa thaI darzana paNa Ape che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 tapAgacchAdhiSThAyaka magaravADAnA zrI mANibhadrajInuM maMdira (1) jinazAsananI tapAgacchIya paddamI pATe AvelA A. zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAje, 'tapAgacchanA adhiSThAyaka deva'tarIke zrImANibhadra vIranI sthApanA vi.saM. 1575mAM (lagabhaga) karI ane temanuM maMdira banAvyuM. A. zrI AnaMdavimalasUrijI ma.no samaya vi. saM. 1547 thI saM. 1590nI vacce hato. ane vi. saM. 1547 zrI mANibhadravIra pragaTa thayA hatA. (vividha gacchIya paTTAvali saMgraha.) (2) pU. AcArya zrI AnaMdavimalasUrIzvarajInI preraNAthI zrI mANibhadravIranuM je maMdira taiyAra thayuM te zikhara vinAnuM hatuM. vi. saM 1660-5 lagabhaga, tapAgacchIya jainAcArya - paTTa-paraMparAmAM 9mI pATe AvelA pU. AcAryazrI vinayadevasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI A maMdiranA zikharanuM nirmANa thayuM. (3) tapAgacchIya 70mI pATe AvelA pU.AcAryazrI vijayadevasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI magaravADAnA A zrI mANibhadrajI vIranA maMdirano sabhAmaMDapa taiyAra karavAmAM Avyo. (4) vi. saM. 1733mAM pU.A. zrI vijayazAMtisomasUrIzvarajI mahArAje magaravADAmAM akhaMDita 121 upavAsanI mahAna ArAdhanA karI hatI, jenA prabhAve zrI mANibhadra vIra AcAryadevazrI samakSa pratyakSa thayA hatA. (5) pU. AcAryazrI vijayamunicandrasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI vi.saM. 1973-74mAM zrI mANibhadra vIranA A maMdirano jIrNoddhAra thayo hato. (6) vi.saM. 1733 pachI zrI mANibhadrajInA magaravADAnA A maMdiranI aMdara zrI vIranI pUjA-sAdhanA mATe tapAgacchIya jaina zrI pUjyone A maMdirano kabajo apAyo hoya tema jaNAya che. (7) te pachI zrIpUjyonI AgaLanI paraMparAnA anya zrIpUjyo A maMdiranI sevA-pUjA karatA AvyA che. ane Aja sudhI e vaMzaparaMparAgata bhAratanA tapAgacchIya indora, ujjaina, bhIMrA, bIkAnera vagerenA zrIpUjyo hastaka A maMdiranI saMbhALa rakhAtI ane te zrIpUjyonA pratinidhi-yati teno vahIvaTa saMbhALatA hatA. (8) zrI mANibhadra vIranA maMdiramAM ati suMdara cAMdInI chatrIomAM DhIMcaNonI (piMDInI) sthApanA karavAmAM AvI che. derImAM tIrthaMkara paramAtmA zrI mahAvIradevanAM mAtAjI zrI trizalAdevIne AvelAM cauda svapno ane anya suMdara kotarakAma karavAmAM AvyuM che. (9) zrI mANibhadrajInA maMdiranA sabhAmaMDapamAM ghummaTanA bhAgamAM ati darzanIya citrakAma taiyAra karAyuM che, jemAM mANekazAha zeThanA ane pU. AcAryazrI hemavimalasUrIzvarajI ma. nA vibhinna prasaMgonuM nidarzana karAyuM che, tathA paramAtmA zrI pArzvanAtha prabhujI ane kamaThanA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 215 jIvanaprasaMgonuM Alekhana paNa karavAmAM AvyuM che. (10) magaravADA gAmanI bahAra zrI mANibhadrajI vIranuM A maMdira khUba suMdara che. cotarapha vizALa kampAunDa che. AsapAsamAM dharmazALA ane bhojanazALA paNa che. A nIcenA zloka dvArA zrImANibhadrajInI stuti karIe tapAgaccharakSAkaraM jaina dharme, navojjIvana svAmikartAramIzaM / prabhAkhaMDalodbhAsivaktraM vizAlaM, dayAsAgaraM mANibhadraM namAmi // gajaratna samArUDha: tapAgaccheda surakSaka: (maMDana) yakSendro maNibhadrAjya duritAni haju sarvadA 'tapagaccha adhiSThAtA samyagudaSTi zrI mANibhadradevanA mukhya traNa tIrthadhAma L da ka _ _ ujjaina AgaloDa magaravADA madhyapradeza ji. sAbarakAMThA ji. banAsakAMThA jyAM zira pUjAya che. jyAM dhaDa pUjAya che. jyAM DhIMcaNa pUjAya che. -- magaravADA javA mATe uttara gujarAtamAM pAlanapura tathA chApIthI basa maLe che. - AgaloDa javA mATe uttara gujarAtamAM vijApurathI basa maLe che. -- ujjaina javA mATe amadAvAdathI TreIna, basa vagere maLe che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 tapAgacchAdhiSThAyaka 'zrI zatruMjaya siddhakSetra dIThe durgati vAre pa.pU. zrI vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna munirAjazrI kalyANabodhivijayajI mahArAja zrI zatruMjaya siddhakSetra, dIThe durgati vAre; bhAva dharIne je caDhe, tene bhavapAra utAre. anaMta siddhano eha ThAma, sakala tIrthano rAya; pUrvanavANuM RSabhadeva, jyAM kaviyA prabhu prAya. zrI zatruMjaya tIrthanA mahimAne supere samajavA mATe A lekhanuM zIrSaka ane te pachInI paMktimAM zrI zatruMjaya tIrthanA mahimAnuM je adbhuta nirUpaNa thayuM che tevuM ja pachInI paMktimAM paNa adbhuta rIte vistaratuM rahyuM che. juo : je mAtra dekhavAthI ja dugarti nivAre ane je mAtra sparzanAthI ja bhavapAra utAre e kevI abhuta siddhi gaNAya? ahIM anaMta siddha thayA. nAma paNa che ne siMddhakSetra ? vaLI, sarva tIrthomAM rAjA-tIrthAdhirAja je khuda prabhune, AdIzvara paramAtmAne vAraMvAra padhAravAnuM kAraNarUpa parama pAvana kSetra hoya. Avo adbhuta mahimA A lekhanA lekhaka pU. munizrI dvArA yathArtharUpe nirUpavAmAM Avyo che. zrI mANekazAhanA jIvananuM aMtima lakSa zatrujaya hatuM. zrI zatruMjaya tIrthanuM mahattva, mAhAbhya paNa vistArathI AlekhavAno pUjyazrIe suMdara prayAsa karyo che. lekhamAM munizrInI vyApaka ane vizada daSTinAM darzana thAya che. bhAvakone A lekha kharekhara preraNAdAyI banI raheze. 5.pU.A.zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjazrI ane pU.munizrI kalyANabodhivijayajI mahArAjanuM jainadharmanA vividha viSayomAM UMDuM ane vyApaka kheDANa noMdhapAtra rahyuM che. temanAM badhAM ja prakAzanomAM kalA ane saMskRti, dharma ane vijJAnano suMdara samanvaya jovA maLe che. - saMpAdaka pApiSTha AtmAne pavitra banAve tenuM nAma parva... ane saMsArasAgaramAM DUbatA jIvone tAre tenuM nAma tIrtha. parva kALAzrita che.. tIrtha kSetrAzrita. parva ApaNI pAse Ave che... tIrthamAM ApaNe javuM paDe che. gatAnagatika sAMsArika jIvana vyatIta karatA ne jANatAM-ajANatAM agaNita pAponAM poTalAM UbhA karatA jIvo mATe tIrtha ane parva baMne spIDa-brekaranuM kAma kare che. AryAvartanI A pAvana bhUmimAM kALe kALa parvo AvatAM rahe che to tAraka tIrthono paNa - ---------------- kama kasa Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 27 toTo nathI. dIrghadraSTA pUrvajoe cAre dizAmAM tIrthasthAnonI hAramALAo UbhI karI dIdhI che. mAtra bhAratanA ja nahIM, duniyAnA tIrthAdhirAja nahIM paNa traNe lokanAM tIrthomAM ziramora jo koI hoya to te che pAlItANAno pahADa.... zatruMjaya girirAja. tIrthAdhirAja tIrthomAM ThAlavelI kaLA ane sauMdarya to bhAvanI abhivRddhimAM nimittabhUta che... paNa tIrthanI zreSThatAnA mApadaMDa che tyAMnA pavitra paramANuo ane pratimAonI prAcInatA ane prabhAvakatA. mahAvideha kSetramAM sAkSAt sadehe viharamAna zrI sImaMdharasvAmI bhagavAna paNa A tIrthanI mahAnatA upara morachApa mAratAM kahe che ke - " koI aneruM jaga nahIM e tIratha tole, ema zrImukha hari AgaLa zrI sImaMdhara bole...." A tIrtha traNe lokamAM zreSThatama, pavitratama ane bejoDa che, tenAM cAra viziSTa kAraNo che. (1) A tIrtha prAyaH zAzvata che. arthAt kAyamI che. kALakRtu AkramaNo teno sarvanAza veravA asamartha che. hA, kALe kALe caDhatI-paDatI AvI zake, tenI prabhAvakatAmAM ochAvattApaNuM thaI zake. maMdiro ane mUrtionI saMkhyAmAM paNa pheraphAra hoI zake; tenI UMcAImAM vadhaghaTa thaI zake, pahelA ArAmAM A tIrtha 80 yojana UMcuM hatuM. samayanA vheNanI sAthe tIrthanI UMcAI ghaTatI gaI. Aje dekhAto vizALakAya parvata chaThThA ArAmAM mAtra sAta hAthano raheze.' kahevAya che ke pUrvakALamAM Akho parvata sonAno hato, jethI tenuM eka nAma kaMcanagiri paNa che. Aje kALanA prabhAve comera patharA ja dekhAya che. pUrvakALamAM hajAro-lAkho devI-devatAo A tIrthanI yAtrAe AvatAM. Aje A carmacakSuthI koI dekhAtuM nathI. A badhA dekhItA upakramonI vacce tIrtha aDIkhama UbhuM che, ne UbhuM raheze. kALakRta AkramaNo, kudaratI Aphato ke mAnavIya atyAcAronI asara tene nathI. 1. avasarpiNImAM dara varSe eka lekhiIna ,DA 3 dalA pavana *TitA jAya che avI lo , : ; jA che, 28. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 tapAgacchAdhiSThAyaka (2) A tIrthanA kaNe kaNamAM anaMtAnaMta AtmAo mukta thayA che, mukti pAmyA che . karmabaMdhana ane karmamuktimAM kSetrIya prabhAva paNa kAma karato hoya che. ahIMnI rajeraja saMto-mahaMto ane siddha bhagavaMtonA caraNasparzathI eTalI pavitra banI che ke A tIrthanI rajanI sparzanA thatAM ja karmanI raja AtmA uparathI sahaja kharavA mAMDe che. anaMtakALanI kuvAsanA ane kuvikAronI bhekhaDa tUTavA mAMDe che. joI lo, A pAvana bhUmi uparathI paramapadane prApta karelA punyAtmAonI yAdInI hAramALAne .. * puMDarIkasvAmI pAMca karoDa muni sAthe caitrI pUnamanA divase ahIMthI paramapada pAmyA. * kAratakI pUnamanA ahIM mAnava maherAmaNa UmaTe che ne ' zrI AdIzvara dAdAnI jaya'nA nArA sAthe girirAja para caDhatA jovA maLe che. kAraNa drAviDa vArikhilla A divase daza kroDa muni sAthe ahIMthI siddha thayA hatA. phAgaNa suda terasanA divase to lAkho bhAvuko duniyAnA khUNe-khAMcarethI AvI tIrthane sparzI pAvana thAya che, cha gAunI yAtrA kare che. bhADavAnA DuMgaranI pharasanA A divasanI vaDAI gaNAya che. A divase ahIM mAnavonuM kIDiyAruM UbharAya che. taLeTImAM seMkaDo pAlo UbhA karavAmAM Ave che, jemAM yAtrA karIne UtarelA bhAvikonI sAkaranA pANI, dahIM-DhebarAM Adi vividha vAnagIothI bhAvabhInI bhakti karAya che. tIrthasparzanAthI pAvana banelA A puNyAtmAonA paganuM dUdhathI prakSAlana paNa thAya che. laukiko Ane ' DhebarA terasa' paNa kahe che. A divasanI ATalI mahattAnA mULamAM che sADAtraNa karoDa munio sAthe zAMba-pradhumnanI ahIMthI mukti. A sivAya jenadaSTie pAMca pAMDavo 20 karoDa muni sAthe* nami-vinami (RSabhadevanA pautro) be karoDa muni sAthe * nArada 91 lAkha sAthe * muni ajitasena 17 karoDa sAthe * rAma-bharata 3 karoDa sAthe * somayazA 13 karoDa sAthe. A sivAya paNa nAmI-anAmI asaMkhya AtmAo aNasaNa vagere aMtima ArAdhanAo ArAdhI A bhUmimAM karmakSaya karI zivapada pAmyA che. A badhA anaMtAnaMta muktAtmAono prabhAva Aje paNa jovA maLe che. (3) prathama tIrthapati RSabhadeva bhagavAna A giri upara 99 pUrvavAra padhAryA hatA. ( eka pUrva eTale 70560 abaja varSa, eTale kula 69 koDAkoDI 85 lAkha koDa 44000 kroDa varSa thAya.) ahIM rAyaNa vRkSanI nIce teo birAjamAna thayA. samavasaraNanAM maMDANa thayAM ane RSabhadeve bAra parSadAmAM agaNita dezanAno dhodha ahIM vahevaDAvyo hato. A uparAMta temanAtha bhagavAna sivAya anya bAvIsa tIrthakaronI punita padharAmaNIthI paNa A pahADa pAvana banelo che. asaMkhya varSanAM chANAM vItavA chatAM Aje paNa A rAyaNa vRkSa ahIM UbhuM che, jenA pAMdaDe Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 219 pAMdaDe devatAono vAsa manAya che ane bhAvathI pUjatAM sarva rogAdi nAza pAme che. A vRkSa nIce nAnakaDI derImAM RSabhadeva prabhunAM pagalAM pratiSThita karavAmAM AvyAM che. Ama, paramAtmAnI punita padharAmaNInA kAraNe A girirAjanI mahattA anekagaNI che. kAMkare kAMkare pavitratA chavAyelI che, jenA prabhAvanI garimA Aje paNa sAkSAt che. taLeTIthI zikhara sudhI savA-be mAIla ane 3750 pagathiyAMnuM caDhANa chatAM pAMca varSanA bALakathI mAMDI 95 varSanI DosIo paNa hoMze hoze pahADa caDhatI jovA maLe che. ghaNA bhAvuko ahIM rahIne navANuM yAtrA kare che. * zrI kumudacaMdrasUrijI nAmanA jainAcAryae A 99 yAtrA 99 vAra karI che. kula 10 hajAra jeTalI yAtrA karI. * eka mahAtmAe coviyAra aTTama (traNa upavAsa) karavApUrvaka traNa divasamAM 17 yAtrA karI. * siviyara hArTa pezanTa sevaMtIlAla ke jeo eka mALa paNa caDhI nA zake, teo Akho pahADa caDhI gayA. yAtrA karI. kazuM nA thayuM. * coviyAra chaThTha (be upavAsa) karI be divasamAM 7-7 yAtrAo karanArA bhAvakonI saMkhyA ahIM sArA pramANamAM jovA maLe che. bhAvathI vidhi sahita coviyAra chaThTha karI sAta yAtrA karanAranI trIje bhave mukti thAya che. * susavATA mAratA pavananA jhapATA hoya ke vaizAkha mahinAnI bhayaMkara garamI hoya, hajAro yAtrALuo sahajatAthI pahADa caDhI jAya che te ja A tIrthabhUmino sAkSAt camatkAra che. * jIvanamAM kadApi navakArasI jevuM paccakhANa paNa nahIM karanArAo ahIM AvIne surprisingly mAsakSamaNa jevI ghora sAdhanA ramatAM ramatAM karI zakatA hoya che, evA to DhagalAbaMdha dAkhalAo che. *rogIonA jIvanabharanA rogo koIpaNa jAtanI davA vagara jaDamULathI sApha thaI jAya che A tIrthanA prabhAve. bhAre damanA dardI e bhAI, temanI hAlata joI thaI jAya ke becAra divasanA mahemAna che. zatruMjaya caDhavAnI bhAvanA thaI, DoLI sAthe rAkhI paNa beThA nahIM. keDe hAtha daI eka eka pagathiyuM caDhI cAra kalAke pahoMcyA, dAdAnI dila daIne bhakti karI. koNa jANe zuM camatkAra thayo? saDasaDATa pahADa UtarI gayA, varSono kronika asthama chUmaMtara thaI gayo. eka paNa goLI vagara ghoDAnI jema have doDI zake che. *vyasanIonAM vyasana palavAramAM chUTI jAya che. A tIrthanA prabhAve. 0 varSathI rojanI 25 bIDI ne daza kapa cA pInArA eka bhAI ghaNI vakhata prayatna karavA chatAM bIDI choDI zakyA nahIM, girirAjanI chatrachAyAmAM cAturmAsa karavAnI bhAvanA thaI, karyuM. cAra mahinA bIDInA baMdhANI e bhAIe besaNAM karyAM, besaNAmAM to bIDI na maLe, be-cAra divasa mAthuM bhAre thayuM, cakkara-UlaTI thayAM paNa kAyamanI bIDI chUTI gaI. brahmacaryanAM paccakhANa karyAM. kAyamI Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22) tapAgacchAdhiSThAyaka coviyArano niyama lIdho. Aje jaipha vaye paNa A bhAI vIsasthAnaka tapanI ArAdhanA karI rahyA che. prabhu RSabhadeve eka varSanA nirjala upavAsa karelA, tenA pratIka rUpe bhAratabharamAM hajAro AtmAo varSItapa (eka varSano Akaro ta5) karI vaizAkha suda 3 nA ahIM pAraNA karavA Ave che. eka varSanI tapazcaryAne aMte ahIM AvI kALajhALa garamImAM 2-3-4-thAvat 8-8 upavAsa karI dAdAnAM darzana karI IzurasathI pAraNuM karatA seMkaDo bhavyAtmAone joI mastaka jhUkyA vagara rahetuM nathI. A pAvana bhUmi upara ko'ka alaukika divya tattva kAma karI rahyuM che evuM acUka lAgyA vagara rahetuM nathI. (4) A tIrthanI mahattAnuM cothuM kAraNa e che ke ekavAra paNa je AtmA A dharAnI sparzanA kare, darzana kare te niyamA bhavya (mokSamAM javA mATe yogya) che evuM nizcita thAya che. pApiSTha ane abhivya AtmAonI najaramAM girirAjanAM darzana durlabha che. mATe ja kahevAyuM che ke - pApI abhavyane najare na dekhe, hiMsaka paNa uddadharIe.. vimalagiri.. pazu paMkhI je INa giri Ave. bhava trIje te siddha ja thAve, ajarAmara pada pAve. mATe ko'ka ja jaina evo haze ke jeNe zatruMjayanAM darzana nA karyA hoya. bALaka 2-3 varSano thAya ke tarata ja tene yAtrA karAvI devAno rivAja paNa jenomAM pracalita che, jethI te bhavyatvanI morachApa lAgI jAya. evI paNa eka kiMvadattI che ke " jeNe zatruMjayanAM darzana karyA nathI e hajI garbhanI bahAra ja Avyo nathI. " mATe jainetaro ane videzIo paNa dAdAnAM darzana karavAnuM cUkatA nathI. A vAkya sAMbhaLIne ja kaTTara zevadharmI evA gurjaranareza siddharAja jayasiMhane dAdAnA darzananI utkaMThA jAgI hatI. somanAthathI pAchA pharatAM savArIne pAlItANA tarapha vALI hatI. svadharmanA kaTTarapaMthIono virodha thayo tyAre kAvaDiyAno veza karI pANI bharelA DabbAo khabhe nAkhI gujarAtano rAjavI pahADa caDhyo. pagamAM chAlAM paDyAM, khabhe kApA paDyA, thAkano pAra nahIM. zvAsa caDhI gayo paNa yAtrA karavAno daDha saMkalpa hato. aMte hemakhema dAdAnA darabAramAM pahoMcI AdIzvara prabhune jotAM ja badho thAka UtarI gayo. dAdAnA darzane dila gargada thaI gayuM, AnaMdano pAra na rahyo. divasa dhanya banyo. jIvana kRtArtha banyuM mATe ja pUjAnI DhALamAM kahevAyuM che ke - girivara darzana viralA pAve, purava saMcita karma khapAve.. girivara.. - - Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva dAdAnAM darzana to ThIka paNa dAdAnA zikhare mora banI TahukAra karavAnuM sadbhAgya maLe evI jhaMkhanA kavioe stavananI kaDIomAM vyakata karI che. kayuM na bhaye hama mora? vimalagiri kayuM na bhaye hama mora?... dAdAnAM darzana karI gujarAtanA mahAmaMtrI vastupALanA mukhamAMthI paNa AvA ja zabdo sarI paDyA hatA ke " he prabhu! tArA darabAranA koka khUNAmAM nAnakaDA gokhalAmAM pazu tarIkenuM sthAna ApIza to paNa huM jAtane bhAgyazALI mAnIza." A tIrthanuM varNana karatAM khuda mahAvIra prabhue gautamasvAmIne jaNAvyuM hatuM ke " tIrthano mahimAM mArA kevaLajJAnathI jANI zakuM chuM. paNa tenuM paripUrNa varNana karavuM zakya nathI. jainetara darzananI mAnyatA mujaba svarganI prApti mATe koka gaMgAmAM jaLasamAdhi le che; koka prayAgamAM, ko'ka kAzI jaze to koka mathurA. kAraNa zuM? bhUminI pavitratA. jaina dharmamAM janmelA pratyeka dharmAtmAnI evI icchA hoya che ke janmyA bhale duniyAnA koIpaNa khUNAmAM, mota to siddhagiri upara ja joIe. kAraNa ? paramANuonI pAvanatAthI samAdhi ane sadgati sahaja banI jAya che. * bharUcanA anopacaMdabhAI, zatruMjaya pahADa caDhatAM caDhatAM vicAra Avyo ke anaMtAnaMta AtmAo ahIM mRtyune varI amara banI gayA to mAruM mRtyu ahIM thAya to kevuM sAruM! ane A vicAra AvatAM ja zatruMjayanA dhyAnamAM temanuM hRdaya dhabakatuM baMdha thaI gayuM, AyuSyanAM daliko bhogavAI gayAM. kevA bhAva! kevuM mota ! * tapAgacchanA adhiSThAyaka deva mANibhadravIrane adhiSThAyaka banAvanAra A siddhagiri ja che ne? mANekazAha zeTha saMgha laI jatA hatA. rastAmAM lUMTArAo maLyA. jAnanuM jokhama jANI zeTha zatruMjayanA dhyAnamAM lIna banI gayA. lUMTArAoe talavAranA eka jhATake temanuM dhaDa-mAthuM alaga karI dIdhuM. mANekazeTha zatruMjayanA dhyAnanA prabhAve ja vyaMtarendra tapAgaccha yakSAdhirAja mANibhadravIra thayA. AvuM A tIrtha prAyaH zAzvatuM che. asaMkhya kALathI che, asaMkhyakALa sudhI raheze. A kALa daramyAna tIrthanA asaMkhya uddhAro thayA che ne thaze. A avasarpiNImAM A mahAtIrthanA soLa uddhAro thaI gayAno ullekha maLe che. temAMnA bAra uddhAro trIjA-cothA ArAmAM thayA che ane chellA cAra uddhAro pAMcamA ArAmAM thayA che. A rahyA zatruMjayanA soLa uddhArakonI punita nAmAvalI.. (1) bharata mahArAjA (2) daMDavIrya (3) IzAnendra (4) mAheMdra (5) brahmalokendra (6) camarendra (7) sagara cakravartI (8) vyaMtarendra (9) caMdrayazA (10) rAjA cakAyudha (11) Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgacchAdhiSThAyaka rAma-lakSmaNajI (1ra) pAMca pAMDavo (13) teramo uddhAra saM. 108mAM jAvaDAzAe karAvyo. (14) caudamo uddhAra saM. 1213mAM bAhaDamaMtrIe te vakhate 2 kroDa 97 lAkha rUpiyAno sadvyaya karI karAvyo. (15) paMdaramo uddhAra saM. 1371mAM samarAzAe karAvyo (16) soLamo ne aMtima uddhAra saM. 1587mAM cittoDa (mevADa) nivAsI karamAzAe karAvyo che. hAlamAM je mULanAyaka AdIzvara paramAtmA birAjamAna che te karamAzAe padharAvelA ja che. have pachI sattaramo uddhAra pAMcamA ArAnA aMte duppatasUrinA kALamAM temanA upadezathI vimaLavAhana rAjA karAvaze, evuM zAstravacana upalabdha che. A girirAjanAM 21-108 ane 1000 yathArtha nAmo che. vIravijayajI ma. e 99 prakArI pUjAnI pahelI DhALamAM ja kahyuM che, "namIe nAma hajAra ..." zrI siddhAcalanA 108 duhAmAM A tIrthanI yazogAthAnuM adbhuta varNana karavAmAM Avela puMDarIkasvAmI jevI mahAna vibhUtie A girino mahimA varNavatAM savAlAkha zlokonuM sarjana karyuM che to jJAnavimalasUrie A tIrthanAM mukta guNagAna gAtAM 1100 stavananI racanA karI che. kahevAya che ke ahIMyAM namaskAra mahAmaMtrano ke AdIzvara paramAtmAno eka lAkha jApa karavAmAM Ave to naraka-tiryaMca gatine kAyama mATe tALAM lAgI jAya che. stavanomAM to tyAM sudhI kahI dIdhuM che ke "zrI zatruMjaya siddhakSetra dIThe durgati vAre" -tenA darzana mAtrathI durgatinAM dvAra baMdha thaI jAya. siddhagiri sivAya anyatra je tapatyAganI sAdhanA karavAmAM Ave te sAdhanA jo A pAvana bhUmimAM karavAmAM Ave to be mahAna lAbho thAya che. eka to kaSTasAdhya evI sAdhanA sukara ane susAdhya bane che, ane bIjuM kSetranA sAdhanAjanya phaLamAM anekagaNI vRddhi thAya che jenuM eNkyureTa phaLa zAstramAM batAvyuM ja che. - navakArasInuM phaLa cha8 - ekAsaNAnuM phaLa pa upavAsa - porasInuM phaLa aTTama - AyaMbilanuM phaLa 15 upavAsa - parimuDhanuM phaLa 4 upavAsa - eka upavAsanuM phaLa 30 upavAsa eTaluM ja nahIM paNa duniyAnAM anya mahAna tIrtho karatAM A tIrthanI yAtrAnuM phaLa paNa sauthI caDhiyAtuM batAvyuM che. tenuM paNa zAstrAdhAre digdarzana karI laIe. - naMdIzvara dvIpanA tIrthanI yAtrA karatAM kuMDaladvIpanI yAtrAnuM phaLa Dabala che. - kuMDaladvIpa karatAM ghAtakIkhaMDanAM cetyo juhAravAnuM phaLa 6 gaNuM che. - ghAtakIkhaMDa karatAM puSkarArdha dvIpanA caityadarzananuM phaLa 36 gaNuM che. - puSkarArdha dIpanA karatAM meruparvatanI yAtrAnuM phaLa 100 gaNuM che. - meruparvata karatAM sametazikharajInI yAtrAnuM phaLa 1000 gaNuM che.' Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 223 - sametazikhara karatAM aSTApadajInI yAtrAnuM phaLa lAkha gaNuM che. - aSTApadanI yAtrA karatAM zrI siddhAcalanI yAtrA-sparzanAnuM phaLa karoDagaNuM che. AnuM kAraNa e che ke A bhUminA sUkSmatama kaNekaNo anaMtA siddhAtmAonA sparzanI pavitratAthI charge thayelA che. A girirAjanI kula pAMca taLeTIo che: (1) vaDanagara (2) valabhIpura (3) gheTI pAga (Adapura) (4) jayataLeTI (5) kaMkubAInI dharmazALA pAse. soraThadeza-zaNagAra A girirAja upara kula nava TUMko AvelI che. temAM 124 bhavya maMdiro, 739 derIo, 11474 jinapratimAo ane 8961 pagalAMo che. ekalI dAdAnI TUMkamAM ja 5 maMdiro, 300 derIo ane 5700 pratimAjIo che. je samayamAM komyuTaro na hatAM, hAI TeknolojIvALAM mazIno na hatAM, mAtra mAnavIya prayatna dvArA traNa ki.mI. UMcAIe paththaro caDhAvIne AvAM bhavyAtibhavya jinAlayonAM sarjana karavAM ane te paNa eka--be nahIM balka seMkaDonI saMkhyAmAM, A koI nAnIsUnI vAta nathI. puTanikayugamAM hajI zakya bane paNa paththarayugamAM AkhA vizvane Azcarya pamADe evuM kalAtmaka sarjana karavuM kharekhara virala ghaTanA kahevAya. samudra-levalathI gaNIe to 1007 phUTanI UMcAI upara dAdAno darabAra Avelo che. 500 varSa pUrve AvA UMcA pahADa upara agAdha khAIone pUrIne levaliMga karavuM ne ATalI moTI pratimAo ane saMgemaramaranA paththaro upara caDhAvavA atyAre to azakayaprAyaH jaNAya che. kahevAya che ke motIzAnI TUka banAvavA taLiyethI khAI pUravI paDI hatI ne paththara caDhAvavA doraDAM vaparAyAM tenI kiMmata 70 hajAranI hatI. A girirAjane zAstromAM auSadhigarbha' tarIke varNavyo che. zatruMjaya mAhAbhya nAmanA graMthamAM jaNAvyuM che ke A pahADa upara DhagalAbaMdha sonAnI khANo, aneka rasapikAo, jaDIbuTTIo tathA guphAo che. tyAM eka sUryAvarta nAmano kuMDa Avelo che jenA jalasevanathI badhA ja rogo nAza pAme che. vividha vano ne jAtajAtanAM vRkSo-auSadhionA bhaMDAra svarUpa che. comAsAnA cAra mAsa ahIM yAtrA karavAno pAraMparika pratibaMdha che. te sivAya avasare yAtrALuo parvatanI traNa gAunI, cha gAunI ane bAra gAunI yAtrA karatA jovA maLe che. lagabhaga 100 jeTalI dharmazALAothI taLeTI roDa zobhI rahyo che. A tIrthanI AsapAsa paNa kadaMbagiri, hastagiri, tAladhvajagiri, mahuvA dAThA ghoghA Adi tIrthasthAno AvelAM che. upara caDhavA asamartha bhAvuko 'jaya taLeTI'nI sparzanA karI yAtrAno lAbha meLave che. taLeTIthI upara caDhatAM kramazaH A rItanAM yAtrAsthAno che. * jaya taLeTI, ajitanAthanAM pagalAM, gautamasvAmInAM pagalAM, * AdinAthanAM pagalAM * zAMtinAthanAM pagalAM * dharma * kuMthu * nemanAthanAM pagalAM * sarasvatI mAtAjInI derI * bAbunuM maMdira *khonAnuM maMdira * samavasaraNa maMdira * bharatacakrInAM pagalAM " icchAkuMDa nemanAtha varadatta Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 tapAgacchAdhiSThAyaka gaNadharanAM pagalAM *kumArakuMDa * hiMgaLAjano haDo * kalikuMDa pArzvanAthanAM pagalAM cAra zAzvata jinanAM pagalAM * zrI pUjyanI TUka : padmAvatI mAtA * draviDa vArikhilla aImuttA nAradajInAM pagalAM * hIrAbAIno kuMDa * bhUkhaNadAsano kuMDa * rAma * bharata * thAvastrAputrazukrAcAryanI pAMca mUrtio * sukozala muninAM pagalAM * nami-vinaminAM pagalAM * rAmapoLa * zeTha motizAnI Traka * kuMtAsara kuMDa * gheTI pAga * sagAla poLa * vAghaNa poLa * vimalavasati (dAdAnI TUka) punya pApanI bArI * sUrajakuMDa * hAthIpoLa * rAyaNavRkSa * ajitanAtha * zAMtinAthanI derI * caMdana talAvaDI * bhADavAno DuMgara * siddhavaDa * aMgArazAnA pIranuM sthAna nava TUko * sahastrakUTa * 14para gaNadharanAM pagalAM * nemanAtha maMdiramAM chata upara saMgemaramaramAM kotarela nemanAtha bhagavAnanI corI khUba ja adbhuta che. * bAlAbhAInI TUka pAse adbhutajI dAdAnI 18 phUTa UMcI ne sADAcIda phUTa pahoLI pratimA kharekhara darzanIya che. * chIpAvasahI TUkamAM eka guMbajanuM kalAtmaka dazya khUba ja nayanaramya che. nava TUkonAM nAmo : caumukhajInI TUka * motIzAnI TUka * bAlAbhAInI TUka premAbhAInI TUka hemAbhAInI TUka * UjamaphaInI TUka * sAkarasI TUka * chIpAvalI TUka * savA somAnI TUka eka eka TUkanA sarjananA bhUgarbhamAM bhavya itihAsa samAyelo che; paNa sthAnasaMkocanA kAraNe kalama aTakAvavI jarUrI che. AvA pragaTaprabhAvI punitapAvana muktipurInA pagathiyA samAna anaMta muktAtmAonA AzrayasthAnarUpa girirAjanAM caraNomAM bhAvabharI vaMdanA... aMte - siddhAcala samaruM sadA soraTha deza mojAra, manuSya janma pAmI karI vaMdu vAra hajAra.. II Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 225 ' jaina dharmanI dRSTie jeThIpa ane bharatakhaMDa. -: saMkalana:prA. bipInacaMdra ra.trivedI (jaMbusara) bhUgoLa-khagoLanAM avanavAM rahasyo tathA vaijJAnika tathyonI rasaprada mAhitI sAthenA A lekhanuM anusaMdhAna pAlItANA taLeTImAM jaMbUdvIpanI eka vizALakAya yojanA sAthe saMkaLAyela hovAnI pratIti thAya che. vijJAna ane dharma, vijJAna ane adhyAtma vacce samAdhAnanI saMskAritA keTalI badhI susaMgata che, e tarapha jaMbUdvIpa yojanA kharekhara coTadAra cIMdhaNuM karI rahI che. - sanAtana satyanI bhUmikA para UMcakAyelA jaina dharme sUrya, caMdra, meru parvata, dvIpa samudra, Adi bAbata kevuM kevuM nirvivAda nirUpaNa karyuM che, enuM parIkSaNasthAna ukta saMsthA che. jainatvanuM saMrakSaNa karatI jaMbudvIpanI vizALakAya yojanAnA svapnadraSTA hatA zAsana jyotirdhara mahAmahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI mahArAjazrInA suziSyaratna, AgamavizArada, bhUgoLa-khagoLa niSNAta, paMnyAsapravarazrI abhayasAgarajI mahArAjazrI. sAdagIbharyuM ane bilorI kAca jevuM nirmaLa jIvana, sAdhanAmaya vyaktitva ane jJAnanA atala UMDANe jaI birAjelA pUjayazrI mAtra sAdhanArata ja na hatAM; emanAmAM ghUghavAto dayA-karuNAno sAgara ame ghaNIvAra pratyakSa nihAyo che. marAha jagatane sAcA rAha para lAvavAmAM teo sadAkALa rAhabara rahetA hatA. jaMbUdvIpa yojanAnuM pAlItANAnI dharatI paranuM avataraNa e ja phaNAnA sAgataLethI UThelAM sakriyatAnAM vAdaLonI varSA che. lAge che ke A lekhanA lekhaka zrI bipInacaMdra trivedI jaMbUdvIpa AyojananA ane tenI vicAraNAnA pUrA abhyAsI hoya. hAlamAM zrI trivedI jaMbusaranI kaoNlejamAM prAdhyApaka tarIke sevA Ape che. sAhitya- saMzo para khUba ja UMDo rasa dharAve che. - saMpAdaka " prAcIna samayanAM bhavya vaijJAnika satyone ApaNe Dagale ne pagale hAsyAspada ane kyAreka bhayaMkara bIbhatsa daMtakathAonAM rUpamAM joIe chIe, tavA apabhraMza thayelA jJAnane dhArmika vRttivALA vidvAno judA judA rUpe samajAvavA prayA kare che, jenuM laIne gUMcavADo anekagaNo vadhe che ... Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 . hiMmatapUrvakanAM saMzodhanothI tevA apabhraMzone dUra karI, dhArmika graMthomAM darzAvelI hakIkatonI satya ane zuddha svarUpe rajUAto karIe chIe tyAre Adhunika chIcharAM saMzodhanothI UMcAmAM UMcI kakSAnA jJAnavALo dharma, ane dhArmika graMthonI hakIkato, ApaNI daSTi sAme khaDI thAya che........1 tapAgacchAdhiSThAyaka vartamAna samayane koI ' phaeNzanayuga ' kahe che to bIjA vaLI ' buddhiyuga', 'pragatiyuga', 'vijJAnayuga', 'aNuyuga' kahe che. paraMtu eka lekhake vartamAna samayane ' pracArayuga ' kahIne navAjyo che. AnuM kAraNa e che ke vartamAnapatro, lekho-pustako, reDiyo, TI.vI. ane irAdApUrvaka vahetI mukAyelI jAherAto moTe bhAge satyane daLI nAkhe che ! AthI ja hAlanI pracalita mAnyatAthI judI paDatI jaMbUddIpa ane bharatakhaMDanA racanAvarNana' ne ApaNe zAstranI madadathI tapAsavI rahI - kAraNa ke keTalAMka satyonI sAbitI meLavatAM ApaNane ghaNo samaya lAge che (kadAca na paNa maLe ane maLe tyAre haiyAta na paNa hoIe ) paraMtu tIrthaMkara bhagavaMtoe kevalajJAnarUpe AgamomAM tenuM varNana ApeluM che. samagra vizvanA madhya bhAgamAM ane sarva parvatomAM sauthI UMco eka lAkha yojananI UMcAIvALo meru parvata Avelo che. A meru parvata, jaMbUTTIpanI madhyamAM Avelo che ane AkA2e goLAkAra thALI jevA jaMbUdvIpa pharato ATha yojana UMco killo che ane te ' tiAloka 'nI madhyamAM Avelo che. tiAloka eka ' rAja ' lAMbo-pahoLo che. asaMkhyAta jojana maLIne 'rAja' bane che. Ama tinlokanI madhyamAM eka lAkha jojanano lAMbo-pahoLo jemAM ApaNe rahIe chIe te jaMbudrIpa che, tenI madhyamAM meru parvata che. jaMbudrIpanI cAre bAju, baMgaDI AkAre samudro ane dvIpo AvelA che je bamaNA--bamaNA thaIne pahoLAImAM vistarelA che. yogya udAharaNa letAM jaMbudrIpa eka lAkha jojana lAMbo-pahoLo che, tenI pharate cAre bAju ' lavaNa samudra viMTaLAyelo che je be lAkha jojanano che, tenI pharatA cAra lAkha jojanano ' ghAtakIkhaMDa ' che, tenI pharatA ' kAlodadhisamudra ' ATha lAkha jojanano che, tenI pharatA 'puSkaravara 'dvIpa 16 lAkha jojanano che, tenI pharatAM batrIsa lAkha yojananA vistAravALo puSpakaravara samudra che.... te pachI eka dvIpa ane te ja nAmavALo samudra ema bamaNA-bamaNA vistAravALA Ave che. A dvIpa ane samudranAM nAmo kramasara laIe to - puSkaravara, vArUNIvara, kSIravara, dhRtavara, IkSuvara, naMdIzvara, A pachI dareka nAmanI sAthe vara-varAvabhAsa ema traNa traNa dvIpa-samudro AvelA che te vistAramAM bamaNA--bamaNA vistAravALA che temAM chelle svayaMbhUramaNa dvIpa ane svayaMbhUramaNa samudra Avelo che. jemake - jaMbudrIpa ( tenI vacce asaMkhya dvIpa-samudra AvelA che ) te pachI bIjo jaMbUTTIpa-jaMbUsamudra Ave, tenA pachI jaMbUvara dvIpa-jaMbUvara samudra Ave, te pachI jaMbUvarAvabhAsa dvIpa - jaMbUvarAvabhAsa samudra Ave, te pachI asaMkhya dvIpa-samudro; pachI Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva pAcho bIjo dvIpasamudra . ema krama Ave svayaMbhUramaNa dvIpa ane e nAmano samudra je chelle Avelo che te anukrame AkhI pRthvI uparano poNo bhAga (/ + 1/) roke che, bAkInA cothA bhAgamAM te sivAyanA asaMkhya dvIpa samudro AvelA che jemanAM nAma A jagatanAM suMdara nAmo - alaMkAro, vastro, kamaLo, tilaka, nadIo, parvato, kuMDo, nakSatro, caMdra, sUrya vagere je zAzvata nAmo che te parathI paDelAM che. jo ke chellA pAMca dvIpasamudronI saMkhyA eka eka che. temano chellethI krama - pAMcamo devadvIpa - devasamudra ...... cotho nAgadvIpa - nAgasamudra trIjo yakSadvIpa - yakSasamudra bIjo bhUtadvIpa - bhUtasamudra chellA krame AvatA svayaMbhUramaNa dvIpa ane svayaMbhUramaNa samudra pachI mAtra anaMta AkAza hoya che. jaMbUdIpa, lavaNasamudra, ghAtakIkhaMDa-dvIpa, kAlodadhi samudra ane puSkaravaradvIpa aDadhA sudhImAM manuSyonI utpatti-janma-maraNa-agni, garjanA, varasAda, vIjaLI, nadIo, sarovara, dina-rAta, mAsa vagere vyavahAra ane moTA parvato, moTA kSetro AvelA che. te pachInA dvIpa-samudromAM AvI bAbato hotI nathI - jema ke bIje sUrya--caMdra sthira hoya che eTale jyAM caMdra hoya tyAM caMdrano prakAza ja jovA maLe che, jyAM sUrya hoya tyAM sUryaprakAza ja hoya che. vividha samudra pANIno svAda kAlodhi samudra puSkaravara samudra svayaMbhUramaNa samudra kSIrasamudra dhRtavara samudra bAkInA samudra 227 varasAdanA pANI jevo varasAdanA pANI jevo varasAdanA pANI jevo kaDhelA dUdha jevo uttama dhInA jevo zeraDInA rasa jevo [noMdha H kSIra samudranuM pANI dUdha jevuM hovAthI tIrthaMkarano abhiSeka tenAthI thAya che. ] lavaNa samudra viSe vizeSa mAhitI : - lavaNa samudrano vistAra be lAkha yojanano che. baMne kinArAthI 95,000 yojana dUra eTale madhyabhAgamAM daza hajAra yojana jADo ane soLa hajAra yojana UMco UchaLatA pANIno killo che. 1 - A samudramAM pAMcaso yojananI laMbAIvALAM mAchalAM hoya che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 tapAgacchAdhiSThAyaka - samudramAM bharatIoTanuM kAraNa A samudramAM eka so yojanAnA vistAravALA cAre dizAmAM thaI 7884 laghu pAtALa kalazo che. te badhAmAM || bhAgamAM vAyu, " bhAgamAM vAyu + pANI, ane V, bhAgamAM pANI raheluM che. samudramAM bharatI-oTanuM kAraNa pAtALa-kalazomAM rahelA vAyuno be vakhata thato kSobha che. (vartamAna mAnyatA pramANe caMdra dvArA bharatI-oTathI A mAnyatA judI paDe che.) - lavaNa samudra sivAyanA bAkInA samudronuM pANI sthira hovAthI temAM bharatI-oTa thatAM nathI. -lavaNa samudranI aMdara padaaMtaradvIpoTa velaMdhara parvato, eka gItama dvIpa, 12 caMdraDhIpo, 12 sUryadvIpo che... agAu kahyuM tema tithyalokanI madhyamAM jaMbUdvIpa che te eka lAkha yojanAnA vistAravALo thALI AkAre goLAkAre che. tenI aMdara sAta kSetro ane cha moTA parvato che, madhya bhAgamAM mahAvidehakSetra 33684 - / yojana lAMbuM che ane tenAya madhya bhAgamAM eka lAkha yojanA UMcAIvALo meru parvata che. jaMbUdvIpanA lAkha jojananA 190 bhAga karelA che. eka bhAga para jojana 6 kalAno thAya che. te mApe bharatakSetra ane airAvata kSetra AvelAM che ... dareka kSetranI vacce parvato AvelA che tethI te dareka kSetranA uttara-dakSiNe be bhAga thayelA che. (juo citra) mahAvideha kSetranI baMne tarapha uttara-dakSiNamAM parvata-kSetrano krama vArApharatI hoya che jema ke : uttara tarapha dakSiNa tarapha niSadha parvata harivarSa kSetra mahAhimavaMta parvata himavaMta kSetra laghu himavata parvata bharata kSetra nIlavaMta parvata ramyaka kSetra rUkamI parvata hiraNyavaMta kSetra zikharI parvata airAvata kSetra . Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva kSetra parvata (1) bharatakSetra (2) laghu himavaMta parvata (3) himavaMta kSetra (4) mahAhimavaMta parvata (5) harivarSa kSetra (6) niSadha parvata (7) mahAvideha kSetra (8) nIlavaMta parvata (9) ramyaka kSetra (10) rUkamI parvata (11) hiraNyavaMta kSetra (12) zikharI parvata (13) airAvata kSetra khAMDavA 1 2 4 8 16 32 4 32 16 8 4 2 1 kula 190 UMcAI (yojana) 100 200 400 - 400 200 100 jaMbudrIpamAM zuM zuM che ? temAM 9 kSetro che je agAu ApaNe tapAsI gayA chIe. 269 parvato che. 4 goLa vaitADhya 1 samaga 34 vaitADhya 16 vakkhArA 200 kaMcanigira 4 gajadaMta varNa suvarNa suvarNa rAtA sonAno uparokta kSetra paikI bharatakSetra, airAvatakSetra ane mahAvideha kSetra 'karmabhUmi' kahevAya che eTale ke ahIM asi-masI-kRSi ( anukrame talavAra-zastro, masI-lekhanasAmagrI, khetI vagere) no vahevAra hoya che. jyAre harivarSakSetra- ramyaka kSetra- himavaMta kSetra, hiraNyavaMta kSetra devakuru ane uttarakuru A kSetro akarmabhUmi che. nIlaratnano rUpAno suvarNa 229 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 tapAgacchAdhiSThAyaka 1 citra 1 vicitra 1 jamaga 1 sumeru kSetra maryAdAdhara. kula ra9 jebUdvIpamAM 467 kUTo-zikharo che. 102 tIrtho che. 3ra vijaya mahAvidehanI x 3 (mAgadha-varadAma- prabhAsa) 1 bharata x 3 1 airAvata x 3 = 96 03 0, 102 136 vidyAdharonI zreNIo che. 34 vaitADhaya 44 136 dareka vatAyamAM uttara-dakSiNa vidyAdhara zreNI, uttara-dakSiNa Abhiyogika ema cAra zreNI hoya che. cakravartIne jItavA yogya 34 kSetro che. cakraratna utpanna thayA pachI khaMDa sAdhIne cakravartI bane che. cakravartIne jItavA yogya mahAvideha kSetranA 3ra vijayo ane bharata-airAvata maLIne 2 ema kula 34 che. 1 moTA draho-sarovaro che, jemAM - padmAdi-6, devakurukSetramAM-pa, uttara kurukSetramAM 5 = 16. jaMbudvIpamAM nadIonI saMkhyA 14,56,090 che. jemAM - 28,000 (bhAratamAM gaMgA ane siMdhu tathA teno parivAra) = 2 x 14,000. 28,000 (erAvatamAM raktA, raktavatI ane teno parivAra)= 2 x 14,000. 1,12,000 (himavaMta hiraNyavaMta kSetranI atyaMtara parivAra) = 44 ra7,000. 2,24,000 (harivarSa ane rampakanI-parivAra sAthe) = 4 4 pa6,000. 10,64,000 (zItA ane zItodA 90 mahAnadIo che.) = 2 x pa3ra,000. 35 zrI jina caityo che, bIjA mata pramANe 95.5 prAcIna bhAratIya saMskRtinI hiMdu ane zramaNa dharmadhArAmAM bhAratabhUmi,tathA jaMbUdvIpa pratye Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 231 zraddhAno bhAva chalochala jovA maLe che. pratyeka hiMdu potAnAM maMgala kAryonA prAraMbhe vade che ke - " jaMbUdvIpe bharatakSetre AryakhaMDe (amuka, pradeza (amukI nagare." te ja rIte jaina paraMparAmAM paNa jebUdvIpanI pUjyatAno svIkAra thayelo che. hiMdu-vaidika ane jaina to ThIka paNa bauddha paraMparAmAM ya jaMbUdvIpanA astitvano svIkAra karelo che ane jendvIpa nAmanI sArthakatAno AdhAra tenI madhyamAM rahelA jaMbU' nAmanA akRtrima 'jaMbUvRkSa ne mAne che.. jainadharmamAM be TrIpa pratye ghaNA zraddhA bharelI daSTie jovAya che jemAM eka che' naMdIzvara, ane bIjo che' jaMbUdIpa.' jabUdvIpamAM aneka pavitra jina cetyAlaya che, tenA aMgabhUta kSetra videhamAM Aje paNa tIrthaMkara vihAra karI rahyA che. jebUdvIpanA bharata-airAvatanA AryakhaMDane evuM gaurava prApta thayeluM che ke ahIM tIrthaMkara vagere mahApuruSonI pavitra janmabhUmi, tapobhUmi tathAnirvANabhUmi vidyamAna che. ahIM manuSyabhavamAM janma lenAra prANI tapazcaryA dvArA karmamukti pAmI zake che, dharmasAdhanA karI zake che ane tenA dvArA sarva duHkhone dUra karI zAzvata-anaMta sukhane sAdhI zake che.. bharatakSetra : A vizvanA traNa vibhAga pADavAmAM Ave che. jemAM - (1) Urdhvaloka (2) adholoka ane (3) ticchaloka. be paga pahoLA karIne, be hAtha keDe rAkhIne UbhA rahelA manuSyanI AkRti hoya te rIte A vizva cAre bAjuthI ekasarakhuM goLAkAra che, jemAM keDano bhAga tithvaloka kahevAya che, tenAthI uparano Udgaloka ane nIceno adholoka kahevAya che. (jUo citra) agAu joyuM te pramANe tirthAlokanA madhyamAM jaMbUdvIpa Avelo che. tenA cheDe bharatakSetrano AkAra ardhacaMdrAkAra athavA dhanuSyanI kAmaThIne dorI bAMdhelI hoya tevo che, temAM dorI samAna sIdho bhAga himavaMta parvata tarapha pUrva cheDAthI pazcima cheDA sudhI rahelo che, jyAre bharatakSetrano , bhAga, goLAIno bhAga lavaNa samudra sudhI jAya che. bharatakSetranA dakSiNa cheDAthI uttara tarapha himavaMta parvata sudhInI pahoLAI zAstrIya parada 19 yojana pramANa che, dhanu pRSThano bhAga 97 61/18 yojana pramANa ane pUrva-pazcima jIvA laMbAI 9748 12, yojana pramANa che. bharatakSetranA vaccenA bhAgamAM uttara-dakSiNe 50 yojana pahoLo ane pUrva-pazcima lavaNa samudra sudhI lAMbo 25 yojana UMco vaitADhaya nAmano parvata Avelo che. te bharatakSetranA be bhAga kare che jemAM samudra taraphanA bhAgane dakSiNa bharatArdha ane parvata taraphanA bhAgane uttara bharatArdhakSetra kahevAya che. tenI pahoLAI 138, yojana che. A kSetrane aDIne laghu himavaMta parvata rahelo che. tenI pahoLAI 105ra yojana jeTalI che ane laMbAImAM samudra sudhIno che. tenI vacce 1000 yojana lAMbuM ane 500 yojana uttara-dakSiNa pahoLuM padma nAmanuM moTuM sarovara (draha) Avela che, temAM pUrva dizA tarapha gaMgA mahAnadI ane pazcima taraphathI siMdhu mahAnadI nIkaLe che ane (laghu himavaMta parvata para) tyAM 500 yojana sudhI vahI, dakSiNa tarapha vaLAMka laIne uttara bhArata Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 tapAgacchAdhiSThAyaka kSetrArdhamAM rahela prapAtakuMDamAM paDe che. tyAMthI uttara bhAratamAM AgaLa vadhatAM ane vaitADhaya parvata sudhI AvatAM bIjI 7,000 nadIo temAM AvI maLe che. A pravAha vaitADhaya parvatane nIcethI bhedIne dakSiNa bhAratamAM Ave che. tyAM bIjI 7,000 nadIo temAM bhaLatAM kula 14,000 nadIo sAthe gaMgA mahAnadI pUrva-samudrane ane te ja pramANe 14,000 nadIo sAthe siMdhu mahAnadI pazcima samudrane maLe che. A bane nadIo uttara + dakSiNa bhAratamAM, 3+ 3 maLI kula cha vibhAgo pADe che je khaMDa kahevAya che. umAsvAtikRta tattvArtha sUtramAM bharata haimavata harivideha ramyaka hiraNya varAvata varSa kSetrANi sUtrAnusAra jaMbudvIpamAM pahelo khaMDa bharatakhaMDa che. tattvArthasUtra ane anya jaina graMtho pramANe jaMbUdvIpamAM ' kSetrone vibhAjita karanAra je che kulAcala parvata che, temAM dareka para - himavatuM, mahAhimavatuM, niSadha, nIlavaMta, rUkamI, zikharI A cha parvato para kramazaH padma, mahApA, tigiccha kesarI, mahApuMDarIka ane puMDarIka - A cha mahAtaLAva che. temAMthI darekamAMthI babbe-babbe nadIo nIkaLe che ane potAnA kSetrane sIMcatI sIMcatI samudramAM ThalavAya che. bharatakSetranI vacce pUrvathI pazcima sudhI phelAyelo rajatamaya vijayArdha parvata che. vijayArdhanI uttare traNa tathA dakSiNamAM 3khaMDa che, temAM dakSiNa bharatakhaMDanA 3khaMDomAM madhyano AryakhaMDa che, bAkI pAMca mlecchakhaMDanA nAme oLakhAya che. A bharatakSetramAM kALa pharato rahe che jenA be bhAga paDe che. - avasarpiNIkALa ane utsarpiNI kALa. avasarpiNIkALamAM dareka vastuonA varNa, gaMdha, rasa, sparza, manuSya-tiryaMconAM zarIra, AyuSya, baLa vagere ghaTatAM jAya jyAre utsarpiNIkALamAM te vadhatAM jAya che. Ama vadha-ghaTanA cha + cha vibhAgo maLIne eka kAlacakra thAya che. bharatakSetranA chae cha vibhAgone jIte te cakravartI kahevAya che. tenA tAbAmAM 3ra,000 mukuTavALA rAjA, 96 karoDa sainika, 84 lAkha hAthI-ghoDA-ratha, 14 ratno, navanidhi sahita puSkaLa saMpatti hoya che. Ama A vicAraNA ApaNane te apekSA tarapha dorI jAya che ke (1) jaina ane vaidika bhUgoLanuM tulanAtmaka adhyayana thavuM joIe. vaidika bhUgoLanuM purANomAM varNita bhUgoLa sAthe tulanAtmaka adhyayana thavuM joIe. (2) jaina gaNatarInA AdhAra para vizvabhUgoLa viSe vadhu vicAraNA karavI joIe. ahIM ApelI lekha-sAmagrInA AdhAra sivAya A saMkalana thaI zakyuM na hota; tethIsaMkalita lekhanI pAdaTIpaH aNa sAmagrI (1) tattvajJAna smArikA', prakAzaka zrI vardhamAna jaina peDhI-pAlItANA, vi.saM. 2038, khaMDa-3' zAstrokta khagoLanI bhavyatA', zrI anakacaMdra bhAyAvALA (pR. 40 thI 47) Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 233 (2) kramAMka 1 pramANe, lekha: 'niSThA ane siddhAMtane bharakhI jato pracAra' saM. DaoN. jitubhAI pI. zAha, (pR. 55-56) (3) 'jabUdvIpa', pu. 1, vi. saM. 2039, prakAzakaH zrI vardhamAna jaina peDhI, pAlItANA. lekhaH 'vibhinna dvIpa-samudro ane jabUdvIpa, le. pU. A. zrI vijayajaMbUsUrIzvarajI ma.nA ziSya,pU.paM nityAnaMda vi.ma. (pR. 1 thI 4) (4) kramAMka 3 pramANe (5) kramAMka 3 pramANe athavA kramAMka 1 nA khaMDa-4nA lekha-2' vibhinna dvIpasamUho * ane jaMbudvIpa' mAMthI. (6) kramAMka 3 pramANe. lekha: 'jebUdvIpa jaina dhArmika daSTie. hiMdI vibhAga : pR. 25-26, DaoN. dAmodara zAstrI. (7) kramAMka 1 pramANe pR. 18 thI 19 lekha (a) 'meru parvatanuM svarU5'- pU. paM. zrI nityAnaMda vi.ma. gaNi, tathA lekha (ba) : bharatakSetranuM svarUpa-pU. paM. zrI nitayAnaMda vi.ma. gaNi. pR20 thI rara. (8) kramAMka - 7, lekha (ba) pramANe. sayaemAlAmAbAbAMdhAyakarimnAmA zyA varNasabhAbAsavaramaNyadANAtazyamall pkhaapvaamvaasraasiimdaadaadaavaasmdrmhih|| samaNavAtAvamadhAcIrasma aAmarakama saMkAta jayanivAsaratadAnAsarAmAmaya dAsa vAsasahamatijJIsamaraNasmalagavaIma bAsa mAga karatA svarNima saE ra layavANaghANa diyaviSayAsakAravirakSA biyogAsarasuhAebAvajayAlakalAcArakAta vizaad rAmammvigeamkriAmAM karavasavisakADarayazavarNasamAgamavAvA 3, che ane tene ja rAjA na Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 tapAgacchAdhiSThAyaka girirAja zrI zatruMjayanI garimAne AlekhatI bhagavAna ane bhaktanI eka teja-tavArikha girirAja - A. zrI vijayamuktiprabhasUrIzvarajI mahArAja zatruMjayanA pratyeka yAtrika dUra-dUrathI zatruMjaya girirAjane bheTavA Ave che ane dhIre dhIre e girirAjane caDhavA mAMDe che. caDhatAM caDhatAM e yAtrika rAmapoLa ane vAghaNapoLa vaTAvI dAdAnA raMgamaMDapamAM AvI pahoce che paraMtu bhAvikonI bhIDamAM ene dAdAnuM moTu jovA nathI maLatuM tyAM sudhI ene saMtoSa nathI thato. yAtrA saphaLa thavAno ahesAsa nathI thato ane kSaNavAra paNa dAdAnuM darzana thaI jAya to yAtrA saphaLa thayAno AnaMda anubhavAya che. evA alabelA e dAdA adinAthanAM zatruMjaya para jyArathI besaNAM thayAM tyArathI Aja lagI aneka Akramaka vAvaMToLo vacce paNa dAdAe potAnAM besaNAM kayAMya khaseDyA nathI. jyAM beThA che tyAM ja pote sthira rahyA che e etihAsika vigata A prasaMgalekhamAM rajU karavAmAM AvI che. - jainasamAjamAM vakatRtva-kavitva-ane lekhakatvanA tribheTe UbheluM vyaktitva eTale pU. A. bha. zrI vijayamuktiprabhasUrIzvarajI mahArAja ! jeozrIe AjathI 4ra varSe vai.sa. 7 ne divase potAnA pitAjI ane vaDIla baMdhu sAthe zramaNasaMghamAM praveza meLavyo tyAre teone uMmaranAM mAtra sAta ja varSa thayAM hatAM, ane Aje to jeonuM nAma aneka rIte anekanA moDhe caDI cUkayuM che. jaina samAjanA vivAdAspada prazno, lauTarI padhdhati Adi aMge teonA vicAro jamAnAnI tAsIrathI sAva judA tarI Ave che. teonA lekho ' zreyapu' nA upanAme sudhaSA mAsikamAM varSothI agralekharUpe chapAya che, teonAM kAvyo 'muninI kiraNa ' nA upanAme Thera TherAvAya che, te onAM pravacano ciMtako ane vicArakavargane khUba ja AkarSI jAya che. zatruMjaya tIrthAdhipati prIna zrI AdinAthaparamAtmAnI mUrtinI aDolatA, akhaMDitatA ane aitihAsikatA para prastuta lekhamAM suMdara-prakAza patharAyelo che. A lekha pUjayazrInI RtasAdhanA ane sarjanazaktino paricaya karAve che. -saMpAdaka Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 235 sa............ 22 karatI AbhamAMthI vIja paDI ne girirAja zrI zatruMjayanA mukhya zikharane phADI khuda dAdA AdinAtha bhagavAnane sparzIne cAlI gaI. - saM. aDhAramA saikAnI A vAta che. zatruMjayanAM zikharone Aje dhummase DhAMkI dIdhAM hatAM. vAtAvaraNa cAre bAju dhUMdhaLuM banI gayuM hatuM. - zatruMjayanA yAtriko mATe upara Abha ne nIce dharatI jevI paristhiti sarjAI hatI. pahelA pagathiyA upara Ubhelo yAtrI bIjA pagathiyA upara UbhelA yAtrIne spaSTa na joI zake evuM chate divase aMdhAruM jAmyuM hatuM. AkAzamAM thatA vAdaLAMnA gaDagaDATano zatruMjayanA paththare paththare paDagho paDato hato. vIjanA bhAre kaDAkA sahunI AMkha micAvI detA hatA. jotAM ema lAgatuM hatuM ke hamaNAM ja vAdaLa paDaze ne zatruMjayane pANImAM vaheto karI deze. paNa zatruMjayane koIno bhaya na hato. e to nirbhaya banI aDaga Ubho Ubho vAdaLo sAthe vAto karI rahyo hato. tyAM to AkAzamAMthI ekAeka megha tUTI paDyo, ne kaDAka karatI eka vIja zatruMjayanA mukhya zikhara para tUTI paDI ! zikharanA ghUmaTane phADI caumukhajInA khUNAnA bhAgamAM cIro pADI e mukhya maMdiranA gabhArAmAM UtarI ne bhagavAna AdinAthanI mUrtinA nAkane khaMDita karI namaNakaMDInI naLImAMthI bahAra nIkaLI gaI. maMdiramAM je je jagyAethI vIjaLI pasAra thaI, te te jagyAe moTI phATa ane moTA cIrA paDI gayA. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236. tapAgacchAdhiSThAyaka A ajaba banAvathI tIrtharakSakonAM dila dhaDakI UThyAM! gajaba thayo! bIjuM badhuM to ThIka paNa bhagavAna AdinAthanI nAsikA khaMDita banI gaI e mahAna duHkhanI vAta hatI. pAlitANA eTale tIrthanI taLeTInuM zahera. tIrtharakSakoe vicAryuM ke game te hisAbe A bhayaMkara banAvanI khabara vahelI take pAlitANAnA saMghane jaNAvavI joIe. paNa jaNAvAya zI rIte? megharAjanA tophAna vaccethI pasAra thaI TheTha nIce pahoMcavuM eTale game tevA mATe jAnanuM jokhama hatuM. eka to A banAva ja tIrtha mATe bhayaMkara banI cUkyo hato. emAM vaLI nIce saMdezo pahoMcADanAra ja vacamAM DhaLI paDe, to to... banAva ora bhayaMkara banI jAya! tIrtharakSakoe bhegA maLI nirNaya karyo, ke hamaNAM koIe nIce javuM nahIM. varasAda baMdha na thAya tyAM sudhI nIce javuM jokhama che. baMdha thayA bAda tarata nIce saMdezo pahoMcato karavo. megharAja paNa Aja mAjhA mUkIne varasatA hatA. zatruMjayanA pagathiye pagathiyAne megharAje dhoIne sApha karI dIdhAM hatAM. A varasAda vadhu laMbAya to zatruMjayanuM mukhya zikhara paNa jokhamamAM hatuM, kAraNa ke zikharanA mukhya dhUmaTamAM vIje moTI phATa to pADI ja dIdhI hatI. tIrtharakSakonAM haiyAM have paLe paLe AMcakA anubhavatAM hatAM. rakhe ne bIjI ekAdI vIja tUTI paDe ne maMdiro mATI bhegAM maLI jAya. bhagavAna AdinAthanI nAsikAthI khaMDita mUrti jotAM emanI AMkha mIMcAI jatI! kAraNa, e mUrti emane mUrti rUpe dekhAtI na hatI , e mUrtimAM to teo mUrtimAna bhagavAnane jotA hatA. bhagavAna emanA dilamAM vasyA hatA. bhagavAnanA e bhakta hatA. bhagavAna sAme e bhakta hRdayonI eka ja prArthanA hatIH bhagavAna ! have A varasAda baMdha karo. prArthanA emanI namAlI na hatI. zraddhAno emAM prANavAyu purAyelo hato. zradhdhA sAthe karAyelI prArthanA paNa na phaLe to samajavuM ke e zraddhA paNa adhUrI haze. zraddhAnI adhUrAza ja prArthanAne niprANa banAve che. paraMtu ahIM to zraddhAnI mATImAMthI ja pedA thayelI prArthanAnI vela hatI. e phaLyA vagara rahe kharI? dhIre dhIre dhUMdhaLuM AkAza pharI svaccha banavA mAMDyuM. megharAje potAnI mAyA saMkelI lIdhI. tIrtharakSakonAM dhaDakatAM dila beMka zAMta thayAM. uparathIsto, aMdara to A bhayaMkara banAve lagAvelI lAya saLagatI ja hatI. e thoDI ja Ama, kaI zAMta thAya? have nIce UtaravAmAM kaMI jokhama jevuM hatuM nahi, ane jokhama hoya to ya e jokhamane khamI khAvAno tIrtharakSakoe nirNaya karI lIdho hato. tIrtharakSako nIce saMdezo pahoMcADavA jhaDapabhera UtaravA lAgyA. varSAnAM pANImAM bhInA karI dIdhela pagathiyAM para paga lapasI javAno bhaya raheto hato, chatAM e to jhapATAbaMdha nIce Utare ja jatA hatA. jota jotAmAM taLeTI AvI pahoMcI. zahera hajI ahIMthI thoDe dUra hatuM. varSAnA kAraNe khoravAI gayelo dhamadhokAra janavyavahAra pharI haLavo cAlu thaI gayo hato. zaheramAM jaI tarata ja pa1i /11 nA mahAjanane ekaThuM karavA mATe eka mAdAra rI vaLyo - -- - - --- - Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva mahAjananA ekeya mANasane manamAM AvA bhayaMkara banAvanI to zaMkA ja kayAthI Ave ? mahAjana bheguM thayuM, ne tIrtharakSakoe tIrtha upara banela banAvanuM byAna rajU karyuM. jyAre mahAjane bhagavAnanI nAsikA khaMDita thayAnuM sAMbhaLyuM tyAre mahAjanamAM gamagInI phelAI gaI. sahunA hRdayamAM prazna ghoLAto hato, A badhuM banyuM zI rIte ? ekAeka vajaLI paDI, te paNa pAchI mukhya zikhara para, ane zikharane phADI mukhya bhagavAnanI nAsikAneya khaMDita karI gaI ! 237 A paNa eka Azcarya hatuM. girirAja para vIja paDavAno banAva chellAM ghaNAMe varSothI banyo na hato. emAM acAnaka A banAva banyo. vAta phelAtAM vAra keTalI ? AkhA zaheramAM vAyuvege vAta prasarI gaI... AkhA zaheramAM sanasanATI phelAI gaI. saMghanA AgevAnonAM haiyAM halabalI UThayA. AkhuM pAlitANA A banAva jovA girirAja para UmaTI paDayuM. ghaNAnA magajamAM A vAta besatI na hatI ; paNa jayAre upara jaI nAsikAthI khaMDita thayelA mULanAyaka para sahunI daSTi paDI, tyAre sahunAM mastaka cakkara cakkara ghUmavA lAgyAM ! have zuM thaze ? e praznArtha sahune bharaDo laI Ubho rahyo. pAlitANAno jaina saMgha A banAvathI ciMtAgrasta banI gayo. saMgha mATe paNa ' have zuM karavuM ?' e eka moTI samasyA hatI. saMghanI keTalIka AgaLa paDatI vyaktionI evI sakhata mAnyatA hatI ke khaMDita mUrti na pUjAya. emAMya A to mULanAyakanI vAta hatI, eTale A prazna have vadhu ghoLAto hato. yAtrikono dhasAro paNa A banAva pachI vadhato ja jato hato. navA yAtrikone A viSayamAM saMtoSajanaka javAba zuM Apavo, e paNa saMgha mATe prazna thaI cUkayo hato. praznano javAba jema bane tema jaladI lAvavA saMghanA AgevAno sajAga hatA. ane aMte praznano ukela AvI gayo. saMghamAM nirNaya levAyo ke khaMDita mUrtine bIje sthApita karavI ane e sthaLe evI ja bIjI bhagavAna AdinAthanI mUrti padharAvavI. paNa AbehUba evI ja mUrti meLavavI e paNa kAma to kaThaNa ja hatuM. paNa jyAM bhakti, bhAvanA ane bhaktono tribheTo jAmyo hoya, tyAM bhAgye ja bhagavAna saMbaMdhI koI kAma aTakI paDe. mahAjananI vacce UbhA thaI eka vyaktie bhagavAna AdinAthanI mUrtinI khoja mATenuM bIDuM jhaDapyuM. saMgha taraphathI e vyaktine sAbhAra rajA maLI. e vyakita koNa hatI ? ghaNAne mana e eka prazna hato. e suratanI eka khyAtanAma vyakti hatI. surata AkhuM jene saMghavI tArAcaMdanA nAmathI oLakhatuM hatuM. navA bhagavAna padharAvavAno nirNaya pAlitANAmAM pharI vaLyo. saMghavIe saMghanA AzIpAMda lai surata bhaNI kadama baDhAvyAM, ne nUtana bimbanI zodha zarU karI. A to khojanuM kAma hatuM. khUMdhA vagara khoja thAya nahi. saMghavI tArAcaMde jamIna khUMdavA Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 tapAgacchAdhiSThAyaka mAMDI. A kaMI eka pratimAnI vAta na hatI.; mULanAyakanI AjubAjunA kAusagiyA bhagavAnanI paNa zodha karavAnI hatI. caraNapAdukA paNa meLavavAnI hatI. saMghavI tArAcaMdamAM utsAha, umaMga ne ucharaMgano triveNIsaMgama hato. hAthamAM lIdheluM kAma pUruM karavA pUratuM enAmAM sAhasa jhaLakatuM hatuM. teo rAtadivasa A ja kAmanI pAchaLa paDyA hatA. emAM eka dI temanA aMtaranI bhAvanA phaLI. barAbara bhagavAna AdinAtha jevI ja bIjA mULanAyaka kahI zakAya evI pratimA maLI gaI. saMghavIe mULanAyaka maLyAno saMdezo pAlitANA pahoMcato karyo ane sAthe jaNAvyuM ke bIjI pratimAo mATe zodha cAlu che. madhyethI tarata ja samAcAra ApIza. pAlitANAmAM jyAre A zubha samAcAra pahoMcyA, tyAre sahunA AnaMdano pAra na rahyo. emAM thoDA ja divasomAM bIjo saMdezo Avyo. badhAMya pratimA tathA pAdukA maLI gayela che, ne huM amuka divase suratathI nIkaLI pAlitANA AvIza. pAlitANAmAM utsAhanuM mojuM pharI vaLyuM. sahu rAha jotA hatA e divasanI, e pratimAnA darzananI....! niyata divasa AvI gayo. pAlitANAnI bhUmi para janatA mAtI nahatI. AkhuM pAlitANA Aje sTezane UmaTI paDyuM hatuM, saMghavInI rAha jovAI rahI hatI. tyAM ja suratathI saMghavI pratimA laIne AvI pahoMcyA. bhagavAna AdinAthanA biMba para DhAMkeluM rezamI vastra UghaDyuM ne lokonI AMkha nAcI UThI. bhagavAna AdinAthanuM biMba kevuM alaukika! jANe sAkSAta dAdA AdinAtha joI lo! eka mULanAyakanuM biMba hatuM eka zAntinAthanuM biMba hatuM. AjubAjunAM nAnAmoTA kAusagiyA hatA. bhagavAnanI caraNapAdukA hatI. vaLI devI cakezvarI tathA yakSanAM paNa nUtana biMba saMghavI suratathI lAvyA hatA. pratyeka pratimAo abhuta hatI. pAlitANAno virATa janasamUha Aje nUtana biMbonuM svAgata karavA AvI pahoMcyo hato. dhAmadhUma sAthe pratimAono nagarapraveza thayo. pAlitANA zaheramAM pratimAo padharAvavAmAM AvI. - have to e zubha divasanI rAha jovAI rahI hatI.....je zubha divase nUtana biMbone girirAja upara laI javAya. pAlitANA tathA AjubAjunA gAmegAmamAM samAcAra pahoMcI gayA, ke zatruMjaya mATe navA AdIzvara bhagavAna AvyA. utthApana mATenA zubha divasano nirNaya karavA be mANasone ravAnA karavAmAM AvyA hatA. zubha divasa paNa najIkano ja nakkI karavAmAM Avyo hato. utthApananA divasanI zahera AkhAmAM jAherAta thaI hatI, ne utthApanano e divasa AvI lAgyo. pAlitANA saMghano dareka Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 239 AgevAna hAjara thaI gayo. zilpIo potAnAM sAdhana laI AvI gayA, ne thALI vAgatAM utthApananI kriyAnI zarUAta thaI... prabhu AdinAthanA DhIMcaNa bAjuno bhAga khodIne kozane DhIMcaNa nIce bharAvavA zilpIe prayatna karyo, paNa jyAM koza nIce gaI ke tarata ja kIDIonA popaDe popaDAvALo jADo thara doDato nIkaLavA mAMDyo. zilpIe e DhIMcaNa tarapha kAma paDatuM mUkI bIjA DhIMcaNa tarapha kAma zarU karyuM. zilpIe bIjA DhIMcaNa tarapha khodIne tyAM koza bharAvI pratimAne utthApavA prayatna karyo, paNa hajI to koza nIce nahi gaI hoya, tyAM ja nIcethI makoDAno UDato samUha nIkaLyo ! zilpI tarata ja gabharAIne mULa gabhArAnI bahAra nIkaLI gayo. enI gabharAmaNano pAra na rahyo. eNe bahAra AvI saune jANa karI ne nirNaya levAyo ke bIje divase baLathI nahi paNa kaLathI kAma laI pratimAnuM utthApana karavuM. bIjo divasa AvI lAgyo. zilpI Aje aMdara jatAM ja gabharAto hato, chatAM sahunA AgrahathI e aMdara gayo. Aje to saMghanA AgevAno paNa aMdara hAjara rahyA hatA. zilpIe kaLathI dhIre dhIre kAma levA mAMDyuM tyAM to bhIMtamAMthI niSedhAtmaka mAkAro thayo. tema chatAM zilpIe AgevAnonI hiMmatane AdhAre kAma cAlu rAkhyuM. hajI to kAma thoDuMka thayuM nahi tyAM bhIMtamAMthI niSedhAtmaka bIjo joradAra 'mA'kAro thayo. A avAja bhISma hato. bhIMtone phADI de evo avAja hato. sahu gabharAI gayA ne tarata ja gabhArAnI bahAra nIkaLI gayA. bahAra to nIkaLyA paNa hajI emanA kAnomAM pelo bhISaNa avAja guMjato hato. emane e avAjamAM bhAvinI bhayaMkaratAnI AgAhI jaNAtI hatI. koI rasto have emanI AMkha sAme rahyo na hato. AzAbharyA haiye girirAja upara caDhelA badhA nirAza haiye nIce UtaryA ne nirAzAmAM ne nirAzAmAM sahu poDhI gayA. sahunI hRdayathI e jhaMkhanA hatI, prabhu have kaMIka mArga batAve. ane sAce ja madharAta thaI na thaI, tyAM to AdhiSThAyake svapna dvArA zeThane kahyuM zeTha jarAya gabharAvAnI jarUra nathI. tame koI kaMI jahemata uThAvazo nahIM. sahu koI nizcita banI jAo. uddhAranuM biMba uddhAraka vinA nahi UThe. bhagavAnane utthApavAnI jarIye jarUra nathI. bhagavAnanI nAsikA khaMDita thaI gaI che to have nAsikAnA TeravAne sonA ke rUpAthI alaMkRta karI, te bhAgane nAsikA rUpe banAvavA motIno lepa karo." A hatuM zeThanuM svapna. AvuM ja svapna maMdiranA pUjArIne ApIne adhiSThAyaka cAlyA gayA. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgacchAdhiSThAyaka savAranA A vAta jyAre sahue jANI tyAre saMghamAM AnaMdano pAra na rahyo. saMghe mULa nAyakanI sAme snAtra bhaNAvI, vidhividhAna sahita zilpI pAse nAsikAne sonAthI alaMkRta karAvI, upara motIno lepa karAvI dIdho. mULanAyaka dAdA AdinAtha pAchA hatA evA zobhavA lAgyA. zatruMjayanA zaNagAra samI e bhagavAna AdinAthanI akhaMDa mUrtine jyAre saMghe nihALI tyAre sahunAM romAMca khaDAM thaI gayAM. sahunA moDhAmAMthI eka ja avAja nIkaLato hato, dAdA AdinAtha na UThayA te na ja UThayA ! have prazna rahyo navA AdinAthano ! ene kayAM padharAvavA ? pharI pAlitANAno saMgha ekatra thayo. aMte saMghe nirNaya lIdho, ne vastupAla tejapALanA maMdiranI nAnI nAnI pratimAone bIje padharAvI tyAM navuM palAsaNa banAvI, navA AdinAthanI sthApanA karI. have savAla hato kAusaggayAno. gabhAro nAno hato ne kAusaggayA moTA hatA. 240 aMte ene mATe navo nirNaya levAyo. dAdA AdinAthanI AjubAju na sthApatAM e banne kAusaggiyAne bahAra bAraNA pAse sthApyA. have rahyA zAMtinAtha. raMgamaMDapanI eka suMdara pIThikA para bhagavAna zAMtinAthanI sthApanA thaI. tenI sAme ja pIThikA para caraNapAdukAnI sthApanA thaI. devI cakrezvarI tathA yakSanI paNa yogya devakulikAmAM sthApanA karI. " Aje paNa girirAja zatruMjaya para e navA AdinAthane sahu " navA AdinAtha"nA nAmathI oLakhe che. girirAja zatruMjaya Aje paNa vighnonA vAvaMToLa vacce potAnI aDagatA para mustAka rahI ema ne ema Ubho che. saM 1978 ne 1985mAM pharI enI para vidyutpAta thayo paNa e na Dagyo ! o mArA aDaga girizRMgAra ! tArI to vAta ja thAya ema nathI. tArI pAchaLa itihAsanA itihAsa lakhAI jAya to paNa itihArA to adhUro ja rahI jAya. o girirAja ! teM to tArA paththare paththara pUjanika banAvI dIdhA che. ekeka paththara tArA anaMtA siddhonI sAkha pUre che. tArA eka eka girizikhara, tArI ekeka girikaMdarA ne ekeka giriguphtamAM hIrA, mANeka ne motInA kaMIka aNadIThA Dhaga khaDakAyA che, paNa koNa DhaMDhoLe ene ? o girivihAra ! tArA paththare paththara amArA mATe pUjanika ho ! tArA kuMDaikuMDa amArA mATe pavitratAnAM parama dhAma che. re ! zuM kahuM ? tuM Akho amArA mAthAno mugaTa che ! haiyAno hAra che ! jIvanano zaNagAra che ! o mArA garavA girirAja ! Aja paNa tuM Ubho Ubho hAkala daI rahyo che siddhinI ! tuM prazna nA karato ke mArI e hAkala koNa suNaze ? tArI e hAkale Aja sudhI anaMtAne siddhino bheTo karAvyo che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva ane Aje paNa tArI e hAkala, jyAre suNaze koka mAnavI, tyAre e sUto haze to jAgI jaze, jAgyo haze to beTho thaI jaze, ne beTho haze to Ubho thaI, saMsAranI kAMcaLI utArI e cAlyo Avaze tArA caraNe ! tArI pavitra rajane mAthe caDhAvI tArA ja ko'ka paththara para palAMThI lagAvI svapna sevI e siddhinI dhUna jagAvaze, ne siddhino e sAdhaka siddha banI vizva para tejano lisoTo mUkI cAlyo jaze. o mArA taraNatAraNa tirthAdhirAja ! zuM yAcuM tArI pAse, sivAya eka tAro sahAro ? je sahAre saMsAranA sahArAne huM pAra karI zakuM ! o pavitratAnA prANAdhirAja ! tuM ja mArA mATe maMtrAdhirAja ne yantrAdhirAja che. tArA maLyAthI mane badhuM ja maLyuM che, chatAM A aMtara prArthavA jhaMkhe che. zuM prAthuM tArI pAse, sivAya eka pavitratAnI premALa jyota, je Aje jIvanamAM, koIpaNa saMyogomAM apAvitryanA aMdhAra ulecI zake. o anaMtanAM teja veratA vahAlA girivara ! huM zuM ardhuM tane, jyAM badhuM tAruM che ? huM pote paNa tAro chuM, tyAM zuM ApI zakuM? sivAya aMtaranA anaMta vaMdana ! je mArA anaMtano aMta ANI, saMta banAvI, saMtamAMthI mahaMta banAvI, ne mahaMtamAMthI eka dI mane arihaMta banAvI de ! 241 tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya girirAja prArthanASTaka -1 tIrtho jagatamAM kaika che tIrtho taNo toTo tathI, zAzvatagiri zrI siddhagiri che, kayAMya tasa joTo nathI kroDo muni mokSe gayA laI zaraNa A girirAjanuM dharuM dhyAna garizaNagAra jagadAdhAra AdijiNaMda hai ! zrI siddhagi--izAzvatagira vaLI puMDarIkagara nAma che. puSpadaMtagiri ne vimalalijhira vaLI surigira jasa nAma che girirAja zatruMjaya sahita jasa eka zata aSTa nAma che dharuM dhyAna girizaNagAra judAdhAra AdijiNaMda hai ! saurASTramAM girirAja che, girirAja para jinarAja che, pApI adhama chuM toya mujane tarI javAnI Aza che, meM sAMbhaLyuM che tIrtha A bhavajaladhi mAMhI jahAja che, dharuM dhyAna girizaNagAra jagadAdhAra AdijiNaMda huM traNa bhuvananA zaNagAra evA, vimalagirivara upare, -2 -3 traNa ha~gatanA tAraka birAje, Adi jinavara maMdire adbhuta jyoti jhaLahaLe, je joI devo paNa Thare, dharuM dhyAna girizaNagAra jagadAdhAra AdijiNaMda he ! -4 zrI vimalagiri tIrtheza AdinAthanuM dhare dhyAna j, SaT mahinA lAgalagATa pAme divya teja prakAza te; cakrezvarI tasa iSTa pUre, kaSTa naSTa kare sadA, dharuM dhyAna girizaNagAra jagadAdhAra AdijiNaMda he ! -5 bhakto taNI bhIDamAM prabhu mujane na tuM bhUlI jato, dUra dUrathI tujane nirakhavA Aza laI huM Avato; kSaNavAra paNa tuja mukhanA darzana thatAM huM nAcato, dharuM dhyAna giriMzaNagAra jagadAdhAra dijiNaMda he ! he nAtha ! tAruM mukhaDuM jovA nayana mArAM ullase, -C Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24, tapAgacchAdhiSThAyaka he nAtha ! tArAM vayaNa suNavA zravaNa mArA ulase; he nAtha tujane bheTI paDevA, aMga aMga samulase, dharuM dhyAnai girizaNagAra jagadAdhAra AdijaNaMda he! -7 kalikALamAM addabhuta joI divya tuja prabhAvane, bhagavAna mAMguM eTaeNla, bhavobhava meLo bhakti mane tuja bhaktithI muktikiraNa nI jyota jAgo aMtare, dharuM dhyAna girizaNagAra jagadAdhAra AdiniNaMda he! tIrthapati zrI AdinAtha paramAtmA prArthanASTaka jene name bhakto sadA nija hRdayabhAvo joDIne jene name indro narendro hAtha joDI joDIne muja hRdayanA cho nAtha ! AdinAtha huM tamane stavuM karuM namana Adijina caraNamAM prArthanA prema karuM, jaganAtha jagadAdhAra AdinAtha tuM tribhuvana dhaNI tuja dvAra AvI huM Ubho vedanA muja mana taNI karuNA karI suNajo have jarI najare karajo muja bhaNI kare namana dijina caraNamAM prArthanA prema karuM, saMsAra ghora apAra che prabhu! Apa mujane uddharI ujvala karI muja Atmagharane, Ape tehamAM Utaro pApI adhama ajJAna mujane, Apa prabhu pAvana karo. karuM namana Adijina cUraNamAM prArthanA prema karuM. muja Atmaghara sUnakAra bhAse, ApanA darzana vinA darzana thatAM jinavara tamAruM, thAya muja nayaNAM bhInAM muja bhUla badhI bhUlI jajo, rahI nA zakuM huM tama vinA, karuM namana Adirjina caraNamAM prArthanA prema karuM, pachaMda tArA dehanI jyAre karuM huM kalpanA nahi koI sAthe karI zakuM tyAre prabho tuja tulanA UMcA himAlaya AgaLe huM kIDI jevo dIsato karuM namana Adijina caraNamAM prArthanA prema karuM. traNa bhuvanamAM prabhu tuja samo nahi deva dUjo dIsato uddhAra nahi muja tuja vinA, tuM eka visavavIsa to pApI adhama ajJAna chuM mAguM chatAM AziSa to karuM namana Adijina cUraNamAM prArthanA prema karuM. zareNuM grahyuM jeNe jIvanamAM ApanuM sadbhAvathI bhavajala terI pahoMcI gayA mokSe bahu sahelAIthI; levA zaraNa Avyo caraNamAM, zaraNa dejo jaldIthI karuM namana Adijina caraNamAM prArthanA prema karuM. meM mArI vAta tane kahevAya evI ja hatI, bAkI badhuM tuM jANato, chAnuM kazuM tujathI nathI; mAguM chuM mekti taNuM kiraNe Apo e muja pAse nathI karuM namana Adijine caraNamAM prArthanA prema karuM. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 243 'tAraka tIrthAdhirAja zrI zatrajaya gacchAdhipati pU. jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya munirAjazrI jayadarzanavijayajI mahArAja - tIrthAdhirAja zatruMjaya eTale bAhya ane atyaMtara zatruo upara jaya meLavavA siddha-prasiddha dhAma; kadAca tethI paNa siddhagiri tarIke vikhyAta A tIrtha svayaM sthAvara che. ane vizeSa to aneka jaMgama tIrthone tAranAra paNa che. zeTha mANekazAhe A ja tIrthAdhirAjanuM mAhAbhya potAnA gurumukhe bhAva ane zraddhAthI sAMbhaLyuM ane temanI tIrthanA darzana-sparzananI tAlAvelI evI agAdha, aDaga banI gaI ke teo bhavitavyatAnA yoge tIrtha sudhI pahoMcavAmAM asaphaLa rahyA. paNa phakta smaraNa sAthenuM emanuM maraNa mahAmahotsava svarUpa banI gayuM. jinazAsananA jagatamAM jagajAhera zatruMjaya darzana-smaraNa-sparzanano paNa kevo kevo adbhuta ane romAMcaka prabhAva che ke koIka bhavyAtmAone te ja tIrthe devAdhidevanuM biruda apAvyuM; jyAre bhavitavyatAyoge koIka puNyazALI ane bhAgyazALI mANekazAha maTI devendra banyA. A lekhanA lekhaka munivarazrIne paNa zatruMjayatIrthanuM satata smaraNa hovAne kAraNe saMsArI avasthAmAM aneka tANAvANAmAM pasAra thavA chatAM sumadhura rIte vahyA karyuM. vi. saM. 2038, u.va. ra6 potAnI oNphisamAM thayela guMDAono charI-cAku ane jalada dravyo sAtheno humalo, mukhamAM ne manamAM navakAranA kAraNe thayelo AbAda bacAva. vi.saM. 2044, u.va. 3ra, jesalamerathI nAkoDA taraphanI tIrthayAtrA daramyAna yAtrAbasane naDela akasmAta jemAM nava jaNanAM Akasmika maraNa paNa navakArane kAraNe abhuta bacAva vi.saM. 2045 u.va. 33. gauhATIthI kalakattA jatAM vimAnamAM saphara daramyAna naDela gojhAro akasmAta paNa navakAranA satata smaraNane kAraNe camatkArathI bacAva. vi. saM. 15ra nA varasamAM janmelA puNyazALI mANekazAhanA jIvanamAM je camatkAra anubhavAyo tevI ja A kathA-vArtA saunA mana-mAnasamAM zatruMjaya ane mahAmaMtranI zraddhA vadhu ne vadhu daDha banI raheze to koI maMgala cIja jarUra prApta thaze ja. - saMpAdaka Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 tapAgacchAdhiSThAyaka paramAtmA mahAvIranI zAsanadhurAne saphaLatAthI vahana karanArA ane AjalagI zAsana-zRMkhalAnI kaDI banI jinazAsanane jayavaMtuM rAkhavAmAM aneka AcAryoe apUrva yogadAna ApI zrIsaMghanuM yogakSema karyuM che. paMcAvanamI pATe tapAgacchAdhipati zrI hemavimalasUrIzvarajI ma. sA. thayA, jeo AcAryapravara AnaMdavimalasUrIjI Adi ziSyonA guru hatA. vicaratA vicaratA teozrI ujjaina padhAryA hatA. A ujjaina nagarImAM mUrtipUjaka paramAtmAbhaktipremI mANekazAha nAme zreSThI rahetA hatA. temanAM patnInuM nAma AnaMdarati je svayaM dharmAtmA hatI. dhArAnagarInA karoDapati zeTha bhImarAjanI kuladIpikA osavALa vaMza ane tapAgacchIya samAcArInI pAlikA premALa patnInI prApti puNyodaye thayA pachI zeTha dhanavAna sAthe dharmavAna paNa vizeSarUpe banI gayA, ne nitya prabhupUjA karI zrAvakadharmanuM anupAlana paNa sarasa rIte karatA hatA. paNa ujjainamAM eka divasa lokAzAhanA yatio temanA guru sAthe AvyA ane teonAM pravacano sAMbhaLavA sau joDAyA. te sAdhuo mUrtipUjAnA virodhI hatA. uparAMta pUjAnI prakriyAne pAparUpe prakAzita karI prakhara pravacano dvArA potAnA matanuM pravartana karAvavAmAM tema ja saunuM mana parivartana karavA-karAvavAmAM pAvaradhA hatA. sabaLAtmA mANekazAha paNa teonA vANIvilAsamAM levAI gayA ane jinapUjA karatA baMdha thayA. eTaluM ja nahi paNa te yationI yuktionA prabhAve-pratApe sAdhuo samakSa vrata lIdhuM ke have pachI pratimAnuM pUjana to dUra, darzana paNa na karavuM. loMkAcArya padmanAbhasUrino pratimA-virodhI mata sAro pracAra pAmyo. A ghaTanAnI jANa thatAM ja mANekazAhanI mAtA jinapriyAno jIva adhdhara thaI gayo. teNIe putrane dharmavimukha thayela jANI putravadhUne jaNAvI, putrane pUrvanI jema prabhupUjA sanmukha karavA vividha upAyo karyA, carcAo karI, vAda karyA paNa mANekazAhanuM mana na ja pharyuM ane vivAda vadhavA lAgyo, jethI pote ja putranA hitanI kAmanA sAthe ghI-vigaIno tyAga karI dIdho. tenI pAchaLa AnaMdaratie paNa dharmarakSAne pradhAnatA pradAna karavA patinI mati palaTAvavA ghIno mULathI tyAga svIkArI lIdho. gharamAM pitAnuM zirachatra hatuM nahi, kAraNa ke teo paralokavAsI thaI gayA hatA. tethI parimita parivAranAM mAtA ne bhAryA-beune ghI vagarano lukhkho AhAra ArogatAM joI mANekazAhanuM mana mUMjhAvA lAgyuM, mUrajhAvA lAgyuM, paNa jema tana deDha hatuM tema kudarate mana paNa daDha banAvyuM hatuM, tethI prabhupUjA baMdha karavA niyamabhaMga karavA e mAnatuM na thayuM. haThAgrahI banelA zeTha samajatA thaI gayA hatA ke gharanI be nArIonI tyAga-pratijJAnuM sUkSma baLa potAnA kadAgraha sAme kuThArAghAta karavA kAmayAba bane tevuM sabaLa che. chatAMya mana ane mAmalo vaTe caDI gayo hato tethI temaNe ke mAtA-bhAryA beue potapotAnA praNane aNanama rAkhyAM ane tevA chUpA saMgharSamAM cha mahinA jevo samaya sarasarI gayo. te daramyAna lokazAhanA yatioe vidAya laI lIdhI hatI. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva jogAnujoge A. zrI hemavimalasUrijI saparivAra prathama kahyuM tema ujjaina padhAryA. sUrijI potAnA tapa--tyAga--titikSA, samatA-sAdhanA--saujanyatA tathA AcAra-vicAra-pracAranI aikayatA mATe khyAtanAma hatA. teozrInA darzana-vaMdanArthe sau sajjana-sannArIo sollAsa upAzraye javA lAgyAM. " sAdhUnAM varNana puchyuM, tIrthabhUtA hi sAdhava: '' mANekazAhe paNa lokapravAha tathA vAhavAhanI vAto sAMbhaLI. temanuM mana mAnatuM na hatuM paNa mAtA--bhAryA beuno tyAga teone namAvavA lAgyo hato. tethI temaNe manomana nirNaya karyo ke Avela sAdhuomAM jo kharI sAdhutA hoya to teonA cAritranI cakAsaNI ghora aMdhArI rAtre ja karavI. 245 '' Avo gupta nirNaya karI koIpaNa jAtanI pUrvamAhitI ApyA vagara ja mANekazAha mitro sAthe kaMIka caDelI aMdhArI rAtanA ja acAnaka upAzraya AvI pahoMcyA ane aMdhArAmAM ja sau sAdhuonA darzana karavAnA kutUhalathI hAthamAM jalatI mazAla lIdhI. aMdAja hato ke rAta che mATe sAdhuo sUtA haze ke sUvAnI taiyArImAM haze; paNa dhAraNAnI dhULadhANI thaI, kAraNa ke AcArya mahArAja saha sau sAdhuo sAdhanA-dhyAna-japa-vaiyAvacca vagere anuSThAnone AdarapUrvaka ArAdhatA jAgRtAvasthAmAM hatA. mazAlanA prakAzamAM AvuM aneruM dazya dekhI mANekazAhanA manamAM paNa dharmano prakAza vyApavA lAgyo, chatAMya sAdhuonI sAdhutA-samatAne parIkSAe caDAvavAno nirNaya karI teo eka pachI eka sAdhuonI samakSa baLabaLatI mazAla laI temanA mukhanA darzana karavA lAgyA. chatAMya sau sAdhuonI samatAmAM lagIra skhalanA na thaI dekhI temaNe parIkSAne vadhu kaDaka karI nAkhI ane eka mahAtmAnI dADhI mazAlathI bALI nAkhI. munivara mauna dhyAnamAM magna hatA tethI dADhI dAjhavA chatAMya samatvabhAve sahI lIdhuM. parIkSAnA atirekathI AzAtanA karI zeTha pAchA ghare vaLyA paNa UMgha na AvI. manamAM pazcAttApano bhAva UbharANo ane potAnA pApanuM prAyazcitta karavA teo paDakhAM ghasavA lAgyA. rAta vItI, prabhAta thayuM tyAre patnI ke mAtAne jaNAvyA vagara ja saMkalpa karyo ke Aje AcAryazrIne ghera AmaMtrita karI prathama to prAyazcitta levuM. pachI pratimApUjA viSe vividha prazno karI satya jANavuM ane satyane svIkArI asatya pakSano tyAga karavo. zeTha zaNagAra sAthe zobhavA lAgyA ane mukha upara malakATa paNa hato, tethI mAtAe ghaNA divasa pachInA putranA mukhAnaMdanuM kAraNa jANavA icchA darzAvI, tyAre mANekazAhe potAno zubha saMkalpa jaNAvyo. jinapriyA tathA AnaMdaratinA AnaMdano pAra na rahyo. teo paNa vAjategAjate gAmanA udyAne pahoMcyAM. sAthe aneka sAthIo-svajano hatAM. ghera padhArI dharmadAna karavA zeThe bhAvasabhara vinaMtI karI. guruvare paNa lAbhAnulAbhanuM kAraNa dekhIpekhI svIkRti ApI. sakaLa zrIsaMgha mANekazAhanI havelIe Avyo. sabhA samakSa saraLadila zeThe sau prathama rAtre karelI AzAtanAnI ghaTanA abhivyakta karI, svayaM prAyazcitta mAgyuM. AcAryazrIe temanI saraLatA-saccAI ane samarpaNa nIrakhI Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 tapAgacchAdhiSThAyaka jJAnabaLe mANekazAhanI uttamatAno tAga meLavI lIdho ane manomana temane yogya prAyazcita pradAna karyuM. pravacananI pravAhadhArA cAlI. te vakhate ja zeThe mUrtipUjAnA pakSa-pratipakSa viSe vividha prazno karyA. dareka jijJAsAonuM sukhada samAdhAna samarpa pUjyazrIe mANekazAhanI manograMthi bhedI nAkhI ane pratimApUjananI prAcInatA siddha thatAM ja zeThe paNa kadAgraha choDI pUrvavat prabhupUjAne preme svIkArI. mAtAe paNa mohapUrvaka putra tathA putravadhU sAthe ghInI vAnagIo banAvI vAparI. mahAsuda pAMcama (vasaMta paMcamI)nA zubha divase pU. AcArya bhagavaMtanA zrImukhe mANekazAhe bAra vrata aMgIkAra karyo ne mithyAtvanuM mAraNa karI zraddhAthI sthira thaI gayA. ujjainamAM jaina dharmanI suMdara prabhAvanA karI sUrijIe prayANa karyuM. kALakrame pU. AcArya bhagavaMta sasamudAya vihAra karI AgrA zahera padhAryA jyAM dhanavAna ane dharmavAna mANekazAha paNa vyavasAyArthe AvyA hatA. potAnA upakArI gurumahArAjanuM AgAmI cAturmAsa ahIM AgrAmAM ja che tevI jANa thatAM ja tvarita pagale upAzraye AvyA ne vidhivat vaMdanAdi kriyA samApta karI gurudevanA caraNamAM mastakane ane manane zaraNa karI devA saMkalpa karyo. dhanano dhaMdho munImo-mANasone bhaLAvI dharmano vepAra karI AtmakamANI karI levA gurudevanI nizrAmAM ja AgrA rahevAnI bhAvanA abhivyakta karI teo niHsaMgI banI gayA. AcAryazrIe temanI zubhecchAne saprema vadhAvI. jJAnabaLe zreSThIne alpabhavI jANI je pratimAnI pUjAthI teo vimukha banelA ane te pachI mana-vacana ane kAyAnI sudeva-suguru ne sudharmanI je AzAtanAo karelI tenA saMskArono saphAyo karI devAyuktipUrvaka cAturmAsamAM zatruMjaya mAhAbhya graMthanuM vAMcana prAraMvyuM. mUrtipUjAnA virodhIo mATe A pravacana prakhara puravAra thAya tevuM hatuM - kAraNa ke zatruMjaya gauravagAthA eTale maMgala mUrtionA mahAmAMgalika meLAnI aitihAsika kahANI. sImA vinAnAM pratimAonI saMkhyA, tenA saMsthApaka, zatruMjayanI zAzvatatA, vAraMvAra thayelA jIrNoddhAra vagerenI vAto-vArtAo te varNanamAM AvI rahI hatI. eka to suMdara ane madhura tIrthanI gAthA-kathA, temAMya suMdara ane madhura guruvANI, jemAM bhaLI gayA zeThanA suMdara ane madhura bhAva-svabhAva. Ama anero ane apUrva triveNIyoga maLatAM mANekazAhano manamayUra girirAjanA darzanavaMdana-pUjana ane abhyarcana mATe saumAM sauthI vadhu ullAsa pAmavA lAgyo. jANe pratimApUjA vagaranA gayelA divasonuM kharuM prAyazcitta pratimAnagarI pAlitANAnA pavitra darzanathI ja thaI zake, eka nahi paNa aneka jinabiMbone juhArI jIvAtmA karI zake ane mAnavajIvananuM sarvazreSTha kartavya bajAvI mokSano mArga maLI zake te mATenA taraNopAya tarIke kema vahelAmAM vaheluM siddhagirinuM darzana siddha thAya tevI bhAvanAnI bhavyatAmAM bhavitavyatAnA yoge Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 247 mANekazAha ghaNA ja UMDANathI mananaciMtana sAthe vyAkhyAna zravaNa karavA lAgyA. - AcAryazrI hemavimalasUrIzvarajI ma. sA. paNa zeTha-zrAvakane potAnI vANImAM lIna jANI zatruMjaya varNanamAM tallIna banI rahyA. IzAnendra, mahendra, brahmandra, amarendra tathA vyattarendra vaDe thayela devatAI uddhArathI samRddhagirizreSThanI gauravagAthAne vyAkhyAnavANIthI vaNI laI guruvAre yazogAthA gAtAM tIrthanI mahattA darzAvatAM kahyuM ke " tIrthAdhirAje aneka aNagArone ArAdhanAnI ope caDAvI kSapakazreNIo maMDAvI, kevaLI kaMIka AtmAo banyA ane asaMkhA kALanA aMtare anaMtA AtmAo siddhi varI gayA che. dhanya che soraTha dezanA A ajoDa kSetrane ke je sukSetra sukALe siddhinAMja suphaLa sahaja-sahajamAMdevA samartha che. ahIMnA ojasvI ArAdhakone AMtarazatrunA jayamAM atyopayogI A jayavaMto DuMgara zatruMjaya nAmathI svayaM sArthaka che. kALakrame giri nAno-moTo thAya, paNa sadAya avinAzI e tIrtha zAzvatuM to che ja. sAthe sAthe anaMtA bhavya jIvo bhUtamAM tema bhAvimAM ahIMthI ja mukti varyA karaze. A avasarpiNI kALanA prathama tIrthapati AdinAthajIe potAnA saMyamajIvanamAM eka--be vAra nahi paNa navANuM pUrva jevI jaMgI saMkhyA pramANavAra A pavitra tIrthane potAnA pArakSepathI pavitra karyuM che. sAdhu-sAdhvI samudAya jevA jaMgama tIrthano A sthAvara tIrtha sAthe meLa-saMbaMdha joI--jANI svayaM sImaMdhara svAmIe paNa mahAvidehamAM indradeva samakSa A girinAM guNalAM gAyAM che. ahIMnA rAyaNa vRkSane ja devoe tathA devAdhideva AdinAthajIe dezanA ke samavasaraNa mATe pasaMda kema karyuM tenI pAchaLa eka gupta rahasya che, ane te rahasyamaya rAyaNavRkSa Aje paNa gajaba adabathI aDIkhama UbhuM-UbhuM itihAsane tAjo karI rahyuM che. RSabhadevanA prathama gaNadhara RSabhasena ke jeo puMDarIkasvAmI paNa kahevAya che, teo pAMca-pAMca kroDa munivaronI moTI phoja sAthe karmayuddha khelI moharAjAne mahAta karI caitra suda pUnamanI tithinA mukti meLavI gayA che. kArataka suda 15 nA dine drAviDa ane vArikhillajInI sAdhaka joDIe karmabaMdhano toDI-phoDI mokSamALA dasa kroDa sAdhako sAthe paherI che. phAgaNa suda 13nA dine zAMba ane pradhumna nAmanA baMdhuyugale ATha koDa pacAsa lAkha munivarone mahAmUluM nimitta arpe muktine varI lIdhI che. tema ja A girizrIe pAMca pAMDavone paNa cAlu comAse Aso suda pUnamanA zubha divase muktizrInI mulAkAta karAvI che. AdinAthajInA apramatta sevAkArI nami-vinami mahArAjane siddhagirijIe jANe sevAnAM saMpUrNa phaLa, mokSanA mevA babbe kroDa munimahaMto sAthe phAgaNa suda dasamanI tithinAM ApyAM che, eTaluM ja nahi paNa anya-anya zubha lagna, zubha dine A siddhirAjathI ja aneka puNyAtmAo mokSanuM moMgheruM rAja meLavI gayA che. udAharaNamAM rAma-bharata bhrAtAmuni traNa koDa, somayazA 13 kroDa, sAgaramuni eka koDa, zrIsAra munivara paNa eka kroDa tema kAliMkajI eka koDa, kadamba gaNadhara paNa eka kroDa, nAradajI 91 lAkha sAdhuo sAthe tathA ajitasenajI, AdityayazA, vaidarbhI, thAvaccaputra, zukraparivrAjaka, thAvacca gaNadhara, subhadramuni, Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 tapAgacchAdhiSThAyaka zalabhAcAryajI, vasudevanI patnI seMkaDo sAdhako sAthe ane bhAratanA putra brahmarSi, rAjA caMdrazekhara, RSabhasena ane zAMtanu rAjavI, devakInA cha putro, vasudevajInA putra, jAlI, mayAlI, uvayAlI paNa pote ekAkI A ja anupama tIrthanI nizrAe tarI gayA che. dhAriNIdevI tenA ATha kumAro, ANaMdaRSi, sAta nArado, aMdhaka viSNusuvrata ne gaMDaka muni, ANaMda RSi, siddhaImAM AvatA RSabhadevanA vaMzIya asaMkhya rAjAo atrethI ja akSayapadane pAmyA che. "' zuM varNana karavuM zubha paramANuthI cArja thayela A dhabakatA kSetranuM ke hAlanA vIraprabhunA zAsananA uccheda pachI A girinA RSabhakUTa nAmanA mukhya zikharane to bhaviSyamAM thanArA padmanAbha tIrthaMkaranA zAsana sudhI svayaM tIrthapramI devo paNa pUjaze. Abu, aSTApada, giranAra, sametazikharajInI tIrthayAtrAnuM phaLa kalpanAtIta che. tethI ya anaMtuM puNya zatruMjaya tIrthanI yAtrAmAM che. A avasarpiNI kALanA prAraMbhathI ja jenA mahimA gavAya che te tIrtha sakala tIrthomAM sarvazreSTha che. paMdara karmabhUmimAM A atimuktaka kevaLI bhagavaMte A tIrthano je mahimA kahyo te to Azcarya pamADI de tevo ajaba-gajabano che. temanA kathana mujaba..... * ugra tapasyA ne brahmacarya-sAdhanAthI bahoLuM phaLa phakta A kSetramAM vasavAthI maLe che. * eka koDa manuSyane bhojana karAvI baMdhAtuM puNya ahIM karelA eka upavAsa mAtrathI maLI zake che. * zrIsaMghanA sAdhu-sAdhvI ne zrAvaka-zrAvikAnI vastra-pAtra-bhojanathI karela bhaktinuM koTigaNuM phaLa Ape che. * pUjA karavAthI so-gaNuM, pratimA sthApanAthI hajAragaNuM ne tIrtharakSAthI asaMtuM phaLa A kSetramAM thAya che. * ahIM pratimA bharAvanArane deva ke cakravartIpada, anukrame mukti sulabha bane che. *eka upavAsa so upavAsa samAna phaLe che. covihAro chaThTha karI sAta jAtrA karatAM mukti pAkI karela che. * zatruMjayanA darzana ane tenI nadImAM snAna karanAra bhavyAtmA gaNAya che. * A tIrthanA smaraNa mAtrathI samyagudarzananI zuddhi thaI jAya che. *ahIM nivAsa karanArA tiryaMco paNa prAyaH sadgati prApta kare che. ahIMnI mahattA to jeNe jANI teNe ja mANI. paNa kahANI karavI agharI che. eka kavinI kalpanA mujaba zrI zrI tIrthe tIrthapati tIrthaMkarone paNa potAnA prazasta prabhAve AkarSI, jANe saune sArthapati saha AmaMtraNa AvyuM che ahIM AvI ArAdhanA karavAnuM. A agama-aNanama maeNgneTika kSetranA vAraMvAra jIrNoddhAra thayA, temAM cothA ArAmAM Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 249 bAra ne pAMcamA ArAmAM bAkInA je cAra uddhAra thayA tenAM kAraNonAM rahasyo paNa jANIe to khyAla AvyA vagara na rahe ke devo ane devAdhidevoe paNa A tIrthazrIne vANI-kahANI vaDe navAjavAmAM kazuMya bAkI nathI rAkhyuM, jema ke * ahIMnI avasarpiNInA prathama saMghapati mahArAjA jyAre nAbha nAmanA gaNadharanI sAthe jAtrAe prathama vAra padhAryA tyAre zubha bhAva indrarAjane jAgyo, jemanI vinaMtIthI "railokya vibhrama" nAme suvarNamaya bhavya prAsAda banyo ane zrI nAbha gaNadharazrIe prAsAdonI pratiSThA karI ApI. bhAvavibhora bharatarAjA jyAre Indrane prasaMga pachI bheTI paDyA tyAre vidAya vakhate te devendrae ja bharatarAjAnA sthApela sthApatyanI surakSA mATe gomukhayakSa ane cakrezvarI devI sthApita karyA. * dvitIya uddhAra karavAno bhAva paNa saudharmaindrane Avyo. mAdhyama banAvyA daMDavIrya rAjAne. daivI zaktithI traNa vAra rasoDAnI badhIya rasoI saphAcaTa karI, pharI hajAro maNa khAI nAkhI te pachI RSabhadevanA bhakta rAjAnI vinaMtIthI pratyakSa darzana ApI khuza karyAne zatruMjayano uddhAra karAvavA preraNA karI. jIrNa maMdironA jIrNoddhAramAM mithyASTi devo naDyA. tene haMphAvI devendra kArya sadhAvyuM. *bIjA devalokanA IzAnendra mahAvidehamAM paramAtmAnA zrImukhe mahimA sAMbhaLI, svayaM phuraNAthI rAyaNa vRkSane pradakSiNA daI, vaMdana karyA pachI trIjo uddhAra karyo. * te pachI zatruMjaya suhasti nAmanI kapaTadevIthI chinnabhinna thayuM. tIrthapremI devo paNa DarI gayA. cothA devalokanA devendra pAse bayAna kajU karatAM indra AvyA. temane mUMjhavavA devIe eka hajAra zatruMjaya vikavya. indra mahAkopa jvALA mUkI. tethI baLatI baLatI te devIe jyAre AdinAthanuM zaraNuM lIdhuM tyAre vacana laI mukta karIne pote kSata-vikSapta thayelAM maMdirono jIrNoddhAra karyo. pAMcamA devalokanA Indrane pAMcamo uddhAra karavAnI preraNA temanA sevaka devothI thaIne uddhAra thaI gayo. * bhavanapatinA camarendrane saparivAra naMdIzvara dvIpanI jAtrAe jatAM be vidyAdhara muni maLyA, jemaNe zatruMjayano mahimA gAyo, te samaye indra yAtrA karI, sarve jinAlayono punaH uddhAra karAvyo. * sAtamo uddhAra karAvavAno phALo cakravartI sagarane gayo. temaNe potAnA sATha hajAra putronuM sAmUhika mRtyuduHkha dUra karavA ajitanAtha prabhunI dezanA sAMbhaLI, te pachI zatruMjaya mAhAbhya temanA mukhe suNI ullAsa vadhatAM lavaNasamudrano aMza zatruMjaya sudhI lAvyA ne jUnAM thayela jinAlayo juhArI uddhAra karyo. * AThamo uddhAra cothA abhinaMdanasvAmInI vANI suNI vyattara nikAyanA indroe maLI karAvyo. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 tapAgacchAdhiSThAyaka * navamA uddhAranI bhAvanA AThamA caMdraprabhunA zAsanakALamAM caMdrayazA rAjavIne thaI je pUrNa karI. * te pachI soLamA zrI zAMtinAthajInI pAse temanA putra cakAyudha rAjavIe A kSetranuM varNana jANI, indranI preraNAthI dasamo uddhAra karAvyo. prabhue ahIM cAturmAsa paNa karyuM hatuM. * 11mo jIrNoddhAra vIsamA munisuvratasvAmInA zAsanakALa vakhate bharatamuni saha eka hajAra munionA nirvANa samAcAra sAMbhaLI zatruMjaye Avela zrIrAme karAvyo, saMyama laI ahIM ja vaLI banyA. * pAMca pAMDavo jyAre mahAbhArata yuddhanA vijayI banI kaMtA mAtAnA AzIrvAda levA AvyA tyAre gotradhvaMzanA pApanuM prAyazcitta levA siddhagirinI jAtrA karavAnuM sUcana mAtAnA mukhe sAMbhaLI thayela pApathI dhrUjI gayAH zatruMjaya AvyA, jinAlayo joyAM ne jIrNoddhAra karAvyo. jaDa paththaranI kudaratI A racanA chatAMya keTalI jIvaMta spaMdanoyukta che ke jenI jIrNatA thatAM ja koIne koIdevatAI zakti svayaM phuraNAthI maLI A tIrthanI sevA kAje doDI AvI che. A pramANe cAlu pAMcamA paDatA kALavALA ArAmAM paNa cAra uddhAra thaI gayA che. * cakrezvarI devI jAvaDazAne pragaTa thayAM, jemanI pAse mArgadarzana meLavI jUnA kapardI yakSe verela hADacAmathI tIrthanI apavitratA dUra karavA kamara kasI. jJAnavaMta guru maLyA vajasvAmI. teozrInI nizrAmAM madirAnA mohamAM marela vaNakara je navo kapardI yakSa banyo hato tenI sahAya vaDe ekavIsa vAra kavaDa deveM utArI dIdhela AdIzvaranI pratimAne pharI upara caDAvI ne jIrNoddhAra karyo. * caudamo uddhAra kumArapALa rAjAnA maMtrI udayananI maraNaveLAnI bhAvanA pUrNa karavA maMtrIputra bAhaDe zrIsaMghanI sahAya laI teramA saikAnA prAraMbhamAM karAvyo. guru hatA pU. hemacaMdrAcAryajI. * phakta aThThama tapa karI devIne sAdhI samarAzAe paMdaramo uddhAra caudamA saikAmAM zrI siddhasenasUrijInA netRtva nIce karAvyo ne muslima saradAroe khaMDita karela jinabiMba -jinAlayone navAM karAvyAM. * AjanA dekhAtA pratimAjIne padharAvI pratiSThA karAvanAra zreSThI thayA karmAzA, jemanA vaDe thanAra uddhAranI AgAhI temanA pitA tolAzAne dharmaratnasUrijIe viziSTa jJAnabaLe karI hatI. te sUrijInI pATe Avela AcAryazrI vidyAmaMDanasUrijI tathA upAdhyAya vinayamaMDanagaNie pratiSThAno vAsakSepa karyo. * vi. saM. 1587nA vaizAkha vada nA thayela pratiSThA pachI tejapAla sonIe paNa keTalAMka jIrNa jinAlayono uddhAra karAvyo. have chello uddhAra vimalavAhana rAjA pU. AcAryazrI duSpahasUrijInI pravacanavANIthI prerita thaI karAvaze tevuM zAstravacana che. nAgArjuna nAmanA kSatriya yuvAne zrI pAdaliptasUrijInuM ziSyatva svIkArI temanA dvArA prApta thayelagaganagAminI vidyAnA upakArane yAda karI pAdaliptapurI vasAvI. A tIrthano itihAsa, caMdarAjA jevA camatkAro, ghaTela aneka satyakathAothI khIcokhIca bharelo che. gAgaramAM sAgara samAya te zI Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 251 rIte? varNanAtIta tIrthAdhirAjane bhAvavaMdanA. A pramANe avanavI-navanavI rIti-nItithI zatruMjaya tIrtha prati prIti utpAdita karavAmAM AcAryazrI saphaLa thayA. mANekazAhe dhanopArjana mATe aneka kSetronI sparzanA karela, paNa tIrthAdhipati zatruMjayanI sparzanA jIvanamAM ekavAra paNa na thayela. tethI temanuM tana-mana siddhagiriguNagAna sAMbhaLa thanaganI UyuM te tIrthane bheTavA. haiyAmAM hAmahatI je hoTha vATe pragaTa thaI ja gaI. anekadivasonI poSaNa pAmelI puSTa bhAvanA kAmanA rUpe jIbha upara AvI gaI, tethI teoesiddhAcalajInAM pratyakSa poMkhaNAM karavAnA kalpanAkArane sAkAra karavA AcAryazrI pAse araja rajU karI ke potAne Akaro abhigraha karAvI AziSa bakSI zubha prayANa karavA anumati pradAna kare ke jethI jaya zatruMjayanI vijayayAtrAno vAvaTo teo page pahoMcI pharakAvI zake, temanI A yAtrA-bhAvanAmAM vividha vikalpo saMkalpo banI samAyelA hatA, sAthe sAthe AcAryazrIe paNa saMpUrNa cAturmAsamAM karAvela sAdhanA-ArAdhanA, vyAkhyAna-AkhyAnanA zramanI sArthakatA mANekazAha zeThanA mAdhyame saMpUrNa saphaLatA pAme tevI zubha veLA AvI UbhelI joI Aso suda pAMcamanA zubha divase zubha lagna veLAe phakta traNa namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karAvI cha'rI pALatA girisamrATa sudhI saphara kheDavA sahamatI pradAna karI pratijJAnuM paNa mahAdAna karyuM mANekazAhano uraullAsa UchaLavA lAgyo. pAMcamo Aro eTale zubha adhyavasAyo paNa sImA sudhI ja sopAno sara karAvI zake; paNa kSapaka ke upazama zreNio na mAMDI zakAya. chatAMya zubha ane zreSTha AzA-aramAnonA AdhArabaLe paLe paLe prasthAnaveLA TUkaDI AvI gaI. cAturmAsanI pUrNAhuti thatAM ja zeTha mANekazAhe upavAsa AdaryA, maunanA kavacathI manane siddhagirinI sukhada saphara mATe ekAgra karyuM ane navakAra mahAmaMtrane AtmasAt karI aDavANe page ekalA banI, AcAryazrInA AzIrvAda laI zubha prasthAna karyuM. temanA deDha saMkalpa sAthenA sAhasa-kadama paDatAM ja kalpanA karI ke jANe siddhagirinA prasiddha puNya-paramANu cetanavaMta banI mANekazAhane siddhazilAnA sopAne caDAvI devA AkarSavA lAgyA hatA. zeTha mANekazAha paNa gumabhAna banI basa mahAgiri tathA mahAmaMtramAM mugdha banI koIka agamya gatithI AgaLa-AgaLa dhapI rahyA hatA. jema jema Daga ane paga tIrthadizA tarapha dhapI rahyA hatA tema tema bhAvadazA paNa bhavya-bhavyAtibhavya banI bhavyAtmA mANekazAhanA adamya ullAsane vadhAvI rahI hatI, paNa paNa... A avasarpiNIno Akaro kALa temAMyahUMDA kahevAto bhUMDAmAM bhUMDo kALa. te kALano krUra bhAva-prabhAva ja evo che ke te dareka sAdhakonI sAdhanAne jANe bAdhanA karavA-pahoMcADavA paryApta che. bhAvibhora mANekazAha AgrAthI cheka magaravADA sudhI AvI gayA ne have siddhAcala zatruMjaya ghaNuM nikaTa hatuM. paNa te vikaTa vistAramAM teo DAkuo vaDe lUMTANA-kapANA ane Akasmika maraNane zaraNa thaI gayA. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 dravyayAtrA adhUrI rahI paNa bhAvayAtrAmAM bhaMgANa na paDyuM, tethI siddhagirivaranA tathA mahAmaMtranA dhyAnamAM ja mRtyu varI teo jANe siddhagirithI siddhazilA sudhInI saphaLa saphara karatAM lAgela zramano vizrAma karavA vyaMtara nikAyanA devendra mANibhadra banI gayA ane AvatA ja bhavamAM mAnavabhava pAmI kevaLI banI siddha paNa thaI jaze. tapAgacchAdhiSThAyaka svAnubhUtinA sahaja saMbhAraNAM pUrAM ekaso ne ATha nAmothI navAjAyelA zrI zatruMjaya girirAjanI sparzanA sauthI vadhu vAra saMyamajIvanamAM karI potAne ane girivarane paNa pAvana karanAra pAvaka puruSa AdinAthajInI janmatithi caitra vadanI 8, e prathama vAra ja karela jAtrAnI tithi phAgaNa suda 8 sAthe suMdara samanvaya dharAve che. phAgaNa vada 8nI tithi varSItapanI prAraMbhatithi tathA suda pakSamAM ane temAMya pUrNimAnA dine mokSa je tirthathI sAdhakoe samUhamAM sAdhyuM te tIrthAdhirAjanI jAtrA karatAM karatAM... khaDuM thaI gayuM sAMsArika avasthAnuM satya citra; kAraNa ke kaoNleja pachInI avasthAmAM haju praveza pAmyo hato tyAre zatruMjaya girivarano eka phoTo hAthamAM AvI gayo. citrakaLA ne raMgoLI kADha vAno jabbara zokha. phAgaNa suda bArasanI ebapora hatI ke jyAre terasane UjavavAnI taiyArI beMgloramAM Avela eka pAThazALAnA upakrame UjavI bhAvayAtrA karavAnI hatI. basa acAnaka ja girirAjanAM koI darzana karyAM ja na hatAM. chatAMya anerA agamya AkarSaNathI kheMcAI meM siddhagirinuM citra AlekhavAnuM prAraMbha karyuM. te citra lagabhaga 12' x 20' jevA pUMThA upara 4-5 kalAkamAM taiyAra thaI gayuM, tyAM sAMja paDI ne te pachI dhArmika nityakramamAM 2 kalAka jeTalA vitAvI, rAtrinA prAraMbhamAM ja te citramAM kalpanAcitranA prANa pUravA cittane ekAgra karI raMgaberaMgI raMgo bharavA lAgyo. rAtre lAgaTa 4 vAgyA sudhI jAgI citrakAmanI pUrNAhuti karI hatI, ne phAgaNa suda terasanA vahelI savAre te kRtine pAThazALAe pahoMcatuM karI jANe akuzaLa hastakaLA chatAMya gaurava anubhavyo hato. A badhuMya ghaNAM varaso pachI smRtimAM sphurI AvyuM. siddhagirino sacoTa prabhAva kahuM ke pratApa ke saMyamAvasthAmAM prathama vAra ja A girisamrATanI sparzanA vakhate parama puNya puruSa AdIzvara prabhunI prathama pagayAtrAnuM manathI smaraNa karI huM paNa jyAre phAgaNa suda 8nA dine AdIzvarajIne bheTI AvI UtarI rahyo hato, tyAre ghaNA bhUtakALamAM khovAI gayo. yAda AvI gaI mArI mAsUma bALa avasthA ke jyAre mane mArA taraNatAraNa gurudevano paNa paricaya prApta thayo na hato ne dharma sAthe jhAjhuM sagapaNa sadhANuM na hatuM. paNa tyAre ja jANe kema amArA sAMsArika nivAsasthAna jhariyA zaheranA eka zrAvakanI oNphisamAM goThavAyela zrI siddhagiri tathA zrI sammetazikharajI tIrthanA phoTA joI rAjI--rAjI thaI jato hato te smRtinI suSupta avasthA na jANe ke Aje ja acAnaka jAgRta thaI UThI, na jANe pUrvabhavamAM te girivara sAthe zuM leNAdeNI baMdhANI haze ke abUjha bALadazAmAM paNa girarAja ghaNo ja gamI gayo. jIvananI A dhanya paLo kadAca kayAreya nahi bhulAya. paNa AvI apUrva anubhUtimAM zrI tIrtharAjanA zubhra aNuo ja adamya asara karI gayA che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA (te siddhAcala praNam bhakte ) zrI siddhAcalamahAtIrtha - stuti dvAtriMzikA racayitA- acalagacchAdhipati paramapUjyA''cArya bhagavacchrIguNasAgarasUrIzvaravineyaH munimahodayasAgaro gaNi: (guNabAlaH ) prastuta che saraLa saMskRta bhASAmAM racAyelI chatrIsI, jenA racayitA svayaM acalagacchIya guNAnurAgI gaNivara mahodayasAgarajI ma.sA. che; jeoe ThIka 36 zloko dvArA stavanA karI che garavA girirAjanI; paNa ThIka madhyanA 18mA zlokamAM tIrthaprabhAvano pratibhAva darzAvatA mANibhadra devendrane paNa potAnI A racanAmAM yAda karI lIdhA che. gaNi mahArAjazrIe svayaM vi.sa. 2035mAM A ja girirAjanI 99 yAtrAo eka hajArathI vadhu zrAvaka--zrAvikAone sollAsa karAvI aciMtya puNyopArjana karyuM che. uparAMta teoe amArI mAgaNIne lAgaNIpUrvaka vadhAvI zIghraracita chatrIsI dvArA te ja tathya saunI samakSa mUkavA prayAsa karyo che ke jinazAsananA jagatamAM jagajAhera zatruMjayanA darzana-smaraNa--sparzanano paNa kevo adbhuta prabhAva che ke koIka bhavyAtmAone te ja tIrthe devAdhidevanuM biruda apAvyuM, jyAre bhavitavyatAyoge koIka bhAgyazALI mANekazA maTI devendra banyA. 253 saMpUrNa chatrIsIno gujarAtI bhAvArtha vAMcyA pachI Azcarya nahi rahevA pAme ke kevI rIte tIrtha tAraNahAra banI zake che. racayitA gaNivaryazrI svayaM vidvAna che. dIkSA pUrve ja vyAkaraNa, nyAya tathA Sadarzanano abhyAsa karyo ane dIkSA pachInA chaThThA varSamAM to gurukRpA prApta karI phakta tera mAsamAM ja sarve Agamo svayaM bhaNI gayA. te samaye 12-15 kalAkano abhyAsa maunapUrvaka karyo ja, uparAMta vi.sa. 2037nA koTaDA (kaccha)nA cAturmAsa daramyAna pAMca mAsa saMpUrNa mauna sAdhanA karI. darzanayogamAM vardhamAna zakrastava, arihaMta vaMdanAvali vagere dvArA prabhubhaktinA premI che. jJAnayogamAM 45 AgamonA abhyAsI che, uparAMta ' jenA haiye zrI navakAra, tene karaze zuM saMsAra " uparAMta pramodapradhAna pustako " bahuratnA vasuMdharA' bhAga-1-2-3-4 nA sarjaka che. cAritrAcAramAM puruSArthI che. tapAgacchIya zAsanadeva mANibhadrajInA graMtha hetu acalagacchIya pU. gaNivaryazrIe AtmIyatA darzAvI A chatrIsInI racanA karI te saujanyatA ja pramodabhAvanAnA pratIka rUpe pratibhAse che. saune prastuta chatrIsI avagAhavA namra nivedana sAthe saMpAdaka Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 tapAgacchAdhiSThAyaka (35nAti-jI:) yastIrtharATchIvimalAcalAdyai - naiMkaiH pavitrairvaranAmadheyaiH / khyAto'sti nUnaM bhuvanatraye'pi, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 1 // je tIrthAdhirAja zrI vimalAcala Adi aneka (108) pavitra ane zreSTha nAmo dvArA traNeya bhuvanamAM prakhyAta che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 1. __yaM pUtavAn vai sa yugAdidevo, devA'surairarcitapAdapadmaH / aGkAGkameyaM khalu pUrvavAra, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 2 // devo ane dAnavothI pUjAyelAM che caraNakamaLa jemanAM evA yugAdideva zrI RSabhadeva bhagavAne jene 99 pUrvavAra (padhArIne) pavitra karela che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 2. yenoddhRtA bhImabhavAbdhito'ho hyanantajIvAH kRtabhUripApAH / saMsArapAthonidhipotatulyaM, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 3 // aho! karelAM che puSkaLa pApo jemaNe evA paNa anaMta jIvone jeNe bhayaMkara saMsArasAgarathI udvaryA (tAryA che ane tethI ja saMsArarUpI sAgaramAM vahANatulya evA zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 3. yasmai subhaktyA spRhayanti nantuM, devendranAgendranarendravRndAH / dhyAtavyadhyeyaM hi praNamyanamyaM, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 4 // devendro, nAgendro, (dAnavendro) ane narendro (rAjAo)nA samUho jene zreSTha bhakti vaDe namaskAra karavA mATe spRhA kare che; tathA anya mumukSu jIvo vaDe dhyAna karavA lAyaka evA gaNadharAdi mahApuruSo dvArA paNa je dhyAna karavA yogya che, tema ja devo vagere dvArA praNAma karavA lAyaka evA gaNadharAdi mahApuruSone mATe paNa je namaskAra karavA yogya che, evA zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 4. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 255 yasmAdgatA muktipurIM suramyAmanantajIvA jitamohamallAH / vijetukAmo'hamapIha mohaM, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 5 // jItI lIdhela che moha rUpI mallane jemaNe evA anaMta jIvo jyAMthI atyaMta ramaNIya evI muktinagarImAM gayA che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane, mohane jItavAnI icchAvALo evo huM paNa bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 5. yasya prabhAvAddhi sa candramaulirbhoktA svasuH siddhisukhaM prapede / abhavyajIvaiH khalu naiva dRzyaM, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 6 // karmasaMyoge potAnI bahenane bhogavanAra evA candrazekhara rAjA paNa jenA prabhAvathI siddhisukhane pAmyA, tathA abhavya jIvo kadI paNa jenuM darzana pAmI zakatA nathI. evA zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhakti vaDe praNAma karuM chuM. 6. yasmin kRtA dharmakriyA'lpikA'pi hyanantaguNyaM nu phalaM prasUte / tIrthAdhirAjetisiddhibhAjaM, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 7 // jyAM karAyelI nAnakaDI paNa dharmakriyA anya tIrtho karatAM anaMtagaNA phaLane Ape che ane tethI 'tIrthAdhirAja' tarIke prasiddha thayelA evA zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhakti vaDe praNAma karuM chuM. 7. bhostIrtharAT siddhagire prasIda, mAM tArayA'smAdbhavasindhuto'ram / yaH prArthyate saMyamibhidyapItthaM, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 8 // 'he tIrthAdhirAja ! siddhagiri ! prasanna thA ane mane A saMsArasAgarathI zIdhra pAra utAra A pramANe saMyamI munivaro paNa jenI prArthanA kare che te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 8. jino'jitasvAmyapi yatra cAturmAsI sthito zAMtijino'pi yatra / nemiM vinA sarvajinAH sameyuH, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 9 // jyAM zrI ajitanAtha bhagavAna tathA zrI zAMtinAtha bhagavAna cAturmAsa rahyA hatA, tathA zrI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 tapAgacchAdhiSThAyaka neminAtha prabhu vinA bAkInA sarve (2vIza) tIrthakara bhagavaMto jyAM padhAryA hatA... te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 9. gaNAdhipo yatra kadambasvAmI, munIzakoTyA saha muktimApa / nirvANatIrthaGkarazAsane hi, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 10 // jyAM gaI covIzInA bIjA tIrthaMkara zrI nirvANanAtha bhagavAnanA zAsanamAM temanA gaNadhara zrI kadaMbasvAmI eka kroDa munivaro sAthe mokSane pAmyA.... te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 10. siddho gaNezaH khalu puNDarIko, vAcaMyamAnAM saha paJcakoTayA / rAkAdine yatra hi caitrakasya, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 11 // jyAM AdinAtha bhagavAnanA prathama gaNadhara zrI puMDarIkasvAmI pAMca kroDa munivaro sAthe caitrI pUrNimAnA divase siddha thayA. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 11. siddhiM gatau drAviDavArikhillau, sAkaM munInAM dazakoTibhirnu / rAkAtithau yatra hi kArtikasya, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 12 / / jyAM zrI RSabhadeva bhagavAnanA pautra drAviDa ane vArikhilla munivaro daza kroDa munivaro sAthe kArtika pUrNimAnA divase siddhagatine pAmyA te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 12. pradyumnazAmbau khalu yatra siddhau, sArdhASTakoTimunisaMyutau hi / trayodaze phAlgunazuklapakSe, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 13 // jyAM pradhumna ane zAMba munivaro sADA-ATha kroDa (matAMtare sADAtraNa kroDa) munivaro sAthe phAgaNa sudi terasanA divase siddha thayA. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 13. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 257 siddhA namirvai vinamizca yatra, munIzakoTidvayasaMyutau hi / phAlgunazukle dazame dine vai, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 14 // jyAM nami tathA vinami nAmanA vidyAdhara rAjarSio be kroDa munivaro sAthe phAgaNa sudi dazamanA divase siddha thayA... te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 14. nirvANamAptAH kila pANDuputrAH rAkAtithAvAzvinamAsakasya / vAcaMyamairviMzatikoTibhizca, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 15 // jyAM pAMca pAMDavo vIza kroDa munivaro sAthe Aso pUrNimAnA divase nirvANane pAmyA. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 15. munIzarAmo bharatazca yatra, yatIzakoTitrayasaMyutau hi / siddhiM gatau zAzvatasaukhyayuktAM, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 16 // jyAM rAma tathA bharata munivaro traNa kroDa munivaro sAthe zAzvata sukhathI yukta evI siddhigatine pAmyA... te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 16. ekAnnavatyA munilakSakANAM, sArdhaM hi siddhA navanAradAzca / yasyAnubhAvAdvarazIlabhAjaH siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA / / 17 // jenA prabhAvathI zreSTha zIlane dhAraNa karanArA evA naveya nArado 91 lAkha munivaro sAthe siddha thayA evA zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 17. mANikyazAho'pi hi yatprabhAvAt, babhUva devaH khalu mANibhadraH / khyAtastapAgacchasurakSakatvAt siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 18 // jenA prabhAvathI zrI mANekazAha zeTha paNa mANibhadra deva thayA ane tapAgacchanA adhiSThAyaka tarIke prasiddha thayA che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 18. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 tapAgacchAdhiSThAyaka yakSaH kapardI khalu sevate yaM, yAtrArthivighnAni karoti dUram / cakrezvarI devyapi jAgarUkA, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 19 // kapardI yakSa tathA jAgarUka evI cakrezvarI devI jenI sevA kare che ane yAtrikonAM vinone dUra kare che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 19. yasya prabhAvAnmunayaH salIlaM, rAgAdizatrUnsakalAJjayanti / sAnvarthazatrujayanAmadheyaM, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 20 // jenA prabhAvathI munio rAgAdi sarvaAMtarazatruone lIlApUrvaka jItI le che tethI 'zatruMjaya' evA yathArtha nAmavALA zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 20. indrasya pArzve khalu yanmahattvaM, proktaM hi sImaMdharasvAminA'ho / indraprakAzetiprasiddhibhAja, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 21 // aho!jeno mahimA zrI sImaMdharasvAmI bhagavaMte indranI AgaLa varNavyo tethI je indraprakAza ' evA nAmathI prasiddha thayela che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 21. mAnaM hi yasya prathamArake syAnnUnaM hyazItiH khalu yojanAnAm / mahAgiritvena tata: prasiddha, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 22 // avasarpiNIkALanA prathama ArAmAM jenuM pramANa 80 yojana jeTaluM hoya che tethI 'mahAgiri' tarIke prasiddha thayela evA zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. rara. kRtvopavAsadvayameva yatra, karoti yAtrAH khalu saptakRtvaH / * bhavatraye syAtsa hi mokSagAmI, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA | // 23 // jyAM covihAra chaThTha tapa karIne vidhipUrvaka bhAva sahita sAta yAtrA karanAra AtmA traNa bhavamAM mokSagAmI thAya che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. ra3. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva tiryakcarA jIvagaNA hi yasya, prabhAvato bhadrakabhAvamAptAH / gatAzca svargAdikasadgatiM vai, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 24 // jenA prabhAvathI tiryaMca jIvo paNa bhadrakabhAvane pAmIne svargAdi sadgatine pAmyA che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 24. prAyo hi nA''yAnti kadApi yatra, durbhavyajIvAH khalu vAyasAzca / saMsevyamAnaM laghukarmabhizca, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 25 // durvyavya jIvo tathA kAgaDAo prAyaH karIne jyAM kadApi AvatA nathI, tathA je haLukarmI jIvo dvArA sArI rIte sevAI rahela che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 25. anekabhUpAlasumantrimukhyaiH saGghAdhipairyatra vinarmitA'ho / virAjate bhavyasucaityapaMkti:, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 26 // aho ! aneka rAjAo tathA zreSTha maMtrIzvaro vagere saMghapatio dvArA nirmita thayelI bhavya maMdironI hAramALA jyAM atyaMta zobhI rahela che... te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 26. sahasrazo yatra jinezvarANAM, dedIpyamAnAni subimbakAni / yacchanti bodhiM khalu darzakAnAM siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 27 // 259 jyAM hajAro dedIpyamAna jinabiMbo darzakone bodhi (samyaktva)nuM dAna kare che... te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 27. devendrarAjendranarendravRndai maMtrI zvarairvai varazreSThibhizca / uddhArakA yasya kRtA asaMkhyAH, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 28 // devendro, cakravartIo, tathA rAjAonA samUho vaDe tema ja maMtrIzvaro ane uttama zreSThIo dvArA jenA asaMkhya uddhAro thayA che. te siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 28. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 . tapAgacchAdhiSThAyaka SaDrIyutA yatra ca naikasaGghAH, AyAnti bhaktyA vividhapradezAt / kurvanti yAtrAH savidhiM hi yasya, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 29 // jyAM darI' nA niyamo [ jene cheDe 'rI' akSara Ave che tevA niyamo (1) samyakatvadhArI (2) pAdacArI (3) ekAzanakArI (4) sacitta parihArI (5) bhUmisaMthArI () brahmacArI ] thI yukta evA aneka saMgho bhaktipUrvaka vividha pradezothI Ave che ane jenI vidhi sahita yAtrAo kare che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. ra9. zatruJjayA''khyA salilA hi yatra, haratyaghAni prabhupUjakAnAm / svakIyanIreNa pavitritena, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 30 // jyAM zatruMjaya nAmanI nadI siddhAcalajInA paramANuothI pavitra banelA potAnA pANI dvArA, prabhunI pUjA karanArAonA pApone dUra kare che... te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 30. virAjate yatra ca sUryakuNDaH, prabhAvato yasya sa kurkuTo'pi / vihAya tiryaktvamavApa nRtvaM, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 31 // kAmaNaprayogathI kUkaDo banAvAyelA evA caMdrarAjA paNa jenA prabhAvathI tiryacapaNuM choDIne punaH manuSyapaNAne pAmyA evo sUryakuMDa jyAM zobhI rahyo che. te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 31. sAkSAt sarasvatyapi yatprabhAvamalaMbhavedvarNayituM hi naiva / guruH surANAmapi na kSama: syAt, siddhAcalaM taM praNamAmi bhaktyA // 32 // jenA adbhuta prabhAvane saMpUrNa rIte varNavavA mATe sAkSAt sarasvatI, devonA guru bRhaspati paNa samartha thaI zakatA nathI... te zrI siddhAcalajI mahAtIrthane huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM. 33. aclgcchpaathodhismullaasncndrmaaH| guNAbdhisUrayo nityaM, jayantu jagatItale // 33 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 261 acalagaccha rUpI samudrane samyaka prakAre ullasita karavA mATe caMdra samAna evA pa. pU. A. bha. zrI guNasAgarasUrIzvarajI ma.sA pRthvItala upara sadA jayavaMta raho. 33. teSAM ziSyeNa gaNinA, mahodayAbdhinA mayA / agnibANakhanetrAbde, dvAtriMzikA vinirmitA // 34 // teozrInA ziSya muni mahodayasAgara gaNi dvArA vi. saM. 2013mAM A zrI siddhAcalajI mahAtIrthanI stuti rUpe batrIsInI racanA thayela che. 34. tapAgacche prasiddhA hi, jayaghoSAkhyasUrayaH / vidvAMsteteSAM praziSyo'sti, jayadarzanasaMyamI // 35 // vijJaptyA tasya sauhArdAt raciteyaM stutirmayA / gIyamAnA prage bhavyaiH siddhisaukhyapradA bhavet // 36 // tapAgacchamAM pa.pU.vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA. nAme suprasiddha gacchAdhipati AcArya bhagavaMta che. teozrInA vidvAna praziSya munirAja zrI jayadarzanavijayajInI mitrabhAve vinaMtithI A stuti mArA vaDe (vi.saM. 2013mAM mahA vadi 13thI phAgaNa sudi 2 daramyAna mahuDIthI vijApura thaIne visanagara taraphanA vihAra daramyAna) racAI che. bhavya jIvo dvArA prAtaHkAlamAM gavAtI A stuti siddhi sukhane ApanAra thAo. 35-36. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 tapAgacchAdhiSThAyaka 'siddhAcalasidhyA sAdhu anatAjhoDa 'Agama anusAra vaMduM be kara joDa - muni ratnatrayavijayajI mahArAja marudhara dezamAM Avela jhAlora jillAmAM mAlavADA gAma je nagaramAM Aja sudhImAM cAlIsa jeTalI dIkSA thayela che. A pavitra bhUmi mAlavADAnA vatanI pa.pU. A. zrI ratnazekharasUrinA ziSya pU. A. zrI ratnAkarasUrijI mahArAjanA ziSya pU. munizrI ratnatrayavijayajI mahArAja jJAnabhaMDArone samRddha karavAmAM khUba ja rasa dharAve che. saMskRta-prAkRta hastapratonI jALavaNI mATe ane pustakonAM avanavAM prakAzano dvArA temanuM saMpAdanakArya akhalitapaNe cAlu ja che. atre saMkalita karelI siddhAcalajInI vigato zatruMjayanA mahimAnI pratIti karAve che. - saMpAdaka * somadeva rAjA 800 sevako ane 50 rAjAo sAthe caMdrasUri pAse saMyamI banI zatruMjaya upara mokSe gayela. * vIra rAjA zaMtrujayano mahimA sAMbhaLI saMyama laI vIrasUri banyA. aMte 3 lAkha sAdhuo mokSe gayA. * DhaMkasUrine kevalajJAna thayA pachI zatruMjaye nirvANa pAmyA te sAMbhaLI temano putra hararAjA asaMkhya saMgho sAthe zatruMjaya gayo. tyAM ATha karoDa dravya kharcA jinAlaya baMdhAvyuM. eka vakhata A rAjA ghera beThAM beThAM (A parvatanuM nAma DhaMka hovAthI) Dhaka DhaMka e pramANe dhyAna dharatAM kevalajJAna thayuM. te vakhate be karoDa munio zatruMjaye mokSa pAmela. * eka vakhata ajitanAtha bha. A tIrthe dezanA ApatA hatA te vakhate 3 lAkha sAdhuo mokSa pAmela. * A tIrtha upara zAMtinAtha bha.nuM dhyAna dharatA vajUdaMba nAmanA muni eka lAkhanA ziSya-parivAra sAthe mokSa pAmela. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva * * * dhana nAmano maMtrI 500 bhaTo sAthe zatruMjaye Avyo tyAre prathama pa00 bhaTo kevalI banyA pachI maMtrIne kevalajJAna thayuM. * padhumna vi. sADAtraNa karoDa kumAro rAyaNavRkSane pradakSiNA detAM kevalI banyA. * bharata cakravartI pAMca karoDa, emano putra 1 lAkha ane bAhubalIjIno putra 13 karoDa munivaro sAthe mokSe gayela. * * * * * * * zAMtinAtha bha.nA cAturmAsamAM 1,52,55,777 munivaro kevalI banI mokSe gayela. daMDavIrya rAjA saMgha laI A tIrthe Avela te vakhate temanA saMghamAM rahela sAta karoDa zrAvaka--zrAvikAo A tIrthanA dhyAnathI mokSa pAmela. * 263 * A tIrtha upara AdinAtha bhagavAna 69,85,44,00,00,00,00 vAra samavasaryA. * bharata cakravartInA saMghamAM vArANasIthI zatruMjayanAM darzana thAya che e vakhate AdinAtha prabhunI dezanA sAMbhaLIne 10,000 bhavya jIvone kevalajJAna thAya che. ajitanAtha bha. A giri upara 3000 vAra Avela. AvatI covIzInA badhA tIrthaMkaro ahIM vicaraze. caMdrayaza rAjAe caMdraprabhasvAmInA vakhatamAM ahIM navamo uddhAra karAvela. A rAjA 50,000 jinAlayo ane 5 karoDa jinabiMbo bharAvI saMyama laI mokSe gayela. * nami vidyAdharanI 64 putrIo (caitra va. 14 ) ne mokSe gayela. vAsudevanI 35000 strIo zatruMjaya upara, bAkInI 37,000 strIo anya tIrthe mokSa pAmela. devakInA cha putro, jAdavaputro, suvrata zeTha, maMDaka muni, selaka muni, aimuttA muni, A tIrthe mokSa pAmela. neminAtha bha.nA ziSya gaiAtama aNagAra eka mAsanuM aNasaNa karI A tIrthe mokSe gayela. sudharmA gaNadharanA ziSya cillaNa muni saMgha sAthe giri caDhatAM saMgha ati tRSAtura thayo tethI munie vidyAzaktithI pANI maMgAvyuM tyArathI caMdana taLAvaDI prasiddha thaI. ajitanAthanA ziSya suvratAcArya glAna hovAthI pANI laIne giri upara AvyA. pANI eka bAju mUkI kAusagga karatA hatA te vakhata kAgaDAe pANI DhoLI nAkhyuM tethI AcArye gusse thaIne kahI dIdhuM ke AjathI tArA vaMzanu Agamana baMdha. tyArathI A giri upara prAyaH kAgaDAo AvatA nathI. [zatruMjaya kalpavRtti ] Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI zatruMjaya tIrthanA saMghapatio (1) pAMDavonA samayamAM - 25,95,75000 rAjAo saMgha pati banyA. (2) bharatarAjAnA samayamAM - 99,89,84000 rAjAo saghapati banyA. (3) sagakInA samayamAM - 50,95,75000 rAjAo saMghapati banyA. (4) jAvaDazAnA samayamAM - 3,84,000 rAjAo saMghapati banyA. (5) tyAra pachI 80,000 bhAvasAra saMghapati banyA. (6) tyAra pachI 15,000 jaina brAhmaNo saMghapati banyA. (7) tyAra pachI 16,000 rAjaputro saMghapati banyA. (8) tyAra pachI 5045 kaMsArAo saMghapati banyA. (prabaMdha paMcazatI) saMghapationA saMghanuM varNana prathama bharata cakravartIno saMgha : karoDo sAdhu-sAdhavIjIo, 3ra,000muguTabaddha rAjAo, 84 lAkha vAjiMtro, 84 lAkhahAthIo, 84 lAkha ghoDAo, 84 lAkha ratho, 3ra karoDa suthAro, 3 lAkha maMtrIo, 5 lAkha dIvI dharanArA' 1000 yakSo, 10 karoDa dhajAo, 3 karoDa vyApArIo. vikrama rAjAno saMgha H 169 sonAnAM derAsara, 500 hAthIdAMtanAM derAsara, 500 caMdananAM derAsara, 70 lAkha zrAvaka kuTuMba, 5000 AcAryo, 1,10,09,000 baLadagADAM, 18 lAkha ghoDAo, 76000 hAthIo, 3000 UMTo. (zatruMjaya-kalpavRtti) pAMca pAMDavono saMgha : 300 sonAnAM jinAlayo, 800 cAMdInAM jinAlayo, be karoDa zrAvako, 800 AcAryo, 8000 sAdhuo, 800 rAjAo, 1 karoDa zeThiyAo, pa0,000 hAthIo, 8 lAkha ghoDAo, dvArikAnagarIthI kRSNarAjA saMgha sahita. (zatruMjaya-ka95vRtti) kRSNa mahArAjAno saMgha : pa00 sonAnAM jinAlayo, 1700 kASThanAM jinAlayo, hajAro sAdhu-sAdhvIjIo, 24 karoDa manuSyo, AMbaLA jevAM motIo vaDe zatruMjayane vadhAvela ane kRSNarAjAe sarva parivAra sahita dareka mUrtionI pUjA karela. (zatruMjaya-kalpavRtti) dazaratha rAjAno saMgha : 700 sonAnAM derAsara, 4 hAthIdAMtanAM derAsara, 800 saMghapatio, 100 rAjAo, 5 karoDa manuSyo, dareka nagaramAM sAdharmika vAtsalya. (zatruMjaya-kalpavRtti ) Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva saMghavI hemarAjano saMgha H saM. 1957mAM mAravADathI saMgha kADhela. 1200 gADAMo, 500 hAthI, 500 UMTa, 500 ghoDA, hajAro yAtriko. (jaina paraMparAno itihAsa ) 265 rAmacaMdrajIno saMgha H 500 sonAnAM derAsara, 712 cAMdInAM jinAlayo, 5012 kASThanAM jinAlayo, 7 karoDa gADAMo, 19 karoDa pADAo, 10,000 hAthIo, 20 karoDa ghoDAo, karoDo strIo-puruSo, karoDo sAdhu-sAdhvIo. vastupAla--tejapAlano saMgha : 24 hAthIdAMtanAM 25, 4500 sahejavALAM, 4500 gAdalAM, 1100 vela (gADA), 500 pAlakhIo, 700 sukhAsana, 700 AcAryo, 2000 sAdhuo, 7 lAkha yAtriko, 3500 dIvIdharA, 4500 ratho, 1100 digaMbara sAdhuo, 400 UMTo, 700 pADAo, 4500 gAyako, 1000 kaMdoi, 3300 cAraNo, 3800 bhATa-- cAraNo, 1350 kuMbhAro, 500 suthAro, 1000 luhAro, 180 pittalanI pAlakhIo, 3000 ghoDAo, 3000 hAthIo. (prabhAvaka caritra ) Abhu saMghavIno saMgha : 700 derAsaro, 1510 ghoDAo, 2200 UMTa, 90 pAlakhIo, 36 AcAryo, 770 jalavAhI pADAo, 100 taMbolI, 100 paMcakula, 260 dukAna, 1752 kASThanA bhArA vahana karanArA, 300 pANInI pakhAlo, 14000 gADAMo, 100 kaMdoio, 100 kaDAyAM, 50 salATa, 7 pANInI paraba, 1510 jinabiMbo, 13 pANInA paTTa, 47 baLada, 99 zrIkarIo, 200 mALI. (upadeza saptatikA) Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 tapAgacchAdhiSThAyaka mANekazA jenA para prabhAve mANibhadra yakSendra banyA evA 'zrI zatruMjaya girirAjanuM divya mahimAgAna - zrI jazubhAI je. zAha (jainavidhikAra), dahegAma anaMtAnaMta AtmAone siddhipadanI prApti karAvanAra mahAna girirAja zrI zatruMjaya e A jagatanuM sarvazreSTha mUlyavAna javAhira che. saMsArasAgarathI tarIne siddhazilAne pahoMcavA mATe nIkaLelA anaMtA yAtrikone sahIsalAmata sAme kinAre pahoMcADI devAnI jokhamabharI javAbadArI saMpUrNapaNe adA karavAmAM agresara rahenAra jo koIpaNa tIrtha hoya to te zatruMjaya che. A pavitra girirAjanI bhUminA kaNekaNamAM sadhAyelI pUjanIyatA, pavitratA ane prabhAvano triveNIsaMgama mANavA jevo che. atre lekhakazrIe zatruMjayanA mAhAbhyanI rasalahANa karAvI che. je tIrthanA dhyAne mANekacaMdamAMthI mANibhadravIra banyA e tIrthano mahimA zAstranAM pAnAM kholI kholIne ahIM saMkSepamAM batAvAyo che. saMsArIne siddha banavA mATenuM AhvAna ApatA UMce UbhelA A girirAja zatruMjayanI tole koI AvI zake tema nathI. -saMpAdaka zrI zatruMjaya girirAjano divya aparaMpAra mahimA gAvA mATe, kahevA mATe ema kahevAya che ke hajAro jIbha hoya, karoDo varSanuM AyuSya hoya, sAgaranA pANI jeTalI zAhI hoya ane pRthvI jeTalo kAgaLa hoya to paNa tenAM guNagAna, teno mahimA varNavI na zakAya tevo che - arthAt kevaLI bhagavaMto je pote jANI zake che, anubhavI zake che chatAM zabdonI aMdara tenuM varNana karavA mATe zabdo ochA paDe che, evAgirirAjanuM divya mahimAgAna jJAnarUpI sAgaramAMthI eka nAnakaDA biMdu samAna A lekhamAM huM karI rahyo chuM. " siddhAcala samaruM sadA soraTha deza mojhAra, 'manuSya janma pAmI karI, vaMdu vAra hajAra." Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 267 jaMbUdvIpanA bharatakSetre soraTha--saurASTra dezamAM AvelA ane jenA kAMkare kAMkare anaMtA sAdhu bhagavaMto siddhagatine pAmyA che, evA zrI siddhAcala nAme oLakhAtA tIrthAdhirAja zrI zatruMjayanAM caraNomAM-zaraNomAM A manuSyajanmane sArthaka karavA huM koTI koTI vaMdanA karuM chuM. saghaLA parvatomAM jema meru parvata, saghaLA dvIpomAM jema jaMbudvIpa, saghaLI nadIomAM gaMgA nadI mukhya che tema sarva tIrthomAM zrI zatruMjaya tIrtha mukhya che. jema saghaLA maMtromAM navakAra mahAmaMtra zreSTha che, jema gaganamaMDalamAM sUrya ane caMdra zreSTha che, jema manuSyanA rUpamAM kAmadeva zreSTha che tema saghaLAM tIrthomAM zatruMjaya mahAtIrtha sarvazreSTha che. jema sarvajinomAM Adi jina, sarva cakravartIomAM bharata cakravartI, sarvabhavomAM manuSyabhava, sarva varNomAM (akSaromAM) kAra, sarvavratomAM zIlavrata tema sarva tIrthomAM prathama zrI zatruMjaya mahAtIrtha kahevAya che. - zrI zatruMjayagiri traNeya bhuvanamAM sarvazreSTha che. jo ekavAra paNa tenuM darzana thaI jAya to prANInA pApasamUhano nAza thAya che. zrI zatruMjayagiri prAyaH zAzvato che. A tIrtha saMsArasAgaramAM DUbatAM prANIone bacAvanAra che, durgatine dUra karanAra che. A tIrthanA darzana mAtrathI AtmA pAvana ane pavitra thAya che. zrI zatruMjaya girirAjanAM zuM guNalAM gAvAM! zuM eno divya mahimA che! tIrthAdhirAja zrI zatruMjayagiri mokSano nivAsa che. anaMtakALanI apekSAe anaMtA tIrthaMkaro ane kevaLajJAnIo ahIM AvIne mokSe gayA che, ane AgaLa jaze. A tIrthamAM AvI zrI jinezvaradevanI pUjA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 tapAgacchAdhiSThAyaka karanAra anaMtagaNI pUjAnuM phaLa prApta kare che. are ! pUjaka pote pUjanIya arthAt arihaMta samAna thAya che. jinapUjA, gurubhakti, zatruMjaya mahAtIrthanI sevA ane caturvidha saMghano samAgama - A cAra vastu jIvane ziva banAve che. zrI zatruMjaya tIrtha tribhuvanamAM tilaka samAna ane dharatInA alaMkAra samAna mahApavitra tIrtha che. A tIrthanI sauthI vadhAre vizeSatA e che ke, bIjAM tIrtho maMdironI mahattAne kAraNe AkarSe che, jyAre zrI zatruMjaya girirAja upara koI maMdiro ja na hatAM, tyAre enI parama pAvaka pavitratAnA divya mahimAgAnathI AkarSAIne svayaM tIrthapati zrI RSabhadeva paramAtmA eka-be vAra nahIM paNa pUrve navvANuM vAra samavasaryA hatA. tIrthAdhirAja zrI zatruMjayasiddhagirinAM bhArobhAra vakhANa ane teno mahimA zrI RSabhadeva paramAtmAe samavasaraNamAM besI svayaM zrImukhe bharata mahArAjAne kahyo hato. bharata mahArAjAe A tIrthano divya mahimA sAMbhaLI suvarNanAM jinAlayo ratnothI maDhI ane temAM maNimaya mUrtio padharAvI hatI. temAMno " railokyavibhrama mahAprAsAda" to khUba ja bhavya hato. zrI zatruMjayano divya mahimA gAtA mahAvideha kSetramAM sadehe vicaratA arihaMta paramAtmA zrI sImaMdharasvAmI samavasaraNamAM besI potAnI dezanAmAM pharamAve che ke, he bhavya jIvo ! te bharatakSetrane dhanya che ke jyAM zrI zatruMjaya mahAtIrtha che ane temAM rahenArA manuSyane paNa dhanya che jeo te tIrthanI ane zrI jinezvaradevanI pUjA kare che. je bodhibIja samyakatva saMsAramAM koDo bhavamAM paNa duHkhe karI prApta thAya te zrI zatruMjaya tIrtha upara zrI jinezvaradevanuM dhyAna karavA mAtrathI kSaNavAramAM prApta thAya che. jema sarva tattvomAM samyagudarzana ane sarva devomAM zrI jinezvaradeva durlabha che tema sarva tIrthomAM zrI zatruMjayagiri durlabha che. zrI zatruMjayagirimAna, moha, kAma, kodha, lobha Adi atyaMtara zatruono nAza karanAra, sarva pApane haranAra, muktinuM lIlAgRha che. ahIM kalyANakuMbha jevA kalyANanA karanArA suvarNa jevA varNavALA prabhuzrI AdinAtha birAjamAna che. arihaMto mukti pAmyA hovA chatAM, kevaLajJAnIono viraha hovA chatAMya A tIrtha ja sarva kalyANa karanAruM thaze. anAdi-anaMta saMsArasAgaramAM karmavaza cAreya prakAranI gatiomAM paribhramaNa karatA bhavya jIvone mATe parama kalyANanuM kAraNa, apratima uddhAraka, mahAdivya mahimAzALI, tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya mahAtIrthano prabhAva aciMtya che. saghaLAM tIrthonA rAjA samAna zrI zatruMjaya mahAtIrtha jevuM cauda rAjalokamAM anya ekeya tIrtha nathI. jeo A tIrthamAM AvI bhaktibhAvathI arihaMta paramAtmAnuM dhyAna ane pUjana kare che teo alpakALamAM ajarAmara puNyane upArjana kare che. pApano bhAra ane vikArarUpa aMdhakArano nAza karanAra, seMkaDo sukRtothI pAmavAyukta, sarva pIDAne haranAra ane anupama divya mahimAnuM pAtra ane atizaya parama pavitra ane atyaMta kalyANakara parvatomAM Indra samAna A puMDarIkagiri sadA jayavaMto che, evA zrI zatruMjaya girirAjane koTI koTI vaMdanA. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 269 saurASTranI puNyabhUmi para AvelA tIrthAdhirAja zrI zatruMjayagirivaranI zobhA kaMI anerI che. zrI zatruMjayanI vanazrI soLe kaLAe khIlelI hoya che. zrI zatruMjayanAM maMdirone jANe snAna karAvavA AvatAM hoya tema vAdaLo maMdiro sAthe saMtAkUkaDI rame che. divya auSadhiothI bharapUra vanaspati, devo ane kinnarothI nitya pUjAtAM maMdironA divya nagarathI dedIpyamAna, mahAprabhAvika camatkArothI yukta, AkAzamAM lAkha-lAkha tArakomAM jema caMdra zobhI rahe che tema te girivara zobhI rahyo che. | "zrI zatruMjaya mAhAbhya'nAmanA graMthamAM lakhyuM che ke, he bhavyo. ekavAra zrI zatruMjayagirinA divya mahimAgAnanuM zravaNa karo. tamAruM jIvana dhanya banI jaze. are! ekavAra zrI puMDarIkagirinI chAyAno sparza karavAthI janamojanamanAM pApa dhovAI jaze. he prANIo ! jo dharmAcaraNa karavAne tamAruM mana icchatuM hoya to sarvane tyajIne zrI siddhagiri mahAtIrthanI nizrAno svIkAra karo.zrI zatruMjaya tIrtharAja upara zrI jinezvara bhagavaMtanA dhyAnane dharavA jevuM zreSTha kArya jagatamAM bIjuM koI nathI. mATe he punyavAna AtmAo! tIrthAdhirAja zrI zatruMjayanAM guNalAM gavAya teTalAM tame gAva. paramAtmA zrI mahAvIra deva pharamAve che ke A avasarpiNIkALanI AdimAM eka mAtra zatruMjaya ja tIrtha hatuM. bIjAM tIrtho to e pachI thayelAM che. zrI zatruMjayagirirAjanAM darzana karavAthI jagatanAM sarva tIrthonAM darzana karelAM gaNAya che. A tIrthanA nAma evA ja guNa che. zatruMjaya eTale ke, " zatru upara vijaya meLavavo te." zrI zatrurjayanI sparzanA karanAra, zrI zatruMjayanI yAtrA karanAra, zrI zatruMjayane vaMdanA karanAra potAnA rAgadveSarUpI zatruono nAza karI vItarAga banI jAya che. jema pArasamaNino sparza thatAM lokhaMDa suvarNatA prApta kare che ema zrI zatruMjaya girirAjanI sparzanA thatAM AtmA paramAtmA banI jAya che. A siddhagiri tIrtha pahelA ArAmAM 80 yojanAnA vistAravALo hato. bIjA ArAmAM 70, trIjA ArAmAM che, ane cothA ArAmAM 50 yojanAnA vistAvALo hato. vartamAna pAMcamA ArAmAM 12 yojanAno che. chevaTe chaThThA ArAmAM sAta hAtha pramANavALo raheze. A siddhagiri tIrthanuM pramANa avasarpiNIkALamAM ghaTatuM jAya che ane utsarpiNI kALamAM te ja pramANe pAchuM vadhatuM jAya che. traNa bhuvanamAM jeTalA indrAdika devo ane devIo che te badhAM sadgatinI icchAthI A tIrthAdhirAjanI sevA kare che. zrI siddhagiri tIrthanA zravaNa mAtrathI potAnA sthAnamAM rahelA prANIo paNa yAtrAnuM phaLa meLave che. eTalA mATe to savAramAM rAI pratikramaNa karatAM zrI zatruMjayanAM khamAsamaNAM ane caityavaMdana karavAmAM Ave che. zrI zatruMjaya tIrthAdhirAja upara vartamAna covIsInA bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAthajI sivAya ra3-23 tIrthaMkaro samavasaryA che. are ! je tIrtha upara AvatI covIsInA sarva tIrthakaro - Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 tapAgacchAdhiSThAyaka samavasaravAnA che, evA parama pavitra girirAjane koTI koTI vaMdanA ho ! zatruMjayanA duhAmAM kahyuM che ke, " nema vinA trevIsa prabhu, AvyA vimalagirada, bhAvi covIzI Avaze, padmanAbhAdi jirNada." zrI zatruMjaya tIrthano evo divya prabhAva che ke enI yAtrAe javA mATe potAnA dezathI, potAnA gAmathI, potAnA gharathI nIkaLe, eTale gherathI eka DagaluM zatruMjaya bAju bhare ke kroDo janamanAM karelAM pApo dhovAvA lAge. vAha! zuM eno divya prabhAva ! eka kavi lakhe che ke, " ekekuM DagaluM bhare, zatruMjaya samo jeha, RSabha kahe bhava kroDanAM, karma khapAve teha." zuddha zubha bhAvavALo mAnava, bIjAM tIrthomAM koDa pUrva payaMta zubha dhyAna karavAthI je satkarma bAMdhe che eTaluM satkarma zrI zatruMjaya girirAjanA zubha dhyAna mAtrathI eka muhUrta mAtrAmAM baMdhAya che. jeNe zrI zatruMjayagirinuM smaraNa karyuM tene sarva tIrtho, sarva pavitra parvo ane aneka prakAranAM tapa tathA dAnadharma nitya ArAdhya che. traNa jagatamAM AnA jevuM bIjuM parama tIrtha ekeya nathI, jenuM ekavAra phakta nAma sAMbhaLavA mAtrathI paNa pApano kSaya thAya che. A pavitra girirAja prANIonA kAdavarUpI karmone dhoI nAkhI tene vimala kare che. tethI tene vimalagiri kahevAya che. zrI AdIzvara paramAtmAnA prathama gaNadhara zrI puMDarIkasvAmI pAMca kroDa munio sAthe zrI zatruMjaya girirAja upara sAdhanA karI muktine varyA tethI puMDarIkagirine nAme paNa A tIrtha oLakhAya che. je tIrthanI tasue tasu jamIna mahApavitra munivaronI sAdhanAthI pavitra banelI che, je girivaranuM dhyAna dharatAM dharatAM anaMtA munio mokSapadane pAmyA che, evA zrI zatruMjayagirirAjane huM koTI koTI vaMdanA karuM chuM. pApIne paNa punyazALI banAvanAra, adhamane paNa dhanya banAvanAra, pApothI gherAyelA Atamane bacAvanAra, are ! A bhavarUpI samudramAMthI muktinA kinAre pahoMcADanAra jahAja samAna zrI zatruMjaya girivaranAM jeTalAM guNagAna gAIe teTalAM ochAM che. zrI zatruMjaya tIrthamAM aSTaprakArI pUjAnuM phaLa jeo zItala ane sugaMdhI jaLathI paramAtmAne abhiSeka kare che teo paMcamajJAna arthAtu kevaLajJAna meLavI pAMcamI gatine eTale ke mokSane prApta kare che. jeo caMdanapUjA kare che teo Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva akhaMDa lakSmIyukta thaI kIrtirUpI sugaMdha prApta kare che. barAsathI pUjA karanAra jagatamAM zreSTha bane che. sugaMdhI puSpa vaDe paramAtmAnI pUjA karavAthI pAparUpI durgadha dUra thaI punyarUpI sugaMdha prApta thAya che. dhUpapUjA karavAthI paMdara divasanA upavAsanuM phaLa maLe che. prabhunI vAsakSepa-pUjA karavAthI divyatA prApta thAya che. akhaMDa akSatothI paramAtmAnI bhakti karanArA akhaMDa sukha-saMpattine pAme che. dIpakapUjA karanArA dehanI suMdara kAMti prApta kare che. naivedyapUjA karanAra aNAhArIpada prApta kare che ane phaLapUjA karanArA mokSarUpI phaLa prApta kare che. are ! A tIrthamAM prabhune namanAra AtmAo saunA namanane yogya bane che. prabhunAM guNalA gAnArAo anyone gAvA yogya bane che. paramAtmAnI bhakti karanAra bhakta bhagavAna banI jAya che, AtmA paramAtmA banI jAya che. saMsArI saMsAra choDI siddha banI jAya che. mATe to A tIrthanuM nAma siddhagiri che, je saMsAranAM baMdhanomAMthI mukta banAvI AtmAne siddha banAve che. Avo divya mahimA che. A tIrthAdhirAja zatruMjayano. je pApI ane abhavI jIvo che te A tIrthane bhAvathI joI zakatA nathI. eka stavanamAM zrI padmavijayajI mahArAja lakhe che ke - 'pApI abhavI najare na dekhe, hiMsaka paNa uddharIe, vimalagiri yAtrA navvANuM karIe. ' A tIrthanuM darzana thavuM e paNa eka mahAna puNyAnubaMdhI puNya hoya tyAre ja thAya. " girivara darisaNa viralA pAve, pUrava saMcita karma apAve." zrI zatruMjaya girirAjanAM darzana mahAbhAgyazALI hoya te ja karI zake che. ane enA darzana karavAthI janamojanamanAM pApa dhovAya che. karmonA baMdhanamAM anaMtA kALathI baMdhAyelo AtmA mukta banI zAzvatAM sukhone prApta kare che. zrI zatruMjayagiri para saMkhyAbaMdha jinamaMdiro AvelAM che, tethI zatruMjaya girirAja jANe koI gaganamAM AveluM devamaMdironuM nagara hoya tevuM alaukika lAge che. je kALamAM eka nAnuM sarakhuM maMdira baMdhAvavAmAM, jUnAM maMdironA jIrNoddhArakAryamAM keTakeTalI kaThinAIo paDatI hatI ane te samaye AjanA jevAM yAMtrika sAdhano ke vAhanavyavahAranAM sAdhano na hatAM tyAre seMkaDo mITaranI UMcAIe AvelA girirAja upara gaganacuMbI bhavya jinamaMdiro banAvanAra puNyavAnonA pavitra hRdayamAM keTakeTalI prabhubhakti bharI haze! kevI apUrva udAratAnAM nirmala, vizuddha jharaNAM vahetAM haze! AkhI jiMdagI mahenata-majUrI karI pAI-pAI bhegI karI je puNyAtmAoe girivaranA divya mahimAthI prabhAvita thaI potAnA jIvananuM sarvasva samarpaNa karI bhavya maMdiro taiyAra karAvyAM teonI kevI haze divya bhAvanA! kevI haze tIrtha pratyenI adbhuta samarpaNa-bhAvanA ! eka eka maMdira pAchaLa bhavya itihAsa chupAyelo che. maMdirano eka eka paththara Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 tapAgacchAdhiSThAyaka paramAtmabhaktinAMdivya gAna gAI rahyo che. maMdiranA zikhara para raNakatI ghaMTaDIo tIrthAdhirAjanAM guNagAna gAI rahI che. maMdiranA zikhara para pharakatI dharmadhajAo muktino zubha saMdeza ApI rahI che. A maMdiro baMdhAvanArA mahAbhAgyazALI AtmAo dharmane samarpita banI ane saMpattino sadupayoga karI ItihAsamAM amara banI gayA. dhanya che emanI zraddhAne, dhanya che emanI bhaktine! dhanya che te punyazALIonI zrI zatruMjayagiri uparanI divya bhAvanAne! zrI zatruMjaya girirAja upara evuM divya AbhAmaMDaLa racAyeluM che ke jeno sparza thatAM mananAM azubha pariNAmo zuddha banI jAya che. zrI zatruMjaya girivara upara anaMtA AtmAo sAdhanA karI siddha gatine pAmyA hoI teno aNue aNu pavitra banyo che. zrI zatruMjaya mahAtIrthanuM samagra vAtAvaraNa ja eTaluM zuddha ane pAvana che ke jethI tyAM pravezatAM ja AtmA durgAnamAMthI nIkaLI dharmadhyAnamAM praveza kare che. mahApApI evA AtmAnA mananAM pariNAma tyAM jaI badalAI jAya che. enA mananI bhAvanAo zuddha bane che. enA jIvanamAM zubha bhAva pedA thAya che. haiyAmAMthI vAsanA ane vikAro dUra dUra bhAgI jAya che. - ahIM saMkhyAbaMdha uddhAro thaI gayA che. anAdikALanI apekSAe asaMkhyAtA chatAM vartamAna avasarpiNIkALamAM jenA soLa moTA uddhAra thayelA che, je A pramANe che : (1) A avasarpiNIkALamAM zrI zatruMjaya tIrthano divya mahimA zrI RSabhadeva paramAtmAnA mukhathI sAMbhaLI zrI bharata cakravartIe indra mahArAjAnI sUcanA anusAra bhavya "railokyavibhrama" nAmanojinaprAsAdabanAvI, zrI RSabhadeva paramAtmAnI alaukika pratimAjI pratiSThita karI.A prathama uddhAra thayo. (2) daMDavIrya rAjAne zrI zatruMjaya mahAtIrthanA uddhAra mATe saudharmendra deve preraNA ApI. zrI daMDavIrya bhAva sahita potAnA samagra parivAra sAthe zrI zatruMjayagiri AvyA ane jIrNa thaI gayelA prAsAdone jIrNoddhArapUrvaka navA karAvyA. A bIjo uddhAra thayo. - (3) tyArabAda keTalAka kALe, eka vakhata IzAnendra zrI arihaMta paramAtmAne vaMdana mATe mahAvidehakSetramAM gayA. arihaMta paramAtmA zrI sImaMdharasvAmIe potAnI pAMtrIsa guNothI yukta vANIthI dezanA devAno AraMbha karyo? he bhavyajano! jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM sarvazreSTha ane mahApavitra zrI zatruMjaya mahAtIrtha AveluM che. tyAM prathama tIrthapati zrI RSabhadeva paramAtmA birAjamAna che. te bharatakSetrane dhanya che ke jyAM zrI zatruMjayatIrtha che. e zatruMjaya mahAtIrthanAM darzana, yAtrA karanAra bhAgyazALIne paNa dhanya che. jenAM darzana ati durlabha che evA zrI zatruMjaya mahAtIrthanuM tame roja smaraNa, darzana, pUjana karI jIvanane dhyeya banAvo. paramAtmAnA mukhathI zrI zatruMjayano divya mahimA sAMbhaLI IzAnendra zrI zatruMjayagiri para AvyA. paramAtmAnAM darzana karI dhanya dhanya banI gayA. tyAM jinaprAsAdone jIrNa thayelA joI IzAnendra divya zaktithI zrI zatruMjaya mahAtIrthano jIrNoddhAra karyo, je trIjo uddhAra thayo. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva (4) cothA devalokanA adhipati zrI mahendradeve cotho uddhAra karyo. (5) pAMcamo udghAra zrI brahmendradeve karAvyo. (6) chaThTho uddhAra zrI camarendra deve karAvyo. (7) sAtamo uddhAra zrI ajitanAtha paramAtmAnA zAsanamAM sAgara cakravartIe karAvyo. (8) cothA tIrthaMkara zrI abhinaMdanasvAmI potAnA caraNathI pRthvItalane pavitra karatAM karatAM zatruMjaya mahAtIrthe padhAryA. rAyaNa vRkSa nIce devatAoe bhaktithI emanuM samavasaraNa racyuM. tyAM besIne dezanAmAM temaNe kahyuM ke, " he bhavyajIvo ! zrI zatruMjayagiri e mahAtIrtha che. kAma, krodhAdi atyaMtara zatruono nAza karanAra che. je koI A tIrthanI bhakti kare enuM jIvana dhanya banI jAya che. " paramAtmAnI preraNAthI vyaMtarendroe AThamo uddhAra karAvyo. '' (9) zrI zatruMjaya mahAtIrthano navamo udgAra caMdrayazA rAjAe karAvyo. (10) dasamo uddhAra zrI cakradhara rAjAe karAvyo. 273 (11) agiyAramo uddhAra zrI rAmacaMdrajI ane lakSmaNajIe karAvyo. (12) bAramo uddhAra pAMDavoe karAvyo. (13) teramo uddhAra vartamAna paMcamakALamAM vikrama saMvata 1008nI sAlamAM madhupurI (mahuvA)nA zrI jAvaDazAhe karAvyo. saMghapati jAvaDazA potAnI patnI sahita pratiSThA samaye zrI AdIzvara bhagavAnanA jinaprAsAde dhajA caDhAvavAne zikhara para caDhayA te vakhate temanA manamAM evA divya bhAvo AvyA ke, " huM bhAgyazALI chuM ke traNeya jagatamAM sarvazreSTha evA tIrthanA uddhArano mahAlAbha mane prApta thayo. huM dhanya chuM ke zrI AdIzvara paramAtmA jevA deva mane prApta thayA. vajrasvAmI jevA guru ane zrI zatruMjaya mahAtIrtha upara bhavya maMdira banAvavAno zubha avasara mane prApta thayo. mAruM jIvana dhanya banyuM.' Ama zrI zatruMjaya mahAtIrthano divya mahimA gAtAM gAtAM A patipatnI apUrva prabhubhaktimAM, tIrthabhaktimAM lIna banI, harSAvezamAM nAcatAM nAcatAM, zrI zatruMjayagirinA aMtima zaraNe maraNa svIkArI devalokane pAmyAM. (14) vikrama saMvata 1213mAM gujarAtanA maMtrIzvara vAgbhaTTa (bAhaDamaMtrI)e kumArapALa mahArAjAnA samayamAM kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA zubha haste A tIrthano caudamo uddhAra karAvyo. (15) vi. saM. 1371mAM samarAzAhe navuM derAsara nUtana pratimAjI padharAvI paMdaramo uddhAra karyo. (16) vi. saM. 1587mAM vaizAkha vada nA divase karamAzAhe bhavya maMdira baMdhAvI prabhujI padharAvyA. A soLamo uddhAra thayo. cothA ArAmAM bAra uddhAra ane pAMcamA ArAmAM cAra udghAra ema soLa uddhAra thayA. jyAre sattaramo uddhAra zrI duppasahasUrijInA upadezathI vimaLavAhana rAjAnA haste thaze. zrI udayaratnavijayajI ma. sA. eka stavanamAM lakhe che ke, Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 " tapAgacchAdhiSThAyaka kAMkare kAMkare zrI siddhakSetre, sAdhu anaMtA sidhyA re, e mATe e tIratha moTuM, uddhAra anaMtA kIdhA re...... zrI zatruMjaya girirAjanA kAMkare kAMkare anaMtA AtmAo siddhipadane pAmyA che. te gaNyA gaNAya nahi teTalA che. chatAMya vartamAna avasarpiNIkALamAM je prasiddha mahAtmAo zrI zatruMjaya tIrthe dhyAna dharatAM dharatAM mokSe gayA che tenI keTalIka vigato A pramANe che H zrI RSabhadeva paramAtmAnA prathama gaNadhara zrI puMDarIkasvAmI pAMca kroDa munivaro sAthe caitrI pUname mokSamAM gayA. zrI drAviDa ane vArikhilla 10 kroDa munio sAthe kArtikI pUrNimAnA divase mokSamAM gayA. zrI zAMba ane pradhumna sADA traNa kroDa munio sAthe phAgaNa suda terasanA divase mokSamAM gayA. zrI nami--vinami be kroDa munio sAthe Aso suda pUname mokSamAM gayA. zrI nAradajI 91 lAkha muni sAthe siddhipadane pAmyA. bharata eka hajAra muni sAthe vAsudevanI patnI (sAdhvI) 35 hajAra sAthe, bharatamuni pAMca kroDa muni sAthe mokSe gayA. zrI ajitanAtha prabhunA dasa hajAra sAdhuo caitrI pUname siddhipadane pAmyA. zrI pradyumnanAM patnI ( sAdhvI) vaidarbhI 4000 sAthe mokSamAM gayAM. bAhubalInA muni putro 1008, thAvaccAputra eka hajAra, thAvaccA gaNadhara eka hajAra, kaMdaMba gaNadhara eka kroDa, zailakasUri 500, rAma ane bharata 3 kroDa, somayazA 13 kroDa, sagaramuni eka kroDa, ajitasena muni 17 kroDa, zrI sAramuni eka kroDa, AdityayazA eka lAkha, zrI zAMtinAtha prabhunA ziSyo damitAri cauda hajAra sAthe A siddhagiri upara mokSamAM gayA. A uparAMta zukra parivrAjaka eka hajAra, kAlika eka hajAra, subhadramuni 700, zrI zAMtinAtha prabhunA comAsAmAM 1,52,55,777 sAdhuo, zrI zAMtinAtha prabhunA parivAranA dasa hajAra sAdhuo, bharatanA putra brahmarSi zAMtanu rAjA cAra putro sAthe, caMdrazekhara rAjA, RSabhasena jina, devakInA cha putro, vasudevanA putra jAli-mayAli, uvayAli, suvrata zeTha, maMDakamuni, AnaMda RSi, sAta nArada tathA bharatacakrInI pAse dIkSita asaMkhya rAjAo ityAdi anaMtA tyAgI AtmAo parama pavitra A girirAja para anazana karI karmone khapAvI mokSe gayA che. keTalAya AtmAo tIrthAdhirAja zrI zatruMjayanuM dhyAna dharatAM dharatAM devagatine paNa pAmyA che. aharniza e devo girirAjanI bhakti karI rahyA che. jema ke zrI zatruMjayagirinA mAhAtmyane sAMbhaLIne daSTiviSasarpa IzAna devalokano indra bane che. A hakIkata zrI zatruMjaya mAhAtmya nAmanA graMthamAM che. zrI zatruMjayagirinI yAtrAe nIkaLelA ujjainanA mANekazA zeTha zatruMjaya tIrthanA zAsanarakSaka zrI mANibhadra yakSendra banyA. Aje paNa teo zrI zatruMjayanI sevA-bhakti karI rahyA che. eka vakhata prathama tIrthapati RSabhadeva paramAtmA zrIprabha udyAnamAM padhAryA hatA. tyAM anaMta nAmanA nAgakumAranI sAthe dharaNendra AvyA. jagadguru paramAtmAne vaMdana karI prazna karyo Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 275 ke, " he bhagavan! sarva devomAM anaMta nAgakumAranA dehanI kAMti ATalI adhika kema che? A prazna sAMbhaLI prabhue pharamAvyuM ke, sugrAma nAmanA gAmamAM koDharogathI pIDita eka brAhmaNe suvrata nAmanA mArA ziSyamunine potAne koDha thavAnuM kAraNa pUchyuM tyAre munivare kahyuM ke, "pUrvabhave munirAjane pIDA karavAthI tene koDha thayo che." brAhmaNe munivaranAM caraNomAM paDI potAnA koDha roganA nAzano upAya pUchayo tyAre munie kahyuM ke 'tuM bhAvanApUrvaka tIrthAdhirAja zrI zatruMjayanI sevAbhakti kara. girirAjanI bhAvapUrvaka sevAbhaktithI AtmA pApakarmathI mukta bane che ane saghaLA rogo nAza pAme che. traNa bhuvanamAM zatruMjaya jevuM koI pavitra prabhAvaka tIrtha nathI, jenA sparza mAtrathI rogo dUra dUra bhAgI jAya che. A pramANe muninA mukhethI tIrthano divya mahimA sAMbhaLI te brAhmaNa siddhagirinI yAtrAe AvI sevAbhakti kare che ane rogarahita thAya che. tIrthanA A prabhAvathI tenA manamAM daDha vairAgya jAge che. anazana karI, mRtyu pAmI, A bhave e anaMta nAgakumAra deva banavA sAthe addabhuta kAMtine prApta kare che. " pazu paMkhI je INa giri Ave trIje bhave te siddha ja thAve.... ajarAmara pada pAve." zrI zatruMjaya girirAjanuM dhyAna, enI sparzanA mAtra mAnavIne ja nahIM, pazuo ane pakSIo-jIvamAtrane uddhAranArI bane che. pAvana girirAja sahune pavitra banAvavA mATe samartha che. soLamA tIrthapati zrI zAMtinAtha paramAtmA dIkSA grahaNa karIne tIrthAdhirAja zatruMjayanI bhUmi para padhAryA che. eka siMha bhayAnaka trADo pADato paramAtmAnI sAme Ave che. zrI zAMtinAtha paramAtmAe siMhane pratibodha karyo ane tirthAdhirAja zrI zatruMjayano divya mahimAgAna saMbhaLAvyo. bhagavAnanI divya vANIthI pratibodha pAmelA siMhane jAtismaraNa-jJAna thayuM, zrI zatruMjayanA dhyAnamAM lIna potAnA AtmAnuM zreya sAdhyuM. hiMsaka evo siMha paNa zrI girirAjanA dhyAnathI hiMsAne choDI AtmakalyANa sAdhe che. dhanya che e girirAjanA divya mahimAne ! zrI RSabhadevanA samayanI A ghaTanA che. zrI zatruMjaya girirAja para prabhujI dhyAnamAM UbhA hatA. temane joI morapakSI tyAM AvyuM. prabhune traNa pradakSiNA karI namaskAra karyA. prabhujI tene siddhagirino mahimA saMbhaLAve che, jenA zravaNathI zrI zatruMjayagirinuM dhyAna dharatAM dharatAM morano jIva cothA devalokanI aMdara deva tarIke utpanna thAya che. eTaluM ja nahIM, e deva tyAMthI cyavane A ja tIrthabhUmi para AvIne AvatA bhave mokSamAM jaze. AvA aneka AtmAo zrI zatruMjayanA dhyAnanA prabhAvathI devagatine pAmI zrI zatruMjayanI bhakti karI rahyA che. are ! indra jevA cosaTha indro paNa zrI zatruMjaya girivaranI sevAbhakti karavA aharniza khaDA che. zrI udayaratnavijayajI ma.sA. eka stavanamAM lakhe che ke, Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 tapAgacchAdhiSThAyaka " Indra sarIkhA e tIrthanI cAkarI cittamAM cAhe re, kAyAnI to kAsaLa kADhI, sUrajakuMDamAM nAhe re.. zatruMjaya dITho re." zrI zatruMjaya girirAjano divya mahimA sAMbhaLI aneka saMghapatio guru bhagavaMtonI nizrAmAM seMkaDo-hajAro yAtrALuone laI charI pALatA saMgha sAthe zatruMjayagirinI yAtrAe AvyA che ane zrI zatruMjaya tIrthanI sevAbhakti ne paramAtmAnAM darzana karI potAnA AtmAnuM kalyANa karI gayA che, jemAMnA mukhya saMghapatio nIce pramANe che bharata cakravartI, pAMca pAMDavo, vikrama mahArAjA, kRSNa mahArAjA, rAmacaMdrajI,vastupALa tejapALa, saMghavI hemarAja, guNarAja zrAvaka, tharAdanA Abhu saMghavI, jhAMjhaNamaMtrI, samrATa caMdragupta, saMprati mahArAjA, kumArapALa mahArAjA, zeTha hemAbhAI, jesalameranA paTavA bhAIo-Ama aneka saMghapatioe hajAro yAtrALuo sAthe zrI zatruMjayagirinI yAtrA karI jIvanane dhanya dhanya banAvyuM che. dhanya che AvA mahApuruSone! Aje paNa bhAratabharanAM judAM judAM zahero ane gAmothI cha'rIpAlita saMghamAM hajAro bhAvika bhakto zrI zatruMjayagirinI yAtrA karavA mATe jaI rahyA che. ane AjanA A bhautikavAdamAM prApta sukhasAhyabI, sAdhanasAmagrI tema ja duniyAnI saghaLI jaMjALa choDI ane aneka kaSTo svIkArI pagapALA cAlI zrI zatruMjaya tIrthanI yAtrAthI jIvanane dhanya banAve che. divasonA divaso ane mAIlonA mAIlo, chatAM nathI tyAM koI thAka, nathI tyAM koI ciMtA. basa eka ja bhAvanA che - zrI AdIzvara dAdAne bheTavAnI.. " dAdA AdezvarajI! dUrathI Avyo, dAdA darisaNa do." zrI zatruMjayagirinI pAvana chAyAmAM AtmAnuM kalyANa karavA saMkaDo sAdhu-sAdhvI, zrAvakazrAvikA pAlItANAmAM cAturmAsa kare che. roja zrI zatruMjayagirine joI joI, tenAM guNalAM gAI, tenI taLeTInAM darzana karI zrI zatruMjayagirine koTI koTI vaMdanA karI yathAzakti tapajapa pUrvaka zrI zatruMjayanI bhAvayAtrA karatAM karatAM potAnA jIvanane dhanya banAve che. A ja rIte hajAro punyavAna sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAo zrI zatruMjaya girivaranI chaThThanA tapathI sAta sAta ane aThThamanA tapathI pAMca pAMca yAtrA Adi niyamo ane vidhi sahita navvANuM yAtrA karI jIvanane dhanya banAve che. Ano mahimA gAtAM zrI padmavijayajI mahArAja eka stavanamAM kahe che, " yAtrA navvANuM karIe, vimalagiri yAtrA navvANuM karIe." zrI zatruMjaya girivaranI pavitra dharatIno evo divya prabhAva che ke tyAM yAtrA mATe nIkaLelA Atamane adhiSThAyaka devonI sahAya ApoApa maLe che. aneka AtmAone enI divya anubhUti thAya che. zarUAtamAM girivara caDatAM thAka lAge, zvAsa caDhe, paNa jema jema Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 277 pagathiyuM caDatA jaIe tema AtmAmAM anero ullAsa vadhe, thAka dUra dUra bhAgI jAya, AtmA pAvana thaI jAya ane haiyAmAM eka zrI AdinAthanuM raTaNa lAgI jAya. paramAtmAnA sahAre zrI zatruMjayagirinAM guNalA gAto Atama dAdAnA darabAre pahoMcI jAya ane paramAtmAnAM darzana karI dhanya banI jAya. zrI zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrA jaya taLeTIthI zarU thAya che. jaya taLeTInA pagathALamAM baMne hAthIo jANe yAtrALuone AvakAratA hoya ema zobhI rahyA che. tyAM paramAtmAnAM pagalAM che. bhAgyazALIo tyAM caityavaMdana karI upara caDhavA lAge che. thoDAMka pagathiyAM caDhatAM ja ajImagaMjanA rAyabahAdura bAbu sAhebe potAnAM mAtuzrInA smaraNArthe baMdhAveluM bhavya derAsara) Ave che, je bAbunA derAsara nAme oLakhAya che. A vizALa prAsAde mULanAyaka zrI AdIzvara paramAtmA che. vi.saM. 1950nA mahA sudi dasamanI ahIM pratiSThA thaI che. bAbunA derAsarathI bahAra nIkaLatAM sAme zrI samavasaraNa mahAmaMdiranuM bhavya nirmANa thayuM che. ahIMthI upara caDhatAM, bIjA visAmAnI sAme bharata cakravartInAM pagalAM che. trIjA visAme caDhatAM zrI neminAtha bhagavAna ane varadatta gaNadhara tathA zrI RSabhadevasvAmInAM pagalAM che. pAMcamA visAmAnI sAme zrI RSabhadeva svAmInAM pagalAM che. ahIM kumArapALa mahArAjAno kuMDa che. tyAMthI AgaLa jatAM hiMgaLAjano haDo Ave che. pahelAM to A rasto khUba muzkela hato; paNa have navo rasto thavAthI caDhANa ochuM lAge che. AgaLa caDhatAM chAlA kuMDanA nAke derImAM cAra zAzvatA prabhunAM pagalAM che. navA raste AgaLa vadhatAM zrI pArzvanAtha bhagavAna tathA padmAvatI devInuM maMdira Ave che. tyAMthI AgaLa vadhatAM jUnA-navA rastAnA saMgama para drAviDa ane vArikhillanI derI bAMdhelI che. AgaLa jatAM visAmo ane kuMDa oLaMgyA pachI derImAM pAMca kAusaggiyA che. hanumAnadhArA para vaDa nIce zrI AdIzvara bhagavAnanAM pagalAM che. ahIMthI DAbI bAjue rAmapoLa tarapha javAno rasto che ane jamaNI bAjue navaTUka tarapha javAno rasto che. taLeTIthI zikhara pahoMcavAno rasto lagabhaga savA-be mAIlano che. 3750 pagathiyAM che. A tIrthano samagra vahIvaTa zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI kare che. rAmapoLamAM praveza karatAM ja sAme pAMca zikharanuM bhavya derAsara che. ahIMthI coka oLaMgI pagathiyAM caDhI vimalavasahImAM dAdAnA darabAramAM javAya che. sagArapoLa tema ja vAghaNapoLano daravAjo oLaMgIne DAbI bAju zrI zAMtinAtha bhagavAnanuM maMdira che. AgaLa vadhatAM zrI cakrezvarI devInuM ane kavaThyakSanuM deruM Ave che. eka pachI eka saMkhyAbaMdha jinamaMdiro baMne bAju AvelAM che, jemAM mukhya DAbI bAju zrI neminAthanI corIvALuM, puNya pApanI bArI tathA jamaNI bAju zrI amIjharA pArzvanAtha ane samavasaraNanuM derAsara che. cokamAM hAthIpoLanA nAke kumArapALa mahArAjAnuM derAsara che. sAme hAthIpoLa thaI Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 tapAgacchAdhiSThAyaka ratanapoLamAM dAdAnAM darzana sanmukha jatAM pagathiyAM caDhatAM moTo coka oLaMgI dAdAnA darabAramAM dAkhala thavAya che. zrI AdIzvara bhagavAnanuM A mukhya derAsara khUba ja bhavya che. gaganacuMbI UMcA manohara zikharavALuM, ghummaTonI hAramALAothI suzobhita A mukhya maMdira jenI aMdara caudamA uddhAranA samayanI mULanAyaka zrI AdIzvara paramAtmAnI pratimA alaukika ane camatkArI che. | "mAtA marudevInA naMda, dekhI tAharI mUratI mAruM mana lobhANuM che." zrI AdIzvara dAdAnAM darzana karatAM hRdaya nAcI UThe che. AtmA praphulla bane che, jagatanAM sukhaduHkha bhUlI javAya che, bhAvanAonAM divya saMgIta haiyAmAM guMjavA lAge che. paramAtmAnAM caraNomAM sarvasva arpaNa karavAnI Urmio jAgRta thAya che. evo to apUrva AnaMda UbharAya che ke darzana karatAM mana dharAtuM nathI. basa joyA ja karIe, joyA ja karIe-jANe haiyAmAMthI avAja guMjato hoya, "tane choDIne kayAM jaIe prabhujI mArA, tane choDIne kayAM jaIe." zrI AdIzvara dAdAnA maMdiranI pAchaLa rAyaNavRkSa nIce zrI AdIzvara paramAtmAnAM punita pagalAM che. A pagalAM karmAzAe saMvata 1587mAM padharAvelAM che. " rAyaNa rUDI re, jihAM prabhu pAtha dhare, vimalagiri vaMdo re, dekhata duHkha TaLe." A rAyaNavRkSa bhagavAna zrI RSabhadeva prabhuthI bhUSita che. A pavitra vRkSanI nIce zrI RSabhadeva paramAtmA aneka vakhata samavasaryA hatA. tenA dareka patra, puSpa ane zAkhA para devatAono vAsa che. A vRkSa ' mahAsiddhi ne ApanAra che. dAdAnI mukhya TUkamAM traNa pradakSiNA devAthI nAnAMmoTAM maMdiro ane pratimAonAM darzana thAya che, jemAM mukhya maMdiro A pramANe che - (1) sahakUTanuM maMdira, (ra) sImaMdharasvAmInuM maMdira, (3)navA AdIzvaranuM, (4) meruzikhara, (5) sametazikhara, (6) gaNadhara pagalAM, (7) bhAthAnuM maMdira, (8) bAjariyAnuM maMdira, (9) vIsa viharamAna, (10) aSTApadanuM maMdira, (11) puMDarIkasvAmInuM maMdira ane (12) navuM baneluM zrI AdIzvara paramAtmAnuM maMdira, - dAdAnI TUkamAM nAnAMmoTAM 5 derAsaro ane lagabhaga 300 derIo che, jemAM pa700 jeTalI pratimAo che. zrI zatruMjaya girirAja para AvelAM judAM judAM maMdironA jUthane TUka nAmathI oLakhavAmAM Ave. jema ke, narazI kezavajInI TUkaH A maMdiranI pratiSThA vi.saM. 1921mAM thaI che. A TrakamAM mukhya be derAsara che. lagabhaga 75 derIo che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 279 motIzA zeThanI Traka: zrI AdIzvara dAdAnI mukhya TUka ane hemavasahI TUkanI vacce kutAsaNanI moTI khINa hatI. muMbaInA udAradila dAnavIra zeThazrI motIzAe A khINa purAvI devavimAna jevI TUka baMdhAvI che. A TrakanI vacce nalinI gulma vimAna jevA AkAranuM bhavya maMdira che. A TUkamAM 16derAsaro ane lagabhaga 1rapa derIo che. jaina itihAsamAM zeTha motIzAnuM nAma sonerI akSare lakhAyeluM che ane tethI to eka kavie lakhyuM che ke, " lAve lAve motIzA zeTha, navaNajaLa lAve re." zeTha bAlAbhAInI TUMkaH ghoghA baMdara nivAsI zeTha bAlAbhAIe A TUka baMdhAvI che. mULanAyaka zrI AdIzvara bhagavAna che. adbhuta zrI AdinAthajI (zrI abadajI)nuM maMdira AkhAyagirirAja para A adbhuta che. vi.saM. 1686mAM dharamadAsa zeThe A pratimAjInI aMjanazalAkA karAvela che. A pratimAjI 18 phUTa UMcAM ane bhavya hovAthI abadajI dAdAnA nAme oLakhAya che. A sthAna parathI dAdAnA darabAranI TUkanAM bhavya darzana thAya che. modInI TUka : amadAvAda nivAsI zeTha premacaMda modIe A TUka baMdhAvI che. vi.saM. 1843mAM A pratimA bharAvI che. A TrakamAM 7 maMdiro che. lagabhaga pacAsa jeTalI derIo che. hemAbhAI zeThanI TUkaH amadAvAdanA nagarazeTha hemAbhAIe A TUka baMdhAvI che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 tapAgacchAdhiSThAyaka UjamabAInI TUka : naMdIzvara dvIpanI TUka tarIke oLakhAtI hemAbhAI zeThanAM bena ujamabAIe A TUka baMdhAvI che. vi.saM. 1893mAM A maMdira taiyAra kareluM che. caumukhajInI TUkaH A TUka savA-somacaMdajInI TUka tarIke paNa oLakhAya che. sauthI UMcuM zikhara A TUkanuM che. vaMthalInA zeTha savacaMda ane amadAvAdanA zeTha somacaMde A TUka baMdhAvI che, jenI pAchaLa bhavya itihAsa chupAyelo che. A uparAMta zrI zatruMjaya upara zeTha sAkaracaMdanI TUka, kezavajI nAyakanI TUka ane chIpAvasahInI TUka AvelI che. A rIte zrI zatruMjaya girirAja para seMkaDo jinamaMdiro AvelAM che. vaLI, e maMdironI kArIgaronI kArIgarI, tenuM zilpa, tenI sajAvaTa, teno eka eka gokha ane sthaMbha bahumUlya gaNAya che. jyAM jyAM najara paDe tyAM tyAM maMdiro ane paramAtmAnAM darzana thAya che. AthI ja A girirAjane jinamaMdironuM nagara kahevAmAM Ave che. A badhAM maMdiro e samaye.baMdhAyelAM che ke je samayamAM AjanA jevAM sAdhano ane vAhano nahatAM. mAnavabaLa, buddhi, zraddhA ane divya bhAvanAo dvArA A bhavya maMdironI nagarI UbhI thaI che. A maMdiro eTalAM bhavya che ke darzana karatAM mana dharAtuM nathI. ' zrI zatruMjI mahAtIrthanI doDha gAu, traNa gAu, cha gAu ane bAra gAunI pradakSiNA dvArA paNa yAtrA thAya che. zrI zatruMjayanI aneka pAga che. gheTInI pAga, rohIzALAnI pAga ane zatruMjaya nadInI pAga mukhya gaNAya che. gheTInI pAga ke jyAM javA mATe girirAjanI pazcima bAjunI bArIethI UtaravAno rasto che. nIce Utare eTale mULa gheTInI TUke zrI RSabhaprabhunAM pagalAM che. have to tyAM paNa bhavya maMdiro baMdhAyAM che. zrI zatruMjaya girirAjanA koIpaNa bhAga upara UbhA rahI joIe to hajAro maMdironuM bahu suMdara divya ane Azcaryajanaka dazya dekhAya che. Aje jagatamAM bhAgye ja evo koI parvata haze jenA upara AvAM prAcIna, alaukika, seMkaDo bhavya maMdiro hoya. parvata uparathI cAre bAju manohArI dazya najare paDe che. pazcima dizA tarapha jotAM bAvIsamA tIrthapati zrI neminAtha prabhunI divya tapobhUmi revatagiri giranAra dekhAya che. eka bAju kadambagirinA, bIjI bAju hastagirinA, to trIjI bAju tAladhvaja girinAM suMdara darzana thAya che. nIce hasatI, ramatI khelatI vizALa paTTamAM vahetI zetruMjI nadI dekhAya che. kevuM e suMdara, anupama dezya che! zrI siddhAcala zatruMjayagirinAM darzana, vaMdana, sparzana karatAM karatAM parama pAvana zrI tIrthAdhirAjanAM caraNomAM zraddhApUrvaka bhaktibhAvano ane samarpaNavRttino mahAsAgara hiloLe caDhe che. A mahAtIrtha jugajUnA ujvala itihAsano sAkSI che. enA aNue aNumAM pavitratAno prakAza bharyo che. kAMkare kAMkare anaMtA AtmAoe siddhipadane pAmI A jagyA pAvana karI che. bhavyajIvonAM janamojanamanAM pApane bhasmIbhUta karanAra tIrthAdhirAja zrI zatruMjayagirinAM stavana, pUjana, arcana, vaMdana, varNana ane mahimA AtmAnA anaMtAanaMta pApasamUhano nAza karanArA 9 zrI zatruMjaya mahAtIrthanI pavitratA keTalI mahAna haze? jenAM guNalAM zrI arihaMta paramAtmA pote gAya. dhanya che evA mahApavitra tIrthAdhirAja zrI zatruMjayanAM guNalAM gAnArane, Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 281 Ex s 1 1 1 enA mahimAnuM varNana karanArane, enuM darzana, pUjana, sparzanA, stavanA karanArane ane enA mahimAnuM divya amRtapAna karanArane. bIjAM badhAM tIrtho kadAcita aniyata ane kSetranI apekSAe tathA amuka kALa mATenAM tIrtha gaNAya che, jyAre tIrthAdhirAja zrI zatruMjayagirirAja to sadA-sarvadA, traNeya kALamAM tIrtharUpa che. AvA tIrthano mahimA paMdara kSetranA tIrthakara devonA zAsanamAM prabhAvavaMto rahyo hato, raho che. ane raheze. prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva paramAtmAthI mAMDIne carama tIrthaMkara zrI mahAvIra paramAtmA sudhInA arihaMtoe svamukhe zrI zatruMjaya mahAtIrtha, siddhAcala, siddhagiri, vimalagiri, paMDarIkagiri, subhadragiri, kaMcanagiri Adi 108 nAmo vaDe jenA mahimAnuM varNana karyuM che, evA tathadhirAja zrI zatruMjayagirinA mahimAno prabhAva anAdikALathI Aja sudhI atizaya vistArane pAmyo che. atyAra sudhInA aneka tyAgI, jJAnI gItArtha zAstronA jANakAra evA prAcIna ane arvAcIna mahAtmAoe, pUjya AcAryAdi zramaNa bhagavaMtoe, zraddhALu zrAvakagaNe stavano, stutio, duhAo, vividha varNano pUrvaka, kAvya ane lekho dvArA potAnI vidvatApUrNa prabhAvazALI bhASAmAM zraddhApUrvaka stavyo che, pUjyo che, gAyo anumodanA karI che ane zrI zatruMjayanAM caraNomAM koTI koTI vaMdanA karIne potAnA jIvanane dhanya banAvyuM che. eka kavie kahyuM che ke, " e girivarano mahimA moTo, kahetAM na Ave pAra" Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 tapAgacchAdhiSThAyaka ' zaa jaya mahAtIrtha ane 'abhilekhothI prApta mAhitI DaoN. raseza jamInadAra alabatta, jaina zramaNoe lakhelAM tIrthavarNano, dharmagraMtho, pravAsa-vRttAto ke abhilekho jainadharmane kendramAM rAkhIne lakhAyAM hovA chatAMya emAMthI itihAsopayogI vigato ochevatte aMze hAthavagI thatI ja rahe che. A daSTie itihAsanA pariprekSyamAM zatruMjayanuM AgavuM mahattva rahyuM che. A maMdiranagaranI sthApatyakalA ane abhilekhonI vipulatA anveSako mATe eka prayogazALAnuM sthAna dharAve che. ahIMnAM maMdiro ane mUrtio upara ukIrNa evA 58 abhilekhonA pRthakkaraNano prayAsa thayo che. A badhA lekhomAM sauthI jUno lekha vi.saM. 1190 no che; jyAre chello lekha vi.saM. 1940no che. IzunI 12mI sadIthI AraMbhI lagabhaga pratyeka sadInA ThIka saMkhyAnA lekho parvatasthita A maMdiranagaramAM jovA maLe che. saMskRta ane gujarAtI bhASAnA, dhArmika svarUpanA ane aitihAsika pariprekSyamAM pRthakkaraNAtmaka rIte prastuta thayela A lekhanA lekhaka DaoN. rasezabhAI jamInadAra bhAratIya itihAsa ane saMskRtinA sanmAnanIya rASTrIya khyAti dharAvatA vidvAna che. abhilekho ane sikkAvijJAna emanA anveSaNanA mukhya viSayo che. daphataravidyAnA vikAsamAM emano phALo noMdhapAtra che. dilhIsthita bhAratIya itihAsa anveSaNanI saMsthA IDiyana kAunsila oNpha hisTorikala risarca emanI sevA lIdhI che. gujarAta vidyApIThanA itihAsa ane saMskRti vibhAganA adhyakSa ane prAdhyApaka tarIkenI traNa dAyakAnI temanI yazasvI anveSaNa kArakirdI prazaMsanIya banI che. abhilekhavidyA ane daphataravidyAnA kSetre DaoN. jamInadAranuM pradAna dhyAnArha che. vIseka jeTalA graMtho ane traNasothI vadhAre anveSita lekho dvArA emaNe gujarAta ane bhAratanA itihAsa aMgenA ghaNA badhA yakSaprazno viSe bhAre moTuM mahattvanuM pradAna karyuM che. - saMpAdaka tIrthasthAnanuM mahattva ApaNI saMskRtinAM pravAsadhAmo ane tIrthasthAno AgavAM aMgo che. bhramaNavRttAMtoe A baMneno mahimA prasthApita karyo che. koI paNa rASTranA itihAsamAM bhramaNavRttAMto sArI peThe pramANabhUta manAya che. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 283 tanamananA zuddhIkaraNa mATe mAnavajIvanamAM dareka tabakke tIrthasthAno ane pravAsadhAmonuM mAhAbhya svIkArAyuM che. pratyeka dharma-saMpradAye paNa enuM mahattva AtmasAt karyuM che. jIvananI rojiMdI dhAMdhala-dhamAlathI dUra laI jaI AtmazAMti arpanAra tIrthayAtrA ke pravAsasthAnanI mulAkAta eka amola auSadhi che. bhAratIya saMskRtimAM tIrthayAtrAnuM mAhAmya AthI svAbhAvika ja aneruM che. Ama to badhA lokomAM tIrthasthAnanuM mahattva-mUlya sarakhuM ja che. AthI bhAratamAM badhA dharmonA bhaktoe tathA sAdhuoe tIrthonA vikAsamAM phALo Apyo che. peDhI dara peDhI bhakto ane saMto tIrthonA zaNagArane vadhAratA rahyA che. TUMkamAM tIrthasthAna haMmezAM vikasatI prakriyA che. bhAvanagara jillAmAM AveluM nagara pAlitANA ane giri-parvata zatruMjaya AvuM eka vikasatuM tIrtha che. jainadharmamAM tIrthayAtrAonuM mahattva savizeSa prApta thAya che. A dharmanA zramaNasaMghe ane zrAvakasaMghe tIrthonI jALavaNI ane navaracanAmAM khUba ja umadA phALo Apyo che. jaina sAdhuonA vihAra ane cAturmAsa jaina sAdhuo koI paNa sthaLe lAMbA samaya sudhI sthAyI rahI zakatA nathI. phakta cAturmAsa daramiyAna ja teo je te sthaLe sthAyI rahI zake che. A rIte jaina sAdhuo varSano moTo bhAga vihAramAM-vicaravAmAM vyatIta kare che. teo A pagapALA vihAra daramiyAna eka gAmathI bIje gAma, eka pradezathI bIjA pradezamAM jAya che, tethI temane vidhavidha sthaLo-sthAno-nagaro-gAmono paricaya thAya che, vividha saMskRtiono samAgama thAya che. A uparAMta vihAra daramiyAna mArgamAM AvatAM zilpa-sthApatyo, purAtana avazeSo, aitihAsika sthaLo vagereno abhyAsa karavAnI taka sAMpaDe che. samAjanI vibhinna raheNIkaraNI ane rItarivAjono paricaya thAya che. A sAthe mArgamAM AvatAM gAmonA jJAnabhaMDArono alabhya lAbha prApta thAya che, jethI anveSaNanI anukULatA rahe che. vaLI cAturmAsanA sthAyI vasavATathI lekhana-sarjanakArya paNa sArI rIte saMpanna karavAnI taka maLe che. Ama jaina sAdhuone vihAranI anukULatA ane cAturmAsanA sthiravAsanI maLelI viziSTa taka, temAMnA ghaNAkharAnI jijJAsAvRtti ane pravRttizIlatA tema ja itihAsa pratyenI ruci ane daSTine poSaka nIvaDI che. tethI tIrthasthAnono sAmAnya paricaya, maMdiro ane pratimAonuM sUkSma varNana tema ja maMdiraracanA ane pratimA-sthApananA lekhonuM vAcana tathA saMpAdana jevA itihAsa ane saMskRtinA ghaNA graMthomAM jaina sAdhuono viziSTa phALo rahyo che. jo ke khAsa karIne tIrtho ane tIrthasthAnonuM varNana ane tenA mAhAbhyanuM gaurava gAtA graMthonuM bAhulya savizeSa che. itihAsanI daSTie paNa A prakAranAM pustakonuM mahattva jarAya ochuM nathI; kAraNa, temAM mAtra tIrthonuM ke maMdiro-pratimAonuM varNana ja nathI, paNa pratimAlekho ke maMdiralekhono abhyAsa, sthaLonuM bhaugolika varNana, sthaLanAmono pUrvakAlIna-samakAlIna paricaya, tatkAlIna rAjakAraNano Acho ullekha, samAjajIvananuM Alekhana ane jainetara tIrthonAM varNanono samAveza jevI itihAsopayogI ghaNI mAhitI maLe che. A daSTie zatruMjayagiri sthita maMdiralekho ane Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 pratimAlekhonI TUMkI vahI ahIM rajU karavAno upakrama che. zatruMjaya-eka maMdiranagara bhAvanagara jillAmAM zatruMjayanI girimALAnI soDamAM eka nagara-pAlitANA vaseluM che. kudaratI sauMdaryanI daSTie manahara evuM A sthaLa jaina tIrtha tarIke prakhyAta che, jainetaro mATe mahattvanuM pravAsadhAma paNa che. A nagaranuM mahattva zatruMjayagirine kAraNe che. Azare 65 mITara UMcA A parvata upara nAnAMmoTAM Azare 863 jinamaMdiro che. parvata upara vaseluM maMdironuM AvuM nagara vizvanI ajAyabIomAMnI eka ajAyabI che. tapAgacchAdhiSThAyaka pAlitANAnuM pUrvanAma pAlitANA nagaranuM pUrvanAma pAdaliptapura. jainadharmanA prabhAvaka AcArya pAdaliptasUri mULa pATalIputranA; paNa vihAra karatAM karatAM gujarAtamAM DhAMka nAmanA sthaLe padhAryA hatA. ahIM jainAcArya nAgArjuna pAsethI rasasiddhi prApta karI ane gurunI yAdamAM zatruMjayagiri upara emanI mUrti padharAvI. tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmInI pratimA paNa prasthApita karI ane taLeTImAM potAnI smRtimAM pAdaliptapura nAmanuM nagara vasAvyuM, je AjanuM pAlitANA. zatruMjayagiri upara saMkhyAbaMdha jainAcAryoe aMtima zvAsa lIdhA hovAnuM (anazana karI kALadharma pAmyA hovAnuM) jaNAya che. parvata upara AvelAM jinAlayomAM sauthI pavitra ane mukhya che zrI AdIzvaranuM maMdira. zatruMjaya uparanAM jinAlayonuM sthApatya, enI kotaraNI, emAM prasthApita tIrthaMkaronI manabhara-manahara pratimAo, temanA zaNagAra - A badhuM svacchatA ane kudaratI saundaryanA sAMnidhyamAM anupama dIpI UThe che. kArtikI pUrNimA, phAgaNa suda terasa, caitrI pUrNimA ane akSaya tRtIyAnA divase ahIM meLA bharAya che. zatruMjayatIrthanA navANuM nAma zatruMjayatIrthanAM 108 nAmomAMthI 99 upalabdha che H akarmaka, akalaMka, acala, ajarAmara, anaMtazakti, abhayakaMda, abhinaMda, amaraketu, aSTottaragiri, AnaMda, AnaMdaghara, indraprakAza, ujvalagiri, kadaMbagiri, kapardIvAsa, karmakSaya, karmasUdana, kaMcanagiri, kevaladAyaka, kailAsa, koDInivAsa, kSemaMkara, gajacaMdra, guNaketu, carmagiri, jagatAraNa, jayanta, jayAnaMda, jyotisvarUpa, DhaMkiMgari, tamokaMda, tAladhvajagiri, duHkhahara, dRDhazakita, parvatarAja, pAtAlamUla, puNyakaMda, puNyarAzi, puruSottama, puSpadaMta, puMDarIkagiri, pRthvIpITha, priyaMkaragiri, prItimaMDala, bAhubalI, bhagIratha, bhadraMkara, bhavatAraNa, bhavyagiri, maNikAMta, marudevI, mahAgiri, mahAjaya, mahAtIratha, mahAnaMda, mahApadma, mahApITha, mahAbalagiri, mahendradhvaja, mahodaya, mAyavaMta, muktiniketana, muktinilaya, muktirAja, merumahIdhara, yazodharigara, rAjarAjezvara, raivatagiri, lohIgiri, vijayabhadra, vijayAnaMda, vibhAsa, vimalAcala, vilAsabhadra, vizAla, vidyAnaMda, zatakUTa, zatapatra, zatruMjaya, zAzvatagiri, zivazaMkara, zrIpada, zreSThagiri, sarvakAmada, sarvArtha siddhagiri, sahajAnaMda, Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 285 sahastrakamala, sahastrapatra, siddhakSetra, siddharAja, siddhazekhara, siddhAcala, subhadra, sumati, surakAMta, suragiri, sauMdaryagiri, hastagiri ane hemagiri. be nAma vizeSa jANItAM ahIM e noMdhavuM joIe ke A badhAM ja nAmanA je artha thAya che te badhAM ja lakSaNo A tIrthane lAgu paDe che. arthAt nAma pramANenA guNa A tIrthagirimAM jovA maLe che. A tIrthanI A ja vizeSatA che. saMbhava che ke jagatanA koI tIrthasthaLa ke parvata ke nagarane ATalAM badhAM nAma saMprApta bhAgye ja thayAM haze. paNa A navANuM nAmomAMthI be nAma lokamukhe vizeSa caDelAM che. te che zatruMjaya ane puMDarIka. ' zrI zatruMjaya laghukalpa' nAmanA prAkRtabhASI graMthamAM rapamAMthI prathama be zloka A parvatanA varNana saMbaMdhe dhyAnArha che: aimuttaya kevaliNA kahiyaM sittuMjaya tittha mAhappaM / nArayarisissa purao, taM nisuNaha bhAvao bhAviA / / 1 / / settuMje puMDario siddho muNi koDi paMca saMjutto / cittassa puNNimAo, so bhaNai, teNa puMDario / / 2 / / arthAt jenuM varNana zrI aImuttA kevalI bhagavAne nAradaRSi samakSa muktakaMThe karyuM che evA zatruMjaya tIrthanuM mAhAbhya bhAvapUrvaka sAMbhaLo (1) zrI zatruMjaya tIrtha upara caitrI pUrNimAne divase puMDarIkasvAmI pAMca karoDa munio sAthe siddha thayA tethI te (zatrujaya) puMDarIkagirinA nAmathI oLakhAya che (2). zatruMjayagirinI ajoDatA ane advitIyatA vize paNa be zloka dhyAnArha che : yastugairati zobhate jinagRhai: paMktisthitairujvalai nAnyo yena samo giristribhuvane prauDhaprabhAvAnvitaH / / yasmin sidhdhivadhUtA munivaraiH zrI puMDarIkAdibhi staM zatrujayazailarAjamanizaM vande mudA pAvanaM / / arthAt UMcA, zobhAyamAna, paMktibaddha rahelA ane ujvala evAM jinamaMdiro vaDe A girirAjanA sarakho prauDhapratApayukta bIjo giri traNa bhuvanamAM nathI, kAraNa ke A girirAja upara zrI puMDarIka gaNadhara vagere munivaro mokSavadhUne pAmelA che. evA AtmAne pavitra karanAra zrI zatruMjaya girirAjane harSathI haMmezAM vaMdana karuM chuM. (zrI AgamoddhAraka viracita). abhilekhonA adhyayananuM mahattva bhAratIya itihAsa ane saMskRtinA abhyAsa tema ja AlekhanamAM abhilekho eka zreSTha sAdhana gaNAyuM che. abhilekhonA mukhya traNa prakAra che : paththaralekha, sikkAlekha ane patralekha, zilAlekha, khaDaka (zela)lekha, staMbhalekha, pratimAlekha, smAraka (pALiyA)lekha, murbhAlekha Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 tapAgacchAdhiSThAyaka vagere peTAprakAro paththaralekhanA che. sikkA mATe sonuM, cAMdI, tAMbu, poTana ke sIsuM vaparAyeluM jovA maLe che. patralekhonA peTA prakAramAM tAmrapatra sauthI vadhAre jANItuM che. te uparAMta rajatapatra, tADapatra, bhUrjapatra, karpaTa (kApaDa)patra vagereno samAveza thAya che. Ama mATI-paththara-khaDaka- dhAtu-lAkaDuM-pAna vagere padArtho upara kotareluM lakhANa te abhilekho. A bhUmikAnA saMdarbhamAM ahIM zatruMjaya uparanA abhilekhonI carcA prastuta che. kaMcanasAgarasUrino puruSArtha - zatruMjayagiri upara sthita maMdiro ane pratimAo uparanA lekhono saMgraha AgamoddhAraka zizu AcArya zrI kaMcanasAgarasUri mahArAja likhita zrI zatruMjaya girirAja darzana ane zilpa -sthApatyakaLAmAM zrI zatruMjaya' nAmanA saMvata 2038 (IsvI 1982 ane vIra saMvata 2508)mAM AgamoddhAraka graMthamALA-kapaDavaMja taraphathI prakAzita thayelA graMthamAM jovA maLe che. ahIM A lekhamAM A graMthamAM saMgRhIta lekhono upayoga karyo che. maMdiro ane pratimAo jaina paraMparA mujaba A parvata upara aneka tIrthaMkaro, cakravartIo, vidyAdharo ane khyAta rAjAo padArpaNa karI gayA che. tethI pazcima bhAratanuM A sahuthI mahattvanuM jainatIrtha che, jenA upara nava TUka che. pratyeka TUka AgavI dIvAlathI rakSita che ane badhI Trakone AvarI leto saLaMga koTa paNa che. badhAM maLIne Azare eka hajAra devAlayo ahIM che ane badhI maLIne Azare agiyAra hajAra pratimAo emAM pratiSThita che, jemAM 5 pratimA dhAtunI che. sathI vadhu pratimAo 4339 dAdAnI TUMka upara che. bIjA naMbare 3011 pratimA motIzAnI TUka upara che ane sahuthI ochI, 48 pratimA chIpAvasahInI TUka upara che. ahIM pAse pAse AvelAM saMkhyAbaMdha devAlayone kAraNe A parvata maMdiranagara banyo che. vizvamAM kadAca AvuM girimaMdiranagara maLavuM muzkela che. sarUpa kalAonI daSTie paNa A maMdiranagara abhyAsIone AkarSe che. AmAMnAM keTalAMka maMdira solaMkIkALa daramiyAna ane moTA bhAganAM arvAcIna samayamAM baMdhAyelAM che. A badhAM bAMdhakAmo (navanirmANa) ane samArakAmo (jIrNoddhAra)nI vigato vizeSataH to caulukyA ane anucaulukya prabaMdhasAhityamAM vistArathI jovA maLe che. abhilekho paNa AmAMnI keTalIka mAhitIne samarthe cheahIMnAM moTAbhAganAM maMdironuM eTalI hade samArakAma thayeluM che ke jene kAraNe kalAnA itihAsanI daSTie eNe mUlya gumAvyuM che. itihAsa-saMskRtinI daSTie AMcako Ape evI A hakIkata che. Ama A aitihAsika maMdiranagarInAM pUrvakAlIna sthApatyoe enI pUrvakAlInatAno mAhola gumAvI dIdho che. eTale A imAratonA sthApatyakIya abhyAsa mATe ApaNe DaoN. jemsa barjesanA graMtha ' zatruMjaya' (I.sa. 1829)nI sahAya levI ja paDe. AcAryazrI kaMcanasAgarasUrijInA graMthamAM pa86 lekhono pATha ApavAmAM Avyo che. A badhA lekhomAM sahuthI jUnAmAM jUno lekha vikrama saMvata 1190no che ane navI TUkanI sthApanA Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 287 pUrveno chellAmAM chello lekha vikrama saMvata 1975no che. Ama vikramanI bAramI sadIthI AraMbhI vikramanI vIsamI sadI sudhImAM pratyeka sadInA ThIka ThIka saMkhyAnA lekho A girirAja upara ekasAthe jovA maLe che. A badhA abhilekho kAM to saMskRtamAM che kAM to jUnI gujarAtImAM che kAM to saMskRta-gujarAtI mizrabhASAmAM che. moTe bhAge badhA abhilekho dhArmika svarUpanA che. paraMtu thoDA aitihAsika lekhoya che jemAM vikrama saMvata 1288nA vastupAla-tejapAlanA be lekho dhyAnArDa che. A badhA lekhonA pATha AcAryazrI kaMcanasAgarasUrijIe svayaM utAryA che. sadIvAra lekhonuM vibhAjana A lekhomAM bAramI sadIno mAtra eka ja lekha che, je derI naMbara para/ranA parikara upara che. teramI sadInA bAra lekho che. caudamI sadInA chAsaTha lekho che. paMdaramI sadInA Ikotera lekho che. sahuthI vadhu lekho soLamI sadInA che jenI saMkhyA ekaso esInI che. sattaramI sadInA ekaso agiyAra lekho che. aDhAramI sadInA pAMtrIsa, ogaNIsamI sadInA ogaNacAlIsa ane vIsamI sadInA vIsa lekho che. varSanirdeza vinAnA ekAvana lekho che. A badhA lekhomAM kramAMka 1,10,15,16, 17, 18, 19, 25, 31, 128, 139, 10, 173, 487, 489, 490, 494, 495, 54 ane 553nA lekho pramANamAM moTA che, jemAMthI rekhAMkita cha lekho vizeSa moTA che. lekhAMka 43 thI 58, 60 thI 70, 7ra thI 75, 77 thI 87, 90 thI 108, 110 thI 113, 116 thI 1ra3, 129 thI 134, 11 thI 13, 15 thI 168 ane 173 thI 37nA lekho be traNa ke cAra paMktithI moTA nathI. lekhAMka 377 thI 400 sudhInA to eka eka lITInA che. to lekhAMka 401 thI 488 sudhInAM lakhANo ghaNAM nAnAM che. lekhAMka 501 thI pa4panA lekho khUba ja nAnA ane adhUrA lakhANayukta che. 545 thI 55 lekhAMko paNa A ja prakAranA che. lekhAMka pada thI pa8nAM lakhANo saMpUrNa pAThayukta che. rAjakIya mAhitI lekhAMka 1 aitihAsika che, jemAM muslima ane hindu zAsakonAM nAmono nirdeza che. lekhAMka 11 mAM bAburI bAdazAha akabare yAtrAkara mApha karyAno ullekha che ane sakala jaMtune abhayadAna bakSyAno nirdeza che. lekhAMka 11, 21, 3ra, 127, 143, 143 ane 58mAM bAdazAha akabarano ane lekhAMka 13, 15 thI 18, 21-rara, 25, 59, 128, 141, 143, 158 ane 173mAM bAdazAha jahA~gIrano ullekha che. A uparAMta gohilavaMza (lekhAMka 164) kalyANamalajI (lekhAMka 45) gohilarAja (lekhAMka 1ra6), pratApasiMgha (lekhAMka 153) mAnasiMgha (lekhAMka 39) vagere rAjAonA nirdezo jovA maLe che. A uparAMta kuMbharAjA, majhAdakhAna, bahAdurazAha, madApharazAha (saMbhavataH mujhaphapharazAha), mahimUda (arthAta mahamUda) jevAM rAjanAmo paNa hAthavagAM thAya che. lekhAMka 489 ane 490 vastupAla-tejapAlanA che ane te vikrama saMvata 1288nA che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 tapAgacchAdhiSThAyaka gAma-nagaranAM nAma gAmo ane nagaranA adhyayana mATe tathA temanA nAmakaraNanI tatsamayanI pracalita bhAta (paeNTarna) viSe paNa A badhA lekho ghaNI rasaprada mAhitI pUrI pADe che. AmAM je sthAnono nirdeza che, temAMthI thoDIka mAhitI ahIM prastuta che. kauMsamAMnI saMkhyA te gAma ke nagarano ullekha A lekhomAM keTalIvAra thayo che te nirdeze che. amadAvAda (34), rAjanagara (18) * gaMdhAra (13), pATaNa(10), zrIpattana (8), surata (7), kaccha deza (5) koThAranagara (c), diva baMdara(5), burahAnapura (pa), muMbaI baMdara (3), visanagara (8), mevADa (3), mAravADa (3), meDA (3), jesalamera (ra), pAdaliptapura(4), pAlitANA (3), AzApalI (ra) vagere. A uparAMta anya gApanA 22 khA mujaba che : ANaMda, ujha senapura, kapaDavaMja, caMpakapura, jAmanagara, jalapura, jhAM 2aa, damaNa, deTagari, devakApATA, devapattana, dhaMdhukA, pAlanapura, porabaMdara, prAMtIja, (24 vanagara, mahesANA, mAMgarola, rijhApura, rajapura, rAdhanapura, lAlI, lIMbaDI para, leDaranagara, vaDara verAva baMdara, zrI nehAgara, sidhapura, surASTra, sojitrA, taMtI, vagere. AmAMthI keTalAMka enI oLakha meLavI rahI che. varaNathI paTa thAya che ke pAlitANA pAsenA zatruMjaya mahAtIrthanI mulAkAta saMbhavata: amadAvAdanA che ane je notaroe vizepabhAve lIdhI hovAnuM jaNAya che. vyakitanAmonI mAhitI zatruMjaya mahAtIrtha uparanA maMdira sthita ke pratimAsthita lakhANothI jema sthaLanAmonI mAhitI upalabdha thAya che tevI rIte vyaktinAmonI mAhitI paNa moTA pramANamAM hAthavagI thAya che. ahIM eno ullekha sthaLasaMkocane kAraNe karyo nathI paNa e vize rasaprada adhyayana thaI zake tema che. alabatta, A vyakitanAmo apavAda sivAya jenonAM che ane tenA adhyayanathI je te samaye nAmakaraNanI paddhati kevI hatI teno pAra pamAya che. A uparAMta teo kaI jJAtinA hatA teno ullekha paNa A lakhANomAM che. dA.ta. osavAla (64) prAgavATa (4) zrImAla (127), omakeza (20) upakeza (31), saMghavI (6) gurjara (4) pAlivAla (4) poravADa (4) vIsAnImAM (3)nAgara (2) zrI kapoLa (2) moDha (1) huMbaDa (1) vAyaDa (3) vagere (kauMsamAMnA AMkaDA temano teTalI vakhata nirdeza thayAnuM sUcana kare che.) jaina munionAM nAmonI mAhitI prApta thAya che te sAthe temanA gaccha vagerenI jANakArI hAthavagI thAya che, jemAM aMcala (23) upakeza (15), Agama (6) ANaMdasUra, usavAla, koraMga, kharatara (14) caMdra, caitra (2) tapA (59) tArApallama, dvivaMdanIka. (2) dharmaghoSa (4) nAgendra, poravAla (1) pippala (4) brAhmaNa (8) maLoI, punima, laghupoSAla, loDhIpoSAla, zrIkRSNa (1) zrImAladhArI (2) zrI bRhatu, sAgara (3) sarasvatI (1) saMDera (4) hArija (2) vagere gacchano nirdeza maLe che. A uparAMta gotranI jANakArI thAya che. utADa, unAhaTA, karmadiyA, kuhADa, kAThaDa, kuThIDa, kAzyapa, kumakuma, gAdariyA gAMdhImolA, goSThika, DapatahiyA, ghekariyA, nAhaDa, parIkSa, pAMDarahIya, Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva babhe, bulAhI, bAheDa, bhAvatadAra, bhaMDArI, maNiyANA, mAvalapura, mAdhalapurA, mIThaDiyA, mohotA, meDutalAva, mAlyA, lAkhulA, loDhA, vezaTa, vIharevA, zreSTha, saMghavAla, sudhA, surANA vagere gotronI mAhitI che. mAsa-tithi-vAranI mAhitI AvI ja rIte ApaNA mahinA, tithi, suda, vada,vAra vagere vigato paNa jANavA maLe che. tithiomAM mAtra pratipadA (paDavo) ane amAvAsyA (amAsa)no nirdeza thayo nathI. te sivAya bIjathI pUnama sudhInI badhI tithiono ullekha thayo che. ahIM nirdiSTa tithionI sAthe kauMsamAM ApelA AMkaDAmAM trAMsI rekhAnI pahelAMno AMka kula keTalI vakhata sudamAM ane trAMsI rekhAnI pachIno AMka kula keTalI vakhata vadamAM te tithino ullekha che te darzAve che. bIja (34/15 =49), trIja (25/4=29), cotha (4/7-11), pAMcama (50/47-97), chaTha (23/8-31), sAtama (23/6-29) AThama (5/10=15), noma (22/12-34), dazama (34/11-45) agiyAraza (10/5=15), bAraza (6/0-6) teraza (46/6=52) caudaza (10/1-11) ane pUnama (21/00= 21) suda ane vadano ullekha mahinAnA nirdeza vinA anukrame pAMca ane cha vAra che. je tithino mahinAvAra vAraMvAra ullekha thayo che temAM caitrI pUnamano daza vakhata, vaizAkhI pAMcamano tetrIsa vakhata, vaizAkhI terazano ogaNacAlIza vakhata ane mahA caudazano ATha vakhatano ullekha dhyAnArha che. mahinAonA ullekhamAM kArtaka (10 vakhata) mAgazara (17 vakhata) poSa (35 vakhata) mahA (106 vakhata) phAgaNa (38 vakhata), caitra (25 vakhata) vaizAkha (157 vakhata) jeTha (ra vakhata) ASADha (22 vakhata) zrAvaNa ( vakhata) bhAdaravo (1 vakhata) ane Aso (3 vakhata). je lekhomAM varSano nirdeza nathI tevA 51 lekhAMka A pramANe che H 10, 29,55, 60, 64, 90, 94, 107, 110, 159, 192, 195, 201, 202, 301, 318, 332, 34, 358, 369, 378, 400, 430, 434, 505, 519, 520, para, para7, para9, 530, 53ra, 535, 536, 537, 538, 539, 540, 544, 545, 549, 551, 554, 555, 556, 557, 558, 559, 562, 563, ane 564. ahIM ullikhita varSo kauMsamAM darzAvyA pramANe vakhata thayo che (pAMca ke tethI vadhu vakhata jeno nirdeza che tenI mAhitI ) : 1337 (pAMca vakhata), 1371 (ATha), 1379 (pAMca) 1503 (pAMca), 1530 (pAMca) 1517 (pAMca), 1587 (pAMca) 1620 (soLa) 1675 (bAvIsa) 1682 (pAMca) 1685 (cha), 1686 (bAra), 1720 (nava), 1860 (ATha), 1893 (sAta) 1921 (sAta) ane 1971 (sAta vakhata) 289 anya mAhitI AmAMnA moTA bhAganA lekho saMskRtamAM che ne ghaNA lekho saMskRta-gujarAtI mizra bhASAnA che. mAtra gujarAtI bhASAnA bahu thoDA lekho che. moTAbhAganA lekho (58mAMthI 300 jeTalA) kAM to devakulikA, pratimAbiMba vagerenA dAnanimittanA che. zeSa lekhomAMthI ghanI vigato hAdhavagI thatI nathI. jemanI thAya che temAM yAtrA pUrI karyAno, sukhaDI ApyAno, derAsara karAvyAno ke Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 tapAgacchAdhiSThAyaka pratimAsthApanano che. upasaMhAra Ama, zatruMjaya mahAtIrtha uparanA jainamaMdiromAM AvelA pa86 jeTalA abhilekhonA adhyayanathI bAramI sadIthI vIsamI sadI sudhInA jainadharmanA vikAsanI, bhASAnA vikAsanI, jaina munionA gotra ane gacchanI, jaina zrAvakonA nAmakaraNanI, gAmo ane nagaronAM nAmonI, mAsa,tithi ane vAranI, dharma nimitte mAnelI mAnatAonI, tIrthakaronI lokapriyatAnI ema vaividhyapUrNa mAhitI prApta thAya che, jethI te te samayanA sAMskRtika itihAsanI rUparekhA dorI zakAya che. A lekhonA adhyayanathI rAjakIya ane Arthika mAhitI upalabdha thatI nathI, kema ke A abhilekho kevaLa dhArmika che. jenonA sAmAjika itihAsanA nirUpaNamAM paNa A abhilekho upayogI thAya che. Ama A abhilekho abhilekhavid, itihAsavidda, samAjavijJAnI, bhASAvid, vagere vidvAnone upayogI nIvaDe che. ahIM prastuta mAhitI ke AMkaDA saMpUrNa che ema mAnavAnI jarUra nathI. A eka namUno mAtra che jethI emAM UMDA UtaravAnI preraNA Ape che. A sivAya paNa AmAMthI ghaNI mAhitI upalabdha thaI zake tema che. astu. vaEE ka Ajaka - jawer GE 'iour vizvazAnti mUlAdhAra samA, satya-prema ane karuNAnI bhAgIrathI gaMgAthI zramaNa saMsthAnA ItihAsane ujavaLa karanAra bhagavAna mahAvIra paramAtmAnI zramaNa paraMparAne amArI lAkha lAkha vaMdanA Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SH- jha ka vibhAga - 2 tatva darzana: dArzanika nirUpaNa : * - ja che - 3 * avadhijJAna ane kevaLajJAna e zuM che? * adhiSThAyakonI AvazyakatA. * adhiSThAyaka devonI duniyAmAM eka daSTipAta ke yakSa ane yakSiNInuM mUrtividyAna * jaina zAstronI daSTie UrdhvalokanA devAvAso che ke jene zAstronI daSTie adholokanAM devabhuvano ane te bhavanavAsI devo * adhiSThAyaka deva devIonI ArAdhanA * zrI mANibhadrajIno Achero paricaya * karmasiddhAMta ane jyotiSa * jaDa cetanavicAra ane Atmopalabdhino mArga Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtaranA oraDethI ! mANasane traNa prakAre oLakhI zakAya- AkRti, prakRti ane kRtithI ! AkRti, prakRti bane bhUMsAI jAya kintu kRti eTale sarjana karavuM! AkRti ItihAsanAM pRSTho para aMkita thAya che! oLakhavA mATe kRti uparathI pahecAna thAya! amArA pU. AcAryadevo, zAsanaprabhAvaka, vidvAna, AdaraNIya-paramopakArI vijayapratApasUrIzvarajI ma.sA. vijayadharmasUrIzvarajI ma.sA. sAhityakalAratna vijayayazodevasUrIzvarajI ma.sA. saparivAra pAlItANAmAM cAturmAsa birAjamAna hatA [1977] pU. AcAryadeva pAse naMdalAlabhAI beThelA. mane kahe, A sAhityanA sarjaka che. meM AchA-AchA joyA, teoe nata mastake vaMdana kayAM. mAruM cAturmAsa jetapura hoI cAturmAsamAM bhagavatI mA padmAvatI graMtha chapAI rahyo che, te viSe patra Avela kintu mArI tabiyata narama rahetI hatI to bIjI bAju mArAM ziSyA sAdhvIjI jukaLAzrIjI ma.nI sthiti paNa jIvaleNa bImArInI hatI!traNa varasamAM pAchuM smaraNamAM paNa nahotuM rahyuM! sAdhvIjInuM dehAvasAna thayuM, hRdaya vyathita thayuM. amarelI aMjanazalAkA pratiSThA mahotsava prasaMge saMgha taraphathI atyAgraha thayo. amarelI Avela. 2050nI sAlamAM saurASTra samAcAramAM - nAgapura khAte graMthanuM vimocana thayuM vagere samAcAra jAyA. bhAvanagara patra lakhI zrI padmAvatI mAtAnA graMthanI be nakala maMgAvI. zrI naMdalAlabhAIne pratyakSa rUbarU nathI ja maLAyuMkita patravyavahArathI vadhu jANyA ! temano sAhitya pratyeno adamya utsAha-umaMga koI anero che. chellA traNeya graMthomAM koI anerI bhAta pADI che! dezamAM vividha sthaLe jaI jaina dharmanAM pustako, ene lagatI tamAma sAmagrI ekaThI karavI, aneka pU. AcArya bhagavaMtonI pAse javuM, tema ja graMthanI sajAvaTa karavI vagere kAryomAM tana-mana-dhana dvArA je bhoga ApI rahyA che te ApaNA saMgha mATe gauravanI vAta che. temanI jaina dharma ane jaina darzana para keTalI addabhuta-akhUTa zraddhA che e AvA mahAmUlA graMtho kahI Ape che. zrI padmAvatIjI mAtAno graMtha, mahAaciMtya gaNadhara gautamasvAmI graMtha ane pakSendra zrI mANibhadravIra deva graMtha ! zrI naMdalAlabhAIe kamAla karI che, ApaNane AzcaryamAM mUkI dIdhA che ! evuM anupama sarjana karI ApaNA saMghane-saMghanA caraNe jhaverAta-ratnanuM bheTaluM dharyuM che ! teonI sUjha--bajha upara ovArI javAya che! badhuM ja saraLa-saheluM che kintu graMtha pAchaLa Arthika sahayoga prApta karavo kaThina che ! te mATe bhagIratha paraSArtha-prayatna jora-jorathI karavo paDe che! kharekhara te ja anumodanIya che!prazaMsAne pAtra che !vadhu zuM lakhavuM! parama tAraka 5ramAtmAnI anupama kRpA tamArA para varasyA ja karo! pU. guruvaryonA AzIrvAdano strota vaheto ja rahe ! dharmanA prabhAve tamArAM kAryomAM zAsana saMrakSaka deva-devIonuM sAMnidhya sadAya rahe ! e ja mArA aMtaranA khobale-khobale-khobale AzIrvAda che! zraddhAbaLa, vairyabaLa, AyuSyabaLanI vRddhi thAo ! viduSI sAdhvIjI priyaMvadAzrIjI. ma.sA.nAM ziSyA, karoDo maMtrajApanA ArAdhaka sAdhvIratnA saraLa svabhAvI pU. padmayazAzrIjI ma.nA dharmalAbha, amarelI, zrI neminAtha derAsara, ArAdhanA bhavana, havelI coka, saMvata 205ra poSa suda 15 guruvAra tA. 23-1-97 (janmadina) Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva avadhijJAna ane kevaLajJAna e zuM che ? zAsana samrATa, samudAyanA samartha vidvAna pUjya AcArya zrI dharmadhurandarasUrijI mahArAjanA ziSya pU. A. zrI kundakundasUrijI mahArAja. jo ke naMdIsUtra, Avazyaka niyukti tathA anya AgamomAM paNa avadhijJAna tathA kevaLajJAna viSe vistRta mAhitIo maLI rahe che. chatAMye teno AMzika AdhAra laI tattvasabhara A lekha pU. AcAryazrI kuMdakuMdasUrijI mahArAjanA bhAvanagara-zAstrInagaranA caturmAsa daramyAna vAraMvAra karelI amArI vinaMtIno svIkAra karI pAThavelo A lekha graMthanI vividha verAyaTIomAM viziSTa prakArano lekha rajU thAya che. vartamAna bhavamAM zrI mANibhadradeva avadhijJAnI che ane AvatA ja bhavamAM kevaLajJAnI banI mokSe janAra che, te hakIkatane khyAlamAM laIne A lekha A graMtha mATe kharekhara AvakAradAyI banyo che. lekhanA lekhaka pU. AcAryazrI kuMdakuMdasUrijI ma. sA. sAtheno amAro aDhI dAyakA jUno saMparka rahyo che. mahuvAnA saMghavI parivAramAM pUjyazrIno janma thayo. bAlyakALathI ja saMskRta bhASA upara ane dharmArAdhanA paratve ruci vadhatI gaI, vi. saM. 2014 mAM saMyamajIvanano aMgIkAra karyo. AgamazAstronA UMDA abhyAsI che. bhakti ane vaiyAvacca dvArA aneka AcAryonA AzIrvAda meLavyA--pUjAomAM temanA madhura kaMThathI zrotAo Atmavibhora banI jAya che. temanA bhAvavAhI stavanothI haMmezAM huM temanA tarapha AkarSAyo chuM. rAjasthAna-gujarAta Adi aneka sthaLoe vihAra karI dharmadezanA ApI zAsanaprabhAvanAnAM kAryomAM pUjyazrI agresara rahyA che. vi. saM. 2051mAM amadAvAda mukAme haThIbhAInI vADImAM sakala saMghanI upasthitimAM AcAryapadavIthI vibhUSita thayA. vartamAnakALe jinazAsananA agragaNya, prabhAvaka vidvAna mahApuruSomAM sanmAnanIya sthAna dharAve che. khUba ja saumya ane premALa svabhAvanA che. jJAna sAra saMsAramAM re, jJAna parama sukha heta; jJAna vinA jaga jIvaDA re, tattva saMketa re na lahe prANI ArAdho vara jJAna . 293 bahu kroDo varase khape, karma ajJAne jeha; jJAnI zvAsozvAsamAM, karma khapAve teha . saMpAdaka Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 tapAgacchAdhiSThAyaka guNa anaMta Atama taNA re, mukhyapaNe tihAM doya, tehamAM vaLI jJAna ja vaDuM re, jiNathI daMsaNa hoya re. bhaviyaNa citta dharo. vizvamAM rahelA padArthonI sAcI samajaNa, sAcI oLakhANa jenA dvArA thAya che te jJAna che. jJAna pAMca prakAranuM che. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna. A pAMca prakAranAM jJAnamAM pratyakSa ane parokSa evA be vibhAga che je jJAna indriyonI madada sivAya AtmAthI sIdhuM thAya te pratyakSa jJAna che ane indriyothI thatuM jJAna te parokSa jJAna che. avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna indriyonI madada sivAya AtmAthI sIdhAM thatAM hovAthI A traNa jJAna pratyakSa jJAna kahevAya che ane matijJAna ane zrutajJAna indriyonI madadathI thatAM hovAthI te parokSa jJAna kahevAya che. - A pAMca jJAnamAM zrutajJAna sivAyanAM cAra jJAna te mUMgAM che, mauna che. tenI pAse bolavAnI zakti nathI. tyAre zrutajJAna te bolatuM jJAna che. potAnuM ane bIjAnuM svarUpa kahevAnI koInAmAM zakti hoya to te zrutajJAnamAM che. have ATalA lakhANathI siddha thaI gayuM che ke avadhijJAna te AtmAthI sIdhuM thatuM pratyakSa jJAna che. have ApaNe te vicArIe ke A avadhijJAnano viSaya zuM che. A jJAnano viSaya dUra dUranA rUpI padArthone jANavA (ane jovA) pUrato che. varNa (5), gandha (2), rasa ane sparza (8) A cArathI sahita je hoya te rUpI padArtha kahevAmAM Ave che. ane A jJAnarUpI padArthone ja jANe (ane jove) che. A avadhijJAnanA bheda keTalA? e paNa jIvane prazna thAya te svAbhAvika che. to A avadhijJAnanA utkRSTathI saMkhyAtIta bhedo zAstrakAre kahelA che. temAM sAmAnya rIte je cha bhedo batAvyA che te A mujaba cheH anugAmI, ananugAmI, vardhamAna, hIyamAna, pratipAti ane apratipAti. anugAmI - je sthAnamAM jeTalA samayanuM avadhijJAna utpanna thayuM hoya te sthAnamAM teTalA samaya sudhI jJAna jIvanI sAthe rahevA pUrvaka jyAM jAya tyAM potAnI cakSanI jema sAthe jAya te anugAmI avadhijJAna kahevAya. ananugAmI - je utpanna thayeluM avadhijJAna dIpakanI jema sthira rahe, bIje sthAne jatAM sAthe na jAya te ananugAmI avadhijJAna kahevAya. vartamAna - je avadhijJAna utpana thayA pachI krame krame vadhatuM jAya te vaddhamAna avadhijJAna kahevAya. hIyamAna - je avadhijJAna utpana thayA pachI ghaTatuM jAya-ochuM thatuM jAya te hIyamAna avadhijJAna kahevAya. pratipAti - je avadhijJAna AvyA pachI cAlyuM jAya te pratipAti avadhijJAna kahevAya. * ***** **** * ** ** Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva A jJAna vadhAremAM vadhAre lokAkAza jeTaluM hoya che. pratipAti avadhijJAna ane hIyamAna avadhijJAnamAM phera eTalo che ke pratipAti avadhijJAna ekasAthe nAza pAme che ane hIyamAna dhIre dhIre jAya che. apratipAti -- je avadhijJAna AvyA pachI jAya ja nahi te apratipAti avadhijJAna che. alokAkAzanA eka pradezane jovAnuM sAmarthya hoya to te avadhijJAna jAya nahi yAvat kevaLajJAnane apAve che. A avadhijJAna cAra gatine AzrayIne vicArIe to devo ane nArakInA jIvone bhavapratyayika avadhijJAna hoya che. jema pazune pazupaNuM prApta thatAM ja taravAnI kaLA sAthe hoya che ane pakSIne jema pakSIpaNuM prApta thatAM UDavAnI kaLA varelI hoya che tema devo ane nArakInA jIvone A jJAna prApta thavAmAM bhavanA2kI ane devono bhava pratyaya kAraNabhUta bane che. bhagavAnane pUrvabhavanuM anugAmI ane te bhava pUratuM apratipAti jJAna hoya che. manuSya ane tiryaMcone pote karela tapazcaryA Adi guNane kAraNe avadhijJAna ( chae bhedo ) prApta thAya che. jo ke paramAtmA avadhijJAna ane avadhi darzana pUrvabhavamAMthI laIne Ave che. paramAtmA tIrthaMkaranA bhava pahelAM je devalokamAMthI ke je narakamAMthI ahIM padhAre che te devaloka athavA te narakamAM tyAM jeTaluM avadhijJAna hoya teTaluM laIne ahIM Ave che. 295 navvANuM prakArI pUjA Adi aneka pUjAnA racayitA paMDita vIravijayajI mahArAja paramAtmA mATe lakhe che ke----- e guNa leI upanyA parabhavathI svAmI, A bhavamAM sukhiyA ame tuma darzana pAmI. A avadhijJAna sAdhu bhagavaMtane, zrAvakane ane tiryaMcane guNapratyayika tapazcaryA vagere kAraNa che jemAM tevuM avadhijJAna hoya che. vaLI tiryaMca ane manuSyane avadhijJAnanuM koI pramANa nizcita hotuM nathI. keTalAka aMgulano asaMkhyAtamo bhAga jANe. keTalAka aMgulane jANe. keTalAka vitasti 12 aMgUla ke vadhAre, keTalAka saMkhyAta yojana ane keTalAka asaMkhyAta yojana jANe. keTalAka manuSya to pUrNa lokane jANe. keTalAka alokamAM paNa loka jevaDA asaMkhya khaMDone jANavAnuM sAmarthya dharAve che. prazna H A avadhijJAna to kSAyopazamika bhAva hoya tyAre thAya che. ane narakAdi bhAva to audiyaka bhAva che, to pachI deva nArakane bhava-pratyayika bhavakAraNika avadhijJAna zA mATe kaho cho? uttara : Ama kahevAmAM vAMdho nathI - doSa nathI. kema ke avadhijJAna thavAmAM je kSAyopa- mika bhAva joIe te to devaloka ane narakamAM hoya che ja . eTale avadhijJAna thavAmAM mULabhUta kAraNa to kSAyopazamika ja bhAva kAraNa hovA chatAM devatA nArakanuM avadhijJAna chUTuM pADavA mATe bhava-pratyayika kahevAmAM Ave che. vaLI manuSya ane tiryaMcane kAyamI avadhijJAna nathI ane Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 tapAgacchAdhiSThAyaka devanArakane kAyamI che. prazna: kayA devone keTaluM avadhijJAna hoya? uttaraH pAMca anuttaranA devo cauda rAjalokamAM thoDuM ochuM jue che. keTaluM thoDuM ochuM juve che, to kahe che ke potAnA vimAnanI dhajAthI siddhazilA sudhInuM nA jove, eTaluM ochuM juve che. anuttaranA vimAnathI siddhazilA 1ra yojana che. nava raiveyakanA uparanA traNa sAtamI namaH tamaH prabhA sudhI juve che ane pahelAnA cha raiveyakanA chaThThI nArakI tamaH prabhA sudhI jove che. saudharmane IzAnendranA sAmAnika utkRSTa AyuSyavALA devo ane ratnaprabhA nArakInA cheka heThenA bhAga sudhI dekhe. sanaskumAra ne mahendranA devo zarkarA prabhA nAmanI bIjI naraka sudhI dekhe. brahma ane lAMtakanA devo trIjI vAlukA prabhA nArakI sudhI jove. mahAzukra ane sahasAranA devo cothI paMkaprabhA nArakI sudhI jove ane AnatathI azruta sudhInA devo tenA pratare vizeSatAthI dekhe. evI rIte pahelAMnA devA mATe je kahyuM te te AgaLanA devo vadhAre vadhAre jANe. saudharma IzAnanA devo tIkhuM asaMkhyAta dvIpa-samudrane jANe. UMcAInI bAbatamAM dareka devo potAnA vimAnanI dhajA sudhI ja jANe. bhavanapati vyattara ane jyotiSI devo ochA ardhA sAgaropama Ayue saMkhyAtA yojanA sudhI dekhe. jema jema Ayu vadhe tema tema asaMkhyAtA tema tethI paNa vRddhi thatI jove. ja bhavanapati ane vyattarane jaghanyathI 25 yojana hoya ane utkRSTathI asurakumAra nikAyane asaMkhyAtA dvIpa samudra dekhe eTaluM avadhikSetra hoya ane zeSa navanikAye saMkhyAtA yojana sudhI hoya ema jANavuM. jyotiSI devane jaghanya-utkRSTa saMkhyAtA jojana avadhikSetra hoya eTale teo saMkhyAtA dvIpa samudra jove. vyattarane utkRSTa saMkhyAtA jojana avadhikSetra hoya eTale saMkhyAtA dvIpa samudra jove. bhuvanapati ane vyattara e bene avadhijJAna UMcuM bahu hoya ane tIkhuM tathA nIcuM thoDuM hoya. vaimAnikane nIcuM avadhijJAna ghaNuM hoya ane tIkhuM tathA UMcuM thoDuM hoya. nArakI tathA jyotiSIne tIrjI avadhijJAna ghaNuM hoya, UMcuM tathA nIcuM thoDuM hoya. manuSya ane tiryaMcane aneka prakAranuM avadhijJAna hoya eTale koIne UMcuM ghaNuM, koIne nIcuM ghaNuM, koIne tIchuM ghaNuM, ema nAnA prakAre vicitra jANavuM. covIza jinavaranA kula avadhijJAnI gaNadharonI saMkhyA : 1, puMDarIka Adi 84 gaNadharo 2, siMhasena Adi 95 gaNadharo 3, cArudatta Adi 102 gaNadharo vajanAbha Adi 116 gaNadharo Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 297 100 107 95 Go - 5, camaragaNi Adi da, sudyota Adi 7, vidarbha Adi 8, dina Adi 9, vRSabha Adi 10, nanda Adi 11, kaustubha Adi 12, subhUma Adi 13, manara Adi 14, yazodhara, Adi 15, ariSTa Adi 16, cakrAyudha Adi 17, zAmba Adi 18, kuMbha Adi 19, bhiSaja Adi 20, malli Adi 21, zuMbha Adi rara, varadatta Adi 23, Aryadina Adi 24, IndrabhUti Adi gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo gaNadharo 10 21 --------- 14para jemanuM caritra A graMthamAM lakhAI rahyuM che te mANibhadra deva paNa avadhijJAnI che. kevaLajJAnaH loka ane alokamAM rahelA rUpI-arUpI saghaLA padArtho je jJAnathI jaNAya te kevaLajJAna che. kevaLa = zuddha-jenAM dareka AvaraNo -DhAMkaNa dUra thayAM che te. sakala - utpanna thatAM ja badhuM jANI zake. asAdhAraNa - A jJAna jevuM bIjuM nathI. nirvAghAta - AMtarA vinAnuM. ananta - ananta vastune jaNAve che mATe athavA anantakALa rahe che. . eka - cAra jJAna rahita che. A kevaLajJAna be prakAranuM che. bhavastha kevaLajJAna ane siddha kevaLajJAna. kevaLajJAna thayuM hoya Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 tapAgacchAdhiSThAyaka paNa haju aghAtikarma bAkI hoya te bhavastha kevaLajJAna kahevAya che ane AThe karma dUra thayAM hoya te jJAna te siddha kevaLajJAna kahevAya che. bhavastha kevaLajJAnanA paNa be bheda cheH sayogI bhavastha kevaLajJAna ane ayogI bhavastha kevaLajJAna. sayogI bhavastha kevaLajJAna paNa be prakAranuM che. prathama samaya sayogI bhavastha kevaLajJAna. aprathama samaya sayogI bhavastha kevaLajJAna athavA caramasamaya sayogI bhavasthA kevaLajJAna. acarama samaya yogI bhavastha kevaLajJAna. ayogI bhavastha kevaLajJAna paNa be prakAranuM che. prathama samaya ayogI bhavastha kevaLajJAna aprathama samaya ayogI bhavastha kevaLajJAna athavA carama samaya ayogI bhavastha kevaLajJAna acarama samaya ayogI bhavastha kevaLajJAna. A uparanA bhedo samajavA mATe keTalIka samajUtI ahIM apAI che. bhava = saMsAra / bhavastha kevaLajJAna - cAra ghAtikarma naSTa thayAM hoya paNa aghAti karma bAkI hoya te bhavastha kevaLajJAna kahevAya. jenA jJAnAvaraNIyAdi AThe karma dUra thayAM hoya te avastha athavA siddha kevaLajJAnI kahevAya. mana-vacana-kAyAno vyApAra-pravRttiyoga kahevAya. te yogavALuM bhavastha kevaLajJAna te sayogI mavastha kevaLajJAna kahevAya.. codamAM guNasthAnake je kevaLajJAna hoya te ayogI bhavastha kevaLajJAna kahevAya che. (zeleSI avasthA prApta thayela.) sayogI bhavastha kevaLajJAna paNa be prakAranuM che : prathama samaya sayogI bhavastha kevaLajJAna aprathama sayogI bhavastha kevaLajJAna. kevaLajJAna utpattinA pahelA samayane choDIne bAkInuM kevaLajJAna prathama samaya sayogI bhavastha kevaLajJAna kahevAya che. carama samaya sayogI bhavastha kevaLajJAna -- sayogI avasthAnA chellA samayanuM je kevaLajJAna te carama samaya sayogI bhavastha kevaLajJAna kahevAya ane acarama samaya sayogI bhavastha kevaLajJAna teramAM guNasthAnakanA chellA samayane choDIne tenI utpattinA pahelA samayathI chellA samayanI pUrvanA samayanuM acarama samaya yogI bhavastha kevaLajJAna kahevAya che. ayogI bhavaraNa kevaLajJAna be prakAranuM : prathama samaya ayogI bhavaraNa kevaLajJAna aprathama samaya ayogI bhavastha kevaLajJAna. ramayogI guNaThANAnA pahelA samayanuM kevaLajJAna te prathama samaya ayogI bhavastha kevaLajJAna che. arthAt (zaileSI avasthA prApti pahelA samayanuM kevaLajJAna) ayogI guNaThANAnA prathama samayane choDIne bAkInuM ayogI guNaThANAnA sarva samayanuM kevaLajJAna aprathama samayanuM kevaLajJAna kahevAya che. zaileSI avasthAnA chellA samayanuM devaLajJAna carama samaya ayogI bhavastha kevaLajJAna Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 299. E kahevAya che. ane zaileSI avasthAnA chellA samayane choDIne ayogI guNasthAnakanuM kevaLajJAna | bhavastha ayogI bhavastha kevaLajJAna kahevAya che. siddha kevaLajJAnanA anansara siddha ane paraspara siddha evA be bhedo che. anantara siddha 15 prakAranA che ane paraspara siddha aneka prakAranA che. dravyathI kevaLajJAnI sarva dravyone jANe ane jove che. kSetrathI kevaLajJAnI sarva kSetrone jANe ane jove che. kALethI kevaLajJAnI sarva kALane jANe ane , jove che. bhAvathI kevaLajJAnI sarva bhAvone jANe ane jove che. kevaLajJAnI AtmA jeTaluM kahe che tenA karatAM kaIka gaNuM jANe che arthAt sarva jANe che paNa AyuSya jyAM sudhI hoya tyAM sudhI kahI zakAya che. ugharoja (tA. vIramagAma)mAM birAjamAna mahAna camatkArI manavAMchita puranAra zrI mANibhadravIra | F pI. ko kahe che OM hrIM zrIM bhagavate zrI mANibhadrAya phrIM zrIM kaNa kaNa kaLI pheNa phu phuTu svAhA !! Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 tapAgacchAdhiSThAyaka 'adhiSThAyakonI AvazyakatA.... - pU. munirAja zrI ajitazekharavijayajI mahArAja jhaverI bajAramAM dAgInAnI verAyaTI hoya to kApaDabajAramAM avanavAM vastronI. ahIM paNa mANibhadra-jIvanacaritronA lekhomAM A lekha eka verAyaTI che. atre A lekhanA lekhaka munivarazrIe dIkSA lIdhI tyArathI gurukulavAsa,svAdhyAyalInatA, prabhubhakti, sAdhubhakti, guNAnurAgitA Adi guNo jIvanamAM evA vikasAvyA che ke jenA pariNAme pravacananI pATathI laIne kAgaLa-kalama sudhI prajJAno paricaya jaina saMghane avAranavAra maLyA kare che. ahIM A lekhamAM adhiSThAyaka deva-devInI AvazyakatAne samajAvavAmAM munivara saphaLa rahyA che. TeliphonanA udAharaNane laI tarka ane yuktisaMgata ghaTanAo dvArA stotramAM, anuSThAnomAM sthAnomAM, vivAdomAM adhiSThAyakonI bhUmikAone pramANa dvArA samajAvela che. mANibhadradAdAnA svarUpa, sthAna ane sAdhanAnuM mAhAbhya paNa darzAvyuM che. avasare nirAte lekhanuM vAMcana karavuM jethI zaMkAonuM samAdhAna paNa maLI jAya. paNa atre e vAta avazya noMdhavI rahI ke jainazAsanamAM mokSa e ja vAstavika phaLa che. vacamAM thatA lAbho AnuSaMgika che. - saMpAdaka tIrthaMkara paramAtmAo jyAre paNa tIrtha-sthApanA kare che tyAre sAdhu-sAdhvI-zrAvaka -zrAvikArUpa caturvidha saMghanI sthApanA kare che. te vakhate adhunotpanA te ja vakhate tene deva ke devIrUpe utpanna thayelAM, jaina dharma para atyaMta zraddhA dharAvatAM devadevI paNa tyAM upasthita thAya che. te deva-devI te tIrthanAM adhiSThAyaka-adhiSThAyikA tarIke ghoSita thAya che ane teo prabhubhaktithI te-te prabhunA tIrthanI rakSA mATe udyamazIla bane che. Ama dareka tIrthaMkaranA eka adhiSThAyaka deva ane eka adhiSThAyikA devI hoya che. te-te mULanAyaka tIrthakaronI pratimAnA parikaramAM paNa e benI sthApanA nIcenA bhAgamAM jamaNe-DAbe karavAmAM Ave che. e ja pramANe jagatanI tamAma dravya-kSetrAdi zubha vastuo zubha devothI adhiSThita mAnavAmAM Ave che. te-te pavitra sUtro paNa samyagdaSTi devothI adhiSThita hoya che. navakAramaMtrano to pratyeka akSara devAdhiSThita mAnavAmAM Ave che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 301 ahIM koIne zaMkA thAya, ke navakAra mahAmaMtranA jApa vagere karavA chatAM e adhiSThAyako nathI sAkSAt thatA ke nathI paraco batAvatA. Ama kema? ahIM uttara e che ke ApaNe je kaMI sAruM, zubha, ISTa thAya che, te A jApo vagerenA prabhAve parokSa sahAya dvArA thatuM hoya che, jeno ApaNane khyAla nathI Avato. chatAM viziSTa anubhava na thavAnI bAbatane phonanA daSTAMtathI samajAvI zakAya. jo (1) tame 6 ke 7 AMkaDAnA phona naMbaramAMthI ekAda AMkaDo paNa khoTo joDo, to roMga naMbara Ave, (2) tamAro phona AuTa oNpha oNrDara hoya, (3) phona aMgeja hoya ane (4) lAIna joDAvA chatAM sAme upADanAra koI nahIM hoya - A cAre kissAmAM ApaNe jene phona joDIe chIe te vyakti ApaNane maLatI nathI. prabhupUjA, bhaktijApa vagere dvArA ApaNe bhagavAnane phona joDIe chIe, tyAre bhagavAnanA sekreTarI samAna A adhiSThAyako ApaNI niSThA, bhakti joI darzana ApI iSTasAdhanAmAM sahAyaka bane che. paNa (1) vidhimAM garabaDa ke sUtranA akSaroccAramAM azuddhi hoya, to roMga naMbara jevI paristhiti samajavI. (2) mana maitrAdi bhAvone choDI durbhAvamAM - saMkalezamAM hoya, to samajI levuM, phona AuTa oNpha oNrDara che. pachI jApa-pUjAnAM cakra ghaNAM ghumAvavA chatAM phona lAgavAno nahIM (3) jyAre tame AMkha kAna ane manathI caMcaLa dazAmAM cho, tyAre tame bIjAnA eMgeja cho, bIjA-trIjA vicAramAM cho mATe paNa phona lAge nahIM. ane (4) e adhiSThAyaka devo anya devatAI bhoga-upabhogamAM vyasta hoya, zAzvata tIrthonI yAtrAmAM hoya athavA sImaMdharasvAmI jevA sAkSAt tIrthaMkaronI dezanA-upAsanAmAM lIna hoya, to tamArA tarapha bAkInuM badhuM barAbara hovAthI phona jAya che, paNa upADanAra hAjara nathI. paNa jo uparokta traNa sthiti na hoya, eTale ke zabdazuddhi vagere vidhi barAbara hoya, mana maityAdi bhAvothI vAsita hoya ane ekAgratA sArI hoya, to kadAca lAIna tatkAla nahIM lAge, to paNa jaladI lAgI jaze ane deva phona upADaze-arthAt eno zubha paraco avazya anubhavAze. A ja pramANe kapardI yakSa vagere zatruMjaya tIrthAdhirAjanA, ema judA judA devo judA judA tIrthonA adhiSThAyaka banatA hoya che. dravyAdi zuddhinI jALavaNIpUrvaka zubha muhUrte viziSTa bhAvollAsathI sthapAyelAM derAsaro-tIrtho prAyaH devAdhiSThita banatAM hoya che. UchaLatA zubha bhAvapUrvaka bhakti karanArane mokSarUpa pAraMparika ane sadgatirUpa pAralaukika lAbhonI sAthe sAthe A devo dvArA iSTa phaLa siddhirUpa Ihalaukika zubha lAbho paNa thAya che. ' ati ugra puNya tatkAlamAM phaLe' evI uktine sArthaka TheravavA je-te derAsara-tIrthanA adhiSThAyaka devo darzana ApI athavA parokSa paraco batAvI uttama lAbha tatkALa maLe evI goThavaNa karI Ape che. vaLI teo tIrtharakSA Adi kAryo paNa kare che. ahIM paNa koI zaMkA kare che, to pachI tIrtha upara thatAM AkramaNo ane thatI toDaphoDa vakhate Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 tapAgacchAdhiSThAyaka A adhiSThAyako kema paraco ApatA nathI? A praznanA uttaramAM e vAta khAsa samajavI ke keTalAka nizcita bhAvibhAva hoya che, je khuda devendro vagere paNa badalI zakatA nathI -jema ke bhagavAna mahAvIrasvAmI para gozALAe tejolezyA pheMkI tyAre tyAM karoDo devo hAjara hatA, chatAM bhagavAna para e upasarga thayo ja. kema ke tevo bhAvibhAva nizcita hato. tethI e aMge adhiSThAyako doSapAtra hotA nathI. vaLI A paDatA kALamAM duSTa tattvo ane duSTa devonuM jora vadhyuM che. ethI ko'ka prabaLa duSTa devanA sAMnidhyavALo duSTa puruSa AkramaNa kare tyAre adhiSThAyaka devane pIchehaTha karavI paDe che. athavA duSTa kArya karavA bhegA thayelAonuM sAmudAyika duSTa puNya ane emane sahAyaka bananArA duSTa devonA samudAyanuM baLa vadhI jAya, tyAre ekalavIra adhiSThAyakane pIchehaTha karavI paDe che. saMghanuM ochuM paDeluM puNyabaLa e adhiSThAyakane baLavattara banAvI zake nahIM. adhiSThAyaka devone duSTa devonAM ToLeToLAM A rIte AkramaNa karI rahyAM hoya, tyAre tIrtharakSA Adi kAryo mATe saMghanI ArAdhanA-puNyabaLanI khUba apekSA hoya che. jyAre durbaLikA puSyamitra AcArya ane sAtamA nitaMva goSThAmAhila vacce vAdavivAda thayo, tyAre nirNaya karavA saMghe zAsanadevIne yAda karI. zAsanadevIe kahyuM " huM zrI sImaMdharasvAmIne pUchI A bAbatano nirNaya jANI lAvIza; paNa vacce mane duSTa baLavattara devo raMjADe nahIM, e mATe saMghanA puNyabaLanI jarUra che. mATe huM jyAM sudhI pAchI na pharuM tyAM sudhI saMgha kAyotsargamAM rahe, jethI mane baLa maLe." pachI zAsanadevI zrI sImaMdharasvAmI pAsethI jANelo satyAsatyano nirNaya zrIsaMghane jaNAve che. durbaLikA puSyamitra sAcA ane goSThAmAhila khoTA. e pachI saMghe kAyotsarga pAryo. Ama adhiSThAyaka devone saMghanI ArAdhanA-sAdhanAnA puNyanI apekSA paNa rahe che. ghaNI vakhata ugra tapa vagere karI niyANuM karI banelA devanI ugra tAkAta sAme paNa adhiSThAyakonuM na cAlI zake. jayAre dvaipAyana tapasvIe dvArakAnagara bALavAnuM niyANuM karI deva banI dvArakAne bALavA mAMDI tyAre potAnA hajAro adhiSThAyaka devo hovA chatAM kRSNa-baLarAma kazuM ja karI zakyA nahIM. are ! mAtApitAne paNa agnimAM maratA bacAvI zakyA nahIM. A rIte koI jainadharmadraSI ke te-te tIrthakveSI potAnA tapa, tyAga AdinA baLe deva banI upadrava kare, tyAre adhiSThAyaka kazuM karI zake nahIM. jyAre AzAtanA-avidhio khUba vadhI jAya, tyAre adhiSThAyakonuM AkarSaNa ghaTI jAya che. eTaluM noMdhI rAkhavuM joIe ke adhiSThAyako pote pagAradAra nokara ke pharaja bajAvanAra tarIke rahyA nathI, paraMtu bhaktibhAve rahyA hoya che. te tIrtha ke maMdiramAM thatI AzAtanAothI devI prabhAva ghaTavA mAMDe che ane adhiSThAyako e sthAna choDI jatA hoya che. ahIM koI pUche ke-to adhiSThAyako AzAtanA karatAM aTakAve kema nahIM? eno javAba e che ke e kAma adhiSThAyakonuM nathI. hA, adhiSThAyako kyAreka potAnI hAjarImAM ati AzAtanAdi thatAM jue to prabhu pratyenI Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 303 bhaktithI prerAI daMDAtmaka anubhava karAve. paNa pachI emanI gerahAjarImAM vAraMvAra moTA pramANamAM AzAtanA thatI jANe tyAre khinnatA anubhavI udAsIna bhAva dhAraNa kare che. zrI aMtarikSajI tIrtha vagere sthAnoe vAraMvAra bhagavAnanAM cakSu ukheDavA vagere thatI ghora AzAtanAothI khinna banelA adhiSThAyako udAsIna banyA hoya, tema saMbhave che. vaLI ema paNa bane ke adhiSThAyaka devo potAnAM kAryomAM vyasta hoya, athavA tIrthakaronI dezanA sAMbhaLavA gayA hoya ke zAzvata tIrthonI yAtrA karavA gayA hoya; e vakhate tIrtho para Apatti Ave. vaLI avadhijJAnano upayoga to jyAre mUke tyAre ja zuM thaI rahyuM che teno khyAla Ave. bhagavAna mahAvIrasvAmIe jyAre jyAre upasarga AvyA tyAre tyAre emanI sevAmAM rahelo siddhArtha vyaMtara bahAra rakhaDavA nIkaLI gayelo hoya. upasarga pate pachI e Ave. AvAM to ghaNAM kAraNo saMbhavI zake che ke jyAM adhiSThAyaka devo hovA chatAM tIrthAdi para AkramaNa Ave. ema paNa nahIM samajavuM ke adhiSThAyaka devo AkramaNa Adi sAme kazuM karatA nathI. ghaNAM evAMdaivika ke mAnavika AkramaNo adhiSThAyakonI jAgRtinA kAraNe AvatAM pahelAM ja vikherAI jAya che. paNa e badhAnI ApaNane khabara nathI paDatI eTale noMdha levAtI nathI ane te AkramaNo emanI anupasthiti AdinA kAraNe ke ApaNI niSkriyatA, bedarakArI, AzAtanAonA kAraNe Ave, emAM hobALo macAvIe chIe. rameza-maheza-nareza rastA para calatA hatA. vAtomAM magna hatA. emAM mahezano paga keLAnI chAla para Avato joI rameze vAto karatAM karatAM ja mahezane sAIDa para khaseDI laI lapasatAM bacAvyo; paNa vAtomAM magna maheze e vAtanI noMdha paNa lIdhI nahIM, AbhAra paNa mAnyo nahIM. pachI ramezanI gerahAjarImAM maheza-nareza AgaLa vadhI rahyA hatA. nareze joyuM, mahezano paga khADAmAM paDI rahyo che, chatAM AMkhamicAmaNAM karyA. maheza khADAmAM paDayo. khAsuM vAgyuM. tarata ja nareze bahAra kADhayo, pATApiMDI karI, sAcavIne ghare laI gayo. mahezane pUcho, tArI sAcI sevA koNe karI - rameze ke nareze? maheza kaheze nareze. paNa tame ja vicAro ke sAcI sevA konI? lapasatAM bacAvanAra ramezanI, ke paDavA daI pATApiMDI karanAra narezanI ? ApaNe badhA maheza jevA chIe. adhiSThAyako potAnI prabhubhaktinA kAraNe je Apattio-AkramaNo thavA detA ja nathI, AvatAM pahelAM ja aTakAve che te joI zakatA nathI, ane eonI anupasthitinA kAraNe ane ApaNAthI thatI avidhi-AzAtanA-upekSAonA kAraNe AvatAM Apatti-AkramaNa mATe adhiSThAyako nakAmA che, athavA che ja nahIM" vagere phariyAdo karIe chIe. astu! adhiSThAyako ke bIjA devo (1) vaiyAvacca, (2) zAMti ane (3) samAdhi - A traNamAM mahattvanAM nimitto che. guNavAna, tapasvI, viziSTa ArAdhaka sAdhu ke saMghanI vaiyAvacca-sevA karavAno te-te adhiSThAyakone AnaMda Avato hoya che. ahIM vaiyAvaccano artha mAtra sevA nahIM, paNa Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 tapAgacchAdhiSThAyaka bhakti-pUjA-zobhA. emano prabhAva vadhe evAM kAryo karavAM vagere paNa artho samajI levA. jema ke arihaMtonI ATha prAtihArya, samavasaraNa AdithI pUjA karI devo jabaradasta zAsanasevA kare che. zAsanaprabhAvanAnA nimitta bane che. prAyaH viziSTa ArAdhaka sAdhuo vagere AvA devothI adhiSThita banatA hoya che, pachI e devo emano mahimA vadhAratA hoya che. saMghamAM anya devo vagerethI thatA upadrava vagere vakhate zAMti mATe paNa e samyakatvI devo upayogI bane che. vyaMtara banelA varAhamihire saMghamAM upadrava karavA mAMDyo tyAre bhadrabAhusvAmIe uvasaggaharaM stotra banAvyuM. A stotranA prabhAve samyakatvI devo AkarSAtA ane varAhamihira devanA upadravone dUra karatA. atyAre paNa saMghazAMti mATe pratikramaNanA aMte zAMti, navasmaraNo vagere prabhAvaka stotro gaNavAmAM Ave che ane prabhAva paNa dekhAya che. e ja pramANe devo samyakatva samAdhi, zrutasamAdhi ane cAritrasamAdhi mATe sahAyaka banyAnA paNa ghaNA dAkhalAo noMdhAyA che. keTalAka nihnavone pratibodha ApI samyakatva-samAdhimAM sthira karavAnuM kAma devoe karyuM che. jema ke ekanitava (sAcA sUtrArthano niSedha karanAra) ekasAthe be upayoga hoya evI sthApanA karato hato. eka vakhata eka maMdiramAM A pramANe e sthApanA karato hato tyAre tyAMnA yakSe e nidbhava sAdhune mugara batAvI kahyuM - are, ahIM sAkSAt mahAvIrasvAmInA mukhe meM ekasAthe be upayoga na hoya evuM sAMbhaLyuM che ane tame bhagavAnathI paNa vadhu DAhyA banavA jAva cho. tamArI khera nathI! ane e nidbhava sAdhue bhUla kabUlI lIdhI. pUrve daSTAMta AvyuM tema vAdavivAdamAM zrI sImaMdharasvAmI pAsethI sAco javAba lAvI zAsanadevIe saMghane zrutasamAdhimAM sahayoga Apyo. metAraja muni, baLadeva vagere ghaNA mahApuruSone devoe pratibodha karI cAritrasamAdhi mATe preryA. jyAM ghaNIvAra prabhu mahAvIrasvAmI padhArelA evA guNazIlacaitya vagere sthaLonA adhiSThAyaka devo prAyazcittanA viSayamAM paNa sahAyaka banyAnA dAkhalA zAstromAM DhaMkAyelA che. A badhA adhiSThAyaka devomAM zrI tapAgacchanA adhiSThAyaka mANibhadranuM paNa eka gauravabhUta sthAna che. mANekacaMda zeThamAMthI bIjA bhavamAM mANibhadra banelA A devanI vigata prasiddha che. A adhiSThAyaka devanuM sthAna mukhyatayA upAzraya che. sAdhu bhagavaMtonA mukhethI mAMgalika sAMbhaLavAnI rucivALA A devanA paracA ghaNe sthaLe ghaNAe anubhavyA che, anubhave che. sthAnAMgasUtramAM evuM jovA maLe che ke zreNika mahArAjAno jIva prathama narakamAMthI nIkaLI padmanAbha rAjakumAra thaze, tyArathI pUrNabhadra deva ane mANibhadra deva emanA sAMnidhyamAM raheze. ahIM eka khulAso khAsa samajI levo ke cakezvarI ke padmAvatI ke mANibhadra - A badhA te-te sthAna ke padane AzrayIne zAzvata nAmo che. te-te sthAne Avelo jIva cakrezvarI devI Adi nAme oLakhAya. tethI te-te zAsana adhiSThAyaka deva ke devInA jIvo to potapotAnuM AyuSya bhogavI tyAMthI cyavI bIjA bhavamAM jAya. pachI te khAlI paDelA sthAne pUrvabhavamAM Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 305. ArAdhanA karI je jIva deva tarIke utpanna thAya, te paNa te nAme ja oLakhAya. dA. ta. vaDApradhAnanI khurasI para AvelA badhA vaDApradhAna tarIke oLakhAya; paNa te eka nahIM paNa badalAtA hoya che. tethI RSabhadeva bhagavAnanA vakhatamAM cakrezvarIdevI tarIke je jIva haze, te to te pachI potAnuM AyuSya pUrNa karI mAnava banI mokSe paNa gaI hoya, ema saMbhave che. hAla je cakrezvarI che, te anya jIva che. Ama dareka prasiddha yakSo-indro-adhiSThAyako mATe prAyaH samajI levAnuM. ahIM e vAta paNa samajI levI ke mANibhadra vagerenI dareka sthAne sthApanA karavAnI zI jarUra? evI zaMkA thAya, to enuM rahasya e che ke sArA muhUrtAdi prabaLa saMyogathI jo sthApanA thAya, to tene deva te sthAna pratye paNa AkarSAya che, athavA e ja devano upAsaka tethI ocho baLavAna deva paNa te-te devanA adhiSThAyakarUpe tyAM hAjara thAya che. dareka eriyAnI polIsacokI hoya, to polIsane paNa kAma karavuM phAve. Teliphona esTaeNja paNa dareka sthaLe hoya to phonanI suvidhA rahe che ne! ane ApaNane paNa e devonI sthApanA hoya to emanAM kAryonI kadararUpe bahumAnathI ane ApattimAM sahAyaka banI zake evA bhAvathI tilaka Adi karI yAda karavA phAve. sva. pUjya AcAryadeva zrI vijayadharmajitasUri mahArAjane svapnamAM mANibhadra deve pITha thAbaDelI ane pachI kharekhara teozrIne eka viziSTa anubhava thayelo. vItarAgavacana viruddha lakhANa mATe micchAmi dukkaDam. Milk pa. pU. A. zrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAja zrI zatruMjaya mahimAnuM varNana madhura vANImAM karI rahyAnuM ane zeThazrI mANekazA ane anya dharmAjano jinavANIno lAbha laI rahyAnuM A citramAM najare paDe che. eja rIte pU. A.zrI. AnaMdavimalasUrijI mahArAjazrInA prasaMgopAta vistRta vivecana vakhate mANekacaMda zeTha, jinapriyA ane AnaMdarati bhAre prabhAvita thayA hatA. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 tapAgacchAdhiSThAyaka ' adhiSThAyaka devonI duniyAmAM eka daSTipAta pU. munirAja zrI kalyANabodhi vijayajI mahArAja Dagale ne pagale saMkaTomAM ane musIbatomAM sapaDAto kayo mAnavI devatAI sahAya na jhakhe? punyabaLa paravArI gayuM hoya, tamAma jAtanA prayatno niSphaLa gayA hoya tyAre jema " DUbato taraNuM jhAle " e nyAye devI-devatAone rIjhavavAnA chellI ghaDInA prayatno zIdhrapaNe thatA jovAmAM Ave che. paNa zuM A daivI tattva sahAya kare che? kayA devatAo kone ane kayAre sahAyaka bane che, tenI AcherI jhalaka A lekhamAM atre prastuta che. dAkhalA-dalIla sAthe devatAI duniyAnuM varNana, dazya, adazya, sahAyakabhAva, zAsana pratye temanI bhakti, ziSTa ane duSTa tattvanI sAcI bhedarekhA, vartamAnakALe paNa upadravomAMthI mukta thavAnA upAya ane tenA jIvaMta dAkhalAothI AM lekha kharekhara sabhara che. A eka lekhanA vAMcanathI devatA ane tenI bhaktinA prakAro saMbaMdhI pravartatI tamAma jAtanI zaMkA-kuzaMkAo dUra thaI jaze e vAta paNa eTalI ja nizcita che. jemaNe maMgala dharma apanAvyo che tene devatAo paNa namana karatA hoya che. A lekhanA lekhaka pU. munizrI kalyANabodhivijayajI dharmArAdhanAmAM khUba ja AgaLa vadhelA che. jaina saMskRtinA aThaMga abhyAsI che. jJAnane kSetre prauDha pratibhA dharAve che. temanuM adhyayana-manana ciMtanAtmaka rahyuM che. temanI tejasvI kalame lakhAyela A lekhanI keTalIka vAto vAraMvAra vAgoLavA jevI che. - saMpAdaka savAla: adhiSThAyaka deva kone kahevAya? javAbaH je deva koIpaNa vastu ke vyaktimAM potAnuM adhiSThAna-Adhipatya jamAve te deva adhiSThAyaka deva kahevAya che. A devatAo keTalAka svAmIpaNAno bhAva prasthApita karatA hoya che to keTalAka sevakapaNAno. keTalAka samyagudRSTi hoya che to keTalAka mithyAdRSTi, keTalAka halakI koTinA hoya che to keTalAka umadA hoya che, keTalAka niyata hoya che to keTalAka aniyata keTalAka svArthI hoya che to keTalAka parArthI, keTalAka balIbAkaLAthI khuza thanAra hoya che to keTalAka Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 307 bhaktithI khuza thanArA hoya che. jainadarzananI mAnyatA mujaba nIcalI kakSAnA mithyAdRSTi vyaMtara devo (ke je lokamAM bhUta-pizAca tarIke prasiddha che) asaMkhyAtA che. kutUhalavRtti ane halakI manovRttinA kAraNe ghaNA devo cAre bAju bhaTakatA hoya che. koIpaNa sArI vastu ke sAruM sthAna dekhAtAM tenA upara teo adhiSThita thaI jatA hoya che. kayAreka zayanakhaMDamAM ghUsI khAlI pathArI upara kabajo jamAvI de che to kyAreka ghaTAdAra vRkSamAM AvAsa banAve che. kyAreka khAlI mahelonA mAlika banI jAya che to kyAreka mUrtimAM paNa ghUsI jAya che. mATe ja maMdira taiyAra thaI gayA bAda ATha ja divasamAM pratiSThA karavAnuM vidhAna zAstromAM che jethI koI vyaMtaradeva maMdirano kabajo jamAvI na le. lokavAyakA paNa evI che ke, pIpaLAnA jhADa nIce saMDAsa javuM nahIM. kAraNa, tenA upara bhUta beThA hoya che. jaMgalamAM jatAM pAchaLa rahelI vyaktine ema nA kahevAya ke " cAla jaladI" -kAraNa, AjubAju rahelAM bhUta-pizAca paNa A AmaMtraNane svIkArI ApaNI sAthe cAlavA lAge, zarIramAM praveza karI jAya. AvA devo jema sArI vastumAM mAlikIpaNAnuM adhiSThAna jamAve che tema vyaktionA aMtaramAM paNa kabajo jamAve che. pUrvabhavanA sArAnarasA saMskAro ane saMbaMdhonA AdhAre A devatAo kAM te vyaktine nyAla karI de che kAM to pAyamAla karI de che. chIcharI vRttinA dhAraka Adevo bahusaMkhyaka hoya che. bahudhA mithyAtvI hoya che. devalokamAM temanAM sthAno paNa niyata hotAM nathI. balabAkaLAthI khuza thanAra svArthaparAyaNa hoya che, svapUjAnA AkAMkSI hoya che, adharmapremI ane dharmaSI hoya che. A thaI halakA devonI vAta. vAstavamAM temane adhiSThAyaka deva na kahevAya, upacArathI kahevAya. have sAttvika adhiSThAyako vicArIe. covIza tIrthaMkaranAM kSayakSiNIo tathA zAsanabhakta-zAsanarakSaka devIdevatAone sAcA arthamAM adhiSThAyaka devo kahevAya. pUrvabhavamAM saMgha-zAsana ke te te paramAtmA pratye gADha prIti ane gADha premanA saMskAra UbhA karyA hoya che tenA prabhAve te te sthAnanA adhiSThAtA bane che. teo niyamA paramAtmAnA bhakta ane samakitI hoya che. paramAtmAnI bhakti karanArAone sahAya karavAmAM potAnI pharaja samajatA hoya che. paramAtmAnI sAme paDanAra pratyanikone pachADavAmAM ke sIdhA karavAmAM teo pAchI pAnI karatA nathI. savAla: duSTa ane ziSTa devonA AcAravicAranI bhedarekhA zuM che? javAba : halakA devo mAlikIpaNAno bhAva prasthApita karatA hoya che, jyAre sAtvika devo sahAyakapaNAno bhAva prasthApita kare che. halakA davonI bahumatI che. sAttvika devo pramANamAM ghaNA ochA che. halakA devo pAse duSTa AsurI zakti che. bhaktadevo sAttvikadevI zaktinA svAmI che. halakAdevIduSTatA ane asatyano Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 tapAgacchAdhiSThAyaka vijaya karAvavAnA zokhIna hoya che. adhiSThAyako satya ane saujanyatAnA premI che. mithyAtvI devo bhogarasika hoya che; jyAre samakitI devo bhaktirasika hoya che. - mithyAtvI devo sArA kAryamAM vighno nAkhanArA hoya che. temanuM jora paNa vadhu hoya che. adharmanI vRddhi ane dharmanI hAni karavAnA rasavALA ane kharAba vRtti-pravRttivALA hoya che. UMcA khAnadAna samyagudaSTi devo dharmanI vRddhi karanArA, bhaktajanonAM vidana haranArA, sArA kAryamAM madada karanArA ane zubha pravRttinA preraka hoya che. zudra devo jaladI rujha ane jaladI tuSTa thatA hoya che. tuSTa thAya tyAre kalyANa kare che ane ruSTa thAya tyAre chotarAM ukheDI nAkhe che. ghaNAnA zarIramAM AvAM bhUto praveza karatA jovA maLe che. temanI rADArADa, kUdAkUda, lohInI UlaTIo, bephAma bakavAsa, mArAmArI, toDaphoDa vagare joI aMdaranAM bhUto tAmasI AnaMda lUMTatA hoya che. savAlaH A vaLagADa dUra karavAno upAya zuM? javAba: ghaNA loko bAvA-bhUvAne bolAve che. maMtrataMtra prayoga dvArA bhUtane zarIramAMthI kADhI bATalImAM sthira kare che. ghaNA bAvAo cAbukanA mAra mArI bhUtone kADhavAno prayatna kare che. ghaNA dhumADAo karI bhUtone bhagADavAno prayAsa kare che. ghaNA masANamAM jaI gatividhi kare che. paNa A badhAthI keTale aMze phAyado thAya te to bhagavAna jANe. jaina dRSTie namaskAra mahAmaMtra, uvasaggaharaM stotra, saMtikara stotra, ajitazAMti stotra ane bhaktAmara stotra jevA maMtro khUba ja camatkArI che. 21, 27 ke 108 vAra bhAvathI jApa karI tenA dvArA maMtrita pANI pIvAthI AvA badhA upadravo nizcita dUra thAya che. eka dIkSArthI bahenanuM dIkSAnuM muhUrta nIkaLyA pachI Avo upadrava thayo. sAnabhAna gumAvyuM, bakavAsano pAra nahIM, kapaDAM kADhI nAkhavA sudhInuM gAMDapaNa karavA lAgI. kuTuMbIonI ciMtAno pAra na rahyo. eka bhUvAne bolAvyo. thoDI gatividhi karI, kAgaLanI cabarakhI pANImAM nAkhI traNa divasa maMtrita pANI pivaDAvatAM bhUta gAyaba. bhUvAne upAya pUchatAM teNe jaNAvyuM ke tamArA dharmano navakAramaMtra zraddhAthI gaNIne pANI ApyA sivAya kazuM ja karyuM nathI. Avo ja bIjo kisso sagI AMkhe joyelo. eka mahArAjane gAMDapaNa thayuM. musalamAna jANakArane bolAvyo. mAMtrika kriyA dvArA 7-4 divasamAM mahAtmA saMpUrNa svastha thaI gayA. vidhi zuM karI? ema AgrahapUrvaka pUchatAM kahyuM ke tamArA bhaktAmara stotranA pATha dvArA ja sAruM karyuM che. namaskAra vagere maMtro-stotromAM AvA upadravone khALavAnI pracaMDa zakti paDelI ja che. ApaNane zraddhA joIe. jyAM tyAM bAvA-bhUvAo pAse bhaTakavAnI jarUra nathI. savAla: adhiSThAyaka devone mAnavA ke na mAnavA? javAbaH samakitadRSTidevone mAnavA, mithyAdRSTine nahIM, chatAM temanA pratye dveSa-tiraskAra Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 309 to na ja thAya. upekSA ja ucita che. savAlaH adhiSThAyaka devonI kaI prakAranI bhakti karI zakAya? javAbaH adhiSThAyaka devo paramAtmAnA bhakta devo che. potAnI nahi paNa paramAtmAnI bhakti karanArA upara khuza thanAra hoya che. paramAtmA karatAM devIdevatAnuM mahattva vadhAravuM ucita nathI. sAMsArika manokAmanAo pUrI karavA mATe devIdevatAonI pAchaLa paDavuM eka jAtanuM gAMDapaNa che. ApaNA svArtha khAtara devIdevatAone paramAtmA karatAM caDhiyAtA mAnI temanA ja guNagAna gAvAM, paramAtmAnI upekSA karI temanI pAse kalAko sudhI mALA pheravavI, UMcI UMcI bolIo bolI temane rIjhavavAno prayAsa karavo e ApaNI ajJAnatA ane paramAtmAnA ghora apamAnanuM sUcaka che. paramAtmA to vItarAga che; tethI bhaktithI rIjhI kAmanAo pUrNa karavAnuM kAma devIdevatAo dvArA ja thAya che. AvI bhrAmaka mAnyatAnA kAraNe devIdevatAone ja kAmitapUraNa - sarvasva mAnI levAnI bhUla bahujana samAja karato hoya che. - ajJAta samAjane khyAla nahIM hoya ke paramAtmA prAIma minisTaranA sthAne che jyAre devIdevatA temanA sevakanA sthAne. devIdevatAo to paramAtmAnA adanA sevaka che. paramAtmAnI caraNaraja mAthe caDhAvanAra che. paramAtmA upara pUrNa zraddhA rAkhI sarvasvanuM samarpaNa karanArAonuM ja rakSaNa karanArAM che. devIdevatAono AdarasatkAra jarUra karavAno; paNa bhUmikAne anurUpa ja. eka vAta khAsa samajI rAkho ke devI-devatAo zAsananA rakSaka che. paramAtmAnA bhakta hovAnA nAte ApaNA sAdharmika baMdha thayA. tethI teo ApaNA mATe AdaraNIya jarUra che. teo guNiyala hoI guNAnurAganA kAraNe temane praNAma karIe tyAM sudhI vAMdho nahIM, paNa temane prabhuNAM prabhu' mAnI sASTAMga namaskAra to na ja thAya. teo nathI vItarAgI ke nathI niSkavAyI. ApaNA jevA ja rAga-dveSa-kaSAya vagere doSo ochevatte aMze temanAmAM paNa bharelA che. eTale temane bhagavAna mAnI levAnI bhUla to na ja thAya. temanI pAse prArthanA jarUra karI zakAya, paNa mAMgaNI haragija nahIM. savAlaH guru bhagavaMto to devIdevatAothI UMcA sthAne (brA guNasthAnake) rahelA che, to teo temane praNAma kare? temane prArthanA kare? prArthanA kare to zuM kare? javAbaH guNavaMtataNI upabRhaNA na karIe to aticAra lAge evuM zAstrIya pharamAna che. tethI devIdevatAo jyAre zAsanarakSAnuM anupama kArya karatAM hoya to temanI anumodanA prazaMsA karavI ja joIe. A guNathI rajita thaI temane praNAma karavAmAM paNa bAdha jaNAto nathI. TUMkamAM teo zAsananA rakSaka che mATe temane mAnI zakAya. teo guNiyala che mATe namI zakAya. mahAtmAo jevI rIte samartha zrAvakone zAsananI prabhAvanA karavAnI ane hAlanA aTakAvavA mATenI preraNA kare che tema devI-devatAone paNa prArthanA karI zake. "he adhiSThAyaka devatAo ! tame saMgha-zAsananI rakSA karo. zAsanamAM AvatAM Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 . tapAgacchAdhiSThAyaka vighno-upadravone dUra karo. amArI rakSA karo, amArA saMyamamArgamAM AvatAM vidgone dUra karo. amane sadA ApanuM sAMnidhya ho. saMgha-zAsananA kAryamAM Apa amane sadA sahAya karo." AvI prArthanA gRhastha ane sAdhu baMne dvArA thaI zake. ane karavI ja joIe. sAMsArika padArthonI mAMgaNIo temanI pAse karavI anucita che. Aje bahudhA samAja devIdevatAo pAse bhikhArIveDA karato jovA maLe che. strI-saMpatti-kuTuMbaparivAra-dhaMdhA-dhApA vagere mATe mAthuM namAvAya che. ko'ka sArI chokarI mATe hAtha joDe che to ko'ka chokarInuM patAvavA mATe karagare che. ko'ka zarIranI svasthatA mATe gAMDapaNa kare che to koka dhaMdhAmAM barakata Ave te mATe manAmaNAM kare che. koka sattAnA siMhAsano sara karavA devIone rIjhavatA hoya che to koka zatrunA saMhAra mATe ya prArthanA karatA hoya che. ko'ka zerabajArane UMco lAvavA vInavatA hoya che to ko'ka zerabajArane nIce lAvavA. zAstradRSTie A ucita lAgatuM nathI. oghathI prArthanA karI zakAya ke, "jIvanane sadAcAramaya guNiyala - saMtuSTa rAkhI zakIe te mATe tame sahAya karajo, A mArgamAM AvatAM vinone tame dUra karajo." bAkI saMghanI rakSA karavAnI prArthanA karIe temAM ApaNI rakSA AvI ja gaI! vaLI eka vAta nizcita che : " je jinabhakta navi thayuM te bIjAthI navi thAya." arthAt ApaNuM je kAMI sAruM thavAnuM che te eka mAtra paramAtmAnI bhaktithI ja thavAnuM che. je kAryasiddhi paramAtmabhaktithI nA thAya te duniyAmAM koInAthI thavAnI nathI. eTale devIdevatAonI pAchaLa gAMDA banyA vinA paramAtmAnI bhakti vadhAravAnI jarUra che. savAlaH adhiSThAyaka devatAo zuM saMghanI rakSA kharekhara kare che? bhaktajanone sahAya kare che? javAbaH devonI sahAya kayAreka pratyakSa hoya to kyAreka parokSa. pUrvakALamAM to pratyakSa sahAya ghaNI thatI hatI, kAraNa kALa sAro hato. AzAtanAo thatI na hatI. mahAtmAonAM cAritra atyaMta vizuddha hatAM. maMtrabaLo, maMtronA jANakAro tathA maMtranA sAcA AmnAyo vidyamAna hatAM, eTale maMtra- taMtra- vidhA- dhyAna-jApa vagere dvArA devatAone acUka kheMcAI AvavuM paDatuM ane AcAryAdi puNyAtmAonI AjJA mujabanAM kAryo karavA paDatAM, jemake - (1) kRSNavAsudevane padmAvatIe pragaTa thaI pArzvanAtha prabhunuM biMba ApyuM hatuM. (2) zrIpALamayaNA pAse cakrezvarI devI hAjara thayAM hatAM. (3) kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrijI mahArAje adhiSThAyaka devIne dhyAnabaLe AkarSI hatI. (4) jUnAM derAsaromAM maMdira mAMgalika thayA bAda ghaMTAnAda ane rAsaDAnA avAjo ghaNA jUnA mANasoe sAMbhaLyA che. devatAo prabhAvaka tIrthamAM A rIte bhakti karavA Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 311 acUka AvatA ja hoya che. (5) zrI mAnadevasUrijI ma.nA eka khabhe lakSmIdevI ane bIjA khabhe sarasvatI birAjamAna rahetAM hatAM. (6) lokApavAdathI thatI jinazAsananI hIlanA aTakAvavA aNasaNa karI jIvana TUMkAvatA zrI abhayadevasUrijIno koDharoga zAsanadevIe dUra karyo hato. (7) AryarakSitasUri pAse devendranA Agamanano ullekha paNa zAstromAM maLe che. (8) mahArANA pratApa ane bhAmAzA jevA rASTrapremIone devIoe dekhA daI saMketa karI rASTrarakSA karavAno upAya sUcita karyo hato. (9) vajasvAmIne devatAe AkAzagAminI vidyA tathA vaikriyalabdhi arpaNa karI hatI. (10) aSTApada parvata upara paramAtmabhaktimAM tallIna banelA rAvaNa samakSa dharaNendradeva pratyakSa thayA hatA. (11) cittoDanA caityanA thAMbhalAmAM rahelA rahasyapUrNa mAMtrika graMthone bahAra kADhatAM zrI siddhasenadivAkarane daivI tattvae ja aTakAvyA hatA. (12) AbunA maMdiranirmANamAM AvatAM vidgone dUra karavA maMtrI vimaLa aTTama karI aMbikAdevInuM sAMnidhya meLavyuM hatuM. (13) zrI bappabhaTTasUrijInA sAMnidhyamAM sarasvatIdevI hAjarAhajUra hatAM. giranAratIrthanI mAlikInA vivAda prasaMge paNa zrI bappabhaTTasUrijIe aMbikAnuM sAMnidhya meLavI giranAratIrtha zvetAMbarone apAvyuM hatuM. (14)takSazIlAmAM mArI (marakI)no upadrava phATI nIkaLatAM zrAvakoe zAsanadevInI ArAdhanA karI temane pratyakSa karI upAya pUchyo hato ane nirupadrava thayA hatA. (15)" je vAdamAM hAtha UMco rAkhIne vAda karazo temAM nizcita vijaya meLavazo." AvuM varadAna AcArya zrI zAMtisUrijIne sarasvatIdevIe ApyuM hatuM. Ama devatAI sAMnidhyamAM AvAM to DhagalAbaMdha dRSTAMto zAstromAM mojUda che. Aje kALa paDato che. cAritranI vizuddhi joIe tevI rahI nathI. sAcA maMtro, AmnAyo ke tenA jANakAro gotyA jaDatA nathI. maMdiromAM AzAtanAno pAra nathI. eTale devonI pratyakSa sahAya na dekhAya te sahaja che; chatAM parokSa rIte devatAI sahAya jaNAtI ja hoya che. zarata eTalI ja che ke prArthanA ucita joIe, hRdaya nirmaLa joIe ane kAryamAM svArtha ke spRhAnI badabU nA joIe. pU. AcArya zrI vijayahimAMzusUrijI ma. 92 varSanI jaipha vaye chellAM paMdara varSathI ekadhArA AyaMbila karI rahyA che. temano paDato bola kudarata jhIlI rahI che. devatAI sahAya vagara A zakya ja nathI. jene zAsana upara vaNakalpI Aphato ane AkramaNonAM eMdhANa vartI rahyAM che. cArebAju Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 tapAgacchAdhiSThAyaka phelAI rahelA atyAcAro, vyabhicAro, Arthika bhIMsa, jamAnAvAdano vakarelo vAyaro, dharmavimukhatA jevAM zAsananAzaka tattvo vagere vacce Dagumagu thatuM zAsananuM nAvaDuM hajI bacI rahyuM che temAM daivI tattvono phALo mAnyA vagara chUTakAro ja nathI. kyAreka duSTa devonuM jora vadhI jAya ane sAthe sAthe ApaNAM puNya ochAM paDe tyAre A adhiSThAyaka devo zAsananI hAlata jANavA chatAM kaMI paNa karavA mATe lAcAra hoya che. adhiSThAyaka devo ApaNA puNya ane puruSArtha baMne dvArA AkarSAtA hoya che. kyAreka ApaNe zAsananI bAjI temanA upara ja choDI detA hoIe chIe. ApaNe kazuM nA karIe ane temanA upara choDI daIe ke " adhiSThAyako jAgRta haze to karaze"; to teo kazuM ja nA kare. ApaNo prabaLa puruSArtha hoya tyAre khUTatI sahAya karavA teo AvatA hoya che. temanA upara kaLaza DhoLI daIe ane pachI kAryasiddhi nA thAya tyAre bUmo pADIe ke " adhiSThAyako jAgatA nathI, adhiSThAyako che ja nahIM." to te ucita nathI. savAla: adhiSThAyaka devo niyata (kAyamI) hoya che ke aniyata ? javAbaH adhiSThAyaka devonAM sthAna niyata hoya che paNa adhiSThAyako niyata hotA nathI. temanAM AyuSya parimita hoya che. dA.ta. RSabhadeva prabhunA adhiSThAyikA cakrezvarI devI che. RSabhadeva prabhunuM zAsana asaMkhya varSa sudhI cAlyuM; jyAre devInuM AyuSya sImita hovAthI RSabhadeva bhagavAnanuM zAsana cAlyuM tyAM sudhImAM to aneka cakrezvarI devIo thaI gayAM. nAma niyata, sthAna niyata, pharaja niyata, kAryakSetra niyata paNa vyaktio aniyata che. AyuSya pUrNa thatAM te vyaktionI badalI thatI ja rahe che, chatAM te sthAna kadApi khAlI rahetAM nathI. savAlaH saMkaTa samaye adhiSThAyaka devatAone sahAya mATe bolAvavAno upAya zuM che? javAbaH zAsana ke saMgha upara AvI paDelI Akasmika AphatonA nivAraNa mATe zAsana devatA vagerenA praNidhAna sahita kAyotsarga-dhyAna ane jApa karI temane hAjara karavAnA ullekho zAstromAM ghaNA jovA maLe che. ApaNI saMpUrNa zakti kAme lagADyA pachI khUTatI pUraka zakti mATe karAtI vinavaNI svarUpa niHsvArtha hArdika prArthanA dvArA adhiSThAyako acUka sahAya kare che. devatAo paNa kayAreka jAgRta avasthAmAM hoya che to kyAreka pramAda avasthAmAM. kAyotsarga vagere AmnAyayukta vidhi sahitanI kriyAnA prabhAve pramatta devatA jAgRta thaI sahAya karavA doDI Ave che. kahevAya che ke uvasaggaharanI aMtima gAthAkayanA smaraNathI dharaNendra padmAvatIne acUka hAjara thavuM paDatuM. (daivI zaktinA durupayoganA bhayathI pUrvarSioe samajIne ja A gAthAone bhaMDArI dIdhI.) = Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 313 mArI-marakI vagere upadravo dUra karavA saMghe bhegA maLI kAyotsarga dvArA zAsanadeva vagerenI sahAya meLavyAnAM ghaNAM dRSTAMto mojUda che. pratikramaNamAM zrutadevatA, kSetradevatA, bhavanadevatA Adino kAyotsarga pAchaLano Azaya e ja che ke kAyotsarganA prabhAve te devatAo jAgRta rahI saMgha-zAsana, tIrthasthAno, ArAdhanA sthAno ane ArAdhakonI rakSA karatA rahe. devavaMdanamAM paNa cothI thAya dvArA.adhiSThAyakone yAda karAya che: "vANitiyaNa samiNi siridevI jakharAya gaNipiDagA, gahadisivAla suriMdA sayAvira khatu jiNabhare". saMtikasUtramAM AvatI A gAthAmAM kahevAyuM che ke he sarasvatIdevI! tribhuvana svAminI devI ! yakSarAja gaNIpITaka! graho ! digdhAlo ! surendro ! tame paramAtmAnA bhaktonI sadA rakSA karo. viziSTa sAdhaka AcAryo dvArA thatAM saMghanAM kAryomAM parokSa rIte paNa daivI tattvonI vidyamAnatA jaNAtI hoya che. * sara karanAra na da8 I O : * K -: YOooogorofoXXoXoXoXoX GJ jaya zatruMjayanA dhyAnathI mANekacaMdamAMthI zrI mANibhadradeva banelA vyaMtarendrano varNa zyAma che paNa saune lAge che sohAmaNo vIza hajAra sAmAnika devatAonI madhyamAM mANibhadrajIno divya prabhAva jhaLahaLA thaI uThe che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 | 4 tapAgacchAdhiSThAyaka 'yakSa ane yakSiNInuM mUrtividhAna * jainadharmamAM tIrthaMkara bhagavAnanI saMkhyA 24 che. dareka tIrthaMkarane eka yakSa (jamaNI bAjae) ane eka yakSiNI (DAbI bAjae ) hoya che. temAM yakSiNI zAsanadevIo gaNAya che. A zAsanadevIo uparAMta zratadevatA. zAMtidevatA. soLa vidyAdevIo ane adhiSThAyakonAM varNana jaina zAstromAM jovA maLe che. covIza tIrthaMkaronAM covIza yakSayakSiNInuM mUrtividhAna atre rajU karyuM che. jaina graMthomAM devadevIonI utpattinI kathAo, temanA adbhuta camatkAro, AkAra-prakAra ane temanI mUrtionA viziSTa varNanothI paNa ApaNe vAkepha thavuM jarUrI che. sAmAnya mAnyatA evI che ke zAsana devadevIo ane adhiSThAyako tIrthaMkaronA upAsako ane sAdhakonA yogakSemanI saMbhALa avazya le che tema ja zubha manokAmanAo pUrNa kare che. yakSarAja zrI mANibhadrajI tapAgacchanA adhiSThAyaka deva che. tenA stavana, stotra AdinuM vipula sAhitya A graMthamAM ja upalabdha thaze. A sAhityaprasAdI ApaNA haiyAmAM AnaMdano koInavo ja bhAva Ubho karaze. -saMpAdaka R '. STYHO5 jANa che pragaTaprabhAvI zrI pArzvanAtha paramAtmAnA adhiSThAyikAdevI: graMthasaMpAdakanI jIvananaiyAnA sukAnI ane zirachatra bhagavatI zrI padmAvatI devI mANekazAha prabhu pArzvanAthanI sAthe mAtA padmAvatIjInA paNa ananya upAsaka hatA. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - naka - 1 . - vali AN jAyalA vaM X DESI R! GS yakSarAjazrI mANibhadradeva mahAnyAlA mahAkAlI mAnavI - s - / * saka - vairoTa } A jItI Iii A soLa vidyAdevIo che jainadharmamAM mAnyatA pAmela A soLa vidyAdevIo soLa kaLA ane vijJAnanI devIo hovAnuM manAya che. A devIonI mUrtio vizeSa karIne gujarAta rAjasthAnamAMthI prApta thaI che. madhyapradezanA khajurAhomAM paNa tenA darzanIya svarUpo jovA maLe che, Abu delavADAmAM paNa kaMDArAyelA uttama zilponA darzana thAya che, tAraMgAnA zilpavaibhavamAM paNa A soLa vidyAdevI agrasthAne che. kahevAya che ke guru gautamasvAmIne A vidyAdevIo hAjarAhajUra hatA. 315 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 tapAgacchAdhiSThAyaka vRSabha)T (matIrthaMkaranuM nAma yakSa | varNa | vAhana jamaNA | DAbA | vizeSatA ! yakSiNI | varNa | vAhana jimaNA | DAbA |vizeSatA | hAthanA | hAthanA hAthanA | hAthanA upakaraNaupakaraNa IupakaraNa[upakaraNa | 1.T RSabhadeva gomukha| sonerI) hAthI varada | pAza | cAra hAtha cakrezvarI sonerI garuDa | cakra ca | mUrtine cAra mALA | phala | ane mukha| ke pAza | dhanuSa | hAtha hoya che. vRSabha jevuM apraticakra | hoya che.] I 2. ajitanAtha mahAya| zyAma| hAthI | pAza | abhiya | kayAreka | ajitAbAla gIra | gAya | pAza | aMkuza | - mALA | zakti | cAra mukha (je.- varada | phala mudra aMkuza darzAvAya varada che. | 3.| saMbhavanAtha | trimukha| zyAma mayUra gadA ! nAga |traNa mukha duritArI | gaura phila nakula | phala trinetra ane mALA abhaya abhaya | zakti | cha hAtha | duritAdevI, 4. abhinaMdananAtha Izvara | zayAma hAthI mALA | aMkuza kAlikA |zyAma kamaLa pAza [aMkuza phaLa | noLiyo | ke | varada | nAga yakSedhara III : sumatinAtha | khurU | ta | garUDa zakita pAza mahAkAlI | suvarNa hAthI pAza | aMkuza | varada | gadA varada | phala tuMbara puruSadanA | pahAprabhu | kusuma 1 nIla | mRga zyAmA |zyAma nara(mAnava) bA, dhanuSa |digambara abhaya nakula (di. gho) | varada | abhaya | mata pramANe | puSpakSa ayutAdevI, A yakSiNI (di.manovepA) ghoDesvAra hoya che. I 9. supArzvanAtha | mAtaMga | zyAma| hAthI | pAza | aMkuza zAMtAdevI | suvarNa hAthI | mALA | trizUla - ke |(di. siMdha) | phaLa noLiyo [(di. -| varada | abhaya harita zAMtidevI II 8.| caMdraprabhu |vijaya | nIla | haMsa | cakra | mugdara | zvetAmbaro bhUkuTidevI |pIta hiMsa | talavAra DhAla | tene traNa (di, vAlAmAlina) | cakSu darzAve phaLa mALa | - paki. 9.| suvidhinAtha | ajita zveta | kUrma | aMkuza | kuta(bhAla) sutArA zveta naMdI mALA | aMkuza | noLiyo | sutAza | ba zItalanAtha | brahmA peta kamalAsana mugdara mALA cAra mukha azokAdevI | harita kamalAna pAza ! aMkuza | - poza | aMkuza | ane | (di. mAnavI sana ke varada | kamaLa phaLa gadA | trinetra varAha abhaya noLiyo II 11 zreyAMsanAtha | Izvara | gaura | maMdI gadA | noLiyo traNaAMkho mAnavI |gaura |siMha | mugdara | aMkuza (vRSabha)| phaLa | mALA (di.mRga | varada | kaLaza | gaurI | | | II 12 vAsupUjya | kumAra | zveta | haMsa | bANa dhanuSa |digambara | pracaMDA | zyAma athava zakti | gadA phaLa noLiyo| mate temane ke (di. maga) | varada | kamaLa traNa mukha| caMDA I 13 vimalanAtha |SaNamukha| zveta | mayUra mALA abhaya | digambaro] viditAdevInIla|kamalAne pAzo nAga pAMza aMkuza | tene | ke bANa DhAla | caturmukha vairoTI devI caMdra dhanuSa yakSa kahe che. phaLa caka khaDuMga noLiyo Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 317 kamaLa phaLa yakSa ane yakSiNInuM mUrtividhAna krama tIrthakaranuM nAma yakSa | varNa | vAhana |jamaNA | DAbA vizeSatA | yakSiNa | varNa | vAhana jamaNA] DAbA vizeSatA hAthanA hAthanA | hAthanA upakaraNa upakaraNa upakaraNaupakaraNa 14 anaMtanAtha pAtAla 2kta ] magara pAza ! mALA traNa mukha| aMkuza | zveta kamalAna khaDagu aMkuza khaDaga DhAla ane cha | sana ke pAza | DhAla kamaLa nakula hAtha 15 dharmanAtha kinnara | 2kta ] kUrma abhaya mALA - | kaMdarpa | gaura | mAchalI kamaLa (di.masya) gadA kamaLa [ aMkuza abhaya II 1| zAMtinAtha |kiM5rupa zyAma| varAha kamaLa mALA varAha jevuM nirvANI | gaura | mayUra kimaLa | kamaLa mukhe da. mAmAnasI) pustaka | kamaMDaLa kamalAnuM sana || 17 kuMthunAtha |gaMdharva | zyAma|haMsa | pAza | aMkuza kayAreka ! balA | gaura | mayUra |trizUla pA varada ! phaLa gaMdharvanuM | ke di.varAha)| phaLa ! bhUsaMDI vAhana ratha| ayyatA darzAvAya che. 18| aranAtha yakSendra | zyAma | zaMkharatha| abhiya| mALA cha mukha, | dhAriNIdevI | zyAma| kamalAnuM pA mALA (di.mapUrI pAza aMkuza trinetra ke | sana | phaLa pAza mugdara trizUla nIlanuM khaga bANa dhanuSa noLiyo ! 16 mallinAtha kubera | megha- hAthI abhaya noLiyo |garUDamukha veroDhayAdevI zyAma| siMha | mALA | zakti dhanuSa mALA ke ' varada pharazI mugdara virATIdevI kamalA5 varada sana 2 munisuvrata |varuNa parazu cAra mukha| naradattA | gaura | bhadrA- 1mALA | trizUla - bANa dhanuSa ne trinetra sana | varada | phaLa gadA bahurUpiNI phaLa noLiyo DhAla trizUla vaNe phaLa kamaLa ke sarpa amiya haMsa parazuM caka sarSa I 21 naminAtha bhRkuTi | suvarNa | vRSabha mALA cAramukhane gAMdhArI | zveta muMdara | trinetra | ke zakti cAmuMDI phaLa nakula 22 neminAtha | gomedha | zyAma puruSanara zakti traNa mukhane aMbikA | suvarNa siMha | aMkuza | AmanuM - parazu trizUla trinetra, chI ke nAgapAze luMbI phaLa nakula | hAtha | kuSmANina | 23 pArzvanAtha | pArtha | zyAmakurma sarpa gajamukha| padmAvatI suvarNa sarpa pAza | aMkuza nakula ane masta para sarpa phaNA 24 mahAvIra | mAtaMga | zyAma | hAthI | nakula | phaLa mUrtimAM siddhAyikA | nIla |siMha abhaya vINA moTA bhAge ke pustaka | phaLa be hAtha [siddhIdAyikA hoya che. di. eTale digambara mAnyatA pramANe che. eTale zvetAmbara mAnyatA pramANe Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 tapAgacchAdhiSThAyaka jaina zAstronI daSTie UrdhvalokanA devAvAso -- jazubhAI jugaladAsa zAha. zrI mANibhadradAdAnA A graMthamAM jyAre jyAre temano ullekha karIe chIe, tyAre tyAre mANekazA nAmanA mAnavImAMthI deva tarIkeno temano navo avatAra AMkha samakSa khaDo thAya che. teo devonA paNa indra devendra che, tethI te vAta paNa satya che ke devalokanA devatAonI divya duniyA paNa vizALa che. cAra prakAranA devo paikI ApaNA kahevAtA mAnavalokathI UMce UMce dazyamAna ane adazyamAna je jayotiSa ane vaimAnika devonI je duniyA che teno phakta Acho citAra ja A lekhano viSaya che. eka gRhastha savizeSa jJAnAbhyAsa kare tyAre ja ATaluM vistAra pUrvaka lakhI zake. bRha-saMgrahaNI vagere zAstro A lekhanA lakhANa lakhavA mATe bhaNavA paDe. atre lekha mAhitIsabhara che; chatAMya devatA-lokano ghaNo ja ocho ane Acho khyAla ane apAyo che. kAraNa ke jainAgamomAM to devaloka, devatA, divya zaktio, devatAIcamatkAro, devonuM mukhya kArya vagere vagere viSe pramANabaddha mAhitIo upalabdha che. prastuta hakIkato rajU karanAra jazubhAI je. zAha gujarAtamAM sArA vidhikAra che. anekavidha pUjanomAM temanuM viziSTa yogadAna noMdhapAtra banyuM che. amArI sAhityazreNImAM temanA taraphathI haMmezAM uttama kakSAno sahayoga maLato rahyo che. - saMpAdaka devonI duniyA alokika che. devo mahAzaktinA svAmI che. devo vekiya zarIra dhAraNa karanArA che. ekasAthe aneka rUpo sarjanArA che. devo avadhijJAnanA svAmI che. jyAM kevaLa AnaMda, sukha ane moja-mastI che, evI devonI duniyA kaMIka anerI che. UrdhvalokamAM jyotiSI devalokanA devo ane vaimAnika devalokanA devo che je parama tAraka paramAtmAnA parama bhakta che ane paramAtmAno divya mahimAgAna karanArA che. je devonA vimAnamAM zAsvatA jaina cetyo ane jina-pratimAo AvelI che evA devonAM caraNomAM koTI koTI vaMdanA karI A lekhanI zarUAta karuM chuM. jaina zAstranI dRSTie devonA cAra prakAra mukhya cheH (1) bhavanapati, (2) vyaMtara, (3) jyotiSka ane (4) vaimAnika. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 379 indra, indrANI, deva tathA devInA paryAyavAcI zabdo tathA sarvasAmAnya vivecana to badhAM darzanonAM zAstromAM-kAvyomAM jANavA maLe che, paNa badhI rIte vyavasthita devalokanuM tathA temAM vasanArA devonuM, indronuM, temanI rAjadhAnIonuM, Rddhi, samRddhi, rUpa-raMga, zarIra tema ja vimAnonuM varNana jeTaluM jainAgamomAM ane prakaraNasUtromAM jovA maLe che tevuM bIje kyAMya paNa jovA maLatuM nathI. devo ane indro paNa saMsArI jIvo che. temane paNa puNya-pApa, sukha-duHkha, saMyoga-viyoganA anubhavo thAya che. devo janme che, cyave che ane saMsAranA sukhone bhogave che. khAya che, pIe che ane mojamastI mANe che. hare che, phare che ane judI judI kIDAo kare che. mRtyu pAse AvatAM Akranda kare che tathA duHkhI paNa thAya che. viSayavAsanAmAM tathA vairAgyarasamAM masta rahe che. manuSyalokamAM jema rAjA, pradhAnamaMtrI, koTavAla, phojadAra, senApati tathA sainiko ane nagarazeTho hoya che, tevI rIte devalokamAM paNa hoya che. A vAtonuM khUba laMbANathI spaSTIkaraNa jaina AgamomAM che, jemAMthI A mAhitI Apela che. jyotiSI devaloka :- jyotiSka devonA cara ane sthira ema be prakAra che. (1) cara jyotiSI devo (ra) sthira jyotiSI devo: A devonA devAvAsone devavimAno kahe che. (1) cara jyotiSI devo -cara jyotiSI devo avirata rIte paribhramaNa karatAM jyotiSa vimAnomAM vasatA devo che. cara jyotiSI vimAnonuM paribhramaNa aDhI dvIpa pramANa kSetranI maryAdAvALA Urdhva AkAzakSetramAM hoya che. te vimAno sadAkALa lokasvabhAve ja pharatA rahetA hovAthI cara kahevAya che. (2) sthira jyotiSI devo - A devonAM vimAno jyAM hoya che tyAM ja rahe che. jene paribhramaNa karavAnuM hotuM nathI te sthira jyotiSanA devonAM vimAno aDhI dvIpa sivAyanA tiolokanA sarva dIpo ane samudronA Urdhva AkAzamAM samabhUtalAthI 900 yojana sudhInI UMcAImAM hoya che. cara ane sthira bane jyotiSI devInA caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA ema pAMca prakAra che. jyotiSI devalokanA Indra, caMdra ane sUrya che. jyotiSI devonA utpattisthAna mATe niyata utpatti puSpazapyAo hoya che. meru parvatanI samabhUlA pRthvIthI 900 yojana UMcAI sudhInA AkAzakSetramAM cara jyotiSI devonAM vimAno rahelAM che. tArAonAM vimAno 790yojana, sUrya vimAna 200 yojane, caMdra vimAna 880 yojane, nakSatronAM vimAno 884 yojane ane grahonAM vimAnI 888 thI 900 yojane samabhUtalA pRthvIthI UMcA Urdhva AkAzakSetramAM rahelAM che. te darekanA bhramaNamArga zAstromAM cokkasa rIte darzAvelA che. UrdhvalokamAM vasanArA devonA AvAsone vimAno kahevAmAM Ave che ane adholokamAM Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 tapAgacchAdhiSThAyaka vasanArA devonA AvAsone bhavano kahe che. jaMbUdvIpamAM 2 caMdra-2 sUrya, lavaNa samudramAM 4 caMdra, 4 sUrya ghAtakI khaMDamAM 12 caMdra-12 sUrya, kAlodadhI samudramAM 42 caMdra - 42 sUrya ane puSparAvardhadvIpamAM 7ra caMdra - 7ra sUrya. Ama aDhI dvIpanI aMdara 13ra caMdra ane 13ra sUryanAM vimAno AvelAM che. dareka caMdra-sUryanA parivAramAM 88 graha, 28 nakSatra ane 6975 koTAkoTI tArA che. pratyeka jyotiSInA mAlikane cAra agramahiSI IndrANI che. pratyeka agramahiSIne cAra-cAra hajAra devIono parivAra che. cAra hajAra sAmAnika deva che, soLa hajAra AtmarakSaka deva che. sUryanA vimAnathI 80 yojana upara caMdranuM vimAna AveluM che. (1) caMdra :- caMdranA vimAnanI laMbAI-pahoLAI 561 yojana che. 16000 devo vimAnane vahana kare che. deha-UMcAI 7 hAtha, utkRSTa AyuSya 1 palyopama ane eka lAkha varasa jaghanya AyuSya - 1/4 palya. devIonuM AyuSya aDadhA bhAge hoya che. ' (2) sUrya - tArAmaMDaLanA 10 yojana UMce sUryanuM vimAna AveluM che. sUryanA vimAnano vistAra 48/1 yojana che. 16000 devo A vimAnane vahana kare che. deha-UMcAI 7 hAtha, utkRSTa AyuSya 1 palyopama ane eka hajAra varSa jaghanya AyuSya 1/4 palya. devIonuM AyuSya aDadhA bhAge hoya che. (3) tArAonA vimAno:- 790 yojana UMcAIe tArAonAM vimAno AvelAM che. tArAnAM vimAna Oaa gAu lAMbAM hoya che; 2000 devo vimAnane vahana kare che. deha-UMcAI 7 hAtha, utkRSTa AyuSya Oaa palyopama, jaghanya AyuSya 1/8 palya. (4) nakSatra :- caMdra vimAnathI 4 yojana upara nakSatranAM vimAna AvelAM che. temanA vimAna paMcaratnamaya che. te eka-eka gAunA lAMbA-pahoLA ane aDadhA gAunA UMcAM che. nakSatra vimAnavAsI devonuM jaghanya AyuSya 1/4 palyopama ane utkRSTa AyuSya aDadho palyopama che. nakSatranA vimAnane 4000 devatAo upADe che. (5) graha - nakSatra mALanI upara 4 yojana UMce grahonAM vimAna AvelAM che. grahonAM vimAna pAMca varNanA ratnamaya che. grahonAM vimAna babbe kozanA lAMbAM-pahoLAM ane eka kozanA UMcAM che. grahonA vimAnane 2000 devo upADe che. budhanuM vimAna lIlA ratnamaya che. bRhaspatinuM vimAna pILA ratvanuM che. zukranuM vimAna sphaTika ratnamaya che. maMgaLanuM vimAna rakta ratnamaya che ane zaninuM vimAna jaMbunaMda ratnamaya che. grahonuM utkRSTa AyuSya 15 palyopama ane jaghanya AyuSya 1/4 palya che. jyotiSI devalokanAM dareka vimAno uttama ratnothI camakatAM hoya che ane prakAzane ApanArAM hoya che. jyotiSI devalokanA indra sUrya ane caMdra che. sUryanA vimAnathI eka yojana nIce ketunuM vimAna che ane caMdranA vimAnathI eka yojana nIce ketunuM vimAna che. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva vaimAnika devaloka :- zaninA grahanA vimAnanI dhajAthI doDha rAja upara vistAramAM gaNodadhinA ane sADI-ogaNIza gaNaraju jeTalA AdhAra para jaMbUDhIpanA meru parvatathI dakSiNa dizAmAM prathama sudharma devaloka ane uttara dizAmAM bIjo IzAna devaloka Avelo che. A baMne devalokamAM 13-13 pratara che. jema makAnamAM majalA (mALa) hoya tema devalokamAM pratara hoya che. jema mALanI aMdara oraDA hoya che tema devalokamAM vimAna hoya che. 1) sudharma devaloka :- pahelA devalokanuM nAma sudharma devaloka che, jenA indranuM nAma zake che. ATha agramahiSI che. dehamAna 7 hAtha, zarIra varNa rakata-suvarNa, muguTa-cihna mRga, utkRSTa AyuSya 2 sAgaropama, jaghanya AyuSya eka palyopama che. vimAnano varNa paMcavarNI ratnono che. vimAnanI UMcAI 500 yojana che. 27 yojananA bhoMyataLiyAvALAM 3ra lAkha vimAno AvelAM che. saudharma devalokamAM zAzvatA 3ra lAkha jinaprAsAda che. pAMca sabhA sahita dareka prAsAde 180 jinabiMba che. (2) IzAna devaloka - jemAM 13 pratara che. 28 lAkha vimAna che, jenA indranuM nAma IzAna indra che. 7 hAthanuM dehamAna che. rakta-suvarNa varNa che. muguTa para pADAnuM cihna che. vimAnano varNa paMcavarNI che. ATha agramahiSI che. devIo bIjA devaloka sudhI ja hoya che. tethI uparanA devalokamAM hotI nathI. IzAna devalokamAM 28 lAkha jinaprAsAda AvelA che ane dareka prAsAde 180 jinabiMba AvelAM che. (3) sanatkumAra devaloka :- sanatakumAra devalokanA indranuM nAma sanatakumAra indra che, jemAM bAra pratara che. 500 yojana UMcA ane ra900 yojana bhUmitala savAro ane 12 lAkha vimAno AvelAM che. 6 hAthanuM dehamAna, zarIrano varNa kamaLa-kezara jevo che. utkRSTa AyuSya 7 sAgaropamanuM che ane jaghanya AyuSya 2 sAgaropamanuM hoya che. vimAnano varNa lAla-pILAlIlA-vAdaLI raMgano hoya che. sanatakumAra devalokamAM 1ra lAkha prAsAda ane dareka prAsAde 180 jinabiMba che. (4) mahendra devaloka:- mahendra devalokamAM 1ra pratara che. da00 yojana UMcAIvALAM A vimAna che. vimAnano AdhAra dhanavAta che. indranuM nAma mahendra che. da hAthanuM dehamAna che. utkRSTa AyuSya 7 sAgaropama, jaghanya AyuSya ra sAgaropamathI vadhu hoya che. vimAnano varNa lAla-pILA-lIlA-vAdaLI raMgano che. mahendra devalokamAM 8 lAkha prAsAda AvelA che ane dareka prAsAdamAM 180 jinabiMba che. (5) brahmaloka devaloka - brahmaloka devalokamAM pratara che. temAM 700 yojana UMcAM ane rapa00 yojana bhUmitalavALAM 4 lAkha vimAna che. ahIMnA devonuM AyuSya utkRSTa 10 sAgaropama ane jaghanya AyuSya 7 sAgaropama che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 tapAgacchAdhiSThAyaka dakSiNa dizAmAM trasanAlanI aMdara kRSNarAja che. temAM 4 dizAe cAra ane 4vidizAe 4 ane madhyamAM eka ema 9 vimAna che. temAM lokAMtika jAtinA devo che. pAMcamA devalokanA trIjA ariSTa nAme prataranI pAse (1) IzAna koNamAM carcA vimAna che. temAM sArasvata deva rahe che. (ra) pUrvamAM arcAmAlI vimAna che. temAM Aditya deva rahe che. te baMne devone 700 devono parivAra che. (3) agni dizAmAM verocana vimAna che. temAM vahI deva rahe che. (4) dakSiNa dizAmAM prabaMkara vimAna che, temAM varuNadeva rahe che. A baMne devono parivAra 14000 che. (5) maitya koNamAM - nirmatya dizAmAM caMdrAbha devavimAna che. temAM garadattAyadeva rahe che. (6) pazcima dizAmAM sUryAbha vimAna che, temAM tuSita deva rahe che. e baMneno 7000 devono parivAra che. (7) vAyavya dizAmAM zakrAbha vimAna che. temAM avyAbAdha deva rahe che. (8) uttara dizAmAM supratiSThavimAna che. temAM agnideva rahe che. (9) sarvanI madhyamAM riSTAbha vimAna che. temAM ariSTa deva rahe che. A traNeno 9 :O devono parivAra che. (6) chaThTho devaloka :- A devalokanuM nAma lAMtaka devaloka che. temAM pa pratara che. temAM 700 yojana UMcAM, 2500 yojana bhUmitalavALAM 50 hajAra vimAna che. pAMcamA devalokanA devonuM utkRSTa AyuSya 14 sAgaropama ane jaghanya AyuSya 10 sAgaropama che. lAMtaka devalokamAM 50 hajAra jinaprAsAda AvelA che ane dareka prAsAde 180 jinabiMba AvelAM che. (7) sAtamo devaloka -chaTTAdevalokathI 1/4 rAja upara savAsAta gaNaraju vistAramAM mahAzukra nAmano sAtamo devaloka che; jemAM cAra pratara che. 200 yojana UMcAM ane 2400 yojana bhUmitalavALAM 4 lAkha vimAna che. ahIMnA devonuM utkRSTa AyuSya sattara sAgaropama ane jaghanya AyuSya 14 sAgaropamanuM che. sAtamA devalokamAM 40 hajAra zAtA jinaprAsAda che ane dareka prAsAdamAM 180 jinabiMba che. teonuM dehamAna cAra hAtha che. (8) AThamo devaloka :- sAtamA devalokathI 1/4 rAja upara savAsAta gaNara vistAramAM sahastrAra nAmano AThamo devaloka Avelo che. tenA indra sahasrarendra che. temAM 4 pratara che. 800 yojana UMcA ane 2400 yojana bhUmitalavALAM 6 hajAra vimAna AvelAM che. dehamAna 4 hAtha che. sahastrAra devalokamAM zAzvatA 6 hajAra jinaprAsAdo AvelA che. dareka prAsAdamAM 180 jinapratimA che. (9) navamo devaloka - AThamA devalokathI 1/4 rAja UMce 1raVra gaNaraju vistAramAM meru parvatathI dakSiNa bAju ANata nAmano navamo devaloka che, jemAM 4 pratara che. 900 yojana UMcAM ane ra300 yojana bhUmitalavALAM 400 vimAna che. teonuM dehamAna 4 hAtha che. teonuM utkRSTa AyuSya 19 sAgaropama ane jaghanya AyuSya 18 sAgaropama che. = (10) dasamo devaloka - navamA devalokathI merunI dakSiNamAM 10mo devaloka che, jenuM nAma prANAta che. temAM 900 pojana UMcAM ane 2300 yojana bhUmitalavALAM 400 vimAno AvelAM che. dehamAna 4 hAtha che. utkRSTa AyuSya 20 sAgaropama ane jaghanya AyuSya 19 tamA che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 323 sAgaropama che. navamA-dasamA baMne devalokanA Indra eka che, jenuM nAma prANendra che. navamA-dasamA devalokamAM 400-400 jinaprAsAda ane 180-180 jinabiMba avelAM che. (11) agiyAramo devaloka:- navamA-dasamA devalokathI aDadhA rAja UMce sADA-dasa gaNaraju vistAramAM meruthI dakSiNa dizAmAM 11mo AraNa nAmano devaloka che. 11mA devalokamAM devonuM jaghanya AyuSya 20 sAgaropama ane utkRSTa AyuSya 21 sAgaropamanuM che. (12) bAramo devaloka - bAramA devalokanuM nAma ayyata devaloka che. baMne devalokanA indranuM nAma ayyatendra che. A baMne devalokamAM 4-4 pratara che. temAM 1000 yojana UMcAM ane rara00yojana bhUmitalavALAM 300 vimAno AvelAM che. 12mA devalokanA devonuM jaghanya AyuSya 21 sAgaropama ane utkRSTa AyuSya rara sAgaropamanuM che. 11-1ramA devalokamAM dareka vimAnamAM 300-300 jinamaMdira ane 180-180 jinabiMba che. pahelA sudharmA nAmanA devalokanI aMdara 6lAkha vimAna aparigrahitA nAmanI devIonAM AvelAM che. temAM rahenArI devIonuM utkRSTa AyuSya 50 palyopamanuM che ane jaghanya AyuSya 1 palyopamanuM che. saMkhyAta yojananA devasthAnamAM saMkhyAtI ane asaMkhyAta yojananA devasthAnamAM asaMkhyAtI devone utpana thavAnI ' utpAtazadhyA che. te upara devaduSya (vastra) DhaMkAyeluM rahe che. temAM puNyAtmAo utpanna thAya che tyAre te zayyA aMgAra para nAkhelI roTalInI peThe phUle che. nikaTavartI devo ghaMTanAda kare che tyAre tenA tAbAnAM badhAM vimAnomAM ghaMTanAda thAya che. AthI deva-devIo utpAtazayyA pAse ekaThA thaI jAya che ane jayadhvanithI vimAna gajAvI mUke che. aMtarmuhUrtamAM deva AhArAdi pAMce paryAptathI paryApta thaI taruNa vayavALA jevuM zarIra dhAraNa karI tathA devaduSya dhAraNa karI beThA thAya che tyAre devo prazna kare che ke, Ape zAM dAna dIdhAM? zAM puNya karyA? ke amArA nAtha thayA? tyAre te avadhijJAnathI pUrvajanmanuM avalokana karI kahe che ke, huM mArA svajana-mitrone jarA sUcana karI AvuM - ema kahI taiyAra thAya che tyAre te deva-devIo kahe che ke tyAM jaIne Apa ahIMnI zI vAta karazo? jarA eka muhUrta mAtra nATaka to jotA jAo. tyAre nRtyakAra aNikAnA deva jamaNI bhujAthI 108 kuMvaro tathA DAbI bhujAthI 108 kumArikAo kADhIne 32 prakAranuM nATaka kare che ane gaMdharvanI aNikAnA deva 49 jAtinAM vAjiMtronI sAthe durAga, 36 rAgaNInA madhura svarathI AlApa kare che. temAM to ahIMnAM be hajAra varSa vItI jAya che. te deva tyAMnA sukhamAM lubdha thaI pUrvopArjita puNyanAM phaLo bhogavavAmAM tallIna thaI jAya che. AyuSyakALa pUrNa thatAM devono deha karparanI jema vilIna thaI jAya che, vIkharAI jAya che. eka deva ke devInuM cyavana thatAM te ja puSpazadhyAmAM bIjA deva ke devIno deha utpanna thAya che, janma pAme che. te pramANe devonI paraMparA cAlu rahe che. jyotiSI devo AyuSyakSaya thavAthI cyavana pAme che paNa temanAM rahevAnAM sthAno jene vimAno kahevAmAM Ave che te zAzvatAM hoya che. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 tapAgacchAdhiSThAyaka jema manuSyamAM caMDAla Adi nIca jAtinA manuSya hoya che tema devomAM kurUpa, azubha kriyA karanArA mithyAtvI ane ajJAnI kilviSI' nAme devo traNa prakAranA hoya che. pahelA- bIjA devalokamAM 3 palyopamanA AyuSyavALA, cothAmAM 3 sAgaranA AyuSyavALA ane chaThThA devalokamAM 13 sAgaranA AyuSyavALA kilpiSI hoya che. teo anukrame traNa paliyA, traNa sAgariyA ane tera sAgariyA kahevAya che. devaguru-dharmanI niMdA karanAra ane tapa-saMyamanI corI karanArA marIne kilpiSI deva thAya che. pRthvIloka upara rAjAone umarAva hoya che tema 64 indrone sAmAnika deva hoya che, je indranI samAna zaktizALI hoya che. aMgarakSaka samAna AtmarakSaka deva hoya che. salAhakAra maMtrInI peThe atyaMtara pariSadanA deva hoya che. saghaLAM kAmo karanAra bAhya pariSadanA devo hoya che. dvArapAla samAna cAra lokapAla devo hoya che. senA samAna 7 anikAnA devo hoya che. teo potapotAnA adhikAra mujaba hAthI-ghoDA-ratha-pAyadaLa AdinAM rU5 banAvI indranA kAmamAM Ave che. gaMdharvonI aNikAnA deva madhura gAnatAna kare che. nATaka aNikAnA deva manorama nRtya kare che. Amiyogika deva indranA AdezathI tamAma kAma karavAmAM tatpara rahe che ane prakIrNa devavimAnamAM rahenAra devo prajA samAna hoya che. dareka IndranuM je devalokanA Indra hoya te pramANenuM utkRSTa AyuSya hoya che. indra devatAnI agAdha zakita :- devagati nAmakarmanA udayane laIne potAnA vimAnavAsI devo upara je Adhipatya bhogave che te indra kahevAya che. A indra mahArAjanI zakti keTalI hoya che? teno uttara zAstromAM A pramANe che : 12 zUravIra yoddhAnuM baLa = 1 AkhalAmAM 10 AkhalAnuM baLa = 1 ghoDAnuM baLa 12 ghoDAnuM baLa = 1 pADAnuM baLa 5) pADAnuM baLa = 1 hAthInuM baLa pa00 hAthInuM baLa = 1 siMhanuM baLa 2000 siMhanuM baLa = 1 aSTApadanuM baLa(ATha pagavALuM prANI) 10,00,000 aSTApadanuM baLa = 1 vAsudevamAM baLa hoya che. 2 vAsudevanuM baLa = 1 cakravartImAM baLa hoya che. 1,00,000 cakInuM baLa = 1 nAgalokanA adhipatimAM = dharaNendramAM 1 kroDa nAgAdhipatinuM baLa = 1 indramAM (vaimAnikanA) nava raiveyaka devalokanAM vimAno - agiyAramA-bAramA devalokathI be rAja upara ane 8 gaNara vistAramAM gAgarabeDAne AkAre uparAuparI AkAzane AdhAre nava raiveyaka devalokanAM devavimAno AvelAM che. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 325 (1) sudarzana devaloka - eka pratara che. 111 vimAno che. 1 hajAra yojana vimAnanI UMcAI che. dehamAna ra hAtha che. sapheda varNa che. utkRSTa AyuSya 23 sAgaropama ane jaghanya AyuSya rara sAgaropamanuM che. (2) supratibaddha devaloka - eka pratara che. 111 vimAno che. 1 hajAra yojana vimAnanI UMcAI che. dehamAna ra hAtha che. sapheda varNa che. utkRSTa AyuSya 24 sAgaropama ane jaghanya AyuSya 23 sAgaropamanuM che. (3) manorama devaloka - eka pratara che. 111 vimAno che. 1 hajAra yojana vimAnanI UMcAI che. dehamAna ra hAtha che. sapheda varNa che. utkRSTa AyuSya 25 sAgaropama ane jaghanya AyuSya 24 sAgaropamanuM che. (4) sarvatobhadra devaloka - eka pratara che. 107vimAno che. 1 hajAra yojana vimAnanI UMcAI che. dehamAna ra hAtha che. sapheda varNa che. utkRSTa AyuSya rada sAgaropama ane jaghanya AyuSya ra5 sAgaropamanuM che. (5) vizAla devaloka - eka pratara che. 107 vimAnanI saMkhyA che. 1000 yojana vimAnanI UMcAI che. dehamAna be hAtha che. sapheda varNa che. utkRSTa AyuSya 27 sAgaropama ane jaghanya AyuSya ra6 sAgaropamanuM che. (6) somya devaloka - eka pratara che. 107 vimAnanI saMkhyA che. 1000 yojana vimAnanI UMcAI che. dehamAna be hAtha che. sapheda varNa che. utkRSTa AyuSya 28 sAgaropama ane jaghanya AyuSya 27 sAgaropamanuM che. (7) saumanasa devaloka - eka pratara che. 100 vimAnanI saMkhyA che. 1000 yojanA vimAnanI UMcAI che. dehamAna be hAtha che. sapheda varNa che. utkRSTa AyuSya ra9 sAgaropama ane jaghanya AyuSya 28 sAgaropamanuM che. (8) priyaMkara devaloka - eka pratara che. 100 vimAnanI saMkhyA che. 1000 yojanA vimAnanI UMcAI che. dehamAna be hAtha che. sapheda varNa che. utkRSTa AyuSya 30 sAgaropama ane jaghanya AyuSya 29 sAgaropamanuM che. (9) Aditya devaloka - eka pratara che. 100 vimAno che. 1000 yojana vimAnanI UMcAI che. dehamAna be hAtha che. sapheda varNa che. utkRSTa AyuSya 31 sAgaropama ane jaghanya AyuSya 30 sAgaropamanuM che. pAMca anuttara devalokanAM vimAno - nava raiveyaka devalokanAM devavimAnothI eka rAja upara sADA-cha gaNarajjunA vistAramAM cAre dizAmAM cAra anuttara devalokanAM vimAno AvelAM che ane madhyamAM eka vimAna AveluM che. Ama kula pAMca anuttara devalokanA vimAno AvelAM che. dareka vimAna 1100 yojanA UMcAM ane 21 yojana bhUmitalavALAM che. pUrva dizAmAM Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 tapAgacchAdhiSThAyaka vijaya anuttara vimAna, dakSiNamAM vijayaMta anuttara vimAna, pazcimamAM jayaMta anuttara vimAna ane uttaramAM aparAjita anuttara vimAna ane madhyamAM sarvArthasiddha anuttara vimAna AveluM che. prathama cAra vimAnonA devonuM jaghanya AyuSya 31 sAgaropama ane utkRSTa AyuSya 33 sAgaropamanuM che; jyAre sarvArthasiddha devavimAnanA devonuM AyuSya 33 sAgaropamanuM che. badhAM vimAnomAM A pAMca vimAna zreSTha hovAthI tene anuttara vimAna kahe che. sarvArthasiddha vimAnanI chatanI madhyamAM ra53 motIno eka caMdravo hoya che. temAM madhyanuM eka motI 64 maNanuM che. cotarapha 4 motI 3ra-3ra maNanAM che. tenI pAse 8 motI 16 - 16 maNanAM che. tenI pAse 16 motI 8-8 maNanAM che. tenI pAse 3ra motI 4-4 maNanAM che. tenI pAse 64 motI ra-2 maNanAM che. ane tenI pAse 128 motI 1-1 maNanAM che. te motI havAthI paraspara athaDAya che tyAre temAMthI rAga, 36 rAgaNI nIkaLe che. jema madhyAhnano sUrya sarvane mastaka para dekhAya che tema A caMdaravo paNa sarvArthasiddha vimAnanA sarva devone potAnA mastaka para dekhAya che. A pAMce vimAnomAM zuddha saMyama pALanAra, cauda pUrvadhara sAdhu ja utpanna thAya che. tyAM teo sadeva jJAna-dhyAnamAM nimagna rahe che. jyAre kaMI saMdeha utpanna thAya che tyAre te zayyAthI nIce UtarIne ahIM birAjamAna tIrthaMkara bhagavAnane namaskAra karI prazna pUche che ane bhagavAna te praznanA uttarane manomaya pudgalomAM pariNamAve che. tene teo avadhijJAnathI grahaNa karI samAdhAna pAme che. pAMce vimAnonA devo ekAMta samyagu- daSTi hoya che. cAra anuttara vimAnanA devo saMkhyAta bhava karIne ane sarvArthasiddha devo eka ja bhava karI mokSa pAme che. ahIMnA devo sarvathI adhika sukhI che. nava raiveyaka ane pAMca anuttara vimAnamAM sAmAnika, AtmarakSaka Adi nAnAmoTA deva koI nathI. saghaLA samAna RddhivALA che tethI teo 'ahamendra' kahevAya che. ahIM phakta sAdhuo ja AyuSya pUrNa thaye upanna thAya che. ukta bAra devaloka, nava raiveyaka, pAMca anuttara vimAna-e 26 svarganA dara pratara ane 8497023 vimAna che. te badhAM ratnamaya che. aneka sthaMbha parimaMDita, anekavidha citrothI citrita, aneka khatIo tathA lIlAyukta putalIothI zobhita, sUrya jevA cakacakita ane sugaMdhathI maghamaghAyamAna hoya che. pratyeka vimAnamAM cotarapha bagIcA hoya che, jemAM ratnonI vAvaDI, ratnamaya nirmaLa jaLa ane kamaLothI manohara che. ratnomAM suMdara vRkSa, vallI, gucchA, gulma, tRNa, vAyuthI paraspara athaDAvAthI temAMthI rAga, 36 rAgaNI nIkaLe che. tyAM sonA-rUpAnI retamAM vidhavidha Asano hoya che. suMdara, sadeva navayauvanathI lalita, divya teja-kAMtinA dhAraka, samacaturastra saMsthAne saMsthita,atyuttama maNiratnonA vastrAbhUSaNathI alaMkRta devadevIo icchita krIDA karatAM, icchita bhoga bhogavatAM, pUrvopArjita puNyaphaLa anubhavatAM vicare che. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 327 je devanuM jeTalA sAgaropamanuM AyuSya hoya te deva teTalA pakhavADiye zvAsocchavAsa le che. ane teTalA ja hajAra varSe AhAranI icchA Upaje che. jema ke sarvArthasiddhavAsI devonuM 33 sAgaranuM AyuSya che te 33 pakhavADiye (1 mahine) zvAsocchavAsa le che ane 33 hajAra varSe AhAra grahaNa kare che. devone kavala AhAra nathI, paNa roma AhAra che. arthAta jyAre AhAranI icchA thAya che tyAre ratnanAM zubha mugalone roma romathI kheMcIne tRpta thaI jAya che. mahAzaktizALI A devo, judI judI jAtanI krIDA karavAvALA badhI rIte prakAzamAna, Adhi-vyAdhithI dUra hovAnA kAraNe khuza rahenArA puNyakarmanA bhogavaTAmAM prasanna citte AyuSya pUrNa karanArA devo hoya che. teone koI jAtanI garbhavedanA bhogavavI nathI paDatI. vRddhAvasthAnAM duHkho ke maraNa samayanI zArIrika vedanA paNa nathI hotI. manuSya avatAramAM ananta tathA asaMkhyAta jIvonI rakSA saMyama, sarAga saMyama, zrAvaka dharma, bALatapa, akAma nirjarA, dAna, satkarma vagere puNyakarmonI upArjanA karelI hovAthI devagatine meLavanArA bhAgyazALIo devazayyA upara utpanna thAya che. teonA zarIranI suMdara kAMti, dedIpyamAna zArIrika prabhA, suMdara sthAna, kapUranI goTI jevuM zarIra, bhUkha-pyAsa-saMtApa ane viyoganI vedanA vinAnuM jIvana, suMdara-svaccha vimAno tathA bhavanomAM svecchA pramANe rahevAnuM, manamAnyAM AbhUSaNo, kapaDAMo tathA zAstronI prAptimAM masta thaIne Amoda-pramoda karanArA devatAone ApaNA karatAM asaMkhyAta anantaguNa vadhAre AyuSyakarma bhogavavAnuM hoya che. nAca-gAna-khela-tamAzAmAM samaya pasAra karanArA devo potAnI devIo sAthe ane devIo potAnA devo sAthe amanacamana karanArAM hoya che. manuSyanI, manuSyalokanI gaMdhathI sarvathA dUra rahenArA jyotiSka ane vaimAnika devo che. vaimAnika devonI anAdi kALathI evI maryAdA che ke pahelA ane bIjA devaloka sudhI ja devIonI utpatti hoya che tyAre AgaLanA devalokamAM devIonI utpatti ja nathI. A kAraNe ja temanAM jIvana pavitra, hRdayanA paramANuo zAMta, AMkhamAM nirvikAritA tema ja dila ane dimAga paNa ThaMDAM hoya che. devonA jIvanamAM viSayavAsanA ochI che athavA jIvana saMyamita hoya che. kAraNonI zuddhatA hoya tyAre ja kAryanI paNa zuddhatA hoya che. vRtti jemanI pavitra hoya che temanI pravRtti paNa zItaLa, gaMbhIra, paropakArapUrNa ane jIva mAtra pratye kalyANakAriNI hoya che. pahelA ane bIjA kalpamAM devIonI vidyamAnatA che. mATe te deva ane devIo manuSyanI mAphaka ja viSayavAsanAno anubhava kare che. to paNa baMne devalokamAM temanAthI uparanA devone viSayavAsanA mATe atyutkaTa rAga, utAvaLa ane maryAdAbhaMga hoto nathI tethI temanA jIvanamAM sukha-zAMti-samatA ne samAdhi vadhAre hoya che. trIjA ane cothA devalokanA devone manuSyanI mAphaka viSayasevana hotuM nathI. chatAM ye Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 tapAgacchAdhiSThAyaka jyAre temane maithunakarmanI icchA thAya che tyAre pahelA ane bIjA devalokanI aparigrahitA devIo zaNagAra sajIne tyAM upasthita thAya che ane viSayavAsanAthI tRpta thaIne mukta bane che. pAMcamA ane chaThThA devalokanA devo, devIonA rUpa-raMga ane zaNagAra tathA temanA hAvabhAva joIne viSayavAsanAthI tRpta thaI jAya che. sAtamA ane AThamA devalokanA devo, bIjI devIonA madhura zabdo sAMbhaLavA mAtrathI ja tRpta bane che ane parama saMtoSane dhAraNa kare che. jyAre navamA, dazama, agiyAramA ane bAramA devalokanA devone to jyAre manamAM viSaya vAsanAnI icchA thAya che tyAre mAnasika bhAvanAthI ja temane viSayavAsanAnI tRpti thatAM te devo anupama sukhamAM masta rahenArA hoya che. ( vizALa sAgara samAna zrutajJAnamAMthI eka nAnakaDA TIpA samAna A lekhamAM UrdhvadevalokanA devo viSe mAhitI ApavAno prayatna karyo che. chatAM temAM matidoSa, ajJAnatA ane pramAdanA kAraNe tathA zruta-abhyAsanI alpajJatAnA kAraNe je koI kSatio rahI gaI hoya athavA matimaMdatAthI je kaMI jinAjJAnI viruddha lakhAyuM hoya to te badala " micchAmI dukkaDa" mAMguM chuM. 2 rUT 4 TS | 6 cauda rAjaloka Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 329 jaina zAstronI daSTie adholokanA 'devabhuvano ane bhavanavAsI devo - DaoN. je. pI. amIna bhavanapatinA devonA viSe kAMIka samajaNa pradAna karavA lakhAyelo A lekha jJAnAbhyAsIoe khAsa avagAhavA jevo lekha che. prastuta graMthane vividha vibhAgo ane vidhavidha vilakSaNatA vadhAravAnA amArA namra prayAsanA pratisAdarUpe prastuta thayela A lekha sAhityanI uttama prasAdIrUpa che. prastuta karanAra DaoN. je. pI. amIna sAhebe khaMbhAtamAM rahIne potAnI zaikSaNika ujvaLa kArakirdI sAthe jaina sAhityamAM khUba ja UMDo rasa lIdho che. jaina saMdarbha sAhityamAM temanuM pragaTa sAhitya khUba ja AvakAra pAmela che. dezamAM ane paradezamAM temano bahoLo zubhecchakono varga khUba ja mAna-AdarathI temane jue che. zilpasthApatya kaLAmAM temanI mAsTarI gaNAya che. temano satsaMga mANavA jevo che. - saMpAdaka loka ane aloka anAdi-anaMta che ane zAzvata che. dravya apekSAe nitya che ane paryAya apekSAe anitya che. cha avinAzI tattvomAMthI pAMca avinAzI tattvo jevAM ke dharmastikAya, pudgalAstikAya, kALa ane AtmA - A tattvo jeTalA AkAzamAM rahe che, tene loka kahevAya che ane bAkInA AkAzane aloka kahevAya che. lokano AkAra supratiSThita AkAre che. sarAvalA eka UlaTuM, enA upara eka sUlaTuM, enA upara eka UlaTuM e pramANe che. anya mate sAta puruSo ekanI pAchaLa eka ema UbhA rahe tathA hAtha kamara upara rAkhe ane paga pahoLA rAkhe tyAre je AkAra temano thAya tevo AkAra lokano che. zAstranI bhASAmAM vaizAkha saMsthAna kahevAya che - eTale ke A lokano AkAra keDe hAtha daIne paga pahoLA karIne UbhA rahelA puruSa jevo che. A lokano AkAra polA goLAnA AkAre che. lokamAM badhA maLIne asaMkhyAta pradeza che. jema ke eka dIpakanA prakAzamAM aneka dIpakanA prakAza samAI jAya che tema AkAzamAM ane bIjAM dravyomAM paNa aneka dravyo samAI javAnI yogyatA che tethI aneka dravyonuM avagAhana lokamAM thaI jAya che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 lokano vistAra 343 ghana rAju (rajju) che. eka rajju asaMkhyAta yojanano thAya che. eka yojana 2000 gAuno thAya che. eka gAu lagabhaga aDhI mAIlano thAya che. lokano vistAra lokanA traNa bhAga karIne vizeSapaNe samajavo. loka cAra prakAranA che : (1) dravyaloka (2) kSetraloka (3) kALaloka (4) bhAvaloka kSetraloka traNa prakAranA che H tapAgacchAdhiSThAyaka (1) adholoka (2) madhyaloka (tIrdhvaloka) (3) Urdhvaloka. adholoka sAta prakAranA che, jene vedAMta sAta pAtALa ane jaina darzana sAta narako kahe che; jemAM 84 lAkha narakAvAsA che ane 7 karoDa 72 lAkha bhavanapati devonAM bhavano che. adholokano AkAra tipAInA AkAre che. tIrkAloka (madhyalauka)no AkAra jhAlaranA AkAre che. Urdhvalokano AkAra UbhA DholakanA AkAre che. adholoka kayA bhAgane kahe che ? adholoka kayAMthI zarU thAya che ? adholokano vistAra keTalo che ? dRSTAMtamAM jema manuSyanI nAbhithI nIceno vistAra che te rIte lokanA ThIka madhyabiMduthI nIceno jeTalo vistAra che teTalA bhAgane adholoka kahe che. meru parvata pAsethI samabhUmithI 900 yojana nIcethI adholoka zarU thAya che. adholokanI UMcAI uparathI nIce sAta rajje che. sauthI nIce pUrva-pazcima dizAno vistAra (jADAI) sAta rajju che ane upara ghaTato ghaTato sauthI upara eka rajju thaI jAya che. dakSiNa-uttarano vistAra (laMbAI) sarvatra sAta-sAta rajju che. A pramANe adholokano kula vistAra 4 rajju x 7 rAjDa x 7 rAju = 196 ghana rAja pramANa thAya che. temAM bhavanapati devo ane nArakI rahe che. dakSiNa ane uttaramAM traNa traNa rajju kSetra choDIne lokanA madhyamAM cauda rajju pramANa UMcAIvALI eka trasa nADImAM sAta narakonI racanA che. narakanI sAta pRthvIo gaNAya che. adholokamAM ratnaprabhA, zarkarAprabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tamaprabhA ane mahAtamaprabhA e sAta bhUmikAo che ane kramathI nIce nIce ghanodadhivAtavalaya, ghanavAtavalaya, tanuvAtavalaya tathA AkAzano AdhAra che. ratnaprabhA pRthvInA traNa bhAga che - kharabhAga, paMkabhAga ane abbahula bhAga. temAMthI uparanA be bhAgamAM vyaMtara tathA bhavanavAsI devo rahe che ane nIcenA abbahula bhAgamAM nArakIo rahe che. A pRthvIno kula vistAra eka lAkha eMsI hajAra yojana che. (2000 kosano eka yojana gaNavo.) te pRthvIomAM kramathI pahelImAM trIsa lAkha, bIjImAM pacIsa lAkha, trIjImAM paMdara lAkha, cothImAM daza lAkha, pAMcamImAM traNa lAkha, chaThThImAM eka lAkhamAM pAMca ochA (99995) ane sAtamAmAM pAMca ja naraka bilo che. ( A bilo jamInamAM khADA karelA DholanI pola samAna Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 331 che; kula 84 lAkha narakavAsA che) keTalAka jIvo manuSyagati ane tiryaMcagati e be ja gati mAne che. kema ke teo te prakAranA ja jIvone dekhe che. temanuM jJAna saMkucita hovAthI teo ema mAne che ke - manuSya ke tiryaMcagatimAM tIvra duHkha te ja narakagati che; bIjI koInarakagati teo mAnatA nathI. paraMtu temanI te mAnyatA khoTI che kema ke manuSya ane tiryaMcagatithI judI evI narakagati te jIvanA azubha bhAvanuM phaLa che. devonA mukhya cAra prakAra che - (1) bhavanavAsI devo (2) vyaMtara devo (3) jyotiSI devo (4) vaimAnika devo. * bhavanavAsIbhavanapati devanA dasa prakAra che. emAMnA prathama prakAra asurakumArajo nikAlamAM paMdara paramadhAmI devono samAveza thAya che. bhavanapati devonA AvAso vizALa bhavana jevAM hoya che. teo temAM rahetA hovAthI bhavanapati kahevAya che. sAmAnya rIte A devo svabhAve mRdubhASI, madhura gativALA ane krIDAzIla hoya che. dekhAvamAM sauMdaryavAna ane kumAra avasthA jevA hoya che tethI kumAra paNa kahevAya che. teone janmatAMnI sAthe ja avadhijJAna hoya che. te devonA zarIranI avagAhanA (UMcAI) ochAmAM ochI (jaghanya) AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI ane utkRSTa sAta hAthanI hoya che. teonA zarIrano AkAra samacaturastra hoya che. teone krodha, mAna, mAyA, lobha-cAra kaSAya hoya che. teone cAra saMjJA (AhAra, bhaya, parigraha, maithuna) hoya che. bhavanapati devomAM cAra prakAranI lezyA (kRSNa, nIla, kapota, tejo) jovA maLe che. bhavanapati devomAM pAMca samudraghAta hoya che. jevA ke vedanIya, kaSAya, mAraNAMtika, vaikriya ane tejasa. bhavanapati devomAMthI AvIne manuSyamAM jAya athavA tiryaMcamAM paNa jAya. A devo cha dizIno AhAra le che. be prakAre AhAra le, oja AhAra ane roma AhAra. te paNa zubha ane acita hoya tevo AhAra le che. dasa bhavanapati devonAM nAma tathA temanAM bhavanonI saMkhyA nIce pramANenI che : bhavanavAsInuM nAma bhavanonI saMkhyA dakSiNe uttare (lAkha) (lAkha) (1) asurakumAra 84,00,000 44 (2) nAgakumAra 64,00,000 34 (3) vidhRtakumAra 76,00,000 36 (4) suvarNakumAra 72,00,000 (5) agnikumAra 76,00,000 (6) dvIpakumAra 76,00,000 (7) udadhikamAra 76,00,000 (8) dizikumAra 96,00,000 40 40 4O 5) Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 (9) vAyukumAra (pavanakumAra) (10) stanitakumAra (meghakumAra) 76,00,000 76,00,000 (9) pavanakumAra (10) stanita (megha)kumAra 7,72,00,000 garuDa vajra Ama dasa bhavanavAsI devonAM kula sAta karoDa boMtera lAkha bhavano--mahelo che. bhavanavAsI devonAM A bhavano eka lAkha eMsI hajAra yojananI jADAIvALI ratnaprabhA nAmanI pRthvInI vacagALe Avela vistAramAM Avela che. arthAt bhavanapati devo A tiAlokanI ratnaprabhA nAmanI pRthvInA vistAramAM dakSiNa ane uttara dizAmAM AvelAM bhavanomAM rahe che. bIjA zabdomAM kahIe to ratnaprabhA nAmanI nAraka pRthvInA 1,80,000 yojananA jADA tharamAMthI upara ane nIcenA eka eka hajAra yojana bAda karatAM bAkI rahelA vaccenA 1,78,000 (eka lAkha iThayotera hajAra) yojanamAM tera prataranA tharanA bAra AMtarAmAM A bhavanapati devo ghara jevAM bhavano ane mAMDavA jevA AvAsomAM rahe che. kaLaza siMha bhavanapati devonAM cihno, temanA zarIrano raMga tathA teonAM vastrono raMga nIce mujaba che : vastrono raMga (varNa) cihna zarIrano raMga bhavanavAsIdevanuM nAma (1) asurakumAra rAto cUDAmiNa sarpanI phaNA nIla (2) nAgakumAra (3) suvarNakumAra dhavala (ujjvala) (4) vidhRtakumAra nIla nIla (5) agnikumAra (6) dvIpakumAra (7) udadhikumAra nIla nIla (8) dizikumAra dhavala saMdhyAnA raMga jevo dhavala azva hAthI magara sarAvasaMpuTa kALo gaura suvarNa rAto rAto rAto gaura 40 40 suvarNa nIla suvarNa 406 tapAgacchAdhiSThAyaka 36 36 3 dasa bhavanapati devo te dareka nikAyanA be indro eTale kula vIsa indro bhavanapati devonA gaNAya che ane kula dasa nikAyanA 20 indronI indrANIonI kula saMkhyA (10 + 108 = 118 ) ekaso aDhAranI hoya che. = bhavanapatinA vIsa indronA sAmAjika devatAo ane AtmarakSaka devatAonI saMkhyA nIce pramANenI gaNAya che. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 333 IndranuM nAma sAmAnika devatAonI saMkhyA (1) camendra 64,000 (2) balIndra 60,000 (3) dharaNa ka,000 (4) bhUtAnaMdathI mahAghoSa 6,000 sudhInA dareka indranA AtmarakSaka devatAonI 2,56000 2,40,000 24,000 24,000 pahelI ratnaprabhA nAmanA narakanA 13thApaDA che ane 1ra AMtarA che. te AMtarA mAMhenuM paheluM ane chelle khAlI che ane vaccenA dasa AMtarAmAM dase nikAyanA bhavanapati devo alaga alaga rahe che. A dasa bhavanapatio paikI asurakumAra moTe bhAge AvAsomAM ane kvacit bhavanamAM rahe che, jyAre nAgakumAra Adi bAkInA bhavanapatio moTe bhAge bhavanamAM ane kavacituM AvAsomAM rahe che. ahIM prazna thavA saMbhava che ke AvAso ane bhavanamAM phera zo? teno uttara e che ke AvAso moTA maMDapo jevA ane maNi tathA ratnanA dIpaka vaDe dizAonA samudAyane prakAzita karanArA hoya che, jyAre bhavano bahArathI goLa, aMdarathI corasa ane nIcenA bhAgamAM kamaLanI karNikA jevAM hoya che. bhavanavAsI devo sAmAnya rIte mRdu, madhura gativALA tathA kriIDAzIla hoya che ane jovAmAM kumAranI mAphaka manohara tathA sukumAra lAge che eTale temanA nAmane cheDe kumAra zabda lagADavAmAM Ave che, paraMtu asurakumAramAM eka varga evo che ke parama adharmane sevanAro hoI paramAdhArmika tarIke oLakhAya che. tenA paMdara prakAro che ane te badhA narakanA maMtrIo tarIke kAma kare che. paramAdhArmika (paramAdhAmI) devo trIjI naraka sudhInA nArakI jIvone vividha prakAranAM duHkho Ape che. teo mRtyu bAda samudranI atizaya aMdhArI guphAomAM aMDagolika tarIke janma pAme che. A dasa jAtinA bhavanavAsI devonAM sAta karoDa botera lAkha bhuvano che; e mahAsugaMdhI, mahA ramaNIka, ane mahA udyotarUpa che; teTalI ja saMkhyAnA (7,72,00,000) jina cetyAlaya che tathA dasa prakAranAM caityavRkSo jinapratimA vaDe birAjita hoya che. sarva jIvo sukhane pAmo, sarva jIvo mokSane pAmo. 'jinAjJA viruddha kAMIpaNa lakhAyuM hoya to micchAmi dukkaDam'. . Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 tapAgacchAdhiSThAyaka ' adhiSThAyaka devadevIonI ArAdhanA vidhikAra zrI maphatabhAI DabhoIvALA ArAdhanAnA hetuo, viveka, adhiSThAyaka deva-devIonuM kartavya-kArya, vartamAnamAM pracalita devo, mANibhadra devanuM saMkSipta jIvana vagerenI talasparzI jANakArI A lekhamAM nirUpavAmAM AvI che. deva-devIonI ArAdhanA pUjana-mahApUjano dvArA paNa karavAmAM Ave che. lekhaka zrI maphatalAlabhAI vidhikAra hoI pUjanonA ane deva-devIonI ArAdhanA-upAsanAnA paNa UMDA jANakAra-jJAtA che. viyAvaccagarANa, saMtigarANa, sammadisimAhigarANa- ArAdhanAnA A traNa hetu dvArA teoe Apela spaSTa mArgadarzana A vAtanI pratIti karAve che. - saMpAdaka mokSamArganI upAsanA mATe deva-guru-dharma parama upAsya ane ArAdhya che. vItarAgI sarvajJa deva, paMcamahAvratadhArI guru ane zrutacAritrarUpa dharma tathA caturvidha saMgha dharmarUpa che. devatattvamAM sarvopari-sarvocca-sarvotkRSTa sthAne birAjita-sahAyabhUta thanAra samyagdaSTi devonI vividha prakAre upAsanA mokSamArgamAM sahAyaka bane che. mATe ja jayavaMtA evA jinazAsanamAM zrI AdinAtha bhagavaMtathI zrI mahAvIrasvAmI bhagavaMta paryanta zAsananI rakSA karavA kAje yakSa-yakSiNInI sthApanA karavAmAM AvI hatI. jyAre zrIsaMgha upara upadrava-vidana Ave tyAre teo zAsananI rakSA kare che. samyagdaSTi devonI AvI mRtinI sAthe jyAre kAusaggarUpe dhyAna karavAmAM Ave che tyAre traNa hetuo spaSTapaNe sUcita thAya che. vaiyAvaccagarANa, saMtigarANa, sammadiTTisamAhigarANe. zAsanadevo-adhiSThAyako-zAsanarakSaka sarva deva-devIonuM zAsanapremI-mokSamArgI ArAdhako pratye zuM kartavya hoya che te sUcita bane che ke (1) zAsananuM vaiyAvRtya, (2) zAMtipradAna ane (3) samyagadaSTi AtmAne samAdhipradAna. A traNa kAryothI dharmatattvamAM samAviSTa thatA devo-svargavAsI AtmAo dharmamArgamAM sahAyaka hovAthI vaMdanIya-sanmAnanIya-upAsanIya banyA che. A samyagRSTi devo mAtra teozrInI stavanA-upAsanAnA phaLarUpe ja upAsakane phaLa Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 335 Ape che tema nathI, teone paNa mokSamArga prApta karavo hoI mokSamArganA ArAdhakone svabhAvathI paNa sahAyaka banI potAnuM kartavya darzAve che. zAstromAM mokSamArganA ArAdhakone samyagudaSTi devoe sahAya karyAnA saMkhyAtIta pratyakSa banAvo varNavela che. mATe ja caturvidha saMghanA ziratAja, nAyaka samAna zAsanasukAnI hAlanA vartamAna tamAma AcArya bhagavaMtonA tapa-tyAga- cAritranA prabhAve devo AkRSTa thaIne parokSa yA pratyakSa rUpe sahAyabhUta thatAM zrI gautama gaNadharathI prakaTa thayelI gaNadharavidyA arthAt sUrimaMtranI ArAdhanA kare che. te sUrimaMtranI paMcapIThanI ArAdhanA karatAM vidyAnI adhiSThAtrI zrI sarasvatI devI, saubhAgyapradAyinI zrI tribhuvana svAminI devI, zrI lakSmIdevI ane zrI gautamasvAmI pratye ati bhaktivaMta zrI gaNipITaka yakSarAja, jayA, vijayA, aparAjitA ane jayaMti devIonI ArAdhanAno paNa sUrimaMtranI ArAdhanAmAM samAveza thaI jAya che ane A ja ArAdhanAnA prabhAvathI paNa sUrivara bhagavaMto zAsanaprabhAvanAnAM suMdara kAryo abhUtapUrvapaNe vizeSa svarUpe karAvI zake che. A pramANe jinezvara bhagavaMta pratye pUrNa bhaktivaMta devo keTalIkavAra mokSamArgI ArAdhakanI manokAmanAo tRpta kare che, to keTalIkavAra AvI ArAdhanAnI pUrNatAnI anumodanA karI mahotsavomAM adazyarUpe kRpA varasAvatA hoya che. jema ArAdhakanuM lakSya devanA jApa-pUjA-arcanA dvArA paraMparAe mokSa hovo jarUrI che tema prasanna thayela ke ArAdhya banela devanuM sahAyaka thavuM e paraMparAe mokSamArga che. sAdharmika vAtsalya e samyagudarzanano AcAra che. devadevIo apekSAe ApaNA sAdharmika baMdhu, sAdharmika mAtA sama che. viziSTa jinapratimAonA - stotronA - yaMtronA - maMtronA paNa adhiSThAyaka devo hoya che. te te yaMtra-maMtranA ArAdhakone pratyeka kSetre sahAya kare che. samyagRSTi devothI thatI A sahAyapradAna pAchaLa mokSaprAptino uddezya spaSTa hovo Avazyaka hoya che. samyagudaSTi devonI ArAdhanAno krama ApaNe tyAM nirdhArita karavAmAM Avyo che, te khUba ja AnaMdadAyaka che. saMsAra dAvAnala kalyANakaMda' stuti jevI stutionI racanA jotAM ApaNane khyAla Ave che ke prathama ArAdhya vItarAga devAdhideva'nI stuti hoya che. kramazaH AgamazratanI prArthanA karyA bAda zAsanarakSaka devadevIone prArthanA hoya che. A aMge haribhadrasUri mahArAjA paNa jaNAve che ke, 'pratibadhnAti hi zreya pUjyapUjAvyatikrama ' arthAtu pUjyanI pUjAne oLaMgI javAya to cokkasa maMgaLa rokAya che, mATe adhiSThAyakono game teTalo upakAra hoya ke gurubhagavaMtono game teTalo prabhAva camatkAra hoya paNa mahA upakArI vItarAga paramAtmAnI bhaktino krama ane jinezvara pratyeno Adara to sarvoparI ja rAkhavo. tAtparya adhiSThAyaka devono Adara vItarAga paramAtmAnA anAdara sudhI to na ja pahoMcavo joIe. A sarvane lakSamAM laI ApaNe saue adhiSThAyaka devadevIonI ArAdhanA karavI. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 tapAgacchAdhiSThAyaka Ama jaina dharmanI atyaMta bhAvabharI bhakti karavA dvArA manuSyabhavane sArthaka karI, jinezvara bhagavaMtanI nirmaLa ArAdhanAnA prabhAvathI, jaina zAsananA atyaMta anurAgathI devagatimAM utpanna thayelA evA devo zAsananA adhiSThAyaka devo tarIke rakSA karI rahela che, temAM hAla mukhya cAra devonI ArAdhanA vyApakapaNe thAya che. (1) kSetrapALadeva, (2) zrI ghaMTAkarNa mahAvIra, (3) zrI mANibhadravIra ane (4) nAkoDA bhairava. * 1. koI paNa maMgaLa kAryano prAraMbha thAya tyAre te kSetranI rakSAnI prArthanA svarUpa sauprathama kSetrapALa devanI sthApanA karavAmAM Ave che. ane te kSetramAM thatAM zubha kAryomAM vighna na thAya ane kArya saraLatAthI pUrNa thAya tema vinaMtI karavA pUrvaka teozrInuM sthApana thAya che. 2.zrI ghaMTAkarNa mahAvIra devanI pUjA-arcanAno adhikAra paNa zAMtisnAtra-aSTottarImAM aSTagaMdhathI kAMsAnI thALImAM maMtra-Alekhana dvArA nirdeza karavAmAM Avela che. 3. zrI mANibhadravIra tapAgacchanA adhiSThAyaka deva che, je devanA kSetramAM rahIne sarva tapAgaccha sAdhu bhagavaMto mokSamArganI ArAdhanA kare che te sahune sahAyabhUta thavA dvArA zAsananI rakSA kare che-jeozrIno vistRta itihAsa-vRttAMta ApazrIne A ja graMthamAM anya lekhako dvArA ApavAmAM Avela che, tenuM vAMcana karI levuM. 4. zrI nAkoDA bhairava rAjasthAna-mAravADamAM khUba ja prasiddha upAsya deva che. teozrI paNa sarva zAsanabhaktone sahAya karanArA che. A sarvapracalitadevomAM prAcIna kALathI Aja dina paryaMta sauthI vadhAremAM vadhAre vyApaka- paNe sthApanA-ArAdhanA zrI mANibhadra devanI che. zrI mANibhadravIra mAlava nAmanA dezamAM ujjaina nagarImAM mANekazAha nAmanA zeTha sodAgara hatA. vi.saM. paMdaranA saikAmAM jinapriyAnI kukSie A putrano janma thayela. bALaka thoDo moTo thayela tyAre tenA pitA dharmapriya zAhe A lokathI vidAya lIdhela. mAtAe tenA pitA jevo kuzaLa sodAgara banAvela. nItiparNa vepAra karI teo lokapriya banela. teonAM mAtApitA tapAgacchIya zAsana-ziromaNi pU. A. zrI AnaMdavimaLasUrIzvarajI ma.sA.nA anuyAyI hatAM. mANekazAha paNa te pramANe ja dharmakriyA AcaratA. eka vakhata lokAzAhanA yatio Avela. teonA dharmopadeza sAMbhaLI te lIMkAmatI banyA. A vAta jANI teonAM mAtuzrI tathA dharmapatnI vyathita thayAM ane jyAM sudhI putra-patideva sudharmane punaH na ArAdhe tyAM sudhI chavigaIno tyAga karyo. A pratijJAnI jANa thatAM mANekazAhe kahyuM ke, jo sadguru mArI zaMkAnuM samAdhAna kare to huM tapAgacchIya AmnAya pramANe dharmArAdhanA punaH zarU karIza. cha mAsa bAda pU. A. zrI. hemavimaLasUrijI tathA pU. A. zrI. AnaMdavimaLasUrijI mahArAja vihAra karatAM ujana nagarInI bahAra udyAnamAM padhAryA. sarve munivaro kAusagga-dhyAnamAM lIna hatA tyAre, mANekazAhe rAtre AvI munivaronI samatAnI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 337 parIkSAthe hAthamAM mazAla laI pUjyapAda gurudevanA dADhInA vALa cAmaDI bALyAM. chatAM paNa gurudeva dhyAnamAMthI calita na thatAM, samatArasamAM rahelA guru pratye mANekazAhane ahobhAva pragaTayo ane potAnA duSkRtyanI kSamA prArthanA sAthe svaghare padhAravAnI vinaMtI karI. tyArabAda svagRhe gurumukhe mANekazAhanI zaMkAonuM nivAraNa thatAM lokAyata-matano tyAga karI mahA sudi pAMcamanA divase bAra vrata uccarI dharmaniSTha banyA. vepAra arthe zeTha mANekacaMda pAlI-mAravADa hatA tyAre yogAnuyoga pU. gurubhagavaMto zrI hemavimaLasUrijI ma. tathA pU. A. zrI AnaMdavimaLasUrijI ma.sA. vihAra karatAM tyAM padhAryA. pAlImAM ThAThamAThathI pUjyapAdazrInuM caturmAsa karAvI niyamita dharmacarcAomAM divaso vyatIta karavA lAgyA.' zrI zatruMjaya mAhAsya' uparanA vyAkhyAna-zravaNathI teozrImAM zatruMjaya tIrthanI yAtrAno manoratha jAgyo ane guru sanmukha saMkalpa karI, cAturmAsa pUrNa thaye pUjyazrInA AzIrvAda laI saMgha sAthe maMgaLa prayANa karyuM. zrI zatruMjayagirinI tIrthayAtrA na thAya tyAM sudhI upavAsano niyama lIdho. teo navakAramaMtra ane zatruMjayatIrthanA dhyAnamAM lIna banI udAsInatA ne thakAvaTa vagara, ullAsapUrvaka saMvegaraMge mArga kApatA lagabhaga sAtamA divase pAlanapura pAse magaravADA gAma najadIka padhAryA. te gAmamAM vastI ati alpa hatI. gAmanI najIka ghATI vanarAjimAM bhayaMkara ujjaDatA bhAsatI hatI. tyAM cora-lUMTArAno upadrava satata toLAI raheto. banyuM paNa evuM ja. tyAM vizrAma karI rahelA saMgha para coroe AkramaNa karyuM. coro sAthenI jhapAjhapImAM mANekacaMdanA talavArathI traNa TukaDA thaI gayA.... mastaka, dhaDa ane paga judAM thaI gayAM. paNa zatruMjayanA dhyAnamAM magna evA paramAtmAnA prabhAvathI zubha dhyAnamAM mRtyu pAmI mANekacaMda vyaMtaranikAyanA chaThThA indra zrI mANibhadrajI thayA. zrI mANibhadradeve pa.pU. A. bha.zrI hemavimaLasUrijI mahArAjane vinamra bhAve vinaMtI karI ke, " A sthaLa (magaravADA) para bhUmithI cAra AMgaLa UMcA mArAM pagalAM paDyAM che te sthaLa para ApanA varada haste paganI piMDInI sthApanA karazo, jenA kAraNe sthaLano prabhAva vistaraze. ApazrInI pATa paraMparA arthAt tapAgacchanI pATe je je nUtana AcAryabhagavaMto A sthAne AvIne aThThama tapa karaze teozrInI sevAmAM rahI dharmakAryomAM sahAya karIza; jethI jinazAsananI surakSA-sevAno mane lAbha prApta thaze ane samakita nirmaLa raheze-jina zAsananI unnatimAM huM sahAyaka banIza." tyArabAda pUjyapAdazrIe yakSendranA saMketa anusAra paganI piMDI AkAranI sthApanA mahAsuda 5 nA dine magaravADA gAmanA sImADe karAvI. zrI jinazAsananI unnati karAvavAnA AzayathI pa.pU.A.zrI zAMtisomasUrijIe 121 upavAsa karI devane pratyakSa karyA ane yakSendranA saMketa anusAra mahA suda 5 nA divase AgaloDa nagaranI bahAra vIranA batAvela sthAne mATInA piMDanuM dhaDa svarUpe sthApana karyuM. zrI mANibhadrae kahyuM ke, " je AcArya AcAryapada prApta karyA pachI magaravADA sthAnake na jaI zake to AgaloDa sthAne AvI ullAsa pUrvaka aThThamatapa karaze to paNa teozrInA jinazAsana surakSAnA sevAnA-prabhAvanAnA kAryamAM sahAya karIza. evA tapAgacchanA adhiSThAyaka, zAsanarakSaka zrI mANibhadravIranAM caraNomAM koTI koTI vaMdana. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [,38 tapAgacchAdhiSThAyaka 'jainazAsanarakSAmAM sadAkALa jAgRta deva-devIo ane 'zrI mANibhadrajIno Achero paricaya - zrI mULazaMkara prA. bhaTTa jene zAstromAM zAsanadevIo uparAMta zrutadevatA, zAMtidevatA ane soLa vidyAdevIonAM varNano ApaNane jovA maLe che. upasargonuM nivAraNa ane janakalyANa A devadevIonuM mukhya kArya che. A lekhanA lekhaka pote jainetara hovAne kAraNe jainazAsananI mULabhUta bAbatothI ajANa hoya e svAbhAvika che. tema chatAM lekhakanI A kRti dareka dharmanAM devadevIonI agatyatA viSe sAro evo prakAza pADe che. A graMthazreNImAM varSothI teo rasa laI rahyA che. | tIrthaMkara devo dharmatIrthanA sthApaka hoya che, sAkSAt paramaizvaryanA svAmI hoya che ane AtmAnA pUrNa svarUpane pAmI AtmasAkSAtkArano je mArga batAve che te ja jainadharma che. jainatvane pAmelAM devIdevatAo bhautika sukhone nagaNya gaNatAM hoya che. karma ane kAyAne tapAve te tapa tenA bAhya ane atyaMtara be bheda zAstrasiddha che. karmanA AMzika vinAza jJAnAdi guNone pragaTAve che ane sarvanAza AtmAne punita banAve che. jagatanA kartAhartA rUpa IzvaranI mAnyatA jainajagatamAM nahIM hovA chatAM pUrNa AtmasvarUpane pAmelA paramAtmAnuM svarUpa je rIte varNavAyeluM che te kharekhara alaukika che. samasta daSTidevatAo paNa te svarUpane jhaMkhe che. A badhI bAbato khAsa noMdhavA jevI che. - saMpAdaka jIvanamAM Dagale ne pagale, vyavahAramAM ane adhyAtmamAM, gharamAM ane bahAra, vyaktimAM ane samaSTimAM, bahirjagatamAM ane aMtarjagatamAM sarvatra sarvakALe deva-devIonI sahAyanI AvazyakatA rahe che. A pavitra deva-devIonAMciMtana, manana, dhyAna, nididhyAsana dvArA manuSyanuM citta parama zAMti, parama divyatA ane parama saMtoSa pAmI mokSAbhimukha bane che. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 339 jainadharma bhAratano ati prAcIna dharma che. jaina dharmanA covIsa tIrthaMkaroe prANImAtranA AtmotthAna arthe bhAratavarSamAM vicarIne muktimArgano jagatane prabodha Apyo. AvA parama upakArI tIrthakaronI stuti khuda devI-devatAoe paNa karI che. dareka devI-devatAnI upAsanA manuSyone tamAma prakAranA sukhanI prAptimAM sahAyaka thAya che. bhaktajanone samRddhi tarapha dorI jAya che ane sAdhakanA manamAM zubha lAgaNIo tathA zubha saMkalpo jagADe che. jene mata pramANe AtmA jJAnasvabhAva che. koI paNa jJAna bahArathI AvatuM ja nathI. jJAna ApaNI aMdara bhareluM ja che; paraMtu karmonA AvaraNane lIdhe aMdara rahelA jJAnano anubhava AtmA karI zakato nathI. karmo nAse to jJAna jAgRta thAya. A karmo dura karavAmAM aneka nAdhano paikI tapa mukhya sAdhana che. tapa eTale deva-devIonI kRpA vAcI nAmasmaraNamAM vilIna thavuM te, jJAna ane tapano A prakArano saMbaMdha pAzcAtya tattvajJAnamAM koI ThekANe prayojAyelo nathI. jainetara darzanomAM teno sAmAnya ullekha che. ka vicArasaraNI pura:sara jJAnanI mImAMsA ane tathA prakAre dhArmika jIvananI ghaTanA jaina zAsakae karelI che. jaina dharma AtmAthI alaga evA IzvaramAM mAnato nathI. vyakti je karmo kare tenAM phaLa tene bhogavavAM paDe che. karmono kSaya thAya eTale AtmA pote ja paramAtmA banI jAya che. jenonI A dharmaparaMparA che. jainomAM sAmAjika paraMparA e judI vAta che. te samAjavyavasthA sAthe joDAyelI che. devI-devatAonI prathA A vyavasthA he La astitvamAM AvI. anaMta mahAtAraka zrI jinazAsanamAM sAdhanAno hetu aihika ane pAralaukika - paulika sukhonI prApti ane abhivRddhi che ja nahIM. upAsakono Azaya to e paNa hoya. che ke badhAM kAryomAM deva-devIonI sahAyatAthI saphaLatA maLatI rahe je chaLa-prapaMca, dagA-phaTakA ke asatyano Azraya na karavo . mahApApathI bacI javAya ane durgatinA bhAjana na thavuM paDe. jaina darzanamAM devone parAzakti rUpe ke paramazakti rUpe svIkArAyA nathI. samyagdaSTi devI-devatAonuM mahattva zAsananA sadAniSTha sevako tarIke svIkArAyuM che. sAdhanA dvArA zakti, zAtA meLavavA ApaNe prayatna karIe temAM devI-devatAo adazya sahAyaka bane che. jaina darzanamAM vijaya meLavavAnI je vAta che te sthaLa vijaya nahi e svabhAvavijaya, indriyavijaya, manovijaya ane vizeSa to cittamAM paDelA rA dveSa ! mako da kaSAyo upara vijayanI A vAta che. zAsanarakSaka te zA sevI deva-devIonI sahAya lAvavAthI saMyamamA para saraLatAthI AgaLa vadhI zakAya che. anaMtAnaMta parama upakAraka, parama tAraka devAdhideva zrI tIrthaMkara paramAtmAe caityavRkSane traNa pradakSiNA daIne, samavasaraNamAM virAjamAna thaIne. ati mahAta raka dharmadezanA ApIne pUjya sAdhu-sAdhvI ane zrAvaka-zrAvikA rUpa zramaNa -pradhAna caturvidha jaina saMghanI sthApanA karI te samaye tIrthaMkara paramAtmAnA anaMta mahAprabhAvathI A kaI ne anaMta mAtAraka zrI Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 jinazAsananI parama surakSA, ArAdhanA ane prabhAvanA kAje bhinna bhinna covIsa acintya zAsanadevo ane zAsanadevIo svayaM pUjya ane sevAbhAve upasthita rahetAM AvyAM che. mahAzakti samAna e devI--devatAo anaMta mahAnAyaka zrI jina--AjJAnuM parama sabahumAna akSarazaH pAlana karavAnI tatparatA dharAvanAra paramapUjya sAdhu-sAdhvIo ane zrAvaka-zrAvikAone dharmamAM sthira karavA kAje anekavidha sahAyatA karatAM AvyAM che. e kAraNathI devI devatAonAM bhinna bhinna svarUpo ane sAmarthro dharmazAstromAM varNavAyAM che. tapAgacchAdhiSThAyaka vItarAga zAsanamAM adhiSThAyaka deva-devIonuM mahattva khUba ja noMdhapAtra che. tIrthaMkara devonI upasthitimAM tIrtha--sthApanA vakhate ja gaNadhara bhagavaMtonI sthApanA karavAmAM Ave che. AthI adhiSThAyaka deva-devIo svayaM hAjara thAya che. tyAre gaNadhara bhagavaMtone zAsana soMpavAmAM Ave che ane sahAyaka rUpe, ciMtAmaNi ratna samAna adhiSThAyaka deva-devIo akhaMDapaNe prabhuzAsananI suMdara sevA bajAve che. tIrthaMkara bhagavAna jyAre vicaratA hatA tyAre gaNadharo, AcAryo ane cauda pUrvadharo ghaNA ja zaktimAna ane samartha hatA. tyAre deva-devIonI sahAyatA bahulatayA temane levI na paDatI. zrI zAsanadeva-devIo svayaM sevAbhaktithI paramAtmAnA sAMnnidhyamAM rahetAM hatAM. zrI jinazAsanamAM samyagdaSTi deva-devIonuM sthAna ane teonI sthApanA e koI svArthAMdha lebhAguthI zarU karAyelI kuprathA nathI paraMtu anaMtAnaMta parama tAraka devAdhidevathI thayelI supraNAlikA che. jaina darzanamAM zrI siddhacakrajI mahApUjana e prAcIna pUjana che, jaina zAsana mATe sAra che, prANa che. A siddhacakramAM rahelAM deva-devIo, aDhAra adhiSThAyaka devo, ATha jayAdi devIo, soLa vidyAdevIo, covIsa yakSa, covIsa yakSiNIo, cAra dvArapAla, cAra vIradevo, dasa dikpAla devo, nava graha ane nava nidhinAM sthAna AvelAM che. prAcIna samayamAM jaina maMtrasAdhako zrI, hrI, dhRti, kIrti, buddhi ane lakSmI ema cha devIonI sAdhanA karatA hatA. jaina taMtrasAdhako soLa vidyAdevIo tathA tIrthaMkaronAM zAsanadeva- devIonI sAdhanA karatA maLyA che. A sAdhanAthI aneka prakAranI siddhio sAMpaDe che. pratyeka tIrthaMkaranI jema carama tIrthapati zrI mahAvIrasvAmIjIe caturvidha saMgharUpe jainazAsananI sthApanA karI hatI. e jainazAsana avicchinnapaNe cAlyuM Ave che. A zAsanamAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e mujaba cAra vibhAga che. temAM sAdhu-sAdhvIone to savAre ane sAjuM dararoja pharijayAtapaNe pratikramaNAdi cha Avazyaka karavAnAM hoya che. e ja rIte zrAvaka--zrAvikAo mATe paNa pratikramaNa karavAnuM vidhAna che. A pratikramaNavidhi mATe je sUtronI racanA karavAmAM AvI che temAM bhagavAnanI ane deva-devIonI stuti bolavAmAM Ave che. laghuzAMti stotramAMthI eka zloka joIe : bhavatu namaste bhagavati, vijaye sujaai parAparai rajite, aparAjite jagtyAM, jayatIta jayAvahe bhavati Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 341 (he bhagavatI ! he bhagavatI ! he vijayAdevI! tamAro sarvatra suvijaya thAya che. he sujaye ! nAnA-moTA devothI tame jitAtAM nathI. te ajita ! jagatamAM vighnothI tame hAratAM nathI. he aparAjite! Apa vijaya ja prApta karo cho. he jayAvahe! Apane namaskAra ho.) tyAgapradhAna ane vairAgyapradhAna AtmaniSTha jaina dharmamAM tIrthakaranI sevApUjA eTalA mATe karavAmAM Ave che ke tethI tyAgabhAvanA sudaDha thAya. vartamAna covIzInA tIrthakaranI kula saMkhyA covIsa che. jaina maMdiromAM prAyaH raMgamaMDapamAM jamaNI bAju yakSa ane DAbI bAju yakSiNInI mUrti hoya che. yakSa e zAsanadeva ane yakSiNI e zAsanadevI mAnavAmAM Ave che. A saMkhyA paNa 24nI hoya che. jaina tIrthakaro rAga, dveSa, moha, kaSAya, rati, arati, krIDA, icchA vagere tamAma dUSaNothI rahita hoya che. zAsanarakSA ane prabhAvanA tathA dharmakAryamAM sahAyaka banavA mATe dareka tIrthakarane adhiSThAyaka devo ane devIo hovAnI vAtano ullekha jaina zAstromAM che. jayA, vijayA, virATayA, aparAjitA tathA soLa vidyAdevIo, cosaTha indro, daza dipAlo, nava graho ane yakSo judA judA tIrthaMkara bhagavAnanA adhiSThAyaka deva-devIo kahevAya che. prAcIna sAhitya ane purAtattvanA avazeSo dvArA ema jANavA maLe che ke jainadharmamAM paNa prAcIna kALathI deva-devIonI sAdharmika tarIke pUjA astitvamAM hatI. devAdhideva traNa lokanA nAtha, paramakRpALu arihaMta paramAtmA jeoe rAgadveSanAM baMdhano dUra karI vItarAgapada prApta karyuM che, evA e vItarAga paramAtmAnI sevAmAM aneka deva-devIo upasthita hoya che. anaMta upakArI zrI vItarAga prabhue teonI dezanAmAM saMsAranI mukhya cAra gati batAvI cheH 1. manuSya 2. deva, 3. tiryaMca 4. naraka. corAzI lAkha yonimAMthI bahAra nIkaLavA, mukta thavA, manuSya uparAMta devo paNa prayatna kare che. teo paNa mokSanI jhaMkhanA kare che. mokSaprApti mATe deva-devIo vItarAga prabhunI niraMtara sevAmAM rahe che. deva-devIo ane mAtAnI bhakti arthAt zaktipUjA A dezamAM ja nahi paNa vizvanI badhI prajAomAM sarvavyApaka che. jainAgamomAM zAsananuM rakSaNa karanAra zrI cakrezvarIjI, padmAvatIjI Adi che to zaivomAM girijA, zAkatomAM kAlIthI kamalA, kaulomAM vajezvarI, khristIomAM maeNrI, vaidikomAM gAyatrI ane mAMtrikomAM maMtrezvarInI ArAdhanA thAya che. grIka sAhityamAM arorArUpe, RgvadamAM aditi svarUpe, yajurvedamAM zrI lakSmI) svarUpamAM, kenopaniSadamAM mAyA rUpe zaktinuM nirUpaNa che. bhAratamAM navarAtrimAM durgA, lakSmI ane sarasvatInI sAdhanA thatI jovAmAM Ave che. devI-devatAo mukhyatve dharmazAsananA ane ArAdhakonAM vidano-upasargo zAMta karavAnuM ane janakalyANanuM kArya kare che. bhaktone teo varadAna Ape che, gheraghera jaina-zAsanano prabhAva vistAra che. tAmasikatAno nAza kare che ane kIrtinI, siddhinI sthApanA kare che. jaina dharmanAM deva-devIo sAttvika, saumya ane ahiMsaka che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 zrI jinazAsananI surakSA tema ja mahAcamatkArika anekavidha ajoDa mahAprabhAvane kAraNe vyaMtara nikAyanA chaThThA indra mahArAjA zrI mANibhadrajInuM nAma zrI jinazAsanamAM tapAgaccharakSaka ane mahAprabhAvaka rUpe vizvavikhyAta banyuM che. mANibhadravIranuM prAkaTaya kema thayuM te viSe tathA temanA camatkArika paropakAra viSe saMkSepamAM vicArIe. tapAgacchAdhiSThAyaka jaina, brAhmaNa tathA bauddha paraMparAmAM ujjaina nagarI eka dhArmika sthAna che. A nagarImAM mANekacaMdazA nAme eka zreSThI vasatA hatA. yuvAvasthA prApta thatAM dhArAnagarInI eka sukanyA nAme AnaMdarati sAthe te pANigrahaNathI joDAyA. zarUzarUmAM te jainadharmI hatA. mANekacaMdanA pitA jema dharma-ArAdhanA karatA te ja rIte mANekacaMda paNa zraddhApUrvaka ane ullAsathI dharmanI ArAdhanA karatA hatA. eka samaye keTalAka loMkAyata yatio mANekacaMdazA zeThane tyAM AvyA. teoe rAtri samaye dharmacarcA karI. uTapaTAMga kutarko tathA kuyuktiothI mANekacaMdane dharmavimukha banAvyA. keTalAka muni-yationA dharma prati zithilAcAro joI mANekacaMdanI zraddhA dharmamAMthI UThI gaI. alabatta mANekacaMda zAnAM mAtAjI tema ja dharmapatnI AnaMdarati bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM apAra zraddhA dharAvatAM hatAM. dharmavimukha thayA pachI mANezacaMdazAe mUrtipUjA, sevA, prabhubhakti, sAmAyika, pratikramaNa, tapa - japa -- vrata vagereno tyAga karyo. patnI AnaMdaratine patinA A parivartananI jANa thatA, dharma prati punaH zraddhA dharAvavA patine vAraMvAra vinaMtI karI, paraMtu mANekacaMda para tenI kazI asara thaI nahi. aMte samajAvaTa niSphaLa jatI joI AnaMdaratie cha vigaIno tyAga karyo. cha vigaIno abhigraha traNa varSa sudhI cAlyo. AvaDI tapazcaryA thatI hovA chatAM Anandarati ullAsathI jIvana gujAratAM hatAM. mANekacaMdazAnAM mAtAjIne putravadhU AnaMdaratinA tyAganI khabara paDI. zA mATe A ugra tapa te AcarI rahI che tenI tapAsa karatAM sAcA kAraNanI temane jANa thaI. kAraNa jANI A suzrAvikAne apAra du:kha thayuM. putrane sanmArge vALavA mATe temaNe paNa cha vigaInA tyAgano abhigraha karyo. Ama ne Ama cha mAsano samaya vyatIta thaI gayo. teTalAmAM potAnAM pavitra ane pUjya mAtAjI ATaluM kaSTa veThI rahyAM che tenI jANa mANekacaMdazA zeThane thaI. mAtRbhakta putrane A tyAganuM kAraNa jANI pArAvAra duHkha thayuM. tarata ja te mAtA pAse gayA ane pAraNuM karavA vinamra bhAve anunaya karyo. chevaTe mAtAjIe kahyuM, ' tuM parama pUjya gurumahArAja pAsethI punaH dharma aMgIkAra kara tathA dharma-ArAdhanA kara. tuM e pramANe karIza enuM mane vacana Apa ane tuM parama pUjya guru mahArAjanI sabahumAna ghera padharAmaNI kare ane temane pratilAbha to ja huM pAraNuM karIza.' mANekacaMde kahyuM : 'guru mahArAja mArI zaMkAnuM samAdhAna karI Ape to huM punaH prabhupUjA ane tapAgacchIya AmnAya pramANe dharma-ArAdhanA cAlu karuM.' A arasAmAM yogAnuyoga parama pUjyapAda AcAryapravara zrI hemavimalasUrIzvarajI Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 343 mahArAja sAheba tathA teozrInA paTTadhara ziSya parama pUjya AcArya zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja sAheba svasAdhu-samudAya sAthe bhartuharinI bhUmi evI ujainI nagarImAM padhAryA hatA. nagara bahAra Avela gAMdharva smazAnamAM rAtri samaye e sau kAussagga dhyAnamAM sthira rahyA hatA. mANekacaMdazAne gurujI padhAryA che evA samAcAra to maLyA paNa zithilAcAranI graMthi temanA manamAM baMdhAI hovAthI smazAnamAM ja gurudevanI kasoTI karavAnI kumati temanA manamAM UpajI. potAnA sAgarIto sAthe hAthamAM saLagatI mazAla laI te sau smazAnamAM AvyA. dhyAnastha gurujI AnaMdavimalasUrijInI dADhImAM mazAla cAMpI dIdhI. dADhInA vALa bhaDabhaDa baLavA lAgyA. agninI asarathI mukha paranI cAmaDI paNa dAjhavA lAgI; paraMtu AcAryazrInA mukha para vedanAnI nAnI rekhA paNa na UpasI. saMsAranA sarvottama tapasvI bhagavAna mahAvIranA parama anuyAyI hovAthI temanuM citta prazAMta bhAva dhAraNa karI rahyuM. AvuM ghora kRtya karI ghera AvelA mANekacaMdazA zeThane zAMti prApta na thaI. temano aMtarAtmA jAgRta thayo ane hRdayaparivartana thayuM. prabhAta thatAM ja gurudeva pAse AvI temanAM caraNo pakaDI mANekacaMdazA dhrusake dhrusake raDavA lAgyA. duSkRtyanI kSamA karavA tathA ghera AvI mAtAjIne lAbha ApI pAraNuM karAvavA prArthanA karI. eka zabda paNa ThapakArUpe kahyA vinA harSapUrvaka pUjya gurudevo mANekacaMdazA zeTha sAthe temane ghera AvyA. gurudeve mANekacaMda prati vAtsalyanAM amIjharaNAM vahAvyAM. AvI samatA, saraLatAnI mANekacaMdazAnA mana para khUba ja sArI asara thaI ane pharIthI te gurudevanA ananya bhakta banyA. punaH ullAsapUrvaka pUjA-sevA, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, vrata, tapa, japa, Adi dharma-ArAdhanA karavAno maMgaLa AraMbha karyo. mANekacaMda gurudevane cAturmAsa karAvyuM. tyAra bAda temane zatruMjaya girirAjanI yAtrA karavAnI abhilASA jAgI.mANekacaMde ekalapaMDe A vikaTa yAtrAno prAraMbha karyo. sAtame divase teo gujarAtamAM siddhapura najIkanA magaravADA gAme pahoMcyA. magaravADAmAM atyalpa saMkhyAmAM mANaso vasatA hatA. gheghUra vanarAjinA kAraNe te gAma bIhaDa vana jevuM bhayaMkara bhAsatuM hatuM. ahIM teo vizrAma karato hato tyAre cora-lUMTArA lokoe mANekacaMda upara humalo karyo. humalAmAM mANekacaMdazA zeTha eTalA ghavAyA ke siddhagirirAjanA zubha dhyAnamAM mRtyu pAmIne vyaMtaranikAmAM zrI mANibhadrajI nAme chaThThA indra mahArAja thayA. - Indra mANibhadrajInuM zarIra zyAma varNanI jhAMyavALuM ane cAra bhujAyukta che. varAhanuM svarUpa dharAvatuM mukha jinendra paramAtmAnI jamaNI bhujA tarapha sadA rahetuM hoya che. temanAM hAtha, paga, mukha, nAsikA, hoTha ane jIbha mAnonmAnayukta manohara che ane darzanArthIone ati priya lAge che. temano varNa rakta che. mastaka para mahAtejasvI mANeka Adi divya ratnothI jaDita suvarNamaya mukuTa dhAraNa karelo che. aMga-upAMga divya ratnothI jaDita vividha prakAranAM AkarSaka AbhUSaNothI Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 tapAgacchAdhiSThAyaka vibhUSita che. temanA hAthamAM trizUla, Damaru, magara, aMkuza, nAgapAza, ratnamALA Adi Ayudho che. vAhana tarIke sAta sUMDhavALo airAvata gajarAja che. airAvatanuM aMga divya ratnajaDita suvarNanA aneka prakAranA alaMkArothI alaMkRta che. parama tAraka zrI AdIzvara paramAtmA sadA smRtipaTa para rahe te mATe jinAlaya AkAranI rAyaNavRkSanI zAkhAM dhAraNa karI che. mANibhadra vIra cosaTha yoginI, bAvana vIra ane vIsa hajAra sAmAnika devo tema ja kALA, gorA ane baTuka bhairava Adi devonA te svAmI che. nava hajAra airAvata jeTaluM emanAmAM baLa che. svayaM mANibhadrajI Indra mahArAjanA kathana mujaba temanAM traNa mukhya sthAno cheH (1) ujjayinI nagarImAM teozrIno janma thayo hovAthI kSiprA nadIne kinAre temanuM mastaka pUjAya che. (2) uttara gujarAtamAM vIjApura samIpa Avela AgaloDa gAmamAM teonuM dhaDa pUjAya che. (3) siddhapura pAsenA magaravADA mukAme teonI piMDI pUjAya che. rAjI , Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 345 'karmasiddhAnta ane jyotiSa - pU. AcArya zrI vijaya ratnabhUSaNasUrijI mahArAja karmasiddhAMta ane jyotiSa e banne bAbato sarvajJa-prarUpita che. A banne paraspara virodhI nathI paraMtu pUraka che. A vAta pU.A.zrI ratnabhUSaNasUrijI mahArAjazrIe khUba ja mArmika rIte dAkhalA-dalIla sAthe A lekhamAM prastuta karI che. ghaNAM varSothI prAcIna sAhityanA saMzodhana ane saMvardhanakAryomAM gaLADUba vyasta rahenAra pUjaya AcAryazrIe TUMkamAM paNa zubha-azubha karmonI thIyarI samajAvI che. Avazyaka jevI mahAna kriyA daramyAna ane pratikramaNa jevI pavitra kriyA daramyAna potAnA nivAsI kSetronA upadravo dUra karavAthI mAMDIne jJAnAvaraNIya karmone dUra karavA mATe zAsananA adhiSThAyaka devadevIonI anivAryatA hovAnuM daDhapaNe mAnatA pUjyazrI vartamAnamAM vividha dharmakAryo dvArA sArI evI zAsana-prabhAvanA pravartAvI rahyA che. pUjyazrI dvArA jJAna-prasAranA, dharmaprabhAvanAnA ane tIrthabhakti-jAgRtinAM kAryomAM uttarottara AgaLa vadhatA rahe e ja abhyArthanA. amArA paratvenI pUjyazrInI bhalI lAgaNI mATe paNa ame temanA atyaMta RNI chIe. - saMpAdaka ApaNA AtmA upara atyAra sudhImAM anaMtA karmo baMdhAyelAM che, tema ja samaye samaye satata navAM navAM karmo baMdhAtAM jAya che. e ja rIte jevAM karma jeNe bAMdhyAM hoya tevuM phaLa te te jIvone bhogavavuM paDe che. te uparAMta, kare tevuM pAme, vAve tevuM laNe-evI janasAdhAraNamAM paNa daDha mAnyatA rahelI che. A rIte jo karma mujaba ja badhuM thavAnuM hoya to pachI jyotiSanI zI jarUra ? dIkSA-pratiSThA aMjanazalAkA Adi mATe zubha muhUrta jovuM joIe, tenI paNa zI jarUra? jenAM jevAM karma haze tevuM tenuM thaze. uparAMta janmakuMDaLI uparathI amuka vyaktinuM jIvana amuka prakAranuM haze, e vagere je jovAya che tenI paNa zI jarUra? koIne zani naDato hoya to vaLI koIne rAhu ke maMgaLa naDato hoya che. A badhuM vaLI zuM? jenuM jevuM karma haze tevuM phaLa te bhogavaze. emAM vaLI zani ke rAhu zuM karavAnA? A rIte karma-siddhAMtavALAnuM kahevuM hoya che. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 . tapAgacchAdhiSThAyaka enI sAme jaina AgamomAM ja tIrthaMkara paramAtmAonA janma-kalyANaka vakhate dareka graho uccanA hatA, dIkSA-pratiSThA Adi zubha muhUrtamAM ja karavAM joIe. ema thAya to ja tenA prabhAve sakala saMghanuM, sakala prajAnuM ane ekaMdare sarva jIvonuM kalyANa thAya, upadravono nAza thAya, Apattio dUra thAya, e mujaba vidhAna karavAmAM Avela che. e uparAMta cauda pUrvadhara AcArya zrI bhadrabAhu svAmIjIe to je vakhate jene je je graha naDato hoya tyAre tenA nivAraNa mATe te te graha mujaba amuka-amuka bhagavAnano jApa - pUjA- bhakti Adi karavuM-e mujaba grahazAMti stotramAM pharamAvyuM che. zAntisnAtra Adi aneka vidhividhAnomAM nava grahonI pUjA karavAnuM paNa Ave che. to pachI A badhI bAbatonuM zuM? A rIte jovA jaIe to karmasiddhAMta ane jyotiSa baMne paraspara virodhI jaNAya che, jyAre hakIkatamAM evuM nathI. e baMne bAbato sarvajJa prarUpita che, eTale temAM virodha na hoya; saMvAda ja hoya. e saMvAda kaI rIte che te ApaNe zodhI kADhavuM joIe. eTale ke A paraspara virodhI lAgatI vAtano samanvaya kaI rIte thAya che, te zodhavuM joIe. hakIkate A baMne paraspara virodhI nathI paraMtu pUraka che. A vAta samajavA mATe pahelAM to ApaNe karma-siddhAntanI thoDIka mULabhUta vAto samajavI jarUrI che. karmo be jAtanAM baMdhAya che. (1) nikAcita karma (2) anikAcita karma. temAM je nikAcita karmo che te to je svarUpe baMdhAya te mujaba ja potAnuM phaLa jIvane Ape che ane jIvoe te ja mujaba tenuM phaLa bhogavavuM paDe che. tenuM phaLa jyAre bhogavI levAya tyAre ja te nikAcita karmo jIvathI chUTAM paDe che. AvAM karmono nAza karavA mATe to tenuM je phaLa hoya te bhogavavA sivAya chUTako ja nathI. emAM koI jAtanI vadhaghaTa paNa thaI zakatI nathI ke emAM koI jAtano pheraphAra paNa thaI zakato nathI. eTale evAM karmo mATe to tenuM phaLa bhogavavA sivAya bIjo koI paNa upAya kAragata nIvaDe tema nathI. bIjA prakAranAM je anikAcita karmo che te karmo baMdhAyA pachI paNa temAM pheraphAra thaI zake che; tenuM phaLa bhogavyA vinA paNa teno nAza karI zakAya che. te karmonuM parivartana paNa thaI zake che. eTaluM ja nahIM, AkheAkhuM punyakarma pApakarmarUpe ane pApakarma pucakarmarUpe pheravAI paNa jAya che. AvuM badhuM A jAtanAM karmomAM banI zake che. jaina Agama pramANe graho 88 che; paraMtu atyAre ApaNA vahevAramAM sUrya-caMdra vagere nava graho pracalita che. eTale ApaNe paNa e mujaba nava graho che, ema samajIne A vAtamAM AgaLa vadhazuM. A bAbatamAM AgaLa vadhatAM pahelAM ApaNe eka vyavahAru daSTAnta vicArIe. koI eka mANasa saDasaDATa potAnI moTara calAve che, temAM acAnaka lAla battI thaI jAya che ane tene potAnI gADI thobhAvI devI paDe che. AmAM lAla battIe teno hAtha jhAlIne kaMI tene aTakAvyo nathI. lAla battI hovA chatAM teNe gADI thobhAvI na hota ane AgaLa calAvI hota to lAla Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva battI kaMI tene aTakAvavA na Avata. to te lAla battIe karyuM zuM ? teNe to gADI calAvanArane phakta eTaluM sUcana karyuM ke - tuM have ahIMthI AgaLa vadhato nahi. jo tuM AgaLa vadhIza to tyAM bhaya che, eTale tuM muzkelImAM mukAIza, ane tane takalIpha paDaze. evI ja rIte janmakuMDalI dvArA graho ApaNane sArAnuM ke kharAbanuM sUcana kare che. eno artha e thayo ke te jIva evI jAtanAM karmo karIne Avela che, ke tene enI janmakuMDalI mujaba amuka amuka sAruM ane amuka amuka kharAba phaLa maLaze. te te phaLa maLavAno samaya paNa janmakuMDalI uparathI jANI zakAya che. arthAt janmakuMDalImAM rahela graho dvArA te jAtakanAM karmo kevAM che ? te kevAM kevAM karmo karIne ahIM Avela che ? e vagerenuM sUcana temAMthI maLe che. evI rIte muhUrtakuMDalImAM paNa temAM rahelA graho dvArA te muhUrtamAM thayela kAma aMge kevuM phaLa maLaze, te jovAya che. eno artha e thayo ke - te muhUrtakuMDalImAM rahelA zubha graho dvArA te muhUrtamAM thayela kAmanA prabhAve tenAthI saMbaMdhita jIvo evAM evAM sArAM kAryo karaze ke jenA prabhAve bhaviSya sAruM thaze; jo kharAba muhUrta hoya to temAM rahelA kharAba graho dvArA evuM sUcita thAya che ke - te muhUrtamAM thayela kAmanA prabhAve tenAthI saMbaMdhita jIvo evAM evAM azubha karmo karaze ke temAMthI teo du:khI thaze athavA to te sthaLamAM ke kaMpanI AdimAM jeo sArAM karmo karIne Avela hoya teo emAM joDAze ane kharAba muhUrtamAM thayela kAmamAM jeo azubha karmovALA hoya teo emAM joDAze, ane e rIte zubha-azubha karmavALA jIvonA karmanA prabhAve zubha ke azubha phaLa maLe, unnati ke avanati thAya, vikAsa ke vinAza thAya. A rIte karma--siddhAnta ane jyotiSa paraspara sahAyaka ke pUraka che, te ApaNe joI gayA; paraMtu muddAnI vAta e che ke emAMthI ApaNane phAyado zuM ? ane te kaI rIte ? ApaNe have A vAta vicArIe. 347 koI eka mANasane 12 mahinA pachI sarakArI takalIpha Ave tema che, evuM jyotiSa dvArA jANavA maLe che; paraMtu te jANyA pachI zuM ? jo te ema ja mAnIne besI rahe ke - mA2e 12 mahinA pachI ja sarakArI takalIpha AvavAnI che, ema jyotiSa kahe che; to te takalIpha bhogavavI ja paDaze. to pachI ene mATe to kAI upAya nathI. paNa, jene 12 mahinA pahelAM A vAtanI khabara paDI gaI, ke have 12 mahinA pachI mAruM evuM azubha karma udayamAM Avaze ke enAthI mArI upara sarakArI takalIpha Avaze. eTale jo huM atyArathI ja kAme lAgI jAuM ane e AvanAra azubha karmano nAza karI dauM to mAre e takalIpha bhogavavI ja na paDe. athavA to e AvanAra azubha karmane jeTaluM bane teTaluM nabaLuM karI nAkhuM to e karma jyAre udayamAM Ave tyAre tenuM azubha phaLa paNa khUba ja nabaLuM--haLavuM bhogavavuM paDe ane eTalI to mane rAhata thAya. A rIte jyotiSa tene mATe saiddhAntika rIte upayogI thaI zake che. azubha karmono nAza karavA mATe e mANasa je kaMI dayA--dAna, tapa-japa, vrata-niyama, Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 tapAgacchAdhiSThAyaka maMtra-sAdhanA, Adi kare te badhuM enA mATe, enAM azubha karmone DhIluM pADanAruM bane che. e azubha karma jeTaluM DhIluM paDe te mujaba tenA udayathI AvanArI Apatti paNa DhIlI-haLavI ja AvavAnI. te sivAya, azubha karmanA udayathI tene jo koIka takalIpha AvI gaI hoya to te paNa dayA-dAna Adi upara jaNAvelA upAyo dvArA karmano nAza thaI jAya, eTale tenAthI Avela te Apatti paNa ApoApa dUra thaI jAya. A rIte karma-siddhAnta ane jyotiSa ekabIjAnA paraspara virodhI nathI paraMtu pUraka ke sahAyaka che, e bAbata spaSTa thaI jAya che. A vAta barobara samajAI jAya to pachI bhagavAnanA zAsana upara AvelI Apattio ane jhaMjhAvAtothI rakSA karavA mATe, devI upadravonuM nivAraNa karavA mATe, avasare zAsananI prabhAvanA karavA mATe maMtrasAdhanA-tapazcaryA-dhyAna Adi dvArA zAsanasevAnA abhilASIzAsana sevaka-zAsana rakSaka, evA samyagu daSTi devI-devatAonI sahAya laIne ApaNe ApaNuM dhyeya siddha karI zakIe chIe. AvAM je devadevIo che temAM mANibhadravIranuM paNa sthAna atyaMta mahattvanuM che. A vAta barobara samajIne yogya puruSArtha karavAmAM Ave to atyAre paNa ApaNane devI tattvonI sahAya maLI zake tema che. e mATe AtmalakSI banIne uttama evo hitakArI ane kalyANakArI puruSArtha karIne sau potAnuM kalyANa sAdho e ja maMgala kAmanA. - yugothI jinabhakitane saMdeza ApatAM A jita-mahiro yA AtmA paMramA-bhakitamAM tanmaya ane tAmara banI jAya che jyAM dazanAtha nuM dila jaDAI jatuM hoya che. che Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva jaDacetana vicAra ane Atmopalabdhino mArga -pro. ke.DI. paramAra karma nahi, karmanI paraMparA toDavA..... duHkhane nahi, duHkhanI paraMparA toDavA.... maraNa nahi, maraNanI paraMparA toDavA... janma nahi, janmanI paraMparA toDavA.... pApa nahi, pApanI paraMparA toDavA 349 sanmati avazyaka nahi paNa anivArya che. atre A lekhamAM janme jaina nahi paNa satsaMge jaina banelA AtmArthI pro. ke.DI. paramAre bhAvuka zailImAM hRdayanI vINAmAMthI jhaMkRta thaI sarI paDelA zabdomAM vIra mANibhadranI kathAnA Alekhana sAthe mAMgaNI mUkI che sanmatinI. tanane tIratha karavA, manane maMdira karavA ane emAM birAjamAna AtmAne vItarAgI karavA A bhAvazailImAM lakhAyela lekha eka alAyadA ciMtanamAM cokkasa laI jaze. saMpAdaka zAzvata ane zAnta evuM caitanya bahurUpI che, bahuraMgI che, bahu--AyAmI che. hADamAMsanA A carakhAmAM zvAsocchvAsa dvArA cAlatI jiMdagImAM vIjaLInA keTakeTalA jhATakA lAge che ! kayAM kayAMthI vAvAjhoDAM dhasI AvI ulkApAta macAve che ! mana-mahAsAgaramAM vicArataraMgonA raMgo paLe paLe palaTAtA ja rahe che. kayAMka Aha to kayAMka vAha ! kayAMka vinoda to kayAMka viSAda ! kayAMka AnaMda to kayAMka AMsu ! kayAMka pAnakhara to kayAMka vasaMta ! AvuM AvuM to keTakeTaluM badhuM jaDa-cetana jagatamAM banatuM rahe che, ghaTatuM rahe che; paNa jIvanadhArA to caitanyanI eka ramata (play) mAtra che. samagra sRSTi e A ramatano anokho camatkAra che. astitva gUDha, rahasyamaya, akalpanIya ane ajJeya che. jANyA chatAM nathI jaNAtuM, pakaDamAM nathI AvatuM. prakRtinAM keTalAMya rahasyo parathI paDado UThI zakayo nathI, UThavAno paNa nathI. sadIothI A aMge ghaNA prazno carcAtA rahyA che. svarga-narka, bhUta-preta, AtmA-paramAtmA, pApa-puNya, pUrvajanma-punarjanma, baMdhana-mokSa vagere viSe vAdavivAda thatA rahyA. judA judA loko judI judI mAnyatAonAM mAdaLiyAM paherIne kahetA Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 tapAgacchAdhiSThAyaka rahyA, chatAM koI cokkasa ekamata sthApita thato nathI. jagatamAM bhautika ane AdhyAtmika ema be zAkhAo che. bhautika zAkhA jaDa padArthamaya che, zarIra saMbaMdhI che. tenuM ciMtana dehalakSI hoya che. devuM karIne ghI pIvo. thavAnuM hoya te thAya, basa mojamajA karo. maryA pachI kazuM ja bacavAnuM nathI. zarIrano nAza thatAM badhuM ja nAza thaI jaze. manuSyanuM mana e dehanI utpatti che. jo deha nathI to kaMI ja nathI. tethI zarIra saMbadhI sukha - sagavaDanI suvidhA zodhAI. te suvidhA ApanAra jJAna, vijJAna kahevAyuM. A vijJAne bhautika padArthonA vikAsa pAchaLa AMdhaLI doTa mUkI. pariNAme pArAvAra pIDA ane patana mAnavanA bhAgyamAM aMkAyAM. jaDanA panAre paDelA mAnavInI jiMdagI paNa jaDa banI. jaDa ane jaDatA sAme jAgatA rahevA AdhyAtmika zAkhAe bAMga pokArI. zarIrathI para thavA jaNAvyuM. enuM ciMtana dehathI pAralakSI banyuM. zarIra chUTayA bAda paNa je tattva rahe che, bace che, te tattva karmAnusAra gati kare che, navAM navAM khoLiyAM dhAraNa kare che, pharI pharI navAM navAM karmo bAMdhe che ane navA navA avatAra le che. ' jaDa saMge cetananA bhAva, khele cAra gatinA dAva.' Ama, cAra gatinA dAva khelatI cetanA, jaDa karmanA saMyogathI vizvamAM vividha vicitra ane viSamarUpe dekhAya che. dekhAya sAmAnya ane nIkaLe vizeSa ! hoya vizeSa ane lAge sAmAnya ! eka chatAM aneka,paNa tattva to " jUjave rUpa anaMta bhAse-" evI che A agocara tattvonI gocaralIlA ! eka nahi paNa corAzI lAkha jhabhalAM paherIne pharyA karavAnI enI A Adatano pAra koNa pAmI zake ? emAM A mAnava-jhabhalA (zarIra)nI to vAta ja zI karavI ? e dhAre to jhabhalAthI mukta banI zake, vinAzI vadhumAM avinAzInI ArAdhanA karI zake, saccidAnaMdanA sukhane mANI zake. A mATenI zodhe je viziSTa AtmalakSI jJAna ApyuM te adhyAtma kahevAyuM. paraMtu A bhautika ane AdhyAtmika jagatamAM parama rahasya to manuSya pote che. manuSya e vicArazIla prANI che. tenI pAse pazu-paMkhI-prANI-vanaspati-paththara tema ja anya jIvo karatAM vikasita mana che. eka manuSya ja potAnA mRtyu viSe vicArI zake che. mRtyu e parama varadAnarUpa che. tenA vicAra paNa lAbhadAyI nIvaDe che. mRtyunA vicArathI prazno jAge che : " zuM mRtyu bAda huM kharekhara marI jaIza? " kharekhara AtmA che? " " karmo anusAra gati thAya che ke nahi ? " zuM sAce ja paraloka che? " A praznonA javAba svayaM mumukSArUpe pUrNa rUpe sAcI niSThAthI meLavavA manuSya prayatna kare to kharekhara enA uttara maLaze. jAta-anubhava thaze. mRtyu ane tenA ciMtanathI ja dharma udbhave che. dharmanuM AcaravAthI eka uttama jIvana jIvavAnI kaLA prApta thAya che, je manuSya ke devagati ApI zake che ane tiryaMca ke narakagati nivArI zake che ane mokSaprApti karAvI zake che. manuSya e parama svataMtrata che. e saMsAranI cAra gatirUpa rastA vacce Ubho che. e Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 351 potAnA adhyAtma-uttama jIvana ane zubhakarmothI, manuSya tema ja devagati pAmI zake che, to nikRSTa jIvana ane azubha karmothI tiryaMca tathA nakaragatimAM jaI zake che. cAra gatinI pAra paMcama gati paNa che. paMcama gati zuddhabhAve thAya, dharma pasAye te samajAya. paMcamagati - yAne Atmopalabdhi - svasvarUpanI siddhine manuSya zuddha dharma vaDe ja pAmI zake che. tethI dharma e ja tAraNahAra che. tAraNahAra dharma e vastuno mULabhUta svabhAva che. vanyu sahAo dhammo." vastuno svabhAva e ja dharma che. dharma e jIvana che, jIvana e dharma che ane Atmopalabdhino e ja mArga che. dharma sAme karma che. karma jaDa che. karma karanAra cetana che. karma cetananA bhAva anusAra baMdhAya che ane bhAva manamAM thAya che. bhAva tevA bhavanuM nirmANa karanAra mAnava-mana che. e manane mahAna karavA mATenAM je kArya che, te dharma che ane dharmakArya mAnava zarIrathI thAya che. prabaLa puNyanI adbhuta dena samA A mAnava zarIramAM caitanya (AtmA)no vAsa ja adhyAtmano ujAsa che, dharmanI suvAsa che ane ziva-sukhano AvAsa che. jyAM najara jaDa dAgInA para che tyAM sudhI darzana mUrNita ane mithyAtva rahevAnuM paNa dAgInAnI pAra, daSTi dravya tarapha maMDAze tyAre te darzana sajAga thavAnuM. samyagu thavAnuM. A sajAga ane samyagu daSTithI asala oLakhAya che, parama pamAya che. pachI to jyAM jyAM najara jAya, tyAM tyAM enI ja yAda varatAya che. phariyAda rahetI nathI. dAgInAmAMthI mukti maLe che ane mUlyavAna dravya ApoApa prakAzI UThe che. A prakAzamAna tattva e ja dehamAM raheluM devatattva che. ene prakAzita karanAra zubha ke zuddha bhAvo che. zubha bhAvonI utkRSTatA ujjainamAM janmelA mANekazAha nAmanA mahAna mAnavImAM kevI pariNamI hatI ke jenA pariNAme mANekazAha, mANekazAha maTIne mANibhadradeva banyA! atItamAM DokiyuM karavA jevuM che.... prAcIna avaMtinagarInivAsI mANekazAha lokapriya ane rAjapriya zAha sodAgara hatA. kuLaparaMparAe teo mUrtipUjA ane paramAtmabhaktinA ananya upAsaka hatA. jo ke lokazAhanA thationA paricaye keTaloka samaya mUrtipUjAdithI vegaLA banyA hatA, paNa tapAgacchAdhipati AcAryapravara zrI hemavimalasUrijI mahArAjanA samAgamathI zaMkAnuM samAdhAna meLavI punaH mUrtipUjAdinA daDha anurAgI banyA. punaH samakitamULa bAravrata svIkAryA. roja aSTaprakArI pUjA tathA supAtranI bhakti khUba utsAhathI karavA lAgyA. pU. AcArya zrI hemavimalasUrijI mahArAja tyAMthI vihAra karatA karatA cAturmAsa mATe AgrA padhAryA. te samaye vepAra mATe mANekazAhanuM tyAM AvavAnuM thayuM. lAbhanuM kAraNa jANI rokAI jatAM gurumukhethI zrI zatruMjaya tIrthAdhirAjanuM mAhAbhya sAMbhaLavA maLyuM: " zatruMjayanI yAtrA charI pALatAM je kare, tyAM jaIne navANuM yAtrA kare, cauvihAra chaThTha karI Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 sAta yAtrA kare tathA rAyaNavRkSa nIce dhyAna dhare ane rAyaNamAMthI jo tenA upara dUdha jhare te manuSyono bhava parimita bane che. trIje sAtame ke AThame bhave temanI mukti thaI jAya che." zrI zatruMjaya tIrthanI yAtrAno vistAra pUrvaka mahimAM sAMbhaLatAM mANekazAhanA haiyAmAM yAtrAno utkaTa bhAva jAgyo. manamAM dRDha saMkalpa karyo," mAre paNa cauvihAra upavAsa, maunapaNe, aDavANe page cha'rI pALavApUrvaka navakAramaMtra ane AdIzvara dAdAnA smaraNa karatA karatA zatruMjaya tIrthanI yAtrA karavI. page cAlIne sidhdhAcala javuM." A daDha saMkalpa ane ucca bhAvanA pUrNa karavA gurunA zubha AzIrvAda lIdhA. cAturmAsa pUrNa thaye kArtika suda pUnamanA dine mAMgalika sAMbhaLyuM. ane mahAmaMtra navakAranuM smaraNa karI mANekazAhe yAtrA mATe prayANa karyuM. mArgamAM AvatA jinamaMdire devadarzana-pUjana, guruvaMdana tathA Avazyaka kriyAo bhAvollAsapUrvaka karatA. haiyAmAM zatruMjayanuM dhyAna dharatA ane manamAM namaskAranuM raTaNa karatA AgaLa vadhatA. AjanA saMsArI jIvonuM mana moTA bhAge bhAvathI rikta, raMka ane rukSa hoya che. tene bhAvathI bharapUra, samRddha ane snigdha karavAnI khUba ja jarUra che. duHkhanuM kAraNa viSama bhAvo che. jo te sama thAya to sarva sukha ja che. bhavanI bhAvaTha bhAMgavA, kaSAyonI kALAza kADhavA, AtmAnI utkrAnti pAmavA, zAzvata zAntine ANavA bhAva e to amRtarasa che. mANekazAhanA manamAM zatruMjayanI yAtrA karavAno bhAva jAgyo ane utkRSTa puNya tyAM ja baMdhAI gayuM. teo zatruMjayanI yAtrA karavAnA bhAvamAM evA nigmana banyA ke veraNa vagaDAmAM DAkuo temanA upara ekadama tUTI paDyA toya bhAna na rahyuM. DAkuonI rADa paNa kAne na paDI. kevuM bhAvathI vibhora mana yAtrAmAM ramatuM haze...! na tapAgacchAdhiSThAyaka DAkuo dvArA mANekazAha haNAyA. temanA zarIranAM mastaka, paga ane dhaDa judAM thaI gayAM.... to paNa jinazAsananA sAra samA navakAramaMtranA mana thatA raTaNa ane zatruMjaya yAtrAnA jIvatA jAgatA bhAvanA prabhAve, mANekazAha mRtyu pAmI cAsaTha indromAMnA, vyaMtarajAtinA eka indra banyA. aSTasiddhi ane navanidhinA mAlika banyA. cosaTha jogaNI ane bAvana vIronA adhipati mANibhadra (maNi = mANeka jevA tejasvI ane bhadra = sahunuM kalyANa karanAra) deva banyA.... ane deva te kevA ? zAsana upakArI samakita deva. utkRSTa zubha bhAvonI ahIM kevI pariNati batAvI che! zrI namaskAra mahAmaMtranI AvI asara, zrI zatruMjaya-yAtrAnuM AvuM mAhAtmya, tathA ucca bhAvo, dRDha saMkalpa ane anerI zraddhAnuM AvuM uttama phaLa kharekhara Azcaryajanaka che. kArya to pUruM thayuM ja nathI. zatruMjayanI yAtrA to thaI ja nathI; paraMtu haiyAmAM cAlI rahelA yAtrAnA bhAvonA AMdolanonuM anusaMdhAna kevuM uttamaphaLa meLavI Ape che ! 52mArthamAM jIva jevo bhAva bhAve che, te ja paLe tenuM kArya baMdhAI jAya che. bhAva ane karma Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva nokhAM nathI. karma bhAvathI prabhAvita che. pachI bhale te karma thoDA samaya pachI amalamAM Ave to paNa bhAvanuM bIja naMkhAtA karmanuM vRkSa cokkasa UgI nIkaLe che. mAnava paryAyamAMthI caitanyane sAMpaDelA devaparyAyamAM, zubha bhAvonI pariNita ja pariNAma pAmelI che. evA mANibhadradeva indra banyA che. tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti karatAM te mahAnapuNya upArjana kare che. kaparA ane kAramA A kaLikALamAM emanI sAdhanA khUba ja uttama ane lAbhadAyI nIvaDe che. emanI sevA-bhakti karanAranAM dhArelAM sahu kAma siddha thAya che. vighno vinAza pAme che. roga- zoka--duHkha-dAridra rahetAM nathI. icchAo pUrI thAya che. utkRSTa zraddhApUrvaka jApa karatAM temano sAkSAtkAra thAya che. sArAya jagatane sukha devA sadA jAgatA A sAcA devanI sevAthI sarva siddhi maLe che. sarva bhaya TaLe che, teo sadA sanmati Ape che. A sanmati e ja AtmopalabdhinuM amogha sAdhana che. Atmopalabdhi mATe, tanane tIratha karavA, manane maMdira karavA ane AtmAne devavItarAga karavA, joItI Avazyaka ane anivArya evI sanmati mANibhadradAdA pAse mAMgo....ane dAdAnA prabhAvathI darekane sanmati maLo... basa e ja eka maMgalamaya manISA. 353 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 tapAgacchAdhiSThAyaka UNROUTE Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S che che Fews ** 4 ja che vibhAga - 3 ::// ja s maMtro stuti stotro ane chaMdasAhitya zuM kAra; * zrI mANibhadradevanA maMtro, vidhi ane rahasya, chaMda racanAo, stuti-stotra sAhitya, cAlIsA ane bhakti gIto, AratI vagere * maMtra, taMtra ane dhvani : eka vaijJAnika vizleSaNa * zrI kSendravIrArthanam | * zrI mANibhadrajIno mahAna maMtra * kalikAlanuM kalpavRkSa-zrI mANibhadrajI * zrI mANibhadravIranuM kathAgIta ane bhakti gItonuM vaividhya * zrI mANibhadra yASTaka rAja TEGjIka M #5 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI riddhi siddhi yaMtra OM huM e nama: OM hrIM zrI zaMkhezvara pAzva nAthAya namaH OM I e nama: zAMti OM vara kanaka zaMkha vi6 ma OM hrIM' e namaH OM bhavaNa vaIvANa vyaMtara zAMti marakata dhana saMmiM vigata mohaM OM jo savANI vimANa vAsIyA OM zAMti saptati zataM jinAnAmuM OM hrIM zrI je kevI duTa. devA OM zAMti savA mara pUjitaM vaMde svAhA zrI te sarve uvase maMtu mama svAhA OM zAMti w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w OM zAMti OM zAMti zAMti OM zAMti huzrI Adi nAthAya nama: zrI vimala nAthAya nama: zrI ajita nAthAya nama: OMhuzrI anaMta nAthAya nama: OMzrI saMbhava nAthAya nama: OMzrI dharma nAthAya nama: hIMCIMhIM TvazrI abhinaMdana nAthAya nama: 3OMhuzrI zAMti nAthAya nama: hIMhIM TvazrI sumati nAthAya nama: zrI kuMthuM nAthAya nama: OMhuzrI padmaprabha nAthAya nama: TvazrI ara nAthAya nama: hIM huzrI supArtha nAthAya nama: zrI mallI nAthAya nama: huzrI caMdraprabha nAthAya nama: TvazrI munisuvrata nAthAya nama: OMzrI suvidhi nAthAya nama: TvazrI nami nAthAya nama: hIMhIM OMzrI zItala nAthAya nama: OMrvIzrI nemi nAthAya nama: OMrvIzrI zreyAMsa nAthAya nama: hUzrI pArzva nAthAya nama: zrI vAsupUjaya nAthAya nama: OMzrI mahAvIra nAthAya nama: hIM 2580| kSi | 15T 50] 20| 45 5 | 3 | 75 kSiI 5 | OM svA| hA 70[ 35 svA 60' 5 pipa 10| hA| 5 | 4 | zrI ahe nama: zrI ahaM namaH OM zrI ahaM namaH zrI ahaM nama: OMzrI ahaM namaH zrI arthe nama: kSipa OM svAhA zrI ahaM namaH 3 zrI ahaM namaH hihahahIM OMzrI ahai nama: zrIzrI zrIzrIzrIzrI OMzrI ahaM namaH OMOMOMOMOM | 7 zrI arthe nama: hIMThThIM OMzrI ahaM nama: zrIzrIzrIzrIzrIzrI 3 zAMti zAMti zAMti * * * * * zAMti zrI vAsupUjya svAmIne namastubhyam mama zAMti 3 OM zrI munisuvrata svAmInAthAya namastubhyam mama zAMti zAMti OMOMOM OMzrI rUSabha svAmInAthAya namastubhyam zAMti . zAMti huzrI zAMtinAthAya namastumyam zAMti OMhuzrI nemanA thAya namastubhyam zAMti OMzrI pArzvanAthAya namastubhyam zAMti zAMti zrI mahAvIranA thAya namastubhyam mama zAMti zAMti OMOMOM zrI covIsa tIrthaMkarAya namastu meM mama zAMti OMOMOMOM OMThuzrI goyama sidhamsa baddhassa labdhi akhaMDamAna saMkurU svAhA zrI gautama svAmI sarva labdhi nidhAnAya namaH OM zAMti OM zAMti kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA lipa OM svAhA kSipa svAhA kSipa OM svAhA kSipa 5 svAhA kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA kSipa OM svAda kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA kSipa 3 svAhA kSipa OM svAhA kSipa svAhA kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA lipa svAhA kSipa OM svAhA kSipa OM svAhA OM zAMti OM zAMti OM zAMti OM zAMti OM zAMti zAMti zAMti OM zAMti zAMti OM zAMti OM zAMti OM zAMti zAMti OM zAMti OM zAMti OM zAMti OM zAMti zAMti zrI AcArya (bhAnucadrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSya ratnanA panyAsa zrI subodhAvajaya mahArAja sAhebanA AzivAdathI AcAryazrI bhAnucaMdrasUrizvarajI ma. sA. nA jJAnabhaMDAramAMthI prApti. bhaktajanonAM saujanyathI Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 357 'zrI mANibhadradevanA maMtro, vidhi ane rahasya, chaMdaracanAo, stuti-stotra sAhitya, AratI vagere mAnavasamAjamAM moTA bhAganA manuSyo sukhanI prApti ane duHkhanI AtyaMtika nivRtti Icche che. te mATe purazcaraNo, prAyazcitto, maMtra, yaMtra, sAdhanA, upAsanA, stutio stotro vagere bhAre sahAyarUpa banI rahe che. punI poTi TU stotrama pujA karatAM ye AMtarika sanma sAdhanAmAM maMtrajapa ane stutistotro vadhu zIghratAthI ane jhaDapathI pudgalonAM jhALAM bALI nAkhavAmAM sAdhakane sahAyatA pahoMcADe che. prabhAvapUrNa stotramAM to aciMtya zaktio ne akhUTa bhaMDAra bharyo hoya che, jenA nitya paThana-pAThanathI karmakSaya dvArA mAnavIne maMgalamaya muktipada sudhI pahoMcADe che. temAMe sAdhu-sAdhvIone mAtra AtmakalyANanI sAdhanAnuM ja dhyeya ane lakSya hoya che. e lakSya mAtra mokSa hoya che. bhAvaratno ane mANiyaratno samuM A stotrasAhitya ApaNI AdhyAtmika ciMtanadhArAnuM pradhAna aMga che e kyAreya na bhUlavuM joIe. atre zrI mANibhadra yakSendranI sAdhanAmAM sahAyaka gupta ane pragaTa maMtro, vidhAno, upAsanA, rahasyo, stutio, stotro, gIto, chaMdo, AratI vagerenuM vizALa sAhitya prastuta che. paraMtu mAtra vAMcIne aMdhAdhuMdha kriyAo jAte karavA na mAMDavI. pUjyapAda AcAryo, upAdhyAyo, sAdhu-sAdhvIjIonA pUratA mArgadarzana nIce ja A sAdhanAo pUratI zarIra-mana-vANInI ane dezakALanI zuddhinI takedArI laI sAdhanabhajana karavAM. ghaNIvAra ekAdabe vAra ke dasa vAranA anuSThAna pachI paNa kAryasiddhi na maLe to ApaNI kayAka mayAdI rahI gaI haze tema mAnavuM athavA pUrvanA aneka janmonA duSTa ane malina ghAtI karmonA aMtarAyo vacce AvatA hovAnuM mAnI vadhu tIvratAthI sAdhanA karavI. vaLI A mANibhadradAdAnI sAdhanA mAtra ApaNA TUMkA gALAnA svArthasAdhana mATe na karatAM zrI jinezvara bhagavAnanI bhaktinI vRddhi mATe ane zrI tIrthaMkara bhagavaMtoe prabodhelA prazasta sarvocca dhyeyane pAmavA mATe tenAM purazcaraNa karavAM joIe. -saMpAdaka sAdhaka: pU. AcAryazrI vijaya-AnaMdaghanasUrijI mahArAja OM asiAusA namaH / zrI mANibhadra ! dizatu mama sadA sarvakAryeSu siddhiM // A maMtranI sAdhanA ravi, maMgaLa ke guruvAra hoya, eTale suda pakSamAM pahelo ravi, maMgaLa ke guruvAra hoya tyAre athavA suda pakSanI pAMcama, AThama ke caudasa tithi hoya tyAre AraMbha karavo. ema 21 ravi, maMgaLa ke guruvAre athavA pAMcama, AThama ke caudase AraMbha karIne pUrNa karavA. te Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 tapAgacchAdhiSThAyaka = = divase 21 mALA gaNavI ane vaccenA divasomAM eka eka mALA gaNavI. te divase jinamaMdiramAM snAtrapUjA, AMgI Adi karavAM. e pramANe jApa ane tapa karanAra aneka saMkaTomAMthI bacI jAya che. roga-zoka-duHkha ane dAridraya TaLe che. IcchAo pUrNa thAya che. zrI mANibhadradeva niyamA samakitadhArI deva che mATe jene dharmanuM vidhiyukta pAlana karanAranAM duHkho TALavA mATe saMpUrNa rIte te sahAyaka thAya che. OM hrIM zrIM klIM blIM krIM zrI mANibhadravIrAya, caturbhujAya ___ hastivAhanAya, mama kAmArthasiddhi kuru kuru svAhA // vidhiH aTTama ke traNa AyaMbila karI sADAbAra hajAra japa karavA, eka eka maMtre eka eka phUla kareNanuM caDhAvavuM. ema 1rA hajAra jApa karavA, savAzera ghInI sukhaDI caDhAvavI, dhUpa-dIpa akhaMDa rAkhavo. AhvAna, bhUmizuddhi, visarjana vagere gurumukhe jANI levuM. ISTadeva siddha thAya. dhAreluM kArya jarUra siddha thAya che. zrI maNibhadravacca -H: 7: pUrtata (traNa vAra bolIne nIcenA maMtrano AraMbha karavo.) OM namo bhagavate mANibhadrAya kSetrapAlAya kRSNarUpAya caturbhujAya jinazAsanabhaktAya navanAga sahasrAvalAya / / kiMnara kiMpuruSa gaMdharva yakSa rAkSasa bhUta preta pizAca sarva zAkinInAM nigrahaM kuru kuru svAhA mAM rakSa rakSa svAhA // vidhiH A maMtranA traNa divasamAM sADAbAra hajAra jApa karavA. AyaMbila athavA ekAsaNuM karavuM. brahmacarya pALavuM. govRtano dIvo akhaMDa karavo, pachI roja eka mALA gaNavI athavA trikAla eka eka mALA gaNavI. maMtra siddha thaze. game tevA bhUta-preta-vaLagADa nAsI jAya che. OM klIM klIM klIM mANibhadra ceTakAya sarvasiddhi karAya mama svapne amukaM darzaya darzaya svAhA // vidhiH dara besatA mahinAnA guruvArathI jApa zarU karavA. mANibhadra vIranI chabI sanmukha, uttara dizA tarapha ApaNuM moTuM rAkhI, chabInI vAsakSepathI tathA aSTaprakAranI pUjA karavI. AMbAnA pATalA upara sAthiyo ane tenA para zrIphaLa mUkavuM. lAla kareNanAM athavA lAla raMganAM phUla caDhAvavAM. roja rAtanA agiyAra mALA gaNavI. nava divasa sudhI gaNavI ne phakta maganAM ja nava AyaMbila karavAM. puruSanA hAthanI rasoIlevI. je vastunI mAgaNI karavI hoya te maMtrAkSaramAM (amuka) zabdanI jagyAe mAgaNInA zabdo bolavA. OM hrIM mANibhadra ceTakAya rudrAya mama aMtarAtmane AgaMtuka sarvasRSTiM darzaya svAhA / / Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 359 vidhiH ravivAre kALuM gajakaNa (kALuM kapaDuM), AMbAnuM lagabhaga be phUTa lAMbuM ane eka phUTa pahoLuM pATiyuM; eka zrIphaLa, lAla kareNanAM lagabhaga rara5 phUla roja levAM. A phUlamAMthI uparanA maMtrathI 108 phUla maMtrIne homa karavo. bAkInAM pUjAmAM vAparavAM. eka maMtra bolIne eka phUla sthApelA devane caDhAvatAM javuM. prathama snAnAdithI zuddha thaI, lAla vastra paherI, mAthe paNa lAla kapaDuM bAMdhavuM. laMgoTa paNa lAla rAkhavo. agarabattI paNa lAla rAkhavI. sAthe gUgaLano dhUpa rAkhavo, ghIno dIvo paNa akhaMDa rAkhavo. kerosInathI saLagAvelA kolasA dhUpamAM vAparavA nahIM. homa karavAmAM lAkaDAM AMbAnAM levAM. mANibhadranI chabI mUkavI. kALA raMgano kApaDano paDado chabInI pAchaLa karavo, bIjuM lAla raMganuM AcchAdana bichAvatAM pahelAM nIce jamIna para be bAju kiMkunA sAthiyA karavA ane vaccenA bhAgamAM kaMkuthI trikoNAkAra sAthiyo cItaravo. agarabattI ane dIvAsTenDa pAse paNa kaMkuthI nAnA sAthiyA karavA. Ama karyA pachI Asana para besavuM. pachI nIce pramANe pUjA karavI. AraMbhamAM sAdhake hAthamAM lAla kareNanuM eka phUla laI kaMku tathA cokhAvALuM karI ghInA dIvA upara mUkavuM, pachI dAdAjIne caDhAvavuM. pachI uparano maMtra bolIne zrIphaLa caDhAvavuM. A rIte eka eka maMtra bolI eka eka phUla dAdAne caDhAvavuM. maMtroccAra spaSTa manamAM thavo joIe ane pachI 108 phUlano homa eka maMtra manamAM bolavA pUrvaka karavo. A rIte jApa pUjA ane homa thAya eTale pUjAmAM besatAM pahelAM banAvI rAkhelI khIra devane dharAvIne khAI javI. jeTalI khAI zakAya teTalI ja banAvavI. bAkI rAkhavI nahIM. sAdhanAno AraMbha karyA pachI vacamAM UThavuM nahIM. khIrane eka vAsaNamAM dIvA pAse rAkhI mUkavI. pUjA-homa savAre thAya pachI rAtre ekavIsa mALA dararoja gaNavI. ekavIsa divasa sudhI e vidhi karavI eTale vIra siddha thaze. khAsa sUcanA maMtra cAlu karyA pachI 4-4 divase sAme bAMdhelA kALA paDadAnA kApaDa para ekadama tejasvit golAkAre prakAza bhUrA raMganA bihAmaNA jhabakArA dekhAvA lAgaze. koI koI dekhAvo paNa najare paDe te na samajAya tevA haze. bhayaMkara avAjo paNa thAya, kaMIka bhASAmAM lakheluM hoya tevuM dekhAya. paNa bIvuM ke bhayabhIta thavuM nahi ane UThavuM paNa nahi. jANe kaMI nathI, ema samajIne maMtra paNa cAlu rAkhavo. je thAya che te sArA mATe che ema samajavuM. nukasAna kadApi thaze nahi. ra1 divasa japa pUjA-homa karavA. maMtrasiddhi thaye alaukika madada maLe che. vyApAramAM, korTamAM tathA dATeluM dhana dekhAya, guma thayeluM paNa jANI zakAya. corano patto, sAmI vyaktinA mananA vicAro jANavAnI zakti vagere aneka siddhi e maMtrathI maLe che. A maMtra eka anubhavI pAsethI maLela che. ghaNAne anubhava thayA che. OM hrIM zrauM mANibhadrAya pUrNabhadrAya da: da: hI saH saH svAhA // -AhutimaMtra Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANibhadravIranuM svarUpa ane temanA camatkArika maMtro -prA. je. sI.desAI zrI mANibhadravIranuM svarUpa zrI mANibhadravIre pU. AcArya zrI hemavimalasUrinI samakSa potAnA svarUpanuM varNana A pramANe karyuM che - " indradeva thayo chuM. mAro zyAma varNa che. ajamukha (tudila) manohara, priyadarzana, manonmAna sahita hAtha-paga, nAka, nakha, jIbha ane hoTha lAla raMganA che. lAla ane tejasvI mugaTa meM dharyo che. jAta-jAtanA alaMkAro meM paheryA che. rAyaNavRkSanI zAkhA maMdiranA AkAranI mukha para dhAraNa karI che. te upara siddhAcalanA maMdiranI derI che, ane temAM AdIzvara bhagavAnanuM cihna che, jethI mArI AMkhanI sthira daSTi zrI AdIzvara bhagavAna upara rahe che. cha bhujAo che. trizUla, DamarU, mudgala, aMkuza ane nAga dhAraNa karyA che. airAvata hAthI mAruM vAhana che ane huM 64 jogaNI ane para vIrono adhipati banyo chuM. vIsa hajAra sArA sAmAnika devatAo che. e badhI ja riddhisiddhi pUjya gurumahArAjanI kRpAthI ahiMsA-saMyamatapa-vratanA pAlananA alaukika phalarUpe che. ane gurumahArAjanI kRpAthI avazya mAro mokSa thaze. guru mahArAjanA upakAranuM smaraNa karato huM mANibhadradeva magaravADA gAmanI najIkamAM temanI samakSa pratyakSa Ubho chuM." zrI mANibhadrajInA vividha maMtro 1. motIjharA mATeno maMtra - OM aiM hrIM zrIM klIM navapada hI zrI mANibhadrAya namaH // A maMtrano niraMtara jApa 1008 karavAthI tathA % kau kannau mANibhadrava ravIrA | A maMtrathI 108 vakhata paMcAmRtano homa karavAthI tathA zrI mANibhadrajInuM yaMtra (AkRti mATe juo mANibhadra yaMtra 1) gaLe bAMdhavAthI motIjharo maTI jAya che. . 2. mANibhadrajInI sAdhanAno maMtra : OM hrIM zrIM bhagavate zrI mANibhadrAya hA~ zrI kaNa kaNa klIM phaNa phaTa phaT svAhA // vidhi - guruvAranA divase bhUmi pavitra karI, lAla vastra, lAla mAlAthI, pUrva dizA tarapha besIne [ 1008] jApa karavo. 108 vAra paMcAmRta homa karavo. lAla mALA pravAlanI levI ane dararoja vijaya muhUrta gaNavI. mAlA 21-ekavIsa divasa sudhI dararoja gaNavI. pachI 21 -ekavIzamA divase paMcAmRta homa karavo. te homa karatAM madhyAhna vakhate zvetarUpe mANibhadra Ave te vakhate kahevuM ke "huM mAguM te Apo". te vAcA Ape je siddha che. vacanathI Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 361. bAMdhI laIne pachI manamAM je vastu dhArIe te lAvI Ape. satyameva. homa dUdha, dahIM, ghI, zrIphaLa (ToparuM) tathA madha-e paMcAmRtano karavo. 3. zubhAzubha jANavAno maMtra : OM klIM klIM klIM mANibhadra ceTakAya sarvasiddhikarAya mama svapne amukaM darzaya darzaya svAhA // vidhi -AMbAno eka pATalo sanmukha mUkI, tenA upara cokhAno sAthiyo kADhI, sAthiyA upara zrIphala tathA naivedha mUkavuM. pUrva dizA athavA uttara dizA sanmukha mANibhadranI chabI mUkI Asana upara besI jApa-rAtrinA 9 nava vAgyA pachI ajavALiyA (zukalapakSa) pakhavADiyAnA pahelA guruvAranA divasathI zarU karavo. jema bane tema vadhAremAM vadhAre thAya eTalA jApa karavA. dararoja 11-agiyAra mALA gaNavI. cha-sAta divasa maganAM AyaMbila karavAM, dhUpa ane dIvo akhaMDa cAlu rAkhavA, lAla kaNeranuM phUla caDhAvavuM. AyaMbilanI rasoI puruSanA hAthanI banAvelI hovI joIe, e bAbatanuM khAsa lakSa rAkhavuM. prathama savA lAkha-125000 jApa karavA, badhAye jApa banatAM sudhI rAtrinA karavA ane na banI zake to divase paNa jApa cAlu rAkhavA. cothA divase mANibhadrajI manuSya rUpe AvI pratyakSa darzana Ape, je joIe te mAga ema kahe. kAma paDe tyAre rAtre eka mAlA gaNI sUI rahevuM. mAlA gaNIne sUtA pachI bolavuM nahi. strIno saMga tajI devo. 4. zrI mANibhadrajIno maMtra : OM A~ hA~ kroM kSvIM klIM blU drAM drIM OM namo bhagavate mANi bhadrAya kRSNarUpAya caturbhujAya jinazAsanabhaktAya hili hili mili mili kili kili yakSakarmaH svAhA // 5. zAkinI nigrahakaraNa maMtra : OM namo bhagavate mANibhadrAya kSetrapAlAya kradamarUpAya caturbhujAya jinazAsanabhaktAya navanAgasahasrabalAya kiMnara kiMpurupa gaMdharva yakSarAkSasa bhUtapreta pizAca sarvazAkinInAM nigrahaM kuru karu pAtraM rakSa rakSa svAhA // vidhi -kALI caudazanA divase A maMtra 1008 vAra gaNavo. dIpa, dhUpa, phala vagere trIjA maMtranI vidhi pramANe jANavAM. 6. bhUtapreta nigraha karaNa maMtra - OM mANibhadrAya kapilarudrAya anaMtazAkinIsarvAya navanAgasahasrabalAya kiMnara kiMpuruSa gaMdharva yakSa rAkSasa bhUtapretapizAca sarva zAkinInAM nigrahaM kuru kuru pAtraM rakSa rakSa svAhA / / vidhi :- kALI caudazanA divase 1008 vAra jApa karavo. bhUta-pretathI grasita thayela vyaktine pANI maMtrIne pAvAthI athavA sAta vAra jhADo devAthI bhUta, pretathI grasita mukta thaI jAya che. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 tapAgacchAdhiSThAyaka 7. zubhAzubha jANavAno maMtra : OM A~ hauM klIM zrIM zrIM zrIM zrIM blU hA~ hI (drA~ drIM ?) OM namo bhagavate mANibhadrAya kSetrapAlAya kradamarUpAya caturbhujAya jinazAsanabhaktAya hili hili mili mili kili kili cakSurmayAya svAhA // vidhiH- rAtA siMdUranA pUtaLAnI sthApanA karavI, rAtI kaNeranAM phUla lAvIne dina 15 paMdaramAM 27000-sattAvIza hajAra jApa karavA. lobAnano dhUpa karavo, ghIno dIpaka karavo, rAtI mALAthI gaNavuM. lApazI zera 1, ghUgharI zera 1, vaDAM zera 1ii tathA talavaTa zera 1 sanmukha mUkavAM. homavidhi - dazAMza 2700-sattAvIsaso Ahuti devI. gUgaLa 1, kaNeranAM phUla raghI-3 cokhA 4 ane 5 dUdha A paMcAmRtano homa karavAthI deva pratyakSa thAya. jApanI zarUAta ravivAranA divasathI karavAnuM khAsa dhyAnamAM rAkhavuM. pachI niraMtara 108-ekaso ATha vAra A maMtra gaNavo. manamAM je vastuno vicAra karyo hoya teno javAba svapnamAM Ape. 8. zrI mANibhadrajIne pratyakSa karavAno maMtra : OM A~ kraoN hA~ hI ( drAM drauM ?) kSvI kSvIM klIM blU~ e~ hasauM OM namo bhagavate zrI mANibhadra kSetrapAlAya kRSNavarNAya caturbhujAya jinazAsanabhaktAya hili hili mili mili kili kili vasuyAya : 4: 8: svadA | vidhi :-A pramANenA mANibhadra kSetrapAlanA maMtrano ochAmAM ocho 10000-daza hajAra jApa karavo ane dazAMza homa karavAthI maMtra siddha thAya che. eka lAkha jApa karavAthI ane teno dazAMza 10000-daza hajAra homa karavAthI zrI mANibhadra pratyakSa thAya che. (" zrI ghaMTAkarNa-mANibhadra-maMtra taMtra kalpAdi saMgraha" mAMthI sAbhAra) zrI mANibhadra vIranA ArAdhanA maMtro (pratyeka maMtranI pUrve 10 navakAranuM smaraNa karavuM) 1. OM asiAusA namaH zrI mANibhadra dizatu mama sadA sarve kAryeSu siddhim / 2. OM hrIM zrIM klIM blIM krauM zrI mANibhadravIrAya caturbhujAya / hastivAhanAya, mama kAmArthasiddhiM kuru kuru svAhA // rU. zrI maNibhadrava : natu ! 4. OM namo bhagavate mANibhadrAya kSetrapAlAya kRSNarupAya caturbhujAya jinazAsana bhaktAya, navanAgasahasrabalAya, kiMnara, kiMpuruSa gaMdharva yakSa, rAkSasa, bhUta, preta, pizAca, sarva zAkinInAM nigraha kuru kuru svAhA mAM rakSa rakSa svAhA / Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 363 5. OM klIM klIM klIM mANibhadra ceTakAya siddhikarAya mama svapne amukaM darzaya darzaya svAhA // 6. OM hrI mANibhadra ceTakAya rudrAya mama antarAtmane AgantukasarvasRSTi darzaya darzaya svAhA / 7: OM hrIM zrI mANibhadrAya pUrNabhadrAya daH daH hrIM saH saH svAhA // pUjAno maMtra OM hrIM zrIM klIM zrI mANibhadra vIrAya hastivAhanAya, kSetrapAlAya viMzatisahasradevasahitAya sarva jIvahitAya jalaM candanaM puSpaM dhUpaM dIpaM akSataM phalaM naivedyaM yajAmahe svAhA // Ahuti-laghuma OM hrIM zrI mANibhadrAya pUrNabhadrAya da: daH hauM saH saH svAhA // baDA maMtra OM hrIM zrI mANibhadra indra ! sarva maMgala kAraka / pratyakSaM darzanaM dehi, macchaddhA prIti-bhaktitaH // 1 // vidyo dehi dhanaM dehi putraM ca putrikAm / kIrti dehi yazo dehi, pratiSThAM dehi ca zriyam // 2 // sarvaM me vAMchitaM dehi, sukhaM zAntiM pradehi me / vAde vivAde yuddhe ca, jayaM me kuru sarvataH // 3 // rAjyaM ca rAjyamAnaM ca, balaM buddhiM pravarddhaya / garbhasthaM bAlakaM rakSa, rAgobhyo rakSa bAlakAn // 4 // AdhiM vyAdhiM vipattiM ca, mahAbhItiM vinAzaya / ghAtakebhyastu mAM rakSa, divA rAtrau ca sarvadA apamRtyu prayogANAM, nAzato rakSa mAM sadA / daivIsaMkaTato rakSa, Akasmikavipattita: // 6 // zAkinI bhUta vaitAlAt, rAkSasAMzca nivAraya / vane raNe gRhe. grAme, rakSa rAjya-sabhAdiSu // 7 // iSTasiddhiM mahA siddhiM, jaya lakSmI vivarddhaya / tapAgaccha-nAyaka OM hrIM zrI mANibhadra vIraM // 8 // namo'stu te mama zAnti, tuSTi, puSTi RddhiM vRddhiM / siddhiM samRddhiM vazyaM rakSAM ca, kuru kuru svAhA // 9 // Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANibhadrajInA maMtro gajaratna samArUDhastapagacchasurakSakaH / yakSendramANibhadro'yaM, hantu pApamaharnizam // 1 // nuM hrIM zrIM klI mahAvIra, mANibhadra mahAbala / AdhiM vyAdhi vipattiM ca, mahAbhIti vinAzaya / / 2 / / yakSendraH svacchamUrttir jinapaticaraNAsevinAM siddhidAtA, ArUDho divyanAgaM munipativimalAnandasevApravINaH / kraoNNDAsyo divyarUpaH suramaNi-surabhikAmakumbhaissamAnaH, yakSaH zrI mANibhadraH pravizatu kuzalaM siddhi-buddhi samRddhim / / 3 / / (saMsana : pU. sA. zrI 55y||shrii ma. sA.) % zrI mANibhadravIra stotraH / -pUjya caturasAgarajI mahArAja mANibhadraM suraiH pUjyaM, nirjaraM saubhAgyadAyakam / bhadra sampAdakaM nityaM dravyArthaM samupAsmahe // 1 // artha- haMmezAM devothI pUjA karAtA, nirjarasukhane ApavAvALA tema ja haMmezAM kalyANa prApta karAvanAra zrI mANibhadrajInuM dravyopArjana mATe huM ArAdhana karuM chuM. svargAd bhaktajanaM vilokya, varado' bhUddhemasUrIzvaram / dharmasyAtyakarotpracAramamalaM vizve samaste tu yaH / / svAyattIkRtavAn guNodhavibhavairmohammadIyAdhipAn / tasya zrI mANibhadrapAdayugalaM dhyAye surairarcitam // 2 // artha- je svargamAMthI bhaktajana zrImAna hemavimalasUrijIne joIne icchita vara ApanAra thayA hatA tathA saMpUrNa jagatamAM dharmano zuddha pracAra karyo hato, tema ja mohathI garviSTha rAjAone potAnA guNasamUhonA vaibhavathI svAdhIna karyA hatA te zrImANibhadravIranA caraNakamalanuM dhyAna karavuM joIe. svargAttu yaM bhaktajanaM nirIkSya, varaH pradattaH kila hemasUrim / dharmopadezaH bhuvane pradattaH taM mANibhadraM namAmi // 3 // artha- jeNe svargamAMthI bhaktizreSTha AcArya zrI hemavimala sUrijIne joIne zreSTha varadAna ApyuM tathA jagatamAM dharmano upadeza Apyo, te mANibhadrane premathI satata huM namaskAra karuM chuM. - - Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yArAjazrI mANibhadradeva 365 samAgatya svargAt tribhuvanapatizcAtazaraNo / vareNodAmenAmRtarasarasitairma vacanaiH // tutoSAdau sUri vimalacaritaM hemavijayaM / namastasmai bhaktyA sukhada mANibhadrAya zirasA // 4 // artha- tribhuvananA svAmI, duHkhI puruSonA Azraya samAna zrImAna mANibhadravIra prathama svargamAMthI AvIne zuddha cAritravAna zrI hemavimalasUrine zreSTha varadAna sAthe amRta samAna premALa-mIThA vacanathI saMtoSa Apyo, te sukhadAyaka mANibhadravIrane premathI huM namaskAra karuM chuM. janita dhArmika vighnaghaTAzane ! surapate ! karuNAvaruNAlaya / hRdayavAMchita siddhakara prabho ! vitara me mANibhadra ! zivaM varam // 5 // artha- pragaTa thatA dharmanA vidanasamUho mATe vajU rUpa dayAsAgaranA sthAna rUpa devonA adhipati, manovAMcchita siddhi karavAvALA he prabhu mANibhadravIra! mane zreSTha sukha Apo. bhUta preto DAkinI zAkinI vA, duSTA devA rAkSasA vyaMtarAzca / nAmnA yasyA''yAnti zAMtinitAntaM, taddevezaM mANibhadraM namAmi // 6 // artha- jenA nAmathI bhUta, preta, DAkinI zAkinI tathA duSTa devo, rAkSaso tema ja vyantara devo vagere saMpUrNa zAnti pAme che, te devAdhIza zrI mANibhadravIrane huM namaskAra karuM chuM. ___ tapAgaccha rakSAkaraM jainadharme, navojjIvanasyAbhikartAramIzaM / prabhAmaNDalod bhAsivaktraM vizAlaM, dayAsAgaraM mANibhadraM namAmi // 7 // artha-jainadharmane viSe tapAgacchanI rakSA karanAra tathA tenuM navuM jIvana karavAvALA, vizALa tejomaMDalathI caLakatA mukhavALA, dayAsAgara zrI mANibhadravIrane huM namaskAra karuM chuM. ArohaNairAvaNapRSThabhAge, virAjamAnaM vidhukAntikAntam / varapradAtAramanantavIrya, zrI mANibhadraM zirasA namAmi // 8 // artha- airAvaNanI pITha upara beThelA candranA teja samAna suMdara bahu parAkramavALA tema ja varadAna ApavAvALA zrI mANibhadrane mastakathI namaskAra karuM chuM. zraddhAsrota: srAviNau yasya nityaM, sevAlagnau bhairavau kRSNagaurau / taM vighnAlidhvaMsakaM pUjyapAdaM, bhaktyudekAnmANibhadraM namAmi // 9 // artha-haMmezAM zraddhArUpa jharaNAne zravaNa karanAra baTuka tathA kALa bhairava sevAmAM lAgelA che, tevA viddhasamUhano nAza karavAvALA pUjyapAda zrI mANibhadravIrane atyanta prema pUrvaka huM namaskAra karuM chuM. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 tapAgacchAdhiSThAyaka vArAhavaktreNa suzobhamAnam-airAvaNArUDhamanekazaktim / sarvezvaraM bhadrakaraM vareNyaM, zrI mANibhadraM zirasA namAmi // 10 // artha- varAha jevA mukhathI zobhatA, airAvaNa upara beThelA bahu zaktivALA zreSTha, sarvezvara kalyANakAraka zrI mANibhadravIrane huM mastakathI namaskAra karuM chuM. yoginyazca same vIrAH sevAyAM yasya nityazaH / vidyamAnAstathAbhUtaM mANibhadraM namAmyaham // 11 // artha- jenI sevAmAM haMmeza yoginIo tathA vIro hAjara rahe che tevA zrI mANibhadravIrane huM namaskAra karuM chuM. gurjare'tha marau prathamo'bhavat, sakalamAnavapUjyataraH prabhuH / ravizazididhitidIptimukhazca, taM bhayaharaM mANibhadramahaM bhaje // 12 // artha-sakala manuSyane pUjanIya, sUrya-caMdranA teja samAna prakAzayukta mukhavALA je gujarAta ane mAravADamAM mukhya thayA, te bhayaharaNa zaktivALA zrI mANibhadravIrane huM bhajuM chuM. trailokyakIrti suravRndavandyaM, yatheSTasiddhipradamIzamAdyam / baddhaMjalirmaktiyutau nitAnto, bhajAmyahaM cetasi mANibhadram // 13 // artha- traNa lokamAM jeno yaza prasiddha che, tema ja deva samUhothI je vaMdana karAya che, te icchita siddhi ApanAra zrI mANibhadravIrane prema pUrvaka huM be hAtha joDIne sevA karuM chuM. sarvAmaraiH siddhijayA'bhilASaiH sAdhvaryate yasya padAravindam / tandevadevezamanantabhaktyA namAmi vIraM nanu mANibhadram // 14 // artha-saphaLatA ane vijaya cAhanArA sarva devalokothI jenuM caraNakamaLa sArI rIte pUjAya che, te devonA adhipati zrI mANibhadravIrane bhakti pUrvaka huM namaskAra karuM chuM. hindusikkhamatA muhammadamatA vA pArasIyAstathA / isAimatamAgatAzca puruSAstvanye'pi vai panthinaH // zraddhAbhAvamupAgatAstu paramaM yasyodguNeSvakSayaM / taM vande'khilalokamAnyavibhavaM zrI mANibhadraM prabhum // 15 // artha- hindu, zIkha, musalamAna, pArasI, IsAI vigere matavALAo.tathA te sivAya anya matAnuyAyIo jenA zreSTha guNothI atyanta zraddhAbhAvane prApta thayelA che tema ja samagra loka jenA aizvaryane prApta kare che, te mANibhadrasvAmIne huM vaMdana karuM chuM. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva yasya prasAdAjjagadIzvarasya nityaM manovAJchitasiddhirastu / bhavAmbudhau maMgalamAtanotu, zrI mANibhadraH sukhazAMtidAtA // 16 // artha je jagatsvAmI zrI mANibhadravIranA anugrahathI haMmezAM icchita phaLa manuSya prApta kare, te sukhazAnti ApavAvALA zrI mANibhadravIra saMsAramAM maMgaLane vistAro. 367 vandhyApi yA bhaktimavetya samyak dhyAnaM karotIha sutAptihetum / sutaM prayacchatyatikAntiyuktaM, tasyai dayAluH kila mANibhadraH // 17 // artha- game te strI premathI jene sArI rIte jANIne putra meLavavAnI icchAthI A jagatamAM dhyAna kare che, tene dayALu zrImANibhadravIra atyanta tejasvI putra Ape che. gajAzvasiMheratibhItibhItaH tathA bhajad vRzcika sarpadaSTaH / rogairanekairabhipIDito vA, majeta sukhArthaM bhuvi mANibhadramA // 18 // artha hAthI,ghoDA ane siMha vagerethI atyaMta bhaya pAmelA tathA vIMchI, sarpa vagerethI karaDAyelA, aneka rogothI pIDA pAmelAoe haMmezAM sukha mATe pRthvImAM zrI mANibhadravIra prabhune ja sevavA joIe. he deva me janmagatAnyamuni, duHkhAni dUrI kuru sarvathaiva / tvadIyapAdAmbujasevayaiva, yAsyAmi mokSaM nanu mANibhadra // 19 // artha-- he deva ! amArA janmanAM du:kho sarva prakAre dUra karo. tamArA caraNakamalanI sevAthI ja cokkasa huM mokSa pAmIza. na me sakhA bhUmitale'sti, kazcit tvattaH paro mohavinAzahetuH / tyaktvA kva gacchAmi bhavantameva, na me gatiH kvA'pi tu mANibhadra // 20 // artha-- he svAmin ! zrI mANibhadravIra ! A pRthvI para mAro koI mitra nathI. tema ja mohanAza karavAmAM kAraNabhUta tamArA sivAya koI nathI. Apano tyAga karIne huM kayAM jAuM ? mAro koI Azraya nathI. sutArthI bhajetputralAbhAya nityaM, gadArttazca nairogyamAptuM manuSyaH / mumukSustu mokSAya mokSaikahetuMH dhanArthI dhanaprAptaye mANibhadram // 21 // artha- putranI cAhanA karanAre putra meLavavA mATe, rogathI pIDAtA puruSo nIrogIpaNuM meLavavA mATe, muktinA cAhanAre mokSane mATe tathA dhananI icchAvALAe dhanaprApti mATe svAmI zrI mANibhadravIrane sevavA joIe. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 tapAgacchAdhiSThAyaka rAjye'bhisammAnakaraH kRpAluH kArAgRhAnabandhanamuktihetuH / devaH paro nAsti varapradAtA, zrI mANibhadrAdiha vizvamadhye // 22 // artha- A vizvanI aMdara rAjAnI samIpa sAruM sanmAna ApanAra, jelanA baMdhanamAMthI mukti apAvavAmAM kAraNabhUta, dayALu, icchita varadAna ApavAvALA zrI mANibhadravIra sivAya bIjA koI deva nathI. svaccha prabhAmaMDalazobhi, vizvaM vizvaikanAthaM navamaMjulAbham / bhadrArNavaM vidhnaharaikahetuM namAmi devArcitamANibhadram // 23 // artha- svaccha tejomaMDalathI zobhatA vyApaka vizvanA eka svAmI, navIna manohara kAntivALA, kalyANanA samudra samAna vighna dUra karanArA, advitIya kAraNabhUta devothI pUjAyelA zrI mANibhadravIrane huM namaskAra karuM chuM. yazovittavidyApradAtAramI'yaM, jagadavaMdanIyaM tapAgacchanArthama / pavitravrataM sarvadA'haM smarAmi dayAmbhonidhiM mANibhadrAkhyadevam // 24 // artha- yaza vidyA ane dravyane ApanArA tapagacchanA svAmI pUjya jagatuvandanIya, pavitra vratavALA, dayAsAgara zrI mANibhadravIra nAmanA devanuM huM smaraNa karuM chuM. lakSmIsAgarasUri pUjya caraNa ziSyo bhavattasya vai / yogyo bhojanidhirguNI samabhavat vikhyAta kIrtikSitau / tad vaMze kila kIrtisAgara iti prAbhRttapAgacchakaH / labdhaM vizvatalairguNairnijabhavaiH sthAnaM [pAdhyAyakam // 25 // artha - zrI lakSmIsAgarasUrinA pUjanIya caraNanA ziSya tathA pRthvImAM jenI kIrti prasiddha che tevA yogya bhojasAgara thayA temanA vaMzamAM vizvaprasiddha potAnA guNothI upAdhyAya nAmanI padavI jeNe prApta karI che tevA tapAgacchIya zrI kIrtisAgarasUri thayA. caturasAgara nirmitamasti yat-stavanamAzuphalapradamammutama / pratidinaM yadi bhaktiyutaH paThet manasi vAMchitamastu prapUritam // 26 // artha- zrImAnuM caturasAgare banAveluM A stotra AzcaryakAraka phaLa jaladIthI ApanAra che. je koI mANasa teno haMmezAM premathI pATha kare, to tene manovAMcchita phaLa avazya prApta thAya. zarakhagAMka nizAkaravatsare, caturasAgara nirmita saMstavam / paThati yaH satataM supavitrita: sa labhate bhuvi vAMchitamadbhutam // 27 // Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 yakSarAjazrI mANibhadradeva artha- vikrama saMvata 1995nA vaizAkha sudi 5 nA dine zrImAn caturasAgare A stotra banAvela che. je mANasa haMmezAM A stotrano pATha kare te pRthvImAM icchita phaLa meLave che. zrI mANibhadra yakSendra stotra | -pU. paMnyAsazrI muktivimalagaNi zrImattapAgaNa-nabhogaNatApanAbhaiH, zrIhemapUrvavimalAbhidhasUrivaryaiH / jJAnAMcitaiH prasamavAptamahodaya zrIH zuddhaH sadA jayati sanmaNimANibhadraH // 1 // saddakSayakSavara nirjara nirjareza bhAsvatpratApa paripUrita-digvibhAgaH / sugrAma- samagara vATaka saMsthito yaH bhadraprado bhavatu sanmaNimANibhadraH // 2 // zvAsa-jvara-kSaya-kaphogra bhagaMdarArti, zleSmAtisAra - kujalodara - kAsamukhyAH / hogA: prayAMti vilayaM smaratAM janAnAM, jIyAtsadA jagati sanmaNimANibhadraH // 3 // matabhasiMha maNirAjadavAnalogra-yuddhAMbunAyaka mahodara baMdhanAnAM / bhItirnavaiyadabhidhAM smaratAM janAnAM bhadraprado bhavatu sanmaNimANibhadraH // 4 // prapeta bhUtakapizAca kudRSTi zAkinyudgADha- mudgala - balapravinAzavIraH / yaH kSetrapAlamukhagaNAdhinAtho, doSAn vinAzayatu sanmaNimANibhadraH // 5 // AnaMda lakSmivara vANi surAjyarAji, vAlabhya bhoga mahimAdi nidhAnadAyI / saMpUrNa nirmala yazaH susamRddhi vRddhi-vRndaM karotu satataM varamANibhadraH // 6 // satkIrtivIra sumahodaya satpramoda ratna prakAza guNa varga bhRtAM bhavInAM / zrImattAvimalagaccha susaMsthitAnAM kuryAcchubhaM tridaza - sanmaNimANibhadra // 7 // saddAna dArya sudayA subhagatvabhAjAM sanmukti pUrvimalamArga samutsukAnAM / zrImajjinezvara sudharmapavitracittaH dadyAtsukhaM ca satataM harimANibhadraH // 8 // saMvaccandra haMyAMka somakamite (1971) pauSAhamAse site pakSe sannavamIdine bhRgusute vAre ca tadgrAmake / prApyAjJAM svaguroH sumuktivimalenAzu praklRptaM mudA, stotraM maggaravATake vijayatAM yAvanmRgAMkAruNau // 9 // 369 zrI mANibhadrajInA stotranA 9 zloko // 1 // OM hrI~ zrI~ mANibhadra indra ! sarvamaMgalakArakaH / pratyakSa darzanaM dehi macchuddhA prIti-bhaktitaH vidyAM dehi dhanaM dehi putraM ca putrikAm / kIrtiM dehi yazo dehi, pratiSThAM dehi ca striyam // 2 // sarvaM me vAJchitaM dehi, sukhaM zAMtiM pradehi me / vAde vivAde yuddhe ca jayaM me kuru sarvataH // 3 // rAjyaM ca rAjyamAnaM ca balabuddhiM pravarddhaya / garbhasthabAlakaM rakSa, rogebhyo rakSa bAlakAn // 8 // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 tapAgacchAdhiSThAyaka AdhiM vyAdhiM vipattiM ca, mahAbhItiM vinAzaya / ghAtakebhyazca mAM rakSa, rAtrau divA ca sarvadA // 5 // apamRtyu prayogANAM, nAzato rakSa me sadA / daivI saMkaTato rakSa, Akasmika vipattitaH // 6 // zAkinI bhUta vaitAlAn rAkSasAMzca nivAraya / vane raNe gRhe grAme, rakSa rAjya sabhAdiSu // 7 // iSTa siddhiM mahA siddhi, jaya lakSmI vivarddhaya / tapAgaccha-nAyakaM OM hrI zrauM mANibhadravIraM // 8 // namostu te mama zAtiM tuSTiM puSTiM RddhiM vRddhiM / siddhiM samRddhiM vazyaM rakSAM ca, kuru kuru svAhA // 9 // zrI mANibhadra vIra stotra OM namAmi mANibhadraM, vaMde vIraM mahAbalI / vipattikAle mAM rakSa rakSa mAM deva ! mANibhadre // OM A~ kroM hI maMtrarUpe, mahAbalI rakSaM sadA / mAM zaraNaM zaraNaM tava, rakSa mAM deva ! mANibhadre / / bhrAM bhrIM dU~ bhra: maMtrarUpe, tava bhakti prabhAvataH / pratyakSaM darzanaM dehi, rakSa mAM deva ! mANibhadre // dharmArtha kAma mokSaccaiva, kAmadAtR sukhasaMpadA / mahAbhIti vinAzaya, rakSa mAM deva ! mANibhadre // jhA~ jhauM jhU jhaH maMtrarUpe, tava zarIraM suzobhitaM / strA~ saH te tu pratyakSaM, rakSa mAM deva ! mANibhadre / / sukhaDI zrIphalaMzcaiva, kAmadaM mokSadaM tathA / AdhiM vyAdhiM vipattiM ca, rakSa mAM deva ! mANibhadre // rAjabhayaM corabhayaM nAsti, na ca sarpaNa Dasyate / sarva maMgalakAraka deva, rakSa mAM deva ! mANibhadre // (saMhasana) yakSendraH svacchamUrtirjinapaticaraNA''sevinAM siddhidAtA ArUDho divyanAgaM munipativimalAnandabhaktaH pravINaH / kroDAsyo divyarUpaH suramaNisurabhIkalpakummaiH samAnaH vIrendraH mANibhadraH pradizatu kuzalaM buddhisiddhisamRddhim / / MCNGIN RAKHAND VWS birasA (AVAT Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 371 magaravADA maNibhadra vIra cAlIsA racayitA pa.pU. gacchAdhipati A. ma. zrI darzanasAgarasUrIzvarajI mahArAja sA., pU. A. zrI. nityodayasAgarasUrIzvarajI ma. sA. ke ziSyaratna jApa-dhyAnaniSTha pravacanakAra __ pU. A. zrI caMdrAnanasAgarasUrijI ma. sA.. zrI maNibhadravIra magaravADA tIrtha paricaya cAlIsA dohA maMgalamaya maNibhadrajI, maMgala tIrtha mahAn / pratyakSa darzana kIjiye, magaravADA zubhasthAna // 1 // paMcama Are pragaTI jayoti / jhalahala-jhalahalatI ikalauti // 1 // nagara ujjaina janma hai pAyA / mANakazAha nAma dipAyA // 2 // jinapriyA jananI hularAyA / dhArAnagarI lagana karAyA // 3 // ratipriyA patnI mitabhASI / prabhupUjana darzana abhilASI // 4 // guruvANI - Atama abhyAsI / jApa-dhyAna se ho avinAzI // 5 // zatrujaya giri mahimA sunAI / gurugama se zuddhabhAva jagAI // 6 // ulaTabhAva siddhAcala meTaM / aMtara ari darzana karI meTra |7|| isI Aza se cale darzako / anahada pAyA Apa harSa ko // 8 // magaravADA jaMgala meM Ae / coroM ne hai ghAta sajAe // 9 // kara prahAra tana TukaDe kAne / zAha bhAva aMtara zubha lIne // 10 // zubha pariNAme mRtyu pAye / vyantarendra cha8 kahalAye // 11 // mithyAmati bhairava maDakAyA / A kara ke utpAta macAyA // 12 // zAMtisomasUri darzana dInA / satare sau meM sthApana kInA // 13 // magaravADA pratyakSa hai Aye / mithyA bhairava dUra bhagAve // 14 // tapAgaccha kA biruda dharAyA / jinazAsana kA gaurava gaayaa| // 15 // nagara ujjaina zira pUjIje / manahara mAlava deza kahIje // 16 // AgaloDa meM dhaDa thApI je / gurjarabhUmi zAna kahije // 17 // magaravADA meM pinDI pUjA |aisaa deva nahIM kahIM dUjA // 18 // Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 tapAgacchAdhiSThAyaka jApa dhyAnasu jhaTa A jAve / bhakta bhAvanA icchita pAve // 19 // maNibhadra hai vIra prabhAvI / roga zoka meTo nita dhyAvI // 20 // zraddhA parvaka phero mAlA / jinavANI kA pI lo pyAlA // 21 // duniyA meM jisakA nahIM koI / usakA sAthI vIra ja hoI // 22 // nAbhikamala AvAja utthaaii| sacce dila se araja sunAI // 23 // jo nara deza videza jAtA / una ke dila meM milatI zAtA // 24 // lakSmI kI lIlA lahalAtA / usakA rakSaka vIra vidhAtA // 25 // jahAM jAtA vahAM sukha hI pAtA / haradama maNibhadra guNa gAtA // 26 // bhUta preta vyaMtara saba mAge / dharma dhyAna meM sanmati jAge // 27 // putra sambandhI prIti pAve / sevA bhAva sadA upajAve // 28 // caturvigha zrIsaMgha vikhyAtA / tapAgaccha kA biruda dharAtA // 29 // jina zAsana ke ho ujiyArA / zAsana rakSaka deva hamArA // 30 // daridra dAnavatA miTa jAve / sukha saubhAgyatA nAma kamAve // 31 // vaMdhyA putravatI bana jAve / sakhiyAM hai hAlariyuM gAve // 32 // maNibhadra mahA zaktizAlI / jAya na inakA darzana khAlI // 33 // bheTo bhAva thakI naranArI / vipadAyeM miTa jAve sArI // 34 // prAtaH zAma cAlIsA gAvo / iha bhava-parabhava saMpata pAvo // 35 // maNibhadra gaja kI asavArI / subaha zAma samaro naranArI // 36 // deva anupama samakitadhArI / vyaMtara indra jAU~ balihArI // 37 // magaravADA meM haradama rahatA / bhaktoM ko sandeza sunAtA 1 // 38 // maNibhadra sabakA rakhavAlA / avadhijJAnI Apa nirAlA // 39 // jo koI samare vIra dayAlA / saba kA kAma banAne vAlA . // 40 // (1) do hajAra ekAvane, comAsA guru sAtha / prathama varSI dAdAguru, hRdaya baso he nAtha ? (2) darzanasAgara gurukRpA, nagara khuDAlA mAya / nityodayasAgara taNo, candrAnana nita gAya // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva zrI mANibhadrajInAM bhaktigIto pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya jagavallabhasUrIzvarajI ma. sA. zrI mANibhadra yakSarAjanuM bhaktigIta ( rAga : he trizalAnA jAyA.........) mANibhadra manohArI, sura samudAya majArI, mANibhadranuM pUjana karatAM, samakita teja apArI..... mANibhadra0 sUri-uvajjhAya ne sAdhu saghaLA, samakitI naranArI, jinazAsana ArAdhaka saunA, sakala samIhitakArI; caUviha saMgha prabhu vIra kero, tAsa upadrava hArI... mANibhadra // 1 // yakSanikAya zUrA zubhakArI, iMdra tame upakArI; rAjezvara diladhArI; vIza sahasa sAmAnika suranA, cosaTha jogaNI bAvana vIranA, agresara adhikArI...... mANibhadra // 2 // zraddhA dharI jinabhakti karIne, je karatA tuja yArI; japa-pUjA ne dhyAna stotrathI, tuja sevana hitakArI; palaka mAtramA vAMchita detI, tuja zraddhA bhavahArI..... mANibhadra ||3|| je vache te saMpada pAme, tuja yoge naranArI; Apada TALI, samakitakArI, rakSaka kSemaMkArI; bhava aTavImAM sAtha tamAro, ho ahoniza guNakArI...... mANibhadra // 4 // zubha guruyoge, puNyaprayoge, prabhu pratiSThAkArI; mahotsavamAMhI vighnarahitatA, mAMge tuja pUjArI; khamajo ama aparAdha saMghane, sahAya karo sukhakArI...... mANibhadra // 5 // zrI mANibhadra yakSarAjanI AratI ( rAga : he zaMkhezvara svAmI, prabhu jaga aMtarayAmI) jaya jaya nidhi.... he jaya mANika devA, jaya mANika devA... harihara brahma puraMdara (2), karatA tuja sevA... he jaya // 1 // tuM virAdhivIra he devA, tuM vAMchitadAtA.... devA.... tuM vAMchitadAtA; mAtapitA sahodara tu... (2), svAmI jagatrAtA... he jaya || 2 || 373 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 tapAgacchAdhiSThAyaka % D hari kari baMdhana udadhimojA, phaNidhara ari analA devA phaNidhara arianalA; ___ tuja nAme nAse (2), sAte bhaya sabalA...he jaya // 3 // DAka trizUla ne phUlanI mALA, pAzAMkuza chAje ... devA ... pAzAMkuza chAje; __ aka kara dAnava mastaka (2), ama SaTabhuja rAje...he jaya // 4 // tuM bhairava che vaLI tuM kinnara, tu jagamahAdIvo.. devA.. tuM jaga mahAdIvo; kAma kalpataru dhenu..... (2), tuM prabhu ciraMjIvo...he jaya // 5 // tapAgacchanA adhipati sUri, dhyAve tuja dhyAnaM...devA... dhyAve tuja dhyAnaM; mANibhadra bhadraMkara (2), AzA visarAma ...he jaya // 6 // saMvata aDhAraseM ne pAMsaTha, zrI mAdhavamAse... devA... zrI mAdhavamAse; dIpavijaya kavirAyanI (2), pUro sarva Aza ...he jaya // 7 // zrI mANibhadra yakSarAjanuM bhaktigIta (rAga : AMkhaDI mArI prabha harakhAya che.......) devatA zodhyo jaDe nA A jage mANibhadra tuja bhakti vyApI rage rage...... saMgha upara Apatti AvI je same.....; tyAre te nija sattvathI TALI tame....; jyoti tArI mukhaDA upara jagamage ... devatA ..... vicaraMtA sUrihemavimala AvI maLyA....; tyAre sanmukha AvI tame jaLahaLyA ....; vacana dIdhuM teM sahAyataNuM jIvana lage... devatA ..... aTThamatapa ArAdhI jApa japo tame......; dvAdazasArdha hajArane dharmalAbho tame......; tava AziSe zAsana vyApyu rage rage... devatA ..... tapagacchamAM nava sUripada je pAmatA; tAsa mukhethI AzI sahoniza kAmatA; paracA pUraNa mUratane lAguM page... devatA ..... saMgha caturvidha rakSaNakara vighanaharA; mANibhadra yakSeza maLo kAmitakarA; dejo darzana pratyakSe mujane prage... devatA .. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 375 yakSarAja mANibhadrajInI prArthanA-gIta ( rAga : koNa bhare koNa bhare... koNa bhare......) rakSA karo..... rakSA karo..... rakSA karo re..... mANibhadra yakSarAja rakSA karo re.....; pApa haro..... du:kha haro..... moha haro re, mANibhadra yakSarAja rakSA karo re zraddhA dharIne prabhu bhaktimA lAgato, bhakti karIne zuddha samakita huM mAMgato; samakita ApIne mane sahAya karo re .... mANibhadra.... (1) deva arihaMta bhava tAraka ArAdhavA, nigraMtha guru zuddha saMyama upAsavA; rahejo hajUra nitya sahAya paro re.... mANibhadra.... (2) yakSanikAya sura iMdra tuM bhalero, akAvatArI prabhubhaktomA vaDero; dravyabhAva bhakti yoga vighna haro re.... mANibhada.... (3) saptasUMDha dhArI nAga upara birAjato, Ayudhayukta SaDhastarUpa dhArato; durita nivArI bhakta Aza pUro re.... mANibhadra.... (4) vaktra varAhanuM dhAryu tame devatA, bhakto upAsI tuja AzIrvAda levatA; bhadra kalyANa sukhakAra kharo re.... mANibhadra.... (5) zakti anokhI deva saMgha zirachatratu, tArA prabhAve nUra saMghataNu vAdhatuM; jAgato tuM jakSarAja jyotidharo re.... mANibhadra.... (6) stuti tapAgacchanA rakSaka tame cho mANibhadra sukharA prabhubhaktanI pIDA harIne sarvadA jagamitakarA vIza sahasa suranA adhipati cho, deva aka ja bhavadharA AgAmI bhavamAM mokSaprApaka ApanA zaraNA kharA / SaDahastadhAraka hastivAhana zUkara mukha dhAraka tame jamaNe gadA trizUla ane varadAna dAyaka cho tame / DAbe bIjorU DamarU ne vaLI nAgapAza dharA tame yakSeza mANibhadra AzApUraka sahunA cho tme| Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 zrI mANibhadrajInI chaMdaracanAo zrI kavinabhAI zAha - bIlImorA mAnava jIvanamAM sukhanI sAthe duHkhano paNa samanvaya sadhAyelo che. pUrvanA puNya pratApe vyaktine bhautika jIvananI suvidhAo maLavA chatAM kaMIka khUTatuM hoya che, jIvananI AkAMkSAo pUrNa karavAnA prayatno thAya chatAM sariyAma niSphaLatA maLe tyAre moTA bhAganA mANaso deva-devIonI upAsanA, maMtrano jApa ke nimitta kahenArano Azraya le che. nimittaka karatAM paNa pragaTa prabhAvI deva-devIonA upAsakonI saMkhyA vRddhi pAmI che. jema jema bhautikavAdanI prabaLatA vadhaze tema tema AvI upAsanA ane dharmanI ArAdhanAmAM paNa ghaNI moTI saMkhyAmAM loko joDAze. deva-devIonI vAta Ave tyAM camatkAra avazya hoya che. mANibhadranI upAsanA pratyakSa ane najIkanA bhaviSyamAM manovAMchita pUrNa kare che. Aje emanA bhAvika bhaktonI saMkhyA vizALa che. mANibhadranA chaMdamAM emano vizeSaNayukta paricaya thAya che. keTalAMka vizeSaNo namUnA rUpe joIe to ciMtAmaNiratana, citrAvela, moTo marda, aSTabhayanivAraka. emanI upAsanAthI duHkha-dAridra-roga nivAraNa-manovAMchita pUrNa thavAM, saubhAgyaprApti, yazavRddhi, vepAravRddhi, vyaMtara nikAyanA devono trAsa vagerethI mukti maLe che ne aMte jIvanamAM zAMti prApta thAya che. ghaNAM devadevIo che chatAM mANibhadra samAna deva A kaLiyugamAM anya koI nathI. kavinA zabdomAM nIce mujaba abhivyakti thaI che : '' harihara deva ghaNAI hoya kalImeM tuma sarIkhA nahIM koI " -aDasaTha tIrathanI yAtrA samAna mANibhadrane bheTavAthI lAbha thAya che. " kavie kaLaza--racanAmAM mANibhadranA guNa gAyA ema jaNAvavA mATe zabdAnuprAsanI viziSTa racanA dvArA mANibhadra pratyeno bhaktibhAva pragaTa thAya che. tapAgacchAdhiSThAyaka guNa gAyA gaTTagaTTa anna dhana kapaDAM Ave, '' guNa gAyA gaTTagaTTa pragaTa ghara saMpadA pAve. " bhaktajanonI manokAmanA pUrNa karanAra mANibhadradevano sAkSAtkAra thAya che. A rIte uparokta chaMdamAM mANibhadrano mahimA gAvAmAM Avyo che. mANibhadrano vizeSaNayukta paricaya prabhAva ne camatkAranuM nirUpaNane karIne tenA pratye bhaktibhAva pragaTa thayo che. janasAdhAraNamAM A deva pratyenI bhaktinuM pramANa vizeSa che. chaMdanI bhASA gujarAtI che chatAM hindI zabdaprayogo paNa dhyAna kheMce che. sIdhI sAdI vANImAM chaMdaracanA dvArA mANibhadrano mitAkSarI paricaya kalAtmaka bane che. chaMda racanAo samAna saMskRtamAM stotra sAhitya che temAM paNa prabhunI stuti, mahimA guNagAnanI sAthe emanI upAsanA-bhaktithI aihika ane pAralaukika aMte mokSasukha prApta thAya che tevo ullekha thayelo che. ajJAnatAne kAraNe aihika icchAothI upAsanA karIne daza Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 377 dAMtane durlabha mAnava vRthA gumAvI de che. gurugamathI ajJAnatA dUra karIne upAsanAno hetu samajavo joIe ne AcaraNa karavuM jarUrI che. aihika sukha maLyA pachI dharmamAM pravRtti vadhAravI joIe tene badale ArAdhanA vadhatI nathI paNa bhautika sukhamAM samaya vyatIta thAya che. eTale sujJa bhavyAtmAoe bhakti ke upAsanAnA dhyeyane samajIne AbhAnA zAzvata sukha prati vizeSa pravRtti thAya te ja iSTa che. zrI zivakIrti muni viracita zrI mANibhadrajIno chaMda- 1 zrI mANibhadra sadA samaro, ura bIcameM dhyAna akhaMDa dharo; japiyAM jayajayakAra karo bhajiyAM sahu nitya bhaMDAra bharo ---1 je kuzaLa kare nAma ja liyAM, AnaMda kare deva Aza kiyAM: saubhAgya vadhe jaga sahasa guNo, dila sevyA ke prabhu jaza guNo. --- ariyaNa saha aLagA bhAge, viruA verI jana pAya lAge. saMkaTa zoka viyoga hare, uNa velA Apa sahAya kare. bhUta bhayaMkara sahu bhAge, jakSa jogaNa sAyaNa navi lAge; vAya corAzI jAya alagI, lakSmI sahu Apa mile vegI. ---4 gula pApaDiyAM guruvAra dine, lApasiyAM lADu zuddha mane; dhUpa dIpa naivedya dharo, AThama caudasa pUjA avazya karo. ---5 jehane dina prati jApa sadA, tasa supanAMtarameM pratyakSa sadA; japiyAM sahu jAye ApadA, koI maNA ghare rahe na kadA. --- muhamada sAru tame jaza, guNakariyo jisAyara syo guNatame bhariyo; zrI dInAnAthajI dayA karo, zira upara hAtha diyo sakharo. ---7 bhaviyaNa jo bhAve bhajaze, kAraja siddhi ApaNI karaze; pUjyAM putra vadhe guNA, kiNI vAte rahe kadI nahi uNA. ---8 zrI mANibhadrajI manameM dhyAvo, sukha saMpati bahu vege pAvo; lakSmI kIrti vara Apa lahe, zivakIrti muni ema sujasa kahe. ---9 zrI udayakuzalamuni viracita zrI mANibhadrajIno chaMda- 2 sarasa vacana dho sarasatI, pUjuM guruke pAya; guNa mANikarA gAvatAM, sevakane sukha thAya. 1 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 mANibhadra meM pAmIo, surataru jehavo svAma; roga soga dUre hare namuM caraNa zira nAma. tuM pArasa tuM poraso, kAmakuMbha sukhakAra; sAhiba varadAI sadA, Atamano AdhAra. tuMhi ja ciMtAmaNi ratana, citrAvela vicAra; mAMNika sAhiba mAhare, dolataro dAtAra. deva ghaNA duniyA nameM, sUtAM kare sanamAna; mANibhadra moTo marda, dIpeM dIvAna. 2 3 tapAgacchAdhiSThAyaka 4 . 5 aDayala chaMda dIpaMto jagamAMhe dIse, pIsuna taNA dala tuMhI ja pIse; AThe bhayathI tuMhI ja ugAre, tuMhI niMdA karatAM zatru nivAre ajamukha deva mahA upagArI, airAvaNa jiNarI asavArI; mAMNibhadra moTo mahArAjA, vAje nita chatrIse vAjAM. hemavimalasUri sahAI, kSetrapAla jiNaeN kADhayo jAI; uNa velA mAMNika tuM UThyo, bhairavane gurajAsuM phUTayo mAnojI mAMNika vacana hamAro, theM choDo huM cAkara thAharo; mAMNibhadrajI vAcA mAnI, kAlo goro kIdho kAni. pATha bhakta paNa vAcA pAlI, calatI sAmagrI sahu vAlI; jAlima mAMNika bAMhe jhAlyo, deza aDhAra ja dI aAvAlyo.-- 5 kumati roga kare nikaMdana, mAMNibhadra tapagaccha kero maMDaNa; dhyAna dharI eka tAruM jyAre, saghaLAM kAraja mAMNika sAre. bola zire rAkhe darabAre, vasudhA kAraNa adhikI vadhAre; AThama caudaza je ArAdhe, saghaLA jApa divALI sAdhe. zrImAMNibhadra pUjI je moTo, tAsa ghare kadIye na Ave toTo; bhAve karI je tujaneM bheTe, mAMNika tehanAM dAridra meTe. dhana akhUTa navanidhi pAve, mANika tatakhiNa roga gamAve; sevakaneM tuM bAMhe sAheM, mahimA thAI mahiyala mAMhe jo mujane sevaka karI jANo, mAMNibhadra muja vinati mAno; dila bharI darisaNa mujaneM dIjuM, kRpA karI sevakane sukha kIje. 1 ra 4 S 8 9 10 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 379 doharA tuM vAsI gujarAtano, navakhaMDe tuja nAma; magaravADe moTo marada, kaviyAnAM sAre kAma. --1 sevakane tuM zIkhave, nAyaka nAma nareza; jiNavidha huM pUjA karuM, hukama pramANa haMmeza. --2 karo ajAcI kaviyaNa, maNibhadra mAbApa; dila bharI darizaNa dIjIe, sevaka TALa saMtApa.-- 3 mAMNibhadra mahArAjazuM, udo kare che araja; mUlamaMtra mujane diyo, rAkho mAharI lAja. -- 4 aSala chaMda vasudhAmAM mArI lAja vadhAro, nAta gotrame kujaza nivAro; duHkha dAridra harIje dUre, putra taNI vAMchA tuM pUre. senAnIne tuM samajAve, avanIpati paNa caraNe Ave; vighana anaMtA rAja nivAro, mANibhadrajI zatru saMhAro. saghaLAM naranArI vaza thAya, DAkiNI zAkiNI nAsI jAya; bhUta preta tuja nAme bhAge, nAhara cAra kadI navi lAge. moTA dAnava rAja maroDe tAva jeharA tuMhI ja troDe; harihara deva ghaNAya hoye, kalimeM tuma sarIkho nahi koI. --4 bhAve aDasaTha tIratha bheTo, bhAve zrI maNibhadrajI bheTo; surapati mAharI araja suNIne, kRpA karI sevaka sukhI kIje --5 dho vAMchita mAMNika varadAI, to samasyA kumaNA nahIM kAMI; kavi kirana aise tuma gAI, sevakane dho garIgaTTa savAI. -- 6 kalaza guNa gAyuM gIgaTTa anna dhana kapaDAM Ave, guNa gAtAM gIgaTTa dhare saMpadA pAve; * guNa gAtAM gIgaTTa rAja mANika moja dIvarAve, guNa gAtAM gIgaTTa loka sahu pUjA lAve. " sukha kusala AsA saphala udayakuzala INI pare kahe; guNa maNikanAM gAvatAM lAkha lAkha rIjhAM te lahe Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI rAjaratana pAThaka viracita zrI mAMNibhadrajIno chaMda- 3 surapati nita sevita zubha khANi, vibudha chaMda vaMdita brahmANi; adhikAnaMda hRdayasuM AMNi, praNamisa huM sAradarUpa rANi. --1 vimala vacana muja dha varadAtA, guNanidha goraDiyo guNa gAtA; bhUtala janamohana muni brAtA, tridu bhuvana mAMhi khetala vikhyAtA--ra maNibhadra mahI maMDana, kharagadhArI kheli khala khaMDaNa; goraDiyo durijana gaMjana, bhagavacchala bhAviTha bhaya bhaMjana. --3 duhA vIra suNo eka vinatI, sevakanI suvicAra; pari pari pasuna parAbhavi, karo tehano nistAra. abhimAnI akahyAgarA, apajaza karA apattaH kapaTI kuDa kubuddhIyA, niradaya nikhara nisatya. mANibhadra mAtA pitA, aDavaDiyo AdhAra; khetrapAla dhArI khatarUM, zatru karo saMhAra. bAvana vIra mAMhI sabala, jagI jAgato jasa vAya; prabhu manavAMchita pUravuM, guNiyaNa jisa guNa gAya. = = sArasI chaMda, guNa gAuM bhagati eka cittI kharIya khaMti tAharA, vIrAdhivIrA dharaNadhIrA tuMhI bhairava kiMnarA; tuM hI baraDo tuMhI bAbara tuMhI covaTI cAcarA, zrI mANibhadra subhadra jaya kara zatru saMhAra mAharA. zrI mANi. --1 mahAkAla tuM hI vIra harasiddha haraDo tuMhI khoDIo, raMgatio jAMgaDa tuM hI cAmuMDa mAMkaDo jaMtroDIo; Agi AviM ThAma ThAmiM pITha parasiddha tuja kharA. zrI mANi. --2 zAkinI DAkinI bhUta vyaMtara rAkSasI sIkotarI, tuja nAmi nAsi doSa trAsi duSTa na hoI nIrakhe pharI; covaTi cAcara tuMhI kheliM sakita beli zaMkarA. zrI mANi.--3 tuM viSama vATi girIya ghATi jaladhi jalapure vahyA, Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva naDa anaDa saMkaTa vikaTa kaSTi AdamI je sukha lahI; tuja nAma japatAM kuzalakhemeM premasyuM AvI gharAM. zrI mANi --4 SabhujA bhayahara khaDaga viSahara pAsa pANi pinAkae, khaTyAMga zUla kapAlamAlA Damaka DamarU DAkae; karaDI karato dharaNI ramato vIra damato AturA. pAya ghaDI ghughara joga jaTa dhara hAya khappara varare, brahmAMDa piMDe pracaMDa navakhaMDa avanI jovi khagaMdhara; kailAsa zikhare samudra tIri diso disa tuM khecarA. zrI mANi.-- 6 jImUta nIla samAnarUpa, tava sarUpa tAharo kuNa lahi, sura asura mAnava deva dANava ANa tAharI zira vahi; zrI mANi. -- 5 tuM maMtra mUli jaMtra taMtra caMdramA ravi zubhakarA. zrI mANi. dIvAna tuM hI arajavegI tuMhI kAjI adalla tuM, tuMhI vaktA tuMhI mahetA tuMhI mIrAM pATIla tuM; te bhaNI tujane kahuM khetala cittadharI tuM suravarA zrI mANi.-- 8 navariddha niddha samRddha dAtA jagatinetA tuM sadA, vAMchita pUraNa kaSTa cUraNa sukavi TAli ApadA; tuM pitA mAtA tuMhI trAtA nAtha svAmI sahodarA. zrI mANi.-- 9 trihuM bhuvana hIMDi yakSa keDi phiri sevA sAratA; pArakhI sAdhu asAdhuno tuM lahe jaganI vAratA; jAgatI mUti bhuvana tAharI pAya pUje suranarA. zrI mANi.--- 10 paraguNa na bole sIsa Dole bhUMDa pare bhasatAM bhameM, paraRRddhi dekheM duHkha alekheM sAdhu sajjanane dameM; barabareM bokaDa sAdhu barake harAmI harakata karA. zrI mANi.je marma bolA lubadhi lolA vikala lavatA mAnavI, parivaghana toSA tarata roSA vade vANI navanavI; kali karaNa rAtA kapaTa mAtA kumati dAtA anucarA. zrI mANi. viNa gunaha vayarI jana bhaMbherI Abha boleM aNachatA, kara grahIya asi ariccheda ari zira vArI vayarI vyApatA; upagAra kIdho mana na jANe garva guNahIna gobarA. zrI mANi. -- 13 11 12 381 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 tapAgacchAdhiSThAyaka kalasa khetrapAla bhUpAla Apaje mAgyA mujane, samaratha sAhiba jANI yAcanA kIdhI tujane kara grahI trizUla kaMdha kApe kaTakanA, RddhivRddhi ghare ANI koDa pUre muja mananA; magaravADA pura maMDaNo, atuli bala azaraNa zaraNa. rajaratana pAThaka bhaNe, zrI mANibhadra jaya jaya karaNa. zrI zAMtisUrijI viracita zrI mANibhadrajIno chaMda- 4 sarasvati sAminI pAya praNameva, sadaguru kerI sAre seva; guNa gAuM mANibhadra vIra, vIra sarvamAM sAhasa dhIre. ujeNI nayarI pavitta, tihAM rAjya kare vikramAditya; bAvana vIra rame tihAM rAsa, mANibhadra taNo tihAM vAsa, datya nivAraNa teM tihAM kIdhAM, goraDyio nava nAma prasiddhAM; mAne mahIpati moTA rAje, saMgha caturvidha Ave sAje. kaliyuga mAMhe jAgatI pITha, mANibhadranuM thAnaka dIThaM; mAlavadeza mAMhe parasiddha, Ita dukAla te dUre kIdhuM, gAMdhAra deze parasiddha, valI teNe thAnake tIratha kIdhuM, tapagaccha nAyaka vighana nivAra, mANibhadra nAmaI jayakAra, magaravADaI tuma tIratha jAtra, nAcaI khelA nAcaI pAtra; malI suhAsaNa gAI gIta, occhava mocchava thAI nita. bhera bhUgala zaraNAI sArda, vAjaI vAMsanaI bherI nAda; Dhola dadAmAM vAje mRdaMga, tAla yaMtra sAraMgI saMga. vAje raNasiddha karaNArTa, mANibhadra thAnake gahagAraM; ThAmaThAmathI Ave saMgha, caMdana puSpa caDhAve caMga. sUrimaMtra taNA dhira bhAra, Ave tAhare darabAra; tehane Ape buddhi prakAza, gacchanAyaka lahI sukhavAsa. tribhuvana mAMhe teja apAra, mANibhadra tuM vizvAdhAra; mahiyala mAMhe meru samAna, mahA munivara kare tuma dhyAna tetrIza koDa devA vara devuM, chappana kroDa kare tuma seva; --1 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 383 --11 --1ra --13 --14 --15 --16 --17 --18 --19 bhaNe bhavAnI tuja guNa grAma, cosaTha jogaNI vahe tuja nAma. jaMbU bharata anopama ThAma, Agalola vase tihAM gAma; vase loka tihAM varaNa aDhAra, rAjA sahasamala sukhakAre. tasa dharaNI vIrabAI jihAM, cosaTha kalA zubhalakSaNa tihAM tasa kUkhe avatariyo haMsa, rAmasIMga dIpAyo vaMza. tihAM zikharabaMdha uMco prAsAda, devalokazuM mAMDe vAda; sumatinAtha tIrthaMkara devuM, cosaTha indra kare jasa seva pura bAhira eka thAnaka sAra, zikharabaMdha tihAM chatrAkAra; sattara tetrIsaI (1733) mana ullAsa, zAMtisoma rahyA comAsa. nizadina munivara kare zubha dhyAna, kare tapa paNa nahi abhimAna; acala abIla rahe RSirAjaM, sAre parabhava kerA kAje. mANibhadra ArAdhana kIdhuM, ekaso eka dina parasiddha) paratakSa thayo deva tatakheva, triNavAra kahe svayamevaM. mA... huM tUTho Aje, sAruM tuja manavAMchita kAje; kahe munivara suNa tuM khetrapAla, tapa karatAM tuM kare saMbhAla. mahimA vadhAre tuM INI ThAma, Sa darazaNa jape tuja nAma; mahimA vadhe deza videza, zrI zAMtisUri muni upadeza. siddhavaDa sarIkho vaDa che jihAM, mANibhadranuM thanaka tihAM; jIvajaMtu ugAraNa hAraM, tiNe thAnaka pele pAra. Ave saMgha malI bahu sAthe, kare vinatI joDe hAtha; gula pApaDI kare suvicAra, levA Ave varNa aDhAra. dIpa dhUpa puSpAdika sAruM, vadhAmaNAM dII bahu vAraM; tela siMdUra caDhAve caMga, kesara caMdana rUDe raMga. mANibhadra tUTho che deva, vaMdhyA suta Ape tatakhevaM; pigala pATu TAle sAthe, cakSuhInane cakSu daI nAthuM. tuja nAme jaI viSa prameha, tuja nAme thAye nirmala dehaM; vAya corAthI vasamA roga, mANibhadra nAme jAyaI sogaM. kuSTa aDhAra ane svara bAra, tuja nAme jAyaI niradhAra; hoyaDA hoDIne kaMThamAla, aMtaragala pAThAM vIsarAla. vAya vALo ane vaLI sUla, visphoTaka jAya te mUla; vyAdhi saMkaTa ne sanepAta tuja nAmaI nivAre upaghAta. kAmaNa TuMmaNa maMtra yaMtra, akSara joDAvalI taMtre; DAkaNI sAkaNI ne bhUtapreta, tuja nAme jAI raNakheta. graha pIDA na kare tasa deha, dharatI doSa Tale tasa geha pUravaja thAI te sanasukha, mANibhadra nAme zivasukha. maNidhara phaNidhara je vikarAla, tuja nAmaI thAI phUlamAla; --20 * -- --23 --24 25 -- --27 ---28 Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 tapAgacchAdhiSThAyaka T --32 --33 --34 vAgha siMgha AvaI daI phAla, tuja nAme nAse tatakAla. bhara dariyAmAM nahi tophAna, beDAM tare mANibhadra dhyAna; para dala AvyA dUre palAI, vairI koI na mAMDe pAI, mAraga bhUlyAM mele sAthe, jalamAM bUDatAM de tuM hAthaM; Aga basaMtI thAI nIre, dhyAna kare mANibhadra vIra. baMdIkhAnAMthI te mukAye, rAjA tuTho sanamukha thAI; dhADa pAradhI ne vAlI cora, tuja nAme na kare kAMI jo. ghara gharaNI su niramala citta, tuja nAme ghara putra vinIta; na lope koI ANa akhaMDa, mANibhadra nAme nahi daMDe. haya gaya ratha pAyaka sukhapAla, moTA maMdira bharIyA mAla; navavidha parigraha taNo saMyoga, mANibhadra nAme sukha bhogaM. dakSiNAvartanaI citrAvela, tuja nAme Ave raMgarela; sonA siddhi rUpA siddhi jihAM, tuma nAme Ave ghare tihAM. kAmakuMbha ciMtAmaNi ratna, tuja nAme ghara rahe te yatna; tuja nAme Ave svayameva, mANibhadra tUTho suNa devaM. kAra japuM tuja nAma, sijhe tana manavAMchita kAma; pavitrapaNe dhare tuma dhyAna, te nara pAme jaga jasa mAna. suravara mAMhI vaDo nima Idra, graha gaNamAMhI vaDo jima caMdra; balamAMhe bAhubalI dhIraM, tima vIrAhe mANibhadra vIra. stavanA kare kavIzvara korDa, karI na zake koI tAharI joDe; zravaNAM suNatAM bahu sukha thAI, duHkha dAridra dUre jAI. mANibhadranA guNa apAraM, kahe kaviyaNa kIma pAmuM pAraM; tAharI kIrti jagamAM vyApI, magaravADe tuja thApanA thApI. kalaza (chappo) mANibhadra suNa devaha sevameM tAharI kIdhI, duHkha dAridra jeha tehane sIkha ja dIdhI; deva sarve ziratAja kAja muja saghalA sAro, mama zatru hoya jeha upajatAM vAro. tape tArA graha caMdra tapai giri merU mahIdharA, tihAM lage tapo tuM vIra jihAM lage tape teja dinakarA; jAgatI joti jagamAM sahi zrI mANibhadra sAco sadA, zAMtisUri kahe vIra suNi muja Ape sukha saMpadA. --41 [ zrI ghaMTAkarNa-mANibhadra-maMtra-taMtra kalpAdi saMgraha' mAMthI sAbhAra.] Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 yakSarAjazrI mANibhadradeva bhujaMga chaMdane kaMIka maLatI cAlano chaMda magaravADa madhe vIra birAje. ujayeNa AgaloDa adhika nivAje; pratiyasthAne ati teja phAve, bhajo zrI mANibhadra adhika prabhAve. prathama utpanna mAlava deze, tIhAMthI AvyA AgrA vizeSe; zrI zatruMjaya vIrataMta zravaNa sukha pAve, bhajo zrI mANibhadra adhika prabhAve vimalagiri mahAtmya abhigraha lIdho, magaravADa AvI jIhAM vAsa kIdho; utpanna zubha bhAve devaloka jAve, bhajo zrI mANibhadra adhika prabhAve. ekAvatArI tuM vIra sAco, tapagaccha maMDaLa utaraMga Acho; tAharuM teja dekhI vizazI camatkAra pAve, bhajo zrI mANibhadra adhika prabhAve. 4 saMsAra rUpI tuM hetu sadAI, rAkho bhekhakI Teka sadA vadhAI; e araja mAno karuM bhakti bhAve, bhajo zrI mANibhadra adhika prabhAve. bAvana vIrA sevA kare tAharI, kaiI devadevI rame pAyachAM harI; teja rUpa jotAM adbhuta kahAve, bhajo zrI mANibhadra adhika prabhAve. mahIpati tuM che vaDavIra moTo, tAharuM dhyAna dharatAM na rahe koI ToTo; jayo jayo vI2 roga soga vighna miTAve, bhajo zrI mANibhadra adhika prabhAve. adharmI duSTI mithyAtvI pApI, teha taNAM nAkhaje tuM mULa kApI; mANibhadra pUjyA zatru mukha zyAma thAve, bhajo zrI mANibhadra adhika prabhAve. tuma taNo dAsa dolata kahe vinaMtI, mAnajo premasuM bAvajI e kiMmatI; namo namo vI2 kAryasiddhi caDhAve, bhajo zrI mANibhadra adhika prabhAve. zrI mANibhadradevanI thoya * zrI mANibhadradeva- jinazAsana rakSaka deva che. jAgatA deva che. - temanI sAme roja 1 navakArano kAussagga karI, temanI thoya bolavI joIe. * kAussagganI vidhi :- [ khamAsamaNuM dIdhA vagara, UbhA UbhA bolavuM ] vaiyAvaccagarANuM, satigarANaM, samadiTTisamAhigarANa, karemi kAussagga.... annatya usasieNaM, nisasieNa.. khAsieNaM.. [saMpUrNa annattha bolI- 1 navakArano kAussagga ] [ kAussagga pArIne -] namo arihaMtANaM, namorhat siddhAcAryopAdhyAya sarvasAdhubhyaH pachI- thoya bolavI 1 2 5 $ 7 8 2 9 385 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 tapAgacchAdhiSThAyaka kaDa kaDaDabhUsa kaDakaDATa karI, bhaDavIra bhayarava cUrato, dhama dhama avAje gAjato, jinabhakta paDacA pUrato, cAritra darzana vijJa bhaMjana, dharmarakSA tatparo, mANibhadrajI kalyANamALA, saMghane kaMThe Thavo----- (pUrNa) * zrI mANibhadradevano jApa -[ roja 1 mALA] 3 asiAusA nama: zrI mANibhadra dizatu saMghasya sarvakAryeSu siddhi. zrI mANibhadrajI yakSendra mahArAjanI stuti dhAreluM sahu kAma siddha karavA, cho deva sAcA tame, te vino saghaLAM vinAza karavA, cho zaktizALI tame; seve je caraNo kharA hRdayathI, tene upAdhi nathI, evA zrI mANibhadra deva tamane, vaMduM ghaNA bhAvathI. 1 devA sukha samasta janane, je che sadA jAgatA, sevAnA karanAranA palakamAM kaSTo badhAM kApatA; siddhi sarva maLe ane bhaya TaLe, Ape sadA sanmati, evA zrI mANibhadra deva, namatAM AnaMda thAye ati. 2 zrI lAlakuzala racita zrI mANibhadra chaMda dohA sarasvatI bhagavatI bhAratI, sumati sugati dAtAra; muja mukha maMdira urameM, samaya sudhI AdhAra. 1 gaMgA gaMge ati guNe, kamalAkara kamaleNa; jaha taha tuha mukha sohiye, samaya abhiya amieNa 2 kachIpI karakamale kare, caraNe raNa jayakAra; mANibhadra guNa gAvavA, janInI karuM juhAra. 3 tritAla copAI zArada zArada zubha mati devI, kavi kula koTi tuM mana dharevI; samaya samaya pratye sAkarevI, gorA guNa gAu samarevI 1 mANibhadra vara bhadra vidhAtA varadAyaka vasadhA vikhyAtA; Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 387 vAra vAra vIrA vInavIe, saMpatti kAraNa TUMka vistariye 2 tuja tanu tema divAkara dIpe, mahiyela mahimA tuja navi chIpe; tribhuvana rAjA tuM jagarAje, gorA guNa garUA jaga gAje. 3 cAha karI cAhuM tuja sevA, dayAvaMta dIpaka tuM devA; samaya sudhArasa jhIlaNahArA, dhIMgANa dhuMbaDa tuja parivArA. 4 bhayaMkara bhUtala bhUta nasADe, zAkaNI DAkaNI phaMde pADe, raMge rAmA rAsa ramADe, grahagaNa tArA koDI bhADe. 5 hATakI chaMda (Atmabhakita maLyA kaiI devA) : tuM Ape vyApe, dumati kApe, saMtoSe ripu vRMda; sahi sevA rasiyA, nikaTA vasiyA harI haracaMda amaMda; tuja teja hasiyo, vyome vasiyo, dinakara rahe zaMkata, guNavaMta anaMtA, hAsa hasatA vilaMtA ullasaMta. 1 mayagala matavalA tarala tukhArA rahe rAjaMta, malapatI dharaNI, pati mana haraNI, caMpaka varaNI kaMta, tuma nAme pAmI, bhUpa bhalerA, ziranAme ulasaMta, suvinItA yutA, vibudha vaMditA, vaMchitA balavaMta. 2 chaMda cAla (caumAsI pAraNuM Ave e rAha ) ghamaghama ghamake ghUgharamAlA, caMcala, capala calAve cANA kari zarame karavAla karAlA, vayadI haNavA tuM vikarAlA. - 1 sajjana jayakara jaya sukamALA, tanuM teje karI jhAkajhamALA; kaTi kaMdorA sovanIALA nayana kamaLa daLa ati aNiyALA. 2 hAra hisahI sehe jALA, karuNAvaMta dayALa mayALA, sUra tetrIsa koTi siMgAlA, tuM siradAra tihAM bhUpAlA. 3 kaMTha Thave maNi motImALA, mada taMbola bharyA galagAlA; madabharI hAle ryuM matavAle, ThamakAve paga pAyaDIALA. 4 paya paraThe padamAsanavALA ghUmata dhUma ghumatiyALA, nA manamohana mohanIALA, jApa jape jhAlI japamALA. 5 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 kAminI mohana chaMda bhavya devANamadhi mioha johae, jehane name ghara saraga vidohae jAsa jasa jagatajana jAti bohae, mANibhadro Iso isameM sohae. rUDIlA chaMda rAje rAjere rasAla, muda madana vilAsa, karo karuNA rasAla satata sahI. duha karo anivAra, vara vacana vicAra, samaya samaya saMbhAra, hiye nizcaya lahI. putra kalatra apAra, jaya sevaka sAdhAra, diyo dolata duAra, hie heja dharI. mahimaMDala maMDana, khadha khalaka khaMDana, bhUta bhairava bhaMDala, sahI sumaya vI. aDiyala chaMda vAdavivAde je jana dhyAde, soM nara bahu pare saMpada pAve, nirmaLa nAma tumAru japiye azubha karma mati tatkSaNa piye. 1 hATakI chaMda ( Atama bhakti maLyA kaiI devA--e rAha ) tapAgacchAdhiSThAyaka tuM rAce nAce, bahupare mArca, tuja jAcaka, vividhA yuddhavaMtA, vAsa vasaMtA, jhaLake jisa pAvaka. darabAre vasiye, tore siye, ghasI caMdana raMga, leI phUla amUlA, soLA pILA caracI je tuja aMga. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 389 aDiyala chaMda (trItAla copAI rAha) sAhita tuM hi sadA sukhakAra, mayA kara tuMhi pitA pati tAra, zivaMkara tuMhi sadA AdhAra, praNamuM ema huM vAraMvAra. 1 chappaya chaMda mANibhadra, sukhakaraNa, sayala saMsAra vaMdito, dolata diye dayAla daityapati jeNe jItyo. jayakAraka jayavaMta, jagata patipAtaka nAse, tanu teje jalakaMta; satata saMtati suvila se. jakSarAja nararAja, nanaya nipUNani suNo sahI, guNagaNa guNatA goriyAM, lAla kuzala lakSmI lahI. lAvaNI mANibhadrajI magaravADa meM saba mulakAM cAvA (2) vizva lokameM he upagArI munijana rAjakuM mana bhAvA. , mA. ulaTa bhAvase vaMde tumaku, vIrA sAheba sukhakAzrI (2) bhuvanapatimAM dIpe kAnti, ravi kiraNase manohArI. mA. 2 airAvaNapere vArI caDhata hai, cosaTha yogiNI nAca nace dAmanI cakkata teje jhaLahaLamAM mAMhomAMhe macamace. mA. 3 pagameM jhAMjhara rava rava Thamake, ghUghara ghamake ghapaka dhame, bhAmana letI nRtya karatI, vIrA tumake caraNa name. mA. 4 bAvana vIrA rakhI dhIrA, khyAla khelata hai sahI Age, DamarU bAjA Damakata DamaDama, duHkha dAridra dUra bhAge. mA. 5 aneka devA kare torI sevA, tapagacchameM tumhIM baDA, AcAraja Ave zrIphaLa lAve, tumace bheTaNa hota khaDA. mA. 6 vaLI tumakI raMbhA bajAvata khaMbhA lalaka halaka lerAM catI, ghapapapa mAdaLa tananana bole, vINA raNakAvI sukha detI. mA. 7 samakita belI mohanavelI, ajamukha devake pAsa khaDI, nATaka karatI duzmana haratI, karameM khalake kaMdraraDI. mA. 8 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 tapAgacchAdhiSThAyaka mANika matavALA chela chogALA, bhIma bhUjALA bhaya haratA; dAsa huM hato bharapUra karate, lIlA lachI ghara bharatA. mA. 9 dhUpadIpa puSpAdipa pUjA, dina dina karate dolata ruci; gAdi marda diMdA same pAuM, to merA dilameM khuzI khuzI. mA. 10 (rAga-o samatA dharanArA) o... mANibhadra mahArAjA! tAre maMdire vAge vAjAM nita maMdire vAge vAjAM, loka darazana Ave jhAjhAM. Teka ghaDI ghaDI ghaDIALo bAje, dhaNaNaNa DaMkA bAje, sAMja savAre coghaDiyAM vAge, dhananana DaMkA bAje, o agaloDamAM vasanArA, tAre maMdire vAMge vAjAM . 1 dUra dUrathI Ave bhakto, na tArAM karavA, harSa dharI lAve sukhaDIA, mAIta tujane dharavA. o... prema prasAda lenArA-tAre .2 yogI re Ave bhogI re Ave, Ave rAjA raMka; dukhiyAM Ave, sukhiyAre Ave pAve sukha niHzaMka. o... karuNAnA karanAra-tAre ...3 AgaloDa ujjaina magaravADamAM, traNa traNa tArAM dhAma, paDachA pUriyAM sevaka janatA, rAkhyuM navakhaMDa nAma. o.. jinazAsana rakhavALA-tAre.. 4 DAkinI zAkiNI sAmuM nA jotI, bhUtaDAM dUra dUra bhAge, ahaniza tAruM samaraNa karatAM, sUtAM kismata jAge, . o.... AzAnA pUranArA-tAre . 5 riddhi nA mAguM siddhi nA mAguM, na mAMgu mIThAI mevA, amana camanamAM rAkhI mujane, darazana dejo devA. o.... jayamaMgala karanArA - tAre ....6 F F G F ; Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 391 (rAga- huM naTavo thaIne nATaka evAM) he.. bAvana vIramAM bahu baLavaMtA, vIra vase AgaloDamAM he... AgaloDamAM magaravADa sthAne vIra vase AgaloDamAM-Teka. sAbarakAMThe zobhatuM AgaloDa moTuM gAma dUra dUra UMcA DuMgare, mANibhadranuM dhAma. vIra vase AgaloDamAM -- 1 sAkhI camatkAra tuja joIne, Ave nara ne nAra, bhAva dharI bhakti kare, to thAye beDo pAra. evo deva dITho duniyAmAM sAco, vIra vase AgaloDamAM -- 2 UMcAM ne alabelaDAM, maMdira be sohAya, sumati pAsaranAthane, nita nita lAguM pAya. tyAM-kalyANa goDI-ciMtAmaNi pArzva vase AgaloDamAM --3 bhojanazALA cAlatI dharmazALAnI pAsa, vahIvaTa saMgha maLI kare, sagavaDa maLatI khAsa. Avo darazana karavA doDI doDI, vIra vase AgaloDamAM -- 4 yogAzrama AnaMdanuM tapa japa keruM sthAna, maMgaLa pUjA AratI, karI dharIe rUDuM dhyAna. vIra vase AgaloDamAM -- 5 zrI mANibhadravIranI AratI (rAga : jaya jaya AratI Adi jirNodA.) jaya jaya AratI mANibhadra IdrA, bAvana vIra zira mugaTa jaDIMdrA. tapagaccha adhiSThAyaka vikhyAtA, atiya vighana duHkha haro vidhAtA, - tuma sevakanAM saMkaTa cUro, manavAMcchita sukhasaMpadA pUro. khaga trizUla DamarU gAje, mugala aMkuza nAga birAje. SaT bhujA gaja vAhana suMdara, loThI pozALa saMgha vRddhi puraMdara, vinave zrI ANaMdasomasUri dhIra, AzA pUro magaravADIA vIra; AzA pUro ujjayanIA vIra AzA pUro AgaloDIA vIra. AratI (jayo jayo mA jagadaMbe-e rAga) jaya jaya nidhi, jaya mANika devA, jaya mANika devA, harihara brahma puraMdara, karatA tuja sevA, jayadeva jayadeva. 1 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 tapAgacchAdhiSThAyaka tuM vIrAdhivIrA, tuM vaMchita dAtA, tuM vaMchita dAtA. mAtApitA sahodara svAmi, cho prabhu jagatrAtA. jayadeva jayadeva. 2 hira karI baMdhana udadhi, phaNidhara arianalA, phaNidhara arianalA, e tuja nAme nAse, sAte bhaya sabALA. jayadeva jayadeva. 3 DAka trizULa phUlamAlA, pAzAMkuza chAje, pAzAMkuza chAje, eka kara dANaMva mastaka, ema SaTa bhujarAje. jayadeva jayadeva. tuM bhairava tuM kiMnara, tuM jaga mahA dIvo tuM jaga mahA dIvo, kAma kalpataru dhanu, tuM prabhu ciraMjIvo. jayadeva jayadeva. tapagacchapati sUri dhyAve tuja dhyAnaM dhyAve tuja dhyAna, mANibhadra bhadraMkara, AzA visarAma, jayadeva jayadeva. saMvata aThArase pAMsaTha, zrI mAdhava mAsa zrI mAdhava mAsa. dIpa vijaya kavirAyanI, pUro sarva Aza. jayadeva jayadeva. AratI rUmajhUma rUmajhUma karuM AratI mANibhadra sAheba torI, sabala vidhanakA nAza karI, icchA pUrI sAheba tuM merI. mastaka tumAre mugaTa birAje, kuMDalakI zobhA bhArI, pAya ghuMgharU rUmajhUma bAje, jinamaMdira zobhA bhArI. pahele hAthameM gadA birAje, dUsare hAtha DamarU, tIsare hAtha trizULa birAje, cothe hAtha ghuMgharU. khIcaDI bhAta ne roTI lApasI pUraNa kI poLI, amRta sAtha leu mIsarI, khIra khAMDa ne ghaNatholI. khAjAM, lADu, dahIMvaDAM ne pApaDa ne puDI, ghebara mAge seva savAlAM, badAma pistAM cAroLI. zyAma suMdara yuM kara bole, suNo mANibhadra svAmI, tumAre caraNa kI sevA zobhe ho mujane sAre namI. AratI 4 5 S jaya jaya jaya mahAvIra jaya mANibhadradevA, suravara, naravara, kinnara karatA tuja sevA. jaya jaya jaya devA. 1 traNa bhuvananA bhUSaNa tamane pUje sau laranAra, zraddhAthI je samare, tenAM duHkha haranAra.... jaya jaya jaya devA. 2 bhUta pretAdi devA tuma nAme bhAge bhaya pAmI, sapta mahAbhaya nAve, vaMduM zira nAmI... jaya jaya jaya devA. 3 cha Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 393 jina zAsananA rakSaka davA cho ekAvatArI, samakita Apo amane, cho AnandakArI. jaya jaya jaya devA. 4 zyAma suvarNa ne rakta varaNa cho cAra bhujA sArI, gadA aMkuzane DamarU, mudrA abhaya bhArI... jaya jaya jaya devA. 5 jaina dharma dhorI guruvara, jitendrasUri rAje, padmasUri tasa ziSya amRta guNa gAje.. jaya jaya jayadevA. 6 | zrI mANibhadra devendra laghu mAdhyama tathA bahana mahApUjana vidhimAMthI sAbhAra) zrI mANibhadra dAdAnI AratI parama pUjya sUryodayasUrIzvarajI... ma.sA.nA ziSya AcArya vijayabhadrasena sUri ma. [ rAga : he zaMkhezvara svAmi.] o mANibhadra dAdA oM mANibhadra dAdA. sukha samAdhi Apo (2) tapagacchanA trAtA, oM mANibhadra.// 1 / hUi mANibhadra dAdAne praNamuM. dina dina zata zatavAra. AnaMda maMgalakArI (2) dho darizana sukhakAra, oM. / 2 // zrI mANibhadranI sevA sAro, mana-vaca-kAya udAra, riddhi-siddhine Ape (2) lIlA aparaMpAra, oM. | 3 ||. mANibhadrajI mana maMdirIe, vAsa karone trikAla, muktAphalazuM vadhAvuM, (2) ratnajaDita bharI thALa, . 1 4 II. vIrAya nama: pada e japIne, ziva pAmo guNakhANa, nemisUryodaya kRpAe (2) bhadra kare guNagAna, . / 5 | parama pUjya sUryodayasUrIzvarajI ma. sA.nA ziSya AcArya vijayabhadrasena sUri ma. zrI mANibhadravIra kA kAvyamaya jIvana-caritra nemicaMda jaina ujjaina kI puNya dharatI para janmeM ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! devI-devatAoM kI nagarI meM janme ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI bhairavamaDha ke siddhavaTa meM janama ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI jina priyAjI dharma priyAjI ke lADale ho, o mANakazAha, o mANakazAha! zrI jaina dharma ke rakhavAle janmIyA, o mANakazAha, o mANakazAha ! __isa dharatI kI zobhA baDhatI jAya, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI A~siyA~ sacciyAya mAtAjI ko pUjate ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI kuladevI ke lADale beTe ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI dharNendra padmAvatI pArzvaprabhu ko pUjate ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 tapAgacchAdhiSThAyaka hemavimalasUrijI ujjaina meM padhAre heM, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI gurudeva ko dekhakara khuza huA ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI guru kI AziSa lekara dhanya huA ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI AgrA zahara ke derAsara meM padhAre ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI gurudeva ke darzana pAkara khuza huA, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI gurudeva ke sAmane ghora pratijJA lI, o mANakazAha, o mANakazAha ! zrI zatrujaya kI puNya yAtrA meM nikale ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! magaravADA ke ghora jaMgala meM padhAre ho, o mANakazAha, o mANakazAha ! divya dRSTi se vIragati kA jJAna huA, o mANakazAha, o mANakazAha ! mastaka AyA mA~ kSiprA ke caraNoMmeM, o mANakazAha, o mANakazAha ! mA~ gaDha kAlikA prasanna ho gayI, o mANakazAha, o mANakazAha ! vIragati kA adbhuta AzIrvAda milA, o mANakazAha, o mANakazAha ! rUpa badalakara kuladevI kI icchA se bane ho, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! magaravADA meM padhAre haiM zrI gurudeva, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! zrI gurudeva kI chabI dekhakara khuza hao. o maNIbhadravIra. o maNIbhadravIra ! zrI gurudeva ke sAmane dharmalAbha lene Aye ho, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! zrI jaina dharma kI rakSA karane Aye ho, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! zrI jinezvara deva ke adhiSThAI ho, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! o jaina zAsana ke rakhavAle ho, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! zrI alakSa pArzvanAtha ke derAsara meM base ho, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! khuda ke mahAna derAsara meM choTA sA baserA banAyA o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! jaga jagameM, gA~va gA~va meM, kalyANa kiyA, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! parantu khuda ke mahAna derAsara meM choTA sA baserA banAyA, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! zrI jinezvara deva pUjate ho, sahApya kare, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! Apane dharatI ko pahalA AzIrvAda diye ho, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! zrI jaina saMgha AzIrvAda mAMgate haiM, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! apanI nagarI ko ujjvala banA do. o maNibhadavIra. o maNibhadavIra / hama saba mila kara dvAra pe tere Aye haiM, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! Aja hama saba milakara pratijJA le rahe haiM, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! Apake mahAna derAsara meM zikharabandha maMdira banAo, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra / zrIsaMgha ke bhaktajana hAtha jor3akara arja kare haiM o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! zrI sAdhujI aura sAdhvIjI dharmalAbha dene Aye haiM, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! gorA aura kAlA bhairava AratI karane Aye haiM, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! ApakA parama bhakta nemIcaMda AyA AziSa lene, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! bhairavagar3ha ke mANaka cauka ko 'ujjvala' banAo, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! mAlavA kI puNya dharatI ko ujjvala banAo, o maNibhadravIra, o maNibhadravIra ! Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva - mANibhadra maMgala pATha - (kRtikAra : A. vAriSaNasUri, aMtarikSajI tIrtha) mANibhadrane vaMduM Aja sAre mArAM saghaLAM kAja Ape sadA sukhanuM rAja rAkhe mArI ahoniza lAja-1 tenA nAme punita kAya jenA dhAme zItala chAMya preme praNamo TUMka ne rAya sukha samAdhi pAchaLa dhAya-2 navakAra maMtrathI maMgala thAya maMtra mANekano pUre Aya vinA mANibhadra duHkhI thAya samare sau e vighno jAya-3 tapAgaccha gagane camatkArI che. prAtaH smaraNa pAvanakArI che. kaliyugamAM vipadA vidArI che. sUrivarane sadA maMgalakArI che -4 devono tuM deva zobhe bhakatonAM mana tuM lobhe pApo karatAM sau thobhe tArA guNo gAje nabhe-5 mANibhadra mAguM mukita yuvAnI yazasvI yukita kSamAzIlatAnI zakita bhava bhramaNa bhAje bhakita-6 aMtarikSa tIrtha Avo nAtha bhakatone bhavamAM Apo sAtha karmonA choDAvo bUrA bAtha bALakonA baDabhAgI pakaDo hAtha-7 labdhi Ape japatAM nAma bhuvana tilakanAM sudhAre kAma bhadraMkara batAve puNya dhAma vAriSaNa smare thavA niSkAma-8 zrI mANibhadra stuti (zloka) -pU. sA. zrI zubhodayAzrIjI mahArAja zraddhA bharyA haiye sadA sevA tamArI je kare, duHkha, darda, ciMtA, ApadA, turaMta tenI tuM hare; che divya zakti nAmamAM ciMtana thakI ciMtita hare, he mANibhadra devendra ! gho varadAna mukti jhaTa maLe. 395 HEEEEEEEEEEchaws HHHHHHU Bl Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 tapAgacchAdhiSThAyaka 'maMtra, taMtra ane dhvani: eka vaijJAnika vizleSaNa pa.pU. A zrI vijayasUryodayasUrijI mahArAjanA ziSyaratna pU. munizrI naMdighoSavijayajI ma. 1 che. maMtra ane yaMtra e paisA kamAvAnA zo-rUma nathI, paNa tenI pAchaLa RSio ane ? munionI tapaHpUta vaijJAnika siddha pAradarzI daSTi che. mAtra A maMtro ke yaMtro anadhikArIonA hAthamAM jaI na paDe mATe graMthomAM ke yaMtromAM keTalAMka rahasyo chupAvAmAM AvyAM hoya che. yaMtra e maMtra devatAno deha che ane maMtra vigraha dhAriNI devadevI dhvanitaraMgonAM nizcita uccAraNa, jAvidhAna ane pUjAvidhAnathI ehika, pAralaukika aneka siddhio pradAna kare che ema ahIM prAcIna-arvAcIna aneka saMdarbhagraMthonA AdhAre siddha karavAmAM Avela che. pUjya munirAja zrI naMdighoSavijayajI mahArAja sAheba bahuzruta ane prAcIna ane arvAcIna vidyAonA saMgamarUpe zAstrIya nicoDa ApatA prabhAvI lekhaka che. A lekhamAM arvAcIna vaijJAniko maMtronA dhvanithI ke japathI thatA AsapAsanA vAtAvaraNamAM vividha raMgonI devatAonI AkRtionA prAkaTayanAM saMzodhano vaDe prAcInonA tapaHpUta R bhara prajJAthI niSpana anubhavone have zI zI rIte samarthana ApavA lAgyA che te A lekhanA vAcana-mananathI jaNAze. pUjya munizrI zrI nemisUrisamudAyamAM pU.A.zrI sUryodayasUrijI ma.nA zi paratna che. munizrIe bhautikazAstra, bhUgoLa, khagoLa ane gaNitane lagatA aneka lekha lakhI temanI bahumukhI pratibhAno suMdara paricaya karAvyo che. gujarAtI, hindI, aMgrejI bhASAmAM khUba ja vidvattApUrNa vaijJAnika saMzodhana dvArA pragaTa thayeluM temanuM prakAzanakArya AjanI yuvAna peDhI upara ghaNo moTo upakAra gaNAya . - saMpAdaka, saMsAra ane samaya baMne nadInA pravAhanI mAphaka gatizIla che. agrejImAM eka kahevata che. WE CANNOT CROSS THE SAME RIVER TWICE bis Melniell 24149 Bis aud pasAra thaI gayA, te pachI te ja nadImAMthI ApaNe pharIthI pasAra thaI zakatA nathI, arthAt punaH nadImAMthI pasAra thatI vakhate pANI badalAI ja gayuM hoya che. AvA gatizIla saMsAramAM jIva trane sukhI thavAnI icchA hoya che. koI paNa jIva ema nathI icchato ke huM duHkhI thAvuM alabatta, Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 397 pratyeka manuSya ane eka ja manuSyanI vibhinna samaye sukha ane duHkhanI vyAkhyAo badalAtI rahe che. sukha ane duHkhanI A badhI ja vyAkhyAono samAveza eka ja vyAkhyAmAM karavAno hoya to ema kahI zakAya ke -manovAMchita-ISTanI prApti ane anabhINita arthAt aniSTano viyoga thavo te sukha che. -ane ISTa vastuno viyoga tathA aniSTa-apriya vastuno anicchAe thayela saMyoga-prApti, te duHkha che. sarva koI jIvane pUrvamAM karela zubha ke azubha karmonA paripAka svarUpe sukha ke duHkha maLe che. alabatta, kyAreka bAhya svarUpe dekhAtuM aihika sukha, vastutaH sukha na paNa hoI zake to kyAreka bAhya svarUpe dekhAtuM duHkha vastutaH duHkha na paNa hoI zake. kAraNa ke e duHkha, bhaviSyamAM sukhaprAptinI AzA ane AkAMkSAvaza bhogavavAmAM koI takalIpha paDatI nathI. kharekhara to, ApaNI mAnasika svasthatA e ja ApaNA sukhanuM mULa che. ane e mAnasika svasthatA meLavavA mATe saMsArano pratyeka manuSya prayatnazIla che. ane e mATe manuSya vividha prakAre prayatna karato ja rahe che. A prayatnomAM prAcInakALanA yogI puruSo, sAdhaka mahAtmAo ane RSimunionA zaraNe gayela jIvo, temanA AzIrvAda dvArA potAnI mAnasika ane zArIrika Adhi, vyAdhi ane upAdhione sahana karavAnuM ane tene haLavuM banAvavAnuM baLa meLave che. ApaNA prAcIna maharSioe ApaNAM duHkha dUra karavA ane sukhanI prApti karAvavA mATe aneka prakAranI maMtra, yaMtra ane taMtra vidyAo ApI che. A rIte maMtra, yaMtra, taMtra, auSadhi vagere mAdhyama dvArA ApaNe ApaNAM azubha karmone haLavAM karI zakIe chIe athavA to saMpUrNapaNe dUra paNa karI zakIe chIe. kayAreka to zubha nimitta ane zubha bhAva AvI jAya to azubha karmanuM zubha karmamAM parivartana paNa thaI jAya che.' alabatta, e sAthe bIjI paNa vAta karavI joIe ke AvA mahApuruSo AvI atyaMta mahattvanI vidyAo yogya pAtra joIne ja ApatA hoya che ane jyAre yogya pAtrano abhAva ja hoya to, te vidyA te mahApuruSonA avasAna bAda mAtra daMtakathA svarUpe ja astitva dharAvatI hoya che. bhAratIya prAcIna sAhityamAM AvI aneka maMtra, yaMtra ane taMtranI paraMparA cAlI Ave che ane tenA saMbaMdhI ghaNI ghaNI hastalikhita pratio paNa prApta thAya che. alabatta A pratiomAM maMtrasAdhanA ke yaMtrasAdhanA ke taMtranI saMpUrNa vidhi-AmnAya ApavAmAM Avela hovA chatAM te pramANe karavAthI maMtra, yaMtra ke taMtranI siddhi thaI zakatI nathI kAraNa ke AvI atyaMta gopanIya vidhiomAM teoe eka athavA be mahattvanI kaDIo gupta rAkhI hoya che ane te kaDI potAnA ziSya athavA koIpaNa anya yogya manuSya dekhAya to, tene ja teo batAvatA hoya che. eTale AvA maMtra, yaMtra ane taMtra saMbaMdhita prakAzita pustakomAM batAvela vidhi-AmnAya pramANe vidhi karavA chatAM tenuM = = Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 yogya-icchita phaLa maLatuM nathI. '' A aMge zrI karaNIdAna seThiyA temanA pustaka 'maMtravidhA'nI prastAvanAmAM lakhe che ke " maMtra saMbaMdhI sAhityamAM sauthI moTI muzkelI cAvInI che. prAcIna anubhavI RRSi-munioe maMtra lakhyA che, taMtra lakhyA che, paraMtu temAM koIkamAM agatyanA akSara choDI dIdhA che, koIkamAM vidhi batAvI nathI to koIkamAM tenA saMbaMdhI yaMtrano ullekha karyo hoya paraMtu yaMtra batAvyuM hotuM nathI".ra tapAgacchAdhiSThAyaka 3 pAMceka varSa pahelAM mArI pAse prAcIna hastapratamAM saMgRhIta padmAvatInI sAdhanAnI vividha paddhatio prApta thaI hatI. temAM prAyaH dareka vidhimAM bhinna bhinna paddhati hatI ane te dareka adhUrI jaNAtI hatI. te pAMceya vidhimAM phakata eka ja vidhimAM yaMtra batAvavAmAM AvyuM hatuM. bAkInI cAra vidhimAM yaMtra batAvavAmAM AvyuM nahotuM. tyAra pachI prAcIna hastapratanA mArA pa.pU. gurudeva AcAryazrI vijayasUryodayasUrijI mahArAjanA saMgrahamAMthI be patronI eka nAnakaDI padmAvatI U~ sAdhanAvidhi prApta thaI. e vidhi saMpUrNa ane vyavasthita jaNAI, paraMtu temAM yaMtra batAvavAmAM AvyuM nahotuM. A rIte prAcIna hastapratomAMthI prApta thatA maMtra-yaMtra-taMtra sAcAM hovA chatAM, jANakAra gurunA mArgadarzana vinA siddha thaI zakatAM nathI. tethI rakhe koI ema na mAnI le ke A maMtra-yaMtra ane taMtra sAva khoTAM ja che. vastutaH maMtra, yaMtra taMtranI sAthe tenA mULa nirdezaka mahApuruSanI lokone sukhI karavAnI bhAvanA paNa joDAyelI che. A bhAvanA jeTalI vadhu prabaLa teTalI maMtranI zakti, yaMtrano prabhAva vadhu hoya che. A maMtrasiddhi mATe ghaNAM badhAM paribaLo javAbadAra hoya che eTale temAMnuM ekAda paribaLa paNa kAma na karatuM hoya to maMtrasiddhi thaI zakatI nathI. maMtra eTale cokkasa prakAranA kArya mATe, cokkasa prakAranA devothI adhiSThita thayela, cokkasa prakAranA mahApuruSo dvArA, cokkasa prakAranA zabda athavA akSaronAM saMyojano dvArA lipibaddha karAtuM dhvaninuM svarUpa. prAcIna kALanA mahApuruSoe AvA viziSTa prakAranA maMtronA cokkasa-nizcita artha arthAt viSayo potAnI atIndriya jJAnadaSTithI dekhyA che ane eTale ja zabda-maMtranA AvA viziSTa raMgone jonAra atIndriya zaktivALA zrI azokakumAra datta ApaNA prAcIna RSimunio mATe 'maMtrArthadraSTA' zabda prayoje che. maMtroccAraNanuM rahasya samajAvatAM zrI azokakumAra datta potAnA anubhavanuM varNana karatAM kahe che ke "maMtroccAraNamAM ane bhagavad nAmano uccAra karatAM bhUrA ane sapheda raMgonA kaNasamUha dekhAya che ane tenAthI prANIonuM zarIra puSTa thAya che. te sAthe maMtroccArathI sUkSma zarIranA prakAzapuMjanI camaka ane prakharatA vadhI jAya che. ane ethI ja bhagavad nAmajapa ane maMtroccAraNanuM vidhAna saMpUrNa vaijJAnika che, tenuM bhAna thayuM." pa lepha. karnala. sI.sI. bakSI potAnA vaizvika cetanA (COSCON) nAmanA pustakamAM maMtrazAstra aMge jaNAve che ke dareka avAja, dhvani ke zabda, tenuM mAnasika uccAraNa thAya ke vAcika, te vakhate amuka nizcita svarUpanAM spaMdano utpanna thAya che. ApaNe vicAra karIe chIe tyAre Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 399 paNa ApaNA magajamAM zabdanI-dhvaninI aspaSTa utpatti thAya che jene saMskRta vyAkaraNanA niSNAto ciMtako zabdasphoTa kahe che. ane te akSaronI cokkasa prakAranI chApa ApaNA mana samakSa racAI jAya che. maMtronI sArI ane kharAba baMne prakAranI asara utpanna karI zakAya che. eTaluM ja nahi paNa maMtrothI pazu, pakSI, vanaspati, manuSyo tathA te maMtronA adhiSThAyaka devone dhArI asara pahoMcADI zakAya che. keTalAka maMtro evA che jenAthI rogamukti thAya che, to keTalAka maMtrothI rakSaNa thAya che to keTalAka maMtrothI vazIkaraNa, mAraNa, uccATaNa paNa thaI zake che. kuzanDikA yajJamAM eka mANase phakta maMtra ane agnibIja 2 thI ja agni pragaTAvelo. maMtradhvani, maMtrAkSaro tathA yaMtraane mUrti mATe jaNAvatAM zrI sI.sI. bakSI lakhe che ke maMtrano dhvani eka parimANavALo (yuni-DAImenzanala) hoya che. alabatta, dhvanine ApaNe joI zakatA nathI tethI kadAca ApaNA mATe te eka parimANavALo-yuniDAImenzanala kahI zakAya; paraMtu jeo dhvaninA raMgo joI zake che teo mATe to dhvani paNa triparimANIya-thrI DAImenzanala ja che.) maMtrAlaro tathA tenI AkRtisvarUpa yaMtro dviparimANavALA arthAtu Tu-DAImenzanala hoya che; jyAre mUrti triparimANavALI arthAt zrI DAImenzanala hoya che. maMtrajApanA prakAro ane tenI zakti vize vaijJAnika vizleSaNa sAthe vigatavAra carcA meM "japanA prakAro ane tenuM vaijJAnika mUlya" lekhamAM karI ja che. eTale tenI ahIM punarukti karato nathI. prAcInakALamAM, prAyaH mahAbhAratanuM yuddha thayuM te kALamAM, yuddhamAM zastravidyA ane astravidyAno upayoga thato hato. AmAM zastra eTale sAmAnya zastro jevAM ke talavAra, bANa vagere. jyAre maMtra dvArA athavA vidyAo sahita choDavAmAM AvatAM zastrone astro kahevAmAM Ave che.10 A astro zatruno saMhAra karI punaH prayoktA arthAt choDanAranI pAse AvI jatAM. te astrone niSphaLa banAvavAnI vidyAo paNa te samayanA rAjA, senApati vagere jANatA hatA. Ama bhAratIya paraMparAmAM maMtravidyA khUba ja prAcIna hovAnuM jaNAya che. bhAratamAM ja janmela ane bhAratamAM ja vikAsa pAmela maMtra, yaMtra, taMtranI vibhinna paraMparAomAM (1) brAhmaNa (hindu) (2) bauddha ane (3) jaina mukhya che. brAhmaNa-hindu paraMparAnA traNa peTA vibhAga che. (1) vaiSNava (2) zaiva ane (3) zAkta. temAM jaina maMtra-yaMtra-taMtranI paraMparA paNa khUba ja prAcIna che. zrI saMghadAsa gaNi viracita 'vasudeva hiMDI' nAmano eka graMtha je I.sa.nI pAMcamI sadImAM racAyelo mAnavAmAM Ave che, temAM maLatA saMdarbho anusAra A avasarpiNIkALanA prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva prabhue pravrajyA aMgIkAra karI tyAre teoe potAnI saghaLI saMpatti tathA rAjya potAnA putra-pautrAdine vaheMcI dIdhAM. te samaye temanA be putra kaccha ane mahAkacchanA be putro nami ane vinami bahAra gayela hovAthI temane kAMI ApyuM nahotuM. nami ane vinami pAchA AvyA tyAre saghaLo vRttAMta jANI, Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 tapAgacchAdhiSThAyaka prabhu pAse potAno bhAga mAgavA gayA, paraMtu prabhu mana ane dhyAnastha rahetA hovAthI teonI sevA karavA lAgyA. eka vakhata nAgarAja dharaNendra prabhune vaMdana karavA gayA tyAre nami-vinaminI sevAthI prasanna thaI kahyuM, " prabhu to tyAgI che. have emanI pAse ApavA jevuM kazuM nathI. paNa prabhunI tamoe karela bhaktithI prasanna thaI, huM tamone 48000 vidyAo ApuM chuM." A pramANe kahI, vidyAo ApI teone vaitADhya parvatanI uttara zreNi ane dakSiNa zreNimAMvidhAdharonAM nagaro vasAvI tyAMnuM sukAna-rAjya soMpyuM ane teo vidyAdhara kahevAyA.11 teonuM kuLa paNa vidyAdhara kuLa kahevAyuM. prAcIna jainAcAryonAM vividha kuLomAMthI eka kuLanuM nAma vidyAdhara kuLa hatuM. to zrI kalpasUtramAM jaNAvyA pramANe vidyAdharI zAkhAnuM nAma che.13 A pramANe maMtravidyAnuM mULa jaina paraMparAnusAra lagabhaga eka koDAkoDI sAgaropama varSa pUrvenuM mAnavAmAM Ave che. jaina Agama paraMparAmAM dvAdazAMgI - bAra aMgane mukhya mAnavAmAM Ave che. temAM paNa bAramuM aMga daSTivAda sauthI viziSTa che. alabatta A aMga atyAre upalabdha nathI, viccheda gayela che. Ama chatAM temAM 14 pUrva agatyanAM hatAM. e 14 pUrvamAM vidhA pravAda nAme eka pUrva hatuM. A pUrva saMpUrNapaNe tenA nAma pramANe maMtravidyAno akhUTa bhaMDAra hato. cauda pUrvadhara AcArya zrI bhadrabAhu svAmIe " A ja pUrvamAMthI grahazAMtistotra uddhata karyuM jaina paraMparAnA covIsamA tIrthaMkara zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInI paTTa-paraMparAmAM ghaNA mahAna prabhAvaka AcAryo thaI gayA che, jeo maMtra-yaMtra-taMtranA jJAtA hatA. kalpasUtranI TIkAmAM - sthavirAvalImAM jaNAvyA pramANe Arya vajasvAmI vaikriya labdhi (vidyA) tathA AkAzagAminI vidyAnA dhAraka hatA. te sivAya zrI sthUlibhadrajI, zrI priyagraMthasUri, SaDulaka rohaguptanA guru zrI guptAcArya, Arya samitasUri vagere paNa maMtra ane taMtranA jJAtA hatA tevo spaSTa ullekha prApta thAya che.' A sivAya maMtravidyAnA jANakAra-niSNAta AcAryo tarIke zrI vRddhavAdI, zrI siddhasena divAkara, zrI mAnatuMgasUri, zrI naMdipeNa, zrI mAnadevasUri, zrI skaMdilAcArya, zrI pAdaliptasUri, zrI nAgArjuna, zrI haribhadrasUri, zrI hemacaMdrasUri, zrI jinaprabhasUri vagere aneka AcAryo prakhyAta che. jaina paraMparAnA maMtrasAhityano vicAra karIe chIe tyAre namaskAra mahAmaMtra kalpa, logassa kalpa, namutthaNe kalpa, uvasaggaharaM stotra kalpa, saMtikara kalpa, tijayapahatta kalpa, bhaktAmara kalpa, kalyANamaMdira kalpa, RSimaMDaLa kalpa, huMkAra kalpa, vardhamAnavidyA kalpavagere khUba ja pracalita ane prakhyAta banela sAhitya daSTigocara thAya che. jainAcArya mATe sUrimaMtranI ArAdhanA-sAdhanA mukhya-Avazyaka mAnavAmAM Ave che. A sUrimaMtramAM mukhyatve anaMtalabdhinA dhAraka gaNadhara zrI gautamasvAmInI ArAdhanA karavAmAM Ave che. zrI gautamasvAmI vagere sarva gaNadharo jeo dvAdazAMgInA racayitA che tathA cauda pUrvanA dhAraka sarva AcArya bhagavaMtone zrutakevalI kahevAmAM Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 401 Ave che ane teonuM eka vizeSaNa 'salvakharasannivAIH' arthAt ' badhA ja akSaronA vividha prakAranA sarva saMyogothI bananAra sarva vidyAonA jANakAra' che.17 A sUrimaMtramAM zrI gautamasvAmI sivAya zrutajJAnanI adhiSThAtrI devI sarasvatI, mAnuSottara parvatanivAsinI tribhuvanasvAminI devI, lakSmIdevI arthAt zrIdevI, zrIyakSarAja gaNipiTaka tathA 24 tIrthaMkara bhagavaMtonA zAsana-adhiSThAyaka deva-devI arthAt yakSa-yakSiNIo, 4 Indra, nava nidhAnanA adhipati, 16 vidyAdevIo, nava graha vagerenI paNa ArAdhanA karavAmAM Ave che. A ArAdhanA karanAra AcAryo mahAna prabhAvaka bane che, e vAtamAM koI zaMkAne sthAna nathI. vaLI AcAryoe jinazAsananuM sukAna saMbhALavAnuM hovAthI jinazAsana upara AvanArI AphatonuM nivAraNa karavAnuM sAmarthya keLavavuM jarUrI hovAthI, A maMtrasAdhanA dvArA teone devonI sahAya ane sAMnidhya prApta thAya che. atyAre ApaNA samAjano eka varga evo che ke je maMtra-taMtra-taMtramAM ja racyopacyo rahe che ane lokomAM aMdhazraddhA phelAvI teno lAbha uThAvyA kare che. to bIjo varga evo che ke je maMtra-yaMtra-taMtrane sAva khoTAM mAne che. maMtravijJAnane ghaNA loko samajatA nathI. tenI ThaThThA-mazkarI kare che, ThekaDI uDAve che, gapagoLA-vahema kahe che. zabda-dhvaninI zakti keTalI che, tenI temane khabara nathI hotI eTale maMtravijJAnamAM mAnanArA lokone mUrkha-pachAta gaNe che, utArI pADe che. atyAra sudhI A baMne varga pote potAnI mAnyatAne ja sAcI mAne che. alabatta, AmAM atyAre thoDuM parivartana AvyuM che ane maMtra-yaMtra-taMtrane sAva khoTAM mAnanAra varga dhIre dhIre paraMtu nakkara svarUpe maMtra-yaMtra-taMtrano svIkAra karavA taiyAra thayo che. vastutaH temanI mAnyatAno AdhAra maMtra-yaMtra-taMtranI vaijJAnika sAbitIo ja che. atyAre pazcimanA dezomAM maMtra-yaMtra-taMtra viSe viziSTa kahI zakAya tevuM saMzodhana cAle che. vibhinna pustako dvArA maMtra-yaMtra-taMtranAM rahasyo vaijJAnika paddhatie rajU karavAmAM Ave che. . yaMtra, e maMtramAM rahelA akSaronA saMyojana dvArA banelA zabdonA dhvaninuM AkRti svarUpa che.10 hamaNAM IMglenDathI prakAzita eka aMgrejI pustaka 'Yantra' jovA maLyuM. A pustakamAM ' ronAlDa nAmetha' nAmanA eka vijJAnIe eka vaijJAnika upakaraNa dvArA ilekaTronika vAIbrezana philDa (ELECTRONIC VIBRATION FIELD)mAMthI zrIsUktanA maMtrano dhvani pasAra karyo ane te dhvaninuM zrIyaMtranI AkRtimAM rUpAMtara thaI gayuM, tenuM sthira citra ApavAmAM AvyuM che.20 eno artha e thayo ke, zrIyaMtra e zrIsUktanuM AkRti svarUpa ja che. je rIte grAmophonanI rekarDamAM dhvanine mudrita karavAmAM Ave che te ja rIte koIpaNa maMtra, jo upara darzAvela sAdhanamAMthI pasAra karavAmAM Ave to tenuM AkRti svarUpa prApta thaI zake che. vaLI grAmophonanI rekarDamAMthI punaH dhvani prApta karI zakAya che, tema maMtrAkRtimAMthI maMtra paNa prApta karI zakAya che, tema keTalAkanuM mAnavuM che. vaLI je rIte Adhunika vijJAnamAM zaktinuM pudgalamAM (dravyakaNomAM) ane dravyakaNo (pudgala)nuM zaktimAM rUpAMtara thAya che, tema yaMtranuM maMtramAM ane maMtranuM yaMtramAM rUpAMtara zakaya che Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 ane mATe ja yaMtranA sthAne maMtra tathA maMtranA sthAne yaMtra mUkI zakAya che. prAcIna kALanA mahApuruSo pote je maMtranI ArAdhanA-sAdhanA karatA haze, te maMtronuM AkRti svarUpa arthAt yaMtra svarUpa teoe potAnI divyadRSTithI joyuM haze athavA te maMtranA adhiSThAyaka devoe prasanna thaI te maMtronuM yaMtra svarUpa te te sAdhakone batAvyuM haze. tyArabAda te sAdhakoe te svarUpane bhojapatra, tADapatra vagere upara lekhanasAmagrI dvArA rekhAMkita karyu haze ane te paraMparAe ApaNI pAse AvyuM che. tapAgacchAdhiSThAyaka vastutaH yaMtra e eka prakAranuM vividha bhaumitika AkRtionuM saMyojana che. jema judAM judAM vyaMjano tathA svaronA saMyojana dvArA maMtro bane che, te ja rIte vividha prakAranI bhaumitika AkRtionA saMyojana dvArA vividha prakAranAM yaMtro bane che. pratyeka yaMtranA adhiSThAyaka deva athavA devI hoya che. deva-devInuM svarUpa athavA nAma badalAtAM tenA maMtra tathA yaMtra paNa badalAya che. sAmAnya saMyogomAM A badhAM ja maMtro tathA yaMtro mAtra paudgalika svarUpamAM arthAt jaDa, caitanyarahita hoya che. temane cetanavaMtAM banAvavAnI viziSTa prakriyAo hoya yaMtrone tenA mULa maMtro dvArA cetanavaMtAM banAvI zakAya che. to maMtrone cetanavaMtA banAvavA mATe varNamAtRkA dvArA saMpuTa karavAmAM Ave che. ane te rIte saMpuTa karela maMtra 108 vakhata gaNyA bAda cetanavaMta banI jAya che.24 te sivAya maMtrone caitanyayukta karavA mATenI bIjI paddhatio-prakriyAo paNa maMtra-taMtranA pustakomAM ApavAmAM AvI che. yaMtrone siddha karavAmAM Ave che ane prabhupratimA athavA deva-devInI pratimAnI prANa-pratiSThA karavAmAM Ave che. A vidhi uttama prakAranA maMtrothI tenA adhikArI AcAryo ja karI zake che. maMtradhvanithI utpanna thayelA viziSTa taraMgo dvArA AcArya potAno prANa pratimAmAM kSaNArdha mATe paNa Aropita karI de che. tyAra pachI e pratimA mAtra nirjIva paththarano TukaDo na rahetAM sAkSAt prabhutulya banI jAya che kAraNa ke temAM rahela mUlAkRtIya AkAza dhvanitaraMgothI akhUTa urjAno bhaMDAra banI jAya che. tenI sAdhanA-ArAdhanA karanArane paramAtmA-paramatattva sAthe saMbaMdha thaI zake che. jaina paraMparAmAM 100 varSa karatAM vadhu prAcIna koIpaNa pratimAne aciMtya prabhAvazALI mAnavAmAM Ave che. kAraNa ke 100 varSa karatAM paNa vadhu samaya daramyAna ghaNA ghaNA sAdhaka AtmAo dvArA vibhinna maMtro ane sadbhAvanA dvArA tenI pUjA thaI hovAthI, e maMtronA dhvanitaraMgoe e pratimAmAM akhUTa urjAno bhaMDAra bharI dIdho hoya che ane tenAthI sAdhakanA AtmAnI unnati thAya che tema ja tenAM manovAMchita kAryo siddha thAya che. AvuM ja yaMtromAM paNa bane che. sAmAnya yaMtra karatAM vidhipUrvaka uttama divase, sadbhAvanApUrvaka banAvela hoya ane yaMtra-maMtra-taMtra vidhAnA niSNAta mahApuruSe maMtro dvArA e siddha karyuM hoya to turatamAM ja mahAna phaLa ApanAra bane che. kAraNa ke tenI sAthe te mahApuruSanI lokonuM bhaluM karavAnI bhAvanA joDAyelI hoya che. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 403 Adhunika saMzodhanakAro yaMtrane mUlAkAza (ARCHETYPAL SPACE) tathA maMtrane pavitra dhvani mAne che. e sAthe teo ema paNa mAne che ke yaMtra ane maMtra, baMne ekabIjAthI taddana abhinna che ane yaMtra e maMtranuM zarIra che, to maMtra e yaMtrano AtmA che.rapa eTaluM ja nahi, bhAratIya paraMparA pramANe yaMtra e devadevIone sUkSma svarUpe rahevAnuM sthAna che. khAsa karIne aMbikA, durgA, kALI, mahAkALI vagere devIonI mukhya zaktipIThomAM devIonI mUrti karatAM ya devIonAM yaMtronuM vizeSa mahattva hoya che. A vibhinna yaMtro-svarUpacihno manaHzakti (PSYCHIC ENERGY)no akhUTa khajAno che. A yaMtro ApaNAmAM khUTatuM evuM tattva zodhI kADhI, tenI pUrti kare che, jenAthI ApaNuM jIvana AnaMdita, phUrtivALuM tema ja sArthaka banI jAya che. yaMtro atyAre sAmAnya rIte be prakAranAM jovA maLe che. yaMtromAM AkRtionuM saMyojana to hoya ja che, paraMtu temAM maMtrAlaro paNa lakhavAmAM Ave che. jo ke upara batAvyuM tema yaMtra-AkRtio ja maMtrAkSaronuM dazya svarUpa che, chatAM te yaMtrAkRti kayA maMtrAkSaronuM dazya svarUpa che tenI sAmAnya manuSyane jANa thAya te mATe, tenA jJAtA RSimunioe yaMtromAM maMtrAkSaro paNa lakhyA hoya che. ane eTale ja yaMtra ane maMtra baMne saMyuktapaNe jovA maLe che. to keTalAMka yaMtromAM mAtra khAnAMo dorIne athavA vibhinna AkRtio dorI temAM AMkaDAo lakhavAmAM AvyA hoya che. AvAM saMkhyA, AMkaDAo sAthe saMbaMdhita yaMtronA judA judA prakAra hoya che. dA.ta. paMdariyA yaMtro, vIzA yaMtro, cotrIzA yaMtro, pAMsaDiyA yaMtra, ekaso sitteriyA yaMtra. A dareka prakAranAM yaMtromAM paNa judA judA prakAra hoya che. dA.ta. paMdariyA yaMtro. A yaMtromAM 1 thI 9 sudhInA AMkaDAono upayoga karavAmAM Ave che. ene e rIte goThavavAmAM Ave che ke ADA, trAMsA ema dareka rIte gaNatAM traNa-traNa aMkono saravALo paMdara Avato hovAthI tene paMdariyA yaMtro kahe che. yaMtra-maMtra saMbaMdhI pustakomAM cAra prakAranAM paMdariyA yaMtro batAvavAmAM AvyAM che. te darekanuM tattva, varNa tathA asaro judI judI hoya che, eTaluM ja nahi te yaMtro kAgaLa ke bhojapatra upara viziSTa prakAranAM dravyothI lakhatI vakhate eka ja prakAranA yaMtramAM aMko lakhavAno krama judo judo hoya to tenI paNa asaro judI judI thAya che 26 para Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 tapAgacchAdhiSThAyaka A paMdariyA yaMtrane brAhmaNa varNasaMjJA ApavAmAM AvI che. A paMdariyA yaMtrane kSatriya saMjJA ApavAmAM AvI che. | 2 | 9 | | | 6 | 7 | 2 1 A paMdariyA yaMtrane vaizya 7 | 5 | 3 saMza ||saMjJA ApavAmAM AvI A paMdariyA yaMtrane zudra saMjJA ApavAmAM AvI che. che. to AvA ja bIjAM yaMtro sUrya, caMdra, maMgaLa vagere grahane anulakSIne, temanI zAMti mATe batAvavAmAM AvyAM che. temAM sUrya mATe paMdariyo yaMtra che, je upara batAvela cAre ya yaMtrothI judo che, to caMdra mATe aDhAriyo yaMtra, maMgaLa mATe ekavIzo yaMtra che. [, [2 | 9 | 1 | 8 8 | 3 | 10 4 | 11 | 6 sUryayaMtra caMdrayaMtra maMgaLayaMtra A ja rIte anya graho mATenAM paNa yaMtro batAvavAmAM AvyAM che. A sivAya anya prakAre paNa yaMtro banI zake che, paraMtu te darekanuM phaLa tathA asaro judI judI hoya che. ane te eka saMzodhanano viSaya che. A rIte vividha prakAranAM AMkaDAkIya yaMtromAM vividha prakAranI gUDha zaktio rahelI hoya che. jaina paraMparAmAM paNa baMne prakAranAM yaMtro maLe che. maMtra sAthe saMbaMdhita yaMtromAM zrI siddhacakra mahAyaMtra, zrI RSimaMDaLa yaMtra, zrI vardhamAna vidyA yaMtrapaTa, zrI sUrimaMtra yaMtrapaTa, zrI padmAvatI yaMtra, zrI vairoTayA devI yaMtra, zrI ghaMTAkarNa mahAvIra yaMtra, zrI gautamasvAmI yaMtra, zrI labdhi pada Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva yaMtra, zrI mANibhadra deva yaMtra vagere aneka prakAranAM yaMtro che. to saMkhyA sAthe saMbaMdha dharAvatAM yaMtro paNa jaina paraMparAmAM maLe che. temAM khAsa karIne zrI tijayapahutta stotra saMbaMdhI ekasositteriyo sarvatobhadra yaMtra, covIza jinezvara saMbaMdhI pAMsaThiyA yaMtra ane navapada saMbaMdhI paMdariyA yaMtro vagere prApta thAya che. 405 kayAreka sAMpradAyika maMtra-yaMtranI paraMparAthI ajJAta lekhaka ke saMzodhaka yaMtra ke yaMtramAM rahela akSaro athavA yaMtranI paddhatine barAbara samajI na zakavAnuM paNa bane che. dA.ta.' YANTRA' pustakamAM jaina paraMparAnuM sUrimaMtra saMbaMdhita labdhipada yaMtra prakAzita thayela che. temAM labdhipadonA maMtro prAkRta bhASAmAM ApelA che. eTaluM ja nahIM paNa te dareka padanA akSarono krama paNa UlaTo ApavAmAM Avyo che. dA.ta. 'OM namo jiNANuM 1 ' padane ' 1. gaM NA ji mo na ' svarUpamAM lakhyuM che. A badhAM ja pado sUrimaMtramAM Ave che. alabatta, A yaMtra ochAmAM ochuM 200-250 varSa pUrve AlekhAyeluM che. AvAM yaMtromAM kayAreka sAdhakanuM nAma athavA jenA mATe e yaMtra banAvavAmAM AvyuM hoya che, tenuM nAma paNa lakhavAmAM Ave che. uparyukta yaMtramAM vacce ' jyALa vA za' evuM nAma lakhela che. tenA AdhAre lekhake AkhA ya yaMtrane 'lyANa vajra' (Kalyana Chakra) arthAt wheel of Fortune kahyuM che. A ja yaMtra sUrimaMtra saMbaMdhita ' sUrimaMtra kalpa samuccaya 'mAM navuM banAvIne ApavAmAM AvyuM che. temAM akSarono krama sUlaTo che.29 maMtrajApa paNa be prakAre karavAmAM Ave che. 1. pUrvAnupUrvI arthAt je kramamAM maMtranA pado athavA akSaro ApavAmAM AvyA hoya te ja krame maMtrajApa karavo te. 2. pazcAnupUrvI arthAt je kramamAM maMtronA pado athavA akSaro ApavAmAM AvyA hoya tenAthI UlaTA krame jApa karavo te. A baMne prakAranA maMtrajApanAM judAM judAM phaLa hoya che. sAmAnya rIte pUrvAnupUrvAthI maMtrajApa karavAthI AdhyAtmika phaLa maLe che to pazcAnupUrvIthI maMtrajApa karavAthI aihika-bhautika phaLa maLe che. Adhunika vijJAnamAM jema TelipathInI vijJAnazAkhA che, tema cikitsAzAstramAM zrI binitoSa bhaTTAcArya jevA baMgALI homiyopathI DaoNkTare TelitherapI nAmanI cikitsApaddhatino vikAsa karyo che. A cikitsApaddhatimAM teo auSadhino to upayoga kare che, paNa sAthe sAthe upara batAvyAM tevA maMtro ane yaMtrono paNa upayoga kare che. e maMtro tathA yaMtrone viziSTa prakAranAM sAdhano upara goThavI temAMthI viziSTa prakAranAM spaMdano (VIBRATIONS) utpanna karI, tenI sAme goThavelA dardInA phoTA ke nAma dvArA adazya svarUpe dardI sudhI pahoMcADe che, ane tenAthI dardImAM Azcaryajanaka sudhAro paNa noMdhAyelo che. yaMtro e sAMketika cihna che. e sAMketika cihnonuM arthaghaTana bhinna bhinna paraMparAvALA bhinna bhinna rIte kare che. tenuM kAraNa teone potAne prApta thayela jJAna athavA anubhava hoya che. dA.ta. 'zakti' aMge koI bhautikazAstrI-vijJAnIne pUchavAmAM Ave to te zaktine pudgala Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 tapAgacchAdhiSThAyaka dravyanA aMga svarUpa kArya karanAra baLa (inherent active force of matter) tarIke oLa khAvaze. jo koI mAnasazAstrIne pUchavAmAM Ave to, eka bAhya paribaLa-udIpaka dvArA magaja upara asara karanAra 'mana' tarIke te zaktine oLakhAvaze. vaLI koI AdhyAtmika yogIne pUchavAmAM Ave to te parama brahmanA yaugika sAkSAtkArane arthAt 'vaizvika cetanA'ne zakti tarIke oLakhAvaze. A ja rIte jemanA AtmA uparanA jJAnanuM AvaraNa karanArA karmo saMpUrNapaNe dUra thayAM nathI tevA alpajJa ApaNe sau ApaNI manobhUmi - mAnasika avasthA pramANe, tAMtrika athavA yAMtrika cihnanuM arthaghaTana karIe chIe. e cihnanuM saMpUrNa athavA vAstavika rahasya to mAtra kevaLajJAnI mahApuruSo ja jANI zake che. kevaLajJAnI mahApuruSo mATe A samagra brahmAMDanA pratyeka jIvo ane pratyeka padArthanA bhUtakALa, bhaviSyakALa tathA vartamAna kALanI pratyeka avasthAnuM jJAna hAthamAM rahela svaccha jaLa saMbaMdhI jJAna jevuM spaSTa hoya che.30 teo mATe bhUtakALa ke bhaviSyakALa jevuM hotuM ja nathI. badhuM ja vartamAnakALa hoya che. Adhunika vijJAnanI paribhASAmAM aMgrejImAM eka ja vAkayamAM kevaLajJAna mATe kahevuM hoya to ema kahI zakAya ke - " Omniscience is nothing but hologramic effect or power of the soul regarding to time, space, matter and all souls. " tethI AvA paramajJAnI-kevaLajJAnI ja A yaMtronAM sAMketika cihnonA saMpUrNa rahasyane jANe che. vividha prakAranAM yaMtromAM sauthI vadhu carcA, janasAmAnya tathA vidvAno athavA maMtrataMtra vidyAnA niSNAtomAM thatI hoya to te zrIyaMtra saMbaMdhI hoya che. A zrIyaMtrane khUba ja rahasyamaya ane gUDha vidyAnA khajAnA svarUpa mAnavAmAM Ave che. paradezanA vijJAnIo A yaMtranuM rahasya zodhavA khUba khUba prayatno karI rahyA che ane vijJAnanA tathA adhyAtmanA siddhAMto sAthe teo zrIyaMtranI tulanA karI rahyA che. zrIyaMtramAM sauthI vacce eka biMdu batAvavAmAM Ave che, jene mahAbiMdu kahevAmAM Ave che. vaidika paraMparA pramANe tene brahmAMDanA zUnya svarUpanuM pratIka mAnavAmAM Ave che. vaizvika icchAthI biMdu vibhAjita thAya che. arthAt zivanI bIjabhUta zakti suSupta dazAmAMthI kriyAzIla thAya che. biMdu vibhAjita thatAM visargamaMDaLanuM sarjana thAya che, je ziva-zakita athavA agni-jaLa athavA puruSa-prakRtinA yugma svarUpe oLakhAya che. mULa trikoNa-vaizvika tripuTIne rajU kare che. sakaLa zakti padArthonA utpattisthAna tarIke te che. ziva- agni-puruSa tathA zakti - jaLa-prakRti svarUpe puruSa agni prakRti jaLa mULatrikAzanuM vibhAjana-ekIkaraNa ane vikAsa." ziva Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva | ziva ane zakti athavA agni ane jaLa athavA puruSa ane prakRtinA saMyojana dvArA utpanna thanAra mULabhUta sUkSma-mAnasa tattvo - mAyA, kaLA, vidyA, rAga, kALa, niyati. puruSa ane prakRtinA saMyojanathI utpanna thatAM bhautika tattvo - sattvaguNamAMthI 1. buddhi, 2. ahaMkAra ane 3. vicArazakti (magaja) utpana thAya che; rajoguNamAMthI pAMca indriya 1. sparzanendriya, 2. rasanendriya, 3.dhrANendriya, 4. cakSurindriya, 5. zrotrendriya tathA pAMca aMga 1. hAtha, 2. paga, 3. mukha, 4. peTa (kukSi) 5. jananAMga utpanna thAya che. tamoguNamAMthI cUla pRthvI, pANI, agni, vAyu, AkAza tathA sUkSma pRthvI, pANI, agni, vAyu, AkAza utpana thAya che. 32 A thayuM vaidika paraMparA pramANenuM arthaghaTana. maMtra-yaMtra vidyAnA niSNAto, zaktinA upAsako A ja zrIyaMtramAM vividha prakAranI zaktio tathA devIono vAsa hovAnuM jaNAve che. te zaktio aNimA, mahimA, ladhimAM, garimA, prApti, prAkAmya, Izitva, vazitva vagere ATha che. jyAre devIo brAhmI, mAhezvarI, vaiSNavI, cAmuMDA, mahAlakSmI vagere ATha che. ane vaccenA ATha trikoNamAM hoya che tene sarvarogaharacakra kahe che. A ja zrIyaMtrane teo tripurAsuMdarI nAmanI devInuM yaMtra kahe che. zrIyaMtranI aMdarathI bIjI haroLa-valayanA sarvarakSAkaracakranA daza trikoNa daza mahAvidyAnuM sUcana kare che, to trIjI haroLa-valayanA sarvArthasAdhakacakranA daza trikoNa daza prANonAM pratIka che. sauthI bahAranI tarapha AvelA cauda trikoNanA cakrane sarvasaubhAgyadAyaka cakra kahe che. zrIyaMtranI sauthI madhyamAM Avela trikoNamAM je biMdu che, temAM mahAtripurAsuMdarI athavA mahAlakSmI nivAsa kare che. 33 yogavidyAnA niSNAto zrIyaMtrane sUkSma zarIramAM Avela Sacakra-mUlAdhAracakra, svAdhiSThAnacakra, maNipuracaka, anAhatacakra, vizuddhicakra ane AjJAcakra sAthe sarakhAve che. vacce Avela mahAbiMdune mastakanI upara, bhautika zarIranI bahAra Avela sahastrAracakra sAthe sarakhAve che. - Ags - yu kiko . ITY fish navagrahonA citroM tejA cihmI te te tIyakojAmAbandha sAdhe , SE paramanajI candrapramajI kAmapUranat | pHnAthAna ! mArTinA thi nAM ; suvidhinAthajI manisayatajI neminAthajI malijAyI Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 tapAgacchAdhiSThAyaka A saMketa cihnone jaina tattvajJAna sAthe nIce pramANe sAMkaLI zakAya. biMdu athavA mahAbiMdu zuddha Atmadravya athavA zuddha pudgala (Matter) dravyanuM sUcaka che. alabatta, zuddha Atmadravya niraMjana-nirAkAra che, jyAre zuddha pudgala dravya sAkAra che tema ja te varNa--gaMdha-rasa ane sparza paNa dharAve che. paraMtu zaktimAM baMne samAna che. zuddha Atmadravya paNa anaMta zakti dharAve utpatti che. tema ja zuddha pula dravya paNa anaMta zakti dharAve che. AtmAnI anaMta zakti svaniyaMtrita che jyAre pulanI anaMtazakti paraniyaMtrita che. sthiti nAza A ja mahAbiMdune Atmadravya ane pudgala dravya rUpe alaga alaga darzAvatAMvisarga maMDaLa racAya che. Atmadravya ane pudgala dravya baMnenI traNa traNa avasthAo (Phases)che. utpanna thavuM te, nAza pAmavuM te ane dravya tarIke sthira rahevuM te. Ane jaina paribhASAmAM tripadI kahe che. 1. 3naiDu vA 2. varU va 3. dhuverU vA ane te trikoNanI traNa bAju vaDe darzAvAya che. vizvanA koI paNa padArthanI A traNa avasthAo hoya che. vaidika paraMparA paNa vizvanI utpatti, sthiti ane laya-saMhAramAM mAne che. utpattinA deva tarIke brahmA, sthitinA deva tarIke viSNu ane saMhAranA deva tarIke maheza-zaMkarane mAnavAmAM Ave che. jaina paraMparAmAM saMpUrNa vizvanI utpatti mAnavAmAM AvI nathI paraMtu vibhinna padArthonI vibhinna paryAya-avasthA svarUpe thatI utpatti mAnavAmAM Ave che; jyAre samagra loka-brahmAMDane anAdi-anaMta sthitivALo mAnavAmAM Ave che. jaina dArzanika mAnyatA pramANe zuddha Atmadravyano pudgala sAthe saMyoga kayAreya thato nathI, paraMtu Atmadravya ane pudgalano saMyoga anAdikALathI ja thayela che, ema mAnavAmAM Ave che. AtmA ane pulanA A anAdi saMyoganA pariNAme ja vizvanA pratyeka padArthanI utpatti tathA nAza thAya che. karma padgalika che ane pudgala kArmaNa vargaNAnA pugala skaMdho dvArA ATha karmamAM rUpAMtara pAmI AtmAne vaLage che. te ATha karma - 1. jJAnAvaraNIya 2. darzanAvaraNIya 3. vedanIya, 4. mohanIya, 5. AyuSya, 6. nAma, 7. gotra ane 8. aMtarAya nAmanA che.35 te zrIyaMtramAM pudgala trikoNanI AsapAsanA prathama valaya-cakranA ATha trikoNa dvArA batAvavAmAM AvyA che. te ATha prakAranAM karma je AtmAne vaLage che - lAge che, tene daza prakAranI saMjJA - 1. AhAra, 2. bhaya, 3. maithuna, 4. parigraha, 5. krodha, 6. mAna, 7. mAyA, 8. lobha, 9. ogha ane 10. loka-saMjJAo utpanna thAya che. te prathama valayanA ATha trikoNanI pAsenA bIjA valayanA daza trikoNo dvArA darzAvavAmAM AvI che. A daza saMjJAnA pariNAme jIvane daza prANa - pAMca indriya (sparzanendriya, Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 409 rasanendriya, ghrANendriya, cakSurindriya, zrotrendriya) mana, vacana, kAyA, zvAsocchavAsa tathA AyuSya prApta thAya che. te trIjA valaya-cakranA daza trikoNo dvArA darzAvavAmAM AvyA che. Adarza prANone saMsArI jIvo dhAraNa kare che. te saMkSepamAM 14 prakAranA batAvavAmAM AvyA che. A caude prakAranA jIvonuM sUcana cothA valayanA cauda trikoNo dvArA thAya che. A cauda prakAranA jIvomAM brahmAMDanA sarva saMsArI jIvono samAveza thaI jAya che. tenI AsapAsa ATha kamaLanI pAMkhaDIo svarUpa eka valaya che. pUrve AtmAnI saMjJA tarIke oLakhAyela krodha, mAna, mAyA, lobha ahIM AtmAnA bhayaMkara zatru tarIke varte che. te sivAya rAga, dveSa, moha, ajJAna, e cAre maLI, uparanA caude prakAranA arthAt samagra brahmAMDanA pratyeka jIvanA mahAna zatruo che. AtmAnI AdhyAtmika unnatimAM A ATheya bAdhaka che. tenA upara vijaya meLavavo hoya to antarmukha banI sau prathama jJAna meLavI, ajJAna dUra karavuM joIe. te mATe varNamAtRkAnA pratIka svarUpe ga,ma, rU, r 3, , 2, , 7, 7, 5, 9, mo, gau, , : svarUpa 16 svaronuM dhyAna karavuM Avazyaka che. A soLa svaronI sAthe 33 vyaMjanonuM paNa dhyAna karAya che. tenuM sUcana kamaLanI soLa pAMkhaDIovALA valaya-cakra dvArA thAya che. varNamAtRkAnA dhyAnathI jJAnAvaraNIya karmo dUra thatAM kevaLajJAna utpanna thAya che ane teno prakAza asaMkhyAtA dvIpa ane samudrane pele pAra brahmAMDa-lokanI sImAone oLaMgI alokamAM paNa pahoMce che. tenA pratIka tarIke vartuLAkAranAM, baMgaDI AkAranAM valayo batAvyAM che, je asaMkhyAtA dviIpa ane samudranuM sUcana kare che, jyAre corasa svarUpa lokanA AkAramAM cAre bAju batAvelA daravAjA dvArA kevaLajJAnano prakAza alokamAM paNa prasare che, enuM sUcana thAya che. A rIte zrIyaMtramAM jaina tattvajJAna paNa samAyeluM che ane upara batAvyuM te pramANe ciMtana-dhyAna karatAM manuSya mAtranAM azubha karmono kSaya thAya che ane Atmika-AdhyAtmika saMpattinI sAthe sAthe aihika ane pAralaukika sukha-saMpatti tathA manovAMchita phaLanI prApti thAya bhAratIya paraMparA ane jaina paraMparAmAM seMkaDo jAtanA bhinna bhinna devI-devatAonI ArAdhanA-sAdhanAne anulakSIne maMtro prAcIna sAhityamAM batAvavAmAM AvyA che. pUrve batAvyuM tema jo Tonoskopa athavA ilekTronika vAIbrezana philDavALuM Adhunika vaijJAnika upakaraNa ane tenuM saMcAlana karanAra-prayogakartA yogya saMzodhaka maLI jAya to te dareka maMtronAM yaMtronuM sAcuM svarUpe prApta karI zakAya ane te rIte maMtravijJAna uparanA saMzodhananI eka navI ja dizA khUlI jAya. Ama, yaMtra-maMtra-taMtra ApaNI prAcIna vidyAno apUrva vAraso che, eTaluM ja nahi paNa Adhunika vijJAnanI daSTie paNa manuSya ane sajIva sRSTi ja nahi badhe jaDa evA pudgala upara paNa tenI apUrva athavA viziSTa kahI zakAya tevI asaro thAya che. mATe buddhimAna saMzodhako - vijJAnIo A kSetramAM vadhu nakkara, prAyogika saMzodhana karI, jagata samakSa tenAM vadhu rahasyo khullAM kare e ja abhilASA ane zubhecchA. tA. 3-11-96, bhAvanagara. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 tapAgacchAdhiSThAyaka pAdanoMdha - 1. juo, 'karmaprakRti' graMthamAM saMkramaNakaraNa'. 2. "maMtravidyA,' le. karaNIdAna seThiyA, prastAvanA, pR. 20 3. zrI pArzvanAthopasargahAriNI zAsanadevI padmAvatI mAtA' saMpAdaka: naMdalAla devaluka, arihaMta prakAzana, bhAvanagara, pR 361 thI 386. 4. jaina darzana : vaijJAnika daSTie' (le. muni naMdighoSavijaya prakA. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaI - 400 036)mAM zrI azoka kumAra dattano lekha - ' raMgIna zaktikaNono zarIra tathA mana upara paDato prabhAva,' pR. 45. 5. 'varNamALA ane maMtroccAraNanuM rahasya' le. zrI azokakumAra datta. phArbasa traimAsika, aMka - 4, oNkaTo.-Dise., 1992, pR. 279. 4. The mantra are also intimately associated with the theory of eternal word Sphotavada expounded by the philosopher of Sanskrit grammar, who traced the gem of speech or words back to divine source (an imperishable unit of speech: Sphota also known as Vak or Pranava or Sabda Brahman.) 7. vaizvika cetanA,' le.lepha. karnala sI.sI. bakSI. pR. 95. 8. vaizvika cetanA le.lepha. karnala sI.sI. bakSI, pR. 97 . 9. ' jainadarzana : vaijJAnika daSTie, prakA. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaI - 36 pR. 1ra3 thI 12. 10. astrama-- mantra by which a missile is consecrated before it is thrown. (The Standard Sanskrit - English Dictionary, Pp 88) 11. 'matravidyA,' . rIlA seTiyA, prastAvanA, pR. 22, 23 12. 'mastravidyA, ne. raLIne seTiyA, prastAvanA, pR. 23 13. therahiMto paNa vijhITara movIneDiMta sivAhito rUW T vinodI sAhI niyA (zrI valpasUtra, aSTama kSaNa, virAvatI, pR. 120) 14. asaMkhyAtA varSono eka palyopama thAya che. evA 10 koDAkoDI (105) palyopame eka sAgaropama thAya che, evA 1 koDAkoDI sAgaropama arthAt 10 sAgaropama varSa athavA 10 29 palyopama varSa thAya che. 15. madravaduruvAraivaM paMcama: zrutavatI vidyA,vAvataH pUrva pradazaktisvIritA 22 (pradazAnA stotra) 16. zrIpasUtra, aSTama kSaNa, virAvatI, suvadhA TIma | 17. samaNassa bhagavao mahAvIrassa tinnisayA cauddasapuvvILaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM savvakkharasannivAINaM jiNo vi va avitahaM vAgaramANANaM ukkosiyA cauddasapuvvINaM Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 411 saMpayA hutthA // 13 // (zrI kalpasUtra SaSTha kSaNa, sUtra 138) 18. vANI tihuaNasAmiNI siridevI jakkharAyagaNipiDagA gaha disipAla-suriMdA sayAvi rakkhaMtu jiNabhatte / / 4 / / (zrIsaMtikaraM stotra, gAthA - 4) || 18.'Yantra' by MadhuKhanna, Pp.6 20. 'Yantra' by Madhu Khanna, Pp. 116 21. Mantra and Yantra are parallel to each other and in some cases may be ___ interchangeable. ("Yantra", by MadhuKhanna, Pp. 38) 22. caitanyarahitA mantrAH proktA varNAstu kevalam (magoya2 vizva meM heveza bhaDeta. gurAta samAyAra, tA. 13-10-87, pR. 6.) 23. 'Yantra,' by Madhu Khanna, Pp.6 * 24. maMtra-taMtra-yaMtra bhaDAsamuyyaya, pra. nana pustAlaya, surata, pR. 15. 34. Yantra and mantra present the union of archetypal space and sa cred sound. Each is inseparable from the other, with mantra the 'soul' and yantra the 'body' of subtle sound (Yantra Pp. 44) 26 ' maMtravidyA,' sa. 129hAna sehiyA, 'yatravidhA bhae pR. 18, 19, 20 maMtra-taMtra-yaMtra bhaDAsabhuyyaya , pra. nana pustAlaya, surata, pR 320, 321, u22. 27. ' maMtravidyA' - 'yantravidyA' es, 5 31 26. 'Yantra,' by Madhu Khanna, Pg.48 24.'sUrimantra 85sabhuyyaya' (bhAga-2 pR. 350, 3G1 (saMpU. munizrI vi450 ma.) 30." rAmarAvavizva sayana krazriyA" (zrI sAItu stotra, RT -11, siDAra sarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajI) 1. ' yaMtrarAja : zrIyaMtra, le. paMkaja dIkSita, 'svAgata,' sitambara, 1995, pR 51. 32. 'Yantra,' by Madhu Khanna, Pp.72 & 74 33.'yaMtrarAja : zrIyaMtra, le. paMkaja dIkSita, ' svAgata, sitambara, 1995 pR. 52, 53. 34. 'yaMtrarAja : zrIyaMtra,' le. paMkaja dIkSita, ' svAgata' sitambara 199pa pR. 53. 35. iha nANadaMsaNAvaraNa - veyamohAunAmagoANi / vigdhaM ca ... / / 38 / / (navatattva, gAthA 38) 36. yataH prajJApanAyAM daza saMjJAH tA zcemAH " kaiNaM bhaMte ! saNNAo paNNattAo? goyamA ! dasa saNNAo paNNattAo, taM jahA - AhArasaNNA, bhayasaNNA, mehuNasaNNA, pariggahasaNNA, kohasaNNa, mANasaNNA, mAyAsaNNA, lohasaNNA, ohasaNNA, logasaNNA / Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 (AvAraga TIA, prathama zrutadha, prathama dhyana, prathama uddeza) 37. dasahA jiyANa pANA iMdiya usAsaAu ke bala rUvA / / (jIvavicAra prakaraNa gAthA 42 ) 38. egiMdiya suhumiyarA sanniyara paNiMdiyA ya sabiticau / apajatA pajjattA kameNa caudasa jiyaTThANA // 4 // ( navatattva gAthA - 4 ) 2. sUkSma paryAptA ekendriya 4. bAdara paryAptA ekendriya . paryAptA beIndriya 8. paryAptA teIndriya 1. sUkSma aparyAptA ekendriya 3. bAdara aparyAptA ekendriya 5. aparyAptA beIndriya 7. aparyAptA teIndriya 9. aparyAptA caurindriya 11. asaMjJI aparyAptA paMcendriya 13. saMjJI aparyAptA paMcendriya tapAgacchAdhiSThAyaka 10. paryAptA caurindriya 12. asaMjJI paryAptA paMcendriya 14. saMjJI paryAptA paMcendriya e cauda jIvasthAnako arthAt jIvonA prakAra che. ujjainIno prAcIna mANekagaDha bhAratamAM mAlava nAmano pradeza, temAM zasyazAmalA ujjainI nagarI jyAM jaina zAsananAM aneka jyotirdharo, parAkramI rAjavIo ane zreSTha kavionI je janmabhUmi banI. jayAM maMtrasAdhakonA svasti gItonuM guMjana satata gAjatu rahetu, jyAM deva devatAonA manaharaNAM maMdiro je nagarInI zAnasvarUpa hatAM dAnazUra, karmazUra ane dharmazUra evA mANekazA zeThanI e karmabhUmi ujjainI nagarIno prAcIna samayano mANekagaDha Aja paNa mojUda che. citramAM najare paDe che. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva zrI yakSendravIrArcanam / ( zrI mALibhadraviMzati:|) zrI yakSendra mANibhadradAdAnI preraka ane bhAvavAhI stuti bhAvAnuvAda sAthe atre prastuta che. * racayitA prA. DaoN. vAsudeva vi. pAivjha ' vArtha ' saMskRta/prAkRta vibhAnAdhyakSa:, vI. DI. ArTsa jAteJa, amavAvA6-1 bhAvAnuvAdaH prA. candrikA pAThaka, saMskRta/prAkRta vibhAga, bI. DI. ArTsa kaoNleja, amadAvAda -1 niSThApUrvakanI bhakti tathA tapa dvArA haMmezA mahAnatA maLe che, e zrI mANibhadradAdAnI siddhino saMdeza che. potAnI A mahAnatA pArasamaNi jevI hoIne anyane paNa utkarSa sAdhavAmAM upakAraka nIvaDe che, e enI anuzruti che. sAdhaka ke bhaktanI pavitra ane zuddha bhAvanA, ahiMsAdi sadguNono svIkAra, vagere jeTalA prabaLa teTalI ja moTI tenI sAdhanAnI siddhi. Avo suMdara bhAva A stotramAM satatapaNe dhvanita che. yogya bhUmikA sAthe tenI prastuti anekane khUba ja upakAraka banI raheze evI zraddhA hRdayamaMdiramAM bharI rAkhI che. `A stotranA racayitA prA. DaoN. vAsudevabhAI pAThaka ane prA. caMdrikAbahena pAThaka saMskRta-prAkRtanA sArA evA jJAtA che. sarjanAtmaka sAhityazreNImAM haMmezAM temano sahayoga rahyo.che. * parA prAcInatA yasya mahimA maMgalaH paraH divyAnubhavavaividhyam varadAtRtvamadbhutam tasya zrImANibhadrasya smRtvA divyAnvarAnguNAn svakIyaM jIvanaM kAryaM saralaM bhAvabhAvitam 1 || -2 || jenI atyaMta prAcInatA che, uttama ane maMgalayama mahimA che, adbhuta varadAna ApavApaNuM che, tevA zrI mANibhadra devanA divya ane uttama guNonuM smaraNa karIne, potAnA jIvanane saraLa ane sadbhAvasabhara karavuM joIe. ( 1-2 ) 413 I 1 -saMpAdaka Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 tapAgacchAdhiSThAyaka * vikaTe vartamAne'pi vizve dhanyA dharA varA / navudIpe vare tatra fift: zatrunaH jIma: II rU II vikaTa evA sAmprata samayamAM paNa, samagra vizvamAM A pRthvI dhanya ane uttama che. temAM ya, uttama evA jaMbudvIpamAM zatruMjaya nAmano zubha (kAraka) parvata che. (3) * rAta suddhAtaH koTilALavAra: | bahubhissAdhakazreSThaiH bhaktyA bhaktairupAsyate // 4 // karoDo kalyANa karanAra te, girirAja tarIke suvikhyAta che. aneka zreSTha sAdhako ane bhakto vaDe tenI bhaktibhAva pUrvaka upAsanA thAya che. (4) * nirvyAjenaiva bhAvena zrIzajayabhaktita: / zrI mANibhadravaryaizca sarvarakSA vicAritA // 5 // A zatruMjayanI bhaktithI, nirvAja (sahaja, svArtha vinA)bhAve, zrI mANibhadra sarva prakAranI (saunI) rakSA karavA vicAryuM. (5) * pUrvana-mani cazvAsIna ' mALavendra nAmaH | zreSThI sadgurubhaktassa: mAtRbhaktiparAyaNaH // 6 // pUrva janmamAM je ' mANekacanda ' evA nAme thayA, te sadgurubhakta zreSThI, mAtRbhaktimAM * (paNa) parAyaNa hatA. (6) * te vAtanAzvAt pazvAttApa: Rta: para:I. tato yakSendravIreti mANibhadreti vizrutaH // 7 // temaNe 'AzAtanA' pachI pazcAttApa karyo (tapathI karma bALI nAkhyAM) ane yakSendravIra tathA mANibhadra tarIke khyAti pAmyA. (7) * maNibhadrastha svarUpaisuprasannatA | camatkArAzca jAyante bahudhA sukhakArakAH // 8 // zrI mANibhadranAM svarUponAM darzana-dhyAnathI khUba ja prasannatA maLe che. ane aneka prakAre sukha ApanArA camatkAro thAya che. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 415 * zrImaNibhadra ' fpaMDI' prabhAva: suvi nArAyatIti satyam | sarvaM dadAtyeva sukhAnugaM yad ityeva sAmarthyamayaM sadaiva // 9 // zrI mANibhadranI piMDIno prabhAva duHkha vagereno nAza kare che, e satya che. je kAMI sukhapUrvakanuM che, te badhuM ja te Ape che, e ja haMmezAM sAmarthyamaya che. (9) * kSetraM magaravADAkhyam AgaloDaM tathA zubham / ujjayinIti sukhyAtaM mANibhadreNa pAvitam // 10 // zubha evA magaravADA, AgaloDa, ane ujjayinInAM suvikhyAta sthAno, zrI maNibhadra pavitra karyA che. (10) * yantraM zrImANibhadrasya pUjitaM bhaktibhAvataH / saMpatti saMtati che; suravaM sarva prathacchata || 22 | zrI mANibhadranA yaMtrane bhaktibhAva pUrvaka pUjavAthI, saMpatti, saMtati, kalyANa ane sarva sukha Ape che. (11) * homaizca havanaibhavyaira abhiSekAdibhizzubhaiH / kartavyaM bhaktibhAvena mANibhadrArcanaM varam // 12 // bhavya homa-havanathI ane zubha abhiSeka vagere dvArA bhaktibhAva pUrvaka, zrI mANibhadranuM uttama arcana karavuM joIe. (13) * zubhaiva paJcamI zuklA aSTamI ca caturdazI / pUnAtha maNibhadrastha guruvIrasta thottama: | zarU II zrI mANibhadranA pUjana-arcana mATe zukla pakSanI pAMcama, AThama ane caudaza tathA guruvAra uttama che. (14) * rogAcca bandhanAccaiva mucyate vratavAnnaraH / nirAzA nazyati, prItyA sadAzA saphalA sadA // 14 // zrI mANibhadranuM vrata karanAra, roga ane baMdhanathI mukta thAya che, tenI nirAzA naSTa thAya che ane sevelI sArI AzA sadA saphaLa bane che. (14) Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 vAJchitaM labhyate sarvaM nazyatyevamanIpsitam / nazyati grahabAdhA ca manaH zuddhirbhavedyadi || | || zrI mANibhadranI pUjAmAM jo mananI zuddhi hoya to iccheluM badhuM ja maLe ane anicchita nAza pAme. grahanI pIDA paNa naSTa thAya. ( 15 ) bhairavotpAtapIDAyAM zrImANibhadrasAdhanA 1 zIghraM phalati bhaktebhyaH zubhAM zAntiM prayacchati || 6 | khAsa karIne bhairavanI utpAta-pIDAmAM zrI mANibhadranI sAdhanA zIghra phaLe che ane bhaktone zubha zAnti Ape che. ( 16 ) stotraM zrIpAThakenAtra vAsudevena saukhyadam / kRtaM bhadraM priyaM puNyaM mANibhadraprasAdakam // 17 // zrI vAsudeva pAThaka dvArA racAyela A stotra pavitra, priya, puNyarUpa, sukhaprada, ane zrI mANibhadranI kRpA ApanAra che. ( 17 ) tapAgacchAdhiSThAyaka saunA hitanI kAmanAthI, ane ArAdhya evA zrI mANibhadranI kRpA mATe, haMmezAM citta, vANI ane karmamAM ahiMsAnI bhAvanA sevavI joIe. ( 18 ) * ahiMsAbhAvanA citte vAci karmaNi nityazaH / ArAdhyasya prasAdArthaM kAryA sarvahitecchayA // 18 // saccaritreNa loke'smin vikAsazzubhakArakaH / ArAdhitaprasAdena dhanyazca sukhakArakaH || 11 || ArAdhya zrI mANibhadranI kRpAthI, A lokamAM sArA cAritrya dvArA, zubha ane sukha karanAro vikAsa sadhAya che. (19) * zrImANibhadrasya mahattvapUrNAM yakSendravIrasya ca viMzatiM vai sadbhaktibhAvena bhAvaM viditvA bhajanti ye dhanyatAM te vrajanti // 20 // zrI mANibhadranI ke zrI yakSendravIranI A 'viMzati' (vIsa zlokamAM racelI stuti) sadbhaktithI ane teno bhAva samajIne je gAya ( ane anusare) te dhanyatA prApta kare che. (20) kRti zrI DaoN. vAsuDeva vi. pAivjha 'vAgartha' viravita 'zrI yakSendravIrArdhanam // Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 407 'zrI mANibhadrajIno mahAna maMtra prastutakartA: gacchAdhipati pU. jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nA praziSya munirAjazrI jayadarzanavijayajI mahArAja maMtrasAdhanAmAM maMtradevatAne bhaktipUrNa rIte nimaMtraNa ApavAthI maMtradevatA maMtrasAdhanAmAM saphaLatA avazya apAve che. sAdhakanI sAdhanAmAM navo prANa pUre che navakAramaMtra ! A navakAra maMtra mAnavIne nirmaLa banAve che, nispRha banAve che, nizciMta banAve che, nirvikArI banAve che, sAcA arthamAM nigraMtha banAve che. atre A lekhamAM pU. munizrI jayadarzanavijayajI mahArAjazrIe zrI mANibhadrajI sAdhanAnI pagadaMDI suMdara sajAvI che. sAdhanAnA aneka maMtro paikI sauthI saraLa maMtra upara prastuta lekha sAruM mArgadarzana Ape che. sarva kAryamAM siddhi apAvanAra tattva pratye parama niSThA, ekAgratA, bahumAnabhAva, niyamitatAnI jarUriyAta sAthe AyaMbilano tapa, navakArano japa ane zatruMjayanA dhyAnanI viziSTatA samajAvI che. ghaTanAnA saMdarbhe keTalAMka rahasyonuM udghATana paNa karyuM che. mANibhadra indradevanuM maMtrAdhiSThita anuSThAnanuM atre karAyeluM mArmika urbodhana sAdhakane kAMIka ISTa jarUra prApta thaze ja. A lekhanA lekhaka pU. munizrI ciMtaka paNa che. AgamazAstro ane gurugamanA baLe tattvonA UMDANa sudhInuM kheDANa karavA sadA prayatnazIla rahyA che. manana, ciMtana, saMzodhana ane parabodhananI prakriyAne vadhu pasaMda kare che. potAnI mAsUma bALa avasthAthI yuvAvasthA sudhI aneka vakhata saMkaTa samaye ke zubha kAryonA anusaMdhAna karavA sAMsArikAvasthAmAM mANibhadrajIne smaraNamAM laI saphaLatA meLavatA rahyA temAM kadAca temano saraLatAno svabhAva kAraNabhUta paNa haze. zAsanadevane prArthIe chIe ke A lekhaka-munizrIne zAsanasevA mATe preraka baLo maLI rahe. -saMpAdaka tapa eTale karmamaLane tapAvI bALI nAkhavAnuM amogha zastra. jaina dharme A tapadharmane jeTalI vizeSatA-vilakSaNatAthI vivecita karyo che, tevI vizada vistAraNA anya koI dharmadarzana ke maMtavyomAM jovA-jANavA nathI maLatI. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 tapAgacchAdhiSThAyaka tapasyAnA bAra prakAra, cha bAhya tema che atyaMtara. temAMya bAhyatAnI sAdhanA tananAM tophAnone upazamAve, jyAre atyaMtara (chUpo) tapa mananI malinatAnuM mAraNa kare. mATe ja bAhya tapa aNasaNa vagerethI jo prAyazcitta vagere cha abhyatara tapa khIlavA lAge to tevo lokadazya upavAsa vagereno bAhya tapa sArthaka che. te ja prakAre atyaMtara tapanI sArthakatA kaSAyonI Aga tathA viSayonA rAganA upazamamAM parAkASThAe pahoMcI vItarAgI-vItaSI jevI nirAgI dazA sudhInAM sopAno sara karAvI zake che. kahevAya paNa che ke tapasvIonuM bolyuM phaLe ne brahmacArIonuM ciMtavyuM. tapamAM saMkalpasiddhi sAdhavA mATe je zakti che teno eka prakAra che dhyAna-tapa, dhyAnanI myAnamAM manane mUkI tapa sAtheno japa ghaNo ja prabhAvazALI manAya che. mATe ja zAstromAM Thera Thera vividha maMtrajApano mahimA batAvavAmAM Avyo che. saMkalpazuddhi ane saMyama sAtheno japa te svayaM atyaMtara tapa che, je dvArA devadevIonI devatAI zaktione AkarSI zubha saMkalpone siddha karI zakAya che. ane tevI saphaLatAnAM sAcAM udAharaNo-anubhavo aneka pAsethI jANI -mANI svAnubhUti paNa karI zakAya che. sAdhake satyasAdhanAnA saraLa mArge sAdhavA jevA aneka maMtro che temAM namaskAra mahAmaMtra mokhare che. te mahAmUlA maMtrathI lokottara labdhio paNa pragaTAvI zakAya che, bhavo sudhArI zakAya che ane mokSamArge paNa caDI zakAya che, chatAMya bALa-madhyama-budha jIvabhedomAM moTo bhAga bALajIvono hovAthI ati alpa jIvone lokottara tattva mokSanI sahaja ruci hoya che; jyAre laukika AzA-eSaNAonI pUrti tathA vidana-saMkaTanI kSati mATe jhajhUmanAro varga bahoLo hoya che. tevo varga temanI ucca ne tuccha AzA-apekSAo jo na sacavAya to manathI bhAMgI dharmabhraSTa paNa thaI jAya. mATe ja saune dharmabhAvanAthI bAMdhI rAkhI dharma prArthathI laI mokSa puruSArthanA pavitra pagathiye pahoMcADI devA ane siddhAvasthA sudhInA sarvottama sukhanA saubhAgI banAvavA karuNApUta jJAnIoe nityajApa mATe vividha vidhAno-maMtrazAstra karelAM che, kahelAM paNa che. temAMya je maMtra saraLa sacoTa ane saMkSepamAM hoya te saune sAdhavAmAM sugama paDe che, tethI zAzvatA namaskAra mahAmaMtra jevA saraLa maMtranI maulikatA mokhare che, jyAre saMkSepanA AgrahI che , mATe sacoTa maMtra paNa te ja navakAranA nicoDa jevA akSaro-zabdonI racanAthI banelo ho. Ama lokottara-ardhalaukika ane laukika bhAvanA bhedane kAraNe mugdha jIvo mATe devadevI mAM ! duHkha ane bhUkha bhAMgavA eka alaga maMtrazAstra che je dvArA sajjana loko svajana jevA nAma che devone sAdhI svahitane sAcavI letA hoya che. samakitI zuddhAtmAne paNa saMkaTa samaye mahAmaMtra jema nizcaye phaLe tema karmodaye --zoka duHkha dAridra, AzA-icchAo jaina zAsananAM mahAna kAryone sAdhavAnA kramika u. ' nI pUrti mATe samakitadhArI, jainazAsana premI, tapAgacchIya zAsanarakSaka devanI sAdhanA maMtra paNa upayogI banyo, bane che ane banaze jenA nakkara purAvA noMdhanIya che. -- Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 419. mahAmaMtra tathA mahAgirinA dhyAna-jApa thI pAMcamI vyaMtara nikAyanA yakSendra mANibhadravIra tarIke aphalAtUna jIvana meLavI janAra devane svayaM navakArajapa, AyaMbila tapa ne brahmacarya khapa keTalo vahAlo hato/che te jANavA kaMIka UMDANa kheDANa jarUrI che, tethI prastuta lekhano vistAra te tattva pAmavAno prayatna che. svopakArI guruvarya pU. hemavimalasUrijI pAse mANekazAhe Aso suda pAMcamanA maMgala muhUrta jyAre siddhigirinI padayAtrAnI pratijJA karI tyAre temanA caDatA adhyavasAya dekhI lAbhAnulAbha jANI gurudeve praNa bharasabhAmAM traNa navakAranA mAMgalika sAthe pavitra pratijJA uccarAvo ane zeThe paNa lIdhAM ke saMpUrNa yAtrA daramiyAna navakArano jApa cAlu rAkhavo. jApanA ajapAjapathI teo svayaM maMtramaya banI gayA hatA, tethI ja DAkuoe temano pIcho karyo, paDakAra karyo ne prahAra paNa; tyAM sudhI teo maMtrajApanA prabhAve jANe gumabhAna hatA, temanA prANa paravArI gayA tyAre sAthano sAco sAthI navakAra ja hato - mATe ja mANibhadra devanA avatAramAM hAle paNa teo navakArapremI che. te paNa eka kAraNa che ke mANibhadrajIne prasanna karavA pUrve lAla Asana upara zuddha vastro paherI dhUpa-dIpa akhaMDa rAkhI prathama to 125 navakAravALI gaNavAnuM vidhAna che, pachI ja mANibhadradevano maMtra 12500 vakhata japavAno che. eka vakhata te maMtrasiddhinI pratIti thayA pachI ke camatkAra thayA pachI, jyAre jarUrata paDe, phakta te maMtra 108 vAra japavAthI paNa zuddha pANI, vAsakSepa, vastu vagere abhimaMtrita thaI jAya che, ane dhAryuM zubhakArya sAdhavAmAM saphaLatA maLe che. uparAMta mANibhadrajIno maMtra sva navakAranA nicoDa rUpa akSarothI racAyelo che, jenuM rahasya A ja lekhamAM AgaLa prastuta che. navakArajapa pachInI prakriyA che AyaMbila tapanI. yakSendrane sAdhavAnA zubha divaso ke tithio niyata che, paNa zarta che ke temanI sAdhanA karanAre AyaMbilano tapa te te divasa ke tithinA karavo. AyaMbilano tapa jaghanya ane madhyama tapa aTTama che. jyAre utkRSTa tapano niyama nathI, kAraNa ke zrI zAMtisomasUrijIe 121 upavAsano ugra tapa karI mahA suda pAMcamanA zubha divase pratyakSa thayela mANibhadrajInA dhaDanI sthApanA temanA ja nirdeza mujaba karI tyAre saMvata hatI vi.saM. 1733. hakIkatamAM AyaMbilanA tapa sAtheno japa mANibhadrajIne vadhu iSTa eTale paNa che ke teoe jyAre jAheramAM jAtrAnI pratijJA uccarI tyAre upavAsa sAthe pahoMcavA saMkalpa karyo ane saMkalpa sAtheno zubhabhAvasiMcana pAmI vadhu gADha banyo Aso mAsanI AyaMbilanI zAzvatI oLImAM. eka hato zAsvatA tIrtha zatruMjaya darzanano bhAva, temAM bhaLyA bAzvatA navakArajapano sadbhAva ane puNyodaye pratijJA tithinA tarata pachI prAraMbha thaI gaI AyaMbilanI oLI. gurunizrAmAM rahelA mANekazAhanI manokAmanA A divasomAMkhUbakhUba ullasI kAraNa ke te pratApa hato zAzvatI AyaMbila oLInA zubha divasono. Ama traNa zAsvata tattvono tejalisoTo Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 tapAgacchAdhiSThAyaka triveNI saMgama banI zeThanA saraLa manane prakAzita karI gayo. japatapa sAthe brahmacaryanA khapanI je tAtI AvazyaktA che, tenA rahasyamAM e ja che ke brahmacArInuM ciMtaveluM tarata phaLe, jayAre phakta tapasvInuM boleluM phaLe che ; te paNa bIjA mATe zAzvatA tattvonI saphaLa sAdhanAmAM ziyaLa dharma mukhya bhAva ane bhAga bhajave che. koIpaNa zuddha ke zubha maMtrasAdhanA karavAnI hoya tyAre brahmacaryanuM vizuddhi baLa sAdhake sAdhanA vakhate devuM ja paDe che, anyathA te sAdhanAo siddha thAya tevuM jovAmAM AvatuM nathI. temanA brahmacaryapremanI parAkASThA to tyAre jhaLakI gaI hatI jyAre aDavANe page, zatruMjayanI jAtrA brahmacaryanA trividha pAlana sAthe karavAnI temanI tamannA hatI tethI te vratane akhaMDita rAkhavA jAtrAmAM potAnI priya bhAryA jevo nArI saMga paNa varyo ane ekalA aTUlA jema parama brahmane jANe sAdhavA nIkaLI paDyA. Ama mANibhadradevane manAvavA mana-vacana-tanano japa-tapa-khapa rUpI traNa tattvo sAthe vAsita karavuM paDe che. ATalI umadA kiMmata cUkavyA pachI ati umadA devakRpA te te sAdhakane saMpana thaI rahe temAM Azcarya zuM? A uparAMta aThThamatapa vaDe paNa puNyazALI koIka AtmA mANibhadrajIne AkarSI zake che, jemake temanA ja AgalA bhavanA upakArI AcArya guru zrI hemavimalasUrijIe potAnA samudAyanA 17 paikInA 10 sAdhunA akALa kALadharmano upadrava dekhI gujarAtanI hadamAM pravezatAM ja magaravADA pAse phakta eka aTTama sAthe padmAsanamudrAmAM kAusagga karI mANibhadranA siMhAsanane calAyamAna karI dIdhela, ane devendra mANibhadra prakaTa thayA, paricaya Apyo ane mahAsuda pAMcame (vasaMta paMcamInA zubha dine) temanA paganI piMDInI sthApanA tyAMnA AcArya bhagavaMte karAvI tyAre jAherAta karI ke tapAgacchanI pAvana paraMparAmAM je je mahAtmAo AcAryapadane prApta karI prathama magaravADA AvI aTTama karI mane smaraNamAM leze te te nUtana sUrivaronI sevAmAM huM upasthita thaI zAsanasevA mATe ghaTatuM karIza. Aje paNa te prabhAva puravAra karI zakAya che. Ama dhaDa AgaloDamAM, piMDI magaravADAmAM tema mastakanI sthApanA ujjainamAM che. mANibhadrajInI sAdhanAno maMtra che - 3OM asiAusA namaH zrI mANibhadra dizatu mama sadA sarva kAryeSu siddhima. temAM asiAusAno zabda paMcaparameSThIne praNAma karavAnA hetu che, je navakAranA nicoDarUpa kahevAya che. sAthosAtha A ja asiAusA dvArA pAMca mahAtIrthone paNa namaskAra karavAmAM Ave che. kAraNa ke tIrthasmaraNa tathA navakAragaNananA sahayogI vAtAvaraNa vacce mANekazAhanuM maraNa thayuM che. navakAra = jaMgamatIrthane namaskAra. asiAusA = jaMgama tathA sthAvara beu prakAranAM tIrthone sAmaTA praNAma. vadhu vistAra karIe. akSara jaMgamatIrtha sthAvaratIrtha arihaMta parameSThI aSTApada mahAtIrtha siddhi parameSThI siddhAcalajI mahAtIrtha a Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 421 AcArya parameSThI upAdhyAya parameSThI sAdhu parameSThI Abu mahAtIrtha parameSThI ujjayaMta (giranAra) mahAtIrtha sameta zikharajI mahAtIrtha A ja paMca parameSThInA akSarono ati saMkSepa karavAthI ekAkSarI paNa paMcaparameSThInuM smaraNa karAvI zake che. kAramAM pAMceya parameSThIono samUhavAsa che. te akSaranI racanA arihaMtanA a, azarIrI siddha nA a, AcAryanA A upAdhyAyanA u, muni (sAdhu)nA ma nA saMyojana (aa+A+ uma)thakI thaI che. Ama navakAra mahAmaMtra navapada sAtheno ane 68 akSarI mULamaMtra che, asiAutA te ja maMtranuM madhyama svarUpa che tathA sUkSma svarUpa. mANibhadradevanI sAdhanAmAM jApa karavAno maMtra spaSTa che, saraLa che ane temane sAdhavAnA anya aneka maMtro paikI ati upayogI ne upAdeya tarIke uparokta maMtra che. temAM che parameSThI praNAmahetu praNavabIjano akSara kahevAya che, asiAutA te ja 8 no vistAra che ne teno vistAra che navakAra. Ama pratha : te gama tathA sthAvara tIrthane namaskAra karI pachI zrI mANibhadrajI pAse mAMgaNI mUkI zakAya che ke mane sadAkALa mATe sarva kAryomAM siddhi prApta karAvo. Ama pAMca jIvaMta ane pAMca ajIva tIrthone namaskAra karanAra upara mANibhadra prasanna thAya che. tenuM kAraNa paNa che ke te ja beu prakAranAM tIrthonI raTaNa-dhUnamAM ja mANekazAha mAnava maTI deva thayA che ane te tIrthapremanA pratApe AvatA bhavamAM to mokSe paNa javAnA che. temanA premapAtra be tIrtho upara jemane prema pragaTe te te premIo upara mANibhadrajIne paNa premano pArAvAra UbharAya che. madhyama kakSAnA jIvo mATeno maMtra che pachI huM ane zrI sAthe joDAI asiAutA ne namaskAra darzAve che kAraNa ke madhyamamArgI jIvo ekAMte mokSapremI nahIM paNa AdhyAtmika sAthe Adhibhautika, Adhidaivika eSaNAonA mizrabhAvathI joDAyelA hoya che. hakAra mAyAbIja che ane sAdhyane vazIkaraNa karavA vaparAya che. tyAre zrIMkAra lakSmIbIja che, je mokSa tathA dharmapuruSArthanI sAthosAtha artha ane kAma puruSArtha mATe upayogI gaNAya che. mATe ja madhyamamArgI jIvo bIjo maMtra OM hrIM zrIM asiAusAya namaH gaNI dharmamArge sthira rahe che. jyAre mokSapremI bALa jIvathI laI budhajIva sau mATe prathama mahAmaMtra navakAra zreSTha puravAra thayela camatkArI maMtra che te namaskAra mahAmaMtra mATe varNana karavuM maryAdAtIta banavAthI ahIM teno ullekha nathI, paNa ati saMkSepamAM kahI zakAya ke sarvazreSTha ane zAzvato maMtra hoya to te che navakAramaMtra jenA akSaro 68 tIrthonA sArarUpa che, 14 pUrvonA sArarUpa te maMtra paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha kahevAya che. ghaNI ja camatkArI che tathA tenI navanidhiAThasiddhi aneka Rddhi-labdhione prApta karAvI zakanAra saraLa tathA saphaLa maMtra che. A thaI traNa prakArI taMtronI saMkSipta vAta. temAM trIjo maMtra je mANibhadrajIne sAdhavA mATeno che te maMtrajApa paNa bAhya abhyatara zuddhi-vizuddhi tathA vidhipUrvaka niyata tithi-vAranA Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 tapAgacchAdhiSThAyaka gaNavAthI zIghra phaLe che, jene sau koI sahajatAthI samajI zake te rIte maMtrasAdhanAnI rIti-nIti nimna rUpe prastuta karelI jANavI. Ama to vividha udezyathI jApa mATe vividha maMtro che, paNa dezakALane anurUpa saraLatama maMtra.. '39 asiAusA nama: zrI mANibhadra dizA mama sadA sarva kAryeSa siddhi ' no jApa kevI rIte thaI zake tenI ja mAhitI pradAna karela che. sAdhanA mATe zubha divaso sAdhanA mATe zubha tithio sAdhanA mATe zubha mAsatithio sAdhanA mATe zubha sthAna sAdhanA mATe zubha anuSThAna sAdhanA mATe zubha bhAvabaLa sAdhanA mATe zubha saMyogo sAdhanAthI maLatAM phaLo ravivAra maMgaLavAra | guruvAra suda pAMcama | suda AThama | suda caudaza vasaMta paMcamI | akhAtrIja Aso suda pAMcama una AgaloDa magaravADA AyaMbila navakArajapa brahmacarya saMkalpa saraLatA brAhmamuhUrta padmAsana uttarAbhimukha vinopazama | vAMchitasiddhi | zAsanasevA siddhi saMyama uparokta 'su' tatvonA sahayoga prAraMbha karelo jApa zIghra phaLe che. maMtranA prAraMbhe navakAranI sAdhanA vizeSe hitakArI bane che, tathA mANibhadrajInA maMtranI phakata 21 mALA 21 zubha divasa tithiomAM gaNavAnI rahe che, te pachI rojanI phakta 1 mALA gaNavAthI paNa mANibhadradevanI sahAya sahajamAM maLI rahe che. A sAdhanAnA sAdhako zramaNo ke zramaNopAsako koI paNa puruSa banI zake che. baheno mATe A sAdhanA lagabhaga vyavahAramAM jovA nathI maLatI. maMtrano jApa 12500 athavA 28000 vAra karavAthI phaLadrupa bane che. potAnI vizeSa samasyAnA samAdhAna mATe AyaMbila tapa, navakArajapa ne brahmacarya khapa karI zubha tithio athavA khAsa guruvAre rAtre phakta 11 mALA gaNI sUI javAthI Icchita praznonA uttara UMghamAM paNa maLI zake che. puNyazALI AtmAo, mANibhadra upara savizeSAnurAgI, savizuddha brahmacArIo to uparokta su tattvonI uNapa chatAMya yakSendra sAme caDIne pathapradarzaka banI rahe che, tevA to aneka camatkAro thayA che, hAle paNa thaI rahyA che ane thatA raheze. kAraNa ke deva pote jAgRta ane apramatta che. teo pote samakitadhArI hovAthI zubhecchAnA ja pUraka-sahAyaka banI zake che, melI vidyA sAdhavA ke koIne kumArgamAM upakArI nathI banatA. balake jema upakArI gurune sahAyatA pradAna karI kALA-gorA bhairavo dvArA thaI rahela upadravo zamAvyA tema 'ku' tattvone tageDI nAkhavA samartha sAthI banI zake che. jyAM camatkAra tyAM namaskAra karanAra duniyAnA cIlAcAlu vyavahAramAM paNa kahevAya che ke' nAsato gAyate bhAvo, nA mAvo gAyate sata: ' je asatuM hoya te hotuM nathI ane je hoya che te Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 423 asat nathI hotuM. tema ja mANibhadradevanI kRpA jemane maLI ke maLe che teo ja temanA svarUpane pichANI zake che, sau nahi. potapotAnA karma pramANe karmodaye te te prakAranAM phaLa maLe che. mATe karmanA nakkara siddhAMto upara nakkara zraddhAvAna mATe maMtra-taMtranI siddhi karatAM potAnAM karmonI nirjarA dvArA vinopazama, vAMchita siddhino mArga zAzvato ne rAjamArga jevo che. chatAM ya badhAya jIvonI sthiratA, dhIratA, viratA, sarvasamaja samAna nathI hotAM tethI mugdhathI budha-saune mATe mugdhAvasthAmAMthI bahAra nIkaLavA devatAI sahAyanI jo jarUrata paDe to tevI kaTokaTImAM mANibhadradevanuM saMdhAna anya deva-devIo karatAM jhaDapI ane upayogI thaI zake che. astu... - S ' a aMche - citramAM dekhAya che jainAcAryonI cAturmAsa praveza pUjyonA nagara praveza vakhatano sAmaiyAno varaghoDo adabhUta hoya che. zramaNa bhagavaMtonI pAvana nizrA ane preraka dharmadezanAM pAmI dharmArAdhanA ane anuSThAnothI navapallita banI ApaNe prasaMgopAta dhanyatA anubhavIe chIe. - mathaka che kAraNa ke AvA Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 tapAgacchAdhiSThAyaka kalikAlanuM kalpavRkSa- zrI mANibhadrajI - zrI " labdhipriya " - pUjya zrI udayakuzala gaNivara' anubhava siddha camatkArI stotra' mAM tapAgaccharakSaka zrI mANibhadradevanI stuti-guNagAna karatA kahe che ke, kalikAlamAM jyAre kalpavRkSa dohyalu banyuM che. tyAre zrI mANibhadrajI eka evA deva-yakSendra che ke jemanI chatrachAyA-kRpA prApta thaye vartamAnamAM--kalikAlamAM Icchita vastunI prApti thAya che temaja du:kha, saMtApa vighno, roga-zoka, bhaya, zatru Adi paNa dUra thAya che. ane vizeSa karI AtmamahitArthe karelA saMkalpo jarUra paripUrNa thAya che. atre A strotano anuvAda ApavAmAM Avela che. A stotramAM zrI mANibhadradevane jema kalpavRkSa samAna kahyA che tema pArasamaNi ane ciMtAmaNi ratna samAna paNa kahyA che. - saMpAdaka jyAre vijJAnanAM bhautika sAdhano Dagale pagale vadhI rahyAM che tyAre mAnavI vadhAre mUMjhAI rahyo che. kAraNa ke te sAdhanothI sukha meLavavA mATe; paraMtu mAnasika icchAne AdhIna thanArane sukha prApta thavuM muzkela che. sukha-zAMti to indrIyajaya saMtoSa ne dehadamanathI ja prApta thatuM AvyuM che; paraMtu AjanA mAnavane samajAvavuM paNa kiThana thaI gayuM che. sukha-zAMti mATe mAnava dharmasthAnone bhUlI manoraMjana mATe sinemAgRhomAM pese che.vaLI dekhAtuM kalpeluM sukha tene azAMtinI AgathI jalAvI de che tyAre te mAnavI deva-devIonI pUjA mATe pAgala bane che. jyAM tyAM kAnathI sAMbhaLelI vAto mATe camatkAra prApta karavA doDI jAya che ne vyartha mAnavajIvana hArI jAya che. ne devadevIonI ArAdhanA ke sAdhanAmAM hiMsA-ahiMsAno bheda bhUlI pApanI khAI khodI narakagatimAM duHkha prApta karavA cAlyo jAya che. jyAre mAnavanI AtmIya sukha-zAMtinI ghelachAne saMtoSI zAzvatA sukhanA bhoktA banavA mATe kaLiyugamAM mANibhadravIranI sAdhanAthI saphaLa thaI gayelA prasaMgo najare joyA che. siddhAcalanI yAtrA mATe nIkaLelA mANibhadranA jIvanI zAsana mATenI dhagazathI devalokanA sukhanA bhoktA bane che. tyArabAda teonI dhagaza ne sahAya karavAnI rItie temanI sAdhanA karavA anekone preryA che. ApaNAM aneka maMdiro, tIrthomAM zAsanarakSaka devo tarIke zAsana vIra mANibhadranI sthApanA karelI jovA maLe che. tenA camatkAro to sAdhanA karanArane anubhavasiddha hoya che. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 425 aMtarikSajI tIrthanA mANibhadrajInA camatkAro aneka nAnA-moTA anubhavyA che, jyAre kulpAkajI tIrthanA paNa sAMbhaLelA che. Ama cittaladurga, beMgalora, dAvaNagiri, yevalA ne vijayavADA gAmanA mANibhadravIranI sAdhanA dvArA aneka camatkAro anubhavIne mAnavIne sAco rAha dekhADanAra mANibhadravIra tarIke kahevAnI Aje huM hiMmata karI rahyo chuM. mArA anubhavo lakhavA mATe mArI pAse kalama nathI, sAthe aneka pU. AcAryadevo ne munibhagavaMtonA anubhavo paNa aneka sAMbhaLelA che ke jyAre potAnA bAhya ke AMtarika jIvanamAM dhArmika ke bhautika vino AvyAM che tyAre na dhArelI saphaLatA ne siddhi A mANibhadravIra dvArA prApta thatI najaronajara anubhavI che. to pratyeka vAcakane A saMsAranI saLagatI jvALAone Adhi-vyAdhi-upAdhione dUra karavA deva-devIonI pAchaLa vidharmI tana-mana-dhananI zaktino upayoga karavAne badale mAre sAcA satyane hAjarAhajUra mANibhadravIranI nAnI paNa sAdhanA karavA anurodha karuM chuM. A bhautika sAdhanA ja nathI paNa tapagaccha adhiSThAyaka deva sAdhakane zAzvata sukha mATe paNa ArAdhanAmAM tallIna banAve che ne adhi-vyAdhi-upAdhi A bhavanAM dUra karIne bhavobhava jinazAsananI prApti karAvanAra che, je mArA anubhavone yAda karato Aje huM ne mArA mitro sAthe tamone sAcI sAdhanA mATe mArgadarzana ApuM chuM. paNa virAdhanA ne AzAtanAno mithyA sukhamArga bhUlI jaIne A zuddha ArAdhanAthI sukha-saMpatti meLavo evI AzA sAthe pU. zrI udayakuzala gaNinI racanA ' anubhavasiddha camatkArI stotra' je A graMthamAM anyatra Apela che. ahIM mAtra teno anuvAda ja ApuM chuM, je nIcenI vigate che : he sarasvatI mAtA! tArA bALakane vacanazakti anamola Apa jenA dvArA camatkArI vIra mANibhadranAM guNalA gAIne sukha-zAMtine prApta karyuM. A zakti arthe ja mArA upakArI gurudevonAM caraNomAM zira jhukAvI Aje caraNonI pUjA karuM chuM. (1) hA.... kevA bhAvathI bharapUra stuti karatAM kavi kahe che ke A kalikAlamAM dohyalA banelA kalpavRkSanI prApti eTale ja zAsanarakSaka vIranI prApti che, jenAthI roga-zoka dUra thAya che, tevA mANibhadravIrane zira jhukAvI namaskAra ho. (2) kahe che ke, lokhaMDane sonuM banAvanAra pArasamaNi, ke kAmagharanA sukho mATe icchAo karavA chatAM prApti A yugamAM muzkela lAge che, jyAre pUjya sAhebanuM varadAna AtmAnA hita mATe banI ja rahe che. (3) A zAsanadevanA camatkArothI anubhavasiddha thayela che ke he mANibhadravIra! tuM ja ciMtAmaNi ranane citrAvela paNa tuM ja che. kAraNa, mAre to dolatanA dAtA tarIke tuM ja sarvazreSTha banyo che. (4) huM to kahuM chuM, duniyA bhale keTalAya devonAM caraNomAM sASTAMga name ke rAta-dina sUtAMbesatAM jenA mATe raTaNa karatA hoya to prasanna thAya ke na thAya; paraMtu mAsikasvAmI evA dIpI rahyA che ke jANe sArA dezamAM prakAzano sUrya. (5) aMdhakArane dUra sUrya kare che tema duHkhamAM DUbelAne tuM ja rahe che. ne duniyAnA kahevAtA ATha 54. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 bhayomAMthI pAra tuM ja kare che ane niMdA karanArA zatrune tuM dUra kare che. (6) gajendranA mukhathI zobhatA evA airAvaNanI savArI karI rahelA mahAna upakArI mANibhadra moTA mahArAjA che. jenI pAse sadA chatrIso vAjAM vAgI rahyAM che, evA mANikavIre A. hevimalasUrine sahAya karI hatI. te veLAe tuM ja prasanna thayo ne bhairavane dUra karI zAsanaprabhAvanA karAvI hatI. (7-8) tapAgacchAdhiSThAyaka he mANibhadra ! amArA vacanane mAnya karo, kAraNa tuM mahAna che; jyAre huM to tAro adano sevaka chuM - ane mANibhadrajI vIra ! tArA vacanane mAnIne to kAlA--gorAne dUra karyA che tArA bhaktoe. - pelAM bhakta mATe paNa vacana tArA mANI gayelI sarva sAmagrI pAchI meLavI hatI. mATe ja zatrunA vAre mANike bahu jhAlyo ne aDhAra dezane paNa teM ja prakAzyo che. tapagacchanA maMDaNa evA mANibhadra kharAba matine dUra karIne bhAva Arogya Ape che. jyAre ekatAna banIne dhyAna kare che tyAre sarva prakAranAM kAryo mANibhadra siddha kare che. (11) AThama ne caudazanI je ArAdhanA kare che ane divALInA divase je jApanI sAdhanA kare che teno paDyo bola rAjadarabAramAM mAnya thAya che. sArI pRthvI upara teno yaza phelAya che. (12) AjanA dArIdaranA yugamAM eka evo subhaTa che je mAnavInA dAridrayane dUra karI zake to te mANibhadrane moTA mAnathI pUjanArane jagatamAM kayAre paNa nukasAna paDatuM ja nathI. (13) yaza-kIrtine sArA jagatamAM phelAvanAra mANikanuM smaraNa karanAra te ja kSaNe rogane dUra kare che ne dhana-saMpatti to kayAreya paNa khUTe ja nahi, jyAre mANibhadrane sAthI tarIke mAnavAmAM Ave che. (14) A zlokamAM kavi kahe che, mANibhadravIra ! mane sevaka tarIke mAnatA ho to mArI nAnIzI vinaMtIne mAnya karo. kaMI vinaMtI to dila bharapUra darzana mane Apo ne kRpA varasAvI A sevakane sukhI karo. (15) have ahIMyAM batAve che ke mANibhadra rahevAsI gujarAtanA che; paNa tenuM nAma-jApa to sArA naveya khaMDamA gAjatuM che ane tAruM dhAma magaravADAmAM kavinAM sArAM kArya thayAM che. kAraNa ke tuM mahAna puruSa che. (16) sevakanAM kAryo thAya ne pramukha rAjAnA nAmathI paMkAve che tyAre huM paNa tArA hukama pramANe pratidina pUjA karuM chuM - dravya ke bhAvathI. (17) saLagatA saMsAranA tApa ne saMtApathI he vIrA ! mAtA ne pitA tulya dilamAM darzana ApI kavine AgaLa vadhAro zAzvata zAMtinA paMthe. (18) A stotranA pATha dvArA kavi ke karanAra araja kare che ke mane eTale tArA bALakane mUlamaMtra ApIne mahArata lAja rAkho. (19) pRthvImAM mArI lAja vadhAro ne nyAta-gotramAM-kuLamAM ne samAja kazuM ja na maLe ke maLelo dUra karo. mANika ! tuM zuM nathI Apato ! sarva Ape che mATe ja mArI icchA putranI paNa tuM pUre ne Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 127 duHkha-dAridraya sarvene harIne sukha-zAMti Apo. (20) zaitAnane paNa tuM samajAve ne rAjA-mahArAjA paNa caraNamAM jhukAve che. ane paLa-paLe AvatAM aneka vidgone rAja! tuM nivAre che. to mArA zatru ne, bAhya-abhyatara bannene dUra karo. (21) vazIkaraNa maMtranA jApathI je na thaI zake te tArA nAmathI sarva nara-nArI vaza thAya. DAkiNI-zAkiNI sarva nAsI jAya ne bhUta-preta tArA nAme bhAgI jAya, cora kayAre jovA mATe paNa nathI maLatA. (rara) tAva aneka prakAranA tuM dUra kare che, ne moTA-moTA dAnavone tuM bhagADe che. tyAre ja kahuM chuM ke harihara Adi ghaNA devo joyA pachI siddha karyuM ke kaLiyugamAM tArA sarIkho koI nathI. (23) bhAva dvArA aDasaTha tIrathanI jAtrA karavA jeTalo samaya nathI mATe mANibhadrane bheTo ne jyAre surapati mArI araja suNIne bhAvika jIvane tatkALa sukhI karaje. (24) nA harI pAra koI pAmI zakavAnuM nathI. zatru nivAraka vIra jagamAM joI nAkhIne kahuM chuM, Apo vAMchita varadAna ne pagale pagale savAyuM kArya karuM. eTaluM ja nahi paNa pagale pagale guNo gAIne anna-dhana-kapaDAM pAvuM, saMpatta pAvuM, rAjamAna sukha-sAhAbI meLavuMne lokomAM pUjanika banuM. ema sukhakuzaLano ziSya potAnI AzA saphaLa thaI che tevo udayakuzaLa A pramANe vinaMtI kare che ne pratyekane mANibhadravIranA guNa gAIne lAkha-lAkha sukho meLavavA preraNA kare che. Apane zAzvatA sukha prApta karavA mATe A stotrano pATha karI sarveya sukha-saMpatti prApta karIe e ja AzAtanA-virAdhanAno mithyA duSkata sAthe. artha samApta (25-26-27) jinAgamomAM vividha viSayo, mahApuruSo Adina) anulakSIne aneka hastaprato pUrvakALe lakhAi hatI. AvI hastapratomAM keTalAkanuM saMzodhana thayuM che to keTalIka hastapratonuM saMzodhana thayuM nathI. AvI hastapratonAM pAnA ahIM rajU karIe chIe. pakSIMiAsa HilIkaMDakTrativasusUtig othvIjhamta magAvaranaM stuvatidevAsuramAnavajAsiMgautamAyachatuvali aajzIvanAnAvivAvALu RAraMven ti namaMgAnipUlivaMtardazAvi sagItamAyakavAcitamAza trIvIrAtarAuLaa kamAtaMdrasuravAvaNya prAya mAssUrIturA samayAsagotamAyanphatuvAchitamAkAyaspAntima pitAvikRttinigNUDhamiSTAnnama vAtAvaraghailliamtapayajIta9itamArA T10 Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 - tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANibhadravIranuM kathAgIta - zrI kanaiyAlAla valANI, pATaNanivAsI, hAla nairobI zrI mANibhadravIranA eka sAdhaka zrI kanaiyAlAla valANI uttara gujarAta-pATaNanA vatanI che. varSothI AphrikAmAM vasavATa karyo che. temanuM AkhuM kuTuMba mANibhadradAdAnA parama bhakto che. zrI kanubhAI dAdAnA dhyAnamAM besIne jema jema ekAgratA keLavatA gayA tema tema A zAsanarakSaka devanA aneka camatkAro anubhavatA rahyA. zraddhA-bhaktino raMga caDato rahyo, mAyAvI ane mithyAtva pravRttimAMthI saraLa bhAve chUTatA rahyA ane te pachI varSothI sAdhanA dvArA temaNe dAdAnA rahasyamaya jIvanane suMdara majAnA kathAgItamAM maDhI lIdhuM che. uparAMta gItaguMjano dvArA dAdAnuM bhaktikuMja khaDuM karyuM che. A badhAM gItomAM vyakta thato bhAva temanA AMtarika jIvanano vilakSaNa vikAsa sUcave che. teo spaSTa mAne che ke A samyagdaSTi ArAdhyadeva mATe kayAMya koI matabheda ke pakSapAta jovA maLato nathI. zrI dAdAnI bhakti-sAdhanAnA baLe zrI valANIe potAnA mAtApitAnA prabaLa puNyodaye pATaNamAM mAtuzrI caMdanabA memoriyala TrasTanI hamaNAM ja sthApanA karI. pATaNa-cANasmA hAIve upara vividha saMkulothI gAjatuM eka alaukika sarjana "zrI mANibhadravIra ArAdhanA dhAma" AkAra laI rahyuM che jemAM maMdironI zubha zreNI, gurumaMdira, jJAnamaMdira, bAlAzrama, upAzraya, pazupakSIonA AzrayasthAno vagere UbhAM thaze. dAdAnI bhakti-sAdhanAno prabhAva to juo ! eka vyakti zuM karI zake che? zrI kanubhAInI bhaktibhAvanAne bhArobhAra anumodanA. temanA atre rajU thayelAM gItaguMjanono AsvAda mANI avAranavAra A gIto satsaMgamAM gAjo, gavarAvajo. tethI dAdAnI sAdhanAmAM AgaLa vadhavAnuM jarUra baLa maLaze. : -saMpAdaka Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 429 dohA praNamuM bhaTevA pArzvane cANasmA nagara mojhAra, purIsAdAnI pArvejI mahimAno nahIM pAra paMca zikharathI zobhatuM jinamaMdira be mALa, covIsa derI yuktathI racanA lAge manohAra pratimA velamaya taNI zobhe parikara sAtha, samyA motInA lepathI prabhujI suMdara dekhAya raMgamaMDapanA madhyamAM cAMdInA sikkA joDAya, camatkAra abhuta prabhujIno vAraMvAra dekhAya saMvata be hajAra teramAM zikhare dIvA dekhAya, dhUpa paNa prasarI rahyo joIe to na dekhAya. ardhazatAbdI jina maMdira taNI saMghe UjavI manohAra, grantha e nimitte prakAza karyo occhava mahotsava sAtha. caMdrAvatI e nagarImAMthI ghaNA thayA aNagAra gAmogAma vicArIne karatAM ati upakAra zAsanarakSaka tyAM zobhatA mANibhadravIra mahArAja, paracA saMghane maLatA mUrti suvarNamaya sohAya. bhaTevA pArzvane namana karI vidyA mArge mAta, tapagacchanA rakhavALanuM racuM kathAgIta rAsa caritra adbhuta je hatuM suNavA thakI samajAya, seve je zraddhAbhAvathI roga zoka dUra jAya. samyagudaSTi deva kharA saMkaTone haranAra, upasarga vino TALatA adhiSThAyaka deva vikhyAta mahimA camatkAra bharyo mananA koDa pUranAra, sahAya kare bhaktone sadA jinazAsana zaNagAra magaravADA AgaloDa ne ujjainamAM zobhe sthAna, paganI piMDI dhaDa ne zivanI pUjA thAya. harAvyo kALabhairavane zAsanarakSAne kAja, koNa hatA jyAre thayA te suNIe adbhuta vAta. (rAga.. prabhu tAruM gItane maLato) mANibhadravIranI kahuM rUDI vAta re AnaMda na mAya kahetAM harakha na mAya re jaMbUdvIpanA dakSiNa bhArate manohara mALavo jagamAM paMkAye hUbahU jenI bhUmi gaNAya re... AnaMda... mANibhadravIranI. e raDhiyALA mAlava dezamAM ujjainI nagarI Ave prasiddhamAM kIrti gAje jenI daze dizAmAMya re.... AnaMda... mANibhadravIranI. avaMti pArzvanAthanAM jihAM dhAma re jaina zAsananI aNamolI ANa re dharmakaLA ne bharyo bharyo vAsa re... AnaMda... mANibhadravIranI. moTI moTI hatI zeThonI havelIo vividha raMgothI citrAvelIo kUvA-vAva ne vaLI manohara bAga re... AnaMda. mANibhadravIranI. koThAdhipationI dhajAo pharakatI vaibhavazALInA darzana karAvatI hAthI ghoDA vaLI rathanA suMdarI pAdare AnaMda.. mANibhadravIranI. kesara kasturI aMbara bhalI bhAtanAM hIrA mANeka panA vaLI uttama jAtanAM dhAnya kApaDanA bevaDA vepAra re....... AnaMda.... mANibhadravIranI. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 kSiprA saritAnAM madhurAM jahAM jaLa che sugaMdhI phUlono pamarATa re khuzbo havAthI jenuM anupama sthAna re.... AnaMdo...... mANibhadravIranI. vividha kotaraNIthI daravAjA cAra re rakSaNa karatAM gaDhanA kAMgara kinAro sAdhu saMtone mahApuruSonAM mAna re.. AnaMda... mANibhadravIranI. tapAgacchAdhiSThAyaka - dohA - e vaibhavazALI nagaramAM vase eka dhanapati nAme sukhalAla zeThajI vividha guNe guNavaMta parama bhAgyazALI hatA aDhaLaka lakSmI chalakAya kroDAdhipatinI sAthamAM gaNanA temanI thAya. saMskAra suvAse bharyA vaLI nagaramAM bahumAna zIla guNe vivekabharyA zeThANI kastUrI bAI jANa daMpatI yugala te pALatAM zrI jinadharmanI ANa sukha saMsAranAM sevatAM pasAra thAye kALa. jIva garbhamAM eka saMcaryo uttama manoratha thAya zeTha zeThANI AnaMdatAM garbhanI rakSA karAya. devadarzana ne jinapUjanamAM yAtrAnI bhAvanA thAya dohalA pUratA zeThajI garbhano kALa pUrNa thAya. (rAga..... rAkhanAM ramakaDAM....) uttama graha nakSatramAMhI putrano janma thAye re AnaMda vadhyo gRhajIvanamAM mAtA pitA sukha pAe re... uttama. bhAla tejasvI nAka che namaNuM sukomALa che kAyA, vALa vAMkaDiyA gAla gulAbI UjaLA varSe dIpAyA re. uttama mukha camakatuM dIse rUpALuM hAtha paga aNiyALA re putrajanmanA umaMgathI harSa anerA chavAyA ....... uttama bALane joIne pAraNiyAmAM kahetAM saubhAgyazALI re, ratna pAkayuM patotI kuLe mAtApitA puNya zALI re......uttama hAthamAM laI sau preme khilAve vhAlo saune lAge re nAma mANekazAha phaIbA detAM rUpaguNane anusAre re.... uttama nAnI nAnI pagalI pADe vANI mIThI kAlI kAlI re saujananA haiyAmAM ramato mukhamudrAne nihALI re... uttama - duhA - sUrya--caMdranI pare vadhatA mANekazAha jAya mAtApitAnA saMskAro gaLathUthIthI reDAya. deva darzana nitya karatA vaLI vrata paccakkhANa aSTaprakArI pUjA kare jinabhaktimAM gulatAna yauvanavayamAM AvatAM paraNAve mAta tAta jIvanasaMginI lIlAvaMtI maLatAM dharmamAM caDhatA bhAva. vepAra kare kunehabAjathI buddhi vizALa gaNAya zAsanakAmomAM sadA agresara kahevAya. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva lokajIbhe bolAI rahyuM pratibhAzALI e nAma mArga maLe samajaNa thakI thAe jIvananAM kAma. zrAvaka dharmanI rItathI jIvana vyatIta thAya bhAgyazALI A jIvane karme karyo anyAya. (rAga.... aba saupa diyA....) eka divasa tyAM vAta evI bane koI sAdhu vicaratA AvI rahe loMkAzAhanA gacchanI ANA dhare evA sAdhu tyAM sthiratA kare paMcamahAvratadhArI gurune jANI vAMdavAne jAe sau naranArI upadeza detA AcArya bhArI jina ANAne te paLe visAta. eka...... Agama pistAlIsa kahyAM zAstramAMhi paNa te gaccha tene mAne nahi karatA mUrtipUjAno virodha bhArI mati kalpanAe bodha evo ApI e...... jANyuM mANekazAha zeTha mukhya che dhArI laIza emane jo ANAmAM mArI leze pAchaLathI bIjAne te vALI evA AzayathI le temane bolAvI. eka..... paMcama kALamAM AvuM khUba jovA maLe, bhinna bhinna mAnyatAo ne paMtho vaDe utsUtra prarUpaNa karatAM jarA na Dare kayAMthI bIjA jIvonuM kalyANa kare. eka...... nathI mUrtipUjAmAM puNya kaMI samajAve doSo AcArya bhAra daI avalaMbana che kharuM e bhUlI jaI paMcama kALano bhajave bhAva sahI eka..... bIjA to A vAta koI nA kAna dhare UThI UThIne sau AvAse phare udaya pApano thayo zeThane bhArI ANA AcAryathI zire dhare. e..... vIra nirvANathI vikrama saMvate 1534 nA varase matikalpanAe gaccha sthApyo loMkAzAhe siddhAMtanI vAto gopavI jANe muhapattI sadA moDhe bAMdhI rAkho. e..... mata sthApyo digaMbara zivabhUtie, vIra nirvANathI chaso nava varase vikrama saMvata 1817nI sAle terApaMtha kADhayo bhIkamacaMde. e..... gaccha ghaNA zAsanamAM evA cAle pArzvacaMdra - aMcala - kharatara gaccha sAre traNa stutino varga paNa koI mAne be tithinA matabhedo varte bhAre. eka... 431 dohA - ADuM avaLuM samajAvIne badalyA mANekazAha vicAra havethI ANA pALajo mUrtipUjAno karajo tyAga. vAta svIkArI loMkAgacchanI mANekazAha AvAse jAya vihAra AcArya karI gayA divaso dhIme dhIme jAya. deva darzana pUjA pATha je kare AtmakalyANa mANekazAhe mUkayuM badhuM AcArya vacanAnusAra. nija jananI jANamAM AvI jyAre A vAta AghAta thayo hRdaye ghaNo karavA lAgyA saMtApa. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 tapAgacchAdhiSThAyaka (rAga : mAre mane AvIne....) mArA gharamAM A te zuM banI re rahyuM, mArA mANekazAhane AvuM koNe re kahyuM.... mArA..... meM to saMskAra ApyA tene bALapaNathI prabhupUjAno te rAgI hato bacapaNathI karma udayamAM koNa jANe AvyuM kayuM.... mArA.. pheraphAra thayo meM jANyuM jyArathI nayanomAMthI niMda gaI tyArathI na banavAnuM A te banI re rahyuM.. mArA... mAro putra mULa mArga bhUlI jo jAe mArI najaramAM te na jovAe mAtAnI pharaja huM te pUrI re karuM... mArA... pUbhupUjA ne darzana na kare tyAM sudhI zuddha gurune AhAra na vahorAve jyAM sudhI AjathI huM ghIno tyAga karuM... mArA... - dohA - prabhu mahAvIra parivAramAM sAdhu cauda hajAra sudharmAsvAmI gaNadharane gacchano bhAra soMpAya e pATa paraMparAe aneka jJAnI guruvara thAya. uttama ratno zAsanataNAM, eka ekathI apAra. jaMbu-sthUlabhadra vajUsvAmIjI, vaLI hIrasUrIzvara rAya, prabhAvanA karI zAsanataNI te zAstra mAMhi jovAya. siddhasena divAkarasUri vadhAre zAsananI zAna, kaLikALasarvajJa kahyA hemacandrasUrIzvara rAya. Ama aneka dhuraMdharoe pratibodhyA bhaDarAya, vIranI paMcAvanamI pATameM hemavimalasUri rAya. e samaye traNa mata thayA 15ra e sAla, kamaLa kaLathA kamaLapUrA kaDavAmatIno pracAra. te hemavimalasUri vicaratA AvyA ujjainI mAMya, udyAnamAMhI samosaryA ziSyavRndanI sAtha nagarajano sau vAMdavA dIDIdoDIne jAya, vANI bhalI pratibodhatI bhalA karatA upakAra. (rAga vAMsalaDI tuM maMda...) vAta suNI mANekazAhanI mAtAnuM hRdaya harakhI jAya. Agamana jANI jJAnI guruvaranuM hRdaya praphullita thAya... ucharaMga Avyo ati dilamAMhI bolAvuM gurune AMgaNa mAMya paNa paMtha jhAlyo putre bIjo vAta kone kahevAya... vAta... mauna rahyAM mAtA evuM dhArI-game na putrane vAta mArI prema thakI jo samajAvAya jethI duHkha jarAe na thAya... vAta... Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. yakSarAjazrI mANibhadradeva Teka mArI zAsanadeva pUrI karaze, vyAdhi mananI mArI dUra TaLaze. eTalo che vizvAsa mane niyamathI na nukasAna... vAta.... khAtAM nathI ghI sAsujI mArAM vAra na lAgI vahune samajAtAM e paNa kare cha vigaIno tyAga vahu cAlyAM sAsunI sAtha... vAta.... divasa cAlyA tapanI sAthe paNa mANekazAha A vAta na jANe, sAsuvahu kare dhyAna navakAra sadguddhi thAye, tatkALa... vAta.... sukAtuM zarIra joyuM mAtAnuM pUche duHkha mAtA tamane zAnuM zarIra kema dUbaLuM dekhAya mAtAjI kAMI ciMtA manamAM thAya... vAta.... kAMI kAraNa nathI beTA evuM tAre manamAM kAMI na levuM, ghaDapaNamAM beTA evuM ja thAya, temAM koIne zuM kahevAya... vAta.... - dohA - mana mANekazAha mAne nahIM paNa nakkI kaMI che vAta, du:kha thAye kadAca mana, mujathI chupAve pUchuM vAta A patnIne mAtA mana kema nArAja, sAcI vAta maLaze tihAM, vAtanI kaDI maLI vAta. jAya. AvyA nija AvAsamAM pati pAse sUnAra, mANekazAha kahe patnIne sAMbhaLo mArI tame 433 vAta. hamaNAM hamaNAM mAtAjI ciMtAmAM rahelAM jaNAya, zarIra sukAtuM joIne ciMtA ghaNI mane thAya. patnIe jANyuM nAthane, UMDe UMDe lAge duHkha, vAta karuM vinaya thakI sAsune thAye sukha sannArI pati pAsamAM besI nIce sthAna, vAta kare hradaya thakI rAkhI nija marajAda. sAsu hitakArI bhalAM, jANe dilathI apAra duHkha na thAye koIne evI rIte kahe vAta. ( rAga H sAva sonAnuM mAruM... ) sonA sarIkhA mArA svAmIjI re lola, muja jIvanaAdhAra vhAlA prItamajI ho vAta karuM tamane vigate re lola jI re vAta... bhUla thAya to karajo mApha mane re lola kahevAyuM nahi mane Aja vhAlA prItamajI ho vAta karuM tamane vigate re lola jI re vAta... AjJA mAMguM chuM svAmI ApanI re lola dharajo nA manamAM roSa vhAlA prItamajI ho vAta karuM tamane vigate re lola jI re vAta... zuM che manamAMhi duHkhaDu re lola, zAne dharo viSAda dharmanArIjI ho karone vAta tame sukhathI re lola vAta.... Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 tapAgacchAdhiSThAyaka keTalAya samaya thayo mAtAjIne re lola, ghIno karyo khAvAmAM tyAga vhAlA prItamajI ho vAta kahuM tamane vigate re lola jI re vAta.... mAtApitA kahyAM tIrthasamAM re lola agaNita che upakAra, vahAlA prItamajI ho vAta karuM tamane vigate re lola jI re vAta. moTA karyA sukhaduHkha veThIne re lola, tamo cho catura sujANa vhAlA prItamajI ho vAta karuM tamane vigate re lola jI re vAta.... zakti hoya to sukha ApIe re lola dUbhavIe nahIM emanI ANa vhAlA prItamajI ho vAta karuM tamane vigate re lola jI re vAta.... ApaNI cAmaDInAM joDAM paherAvIe re lola toye na purAye upakAre vhAlA prItamajI ho vAta karuM tamane vigate re lola jI re vAta.... duHkha thAya che ApaNAM mAtAjIne re lola nimitta tame kahevAva, vhAlA prItamajI ho vAta karuM tamane vigate re lola jI re vAta... zuM karo cho tame vAtaDI re lola, khabara nathI mane jarAya dharmanArIjI ho AvuM chuM mAtAnI AgaLe re lola bhaluM kahyuM tame mujane re lola nathI mane rIsa ke rAga dharmanArIjI ho AvuM chuM mAtAnI AgaLe re lola. dharmanA kAmamAM DhIla nahIM re lola, cAlo tame mArI sAthe dharmanArIjI ho AvuM chuM mAtAnI AgaLe re lola. upakAra mAnuM tamAro keTalo re lola, karAvyuM pharajanuM mane bhAna dharmanArIjI ho AvuM chuM mAtAnI AgaLe re lola. - dohA - baMne jaNAM AvI rahyAM mAtA taNA AvAsa pagamAM paDe baMne premathI mANekazAha pUche vAta sAMbhaLyuM mAtA ja meM, ghIno karyo tame tyAga, zuM thayuM evuM mAvaMDI mujathI duHkha na jo vAya. raDatI Akhe mAtA kahe zuM karuM putra Aja jina ANAne lopIne mUkI te marajAda duHkha hRdayamAM evuM thayuM mujathI na e khamAya. devadarzana baMdha karyo te kayAM karuM jaIne pokAra. AvA paMcamakALamAM taravAnuM sAdhana kahevAya, choDe zaraNuM enuM je saMsAramAM gothAM khAya. ( rAga.... vahue vagovyAM...) da. sAMbhaLI vANI mAtAnI re lola, mANekazAha tyAM gaLI jAya jo. mApha karo e mAvaDI re lola Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 435 duHkha na jovAye tamAruM mujathI re lola, karyuM meM to avicArI kAma jo... mApha karo... pastAvo thAye manamAM ghaNo re lola, Apo prAyazcitta mArI mAta jo. mApha karo bhUlI jAo have A vAtane re lola, ghI khAvAnAM kholo tame dvAra jo... mApha karo . darzana pUjA karIza tuM jyArathI re lola padharAvIza guru AMgaNAmAMya jo, niyama pUro thaze tyAre mAharo re lola. hemavimalasUri guru udyAnamAM re lola, bolAvo ApaNI pauSadhazALa jo...niyama... lAvIza gurune AMgaNe re lola, vaLI karIza pUjA pATha prakAra jo... mApha... - dohA - jananI saMtoSa pAmatAM haiyA sAtha bheTAya AziSa aMtarathI ApatI AnaMda aMga na mAya. dhanya beTA mANekazAha dhanya tuja avatAra, aMtara mAruM nAcI rahyuM duHkha gayuM pAtALa. AzIrvAda mArA tane karI uttamottama kAma, zAsanadeva hAya karaze gAjaze tAruM nAma. aMtara ThAre vaDIlo taNAM sudIpaka te kahevAya Aje te ujALyuM khare dhanya dhanya bhAgyavAna. (rAga... motInuM jhUmaNuM) saMdhyA samayanI veLA tyAM vItatAM aMdhAruM jagamAM phelAyuM ... aMdhAruM. mAtAnI AjJA zire dharIne gurune vInavavA jAyejI... aMdhAruM. cAre dizAe sUnakAra chavAye hiMsaka prANInA avAja saMbhaLAye nirbhaya banIne cAlatA jAyajI.... gurukapaDAnA TukaDAnI mazAla saLagAvI pagapALe lIdhI vATa udyAnanI AvyAM jyAM gurajI birAjejI gurujoyA gurudeva parivAra sAthamAM paNa UbhA che sau kAussagga dhyAnamAM jouM samatA kevI rAkhejI guru. saLagatI mazAla kare mukha AgaLa paNa sau munivara navakAradhyAnamAM, krodha na kare koI jarAyejI... guru. samatA joI mANekazAhe bhArI kevA munivaro jina-AjJAdhArI karI AzAtanA meMbhArajI.... guru. - dohA - Ama vicAratA zeThajI AvyA nija AvAsa-karatA vAtane mAtane joyA samatAnA dhAra. AzAtanA kIdhI are karyuM na sAruM kAma khokhamAvo mana thakI pApano vistAra thAya. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 tapAgacchAdhiSThAyaka (rAga..... jananI nI joDa.) AvA gurujI jagamAM na maLe re lola, karatA jagamAMhi upakAra jo tare pote ne bIjAne tAratA re lola. paMcamahAvrata dhare moTakAM re lola, vaLI chakkAyanA rakSaNahAra re....... tare ... ANA dhare thI rAganI re lola, pariSaha bAvIza jitAya re.... AvA sattAvIsa guNe zobhatA re lola, navakalpa kare vihAra re tare. zuddha AcAra mAMhi ramatA re lola, na maLe AvA gurunI joDa re... tare... - dohA - guNa sAMbhaLI guruvarataNA karatA mAtane vAta, ADaMbare lAvIza huM tAraNa taraNa gururAja. vANI suNI tehanI khamAvIza vacana pramANa ema karI mAtane namI zayana gRhamAM jAya. nidrAdevIne khoLe paDyA, uttama karatA vicAra, brahma muhUrta UThatA dharatAM parameSThi dhyAna. hAtha hathelI bhegI karI siddhazilA AkAra, ekAgra cittane karI dhare covIza jina dhyAna. cAlatI nADI joIne bhUmitale paga devAya, hAthapaga dhoI ane vastrAbharaNa badalAya. uttarAsana khabhe nAkhI sau jana bhegAM karAya, jJAnopakara laI karI gurune vAMdavA jAya. vAjategAjate AviyA jyAM gurujI birAjamAna, gurupUjana hete karI vidhithI vaMdana karAya. beThAM sau svasthAnake abhigama sAcavI pAMca bhavya jIvonA hitamaNI dezanA dIye gururAja. (rAga... upakArI mahAvIra..) suNo sajjana hitakAra bhavi tume suNo sajjana hitakAra durlabha evo janma maLyo che mAnavano sukhakAra, anaMta zaktino bharyo khajAno zakti navi gopavAyabhavi.... tattva vicAraNA karo buddhithI sAra-asAra samajAya. sudevagurudharmanI sevA sarmAkata raMge caDAyabhavi... aMgo maLyAM che sukRtya karavA, nAhaka navi veDaphAya, hAtha maLyA che dAna karavA, kaMkaNa zobhA kahevAya. bhavi... paga maLyA che yAtrAne karavA pATuM koIne na marAya, kAyA maLI che paropakAra karavA tapa vrataniyama karAya.. bhavi..... zira akkaDa na zobhe sajjanane tArakane vaMdana karAya, jIbha maLI che suguNa gAvA kAnethI suzravaNa thAya. bhavi.... traNa tattvonI ArAdhanAthI samakita daDha banAvAya, je naranArI A vAta jANe kApaze bhavasaMsAra..... bhavi. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 437 - dohA - jJAnI guruvAre dezanA pUrNa kIdhI tyAM je vAra vinave mANekazAha tihAM namI kara joDI hAtha. pAvanakaro ama AMgaNuM muja pauSadhazALAmAMya lAbha Apo A rakane AhArapANIno kAMya. lIdhI vinaMtI dhyAnamAM AcArya parama kRpALa, parivAra sahita padhAratAM praveza ADaMbare vAya. AhArapANI ne upadhi vahorAvI gururAya; bhakti karatAM bhAvathI paDI paDIne pAya. mAtA niyama pUro thayo, te joIne harakhAya; vihAra karatAM gurudeva, anya sthaLe javA kAja. daDha banyA mANekazAha, zuddha mArga oLakhAya; deva-guru dharma bhaktimAM, banatAnitya mastAna. zraddhA bhAvathI sevatAM, vaLI vadhato jAe vepAra; savyaya karatAM lakSmIno, detAM supAtre dAna. hemavimalasUri vihAra karatAM, AgrA zaheramAM jAya; vinaMtI kare saMghabhAvathI, comAsu rahevA kAja. lAbhAlAbha kAraNa joI, rahe comAsuM gururAja; dharma prabhAvanA vadhI rahI varte jaya jayakAra. puNya saMyoga jyAM sAMpaDe, lAbhanuM kAraNa thAya; mANekazAha zeThane, banI nimitta kevuM jAya. (rAga... vAge ghaDiyALanI - he prabhu) (maheMdI te vAvI) vepAra karavA gAmogAma zeThajI, poTho bharIne jAya re... juo vAta kevI bane. mAla-masAlA bharyA bhalI bhAtanA, vaLI kesara kasturI suvAsa re...juo vAta kevI bane. sthAne sthAne mAlano vikraya karatAM, AgrA zahera pahoMcI jAya re.. juo vAta kevI bane. mAla khapAvyo UMcA bajArethI, lIdhI tyAMthI vastu sAra re... juo vAta kevI bane. poTho bharIne taiyAra karatAM, ujjaina javAne kAja re....juo vAta kevI bane. zrAvakabhAI tyAM saMdezo ApatA, suNI suNo zeTha eka vAta re... juo vAta kevI bane. hemavimalasUri jJAnI guruvarajI, birAje parivAra sAtha re....... juo vAta kevI bane. vAta suNI upakArI guruvaranI, haiyAmAM harSa bahu thAya re... juo vAta kevI bane. baMdha karyuM tyAM javAnuM hamaNAM, vaMdana karavA gurune jAya re... juo vAta kevI bane. guru samIpe AvyA mANekazAha, jIvana dhanya banI jAya re... juo vAta kevI bane. pradakSiNA kaI vaMdana karatAM, upadeza sAMbhaLI rasALa re... juo vAta kevI bane. upadeza madhurA detA gurujI, sAMbhaLe thaI ekatAna re.... juo vAta kevI bane. - dohA - bhavya jIvo durlabha evo, malyo mAnava avatAra; daza daSTAMta dohI lo, maLe na pharI pharI vAra. hete karI ArAdhanA karavI thaI eka tAna; bAra vrata uccaravAM, ekamane sAvadhAna. samakita zuddha karavuM vaLI, jANIne abhyAsa; samakita vinAnAM mIMDAM, ekaDA vinA gaNAya. samajAvo gurudeva, amane samakita kone kahevAya; bAra vrata vaLI kema have uccaravAM tuma pAsa. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 tapAgacchAdhiSThAyaka (rAga............. jananInI joDa sakhI..). suNo zrAvakane suNo zrAvikA re lola, vItarAganAM vacana che TaMkazALa jo... AvuM zAsana pharI pharIne nahIM maLe re lola, karavuM samakita zuddha ApaNuM re lola, tyAre bhavano vistAra thAye jo.. AvuM zAsana pharI pharIne nahIM maLe re lola. bhava anaMtA karyA ApaNe re lola, vaLI bhamazuM lAkha corAzI bajAra jo... AvuM zAsana pharI pharIne nahIM maLe re lola. maLyuM zAsana vItarAganuM re lola, bhUlI mArga e bIjA mArge na javAya jo.... AvuM zAsana pharI pharIne nahIM maLe re lola. pUche mANekazAha guruvarane re lola, mithyAtva kAma kone kahevAya jo, dayA karIne kaho amane re lola. sajjAtarapiMDa zrAddha na karavuMre lola, vaLI bAramA teramAnAM kIdhAM pApa jo.... AvuM zAsana pharI pharIne nahIM maLe re lola. pANI na reDavuM pIpaLe re lola, anya devane zira na jhukAya jo.. AvuM zAsana pharI pharIne nahIM maLe re lola. hoLI, noratAM, nAgapaMcamI na mAnIe re lola, zILasAtamanuM vAsI na khavAya jo... AvuM zAsana pharI pharIne nahIM maLe re lola. maDha-mAMDI mAtA teDAvIe nahIM re lola, jaina dharma sivAya kathA na suNAya jo...... AvuM zAsana pharI pharI nahIM maLe re lola. ema aneka mithyAtvo thayAM re lola, jANIne pachI choDI devAya jo. AvuM zAsana pharI pharI nahIM maLe re lola. gaurI pUjana grahaNa na mAnIe re lola, brahmabhojana kahyAM na zAstramAMya jo AvuM zAsana pharI pharIne nahIM maLe re lola. jaina bhakti deva-guru dharma taNI re lola, sAdharmika bhaktimAM puNya ApAra jo.... AvuM zAsana pharI pharIne nahIM maLe re lola. - dohA - koI jIvane na mArIe, bolIe jUThuM na lagAra; corI karIe na kadI brahmacarya rIte paLAya. parigrahanuM parimANa karo, dizi-vidizI parimANa; bhoga upabhoga anartha daMDamAM bahulAM kIdhAM pApa. sAmAyika zuddha mane karo, vaLI dezAvamAsika pramANa, pauSadha karo pUrNa premathI bhakti atithi saMvibhAga. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 439 bAre vratomAM kahyAM e, pAMca pAMca aticAra bAra vrata jyAre uccare, zrAvakamAM gaNanA thAya. sAMbhaLe mANekazAha tihAM, dharma svarUpa prakAra, samakita sAthe bAra vratane karatAM tyAM svIkAra. poTho bhaLAvI parivArane, ujjainI javAne kAja; rahetA guru sAMnidhyamAM, comAsuM AgrAmAMya. pauSadha pratikramaNa kare, karatAM vrata paccakhkhANa; devadarzana pUjA vaLI bhakti sAdharmika sAra. yogya jIva che jANIne, kahetA guru dharmanI vAta samakita daDha vasyuM manamAMhi, susaMge zuM nahi thAya. ( rAga.. lAkha lAkha dIvaDAnI....) tattva bharI vANI guru saune suNAvatA, mithyAtvanAM jALAM kapAya, vANI kevI jAdu bharelI. jaMgama tIrtha kahyAM gurune zAsanamAM, samajAve dharma tattvajJAna.... vANI .... bhavya jIvonA saMyaza dUra thAe, zatruMjaya mahimAnI vAcanA thAe, rAyaNa nIce pagalAM sohAya. vANI zAzvatuM tIrtha e zAsanamAM gAje, sidhyA anaMtA AtmA kAMkare kAMkare, taravAnuM anokhuM sthAna. vANI ... nava TUko jenI gagane vAta karatI, mudrA dAdAnI dIse duHkha haratI, sUryakuMDa mahimA gavAya.. * vANI..... charI pALI yAtrA je karatAM, krodha kaSAya manamAM na dharato, siddha jIvananAM kAja... vANI pUrvanavANuM vAra rUSavadeva jyAM padhAryA, anaMtA munivaroe aNasaNI svIkAryA, suranara kinnara guNa gAya vANI.... bhAva thakI bheTe je AvA girirAjane, jotAM pagale pagale pakhALe pApane, durgati dUra rahI jAya ... vANI - jIvanamAM girirAjane je na bheTe, jamyo nathI jIvana lekhAya enuM eLe, tiryaMco paNa tarI jAya... vANI... jJAnI na karI zake guNo che eTalA, bhinna bhinna varNavyA che. zAstromAM keTalAka bhAva thakI bheTo beDo pAra..vANI ... dohA vANI suNI mahattAbharI, zatruMjaya e guNa khANa yAtrA karavI have e mAhare, bhAve mANekazAha bhAva. comAsuM tyAM pUruM thayuM, kahe gurune lAgI pAya; yAtrA karavI zatruMjaya taNI muja mana UgyA bhAva. pagapALo jaIza have, zatruMjaya girirAja; darzana karuM ne tyAM sudhI anna-pANI mAre tyAga. Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 - tapAgacchAdhiSThAyaka vaLI koI vighna Ave mane, sahana karIza samabhAva; AzIrvAda Apo mane, pUrA thAye muja doDhaso gAu dUra che, vikaTa paMtha kahevAya; kaDaka abhigraha AvaDo, zI rIte pUro thAya. samaratha deva-guru maLyA, vaLI dharma tAraNahAra, zaraNuM siddhagirinuM lahI, pahoMcIza prabhune dvAra. daDha abhigraha jANIne vaLI jANI utkRSTa bhAva; vidAya Ape guru premathI, yAtrA karavA nIkaLAya. nagaramAM sahu karI rahyAM daDha abhigrahanI vAta; darzana karavA UbhAM rahyAM naranArI sau bAra. kArtika vadi ekama dine, AgrAthI karyuM prayANa; pAtrA karavA giri taNI, manaDuM adhIra banI jAya. (rAga sAMbhaLajo muni saMyama rAge....) siddhagirinA dhyAne mANekazAha, lAMbA paMtha kApe re, ahoniza haiyAmAM dhyAna dharatAM, hRdayamAM AnaMda vyApe re. siddha. gAmogAma ne vana-zahera mUkI, gurjara bhUmimAM Ave re pAlanapuranI dakSiNa dizAe, hAla magaravADA sohAye re...siddha. bhinna bhinna vRkSo hatAM tyAM, kaMTako paNa sthAne sthAne re, gIrIca jhADI bhayaMkara hatI, tyAM mANasa koI na dekhAye re.... siddha. laganI lAgI yAtrA taNI jene, bIjuM manamAM na lAve re; kayAre bheTuM e girivarane huM bhAvanA evI bhAve re..siddha. lUMTaphATa karavA lUMTArA, e mAragamAM Ave re; Akho divasa rakhaDyAM chatAM e lUMTamAM kyAMya na phAve re. siddha. najara paDI temanI zeTha ja upare, dIThA jatAM emane vATe re; dekhAya che koI zeThiyo bhAre, mAlamattAnI sAthe re... siddha. bUma pADI tyAM jorAvarathI, zeTha UbhA raho te sthAne re, je hoya te ApI do hamaNAM, pachI jAo tame vATe re... siddha. - - dohA - yAtrAmAM mana jenuM ramI rahyuM, suNe kyAMthI pokAra, ahoniza girinA dhyAnamAM, zeThajI cAlyA jAya. zaMkA paDI te corone, nakkI haze mAladAra; nahIMtara Ubho kema na rahe, cAlo mArIe ThAra. zeThanI pAchaLa doDatA, laI ughADI talavAra; paNa zeTha hatA zubha dhyAnamAM khabara paDI na lagAra. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 441 (rAga... DuMgare DuMgare kAdunA DAyarA.) krodhanA bharelA lUMTArA AvIne, sAthe maLIne karatA sau ghAva re, mANekazAha tamArA dhyAnanI vAta zI karavI. zarama na rAkhe zastro jaDa jevAM, karuNa dazya tihAM khaDuM thAya re... mANeka... traNa traNa TukaDA karyA palavAramAM, lUMTArAne AvI na dayA jarAya re.... mANeka zira paga ne dhaDa judAM thayAM, rudhira kerA tyAM thayA chaMTakAva re....... mANeka nirdoSa jIva haNAyo hAthathI, coro pastAtA vIle moDhe jAya re... mANeka .... sarjAyo camatkAra tyAM bhUmie, zira UDatuM AkAzamAM dekhAya re.... mANeka. khissAM kholyAM lUMTAre joI joI, AzA nirAzAmAM palaTAI jAya re..... mANeka dakSiNa dizAmAM gayuM dhaDa UDatuM, paganI piMDIo paDI te ja sthAna re... mANeka.... maratAM sudhI dhyAna rahyuM siddhagirinuM, jIva devalokamAM temano jAya re... mANeka.... juo prabhAva kevo dhyAnano, karyuM nahIM kaMI Arta raudra dhyAna re.... mANeka..... bhuvanapatimAM vyaMtara indra thayA, mANibhadra deva nAma paMkAya re.... mANeka bAvana vIra sevA jenI karatA, cosaTha jogaNIonA nATAraMbha re.... mANeka. ajamukha gaMbhIra zyAmala sohatA, suMdara zobhe svarUpavAna kAya re.... mANeka ..... sukho vilasI rahyAM devalokanAM, prabaLa zaktizALI kahevAya re... mANeka - dohA - mAtA ane patnI suNe, mANekazAhanI vAta, duHkha aMtaramAM ghaNuM thayuM, lAgyo kAramo AghAta. zubha yAtrA karavA jatAM, thayuM maraNa te vAra; nizca sugati pAmaze, manane ema manAya. gAmogAma ne nagaramAMhi vAtaDIA phelAya; hemavimalasUri jANatAM, zUrA-zrAvakanI vAta. puNya prabhAvazALI sthAne, loka badhAM UbharAya, pavitra sthAnane joIne, dhanya dhanya banI jAya. anAdi saMyogano viyoga, e ja karmano nyAya; Ama vicArI sau kare zoka saMtApa visarALa. zeThanI puNya smRti mAMhI, occhava mahotsava thAya; mAtA-pitA patnI vaLI, dharmamAM vadhatAM jAya. ati zaktizALI bharyA, cosaTha indro kahevAya, samRddhizALI te ghaNA, adhipati saunA gaNAya. bAra devaloka taNA daza indro kahevAya; bhavanapatinA vIza kahevAya, soLa vyaMtaranA levAya. vANa vyaMtaranA soLa vaLI, caMdra-sUryanA hoya, rUpaguNe vividha bharyA, indrANI sAthe hoya. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 tapAgacchAdhiSThAyaka . (rAga ..... haMsA mAre karavI che...........) sAMbhaLIe cosaTha indronI vAta, kevA kevA IndronI jAta..... sAMbhaLIe. paga pahoLA karI keDe hAtha daI, Ubhelo mANasa kahevAya; A jaganI che racanA evI, zAstromAMhi kahevAya.......... sAMbhaLo. Urdhva-adho ne tiloka temAM, cauda rAjaloka pramANa; karma pramANe gati meLavato, karma pramANe sthAna sAMbhaLo. manuSya-deva ne tiryaMca nAraka, cAra gatio oLakhAya; sukaraNI zubha bhAve je, manuSya devamAM jAya... sAMbhaLo. kUDAM kAma karatAM pApAcaraNa sevatAM, tiryaMca narakamAM jAya; duHkho anaMtAe yonimAM, chuTakAro puNya thakI thAya.... sAMbhaLo. bAra devaloka nava raiveyaka, pApa anuttara upara kahevAya; bhavanapati, jyotiSa, vaimAnika vyaMtara vANavyaMtara levAya........... sAMbhaLo. sAta nAraka pRthvI nIce, devaloka upara bAra siddha zilAnuM sthAna che UMcuM, manuSyaloka vacamAMya... sAMbhaLo. mANekazAha zeTha kyAM jaI upanyA, te have jovAya; zubha dhyAnanuM phaLa zuM na Ape, te suNavAthI samajAya ....... sAMbhaLo. - dohA - devapAla dhyAna thakI, cakkasarI varadAna lIdha; zeTha sudarzane dhyAnathI zULInuM siMhAsana kidha. navakAra maMtranA dhyAnathI, bacI gayo amarakumAra; zIlavatIne paNa dhyAnathI sarpanI thaI phUlamALa. e ja navapadanA dhyAnathI, sukha pAmyo zrIpALa, vaLI aneka e dhyAnathI, pAmyA bhavano pAra. (rAga . zrI re siddhAcaLa bheTavA . ...) vyaMtara deva temAM ATha jAtinA, suNIe temanAM mukhya nAma; kinnara, jhiMpuruSa, mahoraga, gandharva, yakSa, rAkSasa, bhUta, pizAcavyaMtara. svarga mRtyu pAtALamAM, manasvI rIte pharAya ochuM AvuM dazahajAranuM, vadhu eka palyopama kahevAya .....vyaMtara. girikaMdarA ne parvata guphAmAM, vaLI jhADa upara kare vAsa; ne vaLI khaMDeramAM koI rahe, atare vyaMtara kahevAya vyaMtara. koI kSetranuM rakSaNa kare, kSetrapALa tethI kahevAya; sevA mANasonI ghaNA kare, Avo cAle vyavahAra vyaMtara. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 443 - dohA - ATha jAtinA vyaMtaramAM, bIjA ghaNA prakAra; kinnara, kiMpuruSa mahoraganA, daza daza kahyA prakAra. gaMdharvanA bAra kahyA, yakSanA tera prakArasAta kahyA e rAkSasanA, bhUtanA nava prakAra. paMdara ATha pizAcanA, bhinna bhinna hoya svabhAva; rUpacihna judAM kahyAM, jeno AgamamAM vistAra. (rAga... mana maMdira Avo re .........) juo kevAM che anukrame nAma, zAstromAM kahyAM che badhAM, navi ANo zaMkA jarAya, zAstromAM kahyAM che badhAM. kinara, kipuruSa, kripuruSottama, kinnarogama hRdayaMgamarUpazALI, agnita ne manorama, ratipriya rati zreSTha vaLI .... juo... puruSa,satpuruSa ne mahApuruSa, puruSavRSabha puruSottama atipuruSa, marudeva, maruta, meruprabha ne yazasvata ..juo... bhujaMga bhogazALI mahAkAya, agnikAya ne skaMdhazALI; manorama ne mahAvega mahezvakSa, merukAnta bhAsvatabhArI juo..... hAhA huMhuM tuMbarUne nArada, rUSI bhUtavAdika kAdamba, mahAkAdambha, revata vizvAsu, gItarati gIta pacasI vaLI ... juo...... pUrNa maNibhadra svata haribhadra, sumana vyati pAMtika subhadra, sarvato manuSyakSa vanAdhipati, vanahAra rUpayakSa, yakSottama.. juo.... bhIma, mahAbhIma vindha vinAyaka, jaLarAkSasa, brahmarAkSasa, chaThThA brahmarAkSasanA kahyAM vaLI e sAta prakAra. juo.... sAtamAM bhUtanA nava prakAra, surUpa atirUpa; pratirUpa, bhUtottama, skendika, mahAaundika, mahAvega, pratichana ne AkAzam..... juo..... kusnAnDa,paraka, joSa,AnakALa, mahAkALa, uSA, acaukSa tAla; pizAca, mumbara pizAca adhatAraka devuM. mahAvideha, tRSNIka ne vana pizAca ... juo... - dohA - e soLa vyaMtaramAMhi mANibhadra Indra sohAya; joIe have A bAju, kevAM kevAM kAma thAya. muja gacchane choDI dIdho, vaLI choDI mArI ANa; jANI DhaMDhakamatanA, AcAryo A vAta, palaTAvyo koNe ene, jouM hamaNAM vAra; jANamAM mArI AvyA pachI, ghaDuM eno huM ghATa. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 ( rAga........ dekhI zrI pArzvataNI....... ) pAmara..... dveSa ne buddhi bharI AcAryanA manamAM, zodhe have kevo lAga re, pAmara jIvo karmane bAMdhatA. kALA gorA bhairavataNI sAdhanA, karatA besI ekAMta re ..... sAdhanAnA baLathI bhairava bolAvatAM, pUche bhairava zuM kAma re kAma paDyuM che bhairavajI tamAruM, karo amArAM tame kAma re mArA bhaktonA koNe vicAra pheravyA, karo upayogathI tapAsa re upayoga mUkIne jotAM bhairavajI, jue hemavimalasUri rAya re kahyuM e sAdhune AgrAmAM AcAryajI rahyA comAsuM parivAra re muja. AjJA che Aje bhairavajI tamane, vighna karo tyAM tatkALa re maMtrathI baMdhAyelo bhairava vAtane, karato tihAM ziromAna re sAdhanAno upayoga karavo sukarmamAM, maMtranuM e pariNAma re svArthIlA jIvo na jANe maMtraprabhAvane, karatA tenAthI ghora kAma re dharmanA marmane samaje na jIvaDA, rakhaDyA kare saMsAra re juo gozALo tejolezyAne choDe, vIrane viDaMbanA thAya re tapAgacchAdhiSThAyaka ..... ..... ..... ..... - dohA - parivAra sAthe zobhatA, hemavimalasUri rAya; bhairava Avyo tihAM kane vighna karavAne kAja; khabara na paDe koIne, praveza kare sAdhunI kAya; vipatti juo kevI paDe, sAMbhaLatAM dila dhrUjI jAya. pAmara..... pAmara..... pAmara..... pAmara..... pAmara..... pAmara..... pAmara..... pAmara..... pAmara..... pAmara..... pAmara..... ( rAga paraNyA vinA svAmI...... ) Ama tema karIne pachADe, cAre kora ghumAvatA jAya, sAdhujIne karatA du:khI. moDhAmAM phINa lAve, zarIra haMphAve karato dayA na jarAya ............ . sAdhujIne. savArathI sAMja sudhI duHkhI Ama karatAM, kALadharma bIje dine thAya ........ . sAdhujIne. eka pachI eka ema vArA saunA AvatA, dezanA prANa khovAya . sAdhujIne. hemavimalasUri nijAmaNAM karAve, samAdhimAM sthira thAya . sAdhujIne. jJAnI guruvara nimittajJAnathI, jANI gayA vAta palavAra........... sAdhujIne. ArAdhanA kare te zraddhAnA baLathI, zAsanadevI pragaTa thAya ........... . sAdhujIne. kahetA devIne upadrava zAno, dUra kema te karAya .......... sAdhujIne. - dohA - zAsanadevI kahe tihAM, vihAra karo tatkALa; devano paraco maLaze, gurjara hada zarU thAya. deva pragaTa thaze tihAM, vighna thaze visarALa, te bhUminI hada sudhI karIza tamane sahAya. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva bhUmi Ave paracA taNI, aMgasphuraNA tuma thAya; aThThama tapa karo bhAvathI, e bhUmi ne e sthAna. ema hitanI vAta kahI, devI thaI aMtaradhyAna; vAta jaNAve saMghane vihAra karavA kAja. bheTa bAMdhI gurue tihAM, doya sAdhunI sAtha; vihAra karatAM AgrAthI, saMgha raDato dekhAya. gAmogAma vaTAvIne, mUkayo deza mAravADa, gujarAta hada zarU thaI pAlanapura paNa choDAya. AvyA nirjana sthAnamAM, manamAM sphuraNA thAya; ArAdhanA karuM have, zAsanahelanA na thAya. joyA sAdhu sAthamAM, duHkhanI zarUAta thAya; aTTamatapa uccarI ane rahyA kAussaga dhyAna. mana-vacana-kAyA daDha karI bhUlI bhAna ne tAna; traNa-traNa dina vahIgayA, UgyuM cothuM prabhAta. ( rAga ...... mA siddhAcaLanI rakhavALI.......... ). mANibhadravIranAM Asana DolAya, tapano prabhAva lAge che. upayoga avadhijJAnethI karAya.... tapano..... jue jue upakArI mahArAja ..... tapano..... bhavasamudramAMthI mane ugAranAra .tapano....,jAuM jAu satvare temanI pAsa ... tapano..... vaMdana karavA mATe thAe taiyAra . tapano..... bAvana vIra ne cosaTha jogaNIo sAtha, mANibhadravIra tihAM Ave che. AvyA AvyA jyAM UbhAM che guruvara sthAna..... mANibhadra...., airAvaNa asavArI ne vizALa che kAya ...... mANibhadra . hAtha, paga sukomaLa ne jIbha hoTha lAla ........ mANibhadra.... mastaka upara sohe mugaTa lAla mANibhadra . kaMThe AbhUSaNa ne ratnamaya mALa ........ mANibhadra cha cha bhUjAmAM baLa khUba dharanAra mANibhadra . mukha para maMdira dhvajAno jhalakAra ....... mANibhadra kAnamAM kuMDala ne camakatuM bhAla ......... mANibhadra ....... sAre sAre kannunAM vAMchita kAja mANibhadra . - dohA - vaMdana karIne UbhA rahyA, parivAra sAthe hAtha; susvara karatAM tihAM kane, pUruM karo guru ghyAna. pUche che guru rAyane, oLakho cho mahArAja, huM koNa chuM tuma AgaLe, AvI Ubho chuM sAja. oLakhe koNa tamane nahIM, nara-nArIthI pUjAva; lAgo cho deva sohAmaNA, thAo dharmano ................. 445 ******** ******** lAbha. nA nA gurujI tema nahIM, bIjI rIte oLakhAva; upakAra che tuma taNo, mujathI kema bhulAya. oLakhAvo tuma sthAnane, vaLI jaNAvo tuma nAma; zAsanahitanA kAjamAM karo amArAM kAma. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 tapAgacchAdhiSThAyaka (rAga ..... hAM re mArA mahAvIra bhagavAna re. ...) pAmyo suMdara sthAna re, ApanA prabhAva re upakAra bhUluM kema Apano, rUDAM devanAM sthAna re, vyaMtaranikAya re, dharma prabhAva re......upakAra jIva mANekazAha huM pUrva bhavamAM, raheto hato ujainI zaheramAM maLyo tamAro sAtha re, samajAyo dharmarAha re.............upakAra....... karavA Avyo huM vepAra re, AgrA zaheranI mojAra re; Apa rahyA comAsa re, Avyo vaMdanane kAja re ....upakAra siddhagirino prabhAva tyAM sAMbhaLyo, yAtrA karavAne tyAMthI nIkaLyo; jyAM Avyo huM A sthAna re, core kIdho muja ghAta re .......upakAra maryo huM to tyAM siddhagiri dhyAnamAM sthAna maLyuM mane bhuvana vyattarendramAM, mANibhadravIra nAma kahAya re, tuma sevAmAM avAya re........upakAra.......... ghaNA kALathI jenAM traNa sthAna che, magaravADA, AgaloDa ane ujjaina nAma che; prabhAvika sthAna che, camatkArI dhAma che. .......upakAra ..... kSiprAkAMThe paDyuM zira ujjaina zaheramAM, dhaDa paDyuM AgaloDa gAmamAM rahI pagapiMDI Aya re, mULa sthAna kahevAya re ....upakAra ... - dohA - tuma sevAmAM hAjara chuM, upakArI he gururAja, muja jevuM kAma je hoya te, pharamAvo ziratAja prabaLa zaktizALI tame, suNo amArI vAta; adazya upadrava thAya che, ama sAdhune mAtha. daza daza sAdhu khoyA ame, agiyAramAM javA taiyAra; tapAsa karo tame upayogathI koNe karyo AvAM kAma. bolAve tihAM bhairavane, hatAM ane savAra; samajAve ene premathI, karo upadrava visarALa. saMtajanone pIDavAthI, karma cIkaNAM baMdhAya, mATe kahuM chuM tamane, karo vinano e nAza. bhairava tihAM bolatA, tuma AjJA zira dharAya; paNa maMtrazaktithI baMdhAyela, nathI amAro upAya pharaja pADo jo amane to, eka ja che teno rAha; svAmI amArA tame chatAM ye, yuddha karavAne taiyAra. sare kAma jo premathI nahIM yuddhanuM nAma; mAnI jA bhairava tame, choDI do tame A kAma. paNa samaje nahi bhairava tihAM, ghaNA kIdhA upAya; mANibhadravIrane hatI, gurusevAnI dAjha. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 447 (rAga ........... DuMgare DuMgare kAdunA DAyarA.............) sAmasAmA yuddhamAM UtaryA, samajAve hajI mANibhadravIra vAta re; bhairavajI vAta mAno to yuddha na karavAM. kaLathI kAma thAya to te karavuM, baLano karavo chello vicAra re....... bhairavajI, paNa mAne na bhairava e vAtane mUkavA vIra kahe abhimAna re....bhairava . ... cha cha bhUjAnA dhaNI vIrajI, ATha bhUjA dhArI bhairava kahevAya re.... bhairavajI, vaikriya labdhi vIra phoLavatA, karI bAra bAra bhUjA palavAra re......bhairava soLa bhUjA karI bhairave tihAM, paNa vIra jItyA na jitAya re........... bhairavajI, bamaNI bamaNI bhUjA vadhArIne, karatAM yuddha baMne nirdhAra re ....... bhairava............ aMte hAryo bhairava laDatAM, zaraNe Avyo vIrane zira namAya re, to vIrajI tame jItyA ne ame hAryA. kSamA mAguM chuM caraNomAM paDI, tume che guNa gaNanA bhaMDAra re, ho vIrajI tame jItyA ne ame hAryA. baMdha karo tame upadravane, pIlAtA maTe sAdhu mahArAja re, bhairavajI AvAM kAmo have na karavAM. zakti harI lIdhI tihAM bhairava, sAdhujIne pIDA baMdha thaI jAya re............ bhairavajI.... amane svAmI tame choDo have, jaIe ame amArA nija sthAna re . bhairavajI... vacana Apo mane ake have, chUTA tamane karuM tatkALa re....... bhairavajI.......... koIjinabhaktone na pIlavA, dharmanA kAmamAM karavI sadAya hAyare bhairavajI.. ... vacana ApyuM bhairave kahIne, ApanI AjJA ziromAnya re, ho vIrajI jaIe have ame amArA sthAnamAM. - dohA - mANibhadra mahAvIranI, rajA laI bhairava jAya; harakhita thayela guruvara, Ape dharmano lAbha. kAma amAruM Aje karyuM, lAkha lAkha anumodana Aja; sAdhu duHkhI thatA rahyA, e puNyanuM moTuM kAma. kahetA vIra guruvarane, suNo amArI vAta, zAsanasevAmAM rahIza, jAgato divasa ne rAta, sthApanA kema karavI mAharI, te karuM chuM vAta; vaLI bIjI vAto bhalI, sau jIva hitane kAja. (rAga-suNo caMdAjI) suNo guruvarajI, zAsanasevAmAM rahIza huM jAgato; he upakArI, zAsanasevAmAM sadAye saMbhALajo. je zAsananA prabhAva thakI, namaskAra siddhagiri dhyAnathI, devatAnI pAmyo huM bahu Rddhi..... Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 tapAgacchAdhiSThAyaka suNo... muja sthApanA guruvara pATethI, karajo savA hAtha UMcethI, mUrti manohara sohAvI. suNo... dIvo dhUpa je jana nitya karaze, muja nAmano jApa je japaze, duHkhaDAM enAM sadA dUra TaLaze. suNo arihaMta devanI sAthe smaraNa karaze, Adhi, vyAdhi, upAdhi dUra raheze, vaLI saMkaTono e cUro thaze... suNo.... dhana-vaibhavanI AzA karIza pUrI, vAMjhiyAnuM meNuM sadA dUra karI, duHkhanA samayamAM paDakhe rahI suNo.... tapagacchanI pATe AcArya thAze, rakSaNa karIza rahIne sAthe, karIza sakaLa saMghanI sevA bhAre... suNo navA je koI AcArya thAya, darzana muja pahelAM karI (pachI) bIje jAye, temanI yaza kIrti jagamAM phelAye.. suNo... bAdhA AkhaDI mArI je koI karaze, jina ANA sAthe muja dhyAna dharaze, tenA mananI AzA badhI phaLaze...suNo.... kRSTa aDhAre corAzI vAyu TaLaze, bhUta-preta, grahapIDA, aMgapIDA haraze, jo bhAva dharIne mane smaraze..suNo. jaLamAM taNAto UgarI jAze, vAgha, Aga-maNidhara dUra jAze, vairInAM saMkaTa nAza thAze.... suNo. AThama, caudaza, AyaMbila karIne,vaLI jApa jape divALI divase, sukhaDI hete kare guruvAre.... suNo ravivAranA divase pUje sthAne, aSTaprakArI pUjA AyaMbila sAthe, kare sau bhakita nitya caDatA bhAve... suNo... savA lAkha jApa karI siddha karaze, nitya mALA eka je pheravaze, darzana svapnamAM (pratyakSa) muja karaze. suNo.... rajA Apo gurujI jAuM have, yAda karajo samaye samaye mane, AvIza tumArI pAse kAma paDe... suNo. sevA karajo tame zAsananI, bhaktonI vAre caDajo rakSA karI, mahimA khUba zAsana vistArI, - have vIrajI sidhAvo sukhethI tame sthAnamAM. - dohA - AzIrvAda Ape dharmataNA, jJAnI guruvara rAja, parivAra sAthevidAya letAM, mANibhadravIra mahArAja. aMtaradhyAna thayA tihAM lAgI na kAMI vAra; guru vihAra kare tihAM, hoya sAdhunI sAtha. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 449 gAmogAma mahimA thayo, naranArI sau harakhAya; zAsanadeva samyagu jANI, sthApanA sthaLe sthaLe thAya. ekAvatArI deva che, paracA pUraNa prabhAva, saMkaTa vikaTa haranAra, duHkhano kare vinAza. bhAva thakI ArAdhaze, zaMkA kare na jarAya; manavAMchita phaLa pAvaze, sukha pAmaze apAra, AkhaDI bhAvathI je kare, vaLI zrIphaLa sukhaDI dharAya, smare je zraddhA bhAvathI kAma pUrAM tenAM thAya. (rAga... mArI veNImAM cAra-cAra phUla) mANibhadravIrano kIdho meM rAsa, Aja meM to harakhe hoMzathI rAsa; jaya jaya maMgaLa gItaDAM gavAya, mANibhadravIra mArI pUrajo Aza. mANibhadra vIranA guNa je koI gAze, thAze teno beDo pAra; bhAva dharIne stavanA karaze, thAze enAM duHkhaDAMno nAza.... mANibhadra. paracA pUraNa pragaTa prabhAvI, zAsanadeva kahevAya, samyagdaSTi vaLI che zaktizALI, saMkaTono kare vinAza. mANibhadra. saMvata 2031nI sAlamAM, jeTha suda trIja guruvAra; zarUAta kIdhI puSya nakSatramAM, sAMbhaLe zrotA sukhadAya.. mANibhadra. mombAsA nagaramAM rAsanI racanA kIdhI meM caDatA bhAva; bhaNaze gaNaze je koI sAMbhaLaze, karaze mANibhadra vIra sahAya.. mANibhadra. nizadina dhyAna zraddhAthI dharaze, mULa maMtranI sAtha; vaMchita phaLaze, AzAo phaLaze, phaLaze dhArelAM sahu kAma... mANibhadra. saMvata hoya sahasa ekatrIsanI sAle, Avyo aSADa zubha mAsa, rAsa pUro kIdho vAMcanamAM tyAre, aSADa sudi pUnama budhavAre mANibhadravIranuM caritra sAMbhaLatAM, janatAmAM harSa UbharAya; jANyuM jIvanamAM pahelavaheluM, racyuM 'kanue rasALa... mANibhadra. (rAga.... ........ zrAvaNano) zraddhAbhAva jyAM ghaTatA jAya,vIranA paracA vismaraNa thAya; 1733nI bhalI sAla, somasUri ArAdhanA kare te vAra. padmAsana besI ArAdhanA kare, ekaso ekavIsa upavAsa kare; mANibhadravIrane pratyakSa kare, zAsanasevAmAM rahevAnuM kahe. mANaso bhUlIne anya sthAne jAya, kema karavI mAre hAya; bhAva dharIne mane samajAya, duHkha teonAM dUra re TaLAya. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 * tapAgacchAdhiSThAyaka AMkha mIMcI kholo juo muja sthAna, sUrIzvara karatA te dhyAna magaravADA gAme beThA dekhAya, kahetA vIra hukama tatkALa piMDamAMthI eka piMDa upADI Aja, AMkha mIMcIne kholo palavAra, sUrIzvara karatA te tenI vAra, AgaloDa gAmamAM beThA dekhAya. trIjI vAra joyuM ujjainI sthAna, vIranAM joyAM camatkArI sthAna; piMDanI mArI sthApanA karAya, manavaMchita sukha pAme vizALa AzAo mananI pUrI karIza, zAsanasevAmAM sadAye rahIza; jAuM chuM sUrIzvara mAre sthAna, rahejo sadAye karatAM dhyAna. pharI mahimA bhAvathI phelAya, aDhAre varSe pUjatAM bhAva; dIvo, dhUpa, homa, havana thAya, sukhaDInA thALa premathI dharAya...... mANibhadravIrane bhAvathI bhajAya, duHkha dAridra kanunA palAya, hAtha jhAlIne kare beDo pAra, vIranA nAme jaya jayakAra. zAsana rakhavALA zrI mANibhadravIranAM gIta guMjano prArthanA (rAga : OM zrI zAMtinAtha) jaya mANibhadravIra maMgalakArI, praNamuM huM tama caraNe ziradhArI...jaya. jaina dharmanA cho rakhavALA, sakaLa saMghane sukha denArA, anupama mUrti tuma manohArI jaya. gaja asavArI cha bhujAnA dhArI, ajamukhavALA karuNAdhArI mAta pitA tuma aMtarayAmI... jaya. yazakIrti tuja nAme vyApe, bhaktajanonAM duHkhaDAM kApe, mANibhadravIra tuma nAma jayakArI jaya. ApadA saunI paLamAM harajo, viddhanA vaMToLa dUra karajo, lejo 'kanune bhavathI ugArI...jaya. evo deva baLiyo che (rAga : A to dAdAno darabAra yA A to lAkheNI AMgI) mANibhadravIra dhyAne duHkha jAya, evo deva baLiyo che. jenA nAmathI roga zoka jAya, evo deva baLiyo che. enA dvAre kaMI duHkhiyAnAM duHkho bhAgyAM, jene bhAvathI sevatAM sukhaDAM pAmyAM, enA nAmathI mananuM dhAryuM thAya.... evo deva. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 45]. jeNe bhairava jevAne harAvyo palamAM, deva hAjarAhajUra che eka zAsanamAM, ene pUjatAM beDo thAye pAra... evo deva. magaravADA AgaloDa gAme pUjAye bhAve, ujjainI nagarImAM jenI hAka vAge, enA jApathI tApa TaLI jAya..... evo deva. Ave bhakto sau mAnatA pUrI karavA, ene sevanArA thayA sAjA naravA, trividha tApa TaLI jAya.... evo deva. sAcA bhAvathI je koI ene dhyAve, roga zoka saMtApa paLamAM jAye, kanu kahe che pUre saunI Aza... evo deva. saMbhALI leje (rAga : dekha tere saMsAra kI....) biruda tamAruM saMbhALIne rakSA karo mArA vIra... dayALu he mANibhadravIra. bhavasAgaramAM nAvaDI mArI, DUbe nahIM mArA vIra... dayALu he mANibhadravIra. AzA bharIne Avyo Aje, tamAruM zaraNuM pyAru lAge, amIdraSTithI nihALo Aje, tamArA vinA koNa ugAre, tuma darzananI laganI lAgI, nirAza na karo mArA vIra.. dayALu. jaina zAsananA tame rakhavALA, bhakti karanAranAM duHkha haranArA, mANibhadravIra nAma jayakArA, sarva jagatanA pAlanahArA, AdhAra tamAro jagamAM mujane, darzana dyo mArA vIra.... dayALu. je koI tamArI pALe Ave, mananI AzA pUrI karAve, dhana, putra vaibhavane apAve, je koI tamane samare bhAve, nirAza na karazo saMkaTa harajo, dejo zakti mArA vIra... dayALu. magaravADAmAM sthAnaka tamAruM, AgaloDa urjanI lAge pyAruM, pUjana arcana karavAne AvuM, tuma caraNomAM dhyAna lagAuM, doSa amArA citta na dharajo, nibhAvI lejo vIra. dayALu. sukhaDInA thALa bharI bharI sau lAve, nALiyeranAM rUDAM toraNa baMdhAve, sonA rUpAnAM chatra dharAve, jaina jainetara pUje bhAve, mahimA tamAro gavAye jagamAM, baLiyA jagamAM vIra.... dayALu. jevo tevo chuM toye tamAro, eka ja che mane bharoso tamAro, vipadA badhI mArI nivAro, Azaro mane tamAro sAco, arajI kannI uramAM dharIne, saMbhALI leje vIra... dayALu Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 tamane rijhAvuM (rAgaH prabhu tArI bhakti) maNibhadravIra huM tArA guNa gAuM, tArA caraNomAM huM zira jhukAvuM... maNibhadravIra. bhIDabhaMjana tuM pAlanahAro, sarva jagatano che rakhavALo, bhaktinA rasanI choLa uDAvuM..... maNibhadravIra saMbhALI leje bALane ugArI, Azaro meM tAro lIdho che jANI tArI bhaktimAM bhAna bhUlI jAu... maNibhadravIra. saMkaTa pUraje AzA pUrI karaje, Adhi--vyAdhi-upAdhi tuM haraje, avicala zraddhAno dIvaDo pragaTAvuM... maNibhadravIra. 'kanuM' kahe tamane vIra rijhAvuM... maNibhadravIra. mahAcamatkArI smaraNa tAruM du:kha haranAruM, darzana tAruM maMgala karanAruM, tapAgacchAdhiSThAyaka (rAgaH pUjana karAvuM ho yA mahAvIranA nAmanI) mANibhadravIranI ho mALA sau gaNajo, dayALu devanI ho mALA sau gaNajo, mahApratApI e to mahA camatkArI, zraddhA dharanArane leto ugArI, haiyAmAM samarI ho... mALA sau gaNajo. savA lAkha jApa jape eka ja dhyAnathI, OM asiA usAyanA pada sAthathI, bhaktinA bhAva dharI ho.... mALA sau gaNajo. smaraNa karatAM duHkha dAridra jAe, pagale pagale navanidhAna Ave AThama caudasa divALI jApa dhyAne, ravi zaMkAne dUra karI ho...mALA sau gaNajo. guruvAranAM pUjana karAve, sukhaDInA thALa bharI ho... mALA sau gaNajo. jAgato deva sAco che A kaliyugamAM, bhaktonI bhIDa bhAMge e to palabharamAM, zraddhAno dIpa dharI ho.... mALA sau gaNajo. roga zoka bhayane dUra nivAre, mananI AzA sau pUrI karAve, 'kanu' kahe vAta pharI ho......mALA sau gaNajo. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva eka ja che e nAtha (rAgaH UMcI talAvaDInI kora) zodhuM magaravADAnI vATa, jAuM mAre jAuM mANibhadravIrane bheTavA. siddha jIvananAM mArAM kAja, jAuM mAre jAuM mANibhadravIrane bheTavA. pragaTa prabhAvI biruda jenuM, bhaktonAM dukhaDAM TALe, zAsana rakSaka je kahevAya, ApattimAMthI ugAre, saMkaTonA che cUranAra...... jAuM mAre jAuM. paganI piMDIo magaravADAmAM, AgaloDe dhaDa pUjAe, ujjainI nagarImAM ziranI pUjanA, karatAM naranArI bhAve, yAtrALu khUba UbharAya..... jAuM mAre jAuM. bhAva bhaktithI samare bhAve, roga zokane nivAre, dIvo dhUpa kare je bhAve, sAMja ane savAre, duHkhaDAM dUre TaLI jAya...jAuM mAre jAuM. navakAra maMtranI sAthe vIranuM, dhyAna je naranArI dharaze, saMsAranAM sau sukho pAmI, manovAMchita kAma phaLaze, sAco eka ja che e nAtha...jAuM mAre jAuM. bALa vinAnAM bhaktane vIre, pAraNiyAM baMdhAvyAM, nadI coranA bhayathI ugAryAM, zatruthIe bacAvyAM, graha pIDA jApathI jAya.... jAuM mAre jAuM. lAla vastra paridhAna karIne, lAla Asane bese, lAla puSpa ne lAla mALAthI, savA lAkha jApa jape, detA darzana svapnamAMya...jAuM mAre jAuM. samyagdaSTi deva e sAcA, adazya skAya karatA ahoniza zraddhAthI sevatA, manovaMchitane sau varatA, 'kanu' kahe che eka ja vAta....jAuM mAre jAuM. lagAvuM tAruM dhyAna (rAga : dekha te saMsAra kI...) suNa suNa mANibhadravIra tuM mArI duHkha bharelI vAta, mujane ekavAra nayaNe nihALa, joyo joyo meM prabhAva tAro, zaraNe Avyo mahArAja, mujane ekavAra nayaNe nihALa, vacana ApyuM teM rakSaNa karavA, bhakti karanAranAM duHkho haravA, duHkhiyAro huM zaraNe tAre, dvAre Avyo mahArAja... mujane. tArA nAme savi saMkaTa nAse, bhUta preta picAza dUra bhAge, 453 gAmogAma tArA guNo gavAye, nAma smaraNathI vighno dUra jAe, evo tAro mahimA suNIne kara joDI Ubho hAtha.... mujane. tuja guNa gAuM bhAva dharIne, lagAuM tAruM dhyAna...mujane. mANibhadravIra tuM gaja asavArI, cha cha bhujAnA zaktidhArI, cosaTha jogaNI bAvana vIra, sAthe AjamukhamAM rUpadhAra..... mujane. magaravADA mukhya sthAna che tAruM, AgaloDa bIjuM mana haranAruM, Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 tapAgacchAdhiSThAyaka .. . - gavAI rahyuM vaLI mALavA deze, ujjainI moTuM dhAma... mujane. tArA prabhAva meM ghaNA ghaNA joyA, bIjAmAM mArAM manaDAM na mohyAM, jinazAsananI rakSA tuM sAre, karaje mArI tuM saMbhALa mujane. ekavAra tane samare je bhAve, sukha saMpatti gharamAM lAve, naranArI tArA guNa gAe, kanu vInave tane nAtha... mujane. karuNAdhArI (rAga : prabhu tAruM gIta mAre...) vIra tAro mahimA jagamAM gAje che, jApa tAro karatAM duHkha bhAge che..... vIra tAro. zraddhAno dIpaka pragaTAvuM huM, kRpA dayALu tArI kRpA yAcuM huM aMtaranI vINA mArI lAge che...... vIra tAro. bhIDabhaMjana tuM bhaktono svAmI, saMkaTa saunAM cUrato jANI, bhUtapreta tane pAye lAge che... vIra tAro. aMtarayAmI arajI svIkAro, nAvaDI mArI pAra utAro, darzana tamArA sau mAge che.... vIra tAro. choruM kachoruM jo thAye kadI, bhUlo aMtaramAM tame dharazo nahi, tuja bhakti karavA dila jAge che...vIra tAro. dInadayALu tuM karuNAdhArI, najaromAM leje mujane vasAvI, dhyAna thakI bhramaNAo bhAge che. vIra tAro. zakti nathI koIthI tArI chAnI, AthaDatAM amane leje nihALI, 'kanuM sAtha tAro eka mAge che... vIra tAro. pherA na rahe mArA (rAga : darzana dhone dayALA A kAnuDe kavarAvyA) AzA bharIne Avyo dvAre o vIra mArA, AzA bharIne Avyo dvAre, bhaktino thALa lAvyo bhAve o nAtha mArA, AzA bharIne Avyo dvAre, maMgalamaya nAma eka tamAruM pyAruM, duHkhanA dariyAne dUra karanAruM, he.bhakto sau Ave tAre pALe... o vIra mArA. bhavanA sAgaramAM DUbe nAva mArI, nathI koI maLiyo sAco sukAnI, he AzA nathI koI bIjI mAre o vIrA mArA. zoka saMtApa hAlA miTAvI deje, jIvanamAM jyota evI pragaTAvI deje, he bhavanA pherA na rahe mArA... o vIra mArA. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 455 mANibhadravIra tame AzA pUrI karajo, bhavanI bhAvaTha mArI dUra tame karajo, he 'kanuM' kahe rahuM tArA dhyAne... o vIra mArA. mANibhadravIra pistAlIsI guNamAlA (rAga... zravaNano....) paMca parameSThine namana karI, guru gautamane vaMdana karI, sarasvatI mAtAne lAguM huM to pAya, mANibhadravIra pistAlIsI kahevAya. (1) he mALavA dezamAM che ujjainI gAma, rahetA sukhalAla zeTha guNa bhaMDAra, * bhAryA kasturIbAI guNiyala sAra, janmyo putra anupama rasALa....(2) mANekazAha rUDuM nAma dharAya, mAtApitAnA raMgamAM raMgAya pUjA pATha ne vidhi kriyAkAMDa, karatA nitya sAMja savAra .(3) yogya vayanI uMmara jyAM thAya, mANekazAha lagnagraMthithI joDAya, gharamAM AvI lIlAvaMtI nAra, zvasura patinI sevA sAra.... (4) vadhato jAe khUba vepAra, mANekazAhanI mokhare chApa, bhinna bhinna sevAmAM agravAra, Avo cAlI rahyo che vyavahAra. (5) evAmAM eka dina Ave sAdhu rAja, lokAzAhanI ANA dharanAra, pUjApAThano kare inkAra, upadeza detA savAra sAMja... (5) mANekazAhane eka dina bolAve pAsa, samajAve temanA paMthanA pATha, mUrtipUjAno tyAM karAve tyAga, mANekazAha teno kare svIkAra.... (7) mAtAnA kAne A vAta jyAM jAya, duHkha hRdayamAM bharI bharI thAya, sanmArge putrane vALavA kAja, chae vigaIno kare tyAM tyAga. (8) sAsunI sAthe vahue joDAya, maMgaLa AyaMbila tapa karAya, samaya joIne sogaThI marAya, mANekazAhane samajAvavA kAja. (9) eka dina patnIne pUche mANekazAha vAta, zarIra mAtAjInuM sukAtuM jAya, . tame paNa dina dina sukAtAM jAva, zuM banI rahyuM che te batAva..(10) patnI kare samaya joIne vAta, mAtAjIne nahi duHkha devAya, upakArInI karavI sevA dinarAta, rAkhavI temanI pUrI saMbhALa... (11) guNI patnIthI mAtAnI vAta, mANekazAha tyAM karatA vicAra, suguNI patnInI hitakArI vAta, bhUlyo huM pAmara mAtano upakAra..(12) mANekazAha UThI mAtAjI pAse jAya, zAne mAtAjI duHkhane dharAya, upakArI pharamAvo sevAnAM kAma, tuma icchA pUrI karavA aramAna....(13) bharelAM pagalAMthI duHkha mane thAya, pUjA pATha baMdha navi re karAya, Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 tapAgacchAdhiSThAyaka zuddha gurune AMgaNe levAya, vratanAM baMdhana pUrAM tyAre thAya....(14) udyAnamAM padhAryA che gururAja, hemavimalasUri parivAra, laI Avo temane ApaNe dvAra, dhanya banAvo moMgho avatAra... (15) mANekazAha cAlyA teDavA gururAja, mazAlathI kIdho guru upaghAta, zraddhA thaI tyAM daDha baLavAna, bIje dine praveza rUDo karAya. (16) vrata niyama lIdhAM caDatA bhAva, pUjA pATha zarU kare te vAra, guru-vicaratA AgrAmAM jAya, mANekazAha vepAra mATe tyAM jAya...(17) comAsuM rahetA guruvara pAsa, sAMbhaLyo zatruMjaya adhikAra, yAtrA karavAne thayA taiyAra, guru AjJA laI karyuM prayANa... (18) daDha niyama karyo manathI nirdhAra, pahoMcuM jyAre pavitra girirAja, yAtrA karI bheTuM jyAre AdinAtha, tyAre annapANIno chUTe tyAga...(19) siddhagiri dhyAnamAM cAlatA jAya, uttara gujarAtanI hadamAM avAya, gIca jhADI ne jhAMkharAM apAra, vikaTa rasto eha dekhAya...(20) thanagane yAtrA karavAne kAja, nathI manamAM bIjuM koI dhyAna, pAchaLa AvIne corI karatA ghAta, traNa traNa TukaDA kAyAnA thAya....(21) zubha dhyAnamAM mRtyu tyAM thAya, devaloke vyaMtaramAM jAya, mANibhadravIranuM pUratA sthAna, cosaTha jogaNI bAvanavIra parivAra..(rara) palaTAvyA mANekazAhane jANe vAta, pUrvanA sAdhujI thayA vikarALa, bhairavane sevatAM pratyakSa karAya, mokalyA sAdhanA karavA ghAta......(23) hemavimalasUrinI vAta jaNAya, upasarga cAlu karyA te vAra, daza daza sAdhu kALa karI jAya, hemavimalasUri ciMtita thAya......(24) kare ArAdhanA sUrijI te vAra, cakrezvarI devI pratyakSa thAya, kALa bhairavanI jaNAvatAM vAta, vihAra karIne tame jAo gujarAta....(25) maLaze paraco devano te sthAna, thAze zAsananuM eka moTuM kAma, bhAvinA bheda navi koIthI kaLAya, thavAnuM hoya te mithyA na thAya. (ra) saMghane raDato mUkI kare vihAra, AvyA uttara gujarAta hadamAMya, aMganI phuraNA vegethI thAya, karyA aTTamanAM sUrijIe paccakakhANa...(27) tapanA prabhAve vIranAM Asana DolAya, AvatA laIne nIce parivAra, cha bhujAdhArI gaja asavAra, ajamukhavALA sukomaLa sAra...(28) oLakhANa ApI jANI upadrava vAta, mANibhadravIre joyuM avadhijJAna, samajAvyo samaje na bhairava vAta, yuddha karyuM tyAM zakita vizALa.... (29) . hAryo tyAM bhairava vIranI pAsa, zaraNe AvIne lAgyo pAya, Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 457 zamAve upadrava tenI vAra, vacana ApIne svasthAne jAya... (30) mahA upakAra tamAro gururAja, pAmyo devanuM adhikuM sthAna, muja sarIkhuM pharamAvo kAma, zAsana sevAmAM sadA taiyAra...(31) zAsanasevAnAM tame karo khUba kAma, jaina dharmanI dhvajA pharakAya, thAo tamane dharma taNo lAbha, e ja amArAM moTAM che kAma... (32) samaraze je koI mane zraddhAbhAva, duHkha dAridra enAM dUra thaI jAya, Adhi vyAdhi upAdhi TaLI jAya, manavAMchita saunAM kAma ja thAya.... (33) upAzrayamAM hoya guruvaranI pATa, sthApanA savA hAtha UMce muja thAya, dIvo dhUpa karaze sAMja-savAra, pUrI karIza saunI mananI Aza.... (34) navA AcArya je koI thAya, darzana pahelAM karI pachI bIje jAya, yaza kIrti temanI khUba phelAya, vANI madhurI zaktibharI pamAya....(35) AThama caudazanuM ArAdhana thAya, divALI divase jApa japAya, guruvAre sukhaDInA thALa dharAya, AyaMbila karIne ravivAre pUjAya.(36) magaravADA ne AgaloDa gAma, ujjainI che mALavAmAM dhAma, bhAva bhaktithI stavanA thAya, saMkaTono cUro thaI jAya.(37) vacana ApIne mANibhadravIra jAya, gurudeva tyAMthI karatA vihAra, * prabhAva anero khUba khUba phelAya, jaina jainetara yAtrAe jAya....(38) putra vinAne detA parivAra, dhanadhAnyathI bharatA bhaMDAra, A kaLiyugamAM icchA pUranAra, hAjarAhajUra te deva kahevAya......(39) vidhavidha camatkAra najare jovAya, jala cora agninA bhaya TaLI jAya, bAdhA AkhaDI saunI pUrI thAya, roga zoka saMkaTa savi nAzI jAya......(40) navakArane AdhIna deva e kahevAya, OM asiAusAyathI jApa thAya, ama ke AyaMbila traNa kare bhAva, savA lAkha jApathI siddha karAya. (41) Aso sudi paMcamI ujvala kahevAya, homa havana vidhipUrvaka thAya, bhIDabhaMjana dayALu vIra kahevAya, savAra sAMja eka mALA gaNAya....() pragaTa prabhAvI jenuM biruda kahevAya, kalpavRkSa ciMtAmaNi e nAtha, sevanA jhAjhI haiye dharAya, sukha saMpatti ghara Ave vizALa...(43) mANibhadravIranA guNa je gAya, duHkha dAridra tenAM dUra TaLI jAya, bhaNaze gaNaze te Utaraze pAra, ghara ghara pragaTe maMgaLamALa..(44) pistAlIsI mANibhadravIranI gavAya, dhArelAM kAma sau pUrAM thAya, 'kanu' kahe che japajo naranAra, e che sAco tAraNahAra...... (45) ) b Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 tapAgacchAdhiSThAyaka bhaktonI bhIDane bhAMgo re (rAga- bAra bAra varase) magaravADAnA vAsI mArA vIrajI manamaMdiramAM Avo re suNo vinaMtI mANibhadravIrajI ekavAra darzana Apo re. tArI kRpAno huM chuM bhikhArI tArI kRpAno huM chuM bhikhArI darzananI pyAsA bujhAvo re.. magaravADAnA.... AzA laIne Avyo tAre dvAre. AzA laIne Avyo tAre dvAre bhavanI bhAvaTha mAMgo re......magaravADAnA........ mahimA tamAro jagamAM gAje mahimA tamAro jagamAM gAje duHkhiyAnI vahAre Avo re. jIvana naiyA karuM tamAre havAle jIvana naiyA karuM tamAre havAle DubADo ke pAra utAro re....... magaravADAnA.... tArI zakti nathI koIthI ajANI tArI zakti nathI koIthI ajANI * bhaktonI bhIDane bhAMgo re.......... magaravADAnA.... samakitadhArI mArI vinaMtI suNIne samakitadhArI mArI vinaMtI suNIne kanunAM duHkhaDAM TALo re..... magaravADAnA maMgaravADAnA...... tArA nAme duHkhaDAM bhAge che (rAga- o zaMkhezvaranA pArzvaprabhujI) o mArA magaravADAnA vIrajI tAruM nAma jagatamAM gAje che tAruM nAma jagatamAM gAje che, tAruM darzana duHkhane lAge che.... o magaravADAnA.. tArI mukhamudrA bahu nyArI che tArI airAvata para savArI che tAro mahimA jagamAM bhAre che.... o magaravADAnA... tuM bhaktone bhIDamAM ugAre che, hAtha jhAlIne pAra utAre che tuM bhUlyAMne mArga batAve che.............o magaravADAnA tuM duHkhiyAnI vAre Ave che, jinazAsananI zobhA vadhAre che mAruM mana tuma caraNe lAge che ......... o magaravADAnA navakhaMDamAM paracA tArA gavAye che naranArI guNalAM tArAM gAye che AgaloDa urjana birAje che .............. o magaravADAnA........... riddhi siddhi bhaMDAra bharAve che Adhi vyAdhi upAdhine TALe che kanunI nAva tArA hAthe che.........o magaravADAnA Sex SjAra DAI III HISAE 1 che, je bA S ' IME D IIIIIIIIIIIIII 376 HTC MOMOWOWOWONOMOWOMEMO OVOMOWOMOMOWOMOMOVE Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 459 aha~ namaH 'zrI mANibhadra yakSASTaka [rAga - evA prabhu arihaMtane, paMcAgabhAve hu namu] racanA - pa.pU.vairAgya dezanAdakSa AcAryadeva zrImadavijaya ( hemacaMdrasurIzvarajI ziSya muni kalyANabodhivijaya | prArthanA+saMkalpa " he mANibhadra yakSarAja ! Apa saMgha ane zAsananI rakSA karI, zAsanamAM AvatA vidanone dUra karo. amAru yoga-kSama karo. amArA dharmamArgamAM AvatI Aphatone dUra karo. amane sadA Apanu sAMnidhya maLo. sadA ApanI sahAya maLo" A prArthanA + saMkalpa karI aSTaka dvArA yakSarAjanI guhAvanA karIe. jina saMghanA bhakto jape tuja nAma maMtra je kSaNe, dUra thAya savI Adhi upAdhi vyAdhio te te kSaNe, rakSaka / jinazAsana taNo seve suro pada ApanA, mANibhadra ! tuja sAMnidhyathI ho saphaLa muja mana kAmanA (1) ekAvatArI deva samakita draSTi surapati je thayA. che zyAmavarNa zarIra suMdara bAhu SaDU vara upanyA dhAre mano mukhya varAha taNa kare jina sevanA Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 tapAgacchAdhiSThAyaka mANibhadra ! tuja sAMnidhyathI ho saphaLa muja mana kAmanA (2) chaThThA surendra pade je vyaMtara kAyamAM lahe sthAnane mAnava banI saMyama grahI je pAmaze vara jJAnane. bhakto taNI bhIDa bhAMgatA vino cUre bahu kALanA mANibhadra ! tuja sAMnidhyathI ho saphaLa muja mana kAmanA (3) maNImaya camakatA mugaTo kaMkaNa kaDA kuMDala dipe trizULa mudgara DamarU aMkuza pAza mALAthI jipe dADhA upara rAyaNa tarU zAkhA pratika girirAjanA mANibhadra ! tuja sAMnidhyathI ho saphaLa muja mana kAmanA (4) sevA kare bAvana vIro jogiNI cosaTha bhAvathI pUjIta sAmAjika sureH vaLI baTuka bhairava devathI dUra kare upasarga rAkSasa duSTa bhUta pizAcanA mANibhadra ! tuja sAMnidhyathI ho saphaLa muja mana kAmanA (5) Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 461 tapagacchanA munivara taNI rakSA kare nita jAgatA tapa teja divya prabhAvathI mithyA asuro bhAgatA ekAgracitte dhyAvatA sUrivara prabhAvaka dharmanA mANibhadra ! tuja sAMnidhyathI ho saphaLa muja mana kAmanA () "OM" kAra ne " asiyAusA"yuta " namaH zrI mANibhadra " ne, te " dizatu mama sadA sarva kAryeSa" su"siddhi " bhaktane je jApa jape tuja nAmano A maMtrathI phaLe viMchanA mANibhadra ! tuja sAMnidhyathI ho saphaLa muja mana kAmanA (7) ujjayanI mastaka, AgaloDe. dhaDa, magaravADA mahI piMDI, pUjAtI bhaktagaNanA vRMdathI sAcI sahI rakSA karo vizno haro Icchita pUro jina saMghanA (8) mANibhadra ! tuja sAMnidhyathI ho saphaLa muja mana kAmanA.... kaLaza ema saraLa hRdaye bhakti bhAve siddhagirie viraciyuM mANibhadra yakSeara-taNa aSTaka punita mana bhAviyu gurU bhuvanabhAnu pada hema suriza divya kRpA pIne gAtA surNatA pAmaze kalyANakArI bodhine. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 anna jaLa vinA zatruMjayanI A tIrthayAtrAno bhISma prasaMga duniyAmAM kayAMya jovA maLe tema nathI. gujarAtamAM praveza karIne pAlanapura pAse magaravADAnA jaMgalamAMthI mANekazAha jhaDapathI pasAra thaI rahyA che. zatruMjayanA dhyAnamAM ekalIna banelA mANezAha coralokonA hAthe maraNa-zaraNa pAme che. dharatInuM A suvAsita gulAba vyaMtaranikAyanA kSa jAtinA Indra banavAnuM saubhAgya prApta kare che. tapAgacchAdhiSThAyaka ujjainamAM mANekacaMda zeThanA ghara derAsaranuM vartamAna svarUpa [phoTo prAptaH zrI mANibhadra bhaktamaMDaLa-ujjaina] Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S maHE8 prathama : vibhAga - 4 jika 'anuSThAnavijJAna : sAdhanA vidhAna jika, * * * * e dara * kriyoddhAraka zrI AnaMdavimaLasUrijI ane gurubhakta yakSarAja zrI mANibhadrajI * tapAgacchIya AcArya bhagavaMto zrI mANibhadradAdA * magaravADA jaina tIrtha: mANibhadrajInuM mULabhUta sthAna * dAdAnA darabAre mANibhadranA deharA * yakSarAja zrI mANibhadrajInA upAsaka yatirAja zrI mAladevajI * zivapura tIrthaH eka paricaya * zrI mANibhadravIra deva siddhapITha pAvAgaDha tIrtha * mANibhadrajInA viziSTha prabhAvaka sthAno * zrI mANibhadrajInuM aprasiddha - ati prabhAvaka sthAna * zrImad AnaMdavimalasUrijI mahArAja * zrI mANibhadravIra aSTaprakArI pUjA * zrI mANibhadravIra mahApUjana zrI mANibhadra mahApUjanam * zrI mANibhadravIra mahApUjana [ * Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 tapAgacchAdhiSThAyaka zAsanaprabhAvaka pu. surIzvarajI devane koTIza vaMdanA janma saM. 1970 mAgasara sudI 7 devAlI (udayapura, mevADa) dIkSA saM. 1988 poSa vadI 5 pATaNa (uttara gujarAta) vaDI dIkSA saM. 1988 mahA sudI 6 rAdhanapura (uttara gujarAta) gaNipada saM. 2013 kArataka vadI 5 porabaMdara (saurASTra) paMnyAsapada saM. 2015 vaizAkha sudI davAMkI (kaccha) AcAryapada saM. 2049 mAgasara suda 2 zrIpAlanagara (muMbaI) pU. A. zrI vijayasudarzanasurIzvarajI ma.sA. pUjapAda sakalAgama rahasyavedI, vaDodarAnareza sayAjIrAva gAyakavADa pratibodhaka, jyotiSamArtaDa AcAryadeva zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra siddhAMta mahodadhi, karmasAhitya niSNAta cAritra cUDAmaNi pUjayapAda AcAryadeva zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTaprabhAvaka, parama zAsana prabhAvaka vyAkhyAna vAcaspati, suvizAla gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeveza zrImavijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA prathama paTTAlaMkAra prazAMtamUrti pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayabhuvanasUrIzvarajI ma. sA.nA laghubaMdhu prathama paTTAlaMkAra mAlavA deze saddharma saMrakSaka, bAlajIvonA dharmadAtA, sudIrghasaMyamI, prabhAvaka pravacanakAra ane gacchAgraNI pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayasudarzanasUrIzvarajI ma. sA. jemanA upadezathI mahArASTra, madhyapradeza, khAnadeza, mAravADa, mevADa Adi aneka sthaLa e derAsaro upAzrayo, dharmazALAonAM nirmANakAryo tathA jIrNoddhAra mATe saphaLa abhiyAno calAvyAM. mahArASTranA nAsika, mAlegAMva ane ahamadanagara Adi nagaromAM dharmanI yAdagAra prabhAvanAo thaI. uparAMta upadhAna aMjanazalAkAo thayAM te sivAya zemaliyA, makSIjI nAgezvara pArzvanAthanA saMgho jevAM aneka zAsana prabhAvaka kAryo susaMpanna thayAM che. yazodharacaritra jevA saMskRta graMthonA lekhaka apramatta zAsanasevI A sUrideva 6 varSa uparanA sudIrgha dIkSA paryAya sAthe avirAmapaNe zAsanaprabhAvanA karI rahyA che... te pUjyazrInA vaiyAvaccI tapasvI ziSyaratna pU. muni pravara zrI pramodavijayajI ma. sA.nI zubha preraNAthI zAsana premI mahAnubhAvonA saujanyathI Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 465 kriyoddhAraka zrI AnaMdavimaLasUrijI ane . . . gurubhakta yakSarAja zrI mANibhadra - pa.pU.A. zrI pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja hakIkatonA hemahastAkSarothI aMkita banyo che A vistRta lekha." kalyANa"- nAM pRSTho para varSothI kasAyelI kalamano AsvAda jaina saMgha mANato Avyo che. kathAkalamanA kuzaLa kasabI ane sarjana-saMpAdananA kalAsvAmI evA pUjya AcAryazrIe A ghaTanAne rocaka ane sacoTa banAvIne lakhI che. paMdaramI sadI ane soLamI sadInA saMdhikALa samaye vyApelI arAjakatA ane adhArmikatA, aMdhakAranI bhISaNatA bhalabhalAnAM pANI utArI detI hatI. thatisaMsthAnA paMjAmAM sapaDAyelA saMghane suvihita ane saMvegI mArgamAM lAvI de tevA prabhAvaka puruSanI pratIkSA karatA saMghanI sthitinuM darzana mAnyatA-darzana, vyavahAradarzananuM nirUpaNa mANekazAhane kendramAM rAkhIne karyuM che. kiyoddhAranA prakAzamAM satata puruSArtha AdaratA pUjya gItArtha gurudevono atre paricaya karAvyo che. mANekacaMda ane AnaMdavimaLasUrijI ma.no vArtAlApa surekha sanmArga Ape che. dharma e dhatiMga nathI, tapazcaraNa bhUkhamaro nathI ane samatA -sAdhutA e saLagatI sagaDI nathI. 'rUka jAo' no anahada nAda aMdhakAranA jaththAne bheTe che, jemAMthI ApaNane bheTa maLe che mANibhadra indradevanI..... zAsanarakSaka deva tarIkenI. lekhakazrIe AnaMdavimaLasUrijI ma.no AMtarabAhya karAvela paricaya ghaDIbhara to ApaNane ahobhAva jagAvI de che. A lekha nirAMte vAMcavo-kaDIbaddha itihAsa jANavA-mANavA maLaze. siddhahasta sAhityasarjaka pUjya AcAryazrI haMmezA sarasvatI-sAdhanAmAM lIna rahyA che. pUjayazrI nirAmaya dIrdhAyu pAmo evI abhyarthanA. -saMpAdaka na 9. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 tapAgacchAdhiSThAyaka paMdaramI zatAbdInA uttarArdhanAM aMtima varSono e kALa hato, soLamI zatAbdIno suvarNayuga sarjaka sUryodaya thavAne hajI ghaNAM varSonI vAra hatI. paMdaramI ane soLamI sadI vacceno e saMdhikALa ThIkaThIka aMdhAragheryo hato. jaina saMgha evA koI prabhAvaka puruSanI pratIkSAmAM hato, je sUrya banIne Ave ane aMdhakAra ulecavAnuM kArya kare. jaina zAsanamAM tyAre vyApelA aMdhakAranI bhISaNatA bhALIne bhalabhalAnuM aMtara vyathita banI UThatuM. cAre tarapha jANe arAjakatA ane adhArmikatA potAnuM sAmrAjya phelAvI rahI hatI. yatisaMsthA potAno paMjo phelAvI rahI hatI. zithilatAnI mAtrA divase divase vadhI ja rahI hatI. tatkAlIna dravya-kSetra-kALa-bhAvane najaramAM rAkhIne zrI mahAvIra paramAtmAnI suDatAlIsamI pATe pratiSThita banelA zrI somaprabhasUrijI mahArAje zuddha jaLanI aprApti, nirdoSa sAdhucaryA jIvavA mATenA vAtAvaraNano abhAva A ane AvAM anyAnya koI kAraNosara rAjasthAna-mAravADanA jesalamera Adi pradezomAM suvihita sAdhuonA vihAra para mUkelo pratibaMdha hajI paNa yathAvatuM hovAthI e pradezomAM mumato-kumAnyatAonuM sAmrAjya phAlIphUlI UThyuM hatuM. AvI ja thoDIka paristhiti saurASTramAM paNa nirmANa pAmI cUkI hatI. saurASTranA adhipati suratrANe evuM pharamAna jArI karyuM hatuM ke, vAdalabdhisaMpana AcAryAdi munivaroe ja saurASTra pradezamAM vicaravuM. A pharamAnanA kAraNe saurASTranA vihita sAdhuonuM vicaraNa sAva ja sthagita thaI gayuM hatuM. AnI viparIta asara tirthAdhirAja zatruMjaya upara paNa moTA pramANamAM paDI hatI. A devanagarI jIrNazIrNa banI gaI hatI. sAdhuonA gamanAgamananA abhAve e nagarIno uddhAra ati Avazyaka hovA chatAM e mATenA koI prayatno thatA na hatA. AcAryadevAdinA sadupadeza vinA zrAvakasaMghamAM jAgRti koNa lAve? ane AvI jAgRti vinA uddhArakArya karavA koNa kaTibaddha bane? zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAe sthApelA saMghamAM pramukhasthAne pratiSThita zramaNa paraMparA e samayamAM nigraMthagaccha, koTikagaccha, candragaccha, vanavAsIgaccha, ane vaDagacchanuM nAmAbhidhAna pAmIne aMte tapagaccha tarIke vadhu supratiSThita banI hatI. zrI jagaccandrasUrijI mahArAjanA tapaprabhAve banelI e aitihAsika ane advitIya zAsanaprabhAvanAnI sarjaka ghaTanA para 250thI paNa vadhu varSo vItavA AvyAM hatAM. A vacagALAnA samaya daramiyAna mULa zramaNa paraMparAthI alaga thaIthaine aneka gaccho-kumato potAnI mithyA mAnyatAonA pracAra-prasAra dvArA zAsanane DahoLavAno vadhu ne vadhu prayAsa karI rahyA hatA. emAMya koI koI gaccho to eTalA badhA jhanUnI banyA hatA ke, bhairava AdinI sAdhanAnA baLe tapagacchanI sAme e gaththoe jANe jIvaleNa jaMga ja mAMDyo hoya, ema lAgatuM hatuM. enA vipAka rUpe 500 jeTalA tapAgacchIya zramaNo chUTAchavAyA akALe mRtyunA mukhamAM homAI gayA hovAthI tatkAlIna Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva vAtAvaraNamAM je saMkSubdhatA chavAI gaI hatI, e tapagacchanA nAyako mATe to gaMbhIra ciMtA prere evI hatI. A rIte jaina zAsananA AkAze jyAre kAjaLakALA vAdaLa gherAyAM hatAM, tyAre koI pracaMDa cAritrazakitanA AviSkArarUpe eka tarapha jema kriyodvAraka pU. AcAryadeva zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAja tema ja eka daivI tAkAtanA avataraNa tarIke tapagaccha saMrakSaka yakSarAja zrI mANibhadra sUryanI adAthI prakAzI UThayA ane tapagacchanI asmitA punaH jvalaMta banI UThIne ajavALAM verI rahI. 467 kriyoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAja saMsArI saMbaMdhe IlAdurga-IDaranA vatanI hatA. mAtra 49 varSanA ja jIvanamAM emaNe potAnA cAritrabaLathI je rIte zAsana-prabhAvanA sarajI, eno itihAsa to khUba ja romAMcaka che. mANekacaMda tarIkenA jIvanamAM e zeThane dharmarAgI banAvIne, zrImANibhadra yakSa tarIkenA jIvanamAM emane dharmarakSaka banAvavA dvArA zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAje jaina zAsana para je upakAra karyo, enI gaMgotrI Aje askhalita rIte vahI ja rahI che. zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAja mAtra pAMca varSanI vaye ja dIkSita banyA hatA. vIra paraMparAnA paMcAvanamA paTTapradyotaka pU. A. zrI hemavimalasUrijI mahArAjanA prabhAvaka padhara tarIke teozrI je rItanuM cAritracusta jIvana jIvI gayA ane pU.A.zrI dAnasUrIzvarajI mahArAja tathA pU. A. zrI hIrasUrIzvarajI mahArAja jevA mahApuruSonuM je jAtanuM saMyama ghaDatara karI gayA, e badho itihAsa vigatavAra vAMcavA besIe to AMkho harSAzruthI chalakAI UThayA vinA na rahe. janmabhUmi IDara. janmasAla vi.saM 1547. mAtapitA ane potAnuM nAma kramazaH mANekadevI, meghAjI ane vAghajI. dIkSAvarSa 1552. dIkSita nAma zrI amRtameruvijayajI. upAdhyAya ane AcAryapadanuM varSa 1568 tathA 1570. AcArya padArpita nAma zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAja. kriyoddhAra varSa 1582. gacchanAyaka pada varSa 1583. mANekacaMdazeTha (mANibhadrayakSa) pratibodha varSa 1584. svargagamana varSa 1596 (sarvAyu 49 varSa) zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjanA zire gacchanI javAbadArI vahana ka2vAno jyAre avasara Avyo tyAre zAsananI comera je rIte aMdhakAragheryuM vAtAvaraNa hatuM, e gADha aMdhakArane bhedavA mATe sauprathama moraco zithilAcAranI sAme mAMDavo jarUrI hato. ethI samudAyanA vadhu saMgaThana pUrvaka eozrIe kriyoddhAra karyo. cANasmA pAse Avela vaDAvalI-vaDAlI gAmamAM 500 sAdhuone sAthe laIne emaNe kriyoddhAra karyo ane samudAya mATe pALavA mATenA 35 bola jAhe2 karyA. A pachI sAcuM--khoTuM tarata ja lokanajare parakhAI javA mAMDyuM. ethI satyanI jALavaNI vadhu moMghI banatAM tatkAlIna keTalAya yatio (munio)nuM mukhya nizAna tyAre kriyodvAra banyo. tapagacchamAMthI ja kriyodvArano zaMkha phUMkAyo hovAthI keTalAya anya gacchoe melI sAdhanA ane melA devone sAdhIne tapAgacchane tArAja karavA kammara kasI jethI chUTAchavAyA 500 jeTalA sAdhuo Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 tapAgacchAdhiSThAyaka e tArAjIno bhoga banyA. - zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjanI sAme A eka sauthI vadhu moTo prazna ane paDakAra hato. eozrI pAse bhIkha-tapazcaraNa ane custa cAritranuM pracaMDa baLa to hatuM ja; paraMtu A baLanI pAchaLa pIThabaLa tarIke koI daivI baLa joDAya, to ja zAsanarakSA zakya bane ema hatI. emano kaThora tapa to bhalabhalAnuM mAthuM namAvI de evo hato. kriyoddhAra karyA bAda teoe mAvajIva chaThThane pAraNe chaThTha karavAnI bhIkha-pratijJA dhAraNa karI hatI. e pratijJAnuM paripAlana karatAM eka dI teozrI mAlavadezanI prasiddha nagarI ujjayinImAM padhAryA. kSiprA nadIno taTa. gaMdharva smazAnabhUmi. pracaMDa garamInA divaso. AvuM vAtAvaraNa joIne zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAje AtmAnI aDagatA-sahanazIlatAno tAga kADhavA eka mahinAnI viziSTa tapazcaryA prAraMbhI. bhISmatAnI sAthe sAthe smazAnabhUmimAM jaIne kAyotsarga mudrAmAM aNanama rahevAnI sAdhanAnI jemAM mukhyatA hatI, e bhISma-tapanI jANakArI maLatAM ja AkhI ujjayinImAM Thera Thera e tapazcaraNanI bhISmatA ahobhAva sAthe carcAvA mAMDI. A carcAnI vAto eka dI zeTha mANe kacaMdanA kAne paNa athaDAI. zeTha mULa to pAlI-mAravADanA vatanI hatA, paNa dhaMdhArthe (thoDA samaya mATe ja) ujjayinI AvyA hatA. e nAnA hatA tyAre to dharma paranI emanI AsthA bhalabhalAne vakhANavAnuM mana thaI jAya evI ajoDa hatI, paraMtu vaya jema vadhatI cAlI ane samajaNa jema khIlatI gaI ema emanI dharmazraddhA DagamagavA mAMDI. emAM paNa jainazAsananI tatkAlIna je hAlata hatI e joIne eo lagabhaga nAstika jevA banI gayA. paNa e nAstikatAnI kALI vAdaLIne ya ajavALatI kora jevo eka guNa emanAmAM 'mAtRbhakti'no hato. potAne karavAnuM jarAya mana na hoya evI keTalIya bAbato teo kevaLa mAtRbhakti khAtara karatA. hA, eTaluM jarUra ke emAM emanI kAyA ja mAtra joDAtI, emanuM mana to emAM jarAya bhaLatuM nahi. mANekacaMda zeThanAM mAtuzrInA kAne jyAre zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjanI kaThora tapazcaryAnI vAto paDI, tyAre eo manomana bhAvanA bhAvI rahyAM ke, AvA ghora tapasvI pAraNA prasaMge ApaNA ghare padhArAmaNI kare, to to ApaNo beDo pAra thaI jAya. emaNe A bhAvanA mANekacaMdazeThane jaNAvavA pUrvaka kahyuM ke, mANeka! tapazcaryAnA chellA divaso cAlI rahyA che. na jANI hoya, na joI hoya, evI bhISmatapazcaryA zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAja karI rahyA che, mATe tuM ekavAra emane vaMdana karI Ava ane pAraNA prasaMge padhAravAnI vinaMtI karI Ava. kadAca ApaNuM bhAgya joradAra hoya, to ApaNane lAbha maLI jAya to maLI jAya ! mANekacaMdazeThano mijAja ja judo hato. eo manomana babaDyA: dhyAnanAM AvAM dhatiMga mAMDavAmAM ane bhUkhe maravAmAM zI majA AvatI haze? cAre bAju kevuM saLagI rahyuM che ! keTalAya sAdhuo devI- devalAMne rIjhavavAmAM paDyA che. maMtra-taMtra ane dorA-dhAgAnI hATaDI mAMDIne keTalAye rItasarano vepalo ja zarU karI dIdho che. keTalAyano gacchaprema jhanUnI banIne keTalAMyane Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva (46) tArAja banAvI devA chatAM hajI tRpta thato nathI ! zithilAcAranA keTalAya bhoriMgoe maMdira-upAzrayomAM potAnA rAphaDA nAMkhyA che. AvI kaTokaTInI paLe dhyAnanAM dhatiMga calAvavAnAM hoya kharAM? ne kharekharI tAkAta hoya to A badhAnI sAme medAne paDIne zAsananI rakSA na karavI joIe zuM? Ama adazya rIte dAMta kacakacAvIne mANekacaMdazeTha mAtAnuM mana rAkhavA zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAja pAse javA ravAnA thayA. zeTha mANekacaMdanuM mana Aje kharekharuM baMDakhora banyuM hatuM. rastAmAM cAlatAM cAlatAM AvA ne AvA ja vicAro emanA manamAM tophAna jagADI rahyA. dhatiMga Aje dharma tarIke pUjAI rahyo che. saLagatI sagaDI Aje tapomUrti tarIke vaMdanA pAmI rahI che, ane melAMghelAM cIMtharAne ja cAritra tarIkenI prasiddhi Aje maLI rahI che. A AnaMdavimaLasUri paNa AvA ja dhatiMganA dhajAgarAthI vizeSa kaMI nahi hoya ! cAla, Aje to emanI barAbara parIkSA laI nAMkhuM, jethI pratyakSa dekhAI Ave ke A sAdhutAnA paDadA pAchaLa kevo sagaDo dhakhadhakhI rahyo che! AvA ne AvA vicAroe zeTha mANekacaMdane Aje ugra ne vyagra banAvI dIdhA hatA. ethI sAmAnya mANasAIne paNa bhUlI jaIne emaNe zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjanI evI kaThora agniparIkSA karavAnuM nakkI karyuM ke, jo jarAka ja gaphalatamAM rahI javAya to e parIkSA jIvaleNa nIvaDe ! zeTha kSiprAnA taTa para thaIne zrI AnaMdavimaLasUrijIne zodhatA zodhatA e smazAnamAM jaI pahoMcyA. smazAnathI thoDAka dUranA pradezamAM zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAja dhyAnastha mudrAmAM aDola UbhA hatA. emanI e aDolatAne hAlamaDolama karI mUkavAnA zapatha sAthe, zeTha mANekacaMde smazAnamAM saLagI rahelI citAmAMthI saLagatuM eka lAkaDuM uThAvyuM. e lAkaDAne zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjanI dADhI sAthe aDADatAM eo khaDakhaDATa hasavA mAMDyA: A lAkaDuM vadhu garama che ke sAdhutAno DhAMkapichoDo pAmelo A sagaDo vadhu garama che, e have AbAda parakhAI jaze ! dADhInA vALa sAthe e lAkaDuM aDyuM tyAM ja dADhI saLagavA mAMDI. paNa toya e kAussagga mudrA jyAre aDola-aNanama rahI tyAre mANekacaMdazeTha ekadama stabdha banI jaIne vicAramagna thaI gayA. tarata ja emaNe lAkaDuM pAchuM kheMcI lIdhuM ane saLagatI dADhIne ThArI dIdhI. agniparIkSAnI paLomAM paNa so TacanI saccAI jALavI jANanArI e sAdhutAe zeThane vicAra karatA karI dIdhA. e sAdhutA jANe mANekacaMdane upadezI rahI : " A vasuMdharA to bahuratnA che. asanAM aMdhArAM bhale TheraThera jAgyAM che; paNa satanAM AvAM ajavALAM ya khUNekhAMcare hajI jAgRta ja che, je ekacchatrI sAmrAjya sthApavA dhamapachADA mAratA aMdhakAra mATe 'rUka jAva'no paDakAra banI rahyAM che. aMdhakArano jaththo bhale virATa rahyo; enI sAme jAgatI A jyota bhale nAnakaDI ja dekhAya; paraMtu AvI jyota medAnamAM AvatAM ja pelo jaththo UbhI pUMchaDIe nAsavA mAMDe che. A eka hakIkata che, mATe kALaje kotarI rAkha ke dharmadhatiMga nathI, Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 tapAgacchAdhiSThAyaka tapazcaraNa bhUkhamaro nathI ane samatA-sAdhutA kaMI saLagatI sagaDI nathI." dADhI baLavA jevA maraNAMta upasarga vacceya aDola rahelA zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjanuM darzana zeThane ekadama vicAramagna banAvI gayuM. jyAM kAcanA ja TukaDAono Dhagalo emaNe kahyo hato, tyAMthI lAkha-lAkhanAM mUlya dharAvatA hIrA hAtha lAgI jAya ane jevo Azcaryayukta ahobhAva anubhavAya ethIya vadhu ahobhAva sAthe zeTha mANekacaMda AcAryadevanA caraNe DhaLI paDyA. zeThanI AMkhamAMthI pazcAttApa banIne vahI nIkaLelI e AMsudhAre AcAryadevanAM caraNa to pakhALyAM ja, paNa sAthe sAthe zeThanuM citta paNa cokhkhuM caNAka banAvI dIdhuM. pUjya AcAryadevano kAyotsarga pUrNa thayo tyAM sudhImAM zeTha mANekacaMdanI AMkhamAMthI keTaluM ya AMsujaLa vahI nIkaLyuM hatuM. AcAryadeve jyAre dharmalAbhano AzIrvAda Apyo tyAre mANekacaMdazeThanI AMkhamAM pharI AMsunuM pUra UmaTI AvyuM. AcAryadeva taraphathI sAMtvanA maLatAM ja zeTha kaMIka zAMta banyA. A pachI emaNe potAnI pUrI kALI kathA kahI saMbhaLAvI ane agniparIkSA rUpe Avo upasarga karavA badala laLI laLIne mAphI mAMgI. mAtuzrInI keTalIya mathAmaNo. pitAzrInI keTalIya preraNAo, dharmapatnInI keTalIya vinavaNIo ane sAdhujanonA keTalAya sadupadezo je phalazruti ANavAmAM nAsIpAsa sAbita thaI cUkyAM hatAM, e phalazruti nipajAvavA zrI AnaMdavimalasUrijI mahArAjanI mauna mukhamudrA vijayI jAhera thaI. A eka banAve zeThanI jiMdagI ja palaTAvI nAMkhI. A pachI to dharma samajIne e zeTha zrI AnaMdavimaLasUrijInA ekadama bhakta banI gayA. e bhaktinI mAtrA eTalI badhI vadhI gaI ke, potAno bhUtakALa potAnA mATe paNa kalpanAmAMya na kalpI zakAya, evo jaNAvA mAMDyo. thoDAghaNA paricayanA aMte eka dahADo zeTha mANekacaMde pU.A.zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjane vinaMti karI ke prabho ! mArI upara vadhu upakAra karavA Apa pAlI-mAravADa padhAro ane mane cAturmAsano lAbha Apo. A vinaMti Apa svIkArazo to mArA ghaNA ghaNA manorathonI pUrti thavA pAmaze. "vartamAna joga"nA zabdomAM vinaMtino javAba vALavAmAM Avyo; paraMtu AcAryadevazrIne paNa evuM lAgyuM ke pAlI cAturmAsa thAya to kharekhara vadhu lAbha thAya. ethI eozrI pAlI padhAryA tyAre mANekacaMda zeTha mayUra banIne nAcI UThyA. cAturmAsanA e divaso vItavA mAMDyA ema ema zeTha mANekacaMdanI dharmabhAvanA paNa uttarottara vadhu ne vadhu sudaDha banatI gaI. emAM paNa ' zrI zatruMjaya mAhAbhya' granthanuM zravaNa karatAM karatAM to emaNe je AnaMda anubhavyo ane je manorathamALA sevI e to ajabagajabanI hatI. A graMtha pUrNa thatAM ja emaNe hAtha joDIne vinaMti karI ke bhagavan! Apa darzAvo e divase mAre zatruMjayanI yAtrA karavA ravAnA thavuM ane tIrthamAM pahoMcIne pachI ja pAraNuM karavuM. A vacagALo mAre upavAsanA tapa sAthe zrI zatruMjayanA japamAM ja pasAra karavo. huM A rIte pratijJAbaddha banavA icchuM chuM, mATe Avo abhigraha ApavAno anugraha karavA vinaMti. zrI AnaMdavimaLasUrijIe AvI pratijJA ApatAM pUrve ghaNI ghaNI cakAsaNI karI joI; Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 471 paNa jyAre evI cokkasa pratIti thaI gaI ke, jAnanA jokhame paNa zeTha pratijJA jALavaze ja; tyAre pU. AcAryadeve A jAtanI pratijJA ApI. A pachI yAtrA mATe prayANa karavAno zubha divasa meLavIne enI pratIkSAmAM mANekacaMdazeTha divaso pasAra karavA mAMDyA. aMte e divasa paNa AvI jatAM zeTha mANekacaMde pAlIthI pAlItANA tarapha yAtrArthe javA mATe anekavidha surakSAthI sajja banIne prayANa karyuM. eka tarapha upavAsa AgaLa vadhavA mAMDyA to bIjI tarapha e saMghasArtha AgaLa vadhavA mAMDyo. paNa upavAsanI gatinA pramANamAM yAtrAnI gati eTalI badhI jhaDapI banI na zakI kema ke e pravAsa aneka jAtanI muzkelIothI bharapUra hato. vaLI vacce vacce lUMTadhADanA upadravonI saMbhAvanAo dharAvatA aneka pradezo AvatA hatA. e pradezone hemakhema pasAra karato karato e yAtrAsArtha siddhapuranI najIka rahelA magaravADA AsapAsanA pradezamAM AvI Ubho. e divase zeTha mANekacaMdane sAtamo upavAsa hato. magaravADA AsapAsano e pradeza bhayagrasta gaNAto hato. tyAre e pradezamAM puSkaLa pramANamAM jhADI hovAthI cora-DAku-lUMTArA tyAM chupAyelA rahetA ane avasara joIne jatA AvatA musApharone lUMTI letA. A jAtano bhaya hovAthI zeTha mANekacaMdano sAthe sAvadhAna thaIne AgaLa vadhI rahyo hato. paNa emanI sAvadhAnI bharajaMgala AvatAM ja ekAeka paDakArAI. gIca jhADI AvatAM ja comerathI ToLeToLAM dhasI AvyAM. sipAIo sAbadA banI gayA. zeTha mANekacaMda paNa sArthanI rakSA mATe medAnamAM AvI gayA. sAtamo upavAsa hato chatAM evI koI azakti ke upavAsanI asara emanAmAM varatAtI nahotI. zrI siddhAcalagiri ane zrI AnaMdavimaLasUrijI emanI manobhUmimAM UpasI AvyA. sArthanI sAthe surakSA mATenI vyavasthA kaMI ochI na hatI; paNa sAmethI dhasI AveluM ToLuM moTuM hovAthI e surakSAtaMtra ekadama khoravAI gayuM. e jhapAjhapImAM zeTha mANekacaMda khapI gayA. aMta samaye paNa zubhabhAva TakAvI zakanAra zeTha mANekacaMda sAtamA upavAse tyAM ja vIrocita mRtyu pAmyA ane vyaMtara nikAyamAM zrI mANibhadra yakSa tarIke utpanna thayA. A samAcAra vAyuvege pAlI zaheramAM pahoMcI gayA. ethI zeThanA parivAranI jema zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAje paNa eka dharmaniSThanI vidAya badala AghAta anubhavyo. zeTha mANekacaMda mRtyu pAmyA e jeTaluM duHkhada hatuM eTaluM ja sukhada pAsuM e paNa hatuM ke jIvanane dharmamaya ane aMtima samayane siddhagirimaya banAvavA pUrvaka sAtamA upavAse emanuM mRtyu thayuM hatuM. Ama harSa-zokathI mizrita lAgaNI anubhavatA zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAje eka dahADo pAlIthI nIkaLIne gujarAta pradeza tarapha vihAra laMbAvyo. vihAra karatAM karatAM eozrI siddhapura AvyA. saMgha sArthanI rakSA karatAM karatAM zeTha mANekacaMda jyAM vIragatine varyA hatA, e magaravADAno pradeza najIka ja hato ane tyAM thaIne ja AgaLa viharavAnuM hatuM. ethI zeTha mANekacaMdanI smRti UpasI Ave e sahaja hatuM. AvI smRtio sAthe eo magaravADAmAM pravezyA. divasabhara mANekacaMda zeThano thato rahelo AbhAsa rAta paDatAM ja jarA vadhu spaSTa banyo ane nityakrama mujaba dhyAnAvasthAmAM zrI AnaMdavimaLasUrijI hajI birAjyA-na birAjyA tyAM to adbhuta dehakAMtithI jhagamagato eka devAkAra eozrInI samakSa pragaTa thayo. e devAkAre bhaktibhInI vANImAM Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 72 tapAgacchAdhiSThAyaka kahyuM: " gurudeva! mane oLakhyo! huM Apano bhakta mANeka. A bhUmi para mRtyu pAmI huM mANibhadra nAmano yakSa banyo chuM. mANekacaMdamAMthI mane mANibhadra yakSa banAvanAra ApanI kRpA ja che. ethI yakA tarIkeno avatAra maLavA chatAM huM to ApanA caraNanI raja banavAmAM ja dhanyatA anubhavIza. ApanA mArI upara to anaMta upakAro che, e upakAramAMthI kaMIka RNamukti anubhavI zake e mATe huM ApanuM koI sevAkArya yAcavA ahIM Avyo chuM. mATe mArA yogya kaMI kAryasevA pharamAvavA vinaMti." zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjanI AMkha samakSa vartamAna zAsananI ciMtAjanaka paristhiti to sadeva taravaratI ja rahetI hatI. e paristhitino ukela teozrI mANibhadra yakSanI upasthitimAM joI rahyA. ethI emaNe kahyuM : " yakSarAja mANibhadra ! mAre mAruM koI kArya cIMdhavAnI AvazyakatA jaNAtI nathI ane je kArya karavA yogya che, e vagarako ja tame karavAnA cho, evo mane vizvAsa che. zAsananI atyAre ciMtAjanaka hAlata che, e mANekacaMda zeTha tarIke paNa tame anubhavela bAbata che. ane have to yakSarAja tarIke e hAlatamAMthI zAsanane kaI rIte ugArI zakAya, e ya tamArA jJAnamAM pratibiMbita ja che. chatAM huM eTaluM jarUra kahIza ke Aje tapAgacchane surakSita banAvavA koI daivI baLa apekSita che. ane A apekSA tamArA dvArA pUrI paDaze ema huM cokkasa mAnuM chuM." cakorane to Takora ja ghaNI gaNAya. mANibhadra yakSa ATalI TakoramAM badhuM ja kartavya pAmI gayA. emaNe kahyuM H gurudeva ! kharekhara huM dhanya banI gayo ! AvuM surakSAkArya to bhAgyajoge ja hAthamAM AvI zake. A paLathI ja huM ApanI samakSa pratijJAbaddha banuM chuM ke huM tapAgacchanI rakSAnuM kartavya adA karavAmAM jarAya pAcho nahi paDuM. paraMtu mArI paNa eka namra araja Apa svIkArazo. devagati aMte to mojamajA mANavAnI ja gati gaNAya. ethI mojamajAmAM gulatAna ne gumabhAna banIne huM kartavyabhraSTa na banI jAuM e mATe tapAgacchanI pauSadhazALAomAM mArI sthApanA karAvo to bhaktonI prArthanAnA prabhAve paNa huM vadhu sajAga rahI zakuM, tema ja tapAgacchamAM je koIpaNa AcAryapade pratiSThita thAya e ochAmAM ochA eka vAra to mane darzana ApavA ane dharmalAbha saMbhaLAvavA A magaravADAmAM padhAre. jo ATaluM thAya to pachI tapAgacchanI rakSA akhaMDitapaNe karavAmAM mane koI aMtarAya ke avarodha naDe ja nahi. zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAje mANibhadra yakSanI A be vAto svIkArI lIdhI. emanuM aMtara eka jAtanA saMtoSathI chalakAI UThyuM. varSo jUnuM eka svapna Aje sAkAra thatuM hatuM eno AnaMda e saMtoSane vadhu sudaDha banAvI gayo. yakSarAja mANibhadra paNa prasanna banI gayA. A rIte paNa garucaraNanI sevA karavAnI taka maLavA badala dhanyatA anubhavatA yakSarAja adazya banI gayA. A pachI divaso vItavA mAMDyA, ema tapagaccha kaI rIte vadhu ne vadhu sudaDha ane prabhAvazALI banato gayo enI pratIti to akabara-pratibodhaka jagadaguru zrI hIravijayasUrijI mahArAjA dvArA zAsanaprabhAvanAnA suvarNAkSare lakhAyelA itihAsamAMthI maLI ja rahe che. A yugapuruSa zrI Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 473 AnaMdavimaLasUrijI mahArAjanA paTTadhara zrI dAnasUrijI mahArAjanA ja paTTadhararatna hatA. parayuga'nA e itihAsane dUrano gaNIe to ya zrI mANibhadra yakSanA udaya bAdano ane zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjanA svargagamana sudhIno itihAsa paNa jo upara uparathI ya avalokIzuM to ya jaNAyA vinA nahi rahe ke gurunA cAritrabaLane daivI sahAyanuM pIThabaLa maLI jatAM zAsananI rakSA ane prabhAvanAthI bharyo bharyo keTalo badho adbhuta ane ajoDa itihAsa racAyo ! yakSarAja mANibhadranA mahimAthI tapagaccha thoDA ja vakhatamAM punaH vadhu ne vadhu surakSita ane saMvardhita banavA mAMDyo. enI sAme paDelA dhIme dhIme prabhAvahIna banavA lAgyA ethI zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjano puNyaprabhAva paNa vadhu phelAvo pAmato rahyo. kriyoddhAra to thaI cUkayo hato. A pachI paNa eonuM ugra tapazcaraNa to cAlu ja rahyuM hatuM. emAM zAsanaprabhAvanAno yazasvI umero thayo. sauprathama to eozrIe varSothI pratibaMdhita mAravADa-soraTha taraphano vihAra khullo karAvyo. munionAvicaraNanA abhAve jesalamera taraphanAM 64 jeTalAM jinamaMdiro kaMTAkarNa banyAM hatAM, ethI emAM praveza karavo yadurgama banyo hato. janatAne mUrtipUjAno mahimA samajAvavAmAM pU. AcAryadevanA vidvAna ziSyone saphaLatA sAMpaDI, ethI baMdha paDelAM e madiro dhIme dhIme punaH pUjAbhakti ane ArAdhanAthI dhamadhamI UThayAM. A sivAya bIjI bAju paNa keTalIya zAsanaprabhAvanAo sarjAI. A ja rIte saurASTramAM paNa zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAje punaH vihAra cAlu karAvyo jenA prabhAve lupakamatano pracAra-prasAra ocho thayo eTaluM ja nahi, emanA varada haste laMpakamatI 78 jeTalA sAdhuoe kumatano tyAga karIne tapAgacchIya dIkSAno svIkAra karyo. ethI mUrtipUjAno mahimA sarvatra vyApI gayo. maMtrI karmAzAha dvArA tIrthAdhirAjano 16mo uddhAra paNa zrI AnaMdavimalasUrijI mahArAjanA sadupadezathI ja thavA pAmyo. 1587nA vaizAkha vada 6 ravivAre pUrNatA pAmelo e zatruMjayoddhAra Aja sudhI chellA uddhAra tarIke itihAsamAMkita che. 500 jeTalI munidIkSA eozrInA varada haste thavA pAmI. 1800 jeTalA sAdhu samudAyanA teozrI agraNI banyA. jesalamera pradezanA baMdha paDelA 64 jeTalA jinaprAsAdo emanA upadezaprabhAve punaH uddaghATita thayA temaja aneka jinamaMdironA nirmANa, aMjanazalAkA- pratiSThAdi kAryo emanI nizrAmAM saMpanna thayAM. zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAjanuM tapomaya jIvana to herata pamADe evuM ja hatuM. cauda cauda varSa sudhI nAnAMmoTAM aneka tapo karyA bAda teozrIe chaThThanA pAraNe AyaMbilathI chaThTha karavAno bhISmAbhigraha dhAraNa karyo hato. eozrIe maryAdita anazananA svIkAra pUrvaka aMtima ArAdhanA karIne amadAvAdamAM Avela nijhAmapurAmAM vi. saM. 159 nA caitra suda 7nI prabhAte dehatyAga karyo tyAre navamo upavAsa hato. * A rIte 5 varSanI vaye dIkSita banIne 49mAM varSe svargastha bananArA zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAje TUMkA jIvana daramyAna je jAtanI bhIkhArAdhanA karI, je jAtanI ajoDa Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAna' mAvanA karI, ane jIvanane hoDamAM mUkI daIne je rItanI zAsanarakSA karI, enuM siMhA kana karatAM paNa thaI jAya che ke, AvA yugapuruSanI pATa para TUMka samayamAM ja zrI dAnasUrijI mahArAja ane pachI jagadguruzrI hIravijayasUrijI mahArAjA jevA prabhAvaka puruSo na pedA thAya tAM bIja kyAM thAya? tapAgacchAdhiSThAyaka : sananI rakSA ane prabhAvanA-ArAdhanAnA anekAneka kartavyo kriyoddhAraka zrI AnaMdavi :LasUrijI mahArAje adA karyAM eno ja e prabhAva che ke, Aje ya tapAgaMcchanI paraMparAnI patAkA ga nacuMbI banIne laherAI rahI che. eka kalpanA karIe ke A ane AthI ya vadhu caDiyAtAM aneka karto teozrIe adA karyAM hota; paNa jo kriyoddhAranuM kartavya adA karavA uparAMta yakSarAja mANibhadrI rAsanasaMrakSaka deva tarIkenI pratiSThA karavAnuM kartavya jo adA na karyuM hota, to Aje zAsananI ra sthiti hota ? AnI kalpanA karatAM ya kamakamAM AvI jAya evuM nathI lAgatuM zuM ? kriyoddhAra "ozrIne mATe mukhyatve sva ane samudAyanI zuddhi--samRddhi svarUpa kartavya hatuM, to mANibhadra ra1nA pratibodha svarUpa jeozrInuM kartavya e yugane mATe to upakAraka banyuM ja, paraMtu Aje ya u AranI e gaMgotrI vahetI vahetI virAma pAmI nathI ! AvA cirasthAyI upakAranA udgamAma mA zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAja ! ane emanA parama bhakta o yakSarAja mANibhadre ! |panI kRpAnA aMza ane vaMzane pharIthI vadhu pramANamAM phelAvo ApavAnI ati vasamI gaNAya evI vIsamI sadInI A vinaMti svIkAro, kemake paMdaramI-soLamI sadInA e vAtAvaraNa karaya vadhu vikRta vAtAvaraNe A vIsamI sadIne koI vAvAjhoDAnI jema comerathI gherI lIdhI che. e dAvAne mArI haThAvavAnI tAkAta ApanA e aMza-vaMza sivAya bIje kayAMya hovI saMbhavita ja na ! AcAryazrI avimalasUrijI mahArAja sattara ThANA sAthemAgha sudI-4nA roja rAtrI vizrAma mATe jyAM sthiratA karelI te AmravananuM dRSya citramAM najare paDe che. koTI prApta zrI mANibhadra bhakta maMDaLa-ujjaina] Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 'tapAgacchIya AcArya bhagavaMto pUjya AcAryazrI jagazcaMdrasUri mahA tapasvI, AgamanA UMDA abhyAsI, vAdavijayI tathA ghaNA prabhAvI ane pratApI sUrivara hatA. tapAgaccha temanA tapanA prabhAve tapAsanA birudathI nIkaLyo che. zrI jagacaMdrasUri vaDagacchanA zrI maNiratnasUrinA ziSya ane paTTadhara hatA. zrI maNiratnasUri, zrI vijayasiMhasUrinA traNa paTTadharomAM trIjA paTTadhara ane vinIta ziSya hatA. zrI vijayasiMhasUri zrI ajitadevasUrinA paTTadhara hatA. teo zrI sudharmAsvAmInI pATa paraMparAmAM 41 mA AcArya hatA. zrI vijayasiMhasUrinA dvitIya paTTadhara zatArthI nAme jANItA graMthakAra zrI somaprabhasUri hatA. AcArya somaprabhasUri tathA guru zrI maNiratnasUri e baMnee potAnI pATe AcArya jagatsyadrasUrine sthApyA hatA. zrI sudharmAsvAmInI pATa paraMparAmAM zrI jagacaMdrasUri 44mA paTTadhara hatA. A samaye munisamudAyamAM kALabaLe kriyAzithilatA vyApI rahI hatI. te dUra karavA teo ciMtita ane utsuka hatA. zrI somaprabhasUrinA svargavAsa pachI teo mevADa padhAryA. mevADamAM te samaye saMvegI, vairAgI, zuddha AcAravALA, AgamAnusAra cAritra dhAraNa karanArA ane zramaNa saMghamAM vizuddha guNavALA tarIke prakhyAta AdaraNIya caitravAlagacchanA paM. zrI devabhadragaNi vicaratA hatA. teo AgamanA jJAtA ane tenA arthonA marmajJa hatA. zrI jagacaMdrasUri temane maLyA ane temanI sahAyathI temaNe kriyoddhAra karyo. zrI jagaccadrasUri abhedha jJAnI ane mahAna tapasvI hatA. temaNe AghATapuramAM (udayapura pAsenA AhADa gAme) 3ra digaMbarAcAryo sAthe vAda karI, vijaya meLavatAM mevADanA rANA jetrasiMhe temane 'hIrA' nuM mAnavaMtuM biruda ApatAM teo hIralA jagazcaMdrasUri nA nAme vikhyAta thayA.. gurudeva zrI maNiratnasUri svargavAsI banyA tyArathI zrI jagazcaMdrasUrie jAvajIva AyaMbila tapa cAlu karyA hatAM. A tapanA bAramA varSa daramyAna teo AhADapuramAM nadIkinAre jaI haMmezAM AtApanA laI dhyAna karatA hatA. temanI A tapasyA ane dhyAnanA prabhAve temanAM rUpa, teja ane prabhAva vadhyAM hatAM. mevADanA rAjA jaitrasiMhe temanA tyAga ane tapanI prazaMsA sAMbhaLI, teo AcAryazrInA darzana karavA tyAM nadIkinAre AvyA. tyAM AcAryazrInuM tejathI camakatuM mukhAraviMda ane kAMtimAna deha joI ' gurudeva mahAtapasvI che.' ema bolI UThayA. ane Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 tapAgacchAdhiSThAyaka temane ' tapA' evuM biruda ApyuM. tyArathI eTale ke vi.saM. 128pathI AcArya jagazcaMdrasUrinI ziSya paraMparA ' tapAgaccha' tarIke prasiddhi pAmI. A tapAgaccha nigraMtha gacchanuM chaThThuM nAma che. prathama nigraMtha gacchanA zrI sudharmAsvAmI, bIjA koTika gacchanA zrI susthitasUri, trIjA caMdragacchanA zrI caMdrasUri, cothA vanavAsI gacchanA zrI sAmatabhadrasUri, pAMcamA vaDagacchanA zrI udyotanasUri ane chaThThA tapAgacchanA zrI jagacaMdrasUri pravartaka hatA. tapAgacchanI A paraMparAmAM je samaye zrI mANibhadradevanuM prAgaTaya thayuM te samayamAM, te devanA pUrvabhavanA zrAvaka zrI mANekacaMda zAhanA ananya upakArI hatA tevA pU. AcArya zrI hemavimalasUrijI mahArAja ane pU. A. zrI AnaMdavimalasUrijI mahArAja ane te pachI tapAgacchanA thayelA keTalAka AcArya bhagavaMtonAM nAma A pramANe che :pU. A. zrI hemavimalasUrijI ma. sA. pU. A. zrI AnaMdavimalasUrijI ma. sA. pU. A. zrI vijayadAnasUrijI ma. sA. pU. A. zrI hIravijayasUrijI ma. sA. pU. A. zrI vijayasenasUrijI ma. sA. pU. A. zrI vijayadevasUrijI ma. sA. (devasura saMgha) pU. A. zrI vijayatilakasUrijI ma. sA. (AnaMdasura saMgha) pU. A. zrI vijayasiMhasUrijI ma. sA. pU. A. zrI vijayaprabhasUrijI ma. sA. (bhaTTAraka zAkhA) pU. A. zrI vijayaratnasUrijI ma. sA. pU. A. zrI vijayakSamAsUrijI ma. sA. pU. A. zrI vijayadayAsUrijI ma. sA. pU. A. zrI vijayadharmasUrijI ma. sA. pU. A. zrI vijaya jinendrasUrijI ma. sA. pU. A. zrI vijayadevendrasUrijI ma. sA. pU. A. zrI vijayadharaNendrasUrijI ma. sA. (vartamAnatapAgacchanA samudAyavAra AcAryabhagavaMto ) 5. A. zrI vijayasiddhisUrijI ma. pU. A. zrI vijaya meghasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhadrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamanoharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakArasUrijI ma. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 477 pU. A. zrI vijayabhadraMkarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavibudhaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaaraviMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayayazovijayasUrijI ma. pU.A. zrI municaMdrasUrijI ma. 5. A. zrI vijayanemisurijI ma. pU. A. zrI vijayadarzanasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaudayasUrijI ma. pU. A. zrI vijayanaMdanasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavijJAnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapadhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaamRtasUrijI ma. pU. A. zrI vijayalAvaNyasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakasturasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajitendrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayotIprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarAmasUrijI ma. pU. A. zrI vijaya meruprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayadakSasUrijI ma. pU. A. zrI vijayayazobhadrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayadevasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasuzIlasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajayAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayadharmadhuraMdharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapriyaMkarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayazubhaMkarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaparamaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamahimAprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakumudacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayacaMdrodayasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakIticaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayanItiprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasUryodayasUrijI ma. pU. A. zrI vijayahemacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaazokacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamanaharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavikAsacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajayacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaprabodhacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapradyumnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasomacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayanayaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaajitacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayazreyAMsacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakuMdakuMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamAnatuMgasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaIndrasenasUrijI ma. pU. A. zrI vijayazIlacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavijayadAnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayacaMdrasenasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhadrasenasUrijI ma. pU. A. zrI vijayahiMkAracaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayadharmadhvajasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaprabhAkarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasiMhasenasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamahAyazasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajinottamasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajayakIrtisUrijI ma. pU. A. zrI yazodevasUrijI ma. pU. A. zrI ratnaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapremasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarAmacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakSamAbhadrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajaMbusUrijI ma. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47S tapAgacchAdhiSThAyaka pU. A. zrI vijayabhavanasUrijI ma. pU. A. zrI vijayayazodevasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabherusUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhaktisUrijI ma. pU. A. zrI vijayamAnadevasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakanakacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavardhamAnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayacidAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamalayasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajitamRtAMkasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasudarzanasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajayaMtazekharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarevatasUrijI ma. pU. A. zrI vijayahIrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamukticaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayatrilocanasUrijI ma. pU. A. zrI vijayahimAMzusUrijI ma. pU. A. zrI vijayanararatnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarAjatilakasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamahodayasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhuvanabhAnusUrijI ma. pU. A. zrI vijayaravicaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamAnatuMgasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaraMgasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaguNAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapradyotanasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakuMdakuMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamitrAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaraviprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayanityAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasudhAMzusUrijI ma. pU. A. zrI vijayadhanapAlasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavicakSaNasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajinaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajayaghoSasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhadraguptasUrijI ma. pU. A. zrI vijayadharmajitasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarAjendrasUrijI ma. pU. A. zrI vijaya hemacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajitendrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajayazekharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajagazcaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayalalitazekharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarAjazekharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaguNarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaprabhAkarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavIrazekharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajayakuMjarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapUrNacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayacaMdrodayasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamahAbalasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapuNyapAlasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamuktiprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaamaraguptasUrijI ma. pU. A. zrI vijayadhanezvarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakanakazekharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayacaMdraguptasUrijI ma. pU. A. zrI vijayanaracaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayahamabhUSaNasUrijI ma. pU. A. zrI vijayanaravAhanasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaguNayazasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakIrtiyazasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaguNazIlasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaajitasenasUrijI ma. Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 479 pU. A. zrI vidhAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI jagavallabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaratnasuMdarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayahemaratnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayazreyAMsaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakamalaratnasUrijI ma. anya samudAya pU. A. zrI vijayaAnaMdaghanasUrijI ma. pU. A. zrI vijayahimAcalasUrijI ma. pU. A. zrI amRtasUrijI ma. pU. A. zrI jinacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaDelAlakSmI sUrijI ma. (nAkoDAvALA) pU. A. zrI vijayasurendrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarAmasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaazokacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarAjendrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhuvanacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajayadevasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamahAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhadrasenasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaabhayadevasUrijI ma. pU. A. zrI vijayayazobhadrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavimalabhadrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavimalaratnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhuvanacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayadevasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamahAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI buddhisAgarasUrijI ma. pU. A. zrI ajitasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI addhisAgarasUrijI ma. pU. A. zrI kIrtisAgarasUrijI ma. pU. A. zrI kailAsasAgarasUrijI ma. pU.A. zrI subodhasAgarasUrijI ma. pU.A. zrI manoharakIrtisAgarasUrijI ma. pU. A. zrI durlabhasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI kalyANasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI bhadrabAhusAgarasUrijI ma. pU. A. zrI padmasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI AnaMdasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI mANikyasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI matisAgarasUrijI ma. pU. A. zrI caMdrasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI hemasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI devendrasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI haMsasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI darzanasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI cidAnaMdasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI kaMcanasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI sUryodayasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI narendrasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI revatasAgarasUrijI ma. pU.A. zrI daulatasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI nityodayasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI yazobhadrasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI jitendrasAgarasUrijI ma. 5. A. zrI payodayasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI naMdIvardhanasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI kanakacaMdrasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI pramodasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI lAbhasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI navaratnasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI naradevasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI azokasAgarasUrijI ma. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 pU. A. zrI kalyANasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI mahAyazasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI jinacaMdrasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI hemacandrasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI niraMjanasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI caMdrAnanasAgarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayanItisUrijI ma. pU. A. zrI vijayaharSasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamahendrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaudayasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakalyANasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamaMgalaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaarihaMtasiddhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhAnucaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarAmaratnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajinendrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapadmasUrijI ma. pU. A. zrI vijayahemaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamohanasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapratApasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaprIticaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayadharmasUrijI ma. pU. A. zrI vijayayazodevasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajayAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakanakaratnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamahAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasUryodayasUrijI ma. pU. A. zrI vijayamahAbalasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapUrNAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapadmAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayalabdhisUrijI ma. pU. A. zrI vijayagaMbhIrasUrijI ma. tapAgacchAdhiSThAyaka pU. A. zrI vijayalakSmaNasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhuvanatilakasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajayaMtasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavikramasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakIrticaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayanavInasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhadraMkarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaMjinabhadrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaazokaratnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaabhayaratnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapuNyAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayahiraNyasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasthUlabhadrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarAjayazasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaaruNaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavAriSaNasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavIrasenasUrijI ma. pU. A. zrI vijayayazovarmasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaamarasenasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaaruNaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavallabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayalalitasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaumaMgasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasamudrasUrijI ma. A. zrI vijayavidyAsUrijI ma. pU. A. zrI vijayapUrNAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavikAsacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaIMdradinnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaudayaratnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayI~kArasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajanakacaMdrasUrijI ma. A. zrI vijayaratnAkarasUrijI ma. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 481 - - - pU. A. zrI vijayarAjazekharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaratnAkarasUrijI ma. 5. A. zrI vijayaamRtasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajinendrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakapUrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajitendrasUrijI ma. pU. A. zrI nipuNaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI munisuMdarasUrijI ma. pU. A. zrI cidAnaMdasUrijI ma. pU. A. zrI vijayadharmadhuraMdharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayajagaeMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayanityAnaMdasUrijI ma. 5. A. zrI vijayakezarasUrijI ma. pU. A. zrI vijayalAbhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayacaMdrasUrijI ma. pU.A. zrI vijayanyAyasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaprabhavasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhuvanaratnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasvayaMprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayahemaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayayazoratnasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakanakasUrijI ma. pU. A. zrI vijayadevendrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakalApUrNasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhaktisUrijI ma. pU. A. zrI vijayapremasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasubodhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayavinayacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaprasannacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarUcamacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayalabdhisUrijI ma. pU. A. zrI vijayakalpajayasUrijI ma. pU. A. zrI vijayapadhasUrijI ma. 5. A. zrI vijayazAMticaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayakanakaprabhasUrijI ma. pU. A. zrI vijayabhuvanazekharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayaratnazekharasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasomacaMdrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayarAjendrasUrijI ma. pU. A. zrI vijayasomasuMdarasUrijI ma. pU. A. zrIvijayajinatacaMdrasUrijI ma. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 tapAgacchAdhiSThAyaka mANibhadradAdA pU. AcArya puNyodayasAgarasUrIzvarajI mahArAja zaktinA traNa prakAro che. mAnavazakti, devazakti ane devAdhideva zakti. A traNeya zaktiono saMkSipta paricaya ApIne pUjya AcAryazrIe zrI mANibhadravIranI sAdhanA-upAsanAnI dainika jIvanamAM jarUrIAta upara suMdara aMgulinirdeza karela che. jyAM tyAM ane jene-tene namavAnI, pUjavAnI ane bhajavAnI vRtti sAme lAla AMkha darzAvI samakita devanuM cihna-lakSaNa Alekhana sAthe bhAvArtha atre rajU karAyela che.A lekhanA lekhaka pU.A.devazrI nava varSanI bALavayamAM cAritragrahaNa karI pU. gacchAdhipatizrI mANikyasAgarasUrijI ma.sA. nA aMtevAsI rahI jJAnasaMpAdana karI atyAre jaine ItihAsavettA ane zilpavAstuzAstrI tarIke prasiddhi pAmelA A AcAryadeva zrI mANibhadradAdAnA akhaMDa upAsaka che. mANibhadra devanI sAdhanA mATe yogya vAra, samaya ane sAmagrI uparAMta vArAha saMhitAnuM saMkSipta svarUpa darzAvAya che. saurASTramAM surendranagara najIka coTIlA pAse AkAra pAmI rahela mahAvIrapurama tIrthamAM mANibhadra zaktipIThanA nirmANanI jANakArI paNa ApI che. - saMpAdaka magaravADiyA vIra bApajI... mANibhadradAdA.... AvAM vahAlAM lADakAM nAmothI prasiddha zAsanarakSaka tapAgacchanA adhiSThAyaka indradevanuM sAcuM nAma yakSarAja mANibhadra indra che. mANibhadra temanuM nAma che. vyaMtaranikAyanA batrIza indro paikInA eka Indra paNa che ane yakSanA nAmanA vyaMtara devonA indra hovAthI yakSarAja mANibhadra indra tarIke oLakhAya che. Ama to hinduomAM dareka dharmomAM IzvaranI sAthosAtha temanA pArSado paNa hoya che. rudranA gaNa paNa gaNAvAya che. vinarakSaka tarIke zrI hanumAnajInI paNa gaNatarI thAya che. jaina dharmanA alaga-alaga phirakAonA judA judA adhiSThAyaka devo jovA maLe che ane enI bhinna bhinna paddhatithI upAsanA thAya che. mANibhadradAdAno mahimA dezabharamAM khUba ja pracalita che. pUrvakAlIna tapAgacchanA zrIpUjanI gAdIyukta tamAma upAzrayomAM emanI vividha svarUpe sthApanA paNa jovA maLe che lokAgacchamAM Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva paNa mANibhadrajI manAya che ane sAMbhaLavA mujaba digambara saMpradAyamAM paNa mANibhadrajInuM AdarabharyuM sthAna che. vyaMtarendra tarIke A devendra bhagavAnanA samavasaraNamAM pratihAra tarIke prabhunI sevAmAM hAjara rahe che. prAcIna pUjanomAM 'vIra' nAmollekhapUrvaka enuM pUjana thAya che. eka evI gerasamaja pravarte che ke dAdA e bAvana vIra paikInA eka vIra che ane tene siMdUra caDhe che tema ja strIo temanAM pUjana-arcana karI zakatI nathI. TUMkamAM, dAdAne vIra hanumAnanI samakakSa gaNavAmAM Ave che. jo ke A mAnyatA khoTI che. sAcI vAta to e che ke dAdA indra che ane tenI puruSa ane strIo baMne pUjA-arcanA karI zake che. teo 'vIra' nathI. vacagALAmAM jatio-gorajIonA prabhutvanA samayamAM IndramAMthI 'vIra' gaNAvAI gayA hovAnuM saMbhave che ! 483 mANibhadrajI hAjarAhajUra che. bhaktonAM tamAma kAryo kare che. pAlanapura pAse magaravADA, uttara gujarAtamAM vijApura pAse AgaloDa, madhyapradezamAM ujjaina - A traNeya sthaLe emanI mukhya zaktipITho che ane mahArASTramAM pAbala ane surata-rAMderamAM khUba ja camatkArika prasiddha yAtrAdhAmo AvelAM che. baMgALamAM kalakattAmAM paNa kaeNniMga sTrITamAM prabhAvazALI dAdA birAjamAna che. dAdAnI khUbI e che ke teo haMmezAM bhaktone sahAya karavA tatpara hoya che; paNa badalAmAM koI cokkasa mAgaNI hotI nathI. teoe agAu paNa ema kahyuM cheH " dharmanI vRddhi karavI, jinabhakti vizeSa karavI ane kAma hoya tyAre mane yAda karavo." magaravADAmAM piMDI pUjAya che. AgaloDamAM dhaDa pUjAya che ane ujjainamAM mastaka. A vAta sahaja rIte na mAnI zakAya. ApaNe jarUra mAnI zakIe ke mRtyu vakhate temanA zarIranA traNa TukaDA thaI gayA, eTale avazeSonAM pratIkonI pUjA karAtI hoya; paNa zarIranA kaTakA je te jagyAe paDyA ane tethI te te jagyAe vastu pUjAya che, e vAta nirAdhAra lAge che. kAraNa e ke magaravADAnI sthA``nA pachI AgaloDanI sthApanA thaI che. evuM saMbhave ke zarIranA traNa TukaDA thayelA, eTale traNa sthAnake alaga-alaga aMgonI pUjA thatI hoya ! camatkAro H AjathI 500thI thoDAMka vadhu varSo agAu pragaTa thayelI A mahAzaktinA Thera Thera seMkaDo camatkAro noMdhAyA che. kapaDavaMja pAse nAnakaDA AMtarolI gAmamAM mANibhadranI pATa tarIke camatkArika pATa prasiddha che. sthApanA vividha AkRtio, anekavidha Ayudho dharAvatI dAdAnI mUrtio jovA maLe che, to vaLI kayAMka zrIphaLa athavA to sopArI upara AhvAnAdi vidhi karIne sthApanA karelI, AkRti vinAnI Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 tapAgacchAdhiSThAyaka sthApanAo jovA maLe che. agAu to siMdUra caDhatuM hatuM paNa have temAM pheraphAra thaI rahyA che. janasamUha samajI rahyo che ane siMdUrane badale kesara-puSpa AdithI pUjA karavA lAgyo che. amuka jagyAe varSabharamAM eka divasa ja pUjA thAya che. kyAMka niyamita thAya che. alabatta roja pUjA-Adi karavA karatAM varSamAM amuka eka cokkasa divase ja pUjA karavI e vadhu uttama lAge che. mArI sAMbharaNa che, samajaNa che. tapAgacchAdhipatinI samakSa mANibhadrajI prathamavAra pragaTa thayA ane potAnA Ajanma upakArInA darzana karyA, tyAre emanA pUchavAthI gacchanAyake tapAgacchanI-zAsananI-saMghanI rakSA karavAnI vAta karI che. gurudevanI e AjJA-ene zirasAvaMdya svIkRta karIne kALA-gorA bhairavane yuddhamAM parAjita karyA, vazamAM lIdhA, tyAra bAda gurudeva gacchanAyakanA caraNamAM zira namAvI vinaMtI karI : ' tamArA upAzrayomAM mAruM sthAnaka rakhAvo. sAdhuo mArA sthAnake AvI mane dharmalAbha kahe. mane enI khUba jhaMkhanA che. gurudevano dharmalAbha sAMbhaLavAnI icchA che. koIpaNa kAma paDe tyAre mane yAda karo. mAruM dhyAna dharo. huM saghaLAM kAryo karIza. zrAvako jinabhaktimAM udyamavaMta bane, emane huM sahAya karIza.' mArI jANa mujaba to yati paraMparAmAM gacchanAyaka (tapAgacchAdhipati) thanArA dareka gacchanAyako 21 upavAsa karIne mANibhadrane pratyakSa karatA hatA. pachI ja teo udayapuranI gAdI upara birAjamAna thaI zakatA. emanI mUrtimAM nAsikA upara maMdiranA zikharanI AkRti jovA maLe che te mRtyu samaye temane zatruMjayanuM smaraNa hatuM te che ! varAha jevI mukhAkRtinuM kAraNa e samajAya che ke sanAtana dharmamAM viSNunA varAhAvatAranI vAta che. emAM varAhanuM rUpa dharI viSNue pRthvIno uddhAra karyo, evI kalpanAne anurUpa mANibhadradAdAe paNa kALA-gorA bhairavanA trAsamAMthI saMghano uddhAra karyo, tethI varAhano AkAra rAkhavAmAM Avyo che! zaktinA traNa prakAro che - mAnavazakti, devazakti ane devAdhidevazakti. mAnavazakti jyAre paNa niSphaLa jAya che, tyAre devazaktinA zaraNamAM jAya che. devAdhidevazakti to samagra vizvanA kalyANa mATe prayojita hoya che, paNa devazaktine maMtro yA upAsanA dvArA sakriya karavI paDe che. devazaktimAM paNa bhinna-bhinna prakAra jovA maLe che. dareka dharmomAM A zaktionA ullekha jovA maLe che. paNa A zaktione AsurI eTale ke melI zakti-melI vidyA tathA bIjI surI zakti eTale ke zuddha zakti ema be prakAramAM vaheMcI zakAya. jenAM pUjanadravyo mAMsalohI-dArU vagere jevA azuddha hoya che ane jenI upAsanA bIjAnuM ahita karavA mATe Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 485 karavAmAM Ave che te AsurI zakti. jenAM pUjAdravyo dUdha-sAkara-phaLa-mIThAI Adi hoya che ane bIjAnuM bhaluM karavA jenI sAdhanA karAya, te surI zakti tarIke oLakhAya che. surI zaktimAM paNa keTalIka zakti rudra hoya che. jo temanI upAsanA-paddhatimAM jarA paNa gaphalata thAya to te sAdhakane yA bhaktane zikSA kare che. mANibhadra indra surI zaktimAM saumya prakRtinA che. temanI upAsanA sAttvika hoya che ane bhUla karanAra sAdhakane kSamA bakSavA jeTalA udAra hoya che. | lAla kareNanAM phUla temane ati priya che. camelInuM tela-attara paNa temanI manapasaMda sugaMdha che. temAM ye khAsa karIne agaranuM attara temanI manabhAvana pasaMdagI che. airAvata hAthI emanuM vAhana che. trizUla-gadA khAsa zastro che. temanI upAsanA mATeno zreSTha vAra guruvAra che. guruvAre ghI na khAvuM. guruvAra to avazya karavA ja. siddhamaMtra " OM namo bhagavate mANibhadrAya." - roja A maMtranI eka mALA ane guruvAre dasa athavA vIsa mALA karavI. vidyArthIvarga mATe paNa dAdAnI upAsanA che ane te guruvAre karavAnI hoya che. dAdA bhaktonuM bhaluM karavA tatpara cheja- AvazyakatA che temanA zaraNamAM samarpita bhAvapUrvaka javAnI ! koI paNa sAdhanA mATe zraddhA ane sabUrI anivArya che! mANibhadrajIne mAnavAmAM ke tenAM darzanAdi karavAmAM, tenI mAnatA rAkhavAmAM samyakatvane koI bAdha Avato nathI. magaravADA dAdAnuM mukhya ane mULa sthAna che. game te kAraNasara Aje tenI prasiddhi ghaNI ochI che. A jagyAno vistAra ane vikAsa karavAnI tAtI jarUra che. - saurASTranI janatAne najIka paDe ane sArI rIte sAdhanA karI zake te hetuthI zrI mahAvIrapuram tIrtha saMkulamAM zrI AnaMdamANikya mANibhadra saMsthAna drArA dAdAnuM maMdira svataMtra banAvI rahela che. temAM 61 IcanI rakatavarSIya UbhI mUrti padharAvavAmAM Avaze. vizvamAM sau prathama UbhI mUrti padharAvavAnuM Ayojana che. AvI mUrti banAvavA pAchaLanI kalpanA varAhAvatAranA anukaraNanI rahelI che. varAhAvatAranAM prAcIna zilpo UbhI AkRtinAM jovA maLe che. najIkanA bhaviSyamAM surendranagara najIka coTIlA pAse mahAvIrapuramamAM mANibhadra zaktipITha jarUra AkAra leze evI zraddhA che. mArI khAsa bhalAmaNa che ke dareka upAzrayamAM mANibhadranI sthApanA hovI ja joIe. dareka jainoe tyAM darzana karavA javuM joIe. mahAvIrapuramamAM hAla paNa mANibhadradAdA birAjamAna che. bhAviko bhakto darzana karavA jAya che. Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486. tapAgacchAdhiSThAyaka ' magaravADA jaina tIrtha : 'zrI mANibhadrajInuM mULabhUta sthAna: TuMke paricaya -pU. gaNivarya zrI divyAnandasAgarajI mahArAja gujarAtanA pAlanapura zaherathI lagabhaga aDhAra ki.mI. dUra magaravADA nAmanuM zrI mANibhadrajInuM mULabhUta sthAna hovAthI te 'mANibhadra-tIrtha svarUpa banI gayuM che. - zrI mANibhadradevanA pUrvabhavIya parama upakArI pU. AcAryadeva zrImad zrI hemavimalasUrIzvarajI ma. sAhebane zAsanadevIeduSTadevonA upadravonA nivAraNanA upAyarUpe jaNAveluM ke," Apa gujarAtanA pAlanapura pAsenA magaravADA gAme padhAro. tyAM Apane zaktizALI devanI prApti thaze ane Apa duSTa devonA upadravothI mukta banazo." tyAra bAda pU. sUridevanija ziSyagaNa sahita jhaDapI vihAra karIne magaravADA padhAryA ane tyAM rAyaNavRkSa nIce adamanI ArAdhanA sAthe kAusagga dhyAnamAM lIna banyA. tyAM mANekazAhamAMthI mANibhadradeva banelA devAtmA sUrideva samakSa hAjara thayA ane temanA prabhAve sUrideva duSTa devonA upadravothI mukta banyA. (A samagra kathA mArA parama tAraka gurudevazrI A.zrI candrAnanasAgarasUrijI mahArAjanA lekhamAM A ja granthamAM vistRta rIte varNavelI hovAthI atre tenI punarukti jarUrI nathI.) Ama magaravADA zrI mANibhadrajInA mULabhUta sthAna tarIke AgavuM mahattva dharAve che. zrI mANibhadradevanA kahevA mujaba temanAM traNa sthAno cheH (1) ujjainamAM janma che. tyAM temanuM mastaka pUjAya che. (2) magaravADAmAM piMDI pUjAya che ane (3) AgaloDamAM dhaDa pUjAya che. mANibhadrajInuM mULabhUta sthAna magaravADA che; kAraNa ke tyAM vIra svayaM pragaTa thayA hatA. mArA pU. parama tAraka dAdA gurudeva, saMyama tyAga tapomUrti AcArya bhagavaMta zrImad darzanasAgarasUrIzvarajI mahArAjA jaina zAsananA eka parama AdaraNIya ane parama zAsana prabhAvaka sUripaMgavahatA. teozrI paNa samyaguSTievA mANibhadranI viziSTa sAdhanA karatA hatA. jainazAsananI rakSA ane prabhAvanA mATe zrI mANibhadrajI parama sahAyaka che ane te mATeya temanI sAdhanA karavI Avazyaka che.' tema pU. gurudevazrIjI mAnatA hatA. eTaluM ja nahi, pU. gurudevazrIjInA sudIrgha saMyamajIvanamAM je anekavidha jinazAsanarakSaka ane prabhAvaka satkAryo thayAM hatAM, tenI pAchaLa jema pU. tapomUrti gurudevazrInuM saMyamabaLa kAraNa hatuM, tema zAsanarakSaka zrI mANibhadradevanI sAdhanAnuM baLa paNa mahattvanuM kAraNa hatuM. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 487 mArA pR. parama tAraka pradAdAguruvarya zrI darzanasAgarasUrIzvarajI mahArAje potAnA praziSyaratna ane mArA paropakArI gurudeva jApa-dhyAna-taponiSTha A. zrI candrAnanasUrIzvarajI mahArAjane... (te samaye munivarane) khAsa preraNA karIne zrI mANibhadravIranI sAdhanA batAvI. suvinIta ziSya potAnA pragurudevanI AjJAne zirasAvaMdha karIne te sAdhanAne bhaktipUrvaka sAdhI. magaravADAmAM nava divasa sudhI viziSTatapatyAga ane ArAdhanA pUrvaka sAdhanA karI. magaravADAnI A sthiratA daramiyAna mArA pU. gurudevazrI (A. candrAnanasAgarasUri ma.)ne yatizrI mRgendra somajIno paricaya thayo. magaravADAno samagra vahIvaTa zrIpUjyanI paraMparAnA yatio saMbhALe che tevI paraMparA che. A zrIpUjya paraMparAnA yatizrI zAntisomajInA ziSya yatizrI mRgendra somajI vartamAnamAM "gAdIpati tarIke magaravADAno vahIvaTa saMbhALI rahyA che. A yati mahArAja pUjya zrInI zakti ane sAdhanAthI ghaNA prasanna thayA hatA. temanA hRdayamAM pUjyazrI pratye bhAre zraddhAbhAva ane ahobhAva jAgRta thayo hato. judA judA samaye sAtathI ATha vAra zrI mANibhadrajInI upAsanA karavAnA hetusara pUjyazrI magaravADA padhAryA hatA ane viziSTa sAdhanA teozrIe karI hatI. A badhA samaya daramiyAna pUjyazrIjIno yati mahArAja sAthe paricaya pragADha banyo. pariNAme yatizrIe magaravADA tIrthanA rakSaNa ane jIrNoddhAra mATe pUjyazrIne vAraMvAra vinaMtio karI hatI. tenA zubha pariNAme sarvaprathama to magaravADA tIrthanA rakSaNa mATe mRgesomajInA vArasadAra (gAdIpati) tarIke pUjyazrInI preraNA ane mArgadarzanathI zrI abhayamunijIne sthApavAmAM AvyA. abhayamunijI zaktizALI ane samarthathatihatAvirodhIonAM jhaMjhAvAtI AkramaNovacce dIvAdAMDInI jema aDIkhama rahIne teo magaravADA tIrthanuM saMrakSaNa ane saMcAlana karatA hatA. A badhAM kAryonI pAchaLa abhayamunijI, pUjyazrInuM satata mArgadarzana meLavatA rahetA hatA ane pUjyazrInA mArgadarzanano yathArtha amala paNa karatA hatA. paraMtu durbhAgye abhayamunijInuM akALa avasAna thavAthI, magaravADAnA gAdIpati tarIke Aje punaH yatizrI mRgendra somajI vahIvaTa saMbhALI rahyA che. vi. saM.2043nI sAlamAM zrI mANibhadravIranI 21 divasanI akhaMDa ArAdhanA eka dhAnanA AyaMbila pUrvaka ane vidhipUrvaka pUjyazrIjIe karI hatI. zrI mANibhadrajInA mULabhUta sthAnarUpa magaravADA tIrthanI rakSA ane vikAsanuM kAryapUjyazrIjInI preraNAthI Aje paNa joradAra cAlI rahyuM che ane TUMka samayamAM samagra magaravADA tIrthanA sarvAgINa samuddhAranuM satkArya zarU thaze. zrI mANibhadravIranI 5 phUTanI vizALa ane suMdara mUrti banAvavAno oNrDara paNa apAI gayo che. pUjyazrIjIe potAnA jIvanamAM zrI mANibhadrajInI karelI viziSTa sAdhanAnA pratApe jinazAsananAM anekavidha satkAryo karavAmAM saphaLatA meLavI che. nahi dhArelA ane nahi kalpelA jaTila kesomAM ane samasyAomAM pUjyazrIe sacoTa samAdhAno ApyAM che, jenuM varNana atre karavuM azakya hovAthI mAtra ullekha karIne ja saMtoSa mAnyo che. A lekhamAM pUjyazrI' zabda thI jyAM ullekha che tyAM pUjyazrI eTaleA. candrAnasAgarasUri ma.sA. samajavA. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 tapAgacchAdhiSThAyaka dAdAnA darabAre mANibhadranA deharA -pU. paMnyAsapravara zrI vIraratnavijayajI ma. maMdironuM nagara zatruMjaya-pAlItANA. zAstromAM jeno apAra mahimA gavAyo che, jenI alaukikatA ane pavitratA adabhUta rahI che, jeno soLa vakhata puNyAtmAonA zubha hAthe jirNoddhAra thayo che, jyAM nAnA moTA eka hajArathI vadhu zikharothI zobhatA manamohaka jinamaMdiro AkAza sAthe vAto karI rahyAM che, jyAM sADAbAra hajAra jeTalI jinapratimAo birAjamAna che, jyAM anaMta puNyavaMta AtmAonA pavitra pagalA maMDAyA che e siddhagirikSetramAM zatruMjayanA dhyAne devatva pAmelA zrI mANibhadradAdAnuM sthAna ane mAna kyAM kyAM che Avo eka vicAra sau koInA manamAM Ubho thAya te svAbhAvika che. madhya pradezamAM devAsa jillAmAM zivapura gAme mANibhadrajI sAdhanA kendranA saMsthApaka pU. paMnyAsazrI vIraratnavijayajI mahArAjazrInuM cAlu sAla 2013nuM cAturmAsa sthaLa pAlItANA eTale dAdAnA prabhAvaka sthAno mATenI jijJAsA aneAturatA pUjaya paMnyAsazrInA manamAM vadhatA rahyAM. zaheramAM ane DuMgara upara pUjyazrIe je kAMI anubhavyuM tenuM suMdara zabda citra bhAvollAsa sAthe atre raju karyuM - saMpAdaka pUrvadizAnAM prAMgaNamAM prabhutAmAM prathama pagaluM mAMDatA sUryanArAyaNanAM divya darzana dilanAM daravAje eka sahaja samazyAe dataka dIdhI girirAjanAM dhyAne devatvane pAmelAM zrImANibhadranuM ahIM koI sthAna kema nahIM.. tIrthAdhirAjane sparzatA lagabhaga dareka prasaMgonAM pratIka ahIM che to adhiSThAyakanuM ane sthAna-mAna kAM nahIM..? anokhI yAtrA.. ekalavIra yAtrA..nAM ItihAsa puruSa mANekazAhanAM smAraka vinA to girirAjamAM jANe apUrNatA ane nyUnatA dekhAde che. tyAre pAlItANAnAM mArAM eka cAturmAsamAM zaheramAM zodha- khoja AdarI... tyAre A. ka. peDhInI pAsenAM sozikharI bhavya jinAlayanI pAsenAM eka yatibhavanamAM dAdAnI divya pratimAMnAM bhavya darzanathI manano moralo saptaraMga ne sarvakalAe khIlI uThayo. suMdara majeno gokhalo.... samukha pratimAnI nokhAM anokhAM adbhuta teja divya mukhAraviMda Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva ane Alokita karatI AMkho... jApa-dhyAnamAM sthiratA AvatAM ja vividha rUpa-svarUpamAM dAdAnI bhavyatAnAM vividha citro jANe dekhAM detAM hatAM... manamAM tRptine saMtoSano bhAva jAgyo. zaheranAM ja bIjA eka jinAlayamAM paNa zrI mANibhadravIranI prAcIna ne bhavyatama pratimAnAM darzana AnaMda asIma banI gayo... 489 girirAja ArohaNanuM prathama caraNa hatuM... bAbAnAM derAsaramAM maMgalapraveza hato tyAMja jamaNI bAju acAnaka draSTI gaI.... traNa-cAra derIonI sAme keTalAMka bhAvuka bhakto hAtha jADI darzana karI rahyAM hatAM. svAbhAvika te bAju javAnI bhAvanA jAgI..... yaMtra-maMtra saMyukta zrI padmAvatI devInAM sthAnothI AgaLa vadhatAM ja Azcarya-cakita banI gayo.. lagabhaga 100 varSa prAcIna zveta ArasamAM banelI zrI mANibhadrajInI alaukika mudrA sAthenI pratimA hatI. zaheramAM darzana thayA.. jaya taleTI para darzana thayA.... paraMtu zuM girirAjapara dAdA AdezvaranA deharA sAthe bAbA mANibhadranI koI deharI... sthAna paNa nahIM hoya.....? vaNathaMbhI yAtrA AgaLa vadhI... siddhAtvane varelA puNya-puruSonAM pAvana pagalAMne juhAratAM acAnaka najara paDI.... zrI pUjya--padmAvatIjInI TuMkapara... jinazAsana devInAM darzana karatAM acAnaka eka tarapha draSTI gaI.... dIrgha sAmamathI jenI khojamAM hato e amUlya khajAno tyAM hato. zrI padmAvatI devInI pratimAnI DAbI bAju eka sthAnamAM zrI mANibhadravIranI ati prAcina pratimA hatI. bhale mUrti nAnI hatI parantu eTalI cittAkarSaka ne nayanaramya che ke bhaktanI bhAvanAomAM bharatI AvyA vinA rahe nahI. ane huM pratimA-darzana pachI kalpanAlokamAM khovAI gayo. A sthAna girirAja para je jagyAe che tyAM pAlItANA zahera-nava TUkanAM derAsaro-sadAbahAra zetruMjI nadI... nIla AkAzane badhI dizAonAM darzana thAya che. sonagaDhane vallabhIpura sudhI jANe draSTi doDatI-uDatI rahe che. zuM... mANekazAhanI najara paNa pAlitANAnI yAtrA AgaLa vadhatAM A girizRMgapara ja aTakI haze...... tIrthAdhirAjanAM sarvocca zikhara para nahIMne ardharaste pratimAnI sthApanA kema...? prazna jema vAstavika che tema javAba paNa teno akATaya che. mANekazAhanI pada yAtrA tIrtha yAtrA ardharaste ja samApta thaI to temanAM besaNAM paNa yAtrA ardharaste ja samApta thaI to temanAM besaNA girirAjanAM madhyamAM ja thayA.... upara sudhI nahIM. zrI mANekazAha prabhu pArzvanAthanI sAthe mAtA padmAvatInAM paNa upAsaka hatAM. janmabhUmiscala ujjaina bherUgaDhanAM mANekacokamAM je prAcIna jinAlaya che temAM padmAvatI yukta zrI pArzvanAthanI sAme siddhavaDanuM je mULasthAna che tyAMnuM mukhAraviMda ane hasamukha draSTi satata A tarapha maMDArAyelI rahe che. derAsaramAM paNa A ja rIte zrI mANibhadrajInI pratimA piMDarUpe virAjamAna che. basa... AvI ja sthiti girirAjanI madhyamAM zrI padmAvatIjInI sAthe suzobhita banI rahyAM che. dAdA zrI mANibhadravIra... jotI rahe akhiyana sadA emane. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI siddhAcalajInI sAthe sAthe enA roma roma vaNAI gayAM hoya... zatruMjayanAM dhyAnathI je vyaktitve divyatvane prApta karyuM hoya... karoDo bhaktonI parama AsthAnAM je kendra hoya evAM zrI mANibhadravIranI girirAjanacha madhyamAM vartamAna sthiti joIne manamAM koIka pradeze tIkhI vedanA janamyA vinA rahetI nathI. zrI padmAvatIjInI TuMkamAM vizALa jagyA khAlI paDI che. A. ka. peDhI jo jAgRta bane... prayatnazIla bane. utsAhita bane to ahIM zrI mANibhadra vIranuM nAnakaDuM paNa bhavya maMdira UbhuM thaI jAya. vartamAnamAM je sthaLe vIranI pratimA che tyAM koIpaNa navA mAnavane bAbAnAM astitvano khyAla paNa na AvI zake. hajAro vIrabhakto utsAhita che ahIM dAdAnAM navIna deharAmAM divya-darzana kAje. - ApaNe jANIe.... mAnIe... zrI mANibhadravIra je ekAvanArI che. zuddha samyadraSTI che. potAnI pUrNa yAtrAne pAmavA, siddhatvane apanAvavA A alaukikatIrthapara ja AgamI bhavamAM utkRSTa sAdhanA karI.. adhUrI yAtrA pUrNa kare ane potAnAM karoDo cAhakone mukti maMjhilane prApta karavAM kAje siddhAH siddha mama dizanuM bane. ja A 'ujjainamAM mANekacokanuM vatamAna svarUpa kATA prAptaH zrImAmada mana maMDaLa -urjAno. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 491 'yakSarAja zrI mANibhadrajInA ananya upAsaka yatirAja zrI mAladevajI pU. AcAryazrI hemacaMdrasAgarasUri ma.sA. ziSyaratna pU. munizrI nayacaMdrasAgarajI mahArAja bhUtakALanI bhItaramAM namrabhAve DokiyuM karIe tyAre zAsananI rakSA ane sevAnA aneka romAMcaka prasaMgo ane anokhI pratibhAo ItihAsanAM pAnAM upara aMkita thayelI jovA maLe che. ItihAsanA AvA ja eka apragaTa pRSThane prakAzita karato A lekha jaina zAsananI virATa tAkAtanuM darzana karAve che. AjathI lagabhaga 400 varSa pUrve zrI mANibhadrajInI upAsanA dvArA jinazAsananI sevA karanAra zrI mAladevajI mahAtmAnA jIvanaprasaMga ane temanA sAdhanA sthAnano sAmAnya citAra atre rajU karAyo che. A mahAtmAnA janmasaMvata vagereno to koI ullekha maLato nathI; paNa jagadguruzrInI sAnidhyamAM zAsanasevAnAM kAryo karyAM hovAnI vigato UMjhA jaina saMgha taraphathI prakAzita zrI kuMthunAtha jinAlaya zatAbdI graMthamAMthI upalabdha thAya che. atre bIjI paNa keTalIka vigato-prasaMgo karNopakarNa sAMbhaLI tathA keTalAMka sthAnanI rUbarU mulAkAta laIne paNa lekhake haLavI bhASAnA mAdhyame atre suMdara prakAza pAtharyo che. A lekhanA lekhaka pU. munizrI nayacandrasAgarajI mahArAjamAM mRdutA ane namratA vizeSa jovA maLI. thoDA samaya pahelAM " vividha tIrthakalpa " aMtargata prathama "zatruMjayakalpa"nA AdhAre apAyelI vAcanAonA saMgraharUpe pragaTa thayela" garavo girirAja" pustakanuM saphaLa saMkalana-saMpAdana karavA badala pUjya munizrI nayacandrasAgarajI mahArAja kharekhara dhanyavAdane pAtra bane che. -saMpAdaka " sAhebajI! zAsanasevAnuM kAMI paNa kAma hoya to sevakane lAbha Apazo. A sevaka haraghaDI taiyAra che. dilhInA gAdIpatinI vinaMtIthI pU.AcAryadeva zrI hIrasUri ma.sA.jhaDapabhera gaMdhArathI dilhI tarapha vihAra karI rahyA hatA tyAre uttara gujarAtamAMthI pasAra thatA pU. jagadguru A. devane yatirAje uparokta vinaMtI karI. te vinaMtI mAtra aupacArika na hatI, paNa haiyAmAM Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 tapAgacchAdhiSThAyaka zAsananI dAjha ane sevAnI tamannApUrvakanI hatI. pU. AcAryadeve mahAnagarI dilhImAM dabadabAbharyA rajavADI sAmaiyA sAthe praveza karyA pachI pratidina dharma saMbhaLAvavA rAjezvaranI vinaMtIthI svayaM rAjadarabAramAM hAjara rahetA... ane dharmanI mahAsattAnA zAzvata siddhAMtonI sthApanA karatA.. ekadA rAjadarabAra bharAyela che. pUjya sUrivara padhAryA che. aneka vAto thaI rahI che ane koI samasyA khaDI thAya che tyAM ja pU. sUridevanuM mana vicAronA atIta UMDANamAM cAlyuM jAya che. teozrInA mAnasapaTa para te yatirAjane smRticitra khaDuM thAya che ane vIjaLInA camakArAnI jema manamAM vicAra sphare che: " te yatirAja atyAre hAjara hota to..." tyAM ja pU. sUridevanA kAne zabdo paDe che, " sAhebajI! pharamAvo, sevakanuM zuM kAma paDyuM? sevaka sadAkALa sevAmAM hAjara che." A zabda karNagocara thatAM ja AcArya bhagavaMta ekadama svastha thaI juve che to potAnI ja sAme te yatirAja hAjara hatA. ane te paNa godohAsana mudrAe. be paga vacce dUdha dohavAnuM pAtra paNa sAthe ja che. potAnA ja sthAnamAM (UMjhA u.gu.) dUdha dohavAnI taiyArI karI rahelA yatirAjane hajAro mAIla dUra rAjasabhAmAM sUrivare smRtigocara karatAM te ja avasthAmAM kSaNamAtramAM pahoMcI janAra te yatirAja hatA, yakSarAja zrI mANibhadrajInA upAsaka" mAladevajI mahAtmA." punaH vayovRddha pAsethI karNagocara banela eka prasaMga smRtigocara thAya che ke jagadguru AcAryadeva potAnA ziSya-zrAvakagaNa sAthe ekavAra jamunA nadInA kinAre kAMIka vicAratA UbhA che. jamunAnI pele pAra javuM che, zAsananuM jarUrI kArya che; paNa javuM kevI rIte? dhasamasatA pANInA pravAha upara nathI koI pula ke nathI koI mArga. karavuM zuM? gayA vinA cAle tema paNa nathI. pU. AcAryadeva visAmaNamAM che tyAM teozrIne 'mAladevajI yatirAja'nI yAda AvI gaI. tyAM to mAladevajI mahAtmA sAkSAta-pratyakSa hAjara." sAhebajI ! pharamAvo kAryasevA." sarivare ciMtAyukta mane vAta karI - jamunAne pele pAra pahoMcavuM jarUrI che. A pravAhamAM eka paNa DagaluM AgaLa vadhI zakAya tema nathI. " AcAryadevanI vAta sAMbhaLI mAladevajIe potAnA vAma skaMdhe (DAbA khabhe) rahelI cAra-pAMca hasta pramANa pacheDI (cAdara) hAthamAM lIdhI. teno eka cheDo pakaDI bAkInI chUTI pheMkI ane camatkAra ! AMkhanA palakArAmAM to eka cheDo mAladevajInA hAthamAM to bIjo cheDo jamunAne pele pAra pahoMcyo. kSaNa mAtramAM jANe zveta tuSArano pula banI gayo ane mAladevajI bolyA.. padhAro AcAryadeva ! ApanA mATe mArga taiyAra che. AcAryadeva sAthe badhA ja jANe pula upara cAlatA hoya te rIte pacheDI para cAlIne jamunAne pele pAra pahoMcyA.. mahAtmAjInuM sUcana hatuM...." cAlatAM cAlatAM pAchuM vaLI koIe jovuM nahIM." A sUcanano amala pele pAra pahoMcyA tyAM sudhI to barAbara karyo, paraMtu nadI pAra thatAMnI sAthe ja badhA te pulasvarUpa pacheDI ane mAladevajIne jovA kautuka-utsukatAthI pAchaLa juve che tyAM to pula(pacheDI) paNa gAyaba ane sAme kinAre mAladevajI paNa gAyaba..!! sevAnuM kArya pUrNa thatAM zA mATe UbhA rahevuM.. teo mAtra zAsananA sevaka hatA. prazaMsAnA pUjArI nahIM. AthI ja kArya pUrNa thatAM ja je rIte padhAryA te ja rIte aMtadhyana thaI vidAya laI lIdhI. game te sthAne, game te samaye, game te sthitimAM zAsananA kAryomAM svadehe sadAya hAjara rahenAra A mAladevajI mahAtmA mANibhadrajInA upAsaka hatA. UMjhAnI dharatI para janma dhAraNa Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 493 karI yatidharma svIkArI tapAgaccha adhiSThAyaka-saMrakSaka yakSarAja zrI mANibhadranI upAsanA dvArA teoe potAnA jIvanamAM aneka siddhionI hAramALA hastagata karI hatI. tenA dvArA zAsana- prabhAvanAnAM aneka kAryo karyAnI daMtakathAo paNa zravaNagocara thAya che. mukhyatve temanI traNa sthAnomAM gAdI hatI. (1) umApura (hAla UMjhA) (2) mujapura (zaMkhezvara pAse) (3) satalAsaNa. A uparAMta laNavA vagere sthAnomAM paNa temanA ullekha maLe che. yatirAjanAM jyAM jyAM sthAna che te dareka jagyAe derAsaranI pAse ja tapAgaccha adhiSThAyaka zrI mANibhadrajInuM sthAna Aje paNa jovA maLe che. traNe gAmomAM mANibhadrajInA sthAnanI bAjumAM yatirAja mAladevajInI gAdI parama zraddhAthI pUjAya che. traNe sthAnomAMderAsara ane mANibhadrajInAM sthAno sAthe (saMyukta) ja che. ane lagabhaga mAladevajInI pozALa paNa hayAta che. A traNe sthAnomAM temanI ziSyaparaMparA cAlI AvatI hatI. UMjhAmAM teozrInI paraMparAmAM chelle zrI joItArAmajI mahAtmA thaI gayA; jeoe 100varSa pUrve UMjhA maMDaNa zrI kuMthunAtha bhagavAnanA derAsaranA jIrNoddhAra samaye dAdAnI pratiSThAnuM muhUrta taiyAra karyuM hatuM. samagra derAsarano jIrNoddhAra thavA chatAM te mAladevajI mahAtmAnA sAdhanA sthAna svarUpa 350-400 varSa prAcIna pratiSThita zrI mANibhadrajInA sthAnane yathAvat rAkhela jethI teonI sAdhanAzaktinA paramANuonI Aje paNa anubhUti thaI zake che. zrI joItArAmajI pachI temanI ziSyaparaMparA UMjhAmAM lupta banI. teno vahIvaTa vagere saMghanA hAthamAM Avyo. mAladevajInI ziSyaparaMparA eka mukhya gAdI para lupta banI paraMtu mujapura ane satalAsaNa-e be gAdI sthAnomAM ziSya paraMparA cAlu rahI. jo ke ra-3 peDhIthI ziSyaparaMparA saMtAna-paraMparAmAM parivartana pAmI je Aje paNa banne sthAnomAM jaina gorajI nA nAmathI gahastha parivAro hayAta che. te prabhAvika sthAnomAM teo mANibhadrajInI tathA zrI mAladevajI mahAtmAnI yathAyogya upAsanA karI rahyA che. A traNeya prAcIna sthApatyasthAnomAM Aje paNa prabhAva dekhAI rahyo che. kyAreka saptasUDhI zveta hasti ArUDha mANibhadrajInA darzana koIka bhAvakane thAya che to kayAreka lAMbIlaca-nAbhIne sparza karatI zveta dADhIvALA zveta vastradhArI sapta hasta pramANa mahAkAya mAnavI vRddha puruSanA darzana thAya che. zraddhALu bhAviko te sthAnanA darzana-arcana-pUjana dvArA potAnI icchita kAmanAone pUrNa kare che. mujapuranA mANibhadrajInA sthAnano A prasaMga che. prabhAvika A sthAnane suMdara banAvavAnA zubha Azaye jayaMtilAla (gorajI saMtAna) te mAladevajI drArA pratiSThita zrI mANibhadrajIne te Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 tapAgacchAdhiSThAyaka ja sthaLe bhoMyaruM banAvI bhoMyarAmAM sthApana karavAnI yojanA banAve che. jo ke teonA pitAjIe A mATe spaSTa nA pADI ke 350-400 varSa pUrve mahAtmA dvArA thayelI sthApanA ApaNe nathI utthApavI. ApaNA mATe sAruM nathI. A mANibhadrajI sAme mAladevajI mahAtmAe je sAdhanA karI che tenuM baLa paNa naSTa thaI jaze; mATe ApaNe je che te barAbara che, kAMI navuM karavuM nathI. paraMtu AvA sthAnane zA mATe suMdara na banAvavuM? AvA prabaLa vicArathI hAla pUratI pitAjInI AmanyA sAcavavA mANibhadrajI tathA mAladevajInI gAdInuM utthApana karyA vinA ja rUmanA aMdaranA bhAge bhoMyaruM banAvavA mATe khodakAma zarU karAvyuM. 10 miniTa thatAM ekadama makoDAthI thoDA moTA jIvo khodakAmanI jagyAe UbharAvA lAgyA. bicArA jIvo marI jaze ema samajI dUra karavA prayatna karyo paraMtu pariNAma kAMI na maLyuM. chevaTe te samaye kAma baMdha rAkhI kArIgarone rajA ApI ke mAtra 5-10 miniTamAM te kayAMya alopa thaI gayA. punaH bapore kAma zarU karyuM ane mahAmakoDAnI hAramALA cAlu. AkhI jagyA cikkAra thaI gaI. page caTakA paNa bharavA lAgyA. punaH kAma baMdha thatAM thoDI ja kSaNomAM badhuM ja adazya thaI gayuM. bhoyaruM to banAvavuM ja che; paNa have zuM karavuM? bIjA divase majUrone hAthe-page kapaDAM bAMdhyAM, ne pATA upara kerosIna chAMTayuM, jethI makoDA caDe nahIM. vaLI jamInamAM paNa kerosIna chAMTayuM ane kAma zarU karyuM. mAtra 3-4 miniTa thaI ane Dabala jorathI upadrava zarU thayo. jotajotAmAM AkhI jamIna bharAI gaI. 5-6 Icano thara jAmI gayo. jANe evuM na sUcita karatA hoya ke A jamIna-jagyA amArI che, tamone khodavAno koI adhikAra nathI. have kAma thaI zake ja nahIM. tethI kAma baMdha karyuM ane thoDI ja vAramAM sarve zAMta thaI gayuM. Ama ne Ama 3-4 divasa cAlyuM. ATalI mahenata ane kharca karavAM chatAM mAtra 5-7 Ica jeTaluM paNa khodakAma thaI zakyuM nahIM to 10-12 phUTanuM UMDANa kyAre thAya? chevaTe pitAjIe putrane samajAvyo ke" jayaMti! ahIM to mANibhadrajI ane mAladevajI mahAtmA hAjarAhajUra che. temanI icchA viruddha kAMIpaNa na thAya. je che te barAbara che. have mAphI mAMgI baMdha kara, nahIM to parivAramAM upadrava thaze." A vAta cAle che tyAM to sAMtalapurathI gorajInI ciThThI laImANasa Avyo ke mAladevajI ane mANibhadrajIno chellA be-traNa divasathI avAja AvI rahyo che ke mujapuranA mArA sthAnamAM khodakAma cAlI rahyuM che te baMdha karAvo." ciTTI vAMcatAMnI sAthe jayaMtilAla gorajI vicAramAM paDI gayA. ATale dUra tyAM kevI rIte khabara paDI ! je hoya te, have mAre kAMI sudhAro nathI karavo. tyAM sthiti yathAvat karI dIdhI. pachI kayAreya te jagyAe te moTA makoDAno upadrava thayo nathI. A Akasmika upadrava pAchaLa zuM kAraNa haze te kyuvijJAna haze?te to zI khabara paDe, paNa paristhiti jotAM bhAvuka bhaktajana zrI mANibhadrajI tathA zrI mahAtmAjInI mAyAjALa sivAya bIjuM zuM mAne? Aje paNa te sthAne sAdhanA mATe, sukha-samAdhi ke kAmanAonI pUrti mATe jAgRta che, tema lokamukhe gavAI rahyuM che. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 495 cAlo; tyAre kyAreka tapAgaccha saMrakSaka yakSarAja tathA temanA upAsaka zAsanasevaka yatirAjanA sAdhanAsthaLone nihALI atItanA UMDANamAM dabAyelA zAsanarakSA tathA sevAnAM kAryonI anumodanA dvArA upabRhaNAnA kartavyane adA karIe. ****** sAhityasevAnI anumodanA * dharmapremI naMdalAlabhAI devaluka joga dharmalAbha. mANibhadravIra upara graMthanA kAryanI vigata jANI khUba ja AnaMda thayo. zramaNabhagavaMto, zramaNIbhagavato, padmAvatI mAtAjI, guru gautamasvAmI vi. upara tame je saMkalana karyuM che, je mAhitIo, itihAsI-phoTAono saMgraha karyo che te jinazAsananuM na bhUlI zakAya evuM adbhuta sevAkArya che. AviSayavAra sAhityanA sarjana mATe tame je kamara kasI che, tenI pAchaLa je mahenata-bhoga ApI rahyA cho. ane AvI paDatI ghaNI badhI pratikuLatAo vacce paNa khaMta ane utsAhane TakAvI rAkhI AgaLa ne AgaLa pragati sAdhatA raho cho tenI anumodanA karIe eTalI ochI che. gRhastha jIvananI javAbadArIo sAthe jinazAsananI AvI sAhityasevA varSo sudhI amara raheze, zAsanadevane prArthanA karuM ke tamane dIrdhAyu arpe ane hajI paNa tame tamArI tamAma zaktino upayoga karI ekathI eka caDhiyAtAM graMtharatno prakAzita karI zAsananA caraNe dharo e ja abhyarthanA. li. kalyANabodhi on che. anamo zikSaNa tana to daMsassa OM namo , hato. che2i, yAritassA vita * da) he Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 tapAgacchAdhiSThAyaka zivapura tIrtha:mAlavapradezanuM camatkArI-sthAnaH eka paricaya prastuti - vinoda bAbale, rUpacaMda bahorA, vinaya bogharA, caMpAlAla maraDIyA madhyapradezanA devAsa jillAmAM Avela zivapura sthaLa vartamAnamAM Aje to tIrtharUpa banI gayuM che. vizeSa karIne zrI mANibhadra vIrajena sAdhanAkendra-zivapuranA nirmANakArya pachI A jagyAmAM ajavALAM patharAyAM che. A tIrthanI sthApanA-vikAsa-- vistAranA pAyAmAM mAlavaratna pUjya paMnyAsa pravara zrI vIraratnavijayajI mahArAja " pUjyazrInI janmabhUmi piMDavADA-rAjasthAna che, jyAre karmabhUmi khAsa karIne mAlavA pradeza che. pUjyazrInI preraNAthI chellA doDha dAyakAmAM pacAsathI vadhu jinAlaya-upAzraya AdinuM nirmANa thayuM che. dhyAna ane sAdhanA prati pUjyazrInI abhirUci sArA pramANamAM jovA maLe che. zrI uvasaggaharaM stotra, 108 pArzvanAtha maMtra, mAM sarasvatI devI, prabhAvI zrI maNibhadravIra AdinI ArAdhanA-sAdhanA pUjyazrIe pUrA vidhAna sAthe karela che. prastuta " jaina tIrtha zivapura" mAM pUjyazrInI prabaLa preraNA ane mArgadarzanathI zrI mANibhadravIra jaina sAdhanA kendranI sthApanA karavAmAM AvI che. A nUtana tIrtha prakRtithI prabhAvita zAMta, suMdara ane manoramya sthAnamAM Avela che. A tIrtha-paricaya lekhathI eka nUtana tIrthanI mAhitI ApaNane upalabdha thAya che. tema ja kalikAlamAM zrI mANibhadradevanI prabhAvakatAnA ApaNane saune darzana thaze. virATa vyaktitva dharAvanAra pUjya paMnyAsapravarazrI zAsanasevAnAM kAryo mATe dIrdhAyu prApta kare tevI abhArthanA. - saMpAdaka prakRtinI suramya chaTA...vRkSAvalIonI jAnadAra ghaTA, AMbAnAM vRkSonI DALo para TahukatI koyala tathA nIlA AkAzamAM mukta mane uDDayana karatAM paMkhIo.... AkAzane sparza karavA icchatI manabhAvana pahADI tathA cAre tarapha manane lobhAvatI vanarAji. jenA madhyamAM laherAI rahI che prabhAvazALI dareka bhaktonA dAdA zrI mANibhadra vIranI uttega dhajA. AtmazAMti ane mananI prasannatA mATe A pAvana dhAmamAM praveza karatAM ja sAme dekhAya Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 497 che jaina gurukuLanI imArata ane tenI upara AvelI che nagarazeTha hukamacaMdajI saradAramalajI jaina dharmazALA ane piMDavADA nivAsI mAtezvarI lakSmIbAI chogAlAlajI punamacaMdajI maraDIyA jaina ArAdhanA bhavana je ekasAthe 800 yAtrikono samAveza karavAnI kSamatA dharAve che. bAjumAM ja AveluM che kalAtmaka " zAMti jalapAna gRha" jyAM nirmala-ThaMDA pANInI vyavasthA che. dhrAMgadhrA ane makarANAnA ArasapahANothI nirmita dAdAnA bhavya maMdira pAse vizALa bhU-bhAgamAM nirmita thaze ratha AkArano tribhuvanabhAnu prAsAda. vartamAna zatAbdImAM dIkSA pradAnano vikrama sthApita karanAra pUjyapravara, parama zraddheya AcArya bhagavaMta zrImavijayapremasUrIzvarajI ma.sA.nA nayanaramya gurumaMdiranI A zraddhAbhUmi che. A nirmANakAryamAM vyArA jaina saMghanuM vizeSa yogadAna che. pUrva dizA tarapha daSTipAta karIe to zrI caMpAlAlajI manarUpajI muNota tathA zrI bAbulAlajI boharAnA sahayogathI banela saMghahitaciMtaka pUjya AcAryazrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI jaina jJAnamaMdira. A jJAnamaMdiranA nIcenA khaMDamAM prAcIna-arvAcIna vizALa bhaMDAra tathA hastalikhita graMthono saMgraha rAkhavAmAM Avela che. "vijayajitendrasUrijI svAdhyAya khaMDa" mAM bhavya pravacana haoNla che je darekane AphlAdita zrI mANibhadravIra jaina sAdhanA kendra, zivapura-mAtamoranA A bAhya vaibhavanAM darzana karI ApaNe pahoMcIe chIe tIrthanirmANanI pAchaLa nIvanI bhUmimAM, jemAM guMjI rahyA che saMkalpa, nirNaya, daDhatA, zubhAraMbha, sahayoga, camatkAra AdinA divya ninAda. TUMka samayamAM ane alpa prayAsathI kalpanAtIta sthApatyanuM nirmANa daivI sahAya tathA sAttvika zakti sivAya kadI saMbhavita nathI banatuM. zivapura Aje dareka vyaktionI jubAna upara chavAyela che, to tenA nirmANanI rocaka kathA paNa eTalIja ati hRdayasparzI che...! zivapura tIrthanA saMsthApaka mAlavaratna pUjya paMnyAsa pravara zrI vIraratnavijayajI ma.sA. nuM 15 varSa pahelAM ratalAma zaheramAM cAturmAsa hatuM, potAnA gurudeva mevADadezoddhAraka pU.A.bha.zrI jiyajitendrasUrIzvarajI ma.sA.nI zubha nizrAmAM zukla pakSanI madhyarAtri bAda mIThI nIMdaramAM sUtelA pUjyazrIe Azcaryajanaka eka suMdara svapna joyuM: pUjyazrI svayaM gujarAtI maMdiramAM caityavaMdana karI rahyA che. caumukhI pula para sthita zrI motIpUjyajI maMdiranA camatkArI sthAnamAMthI zrI mANibhadravIra bALaka svarUpe bahAra pragaTa thaI cAlavA lAgyA, gujarAtI maMdiramAM AvI kahevA lAgyA: " AjathI huM tamArI sAthe chuM, tamAruM bhaviSya ujjavaLa che. tamArI preraNAthI aneka nirmANa thaze. " jema AvyA tema pAchA pharyA. svapnadarzana sAthe ja pUjyazrI divya AnaMda ane alaukika praphullitatA anubhavavA lAgyA. sAthosAtha ja bhaviSya mATe eka daDha saMkalpa dilodimAgamAM janma dhAraNa karyo. cApaDAnA cAturmAsa pachI bAgalI thaI zivapuramAM pUjyazrIe praveza karyo. zivapura koI gAma ke zahera nathI, mAtra cAre tarapha laherAtAM khetaro che. pUjyazrInI kalpanA anusAranuM Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 tapAgacchAdhiSThAyaka ahIMnuM AphlAdaka vAtAvaraNa joI pUjyazrInA romaromamAM harSollAsa chavAI gayo. dilanI duniyAmAM AnaMda ane utsAhano mahAsAgara UmaTI paDyo. jyAM be nadIo maLatI hoya te sthAnane saMgama kahevAya che, tema ja jyAM traNa nadIono samanvaya thato hoya to te tIrtha banI jAya che. ahIMyAM paNa evI ja anubhUti thaI. AMbAnAM traNa vRkSonuM ekasAthe milanapUjyazrIe joyuM... pahoMcyA. dhyAnamAM beThA... koI agamya prasannatAno prakAzapuMja preraNA karavA lAgyo. adazya zakti dvArA traNa vakhata saMketano svara saMbhaLAyo : " tamAro saMkalpa ahIM pUro thaze, sahajatA saraLatA sAthe. A sthAna sadA jAgRta che. pUrvakALamAM A sAdhakonI siddhinI bhUmi hatI." vaizAkhamAsane zukalapakSano pAvana divasa hato, Aje ravivAranI sAthe puSpakSatrano parama saMyoga hato. saubhAgI pala ne divya kSaNa hatI Aja ... AdhyAtmika jJAnazibirano Aje samApana dina hato. te ja samaye eka camatkArI ghaTanA banI, Azcaryajana ane camatkArapUrNa.. je vRkSanI nIce pUjyazrI dhyAnasthAna banyA hatA sthAna khojanA samaye.. te vRkSanI nIcethI acAnaka pASaNakhaMDa siMdUravarNanAM pragaTa thayA mAno.. hamaNAM ja siMdUrano upayoga na karyo hoya.... loko pAmI na zakyAM... A zuM che? ane pASANakhaMDa AmathI tema nAMkhavA mAMDayA. ane te sAthe ja bhayaMkara tophAna cAre bAju UbhuM thaI gayuM! patharAo uDavA mAMDayA badhe hAhAkAra pUjyazrI tyAM padhAryA...! " A zuM karI rahyAM cho tame? jyAre zakti svayaM pragaTa thavA Icche che! A to bAbAnA sAkSAt darzana che." savijaya kSamApanA sAthe pragaTita pASANakhaMDa ekatrita karIne te ja vRkSa nIce sthApita karavAmAM AvyAM. ane te ja samaye tophAna zAMta...! vijayamuhUtano samaya sAme ja hato. pUjyazrIe pUrNa gaMbhIratA sAthe deva AhvAna Adi nidhAna karIne divyapale mANibhadravIranI tyAM prANapratiSThA karI. ane Azcarya! dAdAnA sthAnamAMthI tejakiraNo prasArita thaI rahyAM che. ane pUjyazrInI mukhAkRtine Alokita karIne sahunA tana-manane prasannatA pradAna karI rahyAM che. hajAro bhakto te samaye mUlasthAnamAM saMpUrNa AkAranA darzana karIne romAMcita banI gayA! jainazAsananA indromAM zrI mANibhadravIranuM eka viziSTa sthAna che. ujajaina, AgaloDa, magaravADA, rAMdera, pAbala Adi sthAnomAM camatkArI pratimAo birAjamAna che. mahA sudi 5 (vasaMta paMcamI) zrI mANibhadrajInI sAdhanAno uttama divasa che. A divase jainAcAryapravara zrI zAMtisomasUrIzvarajI ma.sA.e satata 121 divasIya upavAsa karIne vIrane pratyakSa karyA hatA. pUjyazrInI hArdika icchA hatI ke, A divase svAmivAtsalya saha vizALa meLAnuM Ayojana karavAmAM Ave. vasaMta paMcamIno Aje prathama meLo hato. bhaktajanono avirata pravAha cAre taraphathI Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 499 zivapura tarapha UmaTI rahyo hato. zrI mANibhadravIranuM mahApUjana paNa Aja anokhA aMdAjamAM thaI rahyuM hatuM. gIta tema ja saMgItanuM sAmrAjya cAre tarapha chavAI gayuM hatuM. mahApUjananI bolIo paNa joradAra rIte bolAI rahI hatI, tyAre eka joradAra ghaTanA banI. bAbAnI sAme maMDalarUpamAM samarpita 108 zrIphaLa ekasAthe svayaM vadherAvA lAgyAM. janatA Azcaryacakita AMkhothI A ghaTanA joI rahI hatI. eka bhaktae eka zrIphaLa uThAvyuM... 1-2-10- 15- ra5 vyaktione tenuM jalapAna karAvyuM paraMtu tema chatAM jaLa akhUTa rahyuM. AratInA samaye seMkaDo lokoe mUla sthAnamAM vibhinna rUpamAM bAbAnAM divya darzana karIne potAnAM nayana tema ja jIvanane dhanya banAvI dIdhuM. eka divasa savAranI A vAta....... zivapura prAMgaNanuM vAtAvaraNa kAMIka gamagIna hatuM. eka talasatI mA mANibhadra bAbAne Adra svaramAM prArthanA karI rahI che - "dAdA ! mArA ekanA eka dIkarAne IndoranI hosTelamAM bhaNavA mATe mokalyo... traNa divasa thaI gayA, teno kyAMya patto nathI, tArA dvAre AvI chuM... tArA sivAya have mAre koI sahAro nathI. AsthA tema ja vizvAsa mAro akhaMDa banI rahe evI tamone prArthanA che." zivapurathI nIkaLIne mA potAnAM anya sagAM-sabaMdhIo sAthe indaura sTezana para pahoMcI to teNe bhAvavibhora banIne sAme ja potAnA lADalA dIkarAne joyo. darekanI khuzInI koI sImA na rahI. bIje ja divase saparivAra sAthe AvIne mAe bAbAnAM caraNonI pUjA karI. upadhAna tapanuM Ayojana cAlI rahyuM che, e samayanI A vAta che. jyAre mAtamIrathI zivapura sudhIno DAmara roDa ke kAco rasto paNa na hato. aneka rastAo potAnI dizA tarapha jaI rahyA hatA. rAtanA 11nI AsapAsa bhopAlanA yAtrikonI gADI rasto bhUlI gaI. aMdhArI rAtamAM kAMI dekhAtuM na hatuM. dareka yAtriko bhayabhIta hatA, tyAre eka sapheda ghoDesavAra sAme AvI Ubho rahyo. " zuM zivapura javuM che? mArI pAchaLa cAlyA Avo...." ghoDesavAra AgaLa.. yAtrikonI gADI pAchaLa juo A sAme zivapura. yAtrikoe joyuM, na ghoDo ke naM asavAra ! padayAtrA saMghano avasara. koIke kahyuM - ahIMyAM zuM camatkAra? tyAre saMghapatinA hAthamAM raheluM zrIphaLa ApoApa vadherAyuM. tenA sapheda jaLathI dareka prabhAvita. pUnama tathA amAvasyAnI rAtrie ahIMyAM saMgItanA svara, nRtyanA dhvani tathA maMtroccArano gaMbhIra nAda paNa sAMbhaLavA maLe che. rAtanA 11 thI 1 nI vacce zuddha banIne dhyAna karanAra sAdhakane dAdAnA alabhya darzananI anubhUti paNa thaI jAya che. parvAdhirAja zrI paryuSaNa mahAparvano prathama zubha divasa..dhArmika anuSThAno sAthe divasa pUro thayo. saMdhyAnAM saptaraMgI kiraNo khIlyAM.... khovAyAM.. rAtanA nava vAgyAno samaya hato. te samaye ame dareke joyuM - dakSiNa dizAnA AsamAnanI tarapha eka alaukika divya jyoti dharatI tarapha jhUkatI jaI rahI che. darekanI AMkho tathA zvAsa sthira vizvAsa bekarAra. bAbAnA sthAnamAM jyotie praveza karyo. vagarateze jyoti jalatI rahI. pUjyazrI paNa sthAna upara pahoMcyA. A Azcaryajanaka ghaTanAne joIne darekanA Azcaryano koI pAra na rahyo. ane vadhu Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 tapAgacchAdhiSThAyaka Azcarya tyAre thayuM ke jyAre eka sapheda nAgadevatAe AvIne te sthAna upara Asana jamAvyuM. A romAMcaka dazya chaeka kalAka cAlatuM rahyuM. jeNe paNa joyuM teNe potAne bhAgyazALI mAnyuM. vahelI savAranA khuzanumA vAtAvaraNamAM eka mArutie AMgaNAmAM praveza karyo. bAbAnAM darzana karI munImajIne kahyuM, mAre 108 zrIphaLa vaDe bAbAnuM pUjana karavuM che. sAdhanasAmagrI mArI pAse che. kema bhAI! mahApUjananuM koI kAraNa? mArutinA mAlike kahyuM - thoDA samaya pahelAM huM ghaNI muzkelI sAthe ahIM Avyo hato. cAreya taraphathI ciMtAoe huM gherAI gayo hato, paraMtu bAbAnA AzIrvAdathI ghaNA ja TUMkA samayamAM huM saMpUrNapaNe saMtoSa pAmyo chuM - je ahIMno alaukika prabhAva che. eka zubha divase pUjyazrInI zubha nizrAmAM zrI mANibhadra mahApUjana cAlI rahyuM hatuM. pUjyazrI maMtroccAra karI rahyA hatA. acAnaka avAja dhImo thavA lAgyo, caherA upara eka anokhI AbhA nIkharatI gaI, AMkho baMdha thaI gaI. be miniTa pachI punaH pUrvavat sthiti banI gaI. bhaktoe prazna karyo ke " Apane acAnaka zuM thaI gayuM hatuM gurudeva ?" gurudeve hasatA mukhe jaNAvyuM ke " Aje to mANibhadravIranI anupama jhalaka jovA maLI, sAthe ja bhaviSyamAM ahIM nirmANa thanAra jinAlayanI tasavIra paNa jovA maLI." A prasaMga pachI thoDA divasa bAda upAzrayamAM pUjyazrI ane temanA bhaktagaNo carcAmAM beThA hatA. tyAre mauna.... pUrNa ekAgratA. be ja paLomAM punaH yathAvat sthiti. savAlanuM samAdhAna karavA pUjyazrIe kahyuM " dAdAnA mULa svarUpanA darzananI Aje anubhUti thaI." Adivya sAdhanAsthaLa para saMvata 205ravaizAkha suda 7 guruvAra tA.25 eprila 199hnA roja mahAmahotsava pUrvaka bhavya pratiSThA saMpanna thaI che. zrI mANibhadravIranI pratiSThA bAda pUjya paMnyAsapravara zrI vIraratnavijayajI ma.sA.nA Adeza anusAra rathAkAra zrI tribhuvanabhAnuM prAsAdanuM nirmANakArya prAraMbha thayuM che. koNArkanA sUryamaMdiranI jema A prAsAda paNa potAnI AgavI bhAratIya saMskRtinI, sabhyatA, zilpasthApatyane sarjanarUpa Apaze. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva zrI mANibhadravIradeva siddhapITha pAvAgaDha tIrtha : [paricaya ane mahimA 501 - muni navInacaMdravijayajI ma. sA. pU. munizrI navInacaMdravijaya mahArAjazrIe pAvAgaDhanI taLeTImAM Avela mANibhadra indradevanI zaktipIThanA pAyAthI laIne zikhara sudhInI ghaTanAnI yAdo atre kaMDArI che. .sAthe sAdhakane layabaddha gAI zakAya tevuM stotra paNa Apela che. gacchAdhipati A. zrI vijayaindradintasUrIzvarajI mahArAjA dvArA karAyela sAdhanAnuM saMkSipta darzana paNa A lekhamAM karAvyuM che. saMpAdaka je sthaLanA darzana mAtrathI AtmAne parama zAMtino anubhava thato hoya, je sthaLa para besavAthI mananI badhI ciMtA ane vyagratA dUra thatI hoya, je sthaLanI yAtrA karavAthI jIvana dhanya ane saphaLa thatuM hoya, je sthaLa para ArAdhanA ane sAdhanA karavAthI tenuM zIghra phaLa maLatuM hoya, je jagyA para AvIne je icchAo ane manoratha karavAmAM Ave te pUrNa thatAM hoya,ane je sthaLa para UbhA rahIne prArthanA karavAmAM Ave to te prArthanA kadApi niSphaLa nA jatI hoya - taMtravijJAnanA kathana mujaba evuM kalpavRkSatulya camatkArika sthaLa sidghapITha kahevAya che. AvuM eka mahimAvaMtuM zrImANibhadra vIra devanuM siddhapITha sthaLa che - pAvAgaDha tIrtha. A siddhapIThanA sthApaka che paramAra kSatriyodvAraka pU. AcAryazrI vijayaindradinnasUrIzvarajI mahArAja. pU. AcArya zrImad vijayaindradinnasUrIzvarajI ma.nA sahAyaka iSTadeva zrI mANibhadra vIra che. teoe zrIvIranA jApa karIne sADA bAra hajAra Ahuti apAvI. zrAvaNa suda ekAdazI ane somavArano te pavitra divasa hato. zrImANibhadravIradeva madhyarAtrie potAnA mULa svarUpe Ahuti kuMDamAM pragaTa thayA. AcAryazrIe teonI A svarUpanI mUrti nirmita karAvIne pAvAgaDha tIrthamAM pratiSThita karavAnI anumati mAMgI ane A sAthe te mUrtimAM divasanA game te samaye potAnA bhavanapatinA AvAsathI pratyakSa AvIne birAjamAna thavAnuM vacana mAgyuM. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgacchAdhiSThAyaka zrI vIre potAnA devalokanA A mULa svarUpanI mUrti pAvAgaDhamAM pratiSThita karavAnI saharSa anumati ApI ane savAre 9-00 thI poNA dasa sudhI 45 miniTa potAnA AvAsathI pratyakSa AvIne mUrti madhye rahevAnuM vacana ApyuM. A daramiyAna je bhakta AvIne paMcopacAra pUjana karaze, stotrapATha ane prArthanA karaze tenuM kArya avazya pUrNa thaze. zilAnyAsa ane pratiSThA bAda A tIrthasthaLa siddhapITha gaNAze. A prakAranI vANI ApIne teo adazya thayA. pAvAgaDhamAM teoe temano vAra somavAra ane tithi suda ekAdazIno svIkAra karyo. 502 pAvAgaDha tIrtha parisaramAM zrIciMtAmaNi pArzvanAtha bhagavAnanA mULa maMdiranI sAme dakSiNAbhimukha zrImANibhadravIradevanuM jodhapurI lAla paththarathI eka svataMtra maMdiranuM nirmANa thayuM jenuM bhUmipUjana ane khanana tA. 13-12-1994nA roja, zilAnyAsa tA. 18-12-1994nA roja ane pratiSThA tA. 10-5-1995nA roja karavAmAM AvI hatI. zilAnyAsa-vidhAna sAthe atre dIpadAna-vidhAna thayela che. A eka gupta vidhAna che, jenuM jJAna ghaNA nyUna tajjJone haze. tAmranA eka pUrNa ane akhaMDa dIpakamAM stotrapAThanA Alekhana bAda ghIthI pUrNa karI dIpaka pragaTa karavAmAM Ave che. tyAra pachI A dIpakanI prANa-pratiSThA karavAmAM Ave che. maMtra ane mudrA karyA bAda A dIpaka devAdhiSTha bane che. dIpakane eka akhaMDa zilAthI DhAMkI devAmAM Ave che. A dIpaka akhaMDa rUpe prajvalita rahe che. dIpakanI sadA vardhamAna akhaMDa jyotanI jema jinazAsananI jyota sadA akhaMDita rUpe jagatamAM prakAza pAtharatI rahI te nimitte A dIpadAna vidhAna thAya che. A saMpUrNa vidhAna kAryadakSa AcArya zrImad vijayajagacaMdrasUrijI mahArAja ane paMDitaratna, yogIrAja muni zrI caMdrodayavijayajI mahArAjanA mArgadarzana ane nirdezanamAM thayuM hatuM. ahIM zrI mANibhadravIradevanI paMcadhAtunI ekatALIsa IMcanI mUrti pratiSThita thayela che. samasta bhAratamAM AvI alaukika mUrti anyatra koI paNa jagyAe nathI. teonA vAhananuM pratIka hAthI che. atre teo hAthInI AgaLa UbhA che. devo kadApi potAno vinaya--viveka cUkatA nathI. jyAre koI zramaNa AcArya teone pratyakSa kare che tyAre teo hAthIthI nIce UtarIne prakaTa thAya che. guru bhagavaMtane maLatAM zrAvaka jema potAnA vAhanathI nIce UtarIne guruno viveka sAcave che ane vaMdana kare che tema sakitadhArI devo potAnA vAhanathI UtarIne pratyakSa thAya che. samakitadhArI deva-devIonI A eka mukhya oLakha hoya che. bAvana vIromAM zrImANibhadravIranuM sthAna ekatALIsamuM che. teo samakitadhArI ane kumAra jAtIya bhavanapati deva che. bAvIsa hajAra devo teonA adhInastha che, eTale bAvIsa hajAra devono temano vizALa parivAra che. temanuM tejas zarIrasauSThava sapramANa ane hRSTapuSTa pracaMDa kSatriyatvane prakaTa kare che. teo atIva sundara che. sAdhaka samakSa dhotI ane khesa-uttarIya vastro paherIne prakaTa thAya che. teo lagabhaga pILA raMganAM vastra dhAraNa kare che; paraMtu kayAreka zveta, lAla, lIlAM ne gulAbI vastra paNa pahere che. teo mojaDI ane kayAreka khaDAu pahere che. jyAre Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 503 sAdhaka sAdhuo samakSa prakaTa thAya che tyAre khullA page hoya che. teo jamInathI adhdhara UbhA rahe che ane kayAreya teonAM netrapalaka paDato nathI. teonI be bhujAo che. eka hAtha varada mudrAmAM che ane bIjA hAthamAM nAgendra che. teo kayAreka potAnI cAra bhujAo paNa batAve che. teonA zarIrano raMga tapta svarNa-kAMtitulya che. teonA vAhananuM pratIka zveta airAvata che. A airAvatanI sAta sUDha che ane pratyeka sUMDhamAM kamaLapuSpa che. pratyeka deva ane devIonA gupta maMtra-bIjAkSaro hoya che, je bIjAkSaronA jApa dvArA teonuM AkarSaNa thAya che. zrImANibhadravIranA paNa maMtra-bIjAkSaro che je teonI sAdhanAnI maMtradIkSA vakhate sAdhakane apAya che. zrIvIranI maMtradIkSAnI vidhi traNa kalAkanI che. teonA maMtromAM agnitattvanuM Adhikya che je sAdhakanA manane ugra kare che. maMtranA bIjAkSaronI jema pratyeka deva-devIonI mudrA paNa judI-judI hoya che. zrIvIranI mudrA paNa bhinna che je maMtradIkSA samaye guru sAdhakane mudrAdAna kare che. maMtra ane mudrAnI aciMtya zaktinA prabhAve zrIvIranuM sAdhaka samakSa prAgaTaya thAya che. zrImaNibhadravIra devanI sAdhanAnAM aneka gupta rahasyo che je jijJAsu sAdhake guruthI prApta karI levAM joIe. pachI ja teonI sAdhanAno prAraMbha karavo joIe. atre eka agatyanI vAta noMdhavI jarUrI jaNAtAM noMdhI che. ghaNA mANaso potAnA zarIramAM zrImANibhadravIra AvavAno abhinaya-nATaka karIne dhUNe che, lokone AzIrvAda Ape che ane pUchelA praznonA javAbo Ape che. ajJAnI loko evA mANasane sAkSAt zrImaNibhadravIradeva samajIne tenA AzIrvAda le che. jyAre satya hakIkata e che ke zrImANibhadravIradeva kadApi koInA zarIramAM praveza karatA nathI. devonuM zarIra tejasu hoya che. temAM eTaluM badhuM teja ane agnitattva hoya che ke e zarIra jo koIne sparza paNa kare to takSaNa baLIne bhasma thaI jAya che. zrImANibhadravIra deva jevA mahAna aciMtya zaktizALI devendra jeo bAvIsa devonA surendra che, jemanuM dedIpyamAna svarUpa khUbaja pracaMDa hoya che; jeo devalokanI anaMta zakti ane RddhinA svAmI che; jeo mati, zruta ane avadhijJAnanA dhAraka che evA mahardhika deva malamUtranA piMDa jevA sAMsArika pArthiva vAsanAnA pUtaLA, zArIrika mela-parasevAthI gaMdhAtA mAnava zarIramAM potAnuM divya svarUpa choDIne Ave kharA? A vAta eka sAmAnya mANasa paNa samajI zake tevI che. maMtra ane mudrA athavA keTalIka saMkhyAmAM ucca svare stotrapATha karavA sivAya zrIvIra potAnA devalokanA AvAsathI AvatA nathI. teonuM Agamana mUrti madhye athavA chabI madhye thAya che. maMtrazAstranA vidhAna mujaba amuka lAkha jApa, Ahuti ane vArtAlApa karI zakavAnuM varadAna prApta thayA bAda teo sAthe vArtAlApa karI zakAya che. paraMtu A atyaMta zramasAdhya sAdhanA che. ghaNAM varSonI sAdhanAnA aMte AvI siddhi prApta karI zakAya che. atre pAvAgaDha tIrthamAM pratiSThita zrI mANibhadravIra devanuM maMtragarbhita stotra ApavAmAM AvyuM che, jeno nitya pATha karavAthI aciMtya phaLa maLe che. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 tapAgacchAdhiSThAyaka zrImANibhadravIra stotra OM namAmi mANibhadram vaMde vIram mahAbalIm vipattikAle mAM rakSa, rakSa mAM deva! mANibhadra bhUta preta zAkinI ca rAkSasAda yAMti japAtu kSaya zAkinI DAkinI nazyatu, rakSa mAM deva! mANibhadra vane raNe gRhe grAme, yatravaM sarvatra nAmataH. mANibhadra mAM pazyantu, rakSa mAM deva! mANibhadra H o A krAM ha maMtra rUpe, mahAbalI rakSa sadA ! mAM zaraNaM tava, rakSa mAM deva! mANibhadra II duSTAnuM staMbhaya staMbhaya, zudropadrava zAmyanuM ApattikAle mAM rakSa rakSa mAM deva! mANibhadra . o A I klIM maMtra rUpe, nityaM dhyAyanti yoginaH. yAtti durjanA buddhi ca, rakSa mAM deva! mANibhadra | jinabhakti rataH svAmina, bhadra rakSa mahAvIrA nAmasmaraNa mAtraNa, rakSa mAM deva! mANibhadra | bhArati bhAte mANibhadra 3OMkAraM vaMde mahAbalIM! yuddha mahAvIraM bhadra, rakSa mAM deva! mANibhadra / brAM zrI bhraH maMtra rUpe, tava bhakti prabhAvataH | pratyakSa darzana dehi, rakSa mAM deva! mANibhadra nAma maMtrosi nava siddha kAryasiddhi bhavet bhuvaH pade pade nidhAnAni, rakSa mAM deva! mANibhadra / 3OM hrIM zrIM tridhAzakti, krAM kAmitArtha phalaM pradA klI bIje kAmadevAya, rakSa mAM deva! mANibhadra | varadamudrA dakSiNa kare vAma kare nAga zobhitI dvi bhUjAM saMyuktadeva, rakSa mAM deva! mANibhadra / triloke trilocane ca, kathitA pUrvasUribhiH pAtAlavAsino deva rakSa mAM deva! mANibhadra / dharmArtha kAma mokSacceva, kAmadAtRsukhasaMpadA. mahAbhIti vinAzaya, rakSa mAM deva! mANibhadra / bhadra bhadra mANibhadra indradinasUrIzvarI pratyakSa darzanaMdAtA, rakSa mAM deva! mANibhadra / Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 505 pAvAgaDha sutIrtheSa, sthApita iSTa devatA indradinasUrIzvara, rakSa mAM deva! mANibhadra ! jhAM jhIM jhU jhaH maMtra rUpe tava zarIraM suzobhita saoN saH te tu pratyakSa, rakSa mAM deva! mANibhadra | sukhaDI zrIphalaMdheva, kAmadaM mokSadaM tathA Ardhi vyAdhiM vipatti ca, rakSa mAM deva! mANibhadra / rAjabhaya corabhaya nAsti, na ca sarpaNa syate. sarva maMgalakAraka deva, rakSa mAM deva! mANibhadra | divya stotra ca, trisamaya pade Ida sAdhakottame bhaveta, rakSa mAM deva! mANibhadra , pAvAgaDha tIrthe kRtaM stotra guNAlaMkRtaH aneka saH | trikAle AnaMdIbhUta, rakSa mAM deva! mANibhadra ! jagacaMdra caMdrodayaH sUrIzvara guNAlaMkRtA. vijaya padavI dharA muni, rakSa mAM deva! mANibhadra / sarva maMgala mAMgalya, jaina dharmostu mAMgalya...! . ciMtAmaNi pArzvanAthena, jaina jayati zAsanam . Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 mANibhadrajInAM viziSTa prabhAvaka sthAno tapAgacchAdhiSThAyaka - DaoN. kavinabhAI zAha kalA ane saMskRtino suMdara samanvaya atre abhyAsarUpe prApta thAya che. prAcIna tema ja arvAcIna kALanAM vividha sthaLonAM derAsaronA parisaramAM ke sAdhu-bhagavaMtonA upAzrayomAM yakSarAja zrI mANibhadrajInI mUrtio jovA maLe che. vibhinna svarUpo ane AkRtinI samaja sAthe itihAsa--saMdarbha A lekhane abhyAsamaya banAve che. koI koI sthaLe A jAgRta zAsanarakSaka devanA prabhAvano mahimA paNa varNavAyo che. dAdAnA svarUpadarzanathI mAMDIne tenI pUjA bhaktithI khyAta banelA prabhAvaka sthAnono paricaya paNa karAvyo che. koI koI sthaLanA dAdAnA khyAta banelA dAdAnA ananya sAdhakonI paNa mAhitI prApta thAya che. saMkalana karanAra DaoN. kavinabhAI zAha itihAsa ane sAhityAdinA marmajJa che. jainadharmanA vividha viSayo uparanuM UMDuM jJAna dharAve che. dhArmika vidhi-vidhAnomAM paNa eTalA ja zraddhAsaMpanna che. - saMpAdaka jaina samAjamAM mANibhadravIranI upAsanA anya adhiSThAyako--zAsanadevo samAna balke tethI adhika pramANamAM thaI rahI che tyAre emanI keTalIka vizeSatAono vicAra karatAM mahattvanI vigato nIce mujaba che H mANibhadravIranAM mULabhUta traNa tIrthasthAno che. (1) mALavAmAM AvelI ujjaina nagarI e mANekazAha (pachInA bhave banyA mANibhadra)nI janmabhUmi che. tyAM bAvana vIronI rahevAsabhUmi che. A sthAna pAse vaDanuM ghaTAdAra vRkSa che. ahIM mANibhadranA mastakanI pUjA thAya che. te dRSTie uparokta nagarI mANibhadranI pUjAmAM vizeSa noMdhapAtra ne pavitra manAya che. (2) jyAM teo vIragatine pAmyA 'magaravADA' gAma. A sthAnamAM emanAM caraNonI pUjA thAya che. (3) uttara gujarAtamAM vijApura pAse 'AgaloDa' gAmamAM vaDa nIce emanuM sthAna che. vikrama saMvata 1733mAM mahA suda pAMcamanA roja zrI zAMtisomasUri nAmanA jainAcAryae 121 upavAsa Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 507 karIne mANibhadravIrano sAkSAtkAra karyo hato. A devanA sUcana anusAra tyAM emanA dhaDanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. AthI AgaloDamAM mANibhadrajInA dhaDanI pUjA thAya che. A sthAna para mANibhadravIranuM maMdira paNa nirmANa thayeluM che. vijApuramAM paNa mANibhadranuM sthAna che te paNa uparokta traNanI mAphaka camatkAravALuM manAya uttara gujarAtamAM kaMboI tIrthe relavenI najIka, jaMgalamAM, goriyA vIranuM sthAna che. ema kahevAya che ke te mANibhadravIranuM pUjanIya sthAna che. kavi zrI dIpavijayajIe mANibhadranA chaMdanI racanA karI che, temAM " goriyA vIra" zabdaprayoga thayo che. - jyAre relave lAIna nAkhavAmAM AvI ane enjina tyAMthI pasAra thatuM hatuM tyAre A sthAna pAse aTakI gayuM. ghaNA prayatno karavA chatAM eMjina AgaLa na cAlyuM tyAre DrAIvare A sthAna para jaIne namaskAra ryA pachI TreIna AgaLa cAlI. tyArapachI relave taraphathI A sthAnane vyavasthita karavAmAM AvyuM. amadAvAdanA zeTha lAlabhAI umedarAma laTTAe kaMboI tIrthamAM manamohana pArzvanAtha jinAlayano jIrNoddhAra karAvyo tyAre mANibhadranA sthAnano paNa jIrNoddhAra karAvyo hato. kaMboI tIrtha tarIke vikhyAta che. saurASTranA vaDhavANa zaheramAM yati zrI lAlacaMdajI upAzraya che. tyAM A yatie mANibhadranI upAsanA karI hatI te sthAna mANibhadranI pUjA bhakti tarIke jANItuM thayuM che. yatizrIne mANibhadranI kRpA prApta thaI hatI. ethI janasamAjamAM A sthAna pUjanIya banyuM che. A upAzrayane " lIMbaDAvALo upAzraya" kahevAya che. eka vakhata rAjAe upAzrayamAMthI lIMbaDo kaDhAvI nAkhavA mATe yojanA karI. yatizrIne A vAtanI jANa thaI. yatizrIe te sthAna para DIthI lIMbaDo DhAMkI dIdho ane mANibhadranI upAsanA karI. bIje divase te sthAne vAMkocUko lIMbaDo Ubho hato. A Azcarya joIne amaladAre lIMbaDo dUra karavAno vicAra mAMDI vALyo. tyArathI " lIMbaDAvALo upAzraya" jANIto thayo che. amadAvAdamAM vijayAnaMdasUra gacchanA upAzrayamAM mANibhadravIranuM sthAna mahAna camatkAravALuM gaNAtuM hatuM. ghaNI moTI saMkhyAmAM loko tenI upAsanA karatA hatA ane camatkArano anubhava thayo hato. vahIvaTakartAoe anya devonI tyAM sthApanA karI pachI mANibhadrano prabhAva-mahimA ghaTI gayo che. mahArASTramAM pAbala mukAme birAjamAna mANibhadrajInA camatkAro khUba ja khyAtanAma banyA che. jayapuranA ghATamAM guNI nIce muhatAnA bhagavAna padmaprabhusvAmInA jinAlayamAM mANibhadranuM sthAna che. pUnA zahemAM paNa mANibhadrajInAM aneka sthAno hovAnI mAhitI maLe che. ajamera zaheranI lAkhana koTaDImAM tapAgacchanA upAzrayanA pAchaLanA bhAgamAM eka koTaDImAM mANibhadranuM sthAna che te Aje paNa camatkArika manAya che. Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 moTA pozInA (IDara pAse) neminAtha jinAlayamAM mANibhadra vIranuM prabhAvaka sthAna che. viramagAma pAse udharoja paNa eka ja prabhAvaka sthAna gaNAya che. tapAgacchAdhiSThAyaka zaMkhezvara tIrtha pAse vIra vanarAjanI janmabhUmi vaNodanA jinAlayamAM mANibhadravIranuM sthAna che. A sthAna paNa camatkArika che. ahIM anya deva-devIone sthAna ApavAmAM Ave to te tyAM rahI zakatAM nathI, teno nAza thaI jAya che ema kahevAya che. amadAvAda pAse bArejAmAM zrI vijayarAjasUri pratiSThita mANibhadra vIranuM sthAna che. taduparAMta have to lagabhaga pratyeka gAmamAM jinAlayanuM nirmANa ke jIrNoddhAra thAya eTale mANibhadravIranI sthApanA karavAmAM Ave che. mANibhadrajInuM svarUpa darzana "huM indradeva thayo chuM. mAro zyAma varNa che. ajamukha (sudila) manohara priyadarzana mano--mAna sahita hAtha, paga, nAka, nakha, jIbha ane hoTha lAla raMganA che, ane tejasvI muguTa meM dharyo che. jAtajAtanA alaMkAro meM paheryA che. rAyaNavRkSanI zAkhA maMdiranA AkAranI mukha upara dhAraNa karI che. te upara siddhAcalanA maMdiranI derI che ane temAM AdIzvara bhagavAnanuM cihna che jethI mArI AMkhanI sthira daSTi zrI AdIzvara bhagavAnanI upara rahe che. cha bhujAo che. trizUla, DamarU, mudgala, aMkuza ane nAga dhAraNa karyAM che. airAvata hAthI mAruM vAhana che. huM cosaTha jogaNI ane bAvana vIrono adhipati banyo. vIsa hajAra mArA sAmAnika devatAo che." (ANaMdavimalasUrine pratyakSa thayelA mANibhadravIranA AdhAre varNana.) nigamamata prabhAvaka paM. siddhAMtasAgara gaNi lakhe che ke, tIrthaMkaronA janmotsavamAM 4 indro Ave che temAM yakSa jAtinA devonA be indra mANibhadravIra ane pUrNabhadravIra Ave che. mANibhadravIra e cosaTha indromAMthI vyaMtara jAtinA eka indra che. tenA ATha prakAra che. kinnara, kiMpuruSa, mahoraga, gaMdharva, yakSa, rAkSasa, bhUta ane pizAca. A devo keTalAMka kSetronuM rakSaNa karavA rahe che eTale kSetrapAla kahevAya che. prAcIna tIrtha AMtarolImAM Avela camatkArika zrI mANibhadrajInuM sthAnaka gujarAtanAM prAcIna tIrthomAMnuM kheDA jillAmAM AveluM A eka camatkArika tIrtha kapaDavaMjathI 8, naDiyAdathI 40, amadAvAdathI 60 ki.mI.nA aMtare Avela che. amadAvAdathI oDhava, kaThalAla kapaDavaMja roDa upara dAsalavADA sTenDe UtarI tyAMthI 2 ki.mI.nA aMtare AMtarolI rikSA, basa mAraphate jaI zakAya che. jainonAM 4 ghara che. AMtarolI gAmanI madhyamAM TekarIvALA mahollAmAM UMcuM zikharabaMdhI-meDAbaMdhI ArasanI Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 509 bAMdhaNIvALuM ane khUba moTuM hoI jinAlaya bhavya lAge che. derAsaranI bAjumAM mahAcamatkArika zrI mANibhadravIra dAdAnuM prabhAvika sthAnaka AveluM che te paNa purANuM hovAno ullekha che. teonI camatkArika zaktiono ghaNAne anubhava thayAnuM carcAya che. teonA darzane ItarakomanI vyaktio paNa Ave che. Aso sudi panA roja zrI mANibhadravIra dAdAnuM havana-pUjana thAya che te prasaMga paNa bhavya rIte UjavAya che. A tIrtha sAta hajAra corasa phUTa eriyAmAM patharAyeluM che. rAjakoTamAM mAMDavI zerI jaina derAsara pAse upAzrayamAM peDhInI sAme bhoMyataLiye atyaMta prabhAvika ane camatkArI zrI mANibhadravIra birAjamAna che. e ja rIte rAjakoTanA maNiyAranA derAsaramAM paNa mANibhadravIra che ane jAganAtha plaoNTa derAsarajImAM mULanAyaka mahAvIrasvAmI bhagavAna che tyAM paNa mANibhadravIranI derI che. bhAvanagaramAM paNa zaheranA moTA derAsare tathA kRSNanagara, kresanTa ane zAstrInagaramAM paNa mANibhadravIra birAjamAna che. traNaso varSa purANI pratimA H miyAgAma (tA. karajaNa, ji. vaDodarA)nA upAzrayamAM mANibhadrajInI prAcIna pratimA birAjamAna che. sadara pratimA lagabhaga 300 varSa AsapAsa purANI che. A pratimA yatioe bharAvI pratiSThita karAvelI hoya tevuM jANavA maLe che. pratimA lAkha ane bIjAM dravyomAMthI banAvelI hoya e pramANe jaNAya che. pratimAjI je jagyAe pratiSThita karelAM hatAM te jagyA ghaNI jUnI purANI thaI gayela hovAthI te jagyAno traNa varSa pahelAM jIrNoddhAra karavAmAM Avela che. lesTara jaina maMdiramAM camatkAra : oNksapharDa sTrITa, lesTaramAM Avela jaina maMdiramAM zrI mANibhadravIra dAdAnI pUjA daramyAna camatkAra' thayo hato. eka hajAra jeTalA bhaktonI hAjarImAM pUjA thaI hatI tyAre mANibhadravIra dAdAnI eka phUTa UMcI saMgemaramaranI mUrti ane tenA paranuM zirachatra DolavA lAgyAM hatAM. lagabhaga be kalAka sudhI A camatkAra jovA maLyo hato. eziyA DeIlInA 25mI jAnyuArI 1995nA aMkamAM A samAcAra pragaTa thayela che. madhyapradezamAM Indora-devAsa pAse zivapuramAM zrImANibhadra dAdAnuM eka vizAla kendradhAma banI rahyuM che. svayaM prakAzita A camatkArika sthAne hajAro yAtriko AvatA-jatA rahyA che pUjya paMnyAsazrI vIraratnavijayajI mahArAjazrIe A kSetrane sAdhanAkSetra banAvyuM che. dakSiNa gujarAtamAM surata nagarImAM rAMdera gAmamAM paNa mANibhadrajInuM eka bhAre camatkArika sthAna gaNAya che. uttara gujarAtanA mahesANA jillAmAM pavitra tAraMgAjI tIrthanI sAMnidhyamAM jainonI jAhojalAlIthI jhagamagatuM vaDanagara aitihAsika ane dharmaparAyaNa nagara gaNAya che, jyAM pUrve zatruMjaya mahAgirirAjanI taLeTI hatI ema kahevAya che. A vaDanagaramAM bAvana jinAlayavALA hAthIvALA derAsaramAM khUba ja prAcIna tathA camatkArika (kASTha) lAkaDAmAMthI kaMDArAyelI Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 tapAgacchAdhiSThAyaka mANibhadradAdAnI pratimA khUba ja prabhAvika jaNAya che. dakSiNa mahArASTranA zatruMjaya tIrthanA hulAmaNA nAmathI suprasiddha kuMbhojagiri tIrthano mahimA paNa nyAro che. savAso varSa pahelAMnuM jagavallabha pArzvanAtha bhagavAnanuM prAcIna jinAlaya - A tIrthanI taLeTImAM birAjamAna mANibhadrajInI pratiSThA pAMca varSa pahelAM ja thaI; jyAre A kuMbhojagiri DuMgara uparanA mANibhadrajI 130 varSa prAcIna che, atyaMta mahimAvaMta che, jeno camatkAra aneka bhAvikoe anubhavyo che. pUnAthI lagAvIne madrAsa sudhImAM A eka mAtra 130 varSa prAcIna tIrtha che. mahArASTranAM aneka sthaLo jevAM ke kolhApura, sAMgalI, IcalakaraMjI, vITA Adi sthaLoe mANibhadrajInI mUrtio birAjamAna che. karNATakamAM belagAMva nagare mAravADI sthApita jaina zvetAMbara saMgha saMcAlita jinAlayamAM 150 varSa prAcIna mahAcamatkArika zrI mANibhadrajIe anokho prabhAva Ubho karyo che. mahArASTramAM 44 staMbhothI yukta navajIrNoddhArita ane navapratiSThita saMbhavanAtha bhagavAnanuM traNa zikharovALuM gaganacuMbI jinamaMdira AkhAya mahArASTramAM alaukika gaNAya che. A maMdiramAM birAjamAna mANibhadrajInI pratiSThA be varSa pUrve ja thaI che. saurASTramAM jUnAgaDha jillAmAM moTI mAraDa gAmanA mANibhadrajI paNa khUba ja prabhAvika mahArASTranA mIrajamAM sumatinAthanuM jinamaMdira devavimAna tulya-saMpUrNa pASANanuM be varSa pahelAM pratiSThA karavAmAM AvI. atre birAjamAna mANibhadrajI khUba ja prabhAvika che. rAjasthAnamAM sAMcora nagaranA mahAvIrasvAmI derAsaramAM paNa mANibhadrajI 400 varSa pahelAMnA prAcIna che. madhyapradezamAM ratalAma - motIbApajI jaina zve. mU. maMdiramAM birAjamAna mahAprabhAvaka zrI mANibhadrajIno prabhAva paNa anero jaNAvAya che. ratalAma zaheranA madhyabhAgamAM gaganacuMbI zikharathI alaMkRta paramAtmA zrI mallinAtha bhagavAnanuM eka bhavya maMdira che. te motIbApajI jAtinuM hovAthI te nAmathI khyAta che. A maMdiranA nirmAtA ane tenA mAlika yatizrI motIbApajI hatA. varSo sudhI temanI mAlikInuM ja rahyuM. teo A maMdiranI khUba ja saMbhALa rAkhatA hatA - A maMdiranA bahAranA bhAgamAM zrI mANibhadradAdAnI sthApanA thayelI che, je khUba ja camatkArI ane prabhAvaka gaNAya che. zrI motIbApajIne dAdAnA parama upAsaka hatA. temanI zreSTha ArAdhanAthI A sthaLa prabhAvazALI banyuM. motIbApajIne to jANe sAkSAtkAra thayo - temanA kALadharma bAda paNa janasamudAya temanA prati eTalo ja zraddhAvAna rahyo ke darzanArthIonAM dareka kAryo dAdAnA prabhAvathI pUrNa thatAM rahyAM. zraddhAbhaktinI Aje paNa e ja paraMparA cAlu ja che. vAMchitapUraka evA mANibhadradAdAnI Aje paNa ghaNA loko zraddhAthI pUjA Adi karI rahyAM che. ratalAma zaheramAM A Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 511. maMdira mukhya gaNAya che. dAdAnA prabhAvathI A maMdirano mahimA vizeSa rahyo che. tenI jAhojalAlI paNa khUba ja che. ratalAma zaheranI zobhA eTale ja motIbApajInuM maMdira. pragaTa prabhAvI bIbaDoda tIrthamaMDana zrI mANibhadrajI ratalAmathI pAMca kilomITara dUra viMdhyAcala parvatanI zreNiomAM zobhita zrI AdIzvara bhagavAnanuM eka aneruM tIrthadhAma che. munisuvratasvAmI ane anya pratimAo zobhita che. A tIrthamAM birAjamAna mANibhadrajInI prAcInatA ane prabhAvakatA khyAtanAma che. aneka vakhata aneka camatkAro dvArA dAdAe paraco Apyo che. A tIrthanA jIrNoddhAramAM paisA kyAMthI AvI rahyA che, te ja jANI zakAtuM nathI. lAkho rUpiyAno kharca thaI rahyo che. sAdhu-sAdhvIone svapnamAM darzana ApI yAtrA karavAno saMketa Ape che, to kyAreka vihAramAM paNa koI avanavuM rUpa laIne sAthe cAlatA hovAnuM paNa kahevAya che. dara ravivAre mahAAratImAM moTA mahotsava jevuM bhAse che. vizeSa mAhitI mATe zrI kezariyAnAtha tIrtha vyavasthApaka kamiTI - bIbaDoda (ji. ratalAma) 457001 saranAme patravyavahAra karavo. |F F F F F prabhAvaka sthAno aMgenI vizeSa mAhitI saMkalanaH pU. munizrI prazAMtavallabhavijayajI ma." kuMbhojagiri tIrtha - A tIrthanA mULanAyaka zrI jagavallabha pArzvanAtha che. A tIrthanuM jinAlaya 130 varSa prAcIna che. 125 varSanI ujavaNI bhavyAtibhavya rIte hajAro bhAvikagaNanI upasthiti vacce thaI hatI. taLeTImAM birAjamAna zrI mANibhadrajInI pratiSThA pAMca varSa pahelAM thaI che. girirAja upara zrI mANibhadrajI 130 varSa prAcIna che. atyaMta mahimAvaMta che, jeno camatkAra aneka bhAvikoe anubhavyo che. pUnAthI cheka madrAsa sudhImAM A eka mAtra 130 varSa prAcIna tIrtha che, je dakSiNa mahArASTranA zatruMjaya tIrthanA hulAmaNA nAmathI suprasiddha che. dara varSe kArataka suda 15no meLo bharAya che. AjubAjunAM gAmo kolhApura, sAMgalI, icalakaraMjI, karADa, Adi aneka nagarothI vizALa bhAvika bhAI-baheno atre padhAre che. atre bhojanazALA phI cAle che. dharmazALAnI paNa uttama vyavasthA che. anukaMpA arthe haoNspiTala AdinI paNa viziSTa suvidhAo che. mIraja:- atre sumatinAtha bhagavAnanuM jinamaMdira che. devavimAna tulya saMpUrNa pASANanA AjinamaMdiranI be varSa pUrve zAsanaprabhAvanA pUrvaka pratiSThA karavAmAM AvI che. mIraja Arogya Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 tapAgacchAdhiSThAyaka dhAma tarIke jANItuM che. ahIMnI havA dardIo mATe anukULa hovAthI ahIMyAM haoNspiTalonI hAramALA che. atre jainone rokANa karavA daherAsaranI pAchaLa suMdara atithigRhanI vyavasthA atrenA zrIsaMgha taraphathI karavAmAM AvelI che. A tIrthakSetramAM paNa zrI mANibhadrajInI prabhAvakatA paNa khUba ja jaNAya che. karADaH- 44 staMbhothI yukta navajIrNoddhArita ane navapratiSThita (nUtana) zrI saMbhavanAtha bhagavAnuM traNa zikharoyukta gaganacuMbI jinamaMdira sArAye mahArASTra rAjyamAM alaukika che. ahIM paNa zrI mANibhadrajInuM maMdira AveluM che, jenI be varSa pUrve pratiSThA karavAmAM AvelI che. ahIM paNa zrI mANibhadrajInI prabhAvakatA jaNAya che. pUnA-goDIjI pArzvanAtha :- pezavA sarakAra dvArA ra50 varSa pahelAM jinAlaya mATe vetAla peThamAM (vartamAnamAM guruvAra peTha) bhUmi prApta thatAM pUnA nagaramAM prathamavAra jinAlayanuM nirmANa thayela. A rIte pUnA zaheramAM sarvaprathama zrI goDIjI dAdAnA jinAlayanuM nirmANa thayuM. saMvata 2047 dvi. vaizAkha suda 11nA navIna jIrNoddhArita bhavya jinAlayamAM tenI punaH pratiSThA karavAmAM AvI. A tIrthamAM paNa mANibhadra yakSarAjanI prabhAvakatA khUba ja jovAmAM Ave che. tAsagAMva :- ahIMyAM 100 varSa prAcIna mANibhadravIrajInuM maMdira Avela che, jenI prabhAvakatA Aje paNa jANItI che. zAhapura (ji.thANA) - atre zrI mANibhadravIranuM maMdira AveluM che, jenI prabhAvakatA ghaNI ja che. bArAmatI (mahArASTra) - A tIrthakSetramAM paNa mANibhadra yakSarAjanI prabhAvakatA khUba ja jaNAya che. F F G H vaMthalI (soraTha) :- A eka prAcIna tIrtha che. atrenA derAsaramAM mULanAyaka bhagavAna zrI zItalanAtha che. ekadama camatkArika 64 IcanA che. sUrajakuMDanI bAjumAM kUvo khodatAM nIkaLatAM saM. 1971mAM pratiSThA karavAmAM AvI che. bIjA derAsaramAM mULanAyaka padmaprabhujI che. sAthe caMdraprabhujI paNa che. banne pratimAjI atrenA killAnI rAMga khodatAM nIkaLyAM che. banne sAthe jIvatA nAga-nAgaNI nIkaLela ke je pUjA karatI vakhate vinaMtI karatAM adazya thaI jatAM. A rIte cha mAsa sudhI cAlela. jinAlaya 150 varSa prAcIna che. rAtre kayAreka bhAvanA tathA nATAraMbha saMbhaLAya che. sthApanA saMvata 1913mAM thayela che. atre birAjatA zrI mANibhadradeva ghaNA ja camatkArika che. bIjA mANibhadra deva ane atrenA mANibhadra devanI mUrtimAM ghaNo ja taphAvata che. atrenA mANibhadradeva sanmukha che. ghaNA ja camatkArika che. avAranavAra ghaNAne paracA maLyA che. ghaNAne mAnatAo phaLI che. sukhaDI dharAI che. ghaNA munibhagavaMtone devano bhAsa paNa thayela che. jUnAgaDhathI 15 ki.mI.nA aMtare A tIrtha AveluM che. dharmazALA tathA bhojanazALAnI suMdara sagavaDa paNa che. [ mAhitI prApta H zrI vaMthaLI (soraTha) che. mU. tapagaccha jaina saMgha ] Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 5] 3 'mANibhadrajInuM aprasiddha-atiprabhAvaka sthAna pa. pU. A. zrI hemacaMdrasAgarasUrijI mahArAjanA ziSya pU. munizrI nayacaMdrasAgarajI mANibhadrajI eTale..... tapAgacchanA adhiSThAyaka deva! potAnA prabhAvaka aizvarya tathA.. zAsanasevA-rakSaNanI niSThAnA kAraNe aneka jagyAe teone sthAna maLyuM che ! mukhyatve tenA. magaravADA AgaloDa ane ujjaina-A traNa sthAna prasidra che. A uparAMta prAcIna jinamaMdira tathA upAzrayomAM teonuM sthAna sthApita thayeluM dekhAya che. mANibhadra-mANabhadra ke mANekacaMdanA nAmathI aneka jagyAe prAcInakALathI ra na meLavI sAdhako-upAsako-bhaktone sahAyaka bane che. AvuM ja eka prAcIna chatAM aprasiddha mANibhadrajInuM sthAna goraiyA vIra ke goraDiyA vIra tarIke jaMgala jevA pradezamAM che, je sthAnanI mulAkAta lekhake svayaM lIdhI che. vRddha puruSonA mukhethI vAto sAMbhaLelI che tathA prAcIna graMthonA AdhAro paNa meLavyA che. lekhakanI A svAbhAvika saMzodhanavRtti Aje ApaNane mANibhadrajInuM ati prAcIna chatAM aprasiddha dhAmanuM zabdadarzana karAve che. cAlo, ApaNe jaIe.. e jAgratatIrthanI zabda yAtrA e..... - saMpAdaka cANasmA (u.gu.)nI najIkamAM 9 ki.mI.) kaMboI tIrtha AveluM che. A grAmamAM praveza karyA pUrve relve pATA pAse roDathI thoDe dUra khetaromAM ekalI aTulI eka derI-maMdira, roDathI pasAra thatA dareka vyaktinI najare caDe che. gAmaDAnA lokone pUchatAM keTalAMka ' goraDiyA vIranuM maMdira to keTalAka gayA vIranuM maMdira' tarIke paricaya Ape che. goraDiyA bolo ke gaurayA bolo.. apabhraMza bane eka ja nAma che. AjubAjunA grAmya vistAranA bhAvikonI bhIDane bhAMganAra A vIra che. game tevI musIbata, Aphata.. asAdhya roga hoya to vIra pAse Ave. ane mAnatA mAne TUMka samayamAM badhuM ja thALe paDI jAya. AvI grAmya janonI mAnyatA ane zraddhA che. dIvo kare. sukhaDI caDhAve. zrIphaLa caTa ve. hAtha joDI bhAvapUrvaka vinaMtI kare... toraNa bAMdhe.. mAnatA mAnavAnI A rIta che. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 tapAgacchAdhiSThAyaka jaina zrAvako pAsethI mAhitI jANavA maLI ke AjubAjunAM gAmomAM evI paraMparA ane mAnyatA parApUrvakAlathI cAlI Ave che ke bALaka jyAre mAtAnA udaramAM hoya arthAt strI garbhAvasthAmAM hoya te samaye A devaLane oLaMge, ahIMthI pasAra thAya to bALakanA janma pachI te bALaka ke bALakInA lagna pUrve ahIM AvI zrIphaLa-sukhaDI-dIvo caDAvavo ja paDe. AmAM pramAda, bekALajI ke ajANatAthI bhUla thAya, sukhaDI caDhAvavAnI rahI jAya to turata teno paraco maLe che. pachI teno upAya koI DaoNkaTara vaidya ke bhUvo na ja karI zake. tenuM nivAraNa to mAtra eka ja upAya... parivAra sAthe vIra pAse jaI sukhaDI caDAvI mAphI mAMgavI paDe. Aje paNa jaina-jainetara tyAMthI pasAra thatAM te goraDiyA vIrane bhUlatA nathI. sukhaDI caDAvIne ja AgaLa vadhe che. bhaktonI bhIDane bhAMganAra pragaTa prabhAvI goraDiyA deva.. bIjA koI ja nahIM paraMtu mANibhadrajI che. vRddha puruSo tene mANibhadrajInA sthAna tarIke ja mAne che. prAcIna graMthomAM paNa mANibhadranAM aneka nAmomAM eka nAma goraDiyA vIra tarIke maLe che. tapAgacchIya somazAkhAnA mANibhadranA upAsaka zAMtisomasUrie svaracita mANibhadra chaMdamAM sApha sUtharuM jaNAvela che ke ujjainamAM bAvana vIronuM sthAna che. temAM goraDiyA vIra te ja mANibhadra che. A sUrivare 121 divasa AyaMbila karI mANibhadrajIne pratyakSa karI AgaloDamAM mANibhadranI sthApanA karI. teoe mANibhadrajI, mANabhadra, mANekacaMda, goraDiyA vIra vagere nAmo jaNAvyAM " jaina paraMparAno ItihAsa" tripuTI ma.no graMtha che te paNa A goraiyA vIranuM sthAna te mANibhadrajInuM che, te hakIkatane puSTi Ape che. temAM spaSTa jaNAvela che ke..." kaMboItIrthamAM relve pATA pAse jaMgalamAM goriyA vIranuM sthAna che te mANibhadravIranuM camatkArI sthAna che." te sthAna maMdiramAM goraiyA devano AkAra jotAM ja magaravADAnA mANibhadrajInI smRti karAve che. (juo phoTo A ja graMthamAM phoTo naM. 13 AsapAsa) A badhI hakIkato goraiyA vIranA apara nAma dharAvatA A sthAnane mANibhadrajInuM sthAna che, ema nirvivAdita spaSTa thAya che. jaMgalamAM rahelA mANibhadrajInA AvA prabhAvI sthAna pratye jainonuM dhyAna kendrita na thavAnA kAraNe vartamAna kALamAM AjubAjunA prAdezika grAmyajano tene saMbhALe che. temAM bIjA phoTAo paNa lAgI gayA che; paraMtu pUrvakALamAM kaMboI tIrthanA manamohana pArzvanAtha bhagavaMtanA jinAlayano jIrNoddhAra thayo tyAre te jIrNoddhAra karAvanAra amadAvAdanA zeTha zrI lAlabhAI umedarAya laThThAe A sthAnano paNa jIrNoddhAra karAvelo. jaina tapAgacchIya adhiSThAyakanA maMdira tarIke te jIrNoddhAra thayelo. pUrve paNa jIrNoddhAranI eka camatkArI ghaTanA tyAMnA vRddha puruSonA mukhe sAMbhaLavA maLe che. cANasmA-hArIjanI relve lAIna cAlu thaI tyAranI banelI A satya ghaTanA che. maMdiranI najIkathI ja relve lAIna pasAra thAya che. cANasmAM ke hArIjathI UpaDelI Trena-relagADI A Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva maMdira pAse AvatAM ja acAnaka baMdha thaI jAya. koI breka nahIM.. koI reDa signala nahIM.. eMjinanI mazInarImAM koI khAmI nahIM ke koIne sAkaLa kheMcavAnI vRtti-pravRtti nahIM... chatAM... Ama kema ? satata traNa-traNa divasa Ama banyuM, kalAka-ardho kalAka gADI UbhI rahI.. pachI Apo- Apa cAlu thAya. gADIno nizcita samaya khoravAyo to utAruone bhara jaMgalamAM, garamImAM aTavAvAnuM thayuM. Trena kema aTakI jAya che ? A prazna utAruo tathA relakhAtAnA oNphisaro, DrAIvaro mATe jiTala banI gayo... koI pageruM na maLyuM. chevaTe trIjA divase DrAIvaranuM dhyAna gayuM. gADImAMthI nIce UtarI mANibhadra-goraiyAnA sthAnane namaskAra karyo ane turaMta gADIe gati pakaDI. relve--Trena aTakavAnuM kAraNa maLI gayuM. relve khAtAe te sthAnane sudhAryuM. tyAra pachI relve niyamita cAlu thaI: kayAreya aTakI nathI. 515 relve joIne zarU-zarUmAM agnidevano camatkAra mAnI bhoLA gAmaDiyA eMjina AgaLa zrIphaLa vadheratA.. tyAM kadAca ajJAnatA gaNI zakAya.. paNa ejyukeTeDa aMgreja oNphisaroe aTakelI gADIne dhapAvavA zrIphaLa vadheryAM te to camatkAra ja kahevAya... Aje paNa e camatkAra sthAna prabhAvika che. aneka zraddhALu-bhAvikonA dilamAM temanuM sthAna che. cANasmA ane kaMboI--be tIrtha vacce kaMboI jatAM AvatuM A sthAna che. tyAMthI pasAra thAo tyAre e gauraiyA vIranA nAme prasiddha jAgRta mANibhadranA sthAnanuM darzana rakhe cUkatA. tene jaina yakSarAja tIrtha banAvIe. temanI jAgRtino zAsanasevAmAM upayoga karIe. Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 tapAgacchAdhiSThAyaka 'mANekazAha ane mANibhadranA parama upakArI jagadarazAsanaziromaNi. jaMgamayugapradhAna,zAsanasamrATa, mahAnakriyoddhAraka, tapAgacchAdhipati, sakala bhaTTArakAcArya zrImad AnaMdavimalasUrijI mahArAja (vi.saM. 1995mAM pragaTa thayela pustikAnA AdhAre ) anuyogAcArya paMnyAsapravara zrI raMgavimaLajI ma.nA ziSya pUjya munirAjazrI kanakavimaLajI mahArAja A graMtharatna pUjya prabhAvaka zrI mANibhadrajI dAdAnA sarvAga paricaya mATeno hoI temAM zrI mANekazAha ane vartamAna yuganA zrI mANibhadra dAdAjInA parama upakArI jagadguru zAsana-prabhAvaka AcArya, cakacUDAmaNi jaMgamayugapradhAna, zAsanasamrATa mahAna kriyoddhAraka vidyAvAcaspati tapAgacchAdhipati sakala bhaTTArakAcArya zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjAnA preraka prakAzapuMjarU5 caritrAmRtanuM A lekhamAM savistara nirUpaNa che. pUjyapAda bhagavaMtazrInA pUrvacaritra ane zAsana-prabhAvaka upAdhyAyapada ane AcArya bhagavaMtanA padethI pUjyazrIe je agaNita upakAro karyA tenuM madhura AkarSaka ane prabhAvazALI zailImAM ahIM varNana che. AvA AvA zreSThatama AcArya bhagavaMtonA tapa-prabhAvathI jaina zAsana puNyavatuM ane jomavaMtu che. A lekha vAraMvAra vAcana-manana karavA yogya che. -saMpAdaka e samaya rAjyakSetra, vyavahArakSetra ane dharmakSetranA vividharaMgI paDachAyAthI citrita hato. paramAra, cAvaDA, sUrya ane caMdranA vaMzanA gaNAtA rAjAo vividha kSudra kalahothI parasparanuM hita jokhamamAM nAMkhI rahyA hatA. AMtarakalahone laI pararAjyane notarI baMnenA motano ghaMTa potAnA hAthe vagADI rahyA hatA. yavanono pracAra vikRta rIte phelAto hato. hiMdunI Arya saMskRtinuM muslima sAthe mizraNa thatuM hatuM. kSatriyonI kSatriyavaTanI, brAhmaNonA dharmamAnIpaNAnI ane vaizyonI saMpattinI deza kAje ane dharma kAje thatI kasoTIno te kALa hato. kAraNa, eka bAju lAlaco, vAsanA ane moTAIne rAjyAzraya hato jyAre bIjI bAju dharma, nIti ane kulavaTa kAje duHkha, jaMgalomAM rakhaDavuM, dhanamAla vinAnA banavuM vagere hatuM. pRthvIrAja cauhANa ane rAyacaMda rAThoDanA Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 517 vaimanasyathI praveza pAmelA mogalazAhInA pratApe keTalAMka rAjyo mogalonI hakumata nIce potAnI phATaphUTathI pravezI cUkyAM hatAM. keTalAka kAyara rajapUto potAnI rajaputAI vaTalAvI cUkyA hatA, jyAre bAkI rahelAone moDAvahelA paNa temanA AkramaNano bhaya satAvI rahyo hato. chatAM rANA pratApa ane bhAmAzAhathI prasiddha thanAra udepura pradeza ane IDara pradeza aNanama hato. tenI kSatriyavaTa tevI ne tevI hatI. ane kahevAtuM ke IDariyo gaDha jItavo saheluM nahotuM. nAnA gAmathI te moTA zahera sudhInI tamAma prajAmAM jaina mahAjana te agragaNya gaNAto. gAmano zeTha to jaina mahAjana, grAmapaMcAyatano nyAyAdhIza to paNa jaina mahAjana, duHkhiyAno tAraNahAra to jaina mahAjana. mahAjana rUThe to rAjA paNa kaMpe, tene manAvavA vinaMti kare ane tenI ANa te saune zirasAvaMdha manAtI. A rItanI jaina mahAjananI hAka mogalazAhImAM dhIme dhIme osaravA lAgI hatI. chatAM tenuM ojasu ochuM thayuM na hatuM. saune potAnA dhana, mAla, milakata ane dharmanAM maMdironI vyavasthA jokhamamAM dekhAtI hatI. eka tarapha laMkAmatano jinezvara bhagavaMtanI pratimA-niSedhano bhAre pracAra thaI rahyo hato. pratimA pratye tiraskAra ane azraddhAnuM vAtAvaraNa jAmavA lAgyuM hatuM ane samAjanuM saMgaThana zithila thaI rahyuM hatuM. eka tarapha kaDavA matanA anuyAyIo vadhavA lAgyA hatA ne te matanI mAnyatA ke ' sAcA sAdhuono abhAva che, zAstrokta dIkSA paLAya tema nathI, mATe sAdhu varganI jarUra nathI; paNa zrAvakaveSe saMcarI bhAvasAdhupaNe vartavuM iSTa che. ane AvI bIjI aneka rIte sAdhusaMsthAnA vinAzanAM bIja vavAI rahyAM hatAM. vaLI eka tarapha puSTimArga nAmanA vaiSNava saMpradAyano zrI vallabhAcArye gujarAtanAM moTAM zahero tathA kAThiyAvADa ane siMdhamAM pharI vyApaka pracAra karyo hato. Ama, paristhiti viSama hatI. - jinezvara bhagavaMtanI pratimAniSedha, sAdhupUjana-niSedha, ane sAthesAthe jaina samAjanI dharmazithilatA ane samyagu jJAna, darzana ane cAritrano sumeLa dhIme dhIme ghasAto hato. guruAjJAnuM pAlana zAstrIya rIte thatuM nahotuM. tapAdino dhIme dhIme hAra thaI rahyo hato. ekalavihAra khUba vadhI gayo hato. parvatithimAM paNa tapazcaryAnuM ThekANuM nahotuM. yogodvahana, svAdhyAya ane abhyAsa tathA kriyA tarapha aruci vadhatI jatI hatI. ane jaina jagata eka mahAna tapasvI, prabhAvaka, kriyoddhAraka, vidvAna, pratibhAsaMpanna ane cAritracUDAmaNi sitArAnI rAha joI rahyuM hatuM. jaina samAjamAM jAgRti, dharmano udyota, sAhitya ane tattvajJAnanuM jJAna ochuM thatuM jatuM hatuM. sAdhu samAjamAM paNa A ghasAro vadhI rahyo hato. samAjanuM bhAvi aMdhakArarUpI kALAM vAdaLAMthI gherAyeluM hatuM. pUrNimAnI cAMdanI nirabhra AkAzamAMthI zItaLa kiraNo varasAvI rahI hatI. tArAonAM vRMdo camakArA mAratAM prakAzI rahyAM hatAM. nagaranA mahelo ane prAsAdo, maMdiro ane havelIo, rAjamArgo ane killAnAM bhavya maMdiro caMdramAnA cAru prakAzamAM suvarNanagarI samAM dedIpyamAna thaI rahyAM hatAM. AvA iDara nagaramAM eka dharmapremI zraddhALu zrAvaka zreSThInA zayanakhaMDamAM eka Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 tapAgacchAdhiSThAyaka pativratA suzIlA gRhiNI pathArImAM paDyAM paDyAM niHzvAsa nAMkhI rahI hatI. suzIlA ghaDI paramAtmAne yAda karatI to ghaDI nirAzAnA niHzvAsa nAkhatI hatI. zItaLa cAMdanI te ramAne to kAlarAtri jevI lAgatI hatI. "devI! Aje kema udAsIna jaNAya che? zarIra barAbara nathI?" patideve devIne udAsIna joIne pUchyuM. " tame jANo cho ne, ApaNe badhuMya che,-lakSmI che, vyApAra che, ijjata-AbarU che. khAvAne bhAtabhAtanAM anna ane paheravAne manamAnyAM vastra paNa che. chatAM paramAtmA eka phUla, kuLabhUSaNa eka ratna, kaMkupagalI pADanAra ne AnaMdavRddhi karanAra bAla nathI Apato. hA! zAM zAM karmabaMdhana karyo haze! " ema bolatAM bolatAM to devIne mUrchA AvI gaI. thoDIvAre jarA zAMti vaLI eTale meghAjI zeThe mANekadevIne kahyuM, "devI! Ama ciMtA karavAthI zuM vaLe? deva-guru-dharmanuM zuddha rIte bhakti ane zraddhApUrvaka ArAdhana karIe jethI ApaNuM puNya phaLaze. dhIraja dhara, ciMtA na kara, dharmadhyAnamAM pravRtta thA. sau sAruM thaze." mANekadevI Aje ullAsamAM che. harSamAto nathI. prAtaHkALamAM UThI jaladI jaladI prAtaHkriyA pUrI karI, snAna karI, suMdara vastrAbhUSaNa paherI pAsenA gRhamaMdiramAM pUjana karavA jAya che. Aje te praphulla ane AnaMdita jaNAya che. pUjAno thALa, puSpahAro, dhUpa-dIpa, naivedya vagere laIne vidhipUrvaka prabhupUjana karyuM. AjanA divasane dhanya dhanya mAnavA lAgI. ghera AvI patidevane praNAma karI bolI, " he nAtha! mAruM mana harSathI UbharAI jAya che, mAruM hRdaya AnaMdathI praphullita banyuM che. Aje rAtre mane eka manohara svapna AvyuM ne temAM huM eka putraratnanI mAtA banI ane te putraratna mane svargano mArga darzAvyo. he svAminAtha ! avazya mAruM svapna phaLaze. huM putranA mukhane joI saubhAgyavatI thaIza. e putraratnathI ApaNA kuMTuMbanI kIrti amara thaze. mArA hRdayamAM paramAtmAnI pUjA, tIrthonI yAtrA, sAdhu-munirAjonI bhakti ane tapazcaryA karavAnA bhAvo utpanna thAya che. A putra koI devI ratna haze tema mane lAge che. " punyanI bhAgyadazA palaTAya che tyAre badhA graho anukUla thaI jAya che, zubha ane maMgalamaya prasaMgo ja Ave che. dharmaparAyaNa, patidharma upAsaka, sadgaNI, suzIlA mANekadevIe vikrama saMvata 1547nA varSe zubha graho, zubha nakSatro ne zubha yogothI sUcavatA evA e putraratnane pUrNa mAse janma Apyo. mAnavI koI paNa zubha kriyA karatAM sAro divasa ane sAruM muhUrta jue che, paNa janma e mAnavInA hAthanI vastu nathI. chatAM bhavitavyatAe sArA divase janmelo bALaka sAro nIvaDe che te jagaprasiddha che. janma thayo eTalAmAM abhuta camatkAra thayo. mAtAnA palaMga pAse zuddha mauktino sAthiyo jovAmAM Avyo. kuTuMbIjano te joI cakita thayAM, mAtA-pitA-kuTuMbIjano badhAM A camatkArathI harSita thayAM ane putraratnanA bhAvi viSeno A camatkAra nagarajanonA AnaMdano viSaya thaI paDyo. bALaka putranuM bhavya lalATa, cakora AMkho, pratibhAzALI cahero, gaura varNa ane lAMbA Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 519 hAtha, sukomaLa zarIra, namaNuM nAka, pahoLI chAtI ane kumakumathI jANe raMgelAM na hoya tevAM nAjuka pagalAM vagere joI joIne mAtA-pitA ane kuTuMbIjano to ullAsita thavA lAgyAM, potAnI jAtane, potAnA gharane, potAnA kuTuMbane ane potAnA gotrane bhAgyazALI mAnavA lAgyAM, pAraNAmAM sUtelA hasatA-ramatA-kallola karatA bALakane joI sau AMkho ane AMtaraDI ThAratAM hatAM. zubha muhUrta samAroha pUrvaka kuMvaranuM zubha nAma vAghajI kuMvara pADyuM. meghAjI zeTha tathA mAtA mANekadevI caMdranI kaLAnI jema vRddhi pAmatA bALakanuM lAlanapAlana uttama rIte karatAM hatAM. Aje mAtA mANekadevI putrane usaMgamAM laI ramADe che. bALaka vAghajI kuMvaranA teja ane prabhAvathI hAsya ane AnaMdathI mAtA pulakita thaI lADa laDAve che. putra to mAtAnA khoLAmAMthI vAraMvAra UtarIne nAsI javA prayatna kare che. vAraMvAra mAtA utsaMgamAM le che ane vAraMvAra kuMvara nIce UtarI jANe cAlyo jato hoya tema gharanA bIjA bhAgamAM saMtAI jAya che. bhoLI ane bhalI mAtA AvA nAnA banAvathI zaMkita thAya che. mAtAno kevo ajaba prema! mAtA to putra mATe moTI moTI AzAnI imArato bAMdhe che. putra moTo thaze, zALAe bhaNaze, koI kuLavAna suzIla ane manorama kanyA sAthe teno vivAha karIza. baMnene sukhI joIza. vRddhAvasthAmAM mAro lADIlo putra ane premALa putravadhU mArI sevA karaze. mAro vAghajI moTo vepArI thaze, deza-paradeza kheDaze ane dharmakAryathI mahAna kIrtizALI thaze. mArI kUkhane ujvaLa karaze ane mArI jiMdagI paramAtmAnA caraNamAM gALI ame sukhI sukhI thaI rahIzuM. paNa amAro A priya kumAra vAraMvAra khoLAmAMthI kema nAsI jAya che te samajAtuM nathI. mArI sAthe vAto kema karato nathI? are A amArA lAlane koI mArI pAsethI choDAvI to nahi jAya ne! nA, paNa huM kema javA daIza, mAro kumAra mAro ja che. mAtA kayAM jANe che ke e khoLAmAMthI nAsI jato ane bIjA gharamAM saMtAI jato bALaka kharekhara nAsI javAno che, jagatanA bIjA ja gharamAM te nAsI jaI sthira rahevAno che, jagatanA bIjA gharamAM teno vAsa che, ane dharmano jhaMDo pharakAvanAro mahAkalyANakArI mahAtmA thavAno che, tene to dIkSAkumArIne paraNavuM che, ane mokSanA vyApAra karavA che. dezodezanA anubhavane jIvanamAM reDatA grAmAnugrAma vihAra karatA bhavyAtmAone pratibodha karatA tapAgacchAdhipati sakala bhaTTArakAcArya zrImad hemavimalasUrIzvarajI mahArAja IDara nagaramAM padhAryA. rAjAgamana karatAM paNa guru-Agamanane vadhu mahattva ApatI sakaLa janatA harSaghelI banI. sakaLa janatA guru-Agamanane jIvanazodhaka, pragatikAraka ane rakSaka mAnatI. kAraNa, guru-AgamanathI temane apUrva jJAna, apUrva jIvanamAM utsAha ane potAnI jIvana-praNAlikAmAM yogya pheraphAra thato. guruno upadeza sAMbhaLI tene jIvanamAM utAratI janatA ghara taraphavidAya levA lAgI; paraMtu meghAjI zeTha potAnA hRdayamAM rahela zaMkAne pUchavAno avasara Aje ghaNe avasare prApta thayelo hoI saunA gayA pachI guru pAse vinayathI besI vijJapti karI. saMsAranA mAnavIonA saMsArasaMbaMdhathI nyArA rahI saMsAramAM khUMcela amArA jevAno uddhAra Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520 tapAgacchAdhiSThAyaka karanAra gurudeva ! mAre eka Apane pUchavAnuM che. divya jJAnI guru sivAya bIjo koNa uttara ApI zake tema che? to Apa teno uttara ApavA kRpA karazo ? gurudeva! mArA putranA janma prasaMge motIno sAthiyo jaNAyo tenuM zuM rahasya haze! gurue uttara Apyo, tamAro prazna saMsAravRddhinA kAraNa ke saMsArottejaka nahi hovAthI mane javAba ApavAmAM jarAye pratikUla nathI."ratika" e pote kalyANasUcaka che, temAM paNa motIno sAthiyo eTale zuM pUchavuM! A putra so koIne svasti karanAra thaze, ujjavaLa motIno svastika hovAthI te pitRkuLa ujavALaze, jJAti ujavALaze; potAnI jAtane ane dharmane paNa ujavALaze. svastika cAra pAMkhono hovAthI te caturgatika saMsArathI jarA paNa mUMjhAze nahi. motI te jagatane AnaMdadAyaka che mATe te putra jagatane AnaMdadAyaka banaze. motI te uttama dhana samAna manAya che. mATe A patra jagatanA suyogya mANasomAM kiMmatI lekhAze, arthAta A tamAro patra koI sAmAna jIva nathI paNa koI devAMzI dharmAtmAno jIva che, ane te jaina zAsanano eka camakato sitAro che ne jagatamAM udyota karanAro mahAtmA che. jo ema na hoya to koI divasa AvI rIte tArA gharamAM motIno svastika thAya nahi, tema ja te putrane koI devamitra tenI sAMnidhyatAvALo che eTale te deva tenI rakSA pragati ane tenA hitanI harahaMmeza ciMtA karaze. tame tamArA puNyodaye A uttama putraratnane prApta karI zakyA cho, mATe dhanya che tenI suzIla mAtAne ne dhanya che tamone. A mahApuruSanuM jatana karajo, dharma-premathI tenA saMskAramAM vRddhi karajo, jaina samAjanA udyota mATe ucca jIvAtmAnI rUDI rIte rakSA karajo. gurudevanA A vacanathI kuTuMbIjanone AnaMda thayo. AvA putraratnathI mAtA-pitA dhanya mAnavA lAgyAM, kuTuMbIjanone paNa atyaMta AnaMda thayo. bALaka vAghajIkuMvaranI pratyeka hilacAla anokhI jaNAvA lAgI, devadarzana pratye prema, guruvaMdana pratye mamatA ne je maLe tenAthI saMtoSa, raDavAnuM nAma nahi, haMmezAM hasato ja mAlUma paDe, paDozanAM bALako sAthe paNa ucca Asane besI upadeza ApatA hoya tema nirdoSa ramato rame. keTalAka vakhata bAda gurudeva vihAra karavAnA hatA, tyAre loko gurudevane vaLAvavA gayA. ApaNA meghAjI zeTha paNa vAghajIkuMvarane sAthe laIne gayA. gurumahArAje aMtima dezanA ApI. meghAjI zeThe gurudevane vaMdana karyuM, ane sAthe bALakuMvare paNa gurudeva pAse harSathI doDI jaI caraNamAM potAnuM mastaka mUkI dIdhuM. guru to cakita thaI gayA. pitAne bhAre Azcarya thayuM, loko vismita thaI gayA. gurudeve mAthe hAtha mUkyo ane AzIrvAda ApyA, 'he vatsa! tuM jainazAsanano udyota karaje.' samayanA vaheNa sAthe divaso ane rAtrio pasAra thavA lAgI. prabhAtano samaya thayo. dhIre dhIre sUryadeva pRthvI para pragaTa thayA, bhUmi mAnavIonA kolAhalathI guMjavA lAgI, sUryadeva mAnavalokamAM raktavarNanAM sonerI kiraNo pheMkI rahyA hatA. AkAzamAM saptaraMgI dhanuSyarekhAo taNAI rahI hatI. vanavagaDAmAM rakhaDI jIvana gALanAra, dhenune carAvavAvALA sAdA bhalA govALIA satyaniSThAthI potAnA kartavyanuM pAlana karatA gAyonA samUhane laI vanamAM jatA - - ke " """'" " Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 52 ] hatA, Aje IDaranagaranA daravAjethI mAnavIonAM ToLeToLAM pasAra thaI rahyAM hatAM, AkhuM nagara dhvajApatAkAthI zaNagAravAmAM AvyuM hatuM. AvA bhinna bhinna prakAranA gaganabhedI vAtAvaraNathI kolAhala thaI rahyo hato ne sau nAgariko parama tAraka gurudevanA darzane harSabhera jaI rahyA hatA. gurudeva bIjA koI nahi paNa ApaNA caritranAyaka vAghajI kuMvaranA gurudeva hatA. rAjazAhI bhavya svAgata sAthe gacchAdhipati zrImad hemavimalasUrIzvarajI mahArAje nagarapraveza karI upAzraya padhAratAM dezanAno prAraMbha karatAM kahyuM ke, ' mAnavI mAtranI pravRtti sukhanI icchA ne duHkhanA tyAga rUpe hoya che. paNa sukha ane duHkha tenI vyAkhyA haMmezAM judA judA mANaso potAne AzrayI gaNe che. nirdhanane dhana, aputrIyAne putra, rogIne nIrogI avasthA, nibuddhine buddhi, parAdhInane svataMtratA - A sau sukha tarIke manAya che. paNa eka mANasa jene sukha mAne che, tene bIjo duHkha mAne che, jene eka duHkharUpa mAne tene bIjo sukharUpa mAne che, aputrIyAne putra e mahA sukha manAya che; paNa te ja putra bahuputrIyAne jene kamAvAnI tAkAta nathI tene kaSTa svarUpa hoya che. AthI sukha ane duHkhanAM kendra sau saune AzrayI judAM hoya che, paNa sukhanuM TUMka svarUpa svAdhIna te sukha ane parAdhIna te duHkha che. A svAdhInatAmAM paNa sauthI pragatizIla avasthA te ja kharuM sukha. jamA mUkela mANasa game tyAre paisA levA jAya to tene te maLI zake che, ane te paisAthI anAja vagere kharIdI rasoI karI potAnI kSudhA vagere zAMta karI zake che. A rIte te svataMtra hovA chatAM rasoI vagerenI parAdhInatA, rAtre jarUra paDe to parAdhInatA, zarApha bhAge to parAdhInatA. A rIte jene mANasa svAdhInatA mAnato hoya te paNa parAdhIna che. mANasa mAtA, pitA. strI-putra vagere kuTuMbIjanone te potAnA mAne che; paNa duHkha Ave ke mAMdagI Ave to tene te paNa para svarUpa bane che. vadhu zuM, je zarIrane sAphasUpha karI taiyAra rAkhavAmAM Ave te zarIra paNa AtmAnI apekSAe parasvarUpa bane che. AthI sukha svAtmaramANamAM hoya che, ane A sukha mANasa tyAre ja meLavI zake che ke jyAre parasvarUpa dhana, kuTuMba, snehI, mAbApa ane zarIra sarvanA tyAgapradhAna jIvana jIvavAnI tamannA hoya ane A rIte sukhaduHkhanI vyAkhyA samajavAmAM Ave to mANasonI duniyAnA sukhanI pravRtti pAchaLa thatI ghelachA ApoApa aTakI jAya. A ghelachAno tyAga thatAM mANasa paripakva vicAra karI AtmaramaNatAmAM taiyAra thAya. tene mATe Adarza puruSano Azraya laI jIvana samarpe te dIkSA, ane jene pAmyA pachI AtmaramaNa sivAya pachI koI ghaTanA pratye tenuM sahaja paNa lakSa na hoya, ane te prAsaMgika paNa je je pravRtti kare te paNa paraMparAe AtmaramaNatAnI abhimukha hovI joIe. A pramANe guruvacana sAMbhaLI vAghajIkuMvarane saMsAra asAra lAgyo. jene duniyA sukha mAne che te kharekhara pariNAme bhayaMkara duHkha svarUpa che te samajAvA lAgyuM ane saMsAranA sukhanI pravRtti tRSA samAvavA mATe mRgayAjaLa pratye doDadhAma samAna lAgI, ane potAnI jIvananaukA kharAba caDhayA pachI vALavI tenA karatAM prathama ja zubha mArge vaLe to kevuM sAruM, te vicArI paramopakArI mAtapitAne parama pAvana dIkSAne aMgIkAra karavAno potAno nirNaya jaNAvyo. haMmezAM putravatsala Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522 tapAgacchAdhiSThAyaka mAtApitAnuM hRdaya bALakanA pratye khUba ja mamatAvALuM hoya te to niHzaMka che, temane putranI dIkSA levAnI bhAvanA to gamI paNa tenI pAchaLa rahela bhayaMkara yAtanA ane upasargonAM zikharonI pracaMDatAno vicAra karatAM. kamakamI UpajI. heje duHkhI thaI putrane kahyuM : 'putra! je vastune tuM mAne che te vastu sarvottama che te niHzaMka che; paNa mahAvikaTa che. AdaravuM sahela che paNa cAritra pALavuM ghaNuM kaThaNa che. tAro vicAra uttama che chatAM tArI komaLatA, ajJAnatA, amane tArA ATalA parAkrama mATe khAtarI nathI pUrI zakatuM. chatAM baMne daMpatI priya putranA mukhamAMthI nIkaLatA zabdo sAMbhaLI Azcarya pAmyAM ne kahevA lAgyAM ke mArA vhAlA putra! A zuM? tuM mArA vAtsalyapaNAne ghaDIbharamAM choDIne cAlato thaIza? zuM tuM ATalA mATe ja sarjAyelo hato? he daiva! enA karatAM mane putra na Apyo hota to sAruM. zuM mArI AzAnI imArato dhULa bhegI thaI jaze? A rIte Aje banne daMpatIonA mukhamaMDaLa para ciMtArUpI rAhu gherAyelo hato. teonA aMtaramAM avanavA vicAro ubhavatA ane palabharamAM pANInA parapoTAnI jema samAI jatA hatA. zokAtura thayelA mAtApitAne pharIthI namaskAra karIne vAghajIkuMvara bolyA ke he mAtuzrI tathA pitAzrI ! Apa vinAvilaMbe saharSa AjJA Apo; kAraNa ke mAro eka divasa te eka varSa jevo jAya che ane jJAnI mahArAjonuM paNa e ja kathana che ke kAla karavuM hoya te hamaNAM ja karavuM. kSaNabhaMgura jIvanano zo bharoso? mATe mane dIkSA levAnI AjJA Apo. AvA zabda je pAMca varSanA bALaputranA mukhamAMthI nIkaLe te zuM sUcave che? pUrvabhavamAM teNe jJAna ane cAritradharmanI anahada upAsanA karI haze ne te upAsanAmAM kAMI nyUnatA rahI haze te A bhavamAM pUrI karavA mATe jANe A janma dhAraNa karyo hoya tema putranA AvA zabdomAM bhAre gaMbhIratA hatI. hRdayabhedaka vacanothI mAtApitAnAM hRdaya bharAI gayAM ane nayanomAMthI codhAra azruo vahevA lAgyAM. Aje emano AnaMda udAsInatAmAM pheravAI gayo. vAtsalyaghelAM mAtApitA putrane ekadama AjJA na ja ApI zake - chatAM paNa teonA aMtaramAM cAritra pratyenI sadbhAvanA hatI ke teo enI upAdeyatA paNa sArI rIte samajatAM hatAM. AthI harSanA umaLakAthI putrane khoLAmAM besADIne kahyuM ke-' he priya putra ! sukhethI tyAganA punita paMthe saMcara ane sva-paranuM kalyANa karI jagatano mahAn vijetA thA. amArA aMtaranA AziSa che. paNa moha amane tArI pratye khUba kheMce che. Akhare A rIte pUjya mAtApitAe bhavya mahotsava pUrvaka vAghajIkuMvarane AcAryadeva zrImad hemavimalasUrIzvarajI mahArAjanI pAse vikrama saMvat 15paramAM dIkSA apAvIne sUrijInA ziSya banAvyA ane AcAryazrIe tenuM amRtamerumuni nAma rAkhyuM. have bhUtakALanA vAghajIkuMvara Aje amRtameru muni tarIke oLakhAvA lAgyA. bhagavAna mahAvIrano pratipAdita dharma, sarvadharma ane dezadharma e be prakAre che, temAM sarvadharma mukhya mArga ane dezadharma e mukhyanI azaktie AdaravA yogya che. sarvadharmanA ArAdhakomAM munivarga upAdhyAya ane AcArya mahArAja che, sva ane para bhAvanA tyAga svarUpa muni avasthAmAM jIvanadaDha banyA pachI, bhagavAna-prarUpita jJAna daDha bane che, ane e jJAnasvajIvanamAM Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 523 daDha bane eTaluM ja nahi paNa mahAna buddhimAno ane ardhadagdha mANasone apavAda ane utsargane nahi samajavAthI jIvanamAM thatA vyAmohane dalIla pUrvaka dUra karavAnI zakti tema ja zabdonA artho, tenAM rahasyo, phalitArtha ane gurugamathI thatI gaMbhIra jJAnAvasthA pragaTa thAya che. tevA mahApuruSone upAdhyAyapada maLe che. A avasthA zAsananA staMbha sadeza che, arthAt zAsanaprAsAda arihaMtanA abhAve AcArya mahArAja saMbhALe che ane AcAryanA sadbhAvamAM paNa aMtaraMga vyavasthA jALavavAnI javAbadArI upAdhyAyane zira hoya che. AvI mahAna javAbadAra avasthA thoDA ja vakhatamAM vyAkaraNa, kAvya, nyAya, chaMda, alaMkAra ane sva-para dharmazAstromAM kuzala banela muni amRtamerune pU. hemavimalasUrIzvarajI mahArAje vikrama saMvat 1568mAM lAlapuranagaramAM ApI. tyArapachI te upAdhyAya amRtameru tarIke jAhera thayA. A padavI aMgeno mahAna ullAsathI mahotsava saMghavI dhIrajI zeThe karyo hato. A pada pAmyA pachI upAdhyAya amRta meru munimaMDaLathI vIMTAI sAdhu vargane jaina siddhAMtanAM rahasyo, tenI pAchaLa rahelA tenA gUDha marmo tema ja jainadharma upara pApIonA thatA AkSepo ane jaina siddhAMtanI agAdhatA samajAvI viratipariNAmamAM vadhu ne vadhu daDhAvasthAmAM AgaLa vadhAratA hatA. mAnava mAtra mahattvAkAMkSI hoya che ane te vAjabI paNa che; paraMtu mahattvAkAMkSAnI dizA barAbara nakkI karavI te ja kharuM kartavya che. dhana upArjana karanAra dhanADhayo, saMgIta gAnArA gavaiyA, imArata caNanArA zilpIo, ane rAjya karanArA rAjavIo - A sau mahattvAkAMkSI hoya che, ane te pote potAnA kAryamAM sau AgaLa vadhe che. paraMtu tenuM pariNAma ane phaLa sattA-mada-abhimAna, viSayalAlasAnI pUrti ane vAha vAha sivAya bhAgye ja hoya che. jeNe sattAmada, viSayelAlasA ane kIrtino tyAga karyo che, jeNe svadehanI darakAra ke dehanI sAthe saMbaMdha dharAvanAra kuTuMba-svajana, mAtApitA ke milakatane paNa para ane svahitane pratibaMdha mAnI tyAga karyo che tenA jIvanamAM paNa mahattvAkAMkSA hoya che. paNa te mahattvAkAMkSAnuM phaLa juduM, svarUpa juduM ane tenuM mULa paNa juduM hoya che. - sAdhu jIvanamAM mahattvAkAMkSA, jIvanazuddhi, guNagrAhitA prANImAtranI maitrI ane zuddha bhAvanA svarUpa hoya che. svajIvanazuddhinA sainika munine paranI ciMtA karavAnI ke para mATe samaya vitAvavAnI darakAra nathI hotI, tene to svajIvanazuddhinA asmalita pravAhamAM AgaLa vadhavAnI ane te zuddhimAM daDha hastagata thavAnI ja tamannA hoya che. A tamannAnI sacoTatA paripakva jJAnathI, vikaTa upasargothI, mahAna lAlacothI paNa apratibaddha jIvanathI puravAra thAya che. - duniyAmAM mahattvAkAMkSAnA phaLa rUpe senApati, dIvAna ke koSAdhyakSa vagere padavInI te te vyaktinI icchA hoya che, jyAre munijIvanamAM mahattvAkAMkSAnA phaLarUpe padapradAna e vadhu javAbadArIvALI ane AvI paDela gurunI AjJAsama manAya che. padanI bhAvanA te jaina zAsanamAM pada mATe ayogya sUcave che, mahApuruSonAM padavIpradAno temanI anicchAmAM gurunI ke saMghanI AjJAne AdhIna thaIne zAsanahitadaSTi dhyAnamAM rAkhI teone levAM paDe che, ane teo samaje Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 tapAgacchAdhiSThAyaka che ke A pada je mahAna puruSo dhAraNa karatA ane jeonA A mahApada upara AkhA zAsananI madAra hatI te mArA jevA sAmAnya mANasa upara AvI paDe te huM zI rIte pAra pADIza athavA mane guru mahArAja tathA saMgha ane zAsanadeva te vahana karavAnI zakti Apo, ityAdi bhAvanAthI potAnuM jIvana udAtta banAvanArA hoya che. jainazAsanamAM bhagavAna mahAvIranA samagra zAsananI, tenA caturvidha saMghanI rakSA ane tenA parivarlDananI AkhI javAbadArI AcArya mahArAja upara hoya che. rAjAne dezanI javAbadArI hovA chatAM tenI pAse pradhAno, zikSA karavAnAM sAdhano, jelo, sainiko, hathiyAro vagere rAkSasI damananAM sAdhano hoya che, jyAre zAsananA rAjA AcArya pAse kSamA, gaMbhIratA, jIvananI zuddhatA, saumyatA, dayA, vizvaprema, nirabhimAnatA vaDe anAdi kALathI viSaya ane kaSAyanI bhAvanAthI TevAyela janatAne zuddha mArge vALavAnI, temAM sthira rAkhavAnI ane tene punitapaMthe TakAvavAnI javAbadArI hoya che. AvI AcAryapadavI mATe yogya te kALe upAdhyAya amRtamejI sivAya koI pU. hemavimalasUrIzvarajI mahArAjane lAgyuM nahi. AthI puNyakAmathI punita banelakhaMbhAtamAM birAjatA potAnA guru mahArAjanA darzanArthe padhAratAM upAdhyAyajI amRtamerunA AgamanathI mAnavasAgara temanA darzanArthe UmaTayo. temanI dezanA, mukhamudrA ne kAryadakSatAne dekhI jaina janatA khUba ja harSa pAmI ane pU. AcAryadeva zrImad hemavimalasUrIzvarajI mahArAjane zrIsaMghe vinaMti karI ke he prabho! zAsanadhune vahana karavA mATe Apa sadaza A mahA prabhAvaka upAdhyAyajI amane lAge che mATe Apa emane AcAryapadavI ApI emane zAsanadhurA soMpo, temAM ekAMte zAsananuM hita samAyela che. gurumahArAje potAnI icchAne anurUpa ja saMghanI icchA joI vi. saM. 1570mAM potAnA varada haste sUrimaMtrayukta AcAryapadathI vibhUSita karyA ane teozrInuM nAma zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI pADyuM. A padapradAnano mahAna utsava dharmaniSTha atyaMta zraddhALu zreSThIvarya jIvarAja sonIe karyo hato ane te utsAhanI suvAsa ghaNA vakhata sudhI dareka janatAnA hRdayamAM cirasthAyI rahI hatI. A saMkala zAstravizArada tapAgacchAdhipati zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja tapAgacchanI padamI pATe birAjyA ane AcAryapadanI javAbadArIne dhAraNa karatA krame krame grAmAnugrAma vihAra karavA lAgyA. ApaNe pahelAM joI gayA tema e samaya jaina samAjane mATe ghaNo viSama hato. eka tarapha laMkAmatano jinezvara bhagavaMtanI pratimAniSedhano pracAra; eka tarapha kaDavA matano sAdhusaMsthAnA nAzano pracAra; vaLI puSTisaMpradAyano gujarAtamAM pracAra. A badhuM hovA chatAM khAsa vAta to e hatI ke jaina sAdhuomAM paNa zithilAcAra pesI gayo hato. carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranAM tapa, tyAga, ane kaDaka saMyamano pATha zAsananA staMbho gaNAtA bhUlI rahyA hatA. jyAM juo tyAM guru-AjJAno anAdara jovAmAM Avato hato. ziSya potAnA Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 525 gurunI AmanyA mAnavA taiyAra na hato. e ja pramANe ekalavihAra vadhI paDyo hato. dIkSAno paNa kazo pratibaMdha nahato. ajJAna, abhaNa ane asaMskArI mANasone dIkSA ApavAmAM AvatI hatI ane tethI dIkSAnI mahattA ke sAdhuvratanI uccatA bane rahAM nahotAM. tapazcaryAnI bhAvanA lopa thatI hatI, moTI tithio ane parvatithiomAM paNa tapazcaryAnuM nAma ochuM thaI rahyuM hatuM. abhyAsa, paThana-pAThana, zAstrajJAna ke dharmadhyAnanI vAta visAre paDI hatI, zAstravArtAnA dhAma, abhyAsanAM kendra ane sAhitya-lekhananAM sthAno mAtra ALasu lokonA akhADA banI rahyA hatA; parigraha vadhI paDyo hato, vihAramAM potAnAM upakaraNo nokaro dvArA upaDAvavAmAM AvatAM hatAM. A ane AvA aneka jAtanA zAstranA pratibaMdhomAM bhAre zithilatA AvI gaI hatI. jainazAsananI unnatinA sAcA staMbha samAna mahAna zAstravettA guruvarya AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjA A viSama paristhitithI trAsI UDyA ane jenI sAcI sAdhusaMsthAno nAza teozrIne samIpa dekhAyo. jo saMyama, tapazcaryA, ane zAsanasevAnI dhagazathI kriyoddhAranuM kAma hAtha levAmAM Ave to ja jainazAsana ane sAdhusaMsthAmAM zuddhi Ave ane to ja bhagavaMta mahAvIrasvAmInA tapa ane tyAgane vaphAdAra rahI zakAya. mahAna prabhAvaka zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjane jaina samAjanI A paristhiti rAtadivasa mUMjhavatI hatI. zuM jaina zAsananI A dazA ! dharmanA nAme A zAM dhatiMgo ! A daMbha ane pAkhaMDa kema calAvI levAya! vagere temane khUba vimAsaNamAM nAMkhavA lAgyAM. kayAM rAjAone pratibodha karanAra kavikulagaru siddhasena divAkarasUri ? kayAM sarva darzanonA rahasyane gUMthanAra mahAprabhAvaka zrI haribhadrasUri ? kyAM jainadharmano vijayavAvaTo pharakAvanAra zrI malliSeNasUri? kyAM jene nyAyazAstrane jagatabharamAM prauDha banAvanAra zrI vAdidevasUri? kayAM jagapUjya kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUri ane kyAM jIvanabhara acAmpatapa karanAra ugra kriyAzIla jagacaMdrasUri jevA jJAna, darzana ane cAritranA paramArAdhako? ane kayAM Aje jJAna tarapha nirapekSa sevanAra darzananI prabhAvanAthI vaMcita ane cAritranI aNamolatAnI zraddhAne kamI karanAra Ajano te ja paraMparAno zAsanarakSakapaNAnI javAbadArIvALo varga? pitAnI soMpela pUMjIne eza-ArAma karI uDADI mUkanAra ne kuLane jokhama lagADanAra zuM suputra manAya ? rakSakapaNA mATe nimAyela rAjA pote ja lokone trAsa ApI raMjADe to zuM te surAjA gaNAya? jainazAsananA rakSaka tarIkenI javAbadArI vahana karanAra varge jJAnamAM pramAda ane cAritra tarapha bedarakAra rahI saDatA bhAganI upekSA karavI te zuM yogya che? basa nahi ja. game te thAya; jene mATe ghara choDyAM, kuMTuMba choDyAM, saMsAra choDyA, dehanAM mamatva choDyAM ne te vastu siddha na thAya to bhaNyA zA kAmanA? ane jIvana jIvyA zA kAmanA? parama prabhAvaka kriyoddhAraka zrI jagazcaMdrasUrijIe karela diyoddhAra mujaba mAre kriyoddhAra karavo joIe; mAre kiyoddhAramAM rasa lenAra varga Ubho karavo joIe. jJAna-ArAdhanAmAM yataddhA alanA pUrvaka bhaNAtI paThana pAThana paddhati, jJAnano mAna-moha ane bhoLA lokane camatkAra Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 utpanna karavA mATe thato upayoga, darzanamAM kudarzanIono saMparka, teonAM tattvonI mizraNatA ane cAritramAM bhagavAnanA veSanA nAme loko upara AdarabhAva utpanna karAvI temane sadmArge nahi joDavAnI rIti, tapano abhAva, kriyAmAM zithilatA- A sarvano tyAga karI jJAna, darzana ane cAritranI paramArAdhakatAnuM jIvana jIvavuM, jIvana jivaDAvavuM ane tevA jIvana jivADavAno pracAra - AnuM nAma kriyodvAra. A kriyoddhAra eka hAthe na banI zake, mATe mAre te jIvana jIvI temAM rasa utpanna karanAra vargane Ubho karI AkhI palaTAyela sthiti palaTavI e ja mAruM mukhya jIvanadhyeya rahevuM joIe. ane jo A pramANe vyavasthA thaze to saMghamAM thanAra navadIkSito paNa navA pravAhane jIvI jaina zAsana-prabhAvanA koI apUrva karI pUrva mujaba zAsanadhurAne vahana karI avicchinna jagata upara prabhAva pADaze. - tapAgacchAdhiSThAyaka basa game te thAya, jAya sAdhavAmi vA veda pAtayAminI pratijJA lIdhI ane potAnA gurudeva zrImad hemavimalasUrIzvarajIne potAnI bhAvanA jaNAvI. gurudevane to khUba AnaMda thayo ! gurudevanI AjJA laIne kuvAdImatocchedaka zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAje munivRMdamAM udghoSaNA jAhera karI, tyAre 500-pAMcaso munimahArAjoe temane sAtha ApavA vacana ApyuM ane 500 sAdhuone laIne vikrama saMvata 1582nA varSamAM cANasmA pAse Avela vaDAvalI gAmamAM krioddhAra karyo. (1 Aje paNa cANasmA sTezanathI vaDAvalI pAMca gAu che.) A pahelAM tapAgacchanI zarUAta karanAra mahAna ugra tapasvI dhuraMdhara mahAtmA AcAryadeveza zrImad jagacaMdrasUrIzvarajI mahArAje vikrama saMvata 1200nI lagabhagamAM kriyoddhAra karyo hato. dareka dharmamAM dharmanI Apatti vakhate tenA rakSaka tarIke koI ne koI mAnavAmAM Ave che. gItA vageremAM thavA thavA di dharmasya....... . e padathI kRSNane punaravatAra levo paDe che tema mAnyuM che, bauddha dharmamAM tIrthanirivarNanataH, . e padathI bauddha paNa svadharmarakSA mATe pharI avatare che. jyAre jaina dharma tethI para che, jaina dharmamAM temanA nAyakone mokSe gayA pachI prathama jJAnIdazAmAM rAga ke dveSa na hovAthI mamatva ke duHkhanA bIja rUpa punarbhavanI jarUra rahetI nathI; chatAM jainadharmamAM paNa zAsanarakSaka devadevIo hoya ke jeo dharmatattvanA premathI mahAna tapasvI ke guNIonA guNAkarSaNathI zAsananI ke tapasvIonI rakSA ane udyota kare che. A rIte jagatamAM utpanna thanAra mahAtapasvIo, tattvavettAo ane dirghadaSTipuruSo dvArA zAsananI rakSA thAya che; paraMtu tenI rakSA mATe tIrthaMkara paramAtmA ke siddha paramAtmAne nirlepa hovAthI pharI AvavuM paDatuM nathI. e ja pramANe zAsananI rakSA karanAra devomAMnA mANibhadravIra eka deva che, te mahAna prabhAvaka zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI uparanA ekAnta rAgane laI sUrijIne mAnya zAsanakArya mATe haMmezAM rata rahenAra che. A devanI zAsanabhaktine laIne jUnI praNAlikAnA vidhamAna jUnAM ane navAM tamAma kSetromAM mANibhadravIra na hoya tema nathI. zuM gAma ane zuM zahera, dareka ThekANe tapagacchanA upAzraya ke daherAsara vagere sarva ThekANe temanI sthApanA Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 527 jaNAya che ane te deva eTalA hAjarAhajUra manAya che ke vidharmI paNa temanI ANane ullaMghI zakatA nathI. kharI rIte Aje zAsana rakSA karanAra deva tarIke vadhu pracAra pAmela hoya to mANibhadravIra ja che. AvA mahAna prabhAvazALI, ugra tapasvI, samartha vidvAna potAnA ziSya zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajIne joIne kema temanA guruvaryane AnaMda na thAya! . AthI ja zrImad AcAryadeva zrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAje potAnA varada haste vikrama saMvata 1583mAM pATaNamAM gacchanAyakapade pratiSThita karyA. zrI rUSabhadAsa kavie zrI hIravijayasUri rAsamAM A kriyoddhAranuM achuM varNana karyuM che je nIce pramANe : saMvata panara vyApAsI jAma, kiyoddhAra kare nara tAma; karuNA upanI lokanI tyAMhI; jIva jace e bahu durgatimAMhI. teNi kAraNe ANe vairAga, upadhi dravyano kIdho tyAga; mINa kapaTa oDhe kalapaDo, asyo caloTo mUla nahi vaDo. pUThi munivara bahu parivAra, sahana kare kiyo uddhAra. saubhAgya harakha tasa thApI dIdha, duHkha paMtha te pote kIdha, sugaMdha sAra vilepaNa nahi, mAMDI kirIyA sAvalI tahiM. he AnaMdavimalasUri ! Aje mAruM zarIra svastha nathI, ane have to zarIranuM kAma paNa zuM che? tArA jevo mahA prabhAvazALI hIro jaina zAsananI sevA mATe che pachI mAre zAnI ciMtA ! have zarIra jIrNa thayuM che mATe ame paramAtmAnuM dhyAna dharIzuM ane AtmaramaNa karIzuM. sAdhusamudAyane saMbhALajo, saMghanI dinapratidina vRddhi karajo, mahA maMgalakArI kArya karajo, tapazcaryAno tamAro bhAva cAlu rAkhajo, ane ThAma ThAma dharmakArya karI tIrthadhAmono uddhAra karI gacchanI ne zAsananI zobhAmAM abhivRddhi karajo. mane tamArI bhakti ane zaktimAM bhAre zraddhA che. tame jainazAsananA ziromaNi cho, zAsanahitanAM kArya karI jIvana-sAphalya karajo. A vacano sAMbhaLI sAdhuvaMda gadgada thaI gayo. zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI bolyA, gurudeva ! ApanAM vacano mane pramANa che. huM to pAmara prANI chuM paNa tIrthaMkaradeva ane ApanA nAmasmaraNa rUpa maMtrathI huM ApanA pavitra pagale cAlIza. jinazAsananI sevA karavA mArAthI badhuM karI chUTIza. samudAyanI vRddhi karIza ane ugra tapazcaryA karIne mArA jIvananuM sArthaka karIza. saMgha ane zAsananA udyota mATe, tIrthasthAnonA uddhAra mATe huM yathAzakti prayatno karIza. A badhuM ApanA prabhAva ane kRpAthI mArAmAM te karavAnI zakti Ave tema zAsanadevane prArthanA che. jIvana ane maraNanI ghaTamALathI vyApta saMsAramAM jIvana-maraNane svAbhAvika mAnyA chatAM sAdhu-sAdhvI ane zrAvakazrAvikA samudAyanAM cakSuomAMthI azrudhArAo nIkaLavA lAgI, Akho samudAya dilagIrInA vAtAvaraNamAM gherAI gayo, gurudeva zrImad hemavimalasUrIzvarajI mahArAja paramAtmAnuM dhyAna Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 tapAgacchAdhiSThAyaka dharatAM dharatAM vikrama saMvata 1584mAM svarge saMcaryA.AkhA nagaramAM guruvirahanA duHkhathI gaMbhIratA chavAI gaI. zrIsaMghe gurudevanI aMtima kriyA mahAna samArohapUrvaka karI. jo ke mahApuruSonAM mRtyu mahApuruSane mana to utsava samAna hoya che; paraMtu teno upakRta bhaktavarga temanA guNanA lAbha ane temanA jIvana-saMsargathI thatI unnatatAne saMbhArI raDe te svAbhAvika che. gurudevanA smArakacihnarUpe zatruMjaya tIrtha upara parama pAvana rAyaNanAM pagalAMnI joDe punita pAdukA Aje paNa temanuM smaraNa karAvI rahI che. pagalAM che tyAM ja temano stUpa paNa che, tema ja chAlA kuMDa najIka yationI TUkamAM paNa gurudevano stUpa che. beTA mANeka ! tuM nahi ja mAne ke ! nA mAtAjI, huM nahi ja mAnuM! huM jouM chuM ke yatiomAM zithilAcAra khUba vadhI gayo che, sAcA sAdhu huM joto nathI. huM evA daMbhI ane kriyAhIna yatione nahi mAnI zakuM. mAro dharma pavitra dharma che. cAritra ane tapazcaryA e dharmanA mukhya siddhAMto che. Aje to nathI cAritranuM ThekANuM ke nathI tapa-japanuM. AvA sAdhuo samAja ane dharmane bhArarUpa che. bhAI! tuM mAruM vacana eka ja vakhata mAna. mAre vardhamAna tapanI oLInuM vrata che, tapazcaryAmAM koI munirAjanAM darzana karavAnI mArI bhAvanA che. he vatsa! tuM jA to kharo. tane zraddhA na bese to pAcho Avaje. kahe che ke nadIkinAre mahAna tapasvI AvyA che, ugradhyAnI che ane mahAprabhAvazALI che. mAtA !, bhale! Apane du:khI dekhI nathI zakato; paNa jo mane te sAcuM suvarNa lAgaze to ja namIza. hA, bhAI! jevI tArI icchA. he zAsanadeva ! mArA putrane sanmati Apajo. beTA ! tuM jA. grAmAnu grAma vihAra karatA, jJAnadhyAnathI jainadharmano udyota karatA gurudeva zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI ziSya-samudAya sAthe mALavAmAM Avela ujjayinI nagarImAM padhAryA. tyAM teozrIe eka mAsanI ghora tapazcaryA AraMbhI ane kSiprA nadInA kAMThe " gaMdharva smazAnamAM dhyAnastha rahyA. dhyAnamAM eTalA badhA nizcala hatA ke devo paNa temane calAyamAna na karI zake. mANekacaMda zeTha tyAM AvyA, ane kAussagga dhyAne UbhelA pUjya AcAryadevane joI tenI parIkSA karavA kutUhala thayuM. mazAla saLagAvIne gurudevanI dADhI AgaLa dharI. dADhI saLagI, gurudevanuM mukha paNa dAjhayuM; chatAM AcArya bhagavaMta meru parvatanI jema nizcala rahyA ane mANekacaMda zeThanI pratye karuNAdaSTithI jovA lAgyA. - gurudeva vizvapremI hatA ne vizvapremanI bhAvanAthI gurudevanA AtmAmAM aNu aNue zuddha prema ja bharelo hato. mANekacaMda zeThanA mana para ajaba parivartana thayuM. gurudevane AvI rIte kaSTa ApavA badala mANekacaMdane potAnA dilamAM pazcAttApa thayo. AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAje sudhAsiMdhu pANI dvArA tenA baLatA aMtaramAM amRtasiMcana karyuM ne kahyuM ke bhAI ! jarA paNa Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 529 gabharAvAnI jarUra nathI. tamArA jevA amArA tapanI ane dhyAnanI parIkSA na kare to amArI kasoTI kaI rIte thAya! ame to A dhyAna dvArA ghora upasargamAM paNa upasarga karanAra upara kema dayA utpanna thAya ane doSa na thAya teno abhyAsa karIe chIe. A zabdoe mANekacaMda zeThane gurudevanA atyaMta bhakta banAvyA. - tyArabAda e mANekacaMda zeTha keTalAka vakhatathI mAravADamAM Avela pAlIgAmamAM vANijya vikAsa mATe rahetA hatA tyAM guru mahArAjane ati Agrahayukta vinaMti karI pAlI laI gayA ne tyAM cAturmAsa rAkhyA. cAturmAsa paikI pU. AcArya bhagavaMta zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAje kalikALamAM parama AdhAra svarUpa zrI zatruMjaya mahAtIrthanI parama pavitratA ane mAhAbhyane darzAvanArA graMtha vAMcyA. AthI ratnazekhara jevA bhaginIbhogI mahApApIne paNa tAraka ane jenA darzana mAtrathI paramollAsa pragaTa thanAra zrI zatruMjayagirirAjane bheTavA mANekacaMda zeTha utsuka banyA, ane girirAjanA darzana karyA sivAya annapANI kAMI nahi levAnI pratijJA karI yAtrA mATe prayANa karyuM. sAgaramAM taravA icchanAra mANasane nAva, hoDI vagerenuM AlaMbana jema Avazyaka che tema bhavasAgara taravA icchanArane bhagavAnanI mukhamudrA teTalI ja Avazyaka che. gharamAM ghora pApIo ane niSphara pariNAmI jIvo paNa potAnA pApa- vyApAra tIrthabhUminI sparzanA mAtrathI choDI de che, ane jenI kalpanA na karI hoya tevA mANaso tIrthe AvI tarI jAya che. kAraNa ke ghaNA mahApuruSonA pAdareNuthI pavitra thayela bhUmikAno sparza ja mANasanA hRdayamAM zuddha vyApAra utpanna kare che. A ja kAraNe jinamaMdiro potAnA vatanamAM hovA chatAM jinezvaranI pAdukAthI pavitra thayela tIrthabhUmimAM bhavyo raheThANa kare che ane tyAM thaI gayelA mahApuruSonA jIvanapaTane smRtimAM lAve che, ne potAnuM jIvana pavitra kare che. A ja kAraNe bhAgye ja koI jene siddhAcaLatIrthanA darzana karyA vinA raheto hoya ane tenA darzananI vaMcitatAne potAnAM kamabhAgya na mAnato hoya. AthI ja mANekacaMda zeThe tIrthanA darzana karyA vinA annapANI na levAno nirNaya karyo ane prayANa karatAM sAta divasa vyatIta thatAM teo siddhapura pAsenA magaravADAmAM AvyA. te vakhate tyAM gAma na hatuM, te sthaLa jhADIonI ghaTAthI bhayaMkara jaMgala hatuM. tyAM AgaLa rAtrinA samaye bhilla lokoe temane lUMTI lIdhA ane temanA upara jIvaleNa humalo karyo. AthI teo girirAjanuM te parama tAraka paramAtmA RSabhadevanuM smaraNa karatAM maraNa zaraNa thayA. A pramANe maraNa vakhatanI RSabhadeva paramAtmAnI ane paMcaparameSThinA dhyAnamAM manovRtti hovAne laIne te marI ghaNA vyaMtaronA uparI mANibhadravIra nAme vyaMtaranikAyamAM jinazAsanarAgI rakSaka deva thayA. keTalAka samaya bAda khaMbhAtamAM kharataragaccha tathA tapagacchanA yatiomAM bhAre matabhedano jhaghaDo thayo, ane kharatara gacchanA yatioe tapAgacchanA yatione bhairavanI ArAdhanA karI mArI naMkhAvyA. pAMcaso yati A rIte kALadharma pAmyA. mahAna tapasvI AcAryabhagavaMta zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja A vAta sAMbhaLI ati duHkhI hRdaye jagatanA haThAgraha upara dA. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 tapAgacchAdhiSThAyaka vimAsaNa lAvI temaNe pAlanapura tarapha vihAra karyo ne magaravADAnI jhADImAM AvIne UtaryA. tyAM rAtrimAM zAsanasamrATa zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja dhyAnamagna rahyA tyAre rAtre temanI pAse mANekacaMda zeThe AvI darzana dIdhAM. sUrijIe temane oLakhyA. mANekacaMda zeThe potAnuM maraNavRttAMta vagere sarva hakIkata kahI saMbhaLAvI tema ja mANibhadravIra tarIke potAnI utpatti kahI. potAnA parama upakArI gurudeva pAse sevA mATe yAcanA karI. sUrijIe kahyuM ke kharataragacchanA yatioe ApaNA sAdhuone mArI nAkhyA che, temaNe bhairavanI sAdhanA karI A julama vartAvyo che, tame tenuM nivAraNa karo ane tapagacchanA AcArya, sAdhuo, yatio vagerene sahAya karo. mANibhadravIre kahyuM ke huM ApanI sevAmAM hAjara rahIza ane bhairavano upadrava TALIza; paNa mArI mAgaNI e che ke tapAgacchanA upAzrayo tathAderAsaromAM mArI sthApanA karavAmAM Ave. sUrijIe jaNAvyuM ke tamone tapAgacchanA adhiSThAyaka tarIke sthApavAmAM Avaze. AthI prathama mANibhadravIranI sthApanA magaravADAmAM karavAmAM AvI ane Aje paNa magaravADAnA vIra tarIke te sthAna prasiddha che. mANibhadravIre bhairavane vArI upadrava dUra karyA. tapAgacchamAM navIna thanAra AcAryo prathama magaravADA jatA ane magaravADAmAM rahI mANibhadravIrane akrama karI pratyakSa karatA hatA. aneka camatkArothI bharapUra jIvanavALA zrImad somavimalasUrIzvarajI mahArAjanI pATa-paraMparAe thayelA zrI zAMtisomasUrijIe magaravADAmAM rahI mANibhadravIranuM ArAdhana karyuM ane temanA pagano kaMIka aMza mANibhadravIranA kathana pramANe AgaloDamAM ThAkora samarasiMhajInA samayamAM vikrama saMvata 1733mAM zAMtisomasUrie te gAmanI bahAra daheruM baMdhAvI tyAM tenI sthApanA karAvI hatI. tapAgacchanA upAzrayo ane daherAsaromAM gAmegAma ane zahere zahera mANibhadravIranI sthApanA jovAmAM Ave che. jenazAsanamAM adhiSThAyaka deva tarIke mANibhadravIra Thera Thera pUjAya che. Aje AgaloDamAM mANibhadravIranuM derAsara suMdara che. pUrve mANibhadravIra-mANekacaMda zeTha jJAtie vizA ozavALa hatA tethI amadAvAda, surata, muMbaI, pUnA, vijApura, pAlanapura vagerenA osavALo tyAM mAnatA karavA Ave che, keTalAka magaravADA ane keTalAka ujjayinI paNa jAya che. mAravADa, mevADa ane mALavAmAM gAmegAma tenI sthApanA hovAthI te loko bahAragAma jatA nathI. zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja mahAna kriyoddhAraka ane zAsanane dIpAvanAra hatA eTaluM ja nahi paNa teo eka mahAna samartha vidvAna ane ajoDa vAdI paNa hatA. jaina dharma, svazAsanarakSAmAM dharmavAdaparAyaNa hoya che, te vAdavivAdathI haMmezAM dUra rahenAra che; kAraNa ke vAdavivAdo paramatanA nirasana ane svamata-sthApana parAyaNa mAtra phaLanI bhAvanAvALA hoya to tethI jevo joIe tevo lAbha maLI zake nahi. AthI ja jo temAM tattvagaveSaka buddhi na hoya to tevA vAdane paNa jainadharme vitaMDovAda kahyo che. ane AvA vAdathI jaina munio haMmezAM dUra rahenArA hoya che. jaina munioe vAdanuM AhvAna prathama ApavAnuM bhAgye ja svIkAryuM hoya che. teone na chUTake anya vAdIo taraphathI jJAnanA ajIrNane laIne jainadharmanI apabhrAjanA thatI hoya Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 531 tyAre te vAdInA vAdano pratikAra icchAe ke anicchAe karavo paDe che, ne jo tema na karavAmAM ke mauna sevavAmAM Ave to potAnA dharmanI apabhrAjanA thatAM bhadrika jIvo vimAsaNamAM paDI dharmabhraSTa bane. AthI vAdInA vAdano pratikAra karavo e teone Avazyaka thaI paDe che. A ja rIte pUjya bhagavaMta AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjane paNa dharma upara thatA vAdavivAdano pratikAra karavo paDato hato, kAraNa ke te vakhatamAM yationo zithilAcAra dekhI aneka anya darzanIo jainazAstra upara AkramaNa karavA lalacAtA ane AkramaNa karatA. A AkramaNono javAba temane potAne ApavAno raheto hato tethI teozrIne svamatathI bhUlelA ane paramatathI madAMdha banelA vAdIonA jJAna-ajIrNane dUra karavA vAdavivAdamAM UtaravuM paDatuM hatuM. A pramANe te vAdomAM jaya meLavI saMzayAkula banela janatAnA hRdayane ativizuddha karI jaina janatA upara khUba ja upakArapUrvaka dharmanI suMdara chApa pADI hatI. zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajIe jainadharmanA udyotane mATe ane kumatIonA dharmapara thatA AkSeponA nivAraNa mATe kaDavA, loMkA Adi bhinnabhinna matonA bhrama kholavA mATe ane lokone jainadharmanuM rahasya samajAvI dharmamAM sthira rAkhavAnI daSTie saurASTra, gujarAta, mAravADa, mevADa vagere dezomAM ugra vihAra karyo hato. eka vakhate avasara vicArI mAravADa jevA Ukhara pradezamAM pANInI muzkelI hovAthI ane sAdhuone bhAre muzkelI naDatI hovAthI varSothI je vihAra zrImad somaprabhasUrIzvarajIe niSedha karyo hato te vihAranI muzkelIno sAmano karIne zrImad gurudeva AnaMdavimalasUrijIe mAravADamAM vihAra karavAnI zarUAta karI muzkelIno sAmano karI vihAra karatAM sAdhuone zIkhavyuM. mAravADamAM pANI uparAMta kaMTaka, bhUMDa vagere kaSTa paNa sahevA paDatAM. gocarI mATe paNa muzkelI rahetI kAraNa ke DuMgarALa ane dUradezanAM gAmomAM teno yoga virala ja prApta thato. mAravADamAM vihAra baMdha hovAne lIdhe lokonI dharma prati azraddhA tathA bIjA dharma prati valaNa dhIme dhIme phelAtuM hatuM. AthI pUjya AcAryazrIe gAmegAma vihAra karI lokone jainadharmano prabhAva samajAvI pharI te dezane dharmamAM daDha karyo. pU. AcAryazrIe jesalamera tarapha potAnA vidvAna ziSya upAdhyAya zrI vidyAsAgarajI mahArAjane mokalyA ne tyAM temaNe jesalameramAM kharataragacchavALAone ane mevADadezamAM bIjA matIone vAdavivAda karIne harAvyA. - zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajIe mALavAmAM anya matavALAo ane kaDavAmatIonI sAthe ne morabImAM pakAdi matavALAo sAthe tathA viramagAmamAM pAU~caMdra potAno mata prarUpI jaina lokonAM mana saMzayavALAM karelAM te badhAno vAdavivAdathI parAjaya karI jainadharmanI cAre dizAe ujvala kIrti phelAvI hatI. pU. AcAryazrInA parama bhakta tRNasiMha nAmanA zrAvake jemane bAdazAhe pAlakhI ApI hatI ne malika zrI nagadala evuM biruda ApyuM hatuM te tRNasiMha zrAvakanI AgrahabharI vinaMtIthI sAdhu zrI jagarSi gaNine sAdhuonI sAthe soraTha dezamAM vihAra karAvyo. tyAM paNa te RSimunie Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 tapAgacchAdhiSThAyaka jaina dharmanI ghaNI jAhojalAlI karI. pU.AcAryazrIe morabI vagere sthaLomAM laMkAdimatIo sAthe zAstrArtha karIne te laMkAmatInA pUjya AnaMda RSi tathA bhojarSi tathA bAlaRSi Adi potapotAnA ziSyonI sAthe laMkAmata choDI pU. suvidita muni cUDAmaNi kumata nAza karavAne sUryasamAna mahAna vairAgI, ugra tapasvI, ugra vihArI zrImad AcAryadeva pU. AnaMdavimalasUrIjI mahArAjA pAse 78 iThThotera mahAtmAoe punaH jaina dIkSAno svIkAra karyo temaja pU.vidyAsAgarajI gaNie paNa lokamatanA keTalAka sAdhuone dIkSA ApI hatI. - pU. gurudevano prabhAva eTalo badho hato ke mahammada sulatAna paNa teozrInA pharamAnane mAna Apato hato. khAna, vajIra, sulatAno paNa temane namatA hatA. jagyAe jagyAe temane bahumAna maLatuM ane teozrInI pratiSThA khUba vadhatI jatI hatI ane teonI AjJA dareka zahera, dareka gAma jhaMkhI rahyAM hatAM. mAravADa, mALavA, mevADa, pATaNa, amadAvAda, saurASTra, cAMpAnera, khaMbhAta, dakSiNa, devagiri, mAMDaLa, gAMdhAra, surata, bharUca, kuMkaNa, kAMkarecI, jAlora, maMDora, jodhapura, nivarI, nAgora, ajamera, AgrA, haMsAra, koTa, rAmasena, kuMbhalamera, TuMkaTAMDA, DhIlI, rAjagRhI, sopArU, vAgaDa, vAMsavADA, AhaDa, javAsA, visalanera, naDulAI, navasArI, valasADa, agAsI, DabhoI, malabAra, diva, damaNa, mAMgalora, ghoghA, ane haramana vagere gAmo ne pradezomAM pU. AcAryazrInI AjJA zirodhArya manAtI hatI tema ja teozrInA viSe nIce pramANe ullekha maLe che: ehavo AnaMda vimalasUri rAya, nagalI malikha huo teNe ThAya, mahammada hAthe pharamAna kIdha, AnaMdavimalane hAthe dIdha. namatA khAna vajIra sulatAna, ThAma ThAma guru pAve mAna, dIpe dezanA gurujI sAra, ghaNA puruSano kare uddhAra. muni jago riSi je paMnyAsa, guru pharamAna diye nara tAsa, soraTha deza teNe karyo vihAra, kIdho laMkAno uddhAra. mArUDino vihAra vaLI jeha, somaprabhe vAryo huto teha; vidyAsAgara mokalyA dhIra, yUlibhadrano loDho vIra. chaThTha pAraNe AMbila kare, kaThina vaLI tapa Adare; mevAta deze aNavara jyAM di, khaDatara paradukha vAlyAM tAMhiM. jesalamera khaDatarane dhIra, navi hAMDyo vahe zubha pahiM; bAjaTha pUjA hoya Aja, vidyAsAgaranI vAdhI lAja. teNi bAjaThi navi beTho hIra, vidyAsAgara moTo dhIra; ehanI vAta tuhe navi thAya, jinazAsana jeNe AvyuM ThAya. Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 533 vIramagAmeM jeNe kIdho vAda, pAsacaMdrano utAryo nAda; mAlavadeza urjANI jyAMhi, AnaMdavimalasUri purhatA tyAhiM. (gurnAvali) pU. AcAryadeva zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjano upakAra jaina janatA upara anekavidha che. Aje vidyamAna ghaNAM maMdiromAM temanA hAthe aMjanazalAkAo ane pratiSThAo ukta sUri dvArA ne temanA parivAra-sUripuMgavonA hAthe thayelI najare paDe che. parama tAraka paramAtmAnI pavanapAvanI pratimAnA utthApaka varganA prAdurbhAva sAthe ja parama tAraka pratimAno pAvana pracAra paNa pUjya zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAje ane teonA saMtAnIya ziSyoe khUba ja karyo ne je bALajanatA pUrve thayela tIrthaMkara bhagavAnano upakAra, mudrAkRti ane jIvana pratimAnAM darzana sAthe potAnA jIvanamAM lAvI jIvanapathane ujamALavAnI punita bhAvanA hRdayamAM pAmatAM zIkhyo. gurunA phoTA, dastAvejo, pustakonAM lakhANo, calaNI nANA uparanA sikkAo ane jIvanamAM Dagale ne pagale vastunI svarUpadarzaka AkRtiono upayoga mAnavA chatAM parama tAraka bhagavAnanI vidyamAnatA ane tenA vacane vacanane satya mAnavAnI zradyaNArUpa samyakatvanA lakSaNane svIkAravAnuM mAnavA chatAM tenI ja pratimA yA svarUpadarzaka AkRtine na mAnavI te keTalI jaDatA, buddhihInatA, pAmaratA ane mahAmithyAtva che te heje samajI zakAya che. bhagavAnanI pratimA na mAnanAra ke tenA svarUpane na svIkAranAra bhagavAnanA zAsanano kaI rIte ArAdhaka thaI zake? - haMmezAM game tevA vicakSaNa puruSane paNa tadAkRti rajU karavAne avalaMbananI jarUriyAta hoya ja che; to bALajanatAne tenI apekSA kema na hoya? Aje je jainadharmanA pUjA, sevA, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, tapazcaryA ke bIjA kriyAkAMDo bALajIvanane dharmamArgamAM joDavAmAM eTalA badhA upayogI che ke jo tevI vicAraNA pUrvAcAryoe vicArI na hota to dharmanI jhAMkhI paNa lAMbo vakhata na Takata. jinasArikhI jinapaDimA - e sUtrane jIvanamAM pacAvI sthaLe sthaLe jyAM jaina tyAM jinapratimAno pAvana pracAra ukta sUrIzvarajInA hAthe thayo ane temAM prabhutva AropaNa karI pratimAonA pUjanathI janatAne jIvanapAvitryamAM jhUlatI karavAno upakAra Aje paNa na bhUlI zakAya tevo temano che. - pa. pU. AcAryadeva zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAje aneka bhavyAtmAone potAnI amRtamaya dezanA vaDe pratibodha karIne ajameru, sAMgAnayara, jesalamera, maMDovera, nAgorI, nADalAI, sAdaDI, zirohI, palitANA, jUnAgaDha, pATaNa, rAdhanapura, amadAvAda, mahesANA, kAvI, gaMdhAra, kapaDavaMja, IDara, khaMbhAta, surata, vIsanagara, vaDanagara, vijApura,pethApura, jodhapura, Adi aneka nagaromAM aMjanazalAkAo ne jinabiMbonI pratiSThA karAvI che. ane Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 tapAgacchAdhiSThAyaka jesalameramAM sAdhuvihAranA abhAvane kAraNe tyAMnA derAsaronAM bAraNAM baMdha thaI gayAM hatAM ne tethI tyAM mumatIono ghaNo pracAra thavAthI derAsare kAMTA naMkhAvyA hatA te paNa pU. sUrIzvarajI mahArAje tyAM ugra vihAra ane ugra tapazcaryA karIne mumatIonA matanuM khaMDana karI teone vAdamAM jItI 64 -cosaTha jinaprasAdo ughaDAvyA ne te te jinamaMdiromAM pUjA zarU karAvI aneka bhavya prANIone pratibodha ApI samyakatva pamADI jainazAsananI vRddhi karI hatI. hajI paNa te te jagyAoe pU. AcAryadevanA hAthe thayelAM mahAna kAryonA avazeSo sAkSI pUre che. A rIte zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja jevA tapAgacchanA utpAdaka zrImad jagaccandrasUrIzvarajI mahArAja jevA mahA tapasvI hatA ne zrImad AcArya vAdIdevasUrIzvarajI mahArAja jevA vAdI hatA. te uparAMta ugra vihArI, mahAna kriyodvAraka, saMvegaraMgI ane mahAna prabhAvaka hatA ane teonI sevAne mATe devo paNa jhaMkhanA karI rahyA hatA. citoDamAM osavaMzanI vRddhazAkhAmAM sAraNadeva nAmano puruSa thayo. te jaina AmarAjAno vaMzaja hato, tenA sauthI nAnA putra tolAzAha mevADanA mahArANA zrI sAMgAjInA parama mitra hatA. eka samaya saMghavI dhanarAjano saMgha Abu vagerenI yAtrA karato mevADa Avyo. tolAzAhe zrI dharmaratnasUri pAse jaI prArthanA karI ke zatruMjaya para samarAzAhe saM. 1371mAM sthApita karela biMbanuM mastaka svecchAe punaH koI samaye khaMDita kareluM teno uddhAra karavAno mAro manoratha siddha thaze ke nahi. gurudeve kahyuM, tAro putra karmAzAha teno uddhAra karaze. tuM nahi. gujarAtano zAhajAdo bahAdurakhAna citoDa jatAM citoDagaDhanA maMtrI dozI karmAzA zeThane kApaDano moTo vepAra hovAthI temanI pAsethI puSkaLa kApaDa kharIdato ane AthI banne vacce eka vakhata maitrI thaI. eka vakhata zAhajAdAne kharcI khUTavAthI maMtrI karmAzAhe eka lAkha rUpiyA binazarate ApyA. - jyAre te zAhajAdo amadAvAdanI gAdIe Avyo tyAre karmAzAha AdAvAda AvyA. bAdazAhe temanuM sanmAna karyuM. zatruMjaya tIrtha mahA punita bhUmi che, asaMkhya AtmAo e tIrthayAtrAthI kalyANa sAdhI gayA che, e siddhAcala maMdironuM mahAnagara che, pRthvI paranuM svargabhavana che. AvA prabhAvazALI tIrthanI pratiSThA ane tIrthoddhAra e mahAmUlI vastu che. gurudeva zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja A pavitra tIrthasthAnanI jIrNa dazAthI bhAre ciMtita hatA. teozrI vAraMvAra maMtrI karmAzAhane upadeza ApatA ne preraNA karatA hatA. A preraNA ane upadezane manamAM dhArI maMtrI karmAzAha bAdazAhane pavitra tIrthasthAnanI vAta karI eTale badazAhe te tIrthanI pratiSThA ane jIrNoddhAra mATenuM turata pharamAna ApyuM. tyArabAda keTalIka madada paNa mAgI te paNa temane maLI ne maMtrI karmAzAhe saMgha kADhyo. gAmegAma jaina caityamAM snAtra mahotsava ane dhvajAropaNa, daridrIone dAna, sAdhusAdhvInI sevA, hiMsAnuM nivAraNa karatAM khaMbhAta thaI zatruMjaya AvI pahoMcyA. gUrjaravaMzanA ravirAja ane nRsiMha e bane sUbAnA maMtrI hatA. temaNe paNa kasmazAhane ghaNI sahAya karI. mahAmAtya vastupAle lAvI rAkhelI mammANI khANanA pASANakhaMDo Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva bhUmigRhamAMthI kaDhAvI tenI zrI RSabhadeva bhagavaMtanI pratimA banAvarAvI sarva saMghone AmaMtraNo mokalI saMghavI karmAzAhe zrI siddhagirirAjano soLamo uddhAra potAnA parama upakArI jagadguru zAsanasamrATa jaMgama yugapradhAna, sUricakracakravartI vAdimardana zAstravizArada prAtaHsmaraNIya tapAgacchAdhipati zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjAdhirAjanA haste vikrama saMvata 1587 nA vaizAkha vada 6 ne ravivAre karAvyo, te haju sudhI cAlyo Ave che. sUrijIe zAsana-unnatinAM aneka kAryo karyAM che. potAnA varada haste aneka rAjakumAro, zreSThIputro ane bIjA aneka anya darzanIya 500-pAMcaso bhavi vidvAnone prabhu mahAvIranA tyAgadharmanA punita paMthavALI dIkSA ApI hatI te vakhate mahApuruSa tapAgacchAdhipati vAdimadamardana zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjanI AjJAmAM 1800-aDhAraso sAdhuo vicaratA hatA. sAdhupaNAnI badhI javAbadArIo pUrI karI, AcArya tarIkenI pharajamAM haMmeza pravRtta rahevuM, gAmegAma vihAra karI bhavijIvone pratibodhavA, zAsana-uddhAranAM kAryo karavAM ane te uparAMta kumatavAdIone jItavA tathA lokone jainadharmano prabodha pamADavo --te badhuM karavA sAthe sAdhupaNAne yogya jIvanazodhanane mATe ane jiteMdriya thavA mATe ugra tapazcaryA karavI e paNa mahA--upayogI kartavya che. 535 zrImad AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAje mahAna tapazcaryAo paNa karI che. cauda varSa sudhI jaghanyathI niyata tapo vizeSa karyAM pachI chaTTanA tapano abhigraha lIdho eTale chaThThane pAraNe AyaMbila yAvat jIva sudhI karyAM. te pahelAM AcAryazrIe 181 upavAsa, vIsa vAra vIsa sthAnaka tapa, 400 cothavaLI sthAnaka tapa karI cha%0 karyA, vIsa viharamAnanA 20-vIsa chaThTha, prabhunA 229--baso ogaNatrIsa chaTTa karyA. te uparAMta pahelA karmanA 12 vAra pAMca upavAsa, bIjA karmanA nava vAranA upavAsa, dazamA aMtarAyanA 12 vAra paMca-upavAsa, mohanIyanA 28-aThAvIsa aThThama vedanIya, gotra ane AyuSyanA ATha ATha dazama karyAM ane eka nAmakarmanuM tapa bAkI rahyuM te na thaI zakayuM tethI tenuM temane bhAre du:kha rahyA karyuM. eno ullekha nIce pramANe ( gurvAvalImAM ) maLe che = ehavo ANaMda vimaLasUrI jeha,jayamala chaTha tapa karato teha; cotha chaThTha tameM gaha gahI, vIsa sthAnaka ArAdhe sahI. cothacyArase chaThaseMccAra, vIsa sthAnaka sevyAM be vAra; viharamAna dhAryA jagIsa, tehanA chaThTha karyA guru vIsa. ehavA ATha karma je zire, TALavA tapathA guru kare; parisaha bAvIsa preme khame, rAta divasa jina vacane rame. 1. A jIrNoddhAra saMbaMdhI ullekha vIravaMzAvaLI, tathA paMDitavaryazrI guNavijaya gaNikRta kalpasUtra laghu vRttimAM tathA jaina tIrthonAM itihAsamAM che. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 tapAgacchAdhiSThAyaka vigaya pAMcano kare parihAra, vigaya eka vRta kadI AhAra; lIlotarI mIThAI jeha, guru vacharAgI tyAga kareha. dhanya che AvA mahAna ugra tapasvI, tyAgI, vairAgI, ugravihArI, kriyoddhAraka, zatruMjaya tIrtha solamoddhAraka, zAsanaprabhAvaka, zAsanasamrATa AcAryaziromaNine! nAma teno nAza - A aTala niyamamAMthI koI bacI zakatuM nathI, chatAM jeno nAza thavA chatAM jemanAM nAma varSonAM varSo sudhI gavAya, jemanAM saMsmaraNo ne guNAnuvAda saMbhALI vAraMvAra jemanA jIvanapathane tAjo karavAmAM Ave te nAza pAmyA hovA chatAM kharI rIte temano kAryadeha Aje paNa temanA sAkSAt jIvana jeTalo ja prabhAva pADe che. jenA jIvanapatha rUpa pavitra sthAnamAMthI aneka paramapAvanI gaMgAsvarUpa satkArya pravAho asmalita vahetA hoya ane jenA gayA pachI paNa te pravAho cirasthAyI vahana karatA hoya; jenuM jIvanapavitra aneka jIvanA AdarzarUpa hoya te mahApuruSa maryA chatAM jIvaMta ja gaNAya che, kAraNa ke teno Adarza sadAne mATe jagatamAM visarAto nathI. game teTalI moTI AyuSya sthitivALA mahApuruSo, khuda paramAtmA RSabhadeva ane mahAvIra prabhu jevA paNa A jagatamAM kAyamI TakI jagatane lAbha na ApI zakyA to pachI A mahApuruSa paNa jagatanA pApa-jIvanane vadhu vakhata zA kAraNe jovA mATe rahI zake ? teozrInA zarIrane paNa duniyAnA utpatti, sthiti ane nAza svarUpa tattvatrayIe prabhAva dekhADyo, ane temanuM zarIra dinapratidina kSINa thavA lAgyuM. Akhare guru mahArAja (rAjanagara) amadAvAdamAM Avela nijAmapuramAM padhAryA bAda divase divase khUba ja azakta banyA. zrIsaMghe gurubhaktine laIne guruvaryanA khUbakhUba upacAra karI gurubhakti dekhADI paNa aTala niyama AgaLa sau azakta hatA ane Akhare jIrNa thayela dehane choDI temAM birAjato jhaLahaLatI jyotavALo AtmA devalokanA devone manuSyalokanI mAphaka lAbha ApavA mATe nava upavAsanA anazana pUrvaka vikrama saMvata 159nA caitra sudi 7nA prabhAta samaye cAlyo gayo. prakRti ane vikRtinA svarUpane sArI rIte samajato hovA chatAM temano ziSya-praziSyAdi varga ane zrI sakaLa saMgha mahApuruSanA svargavAsathI lAbhavaMcita thavAne laI khUba khUba te mahApuruSanI prazaMsA karavA sAthe potAnI niMdanA pUrvaka du:khI thayo. AkhA rAjanagaramAM hAhAkAra vartAyo, zrIsaMghanAM nayanomAMthI codhAra azrudhArA vahI rahI hatI, saunA mukha Aje du:kharUpI vAdaLathI gherAyelA jaNAtA hatA. gurudevanA virahathI teo duHkhanA sAgaramAM DULyA hatA. Aje jaina zAsanano sUryadeva asta thayo hato ne sarvatra aMdhakAra chavAI gayo hato. jyAre gurudevanA svargavAsanI vAta dareka dizAmAM dezadezomAM phelAI gaI tyAre lokonA eTale jaina jainetara tamAmanAM mana ghaNAM dubhAvA lAgyAM ne pU. gurudevanA viraha mATe temane lAgI AvyuM. paNa jyAM AyuSyanI dorI tUTe tyAM zo upAya ? pU. AcAryadevano nirvANamahotsava amadAvAda (rAjanagara)nA sakaLasaMghe karyo. Aje tamAma Alama pU. sUridevanA nAmane mAnanI lAgaNIthI saMbhAre che. teo Aja nathI chatAM pU. AcAryadevanuM nAma itihAsamAM suvarNAkSaromAM aMkita che. dhanya ho AvA tyAgI gurudevone ! astu. ATaluM lakhI viramIe chIe, 3OM zAnti !!! Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 537 pratyakSa-prabhAvI zrI mANibhadravIra aSTaprakArA pUjA racayitA pU .A. zrI candrAnanasAgarasUri jalapUjA dohA jaya kAraka jayavaMta hai, mahi maMDala ke deva / vyaMtara naranArI sabhI, tuja pada karate seva // 1 // icchA pUraNa tu ghaNI, kalpataru sama vIra / jaga jaMjAlI jIvane, le jAya jala tIra // 2 // varadAyaka vasudhA parI, samaya sudhA AdhAra / vyaMtara bhUta pretAdi bhage, prasare prema uddhAra // 3 // nagara ujjaina birAjiyA, AgaloDa AvAsa / magaravADe pramAvasu, tInoM loka pravAsa // 4 // jalacandana aru puSpasu, dhUpa dIpa manohAra / akSata-naivedya phalataNI, pUjA aSTa prakAra // 5 // jalapUjA DhAla pahelI rAga - prabhu tuja zAsana ati bhaluM kalpataru- ciMtAmaNi, icchA pUraNahArA re / maNibhadra sevA karI, saMpattine varanArA re // kalpataru // adhiSThAyaka jina devanA, samakitadhArI devA re / / Abhyantara guNa Upaje, pAvo amIrasa mevA re // kalpataru // (2) paMnaravI sadI meM janamiyA, nagara ujjainI mAMhI re // mANakazAhanA nAmasuM, khyAti jagameM pAhI re // kalpataru // dhArAnagarI paraNiyA, ratipriyA bharatAra re / vaMza osavAla ujAgaru, hIrArA vyApArI re // kalpataru // dharmadhyAna jina pUjanA, tapa japa dhyAna yogo re / mAtA vinaya ghaNI namratA, sura pere moge mogo re // kalpataru / / Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 tapAgacchAdhiSThAyaka pUrva punya udaya thakI, siddhi riddhi bhaMDAro re / darzana guru darzana diyo, candrAnana AdhAro re // kalpataru // maMtra : OM hrIM zrI mANibhadrAya sarva maMgala karAya sarva vyAdhi duSTa grahopasarga haraNAya, mahAbhIti vinAzAya jalena prakSAlayAmi svAhA (jala caDhAnA) caMdana pUjA dUsarI DhAla dohA sarasa sugaMdhI- caMdane, kesara kerI suvAsa / mANikabhadra pUjA karUM, mana ANI ullAsa // DhAla rAga - mana mohanajI hemavimalasUri AviyA, manamohanajI / nagara ujjaina majhAra, manaDe vasiyA re, manamohanajI // kAusagga dhyAne dekhiyA, manamohanajI / dhanya tapasvIrAja, manaDe vasiyA re, manamohanajI // . (2) jJAna dhyAna kSamA Agaru, manamohanajI / . svAdhyAye layalIna, manaDe vasiyA re manamohanajI // mANakazAha zaMkA hatI, manamohanajI / uttara guru samAdhAna, manaDe vasiyA re manamohanajI // (4) zraddhA aMtara upanI manamohanajI / vratI banyA guNavAna manaDe vasiyA re manamohanajI / / gurumukha vANI sAmale manamohanajI / dharma dhyAna layalIna, manaDe vasiyA re mana mohanajI // Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 539 guru darzana nityAnaMdasu, manamohanajI / candrAnana AdhAra, manaDe vasiyA re manamohanajI // maMtra : OM hrIM zrI mANibhadrAya sarva maMgala kAya sarva vyAdhi, duSTagrahopasarga haraNAya, mahAbhIti vinAzAya, riddhi vRddhi, kuru caMdana samarpayAmi svAhA / puSpapUjA dohA jAI, juI, ketakI, puSpa sugandhi lAya / bhAva dharI caraNe dharUM, bhaktiraMga pragaTAya // tIsarI DhAla rAga - e vrata jagameM dIvo siddhAcala kI mahimA moTI, hemavimalasUri bhASe / nagara AgarA - cAturmAse / AgamavANI sAkhe, mere pyAre, siddhAcala giri vaMdo // vyApAra hetu mANakazAha paNa, nagara AgarA Ave / gurujI cAturmAsa suNIne, sthiratA AnaMda pAve, mere pyAre, siddhAcala giri vaMdo // charI pAlita yAtrA karatAM trIje bhava mokSe jAve / vANI suNI manaDo harakhANo, bhAvanA gurune batAve / mere pyAre, siddhAcala giri vaMdo // ekAsaNe belA telA karatAM, pagapAle haiM cAle / bhUmi saMthAro svAdhyAya karatAM, jIvadayA nita pAle / mere pyAre, siddhAcalaM giri vaMdo / kArtika pUnameM yAtrA karavA, mANakazAha re cAlyA / magaravADA jaMgala mAhI, core zeThane bhAlyA / mere pyAre, siddhAcala gIrI vaMdo // vana vagaDA meM caura malyA hai zeThane dekha harakhAyA / darzana nityAnaMda prabhAve / candrAnana pada pAyA / mere pyAre, siddhAcala giri vaMdo // maMtra OM hrIM zrI mANibhadrAya sarva maMgala karAya sarva vyAdhi duSTagrahopasarga haraNAya mahA bhIti vinAzAya Rddhi siddhi kuru puSpANi yajAmahe svAhA / Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 dhUpapUjA dohA manavAMchita icchA phale, Tale dukha aura vyAdha / dhUpa dhUpAvI sammukhe, mANibhadra ArAdha // cothI DhAla rAga - ciramI bAbArI lADalI vana vagaDA meM AviyA, zeTha magaravADe Apa | dhana dhana dharatI huI // (1) siddhAcala AdinAtha kA, nita manameM dharatA dhyAna / dhana dhana dharatI huI // (2) vArakarI zira kApiyuM, dhaDa kApyuM dUjI vAra / dhana dhana dharatI huI // (3) zira ujjaina, AgaloDa meM, dhaDa pUjI je Aja / dhana dhana dharatI huI // (4) magaravADe piMDI pUjana, vyaMtarendra bane haiM Apa / dhana dhana dharatI huI // (4) yakSendra mANibhadrajI, pUje haiM paracAvaMta / dhana dharatI huI // (6) darzana nityAnaMda guru, candrAnana hAjara hajUra / dhana dhana dharatI huI // tapAgacchAdhiSThAyaka maMtra OM hrIM zrI mANibhadrAya sarva maMgala karAya, hastivAhanAya, sarva siddhi karAya / sarvopadrava vinAzAya vRddhiM kuru dhUpa AghrAya svAhA // Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 541 dIpa pUjA dohA karuM dIpakasuM pUjanA, Atama jaga prakAza // manokAmanA phalavatI, saMpatti ghara nivAsa // 1 // DhAla pAMcamI rAga-mata vAvo mArA paraNyA jIro / yaha avasara kaiso Ayo citta bhramita muni banAyojI / bhairava utpAta macAyo // hemavimalasUri ArAdhana se, saMkaTa sabhI miTAyojI / zAsanarI zAna baDhAI // (2) tyAga-tapasyA-maMtra prabhAve, vIra mANibhadra AyAjI / nija AtamarA para bhAve // (3) Adhi vyAdhi ne roga nivArI. zAsana viruda dharAyojI / zubha AnaMda raMga varasAyo // . vAsakSepa mANibhadra nAmasuM, kArya siddha upajAyojI / icchita phala ke dAtArI // mANibhadra abhiSeka sparzasu, bAdhAye Tala jAvejI / pRthvI para tarala vihArI // darzanasAgara nityodayasuM, candrAnana pada pAyojI / AnaMdaghana Apa varasAyo / maMtra OM hrIM zrIM mANibhadrAya, sarva vighna harAya, maMgalakarAya sarvavyAdhi duSTAri haraNAya riddhi siddhiM kuru dIpaM darzayAmi svAhA / Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 akSata pUjA dohA zyAma varaNa ati zobhatA, ajamukha Apa pramAna / priya darzana mujha mana vasyA, dharUM niraMtara dhyAna // 1 // cha rAga - pahale DuMgarIye mai to AdinAtha vAMdu // riddhi siddhi kA dAtA, mANibhadra gAvaM / rAyaNataru zAkhA mukhameM rAkhe, jina zAsana dhorI // dhyAna lagAvuM // tapAgacchAdhiSThAyaka (2) mastaka mukuTa hIrA motIno sohe / gale motiyana mAlA mohe, jina zAsana dhorI -dhyAna0 (2) siddhAcala derI dhArI, cha bhujadhArI // trizUla DamarU Dama Dama bAje, jina zAsana dhorI dhyAna0 (3) mudgala, aMkuza, nAgane dhArI / airAvata hAthI vAhana svArI jina zAsana dhorI dhyAna 0 (4) causaTha yoginI bAvana vIrarA rAjA / bIsa hajAra deva svAmI, jina zAsana dhorI (5) pUrva jyoti Apa pUrNa prabhAvI / avadhisama AtamajJAnI, jina zAsana dhorI (6) - dhyAna 0 dhyAna 0 darzana nityodaya samakitadhArI, candrAnana sarala paraNAmI jinazAsana dhorI - dhyAna 0 maMtra OM hrIM zrIM zrI mANibhadrAya sarva maMgala karAya sarva duSTa graha bhUta pizAca vyAdhi haraNAya akSataM samarpayAmi svAhA / ( akSata kA sAthiyA karanA ) Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva phalapUjA dohA phala pUjA karUM bhAvasu, phalase phala niradhAra / mANibhadra mujha mana vasyA, arpaNa phala upahAra // DhAla sAtama rAga - sAMbhalajo muni saMyama rAgI // kaliyuga meM ciMtAmaNi sarIkho, mANibhadra jasavaMtojI / mAlava deza varadAna devato, duSkAla nahIM re paDatojI // kali0 (2) tapagaccha svAmI deva pratApI, nagara ujjaina vihArIjI / naranArI mila maMgala gAve, nirdhaniyA AdhArojI // kali0. (3) magaravADe tIratha sthApyo, pratyakSa paraco dIdhojI / deza videzI yAtrI Ave, nija kAraja saba siddhojI // kali0 (4) tIna bhuvana ke tejasvI rAjA, mahiyala meru samAnAjI / bherI - bhuMgala - saraNAI vAje, vAjiMtra aparaMpArAjI // kali0 (5) sukhaDI caDhe phala pUjA pUjI, manavAMchita phala pAvejI / kAmakuMbha ciMtAmaNi sarIkho, citrAvela AlekhejI // kali0 (6) dAdAguru darzana kara pAyo, nityodaya guNavaMtAjI / caMdrAnanasUri pratyakSa kIno, ardharAtrI abhirAmojI // kali0 maMtra OM hrIM zrIM zrI mANibhadrAya hastivAhanAya, SaSTa mujAya ajamukhAya, sarva AnaMda karAya, riddhi vRddhi rAya tapAgaccha adhiSThAyaka devAya phalAni samarpayAmi svAhA / ( phala caDhAnA) 543 Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 tapAgacchAdhiSThAyaka naivedya pUjA dohA naivaidya pUjA vIranI, karatAM Ananda hoya / mANibhadra guNa gAvatAM, riddhi pAve sahu koya // 1 // DhAla AThamI rAga - paNihArI AThamI pUjA premasu, bhavi kriiyejii| nirmala Atama hoya, prANIjI // saMvata satare tetIsameM, bhavi karIyejI / mahAsuda pAMcama jANa, uddhArIjI // AgaloDa nagare sthApanA bhavi karIyejI / zAMtisoma sUri jANa, prANIjI / / pratyakSa kIdhA mANibhadrajI, bhavi prANIjI / aTThama tapa dharanAra, prANIjI // . maMtra jape savAlakSasu bhavi prANIjI / OM hrIM zrIM yuta jANa, prANIjI // darzana nityodaya mile bhavi prANIjI / candrAnana AdhAra, prANIjI // maMtra OM hrIM zrIM zrI mANibhadrAya kSemaMkarAya, kalyANakarAya akhaMDa saubhAgya karAya sarva sampatti vRddhi karAya naivedyaM samarpayAmi svAhA / (naivedya caDhAnA) Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Cra yakSarAjazrI mANibhadradeva u gAyo gAyo gAyo re mANibhadravIra guNa gAyo / (2) akhaMDa pratApa adbhuta mahimA, AnaMda dhana varasAyo / ArAdhana kara icchita phalane, naranArI sahu pAyo re // mANi0 (2) ravi - maMgala - gurUvAra manohara, suda pAMcama dina ThAyo / AThama caudasa AyaMbila karatAM, vIra sAdhatA chAyo re || mANi0 (3) bhUta-preta- zAkana- aridala, zamana kare kSaNa mAyo / zatru graha roga Tala jAve, surataru sama sarasAyo re // mANi0 - (4) Agama uddhAraka AnaMdasAgarajI, jJAnI adhyAtama pAyo / AcAmala taponidhipUrA candrasAgara guNa gAyo re || mANi0 (5) mAlavadeza uddhAraka jJAnI, dharmasAgara guru rAyo / vyAkaraNa vizArada dhIra gambhIrA, mahodayasAgara dIpAyo re // mANi0 (6) zAMta svabhAvI karuNAsAgara, darzanasAgara harakhAyo / saMgaThana premI apUrva upadezI nityodaya varasAyo re // mANi0 (7) muMluMDa sarvodaya nagarImeM, pArzvaprabhu su pasAyo / . svargatulya aru deva vimAnasama, maMdira sundara pAyo re // mANi0 (c) vikrama saMvata do sahasra aru, trepana varSa suhAyo / zrAvaNa zuklA paMcamI divase, racanA ramya racAyo re // mANi0 (9) nAhara aura zeTha parivAre, racanA ramya banAyo / sukharAja pRthvIrAja mANakacaMda, mAMgIlAla harakhAyo re // mANi0 (10) lakSmI kero lAho lIdho upadhAna tapa hai karAyo / candrAnanasUri caumAsAmeM, maMgala tUra bajAyo re // mANi0 545 Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 546 saMpAdakIya atre be mahApUjanono samAveza karela che H (1) zrI mANibhadravIra mahApUjana ane (ra) zrI mANibhadravIra viziSTa mahApUjana (AhutividhAna). A baMne mahApUjano svataMtra kakSAnAM che ane A rIte sarvaprathama vAra ja prasiddha thaI rahyA che. A eka navuM ja saMzodhana ane saMpAdanakArya che. homa-havana--vidhAnonI dizAmAM A rItano jAhera prayatna sarvaprathama vAra ja che. jAheramAM A vidhAno ochAM pracalita hovA chatAM paNa, khAsa prasaMgo para, A prakAranAM vidhAnonI ati anivAryatA ane AvazyakatAne sahu koI jANe-ajANe svIkAratA ja hoya che. A prakAranAM vidhAno vinA mahattvanI vidhio apUrNa rahetI hoya che te paNa satya vAta che. . zrI mANibhadravIra mahApUjana --saMzodhaka : saMpAdaka-- pUjyapAda yogadivAkara AcAryadeva zrImad vijayaAnaMdaghanasUrIzvajI ma. sA.nA ziSya muni pradipacaMdravijaya mahArAja mArA pUjya gurudevazrIne baMnne pUjanavidhAno tenA kAcA rUpamAM prApta hatAM ane tenA AdhAre teozrI e vidhAno jAheramAM varSothI karAvI rahyA che. prathama vidhAna teozrIne nADolanA prAcIna jJAnabhaMDAramAMthI jUnI hastalikhita pratamAMthI ane dvitIya vidhAna mAravADa jaMkazane vayovRddha sva. yati zrI labdhisAgarajI ( ke jemanA haste 200thI vadhu pratiSThAo thayelI hatI) pAsethI prApta thayela. teozrIe ja mane preraNA karI ke mANibhadravIranAM vidhAno vyavasthita rIte chapAva." ane meM A baMne kAcA rUpamAM rahelA vidhAnomAM rahelI azuddhio, avidhio, apUrtio ane asaMkalanAone pratiSThAkalpa" AdinA AdhAre saMzodhita karIne dUra karI, jarUra paDavAthI keTalIka jagyAe navIna zloko, stotra Adine umeryAM ane e rIte yathAmati zakya teTalI pUrti karI.. " tapAgacchAdhiSThAyaka saMpAdaka dvArA pragaTa thayela prata (pustaka)mAM traNa mahApUjano ApavAmAM Avela che. temAM ' zrI dharaNendra--padmAvatI viziSTa mahApUjana ( Ahuti vidhAna) " Apela che, je atre pragaTa karela nathI. Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 547 jyAM jyAM jarUra jaNAya tyAM tyAM navI vidhionI racanAo -saMkalanAo ane pUrtio karIne eka saMpUrNa vidhAna banAvavAno yathAmati prayatna karela che. Ama chatAM paNa, sajjanonAM sUcano AvakArya che. 'anivArya evA khAsa prasaMgo para " Ahuti vidhAna" Avazyaka hoya che. tene ja " viziSTa mahApUjana" tarIke atre samAvavAmAM Avela che. zubha hetu arthe prasiddha thaI rahelAM A vidhAnono vinAkAraNe, jarUra vagara, anubhava-jANakArI sivAya game tyAM upayoga thavAthI lAbhane badale nukasAnano paNa saMbhava rahelo hoya che te jANavA lAyaka che. zuddhio jALavavAno zakaya teTalo prayatna karela che. jenuM pariNAma nirava vyApAramAM phalita thayuM hoya, tevA sAvadha vyApAra paNa upacArathI niravadha vyApAra tarIke, eka sAdhanarUpe gaNAvI zakAya che ane bhavyone ISTasiddhinuM kAraNa evo bhagavAnano puNya prabhAva moTe bhAge devakRta hoI zake che. ane eTale ja, jAgRta adhiSThAyako je te jinezvaraprabhunI bhAvathI bhakti karanArAone temanA mokSamArgane alpavinarUpa banAvavAmAM prAyaH sahAyaka banatA hoya che. suzeSa kiM bahunA? gopya cIjo gopya rahe te vadhu ThIka che. A viSayamAM vadhu jijJAsApUrti mATe pUchaparacha karavAnI jarUra hoya tyAre saMkoca vinA saMparka karavA namra vinaMtI che. A kAryamAM sahabhAgI thanArA sarveno huM sAdhuvAda karuM chuM. zAsanaprabhAvanAnAM kAryomAM apratima vRddhi thAya te rIte enA vyApaka upayoga dvArA vadhu ne vadhu baMne mahApUjano vadhu ne vadhu sthaLe thayA kare ane te rIte janakalyANamAM nimitta bane e ja subhakAmanA sAthe - -muni pradIpacaMdravijaya () zrI mALidravIra mahAdUnanam | (2) zrI mANibhadravIra viziSTa-mahApUjanam (AhutividhAnam) // // sAmAnya dizAsUcana prastuta che be vidhAno : (1) zrI mANibhadravIra mahApUjana ane (2) zrI mANibhadravIra viziSTa-mahApUjana (Ahuti vidhAna). baMne vidhAno svataMtra rIte ApelAM che, ane ekabIjAthI svataMtra rIte karAvI zakAya che. baMne vidhAno saMpUrNa divasa payaMtanAM che. jyAre mAtra naM (1) mujabanuM mahApUjana ja karAvavuM hoya tyAre Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgacchAdhiSThAyaka te ane jyAre viziSTa mahApUjanavidhino upayoga hoya tyAre te, ema baMne alaga alaga karAvI zakAya che. baMne sAthe ja karavAM pharajiyAta nathI; chatAM karAvavAM hoya to tema paNa karAvI zakAya che. 548 prathama vidhAna, zrI padmAvatIdevI mahApUjananI jema ja jAheramAM, saMpUrNa dinaparyaMta bhaNAvI zakAya che. tema ja, zrI mANibhadravIranI nUtana pratimAnI pratiSThA prasaMge, Aso suda 5 nA divase, pUrvapratiSThita pratimAnA caitanyIkaraNa prasaMge, tema ja viziSTa prasaMgo para baMne vidhAno eka ja divase sAthe paNa karI zakAya che. ane, jyAre baMne vidhAno sAthe ja karavAnAM hoya tyAre nimna bAbato lakSamAM rAkhavI yogya che H (a) vidhiono krama sAmAnya rIte nimna anukrame raheze - prathama snAtrapUjA, pachI kuMbha-dIpasthApana, nyAsa ane zuddhIkaraNavidhi, abhiSekamArjanavidhi, prANapratiSThA, AhvAna, stotrapATha, aSTaprakArI pUjA, vedikA sthApana-pUjana, grahazAMti stotra, tijayapahuttastotra, AhvAna, AhutikriyA cheka pUrNAhuti sudhI, zAMtikalaza, AratI ane visarjanavidhi. (ba) 1. aSTaprakArI pUjAno maMtra eka athavA sAta vAra bolavo ne te / mujaba je te pUjA karAvavI. 2. zrI mANibhadravIre pUrvajanmamAM (mANekazAhanA bhavamAM) Aso suda 5 nA zatruMjayanI yAtrAnI pratijJA lIdhI hatI. tethI Aso suda 5 ( A divase AgaloDamAM mULa sthaLamAM, varSamAM ekavAra, niyamita rIte baMne vidhAno sAthe thAya che.) akhAtrIja (vaizAkha suda 3) mahAsuda 5 (AgaloDamAM mANibhadranI sthApanAno divasa), ravivAra, maMgaLavAra, guruvAra, suda pAMcama, AThama ane caudaza - ATalA divaso A baMne vidhAno karAvavA mATe zreSTha gaNI zakAya. 3. jIvadayAnI TIpa avazya karAvavI. 4. A vidhAno zrI mANibhadravIranI pUrvapratiSThita ke pratiSThita thaI rahelI nUtana pratimAo, yaMtra athavA calita pratimAo upara karavAmAM Ave che. 5. jyAM A vidhAno thaI rahelAM hoya tyAMnA pratyakSa anubhava pachI jo A vidhAno karavAmAM Ave to khUba saraLatA raheze. 6. pUjAdravyo mUkavA ke rAkhavA mATe sTIla ke lokhaMDanA pAtrano upayoga na karavo. 7. pUjanamaMDapa tathA maMgalagharamAM rajasvalA Adi malina strInI dRSTi ke hAjarI tathA kALA raMganA vastra Adino niSedha hoya che. A khAsa dhyAnamAM levuM. 8. pUjana athavA mahotsava daramyAna duHkha, vairAgya, vilApa, zoka, pazcAttApa vagere utpanna na thAya tevA ane AnaMda, ullAsa, utsAha Adi utpanna thAya tevA prakAranAM gIto, saMgIta, stavano vagereno upayoga karavo joIe. 9. koIpaNa zubha vidhi-pUjananA prAraMbhamAM traNa navakAramaMtra athavA vajrapaMjara stotra Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 549 bolIne zarUAta karavI. 10. A mahApUjanamAM aSTaprakArI pUjA 1, 9, 27, 108 vAra karI zakAya che ane te pramANe sAmagrI maMgAvavI joIe. (1) zrI maNibhadravIra - mahApUnanam | // atha zrI mANibhadravIra mahApUjanavidhividhAnam // mahApUjananA divase savAre snAtra pUjA bhaNAvavI tathA bhagavAnanI yathAzakti AMgI karAvavI. pachI, pUjananI sarva sAmagrI ekaThI karI zuddha karavI, ane te sarve sAmagrI upara navakAramaMtra tathA zrI mANibhadravIranuM smaraNa karIne vAsakSepa karavo. tyAra bAda zubha muhUrta kuMbhasthApanA vidhi ane dIpakasthApanA vidhi karavI. (2) atha zuMmasthApanavidhiH | prathama snAnavidhi karI pUjAnAM vastro paheravAM. maMtrelA kesaranuM tilaka karIne nADAchaDI ane mIMDhaLa bAMdhavAM. have saubhAgyavatI bahena dvArA nimna vidhi AkhI karAvavI: sarvaprathama traNa navakAra athavA vajapaMjara stotra bolavuM. kuMbhasthApanabhUmi zuddha karIne tenA para bahena pAse kaMkuno sAthiyo dorAvavo ane tenA para savAzera DAMgara athavA cokhAno sAthiyo karAvavo. vAsacokhA-phUla abhimaMtrita karavAM, ne kuMbhane grIvAsUtra bAMdhavuM. nimna maMtra kuMbha upara lakhavo kezara dvArA: a e sarvopadravAn nAzaya nAzaya svAhA ! kuMbhamAM caMdanano sAthiyo karAvIne temAM 1 rUpiyo rokaDo, cokhA, sopArI naMga-5, paMcaratnanI poTalI Adi mukAvavuM. tyArapachI thoDuM kUvAnuM ane thoDuM alaga zuddha aboTa pANI laI tenA vaDe akhaMDa dhArApUrvaka zubha muhUrte eka navakAra, eka uvasaggaharaM stotra ane moTI zAMti bhaNatAM-bhaNatAM thALI, velaNa vagaDAvatAM kuMbha bharAvavo. temAM thoDuMka gulAbajaLa umeravuM. pachI kuMbha upara zrIphaLa, pAMca pAna, lAla vastra, nADAchaDI, mIMDhaLa, maraDAsIMga bAMdhI phUlahAra paherAvavo. tyArabAda kuMbha bharanAra bahenanA mAthe te kuMbha upaDAvI, traNa pradakSiNA devarAvI, thALIDaMkA sAthe kuMbhasthApananI jagyA para AvIne " % haiM Dha: 4: 8: svadA " maMtra sAta vAra bolIne zvAsa sthira karAvIne, te kuMbhane sAthiyA para sthApana karAvavo. Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55) tapAgacchAdhiSThAyaka pachI varakha chApI, phUlahAra caDhAvIne hAthamAM kusumAMjalI vaDe nIceno zloka bolIne traNa vAra kuMbhane vadhAvaDAvavo : pUrNa yena sumeruzaMgasadRzaM, caityaM sudedIpyate, yaH kIrtiM yajamAnadharmakathana-prasphUrjitA bhASate / yaH spardhA, kurute jagattrayamahA-dIpena doSAriNA, so'yaM maMgalarUpamukhyagaNanaH kumbhazciraM nandatAt II (zArdUta) khamAsamaNa daI, " avidhi-AzAtanA thaI hoya to micchAmi dukkaDam" bolavuM. (2) 35tha lIpasthApana-vidhaH II kuMbhanI jamaNI bAjue dIpa sthApanA karavI. A vidhi kuMvArI kanyA athavA suhAgana strI pAse karAvavI. te bhUmi zuddha karI tenA para kaMkuno sAthiyo karAvavo. pachI " 3% sarvopadrava nAca nAzaya svA' maMtra vaDe nADAchaDI maMtrIne traNa AMTA daIne phAnasane baMdhAvavI. tema ja phAnasanA uparanA bhAgamAM paMcaratnanI poTalI, mIMDhaLa, maraDAsIMga baMdhAvavI. pachI 7 navakAra gaNI kaMkunA sAthiyA para te phAnasane mukAvavuM. pachI pANIthI dhoyelo savArUpiyo dhUpa daIne jIbhavALA trAMbAnA koDiyAmAM sAthiyo karAvI, temAM mukAvavo. tema ja temAM paMcaratnanI poTalI naMga 1 ane sopArI naM 1 mukAvavI, ane diveTa mukAvavI. pachI navakAra athavA nIcenA zloka (traNa vAra) bolI sthira zvAse koDiyAmAM ghI purAvavuM: OM ghRtamAyurvRddhikaraM, bhavati paraM jainadRSTisaMparkAt / tatsaMyuta: prApa: pAtu savA bhAva:vega: vAdA ! (AryA) pachI nIceno zloka bolIne dIpa pragaTAvavo : OM aha~ - paMcajJAnamahAjyotirmayo'yaM dhvAntaghAtine / dyotanA pratiyA, rIpo mUyAt sarNitaH I (anuSTrapa) athavA nimna maMtra bolIne dIpa pragaTAvavo: ___OM hrIM zrIM klIM blU~ namo, mANibhadrAya saMghasya / bhaktAnAM ca kalyANAya, dIpa bhava siddhaye svAhA // pachI te dIpane phAnasamAM mATInuM khANuM karI tenA para sthApana karAvavo. A AkhI vidhi kuMvArI kanyA athavA suhAgana strI pAse karAvavI. pachI phAnasa DhAMkavuM. gurudeva pAse aMkuzamudrA vaDe nimna maMtrapUrvaka vAsakSepa karAvavo. . " OM agnayo'gnikAyA aikendriyA jIvA niravadyadevapUjAyAM nirvyathAH santu, niSpApA: sa[, satayaH santu, me saMpaTTanahiMsA vevAIne H " Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 551 phAnasane phUlahAra karAvIne pachI kusumAMjalIpUrvaka dIpane vadhAvavo. tyAra bAda, zrI maNibhadravIranI pratimA athavA je pratIka hoya tenI sanmukha dhUpa-dIpa cAlu karavA. A dhUpa-dIpa pUjanaparyaMta cAlu rAkhavA. (3) // atha nyAsa-zuddhIkaraNavidhiH // (1) trae vAra nA2maMtra pragaTa moravo. (2) travAra 6vasa072 stotra posag. (3) pachI " vajrapaMjararastotra" (zrI mAtmarakSA nA2maMtra) josa : OM parameSThi namaskAra, sAraM navapadAtmakam / AtmarakSAkaraM vajra-paMjarAbhaM smarAmyaham // 1 // OM namo arihaMtANaM, ziraskaM zirasi sthitam / OM namo savvasiddhANaM, mukhe mukhapaTaM varam // 2 // OM namo AyariyANaM, aMgarakSAtizAyinI / OM namo uvajjhAyANaM, AyudhaM hastayordRDham // 3 // OM namo loe savvasAhUNaM, mocake pAdayoH zubhe / eso paMcanamukkAro, zilAvajramayI tale // 4 // savvapAvappaNAsaNo, vapro vajramayo bahiH / maMgalANaM ca savvesiM, khAdirAGgArakhAtikA svAhAntaM ca padaM jJeyaM, paDhama havaI maGgalam / vapropari vajramayaM, pidhAnaM deharakSaNe // 6 // mahAprabhAvA rakSeyaM, kSudropadravanAzinI / parameSThipadodbhUtA, kathitA pUrvasUribhiH // 7 // yazcaivaM kurute rakSA, parameSThipadaiH sadA / tasya na syAdbhayaM vyAdhirAdhizcApi kadAcana // 8 // (4) tyArabAda nIcenA maMtrathI vAsakSepa athavA sonAvANIthI bhUmizuddhi karavI OM bhUrasi bhUtadhAtrI sarvabhUtahite bhUmizuddhiM kuru kuru svAhA // 5chI " kSi - pa - OM- svA - hA" me pAya jIronI ddhiiy-naami-hy-bhumastake sparza tathA ciMtavana karI sthApanA karavI. Aroha-avaroha krame karavuM. nimna maMtrathI maMtrasnAna ciMtavavuM : OM amale vimale sarvatIrthajale pAM pAM vAM vA azuciH zucirbhavAmi svAhA // nIcenA maMtra vaDe kalmaSadahana karavuM: | Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 552 tapAgacchAdhiSThAyaka OM vidyutsphuliGge mahAvidye sarvakalmaSaM daha daha svAhA // nimna maMtra vaDe hRdayazuddhi karavI : OM vimalAya vimalacittAya / kSvIM svAhA / / (12 va hayasparza 42vI.) (5) kSetrapAla pUjanam zrIphaLa para nADAchaDI bAMdhIne hAthamAM laIne - OM kSA kSIM dUM kSauM kSaH kSatrapAlAya namaH svAhA / / modIne sthApana 2.5chI OM hrIM kSA kSetrapAlaM gandhAkSatapuSpatailakuMkumairdIpadhUpaudyaiH pUjayAmi // momIne zrI31 52 yogA, yamevI-attara, 429 nusa, yaDhAvI dhUpa-dIpAvai. have jo zrI mANibhadravIranI pUrvapratiSThita pratimA hoya to tenI sanmukha ane na hoya to, eka bAjoTha para moTA thALamAM nUtana pratimA athavA yaMtra, je hoya te, padharAvIne ane kusumAMjali hAthamAM laIne vadhAvavAnI kriyA karAvavI. (4) atha abhissek-maarjnvidhiH|| . (1) prathama amiSetra : mamiSe dravya : 95. pUnamaMtra : OM hrIM zrI mANibhadrAya gauravarNAya airAvaNavAhanAya SaDbhujAya DAka-trizUla-phUlamAlAdakSiNatrayabhuje pAza-aMkuza-dAnavamastaka vAmatrayabhuje evaM SaDAyudhAya saparikarAya zrItapAgacchAdhiSThAyakAya rogazoka iti upadrava nivAraNAya dhanadhAnyakozAgArAdivRddhikarAya ujjaina AgaloDa-magaravADAsthAnanivAsanAya..... nagare yajamAnasya vA saMghasya lAbhArthe kSemArthe jayArthe samastasaMghamaMgalArthe zAMtituSTipuSTihetave asmin jaMbUdvIpe bharatakSetre dakSiNArdhabharate.....deze.....rAjye.....nagare..... sthAne..... varSe..... mAse..... tithau..... nakSatre..... .....vAre..... gurunizrAyAM Agaccha-Agaccha Asane upaviSTa upaviSTa, RddhiM vRddhiM kuru kuru yajamAnasya vA saMghasya sannihito bhava bhava svAhA // " (noMdha: A pUjanamaMtra dareka abhiSeka-mArjana vakhate zarUAtamAM bolI pachI zlokamaMtra bolavAnA hoya che. jo samaya ocho hoya to, abhiSeka-mArjanavidhinA prAraMbhamAM ja mAtra eka vAra uparokta pUjanamaMtra bolavo ane pachI dareka abhiSeka-mArjananA mAtra zloka-maMtra 4 mobIne vidhi 42vI.) yo : kSIrAmbudheH surAdhIzairAnItaM kSIramuttamam / snAtre zrImANibhadrasya duritAni nikRtantu // 1 // bhaMtra : OM hrIM zrImANibhadravIrAya samakitaprAptyarthe dugdhena abhisiMcAmi svAhA // uparano pUjanamaMtra, zloka ane maMtra bolI thALI DaMko vagaDAvIne, mUrti athavA yaMtra para dUdha vaDe abhiSeka karAvavo. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 553 (2) dvitIya abhiSeka: abhiSeka dravyaH dahIM zloka : dhana dhanavaMtAdhAra naeNpIvaramuqnam | saMdadhAtu dadhizreSTha, devasnAtre satAM sukham // 2 // maMtra : 3% c zrI madravIrAya satiprArthe dhanA risaMvAmi svAhA || pUjanamaMtra, zloka ane maMtra bolIne dahIMno abhiSeka karAvavo. (3) tRtIya abhiSeka: abhiSeka dravyaH ghI zloka : snedeSa murathamaNe pavitra sarvatApadaK I __ ghRtaM mANibhadrasnAtre, bhUyAdamRtamaJjasaH // 3 // maMtra: 3% $ zrImaNibhadravIrAya saMmatiprancarthe vRtana siMghAmi svAha ! pUjanamaMtra, zloka ane maMtra bolI ghIno abhiSeka karAvavo. (4) caturtha abhiSeka : abhiSeka dravya : zeraDIno rasa ke sAkara. zloka : safdhara sarvaromadata sarvananam | kSaudrAnkSudropadravAnhantu devAbhisiMcanam // 4 // maMtraH 3% darda zrImadravIrAsatiprAncarthe surasena misiMga svIthI II pUjanamaMtra, zloka ane maMtra vaDe abhiSeka karAvavo. (5) paMcama abhiSeka: abhiSeka dravya : jala (aboTa jala levuM) tathA sarvoSadhi. zloka : sarvoSadhiye nIra, vire sALasaMyutam | mANibhadrAbhiSeke'sminnupayuktaM zriyestu vaH / / 5 / / maMtra : 3% phrIM zrImarfrdravIrAya saMmati prArthe sarvAdhinA mannivAkhi svAda | pUjanamaMtra, zloka ane maMtra vaDe sarvoSadhimizrita jalathI abhiSeka karAvavo. have ahIMthI mArjana (vilepana) vidhi zarU thAya che. mArjana saMpUrNa pratIka (mUrti athavA yaMtra je hoya te) upara samagra rIte karAvavAnuM che. (6) chaThThuM mArjana (vilepana): mArjana dravya : jaTAmAsI cUrNa. zloka : sudhei rokAzamana, saubhAgya puram | iha prazastamasyAstu mArjanaM hantu duSkRtam // 6 // maMtra: 3$ zrI kavIrAya satiprAcarthe TAmAsIyUna saMrnanuM ra ivIhIM || pUjanamaMtra, zloka ane maMtra bolIne jaTAmAsI cUrNanuM saMpUrNa mUrti para vilepana karAvavuM. Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554 tapAgacchAdhiSThAyaka (7) saptama mArjana (vilepana): mArjana dravyaH caMdana cUrNa. zloka : zItane zuzramamatte zarmatApara noTaram | nihantu sarvakalmaSaM candanenAMgamArjanam // 7 // maMtraH 3% dda zrImALabhadravIrAya sa nattarIya vandranagUrjIna saMmArga fma vahiAM II pUjanamaMtra, zloka ane maMtra bolI AkhI mUrti para caMdana cUrNanuM vilepana karAvavuM. (8) aSTama mArjana vilepana) mArjana dravyaH kesara. zloka: pIrajanmanainyU: svamAna sudhafpara I pramAAmyahamindrapratimA vidhnahAnaye // 8 // maMtraH 3jha dda zrImaNibhadravIrAya savitathirI rakhAya saraLa saMmArja roki vIdI II pUjanamaMtra, zloka, ane maMtra bolIne saMpUrNa mUrti para kesara dvArA vilepana karAvavuM. () prANapratiSThA vidhiH | have nUtana pratimA athavA yaMtra upara jo A mahApUjana thaI raheluM hoya to tenA upara nIcenA prANapratiSThA maMtra dvArA guru mahArAja pAse maMtrita vAsakSepathI prANapratiSThA karAvavI. (ane jo pahelAMthI ja pratiSThita ke sthApita thayelI pratimA sanmukha hoya to prANapratiSThAmaMtra choDIne sIdhI AvAhanathI AgaLanI vidhi cAlu karAvavI.) prANapratiSThA maMtra : OM hrIM zrIM klIM blUM kuru kuru turu turu kulu kulu curu curu culu culu ciriciri cilicili kirikiri kilikili harahara sarasara hU~ sarvadevebhyo nama : / vyaMtaranikAyamadhyagata vyaMtarajAtiyadevapade - zAsanarakSaka zrImANibhadravIra iha mUrti (yaMtra)sthApanAyAM avatara avatara tiSThaH tiSThaH ciraM pUjakairdattAM pUjAM gRhANa gRhANa svAhA // uparano maMtra traNa vAra bolI vAsakSepa karavo. pachI saubhAgyamudrA, paMcaparameSThi mudrA, pravacanamudrA, ghenamudrA, cakamudrA, garuDamudrA, aMjalimudrAo batAvavI. pachI AvAhana maMtra bolavo, be hAtha joDIne : mahAna maMtra : bho yakSa mANIka mudA sukhado'si nityam, AhvayAmi khalu tvaM kila yakSarAja / tvAM naumi naumi satataM gajarAjagAmin, svAnaMdakaMda bhava tAta ca varAsaneSu // tyArabAda, AgaLa ApeluM zrI mANibhadravIranuM stotra pragaTa rIte mATethI bolavuM. saMgIta sAthe bolavuM vadhu zreSTha che. Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 555 (6) zrI mahAprabhAvazAlI mANibhadravIrastotram // // 7 // jayantu vItarAgAH sarvA, jayati ca zAradAmbikA / sadguravo'pi devadevyo, jayati vai jinazAsanam // 1 // zivaMkaro bhayaharazca ya, - stapAgacchAdhiSThAtA saH / jayatu mANibhadra indro, vyaMtaranikAyagato devaH // 2 // sItairAvaNapRSThabhAge ca, virAjamAnaM nityam / vidyutkAMtiM kRSNavarNa, vande vIraM mANibhadram // 3 // ajamukhaH priyadarzano, yo raktAbhUSaNamukuTo / raktoSTajihvAkarapAdo, mukhAdijinAlayacihnitaH // 4 // pAzAMkuzadAnavamastaka - DAkatrizUlamAlAbhujaH / SaDAyudho yaH SaDbhujadharo, mANibhadro'stu vo bhadrAya // 5 // viMzatisahasradevaparivRto, yo jinazAsanasevakaH / trinetraH pUrNabhadrasaMyukto, namaH zrI mANibhadrAya te // 6 // sevitaM vIrairnityaM yo, yoginyaizca catuHSaSThayai / bhairavairdizatu sadA me, sarvasiddhiM mANibhadraH samyagdRSTi vidhnaharo, yogakSemavijayaMkaraH / sakalabhayavinAzako yo, nirvighnaM kuru me sadA // 8 // yasya nAmnA palAyAnti, duSTadevadevyazca dUram / mANibhadro'stu rakSakaH so, bAlakasya sarvato mama // 9 // ekAvatArI jinabhakto yo, mokSamArge sAhAyyaM kuru / ___ mANibhadra namo'stu te, sarvazAMtikaraM bhava bhava // 10 // mANekazAhaH pUrvajanmani, yorAsItujjayanyAm / dharmiSTho ''naMdaratisvAmI, dharmajinapriyAsuputraH // 11 // haimasUrarupadezato dharme, pratibuddhaH sthitaH saH / zatrujayayAtrAbhigrahazca, svargagAmyabhavatmArge // 12 // zubhadhyAnena mANibhadraH, so 'jAyatIndro vIrezvaro / riddhisiddhisvAmI ca, mahAdyutisamanvitazca / // 13 // prasanno bhava praphullito-''virbhavatu zaktiyukto / jJAnecchAkriyAzaktiM, pUraya varddhaya me sadA // 14 // yena varaM pradataM purA ca, zrIzAMtisomamadhunA tu / AnaMdaghanasUrIzvarebhyo, namo'stu te mANibhadrAya // 15 // Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 556 tapAgacchAdhiSThAyaka sadA tatparo bhaktitazca, jinazAsananiratebhyaH / ___ pUjyo jinabhaktisahitaiH, sarvakAMkSIbhiH sarvadA // 16 // mAlAmaMtrarUpaM stotraM, mahAprabhAvikamidam / AnaMdaghanasUriziSya - pradIpacandragumphitam // 17 // catuH sandhyaM paThet nityaM, jinagurubhaktito vai / yad yad vAMchitamihitaM, labhate sarvaM tatprabhAvena // 18 // vandhyA'pi labhate putraM, dhanArthI susthiraM dhanam / bhogArthI bhoga rogI, cA''rogyaM mokSaM mumukSu // 19 // zAkinIDAkinIbhUtapretA, arikarisAgarajalodara - / hariyalAgnibaMdhanAdyAH sarvA, doSA nazyanti sudUrAt // 20 // viMzati - paMcAzattame varSe, maMtrito'yamAgaloDagrAme / sarvajinaguruzaktizca, ciraM phalatu siddhayogaH // 21 // (7) atha aSTaprakArI pUjA // tyArabAda, have pachIthI zrImANibhadravIranI aSTaprakArI pUjA nimnavidhi mujaba karAvavAnI zarUAta karavI. (1) prathama 485 : so : kSIradadhi - jalanidhi - drahakuMDatoya, tIrthaprabhAsavaradaM manojJanIram / karpUra - pUrazubhavAsitAmbhodhaiH, zrImANibhadraM varadaM snApayAmi nityam // 1 // maMtra : OM hrIM zrImANibhadrAya vIrAdhivIrAya airAvaNavAhanAya vijayaMkarAya rAjAprajAmohanAya duSTazatrucUraNAya zAkinIDAkinI bhUtapretapizAcachala-chidradRSTi-muSTi-salilAdivighnavinAzakAya SaDbhujAyai SaDAyudhAya zrItapAgacchAdhiSThAyakAya saMghasya vA yajamAnasya kalyANArthe yogakSemArthe jalaM yajAmahe svAhA // uparano zloka ane maMtra eka eka vAra bolavo ane pachI nIceno jalapUjAmaMtra bolIne jala caDhAvavuM. 49maMtra : OM hrIM zrImANibhadrAya jalaM samarpayAmi svAhA / (noMdha : A jalapUjAmaMtra ane anya je te aSTaprakArI pUjAnA maMtro, jevo samaya hoya te pramANe 1 vAra, 9 vAra, 27 vAra ke 108 vAra bolIne je te pUjAo karI zakAya che. jyAre Ahuti vidhAna ane A mahApUjana baMne sAthe ja karavAnAM hoya tyAre A maMtra 1 vAra ke traNavAra bolIne je te pUjA karI AgaLa vadhI zakAya.) Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 557 - - (2) dvitIya yaMhana : yo : kastUrIkarpUrapUrAmbaradivyacUrNaiH, kardamayakSatagaramilitairvicitraiH / - svarlokacaMdanabarAsaparipUTitaiH zrImANibhadrazarIramabhilepayAmi, // 2 // maMtra : OM hrIM zrImANi bhadrAya vIrAdhivIrAya airAvaNavAhanAya DAkatrizUlapuSpamAlA kuzapAzanAgAyudhadharAya kSemaMkarAya vijayaMkarAya dhanadhAnyavRddhikarAya zrItapAgacchAdhiSThAyakAya zrItapAgacchasUrIzvarAnsannihitAya zrIsamastasaMghavidhnaharAya yajamAnasya vA saMghasya kalyANArthe candanaM yajAmahe svAhA // uparokta zloka ane maMtra eka eka vakhata bolIne pachI nimna caMdanapUjA maMtra vaDe caMdana arpaNa karAvavuM. yaMhanapUla maMtra : OM hrI~ zrImANibhadrAya caMdanaM samarpayAmi svAhA / (3) tRtIya puSpapU : zyo : jAIjuIkuvalayasahakAramallI, maMdAradAmaramaNIyavicitrapuSpaiH / punnAgacaMpakazatapatrapArijAtaiH, zrImANibhadraM varadaM pratipUjayAmi // 3 // bhaMtra : OM hrIM zrImANibhadrAya tapAgacchasUrIzvarAn - munivarAn - sannihitAya zrIgajendravAhanAya sarvopadravavighnaharAya zrIjinazAsanodyotakarAya SaD muje SaDAyudhadharAya zAkinIDAkinIdAnavAsurapramathanAya... yajamAnasya sakalasaMghasya vA zreyArthe puSpaM yajAmahe svaahaa| uparokta zloka ane maMtra eka eka vakhata bolIne pachI nimna puSpapUjAmaMtra vaDe puSpo arpaNa karAvavAM. pUSyapU" maMtra : OM hrIM zrImANibhadrAya puSpaM samarpayAmi svAhA / (4) yaturtha dhUpapU : so : kRSNAgarumRgamadAgaracandanaizca, zailArasena sahitaizca dazAMgadhUpaiH / ___ karpUrapUrasUrazAlasugandhadhUpaiH, zrImANibhadraM varadaM pUjAyAmi nityam // 4 // maMtra : OM hrIM zrImANibhadrAya pAtAlanivAsanAya gajendravAhanAya SaDbhuje SaDAyudhadharAya saparikarAya daityadAnavapramathanAya dhanadhAnyakozAgAravRddhikarAya zrItapAgacchasannihitAya yajamAnasya vA saMghasya sarvavighnaharaNArthe zreyArthe dhUpaM AghrApayAmi svAhA / / uparokta zloka ane maMtra baMne eka eka vAra bolIne nimna dhUpapUjAmaMtra vaDe dhUpa arpaNa 422vavo. dhU55maMtra : OM hrIM zrImANibhadrAya dhUpaM AghrApayAmi svAhA / / Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558 tapAgacchAdhiSThAyaka (5) paMthamahI545 : do : kRSNAsitA zivaMkarA zucikAmadhenu vatsena yuktA zubhadA dhanadhAnyakI / tasyA ghRtena zuci karute pradIpa, zrImANibhadraM varadaM satataM yajAmi // 5 // maMtra : OM hrIM zrImANi bhadrezvarAya gajarAjavAhanAya ajamukhAya vIrAdhivIrAya zrIsUrivarAngaNivarAnsannihitAya arikarisAgarahariyalAgnijalodarabaMdhanAdisakalabhayanAzaMkarAya sakalamanorathaRddhilabdhipUraNAya...yajamAnasya vA sakalasaMghasya maMgalArthe dIpaM darzayAmi svAhA // uparokta zloka ane maMtra eka eka vAra bolIne nimna dIpakapUjAmaMtra vaDe dIpaka darzAvavo. hI54pUlamaMtra : OM hrIM zrImANibhadrAya dIpaM darzayAmi svAhA // () SaSThama akSatapU : Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva maMtraH 37 zrImaNibhadrAya yakSezvarAya pAtAnivAsanAya nAgavAnAya SaDyune SaDAyudhadharAya... yajamAnasya vA sakalasaMghasya kalyANArthe naivedyaM yajAmahe svAhA // uparokta zloka ane maMtra baMne eka eka vAra bolIne nimna naivedhapUjAmaMtra vaDe naivedha samarpaNa karAvavuM. naivedya pUjAmaMtra : 3 maiM zrImANibhadrAya naivaidya samarpayAmi svAhA / (9) artha pUjA : zloka : pozItalavantanapurIparatnAkSatadhUpattazuddhinaivedhaiyuO ryuktaiH zubhaizca vidhAnaiH zuddhASTavidhaiH, zrImANibhadrAya samarpayAmi // 9 // maMtra : 3 | zrImANibhadrAya pAtAnivAsanAya gherAvaLavAdanAya DAtrizUlapuSpamAtAjIshnaagdhraay SaDbhuje SaDAyudhadharAya bhUtapretapizAcAdi pIDAvighnaharAya zrItapAgacchAdhiSThAyakAya sUrIzvarAnpAThakAnvAcakAnziSyasamudAyAnsannihitAya ... yajamAnasya vA sakalasaMghasya zreyArthe kSemArthe nayArthe nAM candranuM akSata dhUpa dIpa naivedya puSpa mudrA yanAmahe svAhA / bolI ardhya arpaNa karAvavuM. . tyArabAda, zAMtikaLaza karAvavo ane pachI nIce mujabanI zrImANibhadravIranI AratI karAvavI (8) : zrImANibhadravIranI AratI (rAga : he zaMkhezvara svAmI, prabhu jaga aMtarayAmI) jaya jaya nidhi, jaya mANikadevA, jaya mANikadevA, hariharabrahmapuraMdara, karatA tuja sevA, jayadeva jayadeva tuM vIrAdhivIrA, tuM vAMchitadAtA, tuM vAMchitadAtA, mAtApitA sahodara svAmi, cho prabhu jagatrAtA, jayadeva jayadeva ...2 harikarIbaMdhanaudadhi, phaNIdharaarianalA, phaNidharaarianalA, e tuja nAme nAse, sAte bhaya sabaLA, jayadeva jayadeva DAkatrizULaphUlamALA, pAzAMkuza chAje, pAzAMkuza chAje, eka kara dAnavamastaka, ema SaththujarAje, jayadeva jayadeva tuM bhairava tuM kinnara, tuM jaga mahAdIvo, tuM jaga mahAdIvo, kAmakalpatarudhenu, tuM prabhu ciraMjIvo, jayadeva jayadeva tapagacchapatisUri, dhyAve tuja dhyAna, dhyAve tuja dhyAna, mANibhadra bhadraMkara, AzA visarAma, jayadeva jayadeva 559 ...1 ...3 ...4 ...4 ... Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 tapAgacchAdhiSThAyaka saMvata aDhArase pAMsaTha, zrI mAdhavamAsa, zrI mAdhavamAsa, dIpavijaya kavirAyanI, pUro sarva Aza, jayadeva jayadeva ...7 tyArabAda have visarjana karAvavuM. (1) 3tha visarjanavidhiH | | upasthita sarve bhAvikonA hAthamAM cokhA apAvavA ane hAthamAM cokhA rAkhIne sarvene UbhA thaI javA sUcana karavuM ane pachI nIcenA be zloka traNa vAra bolIne cokhA uchALIne vadhAmaNI karAvIne visarjana karavuM? AhvAnaM naiva jAnAmi na jAnAmi visarjanam / pUjAnavidhiM naiva jAnAmi tvaM gati paramezvara AjJAhInaM kriyAhInaM mantrahInaM ca yatkRtam / tatsarvaM kSamaya deva tvaM gati paramezvara || 2 || // iti zrImANimadravIra mahApUjanaM saMpUrNam // zrI mANibhadravIra mahApUjananI sAmagrInuM lisTa (Azare) dUdha - 2 liTara dahIM - 1 kilo agarabattI - 2 paeNkeTa kaMdarUpa dhUpa - 100 grAma ghI zuddha - 3 kilo sAkara - 1 kilo sarvoSadhi - 1 paeNkeTa jaTAmAMsIcUrNa - 5 tolA caMdanacUrNa - 5 tolA sopArI - 15 naMga paMDA-110 naMga phaLa (koIpaNa) - 110 naMga nAgaravelanAM pAna - ra5 naMga kapUra (bhImasenI)-2 moTIgoTI zrIphaLa (lIlA) - 1 naMga dIvAnAM koDiyAM - 115 naMga (mATInAM) gulAbanAM phUla - 135 naMga cAMdInA varakha - 1 thokaDI kuMbhasthApanano sAmAna dIpasthApanano sAmAna bAjoTa (calapratiSThA hoya to) 1 naMga (paranALiyo hoya to sAruM) athavA nALavALo moTo thALa --1 naMga rU nI diveTo- 150 naMga kesara - 1 grAma aSTagaMdha - 1 tolo vAsakSepa-2 kilo kasturI - aDadho vAla kapUra (nAnI goTI)- 2 paeNkeTa rUpAnANuM -5 aMgalUchaNAM -10naMga pATalUchaNAM -3 naMga Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva aMbara - aDadho vAla naeNpakIna -pa naMga kaMku -ra tolA nADAchaDI -1 daDo gaMgAjaLa - prApta hoya teTaluM gulAbajaLa - 1 zIzo sUko nALiyera goLo - 1 nAno cokhA-ra kilo 01. pANI gALavAnuM garaNuM - 2 naMga paMcaratna poTalI -3 naMga laviMga -1 tolo elacI - 1 tolo zelaDI rasa - 1 kilo camelInuM tela - 1 zIzI (nAnI) attara (juI athavA mogarA) -ra zIzI pILA sarasava - 100 grAma rU nI pUNI --pa naMga dazAMga dhUpa --100 grAma mIMDhaLa, maraDAsIMga attara (gulAba) - 2 zIzI phUlahAra - 1 Dajhana sukhaDI - 250 grAma zrIphaLa - pa naMga noMdha : peMDA, phaLa, dIvAnAM koDiyAM, gulAbanAM phUla AdinI saMkhyA 9, 27, ke 108 je pramANe pUjA karavAnI hoya te mujaba rAkhIne maMgAvavAM. (2) zrImANibhadravIra viziSTa - mahApUnanam // ( AhutividhAnam ) 561 pUrvataiyArI ane agatyanI sUcanAo (1) vedikAkuMDanirmANavidhi 1. je divase A AhutividhAna karavAnuM hoya tenA eka divasa pahelAM, AgaLanA divase, yathAsamayasaMjoga anusAra, Ahuti ApavA mATenI vedikA (AhutikuMDa) vidhi mujaba taiyAra karAvavo. 2. iSTadeva ke devInI mUrti (athavA yaMtra ke sthApanA) sanmukha barAbara sAme ja vedikA mATenI yogya jagyA pasaMda karavI. te jagyAnI bhUmine vALIcoLIne sApha karAvavI ane tenA para dUdha -pANI - attara gulAbajaLanuM mizraNa traNavAra " OM bhUrbhuva: sva: mUrati bhUtadhAtrI sarvabhUtahite bhUmizuddhi buru dguru svAhA !' maMtra vaDe maMtrita karIne chAMTavuM. pachI te bhUmine dhUpa daIne zuddha karavI. 3. kATI IMTo ane mATIno upayoga karIne vedikA banAvavI. A sAthe Apela AkRti naM(1) ane mApa mujaba vedikA banAvavI. 4. kaDiyA vedikA banAvavAnuM zarU kare te pahelAM, sarvaprathama eka IMTa saubhAgyavatI strI pAse mukAvavI. 5. vedikA taiyAra thatAM, tene sapheda kaLI cUnA vaDe aMdarabahAra badhe ja dhoLAvavI (raMgAvavI). Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 tapAgacchAdhiSThAyaka da. vedikA taiyAra thaI gayA bAda, koIpaNa vyakti dvArA ke anya kAraNathI tUTe nahi te mATe tene vyavasthita rIte yogya vastuo dvArA DhaMkAvI devI ane tenI AsapAsa ADazo mUkI devI. (2) Ahuti mATenI samidhA (kASTha) 1. Ahuti mATenAM kASTha pAMca jAtanAM dUdhALAM (jene chedavAthI dUdha nIkaLe tevAM) vRkSo maMgAvavAM jevA ke AMbo, khIjaDo, pIpaLa, caMdana, vaDa, uMbaro Adi. 2. A kA jyAre upayogamAM levAnAM hoya te vakhate sUkAM ane jIvajaMtuthI rahita hoya te khAsa jovuM jarUrI che. 3. kASThanAM nAnA nAnA TukaDAo karAvI levA, ane eka moTA thALa athavA parAtamAM mUkavA. 4. AhutinI kriyA zarU karatAM pahelAM A kASThone pravAhI ghI vaDe bhIMjavI daIne taiyAra rAkhavAM. (3) Ahuti mATe gAyanA (athavA bheMsanA) chANanA sUkAM chANAMno bhUko eka moTA thALa ke parAtamAM rAkhavo. kriyA zarU karatAM pahelAM pravAhI ghIthI te bhUkAne bhIMjavIne taiyAra rAkhavo. (4) Ahuti mATenI goLIo : dravyo : kesara, kasturI, aMbara, tagara, agara, barAsa, sukAyelAM gulAbanAM phUlo, badAma, pistA, cArolI, akharoTa, kAju, khAreka, sUkuM koparuM, kisamisa. uparokta dravyone bhegAM (miksa) karIne, barAbara khaMDAvIne, cUrNa banAvavuM ane te cUrNamAM ghI umerIne caNAboranI sAIjhanI kula 108 goLIo vALIne banAvavI. (5) kALAM kapaDAM TALavAM. zakya teTalI avidhi ane AzAtanAo TALavI. (6) AhutividhAna vakhate vidhikAraka ke guru bhagavaMta ane vedikA vacce, tema ja vedikA ane pratimA ke yaMtranI vaccenI jagyAmAM koIne besADavA nahi, te jagyA khAlI rAkhavI. tema ja aMtarAya na paDe te paNa jovuM. (7) AhutinI kriyA mATe vedikA AsapAsa sajoDAo (pati-patnI)ne bane to besADavAM. tenA abhAvamAM je koI zuddha vastromAM upasthita hoya teone besADavA. (8) pUjAdravyo mUkavA ke rAkhavA mATe sTIla ke lokhaMDanA pAtrano upayoga na karavo. (9) (a) ITa-mATIno vedikAkuMDa (AkRti mujabano) banAvavo zreSTha che ane kuMDa jamIna para khullA AkAza nIce hoya to te sthiti sArI che. (ba) jyAM baMdha makAna hoya, dhumADAnI nIkaLavAnI jagyA na hoya, khulluM AkAza na hoya tyAM uparokta kuMDane badale trAMbAnI nAnI catuSkoNa kuMDImAM paNa AhutividhAna karI Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 563 zakAya. paraMtu, zreSTha to naM (a) che. tenA abhAvamAM ja naM. (ba) karavAnuM che. (ka) pratimA ke pratIkanI sanmukha ja vedikAkuMDa hoya to zreSTha che. paNa jyAM sanmukha na thaI zake tevI paristhiti hoya, tyAM AgaLa-pAchaLa athavA AsapAsamAM najIkamAM khullA AkAza nIce jamIna para vedikAkuMDa apavAdarUpe banAvI zakAya che. (Da) makAnanI chata para, prathama mALe ke game teTalA mALe A vidhAna nAchUTake apavAdarUpe thaI zake che. (10) A saghaLA uparAMta gurugamana tathA anubhava ane koThAsUjhanuM mahattva paNa che. (11) vedikAnI dvitIya mekhalA upara, peja naM.( )paranI AkRtimAM darzAvyA mujabanAM sthAno para, koDiyA jevo AkAra athavA koDiyAM kula pAMca sthAno upara karavAnA che. cAre khUNe eka-eka ema cAra tathA vacce eka ema pAMca koDiyAM thaze. // atha zrImANibhadravIra viziSTa-mahApUjanam (AhutividhAnam) / A vidhAna karAvavAnA divase zubha muhUrta snAtrapUjA bhaNAvavI ane prabhujIne yathAzakti AMgI karAvavI. pachI, pUjAnI sarva sAmagrI ekaThI karIne zuddha karavI ane te sarve sAmagrI upara navakAra maMtra tathA zrImANibhadravIranuM smaraNa karIne vAsakSepa karavo. - tyAra pachI, zubha muhUrta vidhipUrvaka prathama Apela zrI mANibhadravIra mahApUjanam antargata je kuMbhasthApanA ane dIpakasthApanA vidhi che te mujaba karAvavI. pUjAnI sarva sAmagrI ane dravyo vyavasthita rIte agAuthI ja yogya jagyA para, yogya pAtromAM goThavAvI devAM. pachI, vidhikArake tema ja pUjAmAM besanAra sarvee pUjAnAM vastro paherIne, hAthe mIMDhaLa ke nADAchaDI ke rakSApoTalI (je prApta hoya te) bAMdhIne kapALe kesara-caMdananuM tilaka karIne, phUlanA hAra gaLAmAM dhAraNa karIne pUjAmaMDapamAM upasthita rahevuM tathA dhUpa-dIpa cAlu karavA, ke je pUjana puruM thAya tyAM sudhI rahevA joIe. () atha verAsthApana-pUnanam II nimna vidhithI vedikAnuM sthApana ane pUjana karavuM: sarvaprathama traNa navakAramaMtra athavA vajapaMjarastotra bolavuM. (1) 3% bhUmi mUtadhAtrI sarvabhUtahite bhUmizuddhi pura zuru svAhA || maMtra traNa vAra bolIne vedikAnI aMdara,upara ane AsapAsa vAsakSepa karavo. Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 564 tapAgacchAdhiSThAyaka (2) vedikAnI dvitIya mekhalA para, AkRtimAM batAvelA koDiyA AkAra naM (1)mAM kaMkuthI sAthiyo karavo. eka sopArI para cAMdInA varakha chApIne tenA para aSTagaMdha vaDe"OM huM zAM kSa" e bIjAkSaro lakhavA ane pachI eka nAgaravelanA pAna upara te sopArI ane eka cAMdInI lagaDI mUkIne te badhuM koDiyA AkAra naM. (1)mAM "3% kSo kSa: trastha kSetrapAlIya nama:" maMtra bolIne sthApana karavuM. tenA para kesara, barAsa, cokhA, phUla, dhUpa, dIpa, paMDo, attara caDhAvavuM. (3) vedikAnI traNe mekhalAnI AsapAsa pharatI traNatArI nADAchaDI (mIMDhaLa-maraDAsIMga sAthenI)nA nava AMTA mAravA ane bAMdhI devI. (4) vedikAnI tRtIya mekhalAnA uparanA bhAgamAM, cAre dizAmAM vaccovacca, % $ zrI strI e cAra bIjAkSaro kaMkuthI lakhavA ane cAre khUNAmAM banAvelA koDiyA jevA AkAramAM kaMkuthI sAthiyA karavA. (5) pILA sarasavane dhUpa ApIne, nIcenA maMtrathI traNa vAra maMtrIne, cAre dizAmAM jamIna para chAMTI devA: 3% hrIM zrIM kSa sarvopadravekhyo rakSa rakSa svAhA || (6) vedikAkuMDamAM barobara vacce, senTaramAM banAvelA koDiyA jevA AkAra (a)mAM kaMku vaDe trikoNa doravo ane te trikoNamAM vacce " UM" e be bIjAkSaro lakhavA. pachI eka sopArI para cAMdInA varakha chApIne te sopArI ane pAMca cAMdInI lagaDIne uparokta trikoNamAM vacce 3 zrIurfbhadrAya namaH | OM zrImaNibhadra ! saMtaftoDatu svAhA ! bolIne sthApanA karavI. tyArabAda, te sthApanA upara aSTagaMdha, barAsa, cokhA, kapUra, attara, kesara, eka peMDo caDhAvavo. tema ja laviMga, sAkarano TukaDo, sukhaDIno TukaDo, kareNanAM phUla caDhAvavAM ane dhUpadIpa karavAM. (7) have cAra sopArI laIne tenA para cAMdInA varakha chApavA. pachI, vedikA sanmukha besatAM ApaNuM mukha je dizAmAM rahe te dizAne pUrva dizA gaNIne bAkInI dizA-vidizAonI goThavaNI karI levI. tyArabAda vedikAnI dvitIya mekhalA upara, naietya dizA taraphanA koDiyA naM (2)mAM eka sopArI, eka cAMdInI lagaDI athavA sikko "34 IM ja nadhipAya nama: II" bolIne sthApana karavAM. * agni khUNAmAMnA koDiyA naM (3)mAM eka sopArI ane eka cAMdInI lagaDI athavA sikko" OM hvIM zradipaMtivIrAya nama: II" bolIne sthApana karavA. * IzAna khUNAmAMnA koDiyA naM (4)mAM eka sopArI ane eka cAMdInI lagaDI athavA sikko " 3 phrIM zrI :khiyAnImyo nama: " bolIne sthApana karavA. * vAyavya khUNAmAMnA koDiyA naM (5)mAM eka sopArI ane eka cAMdInI lagaDI, nAgaravelanA Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 565 pAna upara mUkIne "3% DrIM zrI sarvavavIkhyo nama: II" bolIne sthApana karavI. ATaluM karyA bAda, uparanI cAre sthApanAnI upara kesara, aSTagaMdha, barAsa, cokhA, phUla, attara, dhUpa, dIpa, paMDo caDhAvIne pUjA karavI. (8) tyArabAda, have nimna maMtro vaDe kesara ke vAsakSepa dvArA daza dikapAlonuM pUjana karavuM. A pUjana vedikAnI prathama mekhalAnI uparanI pALa upara dizA-vidizA mujaba karavuM. (pUrvamAM) 3% rUdrAya namaH (dakSiNa mAM) 3% thAya nama: (pazcimamAM) 34 vaNAya nama: (uttaramAM) 3% suverAya nama: (Urdhva dizAmAM) 3 vrahANe namaH | (agnimAM) 3 nave nama: (netratyamAM) 34 maitratyAya namaH | (vAyavyamAM) % vAyave nama: (IzAnamAM) 3 zAnAya nama: | (adhodizAmAM) 4 nAya nama: (9) have vedikAmAM vAsakSepa karavo. pachI, AhutinI samidhAo ane chANAnA bhUkA vaDe vedikAkuMDane aDadhe sudhI bharI devo. kapUranI goTIo pAtharI devI. pachI, te samidhAo para OM hrIM hrIM vaizvAnara jAtaveda ihAvaha lohitAkSa sarvakAryANi sarvakarmANi sAdhaya sAdhaya svAhA // maMtra bolIne vAsakSepa karavo. (10) tyAra bAda, chANAnA prajvalita aMgAra vaDe ke anya bIjI koI rIte sthira svAse, traNa navakAra ane uvasaggaharastotrapUrvaka ">> viviMdana hanana hatuM pavapava sarvajJApatha svAda , % rararaE vaizvAnanIya nama: 4 iiN zrIM klIM sauM: r " A maMtra bolIne agni pragaTAvavo. (11) tyArabAda, " % marda dda vinA mUyAtsA zAsanavavInAM sannaSadanA jinazAsanodyotanAya iha / OM agnayo'gnikAyA aikendriyA jIvA niravadyA jinazAsanadevadevIpUjAyAM nircathA: santu niSpApa sahu satayaH santa te che karma saMpaTTanahiM yuH rUdAne " bolIne agnijvALAmAM vAsakSepa karavo. (2) atha stotrapaTanam II (1) tyArabAda, koI chIMkana kare tevI jAherAta karavI ane pachI vajapaMjara stotra moTethI bolavuM. (2) pachI eka navakAra, eka uvasaggaharastotra bolavuM ane pachI bolavuM " zrI prahazAMti stotram" Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 tapAgacchAdhiSThAyaka - jagadguruM namaskRtya, zrutvA sadgurubhASitam / grahazAntiM pravakSyAmi, lokAnAM sukhahetave // 1 // janmalagne ca rAzau ca, yadA pIDanti khecarAH / tadA saMpUjayeddhImAn khecaraiH, sahitAnjinAn // 2 // puSpagandhAdibhidhUpairnevedyaiH phalasaMyutaiH / varNasadRzadAnaizca, vastraizca dakSiNAnvitaiH // 3 // padmaprabhasya mArtaMDa-zcandrazcandraprabhasya ca / vAsupUjyasya bhUputro, budho'pyaSTajineSu ca // 4 // vimalAnantadharmArA: zAMti: kuMthurnamistathA / vardhamAno jinendrANAM, pAdapadme budhaM nyaset // 5 // RSabhAjitasupAA -zcAbhinandanazItalau / sumati: saMbhavasvAmi,, zreyAMsazcaiSu bRhaspatiH // 6 // suvidheH kathita: zukraH, suvratasya zanaizcaraH / neminAthasya rAhuH syAt, ketuH zrImallipArcayoH // 7 // jinAnAmagrataH sthitvA, grahANAM zAMtihetave / namaskArastavaM bhaktyA, japedaSTottaraM zatam // 8 // bhadrabAhuruvAcaivaM, paMcamaH zrutakevalI / vidyApravAdataH pUrvAd, grahazAMtividhiM zubhamIm // 9 // ve nimna " zrI tijayapahuta stotram" pola. tijayapahutta-payAsaya, aTU-mahApADiherajuttANaM / / samaya-kkhitta-ThiANaM, saremi cakkaM jiNiMdANaM // 1 // paNavIsA ya asIA, panarasa pannAsa jiNa-vara-samUho / nAseu sayala duriaM, bhaviANaM bhatti-juttANaM // 2 // vIsApaNayAlA vi ya, tIsA pannattarI jiNa-variMdA / gaha-bhua-rakkha-sAINi,- dhoruvasaggaM paNAsaMtu // 3 // sattari-paNatIsA vi ya, saTThI paMcava jiNa-gaNo eso / ' vAhi-jala-jalaNa-hari-kari, corAri mahA-bhayaM harau // 4 // paNa-pannA ya daseva ya, pannaTThI taha ya ceva cAlIsA / rakkhaMtu me sarIraM, devAsura-paNamiA siddhA // 5 // OM ha-ra-huM-ha: sa-ra-suM-saH, ha-ra-huM-ha: taha ya ceva sa-ra-suM-saH / Alihiya-nAma-gabbhaM, cakkaM kira savvao bhadaM // 6 // OM rohiNi pannattI, vajjasiMkhalA taha ya vajjaaMkusiA / cakkesari naradattA, kAlimahAkAli taha gorI // 7 // gaMdhArI mahajjAlA, mANavi vaiTTa taha ya acchuttA / mANasi maha-mANasiA, vijjA-devIo rakkhaMtu // 8 // paMca-dasa-kammabhUmisu, uppannaM sattarI jiNANa sayaM / viviha-rayaNAI-vanno,-vasohiaM harau duriAI // 9 // cautIsa-aisaya-juA, aTTha-mahA-pADihera-kaya-sohA / titthayarA gayamohA, jhAeavvA payatteNaM // 10 // Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva OM vara - kaNaya - saMkha-vidduma, maragaya-dhaNa- sannihaM vigaya- mohaM / sattari sayaM jiNANaM, savvAmara- pUiaM vaMde svAhA // 11 // OM bhavaNa - vai - vANavaMtara, joisa-vAsI vimANa - vAsI a / je ke viduTTa devA, te savve uvasamaMtu mama svAhA // 12 // caMdanakappUreNa phalae, lihiUNa khAliaM pIaM / etarAi-gaha - bhUa, sAiNi muggaM paNAse // 13 // ia sattari-sayaM jaMtaM, sammaM maMtaM duvAri paDilihiaM / duriAri- vijayavaMtaM, nibbhataM niccamacceha // 14 // (3) atha AhvAnam // AhvAna : OM hrIM zrImANibhadradeva saparivAreNa atra Agaccha Agaccha // saMvoSaT // ( AvAhana mudrAthI) saMsthApana : OM hrau zrImANibhadradeva saparivAreNa atra tiSThaH tiSThaH // ThaH ThaH // ( sthApanA mudrAthI) sannidhAna : OM hrauM zrImANibhadradeva saparivAreNa mama sannihito bhava bhava // vaSaT // ( saMnidhAna mudrAthI) saMnirodha : OM hrau zrImANibhadradeva saparivAreNa atra sthAtavyaM yajanAvadhi || (saMnirodha mudrAthI) avaguMThana pUna: OM hrauM zrImANibhadradeva saparivAreNa pareSAM adikSitAnAmadRzyo bhava bhava phaT idaM AhutiM gRhANa gRhANa namaH svAhA // ( bhasi mudrAthI) " pachI, agnimAM paMcopacArI pUjA karavI tathA naivedhamAM sukhaDI dharavI ane pachI 'zrI mahAprabhAvazAlI mANibhadravIra stotram " bhoTethI josavu. ( hAtha bheDIne) tyArabAda AhutinI kriyAno prAraMbha karavo. (4) atha AhutikriyA // Ahutino nAno maMtra : OM hrIM zrImANibhadrAya pUrNabhadrAya da da hrauM saH saH svAhA / / Ahuti mATeno moTo maMtra : 567 OM hrIM zrImANibhadra indra sarvamaMgalakAraka / pratyakSadarzanaM dehi sacchraddhAprItibhaktitaH // 1 // Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 tapAgacchAdhiSThAyaka vidyAM dehi dhanaM dehi putraM ca putrikAm / kIrti dehi yazo dehi pratiSThAM dehi ca zriyam // 2 // sarva meM vAMchitaM dehi sukhaM zAMti pradehi me / vAdevivAde yuddhe ca, jayaM me kuru sarvataH // 3 // rAjyaM ca rAjyamAnaM ca balabuddhiM pravarddhaya / garbhasthabAlakaM rakSa rogebhyo rakSa bAlakAn // 4 // AdhiM vyAdhiM vipattiM ca mahAbhItiM vinAzaya / ghAtakebhyazca mAM rakSa rAtrau divA ca sarvadA // 5 // apamRtyuprayogebhyo nAzato rakSa me sadA / . daivIsaMkaTato rakSA''kasmikavipattitaH // 6 // zAkinIbhUtavaitAlAnAkSasAMzca nivAraya / vane raNe gRhe grAme rakSa rAjyasabhAdiSu // 7 // iSTasiddhiM mahAsiddhiM jayaM lakSmI vivarddhaya / tapAgacchanAyaka OM hrIM zrIM zrImANibhadravIra // 8 // namostu te mama zAMtiM tuSTiM puSTiM RddhiM vRddhiM / siddhiM samRddhiM vazyaM rakSAM ca kuru kuru svAhA // 9 // Ahuti mATenA upara pramANenA be maMtro che. samayanI anukULatA mujaba saMyogAnusAra koIpaNa eka maMtra vaDe athavA baMne maMtronI puravaNI goThavIne kula 108 Ahuti ApavAnI hoya che. - have pratimA tema ja vedikA pAse pUjakone yogya rIte goThavI devA. jyAre uparokta maMtrane aMte " svAhA " zabda bolAya tyAre thALI DaMko vagADavo ane e sAthe ja vedikAkuMDamAM vaccovacca barAbara eka goLI (sUkA mevAnI) ane ghI (thoDuMka) arpaNa karAvavuM ane te ja vakhate pratimA athavA yaMtra upara phUla ane vAsakSepa caDhAvavo. tema ja dhUpadIpa paNa karAvavo. A rIte ATaluM thAya eTale eka Ahuti pUrNa thaI gaNAya. pharIthI maMtroccAraNa sAthe upara mujaba ja AhutinI kriyA karAvavI. e rIte kula 108 vakhata Ahuti arpaNa karAvavI. vacce vacce kuMDamAM caMdanakASTha-pIpaLa kASTha Adi samidhA goThavatA javuM. agni prajvalita rahevo joIe. sAthe sAthe vacce vacce yathAsamayAnusAra saMgIta cAlu rahe tema Ayojana karAvavuM. e rIte goLI arpaNa karanAra goLI samarpa, ghI samarpanAra ghI samarpe, phUla caDhAvanAra phUla caDhAve ane vAsakSepa pUjA karanAra vAsakSepa caDhAve. Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 569 Ama kula 108 Ahuti pUrNa thayA bAda eka nALiyeranA sUkA gALAmAM nAnuM kANuM pADIne ghI bharavuM ane pachI te goLo mukhya bhAgyazALInA hAthamAM aMjalimAM athavA cIpiyA vaDe levaDAvIne temane vedikAkuMDa najIka UbhA rahevA sUcanA karavI. have, eka navakAra, eka uvasaggaharastotra ane moTI zAMti pragaTa rIte bolavI, ane moTI zAMti bolatAM jyAre vacce" 3 svIda 3jha svIha % zrI pArzvanAtha svAda " bolAya tyAre te ja kSaNe te pakaDI rAkhela goLAne vedikAkuMDamAM vaccovacca mukAvavo. moTI zAMti cAlu rAkhavI. - jyAre moTI zAMti pUrNa thAya tyAre jyAM sudhI vedikAkuMDamAMthI agnijvALAo zAMta na paDe, dhImI na paDe tyAM sudhI zrImANibhadravIranAM stotro, chaMdo, pado, stutio Adi saMgIta sAthe gavaDAvatA rahIne samaya pasAra karavo. jyAre agnijvALAo dhImI zAMta paDe tyAre mukhya bhAgyazALInA hAthamAM gulAbajaLano moTo zIzo pakaDAvI rakhAvavo ane bAkInA sarvene vedikAkuMDathI thoDA dUra javA sUcanA karavI ane pachI " noDarrata siddhI vIdhyAya sarvasAdhu:" bolIne zrI grahazAMti stotra bolavuM ane pachI nIce Apela pUrNAhuti maMtra bolavo. jyAre te maMtranA aMtima zabdo" samati nirmatatAM ra di di svAdA" bolAya ke tarata ja zvAsa sthira karIne gulAbajaLane vedikAkuMDamAM padharAvI devaDAvavuM. agnijvALAo saMpUrNa rIte zAMta thavI joIe. (te mATe paryApta mAtrAmAM gulAbajaLa taiyAra rAkhavuM.) pUrNAhuti maMtra % smina gaMThThI nArthe bharate mIMDe .....ze .... ....... sthAne vimA ......... varSe ....... mAsottamamA se .....zupakSe ...... zumatithI ..... namIna) gRhe hai ..... pUganAthane .....nimitte.... mahotsave zrI zrI zrI jagadavaMdya - pratyakSaprabhAvI- camatkAracaDAmaNi prAtaHsmaraNIya tapAgacchanAyaka-adhiSThAyakadeva- zrImANibhadravIraviziSTamahApUjanAhuti vidhAnanimitte savidhi savinaya sugaMdhitapadArthAzca havanapUjanaM svAhA // OM hrauM kI zrauM magaravADAmANibhadravIra-kRpAkAMkSI-kRpAdhina-sarvaduHkhahara bhogaM sukhaM yazaH saMtatiM RddhiM vRddhiM buddhiM siddhiM samRddhiM ArogyaM bhoga vyApAravRddhi sahakuTumbasyArogyaM rAjyasukhaM sarvajanavazyaM sarvamamihitaM kalyANaM samakitanirmalatAM ca dehi dehi svAhA / / / have, kuMDamAM gulAbajaLa padharAvyA pachI badhAe UbhA rahIne, be hAtha joDIne traNa navakAra gaNavA. pachI, AratI taiyAra karAvavI. AratIne sugaMdhI phUlahAra caDhAvavA, tilaka karavuM. AratI utAranArA phUlahAra pahere. pachI AgaLa Apela AratI bolatAM bolatAM AratI utAravI. : :2 : 4 kare. Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 tapAgacchAdhiSThAyaka (5) zrImANibhadravIranI AratI (rAgaH OM jaya OM jaya OM mA jagadaMbe) jaya jaya nidhi, jaya mANikadevA, jaya mANikadevA, hariharabrahmapuraMdara, karatA tuja sevA, jayadeva jayadeva tuM vIrAdhivIrA, tuM vAMchitadAtA, tuM vAMchitadAtA, mAtApitA sahodara svAmi, cho prabhu jagatrAtA, jayadeva jayadeva harikarIbaMdhanaudadhi, phaNIdharaarianalA, phaNIdharaarianalA, e tuja nAme nAse, sAte bhaya sabaLA, jayadeva jayadeva DAka trizULa phUlamALA, pAzAMkuza chAje, pAzAMkuza chAje, eka kara dAnavamastaka, ema pabhuja rAje, jayadeva jayadeva tuM bhairava tuM kinnara, tuM jaga mahAdIvo, tuM jaga mahAdIvo, kAmakalpatarudhenu tuM prabhu ciraMjIvo, jayadeva jayadeva tapagacchAtisUri, dhyAve tuja dhyAna, dhyAve tuja dhyAna, mANibhadra bhadraMkara, AzA visarAma, jayadeva jayadeva saMvata aDhArase pAMsaTha, zrImAdhavamAsa, zrImAdhavamAsa, dIpavijaya kavirAyanI, pUro sarva Aza, jayadeva jayadeva (6) atha visarjanam II AratI thaI gayA pachI, sarvenA hAthamAM vadhAvavAnA cokhA apAvavA ane nimna zloka traNavAra bolIne sarve pAse cokhA uchaLAvIne vadhAmaNI karAvavI ane visarjana karavuM. visarjana patto. AhvAnaM naiva jAnAmi na jAnAmi visarjanam / pUjAvidhiM nava jAnAmi tvaM gati paramezvara // 1 // AjJAhInaM kriyAhInaM maMtrahInaM ca yatkRtam / tatsarva kSamaya deva tvaM gati paramezvara // 2 // mANibhadravIra viziSTa-mahApUjana sAmagrInuM lisTa agara - 20 grAma sopArI (sapheda) - 11 naMga pIpaLAnuM kASTha TukaDA tagara - 20 grAma sopArI (lAla) - 50 grAma 500 grAma kapUra nAnI goTI - 2 paeNkeTa gulAba attara - 2 zIzI gulAbanAM phUla - 150 naMga kapUra moTI moTI - 5 goTI camelI attara - 2 zIzI cATavo - 1 chaDa chabIlo - 50 grAma khasa attara - 1zIzI kareNanAM phUla - 150 naMga nAgaramotha - 50 grAma sukhaDanuM tela- 1 zIzI phUlanA hAra - 1 Dajhana kesara - 1 grAma koparAno goLo (sUko) - 1 naMga sonAno varakha - 1 pAnuM aSTagaMdha - 5 grAma vedikA mATe ITo (kAcI) rUpAno varakha - 1 thokaDI barAsa - 1 tolo vedikA mATe cUno ane mATI vAsakSepa - 500 grAma Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 571 gorocana - 1 grAma badAma - 100 grAma kAju - 150 grAma drAkSa (sapheda) - 100 grAma koparuM (sUkuM) - 100 grAma akharoTanAM bIja-100 grAma sAkara khaDI - 100 grAma parAta (sAmagrI rAkhavA mATe ) thALa (sAmagrI rAkhavA mATe) sukhaDanuM cUrNa- 100 grAma pistAM- 50 grAma cAroLI - 50 grAma mIMDhaLa-1 Dajhana rUpAnANuM - 1 DAMgara - 250 grAma paMcaratnanI poTalI - 3 naMga nADAchaDI (traNatArI) 3daDA kaMku - 20 grAma phAnasa (dIvA mATe) - 1 naMga camacA - 2 naMga cIpiyo (tAMbAno) - 1 naMga naivedha peMDA - 250 grAma AratI - 1 naMga cokhA - 1 kilo phaLa - 500 grAma aMgaluchaNAM- dabaMga ghI (gAyanuM zuddha) - 1 kilo sarasava(pILA)-50 grAma sukhaDa kASTha TukaDA - 1kilo kuMbha sthApanano kuMbha-1 naMga cAMdInI lagaDI - 10 pAna(nAgaravela)-2 Dajhana adheDAnI ke dADamanI rokaDA rUpiyAnA sikkA-10 kalama - 1 naMga zrI phaLa - 1 naMga jIbhavALuM koDiyuM -1 lAla ke lIluM rezamI kApaDa mATInAM koDiyAM - 6 naMga gulAbajaLa - 1 moTo zIzo agarabattI -1 paeNkeTa diveTa mATe rU- 3 pUNI khAreka - 200 grAma dazAMga dhUpa - 50 grAma AMbo-pIpaLa-vaDa -uMbaro aDAyA chANAM - daseka naMga khIjaDo-sarvenAM maLIne sukhaDI (ghInI) - 100 grAma kula 2 kilo (sUkA) lAkaDAM (naivedha mATe) rakSApoTalI gulAbanAM sUkavelAM phUla - 50 grAma laviMga - 12 naMga aMbara-sAdhAraNa kasturI - sAdhAraNa zrI devAlI pArzvanAthAya namaH pUjya AcArya vijayasudarzanasUrIzvarajI mahArAja jJAnamaMdira zrI bhuvana-sudarzanasUrIzvarajI jaina graMthamAlA-udayapura (davAlI-mevADa) 01. stavana gaDulI saMgraha 02. prakaraNa stotrAdi saMgraha 03. prakaraNa mALA (moTA TAIpa) 04. jinendra stavanAvalI 05. karmagraMtha sArtha (1 thI 4) 06. vihAra darzana dIpikA 07. prakaraNa mALA (nAnA TAIpa) 08. karmagraMtha mULa (1 thI 6) 09. karma prakRti mULa 10. jinaguNa stava maMjUSA jinendra bhakti karNikA gaNipada mahotsava guru guNa gIta-saMgraha 14. saMskAra sopAna 15. bAravratanI noMdha 16. snAtrapUjA sArtha (hindI) 17. jinendra guru guNa saritA 18. jIvana jharamara (gujarAtI) 19. sAtakSetra ane dharmadravya vyavasthA jIvana jyoti zrI dharmadravya vyavasthA (hindI) 22. vIra virahamAna paTa (hindI) 23. zrI saMvatsarI kSamApanA 24. jIvana kiraNa (gujarAtI) 25. yazodhara caritra (saMskRta) 26. zAMtisnAtra kArDa 27. nirvANa kalikA (saMskRta) . 28. taporatna mahodavi 29. upamiti sAra samuccaya (saMskRta) 30. 108 pArzvanAtha pUjana vidhi 31. dhanya caritra (hindI) 11. 12. Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 ) tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANibhadra mahApUjanam saMpAdaka : pU. AcAryazrI vijayapadmasUrIzvarajI mahArAja jainadarzanamAM chevaTe to anaMtajJAna anaMtadarzana ane anaMta cAritryanA AtmAnA vibhAvadharmanA sAkSAtkAranI ja sarvocca sthiti anubhavavA badhI ja zaktisAdhanA ane vividha anuSThAno che; paraMtu avasarpiNI kALanA AvatA-jatA vadhu ne vadhu viSama banatA jatA samayamAM vizva nivAraNa, bAhya ane AMtara upadravonA zamana ane adhyAtmika, Adhibhautika, Adhidaivika tApatrayamAMthI mukta thaI zrI jinazvarabhagavaMtonA sakala kalmaSanAzaka, pAvanatama zrI pAdAraviMdamAM cittanA tyaMtika laya mATenI bhUmikAonAM sopAna caDhavA ghaNI badhI vividha pUjAvidhio ane sAmagrI bharapUra jovA maLe che. zrI siddhAcalajInI yAtrAnuM dhyeya ane daDha saMkalpa laI annajaLanA tyAgapUrvaka zrI girirAjajInAM ane devAdhideva zrI AdIzvara bhagavAnanAM darzane nIkaLelA zeThazrI mANekacaMda gujarAtanI dharatImAM ja cora-DAku lokonA hAthe prabhuzrImAM tIvra bhAva samAropI dehamukta thayA ane vyaMtaranikAyanA chaThThA yakSendra mahArAjAnuM mAnabharyuM sthAna pAmyA. emanA A vartamAna rUpamAM paNa ekadADha para jinAlaya AkAranI rAyaNavRkSanI zAkhA dharI rahyAM che ane devakulikAmAM zrI AdIzvaradAdA virAjamAna che. ane zrI mANibhadradAdA heja trAMsA mukhe adyApizrI AdIzvara bhagavAnanAM darzana-dhyAna -smaraNamAM nimagna rahe che. AvA mahAprasAvI zrI mANibhadradAdAnA mahApUjananI sarva vidhi atre prastuta che. teno lAbha levA ane kRtArtha thavA namra anurodha che. A mAhitI prastutakartA zrI vijayapaghasUrIzvarajI mahArAje mAravADamAM aneka agaNita jinAlayonA nirmANamAM mArgadarzana ApyuM che. jyotiSa ane zilpakaLAmAM pAraMgata che. A sUrivarane hAthe anekavidha mahAna amara zAsanaprabhAvanA thatI rahI che. - saMpAdaka | mattAvaraNam II zatrujaya jagatpUjyaM AdinAthaM jinezvaram surAsuranaraiH / pUjyaM mANibhadraM namo'stu te // 1 // praNamya paramAtmAnaM stutva jinendra sadgurum / vIraM vANI namaskRtya kurve 'mANika' pUjanam // 2 // Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 573 naumi zrI nItisUrIzaM, zrI harSasUrizekharam / guru jinendrasUrIzaM, AcArya padmasUripam // 3 // bhUmizuddhi maMtra : OM bhUrasi ! bhUtadhAtri sarvabhUtahite bhUmizuddhiM kuru kuru svAhA // A maMtra traNavAra bhaNI kalazamAM zuddha jala bharI vAsa-puSpa nAkhI DAbha(darbha)nI pIMchI var3e jala chAMTI bhUmizuddhi karavI / je sthale pUjana bhaNAvavAnuM hoya te sthAne trigaDuM goThavIne siMhAsanamAM covIsI yA paMcatIrthI ane zrI siddhacakrajIno gaTTo sthApanA maMtra dvArA karIne 'zrI vIravijayajIkRta' snAtrapUjA bhaNAvavI / . atha pIThamaMtra : OM hrIM arhat pIThAya namaH // A maMtra traNavAra bhaNatAM siMhAsana (pITha )ne hastasparza karavo // zrI jinabimba sthApanA maMtra : OM namo'rhate paramezvarAya caturmukhAya parameSThine dikkumArI paripUjitAya, divya zarIrAya, trailokya mahitAya devAdhidevAya atrAdya bho jinAdhIza atra pIThe tiSTha tiSTha svAhA // A maMtra traNavAra bhaNatAM covIsI yA paMcatIrthI pratimAjIne hastasparza karavo // atha rakSApoTalI maMtra : OM hu~ hUM phaT kiriTi-kiriTi ghAtaya ghAtaya parakRta vighnAn-sphoTaya-sphoTaya, sahanaM khaNDAn kuru-kuru paramudrAM chinda-chinda, paramaMtrAn bhinda-bhinda hu~ kSaH phuT svAhA / A maMtra sAtavAra bhaNIne guru mahArAja pAse rakSApoTalI maMtrAvavI / ' atha rakSApoTalI bandhana maMtra :- OM namo'rhate rakSa-rakSa hU~ phuT svAhA / A maMtra bhaNatAM pUjana karanArAoo paraspara rakSApoTalI jamaNA hAthe bAMdhavI / atha vajrapaJjara-AtmarakSA stotram : OM parameSThi namaskAraM, sAraM navadAtmakam / AtmarakSA karaM vajra-paJjarAbhaM smarAmyaham // 1 // OM namo arihaMtANaM, ziraskaM zirasi sthitam / OM namo savvasiddhANaM, mukhe mukhapaTaM varam // 2 // OM namo AyariyANaM, aGgarakSAtizAyinI / OM namo uvajjhAyANaM, AyudhaM hastayordRDham // 3 // OM namo loo savva sAhUNaM, mocake padayoH zubhe / eso paJca namukkAro,zilA vajramayI tale // 4 // savva pAvappaNAsaNo, vapro vajramayo bahiH / maGgalANaM ca savvesiM, khAdirAGgara khAtikA // 5 // svAhAntaM ca padaM jJeyaM, paDhama havai maGgalam / vapropari vajramayaM pidhAnaM deharakSaNe // 6 // mahAprabhAvA rakSeyaM, kSudropadravanAzinI / parameSThi padodbhutA, kathitA pUrva sUribhiH // 7 // yazcaivaM kurute rakSA, parameSThi padaiH sadA / tasya na syAd bhayaM vyAdhi-rAdhizcApi kadAcana // 8 // A stotramA AtmarakSA mATe je je sthAno Ave tyAM tyAM banne hAtho dvArA AtmarakSA stotra bhaNatAM sparzanA karavI / pUjana karanArAoo to avazya karavI / D Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 574 tapAgacchAdhiSThAyaka atha kuMbhasthApanA vidhi: je sthaLe pUjana karavAnuM hoya te sthAnane dhoI dhUpI pavitra banAvIne kesara-kaMkuno sAthiyo upara cokhAno sAthiyo pUrI savA rUpiyo, sopArI mUkI prabhujInI sanmukha yA jamaNI bhujAmA sthApanA karavI / kuMbha upara lakhavAno maMtra : kuMbhane zuddha jalathI dhoIne maMtra lakhavo / OM hrauM zrauM sarvopadravAn nAzaya-nAzaya svAhA / kuMbhanI aMdara kesarano sAthiyo karI savA rUpiyo, sopArI, kusumAMjalI padharAvIne pachI lakhela stotra bhaNIne kuMbha zuddha jalathI bharavo / navakAra, uvasaggaharaM, saMtikaraM stotra akavAra bhaNatAM kalaza bharavo, pachI pA~ca nAgaravelanAM pAna, zrIphala mUkI upara lIluM rezamI kApaDa bAMdhIne mIDhaLa yA nADAchaDI (molI) bAMdhIne rUperI-sonerI varakha chApI kesara, attara, pUjA karI puSpahAra paherAvIne 'OM hrauM ThaH ThaH ThaH svAhA zvAsa rokIne sthApanA karavI / hAthamAM puSpAMjalI laIne kAvya nIcenuM bhaNe : namo'rhat pUrNa yena sumeru zRGga sadRzaM, caityaM sudedIpyate, yaH kIrti yajamAna dharmakathanaH prasphUrjitA bhASate / yaH spardhA kurute jagattraya mahA, dIpena doSAriNAH, so'yaM maMgalarUpa mukhyagaNana:, kuMbhazciraM nandatAt // 1 // traNavAra A kAvya bhaNIne kuMbhane vadhAve / atha dIpasthApanA vidhi tAMbA, koDiyuM laI cAra kalAka aMdAje cAle teTaluM ghI laI rUInI vATa yA DokAvATa mUkIne, traNa vAra maMtra bhaNatAM koDiyAmAM o ghI pUravU / ____ OM ghRtamAyurvRddhikaraM bhavati paraM jainadRSTi samparkAt tatsaMyukta pradIpa pAtu sadA bhAva dukhebhyaH svAhA // 1 // dIpaka pragaTAvavAno maMtra : maMgala dIpa vaDe A dIpaka traNavAra maMtra bhaNatAM pragaTa karavo / OM arha paMcajJAna mahAjyotirmayAyanta ghAtine / dyotanAya pratimAyA dIpo bhUyAt sadA'rhate svAhA // dIpaka pragaTAvI kAcanA phAnasamAM mUkIne sthApanA karavI ane vAsakSepa tathA puSpAMjali vaDe vadhAvI le / atha navagraha pUjanam oka pATalo nava IMcano samacorasano laIne prathama kaMkuno sAthiyo pachI cokhAno sAthiyo pUrI savA rUpiyo ne sopArI mUkIne AhvAna maMtra bhaNavo / sUryAdi navagrahA atrAdya Agaccha-Agaccha svAhA / ( AhvAna mudrA ) nijAsane tiSTha-tiSTha (sthApanA mudrA) Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 575 pUjana maMtra namorhat : sUryendu zubhraM bhUmiputra raktam, saumyaM budhaM devapUjyaM sapItam / zuklaM zukra sitazauriM sarAhu, ketu navagrahAn pUjaye sadA // 1 // OM namaH sUryAdi navagrahebhyo gandhAdikaM sarvopacArAn samarpayAmIti svAhA / sAthiyA upara pAna, sopArI, zrIphala naivedya mUke, dhUpadIpAdi, kesara, puSpahAra pUjana kare / prArthanA : zrI mANibhadravIrasya pUjane'tra supUjitAH / grahAH sarve prasannaH syuH vighnahAH zAntidAH sadA 1 / navagraha zAMti stotram jagadguruM namaskRtya zrutvA sadgurubhASitam / grahazAMtiM pravakSyAmi, lokAnAM sukha hetave // 1 // jinendraiH khecarA jJeyAH, pUjanIyA vidhikramAt / puSpai vilepanai dhUpairnivedyaistuSTihetave // 2 // padmaprabhasya mArtaNDa zcandrazcandraprabhasya ca / vAsupUjyasya bhUputro, budhasyASTau jinezvarAH // 3 // vimalAnanta dharmArA:, zAMti: kunthurnamistathA / vardhamAnojinendrANAM, pAdapadme budhaM nyaset // 4 // RSabhAjita supAdma zcAbhinandana zItalau / sumati: saMbhavasvAmI zreyAMsazca bRhaspatiH // 5 // savidhe kathita zakraH savratasya zanaizcaraH / neminAtho bhaveda rAhaH ketaH zrImalli pAvayoH // 6 // janmalagne ca rAzau ca, yadA pIDanti khecraaH| tadA sampUjayed dhImAn, khecarai sahitAn jinAn // 7 // jinendrabhaktyA jinabhaktibhAjAM, juSantu pUjAvaliM puSpadhUpAn / grahA gatA ye pratikUla bhAvaM, te me'nukUlA varadAzca santu // atha dazadikpAla pUjanam OM namaH indrAdi daza dikpAlA atrAdya Agaccha Agaccha svAhA (AhvAna mudrA) nijAsane tiSTha tiSTha svAhA (sthApanA mudrA), sannihito bhava bhava vaSaT (sannihita mudrA) navagraha pATalApUjananI jema-prabhunI DAbI bhujAmAM sthApanA karavI / namo'rhat : namo indragni yama nairRtAya, namo varuNavAyu dhanezAya / namo IzAna-brahma nAgendrAya, namo svadikpAlAya zaM-bhavAya // 1 // pUjanamaMtra : OM namaH indrAdi dikpAlebhyo gandhAdikaM sarvopacArAn samarpayAmIti svAhA / (ahIM navagrahanI jema pUjana karavu) prArthanA : indrAdi dazadikpAlAH samyagdRSTi supaalkaaH| __. zAntiM-tuSTiM-mahApuSTiM santu saMghasya zAntaye / / 2 / / puSpAMjalI vaDe vadhAve / pachI daza dikpAla stotra bhaNaduM / Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 tapAgacchAdhiSThAyaka atha dazadikpAla stotram : (anuSTupam) gajendravAhaH hemAbhaH pUrvezaH zakra vajrakam / bhaktAnAmabhayaM kartA devAdhIzaM namo'stu te // 1 // chAgavAho dhanurhasto kapilAMgo'gina dikptiH| pApAnAM dahanaM kartA agnidevaM namo'stu te // 2 // mahiSavAha: kRSNAMgo dakSiNezaH sadaNDadaH / yamapAzabhayaM hartA tubhyaM bali namo'stu te // 3 // zabArUDho dhUmravarNo gadAhasto saniti / svadizAdamayaM kartA nairRtIzaM namo'stu te // 4 // matsyArUDho meghavarNo nakrasthaH pAzadhArakaH / pratIcI pataye tubhyaM varuNAya namo'stu te // 5 // vAyavyezo mRgArUDho dhUsarAMgo dhvajadhArakaH / bhUtAnAM prANadAtA ca vAyudeva namo'stu te // 6 // naravAho ratna hasto uttarezaH kuberakaH / sarva kArya prayogArtha koSAdhIza namo'stu te // 7 // IzAno vRSabhArUDhaH zveta zUlau svdikptiH| khaDgahastaM sadA dhyAyet aizAnyaM ca noma'stute // 8 // haMsArUDho padmapANi cordhva lokaika brahmANaH / caturmukha zvetavarNa jagatkartA namo'stu te // 9 // padmArUDho dhRtadharA dhanyAdholokezanAgaH / RddhidAyI vRddhikArI padmanAgaM namo'stu te // 10 // indrAdyA dazadikpAlAH, sva-sva vAhana sAyudhAH / sarva vidh vinAzAya bhUyo bhUyo namAmyaham // 11 // zrI zatrujaya tIrthapati AdinAtha jinapUjanam : (zArdUla) zrI zatrujaya tIrtharAjamanIzaM, zrI nAbhirAjAtmajam / sarvai, sUri munIndra saMgha sahitaiH bhaktyA namAmo natam // jJAnaM yasya trikAla vAdya rahitaM lokottarodyotakam / vande taM karuNAkaraM jinavaraM seve mudA''dIzvaram // 1 // vividha puSpa sugandha jalAkSataiH racitaM bhAva dhanaiH kusumAJjalim / prabho svIkuru pAvana bhaktadam, zatruJjayA''khyamAdinAthaM yaje'ham // pUjanamaMtra :- OM hrI zrauM zatruJjaya mahAtIrthAdhipataye zrImate AdinAtha jinendrAya puSpAMjaliM arcayAmIti svAhA / (puSpAMjalI vaDe bdhaave)| paMcAmRta abhiSeka paMcAmRtaiH paJcavidhAna vastubhiH payodadhi goghRta zarkarAmbubhiH / pavitra bhAvai bhavAbdhi tAraNAya zatruJjayA''khyamAdinAthaM yaje'ham // OM namo'rhate paramezvarAya paramapuruSAya parameSThine janmajarAmRtyu nivAraNAya devAdhidevAya zatrujaya mahAtIrthAdhipataye zrImate AdinAtha jinendrAya paJjAmRtaM yajAmahe svAhA / ( cAra kalazo dvArA paMcAmRtano abhiSeka prabhujIne karavo) Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 577 // aSTaprakArI pUjA vidhi // 1. jala pUjA namo'rhat / jalai jayati jinarUpa saumyakam, jinendra dharma sumaMgalakArakam / janma-janmani pavitra sudhAmayai, zatrujayA''khyamAdinAthaM yaje'ham // 1 // OM namo'rhate paramezvarAya paramapuruSAya parameSThine janmajarAmRtyu nivAraNAya devAdhidevAya zatruJjaya mahAtIrthAdhipataye zrImate AdinAtha jinendrAya jalAdikaM yajAmahe svAhA / 2. candanapUjA namo'rhat / sugandhaiH ramya surami bhUSitAGgam svAtmaika nairmalya viziSTa hetave / samIhitaM bhaktivazAt susevitam zatruJjayA''khyamAdinAthaM yaje'ham // 2 // OM namo'rhate paramezvarAya paramapuruSAya parameSThine janmajarAmRtyunivAraNAya devAdhidevAya zatrujayamahAtIrthAdhipataye zrImate AdinAtha jinendrAya candanAdikaM yajAmahe svAhA / 3. puSpapUjA namo'rhat / puSpaH suvAsa arcita caMpakAdyaiH, punnAga paMkarUha sapArijAtaiH / / paMca suvarNe graMthitaiH sumAtilikaiH, zatrujayA''khyamAdinAthaM yaje'ham // 3 // OM namo'rhate paramezvarAya paramapuruSAya parameSThine janmajarAmRtyunivAraNAya devAdhidevAya zatrujaya mahAtIrthAdhipataye zrImate AdinAtha jinendrAya puSpaM yajAmahe svAhA / 4. dhUpapUjA namo'rhat / dhUpaiH susaritAGga rUpamamalam, dhunoti kalmaSa dhUpa manogatam // ___ dhUpa dhUmra sugandha tanu dAyakam, zatrujayA''khyamAdinAthaM yaje'ham // 4 // OM namo'rhate paramezvarAya paramapuruSAya parameSThine janmajarAmRtyunivAraNAya devAdhidevAya zatrujaya mahAtIrthAdhipataye zrImate AdinAthajinendrAya dhUpaM yajAmahe svAhA / 5. dIpakapUjA namo'rhat / dIpai rdIpti tamApahaM sukhakaram / divyad dhyAnamayaM prakAza dhavalam / ___ dIpo jyotirmayaM vibhAti bhavanam / zatruJjayA''khyamAdinAthaM yaje'ham // 5 // OM namo'rhate paramezvarAya paramapuruSAya parameSThine janmajarAmRtyunivAraNAya devAdhidevAya 73. Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578 tapAgacchAdhiSThAyaka zatrujayamahAtIrthAdhipataye zrImate AdinAthajinendrAya dIpaM yajAmahe svAhA / 6. akSatapUjA namo'rhat / akSataiH svayamaMgala svastikam / akhaNDanAyaka bhAgyavidhAyakam / akSaya puNya prabhAvaka zAzvatam zatrujayA''khyamAdinAthaM yaje'ham // 6 // OM namo'rhate paramezvarAya paramapuruSAya parameSThine janmajarAmRtyunivAraNAya devAdhidevAya zatrujaya mahAtIrthAdhipataye zrImate AdinAtha jinendrAya akSaM yajAmahe svAhA / 7. naivedyapUjA namo'rhat / naivedyaiH sarasamiSTa modakAdyaiH / nijAtma zodhanazakti pradAyakam / / nivedya nAnAvidha saukhya bhAjanam / zatrujayA''khyamAdinAthaM yaje'ham // 7 // OM namo'rhate paramezvarAya paramapuruSAya parameSThine janmajarAmRtyunivAraNAya devAdhidevAya zajaya mahAtIrthAdhipataye zrImate AdinAtha jinendrAya naivedyaM yajAmahe svAhA / 8. phalapUjA namo'rhat / phalairAna raMbhAnAriGgI zrIphalaiH phalasya lAbhAya zivaphalapradam / ___ phalaM prabhUtaM zrImate niveditam zajayA''khyamAdinAthaM yaje'ham // 8 // OM namo'rhate paramezvarAya paramapuruSAya parameSThine janmajarAmRtyunivAraNAya devAdhidevAya zatrujaya mahAtIrthAdhipataye zrImate AdinAtha jinendrAya phalaM yajAmahe svAhA / pachI puSpAMjalI hAthamAM laI : tIrthairjalai rgandha supuSpa dhUpaiH / dIpAkSatai zcAru naivedya modaiH / phalairanekaiH parito yajAmi / zatrujayA''khyadinAthaM namonamaH // 1 // pachI IriyAvahIthI laI caityavaMdanAdi stuti sudhI pUrNa kare / sakala saMgha pUjana karanArAo sAthe / (iti-aSTaprakArI pUjA) atha zrI mANibhadravIra mahApUjana prArambha namo'rhat / vIrendraH svaccha mUrti, jinapati caraNA-''sevinAM siddhidAtA / ArUDho divyanAgaM, munipati vimalA ''naMda sevA pravINaH / / zuDhASyo divyarUpaH suramaNi-surabhikalpa kuMbhaiH samAnaH / vIraH zrI mANibhadraH pradizatu kuzalaM buddhiM siddhiM samRddhim // Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 579 AhvAnam bho yakSarAjeha pUjAvidhAne samAhvayAmaH mANibhadravIram / nijAsane tvamavatarya deva surendrapUjA bali mA gRhANa // 1 // zrI mANibhadra vIra mantragarbhita stotram namastubhyaM mANibhadraM kSetrapAla zubhaMkaram / sarvadA sarva kAryeSu riddhi siddhiM prapUrakam // 1 // namastubhyaM indradeva! zvetAraNa sitAGgitam / OM oM hrauM mUlamantreH caturbhuje suzobhitam // 2 // namastubhyaM gajArUDha ! kalau kalmaSa nAzakam / kSA~ kSauM dUM kSaH kSamAmantraiH rjinazAsanarakSakam // 3 // namastubhyaM mahAbala ! varAhe dhRta mandiram / zrI~ zrI~ zRM zraH zreyamantreH saMghodaya zivaMkaram // 4 // namastubhyaM saumyarUpa ! pratyakSaM devadarzanam / drA~ drauM drauM hU~ draH divya mantraiH tapAgaccha suvardhanam // 5 // namastubhyaM AgaloDa ! magaravADA'vaMti yam / prA~ prauM prUpra: pUtamantraiH sukhaDI zrIphalapriyam // 6 // namastubhyaM bhaktadeva ! bhaktAnAM bhIDabhaMjakam / bhA~ bhrauM yUM bhraH bhUtamantrai-bhUtapretAdi zAmyakam // 7 // namastubhyaM dharmapAla ! zrI vIrasya prbhaavtH| jhA~ jhauM jhU jha: bIjamantrai-dharmo rakSati rakSitaH // 8 // idaM stotra paDhennityaM dhamArtha kAma-mokSadam / zrI nIti-harSa-jinendra-padmasUribhiH sAdhitam // 9 // zrI mANibhadravIra mUrti-yaMtra sthApanA (saubhAgyamudrA dvArA) OM hrIM zrIM klIM blU kuru-kuru- turu-turu kulu-kulu curu-cura culu-culu ciri-ciri cili-cili kiri-kiri, kili-kili harahaH sarahaH hU~ sarvadevebhyo nmH| vyantaranikAya madhyagata vyantarayakSajAtiya devapade zAsanarakSaka zrI mANibhadravIra iha mUrti(yantra) sthApanAyAM avatara-avatara tiSTha-tiSTha ciraM pUjakadattaM pUjAM gRhANa gRhANa svAhA / (saubhAgya mudrA sthApanA) surabhi mudrA dvArA deva jAgRta mudrA OM hrauM zrauM klauM blU~ tapAgacchAdhiSThAyaka: zrI mANibhadravIraH sAkSAt sthita: saJjIvita amRtIbhUta bhavatu svAhA / (surabhimudrA karyA pachI vAsakSepa karavo) saMkalpa-AhvAnadikam / OM namo mANibhadravIrAya yakSendrAya caturbhujAya gaurAruNasitavarNAya zUkaramukhAya airAvata-vAhanAya viMzatisahasra devasahitAya samyagdarzanaprAptaye tapAgacchAdhiSThAyakAya jinazAsanabhaktAya kSudropadravazamanAya dhanadhAnyakozAgAra prapUraNAya, zAnti tuSTi hetave, lAbha kSema jayavijaya maGgalArtha, vizvazAntyartha, avaMti-AgaloDa-magaravADA sthitAya zrI jaina sakala saMghasya zreyArthe (yajamAnasya zreyArtha) asmin jambUdvIpe bharatakSetre dakSiNA'rdhabharate madhyakhaNDe..............nagare jinaprAsAde....................zrI....................maNDape....... vIrAbde............ vikrama varSe.............. mAse..................pakSe. tithau...........vAsare............puNya prabhAva...........sAmrAjye............ tacchiSya.... Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 sAnnidhye zrI jaina sakala saMgha kArite ( zrImAn.. ..kArite) zrI mANibhadravIra pUjanavidhi mahotsave / atra avatara - avatara saMvauSaT ( AhvAnamudrA ) / nijAsane tiSTha tiSTha (sthApanAmudrA ) / mama sannihito bhava bhava vaSaT (sannidhAnamudrA ) / sapUjAM - AhutiM gRhANa - svAhA ( pUjanamudrA ) / atha zrI mANibhadravIra pAJcAbhiSeka vidhi dugdhAbhiSeka // 1 // namo'rhat / dugdhaM dugdhaM kAmadhenvAbhijAtam / zubhraM zubhraM kSIra sindhorhi nIram / dagdhaM dagdhaM durita karmapuJjam / zrI mANibhadravIrasya dugdhAbhiSeke // 1 // OM kSa kSa kSU kSau kSa: zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya samyagdarzanaprAptyarthe kSIrarasakalazena snApayAmi svAhA / ( ahIM mUrti - yaMtra upara kalaza vaDe dUdhano abhiSeka krvo| kesara- puSpa vagere caDhAvo) tapAgacchAdhiSThAyaka atha dadhyabhiSeka // 2 // not / bhaktyA mayAhi mathitAsu dadhnaH narendra bhaktyA parito yajanti / nRtyanti gAyanti bhajanti maMtrAn / zrI mANibhadrasya dadhnAbhiSeke // 2 // OM kSa kSa kSU kSa kSa zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya samyagdarzana prAptyarthe dadhirasa kalazena snApayAmi svAhA / (dahIMno abhiSeka pUrvavat / ) dhRtAbhiSeka // 3 // namo'rhat / saMgharSa tApodbhavana goghRtena / vizuddha bhAvai rdurito harAya / nairmalya heto maGgalAya nityam / zrI mANibhadrasya ghRtAbhiSeke // 3 // OM kSa kSa kSU kSa kSa zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya samyagdarzana prAptyarthe ghRtarasakalazena snApayAmi svAhA / (ghIno abhiSeka vagere pUrvavat / ) sarvauSadhi-zarkarAbhiSeka // 4 // namo'rhat / sarvauSadhi madhurasa sugandhaiH / surAsurainditabhaktanIram // trividha tApa rogopazAntaye / zrI mANibhadrasya sudhAbhiSeke // 4 // OM kSa kSa kSa kSa kSa zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya samyagdarzana prAptyarthe sarvauSadhi madhurasa mizrita kalazena snApayAmi svAhA / (pUrvavat ) tIrthodakAbhiSeka // 5 // namo'rhat / nAkanadI nada sarAMsi vApye, kSIrAbdhi surendrairAnItaM nIram / bhavodmavatApa harAya nityam, mANibhadra tIrthajalAbhiSeke // 2 // Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 581 OM kSA~ kSauM dUM kSauM kSaH zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya samyagdarzana prAptyarthe tIrthajala kalazena snApayAmi svAhA / iti paMcAbhiSekaH // atha aSTaprakArI pUjA atha jalapUjA // 1 // namo'rhat : kSIrAbdhi tIrthAmbU pavitra nIram, saMsAra tApAhataye tuSAram / ___Atmaika nairmalya vizuddha hetau, zrI mANibhadraM varadaM yaje'ham // 1 // OM A~ kA~ hauM kSvauM klauM blU~ zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya gaurAruNa sitavarNAya, caturbhujAya, airAvatavAhanAya, sAyudhAya, saparijanAya, tapAgacchAdhiSThAyakAya bhUtapretapizAcAdi sarvavidhna vinAzakAya, kSudropadravazamanAya, vizvazAntyarthe, zrI jaina sakala saMghasya kalyANArthe (yajamAnasya zreyArtha), jalAdikaM yajAmahe svAhA / (A kAvya bhaNIne jalano abhiSeka karavo). atha vilepana-gaMdhapUjA // 2 // namo'rhat : karpUrakezara sugandha mithaiH / kastUri zrIkhaNDa divya cndnaiH| bhaktaiH lipanto pratyaMga pUjanam / zrI mANibhadraM varadaM yaje'ham // 2 // OM A~ kraoN hrauM kSvauM klIM blU~ zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya gaurAruNa sitavarNAya, caturbhujAya, airAvatavAhanAya, sAyudhAya, saparijanAya, tapAgacchAdhiSThAyakAya bhUtapretapizAcAdi sarvavighna vinAzakAya, kSudropadravazamanAya, vizvazAntyarthe, zrI jaina sakala saMghasya kalyANArthe (yajamAnasya kalyANArthe), gaMndhAdikaM yajAmahe svAhA / (kAvya maMtra bhaNIne mUrti-yaMtranuM vilepana ane lalATe tilaka karavU / ) __ atha puSpapUjA // 3 // namo'rhat : pavitra puSpANi suvAsitAni / cinvanti dhIrA paritoSayanti / __punnAga parijAta svarNa puSpaiH / zrI mANibhadraM varadaM yaje'ham // 3 // OM A~ kraoN hrauM kSvauM klauM blU~ zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya gaurAruNa sitavarNAya, caturbhujAya, airAvatavAhanAya, sAyudhAya, saparijanAya, tapAgacchAdhiSThAyakAya bhUtapretapizAcAdi sarvavighna vinAzakAya, kSudropadravazamanAya, vizvazAntyarthe, zrI jaina sakala saMghasya kalyANArtha (yajamAnasya kalyANArthe), puSpANi yajAmahe svAhA / (sugaMdhI lAla gulAba, kaNeranAM puSpono hAra caDhAvavo ane chUTA phUlathI pUjA karavI / ) ___ atha dhUpapUjA // 4 // namo'rhat / karpUra kastUri sucandanena / kRSNAgarumizra dazAMga dhUpam / durgandha dagdhAya sugandha dhUpaiH / zrI mANibhadraM varadaM yaje'ham // 4 // pUjanamaMtra: OM A~ kraoN hauM kSvau~ klI blU~ zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya gaurAruNa sitavarNAya, Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 tapAgacchAdhiSThAyaka caturbhujAya, airAvatavAhanAya, sAyudhAya, saparijanAya, tapAgacchAdhiSThAyakAya bhUtapretapizAcAdi sarvavighna vinAzakAya, kSudropadravazamanAya, vizvazAntyarthe zrI jaina sakala saMghasya kalyANArthe dhUpaM yajAmahe svAhA / (dhUpapUjA karavI / ) atha dIpaka pUjA // 5 // namo'rhat / sitA'sitA hArImano'bhilASI / sujJAnadAyI jina padmavANI / ___ tejodbhavana maMgala dIpta dIpaiH / zrI mANibhadraM varadaM yaje'ham // 5 // pUjanamaMtra : OM A~ kraoN hauM kSvA~ klauM blU~ zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya gaurAruNa sitavarNAya, caturbhujAya, airAvatavAhanAya, sAyudhAya, saparijanAya, tapAgacchAdhiSThAyakAya bhUtapretapizAcAdi sarvavighna vinAzakAya, kSudropadravazamanAya, vizvazAntyarthe zrI jaina sakala saMghasya kalyANArtha dIpaka yajAmahe svAhA / (dIpaka pUjA krvii|) atha-akSata pUjA // 6 // namo'rhat / zuklAruNA khaNDa pUrNa mksstaiH| dadhe pure te maMgala svastikam / saubhAgya saukhyAya zubhodayAya / zrI mANibhadraM varadaM yaje'ham // 6 // pUjanamaMtra : OM A~ krI~ hrauM kSvauM klauM blU~ zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya gaurAruNa sitavarNAya, caturbhujAya, airAvatavAhanAya, sAyudhAya, saparijanAya tapAgacchAdhiSThAyakAya bhUtapretapizAcAdi sarvavighna vinAzakAya, kSudropadravazamanAya, vizvazAntyarthe, zrI jaina sakala saMghasya kalyANArthe akSataM yajAmahe svAhA / (cokhAno sAthiyo pUravo / ) atha naivedya pUjA // 7 // namo'rhat / godhUmaH cUrNaghRtaguDa mitraiH| suvAsamodaka saMcita bhAjanam / svanirmita naivedya nivedanam / zrI mANibhadraM varadaM yaja'ham // 7 // pUjanamaMtra: OM A~ krauM hrauM kSvau~ klauM blU~ zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya gaurAruNa sitavarNAya, caturbhujAya, airAvatavAhanAya, sAyudhAya, saparijanAya, tapAgacchAdhiSThAyakAya bhUtapretapizAcAdi sarvavighna vinAzakAya, kSudropadravazamanAya, vizvazAntyarthe, zrI jaina sakala saMghasya kalyANArthe naivedyaM yajAmahe svAhA / (pA~ca jAtanI mIThAIo sukhaDI-caDhAve / ) atha phala pUjA // 8 // namo'rhat / zrIphalanAriGgaraMbhA''bhra puMgIm / dADima jaMbIrAmRta satphaleH / saMghAbhyudaya saukhya phalArpaNam / zrI mANibhadraM varadaM yaje'ham // 8 // pUjanamaMtra : OM A~ kraoN hauM kSvI klauM blU~ zrI mANibhadravIrAya yakSendrAya gaurAruNa sitavarNAya, caturbhujAya, airAvatavAhanAya, sAyudhAya, saparijanAya, tapAgacchAdhiSThAyakAya bhUtapretapizAcAdi sarvavighna vinAzakAya, kSudropadravazamanAya, vizvazAntyarthe, zrI jaina sakala saMghasya kalyANArthe phalAni yajAmahe svAhA / (pA~ca jAtanAM zrIphala sAthe / ) Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 583 arghya : tIrthodaka candana puSpa dhUpam / dIpAkSataM ramya naivedya deyam / phalASTamaM suvihito vidhAnam / zrI mANibhadrAya dade'rghyapUrNam // 8 // (ityaSTaprakArI pUjA) / havanakuMDamAM agni pragaTa maMtra : OM raM rAM rI rai rauM ra: namo agnaye namo bRhad bhAnave namo'nantatejase namo'nantavIryAya namo'nantaguNAya namo'nantahiraNyatejase namo chAgavAhanAya namo havyAzanAya atra agnikuMDe avatara-avatara tiSTha-tiSTha prajvalito bhava bhava svAhA / havana mATe : zamI vRkSa = khIjaDAnA jhADano cATavo banAvavo / lambAI 17 i~cano / vidhi : agnikuMDa samacorasa 21 x 21 iMca UMcAImAM nava (9) IMcano banAvavo / vacce kuMDa samacaurasa IMca 13 x 13 cauDAI rAkhavI / kuMDamAM kaMkuno sAthiyo karI cokhAno sAthiyo, upara sopArI, nAgaravelarnu pAna, kesara puSpa dvArA pUjana karI, kapUranI goTI mUkIne agarabattI dvArA uparokta agni pragaTamaMtra bhaNatAM karavI / lakaDI pAMca jAtanI A~bAnI, azokapAlo, khIjaDAnI, pArasapIpalI, vaDanI lakaDInA traNathI cAra IMcanA TukaDA karIne rAkhavA / pA~ca kilo lakaDI havana mATe taiyAra rAkhavI, kuMDanI agni maGgaladIpaka dvArA pragaTa karAvI pachI kuMDamAMthI agni bahAra Ave tyAre Ahuti ApavAnI / te pahelAM nahIM / 108 maMtrajApanI Ahuti 108 vAra ja ApavI ane eka hajAra uparAnta jApa thAya to dazAMza bhAge Ahuti Apo / aMtamAM pUrNAhuti samaye zrIphalano golo hajAra uparAnta Ahuti Apo to ja / AhIM to mAtra 108 vAra AhutimAM zrupa (cATavo-zuci zruvA) iMca sattarano lAMbo joii| cATavAnA Ahuti Apo te khAnAmAM eka pAna, sopArI, patAso, ghIthI bharIne stotra zrI mANibhadravIranuM bolIne pachI kuMDamAM padharAve / sopArI upara sonA-cAMdIno varakha chApI kezara puSpathI pUjA karI pachI agnikuMDane samarpita kare / pUrNAhutinI chellI sopArI havanakuMDamAM padharAvyA pachI thoDIvAra zrI mANibhadravIranI dhUna macAvavI / gIta, gAna, nRtyAdi kArya karavAM / ATalI vidhi patI gayA pachI agnine zAnta karavA sAru agnine halAvavI nahi / mAtra gulAbajala eka puruSe hathelImA laIne thor3e-thor3e chAMTavU jethI agni zAnta thaI jaze / galAbajala chAMTatAM-chAMTatAM maMtra traNavAra bhaNavo / AratI cAla athavA 21.108 dIpakanI paNa utArI zakAya / AratI utAryA pachI kSamApana prArthanA ane visarjanavidhi karavI / havanakuMDamAM Ahuti ApatAM prathama zrI mANibhadravIranI mUrti-yaMtra upara vAsakSepa puSpa (kareNa-gulAba) 108 vAra agara lakaDInA TukaDA 108 karavA / te paNa Ahuti pITha havanakuMDamAM akeka padharAve / koI vidhikAraka paMcamevAnI 108 goLI banAve pachI maMtra 108 vAra bhaNatAM Ahuti sAthe paNa akeka padharAve / khIjaDA yA palAza lakaDIno cATavo (zrupa) banAvavo / havanakuMDa : 21 x 21 IMca samacaurasa, U~DAI 9 IMca / andara 13 x 13 IMcanI samacaurasa / , Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584 tapAgacchAdhiSThAyaka noTa : kadAca kuMDanI vyavasthA na thAya to eka moTA kuMDAmAM paNa karI zakAya / cATavo 1 - 13 - 3 = 17 IMcano zamIvRkSa-khIjaDAvRkSano cATavo / __ pUjana-Ahuti maMtra OM A~ kraoN hrauM kSvauM blU~ drA~ drauM draH OM namo bhagavate mANibhadravIrAya kSetrapAlAya kRSNarUpAya caturbhujAya jinazAsanabhaktAya sarvajIvahitAya hili-hili mili-mili kili-kili zrI vizva zAMtyartha mama kArya siddhiM kuru kuru svAhA / zrI mANibhadravIranI mUrti-yaMtrAdi upara 108 vAra gandha-vAsakSepa, lAla gulAba, kaNeranAM puSpo caDhAvavAM ane Ahuti agnikuMDamAM ApavI / dhumADo kuMDanI aMdara na rahe, agnijvAlA kuMDa upara nIkaLavI joI tenuM dhyAna Apaq / paMcamevAnI goLI ane agaranI lakaDIno TukaDo pratyeka maMtra bolI AhutimAM Apavo / zrI mANibhadravIra stotram namo'rhat / zrI mANibhadraM namastubhyaM caturbhujam / yakSendra dakSiNau pANI-cAMkuza-varadAyakam // 1 // gadADAka karau vAme vaktraM varAha zobhanam / mastake chatra sanyastaM avantipura vAsinam // 2 // AgaloDapuraM divyaM magaravADA cakAsitam / tapAgacchodbhavaM vIraM jinazAsanarakSakam // 3 // jinendrA'bhiSeka samaye indrAgata svarUpakaiH / nRtyaM DamarU vAdyantaM, mohyantaM bhavya bhAvukam // 4 // sitAruNa zubhravarNa samyagdRSTi supAlakAH / bhavantu varadAH nityaM zrIkaraM vRddhidaM sadA / DAkinI-zAkinI bhUtapretAgni siMhopadravAH / caura vyAdhi sarvarogAH smaraNena vinazyati // 6 // trisandhyaM yaH paThennityaM mANibhadrasya cASTakam / tasya kAmanA bhavet siddhi: zrI vIrasya prabhAvataH stotrArthAH siddhidAH santu tapAgaccha vivrddhikaaH| saMghasya santu saphalA: gurukRpA manorathAH // 8 // sUriNaiva sadA dhyeyaM zrIsaMgha zubhadAya ca / zrInIti-harSa-jinendra-padmasUribhiH sAdhitam // 9 // // 7 // Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 585 % D pUrNAhuti kAvya maMtram zrI mANibhadra vIrendra tapAgacchAdhiSThAyakam / saMghAbhyudaya kSemArtha pUrNAhutiM samarpaye // 1 // aMtima maMtra havanaOM hrIM zrIM klau blU~ zrI mANibhadra vIraM namo'stute kartuH karayituzca zAntiM tuSTiM vRSTiM RddhiM vRddhi buddhi siddhiM samRddhiM kuru kuru OM svAhA-OM svAhA / ___OM zrI mANibhadravIrAya dhRta-zarkarA-pugIphalAdipUrita phalaM samarpayAmIti svAhA / __ ahIM cATavAmAM ghI, pugIphala (sopArI), patAso, lAla maulI sUtathI lapeTIne ghIthI bharIne uparokta kAvya-maMtra bhaNIne aMtima Ahuti ApavI / pachI gItagAna gAvAM-gavaDAvavAM, saMgItakAroo dhUna macAvavI / havanakuMDamAM agni zAMta karavA gulAbajala chAMTatAM-chAMTatAM maMtra bhaNavo / ___ maMtra : OM hrIM zrIM klIM blU~ zrI magaravADA AgaloDa, avaMtipura zrI mANibhadravIra kRpAkAMkSI kRpAnidhAna sarvaduHkhahara bhoga-sukhaM yaza: saMtatiM RddhiM vRddhiM buddhiM siddhiM samRddhiM dravyaM vyApAravRddhiM saMghasya sakuTumbasya ArogyaM rAjyasukhaM sarvajana vazyaM sarva samIhitaM dehi dehi svAhA / pachI AratI utAravI / zrI mANibhadravIranI AratI jaya jaya jaya mahAvIra jaya mANibhadra devA, suravara, naravara, kinnara karatA tuja sevA... jaya jaya jaya devA / traNa bhuvananA bhUSaNa tamane pUje sau naranAra zraddhAthI je samare, tenAM du:kha haranAra..... jaya jaya jaya devA / bhUtapretAdi devA tuma nAme, bhAge bhaya pAmI sapta mahAbhaya nAve, vaMdu zira nAmI..... jaya jaya jaya devA / jina zAsananA rakSaka devA cho akAvatArI samakita Apo amane, cho AnandakArI.... jaya jaya jaya devA / zyAma suvarNa ne rakta varaNa cho, cAra bhujA sArI gadA aMkuza ne DamarU, mudrA, abhaya bhArI.... jaya jaya jaya devA / jaina dharma dhorI guruvara, jinendrasUri rAje padmasUri tasa ziSya amRta guNa gAje... jaya jaya jaya devA / ___ atha aparAdha-kSAmaNam OM AjJAhInaM kriyAhInaM maMtrahInaM ca yatkRtam / tatsarva kRpayA devaH kSamatAM sa surezvaraH // 1 // AhvAnaM naivaM jAnAmi na jAnAmi visarjanam / 7 . Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 tapAgacchAdhiSThAyaka pUjAvidhiM na jAnAmi prasIda sa-surezvara // 2 // traNavAra kAvya bhaNIne kSamApanA hAtha joDIne mAMgavI-pachI AmaMtrita karAyelA devone sanmAnapUrvaka vidAya ApavI / aMtima prArthanA zrI mANibhadravIrasya pUjA kRtA mayA mudA / tasya prabhAvataH zAntiH tuSTiH puSTi bhavet sadA // 1 // saukhyaM dehi jayaM dehi rAjyamAnaM ca dehi me / dehi me vipulAM lakSmI sarvA''rogyaM ca dehi me // 2 // sarvamaMgala mAMgalyaM sarvakalyANa kAraNama / pradhAnaM sarvadharmANAM jainaM jayati zAsanam // 3 // visarjanavidhi yAntu suragaNAH sarve pUjAmAdAya mAmakIm abhISTa kAma siddhayartha punarAgamanAya ca // (visarjana mudrA dvArA-iti visarjanam) zrI mANibhadravIra pUjana sAmagrI lisTa kaMku 25 grAma lAlacaMdana ana agaranIla kakaDA 108 kesara 2 grAma agarabattI sugandhI 1 puDA barAsa 50 grAma kiMdrumaM dhUpa 100 grAma kapUra bhImasenI 50 grAma kApusa 100 grAma candananuM tela 5 grAma mAcIsa naMga 1 attara zIzI naMga 5 DokAbAra naMga 10 (pA~ca jAtanuM ) gulAbajala bATalI 1 sonerI varakha pAnAM 4 gaMgAjaLa tIrthajaLa zIzI rUperI thokaDI 4 kApaDanI yAdIsonAcAMdInAM phUla 10 grAma nepakIna naMga 5 paMcaratnanI poTalI naMga 5 dhotI joTo 1 naMga 2 sonerI bAdalu 10 grAma khesa naMga 2 rUperI bAdalu 5 grAma lAlacola 2 / / mITara sarvoSadhi 10 grAma lIlo zeramI 1 / / / mITara sugaMdhI vAsakSepa 1 kilo kaTAsaNa naMga 4 rakSApoTalI naMga 500 muhapatti naMga 4 nADAchaDI maulI eka kilo puSpanI yAdI gUgaLadhUpa 250 grAma puSpanA hAra naMga 7 dazAMgadhUpa 100 grAma prabhujIne caDhe tevA hAra 5 Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 587 gulAba puSpa naM. 125 lAla kaNera naM. 125 chUTA paMcaraMgI (sugaMdhI) nagaravelanAM pAna 25 AsopAlavanA patrAnAM toraNa 30 mI. maMDapa sundara zaNagAravo rezamI hAra naMga 12 mukuTa indra-indrANI 12 lAuDaspIkara naMga 3nI sundara vyavasthA karavI maMDalanA sadasyagaNanI hAjarI vidhi kArakanI upasthiti saMgItanI prasiddha pArTI naivaidanI yAdI zrIphala 11 lIlAM zrIphala 3 keLAM 24 dADama 6 sapharajana 12 mosaMbI 12 saMtarA cIku sIjhana mujaba phala lAvavAM ghevara naMga 5 maisUra kakaDA 25 besananI cakkI naMga 25 buMdInA modaka lADu 25 sukhaDa kilo 5 peMDA naMga 25 patAsA naMga 25 khaDI sAkara ki. 1 sopArI 25 akharoTa 25 AkhI badAma 25 zrIphala goLA 5 paMcamevA 250 grAma kamaLakAkaDI 125 sukhaDI maMdiramA 0 / / ki. lAvavI, bAkI bahAra vaheMcI devI. gAyanuM ghI 2 / / ki. dUdha 1 / / ki. dahI 1 ki. cokhA-cAvala 2 / / ki. trigaDu-siMhAsana paMcatIrthI yA covIsI,siddhacakrajIno gaTTo stAtrapUjA sAmAnamAM paMkho cAmara, ghaMTaDI pATalA vagere aSTamaMgalano ghaDo 1 108 dIpakanI AratI maMgala dIpaka phAnasa naMga 3 tA~bAnAM koDiyAM 3 kAcanA glAsa naMga 10 jaramananI kaMDI. bAjaTa naMga. pATalA naMga 10 hAMDo 1 mATInAM moTAM kUDAM 2 nAnAM mATInAM kuMDAM 2 thAlI naMga 15 vATakI naMga 10 pUjAnI tAsaka naMga 15 nAnI vATakI naMga 15 velana naMga 18 (pAtaLu) kAcI IMTo naMga 51 mATI pIlI kuMDa 21 x 21 IMcano samacorasa banAvavo vacalo bhAga 115 11 U~cAI nava IMcanI rokaDA rUpiyA naMga 21 navA paccIsa paisA naMga 21 havana mATe lakaDI lakaDI aMdaranA bhAganI sukI lAvavI pArasapIpala ki. 1 A~bo ki. 1 AsopAlava ki. 1 khIjaDo ki. 1 vaDa ki. 1 agaranI lakaDInA TukaDA 108 dareka lakaDInA TukaDA 108 traNathI cAra icanA karAvavA / Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANibhadravIra mahApUjana ~: saMkalanakartA : vidhikAra zrI maphatalAla phakIracaMda DabhoIvALA yuvAvidhikAra zrI mukezakumAra maphatalAla DabhoIvALA AtmAne pavitra kare te pUjA, khAsiyata to e che ke pUjA upAsya tattvanI karavAnI ane pAvana ApaNe thavAnuM. adhiSThAyako tIrthaMkara paramAtmAnA upAsako che. teo sarAgI zAsanarakSaka paNa che. pUjAvidhAna e AvA adhiSThAyakone satatapaNe jAgRta rAkhavA mATe saMgha--zAsananA kAryArthe AhvAna karAvavA mATe mahattvanuM aMga che. dhUpa-dIpa, homa Adi maMtrAdhiSThita vidhAna AmnAyasabhara thatAM yakSendro acUka sahAyakabhAvano paraco ApatA hoya che. Aje Dagale ane pagale pUjAvidhAno thAya che; paNa moTe bhAge gatAnugatika, pUjano vadhyAM che paNa hArda-AmnAya, garbhita rahasyo, pavitratA dravyonI uttamattA, vizuddhi ane bhaktinA abhAve kayAMka ane kayAreka evAM pUjano kharekhara kAgaLanA puSpa jevAM bhAse che. pUjA to kharekhara aMtaranA bhAvathI karavAnI hoya che. bhAvathI pUjAthI pUjAvidhAno thatAM rahe to ApaNAM citta nirmaLa banI dhArelAM kAryomAM jarUra saphaLatA prApta thAya che. nirmaLa hRdaye pavitratA ane vizuddhipUrvaka zAsananAM kAryonI siddhi mATe zrI mANibhadradAdAnuM pUjanavidhAna ati lAbhadAyI banI zake tema che. zabdazakti eka pracaMDa tAkAta che evuM vaijJAnikoe paNa sAbita karI ApyuM che. pUjAvidhAnanA bhAvone vidhikAra zrI maphatalAlabhAIe atre suMdara rIte prastuta karI bhaktone mATe ghaNuM moTuM pAyAnuM kAma karyu che. khUba khUba dhanyavAda. saMpAdaka koIpaNa jinAlayamAM aMjanazalAkA-pratiSThA samaye jinabiMbonI vidhinA samaye deva-devI vidhAna yojela hoya to deva-devInI nUtana mUrtinI tamAma kriyA thaI jatI hoya, pachI tene mAtra -yAdInazIna arthAt pratiSThA karavAnI rahe che. jyAre nUtana jinAlayomAM prabhupratimAnI sAthosAtha bakSa--yakSiNI deva-devIonI mUrti birAjamAna karavAnI hoya che tyAre paNa deva-devIonI Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva mUrtinI pratiSThAvidhi thaI jAya che. paraMtu svataMtrapaNe koI devakulikAmAM athavA koI gokhamAM mAtra deva-devInI nUtana mUrti lAvI birAjamAna karavAno prasaMga thAya tyAre nUtana mUrti para zubha divase zubha muhUrte nIcenuM vidhAna karAvI mUrtinI pratiSThAvidhi karavI. aDhAra abhiSekanA tamAma maMtroccAra jinezvara bhagavaMtane uddezIne horda deva-devI mATe nIcenA pAMca abhiSeka - traNa mArjananuM vidhAna karI pachI samayanI anukULatA mujaba Apela paMcopacAra pUjana je marajiyAta che paNa mahattvanuM hoI - mUrti para viziSTa vidhAnaArUpa hoI - karAvavuM icchanIya che. (1) sauprathama jinAlayamAM snAtrapUjA bhaNAvI, aSTaprakArI pUjA karAvI ane zubha samaye kuMbhasthApana dIpakasthApana zAMtisnAtranI vidhi anusAra karAvavuM. (2) zrI mANi nadrajInI mUrti paranALiyA bAjoThamAM athavA moTA bAjoTha para nALacAvALA thALamAM padharAvavI. (3) sarva sAmagrA suvyavasthitapaNe AgaLa eka pATa para lAla kasuMbala bichAvI goThavI devI. pUrvataiyArIrUpe sUcanAo : prathama pUjanasthaLa tathA nUtana devakulikA / nUtana gokhane sApha-saphAIthI svaccha ane dUdhapANIthI zuddha karAvI tathA AsopAlava ne phUlonAM toraNothI suzobhita banAvI tema ja vAtAvaraNane dhUpathI sugaMdhImaya pavitra banAvavuM. 2. pUjanasthaLanAM nUtana devakulikAmAM / nUtana gokhamAM gAdInI pAchaLa aSTagaMdhayukta kesarathI ' OM maiM nama : ' lakhavuM. 3. mUrti pratimAM Thata karavAno hoya to gAdI nIcenI jagyAmAM sonuM-cAMdI vagere dravyothI gAdI bharI kesarano tathA akSatano svastika karavo. te madhye sopArI ne 11 rUpiyo padharAvavo. AjubAju maMgaLa dravya tarIke aSTagaMdha, sarvoSadhi, sarasava, sAta dhAnyanA bAkuLA tathA sonArUpa nAM phUla veravAM. sopArI jyAM padharAvela che tenI nIce cAMdIno sAthiyo paNa padharAva 5. (cAMdInA kUrmanI jarUra nathI, tenI AvazyakatA mAtra jinabiMba mATe hoya che. ) gAdI para zrI mANibhadrajIno siddha karelo abhimaMtrita yaMtra padharAvI zakAya. 1. 589 4. mUrti padharAvavAnA upa2tA (chatanA) madhyabhAge chatra laTakAvavAM, agAuthI pittaLano hUka phiTa karAvavo. 5. gokhanA athavA devakulikAnA mukhya daravAje zrIphaLa-toraNa lagAvavAM paNa baMne bAju pittaLanA be hUka agAuthI phiTa karAvI rAkhavA. 6. pUjana-sAmagrI sarva zuddha, sArI, UMcI jAtanI lAvavI. derAsaranAM sarva vAsaNo agAuthI Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 maMjAvI levarAvavAM. 7. pUjananI taiyArI karavA AvanAra bhAIne tamAma sAmagrI suprata karI kAmakAja mATe be bhAIoe sAthe rahevuM. tapAgacchAdhiSThAyaka 8. pUjanakArya eka liMka svarUpa cAle, vacce vacce avarodha na thAya te anusAra sarva sAmagrI agAuthI thALamAM yathAyogya sthAne goThavI devI. 9. kuMbhasthAna-dIpakasthApananI jagyAe karavAnI taiyArI agAuthI karI devI. 10. zrIphaLasthApana mATe eka sAruM moTuM pANIvALuM zrIphaLa AMkha na dekhAya te rIte coTalI rAkhI cholAvavuM. tene lissuM karI te para sukhaDanuM tela lagAvI cAMdInA varakha chApI te upara sonAnA varakha chApI sonerI banAvavuM. te zrIphaLa para aSTagaMdhayukta kesarathI gulAbanI saLIthI A maMtra lakhavo. OM hrIM klIM blUM aiM zrI mANibhadrAya namostu te ThaH ThaH ThaH svAhA // tyArabAda eka pAnabIDuM (pAnamAM sopArI, sAkaranI kaNI, ilAyacI, laviMga, akSata, vAsacUrNa, cAMdInI lagaDI) eka jarmana silvaranA vATakAmAM mUkI te upara Alekhela zrIphaLa UbhuM rahe te rIte goThavI A vATako taiyAra karavo. 11. zrIphaLasthApana samaye A vATako ja nizcita sthAne sthApana karAvavo. pUjana pUrNa thayA bAda A zrIphaLa pUjanakAraka svagRhe mAMgalika svarUpe, gurubhagavaMta pAse vAsakSepa karAvI, iSTadevanA sthAnamAM padharAvI zake che. na rAkhavAnuM hoya to vidhikAre zrIphaLa para visarjanamaMtra pUrvaka visarjita karavuM. 12. paranALiyo bAjoTha zuddha karI te upara rezamI lAla silkanuM kApaDa nADAchaDIthI bAMdhI devuM. vaccemadhyamAMaSTagaMdhayukta kesarathI SaTkoNa AlekhI, SaTkoNa madhye kAra lakhIne 15 rUpiyo--sopArI mUkI te para devamUrti padharAvavI. 13. bAjoThanI nIce madhyabhAgamAM agAuthI kesarathI OM kAra lakhI rAkhavo tathA bAjoThanA cAra pAyA najadIka dareka pAyA pAse kesaranA--akSatanA svastika karAvI te para 15 rUpiyo ne sopArI mukAvavAM. 14. bAjoTha nIce madhyabhAgamAM je OM kAra Alekhela che te para zrIphaLasthApana samaye maMtra bolavApUrvaka zrIphaLayukta jarmana silvarano vATako kuMvArikA dvArA sthApana karAvavo. 15. jo koI prAcIna devakulikA ja hoya, mUrti sthApita ja hoya ane A pUjanakArya karavAnuM hoya to devamUrtinI DAbI bAju (ApaNI jamaNI bAju)nA khUNAmAM A zrIphaLasthApana vidhi karAvavI. 16. jo koI prAcIna devakulikA ke gokha hoya to bAjoTha sthApita karavAno raheto na hovAthI aSTagaMdhayukta kesarathI SaTkoNa Alekhana mUrtinI pAchaLanI bhIMte uparanI bAju karavuM. Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 591 17. jo nUtana devamUrtinI vidhi na hoya, mAtra sthApita ke prAcIna mUrti para ja vidhi karavAnI hoya to pUjanakramamAM pUjana kramAMka cAra tathA ATha karavAnI jarUra nathI. te sivAya tamAma vidhi karavI. 18. kuMbhasthApana-dIpakasthApana mAtra nUtana mUrtividhAna hoya to pharajiyAta, anyatra ati Avazyaka nathI. samaya-anukULatA anusAra karAvavuM. devanI jamaNI bAju (ApaNI DAbI bAju) akhaMDa dIpakanI jyota, kuMbhanI sanmukhatathAdevanI sanmukha rahe te rIte dIpaka sthApavo. dIpakasthApananI viziSTa vidhi AgaLa Apela te anusAra karAvavI. 19. aSTaprakArI pUjA aSTakarmathI mukta thavA mAtra jinezvara bhagavaMtonI hoya che tethI devadevI mATe paMcopacAra pUjA, aSTopacAra pUjA, SoDazopacAra pUjA zabdaprayoga vAparavo. (A zabda jaina samAjamAM pracalita na hoI zabdaprayoga thoDo asthAnIya lAgaze, paNa Avazyaka -ucita che.) 20. pUjananA divase rAtribhojanano sarvae tyAga karavo. AyaMbila thAya tema karavuM. jIvadayAnI TIpa karavI. 21. kuMbhasthApanAmAM eka sajoDe, akhaMDa dIpaka sthApanamAM eka sajoDe, zrIphaLasthApanamAM eka kuMvArikA ane paMcopacAra pUjAmAM - dareka pUjAmAM cAra vyakti lAbha laI zakaze. pUjana kramAMkaH 1. pUrvavidhiH sthAnazuddhi, sonAvANI, vAsa cokhA, tilaka maMtra, vastrazuddhi maMtra. 2. dehazuddhi : maMtrasnAna, hRdayazuddhi, kalmaSadahana, paMcabhUtazuddhi, karanyAsa, vajapaMjarastotra dvArA AtmarakSA. 3. kuMbhasthApana : akhaMDa dIpaka sthApana, zrIphaLa sthApana. 4. prANapratiSThA maMtra (nUtana pratimA madhye avataraNa maMtra) 5. paMcakamudrA dvArA AhvAnAdi kriyA. 6 stuti-prArthanA dvArA kusumAMjalithI vadhAmaNAM. 7. saMkalpaviniyoga 8. pAMca abhiSeka - traNa mArjana (nUtana pratimA hoya to.) 8.1 pUjana vidhAna saMyuktapaNe karavAnuM hoya to mArjana pUrNa thayAM. anyathA jaLapUjAsvarUpe 27 athavA 108 vAra samayAnusAra gulAbajaLamAM aSTagaMdha mizra karI te sugaMdhI jaLa dvArA karavA. 9. paMcopacAra pUjA puSpapUjA, dhUpapUjA, dIpakapUjA, naivaidhapUjA, zrIphaLapUjA. 10. maMtrajApa. 11. AratI. Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 592 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANibhadravIra pUjana vidhAna (gurukRpAthI prApta thayelI mAhitI anusAra) (1) pUrvavidhiH sthAnazuddhi : pUjanavidhinA sthaLe nIceno maMtra vidhikArake bolavo ane uttarasAdhake pradakSiNAkramathI sugaMdhI vAsakSepa chAMTavo. OM apavitraH pavitrovA, sarvAvasthAM gatopi vA / yaH smaret jinezvarANAM, sa bAhyAbhyaMtaraM zuciH // . - thALIDaMko 27 vAra. (saMgItakAra be lITI bhUmizuddhi aMge gAvI) sonAvANI eka kaLazamAM gulAbajaLa laI temAM thoDuM attara, kesara, caMdana tathA sonAnuM varakha nAkhI navakAramaMtra tathA nIcenA maMtrathI vidhikArake tene dhUpa daI, te pANI abhimaMtrita ____OM hrI~ zrI jIrAulI pArzvanAtha rakSAM kuru kuru svAhA / maMtra phUlagUMthaNIe sAtavAra vAsakSepathI maMtrita karI sthaLa para uttarasAdhaka pAse chaMTAvI devuM. vAsacokhA : sugaMdhI vAtacUrNayukta akSata eka thALImAM laI nIcenA maMtrathI vAsakSepathI maMtrita karI uttarasAdhaka pAse pUjanasthaLe chaMTAvI devA. A mUrati mRtadhAtrI sarvabhUte mizuddhi sui kuru svAhA | tilakamaMtra : eka nAnI thALI, lAla kesaranI vATakI (tilakALe) tathA sonerI kADheluM bAdaluM rAkhavuM. 34 va zrIM nama: | A maMtra traNavAra gaNavApUrvaka kesara maMtrita karavuM. koI eka vyakti pUjanamAM besanAra tamAma vyaktione kesara-bAdalAnuM tilaka karI de. (raMgamaMDapanI bihAra). vastrazuddhimaMtraH A maMtra bolavA pUrvaka pUjanamAM besanAra sarvee potAnA vastra para vAsakSepa prakSepavo. __OM hrIM zrIM AM ko vIM vIM pA pA aa aaN svAhA / (2) dehazuddhi : maMtra snAnaH aMjali madhye sarva tIrthanuM jaLa eTaluM che tevI kalpanApUrvaka maMtrasnAna karavuM. Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 593 bhaMtra :-OM hrIM amale vimale vimalodbhave sarvatIrthajalodbhave pA pA vA vA azuciH zucirbhavAmi lA vA svAhA / hRdayazuddhi : DAbo hAtha hRdaya para mUkavApUrvaka nIcenA maMtrathI hRdayazuddhi karavI. OM OM vimalAya vimalacittAya jvI kSvau~ svAhA / kalmaSadahana : maMtra bolavApUrvaka baMne bhujAono sparza karI pAponuM dahana thaI rahyuM che ema ciMtavavuM. OM vidyut sphuliMge mahAvidhe mama sarvakalmaSaM daha daha svAhA / sakalIkaraNa: paMcamahAbhUtarUpa maMtrabIjo traNa vakhata Aroha avaroha kramathI sthApI anukrame DhIya - nAmi- hRya- bhuja- masta 52 nyAsa. 42vo. (Aroha) kSi - pa - OM- svA- hA (avaroha) hA- svA- OM- pa- kSi karanyAsa : baMneya hAthanI AMgaLIone zuddha, pavitra, cetanAmaya banAvavA maMtroccArapUrvaka AMgaLInA mULamAMthI sparza karI Toca sudhI laI javI. OM hIM namo arihaMtANaM - aguSThAbhyAM namaH / OM hrIM namo siddhANaM - tarjanIbhyAM namaH / OM hU~ namo AyariyANaM - madhyamAbhyAM nmH| ' uvajjhAyANaM - anAmikAbhyAM namaH / OM hU~: namo loesavvasAhUNaM - kaniSThikAbhyAM namaH / OM hrIM hrIM hU~ hrauM huH samyagjJAna - darzana-cAritra tapobhyaH karatala karapRSThAbhyAM namaH / baMne hatheLI ekabIjA para pheravavI. vajapaMjara stotra dvArA AtmarakSA : AtmarakSA stotrathI zarIrane pharatuM kavaca-bakhatara dhAraNa karavAnuM, jethI kSudra-aniSTa zaktio aMdara pravezI na zake. vajapaMjara stotra bolatAM bolatAM je je kalpanApUrvaka mudrAo karavAnI che te karavI-karAvavI ane nirbhaya banyA tema dhAravuM ane surakSita thayA tema anubhavavuM. OM parameSThi namaskAra, sAraM navapadAtmakam / AtmarakSA karaM vajra, paMjarAbhaM smarAmyaham // 1 // OM namo arihaMtANaM, ziraskaM zirasi sthitam, OM namo savvasiddhANaM, mukhe mukhapaTaM varaM // 2 // OM namo AyariyANaM, aMgarakSAtizAyinI, OM namo uvajhAyANaM, AyudhaM hastayodRDhaM // 3 // OM namo loo savva sAhUNaM, mocake pAdayo zubhe, aso paMca namukkAro, zilAvajUmayI tale // 4 // 75.. Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 594 tapAgacchAdhiSThAyaka savva pAvappaNAsaNo, vapro vajramayo bahiH, maMgalANaM ya savvesiM, khAdirAMgArakhAtikA // 5 // svA hAntaM ca padaM jJeyaM, paDhama havai maMgalaM, vapropari vUmaya, pidhAnaM deha-rakSaNe // 6 // mahAprabhAvA rakSeyaM, kSudropadravanAzinI, parameSThi padodbhUtA, kathitA pUrvasUribhiH // 7 // yazcaivaM kurute rakSA, parameSThIpadai sadA, tasya na syAd bhayaM vyAdhi-AdhizcApi kadAcana // 8 // (3) kuMbhasthApanaH akhaMDa dIpaka sthApana - zrIphaLa sthApana: kuMbhasthApananI sarva sAmagrI ekaThI karI zAMtisnAtramAM karAvavAmAM AvatI vidhi anusAra kuMbhasthApana karAvavuM. akhaMDadIpaka sthApana: akhaMDadIpaka sthApananI jagyAe kaMkuno sAthiyo, tenA upara akSatano sAthiyo karI, sopArI ane 1 rUpiyo mUkI te upara bhInI mATInI lUgadI banAvI khAmaNA jevuM banAvI rAkhavuM. jIbhavALuM trAMbAnuM moTuM koDiyuM laI koDiyA madhye kesarathI OM AlekhavuM. 27 tAranI lAla sUtaranI diveTa ghIvALI karI mUkavI. akhaMDa dIpakanA trAMbAnA koDiyAmAM Alekhelara bIjAkSara para pUjana maMtroccArapUrvaka- OM hrAM hrauM hU~ hrauM hU: Namo arihaMtANaM arhadbhyaH / OM hA~ hA~ hU~ hrauM hu: Namo siddhANaM siddhebhyaH / OM hrAM hrauM hU~ hauM hu: Namo AyariyANaM AcAryebhyaH / / OM hrAM hrauM hU~ hrauM huNamo uvajjhAyANaM upAdhyAyebhyaH / OM hrAM hrauM hU~ hrauM hu: Namo loesavvasAhUNaM srvsaadhubhyH| sarvatattva sahitAya trikAla jJAnodayAya jyotirmayAya paMcamahAjJAna prAptyarthe sarvakAryANi siddhayarthe.. vaM samarpayAmi pUnama nama: - koDiyAmAM kesara-kaMkunAM chAMTaNAM karAvavAM. pukhta samarpayAmi pUnama nama: - puSpa utArI thALImAM mUkavuM. nakSata samarpayAmi pUnayAmi nama: - akSatanA dANA padharAvavA. kSanAM samarpayAmi pUnama nama: - paMcaratnanI poTalI, sopArI tathA rUpAnANuM padharAvavuM. tyArabAda mIMDhaLa bAMdhelI be vADhImAM (athavA kaLazamAM) garama ghI bharI yajamAne ghInI dhAra koDiyAmAM karavI. maMtraH uparokta maMtra...... sarvALi siddhayartha sudhI bolI pRtim pUmi svadA | bolI ghI purAvavuM. Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 595 dIpaka pragaTAvavAno maMtra: ADI vATano nAno dIvo karI te jyotathI akhaMDa dIpakanI diveTa pAse dharI pragaTAvavI. maMtraH OM hrIM zrIM klauM ahaM zrI pArzvanAthAya Namo arihaMtANaM / OM hrIM zrIM klauM ahaM zrI pArzvanAthAya Namo siddhANaM / OM hrIM zrIM klauM ahaM zrI pArzvanAthAya Namo AyariyANaM / OM hrIM zrIM klauM ahaM zrI pArzvanAthAya Namo uvajjhAyANaM / OM hrIM zrIM klauM ahaM zrI pArzvanAthAya Namo loesavvasAhUNaM / ___ aNihae savvaTThasiddhe OM hrIM ThaH ThaH ThaH svAhA // devamUrtinI tathA kuMbhasthApananI sanmukha jyota rahe te rIte agAuthI taiyAra karela sthAne devanI jamaNI bAju sthira svAse dIpaka sthApana karAvavo. koDiyA para phAnasa DhAMkavuM athavA saraposa goThavavuM. A maMtra bolI gurubhagavaMta pAse vAsakSepa karAvavo. OM hrIM klauM blU~ aiM zrauM mANibhadrAya caturbhujAya hastivAhanAya / 3% DrIM zrIM maNibhadrAya namostute Dha: 4: 8: svAda | dIpaka sanmukha a.sau. bahena pAse kaMkunA pAMca sAthiyA, te upara cokhAnI DhagalI karI eka eka ema kula pAMca zrIphaLa mukAvI dareka zrIphaLa para gulAbanuM eka eka puSpa mukAvavuM. zrIphaLasthApanaH devamUrtinI jamaNI bAju khUNAmAM pavAsana para (jo sthApita mUrti hoya to). paranALiyA bAjoTha nIce Alekhela kAra para (jo nUtana mUrti bAjoThamAM padharAvI vidhi karavAnI hoya to). kuMvArI kanyA pAse sAta navakAra gaNAvavA tathA nIceno maMtra sthira zvAse bolI agAuthI taiyAra karela zrIphaLa vATakA sahita sthApana karAvavuM. OM hA~ zrI mANibhadrAya pUjana nimityArthe zrIphalaM sthApayAmi namaH // (thALI DaMko vagADavo) (4) prANapratiSThA maMtra (avataraNamaMtra) :nUtana mUrti para vidhAna karavAnuM hoya to pUjya AcArya bhagavaMta A maMtranuM manamAM traNa vAra sUrimaMtravidyA gaNavApUrvaka lelihAmudrAthI vAsakSepa prakope. OM hrIM zrIM klauM mANibhadrAya pUrNabhadra uttuMgabhadra sahitAya / ofmatArtha prItivAhine : : : ratna sasaH sa: svAhA Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 596 tapAgacchAdhiSThAyaka OM AM hrIM kraoN ya ra la va zeM Sa sa ha~ ha~saH soham mANibhadrAya prANa iha prANa / OM A~ hrIM kraoN ya ra la va~ sa~ pha~ sa~ ha~ haMsaH soham mANibhadrAya jIva iha sthitaH / OM A~ hrIM krauM ra~ la~ sa~ haiM haMsaH soham mANibhadrAya sarva IndriyANi ihasthitAni / OM A~ hrIM kraoN ya ra la vaM zaM Sa sa haiM haMsaH soGaham mANibhadrAya vA'ga mana tvak cakSuH zrotra jihvA ghrANa / prANA pANipAdapa AyuSyasthitAni ihAgatya svastaye sukhaM ciraM tiSThatu tiSThaMtu tiSThatu svAhA // (5) 554mudrA dvArA sADvAna :OM A~ krauM hrIM klauM blU e~ zrI mANibhadrAya atra Agaccha Agaccha svAhA saMvauSaT - -(bhADyAnabhudrAthI) OM A~ krauM hrIM klIM blU~ aiM zrI mANibhadrAya atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH svAhA - (sthApanabhudrAthI) OM A~ krauM hrIM klIM blU~ aiM zrI mANibhadrAya mama saMnihito bhava bhava vaSaT (sanilita bhudrAthI) OM A~ oN hI klauM blU~ aiM zrI mANibhadrAya pUjAntaM yAvat atreva sthAtavyam (saMnirodha bhudrAthI) OM AM krauM hrIM klauM blU aiM zrI mANibhadrAya pareSAm adRzyo bhavantu / (avaguMThana bhudrAthI) OM A~ krauM hrIM klIM blUM aiM zrI mANibhadrAya imAM sarvopacArAn pUjAM gRhANa gRhANa svAhA (khi ... mudrAthI) () stuti-prArthanA : (1) ArohaNai rAvaNa pRSThabhAge, virAjamAnaM vidhukAntikAntam / varapradA tAramanantavIrya, zrI mANibhadraM zirasA namAmi // 1 // artha:- airAvaNanI pITha para beThelA caMdranA teja samAna suMdara, bahu parAkramavALA tema ja varadAna ApavAvALA zrI mANibhadrane mastaka namAvI namaskAra karuM chuM. (2) vArAhavaktreNa suzobha mAmam , aurAvaNArUDhamanekazaktim / ___ sarvezvaraM bhadrakaraM vareNyaM, zrI mANibhadraM zirasA namAmi // 2 // artha - varAha jevA mukhathI zobhatA, airAvaNa upara beThelA bahu zaktivALA, zreSTha, sarvezvara kalyANakAraka zrI mANibhadravIrane huM mastakathI namaskAra karuM chuM. (3) tapAgaccharakSAkaraM jainadharme, navojjIvanasyAmikartAramIzaM / prabhAmaNDalodbhAsi vaktraM vizAlaM, dayAsAgaraM mANibhadraM namAmi // 3 // artha:- jainadharmane viSe tapAgacchanI rakSA karanAra tathA tenuM navajIvana karavAvALA, vizALa tejomaMDalathI caLakatA mukhavALA, dayAsAgara zrI mANibhadravIrane huM namaskAra karuM chuM. UrdhvadhenumudrA batAvI 3 vakhata " jaya jinendra " bolI kusumAMjalIthI pratimAne (chabIne) vadhAmaNAM karavAM TippaNI noMdhaH saMpUrNa vidhAna karyA bAda nUtana mUrtine gokhamAM ke derImAM pratiSThA karavAnI hoya to gAdInazIna karavA devAdhidevano maMtra che tenatai 'OM puNyAhaM puNyAhaM 'no nA64AvI mAyA mAte sUrimaMtrasahitanIyenA maMtramuMtrAvAra manamA sm29|| 4hevapratimAne pratiSThita karavAM. Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 597 pratiSThAmaMtra (dInazIna 42 // mATe): OM AM kroM hA~ hrIM jvauM vIM klIM blU aiM hsauM namo bhagavate zrI mANibhadra kSetrapAlAya raktavarNAya caturbhujAya jinazAsanabhaktAya hili hili mili mili kili kili cakSurbhavAya ThaH ThaH ThaH svAhA // (7) saMya-viniyoga : saM85: OM hrauM adyamAsottame saMvata---- varSa----- mAse---- pakSe-tithau--- vAsare mama AtmanaH zrIsaMghasya zrI mANibhadravIradeva prasAnnArtha prItyartha pUjAMgaMvidhAnaM kriyAhaM kariSye / / - aMjalimAM pANI laI uparokata bolyA bAda pANI pAtramAM mUkavuM. viniyoga - OM hrIM asya zrI mANibhadradeva mama sannihitAya sakala manokAmanA siddhayarthe zrI vIrasya prasannArthe prItyarthe pUjAMgaM karmANi nyAsa viniyoga / - aMjalimAM pANI laI A maMtra bolyA bAda pANI jamIna para choDavuM. uparokta saMkalpa-viniyoga vakhate manamAM je kArya siddha karavuM hoya tenI prArthanA karI manamAM zubha niyama dhAraNa karavo. (8) pAyaM abhiSe - tra mArDana jo devakulikAmAM gokhamAM nUtana mUrti sthApana karavA lAgyA hoya tyAre ja A vidhi karAvavI. prathama dUdhano abhiSeka - Rels:- kSIrAmbudhaH surAdhIrau, rAnItaM kSIramuttamam snAtre zrI mANibhadrasya duritAni nikRntatu / maMtra:- OM hrIM zrI mANibhadravIrAya samakita prAptyarthe dugdhena snapayAmIti svAhA // bIjo dahIMno abhiSeka :ams :- dhanaM dhanablAdhAraM, snehapIvara mujjvalam, saMdadhAtu dadhi zreSTha, devasnAtre satAM susam / maMtra:- OM hrIM zrI mANibhadravIrAya samakita prAptyarthe dadhinAM snapayAmIti svAhA / trIjo ghIno abhiSeka :ets :- sneheSu mukhamAyuSyaM, pavitraM pApa tApahRt , ghRtaM mANibhadrasnAtre , bhUyAdamRtamajjasA / maMtra:- OM hrIM zrI mANibhadravIrAya samakita prAptyarthe ghRtena snapayAmIti svAhA // cotho zeraDInA rasano abhiSeka - als :- sarvauSadhirasaM sarva, rogAt sarvaraMjanam, kSaudraM kSudropadravANAM, hantu devyabhiSecanAt / maMtra:- OM hrIM zrI mANibhadravIrAya samakita prAptyarthe ikSurasaM snapayAmIti svAhA / / pAMcamo sarvoSadhimizrita jala abhiSeka - Als :- sarvauSadhimayaM nIraM, nIraM sadguNasaMyutam , mANibhadrAbhiSekesmi nnupayuktaM zriyestu vaH / maMtra :- OM hrIM zrI mANibhadravIrAya samakita prAptyarthe sarvauSadhijalena snapayAmIti svAhA / / Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598 tapAgacchAdhiSThAyaka (1) 4AmAMsI yUernu bhAIna (vivepana): cels:- sugandhaM rogazamanaM, saubhAgya guNakAraNam , iha prazastaM mAsyAstu, mArjanaM hantu duSkRtam / maMtra:- OM hrIM zrI mANibhadravIrAya samakita prAptyarthe jaTAmAMsIcUrNena saMmArjanaM karomi svAhA // (2) yaMhanayUthI mArDana (vivepana):cs:- zItalaM zubhramamala~ , dhUta tAparajoharam nihantu sarva pratyuha, candanenAGgamArjanam / maMtra:- OM hrIM zrI mANibhadravIrAya samakita nirmalakaraNAya caMdana cUrNena saMmArjana karomi svaahaa|| (3) sarathI bhAIna (vivepana): als :- kazmIra janmajaizcUrNaiH svabhAvena sugandhibhiH pramArjayAmyahaM indra pratimAM vidhna hAnaye / maMtra:- OM hrIM zrI mANibhadravIrAya samakita sthirIkaraNAya kesareNa saMmArjanaM karomi svAhA // viziSTa abhiSeka-vilepana Adi kiyA - jaLapUjAsvarUpe 27 vAra athavA 108 vAra (samaya anusAra). prathama nava abhiSeka paMcAmRtanA karAvavA. e 108 vAra karavA hoya to prathama 27 abhiSeka paMcAmRtanA ne tyArabAdanA abhiSeka zuddha gulAbajaLamAM aSTamimizrita sugaMdhI jaLanA stotra-maMtrapATha bolavApUrvaka Rels:- kSIrodadhi guNanidhi draha kuMDa toyaM, tIrtha prabhAsa varadAma manojJanIram / karpUra pUra zubha vAsita ambhaodhaiH, zrI mANibhadra varade snapayAmi nityam // stotra (saMgItamaya stotrA6 42vo.) (rAga : raghupati rAghava rAma.... athavA mA4 mArA rAsamAM bhItI3 meDa....) OM hrauM zrauM mANibhadra indra sarvamaMgalakAraka / pratyakSa darzanaM dehi, matzraddhA prIti bhaktitaH // 1 // vidyAM dehi dhanaM dehi, dehi putraM ca putrikAm / kIrti dehi yazo dehi, pratiSThAM dehi ca zriyam // 2 // sarva meM vAMchitaM dehi, sukhaM zAMtiM pradehi me / vAde vivAde yuddhe ca, jayaM me kuru sarvataH // 3 // rAjyaM ca rAjyamAnaM ca, balavuddhiM pravarddhaya / garbhasthabAlakaM rakSa, rogebhyo rakSa bAlakAn // 4 // - Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva AdhiM vyAdhiM vipattiM ca, mahAbhItiM vinAzAya / ghAtakebhyazca mAM rakSa, rAtro divA ca sarvadA // 5 // apamRtyu prayogANAM nAzato rakSa me sadA / daivI saMkaTato rakSa, Akasmika vipattitaH // 6 // zAkinI bhUta vaitAlAt, rAkSasAzca nivAraya / vane raNe gRhe grAme, rakSa rAjya sabhAdiSu // 7 // iSTa siddhiM mahAsiddhiM jayaM lakSmIM vivarddhaya / tapAgaccha nAyaka, OM hrA~ zrI mANibhadravIra // 8 // namostu te mama zAMtiM tuSTiM puSTiM RddhiM vRddhiM // siddhiM samRddhiM vazyaM ca rakSA ca kuru kuru svAhA // 9 // (1) maMtra :- OM hrIM zrI mANibhadrAya, vIrAdhivIrAya, airAvaNa vAhanAya, vijayaMkarAya, rAjA prajA mohanAya, druSTazatru cUraNAya, zAkinI DAkinI bhUta-preta-pizAca cala chidra dRSTi muSTi salilAdi vighna vinAzakAya, SaDbhujAyai SaDAyudhAya zrI tapAgacchAdhiSThAyakAya yajamAnasya vA saMghasya kalyANArthe jalaM samarpayAmi pUjayAmi namaH // (2) maMtra :- OM hrauM zrI mANibhadrAya jalaM samarpayAmi svAhA // - 27 / 108 vA2. noMdha : prathama Apela zloka prathama abhiSeka vakhate ja mAtra bolavo. tyArabAda stotrapATha ane uparokta baMne maMtro bolavA. pachI maMtra (2) 27 athavA 108 vAra bolavo. aMtima abhiSekamAM stotra ane uparokta baMne maMtro bolavA. 599 mUrtine ke chabIne aMgalUchaNA karI nIceno zlokamaMtra bolavApUrvaka aSTagaMdhathI vilepana tathA bhAlapradezamAM aMgUThAthI kesara+kaMkunuM tilaka karavuM. soDa :- yasyAbhidhAna jagataH kanakAdizRMge, sadgandha zItala vapurtaru caMdanAkhyaH / karpUra pUrasadvAsita kaMkumAdyaiH, zrI mANibhadra varadaM tanu lepayAmi / ( 1 vajata) maMtra :- OM hrIM zrI mANibhadrAya vIrAdhivIrAya, airAvaNavAhanAya DAka trizUla puSpamAla aMkuza pAzanAga Ayudha dharAya, kSemaMkarAya, vijayaMkarAya, dhanadhAnyavRddhikarAya, zrI tapAgacchAdhiSThAyakAya, zrI tapAgaccha sUrIzvarAn sannihitAya zrI samasta saMghasya vighnaharAya yajamAnasya vA saMghasya kalyANArthe gaMdhaM samarpayAmi pUjayAmi namaH OM hrIM zrI mANibhadrAya gandhaM samarpayAmi svAhA // paMcopacAra pUjA A zabdaprayoga jaina zAsanamAM apracalita hovAne kAraNe nUtana lAgaze; paNa devadevIonI viziSTa upacArothI pUjA karavAmAM Ave tene upacArapUjA kahevAya che. pAMca prakAre thatI paMcopacAra, ATha prakAre thatI aSTopacAra, soLa prakAre thatI SoDazopacAra pUjA Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 600 tapAgacchAdhiSThAyaka hoya che. aSTakarmathI mukta thavAnA hetusvarUpa jinezvara bhagavaMtanI ja mAtra aSTaprakArI pUjA hoya che. tethI deva-devInI pUjA mATe A zabdaprayoga icchanIya ane Avazyaka che. dekhItI rIte A pUjanakramamAM lagabhaga aSTaprakArI jema ATha upacArothI ja pUjA thatI jaNAze; paNa jaLa pUjAne viziSTa abhiSeka svarUpe darzAvela che tathA vilepana karavAnI aMtargata caMdana Adi gaMdhapUjA samAviSTa karavAmAM Avela che. akSaya sukhanI prAgaNI svarUpa akSatapUjA mAtra devAdhidevane hovAthI atre akSatapUjA levAmAM Avela nathI. paMcopacara pUjAno krama H (1) puSpapUjA, (2) dhUpapUjA (3) dIpaka pUjA (4) naivedyapUjA ane (5) zrIphaLapUjA. puSpapUjA: 27 gulAbanA akhaMDa sugaMdhIdAra phUlanI mALA gaLAmAM AropaNa karavI tathA be puSpa caraNakamaLamAM, be karakamaLamAM ane eka mastake-ema kula pAMca puSpa to e sthAne caDhAvavAM ja, anya vizeSa puSpo caDhAvI zakAya. zloka:- nArU gurU suvarya sadara ma7nI, maMvAra rAmaramaNIya vivitra puthva: | punnAga caMpaka taru khalu pArijAtaiH, zrI mANibhadra varadaM prati pUjayAmi // maMtra :- 3% haiM zrI maNibhadrA tapAchusUrIzvarI munivaran sannihitAya zrI nagendra vAdanA sarvopadravavighnaharAya zrI jinazAsana udyotakarAya SaDbhuje-SaD-AyudhadharAya zAkinI DAkinI asura dAnava pramathanAtha- yajamAnasya sakalasaMgha zreyArthe puSpaM samarpayAmi namaH // laghumaMtra :- OM hrIM zrI maNibhadrApunuM samarpayAmi svIdI II 108 puSpapUjAnuM viziSTa mahattva hoI atre anukULa hoya to A pUjA vakhate laghumaMtra 108 vAra bolI athavA koI siddhamaMtra uccArI 108 puSpapUjA karavI athavA paMcopacAra pUjA pUrNa thayA pachI A viziSTa puSpapUjA karAvavI. noMdha :- samaya hoya ne pUjana vistRta karavuM hoya to dareka pUjA vakhate jaLapUjAmAM (8/1mAM) Apela stotrapATha tathA paMcopacAranI dareka pUjAno zloka, maMtra ane laghumaMtra-ema cAreya kramazaH bolI pUjana karAvI zakAya. dhUpapUjA: mATInA kUMDAmAM dhUpapUjAnI thoDI kSaNo pahelAM saLagatA kolasA maMgAvI rAkhavA. eka thALImAM kUDuM laI temAM dazAMga dhUpa nAkhavo, thALI mANibhadravIra samakSa laI UbhA rahevuM. zloka :- RTTI6 mRmara vatu vandrana, zainAra te samayukta va zAM' dhUpam | karpUra pUra surazAla sugandha dhUpaiH, zrI mANibhadra varadaM puratosmi nityam // maMtra :- 3% haiM zrI maNibhadrAya, pAtAnA nivAsanIya narendra vahinAtha, pabhune, ghaDIyudhatharAya, saparikarAya, caitya dAnava pramathanAya, dhanadhAnya kozAgAra vRddhi karAya, zrI tapAgaccha sannihitAya, yajamAnasya vA saMghasya sarvavighnaharAya zreyArthe dhUpaM AghrApayAmi samarpayAmi namaH // Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 601 sadhumaMtra :- OM hrauM zrI mANibhadrAya dhUpaM AghrApayAmi svAhA // dIpakapUjA: mATInA athavA trAMbAnA nAnA koDiyAmAM agAuthI aSTagaMdhayukta kesarathI 3 kAra lakhI rAkhavo tathA temAM UbhI diveTa banAvI ane gAyanuM ghI bharI taiyAra karI pragaTAvI eka thALImAM vIra samakSa UbhA rahI maMtra bolavo. Rels:- kRSNAsitA zivakarA zucikAmadhenuH, vatsena yukta zubhadA dhanadhAnya kI / tasyA ghRtena zucinA kurute pradIpaM, zrI mANibhadra varadaM satataM yajAmi // maMtra:- OM hrIM zrI mANibhadrezvarAya rAjarAja vAhanAya ajamukhAya vIrAdhivIrAya zrI sUrIzvarAn gaNivarAn sannihitAya ari kari sAgara hariyala agni jalAdarabaMdhanAdi sakala bhaya nAzaMkarAya sakala manoratha Rddhi siddhi labdhi pUraNAya yajamAnasya vA sakala saMghasya maMgalArthe dIpaM darzayAmi samarpayAmi namaH // sadhumaMtra:- OM hrI~ zrI mANibhadrAya dIpaM darzayAmi svAhA // naivaidya :- zuddha ghI-gomA panAvesa sumahIno thAMAS mA 23. pels :- pavitra vezca vizuddhabhAvo, naivaidya pAtro ghRta cAra veSaH // sagandha dravyAzrita pakva dhAnyaM, zrI mANibhadraM purato yajeham // maMtra:- OM hrI~ zrI mANibhadrAya yakSezvarAya pAtAlanivAsanAya nAgavAhanAya SaDmuje, SaDAyudhadharAya, yajamAnasya vA sakala saMghasya kalyANArthe naivaidyaM samarpayAmi pUjayAmi namaH // ghumaMtra :- OM hrI~ zrI mANibhadrAya naivaidyaM samarpayAmi svAhA // zrIphaLapUjA H cholelA pANIdAra pAMca nALiyera coTalIyukta rAkhavA. eka thALamAM e pAMce zrIphaLa laI UbhA rahevuM. samaya hoya to stotrapATha bolI zloka, maMtra bolavA. als :- lakSmIphalai madhuradADima phophalAdyaiH susvAdukaiH sarasa tRptikarairguNAhayaiH / nAnAphalaiH suphalito ghRtacAruveSaH zrI mANibhadra varadaM purato yajAmi // bhaMtra: OM hrIM zrI gauravarNAya zrI mANibhadra kSemaMkarAya, zivaMkarAya, SaDbhujAya, SaDAyudhadharAya, asuragaNa nara durjana pramathanAya, dhanadhAnya vRddhikarAya yajamAnasya vA sakala saMghasya zreyArthe phalaM samarpayAmi pUjayAmi namaH // sadhumaMtra : OM hrI~ zrI mANibhadrAya phalaM samarpayAmi svAhA // sarvopacArapUjA zrI mANibhadravIra mATe cAMdInuM chatra, cAMdInuM toraNa ke zrIphaLanuM toraNa tathA je kAMI survaNa-rIpya dravya arpaNa karavA lAvyA hoya te eka thALImAM laI UbhA rahevuM. (samaya hoya to stotrA6 42vo.) Rels : gaMgodakaM candana puSpadIpam dhUpAkSataM cAru nevaidya bhavyam / phalaM zubhaM cASTavidhaM vidhAnam yakSezvara deva prapUra pUjya // Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 maMtra : OM hrIM zrI mANibhadrAya pAtAla nivAsanAya rAvaLa vAhanAya DALa trizUla puSpamAna-abduA nAga SaDbhuje SaDAyudha rAya bhUtapretapizAcAdi pIDA vidhnaharAya zrI tapAgacchAdhiSThAya sUrIzvarAn pAThakAn vAcakAn ziSya samudayAn sannihitAya yajamAnasya vA sakala saMghasya zreyArthe lAbhArthe kSemArthe jayArthe vijayArthe, sarva manokAmanA sidhyarthe sarvopacArAn samaparyAmi pUjayAmi namaH svAhA / sarvene akSata vadhAvavA agAuthI ApavA. uparokta maMtramAM 'svAhA' bolAya tyAre chatrAdi caDAvanAre chatra, AbhUSaNa Adi je dravya arpaNa karavAnuM hoya te 'zrI mANibhadra yakSarAjAnI je ' bolAvI caDhAvavuM. anya lokoe akSata vadhAvavA. gItagAna karavuM; vAjiMtranAda karavo. (10) maMtrajApa : OM hrI zrI mALibhadrAya nama: / tapAgacchAdhiSThAyaka athavA saMgItamAM athavA anukULa rIte 108 vAra uparokta maMtrajApa karavo / karAvavo. OM asiAusA namaH zrI mANibhadra dizatu mama sadA sarvakAryeSu siddhim / A maMtrajApathI saMkaTomAMthI bacI javAya. rogazoka, duHkha, dAridraya TaLe che. icchAo purNa thAya che. (11) AratI (rAga :- he zaMkhezvara svAmI, prabhu jaga aMtarayAmI...... jaya jaya jaya nidhi, jaya mANikadevA, jaya mANikadevA hara hara brahma puraMdara, karatA tuja sevA.... jaya deva...... jayadeva........ tuM vIrAdhivIrA, tuM vAMchitadAtA, tuM vAMchitadAtA, (1) mAtApitA sahodara svAmI, cho prabhu jagatrAtA... jayadeva... jayadeva......(2) hira karI baMdhana udadhi, phaNIdhara arianalA, phaNIdhara arianalA, e tuja nAme nAse, sAte bhaya sabALA..... jayadeva..........jayadeva.......... (3) DAka trizUla phUlamAlA, pAzAMkuza chAje, pAzAMkuza chAje, eka kara dArNava mastaka, ema SaT bhujarA......jayadeva....... jayadeva........(4) tuM bhairava tuM kinnara, tuM jagamahAdIvo, tuM jagamahAdIvo, kAma kalpataru dhanu, tuM prabhu ciraMjIvo...... jayadeva....... jayadeva...... tapagaccha pati sUri, dhyAve tuja dhyAna, dhyAve tuja dhyAna, mANibhadra bhadraMkara, AzA visarAma.... jayadevA......jayadeva........ saMvata aDhArase pAMsaTha, zrI mAdhava mAse, zrI mAdhava mAse, dIpavijaya kavirAyanI, pUro sarva Aza..... jayadevA...... jayadeva...... boliye yakSendra zrImANibhadra deva kI jaya.......... (5) (6) (6) Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva (12) kSamAprArthanA pUjanavidhi daramiyAna avidhi- AzAtanA thaI tenI kSamA mATe. sarva upasthitajane kusumAMjali akSata ApI potapotAne sthAne UbhA rahI sarva maMgala thAya tyAre vIrane akSate vadhAvavA. OM AhvAnaM naiva jAnAmi, na jAnAmi visarjanam pUjAna vidhi naiva jAnAmi tvaM gati paramezvara || OM AjJAhInaM kriyAhInaM, maMtrahInaM ca yat kRtam tat sarva kSamyatAM deva, prasIda paramezvaraH // avidhi - AzAtanA bhana-vayana-DAyAne durI micchAmi huI. sarva maMgala mAMgalya, sarva kalyANa kAraNam / pradhAnaM sarva dharmANAM, jainaM jayati zAsanam // astu // zrI zramaNa saMghasya zAMtirbhavatu // Wan (13) visana :- visanamudrA ravA pUrva visana 52. OM OM krIM hrIM klIM blUM aiM zrI mANibhadravIra punarAgamanAya prasannAnaMdacittAya svasthAnaM gaccha gaccha jaH jaH jaH yaH yaH yaH // - vAsakSepa prakSepavI. 603 Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 tapAgacchAdhiSThAyaka W BP booomoo hoooo 0000 Buy oooo000 pooo00o19 000000 Efte eos ODDDDDD Uuuda 11011 Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAga - 5 zrI mANikacaMdajInI jIvana caryA : pratibhA--pUrvabhavaH *yakSendrazrI mANibhadrajIno paricaya * mANekacaMda bane che mANibhadravIra ! *zAsanarakSaka mANibhadravIranA jIvananI yazogAthA * zrI mANibhadradAdAnuM darlabha zAsana *zrI tapAgacchanA adhiSThAka zAsana rakSaka deva zrI mANibhadrajI no TUMka paricaya *zrI mANibhadravIranuM caritra *zrI mANibhadravIra ane zAsanarakSA Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 ? I eka gujarAtanA banAsakAMThA jillAnA khImata gAmamAM pratyeka zubha kAryano AraMbha karatA pahelA mANibhadrajInI A uparokta pratimA upara zrIphaLanuM toraNe caDAvavAmAM Ave che. saM. 2013mAM cAturmAsa birAjamAna pa. pU. A. zrI zreyAMsacaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI zrI khImata mahAjana saMghanA saujanyathI Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 607 zrI jinazAsana surakSaka - yakSe zrI, mANibhadrajIno paricaya -pU. AcAryazrI kalyANasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba [ osiyAjI tIrthanA mArgadarzanadAtA paramopakArI devAdhideva Adi tIrthaMkara bhagavAna RSabhadeva paramAtmAnA dIkSA-svIkAra pachI 1000 varSe prabhuzrIne kevaLajJAnanI prApti thatAM divya dharmadezanA anaMtakoTi jIva samudAyanA kalyANa mATe vahI rahI. bhagavAnanI madhurAtimadhura 35nevA vinAmerUMvA dhuverUMvA " evI tripadI zabdAvalImAMthI sAragarbhita dvAdazAMgInI racanA prAdurbhata thaI. temAM bAramA aMgamAM pAMca vibhAga che. temAMnA eka vibhAga rUpe cauda pUrvo hoya che, jemAMnA dasamAM pUrvanuM nAma vidyApravAda pUrva che ane temAM parama AzcaryakAraka zrI vardhamAna vidhA Adi sarvakAmadUdhA vidyAo, parama camatkArI zrI sUrimaMtra sahita sarva mahAmaMtro, ane temanA adhiSThAtA samyagudaSTi devI-devatAonAM svarU5 vidhAna ane upAsanA-paddhatio che. eTale AvAM devI-devatAonAM varNana-upAsanA vagere lebhAgu svArthI lokonI managhaDaMta vAto nathI ema bhArapUrvaka samajAvIne pUjya A. zrI kalyANasAgarasUrIzvarajI mahArAjA ahIM zAstrIya daSTie zrI mANibhadrajIno savistara paricaya karAvI ApaNane zrI jinazAsananI surakSAno paNa mahimA prabodhI rahyA che. prastuta lekha pUjyapAda AcArya-bhagavaMtanI gahanagaMbhIra zAstrIya paSaNA ane zrAvaka-zrAvikAonA kalyANapathanA karuNAmaya upadezayukta hoI samAdarapUrvaka vAraMvAra paThanIya-mananIya che. A pUjyazrInI preraNAthI dakSiNa gujarAtamAM bhIlADa sTezana najIka osiyAjInagara mahAtIrtha AkAra laI rahyuM che. mahesANAnA zrI sImaMdharasvAmI jinAlayanA nirmANa ane vikAsamAM pUjyazrInI preraNA noMdhapAtra che. zAstrasiddhAMtanA nItiniyamomAM jAgRta ane AgrahI che. prabhubhakti ane gurubhakti pUjyazrInA jIvanamaMtro che. amArI prakAzana-pravRttimAM pUjyazrI haMmezAM baLa ApatA rahyA che. // sammadiTThi devA ditu samAhiMca bohiMca // - saMpAdaka Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI jinazAsanamAM samyagdaSTi zAsana surakSaka devadevIonuM sthAna ane sthApanA kayArathI koNe ane zA mATe karI? A avasarpiNImAM anannAnatta parama upakAraka, parama tAraka, prathama tIrthaMkara paramAtmA devAdhideva zrI RSabhadeva svAmIjIe dIkSA aMgIkAra karyA pachI eka hajAra (1000) varSe temane kevaLajJAna pragaTayuM. te samaye zrI saudharma Adi cosaTha (64) indra ane cAre nikAyanA koDo devatAoe devAdhidevazrInI ananta parama tAraka sevAmAM upasthita thaIne samavasaraNanI racanA karI. devAdhidevazrI caityavRkSane traNa pradakSiNA daI " namo titthassa" karI samavasaraNamAM virAjamAna thaIne, temanI pAMtrIza guNayukta meghagarjanA jevI gaMbhIra parama sumadhura vANIe apAtI dharmadezanAnA zravaNathI prabaLa utkaTa vairAgyavaMta thayela zrI RSabhasena pramukha aneka rAjakumAro saMsArano tyAga karIne paramAtmAnA zubha haste dIkSA aMgIkAra karIne aNagAra thayA, jeoe parama sabahumAna paramAtmAne pradakSiNA daIne avanata mastake traNa vAra prazna karyA : " parva ! vi tatta!" paramAtmAe zrImukhe parama sumadhura girAe jaNAvyuM, "3pa-nevI, viDui vA ane dhuphu vA !"rUpa tripadInA zravaNa mAtramAM dvAdazAMgInI racanA karI. bAramA aMganA pAMca vibhAga, temAMnA eka vibhAgarUpe cauda pUrvo hoya che. temAMnA dazamA pUrvanuM nAma " vidyApravAdapUrva" che. tenuM pramANa mahAvidehakSetrIya eka pAMcaso ne bAra (512) hasti pramANa maSi eTale zAhInA DhagalAthI jeTalA graMtho lakhI zakAya teTaluM vizALa che. te vidyApravAdapUrvamAM parama AzcaryakArI " zrI vardhamAna vidyA" Adi vizvabharanI sarvasva mahAvidyAo tema ja paramAzcaryamugdha banAve tevA parama camatkArika zrI sUrimaMtra pramukha sarvasva mahAmaMtronuM, tenA adhiSThAtA mahAprabhAvaka samyagdaSTi deva-devIonuM ane temanAM kartavyonuM ati vizadapaNe saMpUrNa varNana hoya che. e uparathI eTaluM to soe so TakA siddha thAya che, ke zrI jinazAsanamAM samyagdaSTi devadevIonuM sthAna ane sthApanA e koI svArthAnDa lebhAguthI zarU thayelI kuprathA nathI, paraMtu anaMtAnaMta parama tAraka devAdhidevathI vihita thayela su-AcaraNA che, ema acUka svIkAravuM ja rahyuM. e su-AcaraNA nathI ema jo koI kahetuM hoya to "zrI vardhamAnavidyAmAM jayA, vijayA jayaMtI ane aparAjitA e cAra zAsanarakSikA devIonuM sthAna, zrIsUrimaMtramAM sarasvatI devInuM, tribhuvanasvAminInuM, lakSmIdevInuM ane yakSarAja gaNipITakanuM sthAna, saMtikaraM" tijaya patta" ane "bRhat zAnti" Adi stotromAM zrI lokottara jinazAsana-mAnya soLa vidyAdevIo, nava graha, daza dipALa Adi aneka samyagudaSTi devadevIonuM ane skanda vinAyaka Adi laukika devonuM smaraNa karIne temanAM nAmo stotramAM gUMthavAmAM AvyAM che. bhUtakALamAM aneka mahAprabhAvaka pUrvAcArya mahArAjoe samyagudaSTi devadevIo dvArA zrI Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva jinazAsananI rakSA tema ja ajoDa mahAprabhAvanA karAvyAnA aneka ullekho dharmagraMthomAM upalabdha thAya che. II akSINa - koza-koSThAgArA narapatayazca bhavaMtu svAhA / zrI jinazAsananI surakSA tema ja mahAcamatkArika anekavidha ajoDa mahAprabhAvanAnA kAraNe vyaMtaranikAyanA chaThThA indra mahArAja zrI mANibhadrajInuM nAma zrI jinazAsana surakSaka ane mahAprabhAvaka rUpe vizvavikhyAta banyuM che. ', vikrama saMvatanI paMdaramI zatAbdInI A vAta che. zrI ujjayinI nagarImAM vIzA osavALa jJAtIya zeThazrI dharmapriya nAme dharmiSTha suzrAvaka hatA. temanA gharethI zrImatI jinapriyA nAme 52ma saMskArI ati dharmiSTha suzrAvikA hatAM. temane mANekacaMdazA nAme suputra thayela. teo ati kuzAgra buddhizALI ane asAdhAraNa pratibhAsaMpanna hovAnA kAraNe alpakALamAM dhArmika tema ja vyAvahArika zikSaNa saMpAdana karI lIdhuM. bAlyakALamAM pitAjIno dehavilaya thavAthI pitAjI saMcAlita peDhInuM kAryataMtra saMbhALIne khUba sArI rIte saMcAlana karavA lAgyA. prabaLa puNyanA udaye saMpatti ane yazakIrtinA parama yazobhAgI banyA. 609 yuvAvasthA prApta thatAM dhArAnagarInA vizvavikhyAna zreSThivarya suzrAvaka zrI bhImazeThanI sukanyA AnaMdarati sAthe lagnagraMthithI joDAyA. zeThazrI mANekacaMdazAnAM mAtApitA saMvijJapAkSika tapAgacchIya parama pUjyapAda AcArya- pravara zrI hemavimaLasUrIzvarajI ma.sA.nA paTTadhara pa. pU. A. zrI AnaMdavimaLasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA asIma upakArathI dharmamAM khUba ja AgaLa vadhyAM ane sthira banyAM hatAM. parama pUjyapAda AcAryapravarazrIjInI AjJA e ja AtmA, e ja prANa ane e ja jIvana; e ja tana, e ja mana, e ja dhana evI aTala zraddhA dharAvatAM hatAM. parama pUjyapAdajInAM parama anuyAyI hatAM. potAnA gharamAM jinamaMdira ane pauSadhazALA hatAM. pratidina aSTaprakArI pUjA, ubhaya TaMka pratikramaNa ane parvatithie pauSadha karatA hatA. zeThazrI mANekacaMdazAe paNa pitAjInA dharma-ArAdhanAnA vArasAne khUba sArI rIte sAcavI rAkhyo hato arthAt akATaya zraddhApUrvaka khUba ja ullAsathI dharma-ArAdhanA karatAM hatAM. eka samaye loMkAyata yatioe zrI mANekacaMdazA zeThane tyAM sthiratA karI. rAtre dharmacarcA karatAM yatioe uTapaTAMga kutarko ane kuyuktiothI zeThazrI mANekacaMdane paraMparAgata parama sudharmathI vimukha banAvIne, pote AcaratA mahA--adharmane sAcA dharmarUpe manAvIne, potAnA aMgata anuyAyI banAvyA. zrI mANekacaMdazA zeThe pUjA, sevA, prabhubhakti, sAmAyika, pratikramaNa, navakAra sahiaM, covihAra Adi tapa-japa-vrata paccakkhANa Adino sarvathA tyAga karIne mahAadharma svarUpa rAtribhojana, abhakSya, anantakAya vAparavAnuM cAlu karyuM. dharmano tyAga karyAnI zeThazrI mANekacaMdazAnAM supatnI zrImatI AnaMdaratine jANa thatAM temaNe patidevane adharmano tyAga karI punaH sudharmanI ArAdhanA karavA anekavAra samajAvavA chatAM mANekacaMdazA zeThe kadAgraha na 77. Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 610 tapAgacchAdhiSThAyaka choDyo. patideva pApano tyAga karI punaH dharma-ArAdhanA kare te mATe zrImatI suzrAvikA AnaMdaratie cha vigaIno tyAga karyo. traNa traNa varSa paryata cha vigaIno abhigraha cAlyo, to paNa suzrAvikAnA haiye na valopAta ke na mukha upara kheda ke glAni. mANekacaMdazA zeThanA adharmanI ane putravadhUnA abhigrahanI jANa mANekacaMdazA zeThanAM mAtAjIne thatAM pArAvAra duHkha thayuM. temaNe paNa manomana saMkalpa karyo putra mANekacaMdazA adharma-unmArgano tyAga karI punaH sanmArge na Ave tyAM sudhI cha vigaIno tyAga. e vAtane paNa cha mAsa vItyA. parama mAtRbhakta zrI mANekacaMdazA zeThane mAtAjIne cha mAsathI cha vigaInA tyAga che, tenI jANa thatAM temane haiye bhUkampa jevo bhayaMkara AMcako lAgyo, pArAvAra duHkha thayuM. mAtAjIne cha vigaIno tyAga ane temAM paNa akramanI tapazcaryA ! pAraNuM karavA zrI mANekacaMdazA zeThe mAtAjIne sabahumAna atyAgrahapUrvaka khUba khUba vInavyAM tyAre mAtAjIe jaNAvyuM, " pa.pU. gurumahArAja pAse punaH dharma aMgIkAra karIne dharma ArAdhanA kare ane pa.pU. gurumahArAjane sabahumAna ghare padharAmaNI karAvI parama pUjyapAdazrIne pratilAme.(vahorAve), to ja huM pAraNuM karuM." tyAre mANekacaMdazA zeThe jaNAvyuM," parama pUjyapAda gurumahArAja mArI zaMkAnuM samAdhAna kare, to huM punaH prabhupUjA ane tapAgacchIya AmnAya pramANe dharma-ArAdhanA cAlu karuM." - yogAnuyoga e ja samayamAM parama pUjyapAda vIraprabhunI paMcAvanamI pATane zobhAvanAra AcAryapravara zrI hemavimalasUrIzvarajI ma.sA. tathA teozrInA paTTadhara ziSyaratna pa.pU.A.zrI AnaMdavimaLasUrIzvarajI mahArAja sAheba pramukha sattara (17) munivaro sAthe ujjayinI nagarInI bahAra udyAnamAM mahAkALavana (pretavana) (apanAma gaMdharva smazAna)mAM padhAryA. sarve munivaro rAtre kAusagga dhyAnamAM sthira UbhA rahyA hatA. zeThazrI mANekacaMdazA prabhAte jAgRta thaIne pUjya mAtAjIne vaMdana-namaskAra karIne vigaI vAparavA pUrvaka aThThamanI tapazcaryAnuM pAraNuM karavA AtyAgrahapUrvaka vinaMtI karI. pUjya mAtAjIe eka ja Agraha rAkhyo ke, " tuM parama pUjyapAda tAraka gurudeveza AcAryapravarazrIne parama sabahumAna ghare bolAvI lAvIne teozrIne bhaktipUrvaka pratilAbhe (vahorAve) to ja huM pAraNuM karIza, anyathA huM tapazcaryA cAlu rAkhIza." mAtAjInA mukhathI eTaluM sAMbhaLatAM to zrI mANekacaMdazA zeThanuM haiyuM hacamacI gayuM ne netromAMthI daDadaDa AMsu sayAM. pUjya mAtAjInI AzIrvAdapUrNa anumati laIne zeThazrI mANekazA parama pUjyapAda AcAryapravarazrI AnaMdavimaLasUrIzvarajI mahArAja sAhebane svagRhe padhAravA mATe vinaMtI karavA pretavana (gaMdharva smazAna)mAM gayA. kAusagga dhyAnamAM sthira UbhA rahelA parama pUjyapAdazrInA darzana thatAM ja zrI mANekacaMdazA zeThanA manamAM vicAra udbhavyo ke parama pUjya gurumahArAja kevA samatAnA sAgara che, tenI parIkSA to karI lauM. ema vicArIne smazAnabhUmimAM ja mRtakanI citAmAMthI saLagatuM uMbADiyuM (lAkaDuM) laIne kAusagnamAM sthira UbhA rahela parama pUjyapAda Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 611 guru mahArAjanI haDapacImAM cAMpI dIdhuM. dADhInA vALa ane cAmaDI dAjhI gaI to paNa 'pravAte pi nijhaNI parva uraH' e nyAye parama pUjyapAda tAraka gurumahArAja kAusagnamAM sthira ja UbhA rahyA. parama pUjyapAda tAraka gurumahArAjanI vakhANavA jevI uttama koTinI samatAnA pratyakSa darzana thavAthI zeThazrIno aparAdhI AtmA hacamacI UThyo. zeThazrI thara thara dhrujavA lAgyA. parama pUjayapAdazrInAM tAraka caraNomAM zira mUkIne zeThazrI dhrusake dhrusake raDatAM bolyA : "bhagavan! mArA jevA pAmara adhamAdhama mahAmUDha ghora mahApApAtmAe A zuM karyuM? ApanI dADhI ane cAmaDI bALIne Apane tIvra vedanA upajAvanAruM ghora azAtAvedanIya mahApApa bAMdhyuM. ApanI ghorAtighora mahA-AzAtanA karI. " ama jevA adhamodvAraka! parama upakAraka! tAraka gurudeveza! mArA upara parama karuNA karIne mArA ghorAtighora akSamya mahA-aparAdhanI mane parama udAra bhAve kSamA Apo. bhagavan! mArAM pU. mAtAjIne Aje aTTamanI tapazcaryAnuM pAraNuM che. ApazrIjI padhArIne pratilAbhazo (lAbha Apazo) pachI ja pU. mAtA pAraNuM karaze." parama pUjyapAdazrI eka akSara jeTalo upAlaMbha ApyA vinA, roSatoSa vinA saMyamanI suvAsano susvAda mANatA zeThazrInA gRha-AMgaNe padhAre che. "dharmalAbha' kahIne parama pUjyapAdazrI UbhA rahe che. zeThazrI, mAtA ane samasta parivAra 'bhagavan! padhAro padhAro kahe che, eTale parama pUjyapAdazrIjI jayaNApUrvaka gRhapraveza kare che. parama pUjyapAdazrI samakSa galI AlekhIne samasta parivAra vidhivat vaMdana kare che. pachI samasta parivAre parama ullAsathI parama pUjyapAdazrIjIne pratilAvyA. parama pUjyapAdazrIjInI parama anumodanIya Adarza koTinI kSamatAnA pratyakSa darzanathI zeThazrI mANekacaMdazA atIva prabhAvita thayA. loMkAyatano parama adharmamaya pApamArgano sarvathA tyAga karIne punaH jinendra paramAtmAnI pUjA-sevA-bhakti, sAmAyika, pauSadha, pratikramaNa, vrata, paccakakhANa, tapa, japa, Adi dharma-ArAdhanA parama zraddhAthI karavA lAgyA. vepAra arthe zeThazrI mANekacaMdazA pAlI-mAravADa AvIne vasavATa kare che. yogAnuyoga pa.pU. A pra. zrI hemavimaLasUrIzvarajI ma.sA. tathA pa.pU. A. zrI AnaMdavimaLasUrIzvarajI ma.sA. Adi 17 munivaro sAthe vihAra karatA pAlI-mAravADa padhAre che. zeThazrI mANekacaMdazAhe atyAgrahathI khUba ThAThamAThathI parama pUjyapAdazrInuM cAturmAsa karAvyuM. zeThazrIe vyAkhyAnamAM zrI zatruMjaya mAhAbhyanuM zravaNa karyuM. manana pUrvaka zravaNa karavAnA kAraNe tIrthAdhirAjarAjezvara zrI zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrA karavA-karAvavAnA maMgaLa koDa jAgyA. tIrthayAtrA karavA-karAvavAnI bhAvanA tIvrAtitIvra thaI. cAturmAsa aMte pa. pUjyapAdazrInA varada zubha haste AzIrvAdarUpa abhimaMtrita vAsakSepa mastake laIne parama pUjyapAdazrInI puNya upasthitimAM teozrInA zrImukhathI mAMgalika zravaNa karIne tIrthayAtrArthe zrIsaMgha sAthe maMgaLa prayANa karyuM. arthAt vizALa caturvidha saMgha kADhayo. tIrthayAtrA na thAya tyAM sudhI upavAsa upara upavAsa karavAno zeThazrI Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 612 tapAgacchAdhiSThAyaka mANekacaMdazAhe abhigraha karyo. pAlI-mAravADathI prayANa karI zrIsaMgha sAthe sAtamA divase uttara gujarAtanA zrI siddhapuranagarathI paccIseka mAIlanA aMtare magaravADA nAmanA gAmamAM padhAryA. te gAmamAM mAnavono vAsa nahivat hato. ekadama ghATI vanarAjinA kAraNe te gAma bIhaDa vana jevuM bhayaMkara bhAsatuM hatuM. vizrAma karatA zrIsaMgha upara coroe AkramaNa karyuM. zeThazrI mANekacaMdazAba ghavAyA. pariNAme zrI siddha girirAjamaMDana zrI AdIzvarajI paramAtmAnA zubha dhyAnamAM zeThazrI kALadharma pAmIne zrI mANibhadrajI nAme vyaMtaranikAyanA chaThThA yakSendra mahArAjA thayA. zeThazrI mANekacaMdazA mahAmithyAmatIonA mahApApamaya unmArgarUpa adharmano tyAga karIne punaH sudharmanuM ArAdhana karavA lAgyA hatA. tenA kAraNe tejoSI, mithyAtvI kaDavAmatI veSaviDambakone lAgyuM ke, ApaNo parama bhakta ApaNo maTIne tapAgacchIya AcaraNa karavA lAgyo. tenA mukhya sUtradhArarUpe pa.pU. A. pravarazrI hemavimalasUrIzvarajI ma.ane pa.pU.A.zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI ma. sAheba che. teno badalo levA mATe kALA-gorA bhairavadevonI sAdhanA karIne siddha karyA. maMtrathI baMdhAyela zrI bhairavadevone kaDavAmatI veSaviDaMbake AjJA karI ke A. zrI hemavimaLasUrIzvarajI sahita sarva sAdhu parivAra cittabhramita thaIne bhUMDA hAle mare evuM karo. maMtrabaddha kALA-gorA bhairavadevoe pa.pU. A. pra. zrI hemavimaLasUrIzvarajI ma.sA. tema ja pa.pU. A. zrI AnaMdavimaLasUrIzvarajI ma.sA.nA sAdhu mahArAjone cittabhramita karyA che. temAMthI kALakrame daza (10) sAdhuo kALadharma pAmyA. prastuta maraNAMta upadrava konA dvArA thaI rahyo che? te jANavA mATe pa.pUjyapAda A. pra. zrI hemavimaLasUrIzvarajI ma.sA. padmAsane besIne sUrimaMtranuM dhyAna karavA lAgyA. sUrimaMtranA adhiSThAtA deve AkAzavANI dvArA jaNAvyuM ke Apa gujarAtamAM praveza karo eTale tatkALa aThThamatapa karavA kRpA karajo. tyAM munivaro upara karela devakRta upadrava TaLI jaze. zeSa sAdhu mahArAja sAthe pa.pU. A. zrI. hemavimaLasUrIzvarajI ma. tathA pa.pU. A.zrI AnaMdavimaLasUrIzvarajI ma. Adi munivaro grAmAnugrAma vihAra karatA pAlanapura pAse magaravADA gAme padhAryA. gujarAta dezamAM praveza thayela jANI parama pUjyapAdazrIjI aThThamatapanuM paccakakhANa karIne rAyaNavRkSa nIce kAussagga dhyAnamAM padmAsane virAjamAna thayA. - aThThamatapa ane dhyAnanA prabhAvathI trIjA divasanI rAtrIe zrI jinazAsana surakSaka zrI mANibhadrajI yakSendra mahArAjanuM siMhAsana calita thayuM. zrI mANibhadrajI yakSendra mahArAje avadhijJAnano upayoga mUkyo. avadhijJAnathI jaNAyuM ke jeozrInA kalpanAtIta asIma upakArathI huM mANekacaMdazAmAMthI mahAsamRddhivAna, mahAbaliSTha, ekAvatArI, vyaMtaranikAyanA yakSa-yakSiNI ne devadevIonA adhipatirUpa chaThTho indra thayo chuM. zrI mANibhadrajI Indra mahArAjA vicAre che ke gurudeveza mArA parama upakAraka, parama Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 613 tAraka tema ja mahAsamartha ajoDa mahAprabhAvaka hovA chatAM gujarAta pradezamAM praveza karatAM ja teozrIne aThThamatapa karIne kAyotsargamAM sUrimaMtra japamAM lIna banavuM paDyuM. ema vicArIne eka kSaNamAM zrI mANibhadrajI mahArAja vyaMtaranikAyathI parama pUjyapAda tAraka gurudevazrInI sevAmAM upasthita thayA. parama pUjyapAdazrIne sabahumAna vaMdana-namaskAra karIne vinamrabhAve vijJapti karI ke, he bhagavan! Ape mane na oLakhyo? parama pUjyapAdazrIjIe jaNAvyuM, tame parama zaktisampana mahAmahartika deva cho. bhagavan! huM deva thayo e sarva ApanA ja mahAupakAranuM ane parama prabhAvanuM ja phaLa che. bhagavan! vyaMtaranikAyanA chaThThA Indra zrI mANibhadrajInuM AyuSya pUrNa thatAM temanuM cyavana thayuM ane temanA sthAne huM mANekacaMdazAno jIva ApazrInA kalpanAtIta asIma upakArathI ApazrInA zrImukhe zrI zatruMjaya mAhAbhyanuM zravaNa karIne te parama puSTAvalaMbanathI zrI zatruMjaya mahAtIrthanI vidhivat yAtrA karavAnI mArI bhAvanA ati sudaDha thatAM ApazrInA tAraka zrImukhe abhigraha karI zrI siddhAcalajI mahAtIrtha pratye yathAzaya bhaktibhAvapUrvaka zrI siddhAcalajI mahAtIrthanuM ane devAdhideva zrI AdIzvarajI paramAtmAnuM dhyAna karatAM karatAM ApazrInI puNya upasthitimAM parama pUjya caturvidha zrIsaMgha sAthe grAmAnugrAma prayANa karatAM A magaravADA gAmanI samIpamAM vana hatuM tyAM zrIsaMghe vizrAma karyo. tyAM coronA AkramaNathI huM bhayaMkara ghavAyo. ApazrIjInA tAraka zrImukhe zrI namaskAra mahAmaMtranuM zravaNa pUrvaka ' tIrthAdhirAjarAjezvara zrI zatruMjaya mahAtIrthanA dhyAnamAM lIna rahIne mahAtIrthanI yAtrA karavI.' e pramANe abhigraha karela hovAnA kAraNe huM mauna rahyo. coroe mane paDakAryo, paNa mAre mauna hovAnA kAraNe meM pratyuttara na Apyo. corone lAgyuM ke A zeTha pAse mAlamatA ghaNI hovAthI uttara ApatA nathI. coroe mArI pAse AvIne mane bolAvavA prayatno karyA, paNa mAre mauna hovAnA kAraNe huM na bolyo eTale coronI zaMkA savizeSa daDha banI ane coro mArA upara ekasAthe tUTI paDyA. zastranA ghA karyA. huM bhayaMkara ghavAyo - mastaka, dhaDa ane paganI piMDI chedIne mArA zarIranA traNa TukaDA karI nAMkhyA. zrI namaskAra mahAmaMtranA smaraNa pUrvaka zrI zatruMjaya mahAtIrthanA dhyAnanA prabaLa mahAprabhAve vyaMtaranikAyanA kALadharma pAmela chaThThA IndranA sthAne huM mANibhadra nAme chaTTo indra thayo chuM. huM ekAvatArI chuM. A bhavanuM mAruM AyuSya pUrNa thaze tyAre kALadharma pAmI parama Adarza zrAvaka kuLamAM avatarIne, saMyama aMgIkAra karIne parama vizuddhapaNe cAritranuM pAlana karatAM kSapakazreNIe ArUDha thaIne cAra ghAtikarmano kSaya karIne kevaLajJAna-kevaLadarzana pAmIza. aMta samaye zeleSIkaraNanA prabhAve cAra aghAtikarmano AtmAmAMthI Atmattika (pUrNa) abhAva thaze ane mokSapadane pAmIza. zyAmavarNanI jhAMyavALuM mAruM zarIra che, mAre pabhujAo che, zrI jinendra paramAtmAnI jamaNI bhujA prati (tarapha) sadaiva rahe te rItanuM eka dADhAvALuM varAhanuM mukha meM dhAraNa karela che. te Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 614 dADhA upara jinAlaya AkAranI rAyaNavRkSanI zAkhA dhAraNa karela che. te devakulikArUpe zAkhAmAM zrI AdIzvarajI paramAtmA virAjamAna che. paramAtmAnA anaMta parama prabhAve teozrInA parama tAraka dhyAna ane smaraNathI yakSendra jevA UMcA padane pAmyo e anaMta upakAra sadAya mArI smRtimAM rahe ane paramAtmAnAM darzana niraMtara thatAM rahe te mATe meM saheja trAMsI daSTivALuM varAhanuM mukha dhAraNa karela che. tapAgacchAdhiSThAyaka mAnonmAnayukta manohara ane darzana karanArane ati priya lAge tevA mArA hAtha, paga, mukha, nAsikA, hoTha ane jIbha che. teno varNa rakta che. mahAtejasvI mANekAdi divya ratnothI jaDita suvarNamaya mugaTa mArA mastake dhAraNa karela hoya che. anya aMga-upAMga divya ratnothI jaDita vividha prakAranAM atyAkarSaka AbhUSaNothI vibhUSita hoya che. trizUla, DamarU, mudgara, aMkuza, nAgapAza, ratnamALA Adi Ayudho mArA hAthamAM hoya che. sAta sUMDhavALo airAvaNa gajarAja mAruM vAhana che. tenI prathama sUMDhamAM abhiSeka karato pUrNa kaLaza hoya che ane bIjI sUDhomAM raktavarNA puMDarIka kamaLa hoya che. airAvaNa gajarAjanuM aMga divya ratnajaDita suvarNanA aneka prakAranA alaMkArothI alaMkRta hoya che. bAvana vIra, cosaTha yoginI ane mArA jevA acittva riddhi-siddhivALA vIsa hajAra sAmAnika devo tema ja kALA gorA ane baTuka bhairava Adi devono huM svAmI chuM. nava hajAra nAga eTale nava hajAra airAvaNa gajarAja eTaluM acittva baLa mane prApta thavAmAM he bhagavan ! ApanA anaMta upakArano ja mahAprabhAva che. he bhagavan ! huM ApanI zI sevA karuM ? Dai pU. guru mahArAjazrIe pUchyuM : parama Adarza saMyamadharmanI ArAdhanA karatA munivaro upara A mahA adhama pizAcakRtya arthAt maraNAMta upadrava koNa kare che? ane te upadrava sadaMtara TaLavo joIe. zrI mANibhadrajIe tatkALa ja avadhijJAnano upayoga mUkayo. avadhijJAnathI jANyuM, A to mArA AjJAMkita devo kALA-gorA bhairavo ja mahA-adhama pizAcakRtya upadrava kare che. zrI mANibhadrajIe kALA-gorA bhairavane bolAvIne pUchyuM, tame mahA--adhama pizAcakRtya rUpa upadravo karIne parama tyAgI saMyamI munivarone zA mATe trAsa Apo cho ? parama yogIzvara * munivaronI to tamAre sevA-zuzrUSA karavI joIe, tenA badale prANa cAlyA jAya tevo akSamya trAsa Apo cho. e mahA ghora pApa che. A mahApApanA kAraNe tamAre agaNita kALa paryanta bhavabhramaNa karavuM paDaze. mATe A mahA adhamAdhama pApakRtya baMdha karo. bhairavoe kahyuM, he svAmin ! kaDavAmatI AcArye amArI sAdhanA karI amane pratyakSa karIne amArI pAsethI vacana lIdhuM che. mantrAdhinA levA e nyAye ame maMtra ane vacanathI baMdhAyela hovAthI kaDavAmatI AcAryanA AdezAnusAra amAre karavuM paDe che eTale ame lAcAra chIe. munio cittabhramita thAya tevo amArAthI karAyela ane karAto upadrava baMdha nahi thAya. upadrava baMdha karavAnI ApanI AjJAnuM pAlana thavuM amArAthI zakaya nathI. zrI mANibhadrajI yakSendra mahArAjAe jaNAvyuM, mArI Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 615 AjJAnuM pAlana na karanAre mArI sAthe yuddha karavuM paDaze. kALA-gorA bhairave jaNAvyuM, yuddha karavA ame tatpara ja chIe. paraspara bhayaMkara yuddhamAM bhairavone phAvaTa na AvatAM bhairavoe be rUpa vikuvyA, zrI mANibhadrajIe cAra rUpavikavya, bhairavoe ATha rUpa vikavyA, tyAre zrI mANibhadrajI indra mahArAje soLa rUpa vikarvIne bhairavane marmasthAnamAM AvA jorathI kUTayA ke bheravone temanA 81 bhavanI nAnIjI ekasAthe yAda AvI gaI. arthAt evA asahya tIvra mArathI bhairava macchara ane magatarA jevA vAmaNA thaI gayA. mANibhadrajIne AjIjIbharI kAkalUdI karavA lAgyA, 'he svAmin! have kadApi upadrava nahi karIe. karela upadrava saMharI laIe chIe bhairavoe tarata ja upadrava saMharI lIdho. kALA-gorA bhairavoe kaDavAmatI veSaviDaMbakone kahI dIdhuM ke, have tame amane maMtrathI bAMdhIne bolAvazo to ame tamArA prANa harI laIzuM. kaDavAmatI veSaviDaMbakonA hAtha heThA paDyA. veSaviDaMbako sAva hatotsAha thavA sAthe niHsahAya banI gayA. kALA-gorA bhairavoe zrI mANibhadrajI Indra mahArAjane vinaMti karI ke, he svAminuM! jyAM ApanuM sthAna hoya, tyAM Ape udAratA karIne amane ApanA sevakarUpe sAthe rahevA mATe sthAna ApavA mahatI kRpA karavI, e ja amArI ekanI eka hArdika abhyarthanA. zrI mANibhadrajI mauna rahyA. pa.pU. A. zrI hemavimaLasUrIzvarajI ma.sA. tathA. 5.pU. A. zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI ma.sA.ne sabahumAna vinamrabhAve vinati karI ke, bhagavan! A sthaLa upara bhUmithI cAra AMgaLa UMce mArAM pagalAM paDyAM che. te sthaLa upara ApanA varada zubha haste mArA paganI piMDInI sthApanA karAvavA kRpA karo, jenA kAraNe A sthaLano prabhAva vizvavikhyAta thaze. ApanI pATa paraMparA arthAt tapAgacchanI pATe je je pUjya AcArya mahArAja thaze, te sarvaprathama A sthAne AvIne mane dharmalAbharUpa AzIrvAda ApIne aThThamatapa karaze tenA parama prabhAve mAruM siMhAsana calita thaze. eTale mArAthI avadhijJAnano upayoga mukAze. tenA baLe jANI zakAze ke AcAryapadathI vibhUSita thayela pUjya nUtana AcArya mahArAja sAheba padhArela che. teozrInI tAraka sevAmAM upasthita thaIza. teozrInA tAraka zrImukhe dharmalAbharUpa AzIrvAda mane maLaze tethI mane khUba AnaMda thaze. pUjyazrInI sevAmAM rahIne anaMta parama tArakazrI jinazAsananI surakSA, sevA-ArAdhanA ane prabhAvanA Adino apUrvalAbha mane maLato raheze... jenA kAraNe mAruM samyagdarzana sphaTikaratna jevuM nirmaLa raheze. parama pUjyapAdazrIe mahA sudi 5 nA dine magaravADA gAmanI bahAra zrI mANibhadrajI yakSendra mahArAje karela saMketa anusAra paganI piMDI AkAranI sthApanA karAvI. Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 tapAgacchAdhiSThAyaka potAnAM traNa sthAno zrI mANibhadrajI indra mahArAja svayaM jaNAve che ke, mArAM mukhya traNa sthAno che: (1) ujjayinI nagarImAM mAro janma hovAthI tyAM kSiprA nadInA kAMThe mAruM mastaka pUjAya che. (2) uttara gujarAtamAM vijApura samIpe AgaloDa gAmamAM mAruM dhaDa pUjAya che. (3) magaravADA gAmanA sImADe mArI piMDI pUjAya che. zrI jinazAsananI apUrva prabhAvanA karAvavAnA zubha AzayathI pU.zrI zAntisomasUrijI mahArAje ekaso ekavIsa (1ra1) upavAsa karyA. te ugra tapanA prabhAve zrI mANibhadrajI yakSendra mahArAja pratyakSa pragaTa thayA. zrI mANibhadrajInA saMketAnusAra vi.saM. 1733, mahA sudi pAMcamanA dine pU. A. zrI zAntisomasUrijI ma.sA.nA zubha haste AgaloDa nagaranI bahAra mANibhadrajI yakSendra nirdiSTa sthAne mATInuM piMDa dhaDarUpe sthApana karAvyuM. AcAryapadathI vibhUSita thayA pachI koI kAraNasara pUjya nUtana AcArya ma.sA.thI magaravADA javuM zakya na hoya, to AgaloDa jaIne cittollAsathI aThThamatapa karaze, to paNa teozrInA zrI jinazAsananI surakSA, sevA, ArAdhanA prabhAvanAdinA prabhAvaka sarva manovAMchita pUrNa karavA huM sadA kaTibaddha upasthita rahIza. anaMta parama tAraka zrI jinAjJAthI viparIta vicArAyuM ke AlekhAyuM hoya, to trividha rIte micchAmi dukakaDe. sva-paranA kalyANa mATe sahAyabhUta jinezvara paramAtmAnuM zAsana TakavAnuM che, jayavaMtuM rahevAnuM che; chatAM dareka jIvAtmAe potAno svapuruSArtha phoravIne zAsananI jayapatAkA pharakAvavAmAM tana mana dhanano upayoga karavo joIe. ' zAsana adhiSThAyaka deva zrI mANibhadravIre tana mana dhanathI pUrvanA bhavamAM zAsananI sevA karelI. atyAre vartamAna paristhitimAM paNa teozrI niSThAvAna, cAritrazIla AtmAone sva-paranA kalyANa mATe sahAyabhUta thAya che. bhUtakALamAM paNa thayA hatA, bhaviSyamAM thaze - AvuM amArA upakArI gurudeva pa.pU. A. bha. vartamAna gacchAdhipati zrI subodhasAgarasUrIzvarajI ma. sA. pAsethI sAMbhaLeluM che. ane saMpUrNa zraddhA che tathA anubhava thayela che paNa jAherAta karavAmAM rasa nahi hovAthI jaNAvatA nathI. paNa je koI sva-paranuM kalyANa karavAnI bhAvanA rAkhatA hoya, zAsananI jAhojalAlI karavA mAMgatA hoya to AvatAM vighnone cUrI nAMkhavAnI tAkAta zAsana-adhiSThAyaka samakita deva zrI mANibhadravIranI che. dareka jIvAtmAoe 1 mALA avazya gaNavI joIe. - 3% ahaM namaH, OM asiAusA nama: zrI mANibhadra dizata mama sadA sarve kAryeSa siddhim | zAsanaadhiSThAyaka devonuM AtmakalyANa thAo. zAsana jayavaMtuM varto. mu: lIMca, tA. 10-3-97 prasannakIrtinA dharmalAbha Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 617 zrI siddhAcalajInA zubha smaraNathI mANekacaMda bane che mANibhadra vIra ! -pU. paMnyAsapravarazrI vIraratnavijayajI mahArAja mANekacaMdamAMthI banelA mANibhadrajInI A eka preraka kathA che. mAtra kathA ja nathI paNa eka mAtAnI ane sAthe gurunI vyathA che. rasALa zailI, prasaMgane upADavAnI kaLAthI jANe jIvaMta dazya bhajavAtuM lAge. dAca A jinazAsana.. jeNe devI mAtAnuM sarjana karyuM ke je mAtAoe zAsanane jayavaMtuM banAvyuM. dhanya dhanya guruvaryone ke jemaNe prANa nyochAvara karI zAsanane cakacakita banAvyuM. kaMIkonAM aMdhArA ulecAvI sanmArga ane saddharmanuM surekha darzana karAvyuM. ISyano mahAnala zuM na karI zake ? jyAM sudhI zAMta hoya tyAM sudhI himagaMgA; paNa jyAM nAnI sarakhI cinagArI bhabhUkI uThe che tyAre e kayA rAhe pahoMce che ? vivekabuddhinAM dvAra sadaMtara biDAI jAya che. saMsArane lAta sarI nIkaLelA avairanA ArAdhaka samatAnA sAgarataTe laTAra mAratA 10-10 munio e AMdhIno bhoga banyA pachI agiyAramAM e bALamuni hAza ane haLavAza anubhave che te kevI rIte ? tenuM surekha darzana pUjayazrIe atre karAvyuM che. - saMpAdaka 1. mAtRhRdayanI jhaMkhanA jenA vaMdanathI dAnavamAMthI deva banAya, mAnavamAMthI mahAmAnava banAya......... mahAtmA jenA smaraNathI mukti meLave, pAmara paramAtmA bane. AvA anokhA guNothI opato garavo girirAja, jenI pAvanI chAyA pazune mAnava banavAnuM saubhAgya bakSe. mAnavane mRtyuMjayI banAve. AvA eka adbhuta ne avarNanIya mahAtIrtha zrI zatruMjayanI gauravagAthAne gAtI A divya kathA che, ane e divya kathAnA nAyakanuM jIvana paNa ojasvI, tejasvI ne tapathI bharapUra che. 78. Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 618 tapAgacchAdhiSThAyaka jinazAsananA gaganAMgaNamAM jenAM nAma, kAma ne dhAma maMtrajApanI jema gavAI rahyA che e divya puruSa tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANibhadravIranI A kathA che. patitapAvanA ujjaina nagarI...itihAsanI anekAneka dhUpachAMvathI AbAda surakSita rahI gayelI A nagarI. svanAmadhanya, zAsanajyotirdhara mahAna AcArya bhagavaMto ane potAnI Ana, bAna ne zAnathI vikhyAta banelA rAjavIonI A janmabhUmi che. ahIM kavihRdayanAM spaMdano che ane savitA-saritAnAM bhramaNa che. janavAda ne jazavAdathI Alama AkhImAM khyAtanAma banI gayelA rAjarAjezvara vikramAdityanI paMdaramI zatAbdInI A vAta che. bhAratavarSamAM tyAre mALavAnuM nAma sahuthI mokhare hatuM. zasya zyAmalA A dharatInA kaNekaNane pratyeka rajakaNe eka mahAkAvya guMjatuM hatuM mahAkAvyanI dareka paMktimAM prazasti ne svastino lalakAra hato. 'kame zUrA dhamma zUrA' evA dharmapriya zAha ujjainanA ja vatanI. vizALa prasiddhi ne divya samRddhinA e svAmI, nyAya ane kauzalyanA nAme to DaMko vAgato. dharmAnuSThAnomAM e sadaiva AgaLa hoya ane svajanapremamAM kayAreya e pAchaLa na rahe. AvA naravIra dharmapriya zAhanI dharmapatnI banavAnuM saubhAgya maLyuM che jinapriyAne. kevAM suMdara nAma! eka dharmane priya to bIjI jinane priya... samaya vaheto jAya che. lagna thayAne varSonAM vANAM vAI gayAM, paNa haju gharamAM zizuno madhura pyAro svara saMbhaLAyo nathI. dareka strIne mana mAtRtva pAmavAnI tamannA hoya che, tema jinapriyAne paNa putraprAptinI jhaMkhanA hatI. puNya jyAM sahayogI bane che tyAM na dhArela kAryo paNa thaI jatAM hoya che. to dhArela kema saphaLa na thAya? dharmapriyane jinapriyAnA puNyano sitAro paNa have camakato hato. eka sobhAgI paLe, ajavALI rAte, sugaMdhI gulAbano janma thayo. mAne AnaMda,pitAne prasannatA ane svajanone apAra harSa thayo. seMkaDonI godamAM ramato ramato khIlato e lAla jyAre potAnAM panotAM pagalAM pADavA mAMDyo tyAre enuM nAma rAkhavAmAM AvyuM mANeka. dharmapriya ane jinapriyAne to hIrA, pannA ne mANeka ja hoya ne! - janama paraNa ne maraNa, jagatano anAdikALathI cAlyo Avato A niyama che. mANasa janme che, paraNe che ne mare che. Azcarya... duniyAmAM manuSya ja eka evuM prANI che ke raDatAM raDatA janme che, AzA-aramAno ne manoratho sAthe jIve che ane nirAza thaIne maraNa-zaraNa banI jAya che. paNa evA ya viralA A phAnI duniyAmAM camakatA hoya che je jIvana jIvatAM jina banI jAya che. jagatamAM mRtyu nAmanI jo vAstavikatA na hota to duniyAno itihAsa paNa koI ora lakhAyo hota. mANekacaMda haju to saMskAradhAmamAM praveze che tyAM ja aNadhArI koI vedanA AvIne dharmapriya zAhane uThAvI jAya che. bAlyAvasthAmAM pitAnuM zirachatra gumAvatAM mANekanA dilamAM Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 619 kAramo AghAta lAgyo. patinI vasamI vidAye jinapriyAnuM hRdaya khaMDa-khaMDa banI gayuM. kartavyano nAda jyAre sAda Apato hoya tyAre to viparIta paristhiti ane karuNatAbharyA saMyogo vacce paNa mAnavIe hiMmatabhera UbhA thaI javuM paDe che. ane AvA ja kartavyanI pagadaMDIe AgaLa vadhavA jinapriyA paNa zokanI vAdaLIone dUra haDaselIne mANekanA jIvanabAgane sajAvavA-saMvAravA tatpara banI. mAtAnuM vAtsalya ane pitAnuM kartavya-baMne kAmo ekasAthe ane eka ja vyaktine karavAnAM hatAM. jinapriyAe A javAbadArI khUba ja saraLatAthI upADI lIdhI. je bAlakane prema ane kartavyanuM jJAna eka sAthe ne eka sthAne lAdhe che te bAlaka bhaviSyamAM eka honahAra, aDIkhama ane javAMmarda banI jAya che. - vyAvahArika jJAna sAthe dhArmika vijJAna bhaLI jatAM eka camatkAranuM sarjana thaI jAya che. mANekacaMda pAse tIvra pratibhA che. tIkSNa buddhi che. jJAnadAtA pratye apUrva vinaya che. jyAM A triveNI saMgama hoya tyAM eka jJAnatIrtha UbhuM thaI jAya che. upAdhyAye mANekane utkRSTa jJAna ApyuM, mAtAe saMskArasiMcana karyuM ane guruvaroe tattvajJAnanuM amRtapAna karAvyuM, ane A tribheTe mANeka sAcA ne sArA mAnavInA samasta guNo meLavI zakyo. dehanI DALIe yauvananAM vasaMtagIta gavAI rahyAM che. rUpa ane saundaryano sUrya soLe kaLAe khIlI UThyo che. ane UgatA navayuvAna mANekacaMdanA lagna dhArAnagarInA karoDapati prakhyAta zeTha bhImarAjanI kuladIpikA AnaMdaratinI sAthe thaI gayAM. mANeka ane AnaMdarati bane eka bIjAnA pUraka banyAM che. baMnenAM dila eka che ane dharma-karma paNa eka ja che. osavALa vaMza ane tapAgacchanI zAkhAnAM A ratna pUjya AcAryapravarathI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjanAM parama anuyAyI che. navapariNIta mANekacaMda AnaMdarati sAthe prabhupUjA kare che. parama vaMdanIyA mAtA jinapriyAnAM caraNonI sevA ne AjJAno svIkAra kare che. jinapriyAnuM hRdaya harSollAsathI bharAI jAya che. AvA lAkhomAM eka putrane ane karoDomAM eka putravadhUne meLavIne.. paricaya .....! jagatanI eka viziSTa zakti che. sarjana sAthe visarjananuM kAraNa paNa paricaya che. tethI ja nItikAroe ane zAstrakAroe Abhe caDhIne gAyuM che, 'paricaya karavo ja hoya to sajjanono karajo kema ke te sonAno ghaDo che. prAyaH karIne phUTaze ja nahi. phUTI paNa jaze to ochA prayatnoe saMdhAI jaze. durjanono paricaya karazo ja nahi; kema ke te mATIno ghaDo che. phUTatAM vAra nahIM ane phUTayA pachI saMdhAvAnuM nAma nahi.' - mANekacaMdanA jIvanamAM paNa aganajhALa jevo Avo ja eka durjanano paricaya vinAza verI jAya che. zraddhAnA jhaLahaLatA dIpane bujhAvI de che. AstikyanI asmitAne vikherI nAkhe che. potAnA ja gRhamaMdiramAM paramAtmA-pUjananI mastI mANekanA jIvana-oraDe mithyAtvano gahana aMdhakAra vyApI jAya che. ujjainanA AMgaNe evA sAdhuo-tio UtarI paDyA che ke jeo paramAtmAnuM nAma Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 620 tapAgacchAdhiSThAyaka levA chatAM paramAtmAnI pratimA-pUjanano spaSTa inkAra karI rahyA che. potAnA jIvana-vyavahAranAM ane AtmakalyANanAM dareka aMgomAM jaDanI zaktino svIkAra karanArA paNa caitanyanI virATa zaktionA prAdurbhAvamAM ananya AlaMbanabhUta tIrthaMkara paramAtmAnI mUrtionAM caraNonI sevA-pUjAmAM pApa mAne che. divya pratibhA, pracaMDa sAmarthya ane pragalma buddhinI sAthe satya-svIkAranI jo taiyArI na hoya to AMtarika ane AdhyAtmika kSetre eka moTI honArata sarjAI jatI hoya che. ujjainamAM AvelA mUrtipUjAnA virodhI sAdhuonI lAkSaNika vyAkhyAnazaktie anekone AkarSyA che. jyAM zabdono vaibhava ane vakatRtvanI kaLA tyAM mANasa to kIDiyArAnI jema UbharAI jAya che. dhArmika mAnasa dharAvato mANeka paNa A pravacanasabhAno eka niyamita sabhya banyo. cetana jaDano Azaka banI zake? jaDa zuM caitanyane upakAraka banI zake? dhyAna sAkAranuM nahi nirAkAranuM karavAnuM che. AvA maddAone laI cAlatAM vyAkhyAnoe aneka zrotAonA manamAM zaMkAonI saLagatI samasyAo khaDI karI dIdhI; zraddhA, vizvAsa ane samarpaNanI khaLakhaLa nAde vahetI saritAne sUkavI dIdhI. paramAtmabhaktinA ananya upAsaka mANekacaMdanA vicAromAM parivartana AvI gayuM ane teNe sAdhuo sAme nirNaya karyo ke gRhamaMdiredarzana-pUjana na karavAM. mANeka e vAta bhUlI gayo ke vAsanAnA jaDa AlaMbana jo mAnavIya vicArone adhogAmI banAvI zake che to upAsanAnA paNa jaDa AlaMbana mAnavanA vicArone UrdhvagAmI kema na banAvI zake ? AbhasparzI ImAratanA je bhavya khaMDamAM prakSAlanI pavitratA hatI, caMdananI zItaLatA ne puSpanI suvAsa varasatI hatI, stuti, stavananA lalakAra ne AratI-ghaMTAravanA raNakAra hatA, prArthanA-abhyarthanA jyAM AMtarasvara guMjatA hatA e bhavya gRhamaMdiramAM jANe Aje zUnyavakAzanuM mahAsAmrAjya chavAI gayuM. jagatanA bAhya svarUpamAM mAtAnuM sthAna sarvocca mAnavAmAM AvyuM che, kema ke mAtA jeTaluM vizALa hRdaya A duniyAmAM bIje kyAMya dekhA detuM nathI. paramAtmabhaktimAM Avela parivartana ane tenA kAraNabhUta mANekanA vicAraparivartanane lIdhe mAtA jinapriyAne bhAre AghAta lAgyo. mArI kUkhanuM A lAkheNuM motI prabhupUjAthI vaMcita rahe! je gRhamAM prabhupUjA nahi, gurubhakti nahi, sAdharmika vAtsalya nahi ene gRha paNa zI rIte kahevAya? e to sadA jAgatuM smazAna ja che! AthI jinapriyAe manomana eka bhAre pratijJA svIkArI lIdhI. * - indranI priya dizAne maMDana karatuM sUryanArAyaNanuM prathama kiraNa dharatIne bheTI paDyuM. paMkhIono kalarava prAraMbhAI gayo. cAre dizAmAM jaMgalanI vATe gAya, bheMsa, gheTAM ane bakarAM doDI rahyAM che. AvA sohAmaNA samaye mAtA jinapriyA ne putravadhU AnaMdarati bhAvapUrNa svare prabhune prArthI rahyAM che, dilanI vedanA ThAlavI rahyAM che, aMtaranI ArajhU vyakta karI rahyAM che, hRdayanA bhAva pAThavI rahyA che : Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 621 prabho! mArA putrane Aje sanmati-sanmArga darzAvaje. jineza....! mArA kuladIpakane punaH prabhubhaktino rAha dekhADaje...! madhyAhnano samaya thaI gayo che. daridra ane bhikSuone anukaMpAdAna apAI gayuM che. sAdhu-sAdhvIjI mahArAjanA supAtra dAnano pAvana lAbha paNa maLI gayo che. ane mAtA jinapriyA ekAsaNuM karavA mATe bhojanakhaMDamAM AvI gayAM che. AryasaMskRti, sabhyatA ane saMskAranA amRtapAne Ucharela AnaMdarati haiyAnA bhaktibhAvathI mAtA samAna sAsune jamADavA mATe utsAhita che. kesaravarNA kaDhAyA dUdhanA kaTorA bharAyA che. lIlAM zAka pIrasAyAM che. ane jyAre svahaste banAvela garamAgarama roTalI zuddha ghIthI copaDavA AnaMdarati taiyAra thAya chetyAre jinapriyA AMkhomAM azru sAthe bolI UThe che : " beTA ! Aja mArA bhANAmAM roTalI lUkhI ja mUkavAnI che. ghIno mAre sadaMtara tyAga che. " " bA! Aje koI parva divasa nathI ke kalyANaka divasa nathI. zAne kAje Apane ghIno tyAga.? ane bA.....! ApanI AMkhe A bora jevaDAM AMsu kAM? mArI koI bhUla.... ApanA putranI koI bhUla ! bA, kaho, jaladI kaho ApanAM AMsu mArAthI jovAtAM nathI." "beTA rati! tuM to mArA kALajA nI kora che. tArA jevuM strIratna to koI bhAgyazALIne ja lAdhe. tuM to sarvathA nirdoSa che. te Aja sudhI kyAreya mAruM vacana uthApyuM nathI, to sAme bolavAno, pratikArano ke apamAnano to prazna ja kyAM?" " to, bA? ApanA putre koI bhUla karI che? kaho, kaho bA ! " "hA, rati ! mArA bAle bhUla karI che, gaMbhIra bhUla karI che, sahana na thAya tevI bhUla karI che, ane tenI ana bhUla phUlanI jema mane DaMkha mArI rahI che. hajAra hajAra madhamAkhI ekasAthe dhasI Ave ane mArA para tUTI paDe chatAM jevI vedanA na thAya ethI ya vadhu vedanA mArA putranIkuladIpakanI bhUlathI thaI rahI che." jinapriyAnA eka eka zabda AnaMdaratino AzcaryabhAva vadhato jato hato. mArA nAtha parama mAtRbhakta che. mAnA eka ja zabda badhuM ja karI chUTavA taiyAra thanAra emaNe bhUla. gaMbhIra bhUla... ane te paNa sahana na thAya evI kaI bhUla karI haze! bA. paNa kyAreya asatya bole tevAM nathI. jarUra, Aja kaMIka gaDabaDa dekhAya che. zuM haze? vicAronI taMdrAmAM AnaMdarati zUnyamanaska banI javA lAgI. " beTA....! tuM bIjo koI vicAra na karIza. sAMbhaLI le, mArA putranI gaMbhIra bhUla ke je eNe dharmaparivartana karyuM che. paramAtmabhaktino pUjArI Aje bhaktino duzmana banyo che. trikALa pUjA karanAro e bhakta bhagavAnanAM darzana karavA paNa taiyAra nathI. rati ! anya bhUlothI to A janama ja bagaDavAno. paraMtu jinapUjAno tyAga karavAthI to enA janama janamanuM bhramaNa vadhI javAnuM-ane ethI ja mArI pratijJA che ke jyAM sudhI unmArge gayelo mAro putra punaH sanmArge na Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 622 tapAgacchAdhiSThAyaka Ave tyAM sudhI mAre mana ghIno sarvathA tyAga che." " oha, bA..! tame keTalAM mahAna cho ! putranA AtmakalyANanI kevI UMcI Urmio ApanA aMtaramAM nAcI rahI che! bA, huM icchuM ke ApanAM aramAno jaladI pUrNa thAya! ApanI pratijJAnA svara temanA romaromane dhaNadhaNAvI mUkaze. ane hA.... huM paNa Aje ja ghInA tyAganI pratijJA lauM chuM." " nA AnaMdarati nA! tAre evI kaThora pratijJA levAnI na hoya." " bA, Apa ciMtA na karo. Apa mArA preraNApatha cho, mAro nirNaya daDha che." 2. dharmapatnI to AnaMdarati ! artagata divAnAthanI vidAya ane saMdhyArANInA saptaraMgI Agamane dharatI maraka maraka hasI rahI hatI, paNa A hAsya kSaNika hatuM. TamaTamatA tAralAnI AkAzI cAdara oDhIne rajanIdevInuM padArpaNa thaI gayuM hatuM ane AvA samaye zayanakhaMDanamAM eka jAjaramAna vyakti praveza kare che ane sAmethI zAMta AvakAra maLe che bIjI vyaktino. " Aje AkhuM vAtAvaraNa kAM zuSka dekhAI rahyuM che? kyAM hAsya nahIM, smita nahIM, prasannatA nahIM, aMtarano Adara nahIM ane umaLakAbharyo AvakAra nahIM. sadA hasatI A dIvAlo jANe gamagIna banI gaI che. suvAsa ne sauMdaryathI bhInA bAgamAM phUlo paNa jANe Aje abolA laI rahyAM che!" " AnaMda....! Aje tArA caherA para A udAsInatA kema? tArI AMkhonA pelA khUNe "AMsu zAne dekhAI rahyAM che? rati...! kema Aje ATalI vedanA ...? zuM aNaciMtavyo koI dhaDAko thaI gayo che? koI gaMbhIra sthiti-paristhitinuM nirmANa thayuM che? kahe, jaladI kahe, tArI A pIDA mArAthI joI zakAtI nathI." " nAtha! zuM kahuM Apane.... oha... bA..." " AnaMda tuM raDe che? tArA rudananuM koI kAraNa? zuM tArA dilanI vyathA-kathA mane nahIM saMbhaLAve...? ATalAM varSomAM kayAreka tArA mukhaDA upara vikRti paNa nathI dekhAI to Aje ATaluM AjaMda! tuM nahIM ja bole rati ! zAMta thA, ane tArA mananI vAta jaNAva." aMtaranuM duHkha jyAre AMsu vATe bahAra nIkaLI jAya che tyAre mAnavamana kAMIka haLavuM phUla jevuM banI jAya che. AnaMdarati paNa svastha banI beThI ane pati sAme najara meLavIne kahyuM: " Aryaputra ! jenA dilamAM mAtA tIrtharUpe birAjamAna hoya te kyAreya mAnA dilane dUbhave kharA?" " AnaMda ...! zuM bolI rahI che tuM? mArI mA mahAna che. enI rageragamAM athAga putravAtsalya bharyuM paDyuM che. huM to sadAya mAnA AzIrvAdane jhakhuM chuM, abhizApa ke Ahane nahIM. Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 623 mana, vacana ne kAyA traNe mAnAM caraNomAM pUrNa rUpe samarpita che tyAre huM zI rIte mAtAnA komaLa aMtaHkaraNane vyathita karI zakuM?" " svAmI ! mANasanA jIvanamAM kyAreka evI pravRtti thaI jatI hoya che jenA kAraNe potAnI kalpanAmAM paNa na hoya te rIte e pravRtti bIjAne vedanAnuM kAraNa banI jAya che. ApanI AvI ja ko'ka anucita pravRttie vAtsalyabhInI jananInA dilane AghAta pahoMcADyo che, ane tenuM aMtima pariNAma mAtA dvArA sarvathA ghIno tyAga karavAmAM Avyo che." "prabho! A huM zuM sAMbhaLI rahyo chuM! saMbhaLAtuM nathI, samajAtuM nathI; kaMI ja khyAla nathI Avato mane, mArAthI anucita pravRtti ane tenA kAraNe mAtAne sarvathA ghIno tyAga karavo paDyo." AnaMdaratinA ura-bola sAMbhaLIne mANekacaMda vicAronA mahA-AvartamAM aTavAI gayo. saMjJA-prajJAno khUba upayoga karyo paNa kyAMya bhUla na dekhAI. " AnaMda ! tArI vAto sAMbhaLyA pachI mAruM mAthuM bhamI rahyuM che. tAre je kahevAnuM hoya te jaladI kahI de.... spaSTa kahI de." " nAtha! ApanI mAtRbhaktino lAkha lAkha vaMdana ane abhinaMdana, paNa mAre have spaSTa ja kahI devuM che svAmI! janmathI ApaNane ucca koTinA paramAtmabhakti pAvana saMskAra maLyA che. bA ane bApA baMne prabhubhakta tethI ja gRhamaMdiranuM nirmANa thayuM. varSo sudhI ApaNe sahue tana, mana, dhanathI prabhunI pUjA ne stavanA karI che. have Apa bhagavad bhaktithI vimukha banyA cho. A samAcAre duHkhI thayelAM bAe aphara pratijJA karI che. jyAM sudhI mAro putra sanmArge pAcho na Ave tyAM sudhI ghIno sarvathA tyAga che." " Azcarya! A to dhArmika prazna che. mAtAe mArI sAthe A viSayamAM jarA paNa vAta na karI! huM prAtaHkAla thatAM ja mAtAne vaMdanArthe jaIza tyAre samAdhAna karI laIza. cAlo. have to zAMtine." " ane hA...! jyAM sudhI bA ghIno upayoga nahi kare tyAM sudhI mAre paNa ghInA tyAganI pratijJA che." AnaMdaratie avasara joIne potAnI pratijJAnI vAta svAmInAthane kahI saMbhaLAvI, ane A vAta sAMbhaLatAM to mANeka vadhu cakita banI gayo : " eTale tame baMne eka ne? mane judA pADavAnuM kAvataru to goThavyuM nathI ne?" hasatAM mANekacaMde vAtAvaraNane praphullita banAvavA madhura vacana vahetAM mUkyAM. "kAvatarAne nAbUda karavuM hoya to pUjA karatA thaI jAo ne! je nirNaya thaze te savAre bAnI sAme thaze." 3. Alabana anivArya che. sahastrakiraNanA AgamananI Alabela sAthe uSAdevInuM madhura hAsya pUrvAkAzanA prAMgaNe Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 624 tapAgacchAdhiSThAyaka pragaTayuM. mahAmaMtra navakAranA puNya-smaraNa sAthe mANekacaMda zayanakhaMDamAMthI bahAra Avyo. zaucAdi nityakarmathI nivRtta thaIne te pahoMce che mAtA jinapriyAnA khaMDamAM unnata mastake cAlatA mANekanuM zira Aje nIce jhUkeluM che. pagamAM kaMpana che. hRdayamAM dhaDakana che. aMtaramAM kaMIka bhaya ane gabharATa che. mAtAnAM caraNomAM vaMdana karatAM Aje tenI vAcA ni:zabda banI gaI che. vAtsalyabharI mAtAnA caraNAraviMdamAMthI mANekacaMdanuM mAthuM UMcuM thatuM nathI-jANe savA maNano bhAra patharAI gayo che. mANeka pAse zabda nathI, mAtra bhAva che. mAtA pAse svara nathI; mAtra sabhAva che. baMne bAjuthI maunanuM eka apratima vAtAvaraNa sarjAI gayuM hatuM ane A vAtAvaraNane toDavA aMte jinapriyAe jyAre mANekacaMdanA mastakane be hAthe UMcuM karyuM tyAre te pote stabdha banI gaI. anavarata vahI jatAM azruothI mANekanuM AkhuM moTuM rikta banI gayuM hatuM. jagatanI kaMI mA potAnA vahAlasoyA saMtAnanI AMkhomAM AMsu joI zake? putra game teTalo moTo thaI jAya paNa mAtAne mana to e eka nAnakaDo bAlaka ja hoya che. jinapriyAe mANekanA mAthe hAtha pheravatAM kahyuM : " beTA mANeka, tArA jevAnI AMkhe AMsu zobhe? UTha Ubho thA. tArI vedanAnuM kAraNa huM samajuM chuM, pachI zAMtithI vicArIzuM." madhyAhnanA bhojanano samaya thaI gayo che. mANekacaMda paNa Aje mAtAnI sAthe ja jamavA mATe AvI gayo che. vacce jinapriyAne mANeke kahyuM : " bA, huM tArI manovyathA samajI zakuM chuM paraMtu mane sAdhuonA paricayathI jaNAyuM che ke mokSamArganI sAdhanAmAM, siddhapadanI prAptimAM mUrtipUjA anivArya nathI. mUrtipUjAno ullekha keTalAMka zAstromAM paNa nathI. chatAM mAro koI durAgraha nathI. jJAnI zramaNonA satsaMge jo mArI mAnyatA satyavihIna lAgaze to e ja kSaNe eno tyAga karIza." " beTA! zAstro meM vAMcyAM nathI ke vAMcavAnuM sAmarthya paNa nathI; chatAM anubhavasiddha che ke mANasanA vicAra ane AcAranI zuddhi mATe mUrtipUjA anivArya che. Agama paNa zabdanI mUrti che ane e daSTie to Agamane paNa tilAMjalI ApavI paDe. jinabiMba ane jinAgama to viSamakALanAM sarvazreSTha AlaMbana che. jinAgama jJAnIgamya che jyAre jinabiMbano prabhAva to sarvasAdhAraNa gamya che. jinAgamanujJAna to vaDerA laI zake; paraMtu prabhudarzana to nAnakaDuM bAlaka paNa karI zake. ATalI badhI sIdhI, sAdI ane spaSTa vAtane paNa tuM kema vIsarI jAya che? chatAM mAro nirNaya aphara che, ghIno sarvathA tyAga. mArI kUkhanuM ratana prabhupUjA na kare e huM joI paNa na zakuM." vahAlasoyI mAtAnI sAme eka harapha paNa uccAravAnI hiMmata mANekacaMdamAM na hatI, ane tethI te paNa Aje ghI-rahita bhojana laIne peDhIe cAlyo gayo. mAtAne mana putranA parivartanathI jabbara duHkha hatuM tema Avo maryAdAzIla putra maLyAnuM gaurava paNa hatuM. Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 625 4. pazcAttApano pAvaka dhanya dharA ujjainanA AMgaNe Aje dharmadhuraMdhara sUripuraMdaranuM pAvana padArpaNa thayuM che, ane A zubha samAcAre AkhuM urjana harSanA mahAsAgaramAM DUbI gayuM che. emAMya jaina jagatanA AbAla-gopAla sahunA dilamAM to AnaMdanI koI sImA ja nathI. sAdhunAm sarzana puSa, tIrtha bhUtA hi saadhvH| jaina jagatamAM tyAre sUrisamrATa AcAryapravara zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjanuM AgavuM sthAna hatuM. zAsananI saLagatI samasyAonI vicAraNAmAM pUjyazrInuM samAdhAna sarvamAnya thatuM.AcAra ane vicAranI sAthe pracAranA kAraNe temanAM nAma-kAma, mAna ane sanmAna cotarapha phelAI gayAM hatAM. AvA sUrivara potAnA gurudeva AcAryapravara zrI hemavimalasUrIjI mahArAja ane 17 ziSyo sAthe ujjainanA udhAnamAM padhAryA hatA. mANekazAhane samAcAra malyA che, AcAryabhagavaMtanA zubhAgamananA. " guru kIje jAnakara, pAnI pIje chAnakara." Aje rAtre sUrIzvaranA napatyAga, titikSA, cAritrapAlana, pariSahasahana AdinI kasoTI karavAno teNe manomana nirdhAra karyo ane thayuM ke utkRSTa dekhAtuM bAhya vyakitatva kyAreka aMdarathI nikRSTa paNa hoI zake che. rItranI kALI cAdara AkhI dharatI para chavAI gaI che, vAtAvaraNamAM nIrava stabdhatA phelAI gaI che; jagatanAM prANI,paMkhI ne mAnava sahu prakRtinI godamAM ArAmanI nIMda mANI rahyA che tyAre mANekazAha potAnA 4-5 mitro sAthe udyAna bhaNI Agekadama mAMDI rahyA che. mANekanA hAthamAM jalatI mazAla che. udyAnanI madhyamAM nirdoSa bhUmi para daSTi paDatAM ja mANekacaMda cakita banI jAya che. oha, keTaluM adbhuta dRzya ! jiMdagImAM kyAMya AvuM dazya nIrakhavA paNa na maLe. badhA munivaro jAgRta che. AcAryabhagavaMta paNa sAdhanAmAM sthira che. traNa munio kAyotsarga dhyAnamAM che. traNa munio vRddha-glAnanI sevAmAM tatpara che. cAra munio anyonyaciMtananI cAMdanImAM camakI rahyA che, pAMca munio arasaparasa punarAvartana karI rahyA che ane eka bAlamuni AcAryabhagavaMtanI paDakhe vizrAma le che. oha! AvA saMyamanA zaNagAra sajelA aNagAronI mAre parIkSA levAnI? hA, parIkSA to kaMcananI ja hoya, kathIranI nahi, jo A munio kaMcananI jema camakadamaka dharAvaze to punaH temanAM caraNomAM samarpita thatAM huM palanI ya rAha nahi jouM. Ama vicArI mANekazAha mazAla sAthe dhyAnastha muninI pAse jAya che ane mazAla temanA mukha najIka rAkhe che. dhyAnanI pracaMDa agni sAme A dunyavI zI tAkAta? mANekazAha eka kadama AgaLa vadhe che ane dhyAnastha munivaronI dADhInI pAse mazAlane dharI de che. bhaDabhaDa lapaTo UThe che ane dADhI Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 626 tapAgacchAdhiSThAyaka baLIne khAkha thaI jAya che. chatAM munivaro potAnA dhyAnathI calita thavA taiyAra nathI. mukha para enu e oja ne teja... eno e prabhAva ne svabhAva.. samatArasabhInA A mahAmunionI ajaba sahiSNutA joIne mANekazAha visphArita nayane cakita banI jAya che. Avo tyAga ! Avo vairAgya ! AvI sahiSNutA ne gaMbhIratA ! dhikkAra thAo mane, zrAvakakulamAM utpanna thaIne AvuM nIcamAM nIca vyakti paNa na kare tevuM bhayaMkara duSkRtya meM karyuM.....! mANekazAhanuM mAthuM bhamI javA lAgyuM ane manomana mahAmunione vAMdIne mitro sAthe jhaDapabhera zahera bhaNI doDI gayo. enA mitro paNa Aje duHkhI hatA. emane kalpanA paNa nahIM ke mANeka AvA munione A rIte parezAna karaze! rAtrinA bAranA TakorA paDI gayA che. duniyA AkhI sUI gaI che, paraMtu Avato maMdamaMda pavana paNa Aje mANekazAhane aganajhALa jevo satAvI rahyo che. tenI baMdha najaranI sAme mahAmunione Apela kaSTanuM dazya UbhuM thAya che ane te kamakamI UThe che. kevuM nirlajja kArya meM karyuM! munione zAtA ApavAnuM sukRta jyAM karavAnuM hoya tyAM meM azAtA ApIne keTaluM dAruNa duSkRta svajIvanamAM karI nAkhyuM che ! | dilamAM UThelo dAvAnaLa varALanuM rUpa dhAraNa karI jAya che. pazcAttApanAM AMsuthI mANekacaMda ananya sthitimAM pahoMce che ane manomana nirNaya kare che. AvatI kAle pUjya AcArya bhagavaMta, munigaNa ane caturvidha saMghane mArA ghare AmaMtrita karavA, pUjyapAda AcAryavaryanI kSamA mAgavI ane sakaLa saMghanI vacce mArA pApanuM jAheramAM prAyazcitta karavuM. saMkalpa ane siddhi be sAmasAmA kinArA che, paraMtu vacce jo sAdhanA ane puruSArthano pula banI jAya to saMkalpa siddhine varyA vinA raheto nathI. zubha saMkalpa puNyathI jAge che ane tenI siddhi puruSArthathI ja thatI hoya che. rAta vItI gaI che ane sonerI prabhAta pragaTI gayuM che te sAthe ja mANekazAha Aje vahelA nityakarmathI nivRtta thaI gayA che. Aje emanAmAM koI agamya utsAhanAM darzana thaI rahyA che. sahu koI emanA caherA-mahorAne joI sahaja Azcarya ane AnaMdane anubhavI rahyA che. "prANanAtha ! Aje kema ATalA vahelA! kyAM javAnuM che? rAtanA khUba moDethI AvyA te zuM koI viziSTa kArya AvI gayuM che? utsAha jotAM lAge che ke vyApAramAM viziSTa lAbhano koI prasaMga Avyo che." "devI! Aje tArA, mArA ne bAnA AnaMdano divasa che. pUjya AcAryabhagavaMtazrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAjane sasvAgata ahIM padArpaNa karAvavAno nirNaya karyo che. pajyazrInuM vyAkhyAna paNa Aje ahIM ja thaze. mArI zaMkAonuM samAdhAna paNa jAheramAM ja thaze." pratimAvirodhI vyakti dvArA pratimApUjaka AcAryazrInA svagRhe zubhAgamananA A samAcAre AnaMdaratino AnaMda niravadhi banI gayo hato, satata jinapriyA paNa ati ullAsita Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 627 banI hatI ane ujjainI dharmapriya janatA paNa AnaMda-Azcaryacakita banI hatI. hajAro naranArI sAthe mANekazAha mAtA jinapriyA ne dharmapatnI AnaMdarati sAthe vAjate-gAjate udyAnamAM AvI gayA che. eka bAju tAjAM puSponI parimala ne bIjI bAju mahAna zramaNanA saMyamanI suvAse cotaraphanuM AMtara-bAhya vAtAvaraNa suvAsita hatuM. mANekazAhanI AgrahabharI abhyarthanA mahAmanA AcAryapravarazrIe svIkArI lIdhI. ane AcAryazrInA netRtvamAM sakaLa saMgha mANekazAhanI havelImAM padhAryo. haoNla.Aje vyAkhyAnasabhA rUpe parivartita banI gayo. mANekazAhe pUjyazrInAM svAgata-sanmAna apUrva koTinAM karyAM. maMgalakArI maMgalAcaraNa sAthe sarasvatInA sAkSAt svarUpa jevA AcAryazrInI dhIragaMbhIra zAstrasammata dezanA prAraMbhAI. sUripuraMdaranA udgAra hatA ke jIvanamAM pApa thavAnI saMbhAvanAo to UThatI ja hoya che ane kayAreka pApanA gaMjAvara Dhaga paNa khaDakAI jatA hoya che. paraMtu ajJAnavaza thaI gayelAM e pApanuM jo guru sAme pazcAttApanAM azru sAthe prAyazcita karavAmAM Ave to game tevAM khataranAka pAtakono paNa saphAyo thayA vinA rahI zakato nathI. pApIonA pApane pakhALanAra A jinazAsana che. cora, hatyArA, bhraSTAcArI ke vyabhicArI narAdhamonuM paNa A zAsana tAraka banyuM che. gaMgAdhArAnI jema akhkhalita vahI jatI A upadezadhArAnA eka eka zabda mANekazAhanuM AtmanirIkSaNa gaMbhIra banatuM jatuM hatuM. nAstikane paNa lajAve tevAM Astike karelAM pApo jANe najara samakSa bhUtAvaLanI jema dhasI AvatAM hatAM. pAtakonI A smRtie mANekacaMdanA romeromamAM kaMpArI chUTI gaI hatI. aMtarano avAja UThyo jAheramAM karelA pAponuM prakSAlana-pazcAttApa ane prAyazcitta paNa jAheramAM ja thaze. ane mANekazAha hajAronI medanI vacce UbhA thaI jAya che. vinamra vadane AcAryazrIne kahe che: " pU. AcArya bhagavaMta! eka bhayaMkara duSkRta meM karyuM che. ApanA jevA saMyama zreSTha kSamAzramaNone paNa meM adhama paritApa Apyo che. gaI rAtre muniparIkSAnA nAme meM mazAlathI dhyAnastha munione kleza pamADyo che. prabho ! mUrkhatAvaza thaI gayeluM A duSkRtya mane hajAra hajAra vIMchInA DaMkhanI jevI vedanA ApI rahyuM che. huM jAheramAM mArA pApanI mAphI mAguM chuM. mArA zaramajanaka duSkatanI niMdA karuM chuM. mane prAyazcita ApIne zuddha karo." . " mANekazAha! tame puNyazALI cho....." " prabhu! huM puNyazALI....! nA... nA. pApIomAM ziradAra chuM. mArAM e pApo yAda AvatAM ja mAruM hRdaya raDI rahyuM che." " bhAI.pApI pApane kare che ane puNyazALI ja te pApanuM prAyazcita kare che. pApanI zuddhi mATe pazcAttApano pAvaka pragaTAvavo paDe che ane pAvakamAM jyAre pApa rAkha banI jAya che tyAre prAyazcitta tenI zuddhi kare che. tame paNa pazcAttApano svIkAra karI rahyA cho tethI tame carama ane parama padanI nikaTa zIdhrAtizIdhra pahoMcI zakazo." prazAMtamUrti pUjya AcArya bhagavaMte mANekazAhane prAyazcitta pradAna karyuM ane temaNe paNa Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 628 tapAgacchAdhiSThAyaka saharSa svIkAra karyo. caturvidha saMgha, mAtA jinapriyA ane patnI AnaMdarati paNa pazcAttApanA A dhagadhagatA pAvakane abhinaMdI rahyAM... sabhAmAM zAMti che tyAre mANekazAha vinaMtI kare che : " bhagavaMta! mUrtipUjA viSayaka mArI zaMkAonuM samAdhAna huM icchuM chuM. Apa Ajano divasa atre ja sthiratA karo. ahIM alAyaduM sthAna che, ArAdhanAmAMvikSepa na paDe tevI zAMti che. kRpA karI mArI vinaMtI svIkAro."karuNAsAgara sUrIzvare paNa mANekazAhanI hArdika vinaMtIno svIkAra karyo ane te sAthe jinazAsana deva kI jaya'no gaganasparzI nAda guMjI UThyo. mANekazAhe caturvidha saMghanuM vastrAdithI bahumAna karyuM ane pUjyazrInA " sarvamaMgala" sAthe sabhAnuM visarjana thayuM. e sthAna keTaluM mahAna che ke jyAM AvA pUjyonAM padArpaNa hoya! vyakti keTalo mahAna jene AvA guruvarano satsaMga maLe ! te hRdaya keTaluM mahAna, AvA gurudevanI mAnasa-pratimA sthApita thayelI hoya! 5. pratimApUjana zAzvata che. " bhagavaMta ! mUrtipUjA zAstrasaMmata che? zAstromAM ullekha che?" " mANekazAha ! AgamonA avalokanamAM, itihAsanAM pAnAMomAM sthaLe sthaLe mUrtipUjAno ullekha jovA maLe che. bhagavatI sUtra jevA sarvazreSTha AgamagraMthamAM paNa mUrtinA ullekha sAthe paramAtmAnI pUjAnA vidhAnanuM spaSTa ane vizada varNana jovA maLe che. rAyapasaNa pramukha graMthomAM paNa draupadI sUryAbhadevanA varNanamAM mUrtipUjAnA mAdhyamane khUba ja sArI rIte varNavyuM che. jJAtAsUtranA mUlAgamamAM paNa zrI zatruMjaya mahAtIrtha para mokSa pAmela thAvastrAputranuM varNana A rIte che : taNNaM se thAvatyAputte aNagAra sahasseNaM saddhi saMparipuDe neNNeva puMDarasaNa se pavvaaM saNNiyara duruhati teNe se suai aNugAre teNaM aNagAra sahasseNa siTha saparivuDe... nevi puraNa puSya nAva siddha . (jJAtAsUtra . saM. 10-108-2.2)" " prabho! vartamAna avasarpiNI kALamAM sarvaprathama pratimA nirmANa kyAre thayuM? " mANekazAha! prathama tIrthaMkara bhagavAna RSabhadevanA putraratna bharata cakravartIe zatruMjaya mahAtIrthano uddhAra karAvyo hato, je zAzvatagiri che. aSTApada parvata para bharatezvare zrI AdinAthathI zrI mahAvIrasvAmI paryata 24 tIrthakaronI temanA kAyapramANa ratnamaya pratimAo samahotsava pratiSThita karI hatI. " vartamAna itihAsa tarapha daSTipAta karatAM jinazAsananA sarvatomukhI pratibhA dharAvatA aneka tejasvI tAralAo najare paDe che. mahArAjA saMpratie savAlAkha jinamaMdironuM nirmANa karAvyuM hatuM ane savA koDa pratimAo bharAvavAnuM bhagIratha kArya karyuM hatuM. Aje paNa bhArata Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 629 varSanA seMkaDo jinAlayomAM sattara sattara zatAbdI pUrvanI e divyakAlIna pratimAo bhaktonA pApone harI le che. " carama tIrthaMkara paramAtmA mahAvIra svAmInA jIvanakALamAM temanA ja vaDIlabaMdhu naMdivardhane prabhu mahAvIranI pratimAo bharAvIne judA judA sthAne birAjamAna karI hatI. nAdiyA tIrthanI e pratimAjIne nihALatAM to ghaDIbhara ema lAge ke sAkSAt paramAtmA ApaNI sAme birAjamAna che. dIyANA tIrthanA jIvitasvAmI Aje paNa DuMgarAonI hAramALA vacce paNa camatkAronI sRSTi sarjI rahyA che. nANA ane mahuvA nagare tema ja rAtA mahAvIra ane muchALA mahAvIranA prAsAde birAjamAna prAcIna pratimAo paNa alaukika ne adabhata che. "zaMkhezvara tIrthe birAjamAna pArzvanAtha bhagavAnanI prAcInamAM prAcIna pratimAjI Aje paNa kevo prabhAva pAtharI rahyAM che ! devaloka, mRtyuloka ane pAtAlaloka... traNeyamAM A prabhupratimAnI pUjA thaI che. mUrtinirmANano itihAsa paNa keTalA yuga jUno. gauravabharyo. bhagavAna yugAdinAthanA janmathI paNa pahelAM gata covIsInA navamA tIrthaMkara dAmodara bhagavAnanA zAsanamAM ASADhI zrAvake prabhunI pratimA nirmita karI hatI..... " railokanAtha paramAtmA mahAvIrasvAmInA ananya sevaka mahArAja zreNike AvatI covIsInA prathama tIrthaMkara bhagavAna padmanAbha bhagavAnanI karuNArasabharI pratimA bharAvI hatI..... jeno prabhAva ane pratApa jagajAhera che te zrI aMtarikSa pArzvanAtha prabhu ane ujjainamAM birAjamAna zrI avaMti pArzvanAtha bhagavAnanI prAcInatAnAM Aje paNa gIta gavAI rahyAM che. "AbundelavADA ane acalagaDhanA e sau zikharI jinamaMdiro prati AMkha dharo.kevAM kalAtmaka ! A jinAlayonI adbhuta kalAkRti ane racanApaddhati joIne vizvanA vaijJAnikone paNa kahevAnuM mana thaI gayuM , A paNa eka jagatanuM Azcarya che. ane AvA alaukika sarjanA kartA-dhartA vastupAla tejapAla ne vimalazAhane kema bhUlI zakAya? " dharaNAzAha poravALa to sadAya yAda rahI jAya tevuM kAma karI gayA che. 1444 staMbha sAthe nalinI gulma vimAna AkArano vailokyadIpaka mahAprAsAda" tasminuM kAle.... tasminuM samaye jinAlayanA nirmANamAM 99 koDa dravyano vyaya thayo hato. vicArajo...kevI udAratA ane udAratAne dIpAvanAruM sarjana... " rAjasthAna - kesariyAjI tIrthamAM birAjamAna kesariyAnAthajI, deva bhagavAna. jene ane arjuna badhAMnA e ArAdhya deva..... bhagavAna munisuvratasvAmInA zAsanakALamAM paNa A pratimAnI pUjA-bhaktinAM udAharaNo Aje paNa itihAsanA pAnAomAM upalabdha che. mANekazAha! pratimA-pUjananAM AvAM to keTalAMya daSTAMto AgamonA mUlapAThomAM maLe che. tame manamAMthI zaMkAnA vAdaLone nestanAbUda karI do ane punaH tamArA dila-devaLamAM prabhupratimAnI AsthAno dIpa pragaTAvI do." pU. AcArya bhagavaMta zAstrapATha ane itihAsanA ullekha-tarka-yukti sAthe nirUpatA, Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 630 tenA ajavALe mANekazAhanuM mithyAtva vilupta thaI gayuM. punaH samyagdarzanano dIpa jhaLahaLavA lAgyo. tapAgacchAdhiSThAyaka mahA suda pAMcamano pAvana divasa.... vasaMtapaMcamI.... zrI paMcamI.... keTalAM keTalAM enA nAma ! jyotiSa zAstramAM jene sadaiva zubha divasa rUpe mAnya karavAmAM Avyo che. AnaMdana..... sAdhanAno.... ArAdhanAno.... navIna jJAna-saMpAdanano...... A maMgalakArI divasa che. ane AvA zubha dine mANekazAhe pU. AcArya bhagavaMtazrInA tAraka sAMnidhye ane zrImukhe samyaktvamUlaka bAra vratano svIkAra karyo. punaH paramAtmAnI aSTa prakAre pUjA karavAno nirNaya dhoSita karyo. anukaMpAdAnanI saravANI vahetI mUkI. jinapriyAne mana Aje khuzInA bAre megha varasI rahyA hatA. AnaMdaritanA mukhaDA para prasannatAnA cAra cAra cAMda dIpI rahyA hatA ane Aje mANekazAhanI sAthe baMnee ghIno svIkAra karyo. 6. girivara darzana viralA pAve vyApAranA kAryo mANekazAhanuM Agamana AgrA zaheramAM thayuM che. sAco zraddhAvaMta jyAM paga mUke tyAM prathama samAcAra jinamaMdira ane guru bhagavaMtanA ja meLave. mANekazAhe jinAlayamAM prazamarasanimagna paramAtmAnAM darzana karyA ane tyAM ja temane samAcAra maLyA ke pUjya AcAryapravara zrI hemavimalasUrIzvarajI ma. sA. tathA pU. A. bha. zrI AnaMdavimalasUrijI ma. sA. cAturmAsa mATe AgrAmAM padhAryA che. bAjunA upAzrayamAM ja birAjamAna che. avakAzanA AMgaNe vAdaLAMonI dhIMgAmastI thatI hoya, vIjaLInA camakArA dharatInAM ovAraNAM letA hoya, kaDAkA ne bhaDAkAthI AkAzI garjanAo guMjatI hoya tyAre mayUrane mana keTalo AnaMda ! vasaMtanAM vadhAmaNAM AvyAM hoya, pAnakharanA sthAne pArijAta pragaTayA hoya, lIlI vanarAjithI dharatIe soLa zaNagAra sajyA hoya, bAga ne bagIcAo madhura soDamabharyA hoya tyAre koyalane mana keTalo AnaMda ! ethIya vadhu AnaMda Aje mANekazAhane gurudarzanathI thayo. ' gurudeva ! gurudeva ! matsyeNa vaMdAmi." ' ' dharmalAbha !' guruvare paNa pUrNa prasannatAthI AzIrvAda ApyA. pArasamaNinA sparze loDhuM suvarNa banI jatuM hoya che. ciMtAmaNinA saMge ciMtAo bhAgI jatI hoya che. kAmadhenunI prAptie icchAo saphala banI jatI hoya che. kAmakuMbhanI upalabdhie vipadAo dUra haDaselAI jatI hoya che. jyAre mANekazAhane to gurudarzane cAreya siddhionI prApti ekasAthe ja thaI gaI che. AgrA zaheramAM AcAryapravarazrInA vyaktitva, kRtitva ane vaktRtvano khUba ja sAro Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 631 prabhAva paDyo che. hajAro zrotAo pUjyazrInA mukhAraviMdamAMthI varasatAM zabdamotIone pAmavA doDI AvatA hatA. jinavANInAM pAna paNa mukta mane lhANI karatAM hatAM ane pariNAma svarUpa pApIoe pApa tajyAM, dharmanA zaNagAra sajyA.... Avo punita pAvana avasara jIvanamAM pharI kyAre AvavAno? mANekazAhe saMpUrNa vyApAra munimone suprata karI dIdho ane pote gurubhagavaMtanA sAMnidhyamAM sAmAyika, pratikamaNa, mahAmaMtra, smaraNa, dhyAna-ciMtana, svAdhyAya ane vaiyAvaccathI svayaMne dhanya banAvavA lAgyA. Aje vyAkhyAnamAM ghoSaNA thaI che, AvatI kAlathI pravacanamAM 'zatruMjaya mAhAbhya' graMtha AdhArita vyAkhyAno thaze. sahune A dhoSaNAthI apAra AnaMda thayo. jena jagatanuM jAjvalyamAna jyoti svarUpa tIrtha eTale zatruMjaya siddhAcala, muktinilaya! enI prabhAvakathA sAMbhaLavI kone na game? sahu utsAhita thayAM. tAre te tIrtha! tIrtha to bhAratavarSamAM aneka che; paNa siddhAcalanI barAbara to ekeya tIrtha nathI. jenA kAMkare anaMtA sidhyA che, e tIrthanA kaNekaNamAM siddhi ne siddhAtmAonuM eka mahAkAvya dhabakI rahyuM che. eTale ja sahu tIrthasthAnomAM mokhare che 'sidhdhAcalajI'. ghora pApa AcaranArAo paNa A tIrthanI sparzanAe pAvana thayA che. AgamanA abhyAsIne, AgamanA zrotAone khyAla ja che ke A patitapAvana tIrthane jIvanamAM eka vAra paNa juhAranAra, niyamo bhavya ja hoya che. manuSyajanma meLavIne je vyakti A tIrthanI sparzanA nathI karato te kharekhara hajI garbhAvAsamAM ja che. are..! pazupaMkhIo paNa jo A tAraka tIrthane avalaMbe to trIjA bhave siddha thaI jAya che. prAye e giri zAzvato.. anAdikALathI A tIrthanuM astitva ane asmitA rahelAM che ane anantakALa sudhI TakavAnAM che. jagatanI koI zakti, prakRtinI koI tAkAta nathI ke je A mahAtIrthanA mULane nestanAbUda banAvI zake. enuM smita sadAya jIvaMta raheze..... garavA girirAja para sthApita jinAlayono uddhAra samaye samaye thato ja rahyo che. Izanendra, mahendra, brahnandra, amarendra ane vyaMtarendra jevI daivI zaktioe A tIrthanA uddhAranuM saubhAgya meLavyuM che to bharatezvara, daMDavIrya rAjA, sagaracakrI caMdrayazArAjA, cakAyudha, rAmacaMdrajI ane pAMDava jevI mahAna vyaktioe tIrthoddhAranuM gaurava prApta karyuM che. vartamAna samayamAM paNa jAvaDazA, bAhaDamaMtrI, samarAzA osavALa ane karmAzAha dvArA uddhAranI divyakathAo AlekhAI che. bhaviSyamAM vimalavAhana rAjA A tIrthanA aMtima uddhAranuM puNya upArjita karaze. siddhipada ane siddhAcala jANe ekameka banI gayAM che. je siddhAcalanuM zaraNa svIkAre e siddhipadane meLavI ja jAya. juo! puMDarIka gaNadhara 5 kroDa ane drAviDa vArikhillajI 10 kroDa sAthe mokSe gayA. zAmba ne pradhumna 8 kroDa 50 lAkha sAthe to pAMDava 20 kroDa sAthe mokSe padhAryA. nami, vinami 2 kroDa ane rAmabharata 3 kroDa sAthe zivasuMdarIne varyA. nAradajI 91 lAkha sAthe to somayazA 13 kroDa sAthe paramapadane pAmyA. thAvathyAputra, zukaparivrAjaka, kadaMbagaNadhara, zelakAcArya Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 632 tapAgacchAdhiSThAyaka vagere aneka mahApuruSo vizALa saMkhyA sAthe mokSe padhAryA che. zrI siddhAcalajIno mahimA aparaMpAra che. zrI sImaMdharasvAmI jevA tIrthaMkaranA zrImukhe paNa jenAM prazastigAna, stutigAna ane mahimAgAna gavAyAM hoya e tIrthanI kamanIyatAmAM zuM kamI hoya! jyAM pApa pakhALatI zetruMjI nadI hoya ane icchApUraka rAyaNavRkSa hoya, nava TUMkanA rUpamAM jyAM maMdironuM nagara UbhuM hoya tenuM sAcuM varNana to sAkSAt sarasvatI AvIne UbhI rahe toya na karI zake ! | vizvanuM sarvazreSTha tAraka tIrtha zatruMjaya che. ahIM nemanAtha sivAya 23 tIrthaMkara paramAtmA vicaryA che. AvatI covIzInA zrI padmanAbhAdi dareka tIrthakaronuM zubhAgamana A girirAja para thaze. mahAtIrthanAM rUpa-svarUpa paNa judA judA sthaLethI judI judI rIte thatAM hoya che. valabhIpura taraphathI girirAjanAM darzana karo, jANe madamasta gajarAja sUMDhane phelAvIne vizrAma laI rahyo che. zetruMjI nadInA pUrva vibhAgamAMthI girirAjanAM darzana jANe eka pravAhaNa jevAM thAya che ane tyAM UbhelA derAsaro jANe pravahaNanI dhvajA jevAM lAge che. jevo mahimA tIrthAdhirAjano che tevo ja mahimA girirAjanI Toca para vibarAjamAna tIrthanAyaka bhagavAna RSabhadevano paNa che. chello uddhAra karanAra dharmavIra kamazAhe traloyanAthanuM A biMba evA apUrva harSollAsa ne varSollAsa sAthe bharAvyuM che ke Aje paNa jagatamAM AvI pratimAnAM pAvana darzana kyAMya na thAya. pUjaya AcAryapravara zrI vidyAmaMDanasUrIzvarajI mahArAjAnA varada haste je prabhunI sthAyI padharAmaNI thaI hoya e pratimAnA oja-tejano to prazna ja kayAM UThe ! . bhAgyazALIo ....pUjya AcAryabhagavaMtazrI tIrthAdhirAja zrI zatruMjayanA mahimAnuM AkhyAna mANekazAha jevA naravIrothI suzobhita dharmasabhAmAM vizada rIte karI rahyA che. AkhI sabhA dezanAmRtanuM pAna layalIna banIne karI rahI che. suMdara zabda... suMdara bhAva prabhAva...! apratima vaknatvano vaibhava. kevaLajJAna ane kevaLadarzana sAthe sarvajJapada zobhAvatA atimukta mahAmunie ane nAradajIe girirAjano mahimA kaMIka A rIte gAyo che: (1) anya tIrthomAM brahmacaryapAlana ane ugra tapasyAthI je puNya prApta thAya che tethI adhika puNya siddhAcalajImAM mAtra vasavAthI prApta thAya che. (2) eka koDa manuSyane bhojana ApavAthI je puNya thAya teTaluM puNya girirAjanI chAyAmAM eka ja upavAsathI thAya che. (3) zatruMjaya tIrthanI sparzanAthI badhAM tIrthonA darzananuM puNya maLI jAya che. (4) zatruMjayanI yAtrAe jatAM vacce caturvidha saMghanI je puNyazALI vastra, pAtra ane bhojanathI bhakti kare che tene koTigaNuM puNya maLe che. Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 633 (5) aSTApada, sametazikharajI, pAvApurI, giranAra, caMpApurI vagere tIrthonA darzana- vaMdananA lAbha karatAM zatagaNo lAbha siddhagiri- darzanathI thAya che. pUjana karavAthI hajAragaNuM pratimA bharAvavAthI tathA tIrthanA rakSaNathI anaMtagaNuM phaLa prApta thAya che. pratimA bharAvavAthI te cakravartIpada, devagati ane kramazaH muktipadane pAme (6) je puNyazALI cauvihAra chaThTha karIne tIrtharAjanI sAta yAtrAo kare che te trIjA bhave mokSanI prApti kare che. (7) A tIrthanA smaraNa, bhajana, stavana ne dhyAnathI siMha, vAgha, sarpa vagere hiMsaka bhayo nAza pAme che, bhUtapretanA vaLagADa dUra thAya che ane Adhi-vyAdhi-upAdhi TaLe che. (8) tIrthanI sparzanAthI samyagu darzananuM nirmalIkaraNa thAya che. (9) 99 yAtrA karanAra bhAgyazALI saMsArathI mukta banI jAya che. (10) brahmacaryapAlana, ekAsaNavrata, dharatI para zayana, sacitatyAga ane Avazyaka pratikramaNAdi kriyA-A cha vizeSatAo sAthe je bhAgyazALI page cAlatAM cAlatAM tIrthAdhirAjanI yAtrA kare che tenA puNyano to koI pAra raheto ja nathI. "dhanyavANI... dhanyagirirAja....dhanyAtidhanya jaya zatruMjaya" pUjya pravara... AcArya mahArAjanI vANInA pAvana zravaNa karatA sahu zrotA ekasAthe bolI UThayA, seMkaDo-hajAronA-manamaMdiramAM pAlItANAnI pratikRti sthApita thaI gaI. " girivara darzana viratA pAve "nuM gIta cheDAI gayuM. garavA girirAjanI gauravabharI gAthA-kathA suNIne mANekazAhano manamayUra to soLe kaLAe nAcI UThyo hato. bhara sabhAnI vacce temaNe AcArya bhagavaMtane prArthanA karIH " bhagavaMta! mane pratijJA Apo. kArtika pUrNimA pachI cauvihAra upavAsa, saMpUrNa mauna vrata, navakAra mahAmaMtra ne zatruMjayanuM dhyAna, saMpUrNa Avazyaka kriyA ane padayAtrA sAthe zrI siddhAcalajInAM pAvana darzana karIne dhanya banIza. tyAM sudhI AhAra-pANI tyAga" mANekazAhanI pratijJAnA A svara suNIne AkhI sabhA stabdha banI gaI. ATalI kaThora pratijJA...! ATaluM duSkara kArya...! ATalI mahAna sAdhanA ...! dhanya dhanya dhanya....! hajAro zrotAo mANekazAhanI pratijJAnI mukta mane prazaMsA karavA lAgyA. dIrghadRSTA gudeve mANekazAhane sAvadhAna karyA..."bhAgyazALI....!AvI mahAna pratijJA svIkAra karatAM pUrva badho vicAra karI lo. pAlItANA ahIMthI ati dUra che. AgrA.. mAravADa... gujarAta ane pachI saurASTranuM pAlItANA. anna-jaLa vinA tame zI rIte pahoMcI zako girivaranI godamAM rastAmAM vidano paNa keTalAM? mANekazAha...! tamArI bhAvanA UMcI che paNa vicAraNA mAMgI le tevI che." " gurudeva! Apa jevA samartha sUridevanA hRdayanA AzIrvAda mArI sAthe hoya pachI mAre zenI ciMtA....! bhojana ane pANI to janmojanma A jIvAtmAe grahaNa karyo che. girirAjanI CO, Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 634 tapAgacchAdhiSThAyaka yAtrAe AgaLa vadhatAM ane tIrthAdhirAjanuM dhyAna dharatAM A prANa paNa cAlyA jAya to mane koI vyathA nathI. girirAja.. siddhAcala AdIzvara dAdA.... oha! mArI bhavobhavanI bhramaNA bhAMgI jaze. gurudeva....! pratijJA Apo...!" saMkalpa daDha saMkalpa... sAttvika vyakitanA saMkalpamAM zakti prasare che, tyAM siddhinuM smita jhaLake ja che. pelA kavinI kavitAnA A zabdo kevI rIte UcI preraNA pUrI pADe che. huM icchuM to paththarane paNa ogALI zakuM chuM. huM icchuM to havAne rokI zaku ane huM icchuM to murdAne upADI upADIne akSara zikhAvI zakuM chuM. mANekazAhanA daDha saMkalpane nIrakhIne-pArakhIne pUjya AcAryapravarazrIe sakala saMgha vacce tIrthAdhirAjanI padayAtrAnI pratijJA ApI. pratijJA svIkAra karatAM ja mANekazAhano cahero koIka anokhA, adbhuta teja-ojathI dIpI UThyo. Ajano A maMgalakArI zubha dina hato Aso suda pAMcama......! kArtika pUrNimAnA zubhadine AcArya bhagavaMta pAse maMgalAcaraNanuM zravaNa karIne mANekazAhe girirAja bhaNI maMgaLamaya prasthAna karyuM. saMghe snehabharI vidAya ApI. sAhasavIra A sAdhaka apUrva ullAsa sAthe AgaLa vadhavA lAgyo. kahevAnuM mana thaI jAya che: kammara pANImAM UbhA rahIne retInA TopalA kADhanAro motI na pAme, e mATe to marajIvA banIne sAgara-taLiye DUbakI ja mAravI paDe. mANekazAha paNa marajIvA banyA hatA Aje...! | tIrthasthAnonA prabhAva mAnavamana mATe jabarajasta auSadha puruM pADe che. AvAM tIrtho sarcalAITa banIne ApaNA jIvanamArga para ajavALuM pAthare che ane vaLI dIvAdAMDI banIne dUra rahyA pratyeka kSaNe jIvananaukAne vAsanAnA khaDaka sAthe athaDAtI roke che. itihAsanA koI paNa pAne na jaDe evI yAtrAnA paMthe mANekazAhanAM kadama Age baDhatAM jAya che. lAkho tIrthayAtrIonA saMghanI vAto to sAMbhaLI che. ekAsaNA sAthe charI pALatA yAtrAnI vAto paNa sAMbhaLI che ne vAMcI che; paNa annajaLa vinA padayAtrAyukta A tIrthayAtrAno bhISma prasaMga duniyAmAM zodhavA jAo to ye maLe tema nathI. tIrthonI tavArIkhamAM prAyaH mANekazAha sadAya AzvaryanA rUpe ja dekhAze....... gujarAtamAM praveza thaI gayo che. pAlanapurathI najIka magaravADAnI pAsenA jaMgalamAMthI mANekazAha jhaDapabhera AgaLa vadhI rahyA che. manamAM girirAjanuM dhyAna che. duniyAno koI khyAla temane nathI. keTalAka divaso vItI gayA. bhojana lIdhuM nathI. pANI svIkAryuM nathI, chatAM ajaba mastI sAthe temanAM kadama dharatI para paDI rahyA che. vana.... dhanaghora vana... cora ane DAkuono jyAM sadA trAsa... A vanamAMthI pasAra thatAM mANekazAhane DAkuoe joI lIdhA. eka ja vyakti AvA gahana jaMgalamAMthI jhaDapabhera cAlyo jAya, jarUra enI pAse mAlamilakata chupAyelI haze - ema mAnI DAkunA saradAre trADa pADI: "vANiyA! ubho rahe... eka Daga paNa AgaLa na vadhIza." Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 635 muktinilayagirinA dhyAnamAM ekalIna banelA mANekazAha DAkunA paDakArane sAMbhaLI na zakyA. e ja gati sAthe teo cAlyuM javA lAgyA. taskarone thayuM ke jarUra mAlAmAla che. cAra taskaro nAgI talavAra sAthe mANekazAha tarapha dhasyA. taDa...taDataDa.... talavAro mANekazAha para jhIMkAI. 'jaya zatruMjaya' nA nirdoSa sAthe mANekazAhanI kAyA tyAM ne tyAM DhaLI paDI, prANa paMkherU UDI gayuM. zarIranA ekI sAthe traNa bhAga-mastaka, paga ne dhaDa.! ' 'aisI dazA ho bhagavana, jaba prANa tanase nIkale... girirAja kI ho chAyA..manameM na ho mAyA... tapa se ho zuddha kAyA... jaba prANa tana se nikale..." AvI ja zuddha bhAvanAthI javAMmarda nararatna-dharmaratna mANekazAhanA prANa chuTayA hatA ane zatruMjayanA pAvana dhyAnathI, smaraNothI, raTaNathI dharatInuM A suvAsita gulAba vyaMtaranikAyanA yakSajAtinA indra banavAnuM saubhAgya meLavI le che. nAma... mANibhadra..... 7. magaravADAnA mANibhadra ISya...! bhaDabhaDanI acarajabharI agana vALA...! duHkhI to potAnA duHkhe duHkhI hoya che; paraMtu sukhI sadA bIjAnA sukhe duHkhI hoya che. anyanA sukhanI IrSA mAnavane sadaiva jalAvatI hoya che. jaMgalamAMthI jatA pelA vyApArIne eka vyaktie prazna karyo hato. praznano je javAba maLyo te kharekhara coMkAvanAra hato. " tamo zAno vyApAra karo cho ?" "IrSAno....!" tamArA grAhaka koNa koNa banyA?" " strI varga, vyApArI ane dharmanA ThekedAra....!" keTalo saNasaNato javAba hato A vyApArIno. kalpanA aMdhArita A rUpaka paNa ApaNane keTaluM badhuM samajAvI jAya che ! strIo ane vyApArIomAM to ISyavRti hoya e jagajAhera che; paraMtu e eTalI khataranAka nathI jeTalI dharmanA ThekedAramAM rahelI IrSyA che. dharmanA svAMgamAM potAnI icchApUrti mATe je karavAnuM hoya te karI chUTe che. potAnI sAme AvanAra anya ThekedArane te kyAreya sahI zakato nathI. mANekazAhanA jIvanamAM paramAtmabhaktinA virodhanAM vAvajhoDAM phUMkanAra kaDavAmatI sAdhuone jyAre samAcAra maLyA ke mANekazAha punaH prabhunA zreSThatama bhakta banyA che, tyAre temanA aMtaramAM IrSyAnuM jIvaleNa viSa utpana thayuM. mANasanA vicAro jyAre nikRSTa bane che tyAre AcAromAM hInatA AvyA vinA rahetI nathI. sAdhuoe nirNaya karyo. amArA bhakatanA manaparivartana karanAra munione kALajhALanI jALamAM sapaDAvavA paDaze. sattA, zakti ane saMpatti sAthe jo vivekanI vizALatA na hoya to traNeya tAkAta mAnavane Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 636 tapAgacchAdhiSThAyaka UMDI gartAmAM pheMkI de che. tethI ja to eka vicArake bhagavAnane vInavatAM kahyuM, " prabhu..... mAre saMpatti na joIe. sanmati joIe. saMpati vinA sanmati cAlI zake. sanmati vinA saMpatti haragija na cAle." - sUryanArAyaNanI sAme dhULa pheMkanAranAM ja tanabadana gaMdA thatAM hoya che, paraMtu durjana A satyane svIkAravA kayAreya taiyAra nathI. sAdhuoe sAdhanA AraMbhI; paNa siddhi-mokSanI prApti mATe nahi. tapasyA prAraMbhI paNa karmanAza mATe nahi. jApa zarU karyo paNa bhagavAnanI bhakti mATe nahi. dhyAna cAlu karyuM paNa manazuddhi mATe nahi. AzayanI vikRti sAthe sAdhanA paNa vikRta banI gaI. bhairavadevanI prasannatA mATe tAMtrika-mAMtrika-yAMtrika prayogo cAlu thayA ane aMte bhairavadeva hAjarA hajUra thayA. " zAne yAda karyo mane munio....! je hoya te kahI do" " AcArya hemavimalasUrinA sAdhuone naSTa karI do, khatama karI do." kaDavAmatI sAdhuonA A Adezane sAMbhaLIne be kSaNa to bhairavadeva paNa Azcaryacakita thaI gayA. ATalI nimna kakSAmAM UtarI paDyA A sAdhuo...! potAnI mAnyatAothI viparIta mAnyatAovALA tarapha ATalo badho khataranAka dveSa..! ane AvA rAga-dveSa vacce sAdhutA..! paNa mAMtrika zaktithI baMdhAyela bhairavadeve tathAstu' kahI vidAya lIdhI. sAdhuoe hAza sAthe zAMtino zvAsa grahaNa karyo. - jJAna, dhyAna ane tapa-tyAganA oja-tejathI dIpatA sUrisamrATa pUjya AcArya bhagavaMtazrI hemavimalasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU.A. bha. zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAje potAnA vizALa ziSya parivAra sAthe cAturmAsanI pUrNAhuti thatAM AgrAnI AsapAsanAM kSetrone lAbha ApIne marudhara tarapha vihAranAM vaheNa mAMDavA nirNaya karyo paNa te sAthe ja - eka navajuvAna munivara... mAtra aDhAra varSanI uMmara, dehanI DALIomAM to haju yauvanano navapraveza che, hRdayanA AMgaNe haju to vairAgyaraMganI raMgoLIo navI ja zaNagArAyelI che. dilanA dvAre haju to saMyamanA svastika tAjA ja maMDAyA che-ane AvA hajAromAM eka munivara acAnaka eka cIsa sAthe DhaLI paDe che. munino karuNa avAja sAMbhaLatAM ja badhA munio doDI AvyA. AcArya bhagavaMta tarata ja muni pAse pahoMcI gayA. zrIsaMghanA kAne samAcAra maLatAM ja hajAro zrAvaka-zrAvikAo paNa upAzrayamAM AvI gayAM. AgrA zaheranA rAmabANa ilAja karanAra siddhahasta vaidyoe AvIne muninI nADI parIkSA karI, paNa badhA stabdha... roga pakaDamAM ja Avato na hato. auSadhopacArano prayoga karyo, kiMmatI davAo ApavAmAM AvI; paNa koI asara nahi. muninI svacchatA mATe caturvidha saMghamAM jApa paNa prAraMbhAyo. chatAMye azAnti vadhatI gaI ane eka divasa....e munivare sadAne mATe AMkho baMdha karI dIdhI. sAthI munivaranI acAnaka vasamI vidAya. tyAga ne vairAgyanA raMgamAM raMgAyelA Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 637 munivaronI AMkho paNa AMsubhInI thaI gaI. khuda AcAryadeva paNa zUnyamanaska banI gayA. acAnaka A zuM banI gayuM...! kema thaI gayuM? nakhamAM paNa roga nahIM. koIne kAMI samajAtuM nathI. koIne A praznano javAba jaDato na hato. zokanA mahAsAmrAjya sAthe A karuNAMtikAnI vAto sAthe haju to be divasa paNa vItyA nathI tyAM ja samudAyanA eka vidvAna yuvAna munirAja paNa A ja rIte DhaLI paDyA. zramaNa saMghamAM hAhAkAra macI gayo. sAMja thatAM to A munirAja paNa sahunI vaccethI vidAya laI cUkayA hatA. kAraNane zodhavAno prayAsa thAya eTalAmAM to 3.4.......................7.......8.9....10 munirAjo A rIte maraNane zaraNa banI gayA hatA. AkhA saMghamAM bhayanuM eka atikaruNa vAtAvaraNa chavAI gayuM hatuM. sAttvika ziromaNi pUjya AcAryabhagavaMtane A hakIkata samajatAM vAra na lAgI. jarUra AmAM koIka daivI zaktino prakopa thayo lAge che, anyathA A rIte 10-10 munivaro ApaNI vaccethI na jAya. bhaviSyanI surakSAnI daSTie kaMIka yogya upAya zodhavo paDaze, anyathA sakala saMgha viparIta AkramaNamAM aTavAI jaze. pUjyazrIe manomana nirNaya karIne badhA munivarone bolAvyA." sAdhanApriya munio.....tamArA badhAnA aMtaranI akathya vedanA huM samajI zakuM chuM. eka pachI eka.. lagAtAra thayela daza-daza munionA bhoge ApaNA sahune hacamacAvI dIdhA che. mArA aMtarano avAja che ke A pariSaha svAbhAvika nathI, jarUra devIkRta hovo joIe. A sthUla zaktine paDakAravA ApaNe sUkSma zaktine jagAvavI paDaze. eTale AjathI ja huM sAdhanAmAM sthira thaI javA mAguM chuM. zAsana devane pratyakSa karavAnA che. game te bhoge... game te prayAse... jyAM sudhI zAsanazaktio jAge nahIM tyAM sudhI mAre nirjaLA upavAsa che. ArAma harAma che. nidrAnuM nAmanizAna levAnuM nathI. ane sAdhuo ! tame paNa A samaya daramyAna tapa-japa -sAdhanAnA dhyAnamAM tana-mana parovI dejo. jarUra prakAzanuM kiraNa patharAze ane aMdhakAranAM vAdaLAM dUra thaze." jinazAsana jyotirdhara dharmadhuraMdhara-sUripuraMdaranI bhISma pratijJAnA A gaMbhIra zabdo suNIne badhA munivaronAM nayana visphArita banI gayAM. zAstroe AcAryanA upara saMgharakSAnI je javAbadArI mUkI che ; ziSyonA yogakSemanuM je kartavya adA karavAnuM rAkhyuM che, tenA pUjyapAda gurudevazrI pUrNapaNe vaLagI rahyA che. sahu pUjyapAdazrInA divya mukhAraviMdane nIrakhI rahyA. sUryazA tejasvI, caMdrazAzItaLa, sAgarazA gaMbhIra-sUrisamrATa upAzrayanA eka alAyadA khaMDane sAdhanAkhaMDa banAvI dIdho. Avazyaka kriyAo sAthe japa ne dhyAnanuM maMDANa thaI gayuM. caturvigha saMgha paNa pUjyazrInI sAdhanAnI saphaLatA mATe dinarAta dhArmika kriyAomAM parovAI gayo. AkhA saMghamAM tapatyAga sAthe brahmacaryanuM akhaMDa pAlana, paramAtmAnI viziSTa pUjAbhakita, hajAronI saMkhyAmAM upavAsa, dukAno sadaMtara baMdha...! eka upavAsa....be....traNa... pAMca... sAta ane daza-daza upavAsa sudhI AcArya bhagavaMta - Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638 pahoMcI gayA che. Akho saMgha ciMtita che. ziSyomAM vedanA vadhI rahI che. AcAryazrInI A vRddha kAyA zI rIte ATalI kaThora sAdhanAne sahI zakaze ? jyAre pUjyazrInA mukha maMDaLa para to eka alaukika AbhA ne prabhA patharAtI cAlI che. agiyAramA divasanI rAtre sAdhanA siddhinuM svarUpa dharI le che, zAsanadevI sAkSAt padhAre che. " jinazAsana nabhomaNi ... ! pharamAvo. zAne yAda karI che mane ?" tapAgacchAdhiSThAyaka '' " zAsanadevI ! prabhuzAsananAM tame sadAya jAgRta adhiSThAyikA cho; paraMtu chellA keTalAka divasothI samudAyanA tyAgI tapasvI aneka munivaro koI melI zaktine vaza banIne maraNazaraNa banI gayA che. Aje paNa sthiti evI ja che, chatAM tamAruM dhyAna A tarapha jatuM nathI. caturvidha saMgha bhayAkrAnta che... kaho tame, A upadrava koNa kare che ? zAthI zAMta thaze... ?" '' ' bhagavan ! zAMta thAo, mArA aparAdhane mApha karI do. A upadravanI pAchaLa daivI zakti ne prerita karanAra mAnavIya zaktinI maMtrasAdhanA che. Apa ciMtA na karo. Apa AvatI kAle savAre ahIMthI vihAra karo.... gujarAta najIkamAM ja che. gujarAtanA pAlanapuranI nikaTa padhAratAM Apane eka adbhuta zaktidhArI maLaze. ApanA prabhAvaka puNye ane e zaktidhArInA sAhase A upadrava zAMta thaI jaze." " bhaviSyanA bhAva bhAkhIne adhiSThAyikA zAsanadevI adazya banI ane te sAthe pUjyazrIe paNa potAnI sAdhanAnI itizrI karI. rAtri pUrNa thavA AvI hatI. dhyAna dharIne pUjyapAdazrI nIce padhAryA. sahu ziSyo judI judI sAdhanAmAM-jApamAM-dhyAnamAM sthira banyA hatA. potAnA A udAtta ziSyonI dharmaniSThA joIne sUrivaranA haiyAmAM apAra prasannatA chavAI. agiyAra divasanA upavAsa chatAM e ja svAsthyabhAve ane vAtsalyabhAve pUjyazrIe kahyuM : " zramaNo... zAsanadevInA mAdhyamathI upadravanuM kAraNa samajAI gayuM che, paraMtu tenuM nirAkaraNa gujarAta praveza pachI ja thaze. tethI AvatI kAle ja ApaNe ahIMthI gujarAta tarapha vihAra laMbAvavAno che. ' guruvacanahati' nA nirdoSa sAthe sahu ziSyo prasanna citte UbhA thaI gayA. mahAna guruvaranAM caraNomAM natamastake vaMdana karyuM ane sahu pratikramaNAdi kriyA karIne vihAra mATe taiyAra thaI gayA. zrIsaMghanA AgevAnone bolAvIne pUjyazrIe mArmika zabdomAM badhI vAta karI dIdhI ane jyAM sudhI upadravanuM saMpUrNa nivAraNa thayAnA samAcAra na maLe tyAM sudhI badhAe tapa- japAdi ArAdhanA cAlu ja rAkhavAnI che evI sUcanA paNa karI. vihArayAtrA prAraMbhAI gaI. AcAryazrInA netRtva nIce munibhagavaMto utsAhabhera AgaLa vadhavA mAMDyA. jaladIthI gujarAtamAM praveza karavAno che, ugna vihAra thavA lAgyA. zrIsaMghanA jozIlA 50 navayuvAno paNa A yAtrAmAM joDAI gayA hatA. pAlanapurathI AgaLa vadhyA. magaravADAnA e ja vanakSetramAM pUjyazrI Adi zramaNabhagavaMto padhArI gayA. rAyaNavRkSa nIce pUjyazrIe aThThamatapanI ArAdhanA prAraMbha karI ane tyAM ja dhyAnastha banI gayA. jaya zatruMjayanA dhyAnathI mANekacaMdamAMthI mANibhadravIra banelAM vyaMtarendra potAnA Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 639 siMhAsana para birAjamAna che. adbhuta temano vaibhava che, kamanIya temanI kAnti che, vizALa temano parivAra che. cAlo, ApaNe mANibhadra indrano eka bAhya paricaya joIe. parama prabhAvazALI zrI mANibhadra vIra... emano varNa zyAma che, paNa sahune lAge che sohAmaNo. mastaka para tejasvI lAla varNano mukuTa tejalisoTA pAtharI rahyo che. mukha upara maMdirano AkAra banelo che ane daSTi A maMdiranI sRSTine nihALI rahI che. maMdira zrI siddhAcalajInuM pratika che. dinarAta tenuM ja dhyAna che. trizULa, DamarU, mugara, aMkuza ane nAganAM citra sAthe cha bhujAo dIpI rahI che. sveta raMganA airAvata hAthI para birAjela kALA raMganA mANibhadranI pratibhA koI ora lAge che. bAvana vIra ane cosaTha jogaNI temanI sevAmAM tadAkAra banI che. viza vIza hajAra sAmAnika devatAonI madhyamAM mANibhadra Indrano pratApa jhaLAMhaLAM thaI UThe che. devAMganAonAM nRtya ne devatAonA saMgIte vAtAvaraNa saMgIna banI rahyuM che. AvA adbhuta, anokhA ne alaukika mahAsAmrAjya vacce birAjelA zrI mANibhadravIranuM ratnamaDhayuM svarNasiMhAsana acAnaka calita banI jAya che. aNaciMtavyA A banAve AkhI sabhAmAM sannATo chavAI jAya che. senApati devatAo tAtI talavAro sAthe dhasI Ave che. aMgarakSaka devo zrI mANibhadrane cotaraphathI DhAlarUpe gherI vaLe che. apAra Azcarya vacce zrI mANibhadravIra potAnA viziSTa jJAnano upayoga mUke che, ane je A jJAnamAM lAdhelA vijJAne teo tarata ja siMhAsanano tyAga karIne UbhA thaI jAya che. koIne kiMI samajAtuM nathI. svAmInA mo para AvatA-jatA badalAtA vibhinna bhAvone joIne sahu manamAM zaMkA-kuzaMkAo phelAtI jAya che. " mArA vahAlA sAthIo ! jemanI pAvanI preraNA ne uttama upadeze mArA jIvanamAMthI aMdhakAra ulecAyo ane prakAza patharAyo, durgatinA pathathI dUra karIne sadgatinA rAhe jemaNe mane caDhAvyo, e pUjaya AcAryapravara gata janmanA mArA anaMtopakArI zrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAja ane zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja Adi mArA mULa sthAne padhAryA che. dhyAnastha banyA che. koI agamaciMtAnAM eMdhANa dekhAI rahyAM che emanA caherA upara. mAre javuM che... zIdhra javuM che. e tArakanAM caraNomAM " mAnava kalpanA na karI zake evI, akalpanIya zaktione svAmI devAtmAo hoya che. manamAM ciMtana thayuM magaravADAnA jaMgalamAM javA mATe ane te sAthe ja mANibhadravIra guruvaranA caraNe pahoMcI jAya che. dhyAnastha gurudevane vaMdana karIne aparaMpAra bhaktibharyA hRdaye zrI mANibhadra indra abhyarthanA karI : " upakArI guru bhagavaMta ! AMkha ughADo.... ApanI abhiyabharI najare sevakone nihALo." madhura zabdonA zravaNe AcAryadeve potAnI AMkho kholI. oha..! sAme eka adbhuta tejapUMjabharyo vyakti Ubho che. jIvanamAM AvuM dazya ne AvI vyakti prathama vAra ja jovAmAM Avyo hato. sUripravare 'dharmalAbha' nA divyAzIrvAdathI tene prasanna karyA." bhagavaMta! A sevakane Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640 tapAgacchAdhiSThAyaka pichANo cho? oLakha paDe che?" " tamArA rUpa-svarUpathI dekhAya che, tame jarUra eka devAtmA cho" * " prabho! Avo paricaya nahIM, gata janmano paricaya samajAya che?" sUripuraMdara A divya prabhAvavaMtI vyaktine sAMgopAMga nirakhatA ja rahyA. vicAratA rahyA. tyAM ja zrI mANibhadra indra kahyuM "gurudeva! Apano adako sevaka huM mANekazAha ApanI preraNAnAM amRtapAna karIne, nirjaLA upavAsa sAthe zrI siddhAcalajIne bheTavA huM jaI rahyo hato. je sthaLe Apa birAjamAna cho tyAM ja coroe mane maraNazaraNa banAvyo. paraMtu ApanI mahatI kRpA ane tIrthAdhirAjanA sa dhyAnathI huM vyaMtaranikAyamAM zrI mANibhadra nAmano indra banyo chuM. A badho prabhAva Apano ja che. pharamAvo, mArA yogya je koIpaNa Adeza hoya..." mANekazAha thayA mANibhadra. lagabhaga samAna nAma ane sarakhI rAzi. zrI siddhAcalajIno jIvato jAgato prabhAva ke jenI yAtrA to dUra, jenA mAtra dhyAnathI paNa na deva banI jAya che. "indrarAja....mane prasannatA che ke tame devendra banyA cho. AvA ucca pade pratiSThita thayA pachI samyagudarzananI nirmAtA ane paramAtmAnI bhaktimAM tanamanane evA joDI do ke AgAmI bhave tamArI mukti thAya." " prabho! ApanA AzIrvAdathI mArI mukti jaladI thAya evuM huM paNa icchuM chuM." " mANibhadra indra ! have mULa vAta para jaIe. AgrAthI girirAja bhaNI prasthAna thayA pachI amArA sAdhu-samudAya para daivI AphatanA ochAyA UtarI paDyA che. eka pachI eka ema daza sAdhuo cittabhramita banIne cira nidrAmAM poDhI gayA che. juo, sAme agiyAramAM zramaNanI paNa vikaTa paristhiti. haju to AnI bAlyAvasthA che. keTakeTalA ullAsabharyA dile eNe saMyamanA sAmrAjyamAM praveza karyo che! paNa Aje A sthiti jotAM amAruM aMtara paNa dravI UThe che, kakaLI jAya che. indrarAja ! tame tamArA jJAnathI ApattinuM mULa kAraNa zodhIne tenuM nirAkaraNa karo , " bhagavaMta ! Apa nizcata raho. Aje ja vighno dUra thaI jaze. avadhijJAnanA ajavALe zrI mANibhadra vIre joyuM : A upadrava karanAra anya koI nathI, mArI senAnA ja mArA sevaka kALA-gorA bhairavadeva che. mANibhadra bhairavone bolAvIne kahyuM : " bhAgyazALIo ! devatAnA lebAzamAM dAnavane paNa na chAje tevAM adhama kRtyo tame zIdane karI rahyA cho? tapa, tyAga saMyamathI opatA A mahAmunionI to aMtarathI bhakti karavI joIe, tyAM tame emane upadrava karIne maraNazaraNa karI rahyA cho ! have A pravRtti choDI do." " svAmI ! ame ApanA sevaka chIe. ApanI AjJA mAnya karavI amArI pharaja che; paraMtu kaDavAmatI AcArye amane maMtrazaktithI vacanabaddha karyA che tethI A anucita paNa kArya amArAthI choDI zakAya tema nathI. te mATe kadAca amAre ApanA kopanuM paNa bhAjana thavuM paDe. AgaLa vadhatAM ApanI Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 641 kaLa jayAM kAma na lAge tyAM baLaprayoga jarUrI hoya che. zrI mANibhadraindra paNa joyuM ke vacanathI baMdhAyela A bhairava devone parAsta karyA vinA muni mahArAjo para upadrava dUra thaI zake tema nathI. ane te sAthe ja zrI mANibhadra bhairavone yuddha mATe lalakAryA. vividha zastra astra ne bAhubaLa rANe meravo potAnA ja svAmI sAme AvI ubhA. baLavAnI sAme nirbaLanI laDAI kyAM sudhI TakI zake? alpa samayanI laDAImAM ja mANibhadranI sAme parAsta mairavadevoe potAno parAjaya kabUla karavo paDyo. " rAmI ! ApanI sAme parAjaya pAmatAM ame ApanA zaraNAgata thayA chIe. AjathI ja munie ! e upadrava dUra thaI jaze. sAthe ja amArI paNa eka vinaMtI che ke jyAM jyAM ApanI ' ' na thAya, te ApanA sevakorUpe amArI paNa sthApanA thAya " sasmita vadane zrI mANe che. re bhairava nI prArthanA maMjUra karI ane te sAthe ja anivAramAM bAlamunivaranI kAyA nirogI banI gaI. te o pUrNa svastha thayA. upadravanI zAnti thI mANibhadra indra pUjyapravara 4 smaraNIya AcArya bhagavaMtanAM caraNomAM vinamra vaMda ! ne : ' gurudeva! jyAM birAjamAna che te ja sthaLe mAro pUrva mAnavadeha DhaLI paDyo hato bhave huM ApanI kRpAthI ina banyo chuM. Apa A sthaLe maMtrAkSarothI piMDInI sthApana - 5 : sthAnano mahimA vadhI jaze ta e chinI pAvana paraMparAnA je sAdhu bhagavaMto sUri , 1 pachI mArA sthAne AvIne ja karaze te samaye mAruM siMhAsana calAyamAna che, . nUtana sUridevanI sevAbha ' pasthita 2 iza. temano dharmalAbha meLavIne huM e samajIza. che : he pUjIe zrI mAre maMdra vIranI hArdika karma svIkAra karIne teja che ! ja ro thI 1 :NibhadrajI. paganI piMDInI sthApana, resamrATe piMDInI sthApanA karI che, indrane ji- ra ! adhiSThAyakanI sa , . / charakSakanI padavI paNa bhAva to kada jI. A pada pAmIne indra parama harSa vya, , thI mANibhadrajInA paganI piDA ratha nA 1 sthAna Aje paNa zrI magaravADiyA 1 pe prakhyAta che. ji- parama prabhAvaka pUjaya AcArya bhagavaM che. gata somasUrIzvarajI mahArAjA upavA. te ugra tapaTa karIne zrI maNibhadra che nakSa karyA hatA ane temanAM karaka, , , ' AMDamAM saM.133mAM mahA suda pAMcama ane devase zrI maNibhadra vIranA . ! ! ; mAM AvI. jemAM temanA mastI " savA lAgI. A mukhya kaNa sthA. . . . . . . aneka sthaLomAM gAmegAmamAM zrI may JranI mUrtinI sthApanA thavA pA dina dina temanI sevAbhaktino vyA; che ' dana...dhaya '' guru rakSaNahAra.. . 'nArI tuM vIra sAco....! Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 642 tapAgacchAdhiSThAyaka 'zAsanarakSaka mANibhadravIranA jIvananI yazogAthA -muni kalyANabodhi vijayajI ma. vajana UMcakavA mATe zArIrika sTeminA joIe che jyAre aNagamatA be zabdo ke aNagamatuM vartana joyA pachI ene gaLI javA mATe mAnasika sahiSNutA ane dhIraja joIe che. zeTha mANekacaMda DAyanemika banyA to gurudeva AnaMdavimalasUrijI mahArAja sTeTika banyA. sahana karo.. zuddha bano. AvAM nAnakaDAM vAkayone jIvanamaMtra banAvI devAmAM Ave to na dhArelAM pariNAmo AvI zake che. vicAromAM paNa AvI gayelI nAstikatAne haTAvavA nAnakaDuM nimitta paNa punaH zraddhAsabhara banAvI de che. mAtAnI zraddhA, gurudevano anugraha, zatruMjaya pratyeno bhAva ane daDha AtmavizvAsanI A mANibhadravIranI kathA munizrI kalyANabodhivijayajI mahArAjazrIe khUba ja suMdara zailImAM rajU karI che. vacce vacce mArmika vAkyomAM ApelA upadezano bodha paNa jIvanamAM kAMIka navI zodha karAvI de che. A lekhanA lekhaka pU. munizrI sArA abhyAsu che. jaina graMthabhaMDArone samRddha karavAmAM temanA gurudeva pU. A. zrI hemacandrasUrijI ma. sA. sAthe rahIne ghaNI jahemata lIdhI che. lekhana-pravacananI sAthe saMzodhanakSetre paNa pUjya munizrIe lAMbI daSTi doDAvI - saMpAdaka mAlavadezamAM avaMtI nagarI je je ujjaina tarIke prasiddha che temAM 500 varSa pUrve paMdaramI sadImAM eka dhArmika kuTuMba vasatuM hatuM. zrAvakanuM nAma dharmapriya hatuM. zrAvikA paNa sAnvartha 'jinaprayA' nAmanA dhAraka hatAM. temane eka putraratnanI prApti thaI. mANekazA tenuM nAma rakhAyuM. A mANekazA e ja bhAvinA mANibhadravIra... badhI ja anukULatAo maLI jatI hota to saMsArane duHkhamaya kahevo vyartha thaI jAta. karmane vakrI paNa na kahI zakAta. karoDo-abajonI saMpatti che. seMkaDo dAsadAsIo che. pANI mAMge tyAM dUdha hAjara thAya Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 643 che. duHkha ke vyathA svapramAM paNa dekhA detI nathI. parivAra paNa anukULa che. dogaMdakadeva jevA bhogasukhanI sAmagrIno bhogavaTo mANatA A parivAra upara ekAeka kALabhairava trATakyo. eka gojhArI kSaNe pitA dharmapriyano Akasmika dehAMta thayo. mANekazA bALa che chatAM tenI caturAIno pAra nathI.buddhipratibhA gajabanI hatI. ojasvI nUra bhalabhalAne AkarSe evuM hatuM. patinA Akasmika avasAnathI vyathita patnI jinapriyAne kAramo AghAta lAgyo chatAM kudarata, karma ane bhavitavyatAnA tattvajJAnane samajelI zrAvikAe mana manAvI lIdhuM. zokamaya avasarane zlokamaya banAvI putra pratye mAtApitA ubhayanI pharaja bajAvavAmAM evI lAgI paDI ke putrane chAparuM UDI gayAno khyAla ja nA Ave. kALanA pravAhanI sAthe mANekazA moTo thato gayo. pitAnI gerahAjarInuM bhAna thatAM gharano kArabhAra mAthe laI lIdho. pratibhA, puNya ane parAkramanA triveNI saMgama mANekazAe TUMka samayamAM sarvakSetre aNadhArI siddhio hAMsala karI. dhaMdhAno vikAsa, samRddhino vikAsa, sAMsArika vyavahArono vikAsa! puNya jANe soLe kaLAe khIlI UThyuM. samRddhinI relamachela vacce paNa mANekazAe mAtA-pitAe pragaTAvelA dharma-saMskAranA dIvaDAne jhAMkho paDavA dIdho na hato. uparathI uttarottara dharmakAryo dvArA saMskAradIpakane vadhu prajvalita karyo hato. dhana vadhatAM dharma vadhe e eka Azcarya ja gaNAya. jamAnAvAdanA cakkaramAM ke samRddhinA kephamAM vhAlasoyo dIkaro sarvatomukhI pAyamAlI notarI nA bese e mATe mAtA jinapriyA sajAga hatI. dhaMdhAno vikAsa ujjainathI pAlI sudhI vistaryo hato. zarIra upara yuvAnInA tejalisoTA UbharAtA hatA. samaya pArakhu mAtAe dhArAnagarInA hImAzeThanI putrI AnaMdarati sAthe tenuM lagna karAvI ApyuM. mokSane najara samakSa rAkhI dharma, artha ane kAma - traNe puruSArtho ekabIjAne bAdhaka nA bane e rIte spardhAthI pragati karI rahyA hatA. mahAsaMyamI AnaMdavimalasUri A kuTuMbanA upakArI guru hatA, mANekazAne AnaMdarati upara jevo nirmaLa prema hato tevI ja nirmaLa zraddhA A family guru upara hatI. temanI ja preraNA pAmIne dharmanI ja pradhAnatA rahe ane saMsAramAM rahIne paNa Atmazuddhi ane punyavRddhi thatI rahe e hetuthI gharamAM eka bhavya gRhamaMdiranuM nirmANa karAvyuM hatuM. paramAtmA nikaTa AvatAM mANekazAno AtmA vizeSa dharmonmukha banyo. eka bAju gurudevonA pravacana-amRtanuM pAna karI zAstrajJAnane AtmasAt karyuM to bIjI bAju kAlocita pauSadha-pratikramaNa-paramAtmabhakti - pAMca aNuvratonA pAlana vi. dharmAnuSThAnonAM AcaraNa karI kriyAruci paNa AtmasAt karI. Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 644 tapAgacchAdhiSThAyaka saMsAranA kSetre artha-kAmanI parAkASThA hatI. saMsAranI duHkhada asAratAnuM bhAna jAgRta hovAthI hRdayamAM devaguru vajavatuM aMkita thaI gayA hatA. jIvanamAM kendrasthAne dharma ja pradhAna hato. sAMsArika siddhio sAthe jIvananaiyA adhyAtmanA lakSya bhaNI AgaLa vadhI rahI hatI. na hatI koI pratikULatA ke na hatI koI UthalapAthalo, na hatI koI ciMtA ke na hatI koI haiyAhoLIo. paNa karmanI vicitratAthI koNa ajANa che? sohAmaNA saMsAramAM vipabiMduono prakSepa nA kare tyAM sudhI tene cena kema paDe ? banyuM evuM ke guruno anyatra vihAra thayo. jJAnavRSTinA viyoge viveka-khetara ujjaDa. banavA lAgyuM eTaluM ja nahIM paNa kuvRSTinuM bhoga banyuM. lokAgacchanA yatioe takano lAbha laI mANekazAnA mana upara kabajo jamAvyo. saraLahRdayI ane niSkapaTa manavALA mANekazAnI zraddhAnI unnata imAratone kakaDabhUsa karavAmAM yatione vAra na lAgI. pratimA khoTI che. paramAtmAnI sthApanA eka banAvaTa che. paththaramAM te vaLI paramAtmA ze saMkrAMta thaI zake? hRdayamAM ja paramAtmAne birAjamAna karavAnA che, paththaranAM maMdiromAM nahIM. paththarane pUjavAthI puNya ze UbhuM thAya? pUjA to AtmatattvanI thAya, dhyeya ane upAsya tattva to AtmA che, paththaranAM DhephAM nahIM, jApa-dhyAna-svAdhyAya vi. nirAraMbha yogasAdhanA dvArA ja AtmAnI nikaTatA sAdhI zakAya che. paththarane bhagavAna mAnavAmAM keTalI mUrkhAmI ? jaDa tattvamAM cetanatva ja nahIM, paramAtmatattva mAnavAnuM gAMDapaNa, paththaranI pratimA sAcavavA karoDo-abajo rUpiyAno dhumADo, jaDa evI pratimAne pUjavA pRthvI, pANI, phUla, agni jevA jIvatattvano nRzaMsa saMhAra, aMdhazraddhAno bhrAmaka phelAvo. lIMkAyatioe rojarojanA saMparkamAM mANekazAnA magajamAM pratimA viruddha zaMkAno kIDo evo ghusADI dIdho ke tene badhI ja vAta sAcI lAgI, tAttvika lAgI. " pratimA e sAkSAtu paramAtmA ja che" evI AnaMdavimalasUrie jagAvelI zraddhAnI jyota yationI kAnabhaMbheraNInA vAvAjhoDAmAM bujhAI gaI. sAcuM samajavA mATe AkhI jiMdagI paNa ochI paDe ane khoTuM samajavA mATe eka kSaNa kAphI che. - have pratimAmAM paththara dekhAya che. gRhamaMdira karyAno aphasosa thAya che. dharmAnuSThAno ane kriyAyogamAM jaDatA bhAse che. mithyA yatiomAM sAcA gurutattvanAM darzana thAya che. pUjA - pauSadha - dharmakriyAo taraphathI mAM pheravI dhyAnAbhyAsa dvArA AtmAnI nikaTa pahoMcavAno vyartha prayAsa kare che. buddhi sad hoya tyAM sudhI ja jIvana prakAzamaya hoya che. buddhimAM vikRtino pagapesAro thatAMnI sAthe jIvana bhaDake baLe che. Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 645 mANekazAnA AMtara jIvananI A eka moTI UthalapAthala kahI zakAya. maLelA sAcA deva-guru-dharma-tattvanI yathArtha paryApAsanAne tarachoDI mithyA-bhrAmaka matamAM mana samarpita karI jIvana pAyamAla karavAno eka khatarArUpa A akhataro hato. amara banavA mATe vizvanA pyAlAne hasatAM hasatAM gaTagaTAvavAnuM duHsAhasa hatuM. mANekazA mArgazruta thayA paNa mAtA ane patnI sthitaprajJa hatAM. putra jinakathita zAstramArgathI Tyuta thaI rahyo che tenuM pUrNa bhAna mAtAne hatuM; paNa paristhiti evI hatI ke na to te putrane kugurunI mAyAjALamAMthI choDAvI zake ke na putrane samajAvI zake. jinapriyA jinadharmanI kaTTara anurAgiNI janetA hatI tethI ja putranA motanuM duHkha hajI te sahI zakI hota; paNa putranA mithyAtvagamananuM duHkha te sahI na zakI. mota eka jIvana khUMcavI zake, mithyAtvanuM viSa janamojanama barabAda karI zake. becena mAtA nirupAya hatI. putranI nAstikatA joI tenuM aMtara phATI jatuM hatuM. akaLa vyathAthI akaLAIne eka bhISma abhigraha laI lIdho ke " jyAM sudhI putra punaH sanmArge Ave nahIM tyAM sudhI chae vigaIno tyAga." mAtAnA A tyAgamAM putranA pAramArthika hita sahitanuM aparaMpAra vAtsalya jhaLahaLatuM hatuM. mokSamAM sthira nA thavAya tyAM sudhI AvI kalyANakArI janetAnA khoLe janma maLato rahe evI mAMgaNI karavAnuM mana thaI jAya. domadoma sAhAbInI relamachela vacce mAtA vyathita che. patnI duHkhI che. teNe paNa che vigaIno tyAga karela che. kAraNa, mANekazA bhAvaprANa samAna saddharmathI bhraSTa thaI rahyA che. kathaLate haiye mAtAe tapAgacchIya hemavimalasUrine (ke jeo AnaMdavimalasUrinA guru hatA) saghaLI hakIkata jaNAvI. nAnA mANasanI moTI bhUlo eTaluM nukasAna nathI karatI jeTaluM nukasAna moTA mANasonI nAnI bhUla kare che. mANekazA jevI samartha vyakti mArgabhraSTa thatAM tenA AlaMbane aneka bhadrika jIvo bodhidurlabha thAya tevI zakayatA jaNAtAM gurudevazrI eka AtmAne mithyAtvanA kArAvAsamAMthI mukta karavA AvI pahoMcyA. bahAra udyAnamAM UtaryA che. A bAju priyA AnaMdaratie mANekazAne mAtAnA cha vigaItyAganI vAta karI samajAvavAnA prayatna cAlu rAkhyA chatAM hajI kumatanI pakaDa che. kugurunA kadAgrahathI vAsita mana che eTale hemavimalasUri AvyAnA samAcAra sAMbhaLI AnaMdanA badale dveSa thayo." mane ThekANe lAvavA AvatA sAdhune ja ThekANe lAvI dauM " -evI durbhAvanAthI sAdhuonI samatAnI parIkSA karavA rAtrInA samaye mazAla laI sAdhunA upAzrayamAM gayA, rAtrInI nIrava zAMti che, upAzrayamAM sahAyaka zrAvakono abhAva che, sAdhuo to dhyAnamAM magna che. dhasamasatA mANekazAe rALagatI mazAla sAdhunI dADhI nIce mUkI, dADhInA vALa baLavA chatAM munio na to dhyAnamukata thayA, na to kaSAyayukta thayA. na koI hAyahoya karI ke na koI Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 646 - tapAgacchAdhiSThAyaka pratikAra. zramaNonI kSamatApUrNa samatA joI mANekazA ThaMDAgAra thaI gayA. have aMtaramAM valopAta thayo. vizvavaMdya saMtone satAmaNI karavAnI bhayaMkara bhUlano pArAvAra pazcAttApa thayo. bhaDabhaDatI mazAla sAme sAdhuoe choDelA samatApUrNa maunanA kAmaNagArA zastrathI ghavAyela mANekazAne kayA moDhe mAphI mAMgavI te samajAtuM na hatuM. kayA bhavanA kukarmae AvI kubuddhi karAvI, tenI kalpanA te na karI zakyA. sAdhune saLagAvavA nIkaLela mANekazAnuM aMtara bhUlanA pazcAttApamAM saLagI rahyuM hatuM. azruonI dhArAthI pApanA DAghone sApha karavAno prayatna AkhI rAta cAlyo. mauna ane samatAnA amogha zastrathI zatru parAsta thaI ja gayo hato. have to AzvAsananA malamapaTTA karI ghA rUjhavavAnuM kAma ja karavAnuM hatuM. avasara jANI gurue karuNAddha svare kahyuM - vatsa ! je thayuM te bhUlI jA. pazcAttApanI AgamAM tArAM pApo sApha thaI gayAM che. jIvanamAM AvelA AtmaghAtaka avarodhamAMthI UgaravAno avasara pratIkSA karI rahyo che. UjaLI bhavitavyatAnA sahAre khUMkhAra mithyAtvano khAtmo bolAtAM kugrahano tyAga thaI gayo che. vivekacakSuno ughADa thaI cUkyo che, vatsa! punaH sanmArge pravRtta thA.. mithyAtvathI aMdha nAstikane ja paramAtmAmAM paththara dekhAya che. jo A paththara ja hota to buddhinidhAna devatAo tene pUjavAnI mUrkhAmI kema kare? abajo rUpiyAno sadvyaya maMdira-mUrtionA sarjana pAchaLa pUrvajo kema kare? bhaktighelA avadhUto pratimA joI gAMDAghelA kema banI zake ? paramAtmatattvanA AropaNathI pratimA paramAtmasvarUpa banI jAya che. uMdaranA phUMphADAmAM paNa sarpanI zaMkA thatAM lohI jherI banI jatAM motane bheTI paDAya che. A tAkAta che bhAvanI. bhAvasRSTimAM saMcaravA buddhi nahIM, zraddhAno sathavAro joIe. zraddhA zikhara upara pahoMcADe che. zaMkA taLIe besADI de che. zraddhApUrNa samarpaNa vinA utthAna zakya nathI. patana nizcita che. kuguruno bheTo thayo e tAro pApodaya kahI zakAya; paNa temaNe batADelo kumata tane AtmasAt thaI gayo e mahA pApodaya kahI zakAya. gurunA mukhamAMthI niHsmaratA karuNApUrNa bodhanA dhodhamAM mANekazA plAvita thaI gayA. mithyA matanI azuddhi dUra thatAM AtmA nirmaLa thayo. pralayakALano jhaMjhAvAtI vaMToLiyo paNa zraddhAnA meru parvatanI kAMkarI na kheravI zake evI acalatA ane aDagatA punaH AtmasAt karI lIdhI. ratnanI prApti thatAM kAcanA TukaDA sahaja chUTI jAya che. satyanA sUrajano udaya thatAM asatyanA aMdhakArane bhAgye ja chUTako che. gurumAtA ane janetAnA AnaMdano pAra na rahyo. jIvanamAM ane gharamAM dharma punaH dhabakato Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva = , 647 thaI gayo. kAryasiddhi thatAM hemavimalasUrie AgrA tarapha vihAra karyo. - have be mahattvanI ghaTanAo bane che. mANekazA jevI saMpanna ane samartha vyakti potAnI pakkaDamAMthI hemavimalasUrie mukta karAvI e vAtanI jANa thatAM yatio samasamI gayA. satya to suvarNa jevuM che, tene nahIM, asatyanA pittaLiyA caLakATane ja kATano bhaya hoya che. kAlAgorA bhairavanI aghora sAdhanA karI tene pragaTa karyo. hemavimalasUrino ziSya parivAra sAthe sarvanAza notaravA Adeza karyo. potAnA jevA guruthI upadiSTa ane maMtrazaktinI parAdhInatAthI AdiSTa bhairave sUrijIno satyAnAza kADhavA eka pachI eka ziSyanA zarIramAM praveza karyo. anekamAM gAMDapaNa UbhuM karyuM. are! A AsurI zaktinA duSTa bharaDAmAM dasa ziSyo maraNane zaraNa thaI gayA. AsurI zaktino sajjaDa sAmano karavA, vyathita chatAM nirbhaya sUrijIe sUrimaMtranI sAdhanA zarU karI. maMtrabaLathI sUrimaMtranA adhiSThAyaka zAsanadevatA AkRSTa thayA - hAjara thayA. devI zaktinA AviSkAranI vAta sUrie prastuta karI. devatA kahe, ApanI satAmaNI karatA bhairavanI duSTa zaktinI saphaLatAmAM A kSetra paNa mahattvano bhAga bhajave che. Apa vihAra karI gujarAta padhAro. gujarAtanI hadamAM AvI aThThamanI ArAdhanA karazo to nizcita nirupadrava thaI jazo. divya saMketa thatAM nirUpAya sUrijIe gujarAta bhaNI Daga mAMDyAM. A bAju mANekazAnI pratyeka pravRttimAM dharmano caLakATa camakato hato. manamAM nizcaya ane jIvanamAM vyavahAra dhabakato hato. utsarga ane apavAda, lAbha ane nukasAna, heya ane upAdeya- A badhuM sUkSmabuddhigamya zAstrajJAna tenI rageragamAM vyApI gayuM hatuM. pravacana-zravaNanuM jANe vyasana paDI gayuM hatuM. vaipArArthe pAlImAM vasatA mANekazAe gurudevazrIne atre ja cAturmAsa karavA bhAvapUrNa vinaMtI karatAM gurujIe teno svIkAra karyo. teo paNa cAturmAsa tyAM ja rahyA. zAstrajJAnanA amIpAna karatAM karatAM temano AtmA dharAto na hato. jenA aNue aNue anaMtA AtmAo ajara amara banyA che, jenI sparzanA mAtrathI agaNita mahApApIo paNa mukta thayA che; cauda kSetramAM jenA jevuM pAvana dhAma eke nathI, pUrva navANuM vAra je punita bhUmi upara prathama tIrthapati RSabhadeva padhAryA hatA, jenA darzana mAtrathI bhavyatvanI chApa nizcita thaI jAya che, sAkSAt sImaMdharasvAmI je tIrthabhUminAM vakhANa karI rahyA che, evA taraNatAraNa zatruMjaya tIrthAdhirAjanA mAhAbhyanA varNananI saritA sUrijInA mukhamAMthI khaLakhaLa vahetI hatI. mAhAbhya suNI mANekazAno manamoralo zatruMjayanI jAtrA karavA thanaganI UThyo. kaSTasAdhya utkRSTa sAdhanA sAthe siddhagirinI sparzanA karavAnI bhAvanA thaI. coviyAra upavAsa karI ughADA page mauna pALI saMgha sahita yAtrA karavAno saMkalpa karyo. pAlIsthita guru AnaMdavimalasUrinI AziSa sAthe prayANa zarU karyuM. lAMbuM aMtara AvI ghora Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 648 tapAgacchAdhiSThAyaka sAdhanA sAthe kApavAnuM ghaNuM kaThaNa jarUra hatuM, paNa gurudevanA AziSa sAthe hatA. aMtaramAM zatruMjayanI raTanA hatI. dinapratidina bhAvollAsa uchALA mArato hato. zatruMjaya pahoMcI AMtarazatruo upara jaya karavAnI adamya jhaMkhanA hatI. sAtamA divase pAlanapura najIka magaravADA gAme paDAva thayo. cora-lUMTArA-bhIloe mANekazAne gherI lIdhA. je hoya te mAla-milakata soMpI devA jaNAvyuM. mANekazA mauna hatA. zatruMjayanA dhyAnamAM lIna hatA. milakata lUMTAI jAya tenI ciMtA na hatI, ke mota Ave teno bhaya na hato. milakata to ThIka paNa sAmo javAba ke lezamAtra pratibhAva na maLavAthI lUMTArAo akaLAyA, mANekazAnA manamAM temane potAnuM haLAhaLa apamAna thatuM lAgyuM, ane krodhAMdha banI talavAranA eka jhATake mANekazAnA traNa TukaDA karI nAkhyA. aNasaNa ane zAzvatagirinA dhyAnamAM mRtyu paNa mahotsava banI gayuM. maMgala maraNaM ya saphala tasya jIvana jIvana tenuM saphaLa che jenuM mota maMgalakArI che. je mota vakhate pIDAno abhAva nahIM paNa hAyahoyatano abhAva hoya, dhyAna-samAdhinI vasaMta khIlI UThI hoya te motane ja maMgalakArI kahI zakAya. zeTha mANekacaMda mRtyu pAmI tapAgacchanA zAsanarakSaka adhiSThAyaka mANibhadra vIra banyA, gurudeva AnaMdavimalasUrine rAtrInA samaye magaravADAnI jhADImAM pratyakSa darzana ApI kahyuM ke - jaina dharma upara AvatI Aphato sAme huM tapAgacchanI rakSA karIza. ApanA upAzrayomAM mArI pratiSThA karAvajo. - tapAgacchanA koIpaNa nUtana AcArya prathama dharmalAbha mane pAThavaze ane ahIM AvI ama karI sAdhanA karaze to tenA prabhAve mAruM siMhAsana kaMpaze ane huM sevAmAM hAjara thaIza. ' tapAgaccha paTTAvalI' nAmanA graMthamAM A aitihAsika ghaTanAnA purAvA che. A bAju hemavimalasUri gujarAtanI sarahada upara padhAryA. upadravathI mukta thavA magaravADAmAM aThThama tapanI ArAdhanA karI. mANibhadra vIranuM Asana kaMpatAM avadhijJAnathI jANI parivAra sAthe padhArI oLakhANa ApI kAryapRcchA karI. sUrijIe upadrava zAMta karavA jaNAvyuM. avadhijJAnathI kAlAgorA bhairavano upadrava joI tene bolAvyo - samajAvyo. chatAM nA mAnatAM yuddha cheDyuM. tene jItI upadrava zAMta karyo. mANibhadravIra tapAgacchanA adhiSThAyaka zAsanarakSaka samyagdaSTi deva che. vyaMtaranA chaThThA Idra che. ekAvanArI che. devalokamAMthI cyavI manuSyabhava pAmI cAritra laI mokSa pAmanAra che. bAvana vIra, cosaTha yoginIo, 20 hajAra sAmAnika devo jemanI sevAmAM che, sAta sUMDhavALo airAvata hAthI temanuM vAhana che, prathama sUMDhamAM abhiSeka karato kaLaza che; bIjI cha sUMDhamAM raktavarNanAM puMDarIka kamaLo che, kapALe suvarNamaya lAla mugaTa. gaLAmAM ratnanAM AbhUSaNa che. vaTavRkSanI Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 649 zAkhAvALuM cha bhujAvALuM trizULa - DamarU - mRgadaLa - aMkuza- nAgapAza- ratnamALA vi. cihna bhinna bhinna hAthamAM rahelAM che. je tIrthAdhirAja zatruMjaya ane AdIzvara paramAtmAnA prabhAve pote mANibhadra thayA temanI kAyamI smRti aMkita karavA varAhanA mukhanA agrabhAge jinAlaya AkAranI rAyaNavRkSanI zAkhA dhAraNa karIne temAM AdIzvara prabhunAM pratimAjI sthApita karela che. tenA darzana mATe ja daSTi heja UMcI rAkhela che. Aje temanAM traNa viziSTa sthAno vidhamAna che - (1) unamAM kSiprA nadInA kinAre siddhavaDa nAmathI prasiddha sthAna che tyAM temanuM mastaka pUjAya che. (2) pAlanapura-siddhapuranI vacce Avela magaravADAmAM DhIMcaNa (piMDI) pUjAya che. (3) AgaloDamAM dhaDa pUjAya che. OM AsiAusA namaH zrI mANibhadra disatu mama sadA sarvakAryeSu siddhiM // aneka maMtro paikI A camatkArI maMtra vIranI sAdhanA mATe sarvazreSTha che. suda pAMcama - AThama - ke caudase, ravi-maMgaLa ke guruvAre AyaMbilanA tapa sAthe ekAgra citte nirmaLa hRdaya ane niHsvArthabhAve ra1 divasa sudhI lagAtAra vIrano ukta maMtra dvArA ukta sthAnomAM jApa karavAthI nizcita iSTaphaLanI siddhi thAya che. Aso suda 10, mahA suda 10 ane vaizAkha suda 3 vIranI sAdhanA mATenA mahattvanA divaso che. pUrvabhavamAM Aso su. 5 nA temaNe zatruMjayanI yAtrA mATenI daDha pratijJA karI hatI tethI e divase viziSTa sthAnomAM vIranA mahApUjana svarUpa bRhat homanI vidhi thAya che. vyaMtara mATe " vanomAM rahe te vyaMtara" evI skUla vyAkhyA karAI che. madhyaloka ane adholokamAM teonuM AvAgamana hoya che. mitrabhAve sahAya kare ane verabhAve chotarAM ukheDI nAkhe. bhakti karanArane varadAna ApI nyAla karI de to apamAna karanArane zApa ApI pAyamAla karI de. | vyaMtaranA (1) pizAca (2) bhUta (3) yakSa (4) rAkSasa (5) kinnara (6) kiMpuruSa (7) mahoraga (8) gAMdharva -A ATha bheda batADyA che. temAMno trIjo bheda yakSa' che. tenA 13 prakAra che. (1) pUrNabhadra (2) mANibhadra (3) zvetabhadra (4) haribhadra (5) sumanobhadra (6) vyatipAkabhadra (7) subhadra (8) sarvatobhadra (9) manuSyayakSa (10) dhanAdhipa (11) dhanAhAra (12) rUpayakSa (13) yakSottama. AmAM bIjA bhedamAM mANibhadravIranuM sthAna che. yakSono varNa zyAma hoya che. dhajAmAM vaTavRkSanuM cihna hoya che. AThe vyaMtaranA be-be mukhya indro hoya che. temAM pakSanA be indro Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 650 tapAgacchAdhiSThAyaka pUrNabhadra ane mANibhadra che. mANibhadravIra jAgRta che. sAdhanA karanArane acUka sahAya kare che. - zAMtisomasUrie 1ra1 upavAsa karI vIrane pratyakSa karyA hatA. - muluMDanA ArAdhaka bhAIo pAbala mukAme (mahArASTramAM) gayA hatA. rAtre moDuM thatAM derAsara mAMgalika thaI gayuM hatuM. savAre vahelA nIkaLI javAnuM hatuM. yAtrALuoe vIrane yAda karatAM ja derAsaranAM dvAra ApoApa UghaDI gayAM. saunA AnaMda ane Azcaryano pAra na rahyo. paracAone puravAra karanArAM AvAM to DhagalAbaMdha daSTAMto maLe che. WASWAVIVA VIVA ra *HINA . . - - ..* * * * * ka . , , * . TV . * : I dina. . III Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva zrI mANibhadradAdAnuM durlabha zAsana * pU.sAdhvIjI zrI padmayazAzrIjI mahArAja sAva saraLa ane sAdI bhASAmAM lakhAyela A lekha sAdhvI--samudAyamAMthI saMprApta thayela A eka virala lekha che, je prAye lekhikAnI nAnI umra-paryAyathI zrI mANibhadradAdA prati zraddhA-bahumAnanI abhivyaktinI jarUra pratIti karAve che. mANekazAhanA jIvanacaritrane vArtArUpe vahAvato A lekha AbAlagopALa saune game tevo che. A kathAlekhanA vAMcana pachI anya vidvAnonA lekho je paNyazALI puruSanAM jIvana-rahasyo mATe prakAzita thayA che, te samajavA vadhu sugama ane saraLa banaze. tapAgacchanA saMrakSaNanI javAbadArI svIkAranAra tathA tene adA karanAra yakSarAja zrI mANibhadrajI che. AthI ja tapAgacchIya sarva sthAnomAM teozrInI sanmAnanIyatA jovAmAM Ave che. 651 mahApuruSonA AvA jIvanakavanamAMthI ApaNe haMmezAM AtmaguNo meLa vavA prayatna karIe. bhAvakaruNAnA sAgarasamAM AvA jJAnI sAghvIratno pokArI pokArIne ApaNane jIvanamA harapaLe sAvadha rahevAnuM kahe che. zubhaniSThA ane zubha bhAvanAthI zarU karelA dareka zubha kAryomAM hamezA koI adazya zakti sahAyaka banI ja rahe che temAM koI zaMkA nathI. - saMpAdaka ujjainInagara : mALavA nAmano vikhyAta deza che. temAM ujjainI nAme suvikhyAta nagarI AvelI che. tenI AjubAju ghaNAM tIrtho AvelAM che. hatI. te vANijya--vepArathI dhamadhamatI hatI. A nagarInI bhavyatA, jAhojalAlI apUrva Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 652 tapAgacchAdhiSThAyaka aneka rAjAo janatA-prajAnA pAlaka hatA. jinamaMdiro, upAzrayo, jainetaranAM maMdiro, havelIo vagere dharmasthAnothI maMDita A nagara vibhUSita hatuM. tema ja hATa, havelI, gavAkSa-mahelothI A nagara zobhatuM hatuM. A nagaranA rAjA prajApALa rAjA (zrI zrIpALa rAsamAM mayANAsuMdarInA pitA te) siMhAsane birAjatA hatA. paMdaramA saikAno e samaya hato. aneka zrAddhaguNasaMpana zreSThio tyAM vasatA hatA. temAM jinezvare prarUpela dharmanI ArAdhanAmAM otaprota rahetA osavAla vaMzanA dharmapriya jenuM nAma che tevA ja guNasaMpanna zreSThI ane jinapriyA nAme temanAM dharmapatnI vasatAM hatAM. patipatnI bane saMskArI, sadAcArI, sadguNI, paropakArI vagere guNothI saMsAramAM jIvana vyatIta karatAM hatAM. saMsAranA patha para cAlatAM eka putrane janma Apyo, tenuM nAma mANeka pADyuM. kuTuMba vizALa hovAthI putrano lADakoDathI uchera thato hato. mAtA tene joI harakhaghelI thatI to pitAnA AnaMdanI avadhinI sImA na hatI. mAtApitAne ekano eka putra rAjasAhyabI jevA sukhamAM Ucharato, haiyAnA hiMDoLe jhUlato tema ja utsaMgamAM ALoTato A bALa bIjanA caMdramAnI jema moTo thato gayo. paNa pitAnAM vahAlasoyAM lADa kudaratane maMjUra na hatAM. putranI zizuvayamAM ja pitA anaMtanI yAtrAe UpaDI gayA. A lokamAMthI vidAya lIdhI. mAtA jinapriyA samaju zANI-suzIla sannArI zrAvikA hatI. dharmatattvane pAmelI anityAdi bAra bhAvanAnA svarUpane vAgoLatI. devadravya, dharmanI ArAdhanA-sAdhanAmAM magna rahetI. putranA lAlanapAlana tema ja saMskArasiMcanamAM khUba ja cIvaTa rAkhatI. kALajIthI mAtAe mANekane jaina dharmanuM tattvajJAna ane vyAvahArika zikSaNa vagere ApI pitA jevo ja zAha sodAgara banAvyo. mANekazAhe pitAno vahIvaTa, kArobAra saMbhALI lIdho. eTaluM ja nahi; AkhA nagaramAM kuzAgra buddhi, udAratA, saraLatA vagere aneka guNothI nagaranA lokoe zAha sodAgara padavIthI navAjyo. vyApAramAM anyAya, anIti, apramANikatA jevA aniSTa durguNone lavaleza jIvanamAM rAkhyA nahi. dAna, zIla, tapa, bhAva - A cAra prakAranA dharmanuM yathocita pAlana karatA hovAthI nagarajanone priya thaI gayA hatA. rAjAne paNa priya evA ApaNA mANekazAha hatA. jIvanayAtrA bAla-zizuvayAvasthAmAMthI yauvanAvasthAmAM AvatAM dhArAnagarInA jagamazahUra ane satyapriya dharmAnurAgI bhImazeThanI suputrI AnaMdarati sAthe mAtAe temanA prabhutAmAM pagalAM paDAvyAM. patnI sAthe saMsAranAM sukha bhogavavA chatAM dharma-artha-kAma-mokSa : A kartavyanuM barAbara pAlana karatA hatA. jinapriyA mAtAputranA sukhamAM potAnuM sukha mAnatAM hatAM. mANekazAhanAM mAtA-pitA jaina dharma tapAgacchanI zAkhAmAM gacchAdhipati pU. AcAryazrI AnaMdavimalasUri mahArAjanAM anuyAyI hatAM. mANekazAha paNa e ja gacchanI praNAlikA mujaba dharmArAdhanA karatA hatA. potAnI havelImAM ja jinamaMdira ane pauSadhazAlA hatAM. eka divasa ujjainamAM vihAra karatA loMkAzAhanA matanA yatio padhAryA. mANekazAha paNa dharma-zravaNArthe yatio pAse jatA hatA. yatioe eka ja vAta karI ke mUrti-pratimAnI pUjA Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 653 karavI nahi. A vAta mANekazAhanA magajamAM ThasI gaI. zrAvakadharma choDI e loMkAzAhanA paMthamAM joDAyA. ghaNA samaya bAda mAtAne A vAtanI jANa thaI. mAtAne ghaNuM duHkha thayuM. have zuM karuM? eNe manomana saMkalpa karyo, mAro mANeka sanmArge na Ave tyAM sudhI ghI-vigaI na vAparavI. sAsue karela AvI kaThora pratijJAnI jANa jyAre mANekazAhanAM dharmapatnI AnaMdaratine thaI tyAre ghaNo ja kheda thayo ane potAnA patidevane e pratijJAnI jANa karI. mANekazAhe patnIne uttara Apyo ke, jyAre guru maLaze ane mArI zaMkAnuM samAdhAna karaze tyAre ja huM A mata choDIza. Ama karatAM karatAM cha mAsa pUrA thayA. bhAvinA garbhamAM zuM chupAyuM che tenI kone khabara hoya! jJAnI ja jANe. koI agamya saMketa ja ke, ugrAtiugra vihAra karatA ekadA pU. AcArya zrI hemavimalasUrijI mahArAja 17 sAdhuothI parivarelA ujjainI nagarInI bahAra Amravana nAmanA udhAnamAM padhAryA. AcAryazrI padhAryAnA khabara ujjainInagaramAM prasarI vaLyA. sAyaMkALanI Avazyaka kriyA-pratikramaNa karI kAusagga dhyAnamAM badhA munivaro rahyA hatA. avahelanA ne prAyazcittaH mANekazAhane paNa A khabara paDatAM ja rAtre potAnA sAthIone sAthe hAthamAM mazAla laIne udyAnamAM AvyA. mazAla laIne eka-eka sAdhu pAse jaIne temanA mukha sanmukha dharavA lAgyA. mazAla dvArA AvI viDaMbanA-avahelanA karatAM eka sAdhunI dADhInA bAla bALI nAkhyA ! chatAM samatArasanuM pAna karatA kSamAbhAvane dhAraNa karatA sAdhune joyA, jethI mANekazAhane pArAvAra pazcAttApa thayo. potAnI havelImAM pAchA AvyA. zayanagRhamAM palaMga para sUtA chatAM kSaNabhara nidrA na AvI. potAnI bhUlano ekarAra ane pazcAttApa khUba-khUba karyo tema ja manomana sAdhunI kSamatAne anumodavA lAgyA. potAnA AtmAne dhikkAratA rahyA. pazcAttApanuM vipula jharaNuM : dhanya che AvA kSamAnA sAgara munivarane ! mukha uparanI prabhA prasanna-praphullita hatI. lezamAtra krodha nathI ! aho dhanya che AvA munivarone ! AvA paMcamahAvratanA pAlanahAra sAdhuo kayAM ane gAdI upara besIne upadeza denAra yatio kayAM ! - savAre udhAnamAMthI AcArya bhagavaMtane saMghasaha mArI harmamAM padharAmaNI karAvuM! mArI bhUlanI kSamA mAguM tema ja zaMkAonuM samAdhAna karAvuM. AvI maMgala bhAvanA aMtaramAMthI bahAra nIkaLI. AkhI rAta vyatIta karI. savAre saMghane nimaMtraNa ApyuM - pUrA ThAThamAThathI svAgata pUrvaka AcArya guru mahArAjane potAnA gRhAMgaNe potAnI banAvela pauSadhazALAmAM birAjamAna karyA. saMghanI samakSa rAtre thayelI potAnI bhUlanI mAphI mAgI kSamAyAcanA karI ane vinaMtI karI ke he pUjya bhagavaMta ! mArI zaMkAonuM samAdhAna karI ApavA kRpA karo. zaMkA-samAdhAnaH he pUjya ! zAstramAM pratimA pUjavAnuM vidhAna che? guru mahArAja kahe, he mANekazAha ! aneka zAstromAM pUjAnuM vidhAna ane vidhi che. mANekazAha pUche che, kayAM zAstromAM? khAsa to bhagavatI sUtra, rAyapasaNI, ema aneka AgamomAM che. jinamUrti pUjyAnA, jinamUrti bharAvyAnA paNa rAjA-mahArAjA, cakravartI devendro, zAha-bAdazAha, maMtrIo, Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 654 tapAgacchAdhiSThAyaka zreSThIoe bharAvela che. vaLI tIthomAM paNa bharAvela mUrtionuM varNana zAstramAM itihAsanAM pRSTho para suvarNAkSare aMkita che. mANekazAha! lezamAtra e bAbatamAM zaMkA rAkhavI nahi! mANekazAhanI zaMkAnuM guru mahArAje samAdhAna karyuM. mahA suda vasaMtapaMcamInA zubha dine zrI samyakatvamUla bAra vatAdi grahaNa karyA. dina-pratidina ArAdhanA-sAdhanA-japa-tapa vagere anuSThAno ekAgracitte karavA lAgyA. guru mahArAja anyatra vihAra karatA karatA AgrA nagare cAturmAsa rahyA. ekadA mANekazAhane vyApArArthe AgrA nagare javAnuM thayuM. nagaramAM AcAryazrI hemavimalasUrIzvarajI ma. sA. cAturmAsasthita birAjamAna hatA. A samAcAra jANatAM potAno manamayUra nAcavA lAgyo. | munImone vyApArAdi kArya soMpI gurumahArAja pAse pahoMcI gayA. eTaluM ja nahi, Avazyaka vidhi-vidhAnomAM otaprota banI gayA. cAturmAsamAM guru mahArAja bhAvukone zrI zatruMjaya mAhAmya saMbhaLAvatA hatA. abhigraha! jema jema karNapaTa para varNana sAMbhaLatA jAya che tema tema aMtaranI Urmio vAma-vAma UchaLatI jAya che ke huM A pAvana-pavitra tIrthanI sparzanA kyAre karIza! sollAsa mukhAkRti para patharAI gayo! guru mahArAjane vijJapti karI, he guru mahArAja ! page cAlIne cauvihAro chaThTha karI zrI zatruMjayanI yAtrA karavAnI mArI tIvra bhAvanA che. Apa abhigraha karAvo, zubha AziSa Apo, mArI bhAvanA pUrI thAya. guru mahArAja kahe che, AgrAthI (pAlItANA) zatruMjaya ghaNuM ja dUra che. paMtha lAMbo che. pratijJA pAlana karavAmAM anekagaNuM saMkaTa thaze. tamo kevI rIte pUrNa karazo? mANekazAha kahe che, ApanA divyAziSathI jarUra pUrNa thaze. mane abhigraha Apo ! guru mahArAje chari pALatA yAtrAno abhigraha Apyo. divasa paNa atyuttama-zubha-zubhatara azvina mAsa, zukla paMcamI dina. haiyuM thanaganatuM hatuM. guru mahArAje pratijJA ApI. cAturmAsa ane graMtha paNa pUrNa. kArtika mAsa sudi pUrNimAnA ujvala caMdra prabhAtano samaya, guru mahArAjanA mukhe zrI navakAramaMtrAdi mAMgalika sAMbhaLI zrI zatruMjaya tarapha zubha prasthAna-prayANa karyuM. padayAtrA prAraMbhI. A patha para jyAM jyAM jinamaMdira AvatAM tyAM tyAM darzana, pUjA, guruvaMdanAdi harahaMmeza sAnaMdollAsathI karatA jatA hatA. are.... jarA paNa thAka nahi, glAni paNa nahi, jAya kUdatA-doDatA. - rAjasthAnanI hada pUrI karI, gujarAtanI dharA para AvI pahoMcyA, jyAM pAlanapuranI samIpe magaravADA gAmanI bAjumAM eka gADha vana hatuM temAM DAkunI ToLI rahetI hatI. A bAju ekalA ane nirbhaya utAvaLe utAvaLe jatA joIne DAkue rADa pADIne kahyuM, e vANiyA Ubho rahI jA ! kintu mANekazAhe jANe avAja sAMbhaLyo nahi ane zrI navakAramaMtra ane tIrthanuM dhyAna-smaraNa ja jenA manamAM hatuM tethI....... DAku samajyA ke nakkI koI kiMmatI mAla haze tethI Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva A doDyo jAya che ! DAku bhegA thaI enA para tUTI paDyA. tene AMtarI eka ja talavAranA jhATake mastaka, paga ane dhaDa judAM karI nAkhyAM. mANekazAha lezamAtra DagyA nahi, zatruMjayanA dhyAnamAM ja ane paMcaparameSThinuM smaraNa karatAM ja samAdhibhAvamAM mRtyu pAmIne yakSonA indradeva zrI mANibhadra deva thayA ! jaina zAsanamAM cosaTha indro mAnya che. A coraTha indro jyAre jyAre tIrthaMkara paramAtmAonAM pAMca kalyANako thAya che tyAre bhakti karavA naMdIzvara dvIpe Ave che. teo ekAvatArI hoya che, prakRSTa puNya upArjita kare che, paramAtmAnI bhakti dvArA. vyaMtaradevanI ATha jAti paikI cosaTha indromAMthI vyaMtaranA eka indra che. bIjA dasa, trIjA paNa dasa prakAranA, cothA bAra prakAranA, pAMcamA yakSendra tera prakAranA che, chaThThA sAta prakAranA, sAtamA nava prakAranA ane AThamA paMdara prakAranA che. rUpa-raMga-cihna svabhAva ane zarIra-AkRti bhinna bhinna hoya che. vyaMtaronA soLa indra paikI temAMnA eka zrI mANibhadra indra che. 655 A pramANe mANekazAha mRtyu pAmI devagatine pAmyA. eka bhava pachI devagatithI punaH manuSya gatimAM AvI zuddha cAritrAcAranuM pAlana karI kevaLajJAna prApta karI mokSa-parama padane varaze. have pelA jyAre guru mahArAje jaina zvetAMbara tapAgaccha mUrtipUjAmAM sthira karela te kaDavAmatInA sAdhue bhairava devane AjJA karI ke jAo, hemavimalasUri sahita badhA ja sAdhuone cittabhramita karI bhaTakatA karI do ! bhairavadeva maMtrazaktithI baMdhAyela hoya, tene to kArya karavuM ja paDe. hemavimalasUri bAhira bhUmi te daramyAna cittabhramita thatAM bhaTakatAM bhaTakatAM sattara sAdhuomAMthI dasa sAdhuo mRtyu pAmyA. AcAryanA hRdayane jabbara AghAta lAgyo. Avo upadrava pariSaha jotAM ja AcArya hemavimalasUrijI sUrimaMtranA dhyAnamAM besI gayA. sUrimaMtranA adhiSThAyaka deva hAjara thayA. bolyA ke gujarAtamAM praveza karo tyAM aThThama tapa karajo. tamAro koI devakRta upadrava che te dUra thaze. eka gAmanI bhAgoLe rAyaNavRkSa taLe aTTamatapa karI kAyotsarge rahyA. * aThThama tapanA prabhAvathI zrI mANibhadra indradevanuM Asana calAyamAna thayuM. zrI mANibhadra devane avadhijJAnathI jANa thaI ke aho ! mArA paramopakArI zraddheya vaMdanIya gurudeva padhAryA che. mArA para jenI asIma kRpA ane upadeza dvArA mArA jIvanane dhanya banAvanAra che, jenI amIvarSAthI huM A indrapaNAnI riddhisiddhi pAmyo chuM. kharekhara huM dhanyAtIta thayo chuM. guru mahArAjanA kRpAbaLanuM A phaLa che. guru mahArAjanA upakAronuM smaraNa karatAM tarata ja zrI mANibhadra deva magaravADA gAmanI sImAe hAjara thayA, baMne aMjalibaddha hasta joDI pUjya gurudeva samIpe UbhA rahyA. gurudevane pUche ke Ape mane oLakhyo ? guru kahe, tame koI deva cho ! zrI mANibhadra deva bolyA ke he gurudeva ! Apano ziSya chuM ! mANekazAha huM pote ja chuM ! ApanI kRpAthI abhigraha pratijJA karI yAtrArthe nIkaLyo ane A jagyA para DAkuoe mArA dehano nAza karyo. zubhAvasthAthI mRtyu pAmI mANibhadradeva tarIke utpanna thayo chuM. Apa pharamAvo, zI AjJA che ? gurue kahyuM, Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 656 tapAgacchAdhiSThAyaka amArA sAdhu upara upadrava kare che tenuM nivAraNa karo. amArA dasa sAdhuonAM citta bhramita karI nAkhI bhaTakatA karI mUkyA. aMte kALadharma pAmyA che. agiyAramA cittabhramita thayela che. A pramANe hakIkata sAMbhaLI ane mANibhadra deve avadhijJAnano upayoga mUkyo. potAnI senAmAM rahelA ja kAlA-gorA bhairavane upadrava karatA joyA. bannene balAvyA ane kahyuM ke he bhAgyazALIo ! A sAdhu-saMtone zA mATe tame upadrava karo cho? emanI bhakti-stuti karavI joIe. temane upadrava karavAthI, AvAM akRtyo karavAthI pApabaMdhana thAya tema ja anaMtakALa saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDaze-bhaTakavuM paDaze. AvuM akRtya-upadrava karavAnuM choDI dyo. bhairavoe kahyuM, he svAminuM! amArI ArAdhanA karIne amArI pAse varadAna lIdheluM che. maMtra ane vacanadAnathI kaDavAmatInA AcArya ane ame baMdhAyelA chIe. A kArya amAre karavuM ja paDaze. ApanI AjJAnuM pAlana amo nahi karI zakIe, mATe A vAta choDI do! nahIMtara amo ApanI sAthe yuddha karavA taiyAra chIe. yuddhamAM vijaya zrI mANibhadradeva yuddha mATe taiyAra thayA. kAlA-gorA bhairava sAthe bhISaNa yuddha zarU thayuM. bhairavone ATha bhujAo hatI, jyAre zrI mANibhadrane cha bhujAo hatI - pote bhairavone durasta karyA. potAno jvalaMta vijaya thayo. bhairavoe indrane kahyuM, have amo upadrava nahi karIe; paraMtu eka vinaMtI amArI Apane mAnavAnI raheze ke jyAM ApanuM sthAna hoya tyAM amane ApanI sevA mATe sevaka tarIke sthAna ApazojI ! bhairavono upadrava zamI gayo ane agiyAramA sAdhu mahArAja sAjA thaI gayA. mANibhadra IndranI vinaMtI mANibhadra indra gurudevane vinaMtI karI ke sAheba! A jagyAe mArA paga paDyA che, paganI piMDInI sthApanA ApanA hastaka karo jethI A sthAnano prabhAva raheze ane ApanI pATa-paraMparAmAM tapagacchanI pATe je je AcAryo thaze ane te ahIM A sthAne AvIne amano tapa sarva prathama karaze tenAthI mAruM Asana calAyamAna thaze, mane jANa thaze ke AcArya mahArAja padhAryA che. jaladI huM temanI sevAmAM hAjara thaIza. mane dharmalAbha rUpI AzIrvAda Apaze. vaLI dharmamAM sahAya karIza ethI mane paNa zAsanabhaktino lAbha prApta thaze, samakita nirmaLa raheze. jaina zAsananI unnatimAM paNa huM sahAyaka banIza. pU. A. zrI hemavimalasUrie paganI piMDInA AkAranI sthApanA mahA suda pAMcame magaravADA gAmanI bahAra karI. zrI mANibhadra devanAM traNa sthAno H (1) mANibhadra devano janma ujjainamAM che, tyAM mastaka pUjAya che. (2) AgaloDamAM dhaDa pUjAya che ane (3) magaravADAmAM piMDI pUjAya che. AgaloDa gAme dhaDanI sthApanA : zrI mANibhadra vIrane pratyakSa karavA ane jaina zAsananI unnati karavA mATe ekaso ekavIsa (121) upavAsa karyA. zrI mANibhadravIra deva pratyakSa thayA ane mANibhadra vIranI AjJAnusAra vi. saM. 1733mAM mahA suda pAMcamanA divase AgaloDa gAma bahAra vIranA batAvelA sthAna para mATInA piMDanuM dhaDa karyuM ane pU. A. zrI Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 657 zAMtisomasUrijIe tenI pratiSThA karI. mANibhadrajIe kahyuM ke je AcAryapada prApta karyA pachI magaravADA sthAnake na jaI zake te AgaloDa nAnA mANibhadravIranA sthAnake AvIne aTTama karaze tenI icchA pUrNa karIza ane mane dharmalAbha AzIrvAda Apaze temane jaina zAsananI prabhAvanAmAM huM niraMtara sahAya karIza. A pramANe kahIne vIra adazya thayA. te jagyAe pU. AcArya mahArAjanA upadezathI zikharabaMdhI jaina zAsanarakSaka devanuM derAsara zrIsaMghe baMdhAvyuM. je rIte bRha saMgrahaNI sUtramAM che te rIte baMdhAvela che te Aje paNa mojUda che. - zrI mANibhadravIra deva sAkSAt hAjarAhajUra che. ApaNAM manovAMchita pUraka, saMkaTamocaka, vidhi-nivAraka, vidhi ane zAMti-puSTidAyaka che. ApaNe sahue zAsana-saMrakSaka devanI tana-mananI ekAgratAthI prasannacitte ArAdhanAsAdhanA karavAnI che. jinazAsananA saMrakSaka deva che. caturvidha saMghanA koI paNa kAryamAM hAjarAhajUra che. bhAratabharanAM jinamaMdiromAM agra bhAgamAM zrI mANibhadravIra devanI mUrti sthApita najare caDe che. jinamaMdiranA rakhevALa gajarAja para birAjatA, tenA darzana-namana karatAM AgaLa dAkhala thavAya che. aneka jagyAe camatkArika prasaMgo adbhuta anupama na varNavI zakAya tevA jovA-sAMbhaLavAmAM Ave che. mAro potAno anubhava che. kAThiyAvADa, jhAlAvADa, gujarAta, kaccha, mahArASTranema ja mAravADa - bIjAM paNa aneka sthaLo ApaNane herata pamADe che. gajarAja UbhA beThelA uparanI mUrtio to che ja; paNa bIjA aneka svarUpomAM tema ja vistarelI phaNAovALI sthApanA vIra devanI che! ghaNAM zahero-gAmomAM alaga zrI mANibhadravIranuM maMdira jovAmAM Avela che. pU. AcArya bhagavaMtAdi A yakSarAjanI ArAdhanA-sAdhanA karAve che. pote paNa kare che. mArI jIvanayAtrA daramyAna zaizavavayathI Aja paryata akhaMDa, avirata ArAdhanA-sAdhanA, dhyAna, jApa, tapAdi anupama-adbhuta cAle che. akhUTa zraddhAbaLa, sabahumAna bhakti karavA haiyAnA umaMga-utsAha-AnaMdathI tarabatara thaI javAya che! ahobhAvathI zira jhUkI paDe che ! jyAM jyAM aMjanazalAkA-pratiSThA prasaMge temanI mUrtinI sthApanAno prasaMga hoya tyAre haiyuM nAcavA-kUdavA mAMDe che! vaLI bRha naMdAvartapUjana hoya tyAre prAraMbhathI ja besI jAva! zAsananAM koIpaNa kAryo sIdAtAM hoya, khoraMbhe paDyAM hoya tyAre acUka temanA smaraNa dvArA e kAryo avazya pUrAM thAya ja ! kharekhara A vAta cokkasa che. aNaciMtavyuM, acAnaka, aNadhAryuM thaI jAya. ghaDIbhara Azcarya thAya ke A zuM? bAvana vIra indra paikI mokhare tenuM nAma ane kAma. zrAvaka jIvanamAM dharma pratye, ArAdhanA pratye ajoDa zraddhAe kevuM kAma karyuM! ApaNe vicAravA jevuM che ! atyuttama IndrapaNuM prApta thavAmAM puNyabaLa joradAra. AvA puNyasaMcayanA thokanA thoka ApaNA jIvanamAM thaI jAya to ApaNe paNa avazya e pada prApta karI zakIe ! (3. Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 658 tapAgacchAdhiSThAyaka 'zrI tapagacchanA adhiSThAyaka zAsana rakSaka deva 'zrI mANibhadrajIno TUMka paricaya -: saMkalanakartA:pa.pU. AgamoddhAraka zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyanA pU.sA.zrI vipulayazAzrIjI ma.nAM ziSyA pU. sA.zrI ramyazIlAzrIjI ma. tathA pU. sA. zrI bhavyazIlAzrIjI ma. jainadharmamAMcovIze tIrthaMkara bhagavaMtonAM jema adhiSThAyaka devadevIo che temavividha gaccha-saMpradAyonA adhiSThAyaka devadevIonI mAhitI paNa prApta thAya che. tapAgacchamAM zrI mANibhadrajInuM sthAna anupama rahyuM che. moTAbhAganA upAzrayomAM ke derAsaronA parisaromAM mANibhadrajInI sthApanA thayelI jovA maLe che. jaina samAjanA pratyeka gharanI pratyeka vyakti A devanI upayogI mAhitIthI vAkepha bane tema ja anya sthAnomAM mAnatA karavA javAne badale A devanI ja sevAbhakti karI icchita phaLa meLave te A lekhano sArAMza che. rAjakoTa sthaLano khAsa paricaya karAvyo AnaMdasAgarasUri samudAyamAM pU.paM. zrI abhayasAgarajI mahArAjazrIne mANibhadrajInA sthAna ane gaurava mATe bhAre moTuM mAna ane Adara hatAM tevuM mArA potAnA pUjyazrI sAthenA keTalAka samayanA sAMnidhyane kAraNe anubhavAyuM che. potAnAM vyAkhyAnomAM mANibhadrajInI vAta Ave tyAre gaLagaLA thaI jatA, jenI zrotAonA mAnasa upara khUba ja UMDI asara jovA maLatI. gacchAdhipati pa.pU. A. zrI sUryodayasAgarasUrijI mahArAjazrI A graMtha-prakAzanamAM khUba ja madadarUpa banyA che. -saMpAdaka dareka gacchane adhiSThAyaka deva hoya che. jema aMcaLagacchanAM adhiSThAyikA mahAkALI devI che. tevI ja rIte tapagacchanA adhiSThAyaka deva zrI mANibhadrajI che. prAcIna samayamAM tapagacchanA upAzrayomAM tathA maMdiranA bahAranA bhAgamAM A mANibhadrajInI sthApanA karavAmAM AvatI hatI ane atyAre paNa lagabhaga ghaNe ThekANe temanI mUrti ane bIjI rIte paNa sthApanA karelI jovAmAM Ave che. Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 659 zrI mANibhadrajIno pUrvabhava teo AgalA bhavamAM mANekazAha nAmanA zeTha hatA. temano janma ujjayinI nagarImAM thayo hato. temanI mAtAnuM nAma kasturabA hatuM. mANekazAha ujjayinI nagarInA nagarazeTha banyA hatA. teo jaina dharma pratye ghaNI ja zraddhA ne prema dharAvatA hatA. - pUjya AcArya mahArAja zrI hemavimalasUrijIe temane sacoTa dharmopadeza daI jaina dharmamAM sthira karyA hatA. eka vakhata guru mahArAja AgrA zaheramAM comAsu hatA. mANekazAha vepAra karavA tyAM gayA hatA. pachI temane khabara paDatAM guru mahArAjane vaMdana karavA gayA ne vyAkhyAnamAM beThA. guru mahArAja zrI siddhAcala tIrthanI yAtrAnA mahimAnuM khUba ja vistArapUrvaka varNana karyuM. mANekazAhane A varNana sAMbhaLatAM darzana-yAtrA karavAnI tIvra utkaMThA jAgI ane ekadama UbhA thaIne abhigraha karyo ke, " mAre page cAlIne zrI siddhAcalajInI yAtrA karavI. temAM koI paNa jAtano upasarga thAya to paNa sahana karI yAtrA karavI." pUjya gurudevanA AzIrvAda laI zrI mANekazAha zeThe kArataka mahinAnI amAsanA divase savAranA pahoramAM AgrAthI ja page cAlatAM zrI siddhAcala tIrtha tarapha prayANa zarU karyuM. mANekazAhazeTha dhIme dhIme AgrAthI cAlatAM cAlatAM DIsA-pAlanapura pradezamAM magaravADA gAmanA bhayaMkara jaMgala sudhI AvI pahoMcyA. A jaMgala lUMTArA-cora-DAkunuM mukhya mathaka hatuM. coroe jaMgalamAM hathiyAra sahita mANekazAha upara humalo karyo ne mArAmArImAM zeThanA zarIranA traNa TukaDA karI nAkhyA. A mArAmArImAM aMta samaya sudhI hRdayamAM pavitra evA zrI siddhagirirAjanuM dhyAna cAlu rahyuM, te zubha bhAvanAne pratApe zeTha marIne bhuvanapati devomAM mANibhadra nAme indra thayA. AcArya mahArAja zrI hemavimalasUrijInA ziSyo upara kALabhairava devano upasarga thatAM sUrijIe aThThama tapanI ArAdhanA karI tapanA prabhAvathI zrI mANibhadrane pratyakSa karI temanI sahAyathI te upadrava sadAne mATe dUra karyo. tyArathI Aja sudhI paraMparAe ApaNe tyAM ApaNA saMghomAM temanuM sthAna banAvI zAsanadeva tarIke pUjAya che. - sAdhuono upasarga dUra karyA pachI zrI mANibhadravIra guru mahArAjane kahe che ke, tapagacchanI pATe je AcArya thaze temanuM huM rakSaNa karIza. je vakhate je dezamAM AcArya vicare, te vakhate pahelAM mArA sthAne jaI pachI dezamAM vicaraze to pUjA vagere sArI pAmaze, ema kahI potAnA parivAra sAthe devalokamAM gayA. chellAmAM chellI saMvata 1733nI sAlamAM zrI zAMtisomasUrijIe 121 upavAsa karI paghAsane besI ArAdhana karyuM te vakhate pragaTa thaIne pote potAnAM traNeya sthAnako capaTI vagADatAmAM dekhADI prabhAva batAvI adazya thayA hatA. hAlanA jamAnAmAM je koI kharA aMtaHkaraNathI, saccAIthI smaraNa kare to AvelI ApattiomAM rakSaNa kare che. roga-zoka-duHkha upAdhio-game tevA Akasmika bhayone paNa haThAve che. Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 660 tapAgacchAdhiSThAyaka Aje mANibhadra vIranA zarIranI traNa sthAne pUjA thAya che. (1) ujjayinI nagarInI kSiprA nadInA kAMThe vaDanA jhADa nIce mastakapUjA thAya che. (2) magaravADA tIrthamAM DhIMcaNa pUjAya che. (3) uttara gujarAtamAM vijApura najIka 'AgaloDa' gAmamAM dhaDa pUjAya che. sAmAnyathI ApaNA jaina dharmamAM evI mAnyatA pracalita che ke, koIpaNa mUrti-maMdira-sthAna hoya te so varSe tIrthasvarUpa bane che. pachI tene tIrtha kahevAya che. e ja rIte ApaNA supArzvanAtha prabhu ane A sthAnanA rakhevALa zrI mANibhadrajIne 170 varSa thavAthI tIrtha banI gayela che, jenA kAraNe tIrthanI jema pUjanIya ane prabhAvika banI gayela che. ahIMyAM birAjamAna mANibhadrajInI mUrtino paraco ne darzana Aso mahinAmAM koI koI mANasane thAya che. vRddha mANaso tenA camatkAra ane prabhAvanI vAto jANe che ane kare che. tyAre ahIM keTalAka mANasone game tevAM kaThina agharAM ne asaMbhavita kAmomAM paNa sahAya thAya che tevA dAkhalAo ane anubhavo mojUda che. eTale ahIMyAM birAjamAna zrI mANibhadrajInI mAnatA judI judI rIte karIne teMo potAnAM kAryonI saphaLatA meLave che. - atyAranA jamAnAmAM jyAre ApaNA jaina bhAIo bIje badhe ThekANe bIjA deva pAse jAtajAtanI mAnatA karavA jAya, bAdhA-pratijJA ane AkhaDIo rAkhe tenA karatAM zAsanadeva zrI mANibhadrajI pAse Ave to ghaNuM sAruM kahevAya. sonAmAM sugaMdha bhaLe tevuM thAya. ahIM AvanAra zrAvaka bhAI ema mAMgaze ke, he zAsanadeva! mane dharmamAM ane mArAM bIjAM kAryomAM sahAya karajo. ane game te bhAvanAthI Avelo AtmA jarUra prabhudarzana ane guru samAgama meLavaze ja. ahIMyAM zrI mANibhadrajInI mAnatAmAM zrIphaLa vadherAya che. goLapApaDI-sukhaDI caDAvAya che. A sivAya amuka kArya pataze to amuka vastu arpaNa karIza vagere jAtanI dhAraNA karIne kAma kare che ane phaLe paNa che. Aso mahinAmAM dhanaterasa, caudasa ane amAsa--e sivAya dara besate mahine, dara ravivAre, dara guruvAre paNa mAnatA rAkhI phaLa meLavAya che. A sivAya sArA kAmo karavAnA divase ane takalIphanA divasomAM zrI mANibhadradevanI pratijJA-bAdhA-dhAraNA rakhAya che. eka vakhata ahIM padhArI zAsanarakSaka zrI mANibhadra devanAM darzana karI pAvana thaI temanA prabhAva-pratApa ne mahimAno pratyakSa anubhava lo. -- haS ST ma che . . A Pr che. NA CER 7 . Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 661 'zrI mANibhadravIranuM caritra - prA. je.sI.desAI, moDAsA. rasoDAmAM svica oNna thatAMnI sAthe ja uMdaro nAsI jAya, guphAmAM siMhanI hAjarI hoya to eka paNa ziyALa tyAMna DokAya; ema eka vAra hRdayamAM samakitano tejalisoTo jhaLahaLI jAya to pachI mithyAtvarUpa aMdhakArane adazya thatAM jarA paNa vAra nathI lAgatI. A mATe atyaMta jarUrI che jJAnI gurunA saMganI. atre mANibhadrajInI kathAmAM ApaNane A darzana thAya che. aNasamaja ane gerasamaja-bane karatAMye bhayaMkara che miththA samaja. ane e mithyAtvano graMthibheda zakya bane che satsaMgathI, satyAcaraNathI, sadbhAvanAthI. A lekhanA lekhaka zrI je. sI. desAI moDAsAnI kaoNlejamAM prAdhyApaka tarIkenI sevA Ape che, jaina dharma aMgeno talasparzI abhyAsa karelo che. emaNe mANekazAhamAMthI mANibhadra sudhInI romAMcaka yAtrA-ghaTanAnA hema-hastAkSaro atre suMdara rIte aMkita karyA che. pratyeka yuge jyAre jyAre dharmano kSaya thayo che ane adharmanI vRddhi thaI che tyAre tyAre pratyeka yuge janmelA mahApuruSoe AgavI rIte ane yogya samaye samAjane netRtva pUruM pADyuM che. ane AvA mahApuruSo kALakrame devatAIrUpe pUjAyA che, ane janamAnasamAM bhAre moTuM mAna Adara pAmyA che. - saMpAdaka zrI mANibhadravIra rUpe pUjAtA vyaMtaradeva pUrvabhavamAM ujjainamAM mANekazAha zeTha nAme prasiddha hatA. te kALa hato vi. saM.nuM paMdaramuM saikuM. dhanADhaya parivAramAM janmelA mANekazAhano janmotsava mAtApitAe khUba dhAmadhUmathI Ujavelo. ozavALa jaina jAtinA mANekazAhanA pitA dharmapriya zAha ane mAtA jinapriyA khUba saraLa svabhAvanA ane dayAvAna hatAM. saMtAnamAM mAtra eka ja putra hovAthI temaNe mANekazAhane khUba lADakoDamAM ucherelA. mANekazAha yuvAna thAya te pahelAM ja temanA pitA dharmapriya zAha mRtyu pAmyA. temane zikSaNa ane vyAvahArika jJAnathI saMpanna karavAnuM kArya temanAM mAtuzrI jinapriyAe karyuM. mAtAnA Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 662 tapAgacchAdhiSThAyaka saMskArathI poSAyelA mANekazAha dAna, zIla, tapa ane vivekanA guNo khIlavI lokapriya ane rAjapriya thayA.pitAno vahIvaTa temaNe saMbhALI lIdho. te pramANika zAha sodAgara tarIke yazasvI banyA. mANekazAhanAM mAtApitA tapAgacchanA suprasiddha AcArya ANaMdavimalasUrinA anuyAyI hatAM. temaNe potAnI havelImAM jinAlaya ane pauSadhazAlAnI racanA karAvI hatI. mANekazAha paNa mAtA-pitAnI ujjavaLa paraMparAne anusaratA hatA. kALakrame mANekazAhanA jIvanamAM eka durghaTanA banI. lokAzAhanA yationA saMparkamAM te AvyA. A yatio pAse te dharmazravaNa karavA javA lAgyA. yatioe kutarka dvArA mANekazAhanA manamAM mUrtipUjA pratye dveSabhAva jagAvyo. pariNAme kALakrame tapAgaccha mUrtipUjaka zrAvaka mANekazAha svadharma choDIne laoNkAmatI banyA. mANekazAhanA svadharmatyAganI vAta sAMbhaLIne temanAM mAtuzrI jinapriyA kSubdha thayAM. temanA AtmAne khUba duHkha thayuM. temaNe mANekazAha mULa paraMparAmAM pAchA na phare tyAM sudhI ghI-vigaInA tyAganI pratijJA karI. mANekazAha pukhta vaye dhArAnagarInA bhImazeThanI AnaMdarati nAmanI kanyAne paraNyA hatA. te potAnI dharmapatnI sAthe sukhapUrvaka saMsAra bhogavatA hatA. mANekazAhanI dharmabhAvanAnA pheraphAranI ane temanI mAtAnI pratijJAnI jANathI AnaMdarati kheda pAmI. AnaMdaratie mANekazAhane samajAvavAno prayAsa karyo tyAre temaNe potAnI zaMkAnuM samAdhAna karanArA sadguru maLe to lokomatIne tyajavAnI saMmati ApI. A daramiyAna cha mAsa pasAra thaI gayA. eka divasa prakhara jJAnI AcArya hemavimalasUrijI 17 sAdhuo sAthe ugra vihAra karatAM karatAM ujjaina nagaramAM padhAryA. aneka jIvone upadezatA teo ujjainanA Amravana nAmanA udyAnamAM rokAyA. rAtre pratikramaNa vagere dhArmika anuSThAnamAMthI nivRtta thaI sau kAussagga dhyAnamAM pravRtta thayA. AcArya mahArAjanA AgamananA samAcAra sAMbhaLI mANekazAha potAnA sAgrIto sAthe mazAla laI te udyAnamAM AvyA. temaNe mazAla dvArA eka sAdhunI dADhInA vALa bALI nAkhavAnuM adhama duSkRtya karyuM. Ama chatAM, sAdhu bhagavaMto zAMtabhAve sthira rahyA. sAdhune samatArasamAM ramamANa thayelA joI mANekazAhane khUba pazcAttApa thayo. te bhoMThA paDIne ghera pAchA pharyA. temane rAtre nidrA na AvI. te potAnA duSkarmane nIMdavA lAgyA ane sAdhunI samatAne AdarabhAva ApavA lAgyA. mANekazAhane sAdhuonI samatA ane sahanazIlatAe jAgRta karyA. temano akrodha, udAsInatA ane prasannatA joI te bhAvavibhora thayA. temaNe potAnI bhUlanI mAphI mAgavAno ane zaMkAonuM samAdhAna pAmavAno nirdhAra karyo. gAdI upara besI upadeza ApanArA yationI jALamAMthI te bahAra AvyA. prAtaHkALe mANekazAhe vAjiMtronA nAda sAthe sadguruonuM bhavya svAgata karyuM. temaNe potAnI pauSadhazALAmAM gurumahArAjone birAjamAna karI, sakaLa saMghanI samakSa kSamAyAcanA karI. Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 663 AcArya hemavimalasUrijIe pratimApUjA aMgenA zAstrokta AdhArothI mANekazAhanI zaMkAonuM samAdhAna karyuM. agiyAra aMgamAMnA pAMcamA aMga 'bhagavatI sUtra'mAM tathA rAyapasaNI' nAmanA graMthamAM A aMge ullekha che. jinapratimA draupadIe ane sUryAbhadeve pUjI hovAnuM AcAryazrIe jaNAvyuM. bharata cakravartIe aSTApada parvata para jinabiMbarUpa ra4 tIrthakaronI pratimAjI padharAvyAM che. te uparAMta saMprati mahArAjA, naMdivardhana, zreNika mahArAja, zrIpAlarAjA vagere aneka mahAnubhAvoe AvAM kAryo karyA che. AcArya hemavimalasUrijI dvArA apAyelA upadezathI zaMkAnuM samAdhAna pAmelA mANekazAhe mahA suda pAMcamanA zubha divase samakitamUlaka bAravrato uccAryA. gurunI vastrApAtrathI bhakti karI. zrIsaMghamAM prabhAvanA karI tema ja yAcakone dAna ApyuM. mANekazAha AThama, caudaze pauSadhadrata karavA lAgyA. nitya aSTaprakArI pUjA karavA lAgyA. eka vakhata vyApArakAma mATe AgrA gayelA mANekazAhe tyAM cAturmAsa mATe AcArya hemavimalasUrIzvarajI mahArAja padhAryAnuM sAMbhaLyuM. AthI temanuM haiyuM nAcI UyuM.te vyAvahArika kAmamAMthI nivRtta thaI guru samakSa sAmAyika, pratikramaNa, paccakhANa, devapUjA, guru-vaiyAvacca ane vyAkhyAnazravaNamAM DUbI gayA. AcArya hemavimalasUrijI pAsethI zatruMjayanI vividha prakAranI yAtrAnuM mAhAlya samajIne temanA manamAM te bhAvanA jAgI. temaNe cauvihAra upavAse, maunapaNe, aDavANe page, navakAramaMtra gaNatAM, pagapALA zatruMjayanI yAtrA karavAno daDha saMkalpa karyo. potAno abhigraha paripUrNa banAvavA gurunA zubha AziSa prApta karyA. zatruMjayayAtrA daramiyAna kaSTonI paravA karyA vagara devadarzana, pUjA, guruvaMdanAdi dharmAnuzAsananuM ullAsapUrvaka pAlana karatA zrI mANekazAha paLavAra paNa navakAramaMtranuM vismaraNa karatA nahi. Aso suda pAMcamane divase zatruMjaya tarapha yAtrAno AraMbha karanArA zrI mANekazAha pAlanapura pAsenA magaravADA gAmanI bAjunA vanamAMthI pasAra thayA. tyAM DAkuonI ToLI rahetI hatI. A DAkuo vaNikaputrane utAvaLe ane niHzaMkapaNe jato joI navAI pAmyA. temaNe tene bolAvavA rADa pADI; paraMtu navakAramaMtranA smaraNamAM ane zatruMjayanI yAtrAnA dhyeyamAM magna cittavALA zrI mANekazAhane avAja saMbhaLAyo nahi. AthI DAkuone tenI pAse kiMmatI mAla hovAnI zaMkA thaI. teo mANekazAha para tUTI paDyA. temaNe talavAranA jhATakAthI temanA mastaka, paga ane dhaDa judAM karI dIdhAM. mANekazAha samatApUrvaka zatruMjayanA dhyAnamAM ja magna hatA. tenA prabhAvathI te marIne mANibhadradeva thayA. jainazAsanamAM 64 indro mAnavAmAM AvyA che. mANibhadradeva 64 indromAMthI vyaMtara indra che. A ja indro tIrthaMkara paramAtmAonA paMcakalyANakomAM bhakti karavA upasthita thAya che. paramAtmAnI bhakti dvArA teo mahAna puNya meLave che. A bAju mANekazAha zuddha tapAgacchIya paraMparAmAM AvyA. tethI lokAzAhanA yatiomAM AcArya hemavimalasUri pratye te joSa jAgyo. yatioe bhairavanI sAdhanA dvArA zrI Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 664 tapAgacchAdhiSThAyaka hemavimalasUrijInA sAdhuonAM citta bhramita karyo. 17 sAdhuomAMthI 10 sAdhuo to kALadharma pAmyA. A upadravanI jANakArI mATe zrI hemavimalasUri dhyAnamagna banyA. temaNe dhyAnamAM gujarAta-praveza vakhate aThThama tapa karavAno Adeza sAMbhaLyo. pAlanapura pAsenA magaravADAmAM rAyaNavRkSa nIce guru mahArAja aThThama tapa karI kAussagnamAM beThA. mANibhadradevane avadhijJAnathI A vAtanI jANa thaI. potAnA preraka guru mahArAja samakSa mANibhadra pragaTaeN thayA. temaNe guru mahArAjane potAnA svarUpano khyAla Apyo. potAnI DAkuo dvArA thayelI hatyAnI vAta kahI. gurunI AjJAthI mANibhadrajIe bhairavano upadrava zAMta karyo, paraMtu temanA sthAnaka pAse bhairavane sthAna ApavAnI vinaMtI svIkArI. jainazAsananI sevA karatA rahevAno temaNe gurumahArAjane sadhiyAro Apyo. mANibhadravIre guru hemavimalasUrijIne vinaMtI karI," gurudeva! A jagyAe mArA paga paDyA che. AthI paganI piMDInI sthApanA ApanA haste karo, jethI A sthAnano prabhAva raheze. A sthAne ApanI pATa-paraMparAnA tapAgacchanA je je nUtana AcAryo AvIne aTTama tapa karaze, tenAthI mAruM Asana calAyamAna thaze. mane AcArya mahArAja AvyAnI jANa thatAM huM temanI sevAmAM hAjara thaIza. je e pramANe mane dharmalAbharUpI AzIrvAda Apaze tenI sevAmAM rahI dharmamAM sahAya karIza. ethI mane zAsanabhaktino dharmalAbha prApta thaze. samakita nirmala raheze. jainazAsananI unnatimAM huM sahAyaka banIza." pU. AcArya zrI hemavimalasUrijIe mahA sudi pAMcame magaravADAmAM mANibhadravIranI paganI piMDInI sthApanA karI. AgaloDanuM sthAnaka pU. AcArya zAMtisomasUrijIe A sthAne jaina zAsananI unnati mATe 121 upavAsa karyA. AthI zrI mANibhadravIra pratyakSa thayA. zrI mANibhadravIranI AjJAnusAra vi. saM. 1773mAM mahAsuda 5 nA divase AgaloDa gAmanI bahAra vIranA sUcavelA sthAne mATInA piMDanuM dhaDa sthApana karyuM. pU. zAMtisomasUrijIe tenI pratiSThA karI. mANibhadravIre kahyuM, " je AcAryapada prApta karyA pachI magaravADA sthAnake na jaI zake te AgaloDanA mANibhadranA sthAnake AvI aThThamatapa karaze temanI icchA pUrNa karIza." A sthAne AcArya mahArAjanA upadezathI zikharabaMdhI jainazAsananA rakSaka devanuM maMdira che. mANibhadranA kahevA mujaba temanAM traNa sthAnako cheH (1) ujjainamAM janma che, tyAM mastaka pUjAya che. (2) AgaloDamAM dhaDa pUjAya che ane (3) magaravADAmAM paganI piMDI pUjAya che. Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 665 'zrI mANibhadravIra ane zAsanarakSA -zrI jazubhAI jugaladAsa zAha zrI jazubhAI zAha dAdAnA anaya bhakta che. dAdAnI pUjA e emano dharma che. teo dAdAnA sAhitya, itihAsa, pUjA, maMtra-taMtranA anuyAyI che. temanI siddha kalame dAdAnuM svarUpa batAvela che ane dAdAnA guNa gAyA che. dhAreluM sahu siddha karatA cho deva sAcA tame, evA zrI mANibhadra deva tamane, vaMduM ghaNA bhAvathI. - saMpAdaka jaina zAsanamAM aneka devadevIonuM svarUpa ane varNana Ave che. samyagudaSTi deva-devIonuM sthAna ane sthApanA zrI arihaMta paramAtmAthI vihita thayela suacaraNA che. A vAtanI sAkSI aneka AgamagraMtho, stotro vageremAM Ave che. jemake, zrI vardhamAnavidyAmAM jayA, vijayA, jayaMti ane aparAjitA e cAra zAsanarakSikA devIonuM sthAna Ave che. zrI sUrimaMtramAM zrI sarasvatIdevInuM, zrI lakSmIdevInuM, zrI tribhuvana svAminInuM ane yakSarAja gaNipITakanuM sthAna che to navasmaraNamAM saMtikaramu, tijayapahRtta ane bRha zAMti Adi stotromAM jinazAsana-mAnya soLa vidyAdevIo, covIsa yakSa, covIsa yakSiNI, nava graha Adi aneka samyagdaSTi devadevIonAM nAmo gUMthavAmAM AvyAM che. Ama, aneka samyagadarzI deva-devIonI hakIkato aneka prAcIna graMtho ane stotromAM gUMthAyelI jovA maLe che. A samyagudaSTi deva-devIo dvArA zrI jinazAsananI rakSA tema ja ajoDa mahAprabhAvanA karAvyAnA aneka ullekho dharmagraMthomAM upalabdha che. zrI jinazAsananI rakSA karanAra zrI AdIzvara paramAtmAnAM caraNonA pUjArI, zrI zatruMjaya mahAtIrthanA parama ArAdhaka, mahAcamatkArika anekavidha zAsana-prabhAvanA karanAra vyaMtara nikAyanA chaThThA mahArAjA zrI mANibhadradevanuM nAma jaina zAsananA itihAsamAM mahAprabhAvaka rUpe vizvavikhyAta banyuM che. aneka bhaktonI mananI icchA pUrNa karanAra tema ja vidha vidha prakAranI sahAya karanArA zrI mANibhadravIra jainazAsananA sanmAnanIya deva che. jaina zAsananA rakSaka tarIke zrI mANibhadrajInuM sthAna ajoDa, ananya kakSAnuM manAya che. eka kavie lakhyuM che ke, (ja. Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 666 . . tapAgacchAdhiSThAyaka dhAreluM sahu kAma siddha karavA, cho deva sAcA tame, ne vino saghaLAM vinAza karavA, cho zaktizALI tame, seve je caraNo kharA hRdayathI, tene upAdhi nathI, evA zrI mANibhadra deva tamane, vaMduM ghaNA bhAvathI.. (1) mananI saghaLI icchA pUrNa karanArA, vinono vinAza karanArA, evA zAsanarakSaka zrI mANibhadradevanAM caraNomAM sAcA hRdayathI vaMdanA karavAthI, bhakti karavAthI jIvanamAM kadI paNa upAdhi AvatI nathI. jaina zAsanamAM sadAye jAgRta deva tarIke jemanI gaNanA thAya che evA zrI mANibhadranI stuti karatAM kavi lakhe che ke - "devA sukha samasta janane, je che sadA jAgatA, sevAnA karanAranA palakamAM, kaSTo badhAM kApatA, siddhi sarva maLe ane bhaya TaLe, Ape sadA sanmati, evA zrI mANibhadra deva namatA AnaMda thAye ati".... (2) bhaktajanonAM saghaLAM duHkho kApI, sukha ApavA mATe sadAye je jAgRta che ane jenA nAma-smaraNathI sarva prakAranI siddhio prApta thAya evA zrI mANibhadra devanAM caraNomAM mArI koTi koTi vaMdanA. zrI mANibhadra devanAM prakhyAta traNa sthAna che. (1) ujjainI nagarI jyAM mANibhadrajIno pUrva janmamAM mANekacaMda zeTha tarIke janma thayo hato. e ujjainI nagarImAM kSiprA nadInA kinAre zrI mANibhadrajInI mastaka rUpe pUjA thAya che. (2) uttara gujarAtamAM AgaloDa gAmamAM dhaDa pUjAya che. (3) gujarAtamAM AvelA magaravADAmAM piMDI pUjAya che. A uparAMta aneka jagyAe, aneka jinamaMdiromAM zrI mANibhadranI sthApanA che ane tyAM Aje paNa hajAro bhakto zrI mANibhadradAdAnAM darzana karI, bhakti karI, potAnAM duHkhone dUra karI AnaMdapUrvaka zrI mANibhadradAdAnAM guNagAna gAtA jaNAya che. tapAgacchanA adhiSThAyaka deva tarIke zrI mANibhadradAdAnI sthApanA thaI che. zrI mANibhadradAdAnI sthApanA tapAgacchanA adhiSThAyaka deva tarIke AcArya bhagavaMta zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAje karI che, ema keTalAye graMthomAM vAMcavA maLela che. pariNAme Aje paNa tapAgacchIya derAsaro-upAzrayomAM ghaNI jagyAe zrI mANibhadradevanI mUrtinI sthApanA thayelI jovA maLe che. zrI mANibhadrajInA svarUpanuM varNana karatAM evI hakIkata jANavA maLe che ke, zyAmavarNanuM zarIra che, cAra bhujAo che. zrI arihaMta paramAtmAnI jamaNI bhUjA tarapha sadA rahe te rItanuM eka dADhAvALA varAhanuM mukha che. te dADhA upara jinAlayanA AkAranI rAyaNavRkSanI zAkhA dhAraNa karelI che. te devakulikA rUpe zAkhAmAM zrI AdIzvara paramAtmA birAjamAna che. zrI mANibhadrajIe mahA tejasvI divya ratnothI jaDita divya mugaTa mastaka para dhAraNa karela che. trizUla, DamarU, mudgala, aMkuza, nAgapAza Adi Ayudho dhAraNa karanAra che. sAta sUMDhavALA airAvata gajarAja upara teo birAjamAna che. te gajarAjanI prathama sUMDhamAM paramAtmAne Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 667 abhiSeka karato pUrNa kaLaza che. bIjI sUDhomAM raktavaNAM puMDarIka kamaLo che. airAvata gajarAjanuM aMga divya ratnajaDita alaMkArothI zobheluM che. bAvana vIra, cosaTha yoginI, aneka riddhisiddhinA svAmI evA vIsa hajAra sAmAnika devo tema ja kALA-gorA baTuka bhairava Adi devonA te svAmI che. AvA divya svarUpavALA aneka zaktinA svAmI zrI mANibhadradeva yakSendra jainazAsananA mahAna zAsana-rakSaka deva che. zrI jainazAsanamAM zAsanadeva tarIke aneka devadevIonI sthApanA thayelI che, jemAM mokharAnuM sthAna zrI mANibhadra yakSendranuM che. zrI AdIzvara paramAtmA pUrva navvANuMvAra zrI zatruMjaya tirthAdhirAja para samosaryA che evA mahAtIrthanA parama bhakta yakSendra zrI mANibhadrajI che. zrI mANibhadra dAdAnuM nAmasmaraNa paNa tamAma mazkelIono nAza karanAra che. da:khone bhagADanAra che lIono nAza karanAra che, duHkhone bhagADanAra che, riddhisiddhine ApanAra che ane paramAtma-bhaktimAM sahAya karanAra che. zrI mANibhadra yakSendra tapAgacchanA adhiSThAyaka deva tarIke gaNAya che, jemanI utpattino itihAsa A pramANe che : pU. AcAryabhagavaMta zrI AnaMdavimaLasUrijI mahArAje ujjaina nagaramAM rahetA mANekacaMda nAmanA zreSThIne jaina dharmaparAyaNa banAvyA. A mANekacaMda zeTha vyApAra arthe pAlImAM rahetA hatA. guru bhagavaMtane khUba Agraha karI mANekacaMda zeThe pAlImAM cAturmAsa karAvyuM. e cAturmAsa daramiyAna zrI zatruMjaya mAhAbhyano divya mahimAgAna guru bhagavaMtanA mukhe sAMbhaLatAM mANekacaMda zeThane e tIrthAdhirAja zatruMjayanI yAtrA karavAnA manamAM koDa jAgyA ane guru bhagavaMta samakSa pratijJA lIdhI ke jyAM sudhI girirAjanAM darzana na karuM tyAM sudhI annajaLano tyAga. ane tarata ja tIrthayAtrA mATe prayANa zarU karyuM. mANekacaMda zeThanA hRdayamAM eka ja bhAva che jyAre huM siddhagiri bheTuM! kayAre e pavitra girirAjanI chAyAmAM besI mArA AtmAne nirmaLa banAvuM! eka pachI eka divaso pasAra thavA lAgyA ane sAtamA divase uttara gujarAtanA siddhapura najIkanA magaravADA nAmanA gAma pAse mANekacaMda padhAryA. magaravADAmAM mAnavono vAsa khUba ocho hato. gADha vanarAjinA kAraNe gAma bhayaMkara lAgatuM hatuM. zeTha mANekacaMda para DAkUoe zastrano ghA karyo ane zarIranAM mastaka, dhaDa ane paganI piMDI chedIne traNa TukaDA karI nAkhyA. zrI namaskAra mahAmaMtranA smaraNapUrvaka, zrI zatruMjaya mahAtIrthanA dhyAnanA divya prabhAve mANekacaMda zeTha vyaMtara nikAyanA mANibhadra nAme indra banyA. e samayamAM pU. AcAryabhagavaMta zrI AnaMdavimaLasUrijI ma.sA.nA keTalAka sAdhuo upara maMtraprayogo thavA lAgyA. gurubhagavaMte sUrimaMtranuM dhyAna karyuM tyAre sUrimaMtranA adhiSThAtA dive jaNAvyuM ke, Apa gujarAta bAju vihAra karIne jAo. gujarAtamAM praveza karyA pachI amano tapa karajo. guru bhagavaMte potAno vihAra gujarAta tarapha karyo ane vihAra karatAM karatAM magaravADA gAme padhAryA ane tyAM amano tapa karyo. akramanA prabhAvathI yakSendra mANibhadradevanuM Asana kaMpAyamAna thayuM ane potAnA upakArI gurudevane joI pote pragaTa thayA ane potAnuM divya darzana gurubhagavaMtane ApyuM. guru bhagavaMte upasargonuM nivAraNa karavA mATe vinaMtI karI ane tapAgacchanA adhiSThAyaka tarIke temanI sthApanA karI. zrI mANibhadra yakSenne A vAta svIkArI tyArathI tapAgaccha adhiSThAyaka tarIke zrI mANibhadra deva zAsananI rakSA kare che. Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 668 tapAgacchAdhiSThAyaka na karIdara 7 Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra S vibhAga - 6) da ja che. roja zrI mANibhadrajIno mahimA 'svarUpa-camatkAro : karI zaka che mahAcamatkArika zrI mANibhadravIra 'kasoLamAM saikAnI eka mahAna ghaTanAno teja lisoTo *itihAsano ujAsa : tapAgacchanA adhiSThAyaka zrI mANibhadrajI tapAgacchanA adhiSThAyaka deva zrI mANibhadradAdA *vividha mudrAomAM mANibhadrajInuM svarUpa darzana *zrI mANibhadrano mahimA nyAro *jyAM jyAM navakAra tyAM tyAM camatkAra * zrI mANibhadrajInuM prAgaTya *zrI mANibhadradAdAnuM divya svarUpa 91 che pa ::: Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 670 zrI jinazAsana ArAdhanA TraSTa pUjyapAda vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA maMgala AzIrvAda - preraNAthI chellAM trevIsa trevIsa varSathI jinazAsananAM sAte kSetronIavicchinna bhAvabhakti dvArA yatkiMcita RNamukta thayAno AtmasaMtoSa anubhavatuM "zrI jinazAsana ArAdhanA TraSTa' bhaktinA paMthe haraNaphALa pragati sAdhI rahyuM che. aneka saMgho tathA punyAtmAonA sahakArathI Aja sudhI DhagalAbaMdha jinamaMdironAM nirmANa tathA jIrNodvAro,upAzrayanAM nirmANo, dIkSArthIonAM bahumAna aneka jJAnazALAonA saMcAlana, vihAramAM pU.gurubhagavaMtone paDatI takalIphonA nivAraNo,sAdharmikonA uddhAro vi. anekAneka kAryo zrI saMghanA apUrva sahakAra thI thaI rahyAM che. zrutanA zretramAM lagabhaga 200 zAstragraMtho (pratyekanI 400 nakala) chapAvI bhAratabharanA bhaMDAromAM bheTa ApI apUrva zrutoddhAranuM kArya thaI rahyuM che. tapAgacchAdhiSThAyaka zAsanadevonI sahAyathI- arihaMtAdinA anugrahathI ane pU. gurubhagavaMtonA aMtaranA AziSathI TrasTane viziSTa zakti maLe ane saMghabhaktine zAsanasevAnA kAryomAM uttarottara pragati sadhAya evI bhAvanA rAkhIe chIe. TraSTIo caMdrakumArabhAI jarIvAlA - lalItabhAI Ara. koThArI puMDarIkabhAI e. zAha - navInacaMdra bI. zAha - zopa naM. 5 badrikezvara sosA. marIna DrAIva 'I' roDa maMbaI - 2 Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 671 'mahA camatkArika zrI mANibhadravIra - pU. AcAryazrI vijayaAnaMdaghanasUrIzvarajI mahArAja zrI mANibhadravIrane prasanna karavA caitanyanA tAramAM urjAno ujAsa pAtharatA maMtronA saMgraha sAthe pUjanavidhi jIvanacaritra sAthe mUkI che. magaravADA, AgaloDa ke ujjainamAM jyAM mANibhadrajInI pITha che tyAM sAdhaka mana vacana ane kAyAnuM praNidhAna karI palAMThI lagAve che. tapa sAthe brahmacaryanuM AlaMbana hoya ane guruno anugraha meLavI maMtravijJAnanI kUMcI laI sAdhanA kare to agama nigamanAM tALAM AjanA AvA bhISaNakALa khUlyA vagara rahetAM nathI. ' sAdhako mATenI vidhi paNa A lekhamAM prastuta che. mANibhadravIranI athathI iti sudhInI romAMcaka kathA, sthAna, varNa ane svarUpanuM surekha vyavasthita darzana A lekhamAM pUjyazrIe karAvyuM che. Avo - aMtarathI karIe ArAdhanA ! TALIe virAdhanA ! ane karIe......... sAdhanA ! - saMpAdaka * bharatakSetraH A jaMbUdvIpanI aMdara dakSiNArthe bharatakSetra che. temAM aneka nAnAmoTA dezo che ane temAM aneka jAtanI bhASAo bolAya che. aneka parvato ane nadIo AvelI che. aDhI dviIpanI aMdara pAMca mahAvideha kSetro che; temAM sadaiva dharmasthApaka tIrthaMkara paramAtmAo vicaratA hoya che ane bhAvika AtmAo upadeza grahaNa karIne ahiMsA, saMyama ane tapanuM pAlana karIne mokSe jAya che. evI ja rIte aDhI dvIpanI aMdara pAMca airAvatakSetra ane pAMca bharatakSetra Avela che. tyAM utsarpiNI-avasarpiNI kALa hoya che ane kALanI aMdara covIsa tIrthaMkara hoya che. zatruMjaya tIrtha: temAMnA jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM dakSiNArdha bhAratamAM zatruMjaya e mahAtIrtha che. te prAyaH zAzvata tIrtha che ane soraTha dezamAM AveluM che, jenAthI A bharatakSetranI zobhA adhika mahimAvaMta banI che; kAraNa ke bAkInAM 14 kSetronI aMdara zAzvata zatruMjaya tIrtha jevuM koI tyAM nathI, mATe tyAMnA loko paNa bhAvanA kare che ke amo dakSiNArdha bhAratamAM janmyA hota to e mahAna tIrthanI sparzanA karI zakata. kAraNa, e tIrtha upara kAMkare kAMkare anaMtA anaMta mokSe gayA Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 672 tapAgacchAdhiSThAyaka che, janma-maraNanA pherA maTADyA che. e zatruMjaya mahAparvatamAM aneka rasakUMpI, auSadhi ane jaDIbuTTIo che tema ja aneka guphAo che. e parvata pahelA ArAmAM 80 yojanAnA vistAravALo ane avasarpiNI kALamAM chaThThA ArAnA aMte kevaLa sAta hAthano raheze. parvata upara pUlanAyaka zrI AdinAtha bhagavAna che, jeoe navvANuM pUrva vakhata padhArIne sparzanA karI che. A kALanI aMdara 23 tIrthaMkaroe A bhUmine sparza karIne parvatane pavitra banAvyo che, jenI 108 TUMko che. navvANuM yAtrA karIne ane cha'rI pALatA saMgha sAthe AvIne je zatruMjayagirinI sparzanA kare che tenAM pApa rahI zakatAM nathI. vartamAna kALe zatruMjaya parvata upara zrI AdIzvara bhagavAna birAjamAna che. marudhara : jema bharatakSetramAM soraTha dezamAM zatruMjaya parvata che tema marudharamAM AbU, suvarNagiri, rAulI, nAkoDA pArzvanAtha ane caudazeM cuMmAlIsa (1444) staMbhayukta rANakapura vagere tIrtha Avela che. magadhadezaH magadha AdimAM Avela sametazikhara, caMpApurI, pAvApurI, rAjagRhI, kAkaMdI, sauripura, prayAga, ayodhyA Adi tIrthothI e dezo pavitra thayA che. ujjainI nagarI : tevI ja rIte mAlava nAmano vikhyAta deza che. te dezanI aMdara mAMDavagaDha, makSIjI ane avaMtI pArzvanAtha vagere tIrtha Avela che ane avaMtI pArzvanAtha nAmathI avaMtI nAmanI nagarI che. e nagarI hAla ujjainI nAmathI paNa oLakhAya che. e ujjainImAM aneka rAjAo thaI gayA. ujjainInI janatA rAjapriya hatI. temAM aneka zeTha-zAhukAra thayA che. moTI moTI havelIo ane hATothI e nagara alaMkRta che. mANekazAhano janmaH e ja ujjainamAM mANekazAha nAmanA eka zeTha sodAgara vasatA hatA. vi.saM. paMdarano saiko hato. mANekano janma thatAM mAtApitAe khUba AnaMdapUrvaka janmotsava Ujavela hato. dIna-hIna-duHkhIne ghaNuM dAna ApI saMtoSa pamADyo hato. osavAla temanI jAti hatI. mANekazAhanA pitAnuM nAma dharmapriya ane mAtAnuM nAma jinapriyA hatuM. temane e eka ja putra hovAthI lADakavAyo hato ane kuTuMba vizALa hovAthI khoLethI khoLe pramadAo ramADatI hatI. evA lADakavAyA putrane joIne mAtApitA khUba ja AnaMda anubhavatAM hatAM. bALaka thoDoka moTo thayo tyAre pitA dharmapriya nazvara deha choDI A lokathI vidAya thayA (mRtyu pAmyA) hatA. | zikSaNa ne zAkhaH mAtA jinapriyAe mANekane jaina dharmanuM zikSaNa-saMskAra ApI ane vyAvahArika jJAna apAvI pitA jevo ja zAha sodAgara banAvyo. teNe pitAno vahIvaTa saMbhALI bajAramAM zAha sodAgaranI padavI prApta karI. vyApAramAM anItine dezavaTo pote Apela. dAna, zIla, tapa ane bhAvanA - e cAre dharmonuM yogya rIte pAlana karatA hovAthI mANekazAha lokapriya ane rAjapriya banyA hatA. lagna : pukhta vaya thatAM mAtAe dhArAnagarInA jagamazahUra bhImazeThanI AnaMdarati Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 673 nAmanI kanyA sAthe lagna karAvyAM. te dharma-artha-kAma-mokSa e cAre kartavyo abAdhitapaNe pALatAM saMsArasukha bhogavatAM hatAM. manaparivartana : jaina dharmamAM tapAgaccha zAkhAnA lADIlA mANekazAhanAM mAtA-pitA osavAla vaMze ane jaina dharme tapAgacchanI zAkhAmAM pU.ANaMdavimalasUri AcAryanA anuyAyI hatAM. mANekazAha paNa e ja dharmanuM pAlana karatA hatA. potAnI havelImAM jinamaMdira ane pauSadhazAlA hatI. eka vakhata loMkAzAhanA yatio tyAM AvelA hatA. bhadrika pariNAmI mANekazAha dharmazravaNa karavA temanI pAse jatA hatA. temaNe kuyuktiothI mANekazAhanA manamAM pratimApUjA nahIM karavI evuM ThasAvI dIdhuM. AthI kuLakramathI Avela tapAgaccha mUrtipUjaka zrAvakadharma choDIne mANekazAha laoNkAmatI banyA. mANekacaMdano saMkalpa : e vAtanI jyAre temanAM mAtuzrI jinapriyAne khabara paDI tyAre temanA AtmAne ghaNuM duHkha thayuM, ane pratijJA karI ke ' jyAM sudhI mAro mANeka pAcho sanmArge na Ave tyAM sudhI ghI vigaI khAvI nahi.' mAtA jinapriyAnI pratijJAnI jyAre mANekazAhanAM dharmapatnI AnaMdaratine khabara paDI tyAre temane paNa ghaNo ja kheda thayo ne potAnA patidevane mAtAnI e pratijJAnI jANa karI. mANekazAhe patnIne uttara Apyo ke, "jyAre koI sadaguru maLaze ane mArI zaMkAnuM samAdhAna karaze tyAre ja huM A mata choDIza!" e vAtane cha mAsa vyatIta thaI gayA. AcAryanI padharAmaNI : eka divase AcArya hemavimalasUrijI tathA AcArya AnaMdavimalasUrijI-sattara sAdhuothI parivarelA-ugra vihAra karatA karatA bhavijIvone gAmogAma upadeza ApatA ujjainI nagarInI bahAra Amravana nAmanA udyAnamAM padhAryA. rAtre pratikramaNAdi Avazyaka kriyAo patAvIne badhAe munivaro kAussagya dhyAnamAM lIna banyA hatA. avahelanA ne pazcAttApa H te divase AcArya mahArAja AvelA che e khabara paDatAM mANekazAha rAtre potAnA sAthIonI sAthe hAthamAM mazAla laIne udyAnamAM AvyA. dhyAnamagna eka eka sAdhu pAse jaIne teNe mazAla dvArA avahelanA karatAM eka sAdhunI dADhInA bAla paNa bALI nAkhyA. dhyAnamagna e sAdhu bhagavaMtane samatArasa ane namra bhAvamAM nimagna joIne mANekazAhane ghaNo ja pazcAttApa thayo. A sAdhu bhagavaMta hatA tapAgacchanI pATane zobhAvatA gacchAdhipati AcAryazrI AnaMdavimalasUrijI mahArAja. mANekazAha potAnI havelImAM AvI palaMga upara sUtA, paNa nidrA na AvI. potAnI bhUlano pazcAttApa khUba khUba karavA lAgyA ane te sAdhunI samatA ne kSamAne anumodavA lAgyA. vipula jharaNuM : dhanya che AvA kSamAnA sAgara gurupravarane ! jarA mAtra krodha nathI. mukha kevuM praphullita hatuM! aho ! dhanya che A sAdhu bhagavaMtone ! AvA paMcamahAvratadhArI sAdhuo kayAM ane gAdI upara besIne upadeza denAra yatio kayAM!bannenA AcaraNamAM meru ane sarasavanuM (5, Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 674 tapAgacchAdhiSThAyaka aMtara che. savAre udyAnamAMthI AcAryabhagavaMtanI padharAmaNI mAre tyAM saMgha sahita karAvuM, bhUlanI mAphI mAguM, zaMkAonuM samAdhAna karuM ane AvA samatAsAgara munivaronI pavitra rajathI AMgaNuM pavitra karuM.' AvI AvI bhAvanAothI AkhI rAtri vyatIta karI savAre saMghane bhego karyo. vAjiMtronA nAda ane svAgata pUrvaka gurumahArAjane potAne AMgaNe potAnI pauSadhazAlAmAM birAjamAna karyA. saMghanI samakSa rAtre thayelI potAnI bhUlanI mAphI mAgI, kSamAyAcanA karI ane vinaMtI karI ke, "he pUjya guru bhagavaMta ! mArI zaMkAonuM samAdhAna karI ApavA kRpA karo." jijJAsunI zaMkA ne tenuM samAdhAna : pra. 1........ he pUjya ! zAstramAM pratimA pUjavAnuM vidhAna che? u. 1 ... he mANekazAha! ghaNAM zAstramAM pUjAnuM vidhAna ane tenI vidhi che. pra. 2...... he bhagavaMta! kayA zAstramAM che? u. 2.... agiyAra aMgamAMthI pAMcamuM aMga je mahAna bhagavatI sUtra che, temAM enuM vidhAna che. ' rAyapAsaNI' sUtramAM che, ema aneka AgamomAM che. pra. 3. koIe jinapratimA pUche che? u. 3. hA, draupadIe jinapratimA pUjI che. sUryAbhadeve jinapratimA pUjI che.' pra. 4. A pAMcamA ArAmAM koI zrAvake jinabiMba bharAvyAM che ane pUjyAM che? u.4... hA. (1) mahArAjA bharata cakravartIe aSTApada parvata para te te tIrthakaronA zarIra pramANathI 24 tIrthakaronI pratimAjI bharAvIne sthApana karela che. (2) saMprati mahArAjAe bhagavAna mahAvIra pachI baso nevuM varSe savA karoDa jinapratimA bharAvI che ane savA lAkha jinamaMdira banAvyAM che. (3) bhagavAna mahAvIranA saMsArI bhAI naMdivardhana rAjAe mahAvIra svAmInI pratimA bharAvela te hAlanA nAMdiyA, diyANA ane nANAmAM che. (4) zreNika mahArAje AvatI covIsImAM thanAra padmanAbha nAmanA tIrthaMkaranI pratimA bharAvI che. (5) vastupAla-tejapAle ane vimalazAhe AbUdelavADAnAM derAsara karAvyAM che. (6) dharaNAzAhe 1444 staMbhayukta rANakapuranuM derAsara svargalokano vAda karatuM hoya tevuM banAvyuM che. (7) kesariyAjI tIrthamAM AdinAthajInI pratimAjI che, jenI munisuvratasvAmInA vakhatamAM - zrIpAla ane mayaNAsuMdarIe pUjA karI hatI ane tethI zrIpAla rAjAno koDha gayo hato. (8) ujjainamAM avaMtI pArzvanAtha ati prAcIna che. Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 675 (9) zrI zaMkhezvara pArzvanAthanI pratimA badhA ja devalokamAM ne bhUlokamAM pUjANI che ane aSADhI zrAvake gaI covIsImAM bharAvI che. zrIkRSNajInA vakhatamAM enuM navaNa chAMTavAthI ' jarA' nAmanI vidyA naSTa thaI gaI hatI. (10) aMtarikSa pArzvanAtha ati prAcIna che. zatruMjaya, giranAra, AbU vagere aneka tIrthono mahimA zAstramAM varNavyo che. ema aneka zAstronI zAkha che. pratyakSa ane paraMparAsiddha dAkhalAo che. mATe he mANekazAha! jarA mAtra e bAbatamAM zaMkA rAkhavI nahi. vrata svIkAraH A pramANe mANekazAhanI zaMkAnuM nivAraNa thayuM ane mahA suda pAMcamanA zubha divase samakita mUla bAre vrato uccAya. saMghamAM lahANI karI gurudevonI vastrapAtrathI bhakti karI. dInahIna-duHkhIne anukaMpAdAna karyuM. uparAMta, AThama-caudaze pauSadha karavA lAgyA. haMmezAM aSTaprakArI pUjA karavA lAgyA. supAtranI khUba khUba utsAhathI bhakti karavA lAgyA. AcArya mahArAje paNa mANekazAhane zrAvakapaNAmAM sthira karI-jANI anyatra vihAra karyo. gAmegAma vihAra karatA karatA AcArya bhagavaMtAdi AgrA nagare cAturmAsa rahyA. cAturmAsamAM vyApAra sthagitaH mANekazAhane eka vakhata vyApArArthe AgrAmAM javAnuM thayuM. tyAM sAMbhaLyuM ke pU. AcAryazrI hemavimalasUrijI tathA pU. AcAryazrI AnaMdavimalasUrijI Adi sAdhu bhagavaMto ahIM cAturmAsa mATe padhArelA che. e sAMbhaLIne jema meghadhvani sAMbhaLI mayUra nAcI UThe tema gurumahArAja padhAryAnA samAcAra sAMbhaLI mANekazAhanuM paNa haiyuM nAcI UThayuM. badho ja vyavahAra ane kAmakAja patAnA munImone soMpI dIdho. pote nivRtta thaIne guru samakSa savAre UThI sAmAyika, pratikramaNa, paccakakhANa, devapUjA, guru-vaiyAvacca, vyAkhyAnazravaNa ane AtmadharmanI carcAomAM Akho divasa vyatIta karavA lAgyA. zatruMjaya mAhAbhya zravaNanI asara : vyAkhyAnamAM zatruMjaya mAhAbhya' nAmano graMtha gurudeva vAMcatA hatA. e graMthamAM zatruMjayanI yAtrA cha'rI pALatAM je kare, tyAM jaIne navvANuM yAtrA kare; cauvihAro, chaThTha karI sAta yAtrA kare ne rAyaNa vRkSa nIce dhyAna kare ane te daramiyAna jo tenA upara dUdha jhare te manuSyano bhava parimita bane che. trIje, sAtame ke AThame bhave temanI mukti thaI jAya che. zatruMjayanI sparzanA karanAra mAnava TUMka bhavamAM ja muktie pahoMcI jAya che, sarva karmono aMta Ave che. abhigrahanI bhAvanAH jema jema zatruMjayayAtrAnuM varNana mANekazAha saMbhALatA jAya che tema tema emanA aMtaramAM yAtrAnI bhAvanA uttarottara vadhatI jAya che. prAMte emanA manamAM evo umaMga ane daDha saMkalpa jAhera karyo ke, " mAre paNa cauvihAra upavAsa, maunapaNe, aDavANe page namaskAra gaNatAM zatruMjaya-yAtrA karavI che. mATe pUjya gurudeva! mArI A bhAvanA saphaLa karavA mane abhigraha ane ApazrInI zubha AziSa Apo, jethI mArI A bhAvanA pUrNa thAya." guru mahArAje kahyuM, " he mANekazAha ! e pratijJAmAM ghaNuM ja kaSTa utpanna thAya tevuM che. Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 676 tapAgacchAdhiSThAyaka siddhAcalajI paNa ghaNuM dUra che, mATe e pratijJA tame kevI rIte pALI zakazo? mATe samajI-vicArIne nakkI karo to vadhAre ucita che." mANekazAhe vinaMtI karI ke, "he gurudeva! ApazrInA zubha AziSa mAre mATe basa che. ApazrI mane abhigraha Apo." guru mahArAjanA AziSa : pUjya gurudeve traNa namaskAra gaNavApUrvaka siddhAcalanI cha'rI pALatI yAtrAnI pratijJA mANekazAhane karAvI. Aso sudi pAMcamano e divasa hato. e divasa ghaNo ja uttama hato ane lagnabala paNa zubha hatuM. Ama zubha lagna zubha divase pratijJA lIdhI. cAturmAsa pUrNa thayuM ane kArtika pUrNimA AvI.' zatruMjaya mAhAbhya' graMtha paNa zravaNamAM pUrNa thayo. gurumahArAjanA zubha AzIrvAdarUpI mAMgalika sAMbhaLIne mANekazAhe zatruMjaya-yAtrAnA saMkalpa pUrvaka navakAra mahAmaMtranuM smaraNa karatAM prayANa karyuM. yAtrAnI dinacaryA : banne TaMka Avazyaka kriyAo, mArgamAM jyAM jyAM jinamaMdira hoya tyAM tyAM devadarzana - pUjA-guruvaMdana Adi dharmAnuzAsananA pAlana pUrvaka harahaMmeza ullAsapUrvaka e prayANa karatA hatA. jarAya thakAvaTa nahi, jarAya udAsInatA paNa nahi. saMgaraMga vadhato jato hato. palamAtra paNa zatruMjaya mahAtIrtha ane namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa cUkatA na hatA. ' coronA hAthamAM: ema karatAM gujarAtamAM pAlanapurathI najadIka magaravADA gAmanI bAjumAM eka gADha vanamAM e AvI pahoMcyA. tyAM DAku-lUMTArAonI eka ToLI nIkaLI. ekalA e vaNikaputrane utAvaLe utAvaLe niHzaMkapaNe jato joIne eka DAkue trADa pADI : " e vANiyA ! Ubho rahI jA." paraMtu mANekazAhe e avAja sAMbhaLyo nahIM. kAraNa ke enuM citta navakAra maMtramAM ekAkAra hatuM ane dhyeya eka mAtra zatruMjaya-yAtrAnuM hatuM. emanAM Daga AgaLa ne AgaLa vadhI rahyAM hatAM. smaraNamAM mRtyuH DAkuo samajayA ke nakkI enI pAse kaMIka kiMmatI mAla haze tethI e AgaLa cAlyo ja jAya che. DAkuo ene rokI ekadama tUTI paDyA ane talavAranA eka jhATake mastaka, paga ane dhaDa judAM karI nAkhyAM. paraMtu mANekazAha jarA mAtra paNa kSobhAyamAna thayA nahIM. navakAranA ane zatruMjayanA dhyAnamAM ja hatA. tenA prabhAvathI mRtyu pAmIne yakSanA indra mANibhadra nAme deva thayA. cosaTha indro : jaina zAsanamAM cosaTha indro mAnyA che, to te kyA kayA che? to bAra vaimAnika devalokanA dasa Indro, bhavanapatimAM vIsa Indra, soLa vyaMtaranA ane soLa vANavyaMtaranA indro, eka sUryanA ane eka caMdranA ema ekaMdara cosaTha indro che. e cosaTha indro jyAre jyAre tIrthaMkara paramAtmAonAM pAMca kalyANako thAya che tyAre bhakti karavA Ave che ane teo ekAvatArI hoya che. paramAtmAnI bhakti karIne mahAna puNya upArjana kare che. vyaMtara devanI ATha jAti : mANibhadra indra e cosaTha indromAMthI vyaMtaranA eka indra Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva che. vyaMtaradeva ATha jAtanA hoya che. (1) kinnara, (2) kiMpuruSa, (3) mahoraga, (4) gaMdharva, (5) yakSa, (6) rAkSasa, (7) bhUta, (8) pizAca. e sarve svarga, mRtyu, pAtAla- badhI jagyAe sparza karatAM svataMtrapaNe aneka guphA, nadI, parvata, girikandarAmAM bhramaNa tema ja nivAsa kare che. AthI ene vyaMtaradeva kahevAya che. keTalAMye kSetromAM kSetradevatA tarIke rakSaNa karatA rahe che, tethI teo kSetrapAla paNa kahevAya che. kinnara H upara je ATha jAti vyaMtaronI batAvI temAM pahelI jAtinA deva dasa prakAranA hoya che : (1) kinnara, (2) kiMpuruSa, (3) kiMpuruSottama, (4) kiMnarottama, (5) hRdayaMgama, (6) rUpazAlI, (7) agnidaMta, (8) manorama, (9) ratipriya, (10) ratizreSTha. kiMpuruSa : bIjI paNa dasa prakAranI che : (1) puruSa, (2) saMtpuruSa, (3) mahApuruSa, (4) puruSavRSabha, (5) puruSottama, (6) atipuruSa, (7) marudeva, (8) maruta, (9) meruSabha, (10) yazasvata. mahoraga : trIjA paNa dasa prakAranA che : (1) bhujaMga, (2) bhogazAlI, (3) mahAkAya, (4) atikAya, (5) skanduzAlI, (6) manorama, (7) mahAvega, (8) mahezvara, (9) merukAMta, (10) bhAsyAna. gaMdharva : cothA bAra prakAranA che : (1)hA hA, (ra) tumbaruM, (3) huM huM (4) nArada, (5) phaLavAdika, (6) bhUtavAdika (7) kAdamba, (8) mahA kAdamba, (9) raivata, (10) vizvAsu, (11) gItarati, (12) gItaprasarI. 677 yakSa : pAMcamA tera prakAranA che : (1) pUrNabhadra, (2) maNibhadra, (3) svabhadra, (4) haribhadra, (5) sumanobhadra, (6) vyatipAta bhadra, (7) subhadra, (8) sarvatobhadra, (9) manuSyakSa, (10) vanAdhipati, (11) vanahAra, (12) rUpayakSa, (13) yakSottama. : brahmarAkSasa : chaThThA sAta prakAranA che : (1) bhIma, (ra) mahAbhIma, (3) vIndha, (4) vinAyaka, (5) mahAvinAyaka, (6) jalarAkSasa, (7) brahmarAkSasa. bhUta : sAtamA nava prakAranA che : (1) surUpa, (2) pratirUpa, (3) atirUpa, (4) bhUtottama, (5) skandika, (6) mahAskandika, (7) mahAvega, (8) pratichanna, (9) AkAzama. pizAca : AThamA paMdara prakAranA che : (1) kusmAnda, (2) paTaka, (3) joSa Ahvaka, (4) kALa, (pa) mahAkALa, (6) UkSA (7) acaukSa, (8) tAla, (9) pizAca, (10) mukhkhara pizAca, (11) adhara tAraka, (12) deha, (13) mahAvideha, (14) tRSNIka, (15) vanapizAca. vyaMtaradevonA rUpa-raMga-cihna tathA svabhAva ane zarIra jAta-jAtanAM hoya che, te badhuM ahIM lakhatA nathI. zrI mANibhadra indra H vyaMtaronA soLa indra batAvyA che, temAMnA eka zrI mANibhadra indra che ane tenI ArAdhanA karavA mATe alaga alaga rIte varNana zAstromAM maLe che. e pramANe mANekazAha zeTha zubhadhyAnathI mRtyu pAmI devagati pAmyA ane eka bhava Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 678 tapAgacchAdhiSThAyaka pachI devagatithI pAchA manuSyagatimAM AvI zuddha cAritra pALI kevaLajJAna pAmI mokSe jaze. IrSAnI Aga : have bIjI bAju, jyAre mANekazAha laoNkAmatI paMtha choDI pAchA pavitra zuddha tapAgacchIya kriyAo svIkArIne pUjA Adi dharmAnuSThAna karavA lAgyA e joI loMkAmatI - kaDavAmatInA patinA haiyAmAM pU. AcArya hemavimalasUrijI tathA pU. AcArya AnaMdavimalasUrijI upara tejodveSa utpanna thayo. emaNe bhairavadeva siddha karyo ane kaDavAmatInA yatie bhairava devane AjJA karI ke, 'jAo, hemavimalasUri sahita badhA ja sAdhuone cittabhramita karIne bhaTakatA (nAza) karI do." bhairavadevathI bhramita sAdhuo : bhairava paNa maMtrazaktithI baMdhAyelo hovAthI, tenA maMtrabaLe AcAryazrInA keTalAka sAdhuo cittabhramita thaI bhaTakatA bhaTakatA mRtyu pAme che. ema sattara sAdhuomAMthI dasa sAdhuo kALadharma pAmatAM, e upadrava joIne AcAryadevazrI sUrimaMtranA dhyAnamAM padmAsane beThA. sUrimaMtranA adhiSThAyake avAja karI kahyuM ke, gujarAtamAM tamAro praveza thatAM ja tamo aThThamatapa karajo ane tyAM tamAro devakRta upadrava che te maTI jaze." e sAMbhaLI pU. AcAryamahArAja zeSa rahelA sAdhuo sAthe vihAra karatAM karatAM pAlanapura pAse magaravADA gAme AvyA. upadrava nivAraNa tapazcaryA : tyAM gujarAtamAM praveza thaI gayo che ema samajIne AcAryazrI gAmanI bhAgoLe eka rAyaNavRkSa nIce akrama tApUrvaka kAussagga dhyAnamAM padmAsane birAjamAna thayA. e aThThamatapa ane dhyAnanA prabhAvathI mANibhadra IndranuM Asana calAyamAna thayuM. mANibhadradevane avadhijJAnathI jANa thaI ke potAnA parama upakArI gurudeva pUrvanA mArA aMtima sthAne padhArelA che. temanA ja upadezathI huM indranI riddhisiddhi pAmyo chuM. mArI pahelAMnA mANibhadra indra ahIMnuM AyuSya pUrNa karIne anya manuSyagatimAM jatAM temanA sthAne have huM Avyo chuM. (kAraNa ke) devalokanI sthiti che ke je pahelAMnA indro ahIMthI anya gati pAme tyAre bIjA ahIM utpanna thAya tenuM paNa mANibhadradeva tarIke ja nAma rahe che. te rIte huM paNa gurumahArAjanI kRpAthI ja vratonuM pAlana karIne ahIM utpanna thayo chuM. mANibhadranuM svarUpaH huM indradeva thayo chuM. mAruM zyAma varNa ajamukha (tudila) manohara priyadarzana manonmAna sahita hAthapaga, nAka, nakha, jIbha ane hoTha lAla raMganA che. lAla ane tejasvI mugaTa meM dharyo che. jAtajAtanA alaMkAro meM paheryA che. rAyaNavRkSanI zAkhA maMdiranA AkAranI mukha upara dhAraNa karI che. te upara siddhAcalanA maMdiranI derI che ane temAM AdIzvara bhagavAnanuM cihna che, jethI mArI AMkhanI sthira daSTizrI AdIzvara bhagavAnanI upara rahe che. cha bhujAo che. trizUla, DamarU, mugala, aMkuza ane nAga dhAraNa karyA che. airAvata hAthI mAruM vAhana che ane huM cosaTha jogaNI ane bAvana vIrono adhipati banyo chuM. vIsa hajAra mArA sAmAnika devatAo che. e badhI ja riddhisiddhi pUjya gurumahArAjanI kRpAthI ahiMsA, saMyama - Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 679 ane tapavratanA pAlananA Alaukika phalarUpe che. ane gurumahArAjanI kRpAthI avazya mAro mokSa thaze. Ama gurumahArAjanA e upakAronuM smaraNa karatA mANibhadra deva tarata ja magaravADA gAmanI najadIka, je jagyAe guru mahArAja che tyAM pratyakSapaNe hAtha joDIne guru sanmukha UbhA rahyA. gurUdevane RNamukti mATe prArthanA mANibhadra deva sauprathama gurudevane pUche che ke, "he pUjya gurudeva! Apa mane oLakho cho?" gurue kahyuM ke, "tamo koI dava lAgo cho." "hA, pUjya gurudeva ! huM mANibhadra deva chuM. pUrve Apano bhakta mANekazAha paNa huM pote ja chuM. huM ApanI pAse abhigraha karI zatruMjaya-yAtrA mATe nIkaLyo hato ane ahIM A jagyAe ja DAkuoe mArA deha upara sakhata vAra karatAM huM dhyAnamAM mRtyu pAmI mANibhadra deva tarIke utpanna thayo chuM. pharamAvo, zuM AjJA che?" AcAryazrIe kahyuM ke " amArA upara koI upadrava kare che. te koNa che, e jANI tenuM nivAraNa karo. amArA dasa sAdhuo cittabhakhrita thaIbhaTakI bhaTakIne mRtyu pAmyA che. agiyAramA cittabhakhrita thayela che. " e vAta sAMbhaLIne mANibhadra deve avadhijJAnano upayoga mUkyo ane potAnI senAmAM ja rahelA kALA-gorA bhairavane upadrava karatA joyA. bannene bolAvyA ane kahyuM ke bhAgyazALIo ! A sAdhu saMtone zA mATe tame upadrava karo cho? emanI to bhakti ane stuti karavI joIe. AvAM adhama kAryothI pApabaMdhana thAya che. saMsAramAM bhaTakavuM paDaze, mATe e akRtya-upadrava karavAnuM choDI do." bhairavoe kahyuM ke, " he svAminuM! kaDavAmatInA yatie amArI ArAdhanA karIne amArI pAse varadAna lIdheluM che. maMtrathI ane vacanadAnathI kaDavAmatInA yatithI ame baMdhAyelA chIe. AthI A kArya amAre karavuM paDaze. amo ApanI AjJAnuM pAlana nahIM karI zakIe mATe Apa e vAta kRpA karI choDI do. chatAM Apa yuddha karavA icchatA ho to ApanI sAthe yuddha karavAne paNa taiyAra chIe. . yuddha ne vijaya : mANibhadra sAthe kALA-gorA bhairavanuM yuddha thayuM. bhairavo Akhare temanA sevako ja hatA. mANibhadrae cha bhujAe yuddha karIne bhairavane vaza karyA. AthI bhairavoe indrane zaraNe jaIne kahyuM ke, " have ame upadrava nahIM karIe; paraMtu amArI eka vinaMtI Apane mAnavAnI raheze ke jyAM jyAM ApanuM sthAna hoya tyAM tyAM amane ApanI sevA mATe sthAna Apazo ." bhairavano upadrava zAMta thaI gayo. agiyAramA sAdhu sAjA thaI gayA. mANibhadra IndranI vinaMtI : mANibhadra indra gurudevane vinaMtI karI ke, " sAheba! A jagyAe mArA paga paDyA che. ahIM paganI piMDInI sthApanA ApanA hastake karo, jethI A sthAnano prabhAva raheze. ApanI pATa-paraMparAmAM, tapagacchanI pATe, je je navA AcAryo thaze Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 680 ane te ahIM A sthAne prathama AvIne aTTamano tapa karaze to tenAthI mAruM Asana calAyamAna thaze. mane jANa thaze ke AcArya mahArAja padhAryA che. tarata huM temanI sevAmAM hAjara thaIza, temanA dharmalAbharUpI AzIrvAda meLavIza ane temanI sevAmAM rahIne dharmamAM sahAya karIza. ethI mane zAsanabhaktino dharmalAbha prApta thaze. samakita paNa nirmala raheze. Ama jaina zAsananI unnatimAM sahAyaka banavAnI mane eka uttama taka-lAbha prApta thaze." tapAgacchAdhiSThAyaka tyArabAda pU. hemavimalasUrijI tathA pU. AnaMdavimalasUrijIe mANibhadranI vinaMtI svIkArI. mahA suda pAMcame magaravADA gAmanI bahAra paganI piMDInA AkAranI sthApanA karI. mANibhadra devanAM traNa sthAno : mANibhadra devanA kahevA mujaba temanAM traNa sthAno che. (1) ujjainamAM janma che, tyAM mastaka pUjAya che. (2) magaravADAmAM piMDI pUjAya che. ane (3) AgaloDamAM dhaDa pUjAya che. AgaloDa nagare dhaDanI sthApanA : pU. AcArya zAMtisomasUrijI mahArAje zrI mANibhadravIrane pratyakSa karavA ane jaina zAsananI unnati karavA mATe ekaso ekavIsa (121) upavAsa karyA. zrI mANibhadra vIra deva pratyakSa thayA ane zrI mANibhadranA kahyA mujaba vi.saM. 1733mAM mahA suda pAMcamanA divase AgaloDa nagara bahAra temanA batAvela sthAne mATInA piMDanuM dhaDa sthApana karyuM ane pU. A. zAMtisomasUrijIe tenI pratiSThA karI. A samaye mANibhadrajIe kahyuM ke, " AcAryapada prApta karyA pachI je magaravADA sthAnake na jaI zake teo AgaloDanA A sthAnake AvIne aTTama karaze to paNa tenI icchA pUrNa karIza. jeo mane dharmalAbharUpI AzIrvAda Apaze temane jinazAsananI prabhAvanAmAM huM niraMtara sahAya karIza." e pramANe kahIne vIra adazya thayA. te jagyAe pU. AcArya mahArAjazrInA upadezathI zikharabaMdhI jainazAsanarakSaka devanuM maMdira zrIsaMghe baMdhAvyuM. je rIte bRhat saMgrahaNI sUtramAM che te rIte baMdhAvela che, Aje e mojUda che. zrI mANibhadra devanI sAdhanA : 1. zrI mANibhadravIra ke je pUrvenA mANekacaMda zAhanA bhavamAM Aso suda 5nA divase zatruMjayayAtrAnI pratijJA lIdhI tethI Aso suda 5 nA zrI mANibhadravIranuM mahApUjana (havana) thAya che. 2. je divase AgaloDamAM sthApanA thaI te mahA suda 5 no divasa che. 3. trIjo akhAtrIjano divasa ati maMgalarUpa hovAthI te divasa paNa sAdhanA mATe uttama che. 4. ravi-maMgaLa-guru e mANibhadravIranA vAra che. 5. suda pAMcama, AThama ane caudasa e tithio vIranI sAdhanA mATe zreSTha che. e tithie AyaMbilanuM tapa kare, paMca parameSTiyukta zrI mANibhadravIranA maMtrano jApa kare. Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 681 soLamA saikAnI eka mahAna ghaTanAno tejalisoTo - pa.pU. gurudevazrI abhayasAgarajI mahArAja sAhebanA paTTadhara pU. A. zrI azokasAgarasUrijI mahArAja tapAgaccha adhiSThAyaka zrI mANibhadrajIno mahimA jAgatI jyota samAna ane pragaTa prabhAvI ArAdhyadeva tarIkeno rahyo che. gAmegAma bhaktono moTo pravAha bhAvapUrvaka bhakti karI rahela che. zraddhALu AtmAone temanI alaukika anubhUti thayAnA seMkaDo dAkhalA sAMbhaLavA maLe che. tapAgacchanA vikAsakramanA pAyAmAM soLamI sadInI A mahAna ghaTanAnuM teja prakAzI rahyuM che. A yakSarAjanA upayoganI satata jAgRti mATe temanI bhaktisevA A kALamAM zAsana mATe jarUrI hovAnuM paNa pU. A. zrI azokasAgarasUrijI mahArAja A lekhamAM khAsa khyAna Ape che. Agama vizArada pU.paM.zrI abhayasAgarajI mahArAjanA paTTadhara, jaMbUdvIpa saMkulanA vartamAna mArgadarzaka pU. A. zrI azokasAgarasUrijI mahArAja sAgara samudAyamAM cAlIzathI vadhu ziSya-praziSyonuM saphaLa uttaradAyitva dharAve che. potAnA gurudevanuM saMzodhanakArya AgaLa dhapAvI rahyA che. zAstronA UMDA abhyAsI che, samartha sAhityakAra ane sumadhura vaktA che. poNoso jeTalAM pustako pragaTa karyo che. nikhAlasa ane nIDara vyaktitva che, svastha ciMtaka ane ajoDa ArAdhaka rahyA che. kaTokaTInI paLomAM ukela zodhanArA A sAdhupuruSa potAnA samudAyamAM ane zAsanakAryomAM dAdA gurudeva dharmasAgarajI mahArAjanI jema haMmezAM agresara rahyA che. . gurudevanI preraNAthI ja pUjyazrIe ujjainamAM dAdAnI mULa jagyA pAse bIjI vizALa jagyA laIe tIrthanA jIrNoddhAra sAthe nUtana nirmANakAryanI ghaNI moTI haraNaphALa bharI che. pUjyazrIne hAthe AvAM aneka kAryo yazasvI banyAM che. vadhu ne vadhu zAsanasevA temanA hAthe thatI rahe e ja zubhakAmanA. - saMpAdaka vikramanI soLamI sadInI A vAta che. soLamI sadI aMdhakArayugane laI AvI hatI. navA navA gaccho-saMpradAyo bilADInA TopanI (6. Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 682 tapAgacchAdhiSThAyaka jema phUTI nIkaLyA hatA. jene jema phAve te rIte managhaDaMta zAstronA artha karI cAlI AvatI zuddha samAcArI paraMparAonA bhukkA bolAvI rahyA hatA. zuddha AtmAnA caitanyano mULa mArga ahiMsA, saMyama ane tapanI kharI kasoTI hatI. bAramI sadImAM pU. A. zrI jagacaMdrasUrijIe zuddha karela tapAgaccha upara punaH mithyAtvanAM vAdaLAM aMdhakAra prasarAvI rahyAM hatAM. kaDavAmatI lupako Adi potAnA navA matonI prarUpaNA jorazorathI karI bhavi AtmAone svamArgethI dUra karI rahyA hatA. AvA samaye ujjaina nagaranAM nagarazeThANIe sanmArganI rakSA mATe sAkSAt saMyamanI mUrti samA pUjayapAda A.zrI ANaMdavimalasUrijI ma.sA.ne ujjaina nagaramAM padhAravA vinaMtI karI. dayAnA sAgara sUrijI padhAryA. sAmaiyApUrvaka zeThANIe potAnI havelImAM vizALa samudAya sAthe sUrijInI padharAmaNI karI. ujjaina nagarInA vAtAvaraNamAM dharmanI suvAsa punaH prasaravA lAgI. havelI dharmamaya banI gaI. tapa, tyAga ane titikSAne varelA A sUrijInA ziSyagaNanI sugaMdha jhapATAbhera mALavAmAM prasaravA lAgI. sUrijI svayaM mahAna tapasvI hatA. tapa sAthe vairAgya ane tyAga jhagArA mArato hato. ekaso cAra upavAsanI ghora tapasyA AdarI hatI. sAdhuo paNa mAsakSamaNa, soLa upavAsa, aThThAI vagere ullAsathI karI rahyA hatA. cAre bAju vAtAvaraNa dharmamaya banI cUkayuM hatuM. cAturmAsanI paNa tyAM ja jaya bolAvI hatI. eka divasanI vAta che. zeThANIne Aje vardhamAna tapanuM pAraNuM hatuM. zeThANIno ekano eka putra mANekacaMda potAnAM mAtuzrIne pAraNuM karAvavAnI rAha joI beTho hato. putravadhUe pAraNAnI tamAma taiyArIo karI lIdhI hatI. mAM darzana-pUjana-pravacana vagere patAvI pAraNuM karavA padhAryA. putra mANeke bahumAna pUrvaka pAraNuM karAvavAnI taiyArI karI. " beTA mANeke mAnI kaTorImAM rAbaDI pIrasI paNa temAM ghIno chAMToya na hato. beTAe ghInI vADhI hAthamAM lIdhI. mAe ghI levAnI manAI karI. " kema mA ! ghI vagara pAraNuM thatuM haze? ATalA divasa to lUkhuM khAdhuM, have to lyo." khUba Agraha karyo, paNa mAe ghI levAnI spaSTa manAI karI. hatAza thayelA beTAe pUchyuM: " kema mA! ghI nathI letI?" parANe rAbaDImAM ghI nAMkhavAno punaH prayatna karyo. mAe beTAne hAtha pakaDIne kahyuM : " beTA ! mAre niyama che, jyAM sudhI tuM ApaNI havelImAM padhArelA pUjya A. bha. zrI ANaMdavimalasUrijI ma.nA darzana na kare, pravacana na sAMbhaLe tyAM sudhI ghI mAre baMdha che." " mA ! tane keTalIvAra kahyuM, tuM A jIda choDI de. Aje ADaMbara ane sva-pUjA sivAya sAdhuomAM zuM rahyuM che? nAhakanI tuM jIda karI duHkhI thAya che. AjanA koI sAdhu ke AcAryamAM mane rasa ja nathI." Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 683 vAtsalyamayI mAe kahyuM, " beTA! A ja tArI bhUla che. A cAcArya ma. to sAkSAtu saMyamanI mUrti samA tyAgI tapasvI ane saMyamanA sAgara che. tuM ekavAra paricaya kara, pachI mane kaheje. navA navA mUrtilupakonA khoTA cakkaramAM phasAI tuM anaMtapujAIthI maLela mAnavabhavane veDaphI rahyo chuM. ekavAra tuM mArI vAta mAna." chevaTe to mANeka dIkaro hato ne mAnAM vAtsalya ane mamatvane kyAM sudhI TALI zake? " basa mA ! hamaNAM ja huM temanA darzane jAuM chuM." mAnI rAbaDImAM ghInI vADhI UMdhI karI mANeka cAlI nIkaLyo. - sAdhuonI vasatImAM Avyo. samAcAra maLyA ke pUjyazrI to kSiprA nadInA kinAre gaMdharva smazAnamAM kAyotsarga karavA padhAryA che. vizvAsa na beTho. kumationA saMsarganA kAraNe sAcA sAdhuo upara azraddhAnAM vAvetara majabUta hatAM. kharekhara AcAryazrI kAyotsarga karavA gayA che ke nahIM tenI tapAsa karavA smazAne pahoMcyo. merunI jema aDola kAyotsarga karatA AcAryazrIne joI parIkSA karavAnuM mana thayuM. smazAnamAM baLatI eka citAmAMthI lAkaDuM laI surijInI sapheda dUdha jevI dADhImAM cAMpI dIdhuM. dADhI saLagI, moTuM dAmyuM; paNa sUrijI pahADanI jema niSkapa rahyA. turta dADhIne bujhAvI parIkSAmAM pAsa thayelA sUrijInA pagamAM paDI gayo. pazcAttApathI AMkho bhInI thaI gaI. vAraMvAra kSamA mAMgavA lAgyo. dayAnA sAgara sUrijInI AMkho to karuNAthI chalakAtI hatI." bhAI! jarA paNa kheda na kara. mane karmanI nirjarA karavAmAM tuM sahAyaka banyo." sUrijInI vANIe mithyAtvanAM vAdaLAM vIkharAI gayAM. dhanya banI sUrijIno parama bhakta banyo. dhIre dhIre pratikramaNa, pUjA, pravacanano daDha rAgI banyo. mAnA AnaMdano pAra na rahyo. chevaTe dIkaro sanmArge vaLyo. mAnA vAtsalyano vijaya thayo. dIkaro zuddha zrAvaka banyo. ArAdhanAmaya cAturmAsa pUrNa thayuM. pUjyazrI grAmAnugrAma viharavA lAgyA. mANekacaMda zeThanI eka peDhI pAlImAM paNa hatI. dhaMdho barAbara jAmyo hato. dharmamaya jIvana pasAra thaI rahyuM hatuM. varSonAM vahANAM vhAyAM. pU. sUrijI mAravADamAM viharI rahyA che. vihAra karatAM pAlI padhAryA. mANekacaMda zeTha upakArI sUrijInA samAcAra sAMbhaLI gurujInI pAse pahoMcyo. hRdayamAM AnaMda mAto nathI. sUrijIne pAlI nagare cAturmAsa karavA vinaMti karI. lAbhAlAbha joI sUrijIe svIkAra karyo. pAlI saMghamAM jayajayakAra thaI gayo. mANekacaMde dhaMdho munImane soMpyo. dharmadhyAna vadhune vadhu karI rahyA che. sakaLa zrIsaMgha tapa-tyAga jJAna-dhyAna ane ArAdhanAmAM AgaLa vadhI rahyo che. sUrijI zatruMjaya mAhAbhyanuM pravacana pratidina saMghane saMbhaLAvI rahyA che. zrotAonAM Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 684 tapAgacchAdhiSThAyaka romeroma siddhagirinI bhakti prasarI rahI che. mahAparva paryuSaNanI ArAdhanA apUrva thaI. gaMgAnA pravAhanI jema ArAdhanAnA divaso vahI rahyA che. paramAtmA mahAvIradevanuM nirvANa kalyANaka divALI parva paNa pasAra thaI gayuM. navA varSanA prAraMbhanA divaso comAsAne paripUrNa karavA pasAra thaI rahyA che. eka divase mANeka zeThe gurudevazrIne vinaMti karI : " gurudeva ! comAsuM pUrNa thaI rahyuM che. kArtika suda pUname siddhagirinI yAtrAno prAraMbha thAya che. rAjarAjezvara girirAjane bheTavA mana utAvaLuM banyuM che. kevo adbhuta A tIrthano mahimA che ! gurudeva ! kArtika suda pUname ja huM yAtrA karavA prayANa karIza. Apa mane abhigraha Apo. jyAM sudhI pAvana girirAjane bheTuM nahIM tyAM sudhI annajaLano tyAga. " gurujIe tenI kSamatA nihALI, bhAva joyo ane zAsana mATe zreya thavAnuM joyuM. paccakakhANa ApI dIdhuM. kA.su. 15nA prabhAtakALe ja gurujInA maMgaLa AzIrvAda laI mANekacaMda zeThe pagapALA yAtrA cAlu karI dIdhI. girirAjanA dhyAnamAM ja AgaLa vadhI rahyA che. mArga pasAra thaI rahyo che. divasa ane rAta raTaNa girirAjanuM ja che. kArtika vada pasAra thaI rahI che ane mANekacaMda zeTha magaravADAnA ghanaghora bhayaMkara jaMgalanI vATe AgaLa vadhI rahyA che. acAnaka eka jaMgalI bhIlonuM ToLuM AvyuM. zeThane koI bhaya nathI. nirbhaya siMhanI jema ekalavIra banI girirAjanA smaraNa sAthe AgaLa vadhatA zeThane bhIloe aTakAvyA. lUMTavA jevuM kaMI ja na maLyuM ane chevaTe jaMgalI bhIlo sAthenA yuddhamAM A zAsanabhakta khapI gayA. tIrthAdhirAjanA dhyAnamAM ja AyuSya pUrNa karI vyaMtara nikAyanA uttara paMktinA aneka devothI sevAtA evA mANibhadra indra tarIke pote janma dhAraNa karyo. bAvana vIra ane chappana jogaNInA nAyaka indra tarIke sukha, samRddhi ane sAhyabInA svAmI jAjaramAna sukhamAM jIvana pasAra karI rahyA che. samaya samayanuM kAma karI rahyo che. eka divasanI vAta che. pU. A. zrI ANaMdavimaLasUrijI ma.sA.nAM anna-jaLa ane nIMda harAma thaI gayAM che. samagra tapAgaccha dharatIkaMpanI jema dhrUjI UThayo che. cAre bAju hAhAkAra macI gayo che. jene je sUjhayo te upAya karI rahyA che paNa saphaLatA maLatI nathI. vAta ema hatI ke te kALe koka kharataragacchanA sAdhue saMyamajIvananI maryAdAo maitrI ane mAdhyasIya bhAvanI sImAo bhUlI ugra gaccha-mamatvanAM daSTirAganA aMdhakAramAM phasAIne bhairavanI sAdha l karI tapAgacchanA sAdhuone pIDA-upadravano dora cAlu karyo. sAdhune ! taHkALe mastakanI vedanA cAlu thAya. sUrya jema jema UMco caDhe tema vedanA vadhatI jAya. bhayaMkara cIso sAthe mAthuM bhIMta sAthe athADe. koI ja upAya kAma na Ave. bhairavanuM jhanUna Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 685 evuM ke maMtra-taMtra-stotrane paNa na gaNakAre. chevaTe sUryAsta sudhImAM to sAdhu kALa karI jAya. A rIte lagabhaga pAMcaso munirAjo thoDA samayamAM kALano koLiyo banI gayA. ' sUrijInA brahmasaMyama ane tapatejanI Aje parIkSA thaI rahI hatI. AnA nivAraNa mATe sUrijI upAyanI zodha karI rahyA hatA. pote gacchanAyaka hatA. prabhu vIranI chappanamI pATanI javAbadArI zire hatI. acAnaka eka tejano lisoTo tyAMthI pasAra thayo. sUrijI ekadama UbhA thaI gayA. zipyo kaMIka vicAre te pahelAM to Adeza ApI dIdho : " cAlo badhA ja mArI sAthe. zrI navakAramaMtranuM satata smaraNa cAlu rAkhajo."ziSyo sAthe sUrijI vihAra karatA karatA pAlaNapura pAsenA magaravADAnA ghora jaMgalamAM AvI pahoMcyA. sUrijIe Asana jamAvyuM. hajI to pahelo ja upavAsa che. dhyAnano prAraMbha ja karyo ane.. samagra jaMgala prakAzamaya banI gayuM. sugaMdhano sAgara laherAvA lAgyo. jayajayakAra zabdathI AkAza gAjI gayuM. indra mahArAjA mANibhadra bhogavilAsa ane sukha-sAhyabIne tilAMjalI ApI doDatA AvyA. paramopakArI pU. gurudevazrInA page paDyA. anaMtopakArI gurudevazrInI animeSa nayane gadgada kaMThe stuti-stavanA karI. gurudeve AMkha kholI. " gurudeva! ApazrInA agaNita upakArane bhUlyo. mohamAyAmAM magna banyo ane ApazrIne mArA pramAdane dUra karavA ghora jaMgalamAM AvavuM paDyuM." " gurujI ! jaladI pharamAvo, A sevakane zI AjJA che?" bAvana vIra cosaTha jogaNI ane bIjA aneka devadevIothI parivarelA mANibhadra indra mahArAjAe hAtha joDI kAkalUdI pUrvaka vinaMti karI. - gurudeve kahyuM : " tamo sauprathama bhairavanA upadravane dUra karo. teNe jainazAsanamAM kALo kera vartAvyo che." rAmagra bInA samajAvatAM ja indra mahArAjAe tatkSaNa bhairavane bAMdhI dIdho. bhairava bhayathI kAMpavA lAgyo. kayAreya AvuM pApa nahIM karuM ema kahI kSamA mAMgI. sUrijIe kSamA ApI chUTo karyo. ' sUrijIe mANibhadra Indrane AvA pramAda mATe Takora karI. indra kahyuM : " sUrijI! mAyAmAM phasAI gayo chuM. amArA upayoganI jAgRti mATe ApazrIne eka vinaMti karuM ke ApazrInA dareka upAzrayamAM mArI sthApanA karI je je pUjyo padhAre te mane "dharmalAbha"nA maMtra dvArA jAgRta karI mArA punyamAM vadhAro kare, jethI punaH AvuM nahIM bane." ' sUrijIe saMmati ApI. indra mahArAjA gurujInI sevA karI. potAnA parivAra sAthe svargalokamAM padhArI gayA. upadrava dUra thayo. sUrijIe A magaravADAnI mULa mANibhadra yakSendranI utpattinA sthaLe temanI sthApanA karI. A saMvata hatI lagabhaga 1590nI. sUrijI gAmAnugAma vihAra karavA lAgyA. aneka dIkSAo ApI. gAmegAma upAzraya-derAsaromAM zrI mANibhadra mahArAjAnI sthApanA cAlu thaI gaI. Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 686 tapAgacchAdhiSThAyaka tapAgacchanA vizALa prabhAva pAchaLa A mahAna ghaTanAnuM teja raheluM che. nUtana AcAryazrI padavI prApti bAda magaravADA zrI mANibhadra mahArAjAne dharmalAbha ApavA jAya. Avo rivAja paNa saMbhaLAya che. magaravADAmAM zrI mANibhadra indranI sthApanA, maMdira vi. thayA bAda A. zAMtisomasUrijI ma. sAhebe saM. 1733mAM magaravADA padhArI zrI mANibhadra yakSendranI sAdhanA karI. ane magaravADAnI sthApanAmAMthI piMDIno aMza lAvI AgaloDamAM zrI mANibhadra yakSendranI derInuM nirmANa karAvI sthApanA karI. Aje ghaNA yAtrALuo tyAM darzane jAya che. Aje to bhavya jinAlayanuM paNa nirmANa tyAM thayuM che. yAtrALuo mATe sArI vyavasthA che. trIjuM sthAna mAlavAnI ujjainI nagarImAM siddhavaDa pAse che, jyAM zrI mANibhadra yakSarAjanuM mastaka pUjAya che. A sthAna zrI mANibhadra indra mahArAjA unanA zeTha mANekacaMda tarIke zrAvaka jIvana jIvatA hatA tyAre pote potAnI havelImAM jinamaMdira banAvela. Aje te havelI jIrNazIrNa hAlatamAM UbhI che ane tyAM jinAlaya paNa che. tyAM jAhera cokanuM nAma mANeka coka Aje paNa che. tyAM zrI mANibhadra yakSendranI sthApanA prAcIna samayanI che. mArA pUjayapAda paM. gurudevazrI abhayasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI bIjI vizALa jagyA laI A tIrthanA jIrNoddhAra sAthe nUtana nirmANakArya cAlu che. aneka bhaktonAM manovAMchita A zrI mANibhadra yakSendra pUrNa karI rahyA che. A rIte vartamAna kALe traNa sthaLa mahattvanAM che. cosaTha indro avazya samyatvI ja hoya te zAstrapATha pramANe ApaNA sAdharmika zrI mANibhadra mahArAjanA upayoganI satata jAgRti mATe temanI bhakti-sevA-suzruSA A kALamAM zAsana mATe khUba jarUrI che. ema paNa saMbhaLAya che ke zrI mANibhadra yakSendra sUrijIne ema jaNAvyuM ke ApazrInA ziSyo vijaya ane sAgara baMne nAmAMkita che. zAsana ane samAcArI upara AvatI ApattithI rakSA karavAnuM kArya sUrivartho vizeSa karI zakaze ane anya munio zAsana-prabhAvaka banI zakaze. zrI mANibhadra yakSendranA parapa upakArI zAsana jyotirdhara pUjya A. zrI ANaMdavimaLasUrijI ma.sAhebe amadAvAdamAM chelle nava upavAsa dvArA zarIranA mamatvane saMpUrNa tyAgI saM. 159nA caitra sudi 7nA prabhAta samaye kALadharma pAmI svargavATe saMcaryA. zrI mANibhadra indra mahArAjAnA parama upakArI gurudevane anaMtazaH vaMdanA. zrI mANibhadra yakSendrane dharmalAbha. zrI mANibhadra yakSendrane praNAma. Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 687 'itihAsano ujAsa : tapAgacchanA 'adhiSThAyaka zrI mANibhadrajI saMkalanaH pU. pravartaka munirAja zrI bhadrasenavijayajI mahArAja carama tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmIjIthI vartamAna tapAgacchIya samudAyanA prAyaH sarva gacchAdhipationA gurunA guru evA parama pUjya munipravarazrI maNivijayajI dAdA sudhIno kaDIbaddha itihAsa apAra jahemata, saMzodhana ane avalokanapUrvaka kharekhara AlekhAyo che, je AjanA vartamAna samayanA sAkSaro ane itihAsa-tajJo mATe khUba ja AdhArastaMbha rahyo che ane je jaina paraMparAno ItihAsa nAme cAra bhAgamAM aMkita thayo che. tenA saMpAdaka pUjya munivarazrI darzanavijayajI tripuTI mahArAja che. A graMthanA trIjA bhAgamAM paMcAvanamAM prakaraNamAM tapAgacchanA adhiSThAyaka deva zrI mANibhadrajI saMbaMdhe je je mAhitInoMdho pragaTa thaI che te sarva pUjya pravartaka munirAjazrI bhadrasenavijayajI mahArAje saMkalita karI ApatAM, atre te aitihAsika saMdarbho pragaTa karatAM AnaMda anubhavIe chIe. vizeSa AnaMda e che ke pUjya munirAjazrI bhadrasenavijayajI mahArAjazrInI preraNA, protsAhana ane sIdhA mArgadarzanathI teozrInA sAMnidhye, chellAM keTalAMka varSothI, dara varSe zrI mANibhadravIrano havana bhavya mahotsavapUrvaka saMpanna thAya che. pUjayapAda gurudevo zrI tripuTI mahArAjanA ananya upakAro ane tapAgacchanA adhiSThAyaka zrI mANibhadrajInI smRtine caritArtha karavAmAM sadAya tatpara evA pU. munirAjazrI bhadrasenavijayajI mahArAja prastuta lekha-saMkalana dvArA paNa ukta baMneya vAtanI ahIM pratIti karAve che. zrI bhadrasenavijayajI mahArAja Ameya khUba ja bhadrika che e vAta paNa noMdhavI ja joIe. - saMpAdaka pU. A. zrI buddhisAgarasUri lakhe che ke - tapAgacchamAM caudamA (soLamA) saikAmAM zrI ANaMdavimalasUri thayA. temaNe yatiomAM zithilAcAra dekhI pAMca hajAra yationI sAthe kiyoddhAra karyo. te vihAra karatA karatA mALavAmAM gayA. te ujjainamAM kSiprA nadInA kAMThe gaMdharva masANamAM kAussaga dhyAne rahyA. ujjainamAM mANekacaMda osavAla jaina bAra vratadhArI zrAvaka vasato hato. tenI mAtAe " vardhamAna AyaMbila tapa AdaryuM hatuM. yatio zithila thavAthI mANekacaMdanI zraddhA Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 688 tapAgacchAdhiSThAyaka thatio parathI UThI gaI. A. ahaMdavimalasUri gaMdharva masANamAM kAussagga dhyAne rahyA hatA. tyAM temaNe eka mAsopavAsanuM tapa AdaryuM hatuM. lokoe temanI tArIpha karI. mANekacaMdanI mAtAe putrane kahyuM ke, 'tuM A. ANaMdavimalasUrine vahoravA mATe teDavA jA.' mANekacaMdane zraddhA nahotI paNa te mAtAnA kahevAthI rAtre tyAM masANamAM parIkSA karavA gayo. teNe aMdhArAmAM mazAla saLa gAvI ane A. ANaMdavimalasUrinI dADhI para dharI, tethI temanI dADhInA vALa baLI gayA ane temanuM mukha dAjhayuM. to paNa te mauna ane zAMta rahyA. tethI mANekacaMda zeThane temanA sAdhutva viSe zraddhA thai ane te gurunA page paDyo. A. AnaMdavimalasUrie tene bodha Apyo tethI te gRbhakta banyo. mANekacaMda zeThanI pAlImAM dukAna hatI. tyAM A. ANaMdavimalasUri comAsuM rahyA. tyAM A. ANaMdavimalasUrie " zatruMjaya mAhAbhya" vAMcyuM. tethI mANekacaMdane siddhAcalanA darzana karavA ghaNo bhAva thayo, ane teNe "siddhAcalanAM darzana karyA vinA bhojana nahIM levAnI pratijJA karI, tapa AdaryuM ane yAtrA karavA cAlyo. te sAtamA divasanA upavAse pAlanapura ane siddhapuranI vacce magaravADAmAM Avyo. tyAM te vakhate gAma na hatuM. tyAM tene bhilloe lUMTI lIdho ane mArI nAkhyo. maratI vakhate te siddhAcalanA dhyAnamAM ane paMcaparameSThInA dhyAnamAM ArUDha thayo hato, tethI te marIne mANibhadravIra tarIke ghaNA devono uparI thayo. e samaye khaMbhAtamAM yatiomAM matabheda thatAM jhagaDo thayo ane yatioe bhairavanI ArAdhanA karI tapagacchanA yatione mArI naMkhAvyA. AthI 500 yatio mAryA gayA. AthI A.ANaMdavimalasUrie pAlanapura tarapha vihAra karyo. teo magaravADAnI jhADImAM UtaryA. tyAM rAtre A. ANaMdavimalasUri dhyAna dharatA hatA temanI pAse mANibhadradeva hAjara thayA. sUrie tene oLakhyA. mANekacaMda zeThe potAnA maraNano vRttAMta kaho, ane maNibhadravIra tarIke potAnI utpatti viSenI hakIkata kahI. deve temanI sevA-cAkarI karavA yAcanA karI. A. ANaMdavimalasUrie kahyuM, " yatioe bhairavane ArAdhI amArA gacchanA sAdhuono nAza karavA tene mUkyo che, tenuM nivAraNa karo. tapagacchanA AcArya, sAdhuo, yatio vagerene sahAya karo. " mANibhadravIre kahyuM, " huM ApanI sevAmAM hAjara rahIza ane bhairavano upadrava TALIza; paNa mArI eka mAgaNI che ke, tapagacchanA upAzrayomAM tathA derAsaromAM mArI mUrtinI sthApanA karavAmAM Ave. " sUrie kahyuM ke " " tamane tapagacchanA adhiSThAyaka tarIke sthApavAmAM Ave che." te ja jagyAe mANibhadravIranI sthApanA karavAmAM AvI. te sthAna magaravADA tarIke prasiddha thayuM. mANibhadravIre bhairavane vArI upadrava dUra karyo. mANibhadravIranA kahevA pramANe bhairava zAMta thayo. tapagacchanA AcAryo je navA " pATa" para besatA te tyAM prathama jatA ane magaravADAmAM jaI ama karI mANibhadravIrane pratyakSa karatA hatA. te pramANe tapagaccha somazAkhAnA daramAM bha. zAMtisome magaravADAmAM rahI mANibhadranuM Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 689 ArAdhana karyuM ane temanA pagano ke DhIMcaNano kaMIka aMza AgaloDamAM laI gayA ane tyAM mANibhadravIranA kahevA pramANe deruM baMdhAvI tyAM sthApanA karI. (praka. 53, pR. 57) noMdha : tapagacchanA upAzrayomAM tathA derAsaromAM pura, nagara ane gAmegAmamAM mANibhadravIranI sthApanA jyAM tyAM jovAmAM Ave che. jaina zAsananA adhiSThAyaka tarIke mANibhadravIra jaina samyagudaSTi deva che. vi. saM. 1733mAM AgaloDamAM mANibhadravIranuM deruM saMghe baMdhAvyuM. saM. 1860mAM AgaloDanA ThAkora harisiMhanA vakhatamAM paM. muktivijayajInA upadezathI AgaloDanA jaina saMghe mANibhadravIranA derAno jIrNoddhAra karyo. te derAsaranI pAse AdIzvara bhagavAnanI pAdukA-derI che. bIjI derIo paNa jainonI che. tenI pAse zrAvakasaMghanI baMdhAvelI dharmazALA che tathA jaina saMghe baMdhAvelo kUvo che. AgaloDa jaina saMghanI mAlikI tathA vahIvaTa taLe mANibhadravIranuM deruM, derIo tathA dharmazALA, bAga, kUvo vagere che. AgaloDamAM zrAvakonAM 100 ghara, be zikharabaMdhI derAsara che. (-vijApura bRhad vRttAMtamAMthI ) mANibhadravIra te pUrve mANekacaMda zeTha nAme vIsA ozavAla zrAvaka hato tethI amadAvAda, surata, muMbaI, pUnA, vijApura vagere ozavAlo tyAM bAdhA rAkhavA-mUkavA Ave che. mANibhadravIranA devaLanA prAsAdanA gabhArAmAM AgaLa koI yatie (AjathI 25-30 varSa pUrve) bhairavanI sthApanA karI che, paNa amAro evo mata che ke bhairavanI sthApanA tyAM na rAkhatAM pAse derI karI temAM karavI joIe. AgaloDa, IloDa vagere gAmo bhIla ThAkore vasAvelAM che. AgaloDamAM zrI dolataruci yati te derAsaronI tathA maNibhadravIranA derAnI sArI saMbhALa rAkhe che ane temaNe zrAvakone " devadravya"mAMthI mukta karyA che, tethI zrAvako sukhI thayA che. (1). A. hemavimalasUri ane mANibhadravIra : A. zrI buddhisAgarasUrie mANibhadravIrano itihAsa Apyo che te prasiddha che. vizeSa A pramANe paNa maLe che. mANekacaMda zeTha yationo zithilAcAra dekhI lokAgacchano zrAvaka banI gayo. chevaTe A. hemavimalasUrinI pUrI parIkSA karI, brAravratadhArI zrAvaka banyo. loMkAgacchanA tyAranA zrIpUje bhairavane sAdhyo hato. loMkAgacchanA 68 yatio A. hemavimalasUrinA ziSya banyA. zeTha mANekacaMda paNa temano zrAvaka banyo. AthI te zrIpUje bhairavane sAdhI, bhairava dvArA lokAgacchamAMthI saMvegI banelAone herAna karavA prayatna karyo. temAM ghaNA saMvegI sAdhu bhaprita thaI kALa karI gayA. mANekacaMda zeTha paNa magaravADAnA jaMgalamAM siddhagirinA dhyAnamAM ja kALa karI maraNa pAmI mANibhadra nAme Indra banyo. te magaravADA Avyo ane teNe gurudeva hemavimalasUrinI AjJAthI Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 690 tapAgacchAdhiSThAyaka lokAgacchanA zrIpUje mokalelA kALA-gorA bhairavane haThAvI teno upasarga dUra karyo ane teNe gurudeva pAse mAMgaNI karI ke have pachI tapagacchanA nAyakonA nAmamAM vijaya zabda rAkhavo ane mane " tapagacchano deva" mAnavo. AcAryadeve tenI A mAgaNIono svIkAra karyo. tapagacchanA nAyakomAM tyArathI vijaya' zabda rakhAya che ane tapagacchano gaccharakSaka deva mANibhadravIra manAya che. tyArathI tapagacchanAM maMdiro, upAzrayamAM mANibhadravIranI sthApanA karavAmAM Ave che, bIjA gacchavALA paNa mANibhadravIrane moTo deva mAne che. -. jayapuranA tapagacchanA upAzraya taraphathI saM. 117mAM prakAzita vArSika 'maNibhadra' patrano vArSika aMka; mAstara ratilAla bAdaramala taraphathI vIra saM. 2477mAM prakAzita bhaktavIra zrI mANibhadravIra caritra (2) vijayadAnasUri ane mANibhadravIra : vRddho kahe che ke A. vijayadAnasUrie gItArthonI vinaMtIthI ane mANibhadravIranI saMmatithI A. vijayahIrasUrine gacchanAyaka banAvyA hatA. temaNe sAthosAtha evI AjJA karI hatI ke have pachI badhA gacchanAyakonAM nAmomAM 'vijaya' zabda rAkho. A aMge chUTaka ullekha A rIte maLe che :(1) paheluM e kAraNa, vijayadAnasUrIza, nija pATI sthApyA, hiravijayasUriza. 45 teNiMvAra kahiu ekavacana, suNo sAvadhAna, jehanaI pada Apo, tehanaI deI bahumAna. 46 e vijayanI zAkhA, jayakArI jagi jANI; pada dIdho tehanuM vijaya nAma mani ANI. 47 [- A. vijayatilakasUri rAsa; aitihAsika rAsa saM. bhA. 4] (2) "vIra vaMzAvalI"mAM lakhyuM che ke yakSa maNibhadra A. vijayadAnasUrine svapnamAM AvIne jaNAvyuM ke, 'tamArI pATe vijaya zAkhA sthApajo. have pachI tamArI pATaparaMparAmAM bIjI zAkhA rAkhazo mA, mATe je nAma sthApo tyAre temAM mArA nAmano eka yakSarAja temanuM nAma rAkhajo. vijayazAkhA rAkhavAthI pATa vijayavALI banaze.' [ Aja sudhI tapAgacchamAM dara trIjI peDhIe zAkhA badalAtI hatI te havethI baMdha thaI vijayazAkhA kAyama banI che.] (vividha gacchIya paTTAvalI rU. 122) doharo guruvarakI sevA kare, maNibhadra mahAvIra, kare samRddhi gacchameM kATe saMghakI pIra. (3) mANibhadravIra A. vijayadAnasUrino evo bhakta hato ke temanuM nAma japanAraneya sahAya karato hato. AthI ja pATaNanI eka jaina kanyA sarasvatI nadImAM bUDatI hatI, tyAre teNe A. vijayadAnasUrinuM zaraNuM lIdhuM ane mANibhadravIre tene tyAMthI bacAvI lIdhI. [- saM 190 nI maho kIrtivijaya gaNivara kta vicAraratnAkara prazasti zloka 8mo, praka. 57, gurunAma maMtra prabhAva Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 691 (3) A. zAMtisomasUri (khAkhI) ane mANibhadravIra : vijApurathI 5 koza dUra AgaloDa gAma che. gAmanI bahAra naiRtya khUNAmAM A. zAMtisomasUrie saM. 1733mAM pratiSThA karAvela mANibhadranuM moTuM jaina derAsara che. [- vijApura bRhad vRttAntamAMthI ] AgaloDa gAmamAM jyAM bha. sumatinAthano prAsAda hato, tyAM sahasramala rAjAnA yuvarAjano putra rAjA rAmasiMga hato, tyAre saM. 1733mAM A. zAMtisome comAsuM karyuM hatuM. te moTo tapasvI hato. temaNe 121 divasa sudhI AyaMbilanuM tapa cAlu rAkhI mANibhadravIranI ArAdhanA karI. mANibhadravIre 121mA divase pratyakSa thaI AcAryane kahyuM, ' munivara ! huM tamArA jApathI saMtuSTa thayo chuM, je joIe te mAgo.' | munivare kahyuM, "he kSetrapAla ! AgaloDamAM siddhavaDa jevo vaDa che, tyAM tame padhArI tamAruM sthAna jamAvo ane e sthAnano sarva rIte mahimA vadhAro. tamane chae darzanavALA mAne che, to ahIM AvI vaso ane bhaktonI kAmanAo pUrI karo." mANibhadravIre A. zAMtisomanI mAgaNIthI AgaloDamAM vaDa nIce AvI vAsa karyo ane tyArathI saune teno paraco thavA lAgyo, eTale A. zAMtisomasUrie saM. 1733mAM rAjA rAyasiMganA samaye AgaloDa vaDa nIce mANibhadravIrane vasAvI, tenuM tIrtha sthApana karyuM. (4) kavirAja paM. amRtavijayajI (oliyA) ane mANibhadravIraH vRddho kahe che ke, vijApuramAM tapagacchanA vijayadevasUri saMghanA (60) bha. devavijayasUri, (61) vijayasiMhasUri, (2) vijayaprabhasUri, (3) paM. muktivijaya gaNi, (64) paM. bhaktivijaya gaNi, (5) paM. vidyAvijaya gaNi, (6) paM. rUpavijayagaNi, (7) paM. raMgavijaya gaNi, (68) u. vallabhavijaya gaNi thayA hatA. [ - je. sa. pra. kra. 97] (67) paM. raMgavijaya gaNivaranA moTA ziSya paM. yativara amRtavijayajI hatA (praka. 1) te vaiduM, maMtra, taMtra ane kAvyakaLAmAM niSNAta hatA. te dara guruvAre AgaloDamAM mANibhadravIranI yAtrA karavA jatA hatA. temaNe vRddha thayA bAda AgaloDa javAnI tAkAta na rahevAthI vijApura ane AgaloDanA rastA vacce masANezvara mahAdeva (masezvara mahAdeva)nA derA pAse eka khetaramAM derI banAvI, mANibhadravIranI sthApanA karI hatI. te sAgara zAkhAnA bhaTTAraka zAMtisAgaranI AjJAmAM rahetA. temaNe saM. 1901mAM vAghaNa poLanA jinaprAsAdomAM jIrNoddhAra ane pratiSThA karAvI hatI. temaNe vijApuramAM brAhmaNonA mADha pAse sarasvatInI derI paNa banAvI hatI. temaNe 12 bhAvanAnA adhikAranA gujarAtI savaiyA 28 racyA che. temAMthI temanI kavitva zakti ane ucca jIvanano paricaya maLe che. Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 692 tapAgacchAdhiSThAyaka (5) bhaTTAraka bhuvanatilakasUri (tapAvRddha poSALa) ane maNibhadravIra : ame pahelA (praka. 44 pR. 8 thI 28mAM) " tapAgacchanI vRddha poSALa " nA bhaTTArakonI paTTAvalI ApI che. temAM 5 mA bha. bhuvanatilakasUri thayA hatA. te sUrimaMtranA pAThI hatA. temane " yakSarAja maNibhadravIranuM iSTa" hatuM. temaNe te iSTathI "zAsana prabhAvanA" karI che. tIrtha : mANibhadravIranAM traNa tIrthasthAno che. (1) mALavAmAM " ujjaina" tenI janmabhUmi che. bAvana vIro sAthenI rahevAsabhUmi che. tyAM moTA vaDa nIce mANibhadravIranuM mastaka pUjAya che. (2) gujarAtamAM pAlanapura pAse tenI vijayabhUmi" magaravADA" che. gurunI AjJAthI teNe tyAM nivAsa karyo che, tyAM mANibhadravIranAM caraNo pUjAya che. (3) gujarAtamAM vijApura pAse " AgaloDa" gAmamAM vaDa nIce teNe potAnuM sthAna mAgyuM, tyAM mANibhadravIranA caraNa uparano bhAga dhaDa pUjAya che, vijApuramAM paNa tenuM sthApanAtIrtha che. (4) kaMboI tIrthamAM relavenA pATA pAse jaMgalamAM goriyAvIranuM sthAna che. mANibhadravIranuM camatkArI sthAna che. tyAMnA vRddho kahe che ke, jyAre tyAM relave lAIna nIkaLI, tyAre te sthAna pAse relagADI' AvatAM enjina baMdha thaI jatuM. traNa divasa A pramANe banyuM, pachI tenA DrAivare nIce UtarI te sthAne namaskAra karyA ane relavekhAtAe te sthAnane sudhAryuM. te pachIthI tyAM relave barAbara cAlu thaI che. aTakI nathI. amadAvAdanA zeTha lAlabhAI umedarAma laTTAe kaMboI tIrthanA manamohana pArzvanAthanA tIrthaprAsAdano jIrNoddhAra karAvyo, tyAre A sthAnano paNa jIrNoddhAra karAvyo hato. A kaMboI tIrthasthAna che; paNa mANibhadranuM sthAna tIrtha tarIke vikhyAta nathI. bIjAM prabhAvaka sthAno : mANibhadravIranAM bIjAM paNa camatkArI sthaLo che, te A pramANe : (1) saurASTramAM vaDhavANa zaheramAM yati lAlacaMdajInA upAzrayamAM sthAna che. yati lAlacaMdane mANibhadravIranuM iSTa hatuM. te bahu camatkArI hatA. zeTha chaganalAla jerAja vagere mAnatA hatA ke eka divase rAjAe upAzrayanA eka sArA lIMbaDAne kADhI nAkhavAno manasUbo karyo. yativare mUMDI DhAMkI sIdhI DALavALA te lIMbaDAne chupAvI dIdho. bIje divase lokoe joyuM ke te sthAne vAMkocUMko lIMbaDo Ubho che. amaladAra nirAza thayo. A upAzrayanA "yati lAlacaMdajIno upAzraya" ane "lIMbaDAvALo upAzraya " ema be nAmo che. Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva (2) amadAvAdamAM vijayAnaMdasUri gacchanA upAzrayamAM vIranuM sthAna che. A mANibhadravIra bahu camatkArI manAtA hatA. jainone teno paraco maLato hato, tethI tenA pratye moTI zraddhA hatI. have pachI to, vahIvaTadAroe te sthAnamAM jevA tevA " deva ceTakone " besADI dIdhA. AthI A sthAnanuM mAhAtmya ghaTayuM ane ArAdhakonI ekaniSThA calavicala thAya tevAM nimitto UbhAM thavAthI paraco ghaTavA lAgyo. '' (3) zrIpuramAM aMtarikSa pArzvanAthanA bhoMyarAmAM vI2nuM sthAna che. (4) jayapuranA ghATamAM guNI nIce muhatAnA bha. padmaprabhanA jinAlayamAM vIranuM sthAna che. (5) ajameramAM lAkhana koTaDImAM tapagacchanA upAzrayanA " pAchala upAzraya"mAM eka koTaDImAM vIranuM sthAna che, je Aje paNa camatkArI manAya che. A sthAnamAM rahelA manuSya upara bIjA koInI mUTha cAlI zakatI nathI. (6) moTA posInA tIrthamAM bha. neminAthanA jinalayamAM camatkArI mANibhadravIra che. [ - praka. 50 pR. 450 ] (7)zaMkhezvara tIrtha pAse rAjA vanarAja cAvaDAnI janmabhUmi " vaNoda"nA jinAlayamAM vIranuM sthAna che. tyAMnA jaino jaNAve che ke, tenI pATa upara koI sUI zakato nathI. maNibhadranA sthAnamAM jevA tevA ceTaka devanI mUrti ke phoTo rAkho to, rAtorAta tyAMthI guma thaI jAya che. (8) amadAvAda pAse bArejAmAM bha. vijayarAjasUri pratiSThita mANibhadravIranuM sthAna che. (9) sUigAmanA upAzrayamAM mANibhadravIranuM sthAna che. 693 svarUpavarNana : mANibhadravIra sAdhakane prasanna thAya tyAre tenI sAme potAnA mULa svarUpamAM bAlaka rUpe Ave che. mANibhadravIra kSetrapAla che. tene airAvata hAthInuM vAhana hoya che. sUkaranA jevuM mukha, kALo raMga ane tenA dAMta upara kezariyAjIno jinaprAsAda hoya che. tene be cAra ke cha hAtha che. tene cha hAtha hoya tyAre temAM 1 DhAla 2 trizUla 3 mALA 4 nAga 5 pAza ane 6 aMkuza hoya che. mANibhadravIranA 1 maNibhadra 2 mAnabhadra 3 mANekacaMda 4 goDiyo vIra, vagere nAmo maLe che. chaMdakAro lakhe che ke - tapagacchI somazAkhAnA zAMtisomasUri kahe che ke - ujjainamAM bAvana vIronuM sthAna che, temAM goraDiyo vIra e ja mANibhadra, eTale mANibhadra bAvana vIromAMno eka vIra che, jemAM te " goraDiyA " nAmathI prasiddha che. ane kaMboI tIrthamAM mANibhadravIranuM je sthAna che te goraDiyA nAme prasiddha che. paraMtu mANibhadravIrano raMga kALo che. nigamamata prabhAvaka paM. siddhAMtasAgaragaNi lakhe che ke - tIrthaMkaronA janmotsavamAM 4 Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 694 tapAgacchAdhiSThAyaka indro Ave che. temAM yakSanI jAti taraphathI be indro (1) mANibhadravIra ane (2) pUrNabhadravIra Ave che. (darzana ratnAkara laherIrajI, taraMga- 1lo tathA pra. 53-pR. 577) vIranI ArAdhanA : (1) mANibhadranI ArAdhanA ane pUjA mATe sAdhAraNa rIte AThama tathA caudaza tithio ane guruvAra te uttama divaso che. (2) bAdhA - tenI bAdhA mahA su. 5, vai. 1 ke Aso su. 10 nA roja athavA AThama ke caudaza, ravivAra ke somavAre mukAya che. - amadAvAdanA nagarazeTha zAMtidAsa jhaverInA vaMzajo sisodiyA osavAla jaino magaravADA athavA AgaloDamAM" mAheta" mATe jAya che. je bALakanuM lagna thavAnuM hoya te lagna karyA pahelAM tyAM kuTuMba sAthe jAya che, sArA divase mANibhadravIranI sAme ghIno dIvo karI sukhaDIno thALa potAne mAthe dharI coTIe aDADI vIranI sAme mUke che. tyAra pachI A sukhaDI tyAM hAjara rahelA darekane vaheMce che. A sukhaDI tyAMthI pAchI lavAya nahIM. lagna thavAnuM hoya te chokarA mATe vidhi karAya che. paNa koI koI to lagna pahelAM chokarI mATe paNa AvI mAheta kare che. noMdha: svAbhAvika banavAjoga che ke amadAvAdanA osavAla jainonAM ghaNAM sagAM-saMbaMdhI vijApuramAM che. AthI vijApura thaI AgaloDa javAnuM saraLa paDe che. paM. amRtavijayajI (oliyA)e magaravADA jeTaluM ja AgaloDa vIranuM mAhAbhya batAvyuM hoya, AthI amadAvAdanA jaino AgaloDa javAnuM vadhu pasaMda karatA hoya! (3) mANibhadravIranI moTI sAdhanA divALInA roja ke grahaNa avasare karAya che. (4) dhyAna rAkhavuM ke - mANibhadravIra zuddha samakitI, zAnta, vivekI, sadAcArI ane dharmapremIne ja madada kare che, tathA pratyakSa thaI darzana Ape che. (5) je samakita vagarano hoya, svacchaMdI hoya tathA bIjA je te devone mAnato hoya tene mANibhadravIra prasanna thatA nathI. daDhazIle karI thApe mana, nizie vidhijayo prasanna, pache je cite te pAve, ghara beThA sukha saMpata Ave - 15 (saM. 1708 paM. udayavijayagaNi kRta chaMda) () eka noMdhapAtra sumeLa maLe che ke -A. ANaMdavimaLasUrivijayazAkhAnA Adya AcArya vijayadAnasUri ane A. vijayadevasUri vagere tathA tapagaccha sAgarazAkhAnA maho. dharmasAgara gaNivara tema ja tapagaccha vijayadevasUri saMgha sAgara zAkhAnA bhaTTAraka rAjasAgarasUri ane zeTha zAMtidAsa jhaverI vagere mULa osavAla jJAtinA hatA. vijayadevasUri gacchanuM bIjuM nAma osavAla gaccha paNa maLe che. maNibhadravIra pahelA osavAla jaina hatA ane atyAre samakitI jaina deva che. A sumeLamAMthI saheje tAravI zakAya che ke - te saunA vaMza-vArasadArono rakSaka deva-iSTadeva mANibhadravIra ja hoya e svAbhAvika vastu che. Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 695 chaMdo-stotro : mANibhadravIranA varNana mATe gujarAtI, hindI ane saMskRta bhASAmAM vividha chaMdo-stotro maLe che. (1) tapAgacchanI somazAkhAnA dara mA bha. zAMtisomasUrie saM. 1733mAM AgaloDamAM " maNibhadrastotra zlo 41 " banAvyA. (- praka. 55 pR. 90, somazAkhA paTTAvalI ) (2) bha. hemavimalasUrinA ziSya paM. harSakulagaNinI paraMparAnA paTamAM paM. udayakuzala gaNivare " maNibhadra chaMda kaDI ra1" banAvyo (juo praka. 55, kuzalazAkhA) (3) 5. lakSmIkIrti gaNinA paM. harSakulagaNinI paraMparAnA ziSya zivakIrtie " maNibhadra copAI - 9" banAvI. (pra. 58) (4) tapagacchanA 59mA bha. vijayasenasUrinA hastadIkSita ziSya paM. kanakavijaya gaNivara (A. vijayasiMhasUri)nA AjJAdhArI maho. kalyANavijayagaNinI paraMparAnA paM. rAmavijayagaNinA ziSya paM. udayavijayagaNie saM. 1708mAM magaravADAmAM gujarAtI bhASAmAM "mANibhadra chaMda copAI25" banAvyo hato. temaNe temAM koI koI vizeSatA paNa batAvI che te A pramANe : tuM jinazAsanano rakhevAla, tujha kara jhalake daMDa vizAla, tapAbiruda jagi jAsa prasiddha, tehane te upagAraha kIdha. | / 2 // OM " yogiNI causaTTI" siratAja," vIra bAvana" moTA yakSarAja eka lAkha ne eMzI hajAra, pIra pIgAmbara kare juhAra. | 7 ||. OM namo maNibhadra ! tuM ceDA tuja samaraNa te nAve keDA, " corAzI ceTakono rAya" hAthI daMDa, pAvaDI tujha pAya. // 10 || daDhazIle karI thApo manna, nizAI vidhi jyo prasanna pache je cite te pAvaI, dhari beThA sukha saMpatti AvaI. || 15 || tuM surata rUsama pUraNa ciMtita " mAdhata" dUri thakI lIe vAMchita " magarivADI" kIdha vAsarasAla, " jena vAsita sura" tuM hI dayAla; zrI vijayadeva gururAja pasAya, taviyo maNibhadra sura rAya. || 19 II saMvat sattara ATha udIra, mRgazira sudi AThama zazivAra kalaza sakala siddha jayakAra, maMtra manamaMdira gaNatAM. | 23 // RSi vRddhi kalyANa bhAve karI bhaNatAM, zrI vijayasenasUri zisa, sAdhu guNa parA kahie " kanaka vijaya kavirAya" praNamatAM yaza lahie. paMDita rAjavijayataNo, bhale ziza suNayo mudA udaya adhika caDhatI kalA, je maNibhadra seve sadA. 25 //. puSpikA-itizrI mANibhadra chaMda0 miti zreyaH Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 696 tapAgacchAdhiSThAyaka tapAgacchanA adhiSThAyaka deva zrI mANibhadradAdA -pU. munizrI cAritravijayajI mahArAja sane 194ramAM pU. muni mahArAja zrI cAritravijayajI mahArAjazrIne uttara gujarAtanA pATaNa zaheranA jJAnabhaMDAramAMthI eka purANI prata upalabdha thatAM pUjyazrIe mAMgaroLa tapAgaccha saMghanI sahAyathI je pustikA sADApAMca dAyakA pahelAM pragaTa karAvI hatI teno sArabhAga TUMkAvIne atre rajU karIe chIe. - saMpAdaka Adinivedana ... judA judA gacchonA prasaMgavazAt judA judA devo adhiSThAyaka tarIke nirmita thayA che. tapagacchanA adhiSThAyaka mANibhadra, kharataragacchanA adhiSThAyaka kALabhairava, acalagacchanA adhiSThAyaka mahAkALI - ema dareka gacchonA adhiSThAyaka devo che. jyAM jyAM tapagacchanA upAzraya jUnA vakhatanA che tyAM tyAM dareka ThekANe ghaNA bhAge upAzrayamAM mANibhadranI sthApanA hoya che. A rIti jALavI rAkhavA mATe ApaNA tapagacchanA yationo upakAra mAnavAmAM Ave che. yatioe lAMbA kALa sudhI jAhojalAlI bhogavI rAjA-mahArAjAone vaza karyA, gAma grAse meLavyA ane saMghane paNa kuzaLatAmAM rAkhI saMghano abhyadaya karyo. e badho pratApa tapagacchanA mahAna adhiSThAyaka deva mANibhadrano che. Aje paNa mANibhadrajInI mAnyatAo (mAnatAo) cAle che ane te mAnyatAo phaLIbhUta paNa thAya che. jyAM sudhI yationo upAzrayamAM vAsa hato tyAM sudhI mANibhadranI pUjA, sevAbhakti sArA pramANamAM thatI hatI. haju bhaktivatsala zrAvako paNa emanI sevApUjA karI rahyA che, paraMtu dilagIrI sAthe lakhavuM paDe che ke Adhunika (vartamAna) sAdhu samudAye mANibhadrajInuM mAhAbhya bhulAvyuM che. zrAvakomAM paNa tethI hAlamAM baMdhAtA navA navA upAzrayomAM mANibhadrajInI sthApanA bilakula karavAmAM AvatI nathI. enuM pariNAma e Avaze ke bhAvitapagacchAnuyAyIo mANibhadrajInuM nAmanizAna paNa bhUlI jaze. jyAM jyAM je je upAzrayamAM mANibhadranI sthApanA hoya te upAzraya tapagacchano che e sajjaDa purAvo paNa have nAza thavA beTho che. daMtakathA (eka) evI cAle che ke bIjA gacchanA AcArye tapagacchamAM potAnA adhiSThAyaka deva dvArA upasarga zarU karyA. tethI tapagacchanA ghaNA zrAvakonAM sAdhuonAM paNa) maraNa thavA mAMDyAM. A uparathI tapagacchanA AcArya mahArAja khUba aphasosamAM paDyA che, te Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 697 vakhate eka vRddha mANibhadra zeTha AvyA che. AcArya mahArAjane aphasosamAM beThelA joI pote kAraNa pUche che. AcArya mahArAja tenuM kAraNa kahe che tyAre zeTha kahe che ke, mahArAja ! Ano upAya na thaI zake? enA uttaramAM jJAnI guru bhagavaMta kahe che ke, eno upAya tamArA hAthamAM che. zeTha kahe che ke, mArA hAthamAM hoya to pharamAvo. guru mahArAja mANibhadra zeThane kahe che ke, zeTha! tamAruM AyuSya have traNa divasanuM che. e AyuSya pUrNa thaye tamAruM mRtyu to avazya che ja; paNa jo tame saMsAra-vyavahArano tyAga karI aTTamanuM tapa karI mArI pAse upAzrayamAM anazana karo ane huM tamane khUba dharmadhyAnamAM aMtaradhyAna banAvuM to zubha dhyAna pUrvaka tamo marIne devagatimAM jAo ane te pachI A upasarga tame deva thaIne TALo. zeTha kahe che ke, guruvara ! eka to mAruM kalyANa thatuM hoya ane mArA hAthe saMghanuM bhaluM thatuM hoya to huM tema karavA taiyAra chuM. A pachI mANibhadra zeThe anazana karyuM ane trIje divase te svargavAsa pAmIne deva thayA. (devagatimAM AvyA pachI) avadhijJAnathI joI tarata ja AcArya mahArAja pAse hAjara thayA ane gurunI AjJAthI paragacchanAdevane hAMkI mUkela (parAjita karI) ane tapAgacchane nirupadrava banAvela. te pachI guru mahArAje mANibhadra devane tapAgacchanA adhiSThAyaka deva tarIke sthApyA che. -(Ama) AvI daMtakathA cAle che. paraMtu A jIvanacaritramAM to lokAgacchanA AcArye dhoLA bhairava ane kALA bhairavanI ArAdhanA karI tapAgacchanA AcArya zrI hemavimalasUrijInA ziSyone mArI nAkhavA evI bheravone AjJA karela tethI AgrAmAM (temanA) ghaNA ziSyo marI gayA. te pachI guru mahArAje zAsanadevInI ArAdhanA karI che. zAsanadevIe pratyakSa thaIne kahyuM che ke tamo gujarAta tarapha jAo, tyAM pAlanapura najIkamAM A upadravane zAMta karanAra tamone eka deva maLI raheze. ----AvI hakIkata A jIvanacaritramAM Ave che. daMtakathA karatAM A vAta pustaka parathI lakhAyela hovAthI AdhArabhUta manAya e svAbhAvika che. " (A hAthalakhANa pustakanI prastAvanArUpe pragaTa thayuM che.) ---- mAlavabhUmi mAlavabhUminI mahattA bhAratavarSanA itihAsamAM suvarNAkSare aMkita che. mAlavabhUmi e bhAratanI bhUtakAlIna bhavyatAnA kIrtikaLaza samAna che. vidyA ane kaLAnI upAsanAthI parama prakhyAti pAmelA tema ja eka vakhata samasta bhAratavarSanA AkarSaNa rUpa banelA rAjA bhoja e ja mAlavabhUminA amRtamaya aMkamAM UcharyA hatA. paMDitapravara kAlidAsa jevA vinodI ane vidyAcatura sAkSaro A bhAgyazALI bhUminA khoLAmAM khelI gayA che. jenA pavitra nAmano saMvatsara calAvIne bhAratabhUmie jenuM smaraNa potAnA hRdayamAM sadAne mATe kotarI rAkhyuM che evA mahAparAkramI ane paraduHkhabhaMjana rAjA vIra vikramAditya paNa e ja mAlavadezanA eka tejasvI naravIra hatA, jyAMnuM gaMdharvI smazAna ane aneka prakAranI maMtrasAdhanAonI dila dhaDakAvanArI CK, Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 698 hRdayabhedaka kathAo Aja paNa ApaNA aMtaranA tArane jhaNajhaNAvI rahe che. citravicitra saMsmaraNonA stUpa samI corAzI cauTA ane bAvana bajArothI dhamadhamatI rahetI ujjayinI nagarI e jainadharmanA paNa parama dhAma samAna hatI. ujjayinInI zobhArUpa aneka jaina zeTha zAhukArono tyAM ghaNA purAtanakALathI vasavATa hato. emAM dharmAvatAra samA mANekazAha zreSThI ujjayinI nagarInA nagarazeTha hatA. mANekazAha zeTha bhaktinA bhaMDAra ane dharma pratye apAra mamatA dharAvanAra hatA. dharmabhAvanAno pATha emanI mAtA kasturabAe emane gaLathUthImAM ja Apyo hato. emanI mAtA kasturabAnI suvAsa kharekhara kasturInI mAphaka cAre tarapha phelAelI hatI. patinA avasAna pachI emaNe potAnuM samasta jIvana dharmadhyAnamAM ane tyAgavairAgyamAM ja vitAvyuM hatuM. AnI prabaLa asara anAyAse mANekazAha zeThamAM UtarI AvI hatI. mANekazAha emanI mAtAnA ekanA eka saMtAna hovAthI te atyaMta lADakoDamAM UcharelA hatA. Ama chatAM paNa te mAtAnI AjJAnuM kadI paNa ullaMghana kare evA na hatA. mAtAnI AjJA emane mana deva--AjJA hatI. A mAtAputrano prema samasta ujjayinInA AdarzarUpa hato. mANekazAha zeTha aDhaLaka vaDIlopArjita milakatanA mAlika hatA. eTaluM ja nahi paraMtu te pote paNa vyApArI kunehanA pUrepUrA jANakAra hovAthI potAnA dhaMdhAmAM divase divase phAvatA jatA hatA. emanI vyApArI kunehano pAyo satya para caNAyalo hovAthI emanA gharanI aMdara paNa satayugano ja vAso hato. tapAgacchAdhiSThAyaka parivartana ujjayinI nagarInI barAbara madhyabhAgamAM jaina loMkAgacchano eka vizALa upAzraya Avela hato. A upAzraya Aje ujjayinIvAsIonuM lakSyabindu banyo hato. tenuM kAraNa e hatuM, ke Aje loMkAgacchanA AcArya padmanAbhasUrinuM tyAM jAhera vyAkhyAna hatuM. AcAryazrI hamaNAM thoDA divasa thayA ja ujjayinImAM padhAryA hatA. A alpa samayamAM ja emaNe potAnI vAkchaTAthI ujjayinIvAsIone mugdha karI dIdhA hatA. Aje paNa emanA dharmopadezanuM zravaNa karavA mATe lokasamudAya prabhAtathI ja kIDIonI mAphaka UbharAI rahyo hato. eka tarapha puruSo ane bIjI bAju strIvargathI Akho upAzraya cikkAra bharAI gayo hato. AgalI haroLamAM rAjyanA jJAnapipAsu karmacArIo paNa daSTigocara thatA hatA. AcAryazrInI barAbara sanmukhe zaheranA nagarazeTha mANekazAha zreSThIe potAnuM sthAna lIdhuM hatuM. sUrijInI vAkchaTAe mANekazAnA mana para ajaba bhUrakI chAMTI hatI. zaktivaMta vANIpravAha mahAna manuSyone paNa potAnA vegamAM ghasaDI jAya che. tyAM mANekazAha samAna ati sukomaLa ane bhAvanAvAhI mANasanuM zuM pUchavuM ! A samayamAM jainomAM pakSabhedanuM vAtAvaraNa ati ugra banyuM hatuM. eka thApe ane bIjo uthApe evI sthiti cotarapha cAlI rahI hatI. tapagaccha ane loMkAgaccha vaccenI kheMcatANa prabaLa svarUpamAM pravartamAna hatI. A kAraNathI ja Aje loMkAgacchanA AcArya padmanAbhasUri Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva jinavacananI AjJA lopIne potAnA pakSane prabaLa banAvavAno pratibodha karavAmAM potAnI tamAma zakti vAparI rahyA hatA. mANekazAha zeTha ghaNA dharmapremI hatA. nitya bhaktibhAve jinamaMdire prabhudarzana-pUjA tathA Avazyaka dharmakriyAo karatA. temAM kadI paNa kazI UNapa AvavA detA nahi. teo zuddha zrAvakadharma ane kuLAcAranuM pAlana karatA. padmanAbhasUrinI vANI hamaNAM hamaNAM emane emanA kuLAcAranA dharmathI dUradUra ghasaDI jatI hatI ane emAM emano doSa na hato. zaktizALI vANIno vega eTalo pracaMDa hoya che, ke ghaNI vAra ghaNI vyaktio jANe--ajANe ane parANe paNa e vANInA vegamAM ghasaDAI jAya che. A pramANe mANekazAha zeTha paNa AcAryazrInI vAkchaTA ane zaktinA tejamAM aMjAIne UlaTe mArge AkarSavA lAgyA hatA. A vastu padmanAbhasUrinI cakora daSTithI bahAra na rahI. mANekazAha zeTha jevA ujjayinI nagarInA eka agragaNya gRhastha para potAnI dhArelI asara thatI jatI joIne sUrijInA AnaMdano pAra rahyo nahi. AthI temaNe potAnI tamAma zakti kuzaLatA pUrvaka mANekazAha zreSThI para ThAlavavA mAMDI. AcAryazrInA mukhapradezamAMthI vahetI vAdhArAnA vaheNamAM mANekazAha zeThano kuLAcAradharma vahI javA lAgyo. vyAkhyAna paripUrNa thayuM. mANekazAhanA aMtaramAM cAlatA dharmayuddhano nirNaya AvI gayo. temaNe te ja vakhate UbhA thaI, potAnA kuLadharmane vIsarI jaIne derAsaramAM jinadarzana-pUjana Adino tyAga karI loMkAgacchano svIkAra karyo. potAnuM nizAna barAbara kAragata lAgeluM joIne sUrijInuM aMtara AnaMdAvezathI nAcI UThyuM. 699 mAtAnuM heta H putranuM hita H pratijJAnuM prAgaTaya ujjayinI nagaranA A upAzrayathI thoDA ja aMtare suMdara ane svaccha rAjamahAlayasamI eka vizALa havelI UbhI hatI. enA pravezadvAramAM dAkhala thatAMnI sAthe ja AMkha TharI jAya evo eka nAnakaDo ramaNIya bagIco daSTigocara thato hato. be mALanI e sAdI suMdara ane suzobhita imArata samasta ujjaiyinImAM eka anerA namUnA rUpa gaNAtI. e havelIne upale mALe AvelA eka ramya oraDAmAM Aje eka mAtAnuM hRdaya raDI rahyuM hatuM. je putraratnane A mAtRhRdaye bAlyAvasthAthI ja dharmanAM dhAvaNa pAyAM hatAM, je bAlahRdayanI sukomaLa jamInamAM eNe dharmabhAvanAnAM amUlya bIja vAvyAM hatAM, je putranA jIvanamAM umadA saMskAronuM siMcana karavAmAM eNe potAno AtmA nicovI nAkhyo hato, te ja putrane Aje dharmanA sAcA mArgamAMthI cyuta thayelo jANIne e mAtRhRdaya para jANe vajrapAta thayo hato. e mAtRhRdaya hatuM, mANekazAha zreSThInI mAtA kastUrabAnuM. kasturabAnuM hRdaya Aje bhayaMkara vAvAjhoDAthI khaLabhaLI gayuM hatuM. mANekazAha pratyeno eno putraprema athAga hato. jiMdagI daramiyAna ene eka paNa kaThora zabda kahevAno koI prasaMga Avyo na hato. dezanA DAhyA mANaso jenA DahApaNano lAbha levA icchatA, evA DAhyA ane Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 700 tapAgacchAdhiSThAyaka kahyAgarA putranI acaLa dharmabhAvanAmAM Aja acAnaka Avo gaMbhIra palaTo kema AvI paDyo te eka koyaDo hato. A koyaDAno ukela azakya lAgato hovAthI mAtAnA aMtaranI mUMjhavaNano pAra rahyo na hato. enI ubhaya AMkhomAMthI zrAvaNa ane bhAdaravAnAM nIra varasI rahyAM hatAM. potAnA mArgabhUlyA putrane pAcho satyamArge vALavA e manamAM ne manamAM zrI jinezvara paramAtmAne prArthI rahI hatI. eTalAmAM dAdara para paDatAM koInAM pagalAMno avAja enA karNapaTa para athaDAyo. zArIrika svasthatA jALavavA teNe tarata ja AMkhomAM UbharAI AvelAM azru pAlavanI kora vaDe lUchI nAkhyAM. tarata ja mANekazAha zeThanI dharmapatnI lakSmIvahu sAsunI sanmukha AvI UbhI. lakSmIvahu kharekhara lakSmIsvarUpa ja hatI. sAsunA snehamAM te mAtRpremanAM darzana karI zakatI ane sAsu tene potAnA peTanI putrI pramANe ja gaNatI. AthI A sAsu-vahu vacceno sneha mAtAputrI jevo ja hato. " beTI lakSmI ! zuM AvI? kazuM kAma che?" - sAsue caherA para chavAyelI zokanI rekhAone sthAne kRtrima hAsya ANavAno vyartha prayAsa karatAM kahyuM. cAlAka vahu sAsunA zokano saghaLo bheda pAmI gaI hatI. mANekazAhazeThanI dharmabhAvanAmAM acAnaka AvI paDeluM parivartana sAsunA bhAvika hRdaya para kAtila asara karyA vagara nahi rahe, e vAta vahunI cakora daSTithI chUpI na hovAthI te sAsune bhojana mATe bolAvavA AvI hatI. " mAtuzrI ! rasoI kayAranI taiyAra che e vAta tame vIsarI gayAM ke zuM? mane thayuM ke tame koI jarUrI kAmamAM bhojananI vAta paNa bhUlI gayAM lAgo cho, eTale ahIM bolAvavA AvI. ApanA kAryamAM kaMI harakata to nathI AvI ne? " vahue jANe kaMI ja banyuM na hoya evI rIte kahyuM. sAsunI bhojananI bhUkha to kyAranIye bhAgI gaI hatI, paraMtu A vAta vahu pAse zI rIte vyakta karavI te tene sUjhatuM na hatuM. " hA, cAlo." - ATaluM kahetAM ja te vahu sAthe bhojanagRhamAM AvI ane pATalA para potAnuM sthAna lIdhuM. vahue pIraselI thALI sAsunA pATalA para mUkI. "vahu beTA! Aje meM eka pratijJA lIdhI che. " sAsue vAtanI zarUAta mAMDI. " pratijJA ! e vaLI kevI ! " vahue Azcaryacakita thaI pUchayuM. " e pratijJA evI che ke AjathI meM ghI-dUdhano sadaMtara tyAga karyo che." sAsunI A vAta sAMbhaLI vahunuM hRdaya jANe TharI gayuM. tenuM prakAzamAna mukhamaMDaLa prabhAtanA caMdra samAna phIkuM paDI gayuM. sAsunI A ugra pratijJA sAMbhaLIne vahunuM aMtara duHkhanA dardathI dravI UDyuM. tenI baMne AMkho AMsuthI chalakAI gaI. Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 701 " ghI-dUdhano tyAga ane te paNa sadaMtara ! AvI ugra pratijJA zA mATe?" vahue Akho . lUchatAM prazna karyo. " bicArA garIba loko jemane jiMdagImAM ghI-dUdhanAM bhAgye ja darzana thAya che, teo kema jIvI zake che e mAre javuM che." sAsue mukhya muddAne dUra karatAM kahyuM. "sAsujI! e loko bApaDAM ghI-dUdha vagara calAvI levAne TevAelAM hoya, eTale emane cAlI zake, paraMtu...." " e loko TevAI jAya che, tema ApaNAthI paNa zA mATe na thAya?" sAsue vahunI vAtane adhavacamAMthI ja toDI nAkhatAM kahyuM. "bAIjI! AvI vRddhAvasthAmAM Apa ghI-dUdhano tyAga karazo, to zarIra zI rIte TakI zakaze?" vahue dInatA pUrvaka navI vAta rajU karI. "vahu beTA! A zarIra to mATInA ghaDA jevuM kSaNabhaMgura che. uparavALAne te TakAvavuM haze to TakAvaze. zarIra-saMpattine TakAvI rAkhavAno mAro mohato kyAranoye cAlyo gayo che." sAsue aDagapaNe uttara ApatAM jaNAvyuM. sAsune pratijJA na levAnuM samajAvavAnA vahunA tamAma prayatno Akhare niSphaLa nIvaDyA. sAsunI ati sukomaLa dharmabhAvanA para emanA priya putranA hAthe ja lAgelo jherI jakhama jhaTavAramAM rUjhAya evo na hato. eTale vahunI badhI samajAvaTa vyartha jAya emAM navAI nahi. vahunI AvI asIma lAgaNI ane anahada bhaktibhAva joIne sAsuno aMtarAtmA saMtuSTa thayo ane eNe potAnI tamAma hadayavyathA vahunI pAse spaSTa svarUpe vyakta karI dIdhI. mANekazAhanA hAlanA valaNathI emanAM dharmapatnInA manane paNa ocho AghAta nahoto lAgyo. eTale sAsuvahu baMnenuM darda eka ja hatuM. A dardano yogya ilAja na maLI Ave tyAM lagIne mATe mANekazAhanAM dharmapatnIe paNa, sAsu na jANI zake tema, sAsunI pratijJAnuM pote paNa pAlana karavAno mana sAthe daDha nizcaya karI lIdho. zubhAgamana rAtridevIe pRthvInA paTa para pAtharI dIdhelo aMdhArapichoDo gupacupa khaseDI levA mAMDyo hato. TapoTapa phUTatA parapoTAo adRzya thaI jaIne jema samudranI asIma zyAmatAmAM ekAkAra thaI jAya, tema AkAzanA tAralAo eka pachI eka anaMta AkAzanI zUnyatAmAM pharI ekavAra adazya thatA jatA hatA. aMdhakAranA anaMta AvaraNane bhedI daIne deva prabhAkaranAM prakAzakiraNo koI vijetA senAdhipatinA AgaLa dhasatA sainyanI mAphaka vadhu ne vadhu vistaratAM jatAM hatAM. A samaye sUryakiraNone potAnA tejathI vadhu opa ApatuM eka munimaMDaLa ujjayinI nagarIne mArge prayANa karI rahyuM hatuM. tamAma sAdhuo zarIre majabUta hatA. jaina sAdhuone Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 702 tapAgacchAdhiSThAyaka pagapALA vihAra karavAnuM dhArmika baMdhAraNa aneka rIte upayogI nIvaDe che. Ama anAyAse maLI jato vyAyAma lagabhaga dararojanA kAryakramamAM niyamitapaNe niyata thayelo hovAthI emanA zarIrano bAMdho sarva prakAre sudaDha banelo hato. vaLI cAlavAnuM haMmezAM khullA page ja thatuM hovAthI, temanA paganAM taLiyAM evAM to majabUta banI gayAM hatAM ke raste cAlatAM koI kAMTAne bhogajoge emanA paga sAthe bhaTakAvAno prasaMga prApta thAya, to tene paganI aMdaranA pradezamAM praveza karavAno mArga maLavAne badale bhAMgIne bhukko thaye ja chUTako thato. page cAlavAnI A niyamita kasaratane laIne tema ja brahmacaryane laIne emanA Arogya para eka prakAranI adbhuta asara thayelI jovAmAM AvatI hatI. zarIranI aMdara soMsarA pesI jAya evA ziyALAnA zItaLa pavano ane moDhAne bALI nAkhe evI unALAnI dhagadhagatI lUnA pracaMDa jhapATA teo haMmezA potAnA zarIra para jhIlatA hovAthI palaTAtI RtuonA zItoSNa pravAho emanA vaja jevA deha para saheja paNa asara karI zake ema na hatuM. kaDakaDatI TADha ane dhagadhagatA tApa jema emanA deha para asara karavAne asamartha hatAM, tema saMsAranAM sukhaduHkha ane mohamAyA, tapatyAga ane vairAgyanA tApathI zuSka banI gaelA emanA mAnasika pradezamAM bhAgye ja kadI praveza karI zakatAM. dareka sAdhu mahArAjanI pAse jainadharmanI ahiMsaka vRttinuM sUcana karatuM rajoharaNa, majabUta jeSThikA ane muhapattI hatAM. ati sUkSma ahiMsA sudhI UMDA UtaravAnI jainadharmanI jhINavaTa joIne koInA paNa hRdayamAM tene mATe mAna utpanna thayA vinA rahe tema na hatuM. - dareka sAdhunA pRSThabhAga para skaMdha pAse jJAnanI paraba samAM dharmapustako ane enAM pAnAM eka kapaDA vaDe lapeTIne majabUta bAMdhI levAmAM AvyAM hatAM. A joIne jANe eka jIvatuM pustakAlaya ja cAlyuM AvatuM hoya evo ghaDIbhara vicAra AvyA vinA raheto nahi. jarA jhINI daSTithI jonAra tarata ja samajI jAya ema hatuM, ke e munimaMDaLamAM eka AcAryazrI hatA ane anya sau emanA ziSyo hatA. pratyeka munibhagavaMtanA mukhamaMDaLa para tyAga, vairAgya ane tapazcaryAnI utkRSTa lAgaNIo daSTigocara thatI hatI. uparAMta, AcAryazrInI AMkhamAM camakI rahelI jJAna ane buddhinI camaka paNa jonArane prathama daSTie ja mugdha karI nAkhe evI ajaba hatI. emanuM moTuM cazcakatuM kapALa UMDA abhyAsa ane parizIlananI sAbitI ApI rahyuM hatuM. nAkano vaLAMka vicAronI daDhatAnuM sUcana karI rahyo hato. dharmapremanI prakhara tejasvitA emanA mukhamaMDaLanI rekhAe rekhAe ramI rahI hatI. AcAryazrInuM nAma zrI hemavimalasUrijI hatuM. zrI hemavimalasUri AcArya thayA. teozrI zrI sudharmAsvAmIjInI paMcAvanamI pATa zobhAvI rahyA hatA. potAnA ziSyavRMda sahita ujjayinI padhAryA hatA. Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva A munimaMDaLa thoDo divasa caDatAM ja ujjayinIne pAdare AvelA eka upavanamAM AvI pahoMcyuM. ahIM eka zAnta-ekAMta sthaLamAM emaNe thoDA divasa sthiratA karavAno nizcaya karyo. tapAgacchAdhipati AcAryadevazrInA zubhAgamananA samAcAra vAyuvege ujjayinI nagarImAM pharI vaLyA. AcAryazrInI zAnta, saumya mukhamudrA, emanI vANImAM vaheto akhaMDa upadezapravAha, tema ja emanA tyAga, vairAgya, ane jJAnanI carcA ujjayinI nagarInI galIe galIe cAlavA lAgI. mahArAjazrInI zakti ane bhaktinI prazasti karNopakarNa sArAye zaheramAM prasarI gaI. AthI AcAryazrInAM vaMdana ane pravacanazravaNa mATe bhAvika zrAvaka--zrAvikAonAM ToLeToLAM UmaTavA lAgyAM. ghaTasphoTa " sAsujI ! vadhAmaNI ! vadhAmaNI !" mANezAhanAM dharmapatnI lakSmIvahu ati umaLakAbhera potAnI sAsu samakSa uparokta zabdoccAra karatI AvI UbhI. 11 vahu beTA ! zAnI vadhAmaNI ? zuM mAro putra..." 11 nA mAjI ! evuM to haju kaMI nathI, paNa Aje ApaNA dhanyabhAgya ke ujjayinI nagarIne AMgaNe mahApratApI AcArya zrI hemavimalasUrijInuM Agamana thayuM che. mane to emAM IzvarI saMketanAM ja darzana thAya che." vahue sAsunA vAkyane adhavaccethI uDAvI daIne vadhAmaNInuM sAcuM kAraNa vyakta karatAM kahyuM. " 'vahu beTA ! tamArI vadhAmaNI to zuddha sonA jevI che paNa..... e paNanI vAta pachI. prathama to ApaNe AcAryazrInI ApaNe ghera padharAmaNI karAvIe, eTale emanI kRpAvaDe pANIne raste pANI thaI jaze evI mArI saMpUrNa zraddhA che." " beTA ! e badhI vAta to sAcI che; paNa jyAM gharano mukhya mANasa tAro pati ja pharI beTho che, tyAM padharAmaNI paNa zI rIte thaI zake ?" 703 11 " mAjI ! ema nahi bolo. mArA pati to pachI; prathama e ApanA putra che, e vAta kema vIsarI jAo cho ? ApanuM vacana e uthApavAnA nathI, evI mane to pUrepUrI khAtarI che." "dIkarI ! mane to ema thavuM ati muzkela lAge che. mArI AjJAnI jyAM khullI avagaNanA ja dekhAtI hoya, tyAM pharI e ja AjJA karavAno artha paNa zo ?" 11 " mAjI ! ghI-dUdhanA tyAgathI thoDA divasamAM ja ApanuM zarIra ardhuM thaI gayuM che, ane AvI sthiti vadhu vakhata laMbAya to koNa jANe zuM thAya ?' vahunI AMkhamAM AMsu UbharAI AvyAM. 'mane kazuM nahi thAya dIkarI ! mArI ciMtA bilakula karIza nahi. AkhI sRSTine kayAM ghI-dUdha maLI zake che ! chatAM e tamAma loko jIvI rahyAM che ne ! huM kAMI ema ochI ja marI javAnI chuM !" " kema koNa marI javAnuM che ? mAtAjI ! Ama kema bolo cho ?" mAtAnA zabdo sAMbhaLI Azcaryacakita thaIne mANekazAha zeThe AvatAM veMta ja prazna karyo. Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 704 tapAgacchAdhiSThAyaka " kazuM nahi beTA! e to amastuM ja." mAtAe mULa vAtane uDAvI detAM kahyuM. " ema to nahi ja bane sAsujI ! A vAto have vadhu vakhata gupta rAkhavI yogya nathI. pUchavAvALA jyAre moDhAmoDha AvI pUche, tyAre AvI vAta dabAvI devAmAM zo sAra che te samajAtuM nathI. mATe kAM to sAcI vastusthitithI emane vAkepha karo, athavA to mane tema karavAnI anujJA Apo."lakSmIvahue AvI amUlya takano lAbha jato na karavAno nirNaya karI potAno abhiprAya khullI rIte prakaTa karatAM kahyuM. sAsunI paristhiti have viSama thaI paDI. AvA dharmasaMkaTanA samaye zI rIte mArga kADhavo teno vicAra karatAM te mUMjhAI paDyAM. mANekazAha zeTha paNa potAnI dharmapatnInA uparokta zabdothI diMga thaI gayA. e paNa samajI gayA, ke avazya kaMIka aghaTita ghaTanA banI che. mAtAnA mukhamaMDaLa para viSAda ane vyagratA joIne, mANekazAhanI mAnasika mUMjhavaNono pAra rahyo nahi. mAtAne caraNe paDI emaNe gaLagaLA avAje kahyuM : " mAjI! je hoya te sukhethI kaho. ApanI AjJA mastaka para caDhAvavAne sevaka hAjara che." mAtAnI AMkhamAMthI daDadaDa karato azrupravAha ekadhAro vahI rahyo. aMtaramAMthI bahAra nIkaLavA mathato avAja emanA gaLAmAM ja gUMgaLAI jaIne tyAM ja vilIna banI gayo. eka paNa zabda mAtAnA mukhamAMthI bahAra AvI zakyo nahi. mAtAnA caherA para UbharAI raheluM darda vyAkuLa hRdaye nihALatA mANekazAha zeTha jaDavatuM UbhA hatA. have je kharekharI taka hAthamAM AvI che, e joIne lakSmIvahue samaya para sogaThI mAravAno niradhAra karI lIdho. " bA pratyeno Aje ATalo badho bhaktibhAva UbharAI jAya che, paNa kadI joyuM che, bAnuM zarIra adhuM thaI gayuM che te ?" A zabdoe mANekazAha zeThanA aMtaramAM dharatIkaMpa jagAvI dIdho. mAtAnuM zarIra ATaluM badhuM levAI gayuM che evo kadI khyAla paNa mANekazAha zeThane Aja lagI Avyo na hato. Aje ja ekAeka mAtAnA mukhamaMDaLanuM nirIkSaNa karavAno avasara AvatAM te ekadama dhrUjI UThyA. Ano bheda jANavAnI emanA aMtaramAM tAlAvelI lAgI. emaNe tarata ja badhI vAta spaSTapaNe jaNAvI devAnI emanI dharmapatnIne dardagaMbhIra hRdaye AjJA karI. " paraMtu ethI bAnA manane mAThuM lAgaze to !" vahue vAtamAM vadhu moNa nAkhavA mAMDyuM. " have je kSaNa vyatIta thAya che te paNa mAre mATe asahya thaI paDe che. mATe sAcI vastu spaSTa karavAmAM vadhu vilaMba karavo have ucita nathI." mANekazAha zeThe potAnA hRdayanI akaLAmaNa vyakata karatAM kahyuM. " juo, sAMbhaLo tyAre ! tame hamaNAM koIpaNa divasa bAne bhojanamAM ghI ke dUdha letAM mA kI Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 705 joyAM che kharA ?" " eTale? " mANekazAha zeThanI adhIratA paLe paLe vadhavA lAgI." eTale e ja ke bA eka garIbamAM garIba mANasanI mAphaka Aja keTalAe divasa thayAM bAjarAno roTalo ane mIThAnI kAMkarI para potAnA dehane TakAvI rahyAM che." mANekazAha zeThane jANe paga nIcethI dharatI sarI jatI hoya tevuM lAgyuM. mAtAe A aicchika garIbI vahorI levAnuM kAraNa e barAbara samajI zakyA nahi. " bA ghI-dUdha nathI khAtAM, e vAta tame paNa Aja divasa lagI mArAthI zA mATe chupAvI rAkhI?" " bAnI anujJA vinA emanI koI paNa vAta ApanI pAse khullI karavAno mane zo adhikAra hoI zake?" " A to gajaba kahevAya! " mANekazAha zeTha pokArI UThyA. "gajaba ja vaLI. juo, hamaNAM mAtra tamArA bhojanamAM ane sAdhu-sAdhvIjI mahArAjane vahorAvavA pUratuM ja ghI ane ghInI vAnIo ApaNA gharamAM vaparAya che. " cAlAka vahue evo ja bIjo dhaDAko karyo. "zuM tyAre te paNa ghI-dUdhano tyAga karyo?" lakSmIvahunA chellA vAkayathI kasturabA paNa ekAeka camakI gayAM."vahu! tyAre to te paNa hada karI. zuM mArI sAthe te paNa ghI-dUdha tajI dIdhuM? " " paNa A badhI zI khaTapaTa cAlI rahI che, ane aMte tame zuM karavA beThAM cho te huM to kazuM samajI zakato nathI." mANekazAhe vyagra hRdaye jaNAvyuM. " je vastunA khAsa kAraNabhUta khuda tame ja cho, te tame pote ja jo na samajI zako, to bIjuM koNa samajI zake ?" lakSmIdevIe mULa vAta para AvatAM jaNAvyuM. "zuM huM ja kAraNabhUta? lakSmI ! A tuM zuM bole che? " " tame nahi to bIjuM koNa? je divasathI tame deva-derAsaranAM darzana-pUjanathI dUra thayA cho, te ja divasathI tamAro dhamatarabhAva joIne mAtAjIe ghI-dUdhano sadaMtara tyAga karyo che." " mAro dhamAMtarabhAva thayo ja nathI. jina bhagavAnathI huM leza paNa vimukha nathI. mAtra pratimApUjana ane AMgI-utsavamAM mane have AtmakalyANa nathI dekhAtuM. " mANekazAhe potAnI vartaNUka spaSTa karatAM kahyuM. " e to jevI bhAvanA tevI siddhi." mANekazAhanAM mAtuzrI bolI UThyAM. " deva-derAsara ane pUjana-arcananI avagaNanA karIne pachI AtmakalyANa zodhavA kyAM javuM? " " pUjaya mAtuzrI ! ApanI vAta ThIka che, paraMtu hakIkata e che, ke matamatAMtaranA vAdavivAdathI mAruM mana satya vastunI prApti nathI anubhavatuM. " mANekazAhe potAnA manano bhAra khAlI karatAM jaNAvyuM. C9. Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 706 tapAgacchAdhiSThAyaka " bhAI, mAnavaprANIne jyAM sudhI be AMkho che, tyAM sudhI te pratimApUjanathI kadI paNa alaga thaI zakavAno nathI. vADA judA che, rastA eka che. paraMtu jinabhagavAna eka ane akhaMDa che. zrI jinezvara prabhunI sAdhanA-ArAdhanA e ja eka satya mArga che." mAtAe mArgabhUlelA putrane dharmanuM sAcuM ane zuddha svarUpa samajAvatAM kahyuM. " mAtuzrI ! ApanI AjJA mane sadA-sarvadA ziromAnya che. " mANekazAhe saMkSepamAM ja patAvyuM. putranA premabharyA zabdothI mAtAnA AnaMdano pAra rahyo nahi. tenA zuSka zarIramAM navajIvanano saMcAra thayo. " to Aje ja ApaNA pUjya AcArya zrI hemavimalasUrinI ApaNe tyAM padharAmaNI karAvIe, eTale mAtAjInA mananuM saMpUrNa samAdhAna thaI jaze evI mane pUrI khAtarI che. " lakSmIdevIe taka joIne navI darakhAsta rajU karI. " basa, e ja ne! emAM te zI moTI vAta che? huM Aje ja e mATe yogya tajavIja karuM aTaluM kahetAM ja mANekazAha zeTha mAtuzrI kasturabAnAM caraNomAM pharI ekavAra vaMdana karIne vidAya thayA. kasoTI jainadharma e jagatanA mahAna dharmomAMno eka manAya che. dezavidezanA aneka dharmajijJAsuoe jainadharmanA sarvotkRSTa siddhAMto ane anerA Adarzo AgaLa potAnuM mastaka jhukAvyuM che. jainadharmanI zreSThatA ane mahattAnuM mukhya kAraNa e che ke, tenuM maMDANa tyAga ane vairAgyanA majabUta pAyA para thayeluM che. jaina dharmaguru eTale tyAga ane vairAgyanI tAdaza mUrti. tapa ane tyAga e to emanI rageragamAM vaNAI gayelA hoya che. dharmaguru e harakoI dharmanuM eka amoluM dhana che. jainadharmanI vyApakatA paNa mukhyatve e dharmaguruonI tapatyAganI zaktine AbhArI che. AcAryazrI hemavimalasUrijI paNa evA ja eka mahAna zaktizALI dharmaguru hatA. eozrI tapagacchamAM eka samartha vidvAna hatA. jevA vidvAna hatA tevA ja tyAgI ane tapasvI hatA. tapa ane tyAgathI tAvI tAvIne temaNe tana mana para vijaya prApta karyo hato. emano ziSyasamudAya bahoLo hato ane anuyAyIonuM pramANa to atizaya vizALa hatuM. emanA vyaktitvanI tejasvitA, vANInI mRdutA ane dharmapriyatAne lIdhe teo jyAM jyAM paga mUkatA, tyAM tyAM rAjAmahArAjAne paNa durlabha evA anerA AdarasatkArane prApta karatA. jaina ane jainetara samAjamAM paNa emanuM sthAna atyaMta ucca ane advitIya hatuM. AcAryazrI hemavimalasUri bhAvika jIvone pratibodha ApatA, ane jJAnaprakAza vaDe ajJAnatimirane dUra haTAvatA. Aje eozrI ujjayinI nagarImAM AvIne samosaryA che. Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 707 AcAryazrInAM vaMdana mATe Akho divasa UmaTelI janamedanI saMdhyA samaya thatAM ochI thatI jatI hatI. thoDo vadhu vakhata vyatIta thatAM tyAM nIrava zAnti patharAI gaI. AcAryazrI ane emano sAdhusamudAya-sau koI A vakhate dhyAnamagna hatA. A samaya sAdhIne ujjayinI nagarInA nagarazeTha mANekazAha zreSThI AcAryazrInA sthAnamAM AvI pahoMcyA. eo Aje AcAryazrI hemavimalasUrijInA sattvanI kasoTI karavAno nizcaya karIne AvyA hatA. mANekazAhe prathamathI ja kapaDAnA be kAkaDA telamAM bhIMjavIne taiyAra karI rAkhyA hatA. A baMne kAkaDA saLagAvyA. AcAryazrI jemanA tema zAnta beThA hatA. baMne hAthamAM bhaDabhaDa baLatA be kAkaDA laIne mANekazAha zeTha mahArAjazrInI samIpamAM AvI pahocyA. ubhaya hastamAM jalatA rahelA kAkaDA AcAryazrInA mukhamaMDaLa samakSa dharIne emanI mukhAkRtinuM bArIkapaNe e nirIkSaNa karavA lAgyA. A rIte vArApharatI keTalIya vAra te tamAma sAdhuonI sanmukha prakAza sahita pharI vaLyA. sadAnuM aMdhakAramaya sthAna Aje ekAeka teliyA kAkaDAnA tejasvI prakAza vaDe prakAzI UThayuM. bhaDake baLatA kAkaDAono prakAza anekavAra AMkho samakSa AvavA chatAM dhyAnamagna AcArya ane emanA ziSyamudAyane mANekazAhanI A upahAsakriyA tema ja AvI avahelanAyukta paricaryA yatkiMcit paNa dhyAnabhaMga karavAne sarvathA azakta nIvaDI, mANekazAhe karelI A kaparI kasoTI to paripUrNa thaI, paraMtu tenI sAthe te pazcAttApanI eka tIvra vedanA mANekazAhanA aMtaHkaraNamAM mUkatI gaI. - AjanI rAta mANekazAha zeThane mATe kALarAtri samAna nIvaDI. nidrAdevI Aje emanAthI risAIne dUra dUra nAsI gaI hatI. pazcAttApano kIDo Aje emanA aMtarane UMDe UMDethI karaDI korIne khAto hato. aneka jAtanA vicArataraMgo emanA hRdayapaTa para citrapaTanI peThe cAlatA hatA. " aho! Aje mane A kevI kumati sUjhI ! AvA samatAmagna sapariNAmI samadaSTi mahAtmAnI meM Aje kevI bhayaMkara mazkarI karI ! rAgadveSAdirahita tema ja viSayakaSAyathI para evA jitendriya sAdhumahArAjanA saumya samyagubhAvanI meM mUrkhaziromaNie Aje A kevI hAMsI karI ! dhikkAra hajo, mArI e adhama vRttine ! AvI avaLI mati koNa jANe mane kyAMthI AvI ! huM Aje Ama adhogatine Are kema AvI Ubho !" mANekazAhanI AMkhomAMthI pastAvAno avirata azrupravAha vahevA lAgyo. emanuM manapaMkhI UDI UDIne zAntisvarUpa AcAryazrI hemavimalasUrinAM caraNomAM ALoTavA lAgyuM. jyAre savAra paDe ane jyAre e mahApuruSanI kSamA mAMguM evI ati tIvra tAlAvelIthI mANekazAhanuM aMtara talapApaDa thavA lAgyuM. AjanI rAtrI mANekazAha zeThane mATe juganA juga jevI ati lAMbI thaI paDI. mAkhaNa * . - ra Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 708 tapAgacchAdhiSThAyaka jevI sukomaLa taLAIo Aje emanA aMgeaMgamAM bANazayyAnI mAphaka khUMcavA lAgI. Ama ne Ama pazcAttApanA ati vegavAna pravAhamAM taraphaDatA mANekazAha zreSThInA karNapaTa para prabhAtanA coghaDIAno avAja AvIne athaDAyo. pratibodha prabhAtano prakAza pRthvInA paTa para patharAtAM pahelAM ja mANekazAha zreSThI potAnA nityakarmathI paravArI rahyA. gaI kAlanA potAnA nimna pApakarmanuM nivAraNa karavA mATe emanuM mana Aje talapI rahyuM hatuM. sarva svadharmAvalaMbI zreSThI samudAyane AmaMtraNa ApI, moTA samAraMbhathI jJAnopakaraNabheTayuM laI mANekazAha zeTha sau sAthe AcAryazrI hemavimalasUrijInA sthAne AvI pahoMcyA. zrI sadgurudevane bhAvasaha bheTamuM dharI, pAMca abhigama sAcavI, saprema bhAvormithI vaMdanA karIne dharmopadezanI dezanA ApavA mANekazAha zeThe mahArAjazrIne namra bhAve vinati karI. parama tapa siddha zrI AcAryadeve samasthita cittathI sahunuM maMgaLakuzaLa vAMLyuM ane AzIrvAdAtmaka dharmalAbha Apyo. AcAryazrIjIno dharmopadeza :- . vuddheH phalaM tattvavicAraNaM ca dehasya sAro vratadhAraNaM ca / vittasya sAraH kila pAtradAnaM vAcaH phalaM prItikaraM narANAm / / tattAtattva, satyAsatya, guNAvaguNa, hitAhita, lAbhAlAbha, bhakSyAbharyA, pethApeya, ucitAnucita vagereno jJAnapUrvaka vicAra karIne, sArabhUta tattvanuM grahaNasevana karavuM e ja buddhi pAmyAnuM phaLa che. dharmanuM mULa dayA che, ane dayAne anusarIne sarva zubha anuSThAna pravarte che. A jina-Agamano eka mukhya siddhAMta che. tethI ja sarvajJabhASita satyadharmanuM yathArtha ArAdhana karavAne dayALu hovAnI khAsa jarUra che arthAt dharmaratnane yogya che. dayAhIna koI rIte dharmane yogya nathI. kemake evA nirdaya pariNAmavALAnuM sarva anuSThAna niSphaLa jAya che. A rIte dayA sahita zrI jinazAsananI prabhAvanA karavA tatpara rahevuM. mana, vacana ane kAyA vaDe zuddha samakita pALavuM, manathI zrI jina ane jaina mArga vinA sarva asAra che ema niradhAra karavo. devagurune yathAvidhi vaMdana karIne yathAzakti vrata-paccakhANa karavAM. uttama tIrthasevA, devagurunI bhakti pramukha sukRta evI rIte karavAM, ke jethI anya darzanIjano paNa te sukRta karmone avazya anumodanA karI bodhibIja vAvI, bhavAMtaramAM sudharmaphaLa pAmavA samartha thAya. yAvat mokSAdhikArI thAya. vItarAganAM vacana pramANa karavAM. sarvajJa vItarAga paramAtmAe traNa kALanA je je bhAva kahyA te sarva satya che evI daDha AsthAvALAM uttama lakSaNo vaDe lakSita samakitaratnane dhArI traNa kALa jinadarzana karI, traNa kALa jinanI sevA karI sukhI thAya che. astu." : uparokta dezanA zravaNa karIne mANekazAha zeTha tathA sarva zrotA zrAvakasamudAye parama Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 709 sudhApAnanI tRpti anubhavI, ane navacetana vyApti samAna dareka hRdayamAM dharmaprANanI alaukika skRti thaI. AcAryazrInAM jJAna, vidvatA ane vaknatvazaktithI ujjayinIvAsIo vimugdha banI gayA. emanI vANImAM vaheto zabdasudhArasano avirata pravAha zrotAjanonA aMtarapaTa upara kAyamane mATe kotarAI jAya evo sacoTa ane asarakAraka hato. vyAkhyAna saMpUrNa thatAM ja ujjayinInA nagarazeTha mANekazAha zreSThI ubhaya hasta joDIne UbhA thayA. gurudeva pAse jaIne temanAM caraNomAM emaNe potAnuM mastaka jhukAvI dIdhuM. temanI nasenasamAM vaheto pazcAttApano pravAha vANI vATe bahAra AvavA lAgyo. " parama pUjya gurudeva ! gaI kAle saMdhyA samaye jyAre Apa sahu kAusagga dhyAnamAM birAjamAna hatA, tyAre meM abhAgIe ApanI sAthe ekadama ayogya ane nimna vartana calAvIne Apano je akSamya aparAdha karyo che, te mATe ujjayinInA A tamAma zrAvakasaMgha samakSa Aje mArA kharA aMtaHkaraNathI ApanAM caraNomAM kSamAyAcanA karuM chuM." mANekazAhanI ubhaya AMkhomAMthI akhaMDa azrudhArA ekasarakhA vegathI vahevA lAgI. avAja gaLagaLo thaI gayo. kaMTha rUMdhAI gayo. hRdayamAM DUmo bharAI AvavAne lIdhe AthI vadhu eka paNa zabdano uccAra emanAthI thaI zakyo nahi. " ujjayinI nagarInA o nirmaLahRdayI naravIra ! bhUla kabUla karavAnI tamArI hiMmata, dharmaprema ane kharA aMtarano pazcAttApa joIne mane anahada AnaMda thAya che. tamArI gaIkAlanI vartaNUka game tevI hoya, paraMtu amArA manamAM e viSe leza paNa roSane sthAna nathI. ema chatAM paNa tamArA mananA samAdhAna mATe tamArA koIpaNa vartana viSe amArA taraphathI tamane sAcA hRdaye saMpUrNa kSamA ApavAmAM Ave che. bhUla e to mAnava mAtrano svAbhAvika dharma che. paraMtu potAnI bhUlane pakaDI pADavI, ane teno khullA hRdaye svIkAra karavo, emAM ja sAcI mahattA ane mAnavatA che ! o nyAyamArgI nagarazeTha! eka vastu niHzaMka yAda rAkhajo ke AjathI tamArA zubhakarmono udaya thavA mAMDyo che, evuM mAro aMtarAtmA mane sUcave che. " AcAryazrIe mANekazAhanA aparAdhanI mAphI ApavA sAthe AzIrvacanono uccAra karatAM kahyuM. " pUjya guruvara ! mArA aghora aparAdhane kSamA karavAnI ApanI udAratAthI huM bhavobhavano Apano RNI thayo chuM. have mArI eka ja vinaMti che. " " sadgaNI zrAvaka! tamAre je kaMI kahevAnuM hoya te sukhethI kahI do! tamArA jevA ucca koTinA AtmAnA samAgamathI amane parama saMtoSanI prApti thaI che. " " dayALu deva ! mArAM pUjya mAtuzrInI evI utkaTa abhilASA che, ke Aje ApazrI sahaparivAra amArA gRhAMgaNe pagalAM karazo to Apano ati anugraha thaze." " astu, tamArA jevA dharmapramIne tyAM AvavAmAM amane zI harakata hoya? " AcAryazrIe vinaMtino svIkAra karavAthI mANekazAhanuM haiyuM harSAvezathI phUlI UyuM. Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 710 tapAgacchAdhiSThAyaka emaNe prathamathI ja tamAma jAtanI taiyArI karI rAkhelI hatI. sakaLasaMgha paNa sAthe ja hato. ghaNA ja bhavya samAraMbhathI ane atyaMta AdarasatkArathI AcAryazrInI potAne tyAM padharAmaNI karAvI. ujjayinI nagarImAM jANe eka moTo utsava hoya tevo dekhAva thaI rahyo. mANekazAhanAM mAtuzrI kasturabAne mana to Aje sonAno sUraja Ugyo hato. emanA tyAga ane tapa Aje phaLIbhUta thayAM hovAthI emanA hRdayanAM duHkhadarda Aje AnaMdasAgaramAM pheravAI gayAM hatAM. eka ja rAtamAM mANekazAhanA jIvanamAM Avo suMdara palaTo ANI denAra parama zaktizALI mahAtmAnI padharAmaNI thavAthI AkhA kuTuMbamAM apUrva utsAha chavAI rahyo hato. Ama paramapUjya AcAryazrInI parama kRpAthI eka dharmapremI kuTuMba punaH parama AnaMda ane ullAsamAM mahAlavA lAgyuM. AgrAmAM caturmAsa pUjyapAda AcAryazrI hemavimalasUri, mANekazAha zeThanA mananuM saMpUrNa samAdhAna karIne ujjayinImAMthI vihAra karI gayA. A ghaTanA para keTaloka samaya vyatIta thaI gayA bAda eka vakhata teo AgrA zaheramAM padhAryA. AcAryazrInI prazasti cAre tarapha puSpanI suvAsa peThe prasarelI hovAthI AAnivAsI naranArIo emanA AgamanathI atyaMta AnaMdita thayAM. saue maLIne AcAryazrIno suMdara satkAra karyo. emanuM vyaktitva ja evuM prabhAvazALI hatuM, ke emanI sevA karavAmAM ja sau potAnuM ahobhAgya mAnatAM. emanI vANImAM satya ane ahiMsAnuM mahAna baLa hovAthI, emano eka ja zabda aneka jIvonA jIvanavikAsa mATe pUrato hato. cAturmAsa tarata ja zarU thavAno samaya hovAthI AgrAnI bhAvika janatAe AcAryazrIne AgrAmAM ja cAturmAsa karavAno atyaMta Agraha karyo. ati bhAvabharI vinaMti svIkArAtAM, AcAryazrInA A anugrahathI AgrAnAM zrAvaka-zrAvikAonA ane anya varganA AnaMdano pAra rahyo nahi: AgrAmAM jANe koI moTo utsava hoya tema lokonA ToLeToLAM AcAryazrIno sadupadeza zravaNa karavAne UbharAvA lAgyAM. je arasAmAM AcAryazrI hemavimalasUrie AgrAmAM cAturmAsa gALavAno nirNaya karyo, e ja arasAmAM mANekazAha zeTha paNa vyApAra arthe pharatA pharatA anAyAse AgrAmAM AvI caDyA. ahIM to e vakhate jANe koI moTo utsava hoya evI taiyArIo cAlI rahI hatI. tapAsa karatAM jaNAyuM ke je gurudeve emane avaLe mArgethI utArIne dharmano sAco rAha batAvyo hato, te ja AcAryazrI hemavimalasUrinA AgrAnA cAturmAsane lIdhe ja A tamAma pravRttio yojavAmAM AvelI hatI. A samAcAra sAMbhaLatAM ja mANekazAha zeThanuM aMtara harSAvezathI nAcI UThyuM. Aje keTalAe lAMbA samaya bAda e ja paramapUjaya gurudevanAM darzana thaze e AzAe emanuM hRdaya pulakita banI UThyuM. jarA paNa samaya na gumAvatAM te ja vakhate mANekazAha gurudevanA caraNamAM Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 711 upasthita thayA. gurudevane vaMdanAdi karIne mANekazAhe yogya Asana lIdhuM. mANekazAhanA AjanA ekAeka AgamanathI AcAryazrI paNa ati saMtuSTa thayA. emaNe zrAvakanA mULa bAravrata adhikAra saMbhaLAvyo, ane mANekazAhe bAravrata uccaryA pachI gurudevanA AdezathI potAnI sAthenI mAlanI tamAma poThone bIje ja divase pAchI ujjayinI tarapha ravAnA karI dIdhI. pote zrI sarucaraNamAM cAturmAsa gALavAno nizcaya karIne tyAM ja rokAI rahyA. gurudevanAM darzana mAtrathI ja emanI vyApArI ane vyavahArI vRtti, tyAga ane vairAgyanI vADe vaLI cUkI. mANekazAha zeThe zrI sarunA sAmIpyamAM dinapratidina sAmAyika be vakhata, pratikramaNa, poSaha vagere dharmakaraNI ugra ane ekAgrabhAve karavA mAMDI. vyAkhyAnamAM vAMcavA gurudeve zarU kareluM zrI siddhAcaLa mAhAbhya paNa emaNe parama zraddhApUrvaka zravaNa karyuM. A mAhAbhya bhAvika jIvane ekAvatArI karIne mokSapadanI prApti karAve evI anaMta zakti dharAvanAra che e vAta mANekazAhanI rageragamAM UtarI gaI. saMsAranAM Adhi, vyAdhi ane upAdhimaya trividha tApamAM tavAyelA mANekazAha zeThanA pavitra aMtaramAM zrI sarunI zItaLa chAyAthI ane zrI siddhAcaLa jinadevabhUminA mAhAbhyanA amRtasiMcanathI zrI jina Agama-zravaNathI prabhunAM darzanavaMdananI ati utkaMThA jAgI UThI. pUrvajanmanA aneka prabaLa zubha saMskArono ekAeka udaya thavA mAMDyo. mANekazAha zeThe zrI gurudeva samakSa upasthita thaIne potAnI e abhilASA ati vinamra bhAve vyakta karI. " parama pUjya guruvara! mAre najaLano tyAga karI pagapALA cAlI TADha, tApa AdithI zarIrane je kaMI upasarga thAya te tamAma sahana karIne zrI siddhAcaLanI yAtrA karavAno abhigraha dhAraNa karavo che. mATe mAro A abhigraha nirvine pAra paDe evo Apa anugraha karIne mane AzIrvAda Apo." mANekazAhanA A zabdo zravaNa karIne AcAryadevanA Azcaryano pAra rahyo nahi. mANekazAha zeThanuM khIlatA kusuma sarakhuM komaLa zarIra AvI ati kaparI kasoTImAMthI pAra UtarI zakaze ke kema e zaMkAe gurudevanuM mana ciMtAgrasta banI gayuM. Avo jokhamI abhigrahana karavA emaNe mANekazAha zeThane aneka rIte samajAvavA mAMDyuM. AgrAthI cheka siddhagiri sudhInuM atyaMta lAMbuM aMtara, lAMbA samayano pravAsa, mArganI vikaTatA, nadI, nALAM tema ja jhADa, pahADa ane jaMgalomAM pagapALA cAlatAM vAgha, siMhAdi hiMsaka pazuono bhaya, tema ja annajaLa tyAganA mahA upasargane lIdhe zarIramAM AvatI anahada zithilatAmAMthI prANarakSA karavAnI anivArya ApattinuM bahu ja sUcaka bhAvathI samarthana karyuM. paraMtu bhAvinA koI akaLa bhedathI mANekazAha zeThanuM dharmapremI hRdaya abhigraha dhAraNa karavAnA potAnA nizcayamAM meru samAna makkama rahyuM. emano aDaga nizcaya koI paNa rIte mithyA nahi thaI zake evuM jovAmAM AvatAM AcAryazrIe emane aMtaHkaraNapUrvaka AzIrvAda ApyA. Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 712, tapAgacchAdhiSThAyaka mANekazAha zeThe barAbara kArtika mAsanI kRSNa pratipadAnA dine prAtaHkALamAM AgrAthI zrI siddhagiri pratye prayANa AdaryuM. kharekhara, bhAvinA bheda ukelavA koNa samartha che? maMtrasAdhanA ujjayinI nagarInI kSiprA nadI paranuM gaMdharvI smazAna divasanA samayamAM to bIjA harakoI smazAna jeTaluM ja bhayaMkara hatuM, paraMtu rAtrinA samaye e eTaluM to bhayaMkara banI jatuM ke, bhAgye ja tyAM javAnI koI hAma bhIDe ! e vakhate to nadI, bhekhaDo ane jhADanAM ThUMThAM paNa jANe bhUtano AkAra dhAraNa karI letAM. ane Aje to kALIcaudazanI kALI rAta eTale gaMdharvI smazAnanI ghora bhayAnakatAmAM pUchavuM ja zuM! lokamAnyatA mujaba paNa gaMdharvI smazAnanI kALI caudazanI rAtri anya rAtrio karatAM anekagaNI gaMbhIra gaNAtI. melI vidyA tema ja maMtra-sAdhanA sAdhatA sAdhako ane hADakAMone zodhatA kApAliko sivAya AjanI rAtre ahIM bhAgye ja koI najare caDatuM. samaya barAbara madhyarAtrino hato. A vakhate oLA jevI eka vyakti A bhayaMkara smazAnanI aghora bhayAnakatA vacce kaMIka maMtrasAdhanA sAdhavAmAM mazagUla hatI. enI Doke bokhI khoparIonI eka bihAmaNI mALA laTakatI hatI. eNe melI sAdhanA mATe upayogI thAya evA keTalAka abhakSya ane apeya padArtho potAnI cAre bAjue goThavI rAkhelA hatA. vAraMvAra tenA mhoMmAMthI kaMIka maMtroccAranA jhINA zabdo bahAra AvatA ane bahAranI bhayAnaka zUnyatAmAM bhaLI jatA. AvI kALI aMdhArI rAte ujjayinInA gaMdharva smazAnamAM A koNa haze evo prazna koIne paNa upasthita thAya emAM navAI nahIM. e mANasa pelA lokAgacchanA jaina yati padmanAbhasUrino mokalAvela eka kApAlika hato. kALA-gorA bhairavane vaza karavA mATe te kALI caudazanI rAte A gaMdharvI smazAnamAM Avyo hato. harakoI moTI sAdhanA mATe mahAna sAdhakone kALI caudazanI rAte dUra dUrathI cheka gaMdharva smazAnamAM AvavuM paDatuM. A kAraNathI e kApAlika paNa Aje ahIM potAnI melI sAdhanA sAdhI rahyo hato. cheka savAra paDatAM lagI judI judI kriyAo karatA rahIne eNe potAno melo prayoga siddha karI lIdho. lokAgacchanA jaina yati padmanAbhasUri vAcakanI jANa bahAra nahi hoya- jeNe eka vakhata mANekazAha zeThanuM mana devaderAsaranAM pUjana-arcanamAMthI pheravI nAkhyuM hatuM te ja e padmanAbhasUri. mANekazAha jevA pratiSThita nagarazeThane potAnA mata tarapha pheravI nAkhavA mATe te magarUra hato. eka mANekazAha bIjA hajArone pheravI zakaze evI AzA e sevI rahyo hato. paraMtu tapAgacchanA samartha jainAcArya zrI hemavimalasUrijInI abhuta zaktie te tamAma AzAo para eka ja jhapATe pANI pheravI dIdhuM hatuM. potAnI saghaLI jahemata Ama ekAeka dhULadhANI karI nAkhanAra AcArya zrI hemavimalasUrijI upara te jherI nAga jevo krodhAyamAna banI gayo Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 713 hato. koI paNa rIte A verano badalo levA te talapI rahyo hato. A kAraNathI kALAgorA bhairavane vaza karavA mATe teNe melI sAdhanAnA prayoga ajamAvavA mAMDyA hatA ane kALI caudazanI rAte e melI sAdhanAnA eka sAdhakane ujjayinI nagarInA gaMdharvI smazAnamAM mokalAvIne eNe potAnA e prayogane paripUrNapaNe sAdhI lIdho hato. prayoga siddha thatAM have teNe e prayoga AcArya zrI hemavimalasUrijInA sAdhu-samudAya para ajamAvavA mAMDyo hato. kALAgorA bhairava maMtrasAdhanA vaDe vaza thaI javAthI have teo tenI AjJA uThAvavA khaDe page taiyAra hatA. ane enI AjJAthI ja teo dararoja AcArya zrI hemavimalasUrinA parivAranA eka sAdhunA zarIramAM praveza karatA. sAdhunA zarIramAM pretayonino praveza thatAM ja te Akho divasa cAre tarapha ghUmavA maMDI jatA. Ama nirdaya rIte ghumAvI ghumAvIne kALAgorA bhairava bIje divase A nirdoSa sAdhunA zarIrano aMta ANatA. Ama dararoja akeka sAdhunuM ati karuNa rIte mRtyu thavA lAgyuM. AcAryazrI hemavimalasUrijIne mATe potAnA sAdhu-parivAranI A yAtanA ekadama asahya thaI paDI. eka rIte vicAratAM mRtyu to moDuMvaheluM dareka prANI para nirmANa thaeluM ja che, paraMtu dararoja ekeka sAdhuno AvI bhayAnaka rIte aMta Avato emanAthI joI zakAto na hato. sAdhuonA A bhedI ane bhayaMkara mRtyu mATe eka paNa ilAja ke eka paNa davA kAragata nIvaDyA nahi. mRtyunA A ghoDApUrane rokavAnuM sarvathA azakya thaI paDyuM, tema teno bheda paNa koI jANI zakyuM nahi, Akhare AcArya zrI hemavimalasUrijIe jJAna-nimittathI vicAra karIne A upadrava TALavA mATe zAsanadevInuM ArAdhana karyuM ane e vakhate emane pratyuttara maLyo ke, "tame vihAra karatAM karatAM jyAre gujarAta tarapha jazo, tyAre tamane e upadrava TALanAra devano pratyakSa paraco thaze. " : A pratyuttarathI AcArya zrI hemavimalasUrijInA mananuM ghaNe aMze samAdhAna thayuM; paraMtu potAnA parivAranA daza daza sAdhuono jyAM nirdaya rIte vAta karavAmAM Avyo hato, evuM AgrA zahera have sUrijIne jANe khAvA dhAtuM hoya evuM lAgavA mAMDyuM. AgrAnI tamAma janatA paNa A bhayaMkara ghaTanAthI atyaMta ucATamAM paDI gaI hatI. AcAryazrInA aMtara para lAgelI coTa jeTalI ja AgrAvAsIonA hRdaya para paNa lAgI hatI. AgrAnA bhAvika zrAvaka-zrAvikAo potAnA paramapUjya gurudevanI AvI duHkhada dazA joIne bAvarA banI gayAM hatAM. zerI, cauTe ane galIe galIe A eka ja vAta carcAI rahI hatI. paraMtu A duHkhadAyaka dardanuM auSadha kyAMya paNa astitva dharAvatuM na hatuM. ' zAsanadevInA nirdezane dhyAnamAM laI bIjA ja divase AcArya zrI hemavimalasUrijIe potAnA dasa dasa ziSyonA duHkhada ane dAruNa avasAnanuM darda hRdayamAM laIne, ane agiyAramAM ziSyane maraNapathArI para mUkIne khinna hRdaye gujarAtane mArge vihAra zarU karyo. 90. Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 tapAgacchAdhiSThAyaka - AcAryazrI hemavimalasUrijInA vihAra pUrve zreSThI mANekazAhe potAnI bhISaNa pratijJA sAthe zrI siddhagiri tarapha prayANa karyuM hatuM, jenI vAcakane jANa haza je. AtmabalidAna samasta jagatane potAnA pracaMDa tApathI tapAvatA savitA deva AstAcaLe sidhAvavAnI taiyArImAM hatA. saMdhyAdevI bhAskara bhagavAnane vadhAvavA mATe kumakumano thALa laIne dhIme pagale cAlI AvatI hatI. A samaye eka avadhUta yogI jevo lAgato masta mAnavI ghanaghora jaMgalanI aMdara vAyuvege vicarI rahyo hato. nathI ene bhUkhanuM bhAna ke nathI ene pyAsanI pichAna. bhUkha ane tarasa jANe enAthI sadAne mATe dUra thaI gayAM hatAM. A ghaTATopa jaMgala alpa samayamAM ja rAtrinA kALA aMdhakArathI vyApta banI jaze e vAta enA lakSamAM UtarI hoya ema lAgatuM na hatuM. vikarALa vAgha, varu vagere hiMsaka prANIo enA durbaLa banelA dehane palavAramAM ja phADI khAze evo ene svapna paNa bhAsa na hato. ene enuM potAnuM bhAna hatuM ke kema e vastuno nirNaya karavAnuM kAma paNa muzkela hatuM. AtmadhyAnamAM ja dhyAnamasta banelo A dhUnI jevo jaNAto mAnavI ekasarakhI gatie jaMgalano mArga kApI rahyo hato. enuM lakSyabindu zuM che te koI paNa mANasanI kalpanAmAM UtarI zake evo viSaya na hato. vAcaka! A vanavihArI vyaktine have kadAca oLakhI zakyA hazo. e anya koI nahi, paraMtu ujjayinI nagarIno nagarazeTha mANekazAha zreSThI pote ja hato. zrI siddhAcaLanAM darzana thatAM sudhI annajaLano tyAga karavAnI enI bhISaNa pratijJAe enA AtmAnI aMdara ajaba zraddhAnuM siMcana karyuM hatuM. ane e akhUTa zraddhA ja ene cheka AgrAthI ahIM ane pAlaNapura pradezanA magaravADA gAmanAM gADha jaMgalo sudhI kheMcI lAvI hatI. zrI siddhagirinA avirata raTaNa vacce teo A aghora jaMgalanA mArgane tIranA vege vadhI rahyA hatA. paraMtu bhAvinA garbhamAM zuM chupAyeluM che te koNa jANI zakyuM che ! bhAvinA bheda koNa ukele ! jagatamAM mahApuruSonuM jIvana parivartana acAnaka ane adbhuta rIte thAya che. kudarata je vyaktino jIvanapalaTo karavA dhAre che, tene jANe hAtha pakaDIne ja nave raste caDhAvI de che. itihAsanA paTa para AvAM aneka udAharaNo mojUda che. ujjayinI nagarInA mANekazAha zreSThInuM jIvana parivartana paNa AvA ja koI anerA saMjogone AbhArI hatuM. kAraNa ke, kayAM ujjana kayAM AgarA, kayAM siddhagirivara sthAna ! kayAM mAnava mANekazAha, kayAM mANibhadra mahAna ! Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 715 mahApuruSonA jIvanapalaTA samaye kudarata verAI gaelA maNakAne ekaThA karIne tenI mALA koI akaLa kaLA vaDe potAnA hAtha parovI de che. mANekazAha zeThanuM jIvanaparivartana paNa AvA anerA saMjogonA aNadhAryA ekyathI thavA pAmyuM hatuM. eka zrI siddhagirinA AtmadhyAna sivAya emane bAhya jagatanuM bilakula bhAna na hatuM. rAtadivasa siddhAcaLa-smaraNa emanA aMtarapaTa para ramI rahyuM hatuM. emanA hRdayanA pratyeka dhabakAramAM siddhagiri zabda dhaDakI rahyo hato. emanI raktavAhinIomAMnuM rakta siddhagiri--smaraNe vahI rahyuM hatuM. emanAM aMgeaMga, aNue aNu ane romeroma zrI siddhagirinA mahAmaMtrano akhaMDa uccAra uccArI rahyAM hatAM. je mahApuruSanAM jJAna ane buddhi AvI uccatama bhUmikAmAM vicarI rahyAM hoya, te deha jevI eka tuccha vastunI darakAra paNa kema kare ! deha to emane mana eka parapoTo ja hoya. e rahe toya zuM ane jAya toya zuM! je jaMgalamAM Aje mANekazAha zeTha eka raNazUrA raNavIranI mAphaka AgaLa dhapI rahyA hatA, e jaMgala cora, DAku ane lUMTArAonuM mukhya dhAma hatuM. A lokonuM eka maMDaLa Aja savArathI ja koI zikAranI zodhamAM A jaMgalamAM bhaTakI rahyuM hatuM paraMtu kamanasIbe Aje AkhA divasamAM koI mAladAra zikAra emanA hAthamAM jhaDapAyo na hato. AthI Aje teo nirAza banI gayA hatA. sAMja paDatAM have e badhA ahIMthI UpaDI javAnI taiyArI karI rahyA hatA. eTalAmAM jaMgala ane jhADImAMthI pavanavegI gatie purapATa cAlyA AvatA mANekazAha zeTha para emanI dRSTi paDI. " karma chupe na bhabhUta lagAyo." e sUtrAnusAra mANekazAha zeThanA vyaktitvanI tejasvitA AjanI avyavasthita sthitimAM paNa emanA caherA para camakI rahI hatI. kamaLapuSpa samAna emanI sukomaLa mukhamudrA mahAna zrImaMtone paNa durlabha hatI. emanA aMgeaMgamAM khAnadAnInuM ojasa UbharAI rahyuM hatuM. AvA zrImaMta jaNAtA zAha puruSane A aghora jaMgalamAM ekalo AvI caDelo joIne, coramaMDaLanI nirAzAmAM AzAno saMcAra thayo. jhaDapI gatie jhapATAbaMdha pasAra thaI jatA A mahApuruSane temaNe tarata ja UbhA rahevAne paDakAra karyo, paraMtu ahIM mANekazAha zeTha kyAM hato, je emanA paDakAranI paravA kare ! A to eka mahA avadhUta yogIrAja potAnA AtmadhyAnamAM ja masta hato. enA bahAranA kAna baMdha thaI gayA hatA. coronA paDakArane zravaNa karI zake evI emanI sthiti rahI na hatI. corono paDakAra e baherA kAno para athaDAI pAcho pharyo. emanI gati jemanI tema ekasarakhA vegathI cAlu hatI. mANekazAha zeThanI AvI vilakSaNatA joIne coronA aMtaramAM zaMkAno uddabhava thayo. Avo zrImaMta jaNAto mANasa ATalo gamAra hoI zake kharo? coro vicAramAM paDyA. emanA paDakAranI darakAra na kare evI eka paNa vyakti Aja lagI emanI najare caDI na hatI. emaNe vicAryuM ke A zrImaMta mANasa lUMTArAnA bhayathI ja dIvAnApaNAno pATha bhajavI rahyo che. mANekazAhanI masta dazAne eka DhoMga mAnI laIne A loko ekadama krodhAyamAna banI Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 716 tapAgacchAdhiSThAyaka gayA. AkhA divasanI zikAranI talapa have krodhanI parAkASTAe AvI pahoMcI. eNe potAnAM tamAma hathiyAro sAthe mANekazAha para ekasAmaTo dhasAro karyo. A mahApuruSanA mahAna AtmAe enA deha sAtheno saMbaMdha to kayAranoe tajI dIdho hato; paraMtu sthUla daSTie dekhAto saMbaMdha paNa A dayAhIna DAkuoe aneka bhayaMkara jakhothI dUra karI dIdho. krodhAvezamAM emaNe mANekazAha zeThanA zarIranA traNa TukaDA karI nAkhyA. ujjayinInA nagarazeThano amara AtmA emanA deharUpI ghaTane bhedIne anaMtajyotimAM ekAkAra thaI gayo. aMta samaya sudhI emanA hRdayamaMdiramAM zrI siddhagirinA raTaNano dhvani akhaMDa ane abhaMga rahyo. dharmadhyAnamAM taraboLa banI rahelA AtmAnI aMdara vaira, virodha, zoka, duHkha ke bhayane sthAna hotuM nathI. e to ISTasiddhinA potAnA lakSyabindumAM ja lIna hoya che, tatUpa hoya che. mANekazAha zeThanI vihvaLa unmAdadazA paNa AvI ja tadrupatAnA pratIka rUpa hatI. zrI jinazAsana dharmadhara jIva vIragatimAM virAmyo. deha DhaLI paDyo ane AtmA paramAtmAnI parama vibhUtirUpa devakoTimAM praveza pAmyo. mahAmUlI mAlavabhUmi ujjayinI nagarInA nagarazeTha mANekazAha zreSThIno pavitra AtmA A adbhuta AtmabalidAnathI bhuvanapati devomAM vyaMtara mANibhadranA nAme mazahUra thayo. vira mANibhadra AcArya zrI hemavimalasUrijI mahArAja aneka zahero, nagaro ane gAmomAM vicaratA ane bhAvika jIvone prabodhatA, keTalAka divasonA avirata vihAra bAda gujarAtanI dharA para je ThekANe mANekazAha zeThano dehAMta thayo hato, te pAlanapura najadIkanA pradezamAM AvI pahoMcyA. A sthaLe emane ekAeka evI AtmaphuraNA thaI ke zAsanadevInA sUcana anusAra A sthAnamAM avazya kaMIka divya darzananI prApti thavI joIe. A AtmapreraNA mujaba emaNe AgaLa vadhavAnuM choDI dIdhuM ane e ja sthaLe aThThamano tapa karIne kAusagga dhyAnamAM besI rahyA. AcAryazrInA A tapanA prabhAve vyaMtara Idra mANibhadranuM Asana calAyamAna thayuM. avadhijJAnathI emane jANavAmAM AvyuM, ke emane bhavasamudrathI tAranAra mahAna upakArI AcArya zrI hemavimalasUrijI ahIM kAusagga dhyAnamAM birAjelA che. AcAryazrIne vaMdanA karavA arthe vIra mANibhadra bAvana vIra ane cosaTha jogaNInI potAnI devasenA sahita AvIne gherA gaMbhIra dhvanithI aMtarikSamAMthI potAnA AgamananuM sUcana karyuM. " jJAnopakArI paramapUjya gurudevazrIne huM saprema vaMdanA karuM chuM." " dharmalAbho bhava. " AcAryanA mukhamAMthI anAyAse A zabdo bahAra nIkaLI gayA. paraMtu AsapAsa najara karatAM koI paNa vyakti daSTigocara na thavAthI te Azcarya pAmyA. " A zuM?" aMtarikSamAMthI vaMdana karanArane uddezIne gurupravarazrIe kahyuM, "he dharmapriya Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 717 dhIra vIra ! satya svarUpe prakaTa thAo." " guru mahArAja ! Ape mane na oLakhyo? " mANibhadra vIre devasvarUpe pragaTa thaI, sanmukha AvIne vaMdana karyuM. " oLakhuM chuM jagatanA vaMdanIya devone koNa na oLakhe? Apa to devakoTinA deva ja cho ne? " gurudeve potAnI kalpanAzaktino upayoga karatAM kahyuM. " Apa mane devasvarUpamAM joIne ema ja kaho emAM navAI nahi. paraMtu ApaNI oLakhANa kaMI eTalethI ja aTakatI nathI." mANibhadra deve jaNAvyuM. "to tethI vizeSa zI rIte jANI zakuM? huM to eka manuSya koTino jIva chuM." AcAryazrIe potAnI yathAsthita sthiti vyakta karatAM kahyuM. " Apa anuSya koTinA hovA chatAM aneka jIvone deva koTimAM mUkI zakavAnuM samarthya dharAvanAra eka mahAna AtmA cho." deve AcAryazrInA ajaba sAmarthyanI stuti karatAM kahyuM. " huM to adhikArI jIvone dharmabodha ApIne satya mArga batAvanAra nimitta mAtra chuM. gurue potAnI mAnavasahaja azakti vyakta karatAM kahyuM. " kharekhara, Apa to dharmanA mahAna saMrakSaka cho. bhUlelA jIvone satya mArga batAvIne temanA dharmanI rakSA karo cho. " mANibhadrae gurumahArAjanI punaH prazaMsA karatAM kahyuM. " sAdhuveza e lokakalyANa sAdhavAmAM ane dharmanI rakSAmAM ja sArthaka thAya che. " AcAryazrIe sAdhutvanI sArthakatA zAmAM che te jaNAvatAM uccAryuM. " dhanya che ! ApanI namratA, niHspRhatA ane satyatAne! " deve gurudeva para dhanyavAda varasAvyA. " have Apa kRpA karIne kahezo ke devakoTimAM ApanuM sthAna kayA deva svarUpe che?" gurue prazna karyo. " atyAre mane je sthAna prApta thayuM che te Apa mahodayanuM ja apAveluM che. " " mAruM apAveluM? Apa zuM kaho cho? " guru ekadama Azcaryacakita thaI gayA. " huM ujjayinI nagarInA nagarazeTha mANekazAha zreSThIno jIva Aje vyaMtara IMdra vIra mANibhadranA nAme oLakhAuM chuM." " mANekazAhano jIva! " gurunA Azcaryano pAra rahyo nahi. " hA, gurudeva e ja ! AgrAmAM cAturmAsa karavA ApanA zaraNamAM rahelo, ane tyAM zrI siddhAcaLa mAhAbhyanuM zravaNa karAvIne Ape jeno uddhAra karyo te ja A mANekazAha. " mANibhadravIre potAnI pUrvakALanI pichAna ApatAM jaNAvyuM. " tyAre zuM mANekazAhano....." gurunuM vAkya adhUruM rahyuM. "hA, dehAMta thayo." adhUruM vAkya mANibhadra deve saMpUrNa karatAM kahyuM. " oha ! kevI rIte dehAMta thayo te kahezo?" gurue UMDI udvignatAthI prazna karyo. Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 718 tapAgacchAdhiSThAyaka "pagapALA pravAsa karIne zrI siddhAcaLanAM darzana-vaMdana karavAno ApanI pAse abhigraha dhAraNa karIne A sthaLe AvatAM cora-lUMTArAoe dravyanI lAlasAe mAro arthAt mANekazAha zeThanA zarIrano ghAta karyo. "- deve mANekazAha zeThanA dehAMtanuM kAraNa rajU karatAM kahyuM. "zrI jinazAsana devanI evI ja icchA haze?" guderuva udAsInatAthI gadgada kaMTha thaI gayA. "hA, devanI e icchAnA pratiphaLa rUpe ja mane Aje devasvarUpe joI zako cho. have AjJA karo ke huM Apa gurudevanI zI sevA karI zakuM?" deve ubhaya hasta joDI uccAra karyo. A vakhate AcAryazrIe potA para vItelI tamAma hakIkata rajU karatAM jaNAvyuM ke, " AgrAmAM koI akaLa ane ati gUDha kAraNane laIne mArAdazaziSyo na samajAya evI dIvAnAnI dazAmAM ghaNA ja ribAIne maraNane zaraNa thayA che, ane agiyAramo ziSya paNa hAlatano bhoga banI kaTokaTIbharI sthitimAM paDelo che. A ati gaMbhIra ghaTanAnA bhedanA ukela mATe ja zrI zAsanadevInI sUcanA anusAra amo atre AvelA chIe. ane amone have to paripUrNa pratIti thaI che ke e duHkhada dazAnuM nivAraNa Apa ja karI zakazo." AcAryazrInI A vANI sAMbhaLIne vIra mANibhadra paNa stabdha thaI gayA. thoDI vAra teo mauna rahyA. avadhijJAna vaDe jotAM emane tarata ja pratyakSa thayuM, ke A upadrava lokAgacchanA AcArye sAdhelA kALAgorA bhairavano ja che. mANibhadrae gurudevane AzvAsana ApyuM ane potAnI senAnA bAvana vIromAMnA eka vIrane kALAgorA bhairavane hAjara karavA AjJA karI. vIra tarata ja vidAya thayo ane alpa samayanI aMdara kALAgorA bhairavane zrI mANibhadra pAse lAvIne hAjara karyA. bhairava hAtha joDIne AjJAnI rAha jotA mANibhadra deva samakSa UbhA rahyA. " bhairavadeva! potAnA dharmadhyAnamAM ja pravRtta evA saMta puruSone upadrava karIne tame mahA aniSTa karyuM che. AvA adhama karmanA upArjanathI tamAruM koI kALe kalyANa thavAnuM nathI. mATe tarata ja jaina sAdhuone satAvavAno tamAro upadravadUra karo."mANibhadra vIre kALAgorAe bhairavane emano upadrava dUra karavA AjJA karI. " prabhu ! ApanI AjJA amone sarvadA zirasAvaMdya ja hoya; paraMtu AmAM to ame maMtrabaLa vaDe baMdhAelA chIe. eTale amArI icchA hovA chatAM paNa e baMdhanamAMthI chUTI zakavAne asamartha chIe." kALAgorA bhairave devanI AjJAno amala karavAnI potAnI azaktinuM kAraNa rajU karatAM kahyuM. " tame sIdhI rIte nahi mAno to sakhata hAthe kAma levuM paDaze." deve jarA ugra avAje uccAra karyo. " mahArAja ! Apa amArA svAmI cho , paraMtu ame parAdhIna chIe. Apa jo baLajabarIthI ApanI AjJAnuM pAlana karAvavA icchatA hazo, to ApanI sAme paNa amone Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 719 yuddhamAM UtaravAnI pharaja paDaze." kALAgorA bhairave potAnA nizcayanI agatA daDhatApUrvaka jaNAvI dIdhI. mANibhadra dave have vicAryuM ke A loko zAntipUrvakanI samajAvaTane kadI paNa vaza thAya ema nathI. emanA ati ugra tAmasI svabhAvane pahoMcI vaLavA mATe deva mANibhadra potAnA devatvane AdhAre vaikriyalabdhi phoravI, soLa bhujAone dhAraNa karI kALAgorA sAthe yuddha karI temane namAvyA, ane AcAryazrI hemavimalasUrijI parivAra parano emano upadrava sadAne mATe dUra karyo ane agiyAramA sAdhu mRtyumukhamAMthI UgarI gayA. A rIte ujjayinI nagarInA eka vakhatanA nagarazeTha mANekazAha zreSThIe potAnA apUrva dharmaprema ane adbhuta AtmabalidAnane lIdhe deva koTinuM ati durlabha sthAna prApta karIne potAnuM yazasvI nAma sadAne mATe amara karyuM. hajAro dhanyavAda ho ! e dharmAtmAnA parama pavitra AtmAne ! imli TUDIIIIII, ( dAra Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 720 tapAgacchAdhiSThAyaka 'vividha mudrAomAM mANibhadrajInuM svarUpadarzana - pU. munizrI kalyANabodhi vijayajI mahArAja devadevIonI mUrtionA darzanamAM teonI virATa-aciMtya zaktionI ApaNane haMmezAM anubhUtinI pratIti thAya che. jJAnaprApti uparAMta parama zAMti paNa anubhavAya che ane sAdhakanI saumyatAmAM vRddhi kare che. pU. munizrI kalyANabodhivijayajI mahArAjazrIe atre zrI mANibhadrajInI vividha mudrAonI suMdara samIkSA karI che. ghaNI AkRtio saumya ane cittAkarSaka najare paDe che. bhAratanAM vividha tapAgacchIya sthAnomAM chellA doDha-be dAyakAmAM je mUrtio pratiSThita thayelI che e moTe bhAge arvAcIna jaNAya che; jyAre ghaNI mUrtio so-doDhaso varSa pahelAnI prAcIna najare paDe che. mahArASTramAM mANibhadrajInI mUrtiothI koIka ja maMdira ke upAzraya vaMcita haze. mAnabhadra ke mANibhadrane nAme khyAti dharAvanAra A yakSarAjanI mUrtio ghaNI jagyAe kayAMka mULamAM jADI ane UMcI, kayAMka pAtaLI paDatI zikhA jevA kadanI, kayAMka rakta yA siMdUrIA raMganI AkRti joI, kayAMka jhADanI DALI mAphaka vRddhi pAmatI ne mULa gokhalA ke sthAnakamAMthI bahAra nIkaLI ThIka vistAra pAmelI AkRtio paNa joI, kayAMka mUrtio upara varakha coDelA ane samIpamAM ja dIpaka prajvalato hoya tema paNa joyuM. atre darzAvela svarUpomAM kayAMka gajarAja upara beThelA ke kayAMka UbhelA jaNAya che. kayAMka ArasazilpamAM, kayAMka paMcadhAtumAM ke kayAMka kASTha ke paththaramAMthI banAvela najare paDe che. A badhI prasanna mudrAonA divya darzana sAdhakane dhyAna mATe paNa anivArya bane che. mUrtionA hAtha paga AdinA AkAra prakAra tathA hAthamAM darzAvela bhinna bhinna vastuo ane pratIko paNa hetulakSI samajavAnA. baMgALamAM paNa kayAMka kayAMka bhinnatA jovAmAM Ave che. svarUpadarzanano A vibhAga saMskRtinA mahimAnuM maMguM gIta ane zAMtinuM saMgIta samajavuM. - saMpAdaka ovasamigabhAve daDhajattakayaM suhaM aNuTTANaM parivaDiyaMpi hu jAyai puNovi tasbhAvaqDkiraM // caityavaMdanAdi anuSThAnomAM " jinamudrA - praNidhAna mudrA - yogamudrA, DAbo paga UMco Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91, yakSarAjazrI mANibhadradeva karavo" vagere bhinnabhinna mudrAonI AvazyakatA zuM che ? anuSThAna karavuM ja che to eka Asane eka mudrAmAM paNa thaI zake ! A vedhaka praznano javAba sUripuraMdara haribhadrasUri ma. paMcAzaka nAmanA graMthamAM ukta zlokathI Ape che ke ApaNA dvArA anuSThAnonI ArAdhanA kSAyopazamika bhAve ja thavAnI ane A bhAvamAM daDha yatnapUrvaka karelA evA paNa anuSThAnamAM adhyavasAyanA patananI pUrepUrI zakayatA che. kAraNa, kSAyopamika bhAvamAM adhyavasAyonI UthalapAthala rahevAnI ja, zubha bhAvonI vardhamAnatA ke sthiratA zakayatA ghaNI ochI che. te to kSAyika bhAvanuM kArya che. kSAvikabhAvamAM ekAgratA joradAra, sthiratA apratima, bhAvavRddhi kamAlanI hoya che. tethI kSAyopamika bhAve karAelA anuSThAnamAM karmayoge kadAcita patana thAya to punaH te bhAvone vRddhigata karavAnuM kArya kare che mudrAo. mudrAnI e tAkAta che ke suSupta bhAvone sajIvana kare che ane jAgRta bhAvone vRdvigata kare che. vaLI divya tattva sAthe ochA samayamAM sIdhuM anusaMdhAna ke laya sAdhavA mATe mudrAo eka mahattvanI bhUmikA bhajave che. 721 AjanuM vijJAna paNa zarIranA bhinnabhinna avayavomAM bhinna bhinna prakArano UrjAsrota siddha kare che. mATe ja pUjA ' anAmikA'thI thAya. vaMdittAmAM jamaNo paga UMco karavAno, caityavaMdanamAM DAbo, jayavIyarAya sUtramAM ' sevaNA Abhavama khaMDA' sudhI hAtha UMcA rAkhavA pachI nIcA, gurunA jamaNA aMgUThe caraNano sparza karavo, vAMdaNAmAM UbhaDaka page besavuM. A badhA mudrAvidhAna pAchaLa ghaNAM ghaNAM garbhita rahasyo sAthe SCIENTIFIC REASONS samAelAM che. TUMkamAM tenA mukhya phAyadAo che, * tananI sthiratA * mananI ekAgratA * dhyeya tattvanuM zIghra anusaMdhAna * adhyavasAyanI zuddhi ane vRddhi * zarIranI svasthatA. dhyeyasiddhinA anuSThAnamAM vividha mudrAbhedanA jema viziSTa phAyadAo che tema ja dhyeyatattva svarUpathI samAna hovA chatAM nAmabhedathI - sthApanAbhedathI- kSetrabhedathI-dravyabhedathImudrAbhedathI- upAsya tattvanimittaka pedA thatAM bhAvomAM paNa vaividhya spaSTa anubhavAya che. nAmabheda : atIta ke anAgata covIzInA tIrthaMkara karatAM A covIzInA tIrthaMkaronA nAmasmaraNamAM ane temAM paNa AdinAtha, zAMtinAtha, nemanAtha, pArzvanAtha ke mahAvIrasvAmInA nAmasmaraNamAM bhAvollAsa vizeSa uchALA mAre che. sthApanAbheda : nAnI pratimA karatAM moTImAM, arvAcIna karatAM prAcInamAM bhAva sahaja vadhe che. kSetrabheda : nAnA jinAlaya karatAM moTA bhavya jinAlayanA darzane, svasthAnagata maMdira karatAM tIrthasthAnomAM haiyuM vizeSa hiloLe caDhe che. dravyabheda : dhAtunA pratimA karatAM pASANamAM, pASANa karatAM ratnanI pratimAnA darzanamAM Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 722 tapAgacchAdhiSThAyaka AnaMda vizeSa thAya che. mudrAbheda : kAyotsarga mudrA - padmAsana mudrA, ardhapavAsanamudrA vagere mudrAvaividhya bhAvollAsanuM kAraNa nizcita bane ja che. rasane TakAvavA bhojanamAM vividhatA jarUrI che. AnaMdane TakAvavA prasaMganuM vaividhya Avazyaka che. AMkhanA pramoda mATe darzananI bhinnatA anivArya che. jIvananI moja mANavA mATe bhAtabhAtanA saMyogo jarUrI che tema adhyAtmika sAmrAjyamAM AnaMdadhananI choLo uchALavA mATe mudrAnuM vaividhya jarUrI che. A mudrAbheda kyAreka sakAraNa hoya che, kyAreka kALakRta hoya che to kyAreka kalpanAmRta.... zAsanarakSaka tapagacchanA adhiSThAyaka deva mANibhadravIra AjathI 500 varSa pUrve paMdaramI sadImAM thaI gayA. avaMtInagarInA e suzrAvaka zreSThivarya mANekazA guru AnaMdavimalasUrinA prabhAve aMta samaye zatruMjaya tIrthAdhirAjanuM dhyAna karatAM karatAM saMkaTa samaye paNa adbhuta samAdhimRtyu pAmI tapAgacchanA adhiSThAtA banyA. koI paNa moTuM kAma saraLa nathI hotuM, tenI pAchaLa sUkSma sAdhanAnuM pracaMDa baeNkiMga hoya ja che. maraNAMta kaSTa samaye akhaMDa samAdhi jALavI rAkhavA lokhaMDanAM hADakAMne polAdI phephasAM joIe je mANekazA pAse hatAM. tethI ja samasta tapAgacchanA sanmAnanIya adhiSThAyakanA sattAsthAne teo birAjamAna thaI zakyA. adhiSThAyaka to thayA paNa vAyadA ApIne vIsarI janAra nahIM, tapAgacchanI rakSAno CALL ApI UMghI janAra nahIM, AcAryone sahAya karavAnuM vacana ApI vilAsamAM DUbI janAra nahIM.. sadA jAgRta... sadA udhata. sadA sajAga... ( niHsvArtha bhAve zAsananI sevA karatA sUrione acUka SUPPORT karanAra, nispRhabhAve tapa-tyAgAdi sAdhanAmagna sAdhakone sUkSma baLa karanAra, saMgha-zAsananA pratyenIkono pUrI tAkAta lagADI sAmano karanAra..... paramAtmAnA bhaktane, tapAgacchanA upAsaka ane aNadhArI sahAya karanAra..... 500 varSa pUrva temanI jIvanalIlA sameTAI gaI. jinazAsananA eka upAsaka samasta saMgha * mATe upANa banI gayA. zAsanaprabhAvaka sUrio mATe paNa dhyeyasvarUpa banI gayA. sAkAra svarUpI temanI bhAvopAsanAnA avalaMbanArthe 500 varSamAM mANibhadrajInI bhinnabhinna mudrAo astitvamAM AvI bhAratavarSamAM prApta prAcIna arvAcIna mudrAonA sUkSmAvalokana bAda khyAla Ave che ke vIranuM A mudrAvaividhya keTaluMka sakAraNa, keTaluMka kALakRta ane keTaluMka kalpanAkRta che. upalabdha thatA graMthAnusAra sAmAnyathI mANibhadrajInI bAhya AkRti, vAhana, zastro vagere A pramANe che : Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva sAta sUMDhavALo airAvata hAthI vAhana tarIke che, jemAM uparanI sUMDhamAM abhiSeka karato kaLaza che ane anya cha sUMDhamAM raktavarNanAM puMDarIka kamaLonI hAramALA che. varAhanuM mukha che. tenA agrabhAga upara zatruMjayanI smRti sajIvana rAkhavA jinAlaya AkAranI rAyaNavRkSanI zAkhA che jemAM AdIzvara paramAtmAnI sthApanA che. daSTi saheja AkAza tarapha UMcI che. kapALamAM suvarNamaya lAla mugaTa che. gaLAmAM vaividhyapUrNa ratnanA alaMkAro sarjelA che. 723 cha bhujAomAM eka bAjunI traNa bhujAmAM aMkuza, nAgapAza ane trizULa che, jyAre bIjI bAjunI bhujAmAM ratnanI mALA, Damaru ane mRgadaLa che. bhinna bhinna biMbomAM A hAthanuM tathA lAMchanonuM ochuM-vattApaNuM acUka jaNAya che. vaLI A lAMchano ane tenA hastasthAnanI niyatatA paNa jaNAtI nathI... kayAMka eka hAthe AzIrvAda ApatI mudrA che. [ kAMkarejanAM pratimA ] nipANI tathA IcalakaraMjI pratimAnA vaividhyamAM aMkuzanA sthAne talavAranuM cihna aMkita che. hAlAra ArAdhanAdhAmanAM pratimAmAM bhinnatAsUcaka talavAra ane DhAlanAM cihna batAvAyAM che. prAcIna biMbomAM cha hAtha ane temAM ukta cihno mahadaMze grahaNa karAyAM nathI..... eTale kALakRta bheda samajI zakAya. keTalIka pratimAmAM mukha sanmukha hoya che, keTalIka pratimAmAM mukha jamaNI tarapha hoya che to keTalIka pratimAmAM mukha DAbI tarapha hoya che. sanmukha mukhAkRtivALAM vIrabiMbo jAmanagara ( hAlAra tIrtha), rAjakoTa, nipANI (ema.esa.), IcalakaraMjI (ema.esa.), kuMbhojagiri, vijApura, kAMkareja (banAsakAMThA), jAmanagara (pAThazALA), pUnA (AdinAtha sosA. ), kolhApura, vaDagAMva, jhIMjhuvADA, Adi aneka sthAne jovA maLe che. DAbI-jamaNI bAju mukhAkRtivALAM vIrabiMbo pratimAmAM mukhAkRti koI jamaNI tarapha hoya che, koI kAbI tarapha. kaI tarapha hovI joIe teno cokkasa nirNaya jANavA maLato nathI; paNa gItArtha guru bhagavaMto pAse eTaluM jANavA maLyuM ke maMdiramAM vIrabiMbanI sthApanA karavAnI hoya tyAre paramAtmA sanmukha temanuM mukha rahe (tenI viruddha dizAmAM--eTale ke daravAjA bahAra mukha jAya tema nahIM) tema birAjamAna karavA. sAMcora : A biMba prAcIna che, mukhya sUMDhamAM kaLazanA sthAne viMjhAtuM cAmara che. bhAvanagara : ( zAstrInagara) sUMDhamAM kaLazanA sthAne cAmara ane eka hAthamAM sudarzanacakra jovA maLe che. Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 724 tapAgacchAdhiSThAyaka vAsaNA godAvarI : dhAtunuM biMba adbhuta che. mudrA alaukika che, AgaLa kahelA mudrA-cihnanI pUrNatA spaSTa jaNAI Ave che. mATuMgA-muMbaI: jAmanagara (devabAga): ratnanI mALAnA sthAne AzIrvAda Apato hAtha batAvAyo che. moTImAraDa : bhAvanagara moTuM derAsara H biMba prAcIna-prabhAvazALI che. govAliyA Tenka : vAMkI : arvAcIna mudrAomAM mALA-trizULa-nAgapAza vigerenA sthAne bIjoruM-kamaLa-AzIrvAda mudrA vagere batAvAyAM che. [ Ano ullekha kayAMya jovAmAM Avyo nathI. ] athaNI-karNATakaH mRgadaLanA sthAne talavAra dhAraNa karela che. . kuMbhojagiri H 130 varSa prAcIna A vIrabiMba che. mukha upara zatruMjayano pahADa spaSTa vizALakAya che. traNane badale cAra-pAMca hasta ane bina lAMchana batAvAyAM che. [ prAcIna pratimAomAM lagabhaga sAta sUMDhanA sthAne eka--be suMDha ja hoya che.] mIraja H chanA badale cAra hasta ane cakranuM lAMchana che. navasArI-AdinAtha : prathama sUMDhamAM kaLazanA sthAne kamaLa che. sAte sUMDha nIce tarapha DhaLatI che. hAthamAM DhAla-talavAra che. pUnA goDI pArvenAtha: traNa sUMDhavALo hAthI, zatruMjayanuM spaSTa darzana, daSTi nIcI, A vizeSaNatAvALI prAcIna ane bhavya pratimA che. navasArI - madhumatIH eka suMDha, caturkasta, daSTi unnata, prAcIna-prabhAvaka mudrA che. lohAvalA : mUrti prAcIna-bhavyatama che. sAMcora H cAra sUMDha nIce DhaLatI-traNa upara tarapha DhaLatI, mukhya cUMDhamAM cAmara, adbhuta prAcIna ane prabhAvaka mUrti che. bhinna bhinna AkRtiyukata vIrabiMbo A bhinna AkRtiyukta biMbo te te kALe te te punyAtmAonI mAnasa kalpanAthI sarjita hoya che. te be prakAre jovA maLe che. kAM te manuSyanI mukhAkRti svarUpa hoya che, kAM piMDI svarUpa. A mudrAomAM nathI jovA maLatI varAhanI mukhAkRti, nathI jovA maLatI pabhujAo ke tenAM cihno ke nathI jovA maLatuM hAthInuM vAhana. mahArASTramAM mahad aMze zrIphaLanI sthApanA karI roja siMdUra lagADatAM lagADatAM vRddhi pAmatI sthApanA mudrA vizeSa jovA maLe che. ratalAmaH mAtra mukhAkRti svarUpa prAcIna prabhAvazALI biMba che. pAbalaH eka bhAIne svapnamAM amuka mukhAkRtinuM darzana thayuM. bIje dI zrIphaLanA mAdhyame mANibhadranI sthApanA karI. roja siMdUra lagADatAM pratimA moTI thatI gaI. nIce piMDa svarUpa Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 125 uparathI manuSyanI mukhAkRti svarUpa pratimAnuM kudaratI sarjana thaI gayuM. (jevuM te bhAIe svapnamAM joyuM hatuM, A biMba Aje tevuM ja) atyaMta prabhAvazALI gaNAya che. AMtaroLI tIrtha : pratimA prAcIna ane paratApUraNa che. udharoja : mUrti bhavya, ati prAcIna ane pragaTa prabhAvI che. manuSya zarIranI AkRti aMkita che. karajaNa siMdUra sarjita hasti aMkita mAnava AkRtiyukta pratimAM prAcIna che. zaMkhezvara : lAla paththaramAM utkIrNa nAnI chatAM mohaka pratimA camatkArI che. bArlI : mAtra mukhAkRti svarUpa prAcIna pratimAjInA darzanathI haiyuM DolI UThe che. vaMthalI tIrtha : lAla paththaramAM kotarela, tamAma cihnothI aMkita, sanmukha manuSya mukhAkRtivALI, usyArUDha, dAdAvIranI pratimA prAcIna ane ISTasiddhidAyaka che. latIpuraH manuSya mukhAkRti hasti ArUDha mudrA prAcIna hoI kAmitapUraNa che. pUnA-goDI pArzvanAtha : zrIphaLa siMdUrathI vRddhi pAmela piMDI svarUpa mudrA prabhAvaka che. zIvapura svayaMbhU pragaTita che evI kiMvadattI che. sthApanA svarUpa mudrA prabhAvaka che. UMjhA : zrI pUjyanI gAdInI bAjumAM birAjamAna nAnI chatAM prabhAvazALI mUrti che. jAvarA : rAjA-mahArAjAnI jema hAthI upara birAjamAna prAtihAryathI cAmara vIMjhatI alaukika mudrA che.' bArAmatIH zrIphaLanI sthApanAthI kramazaH vRddhi pAmI UbhI piMDI rUpa mudrA prAcIna ane zaktisaMpanna che. zAhapura (ema. esa.) zrIphaLa-siMdUrathI moTI thatI piMDI svarUpa mudrA dhyAna karavA yogya che. AgaloDa : atyaMta prabhAvazALI, mULa sthAnamAM birAjamAna, magaravADAthI AvelI, sevaka bhairavathI satata sevAtI, ati prAcIna nAnA piMDa svarUpa vIra jaina-jainetaro mATe hArdika AsthAnuM sthAna che. pUnA-khaDakI : zrIphaLa upara siMdUra lagADavAthI vRddhigata sthApanA svarUpa piMDI prazasya che. bibaDoda (ratalAma): moTA hAthI upara nAnuM rUpa dhAraNa karI zobhatA vIranI mudrA ane prabhAva avarNanIya che. morabI: mudrA ati prAcIna zraddheya che. udayapuraH devasurasaMghanA sthApaka tapagacchAdhipati devasUri ma. je nAriyeLanA tAMtaNAmAMthI maMtrita karIne sthApela BUST AkAranI sthApanAvALI mudrAmAM sAkSAt vIrano vAsa hoya tema acUka bhAse che. rAMdera (surata): lAMbI sUMDhavALA hAthI upara birAjamAna sanmukha varAha mukhAkRtivALA Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 726 tapAgacchAdhiSThAyaka vIra atyaMta zobhAyamAna prAcIna ane sAkSAt che. ratalAmaH motipUjayajI maMdiramAM camatkArI sthAna che. cANasmAH UbhI manuSyAkRtivALA, sAIDamAM nAnA hastinA lAMchanavALA vIra bhaTevA pArzvanAthanA sAMnidhyamAM akhUTa zaktisaMpanna che. belagAMvaH 150 varSa prAcIna, mAtra mukhAkRtine dhAratI lAMbI mUchanA vaLathI zobhatI mudrA prabhAvaka che. pUnA-zukravAra peThaH mUchALI mukhAkRti BUST AkRtivALI paDachaMdakAya lAla bharAvadAra mudrA devatattvanuM AkarSaNa sthAna che. pAvAgaDha: Adhunika hovA chatAM atyaMta AkarSaka, phala sAIjhanI paMcadhAtunI, AzIrvAdanI helI varasAvatI pratimA cakamakatI ane mohaka che. mahAvIrapurama : 1 IMca UMcI, nava nava hAthI upara UbhI, navagrahayukta, raktavarNa, zabhujAyukta mRgadaLanA sthAne talavArane dhAraNa karatI pratimAjI khUba zraddheya ane manohara che. ujjainaH jayAM vIranuM mULa sthAna che. mastaka pUjAya che. te siMdUra pUrNa, goLa mukhAkRtimAM vacce cakSuothI dIpyamAna sthApanA svarUpa piMDa pragaTa prabhAvI ane kAmita-pUraNa che. jaina jainetaro mATe parama AsthAsthAna che. magaravADA jyAM mANekazAhano aMtima zvAsa chUTayo hato, jyAM mANekazAhamAMthI mANibhadra banelA vIre AnaMdavimalasUrine darzana dIdhAM hatAM, bhAratavarSanuM sauprathama ane zreSTha AsthAsthAna, vIranuM mULa prAcInatama ane orIjInala sthAna che. kramasara birAjita nAnA-moTA pas piMDomAMthI madhyanuM piMDa mULa manAya che. hajAro jene jainetaronI mAnatA ahIM pUrNa thAya che. kamanasIbI che ke Aje je rIte vIranAM pUjana-arcana thavAM joIe tevI bhakti thatI nathI. ArAdhanA karatAM AzAtanAnuM pramANa vizeSa jaNAya che. jaina dharmanA tapAgacchanA adhiSThAyaka deva hoI, parama ArAdhya ane upAsya tattva che tenA badale laukika deva-devI jevo vyavahAra tyAM thato jovA maLe che. eka mAtra sAMsArika manokAmanAne pUrNa karavAnuM ne laukika vyavahAranuM sthAna banavAthI vIranI pUjyatA ane sthAnanI pavitratA ghaTavA pAmI che. bhAvimAM zIdhra pavitratAnI sthApanA thAya evI bhAvanA ja hAla bhAvavI rahI. khaMbhAtaH osavALa upAzrayasthita vIra sAkSAt che. zuddhabhAvanI sAdhanA dvArA hAjarAhajUra sahAyaka bane che. mUrti alaukika che. lesTara-laMDanaH mUrti ArvAcIna chatAM pUjana vakhate be kalAka DolatI rahyAnuM aneka lokoe sAkSAt nihALela. paramAtmAnI nIcenA bhAgamAM birAjamAna mUrti alaukika che. pATaNaH paMcAsarAnA paTAMgaNamAM pratiSThita A mUrti khUba ja prabhAvaka ne prAcIna che. manuSyanI mukhAkRti samAna mudrA raudra upadravone haranArI che. phAlanAH sudarzanacakrAMkita mudrA bhavya che. Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 727 kozelAvaH zrIphaLanI sthApanAthI kramazaH vRddhi pAmela piMDa dvayAtmaka cakSu anvita mudrA vaividhyasabhara ne prabhAvaka che. khaMDAlA : zrIphaLanI sthApanAthI vRddhi pAmela piMDIsvarUpa - bharAvadAra lAkSaNika cakSu-nAsikA-oSThayukta pratimA alaukika prabhAvazALI che. khImADA : zrIphaLamAMthI kramazaH vRddhi pAmela, pahoLAImAM ochI-laMbAImAM vizALa cakSuyukta-sthApanA svarUpamudrA benamUna prabhAvazALI che. borIvalI (dolatanagara) sanmukha hastI upara birAjamAna pabhujAvita sanmukha mudrA darzanIya che. sAMDerAvaH zrIphaLanI sthApanAthI vRddhigata-vizALa ne bharAvadAra paMca piMDa sthApanA svarUpa biMba unnatikAraka che. taLegAma-(dAbhADe) : zrIphaLamAMthI kALakrame moTI thaela-cakSayukta-gaNapati jevo AbhAsa karAvatI piMDa svarUpanI mudrA prAcIna-bhavya che. dhAMgadhrA : vizALakAya hAthI ne nAnakaDuM prAcIna biMba jotAM ja AMkha TharI jAya che. thANAH sAIDa pojhavALA vizALakAya hati upara birAjamAna sanmukha pojhavALI prAcIna kalAkRti yukta-caturbhujAnvita AkRti badhA karatAM vilakSaNa ne atizaya darzanIya che. prAcIna che ne prabhAvaka che. AdariyANA : A biMbanAM vakhANa karIe eTalAM ochAM che. prAyaH kASTamAM ukIrNa che. sanmukha hati upara nAnI sanmukha mudrA jotAM ja prabhAvakatA anubhavAya che. mahudhA: A biMba atyaMta alaukika che. saMgemaramaramAM utkIrNa-cAra bhujA yukta prAcInatA ne prabhAvakatAnA purAvA svarUpa mudrA che. pArlA (IsTa) : eka piMDamAM aMtargata UpaselA pAMca piMDAtmaka sthApanA svarUpa biMba zrIphaLamAMthI vRddhigata che, kAmanApUraka che, prAcIna che. sAmAnyata : rAjasthAnanAM gAmomAM tathA mahArASTramAM paNa mANibhadra pratyenI AsthAnAM mULiyA UMDAM jovA maLe che, tyAM rahelAM biMbo badhA prAcIna ane sthApanA svarUpa vizeSe karIne jovA maLe che. varAhAkRti ne pabhujAvALI arvAcIna mUrti A gAmomAM lagabhaga jovA maLatI nathI. zrIphaLanI sthApanA karI siMdUranAM paDo thatAM kALakrame vRddhigata thayelI vibhinna AkRtivALI sthApanA mudrAnAM ja darzana sarvatra thatAM hoya che. A to bhAratavarSIya mANibhadranI mudrAonuM AchuM digdarzana ja thayuM: nAmIanAmI jANyA-ajANyAM hajI to ghaNAM sthAno-mudrAo che jemAM vIrano dazya-adazya prabhAva jovA-jANavA maLe che, vibhinna mudrAonI jANakArI tathA darzana-vaMdanathI bhAvollAsa prabaLa bane, vIra pratyenI AsthA saphaLa bane, temanA jApa-dhyAnathI teo jAgRta banI saMgha-zAsananI rakSA kare evI zubha bhAvanA sAthe lekha samApana karuM chuM. jinAjJAviruddha lakhAyuM hoya to micchAmi dukkaDam // Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 728 zrI mANibhadrano mahimA nyAro - pU. munirAjazrI mahAbodhivijayajI mahArAja '' varSo pahelAM " kalyANa" mAsikamAM pragaTa thayela eka rahasyamaya kathAne navA zabdadehanuM rUpa ApIne prabhAva ane mahimAgAna lekhakazrIe rajU karela che. pravacananI pITha parathI sadAya jAgRti banAvatA pUjya munivarazrI saMzodhanakSetre paNa acchA kasabI che. navuM navuM jANavAnI, samajavAnI ane yogya rIte rajU karavAnI temanI zailI paNa majAnI che. jaina munionuM jIvana ja camatkArI hoya che. enI siddhi, sAdhanA ane saphLatA lokeSaNA mATe hotI ja nathI. tapAgacchAdhiSThAyaka vizvamAM ghaNI badhI zaktio kAma karI rahI che. caitanyazakti ane paudgalika zakti banne ekabIjAnA pAyA upara sahayogI rahyAM che. mANibhadrajInI sAdhanA sAdhakane caitanyazaktino vikAsa karAvI Ape che ane te pachI Atmika zaktinuM utthAna paNa karAvI Ape che. rajU thayelI kathAmAM atre mayAvijayajI mahArAjazrInuM karuNAsabhara haiyuM jIvanarakSAnA uttama vicAre maMtrazaktinuM pratyakSIkaraNa karAvI Ape che. sAdhanA haMmezAM kRtajJatA, udAratA, paropakAra ane paramArthavRttithI vAsita banelI hoya to jaina jayita zAsanamno bulaMda jayanAda vizvamAM haMmezAM guMjato ja raheze. saMpAdaka vi.saM. 1956nI sAlamAM uttara gujarAtanA eka nAnA gAmaDAmAM banelI A satya ghaTanA che. e sAlamAM kAramo duSkALa paDayo hato je chappaniyA dukALa tarIke oLakhAyo. comAsuM besI gayuM hovA chatAM AkAzamAM kayAMya megharAjAnAM darzana thatAM na'tAM. kayAreka AkAzamAM vAdaLIo de khAtI. loko hamaNAM varase ... hamaNAM varase... evI bhAvanAthI AkAzanI sAmuM jotAM, paNa ka pavanano jhapATo Avato ane badhI vAdaLI vikherAI jatI. baporano sUraja jANe Aga okaMto hato. rAtano-madharAtano pavana jANe la jevo lAgato hato. gAmanAM naranArIo garamIthI trAsI gayAM hatAM. gAmanuM taLAva paNa sukAI gayeluM. thoDuMghaNuM je pANI baceluM temAM keTalAya jaLacara jIvo taraphaDI rahyA hatA. deDakA, kAcabA, moTAM nAnAM mAchalAMono taraphaDATa gAmanA jIvadayApremI jaino vaDe joyo na'to jato. sahu bhegA thayA. Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 729 taLAvanA eka bhAgamAM moTo hoja banAvaDAvyo, ane badhA jalajaMtuo emAM mukAvI dIdhA. savAra-sAMja e hojamAM pANI bharAvatA. eka divasanI vAta che. paragAmanA koI vidharmIone samAcAra maLyA ke sAmenA gAmanA hojamAM asaMkhya jaLacara jIvo che. nirdoSa jIvo upara temanI buddhi bagaDI. madharAte AvI AvIne teo mAchalAM pakaDavA lAgyA. jainone khabara maLatAM emaNe A nirdoSa jIvonI rakSA mATe hoja upara becAra cokIdAro goThavyA. paNa A to mAthAbhAre vidharmIo hatA. cokIdArone mArI mArIne paNa teo mAchalAM pakaDI javA lAgyA. jenoe e lokone khUba samajAvyA. teo na mAnyA, balka jainonuM apamAna karyu. e varSe gAmamAM eka mahAtmA comAsu rahyA hatA. emanuM nAma hatuM zrI mayAvijayajI mahArAja. teo utkRSTa saMyamI hatA. emanA kapALa para brahmacaryanuM teja tagatagI rahyuM hatuM. emanI AMkhomAM apUrva sAdhanAnI dIpti jhagamagI rahI hatI. jenoe temane vaMdana karIne mAMDIne vAta karI jaLacara jIvonI hiMsA aTakAvavA mATe kaMI upAya karavAnI karagarIne vinaMtI karI. zrI mayAvijayajInuM karuNAbhInuM haiyuM A vAta sAMbhaLIne dravI UThyuM. teo ciMtAmAM paDI gayA. thoDI vAramAM ja manomana temaNe kaMIka nirNaya karI lIdho. thoDA gAbhA maMgAvyA ane teno eka agdha banAvyo. pachI e azva upara maMtra bhaNIne vAsakSepa karyo. devAdhiSThita e vastranA ghoDAne ApatAM emaNe jaNAvyuM ke - A azvane hojanA kAMThe rahelA pIpaLAnA jhADa upara bAMdhajo ane tenI nIce be-cAra jaNane suvaDAvajo. AvelA zrAvako mahAtmAne vaMdana karI pAchA pharyA. munie jaNAvyA mujabanI badhI vidhi karI ane cokIdArone tyAM sUvAnuM jaNAvI dIdhuM rAta paDI, adharAta-madharAtano samaya thayo. nIrava zAMti comera patharAI gaI hatI. hojamAM paDelA jaLajIvo kayAreka kyAreka avAja karIne nIravatAno bhaMga karatA hatA. jagata AkhuM UMghI gayuM hatuM. acAnaka taLAvamAM be kALA paDachAyA UtaryA. teo mAchalAM pakaDavA AvelA vidharmIo hatA. dhIme dhIme teo AgaLa vadhyA ane hoja pAse AvyA. jALa taiyAra karI. jyAM hojamAM jALa nAkhavA gayA tyAM sAmethI avAja Avyo : 'khabaradAra! eka DagaluM AgaLa vadhyA cho to. jyAM cho tyAM ema ne ema ja UbhA rahI jAva.' AvanArA baMne eka paLa to A avAja sAMbhaLIne DaghAI gayA. zuM karavuM tenI temane samajaNa ja na paDI. kaMI vicAra kare tyAM to sAmethI zastrasajja pAMcasAta ghoDesavAro dhasI AvatA dekhAyA. acAnaka ja AvI paDelA humalAthI baMne jaNA gabharAyA ane jALa tyAM ja paDatI mUkIne UbhI pUMchaDIe bhAgyA. pAchaLa ghoDesavAro Ave che ke nahi te joyA vagara teo baMne jaNA potAnA gAma tarapha bhAgyA. gharanuM bAraNuM ughADI beya jaNA gharamAM ghUsI gayA, gharanAM bAraNAM baMdha karyA ane caDI -2 . Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 tapAgacchAdhiSThAyaka gayelo zvAsa utAravA thoDIvAra zAMtithI baMne jaNA bolyA vagara mauna besI rahyA. thoDI vAre thAka Utaryo pachI baMne jaNA aMdara aMdara gusapusa karavA lAgyA. pAMcAe kahyuM : " AlyA chagana ! A vANiyA to jabarA nIkaLyA. sipAIo rAkhyA lAge che. " chagane kahyuM ' nAre nA, sipAIone to pahoMcI vaLAya. A to ghoDesavAro hatA, ghoDesavAro.' poMcAnuM mAM paDI gayuM. eNe kahyuM, 'chagana ! to kAle zuM karazuM? Aje to ApaNe pAchA AvyA. have AvatI kAlano kAMIka vicAra kara. mane to kAMI sUjhatuM nathI. jo kAlano Aje kAMI vicAra nahi karIe to pachI AvatIkAle paNa AjanI jema vIlA moMDhe pAchA AvavuM paDaze.' thoDIvAra vicAra karIne chagana bolyo : ' jo pocA ! mane ema lAge che ke AjanI rAta vItI javAde. savAra paDavA de. kAle ApaNA sAthIdArone ApaNe bhegA karIe ane vAta karIe. pachI badhAyano je mata paDaze te karazuM. bola pAMcA! tane mArI vAta kema lAge che?" mArI mati to atyAre bera mArI gaI che. te kahe che to ApaNe savAre badhAnI sAthe vicArazuM. atyAre to mane UMgha Ave che eTale eka UMgha kheMcI lauM.' poMcAe kahyuM. ' 'maneya UMgha Ave che. huM paNa UMghI jAuM chuM. UMghazuM to thAka Utaraze. thAka Utaraze to savAre kAMIka buddhi cAlaze'. ema kahI chagane khATalA para ja laMbAvI dIdhuM. savAra paDI. pUrvAkAzamAM sUryanArAyaNe darzana dIdhAM. ekAda prahara jeTalo samaya vItI gayo. poMco ane chagana UThyA. prAtaH kAryanI vidhi patAvIne gAmamAM rahetA badhAne eka jagyAe bhegA karyA. rAtanI badhI vAta karI. badhA hebatAI gayA, ane bolyA : ' A vANiyA to bhAre nIkaLyA. ApaNane to AvI kalpanA ya na hatI.' aMdara aMdara carcA-vicAraNA karIne aMte sahue ema nakkI karyuM ke hamaNAM cArapAMca divasa sudhI koIe mAchalAM pakaDavA javuM nahi. cArapAMca divasa pachI paMdaravIsa jaNAe sAthe maLIne tyAM javuM ane tyAM zuM thAya che enI tapAsa karavI. cAra-pAMca divasa vItI gayA. pachI eka madharAte sarakhe sarakhA paMdara-vIsa jaNA bhegA thayA ane hoja upara javA UpaDyA. koIne khabara na paDe eTalI cUpakIdIthI teo hoja pAse pahoMcI gayA, jALa sarakhI karIne mAchalAM pakaDavA jevI hojamAM nAMkhI ke sAmethI ' pakaDo ! pakaDo! mAro! mAro!' karatA cAlIsathI pacAsa ghoDesavAro chUTaTyA. vidharmIo to muThThI vALIne jAya bhAgyA. mAMDa mAMDa gAmanA goMdare pahoMcyA. bhayane lIdhe sahune AkhA zarIramAM parasevo vaLI gayo. savAra paDatAM to badhA vidharmIo bhegA thaI gayA. Aje abhimAnI gaNAtI A komanA abhimAna upara jabarI coTa paDI hatI. abhimAnane coTa lAgyA pachI sIdhA dora thaI javAne badale teo vadhAre vRddha banyA. emanA kapALe karacalIo vaLI gaI. emanI AMkho maracAM jevI lAlaghUma thaI gaI. zarIra tharathara dhrUjI rahyuM hatuM. AkhA zarIramAM kayAMya koi mAto na'to. kAMIka UMcuMnIcuM karI nAkhavA teo taiyAra thaI gayA hatA, paNa moTerAoe emane zAMta pADyA. kahyuM : Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 731 'Ama utAvaLA na thAva, jarA zAMta thAva. je pagaluM bharo te vicArIne bharo.' sahune A vAta ThIka lAgI. badhAe bhegA maLIne vicAraNA karI. vicAraNAne aMte evuM nakkI thayuM ke A vANiyAo pAse keTalA ghoDA che? keTalA ghoDesavAro che? A badhuM teo kyAM rAkhe che tenI tapAsa karIe. pachI AgaLa pagaluM bharIe. ' ghoDesavAra aMge chagana ke poMcAne khabara hoya to pahelAM ene pUchI lo ne !' ema gharaDAoe kahyuM paNa e baMnee A vAtathI bilakula ajANa che tema kahetAM vaDIloe juvAniyAone uddezIne kahyuM: ' juvAno! tame eka vakhata tapAsa karI Avo. A vAtanI pAkkI jANakArI meLavo. pachI zuM karavuM te aMge vicArazuM. tapAsa karIne cAra divasa pachI A samaye tame badhA ahIM Avajo. ane bIjI eka vAta dhyAnathI sAMbhaLI lyo. tyAM sudhI koIe paNa mAchalAM pakaDavA javuM nahIM.' vAta pUrI thatAM badhA vIkharAI gayA. juvAno, ghoDA kayAM che? ghoDesavAro keTalA che? e loko kyAM rahe che? A badhuM zodhavAnA kAmamAM lAgI paDyA. emaNe AkhuM gAma pheMdI nAMkhyuM. tyAM patto na lAgatAM gAmanA chevADenAM khaMDiyero joyAM. tyAMya patto na lAgatAM vana ane jaMgalo joI vaLyA. are ! rAte taLAvanA kAMThe vRkSo upara chupAIne tapAsa paNa karI. na to ghoDAnA sagaDa maLyA ke na maLyA ghoDesavAranAM koI cihno. AsapAsanA gAmavALAone paNa pUchI joyuM paNa kAMI meLa paDyo nahi. Ama ne Ama cAra divasa vItI gayA. pAMcamA divasanuM prabhAta thayuM. sahu nirmIta sthaLe bhegA thayA. gAma-gAmanA seMkaDo jaNa AvI gayA. vaDIloe juvAniyAone soMpelA kAma aMge jyAre pUchyuM tyAre sahu juvAna vidharmIonAM mukha zaramathI nIce namI gayAM. dhImA avAje teoe jyAre kahyuM ke koI patto nathI' tyAre vaDIlo paNa AzcaryamAM paDI gayA.. 'paNa tamAre AjubAjunA gAmanA lokone to pUchavuM hatuM, to kAMI nizAnI maLI jAta. eka vaDIla bolyA. enA javAbamAM eka juvAniyAe kahyuM: ' ame pUchyuM ya kharuM ne ATalA badhA ghoDesavAro AvatA hatA chatAM AsapAsanA gAmanA lokone enI gaMdha sudhdhAM paNa nathI. are, bIjAnI vAta javA do. hojanA jIvonI rakSA mATe je cokIdAro Ave che teneya khabara nathI ke rAtanA ahIM ghoDesavAro Ave che!' A vAta sAMbhaLIne vRddho paNa vicAramAM paDI gayA. koIne kAMI gama paDatI na hatI. juvAniyAo paNa atyaMta uzkerAI gayA hatA. dALabhAta-khAu vANiyAoe emane sakhata hAra ApI hatI. yuddha karyA vagara vidharmIothI A apamAna sahana thaI zake tema na hatuM. Akhare ' kareMge yA mareMge'nA nirNaya para teo AvI gayA. badhAe nakkI karyuM ke Aje rAtre savAso juvAniyA sAthe hoja para javuM, mAchalAM pakaDavAM ane ghoDesavAro Ave to jarAya gabharAyA vagara emano sAmano karavo - emanA upara tUTI paDavuM. evA nirNaya sAthe sahu vIkharAI gayA. Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgacchAdhiSThAyaka divasa pUro thayo. AkAzamAM sUryAsta thayo. saMdhyA DhaLI. rAta paDI..eka prahara vItI gayo. bIjA praharanI zarUAta thaI. sarvatra zAMti hatI. gAmanA sahu loko jaMpIne sUI gayA hatA tyAre sothI savAsonuM eka ToLuM taLAvanA rastA tarapha AgekUca karI rahyuM hatuM. kaMI karI nAMkhavAnA mUDamAM hatA. jAtabhAtanAM zastro hAthamAM ramADatA teo hojanI najIkamAM AvI gayA. hojanA cokIdAro ATaluM moTuM ToLuM joI gabharAI gayA ane jhADa upara caDI gayA. sahunI najara cotarapha pharatI hatI. kayAMya ghoDesavAra dekhAya che ke nahIM ? jo dekhAya to hamaNAM ja laDI laIe. laDavAnI taiyArI sAthe teo hojanA kinAre AvelA eka AMbalInA jhADa nIce beThA. koI calama phUMkatuM hatuM, koI potAnI baDAza hAMkatuM hatuM. koI potAnAM zastro talavAra, bhAlA, cappu, charI, aNiyALI DAMgone havAmAM pheravI rahyA hatAM. Ama ne Ama ekAda kalAka vItI gayo. koI ghoDesavAra to zuM, eka cakaluM paNa tyAM pharakatuM dekhANuM nahIM. pahelI vakhata AvelA A lokone thayuM ke ahIM to koI ghoDesavAra dekhAto nathI. lAge che, agAu gayelA juvAniyAone bhrama thayo haze, athavA to AjanI ApaNI taiyArI joIne e badhA gabharAIne bhAgI gayA haze. nahi to kayAranA sAme AvI gayA hota. 732 hojanAM moTAM moTAM mAchalAMono saLavaLavAno avAja Avato hato. A avAja sAMbhaLatAM vidharmIonI jIbha paNa saLavaLavA lAgI. Aje lagabhaga daza divasathI eka mAchaluMya emanA hAthamAM AvyuM na hatuM. Aje ekIsAthe emane badhuM sATuM vALI nAMkhavuM hatuM. sahunA moMmAMthI lALa TapakI rahI hatI. have dhIraja badhAnI khUTI rahI hatI. ghoDesavAranI ciMtA karyA vagara sahu UThayA. taLAvanA kinAre korA bhAgamAM badhAe vastro utAryAM, hathiyAro heThA mUkayA. potaDI paherIne sahu hoja tarapha doDayA. jeTalA mAchalAM levAya eTalAM laI levAM e gaNatarIthI hojanI aMdara paDyA. Aje to ghoDesavAro sAthe laDavA AvelA eTale hAthamAM jALa to hatI ja nahi, zastro ja lAvelA. e paNa hojamAM paDatI vakhate sAthe na'tA. baMne hAthe khAlI hovAthI beya hAthe temaNe mAchalAMo pakaDavAnuM cAlu karyuM. mAchalAM pakaDatI vakhate teo AjubAjunuM badhuM bhAna bhUlI gayA hatA. pAMcadaza miniTa jyAM pasAra thaI haze tyAM to cAre bAjuthI mAro ! mAro ! kApo ! kApo ! karatA basothI savAbaso jeTalA ghoDesavAro hoja tarapha dhasI AvyA. teo sapheda ghoDA upara beThelA hatA. sahunA hAthamAM vividha Ayudho hatA. acAnaka AvI paDelI ApattithI sahu dhrUjavA lAgyA. hAthamAM pakaDelAM badhAMya mAchalAM nIce paDI gayAM. abhimAnanAM pUra to kyAMya osarI gayAM. emanA paga nIcethI dharatI jANe sarakavA lAgI. gabharAIne teo ekadama moTethI ' bacAvo bacAvo'nI bUmo pADavA lAgyA. ghoDesavAro ekadama najIkamAM AvI gayA. ekekane pakaDI pakaDIne khUba mAryA. pachI choDI dIdhA. jevA chUTayA evA ja badhAya duma dabAvIne bhAgyA. koIne potAnAM vastra ke zastra levAnA paNa Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 733 hoza na rahyA. sahue manomana nirNaya karyo... havethI A jagyAe A janamamAM to kyAreya na AvavuM. A bAju jhADa para cokIdAro chupAIne A tamAzo joI rahyA hatA. jevA A vidharmIo bhAgyA eTale emaNe dabAvI rAkheluM hAsya bahAra UchaLI AvyuM. teo khUba khUba hasyA. Ama ne Ama savAra paDI gaI. badhA cokIdAro nIce UtaryA. pelA lokonAM kapaDAM ane zastro bhegAM karyA. enAM poTalAM bAMdhyAM ane upADIne gAmamAM lAvyA, ane zrI mayAvijayajI mahArAja sAme lAvIne Dhagalo karyo. tamAzAne vaLI teDuM kayAMthI? AkhuM gAma upAzrayamAM A tamAzo jovA bheguM thaI gayuM. cokIdAroe badhI mAMDIne vAta karI. loko to peTa pakaDIne khUba hasyA. tyAM to eka jaNe cokIdArone pUchyuM: 'paNa bhAIo! e to batAvo, A ghoDesavAro chUTayA kyAMthI ?' cokIdAroe kahyuM, ' A bApajIe eka maMtrelo ghoDo Apyo hato. e je jhADa para bAMdhelo tyAMthI ghoDesavAro chUTatA hatA. zrI mayAvijayajI mahArAje karelo A daivI camatkAra AkhA gAmamAM phelAI gayo. pavane A vAta potAnI pAMkhamAM lIdhI ane AsapanAM bIjAM gAmomAM paNa A samAcAra pahoMcI gayA. gAmamAM paNa A vAta AvI gaI. sAMbhaLIne te sau evA bII gayA ke have kyAreya taLAvane kAMThe na javuM evo TharAva karI nAMkhyo. Ama kAyama mATenI hiMsA baMdha thaI gaI. jainonA ghare ghare AnaMda chavAI gayo. AkhuM gAma paNa rAjI rAjI thaI gayuM. chatAM sAvadhAnI mATe hoja upara eka--be cokIdAro to rakhAtA hatA. thoDA divaso pasAra thaI gayA. gAmamAM core ne cauTe zrI mayAvijayajI mahArAjanA camatkAranI vAta carcAI rahI che. koI Ane sAcI vAta mAne che to koI Ane gapa mAne che. eka divasanI vAta che. baporano samaya hato. lagabhaga cAreka vAgyA haze. upAzrayanI sAme eka oTalo hato. A oTalA para gAmanA keTalAka juvAniyAo besIne alakamalakanI vAto karI rahyA hatA. vAta devI-devatAonI nIkaLI. sau potapotAno mata jaNAvatA hatA. koka devI-devatAnI siddhi karatA hatA, to vaLI koka azraddhALu A jamAnAmAM devadevI jevuM kazuM che ja nahi evuM siddha karavA mathatA hatA. Ama devadevIonI siddhi-asiddhinI carcA ThIka ThIka cAlI. pachI to bolavAmAMya maryAdA oLaMgAvA lAgI. gAMgajI nAmanA eka juvAniyAe to khUba ThekaDI uDAvI. eNe kahyuM : AjanA kALamAM vaLI deva kevA ne devI kevI? A badhuM to dhatiMga che dhatiMga. AjanA jamAnAmAM AvAM dhatiMgo na cAle. bIjA keTalAka juvAniyAoe paNa AmAM TApasI purAvI. sAMja paDavA AvI. jamavAno samaya thaI gayo. sahu potapotAnA ghara tarapha vaLyA. AkAzanA AMgaNe saMdhyAe suMdara raMgonI raMgoLI bharI. paMkhIo potAnA mALA bhaNI madhura kalarava sAthe pAchA pharyA. kheDUto godhanane laIne sImathI ghara tarapha cAlyA. prakRti AkhI Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 734 saumya-suMdara dIsatI hatI. tyAM to gAMgajInA gharamAM dhamAla dhamAla macI gaI. , khuda gAMgajIne kaMIka thaI gayuM hatuM. tenI vAcA haNAI gaI hatI. gAmanA lokone jema jema khabara paDatI gaI tema tema sahu gAMgajInA ghara tarapha javA lAgyA. dhIme dhIme gAMgajInuM AkhuM ghara bharAI gayuM. je AvatA te sahu upacAra batAvatA. ' DUbato mANasa taraNuM jhAle' e nyAye sahunA upacArono prayoga gAMgajI upara thato rahyo paNa vedanA ghaTavAne badale vadhatI ja cAlI. sahu mUMjhAI gayA. have koI upacAra prAyaH bAkI rahyo na hato; paNa badhuM paththara para pANI hatuM. navA upacAro vicArAI rahyA hatA tyAM eka jaNe kahyuM : ' bhAI ! gAmamAM zrI mayAvijayajI mahArAja birAje che. teo bahu camatkArI kahevAya che. emane vinaMtI karo. teo karuNAvaMta che. kadAca AmAM teo madada karaze.' tapAgacchAdhiSThAyaka savAra paDatAM be bhAIo upAzrayamAM gayA. mahArAjane mAMDIne vAta karI. pachI vinaMtI karI. zrI mayAvijayajI mahArAja baMne bhAIonI sAthe gAMgajInA ghare AvyA. kAMI maMtra bolI vAsakSepane maMtrita karyo. gAMgajInA mastaka para e vAsakSepa nAMkhyo, ogho pheravyo. thoDI ja vAramAM gAMgajI beTho thaI gayo. pahelAM jevo thaI gayo. sahu svajano AnaMdamAM AvI gayAM. zrI mayAvijayajIno mahAna upakAra mAnI emanA pagamAM paDI gayA. gAMgajI paNa gaLagaLo thaI gayo. pagamAM paDIne teNe kahyuM,' Ape mane jIvatadAna ApyuM che. Apano upakAra kadI nahi bhulAya. zrI mayAvijayajIe tyAM besIne thoDo dharma-upadeza saMbhaLAvyo. prAMte dhIra gaMbhIra svare temaNe gAMgajIne kahyuM : ' jo gAMgajI ! devIdevatA e ApaNA mAtApitA samAna che. emanI mazkarI karavAthI, emanA viSe jematema bolavAthI emanI AzAtanA thAya. mATe jIvanamAM kayAreya devI--devatA mATe ADuM avaLuM bolIza nahi. gAMgajI nIcuM joI gayo. zaramathI enuM mastaka namI gayuM. eNe manomana nizcaya karyo, havethI kayAreya huM devadevInI mazkarI nahi karuM. gAMgajIe Aje zrI mayAvijayajI mahArAjanA camatkArano anubhava karI lIdho hato. zrI mayAvijayajI upAzraye padhAryA ane anya sahu mahArAjanA camatkAranI vAto karatA potapotAnA ghare pahoMcyA. gAMgajInA ghare AvelA bhAIomAMthI keTalAka juvAniyAone devI--devatAnI sAdhanA karIne siddhi prApta karavAnI icchA jAgI. e loko Akho divasa upAzrayamAM ja rahevA lAgyA. zrI mayAvijayajInA satata sahavAsathI teone mahArAja sAthe gADha sneha saMbaMdha baMdhAI gayo. A juvAniyAomAMthI nagInadAsa nAmano eka juvAniyo to mahArAjano ananya bhakta banI gayo. eka divasanI vAta che. baporano samaya hato. zrI mayAvijayajI mahArAja juvAniyAo sanmukha beThA hatA. judI judI vAto cAlatI hatI. tyAM eka jaNe dhIme rahIne pUchyuM : ' mahArAja sAheba !' ApazrI je camatkAro batAvo cho, tenI pAchaLa konI sAdhanAnuM baLa che ?' Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 735 zrI mayavijayajIe pUchanAranI sAme vedhaka najare joyuM, pachI maMda maMda hasyA, paNa emaNe koI javAba na Apyo. koI javAba na maLatAM utsukabhAve badhAe bhegA maLIne A ja prazna pharIthI doharAvyo. sahunA aMtaramAM A prazna aneka divasothI ghoLAI rahyo hato. Aje jyAre vAta nIkaLI ja che to have uttara lIdhA vinA ahIMthI javuM ja nathI evo makkama nirNaya sahue karI lIdho. sahue atyaMta Agraha sAthe vAraMvAra pUchyuM tyAre zrI mayavijayajIe kahyuM : 'yakSAdhirAja mANibhadranI sAdhanA karI che. enA baLe ja A badhuM siddha thAya che.' nagInadAsane A siddhi pAmavAnI aMtaramAM adamya icchA hatI, eNe tarata ja pUchyuM : " Ape emanI saMpUrNa sAdhanA karI che ke apUrNa? ' " saMpUrNa.' zrI mayAvijayajI bolyA. tyAM to badhA ekIsAthe bolyA : 'to tame amane mANibhadravIranAM darzana karAvI zako ?" 'hA.' zrI mayAvijayajIe ekAkSarI uttara Apyo. 'to pachI amane emanAM darzana karAvo ne.' sahu bolyA. zrI mayAvijayajInI mudrA thoDI gaMbhIra thaI gaI. teo gaMbhIra svare bolyA : ' juo bhAIo ! AmAM tamAruM kAma nahi. mANibhadrajInuM teja eTaluM badhuM hoya che ke tame e teja khamI nahIM zako. nakAmuM kyAMka na banavAnuM banI jAya to mArA para kalaMka Ave.' ' nA mahArAja sAheba ! game te bhoge amAre darzana karavAM che. amArI utkaTa icchA che. bhale amane je thavAnuM hoya te thAya, paNa amAre to darzana karavAM che.' badhAe potAno daDha nizcaya jaNAvyo. sahunI mANibhadravIranAM darzana karavAnI atUTa bhAvanA joIne zrI mayAvijayajIe kahyuM : 'bhAIo! tamArI khUba ja bhAvanA che to jene darzana karavAnI bhAvanA hoya teNe huM kahuM tema karavuM paDaze.' ' Apa kaho te badhuM karavA ame taiyAra chIe.' sahu harSamAM AvI bolyA. ' to sahu pahelAM to AvatI kAlathI aThThamano tapa zarU karavo paDaze. jyAM mahArAjazrI ATaluM bolyA tyAM to badhA DhIlA IMsa banI gayA. sahuno harSa paLabharamAM vilIna thaI gayo. koIe aTTama karavAnI bhAvanA na batAvI. eka mAtra nagInadAsa akrama karavA taiyAra thayo. bIjA divasathI nagInadAse aTTama zarU karyo. zrI mayAvijayajInA zrImukhe paccaSmANa laI teNe sAdhanA zarU karI. be divasa nirvine pasAra thayA. trIjA divasanI savAra paDI. sUrya madhyAkAzamAM Avyo tyAre zrI mayAvijayajI mahArAja nagInadAsane laIne upAzrayanA nIcenA khaMDamAM gayA. beya jaNA sAmasAme beThA. zrI mayAvijayajIe nagInadAsanI parIkSA karavA pharIthI cImakI ApI : 'nagInadAsa ! Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 736 AmAM bahu majA nathI. A vicAra tuM choDI de. mAruM kahyuM mAnI jA. darzanano Agraha rahevA de.' nagInadAsa AzcaryamAM paDI gayA. eNe kahyuM, ' kamAla che, sAhebajI ! ApazrIe kahyuM tema meM akrama karyo. tame batAvyAM te badhAM vidhividhAno paNa karyAM. ane have tame kaho cho ke pAchA pharI jAva. nA, e nahi banI zake. Apa mane darzana karAvo ne karAvo ja.' tapAgacchAdhiSThAyaka nagInadAsa zrI mayAvijayajInI parIkSAmAMthI pasAra thaI gayA. pU. mayAvijayajIne manamAM AnaMda thayo. emaNe kahyuM : ' jo nagIna ! have huM maMtradhyAna zarU karuM chuM. thoDI ja vAramAM yakSAdhirAja mANibhadrajI bALasvarUpe pragaTa thaze. jyAM sudhI tame emanA animeSa nayane darzana karazo tyAM sudhI teo tamArI sAme raheze. jevI tamArI AMkha micAI jaze tevA ja te adazya thaI jaze. ATalI sUcanA karIne mahArAjazrI padmAsanamudrAmAM beThA. be nayanone bhavAMnA madhyabhAgamAM sthira karyAM. hAthamAM rakta paravALAnI mALA grahaNa karI. pUraka karyo. kuMbhaka karyo. maMtrajApano prAraMbha thayo. nagInadAsa apalaka nayane, adhIra nayane mahArAjanI sAme joI rahyA. japamAlA satata cAlu hatI. eka pUrI thaI. bIjI ane trIjI paNa pUrI thaI. cothI mALAno prAraMbha thayo. ane... khaMDanA madhyabhAgamAM eka suvarNaraMgI tejavartuLa pragaTa thayuM. comera enI sonerI AbhA phelAI rahI hatI. e tejavartuLa sudarzanacakranI jema cakkara pharatuM hatuM. dhIme dhIme nAnuM thatuM gayuM. mayAvijayajInI mALA cAlu hatI. cothI mALAnA thoDA maNakA bAkI hatA. aejavartuLa ekadama nAnuM thaI gayuM. emAMthI eka nAnakaDA bALakano spaSTa AkAra pragaTa thayo. mAMDa doDha-be varSanI emanI uMmara haze. sUrya jevuM tejasvI emanuM vadana hatuM. emanA sonalavarNA dehamAMthI phUTatAM tekiraNo vaDe aMdhAriyA khaMDanA khUNAo paNa prakAzathI jhaLahaLI rahyA. emanA mastaka upara sonerI vALa hatA. kamaLanI pAMkhaDI jevI manohara emanI AMkhaDI hatI. pUrNimAnA caMdra jevuM emanuM mukha mIThuM mIThuM hasI rahyuM hatuM. emanA pagamAM bAMdhelA ghUgharAmAMthI madhura saMgIta relAtuM hatuM. sahune gamI jAya, upADIne emane cUmavAnuM mana thaI jAya evuM adbhuta emanuM bAlasvarUpa hatuM. khaMDanA madhyabhAgamAM tejavartuLa ghUmI rahyuM hatuM, tejanAM kuMDALAM verI rahyuM hatuM. nagInadAsa atyaMta prasanna netre enA rUpamAdhuryanuM pAna karato hato. ema ne ema... eka... be... cAra... ATha ... daza kSaNa vItI gaI. e bALaka vadhu ne vadhu dedIpyamAna banatuM gayuM. nagInadAsathI A teja jhIlavuM have asahya banI gayuM ane..... naganadAsanI AMkho ekadama mIMcAI gaI. bebhAna banIne tyAM ne tyAM ja DhaLI paDyA. Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 737 mANibhadrajI emanA upara eka prasannatAbharyuM hAsya verI adazya thaI gayA. zrI mayAvijayajIe mALA mUkI dIdhI. maMtropacAra vaDe nagInadAsane jAgRta karyA. zrI mayAvijayajI zrAvaka nagInadAsanI upara prasanna thaI gayA hatA. emaNe potAnI sAdhanA nagInadAsane ApavAno manomana nirNaya laI lIdho. alpa samaya bAda zubha muhUrta prasannacitte zrI mayAvijayajI mahArAje sAme caDIne nagInadAsane mANibhadrano maMtra Apyo. nagInadAsa paNa potAnI manokAmanA pUrNa thavAthI khUba ja AnaMdita banI gayo. nagInadAsanI sAdhanA saphaLa thaI. sAdhanAnI saphaLatA nimitte caturtha vrata uccaryuM. jIvanabharanA brahmacaryano niyama lIdho. zrI mayAvijayajI mahArAjanA hAtha nIce ja emaNe maMtrasAdhanA zarU karI. moTAbhAge emane siddhi prApta thaI gaI. joke mANibhadrajIne pratyakSa karI zakAya eTalI siddhi to prApta thaI na zakI; to paNa emanI parokSa sahAyathI duSTa devonuM damana vagere game tevAM azakya kAryo karI zakAya eTalI siddhi to nagInadAsa prApta karI zakayA... ane eTalethI ja emaNe saMtoSa mAnyo. kathA-AdhAra : varSo pUrve kalyANa mAsikamAM traNa haptAmAM A kathA pragaTa thayelI. zrIkalakaMThanA upanAme lekhake A kathA lakhelI. tenA AdhAre A kathAnuM Alekhana karyuM che. trIjo hapto atre aprastuta hovAthI prathama be haptAne ja ahIM TUMkamAM Alekhela che. AAVAVAAMAAVAA 11::: 11 10.xxxxxx x x s urrounhapiroshan | ' 11111.111111111 LY.Y YVAVVAVAVVVVVVVVVV 93. Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 738 tapAgacchAdhiSThAyaka jyAM jyAM navakAra tyAM tyAM camatkAra gacchAdhipati pU.A. zrI jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. nA praziSya jayadarzanavijayajI mahArAja navakArano japa, AyaMbilano tapa ane brahmacaryano khapa - A traNamAMthI eka anuSThAna paNa jo AtmasAt thAya to te AtmA, puNyAtmA, mahAtmAthI paramAtmA sudhI pragati pAmI zake ane pachI siddhAtmA paNa banI zake je satya paNa rahasyamaya hakIkata che. temAMe namaskAra mahAmaMtranA camatkAronI satya ghaTanAo eka nahIM aneka banI, bane che ane banaze. te ja kAraNanI laukikaukti ke jyAM jyAM camatkAra tyAM tyAM namaskArane badale eka alaukika paMkita prasiddhi pAmI che ke "jyAM jyAM namaskAra tyAM tyAM camatkAra." bhAgye ja koI bhAgyazALI jANe che ke tapAgacchIya zrIsaMghanA kSemakuzaLakartA vIra mANibhadra indrane paNa te pragati navakAra smaraNa sAthe thayela Akasmika maraNane kAraNe maLI hatI ane mANekazAha zeThanuM kamota--mota paNa mahAmaMtranA mahAprabhAve samAdhimRtyu jevuM suMdara thayuM. A ja prastuti eTale prastuta lekhano sAra. lekhakazrIe paNa potAnI kizorAvasthAmAM vi.saM. 2027mAM tA. 20-10-1971nA zubha divase zrI gurunA mukhe pratijJA uccarI namaskAra mahAmaMtrano navalakho jApa prAraMbhyo je dhAryA karatAM pahelAM ja kaoNleja avasthAmAM ja pUrNatA pAmyo. te pachI sAMsArika avasthAmAM navakAranA nAnA--moTA aneka camatkAro pUjyazrIe jANyA- anubhavyA. temAMye traNa vakhata to motanA mahAmukhamAM pravezI javA chatAMye AbAda rakSaNa navakAranA pratApe maLyuM... te pachI virAgano cirAga vadhu ne vadhu prakAzavA lAgyo ane dezaviratithI sarvavirati sudhInI sukhada sapharamAM paNa navakArano sathavAro haMmezA sAthe ja rahyo. navakAramaMtranA prabhAva ane rahasyone vistArathI jANavA mANavA samajavA ane AcaravA lekhakane ja svayaM maLavuM. -saMpAdaka uttara pradezamAM Avela mahAnagara AgrA kayAM ne kayAM te pradezanI sImAe rahela mAravADa te pachI gujarAtanI sarahadamAM pravezI saurASTra dezanA mahAtIrtha pAlItANAnI jAtrA. lagabhaga AgrA ane zatruMjaya vacce khAssA doDhaso gAunuM aMtara. chatAMya jenA manamAM tIrthayAtrAprema pAMgarI UThe che tevA dhanyAtmAnA pagamAM joma mAnasika Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 739 bhAvono jusso laI Ave che. ujjainanivAsI zeTha mANekazAha vividha kariyANAnI poTho bharI vyApAra karavA AgrA AvyA hatA. sAro napho thAya tema letIdetI patAvI pAchA potAnA nivAsa-nagara tarapha vaLavAno vicAra karatA hatA, teTalAmAM ja temanA puNyodaye samAcAra sAMpaDyA ke potAnA upakArI guru AcAryazrI hemavimalasUrIzvarajI ma.sA. cAturmAsa mATe AgrAmAM padhAryA che. kaMIka varasa pahelAM te AcArya bhagavaMte ja temanI pratimApUjA viSe rahelI viparIta mAnyatAne dUra karI pharIthI prabhupUjApremI banAvyA hatA ane dharmamArge sthira karyA hatA. te ja sAdhusamudAya yogAnuyoga ujjainathI vicarI anya kSetronI sparzanA karato karato AgrA, Avela. dharmanA vepArI muniono vihAra ja saune dharmano lAbha karAve apAve. A tarapha dhananA vepArI zeTha mANekazAha paNa jogAnujoga ujjainathI AgrA AvyA, temAM kudaratano kRpA saMketa nokho-anokho hato. paramAtmAnA darzana-pUjana pachI tarata ja guru mahArAjanA darzanArthe zeThe paga mAMDyA ne upAzraye AvI gayA. vaMdanavidhino vyavahAra sAro sAcavI teoe guruvaranI sAthe vANIno vArtAlApa Adaryo. AcAryazrIe paNa lakSaNavaMtA mANekazAhane yogya dharmopadeza Apyo. gurudevanA gurutvAkarSaNamAM AvelA zeThe paNa jhaDapI nirNaya laI cAturmAsa AgrAmAM ja gALavA nirdhAra karyo. temano AtmA saMtoSI hato tethI dhanalAlasA najIvI hatI. dharmaprAptinI abhilASAe te lAlasAne paNa ogALI nAkhI ane tethI temanA Adezano amala karI poTho pAchI urjana vALI ane munio tathA mANasoe vyAvahArika jimedArIo mAthe laI lIdhI. mANekazAhe gurunizrA grahaNa karI sAmAyika, pratikramaNa, jJAna, dhyAna ne vaiyAvaccamAM mana parovI dIdhuM. AcAryazrIe alaukika jJAnabaLe mANekazAhanI yogyatA pArakhI lIdhI hatI. teo ekAvatArI AtmA che mATe ja dharmollAsa paNa ajabagajabano che tevuM nimittajJAnathI jANI khAsa zatruMjaya mahAsya upara pravacano goThavyAM. eTaluM ja nahIM, AcAryazrIe girirAjanI gauravagAthAnuM vistArathI varNana vAMcI zeThanI tIrthayAtrAnI bhAvanA jAgRta karI dIdhI. jIvanamAM kyAreka na thayela darzana ane gurumukhe maLela mArgadarzana mujaba mANekazAhe acAnaka eka divasa bharasabhAmAM potAnI bhAvanA prArthanA sAthe prastuta karI, ane sAthosAtha temaNe pratijJAbaddha banavA rajUAta paNa karI dIdhI "he guruvarya! mane pratijJA pradAna karo ke cAturmAsa pUrNa thatAM ja huM AgrAthI zatruMjaya aDavANA page, saMpUrNa mauna sAthe, namaskAra mahAmaMtranA dhyAna- jApa sAthe badhIya Avazyaka kriyAo karatAM karatAM, khAsa cauvihArA upavAsa sAthe pAra utAruM siddhAcalanI yAtrA karyA pachI ja moDhAmAM ana-pANI nAkhavAM, te pUrve nahi." sabhAjano tathA sAdhujano paNa AvI kaThora ane bhISmapratijJAnI bhAvanA suNatAM ja stabdha banI gayA. saue guNAnurAgathI zeThane prazaMsAthI navAjyA. AcAryazrIe paNa mANekazAha zeThanI pratijJAbhAvanAne vadhAvI temane vighnonI vigatothI vAkepha karyA, vividha praznothI cakAsyA ane Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgacchAdhiSThAyaka khAsa to cauvihAra upavAsa sAthe jAtrAe javAmAM jokhamo jaNAvI avagata karyA. chatAMya javAMmardInA bola aphara rahyA, tethI pU. hemavimalasUrijIe paNa vadhu eka upakAranuM durlabha nimitta vadhAvI laI samasta sabhA samakSa pratijJA pradAna karI. maMgaLakArI te divasa hato Aso suda pAMcama. ThIka cAlIsa divasa pachI kArtika pUrNimA AvI ne cAturmAsanI pUrNAhuti thaI. teTalA divasomAM zeThanI bhAvanAno juvALa jAgato rAkhavA AcAryazrIe paNa darakAra karI ane tIrthadarzananI bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM ja na jANe zubhalezyAnA baLe mANekazAhe keTalAMya azubha karmono bhukko bolAvI nAkhyo. aneka bhavo cAle tevI lAMbI lacaka karma-sthitione phakta prazasta--adhyavasAye TUMkAvI daI, kArataka vada ekamanA zubha divase ja AcArya bhagavaMtanA zrImukhe maMgalAcaraNa zravaNa karI girirAjanI dizA tarapha paga mAMDyA. 740 pratijJAprApti vakhate traNa navakAra guruvaranA mukhe hatA. zubha prasthAna veLAe paNa te ja navakAra mAMgalika rUpe maLyo ne sapharamAM paNa sAcA sAthI tarIke te ja navakAra mahAmaMtrano jApa mANekazAhanA mukhamAM ramato rahyo. pANInA pAna vagara paganI pAnIonA baLe zeTha dhapI rahyA hatA. vahelAM vahelAM darzana girirAjanA kema thAya ane kayAre thAya tenI ja eka laganImAM teo duniyAne jANe vIsarI gayA hatA. pagano vega ane manano Avega vadhavA lAgyA, upavAsa upara upavAsa caDavA lAgyA tema tema prazasta bhAvo paNa vadhavA lAgyA. Ameya aThThama pachInA upavAsomAM devo adhiSThita thaI zake, jyAre zeTha to svayaM covihArA upavAsamAM vadhatA vadhatA svayaM devagati pAmI zake tevI bhAvanA bhAvatA bhAvatA navakAramaya banI badhuMya bhUlI gayA hatA, ane girirAja darzananI eka mAtra jhaMkhanAmAM saghaLuMya bhUlI jhaDapI gatithI pragati pAmI rahyA hatA. uttarapradeza ane mAravADanI hado vaTAvI gujarAtanI sarahadamAM sukhada praveza pAmI gayA. have mArga hato pAlanapura nikaTa rahela magaravADAnA vistArano, jyAM cAre tarapha jaMgala-jhADIothI gIca raste cAlavAnuM hatuM. dhIratA, vIratA ne zauryatAnA zaNagAra paherelA zeThazrI te ja vananA DAkuo ane coronI najare caDI gayA. temanA guNarUpI khajAnAne khAlI karI lUMTa calAvavA DAkuonI ToLakI acAnaka temanA upara trATakI paDI. lUMTArAnA saradAre trADa nAkhI, paNa jenA haiye zrI navakAra tene na hoya bhaya-kaMpAra. hakIkatamAM mANekazAhanuM paudgalika mana marI gayuM hatuM ane tethI haiye namaskaraNIya mahAgiri ne hoThe namaskAra mahAmaMtra, basa A be ja tattvo tANAvANAnI jema ekAkAra banI gayA hatA. dhUnamAM ne dhUnamAM sUmasAma sthAnamAM AvelI aNadhArI vipattine teo khALI na zakayA. DAkuonA pagarava ne saradAranI bUmarava temane na saMbhaLANI. basa teo cAlatA gayA ne cAlatA ja rahyA. temanI vegIlI gatimAM lagIra kSati na joI DAkuonI zaMkAmAM vadhAro thayo, ke koIka nabIro saMpatti saMtADI nAsI rahyo che. tenI mUDI jhUMTavA karatAM DAkuone prANa lUMTavAmAM vadhu napho dekhAyo, Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva tethI te sau khullI talavAra sAthe dhasamasI AvyA ne dha-dhaD-dhak ema traNa prahAra karI AghApAchA thaI gayA. gati tevI mati ane mati tevI gati. maraNatola traNa phaTakA talavAranA eka nirdoSa vaTemArgu upara paDI gayA hatA. paNa jyAM namaskAra (mahAmaMtra) tyAM camatkArano sanAtana satya siddhAMta kema niSphaLa jAya ? je navakAranA smaraNathI samaDI marI rAjakuMvarI banI zake, aDadho baLelo nAga dharaNendra deva thaI zake, jaTAyu jevo pakSI mAhendra devaloka jaI zake, baLado paNa tatkSaNo marI kaMbala-zaMbala deva banI zake te ja zravaNa karatAM zaktiprada smaraNathI maraNa paNa zuM mahotsava na banI zake ? talavAranA traNa ghA thatAM pArthiva dehanA traNa TukaDA thaI gayA. mastaka, dhaDa tathA paganA bhAga chUTA paDI gayA, paNa tevuM kamota paNa kamAla karI nAkhanAra navakAra dhyAna sAthe thayuM tethI azuci bharela kAyA DhaLI paDatAM ja navo deha devano maLyo. mANekazAhanuM maraNa paNa vyaMtaranikAyanA pAMcamA prakAranA yakSendra mANibhadra thavAmAM kAraNa banyuM. zubha dhyAnanA myAnamAM mahAlatA manane myAnamAMthI nIkaLela talavAra mahAta na karI zakI. samAdhimaraNane pratApe mANekazAha marIne paNa amara banavA jANe eka kadama AgaLa AvI gayA. kAraNa ke dharmapremI teo have dharmarakSaka zAsanadeva, ekAvatArI vyaMtaromAM indra banI gayA hatA. paramAtmA tIrthaMkaronAM pAMceya kalyANako UjavavA, prakhara puNyopArjana karavA ne potAnA samakitane vadhu nirmaLa karavA puruSArtha karanAra 64 indro paikInA eka adAvALA indra banavAno lahAvo zeTha mANekazAhane maLI gayo hato. mATe ja jyAre A satya ghaTanA pAchaLathI temanA upakArI AcAryadeva dvArA prakAzamAM AvI tyAre loko manomana bhAvavA lAgyA - 741 karyAM ujjaina, kAM AgarA, kayAM siddhigirivara sthAna, kayAM mAnavI mANekazAha, kayAM devendra mANibhadra mahAna. dhanya dhanya te jIvone, jeonA manamAM mahAgiri-mahAmaMtranuM sadA rahe che dhyAna.... Cha Cha Cha Cha Cha Cha Cha Cha Cha Cha Cha Cha Cha Cha 02/02/201 /////////////// 201 Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 742 tapAgacchAdhiSThAyaka 'zrI mANibhadrajInuM prAkaTaya Do. pI.jI. paTela M.A. Ph.D., vaDanagara DaoN. pI. jI. paTele Ph.D. karela che. sAhitya ane dhArmika sAhitya temano mukhya viSaya che. . " je kaMI kaSTa utpanna thAya te sarve samabhAva pUrvaka samyaga rUpe sahana karIza." evA bhagavAna mahAvIrasvAmInA bodhane mUrtimaMta karyA - AcArya zrI AnaMdavimalasUrijI mahArAja sAhebe. mANekacaMda zAhe jyAre kAusagga dhyAne rahelA guruvaryanI dADhIne citAnuM baLatuM lAkaDuM cAMpyuM tyAre mukha dAjhI gayuM chatAM gurue A kRtyane samabhAvathI sahana karyuM ane vAtsalyanAM amIjharaNAM vahAvyAM. ane mANekacaMda zAhane pazcAttApa thayo - ane A samabhAva ane samyagu rUpe mANekacaMda zAhane chelle chaThThA Indra banAvyA. dharmo dhArayati prajA dhAraNAtuM dharma: DaoN. pI. jI. paTele A pazcAttApanuM ane tenAthI mANekacaMda zAhanA jIvanano je pheraphAra thayo tenuM vivaraNa temanI kuzaLa zailImAM karela che. - saMpAdaka ujeNI nagarI pavitta, tihAM rAjya kare vikramAditya, bAvana vIra rame tihAM rAsa, mANibhadra taNo tihAM vAsa. pa.pU. gurudeva A. zrI hemavimalasUrIzvarajInA kALadharma pAmyA bAda gacchAdhipati banelA pU. A. zrI AnaMdavimalasUrijI ma.sA. mAlavadeza tarapha vihAra karIne itihAsaprasiddha urjanI nagarImAM padhAryA. ujjainI nagarI jena, brAhmaNa tathA bauddha dharma-paraMparAmAM aitihAsika tathA dhArmika nagarI tarIke ati prasiddha che. carama tIrthaMkara zrI mahAvIra bhagavAnanA zAsananA ' atimuktaka munie ahIM smazAnamAM tapazcaryA karelI. ahIM akaMpanAcAryanuM Agamana thayeluM. 'tatvArthadhigamasUtra' para TIkA lakhanAra siddhasenadivAkaranI ' tilaka maMjarI 'nA sarjaka kavi dhanapAlanI eka mAnyatA pramANe bhartuharinI A bhUmimAM eka kALe pa.pU. AcArya zrI AnaMdavimalasUrijI ma. padhAryA tyAre temanA sAdhujIvananI eka noMdhapAtra ghaTanA banI. Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 743 A prAcIna nagarInuM "mahAkAlavana" nAme prasiddha smazAna itihAsavidita che. te rIte kSiprA nadIne tIre tenuM gaMdharva smazAna paNa eTaluM ja jANItuM che. pa.pU. AcArya zrI AnaMdavimalasUrijI A smazAnamAM kAusagga dhyAnamAM lIna thayA. AtmonnatinI carama sImArUpa pariSado sahana karavAnI parisImArUpa eka banAva A gaMdharva smazAnavAsa daramiyAna banyo. mANibhadranI utpattinA mULamAM A banAva che. ujjainamAM mANekacaMdazA nAme eka zreSThI vasatA hatA. Ama to te zarUAtamAM jainadharmI hatA, paraMtu keTalAka-yativarganA dharma pratyenA zithilAcAro joIdharmamAMthI tenI zraddhA UThI gaI ane te sAdhuvarga tarapha azraddhALu ane kaMIka aMze dhRNA karanAro banyo. paraMtu mANekacaMdanI mAtA bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM apAra zraddhA dharAvatI suzrAvikA hatI. gandharva smazAnamAM vasatA gurudeve eka mAsanI (mAsakSamaNanI) tapazcaryAno prAraMbha karyo tyAre mANekacaMdane mAtAe AjJA karI ke pAraNAnA divase gurudevane ghare teDI lAvaje. Ama to dharma-vimukha thaI gayelo nAstika ja hato, paraMtu kaMIka zeSa rahelA saMskAranA prabhAve mAtA mATeno pUjyabhAva gumAvI cUkyo na hato. pariNAme 'mAtRdevo bhava' mAnanAra mANekacaMda mAtR-AjJA ullaMghI zakyo nahIM. pAraNAne divase te guru mahArAjane teDavA to gayo; paraMtu sAdhuonA zithilAcAranI graMthi tenA manamAM sAdhuo tarapha durbhAvanuM nimitta banI cUkI hovAthI tene smazAnamAM ja gurudevanI parIkSA karavAnI kumati sUjhI. kutUhala ane majAkanA mizra bhAve teNe eka dhRNAspada pizAcakRtya mANekacaMde smazAnamAMthI baLatI citAnuM baLatuM lAkaDuM lAvIne kAusagga dhyAne rahelA gurudevanI dADhIne cAMpyuM. gurunuM mukha agnijvALAthI dAjhI gayuM, paraMtu " pravAtefpa nikkaM Uva ziraH" e nyAye AcAryazrInA mukha upara vedanAnI nAnI rekhA paNa na UpasI. samatAbhAvanA agAdha vAridhimAM DUbelA sAdhakanuM citta to prazAMta bhAva ja dhAraNa karI rahyuM hatuM; kAraNa ke ghora tapa-upasargo sahana karanAra saMsAranA sarvotama tapasvI bhagavAna mahAvIranA teo parama anuyAyI hatA. bhagavAna mahAvIre kahyuM hatuM ke, " dehanI mamatA choDIne e gALAmAM deva, manuSya yA tiryaMca jIvo taraphathI je kAMI upasargo-kaSTo utpanna thaze te sarve samabhAvapUrvaka samyagurUpe sahana karIza." AvA vizvavaMdya prabhunA zAsanamAM thayela AcAryazrI AnaMdavimalasUrijIe mANekacaMdanA A adhama kRtyane samabhAvathI sahana karyuM, AthI mANekacaMdano aMtarAtmA jAgRta thayo ane tenA hRdayanuM parivartana thayuM. mohano prabhAva ane kaSAyonI kuTilatAne samajatA gurudeve to tenA tarapha paNa vAtsalyanAM amIjharaNAM ja vahAvyAM. tethI tenA pazcAttApano pAra na rahyo. gurudevanA premavazIkaraNe vaza thayelo mANekacaMda te divasathI gurudevano ananya bhakta banI gayo. Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 744 tapAgacchAdhiSThAyaka vepAra arthe pAlImAM vasatA mANekacaMde AgrahapUrvaka gurudevane pAlImAM cAturmAsa karAvyuM. A samayagALAmAM teNe gurumukhethI zatruMjaya mAhAbhya' sAMbhaLyuM ane tenA bhavi AtmAne A girirAjanI yAtrA karavAnI abhilASA jAgI. utkRSTa bhAvanAnA yoge te pratijJA paNa karI cUkayo " jyAM anaMta AtmAo siddhagatie gayA che, tevA parama pavitra girirAjanA darzana karyA vinA annajaLano tyAga." sadbhAvanAnI koIka pavitratama kSaNe teNe A pratijJA lIdhI. sastu nItA prokta zitrivitamakSaram ! - girirAjanI yAtrA mATe teNe saMgha kADhayo. vizALa saMgha, vizALa mArga, sudUra siddhagirirAjanAM dhAma chatAM e satya pratijJaka ane dharmamAM sthira mANekacaMdane upavAsa upara upavAso thavA lAgyA. pratyeka dine Atmazuddhi vadhatI jatI hatI. evA sAtamA divase samagra saMgha u. gujarAtanA siddhapura najIkanA magaravADA sthaLe pahoMcyo. A divasomAM magaravADAmAM mAnavavAsa na hato, paraMtu gheghUra vanarAjine bhayaMkara lAgatuM bIhaDa vana hatuM. ahIM paDAva nAMkhI vizrAma karatA saMgha upara cora-lUMTArAoe humalo karyo, temAM mANekacaMda khUba ghavAyo. tenuM citta to siddhagirinA dhyAnamAM ja lIna hatuM. pariNAme zubha dhyAnamAM mRtyu pAmI te vyaMtaranikAmAM mANibhadra nAme chaThThA indra mahArAjA thayA. have pa.pU. AcAryazrI AnaMdavimalasUrijInA samayamAM gaccha-kalahonI kaTutA parAkASThAe pahoMcI cUkI hatI. dharmArAdhanA karatAM kALabaLe darekane svamata ane svagacchanI sarvoparitA puravAra karavAno rasa pragaTavA lAgyo. tethI zuddha dharmAcaraNane bAjue mUkIne tatkAlIna eka gaccha-matanA keTalAka sAdhuo pratispardhIono parAbhava karavAmAM ja jIvananI itizrI mAnavA lAgyA. ' vizraNanAM mavati vinipAta: timurava:' e nyAye keTalAka sAdhuo A kalahamAM kAryAkAryano viveka cUkIne, adhamAdhama mArgo apanAvIne ekabIjAno vinAza karavAnI hada sudhI viSama kALanA prabhAve UtaravA lAgyA. kahevAya che ke amuka gaccha - matanA sAdhuoe bhairavanI ArAdhanA karIne tapAgacchIya aneka sAdhuono vinAza karAvyo. koI paNa jIvono nAza e dharmanuM lakSaNa nathI, temAMya vaLI ahiMsA jenA prANa ane jinAjJA e ja parama dharma mAnanAra jaina zAsana mATe A kRtya niMdanIya hatuM.. ' dha dhAti prajJA dhArA dharma:' dharma to AtmAne ahiMsA, saMyama, tapa dvArA garimAmaMDita kare. vaLI mahAvIra bhagavAne to kahyuM che ke - evaM khuNANiNo sAra je Na hiMsaI kiMcaNa / koIpaNa prANInI hiMsA na karavI joIe. AvA mahAna upadekhAnA anuyAyIoe mAtra tuccha mahattA khAtara parasparanI A duSTatAbharI prapaMcalIlA jANIne 5.pU. A. zrI ANaMdavimalasUrijInuM haiyuM valovAI gayuM. prazAMta jaLabharyA sarovarazA zAMta haiyAmAM gaMbhIra Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 745 vyathormionI hAramALA UThI. tapAgacchanI samagra saMbhALanI javAbadArI potAnA zire hovAthI A dhurAvAhakanuM haiyuM khina banI gayuM. paraMtu ATalethI cAlI zake tema na hatuM. temaNe potAno vihAra pAlanapura tarapha pheravI magaravADAnI viziSTa bhUminI jhADImAM vAsa karyo. zAsananuM hita jene haiye vasyuM che tevA khamatIdhara tapAgacchanA gaccha uparanA saMkaTane nivAravA vicAraNA karIne rAtrie dhyAnastha thayA tyAre mANibhadradeva temanI samakSa prakaTa thayA ane zAsanahitArthe vizvakalyANanI bhAvanA mATe AjJA pharamAvavA kahyuM. AcAryazrIe gaccha-kalahomAMthI udbhavelI paristhiti ane tenA paripAkarUpe amuka gacchanA sAdhuonA julmanuM nirUpaNa karyuM. tema ja tenuM satvare nivAraNa karavA jaNAvyuM. mANibhadradeve AcAryazrInuM kathana zAsanabhaktinI bhAvanAthI svIkAryuM ane satvare nivAraNa karyuMne sAthe sAthe potAnA kAryanA smaraNarUpe tapAgacchIya upAzrayomAM potAnI pratiSThA thAya ane "dharmalAbha maLe evI bhAvanA vyakta karI. pariNAme, Aje paNa tapAgacchIya derAsaro-upAzrayamAM mANibhadradevanI mUrtinI sthApanA thayelI jovA maLe che. jo tArAmanI 'bherUgaDha(ujjaina) mAM zrI mANibhadrajInA , ghara derAsaramAM alakSa pArzvanAtha dharaNendra padmAvati darzanArthe Aje paNa mojuda che. -4 Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANibhadradAdAnuM divya svarUpa - Do. aruNodayana. jAnI yakSendra mANibhadrajI tapAgacchanA adhiSThAyaka deva che. A devanI sAdhanAupAsanA tamAma prakAranA upasargone dUra kare che tevI vAto jaina munivaryo pAsethI satatapaNe jANavA mANavA maLe che. mANibhadrajInA divya svarUpanuM surekha varNana tathA temanI upAsanA-havananA maMtro A lekhamAM rajU thayA che. A lekhanA lekhaka zrI jAnI sAheba saMskRta viSayamAM sAkSara gaNAyA che.1987mAM te vakhatanA bhAratanA rASTrapatinA hAthe temane naeNzanala eNvaoNrDathI sanmAnita karAyA che. vaDodarA yunivarsiTImAM saMskRta-prAkRta ane pAlI DipArTamenTanA adhyakSa tathA oriyenTala insTITayuTanA DAyarekaTara tarIke temanI sevAo jANItI che. kyA, vyAkhyAna, vAMcana ane saMgIta te emanA zokhanA viSayo rahyA che. - saMpAdaka jaina dharmamAM kAlakrame aneka rbhinna bhinna mato ane samAcArIo astitvamAM AvyA, te gacchanA nAme oLakhAya che. dareka gaccha potAnA rakSaNa ane kalyANa mATe potAnA iSTadevanI sthApanA karI che. te deva te gacchano adhiSThAyaka deva kahevAya che, jema ke kharataragacchanA adhiSThAyaka deva kALabhairava che, aMcalagacchanA adhiSThAyaka mahAkAlI mAtA che. tevI rIte tapAgacchanA adhiSThAyaka deva yakSendra zrI mANibhadra dAdA che. A mANibhadra devanI utpatti viSe daMtakathA ja pracalita hatI; paraMtu pATaNanA eka jaina bhaMDAramAMthI maLI AvelI eka prAcIna hastaprata uparathI muni zrI cAritravijayajI mahArAje sonagaDha (saurASTra)thI I. sa. 194ramAM zrI mANibhadra caritra pragaTa karI prAmANika vRttAnta ApavAno prazasya prayAsa karyo che. (A graMthamAM je pragaTa karela che.) ujjainanA mANekacaMda zeTha tapAgacchanA anuyAyI hatA. khUba dhanADhaya hovA chatAM dhArmika paNa khUba hatA. temanI havelImAM jinamaMdira tema ja pauSadhazALA paNa hatI. teo pratimA-pUjanamAM zraddhAvALA hovAthI pratidina derAsaramAM jaIdevAdhidevanI pUjA-bhakti, AMgI arcAdi karatA hatA. ' paraMtu eka vakhata lokAgacchanA zrI padmanAbhasUrinuM pravacana sAMbhaLI mUrtipUjA pratye temane napharata thaI ane derAsaramAM javAnuM baMdha karyuM. Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 747 temanAM mAtuzrIne AnI jANa thatAM pArAvAra duHkha thayuM. potAnA ekanA eka lADakavAyA putrane pharIthI sanmArge lAvavA temaNe ghI-dUdhano tyAga karyo. sAsunI jANa bahAra vahue paNa evo ja abhigraha svIkAryo. thoDA mahinA pachI ujjainamAM tapAgacchanA AcArya zrI hemavimalasUrIzvarajI ma. sA.nuM zubha Agamana thayuM. e daramiyAnamAM sAsunuM zarIra aDadhuM thaI gayeluM joIne vahune khUba ciMtA thaI. teNe kahyuM ke, " A vrata vadhu samaya cAle te ISTa nathI." sAsue kahyuM, "bIjA garIba loko ghI-dUdha vagara jIve che to huM zuM marI javAnI chuM?" ekAeka AvI pahoMcelA mANekacaMda zeThe A zabdo sAMbhaLyA. mAtAjI tathA patnIe lIdhelA kaThina vrata viSe jANI temaNe kAraNa pUchyuM. mAtAjIe kahyuM "devadarzana baMdha karI tuM unmArgagAmI thayo che, tethI tane sanmArge vALavA meM A abhigraha lIdho che." mANekacaMda zeThe kahyuM : " mAtAjI! meM dharmatyAga karyo nathI. mAtra mUrtipUjAmAM mane AtmakalyANa dekhAtuM nathI." mAtAjI bolyAM : " beTA! e vAta sAcI nathI. devapUjana vagara AtmakalyANa zakya ja nathI." mAtRbhakta mANekacaMda zeThe mAnI vAta svIkArI AcArya zrI hemavimalasUrIzvarajIne potAnI havelImAM AmaMtrI emano upadeza sAMbhaLyo ane temanI vANIthI prabhAvita thaI pharIthI derAsara javA mAMDyuM. vepArArthe nIkaLela mANekacaMda zeTha rAjasthAnamAM pAlImAM AvyA. tyAM AcArya hemavimalasUrIzvarajI ma.sA.nuM caturmAsa cAlatuM hatuM. AcAryazrI pAse teo rokAI gayA. temAM zatruMjaya mAhAsya uparanAM vyAkhyAno sAMbhaLI temane te siddhAcalanI yAtrA karavAnI tIvra bhAvanA thaI. cAturmAsa pUrNa thaye AcAryazrInA AzIrvAda meLavI mANekacaMda zeTha ekalA yAtrA mATe nIkaLyA. rastAmAM pAlaNapura pAsenA magaravADA gAma nikaTanA jaMgalamAMthI pasAra thatAM lUMTArAoe temane paDakAryA, paraMtu pote dharmadhyAnamAM tallIna hovAthI UbhA na rahyA. lUMTArAoe humalo karI temanA zarIranA traNa TukaDA karI nAkhyA. dharmadhyAnamAM zarIra chUTavAthI temano AtmA vyaMtaronA soLa indro paikI yakSendra mANibhadra banyo. bIjI bAju loMkAgacchanA padmanAbhasUrine khabara paDI ke temanA bhakta mANekacaMda zeThane AcArya hemavimalasUrijIe potAnA tapAgacchamAM pAchA vALI dIdhA che. tethI temaNe vera vALavA kALA-gorA bhairavanI maMtrasAdhanA karI hemavimalasUrijInA daza ziSyone marAvI nakhAvyA. chello agiyAramo ziSya paNa maraNapathArIe hato. AcAryazrIne zAsanadevIe dhyAnamAM sUcavyuM: " gujarAta tarapha tamAro vihAra thaze tyAre A upadravano aMta Avaze." Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 tapAgacchAdhiSThAyaka AcAryazrI vihAra karatA gujarAtamAM pAlanapura pAse magaravADA padhAryA. tyAM aTTamapUrvaka dhyAnamAM beThA. temanA dhyAnathI yakSendra mANibhadranuM siMhAsana DolI UThyuM. avadhijJAna prayojI kAraNa jANI pote gurudeva samakSa hAjara thayA. potAnI oLakha ApI ane A ja sthAnamAM pUrvabhave potAnI vIragati thaIvagerenI jANa karI. tyAra bAda gurudevazrIe upadravanI sarva hakIkata kahI. mANibhadrajIe avadhijJAnathI kAraNa jANI kALA-gorA bhairavane potAnI pAse hAjara karAvI upadrava baMdha karavA AjJA karI. paNa bhairava pote maMtrAdhIna hovAthI e zakya nathI ema jaNAvatAM mANibhadra indra temanI sAthe bhayaMkara yuddha karI temane harAvI upadrava baMdha karAvI potAnI gurubhakti pragaTa karI. mANekacaMda zeThanA zarIranA traNa TukaDA paikI mastakano bhAga ujjainamAM siddhavaDa khAte, dhaDano bhAga AgaloDa (vijApura pAse mAM ane paganI piMDIno bhAga pAlanapura pAse magaravADAmAM Aje ya pUjAya che. saMvata 1733 (I.sa. 1677)mAM zrI zAMtisomasUrijIe ekaso ekavIsa divasa upavAsa karI zrI mANibhadra dAdAne sAdhyA ane temanI vinaMtIthI temaNe nirdiSTa karelA AgaloDa gAmanI bahAra AvelA sthAnamAM mATInA piMDanuM dhaDa svarUpe mahA suda paMcamIe sthApana karAvyuM. zrI mANibhadra dAdAe pratyakSa thaI AMkha mIMcIne pharI ughADavAnI vinaMtI karI. zrI zAMtisomasUrijI mahArAje AMkha ughADI. temane Azcarya thayuM, temaNe potAnI jAtane AgaloDane badale magaravADAmAM joI. saM. 1955 (I.sa. 1899)mAM caitra suda chaTha ne maMgaLavAre vijApuranA zrI amRtavijayajI mahArAje 21 divasa anuSThAna AgaloDamAM karyuM hatuM. zrI mANibhadra dAdAnuM divya svarUpa potAnA guru zrI hemavimalasUrijI ma. sA. pAse jyAre yakSendra zrImANibhadra pragaTa thayA tyAre teoe svamukhe potAnuM svarUpa varNavyuM hatuM. tadanusAra dAdAnA mastaka upara mahA-tejasvI mANekAdi divya ratnothI jaDita sonAno mukaTa che. anya aMgo ane upAMgI paNa ratnajaDita AbhUSaNothI vibhUSita che. temanA zarIrano varNa meghazyAma che. temanA hAtha, paga, mukha, nAka, oSTha (hoTha) ane jIbha lAla che. teonuM mukha varAha (gaMDA)nA mukha jevuM eka zIMgaDAvALuM che. keTalAka temane aja (bakarA)nA mukhavALA kahe che te yogya nathI, kAraNa ke bakarAne zIMgaDuM hotuM nathI. te daMkUzaLa upara jinAlaya AkAranI rAyaNavRkSanI zAkhA zobhI rahI che. tenA upara siddhAcalanA maMdiranI derI che temAM zrI AdIzvarajI bhagavAna birAjamAna che. temanA darzana satata thaI zake te mATe teo potAnuM mukha prabhu sanmukha-trAMsuM rAkhe che. teozrInA kaMThamAM motInI mALA che ane pagamAM nUpura che. hAthanI saMkhyA che che. pratyeka hAthamAM ratnajaDita sonAnAM kaDAM dhAraNa karyA che. Ayudho aMge judI judI mUrtiomAM nIce jaNAvyA pramANe bhinnatA jovA maLe che. Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 749 (1) jamaNA hAthamAM (nIcethI) Damaru, mALA ane gadA tathA DAbA hAthamAM (nIcethI) trizUla, nAgapAza ane aMkuza che. (ra) jamaNA hAthamAM (nIcethI) varada, aMkuza ane gadA tathA DAbA hAthamAM (nIcethI) Damaru, nAgapAza ane kapAla che. (3) AtmavallabhajI racita " zrI mANibhadra yakSa kI stuti" pramANe, caturbhuja svarUpa) " maMjara, aMkuza, nAga, vajara bhuja guraja mukhadhArA; rUpa avatAra varAha sarIkhA, gaja para asavArA. (4) mANibhadranA eka chaMda pramANe khaDa, bhujA bhayahara khagna, viSadhara pAza, pANI pIThAkae, khagna, zUla, kapAla, mAlA, Damaka Damaru DAka e. (5) zrI dIpavijayajI kRta AratI anusAra DAka, trizUla, phUlamAlA pAzAMkuza chAje. eka kara dAnava mastaka ema SaDU bhuja rAje - jayadeva (racanA saMvata 1865 = 1809 I. sa.), (6) zrI AnaMdasomasUri racita AratI pramANe - khagra trizUla, Damaru gAje magadaLa, aMkuza, nAga birAje, Ama, AyudhonI bAbatamAM mUrtibhede bhinnatA jaNAya che. mANibhadra chaMdamAM " AgIA hAmi ThAmi pITha para siddha tuja kharA " e paMktithI dAdAjInI pITha para ThAme ThAme AgIA hovAnuM varNana che. AgaloDamAM Avela ' Aga' zabda uparathI AvI kalpanA thaI haze ema anumAna karI zakAya. tyAM paDelA dhaDamAMthI tejanA taNakhA nIkaLyA hoya te AgiyA jevA lAgatA haze. vAhana - dAdAnuM vAhana sAta sUMDhavALo Indrano airAvata hAthI che. tenI prathama sUMDhamAM abhiSeka karato pUrNa kuMbha che ane bAkInI sUMDhamAM lAla kamaLo che. hAthInA zarIra upara paNa suvarNanA ratnajaDita alaMkAro zobhe che. temanI sevAmAM bAvana vIra, cosaTha jogaNIo, vIsa hajAra sAmAnika devo, kALA-gorA bhairava ane baTuka bhairava ityAdi devo hAjara hoya che. nava hajAra gajarAja jeTaluM emanuM akaNa baLa che. zrI mANibhadra dAdAnuM AvuM divya svarUpa che. mahA suda pAMcame somasUrijIe AgaloDamAM sthApanA karI hovAthI te pATotsavano divasa che. vaizAkha su.3 (akhAtrIja) paNa sAdhanA mATe anukULa manAya che. vidhi- A zubha divasoe sAdhake AyaMbilanuM tapa karavuM. dhUpa-dIpa, aSTaka dravyathI Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 750. tapAgacchAdhiSThAyaka dAdAnuM pUjana karI maMtrajapa karavo. zrI dAdAne tela, siMdUra caDhAvI lAla puSpothI arcana karavuM. sukhaDI (goLapApaDI), lADu ke lApazInuM naivedya dharAvavuM. pU. dAdAne prasanna karavA te te kAryanI siddhi mATe nIce jaNAvelA navA maMtro paikI kAmanAnusAra te te maMtrano japa karavo. japamAM sAvadhAnI rAkhavI. gurunI nizrAmAM sAdhanA karavI te ISTa che. . yakSendra zrI mANibhadrajInA maMtro (1) pApanAza mATe gajaratna smaaruuddhstpgcchsurksskH| yakSendramANibhadro'yaM hantu pApamaharnizam // artha-zreSTha hAthI (airAvata) upara beThelA tapagacchanA rakSaka (adhiSThAyaka) A yakSendra mANibhadra (amArA) pApano sadA nAza karo. (2) Adhi, vyAdhi, vipatti ane mahAbhayanA nAza mATe OM hrIM zrIM klIM mahAvIra mANibhadra mahAbala / Adhi vyAdhi vipattiMca mahAbhItiM vinAzaya // atyanta baLavALA, mahAvIra, he mANibhadra ! mArI Adhi (mAnasika roga), vyAdhi (zArIrika roga), vipatti ane mArA mahAbhayano nAza karo. (3) samRddhi tathA kuzaLa mATe yakSendraH svacchamUrtir jinapaticaraNa sevinAM siddhidAtA / . ArUDho divyanAgaM munipativimalAnandasevApravINaH / kroDAsyo divyarUpaH suramaNi - surabhi kAmakumbhaiH samAno yakSaH zrImANibhadraH pradizatu kuzalaM siddhi-buddhiM samRddhim / / artha - yakSonA rAjA, suMdara svarUpavALA jinapati ( tIrthaMkaro)nA caraNanI ArAdhanA karanArAone siddhi ApanAra, divya (airAvata) hAthI upara ArUDha, muni pati hemavimalAnanda sUrijInI sevAmAM pravINa, varAhanA mukhavALA suramaNi (ciMtAmaNi) surabhi (kAmadhenu) ane kAmakuMbha (kalpavRkSa) jevA, zrI mANibhadra yakSa mane kuzaLa, siddhi, buddhi ane samRddhi Apo. Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 151 (4) sarvakAryanI siddhi mATe OM aha~ namaH / OM asiAusA nmH| zrImANibhadraH dizatu mama sadA sarvakAryeSu siddhim / (nApa : bhUNa maMtra yakSendro mANibhadro dizatu mama sadA sarva kAryeSu siddhim / - mAvo ze ema samajAya che.) (5) sabhI tAMtri maMtra OM hrI~ zrI~ bhagavate zrImANibhadrAya hauM zrauM kaNa kaNa klauM kaNa kaNa phaTa phaT svAhA / pratipakSa dvArA karavAmAM Avela AbhicArika prayogonAnivAraNa mATe A maMtranI upAsanA vihita cha. () Icchita vastunI prApti mATe ___OM hrIM zrIM klIM klIM kI zrI mANibhadravIrAya . caturbhujAya, hastivAhanAya mama kAmArtha siddhiM kuru kuru svAhA / (7) zrI mANibhadra mAlAmaMtra OM namo bhagavate mANibhadAya, kSetramAlAya, kRSNarUpAya, caturbhujAya, jinazAsanabhaktAya, navanAgasahasrabalAya, kiMnara kiMpuruSa - gandharva - yakSa - rAkSasa- bhUta-preta- pizAca sarva zAkinInAM nigrahaM kuru kuru svAhA, mAM rakSa rakSa svAhA / sAmaMtra bolatAM paDenAM zrI mANibhadradeva, eSa yogaH phalatu / mevI praarthn| u2vI. aM maMtranA japathI bhUtapretAdi duSTa tattvanA upadravamAMthI rakSaNa maLe che. (8) Icchita vastu ke vyakti vi.nA svapnamAM darzana mATe. OM hrIM zrIM klIM klIM klIM mANibhadra cTakAya sarvasiddhikarAya, mama svapne amukaM darzaya darzaya svAhA / mA yeTavidyAno maMtra cha. temA 'amuka 'sanyu cha tenI 42yANe sApa potAne he ghaTa vastu ke vyaktine jovAnI icchA hoya tenuM nAma mUkavuM. (9) zrI mANibhadravIrane siddha karavAno ceTakamaMtra OM hrIM mANibhadra ceTakAya rudrAya mama antarAtmane Agantuka sarva sRSTiM darzaya darzaya svAhA / Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 752 tapAgacchAdhiSThAyaka A maMtranI upAsanA gurunI hAjarImAM karavI. jAte karavAmAM jokhama che. (10) homamAM Ahutino maMtra 3% DrIM zrImALamadrAya pUrNamadrAya Dha: 8: drauM sa: : svAhI | uparyukta maMtronI sAdhanAvidhi, homavidhi, kalaza sthApana vidhi, mahApUjana vidhi ityAdi vidhio ane anuSThAna mATe pU. AnaMdaghanasUrijI ma. sA. dvArA saMyojita " zrI mANibhadra vIra mahAtIrtha AgaloDa" - e pustikA jovI. saMdarbha grantho. (1) muni zrI cAritravijayajI - zrI mANibhadra caritra, sonagaDha (saurASTra) saM. 1998 (I.sa. 1942). (2) kalyANa sAgara - yakSendra mANibhadrajIno paricaya, zrI sImaMdhara svAmI jinamaMdira peDhI, mahesANA, saM. 2051(I. sa. 195) (3) zrI vijaya AnaMdadhanasUri, zrI mANibhadra vIra mahAtIrtha, AgaloDa. zrI bhAzima draSThAnA bhantro gajaratna sAmAruDhastapagaccha surakSakaH / / yakSendramANibhadroDayaM,hantu pApamaharnizam // 1 // OM hrIM zrIM klI mahAvIra mANibhadra mahAbala ! / AdhiM vyAdhi vipattiM ca,mahAbhItiM vinAzaya / / yakSendraH svacchamUrtir jinapaticaraNAsevinAM siddhidAtA, - AruDho divyanAgaM munipativimalAnandasevApravINaH / kau NDAsyo divyarupaH suramaNi - surabhikAmakumbhaissamAnaH, yakSaH zrI mANibhadra ! pravizatu kuzalaM siddhi buddhi samRddhim // 3 // Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 753 hAlAra tIrtha - ArAdhanA dhAma. bharatI oTathI dhamadhamATa karatA arabI samudranA kAMThe.. hAlAranI adbhuta haisiyata dharAvatI dharA upara siMhaNa nadInA kinAre DemanA laherAtA... jaLanA taraMgonA othAre atyaMta lIlIchama vanarAjI ane hariyALIthI saunA manane mohI letA vividha phaLonA bagIcAonI vaccovacca bhavya uttuMga jinAlaya... temAM che.... AMkhomAM amI UbharAtI nayanaramya, manamohaka, zrI mahAvIra svAmI bhagavAnanI pratimA....! hAM... ke jenA darzanathI AMkhone ThaMDaka maLe che. haiyAne hAzakAro maLe che; citta AnaMdanA pUrathI UbharAI jAya che. AvA A tIrthasthAnamAM, tIrthayAtrA juhAratAM... juhAratAM.....thaze ke kharekhara....! A 21mI sadInuM tIrthasthAna je 9 k re A tIrthasthAna paramapUjya AcAryadeva zrImad vijayakuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjAnI punya smRtimAM paramapUjya munirAja zrI mahAsenavijayajI mahArAjanA sadupadezathI paramapUjaya AcAryadeva zrImad vijayapradyotanasUrIzvarajI mahArAjA tathA paramapUjaya paMnyAsapravara zrI vajasenavijayajI ma. sAhebajInA pAvanIya mArgadarzanapUrvaka.......... mahAmAnava, zreSThivaryazrI vAghajIbhAI nAgapAra zAhanAM punya puruSArtha dvArA hAlArI vizA-ozavALonAM tathA sakaLasaMghonA sahakArathI astitvane pAmeluM che..... ahIM dharmazALA, bhojanazALA vagere khuba ja bhavya che..... anAtha abola jIvonA Azraya rU5 pAMjarApoLa paNa che. tathA ahIMthI aneka pucakAryo paNa thAya che.... jema ke...... 1. hAlAranAM gAmomAM rahelAM derAsaromAM tyAMnI jarUriyAtone pUrI karAya che. bAvana gAmomAM sAmAnya zaktivALA jena-arjanone rokaDa-anAja-kApaDa vagere sahAya. pakSIone caNa vitaraNa. bALakone bhaNavA mATenI Avazyaka vastuo-pena-noTabuka-phUTapaTTI-laMcabokSa- vagerenuM vitaraNa. nAnAM-nAnAM bALakonI AvatI Tripa, te bALakone avasare cokaleTanI prabhAvanA...: 6. sarvaroga nidAna kaeNmpa. pazuroga nidAna kaeNmpa. gAma ke zaheramAM koIpaNa mahotsava prasaMga hoya to temAM zaNagAra mATenI sAmagrI apAya che.... hAlAra tIrthanI AsapAsa jAmanagara eTale ardhazatruMjayanI upamAne vareluM tIrthadhAma. tyAM 22-22 jinamaMdiro che. tyAM dharmazALA-bhojanazALAnI vyavasthA che.... jAmakhaMbhALiyAmAM pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayakuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjAnuM smRtimaMdira che. tyAM zrI AdinAtha bhagavAnanuM khUba ja manohara jinAlaya che. jAmanagara zrI rAsaMgaparAnA pATiyAthI moDapara tIrtha pAkI saDaka che, tyAM prAcIna zrI supAzrvanAtha bhagavAna che. ahIMthI porabaMdara 81 ki.mI. che. tyAM prAcIna traNa jinAlaya che. ane tyAMthI 45 ki.mI.nA aMtare verAvaLa roDa upara zrI baLeja tIrtha Avela che. khUba ja camatkArika prAcIna bhavya pratimAjI che. jinAlaya paNa khUba ja vizALa ane bhavya che. tenuM jIrNoddhAra TUMka samayamAM ja thayela che. che : (ku Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 754 tapAgacchAdhiSThAyaka paMcatIrthI mATe gAmo najIka-najIka che, jinAlayo khUba ja suMdara-sohAmaNAM che. paramAtmA paNa nayanaramya che. AvA Atmika ArAdhanA mATe, zAMta-prazAMta vAtAvaraNavALA tIrthamAM Aja sudhI vA varSanA TUMkA gALAmAM 5 lAkhathI vadhu bhAviko padhArI cUkayA che ane nitya dina-pratidina vadhune vadhu bhAviko padhArI rahyA hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma javA mATe muMbaI, amadAvAdathI jAmanagara-jAmakhaMbhAliyA TreIna dvArA tathA jAmanagarathI hAIve roDa upara 45 ki.mI.nA aMtare ane jAmakhaMbhALiyA thI... jAmanagara tarapha 11 ki. mI. aMtare raheluM che ... AvavA javA mATe basa-rikSA-Tempo-TekSI Adi sAdhano maLe che. ' parama pUjya, adhyAtmayogI, paMnyAsa pravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivaryanA ziSyaratna, parama pUjya, AcAryadeva zrImad vijayakuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna parama pUjya, paMnyAsa zrI vajasenavijayajI gaNivarya - saMpAdita-saMzodhita zAstrIya - bhASAMtara graMtho * pravacana rAroddhAra bhASAMtara bhAga-1. bhAga-2. kartA pUjaya AcAryazrI nemicaMdrasUrijI. anuvAdaka :- pUjya munirAja zrI amitayazavijaya mahArAja. 276 dvAro, 100 gAthAno graMtha be bhAga- krAuna 8 pejI sAIjhanAM 1000 jeTalAM pejamAM dravya-kSetra-kALa-bhAva, vidhi, ArAdhanA, samyakatva, zrAvakadharma, sAdhudharma, jIva svarUpa, karmasAhitya, tIrthakara, siddhane lAgatAM lagabhaga pAsAMone AvarI letuM A bhASAMtara Agama khajAno che. * prakaraNa ratnAvalI . kartA vividha pUrvAcAryo. 1) zrI jIvAbhigama, 2) zrI nigoda padgizikA, 3) zrI samyakatva stava, 4) zrI kAma sthiti, 5) zrI vicAra paMcAzikA, 6) zrI siddha paMcAzikA, 7) zrI siddha daMDikA, 8) zrI vicAra saptatikA, 9) zrI lokanAlikA, 10) zrI pudgala parAvarta, 11) zrI kAla saptatikA, 1ra) zrI bhAva prakaraNa, 13) zrI laghu pravacana saroddhAra, 14) zrI samayasAra. A 14 prakaraNonAM mULa tathA anuvAda-citra-yaMtro sahita. * suttama vAritrALa . kartA pUjya pUrvAcAryo. saMskRtanI bukonA abhyAsa pachI vAMcanamAM praveza karavA mATe vividha mahApuruSo tathA prasaMgo nAM gadya caritro ekatrita karIne tenA samAso-agharA zabdonI TippaNa karIne taiyAra karela A graMtha, saMskRta vAMcana mATe atyaMta subodha che. * cauda guNa sthAnaka:- kartA pUjya zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjA AtmavikAsakramanAM cauda pagathiyAM rUpa cauda guNasthAnaka zreNIne samajAvatI bhASAMtara pustikA. Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 755 * prAkRta vyAkaraNam kartA : zrI kalikAla sarvajJa hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA. prAkRtanA abhyAsIo mATe aSTama adhyAya, pahelI AvRtti pUrNa thatAM TUMka samayamAM ja A bIjI AvRtti prakAzita thaI che. * lokaprakAza :- parama upakArI upAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAjAe AgamomAMthI dravya-kSetra-kALa-bhAva rUpe cAra vibhAgamAM 2100 zloka pramANa graMtharacanA karI, tenuM bhASAMtara A cAra graMthomAM vividha saMghonA sahakArathI prakAzita thayela che. TUMka samayamAM bIjI AvRtti chapAI che. * zrI siddhahema brahavRtti - laghunyAsasahita. aDhAra hajAra zloka pramANa - TIkA sahita traNa bhAgamAM A vyAkaraNano graMtha prakAzita thayela che. * vizeSAvazyaka bhAga - 1-2. A graMtha mallAdhArI zrI hemacaMdrAcArya bhagavaMte vRtti sahita karela che..... pAMcajJAna-sAmAyika-upazamazreNI, kSapakazreNI- dravyAnuyoga- suziSya-ziSya jevA vividha viSayo uparAMta paramAtmA AdinAtha bhagavAna- mahAvIrasvAmI bhagavAna- upasargo, samavasaraNamAM parSadAne besavAnI rIti vagerenuM varNana che. bIjA bhAgamAM gaNadharavAda-namaskAra niyukti eTale namaskAramaMtra karemi bhaMte sutranuM savistara varNana che. A graMtha AgamagraMtha pachIno nyAyathI paripUrNa viziSTa graMtha che. teno anuvAda sva. cunIlAla hakamacaMde karela che. * sulabha kAvya pravezikA : saMskRtanI be-traNa buko ke vyAkaraNano abhyAsa thayA pachI kAvya-vAMcana AdimAM praveza karavA mATe prAraMbhika khaMDAnvaya-daMDAnvaya, samAsa, padaccheda-vigraha Adi kevI rIte karavA te mATe sakalAI, tathA zrI bhaktAmara stotranuM saMkalana prekTikala rUpe karela che. A pAThyapustaka rUpe mahAtmAone upayogI graMtha che. * pArzvanAtha caritra-mULa : parama pUjya bhAvadevasUri kRta zrI pArzvanAtha bhagavAnanA 10 bhava. temAM dezanAmAM dhanAdi dharmo bAra vrato, teno upadeza tathA kathAnako khUba ja rocaka che. * AtmA-utthAnano pAyo : pUjya paMnyAsa zrI bhadraMkaravijayajI gaNivaryazrInA AtmA-maityAdi bhAvo- samyagudarzana-bhakti Adi viSayo upara lakhelA seMkaDo ciMtAnonAM pustakonuM saMkalana karIne A bIjA vaoNlyuma tarIke pragaTa karavAmAM Avela che. parama pUjya, adhyAtmayogI, paMnyAsapravara zrI.. bhadraMkaravijayajI gaNivaryazrInAM.. namaskAramaMtra maulika-zAstrasApekSa-ciMtana-manana-anuprekSAthI bharapUra khajAnA rUpa * zrI kailokyadIpaka mahAmaMtrAdhirAja pUjya paMnyAsazrI bhadraMkaravijayajI gaNivaryazrInAM navakAranAM badhAM ja pustakonuM eka saMkalana rUpa, bhavya-virATa vaoNlyuma. * ArAdhanA-sAdhanA mATe preraka hitazikSA, hitaciMtA, preraNAothI bharapUra... vividha mahAtmAo tathA zrAvako uparanA pUjyazrInA 1000 jeTalA patrothI saMkalana rUpa daza pustako... ! 1. AzIrvAdanI amIvRSTi preraNApatrano sonerI prakAza 4. gurudevano patraprakAza. tAttvika patravelI. 2. amIdraSTithI saMyamasRSTi kalyANakArI patramALA. 5. AdhyAtmika patramALA. zAMti-samAdhAnakArI patro. 3. preraNAnuM amRtapAna. preraka patra-parimala. Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 756 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mahAvIrAya namaH zrI sarvodaya pArzvanAthAya namaH zrI gaNadharAya namaH zrI cAritraratna phA. ce. TrasTanI zubha pravRttio vi.saM. 2047mAM A TrasTanI sthApanA thaI che. 20 varSa bAda TrasTanuM visarjana karavAnI bhAvanA che. TUMka samayamAM thayela kAryonI saMkSipta noMdha gRhamaMdira yojanA:- zrAddhavidhi graMthamAM jaNAvyuM che, dareka zrAvakanA ghare gRhamaMdira hovuM joIe. e vAtane lakSamAM rAkhI TrasTe 2 phUTavALA 151 gRhamaMdira taiyAra karI vitaraNa karela. jina pratimAjI :- paMcadhAtunA kamalAkAre sAta Ica sudhInA prabhujI 18 abhiSeka karAvIne 151 jeTalA zrAvakonA gharomAM sabahumAna bheTa apAyela. gurumUti :- acalagacchAdhipati pa.pU.A.bha. zrI guNasAgarasUri ma.sA.nI gurumUrtionuM nirmANa karAela che. tAprayaMtra:-- 24 tIrthaMkara prabhujInA, 111 pArzvanAtha prabhujInA, 20 viharamAna vagere 170 jeTalAM tAprayaMtronuM * saMkalana thayela che. derAsara mATe A tAprayaMtro nakarAthI yA bheTa rUpe apAya che. prAcIna sAhitya:- saMskRtamAM zloka-anvaya-vivaraNa-saralArtha sAthe hindI, gujarAtI, marAThI, aMgrejI ema pAMca bhASA ane ATha vibhAgamAM 135 buko prakAzita thaI rahI che. pUjya sAdhu sAdhavajIne tathA jJAnabhaMDArone A sAhitya bheTa apAya che. 45 Agama yojanA :- mULa artha - sacitra prakAzita karavA bhAvanA che. arvAcIna sAhitya:- guNamaMjUSAnA anvaye 1 thI 51 vibhAgamAM vividha pustako prakAzita thayela hAla aprApya che. pU. A. guNasAgarasUri prAkRta vidyApITha :- pUrva mahArASTramAM 9 kaoNlejomAM prAkRta zikSaNa apAI rahyuM che. chellAM 4 varasamAM vidyApIThe 2345 vidyArthIonI parIkSA lIdhI che. pU.A. zrI guNasAgarasUri jJAna saMskAra zibira:-chellA keTalAka samayathI vividha sthaLoe 12 jJAnasaMskAra zibironuM Ayojana thayela che. seMkaDo bALakoe lAbha lIdhela che. devagurunI paramakRpAe TrasTa taraphathI uparokta Ayojano thaI rahyAM che. bhaviSyamAM vistRta karavA bhAvanA che. Apa saunA sahakAranI apekSA. li. TrasTa maMDaLa kAryAlayanuM saranAmuM : phakata patra saMparka:TrasTI somacaMda bhANajI lAlakA, muMbaI galI, pU. muni zrI sarvodaya sAgara ma. po. amalanera ji. jalagAma, mahArASTra - 425 401 C/o dhIraja dAmajI gaMgara, rameza apArTamenTa ahilyAbAga sAme, thANA - 400 401 phona : pa348690 Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja vibhAga - 7 anubhUti Adi vaividhya darzanaH kavimalazAkhA ane mANibhadrajI *zrI mANibhadrajI yakSarAja ke vIra....? *prAcIna hastapratomAM zrI mANibhadravIra *zrI mANibhadravIranI sahAya : mArA bAlyakALanA anubhavo * svAnUbhUta prasaMgo *camakArAo ane camatkAro * bhaktavatsala dAdA *hAjarAhajUra zrI mANibhadrajI * pUNyazALInI pAralaukika pIchAnuM vartamAna pariprekSyamAM jaina dharmano marma *zrI mANibhadrAya nama: ma fee ja Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mANibhadrajInI pUjA-pUjana anuSThAnAdi saMbaMdhI upayogI noMdha prastutakartA : gacchAdhipati pU. zrI jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nA praziSya munizrI jayadarzanavijayajI mahArAja 1. zrI mANibhadravIra hAle devendra chatAMya zrAvako mATe dharmasaMbaMdhathI sAdharmika gaNAya che, mATe temanA bahumAnarUpe temanI aMgapUjA aMgUThA vaDe phakta temanA mastake tilaka karIne karI zakAya; paNa paramAtmAnI jema navAMgI pUjA na thAya. 2. temanI paMcopacAra pUjA paNa prathama daherAsaramAM rahela prabhu-paramAtmAnI sevApUjA saMpanna thaI gaye ja karAya; jethI kramanA AdhAre prathama arihaMta, siddhonI pratimAo, gaNadharonI pUjA thaI gaye teonI pUjA te ja caMdana-kesarathI thAya paNa temanI karela pUjA pachI te ja caMdana-kesarathI paramAtmAnI pUjA na thaI zake. 3. prabhu paramAtmAnI AratI vagerenA ThATha karatAM mANibhadrajInI AratImAM vadhu zraddhA-bhakti samayanuM yogadAna e hakIkatamAM ajJAnatA kahevAya. kAraNa ke teozrI je prabhu pUjya che ane teo hAlanI uccAvasthA chatAMya prabhunA pUjaka-sevaka che. 4. mANibhadrajIne caDAvela sukhaDI vagereno upayoga-upabhoga zrAvako kare che; paNa te ja caDAvela naivedha vagere jo paramAtmAnI daSTimAM paNa paDatuM hoya to teno upayoga-upabhoga na karI zakAya. 5. anya mithyAtvI devadevIonI bAdhA-mAnatA rAkhI kalya-akalpya vastuonuM tarpaNa na karI, khUba UMcA uddezyo ne adhyavasAyothI mANibhadrajInI mAnatAo phaLe ja che. chatAMya tuccha najIvI saMsArasukhanI AzA-apekSAo mATe bAdhA-mAnatA rAkhavA karatAM vighnarahita, dharmavRddhimAM paDatA aMtarAyo ke zAsanasevAnA kArya mATe zrI mANibhadrajInI sAdhanA, bAdhA, mAnatA upAdeya jaNAya che. 6. mUrti ke sthApanAnI sAme akSatano sAthiyo, zobhA zaNagAra ke vividha upacAro te phakta paramAtmA prati aSTaprakArI pUjA ke sattarabhedI pUjAne lakSamAM rAkhIne ja goThavI zakAya. devadevIonI aSTaprakArI pUjA-ArAdhanAne badale AzAtanA jevuM gaNAya. 7. zramaNa bhagavaMto mANibhadrajIne dharmalAbha pAThavI zake. zrAvako sAdharmikatAnA saMbaMdhathI phakata mastaka jhukAvI vaMdana karI zake. 8. mANibhadrajInA jApa, pUjA, pUjana ke anuSThAnonA samaye puruSa tathA strIonA adhikAra - kartavyamAM je bhedo che te samajavA tathA mANibhadrajI saMbaMdhI upayogI aneka mAhitIo prApta karavA prastuta graMtha sAdyaMta vAMcavo. Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 750. ' tapAgacchanI tavArikhamAM eka tejasvI prakaraNa : 'vimalazAkhA ane mANibhadrajI -pU.A. zrI. pradyumnavimalasUrIzvarajI mahArAja soLamI sadImAM thayelA vimalazAkhAnA prabhAvaka sUrivaryonA tapa tyAga ane titikSAnA triveNI saMgamathI ane mANekazAhanA prabaLa puNyayoge yakSendra zrI mANibhadrajInuM adbhuta prAgaTaya thayuM tyAra pachI uttarottara jinazAsanano vikAsakrama baLavattara banato rahyo; zAsananAM virATa Ayojano nirvine susaMpanna thatAM rahyAM. A saMdarbhamAM ghaDIbhara manane manAvavuM ja paDaze ke koI adazya zakti prasaMgopAtta sahAyaka baLa ApatI rahI che. . vartamAna samAjajIvana upara je rIte dUSita havAe jherI bharaDo lIdho che evA A viSama kALamAM paNa zraddhAvAnone dAdAe paraco ApyAnI vAto prasaMgopAtta vAraMvAra sAMbhaLavA maLe che. svAnubhUtinA hRdayasparzI prasaMgo A lekhanA lekhaka pU. AcAryazrI pAsethI paNa jANavA-mANavA maLaze. zrI mANibhadrajInA vadhatA jatA prabhAvane anulakSIne pU. AcAryazrI pradhumnavimalasUrijI mahArAjane chellA ghaNA samayathI koI gUDha saMketo maLatA rahyAnI pratItirUpe temanA ja sIdhA preraNA-mArgadarzana nIce pavitra siddhagirinI taLeTImAM ja jaMbudvIpa javAnA rastAnA kaoNrnara upara dAdAnI eka nayanaramya mUrti ane maMdiranuM suMdara Ayojana AkAra laI rahyuM che. Ayojanapreraka pU. AcAryazrI pradyumnavimalasUrijI mahArAja hamaNAM ja tA. ra0-ra-97nA roja muMbaimAM AcAryapadavIthI vibhUSita thayA. yogIrAja gurudeva zrI zAMtivimalasUrijI mahArAjanA saMgathI vairAgyano raMga vadhu daDha banyo. 18 varSanI nAnI vaye vimala zAkhAnA gacchanAyaka banyA, dhyAna-dhAraNA ane maMtravijJAnanA UMDA abhyAsI banyA, gurunizrAmAM rahIne saMskRta, jyotiSa ane AgamazAstronI jJAnopAsanAmAM paNa magna rahyA. temanI nizrAmAM anuSThAno paNa saMpanna thayAM. " bhAI mahArAja "nA hulAmaNA nAmathI khyAti pAmelA pU. sUrijI mahArAja zAsanasevAmAM uttarottara AgaLa vadhatA rahe evI prArthanA. - saMpAdaka Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 760 tapAgacchAdhiSThAyaka tapAgacchano ujvaLa itihAsa bahu ja prAcIna ane prabhAvaka rahyo che. tapanI tejasvitAne kAraNe ja gacchane AvuM biruda maLela che. jemaNe bAra varSa sudhI chaThThane pAraNe AyaMbilanI mahAna tapazcaryA karI hatI; mevADanA rANAe jemane hIralAnuM biruda ApyuM hatuM te pU. AcAryazrI jagazcaMdrasUrIzvarajI mahArAja mahAvIra paramAtmAnA paMcama gaNadhara sudharmAsvAmInI 44mI pATe zobhAyamAna hatA. saM. 128pathI pU.A.zrI jagacaMdrasUrijI mahArAjanI ziSya-paraMparAne tapAgaccha nAme prasiddhi maLI. mahAvIra prabhujInI A ujvaLa pATa-paraMparAe papamI pATe yugapradhAna kalikAla kalpataru pU. AcAryazrI hemavimalasUrijI mahArAja thayA. pAMca varSanI nAnI uMmaramAM ja vi.saM. 1538mAM temaNe dIkSA lIdhI. te pachI AcAryapada sudhI pahoMcIne saM. 1548mAM kriyoddhAra karIne tapAgacchano bhAre moTo jayajayakAra pravartAvyo hato. te samaye teozrInI AjJAmAM 18 thI vadhu zAkhAonA 1800 sAdhuo tapAgacchamAM hatA. sakala saMghamAM cUDAmaNi samAna prakhara prabhAvazALI tapasvI ratna hatA. evI ja prabhAvaka temanI ziSyaparaMparA. tapAgacchanI padamI pATe mahAtapasvI, mahAverAgI, ugra vihArI, mahAna kriyoddhAraka, jaMgama yugapradhAna ane zatruMjayanA soLamA uddhAraka pU. AcAryazrI AnaMdavimalasUrijI mahArAja thayA. temanA samayamAM ja vimala zAkhAnA mULa rUpe vijaya, vimala ane sAgara zAkhA khUba ja vistAra pAmI. A traNeya zAkhAoe jinazAsananA caraNe samartha mahAna AcAryo ane sAdhuonI mahAmUlI bheTa dharI che. A traNeya zAkhAmAM vimalazAkhAno paNa gauravavaMto itihAsa che. A zAkhAmAM tyAgapradhAna, kriyApradhAna ane aneka jJAnI, dhyAnI munipuMgavo thayA. vimalazAkhAmAM thayelA AcAryomAM jJAnavimalasUrijI mahArAjanuM nAma khAsa ullekhanIya che. A zAkhAnA anya sitArAomAM paM. zrI harSavimalajI mahArAja, paM zrI jayavimalajI mahArAja, paM.zrI muktivimalajI mahArAja, paM. zrI kalyANavimalajI mahArAja, munipravarazrI devavimalajI mahArAja, pU. A. zrI zAMtivimalasUrijI mahArAja, Adie samagra jinazAsanane dIpAvyuM che. pU. A. zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAjanI pATe vijaya zAkhAmAM zAsana prabhAvaka pU.A. zrI vijayadAnasUrIzvarajI mahArAja, jagadgurupU.A.zrI vijayaharasUrIzvarajI mahArAja Adi thayA. pU. A. zrI AnaMdavimalasUrijI mahArAje saMsthAmAM pravezelA zithilAcAra sAme 1pa8ramAM cANasmA pAse vaDAvalI gAmamAM kriyoddhAra karyo, gacchanAyakapade 1583mAM ArUDha thayA. 5. A. zrI hemavimalasUrijI mahArAja, pU.A. zrI. AnaMdavimalasUrijI mahArAja potAnA ziSyavRMda sAthe ujjaina-mAlavA vagere sthaLe paNa vicAratA hatA. - ujjainamAM e samaye jainadharmIono vasavATa ThIka ThIka hato. dharmapriya ane jinapriyA nAmanA zrAvaka daMpatI dharmamaya jIvana sukhacenathI vyatIta karI rahyAM hatAM. temane mANekacaMda nAme eka putraratna.AnaMdarati nAmanI kanyA sAthe temanAM lagna thayAM. mANekacaMda ane parivAra devadarzana ane jinabhaktimAM haMmezAM magna hatA. acAnaka lokAzAhanA yationuM eka divasa zaheramAM - ---- -- Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 761 Agamana thayuM. temanAM vyAkhyAno sAMbhaLI mANekazAhanI mati badalAI gaI, mUrtipUjA sAme baMDa pokAryuM. na karavA jevAM kAryo paNa tenAthI thayAM. chevaTe samaya jatAM pastAvo paNa thayo ane pharIne sevApUjA tathA sAdhusaMtonI vaiyAvaccamAM mana parovyuM. pAlI-mAravADamAM tapAgacchanA vimalazAkhAnA pUjyonI sthiratA daramyAna mANekacaMda zrAvake zatruMjayanA mAhAbhya viSe paNa guruvaryo pAsethI rarapUrvaka jANyuM. zatruMjayanA darzana karyA vinA annapANI sudhdhAM na levAnI pratijJA karI. aDavANe page yAtrA AraMbhI. siddhapura pAse magaravADAnAM jaMgalomAM lUMTAruoe jIvaleNa humalo karyo. mANekazAha siddhagirinA zubha dhyAnamAM samAdhimaraNa pAmyA. ahIMthI cakezvarInA mAdhyama dvArA mANibhadrajInuM prAgaTya thayuM. Indra mahArAjA mANibhadradeva jinazAsananA rakSaka banyA. pAlitANAnI taLeTImAM ja kesarIAnagara sAme 300 vAra jamIna upara dAdAnuM manohara maMdira AkAra laI rahyuM che. A maMdiramAM mANibhadrajInI 51 IMcanI bhavya mUrtinuM sthApana thaze. saMgha ane zAsananI rakSA mATe AvuM A Ayojana jarUrI banyuM che. zrI mANibhadravIra tapAgacchanA adhiSThAyaka zrI mANibhadravIra tapAgacchanA adhiSThAyaka deva che. zrI mANibhadravIrane mAnavAvALAe jANavuM joie ke mANibhadravIra kevI rIte banyA? teo khUba custa zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgacchanI mAnyatAvALA zrAvaka hatA. koI viruddha mAnyatAvALA sAdhunAM pravacanothI khoTI asaramAM taNAI gayA. zuddha ane suMdara mArgathI calita thayA. gharamAM mAtA vicAre che ke A zuM thaI gayuM? bahu duHkha thAya che. dIkaro dharma hArI jAya te kema game ? mAtA paNa hoziyAra, dhArmika, bhaNelI gaNelI hatI, dIkarAne khUba samajAve che paNa dIkarAmAM koI parivartana AvatuM nathI. mAtAne thayuM, trikALa pUjA karavAvALA, sAmAyika ane pratikramaNa karavAvALA A dIkarAmAM kevo mithyAtvano udaya thayo? pAcho puNyodaya jAgRta thayo. zvetAmbara tapAgacchanA koI gurubhagavaMtanA mukhe zatruMjaya mAhAmya sAMbhaLavAnI sUvarNa taka maLI. potAne samajAyuM ke viruddha matanI khoTI cuMgAlamAM huM phasAI gayo. khoTuM thaI gayuM; paNa pachI saMkalpa karyo ke upavAsa karatAM karatAM cAlIne zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrA karavI, mAravADamAM upadhAna karyA. tyArabAda pAlItANA tarapha prayANa zarU karyuM. pAlanapura pAse magaravADAnA jaMgalamAM laTArUo maLyA, athaDAmaNa thaI, prANa nIkaLI gayA paNa manamAM zubha dhyAna zatruMjayanuM 4t marIne zAsananA adhiSThAyaka deva mANibhadravIra banyA. AvuM daSTAMta sAMbhaLyA pachI mANibhadrajInA bhaktone thavuM joIe ke mAre trikALa ti karavI joIe, mAre sAmAyika ane pratikramaNa niyamita karavAM joIe, mAre sAdharmika bhakti ane garaH . karavI joie. -pU. A. zrI prabhAkarasUrijI ma. sA. Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgacchAdhiSThAyaka 'zrI mANibhadrajI : yakSarAja ke vIra ... ? - pU.A. zrI hemacandrasAgarasUrIzvarajI mahArAja zrI mANibhadrajInuM kharekhara vAstavika svarUpa zuM che, vIra ke yakSarAja? tenI jANakArI prastuta lekhamAM rajU karavAmAM AvI che. zrI mANibhadrajIno je jAtano ruAba ane pracaMDa prabhAva pravarte che, je rIte temanI bAhya ane AMtarika samRddhi prakAze che, je rIte emanuM virATa vyaktitva khIlI UyuM che ane jemanAmAM sUrya jevuM samyagudarzana jhaLahaLI rahyuM che e zaktine ApaNe sAcI rIte oLakhIe te A lekhano sArAMza che. A saMzodhanAtmaka lekhanA lekhaka pU. A. zrI hemacaMdrasAgarasUrijI mahArAjazrI hamaNAM thoDA rAmaya pahelAM suratamAM AcArya padavIthI vibhUSita thayA. temanI sAthe temanA vaDIla baMdhu pU. A. zrI jinacaMdrasAgarasUrijI mahArAjazrInI paNa AcArya padavI bhavya mahotsava pUrvaka saMpanna thaI. A baMne pUjyo (baMdhu belaDI) rAmalakSmaNanI joDI tarIke jaina jagatamAM prasiddha che. skUlamAM bhaNavAnuM sAthe, ramavAnuM paNa sAthe, jamavAnuM paNa sAthe, dIkSA prasaMga paNa baneno sAthe ja, gaNi padavI ane paMnyAsa padavI paNa bannenI sAthe ja. chelle AcArya padavI paNa bannenI sAthe ja. A batAve che ke banne vacce kevo sneha che. pU. A. zrI jinacaMdrasAgarasUrijI mahArAja saMgItanA prakhara jJAtA ane acchA gAyaka che to pU. A. zrI hemacaMdrasAgarasUrijI mahArAja prakhara vyAkhyAnakAra che, jemanI vANImAM vairAgyano ane vIratAno anupama sumeLa jovA maLe che. pUjyazrI samartha lekhaka paNa che. vIzeka pustako pUjyazrInI tejasvI kalame AlekhAyAM che. temAM vizeSa pUjA karIe sAcI sAcI, samajavA jevuM sAmAyika, virAganA darpaNamAM vagere prakAzanomAM pUjyazrInI maulikatA ane dakSatAnAM darzana thAya che. saMskRtinA paNa evA ja daDha AgrahI rahyA che. upadhAna ane cAritryadharmanA vizeSa anurAgI paNa che. thoDAM varSo pahelAM IdoramAM temanA cAturmAsa daramyAna jIvadayA mATe temaNe Apela upadeza pramANe dazeka hajArathI vadhu jIvonI hiMsA thatI aTakAvI ane tIrtharakSA mATe paNa harahameza jaMga khelatA rahyA che. - saMpAdaka 'chI mANibhadrajIne zI rIte oLakhavA? ghaNAne samasyA che ! kemake bhinna bhinna sthAne bhinna bhinna oLakhANa maLe che ! Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 763 kayAMka mANibhadra vIra tarIke oLakha maLe che. kayAMka ' yakSa zrI mANibhadra svarUpe jovA maLe che. to vaLI kyAMka yakSa zrI mANibhadra vIra' ema yakSa ane vIra tarIke paNa pahecAna maLe che. AmAM sAcI oLakha kayI ? e meLavavI bahu jarUrI che. oLakha sAcI hoya ane e mujaba vyaktine navAjavAmAM Ave, to vyaktinI sAcI kadara thaI zake ... anyathA kayAreka levAnA badale devA thaI jAya. 'prAIma-minisTara ( Prime Minister ) cIpha minisTara (Chief Minister) che baMne minisTara chatAM baMne vacce ghaNo moTo pharka che. ' prAIma minisTara' sAMbhaLatAMnI sAthe ja samasta bhAratanA vaDApradhAna tarIkenuM vyaktitva samajagocara bane che. ane cIpha minisTara sAMbhaLatAM gujarAta ke anya rAjyanA mukhya pradhAna tarIkenuM vyaktitva magajamAM UpasI Ave che. hoya prAIma minisTara ane ene saMbodhana karIe cIpha minisTara, to kevuM behUduM lAge? eTaluM ja nahi, Ama bolavAmAM kyAreka mAra khAvAno ya moko Ave. ane e ja rIte cIpha minisTarane prAIma minisTara tarIke saMbodhana karavAmAM Ave to ya mUrkhatAmAM ja khapIe ke kema? ' yakSa' ane 'vIra' vacce Avo ja taphAvata che. yakSa bahu UMcI jAtano hodo che. vIra enAthI bahu nIcI jAtano hoddo che. jaina darzane mUlataH cAra prakAranA deva mAnyA che. bhavanapati, vyattara, jyotiSka ane vaimAnika. A rItano krama devalokanI uttarottara sthAna vyavasthA A kramathI ja che mATe Apyo che. sauthI nIce eTale ke manuSyalokathI paNa nIce bhavanapati deva Ave che. enI upara vyattara deva Ave che. Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 764 tapAgacchAdhiSThAyaka enAthI upara eTale ke manuSyalokanI upara jyotiSkadeva Ave che. ane enAthI paNa upara vaimAnika deva Ave che. jagatamAM jeTalA paNa yakSa, yakSiNI, adhiSThAyaka, adhiSThAtrI ke vIranAM nAmo saMbhaLAya che; A badhA ja bIjA prakAranA vyattaranikAyanA deva rUpe che. vyantaranikAyanA deva ATha prakAranA che. (1) kinnara (2) kiMpuruSa (3) mahoraga (4) gAMdharva (5) yakSa (6) rAkSasa (7) bhUta (8) pizAca AmAM pAcamA vyattara tarIke yakSa' che. enA tera prakAra paikI bIjA prakAranA yakSanuM nAma che 'mANibhadra.' "mANibhadra' e vyaktigata nahi paraMtu hoddAnuM nAma che - posTanuM nAma che ! eTale 'mANibhadra' nAmanI posTa zAzvatI che, sarvakAlIna che. enA hodedAra badalAyA kare, hodo sadA mATe ekasamAna che. 'mANibhadra' nAmanA hoddA upara atyAre mANekacaMda zeThano AtmA hoddedAra tarIke che. ' siddhacakra pUjana'mAM mANibhadranuM pUjana e posTanuM - hoddAnuM pUjana che. A mANibhadra yakSa khUba ja prabhAvavaMta ane mahimAvaMta che. enI Ansara ane bAhya samRddhi-vaibhava chalochala bharelAM che. A mANibhadrajI pote zrI zatruMjaya girirAjanA ane AdinAtha paramAtmAnA parama bhakta che. emanAmAM samyagdarzana sUrya jevuM jhaLahaLatuM che. svabhAvathI bhadrika pariNAmI che. tapAgacchanA saMrakSaka ane anuyAyI che. ane moTo e guNa che ke teo ekAvatArI che. A emanI AMtarika samRddhi joI. bAhyA samRddhi paNa emanI AMkhe caDhe evI che. emanA hAtha nIce bAvana vIra ane cosaTha jogaNIo tahenAtamAM rahe che ane emanI sAthe vIza hajAra sAmAnika devatAo rahetA hoya che. paMdaramI zatAbdImAM thayelA AcAryapuraMdara zrI lakSmIsAgarasUrijInI paraMparAmAM AvelA muni zrI caturasAgarajIe zrI mANibhadrajInuM stotra banAvyuM che. emAM suspaSTa jaNAvyuM che ke Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 765 mANibhadrajI vIra ane jogaNIonA svAmI che. ane kyAMka zrI mANibhadrajInI pratimAmAM paNa evAM dazyo jovA maLe che, ke kAlA bhairava, gorA bhairava mANibhadrajInI sevA karI rahyA che. zrI mANibhadrajInuM suprasiddha sthAna AgaloDamAM mULabhUta sthAnamAM paNa jovA maLe che ke mANibhadrajInuM piMDa (dhaDa) eka tarapha birAjamAna che ane bhairavajI enI rakSA hetu tahenAta che. eTale 'vIra'nI posTa 'bhairava'nI posTa zrI mANibhadrajInA hAtha nIcenI posTa che. mANibhadrajI e mahArAjA jevA che. vIra ane bhairava emanA cokIdAra samAna che. mahArAjAne cokIdAra tarIke saMbodhavA e jema mUrkhatA che e ja rIte mANibhadrajIne vIra tarIke saMbodhavA e paNa narI mUDhatA che. TUMkamAM mANibhadrajI yakSarAja che. emane vIra tarIke saMbodhAya nahi, bolAya nahi, lakhAya nahi ne navAjAya nahi ! AvA vaibhavazALI mANibhadrajInuM jo avataraNa thAya tyAre bhAre rUAbathI thAya, dharatI dhamadhamI jAya. vAtAvaraNamAM khuzanumA phelAya ane raMga-DhaMga badalAI jAya... prAIma minisTaranA hoddA para rahelI vyakti game tyAM jAya tyAre kevI rUAbabharI adA ne chaTA hoya enI ! zuM e vyakti hAtha halAvatI ekala-dukala kayAMya pahoMce kharI ? AvA mANibhadrajI zuM sAmAnya ekala-dukala ane sAdhAraNa manuSyanA zarIramAM avatarI dhUNe kharA ? nA...... nahi ja ! Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 766 tapAgacchAdhiSThAyaka 'eka tyAgI--vairAgI ane vaiyAvacca-parAyaNa ' munivarazrIne zraddhAMjali saubhAgyavaMto soraTha deza. temAM moTImAraDa (dhorAjI) gAma. mULanAyaka zrI vAsupUjya svAmI zikharabaMdhI daherAsaramAMbirAje. temAM vIzA zrImALI jJAtimAM dozI somacaMda jagajIvanadAsa tathA zrImatI kapUrabenano vasavATa, baMne sidhA-sAdA ane dharmI jIva. temanA trIjA putra rUpe vi. saM. 1961nA kA.su. 5-jJAnapaMcamInAMzubhadine janmelA jIvanalAlabhAI e ja ApaNA pU. munirAja zrI jayabhUSaNavijayajI ma.sA. teone nAnapaNathI ja mAtA-pitA taraphathI dhArmika saMskArono vAraso maLela. abhyAsa to gujarAtI be dhoraNano ja, paNa koThAsUjha evI ke vepAradhaMdhAnA hisAbakitAba ane sarakArI kAmakAjamAM paNa pAchA na paDe. dhArmika abhyAsa pAMca pratikramaNano puro. eTale vatanamAM hoya tyAre pote upavAsa ke chaThTha karelo hoya to paNa AkhA saMghane pakhI pratikramaNa AdinI ArAdhanA karAve. saMghanAM nAnAMmoTAM sI emanuM mAna sAcave. - vaDIlabaMdhunA pagale cauda varSanI vaye vyavasAya arthe teo kalakattA gayA. tyAM dhaMdho sAro vikasAvyo, tenI sAthe sAthe dharmamAM paNa khUba ja AgaLa vadhyA. pitAzrInI badhI aMtima icchAo pUrI karI. manaDuM to saMsAramAMna mAne, tema chatAM paNa lagna karavA paDyAM ane parivAra paNa thayo. sAMsArika javAbadArIo eka pachI eka AvatI gaI ane ucita kartavyarUpe teoe badhI pUrI karI. siddhagirinI zItaLa chAyAmAM saM. 1998mAM pU. A. zrI vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI pAvana nizrAmAM comAsu-upadhAnatapa-mALa vakhate sajoDe caturtha vratano svIkAra, Adi ArAdhanAo karIne dIkSA levA mATe sajja thayA. te vakhate ja acAnaka TUMkI mAMdagImAM dharmapatnI chabalabenano svargavAsa thayo, jenA pariNAme nAnI uMmaranA banne putro ramezacaMdra ane chabiladAsanI javAbadArI emanA upara AvI paDI ane dIkSA laIna zakayA. A baMne putrone paNa saMyamamArge vALavAnI teonI bhAvanA prabaLa banI ane te mATeno praSArtha paNa teoe cAlu rAkhyo. saM. 200ramAM pUjyazrInuM cAturmAsa jUnAgaDhamAM thayuM. te vakhate AkhuM comAsuM akhaMDa pauSadha, vacamAM loca, tapazcaryA Adi ArAdhanAsabhara pUruM karyuM tyArabAda pharIthI kalakattA javAnuM thayuM. saM. 2009mAM pUjyapAdazrInuM comAsuM kalakattA thayuM ane moTA putra ramezacaMdranI dIkSAnI bhAvanA thaI. mAtuzrI kapUrabenanA samAdhimaya svargavAsa pachI saM. 2013nA aSADa sudi-3nA jabalapura mukAme pU. gaNivara zrI mAnatuMgavijayajI ma.sA.nA ziSya muni jayabhUSaNavijayajI ma.sA.nA rUpe dIkSita banyA. comAsA bAda saM. 2014nAMmAgazara vadi-9nA narasiMgapu (ma.pra.) gAmamAM teonI vaDI dIkSA thaI. dIkSAdinathI ja mULathI be vigaIno tyAga, lIlotarIno tyAga, vardhamAna tapanI oLIo 64 sudhI pahoMcyA. Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 767 jJAnapaMcamI - navapadajInI oLI- kalyANakanI ArAdhanA to emano jIvanaprANa banI gaI. moTI uMmara hovA chatAM glAnanI veyAvacca-aMtima samAdhi ApavI, vageremAM paNa taiyAra ja hoya. bhagavAnanI bhakti - jIvadayA - jayaNA- A badhAMmAM paNa teo apramattabhAve layalIna banI jatA. dIkSA pahelAM paNa varaso sudhI cosaTha pahorI pauSadha sAthe aThThAI karI hatI. A sAthe jJAnanI ArAdhanA paNa cAlu ja hatI. A badhAmAM zarIranI paravA paNa na karI. pariNAme saM. 2001mAM jAmanagaramAM AkhA zarIre jIvaleNa vyAdhi thayo. te samAdhithI bhogavIne karmanirjarA karI. yogya sAravArathI rogamukta banyA paraMtu avasthAe potAno paraco batAvA mAMDyo. teonuM saubhAgya paNa evuM ke teonA pagale moTA putra ramezacaMdra saM 2014mAM pU. gaNivara zrI mRgAMkavijayajI ma.sA.nA ziSyarUpe dIkSA laIne muni ratnabhUSaNa vijayajI ma.sA. banyA ane nAnA putrachabiladAsapU.mu ratnabhUSaNavijayajI ma.nA ziSya munikulabhUSaNavijayajI ma.sA.banyA. jIvanabhara pote bhAvelI bhAvanAonI saphaLatA najare joIne teonA sahAre saMyamanI sAdhanAmAM AgaLa vadhatA gayA. vRddhAvasthAmAM prAyaH sthiravAsa karavo paDe evI 83 varSanI pAkaTa vaye pUjya dAdAgurunI AjJA ane AzIrvAdathI pUrva bhAratano ugra vihAra karyo. tyAMnA pAMca varSanA vicaraNa daramyAna charI pAlita saMgha, kalyANaka bhUmionI sparzanA, zikharajInuM yAdagAra comAsuM, aMjanazalAkAnA be mahotsavo, 15 pratiSThAo, kalakattAnA bhavya cAturmAso, Adi zAsana-prabhAvanAnAM aneka- vidha kAryo thayAM. te saumAM teoe apramattapaNe hAjarI ane nizrA ApI. saM. 2049mAM kalakattAthI ra00 ki.mI.no ugra vihAra karIne muMbaI padhAryA ane copATI - zrI kalyANa pArzvanAthamAM comAsuM karyuM. comAsA bAda saM. 2050mAM pU. gacchAgraNI mAlavadeza saddharmasaMrakSaka A. zrI. vijayasudarzasUrIzvarajI ma.sA.nI AjJAthI pU. paMnyAsajI ma. zrI ratnabhUSaNavijayajI gaNivarane AcAryapada pradAna karyuM. te vakhate borIvalI-kArTara roDamAM bhavya zAsana-prabhAvanA thaI, mAnavamedanI paNa hajAronI hatI. e comAsuM tyAM ja karyuM te pachI vaDAlAmAM bhavya aMjanazalAkA mahotsavamAM paNa cAra-cAra kalAka besatA. zeSa kALamAM parAMomAM vicarInevAlakezvara -zrI supArzva jaina saMghamAM comAsAno praveza karyo. praveza-dine ane saumAsI dine teoe upavAsa karyo.92 varSanI A vRddhAvasthAmAM paNa pratikramaNa- jinadarzanavyAkhyAnazravaNa Adi ArAdhanAo chelle sudhI barobara apramattapaNe cAlu hatI. teonI samagra sAdhanAomAM mu. zrI kulabhUSaNavijayajI ma.sA.nI akhaMDa vaiyAvacca e ajoDa sahAyaka paribaLa hatuM. mAnava jIvanamAM janma ane maraNa- e be ApaNA hAthanI vAta nathI. tema chatAM paNa teonuM saubhAgya evuM ke - janma jJAnapaMcamIe ane mRtyu paryuSaNanA prathama dine. baMne uttama divaso. samaya paNa vijaya muhUrta parama samAdhipUrvaka koIpaNa jAtanI pIDA vinA AyuSya pUruM karIne paralokapaMthe prayANa karyuM. jIvanabharanI ucca koTinI ArAdhanAnA prabhAve paMDitamaraNa pAmyA. evI ja rIte emanI pAchaLa paNa jinabhaktinA mahotsavo- jIvadayA- anukaMpA AdinAM kAryo paNa anupama thayAM. - sadgatine pAmelo teono AtmA kramazaH AgaLa vadhIne vaheluM vaheluMzivapada pAme, evI zubha bhAvanA vyakta karIe chIe. zrI jayanagara gva.ma. jaina saMgha-vApI. tathA a. sau.zrImatI damayaMtIbena praviNabhAI mahetA kilakattAnA saujanyathI. Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 768 tapAgacchAdhiSThAyaka prAcIna hastapratomAM zrI mANibhadravIra - pa.pU. A. zrI vijayasUryodayasUrijI ma.sA.nA ziSya muni naMdighoSavijayajI mahArAja jainAcAryoe jUnA graMthone hastalekhana dvArA navajIvana bakSIne jJAnabhaMDArone je samRddhi ApI che te vizvamAM ajoDa gaNAya che. jesalamera, khaMbhAta, pATaNa ane amadAvAdanA jJAnabhaMDAromAMnI purANI hastapratonA vAcana-saMzodhanamAM pU. puNyavijayajI mahArAje ghaNo parizrama lIdho. te pachI pU. munizrI jaMbuvijayajI mahArAjazrIe A kArya sArI rIte saMbhALyuM. jainadharmanA lAkho-karoDo graMthomAMnA haju ghaNA apragaTa sthitimAM, prAcIna tADapatro upara vividha zAhImAM lakhAyelA paDayA che. lIMbaDImAM, pATaNamAM, bhAvanagaramAM, suratamAM, rAjasthAnamAM, amadAvAda bho. je. vidyAlayamAM, lAlabhAI dalapatabhAI saMzodhana kendramAM, mahAvIra jaina vidyAlayamAM, badhe maLIne vIseka lAkha hastaprato hovAno saMbhava che. pAlItANAmAM AgamamaMdira, jaMbudvIpa, jaina sAhitya maMdira, vIrabAI pAThazALA-vaDodarA, DabhoI, IDara, viramagAma, jAmanagaranA jJAnabhaMDAro kharekhara amadAnuM pAna karAvanArA sAcA vizrAmasthAna samAM parabo che. udayapuranA maTTAraka che yazakIti jaina jJAnabhaMDAra, dakSiNa bhAratamAM zravaNa belagoDA uparAMta hastAtAnI sArI evI saMkhyA dakSiNa bhAratamAM tAMjora pAM, trivendrama, maisUra ane madrArAmAM che. tirU pati nI sarakRta yunivarsiTI pAse, mahArASTramAM pUnAnI bhAMDArakara orIenTala InsaTITayUTa pAro paNa hastapratomAM sAro evo saMgraha che. muMbaImAM sAdhavabAga, (tamAM hakamajI no bhaMDAra, DaDamoImAM, chANImAM, vaDodarAnA prAcya vidyAmaMdira ane gAyakavADa khorI eTala I-TITayuTa pAse hastapratono sAro evo saMgraha che. khaMbhAtamAM zrI zAMtinAthajI no bhaMDAra, amadAvAdamAM DelAnA bhaMDAramAM, pAlaDImAM jaina prAcya vidyAmaMdiramAM ane gujarAta vidyArAmA pAse kaccha-koTaDAno saMgraha, udeparamAM. jodhaparamAM mahArAjAno saMgraha. uttaramAM vArANasI pAse saMskRta yunivarsiTImAM, bihAramAM nAlaMdA-darabhaMgA Adi sthaLomAM, paTaNAnI yunivarsiTImAM, baMgALamAM kalakattAnI yunivarsiTImAM tA zAMtiniketanamAM, paMjAbamAM hoziyArapura ane lAhoramAM ane kAzmIra-jamAM paNa hastapratono sAro evo saMgraha che. ane mAtra cha hastapratone hAtha upara laIne zrI nemisUri samudAyanA pU. AcAryazrI dayasUrijI mahArAjazrInA ziSyaratna je o prAcIna hastapratonA saMzodhanamAM vizeSa rasa dharAve che, tevA pU. munizrIe prAcIna hastapratomAM mANibhadrajInA rAMdarbhonuM suMdara nirUpaNa karyuM che. -saMpAdaka Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 769. zrI mANibhadravIra, tapAgacchanI paraMparA pramANe tapAgacchanA adhiSThAyaka deva che. zrI mANibhadravIranI ArAdhanAnAM mukhya traNa sthAnako prasiddha che. 1. ujjayinI nagarI (una) 2. AgaloDa 3. magaravADA. A sivAya paNa anya sthAnomAM zrI mANibhadravIranI sthApanA prAcIna kALathI thatI AvI che. ArAdhakone temano paraco paNa maLe che. AvA bAvana vIra paikInA eka vIra gaNAtA zrI mANibhadrajInI utpatti aMge prAcIna gujarAtI sAhityamAM AvatA chaMdo sivAya koIpaNa saMdarbha prApta thatA nathI. temAMe zrI mANibhadrajI aMgenI prAcIna saMskRta kRti to bahu ja ochI prApta thAya che. A saMjogomAM zrI mANibhadrajInI utpatti aMge aitihAsika AdhArabhUta mAhitI meLavavI ane te aMgeno kALanirNaya karavo khUba ja muzkela che. - zrI mANibhadrajI tapAgacchanA adhiSThAyaka hovAnI paraMparA pramANe teo AcAryazrI jagazcaMdrasUrijI mahArAja ke jeonI tapazcaryAthI prabhAvita thaI cittoDanA rANAe teone mahAtmAnuM biruda ApeluM, temanA samaya jeTalA ja prAcIna hovAnI saMbhAvanA che. atyAre to mArI pAse lA. da. bhAratIya vidyAmaMdira, amadAvAda-380009 mAM saMgRhIta prAcIna hastapratonI cha prationI jherokSa nakala che. badhI pratio prAyaH jUnI gujarAtI bhASAmAM lakhAyela chaMda sAhitya sivAya anya kazI ja mAhitI prApta nathI. A chae pratiomAM sauthI vadhu prAcIna prati vi. saM. 1774 zAke 139mAM lakhAyela che. lekhake tenI zarUAta A pramANe karI che : | sa | zrImate maNibhadrAya namaH | sarasati bhagavati bhAratI, sumati mugati dAtAra / mujha mukhamaMdira tUM ramaI, samayasudhA AdhAra // 1 // jyAre zrI mANibhadrajInA A chaMdanI pUrNAhuti karatAM nIce pramANe noMdha karI che : che atha parvaH mANibhadra sukhakaraNa, sayala saMsAra vadIto, dolati dIyaI dayAla / daityapati jeNai jIto, jayakAraka jayavaMta, jagatapati pAtika nAsaI / tanupejai jhalakaMta, satata saMta tisu vilasai, yakSarAja nararAjanata / nayanipuNa nisaNo sahI, gaNagaNa gaNatAM gorIyAM lAla | bha| kazala likhamI lahI // 21 // iti zrI mANibhadra yakSarAja chaMdaM // samAptaM // zrIH / / saMvat 1774 varSe zAke 1639 pravartamAneM zrAvaNasita SaSTI karmavATayAM, guruvAsare li. udayapure // A chaMdamAM kula ekavIza kaDIo che. tenI racanA, tenI aMte Avela kaDImAM jaNAvyA pramANe tAta | | e karI hoya tema lAge che. A chaMda saMskRta, prAkRta ane jUnI gujarAtI - 7, Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 tapAgacchAdhiSThAyaka ema traNa bhASAmAM mizrita jaNAya che. A ja pratimAM, AgaLa eka zrI mANibhadrajI aMgenuM saMskRta stotra lakhAyela che. alabatta, te apUrNa che. ane uparokta chaMdanA akSara maroDa karatAM tenA akSara maroDa judA paDe che. tethI bIjA koIke e stotra A pratimAM lakhela hoya tevuM jaNAya che. tema chatAM uparokta chaMda lakhAyA pachI thoDAka ja samayamAM te lakhAyela hoya tevI saMbhAvanA nakArI zakAya tema nathI. A saMskRta stotranI zarUAta lekhake A pramANe karI che : || zrI zakti naMti | zrI guruzata namo nama: samehi he mAtarUdArazakte, satI smRtA mahRdayaM sati tvaM / / surve Rtti spaSTatarAM ...... ra :, kRpAprasAvittava mANibhadra it? II muktvA sabaM kazcana kAladharmA-daNuvratI zrItapagacchavatsaH / nI vedana: .... nI .... dharmo, vapUrva vakSa: ni mAnadrA //rA A pratanA aMte tRtIya pAnAmAM chelle 18mo zloka pUrNa che paraMtu ogaNIsamo zloka adhUro che arthAt A stotramAM 19 mA zlokathI paNa AgaLa cAlu che; paraMtu patra naMbara-4 prApta na hovAthI apUrNa ja rahe che. anya koIka sthaLethI A ja stotravALI prati prApta thAya to tenuM zuddhIkaraNa karI, chellA zloko meLavI pUrNa karI zakAya. prastuta pratimAM 18 mo ane 19 mo zloka nIce pramANe prApta che. pAtrAMkazaMsayazaya? dvaye ca. trizalacakraM tvapare dadhAnaM / zubhrebhamAruhya pathe carantaM, yakSAdhirAjaM praNamantu santaH // 18 // caturvidhe saMghavare subhaktiM, kurvankRpAla: [luH / sakale svAbhAvAt / sa mANibhadraH paripUrNabhadro, bha lA. da. vidyAmAMdiranI uparokta pratino kramAMka lA. da. bheTa sU. 30244 che. tenA kula patra-3 che. pratinA prathama tathA tRtIya patramAM jyAM anukrame gujarAtI chaMda tathA saMskRta stotranI zarUAta thAya che, tyAM zrI mANibhadranuM citra doravA mATenI jagyA paNa choDavAmAM AvI che, paraMtu citrakAra na maLavAthI ke evA ja koIka kAraNasara citra dorI zakAyuM nathI. A saMskRta stotra thoDAka akSarone bAda karatAM lagabhaga saMpUrNa ukelI zakAya tevuM che ane prAyaH te zuddha che. eTale koIka vidvAna munirAjanA haste ja te lakhAyuM haze, evuM anumAna thaI. zake che. lA. da. vidyAmaMdiranI bIjI eka pratamAM zrI mANibhadravIra saMbaMdhI be chaMda prApta thAya che. A pratano kramAMka lA. da. bheTa sU. 27744 che. A pratamAM prathama chaMdanI zarUAta A pramANe Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 771 // da / atha mAMNibhadrajIno chaMda lakhyate / / sUra saMpati nita sevIta subha khAMNI, vibudhavRMda vaMdIta brahmANI / addhikAnaMda udayasyuM AMNI, praNamI sa sArada suparAMNI // 1 // A chaMdano aMta A pramANe che : paraguNana bole sIsa DoleM, luMDI pare bhamatA bhame / paraRddhI dekhe dU:kha alekhe, sAdhu janane jeM dameM / . bala baleM bokaDa sAdeM barake, harAmI harakata karA // 20 // zrI mANibhadrasu bhadraM jayaka satru sihara mAharA // // kalaza // khattapAla bhupAla Apa je mAgyA mujhane samara | tha ] sAheba jANaM / yAcanA kIdhI tujhane, karatale karagrahI trisulakaMTha kApe kaMTakanA / / siddha siddha ghara ANa koDa pure mujha mananA, magaravADA pura maMDaNo / atulIbala asaraNasaraNa rAjaratna pAThaka vinaveM mANibhadra jaya jaya karaNa // 21 // iti zrImANIbhadrajIno chaMda saMpUraNaM // subhaM bhavatu // kalyANamastu // zrI zrI ghAsU - // uparokta chaMdanI racanA ranaratna paDe nAmanA munirAje karI che tema tenA ' kalaza'nI aMtima paMktinA AdhAre kahI zakAya. A ja pratamAM AgaLa eka bIjo chaMda che, tenI kula 41 kaDI che. tenI zarUAta nIce pramANe karavAmAM AvI che. / / rda // chaMda lakhyate / sarasati sAmanI pAya praNamevaM, suhagurukerI sAre sevaM / guNa gAuM mANibhadra viraM, visara savemAM sAhasa ddhIraM // 1 // ujeNI nayarI pavIttaM rAja kare vikramAdittaM / . bAvana vIra tIhAM rame rAsaM, mANibhadra taNo tihA~ vAsaM // 2 // ||chno saMtamA nIye prabhArI cha. : // kalaza // zrI mANibhadra tuThA deva zavameM tAharI kIddhI, dukha dAlIdra jeha leha / ? | me sIkha dIdhI / diva mohe sirtAja, kAja mujha saghalAM sAre, mama zatru je hoya, tehane upajatAM vAre // 40 // tape tArA graha caMdra, tape meru mahIdhara, tihA~ lage tape ho vira, tape teje dinakara / jAgati jota jagamA sahI zrI mAMNibhadra taM sAco sadA. Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 772 zAMtisUri de vI, Apo mujJa suv sA // 4 // iti zrI mANibhadrajIno chaMda saMpUrNa // saMvata 1914nA mAsottama mAse kRSNa pakSe SaSThI dine lakhyuM che. sA. amRtalAla nIhAlacaMdrane bhaNavA sAru lakhI che / lakhitaM munI lakSmIratnane lapIkRtyaM gAMma nAvalImadhye zrI nAgeza pArzvanAtha subhaM bhavatu kalyANamastu // zrI // zrI // zrI // zrIM // zrI mANibhadranA A chaMdanI racanA zrI zAMtisUrie karI che. zrI mANibhadrano A ja chaMda lA. da. vidyAmaMdiranI lA.da. bheTa sU. 28152 pratamAM paNa che ane te paM. vidhAvijaye lakhela che. lekhana saMvata nathI paraMtu akSaranA maroDa jotAM te vikramanI vIsamI sadImAM lakhAyelI hovI joIe, evuM anumAna thaI zake. lA. da. vidyAmaMdiranI lA. da. bheTa sU. 30245, 27789 ane 25060mAM zrImANibhadranA eka eka chaMda che paraMtu te pUrve batAvelI lA. da. bheTa sU. 27744 kramAMkavALI pratimAM che, te ja che. kramAMka 3024pavALI prati vi. saM. 1910mAM 5. mAnasome bhAI ratanasomane bhaNavA mATe gola grAme lakhI che. bAkInI be pratomAM lekhana saMvat nathI paraMtu kramAMka 27789vALI prati muni khemAvijaye lakhI che. tapAgacchAdhiSThAyaka Ama mArI pAse atyAre mojUda lA. da. vidhAmaMdira (amadAvAda)nI cha prAcIna hastapratono saMkSipta paricaya Apyo che. AvA bIjA jJAnabhaMDAromAM prApta hastapratono paNa paricaya ApI zakAya; paraMtu vividha jJAnabhaMDAronA kAryavAhako pAsethI tenI jherokSa nakalo meLavavAmAM ghaNo samaya pasAra thaI jAya tema hovAthI phakta ATalAthI ja saMtoSa mAnavo paDe che. aMte A hastapratonA AdhAre zrI mANibhadra vIranI stuti tathA stotrapATha dvArA ArAdhanA karI sau jIvo zAsana prabhAvanA dvArA AtmakalyANa kare e ja zubha bhAvanA. Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 773 zrI mANibhadravIranI sahAya: 'mArA bAlyakALanA anubhavo - ramaNalAla cI. zAha anekanA jAtajAtanA svAnubhavo sAMbhaLIe ke vAMcIe chatAMya svAnubhavanI sukhada saphara sauthI zreSTha hoya che. zraddhAbhakti ane bahumAnanA sathavAre saMkalpa sAthe AdareluM nAnuM paNa kAma jyAre saphaLa bane che tyAre atyaMta AnaMda sAthe sau koI potAnA ISTadevano upakAra mAthe caDAvI RNAnubaMdha vadhyAno ahesAsa kare che. Avo ja eka svAnubhava prastuta lekhanA lekhakazrIne thayo che, jeoe paNa prApta thayela mANibhadrajInI kRpAne rajU karavA savistRta prasaMgolekha karyo che, je dvArA potAnA bAlyakALanA e divasone smRtimAMlaI A graMthanI zobhAmAM vadhAro karyo che. eTaluM ja nahIM paNa muMbaIthI pragaTa thatA 'prabuddha jIvana sAmayikamAM paNa A ja lekha thoDA samaya pahelAM pragaTa karIne dAdAnA mahimAgAnamAM paNa vRddhi karI che. camatkArone namaskAra to sau kare; paNa evA camatkAro mAtra aMdhazraddhAnI eka mAtra Upaja na banI rahe tevI kALajI saune na paNa hoya jyAre lekhakazrI te dUSaNathI para rahI potAnA nAnAmoTA anubhavone vividha daSTikoNathI rajU karI rahyA che. AvA ja svAnubhavavALA anya lekho paNa pU. sAdhu-sAdhvIjI mahArAjo tathA gRhastho pAsethI paNa Avela che. tenuM vAMcana ane manana mANibhadrajI prati AsthA vadhAre tevuM che. lekhaka zrI ramaNabhAI amArA parama mArgadarzaka rahyA che. bombe yunivarsiTImAM gujarAtI vibhAganA adhyakSa tarIke, muMbaI jaina yuvaka maMDaLa ane aneka saMsthAomAM mobhI tarIkenI temanI sevA noMdhapAtra banI che. pravacanakSetre pUrNa paTutA dharAve che. mAnavasevAnAM aneka satkAryomAM sAthIo sAthenuM ghaNuM moTuM temanuM yogadAna che. - saMpAdaka Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgacchAdhiSThAyaka devadevIo che ema huM nizcitapaNe mAnuM chuM. devadevIo sahAya karI zake che ane kare che evI mane pUrI zraddhA che. mane potAne evA keTalAka anubhavo thayA che. jIvonI zubhAzubha karma anusAra gati ane devadevIonI sahAya e baMneno meLa kevI rIte bese e viSayane sUkSma dRSTithI jo samajavAmAM na Ave to gerasamaja thavAno saMbhava che. 774: svarga jevuM kaMI che ke nahi, devadevIo-devatAo che ke nahi e viSe bhagavAna mahAvIra svAmInA sAtamA gaNadhara zrI mauryaputrane zaMkA thaI hatI ane bhagavAne emanI zaMkAnuM samAdhAna karAvyuM hatuM. ethI zrI mauryaputrane pratIti thaI hatI ke svarga che ane devatAo paNa che. 'gaNadharavAda' graMtha joI javAthI A vAtanI khAtarI thaze. manuSya, tiryaMca, nArakI ane devatA e cAra gatimAM manuSyagati zreSTha che. devagatimAM uddabhavatAMnI sAthe devone avadhijJAna hoya che. devone vaikriya zarIra hoya che ane vaikriya labdhi hoya che. e vaDe teo jhaDapathI gati karI zake che, adazya thaI zake che, vividha prakAranAM rUpa dhAraNa karI zake che ane camatkArika rIte sahAya paNa kare che. eTale aMze devagatimAM manuSyagati karatAM vizeSatA rahelI che; paraMtu devagatimAM tyAgavairAgya nathI. kevaLajJAna pAmI mokSagati prApta karavAnuM phakata manuSyagatimAM ja zakya che. e daSTie manuSyagati devagati karatAM caDiyAtI che. eTale ja devo paNa mAnavabhavane jhaMkhe che. tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti niSkAma hovI joIe. emAM abhilASA mAtra mokSanI hovI joIe. emanA jevuM vizuddha AtmasvarUpa prApta karavAnI laganI lAgavI joIe. tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti puNyabaMdhanuM kAraNa paNa banI zake che ane karmanirjarAnuM kAraNa paNa banI zake che. kevI rIte e bhakti thAya che enA upara eno AdhAra rahe che. tIrthaMkara paramAtmAnAM yakSa-yakSiNInI ArAdhanA mukhyatve sakAma prakAranI hoya che. emanI sahAya paNa adhyAtmasAdhanA mATe, mokSamArganA puruSArtha mATe, jJAnopAsanA mATe mAgI zakAya che. tIrthaMkara paramAtmAnAM yakSa-yakSiNI uparAMta anya devadevIonI bhakti paNa thAya che. vartamAna kALamAM zrI mANibhadravIra (digaMbaromAM mAnabhadra paNa bolAya che) zrI bhairavajI, zrI ghaMTAkarNavIra vagerenI bhakti thAya che. devatAo asaMkhya che. emAM kayA devatA samikatI che ane kayA mithyAtvI che eno vivAda vakhatovakhata thAya che ane ethI ghaNA jIvo mUMjhAya che. AvA vivAdomAM aMtima nirNaya to sarvajJa bhagavaMta sivAya koNa ApI zake ? eTale jyAM bhaktanuM mana DAmADoLa rahe tyAM tene bahu lAbha thAya nahi. enA karatAM to 'he deva ! tame samikatI cho, evuM zraddhApUrvaka mAnIne huM tamArI ArAdhanA karuM chuM. mArA ajJAnane lIdhe jo koI doSa thato hoya to te mATe kSamA prArthu chuM '--AvA bhAva sAthe jo koI bhakita kare to tene lAbha thavAno saMbhava che. sAmAnya lokone iSTaviyoga ane aniSTa yoganA duHkhamAMthI mukta thaI, iSTayoga ane aniSTaviyoganuM sukha meLavavuM hoya che. aihika jIvanamAM karmano krUra vipAka jIvane jyAre lAcAra karI mUke che tyAre te devadevInI sahAya mATe doDe e svAbhAvika che. zuM jaina dharma ke zuM anya dharma, Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 775 loko mukhyatve aihika-bhautika AzayathI ja devadevInI bhakti-ArAdhanA kare che. alabatta zAsananAM kAryo mATe ke adhyAtmasAdhanAmAM devadevInI sahAya yAcanArA paNa hoya che; bhale tenuM pramANa ghaNuM ochuM hoya. ' ApaNe manuSya chIe ane devo ApaNA karatAM UtaratI koTInA che. evAM devadevInI sahAya ApaNe kema levI? sAdhubhagavaMto sarvaviratimaya che. emanAthI aviratimaya devonI upAsanA kema thaI zake?' AvA AvA mata paNa pravarte che. paraMtu AvA matone paNa ekAMte na pakaDI rAkhatAM bhinnabhinna apekSAe samajavAno prayAsa karavo joIe. * devadevIoe sahAya karI hoya evI camatkArika ghaTanAo viSe vAraMvAra sAMbhaLIe chIe. evI keTalIka ghaTanAo pUrvaprayojita hoya che. bIjAne bharamAvavA mATenI banAvaTa hoya che, dRSTibhrama rUpe hoya che. bhoLAM lokone chetaravA mATe jAdugaro ke lebhAgu sAdhu-saMnyAsIo evA camatkAro batAve che. keTalIka camatkArika ghaTanAo kAkAlIya nyAye Akasmika jevI hoya che. keTalIka camatkArika ghaTanAonA mULamAM tapAsIe to tenI pAchaLa koIka vaijJAnika kAraNa raheluM hoya che. ane e jANanArA sarva koI dhAre to evo camatkAra batAvI zake che. Ama sakAraNa samajAvI zakAya evI camatkArarUpa dekhAtI ghaTanAo vAraMvAra banatI hovA chatAM paNa evI keTalIye ghaTanAo bane che ke jemAM devadevInI sahAya che ema mAnavA mATe mana prerAya che. mArA jIvanamAM zrI maNibhadravIranuM sthAna TheTha bAlyakALathI anAyAsa rahyuM che. tyAra pachI anya devadevInuM sthAna paNa raheluM che.) ahIM zrI mANibhadravIranA anubhavo mane bAlya kALamAM je thayA hatA te viSe thoDIka vAta karIza. - ogaNIsamI sadInA aMtamAM ane vIsamI sadInA AraMbhamAM amArA vatana pAdarA (ji. vaDodarA)mAM zrI mANibhadravIrano mahimA ghaNo moTo rahyo hato, je Aja divasa sudhI ochevatte aMze cAlu ja rahyo che. pAdarAmAM mANibhadravIranuM juduM sthAnaka hatuM. pAdarAmAM tyAre jainonI vasatI pramANamAM ghaNI sArI hatI. jainono vasavATa mukhyatve navagharI, lAla bAvAno lImaDo, derAsarI vagere vistAramAM hato. loko ekaMdare bahu sukhI hatAM ane jAhojalAlIno eka kALa hato. derAsarI nAmanI zerImAM zAntinAtha bhagavAnanuM UMcA zikharavALuM, lagabhaga baso varSanuM prAcIna derAsara che. navagharInA nAke tyAre jUno upAzraya hato (hAla tyAM navo upAzraya thayo che.) A upAzrayane aDIne zrI mANibhadravIranuM sthAnaka hatuM. A sthAnakamAM eka bhoMyaruM hatuM je sIdhuM derAsaramAM nIkaLatuM. ame nAnA hatA tyAre A bhoMyaruM joyeluM. bhoMyaruM tyAre vaccethI purAI gayuM hatuM eTale baMne cheDethI thoDe sudhI javAtuM. hAthamAM dIvo laI thoDe sudhI jaIe tyAM havAnI avarajavara na rahI hovAthI, gUMgaLAmaNa anubhavAtI. AgaLa javAmAM jokhama rahetuM. mArA pitAzrInA kahevA pramANe emanA bAlyakALamAM emaNe A sthAnakamAM rahetA zrI dhanarAjajI nAmanA mAravADI yatine joyelA. (pitAzrIne hAla 100 varSa pUrAM thAya che.) yati AhArazaucAdi mATe bahAra jatA, paraMtu rahetA A sthAnakanA vizALa oraDAnA eka bhAgamAM. Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 776 tapAgacchAdhiSThAyaka teo ArAdhanA karatA. kALI caudasanI rAte moTo utsava thato. thALa dharAvavAmAM AvatA. bhakti thatI, pUjana thatuM. A sthAnakane sAcavanArA e chellA yati hatA. emanA svargavAsa pachI sthAnakano oraDo saMghanI mAlikIno thayo. A sthAnaka jyAre sthapAyuM haze eno savigata itihAsa maLato nathI; paraMtu aDhAramA-ogaNIsamA saikAmAM jyAre jainonI vasatI ghaNI hatI, jyAre sAdhusAdhvIonI avarajavara vadhu hatI ane jyAre zAntinAtha bhagavAnanuM derAsara baMdhAyuM haze tyAre A sthAnakanI sthApanA thaI haze. derAsaramAMthI sthAnaka sudhInuM bhoMyaruM e vAtanI sAbitIrUpe che. A sthAnaka mAravADI yatio sAcavatA AvyA hatA. emAM chellA yati te zrI dhanarAjajI hatA. emanI vidAya pachI roja savArasAMja thoDA kalAka A sthAnakano upayoga thato rahyo. vIjaLInA dIvA tyAre pAdarAmAM AvyA nahotA. phAnasano upayoga thato. utsava prasaMge ghaNA dIvA thatA ke jethI cAre bAju prakAza patharAyelA raheto. huM nAno hato tyAre zrI mANibhadravIranA A sthAnakamAM darzana karavA jato. sthAnakanA A oraDAmAM koI bArI nahotI eTale ajavALuM ochuM rahetuM ane baMdha hoya tyAre aMdara ghora aMdhAruM thaI jatuM. bAraNuM kholIe eTale aMdara ajavALuM dAkhala thAya. rAtre tathA divase ghaNuMkharuM baMdha rahevAne kAraNe aMdhArAne lIdhe emAM cAmAcIDiyAMnI vasatI thaI hatI. jevuM bAraNuM kholIe eTale cAmAcIDiyAM UDAUDa karavA lAge. ame nAnA hatA, chatAM cAmAcIDiyAMnI bIka lAgatI nahi. je koIne zrI mANibhadravIranAM darzana karavAM hoya te bAraNuM kholI darzana karIne bahAra Ave ane pAchuM bAraNuM baMdha kare. bAraNuM kholIne oraDAmAM praveza karatAM DAbI bAjunI bhIMtamAM vacce moTA gokhalAmAM zrI mANibhadravIranI mUrtinAM darzana thAya. enA upara cAMdInA varakha lagADelA hoya. pAse nIce bAjoTha upara dhUpa, dIpa vagere hoya. A sivAya oraDAmAM bIjuM kazuM rahetuM nahIM, eTale kazuM corAI javAno Dara hato nahi. oraDAnA lAkaDAnAM bAraNAM upara aMkoDAvALI eka sAMkaLa rahetI. bArasAkhamAM upara vacce teno nakuco raheto. bAraNAMne ulALiyo paNa hato. sAMkaLa vAsavI rahI gaI hoya to paNa ulALiyAne lIdhe pavanathI bAraNuM khUlI na jAya athavA dhakelIne kUtaruM, bakarI vagere aMdara pesI na jAya. sthAnakanA bAraNAne tALuM kayAreya mAravAmAM AvatuM nahi. evI jarUra paDatI nahi. zrI dhanarAjajI gorajInA samayamAM A sthAnakanI jeTalI raoNnaka hatI teTalI pachI rahI nahotI, to paNa zrI mANibhadravIrano mahimA ghaNo moTo hato. pAdarAmAM keTalAye lokonAM duHkha zrI mANibhadravIranI mAnatA mAnavAne lIdhe TaLyAM hoya evA banAvo banatA rahyA hatA. mArA pitAzrIne evI keTalIka vyaktionA prasaMgo yAda paNa che. gorajI bhaktajanone prasAdI tarIke dhUpadAnImAMthI rAkha ApatA je teo mAthe caDAvatA. amAruM vatana pAdarA gAyakavADI rAjayanA tAbAnuM gAma hatuM. vaDodarAnA sara sayAjIrAva gAyakavADa dIrdhadaSTivALA, pragatizIla rAjavI hatA. emaNe potAnA rAjyamAM prAthamika zikSaNa Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 777 maphata ane pharajiyAta banAvyuM hatuM. meM prAthamika cAra dhoraNa sudhIno abhyAsa pAdarAnI sarakArI nizALamAM karyo hato. amArA vakhatamAM pahelA dhoraNane loko ekayuiM' kahetA. pachI bIjI copaDI', 'trIjI copaDI' ane cothI copaDI' ema dhoraNanAM nAma bolAtAM. amAre ekaDiyAmAM vargazikSaka tarIke bahecarabhAI mAstara hatA. bIjI copaDImAM vAghajIbhAI mAstara, trIjI copaDImAM mohanabhAI mAstara hatA. (badhA emane cakalI jevuM nAka hovAne kAraNe ' cakalI mAstara' kahetA. teo pote paNa potAne mATe 'cakalI mAstara' tarIke ullekha karatA.) cothI copaDImAM viSNubhAI mAstara hatA. trIjI copaDI sudhI TAvaravALI zALAmAM chokarAo bhaNatA. cothI copaDImAM jhaMDA bajAramAM AvelI sarakArI zALAnA makAnamAM bhaNavA javAnuM rahetuM. zALAmAM bhaNavAmAM ekaMdare huM vargamAM sAruM dhyAna rAkhato hoIza ema lAge che, kAraNa ke pahelAM traNa dhoraNanI dareka parIkSAmAM mAro trIjo naMbara Avyo hato. zALAmAMthI chUTayA pachI ghare kyAreya bhaNavAnuM rahetuM nahi. tyAre nAnAM chokarAMo mATe ghare bhaNavAno koI rivAja nahoto. phAjala samayamAM chokarAo phaLiyAmAM ramatA, vADIomAM jatA ke Amatema rakhaDatA. mAtra sUtAM pahelAM AMka bolI javAnI paddhati hatI. amArA varganA cAlIseka vidyArthIomAM dara varSe pahelA naMbare amArI jJAtino zarada nAmano vidyArthI raheto. te hoziyAra to hato ja, paNa enA kAkA zALAmAM zikSaka hatA eTale teno pahelo naMbara ja Avato. bIje naMbare mULacaMda nAnAlAla nAmano vidyArthI Avato. mAro naMbara trIjo raheto. mane tenAthI saMtoSa hato ema kahevA karatAM naMbara viSenI evI koI sabhAnatA mArA bALasahaja manamAM AvI nahotI. ekaMdare to bhaNavA karatAM ramavAmAM ane rakhaDavAmAM mane vadhu rasa paDato. amArAM mAtApitA amArA abhyAsa mATe bahu kALajI rAkhatAM. zALAmAM mAro trIjo naMbara Avato ethI amArI mAtA revAbahena (revAbA)ne bahu saMtoSa nahoto. te kahetI ke mAre pahelo naMbara lAvavo ja joIe. trIjA dhoraNamAM mAro trIjo naMbara Avyo tyAre eNe mane kahyuM, " kema pAcho pharIthI trIjo naMbara Avyo? pahelo naMbara Avavo joIe.' 'paNa parIkSAmAM badhuM AvaDe to ne?' 'kema nA AvaDe ? badhuM barAbara AvaDe. mANibhadravIrane roja dIvo karavAnI mAnatA mAne to badhuM ja AvaDe ane pahelo naMbara Ave ja. amArA kuTuMbane ane temAM paNa mArI mAtAne zrI mANibhadravIramAM ghaNI zraddhA hatI. eNe mane kahyuM, ane meM mAnatA rAkhavAnuM svIkAryuM. eNe mane kahyuM, 'roja savAre zALAe jatAM pahelAM, nAhI dhoI, svaccha kapaDAM paherI, dIvAnI vATa taiyAra karI sthAnakamAM laI javI. tyAM dIvo pragaTAvIne prArthanA karavAnI.' bIje divase savAre mAtAe dIvAnI vATa taiyAra karI vATakImAM ApI. huM sthAnake jaI mAnatA mAnI Avyo. ghare Avyo eTale mAtAe pUchyuM, ' dIvo karI Avyo ?' (- , Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 779 tapAgacchAdhiSThAyaka 'hA.' 'barAbara kahyuM ne ke mane pahelA naMbare pAsa karajo.' 'nA, meM kahyuM ke mane bIjA naMbare pAsa karajo.' 'kema ema karyuM?' 'pahele naMbare to zarada ja AvavAno, enA kAkA mAstara che eTale. pachI kayAMthI pahelo naMbara maLe? eTale bIjo naMbara mAgyo." 'sAruM, to have kAlathI roja bIjo naMbara ja mAgaje, ghaDIkamAM pahelo ane ghaDIkamAM bIjo ema na karAya.' mAre trIjA naMbaramAMthI bIjA naMbare AvavAnuM hatuM. Ama joIe to phakata eka ja naMbara upara caDavAnuM hatuM paNa mane e saheluM lAgatuM na hatuM. cothI copaDInA amArA vargazikSaka viSNubhAI je rIte zarada ane mULacaMda pratye pakSapAta darzAvatA ethI mArA bALasahaja cittamAM evuM ThasI gayuM ke mane koI divasa pahelo ke bIjo naMbara maLe ja nahi; paNa mAtAnA AgrahathI roja roja dIvo karavAnuM cAlu thaI gayuM hatuM. roja savAre revAbA eka vATakAmAM garama ghImAM palALelI vATa taiyAra karI Ape. huM navagharImAM zrI mANibhadravIranA sthAnakamAM jAuM. naveka varSanI mArI uMmara hatI. huM nAno hato eTale bAraNAnI sAMkaLa sudhI mAro hAtha pahoMcato nahi. huM bAraNAmAM adhavacce laTakatAM be kaDAM pakaDIne bAraNA upara caDato ane eka hAthe sAMkaLa kholato. emAM mane ThIka ThIka mahenata paDatI. paDI na javAya e mATe sAcavavuM paDatuM. bAjunA makAnamAM eka vaDIla rahe. teone paNa zrI mANibhadravIramAM bahu zraddhA hatI. bahAra oTalA para teo kyAreka beThA hoya. eka vakhata sAMkaLa kholatAM mane paDelI mahenata joI teo kahe, ' alyA, Ubho rahe. tuM nAno che. tane nahi phAve. huM kholI ApuM chuM.' emaNe sAMkaLa kholI ApI. pachI emaNe jyAre jANyuM ke huM to roja niyamita dIvo karavA AvuM chuM eTale e samaye teo oTalA para beThA ja hoya. mane navagharImAM dAkhala thatAM jue ke tarata sAMkaLa kholI Ape. bhaNavAnuM varSa pUruM thayuM ane parIkSA paNa AvI pahoMcI. trIjA dhoraNa sudhI varganA zikSako ja parIkSA letA. cothA dhoraNamAM vargazikSaka uparAMta hAIskUlamAMthI zikSako parIkSA levA AvatA. cothA dhoraNa pachI hAIskUlamAM bhaNavA javAnuM rahetuM. prAthamika zikSaNa maphata hatuM eTale amArA kuTuMba mATe AzIrvAdarUpa hatuM. mArA dAdAne rUnA vepAramAM moTI nukasAnI AvI paDatAM amAruM kuTuMba hAthe page thaI gayuM hatuM. kuTuMbanA gujarAtanI ja takalIpha paDavA lAgI hatI tyAM saMtAnone bhaNAvavA mATe paisA kayAMthI lAvavA? pitAzrI kaMIka nokarIdhaMdho meLavavA mATe avAranavAra bahAragAma jaI prayatna karatA paNa kaMI meLa paDato nahi. cothA dhoraNano mAro abhyAsa pUro thayo. parIkSA paNa levAI gaI. keTalIka parIkSA Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 779 sarakArI hAIskUlanA zikSakoe lIdhI. varSanA aMte jyAre pariNAma jAhera thavAnAM hoya tyAre jhaMDAbajAranI nizALanA cogAnamAM cAre dhoraNanA vidyArthIo mATe khAsa meLAvaDo thato. vaDodarAthI koIka amaladAra inAmavitaraNa mATe AvatA. zALAnA badhA zikSako ane badhA vidyArthIo A meLAvaDAmAM upasthita rahetA. dareka dhoraNamAM pahelA traNa naMbare AvelA vidyArthIone inAma apAtAM-inAmamAM pustako apAtAM. amArA mATe A pramANe meLAvaDo yojavAmAM Avyo hato. pahelA, bIjA ane trIjA dhoraNanA pahelA traNa vidyArthIonAM nAma anukrame bolAyAM. dareka vidyArthI Ubho thaI sarakArI amaladAranA hAthe inAma laI besI jAya. e divasomAM vidyArthInuM AkhuM nAma (lAla, dAsa, caMda, caMdra vagere sahita) ane enA pitAzrInuM nAma bolavAno rivAja hato. aTaka bolavAno rivAja nahoto. zALAnA munIma eka noTabukamAM nAmo lakhIne lAvyA hatA. traNa dhoraNanA nAmo pUrAM thayAM. have cothA dhoraNanAM nAmo zarU thayAM. paheluM nAma dhAryA pramANe ja hatuM. bIjuM nAma bolAyuM : ramaNalAla cImanalAla. mAruM nAma sAMbhaLI huM Azcaryacakita thaI gayo. zrI mANibhadravIranI mAnatA phaLI. inAma levA huM hasato hasato amaladAra pAse pahoMcyo. tyAM amArA vargazikSaka viSNubhAI UbhA thayA ane bolyA, 'nAma lakhavAmAM kAMI bhUla thaI lAge che. bIjo naMbara mULacaMda nAnAlAlano che. dara varSe e chokaro ja bIjA naMbare Ave che. ane A chokaro to trIjA naMbare Ave che.' munIme kahyuM, ' paNa sAheba, AmAM bIjA naMbare ramaNalAla cImanalAlanuM nAma lakhyuM che. pariNAmanA rajisTaramAMthI ja A utAravAmAM AvyuM che.' 'emAM cokkasa kaMIka bhUla lAge che. parIkSA to meM lIdhI che ne ?' tyAM amaladAra bolyA, 'pariNAmanuM rajisTara ja maMgAvone, eTale vAtano pheMsalo Ave, amaladAre mane ApavAnAM pustako pAchAM Tebala para mUkyAM. pote besI gayA. huM paNa mArI jagyAe jaIne beTho. kAryakrama thoDIka vAra mATe sthagita thaI gayo. vidyArthIomAM gaNagaNATa cAlu thayo. tarata paTAvALAne rajisTara mATe doDAvavAmAM Avyo. rajisTara AvyuM. munIme te viSNubhAIne batAvyuM. e joIne viSNubhAI vicAramAM paDI gayA. amaladAre paNa rajisTara joyuM. jAhera thayeluM pariNAma sAruM hatuM. viSNubhAI bolyA, barAbara che. bIje naMbare A chokaro ja Ave che.' pharI mAruM nAma bolAyuM. UbhA thaI, amaladAra pAse jaI temane praNAma karI meM inAmanAM pustako lIdhAM. dara varSa karatAM A varSe krama judo Avyo eTale vidyArthIomAM paNa mAMhomAMhe vAto thavA lAgI. meLAvaDo pUro thayo. inAma laI huM ghare Avyo. mArA harakhano pAra nahoto. zrI mANibhadravIranI mAnatA phaLI. ghare AvIne revAbAne vAta karI. e sAMbhaLI ene paNa bahu harakha Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 780 tapAgacchAdhiSThAyaka thayo. te bolI, 'meM nahotuM kahyuM ke zrI mANibhadravIra dAdA hAjarAhajUra che. ATaluM bolatAM bolatAM to tenI AMkhamAM harakhanAM AMsu AvI gayAM. bAnI sUcanA pramANe huM bajAramAMthI zrIphaLa ane peMDA laI Avyo. bA mane zrI mANibhadravIranA sthAnake laI gaI. dIvo karyo. zrIphaLa vadherya, IMDA dharAvyA: mArA jIvananI A eka yAdagAra ghaTanA banI gaI. enAM saMsmaraNo mArA cittamAM daDhapaNe aMkita thaI gayAM. jyAre paNa A prasaMga yAda karuM tyAre roja sthAnake dIvo karavA javuM, parIkSA ApavI, inAmano meLAvaDo, viSNubhAI mAstarano vAMdho, pariNAmanuM rajisTara maMgAvavuM vagere dazyo najara sAme taravare che. zrI mANibhadravIranI mArI mAnatA barAbara phaLI eTale mAtA revAbAnI zraddhA vadhAre daDha thaI. e divasomAM amAruM kuTuMba gaMbhIra Arthika kaTokaTImAMthI pasAra thaI rahyuM hatuM. paraMtu revAbAne pUrI zraddhA hatI ke AvA kaparA divasono jaladI aMta Avaze. te roja savAre zrI mANibhadravIrane dIvo karavA jAya tyAre amane chokarAMone paNa sAthe laI jAya. e divasomAM revAbAe bIjo eka prayoga paNa mArI pAse karAvelo. snAna karI, svaccha kapaDAM paherI huM eka pATalA upara besato. bhIMta pAse bIjA eka pATalA upara eka zrIphaLa mUkI tenA upara kaMkanA cAMllA sucanA pramANe haM karato. ghIno dIvo karato. pachI mArA jamaNA hAthana aMgUThAnA nakha upara revAbA kalADAnI meMza lagADatI. pachI enA upara ghI copaDatI. mArA bIjA aMgUThAthI e aMgUTho ghasIne cakacakita huM karato. pratibiMba dekhAya evo e cakacakita thato. oraDo baMdha rAkhavAmAM Avato ethI ujAsa ocho thaI jato. amArA be sivAya bIjuM koI tyAM rahetuM nahi. pATalA upara palAMThI vALI huM besato. jamaNA hAthano kALo cakacakita aMgUTho najara sAme dharI rAkhavAnuM revAbA kahetI. pachI aMgUThAmAM dhArI dhArIne jovA sAthe mane bolavAnuM kahetAM, he mANibhadra dAdA ! amArA AMgaNe padhAro. ame kacaro kADhI, pANI chAMTI AMgaNuM cokhkhuM karyuM che.' pachI bA mane pUchatI, ' tane aMgUThAmAM kaMI hAlatuM cAlatuM dekhAya che ?" jo dekhAya to huM hA kahuM ane na dekhAya to nA kahuM. hA kahuM to pUche ke ' hAthI upara besIne koI AMvatuM dekhAya che?" jo dekhAya ane huM hA kahuM to mane bolavAnuM kahe, 'he mANibhadra dAdA, amArA AMgaNe birAjamAna thAva.' e pramANe thayA pachI bA kahe ' have bola -he mANibhadra dAdA ! amArA upara parasana thAo ! amAruM dALadara (dAridraya) dUra karo. mArA dAjI (pitAzrIne ame dAjI kahetA)ne sArI nokarI apAvo. A rIte bAnI sUcanA pramANe traNeka vakhata zrI mANibhadravIranI ArAdhanA karI haze. bA pote paNa sthAnakamAM jaI roja dIvo karI AvatI. evAmAM pitAzrIne vaDodarA javAnuM thayuM. sAMje pAchA pharyA tyAre teo khuzakhabara lAvyA ke muMbaImAM emane mATe nokarInuM nakkI thaI gayuM che. Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 781 AkhA kuTuMbe have muMbaI jaIne vasavAnuM che. pitAzrIe muMbaI jaI nokarI cAlu karI. thoDA vakhata pachI pote. pAchA AvyA. ghara saMkelI amAruM AkhuM kuTuMba muMbaI AvIne vasyuM. I.sa 193nI A vAta che. muMbaI javAnuM nakkI thatAM pAdarAnI sarakArI hAIskUlamAM bhaNavAne badale, prAthamika cothA dhoraNa pachI muMbaInI skUlamAM bhaNavAnuM cAlu thayuM. muMbaImAM AvI roja savAre nAhI svaccha vastra paherI zrI mANibhadravIrane dIvo karavAnuM mAruM kArya sAteka varSa niyamita cAlyuM. maeNTrikanI parIkSAmAM e vakhate bahu kaThina gaNAto pharsTa klAsa paNa zrI mANibhadravIranI sahAyathI prApta thayo. maeNTrikanI parIkSA pachI haoNsTelamAM rahevA jatAM keTalAMka varSa A ArAdhanAmAM ghaNI aniyamitatA AvI gaI hatI. zrI mANibhadravIranI ArAdhanA mATe pAdarAmAM AvelA e sthAnakano prabhAva kaMIka judo ja hato: be saikA agAu koI ArAdhaka yatizrIe enI sthApanA karelI, e enuM eka mahattvanuM kAraNa hatuM. keTalAMka varSa pachI muMbaImAM amane sAMbhaLavA maLyuM ke pAdarAmAM judI judI jJAtinA ApasanA verabhAvane lIdhe koIka rAtane vakhate zrI mANibhadravIranI mUrti upADIne laI gayuM. hAhAkAra thaI gayo. amane paNa bahu AghAta lAgyo. koNa laI gayuM? kayAM laI gayuM? enuM zuM karyuM? A vAtano bheda kayAreya Ukalyo nahi. paNa tyArathI navagharInI jANe dazA beThI hoya ema enI jAhojalAlInuM teja ochuM thaI gayuM. tyAra pachI ghaNAM varSe derAsarImAM AvelA zrI zAntinAtha bhagavAnanA derAsaramAM, bahAranA bhAgamAM zrI mANibhadravIranI pharI sthApanA thaI. sAthe ghaMTAkarNavIranI paNa sthApanA thaI. ema be derIo bAju bAjumAM thaI. navagharInA nAke Avelo upAzraya ane zrI mANibhadravIranuM sthAnaka e baMne jIrNa thatAM te toDIne tyAM navo vizALa upAzraya banAvavAmAM Avyo. Ama, pAdarAmAM zrI mANibhadravIranI navI mUrtinI sthApanA pachI ArAdhanA pAchI vegavALI thaI, paraMtu mULa sthAna ane mULa mUrtino mahimA kaMIka judo ja hato. mArA bALapaNanA ArAdhya devatA zrI mANibhadravIranI e mUrti mane jIvanamAM pharI kyAreya jovA nathI maLI, paraMtu e mATenI mArI zraddhA tasubhAra paNa ochI nathI thaI. zuM devadevIonI ArAdhanA anivArya che? zuM devadevIonI ArAdhanA vagara mANasa AtmakalyANa na sAdhI zake? zuM vizuddha AtmasvarUpanI upAsanAmAM devadevInI mAnatA bAdhArUpa na bane? zuM koI eka ja devatA athavA eka ja devInI ArAdhanA karavI joIe ke eka karatAM vadhu devadevInI ArAdhanA karI zakAya? A ane AvA bIjA ghaNA prazno UThI zake, tattvasiddhAMtanI vizada samaja, vartamAna jIvanamAM sukhaduHkhanA samaviSama anubhavo ane asahAya, lAcAra sthiti, jIvanuM potAnuM Atmika vikAsanuM stara, deDhamUla zraddhAnI nirmaLatAnI taratamAtA, aMgata anubhava dvArA thatI pratIti ityAdi ghaNAM badhAM aMgo A praznonA uttaramAM bhAga bhajavI zake. eTale vyaktie pote potAnI zraddhA ane anubhavane AdhAre potAno nirNaya karI levo ghaTe. akAraNa azraddhAthI ke aMdhazraddhAthI pote pIDita to nathI ne, e potAnI jAtane ja ekAMtamAM pUchIne tapAsI levuM joIe. Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 782 tapAgacchAdhiSThAyaka zraddhA sAdhanA ane zubhecchA mArI === che. = huM to = ja huM === * . . = . = == mahApramAvika camatkArI ana vAMchatapUraka AgalADa gAma birAjita zrI mANibhadradevanA A phoTA sAme pAMca varSa sudhI pU. sA. zrI padmayazAzrIjI mahArAjazrIe jApa karela che. pUjya sAdhvIzrI karoDo maMtrajApanA ArAdhaka che. pUjyazrInI preraNAthI aneka gAmonA saMghamAM paNa bhaktibhAvathI jApa thayela che. amarelI zrI neminAtha jaina saMghanI ArAdhanA, sAdhanA. jApa, tapa, saMghapUjana, prabhAvanA atyuttama thayela che. pUjyazrInI kAyamika ArAdhanA pUnA, dhrAMgadhrA, jetapura, mahAvIrapuram ane bIjAM aneka sthaLe aneka bhAvako taraphathI tema ja khAsa karIne pUjyazrInA saMsArI parivAra taraphathI pUjA, snAtra, tapa, jApa, akhaMDa dIpa, aMgaracanA, zrIphaLa, toraNa, sukhaDI vagere khAte preraNA dvArA sAro lAbha Apela che. pU. sA.zrI padmayazAzrIjI mahArAjazrInI yalendra mANibhadrajI devanI ArAdhanAnI anumodanArthe tathA A graMtharatnamAM phoTo, saujanya-graMthanI AgotarA nakalo tema ja anya rIte sahayogI banelA zubhecchakonI zubha nAmAvali A pramANe zeTha zrI parezakumAra naMdalAla devacaMdabhAI-muMbaI, zrI jetapura tapAgacchIya saMgha, bhAvuko taraphathI, zeTha hemendrakumAra naMdalAlabhAI-muMbaI, bhaktavarga taraphathI, sva. jamanAdAsa devacaMda zeThanA smaraNArthe muktAbena jamanAdAsa-kalaktA taraphathI, mahetA prabhudAsa kALIdAsarAjakoTa, zrI neminAtha jaina derAsara saMgha, zrAvikA saMghanAM baheno taraphathI-amarelI; bhImANI khuzAlabhAI maNilAlabhAI, amarelI, dozI mahendrakumAra zAMtilAla, vecANaverA adhikArI (surendranagaravALA); dhAmI guNavaMtIbena jayaMtilAlabhAI, mahuvA; amarelInA bhAvuko taraphathI; mahetA vasaMtarAya haragoviMdadAsa, amarelI; mahetA caMdrakAnta haragoviMdadAsa-amarelI, mahetA rajanIkAnta haragoviMdadAsa-amarelI, mahetA bhUpendrakumAra talakacaMda-amarelI, mahetA navanItarAya rAyacaMda-amarelI, mahetA mahendrakumAra rUganAtha-amarelI, zAha saubhAgyacaMda rUganAtha-amarelI, dozI zazIkAnta chabIladAsa-amarelI, mAmANI khuzAlabhAI maNilAla amarelI, bhImANI bhAratIbena anaMtarAya-amarelI, bhImANI zAradAbena dInubhAI amarelI. Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva svAnubhUta prasaMgo je je mahAnubhAva saMtonA anubhUti prasaMgo eka yA bIjA mAdhyama dvArA amane maLyA che te sauno ame bhAvathI ane zraddhAthI Adara karIe chIe. samayakALa jhaDapathI badalAI rahyo che. ekavIsamI sadImAM pravezavAnI taiyArImAM chIe, jIvananA raMgaDhaMga navI ja dizA pakaDI rahyA che. jamAnAnI dUSita havAe samagra mAnavajIvana upara jherI bharaDo lIdho che tyAre paNa mAnavInI dharmazraddhAno dIvaDo vadhu vadhu prakAza pAtharI rahyo che. 783 haiyAnA sAcA bhAvathI ane zraddhAthI iSTa daivI tattvonI bhakti-upAsanAmAM mAnavInuM mana jo lagAtAra lAgI jAya to evA jIvone daivI kRpAno avazya sAkSAtkAra thAya che ja... ane evA sAdhakonA anubhUti-prasaMgonuM Alekhana emanA potAnA ja zabdomAM atre rajU karIe chIe. -saMpAdaka pragaTa prabhAva mANibhadravIrano.. -pU. A. zrI ratnabhUSaNasUrijI mahArAja soraThanI dharatI to svAbhAvika rIte ja mahimAvaMtI. temAM goMDala sTeTanA dhorAjI gAmathI 10 ki.mI. dUra moTI mAraDa gAma Avela che. tyAMthI majevaDI thaIne jUnAgaDha jaI zakAya che. evA A moTI mAraDa gAmamAM vi. saM. 1952nA phA.va.2 nA roja zikharabaMdhI daherAsaramAM mULanAyaka zrI vAsupUjya svAmI Adi jinezvara bhagavaMtonI pratiSThA dhAmadhUmathI thaI, tenI sAthe ja tyAM zrI mANibhadra vIranI paNa sthApanA karavAmAM AvI hatI. te vakhate tyAM jainonI vastI sArI ane gAmanI jAhojalAlI paNa sArI hatI. atyAre paNa A gAmanI jAhojahAlI khUba ja che. te pratiSThA thayA bAda lagabhaga 25 thI 30 varSanA samayagALAmAM eka madhyarAtrie coroe daherAsaranAM tALAM toDyA ane mUlyavAna mugaTa-AMgI-vagerenAM poTalAM bAMdhyAM. te laIne teo bahAra paNa nIkaLyA. jevA teo daherAsarathI nIkaLIne baso--aDhIso galAM AgaLa vadhyo ? turata ja teo traNeya AMdhaLA thaI gayA. kaMI ja dekhAya nahi. pachI AgaLa to vadhe ja zI rIte ka Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 784 tapAgacchAdhiSThAyaka teo gabharAI gayA ane vicAravA lAgyA ke, A to ApaNe AMdhaLA thaI gayA chIe to have jIvazuM kaI rIte? nakkI A paraco jainonA bhagavAnano ja lAge che....... ema vicArIne corIno e badho ja mAla pAcho mUkI devAnuM nakkI karyuM. e mujaba nakkI karatAM ja teo dekhatA thaI gayA. te pachI saMkalpa mujaba corIno e badho ja mAla daherAsaranA oTale mUkIne teo nAsI chUTayA. savAre gAmamAM badhAne khabara paDI ke corI. karavA mATe coroe tALAM toDyAM ane corInA mAlanAM poTalAM paNa bAMdhyAM, paraMtu te pachI game te kAraNe teo e badhuM ja choDIne jatA rahyA. jainoe e badhuM ThIkaThAka karIne vaLI pAchuM yathAsthAne mUkI dIdhuM. A bAju coroe potAnA gAmamAM potAnA bheruone potAne je paraco maLela tenI vAta karI. e vAta phelAtI phelAtI moTI mAraDa gAmamAM paNa AvI tyAre ja badhAne khabara paDI ke corI karavA Avela coro corIno mAla laIne jatA hatA te vakhate teo AMdhaLA thaI gayA ane corIno mAla pAcho mUkI devAno saMkalpa karyo ke tyAM ja teo dekhatA thaI gayA ane daherAsaranA oTale badhuM mUkIne bhAgI chUTyA ... vagere. * A saMbhaLIne gAmanA loko to ThIka paraMtu khuda jaino paNa acaMbAmAM paDI gayA. kharekhara ! AvA kalikALamAM paNa mANibhadra vIrano Avo paraco pragaTapaNe jovA maLe che, enAthI bhAvika bhaktajanonI zraddhA vadhe che ane haiyuM pulakita thAya che. A sivAya bIjA paNa nAnAmoTA paracAo tyAMnA zraddhAnaMta AtmAone maLelA che. (noMdha :- AcAryazrI vijayaratnabhUSaNasUrijIe AjathI (saM. 205ra thI) lagabhaga 48 varSa pahelAM potAnA vaDIlonA mukhethI sAMbhaLela evo A satya banAva ahIM upara mujaba rajU karela che. - saMpAdaka) soraThanAM traNa camatkArI sthAna - tapasvI A. zrI vAriSeNasUrijI mahArAja pU. gurudeva zrI bhuvanatilakasUrijI ma. sA.nA sAMnidhyamAM zAsanarakSaka zrI mANibhadra devanA avanavA samAdhidAtA prasaMgo anubhavavA maLelA. dharmarakSAnA bhekhadhArI zrI mANibhadra deva tapAgacchanA sUripravarone acUka sahAya-pratyakSa darzana Aje paNa zraddhAnuMsAra Ape che, je anekone anubhavasiddha che. sAdhanA-siddhi ne ArAdhanA AtmAne samakitanI nirmaLatA ne samAdhibhAvanI prApti ArtadhyAnathI mukti mATe karavAnuM dhyAna ane viveka avazya jarUrI che. soraTha-vaMthalI, jUnAgaDha moTA maMdira ane jAmanagara zeThanA maMdire sAkSAtu anubhavo aneka AtmAoe anubhavyA che. bhaMDAramAM 500-300nI noTo dara mahine keTalIya nIkaLe che je dAdAnI prabhAvikatAnI pratIti karAve che. zrI navakAra maMtranI 11 mALA sAthe zrI mANibhadra yakSendranI mALAnA jApa Aje anekane Adhi-vyAdhi-upAdhi dUra karIne samAdhinAM maMgala dAna kare che. tapagacchanA rakSaka zrI mANibhadra indra pUrva jIvanamAM navakAra maMtranuM dhyAna ane zatruMjaya-yAtrAnA Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 785 bhAve ne daDha zraddhAnA baLe aneka siddhio sara karI che. uparokta soraThanAM traNa nagaromAM bhAvikonI bhIDane bhAMganArA mANibhadradeva pAse bhAvika AvIne kahe - are, dAdA ! tArA darzane roja AvuM chuM. 400 varSa prAcIna jinAlayomAM prAcIna jinabiMbonA darzane jAuM chuM. bhAva uttama che paNa darzana durlabha che. mATe dAdA ! jo tArI icchA mane darzane bolAvavo hoya to tuM mane bAhya cakSuthI darzana Apa. buvA zeThanI bhAvanAnI baMsI vAgI UThI. Aje paNa sUrya teja relAve che, gaMgA pAvana vahe che, vRkSa phaLe che to dAdAnA darzananI bhAvanAnA dIpakamAM zraddhAnuM tela maLe pachI jyoti na prakAze te bane ja kema ? buvA zeTha bahAra nIkaLatAM ja nayana khUlI gayAM, tejajyoti vikasI gaI ne zeThe dAdAno upakAra laLI laLIne mAnyo. te dinathI mANibhadra vIranA camatkAro aneka rIte loko anubhavavA lAgyA. laukika mithyAtvanA prakArane samajIne, zraddhA ne samarpaNabhAve navakAramaMtranA japa, brahmacaryanA khapa ne AyaMbila tapane zaraNe bhAva samarpita thAya to deva-guru-dharmanI ArAdhanAmAM adhiSThAyaka devo sahAya avazya kare che. vivekabhAva jinezvaradevanI bhakti ne adhiSThAyakanI bhaktimAM jAgRta na rahe to AzAtanAnA bhAgIdAra na banI javAya te jovuM jarUrI che. rAjA karatAM caparAzI--cokIdArane mAna vadhu na apAya tema mANibhadra Indra paNa icche che. mANekacaMdamAMthI mANibhadra Indra bananArA camatkArI deva ApaNI pAse vItarAganI zraddhA-bhakti ja mAge che. te AtmadhyAnanI prabhubhakti ne devabhakti saune muktinA punita paMthe prasthAna karavAmAM AziSarUpa bane te maMgala bhAvanA sAthe tapAgacchanA adhiSThAyakanA mahimAne sau samarpita bano. zraddhA e ja zakti che, mukti che. camatkAra Aje paNa bane che vAcako joga dharmalAbha. paramAtmAnI parama kRpAthI AnaMdita chuM. vizeSamAM vidita karavAnuM ke zrI sve. mU. pU. tapAgaccha jaina saMghamAM zrI mANibhadravIrano itihAsa bahu jANIto che. AjathI 450 varSa pUrve anya devonA upadravanA kAraNe tapAgacchanA kula daza sAdhu bhramita thaIne kALadharma pAmyA hatA. anya keTalAka sAdhuo pAgalanI jema jaMgalomAM game tema bhaTakyA karatA hatA. A devakRta upadravane jANIne pUrvAcArya zrI hemavimalasUrIzvarajIe amano tapa karI zrI maNibhadra vIrane pratyakSa karyA hatA. temanI sahAya mAgI hatI. pAgala thaI gayela sAdhuone sAjA karavA mATe vinaMtI karI hatI ane bhaviSyamAM tapAgacchanI surakSA mATe vacana mAgyuM hatuM. tyAre zrI mANibhadravIre potAnI keTalIka icchAo vyakta karI hatI. (1) have pachIthI jyAM paNa tapAgacchano upAzraya bane tyAM upAzrayamAM mArI sthApanA karavI jethI mane tyAM AvatA sAdhuonA zrImukhe dharmalAbha prApta thAya. (2) je paNa navA AcArya bane te mArA mULa sthAnake (ujjaina, magaravADA ke AgaloDa) Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 786 AvIne dharmalAbha Ape. (3) je nUtana AcAryoM mArA mULa sthAnake AvI akramano tapa karI jApa karaze temane huM sadAne mATe sahAyaka thaIza. tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANibhadravIranI A vAtono pU. A. zrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAje svIkAra karyo ane e vAto amala mUkI. bhramita thaI gayelA sAdhuo tatkALa sAjA thaI gayA. ATalo itihAsa ApaNA zrIsaMdhamAM khUba sArI rIte prasiddha thayelo che. pravacanomAM, pustakomAM pIrasAyelo che. Ama chatAM chellA ghaNA vakhatathI upAzrayamAM zrI mANibhadravIrane sthApana karavAnI ane nUtana AcAryoe mULasthAnake jaI dharmalAbha ApavAnI paraMparA visAre paDI gaI che. chellA keTalAya vakhatathI koI AcAryoe mULa sthAnake jaIne dharmalAbha pAThavyA hoya evuM jANamAM nathI. Aso mAsamAM AcAryapadavIonAM muhUrto jAhera thatAM mArA eka AtmIya munivare mane sUcanA karI ke vIrane dhAlAbha ApavA javAnI paraMparA sAva baMdha paDI gaI che. Apa AcAryapada grahaNa karyA pachI tarata magaravADA ke AgaloDa padhAro to sAruM. temanI sUcanA mane gamI. meM temane samayasara yAda devaDAvavA badala khUba khUba dhanyavAda pAThavyA. vi. saM. 2053 kA. va. 9nA bhuvanabhAnunagara-amadAvAdamAM AcAryapada pradAna thayA bAda meM bIjAM pravacana, mahotsava, sAmaiyAM Adi badhAM kAryo mulatavI rAkhI sIdho AgaloDa prati vihAra karyo. mA. va. 1 budhavAra tA. 25-12-96nA AgaloDa pahoMcI mANibhadravIrane dharmalAbha pAThavyA. bIjA divasathI aTTamatapanI ArAdhanA ane roja cha kalAka jApanI sAdhanAno AraMbha karyo. bIjA divasano upavAsa jarA vadhAre kaThaNa paDayo hato. jApamAM paNa zarIra khUba duHkhatuM hatuM. tema chatAM saMkalpa daDha rAkhI sAdhanA cAlu rAkhI. bIjA divasanI saMdhyAe zrI mANibhadravIrajInA maMdiramAM temane vinaMtI karI ke Ape pUrve je je mAgyuM hatuM te badhuM ame Apane ApyuM. haju kaMI joItuM hoya to mAgo, paNa Apa amane jinazAsananI sevA mATe sahAyaka bano evI amArI prArthanA che. Ape je mAgyuM te ame ApI dIdhuM. have ame mAgeluM Apa na Apo to nyAya kayAM rahyo ? mATe amane pratyakSa thAva ane sahAyaka thavA mATe vacana Apo athavA amane ko'ka saMketa dvArA khAtarI karAvo. AvI prArthanA bAda meM sAMjanuM pratikramaNa karyuM, jApa karyo ane saMthAro karyo. chellI rAtre svapnamAM deve jaNAvyuM ke tame zaMkA--kuzaMkA na karazo, huM tamane sahAyaka thaIza. meM kahyuM ke enI khAtarI zuM ? tyAre deve jaNAvyuM ke jAmamAM tamArI samakSa je zrIphaLa sthApavAmAM Avela che, te Aje jApa karatAM ApoApa phATI jaze. ATalA vArtAlApa bAda AMkha UghaDI gaI. prAtaH Avazyaka kriyAo patAvI jinAlaye darzana karI jyAre meM jApakakSamAM praveza karyo tyA prathama najara zrIphaLa para gaI. paNa zrIphaLa to bilakula akhaMDa hatuM. mArI sAthe ada-papUrvaka jApamAM joDAyelA anya 3 munio ane eka zrAvaka-ame badhA prArthanA, Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 787 saphalIkaraNa Adi pUrvasevAvidhi karIne jApamAM besI gayA. sUrimaMtranI pAMcamI pIThanI bIjI mALA pUrNa thatAM sAme paDela zrIphaLa ekAeka phATayuM. kAcalI upara cIracIrA dekhAvA lAgyA. nAnA munio badhA jApamAMthI jovA mATe UbhA thaI gayA. jotajotAmAM tirADo moTI thavA lAgI. rokaDo rUpiyo aMdara jaI zake evI phATo paDavA lAgI. saMketa pramANe deve A camatkAra darzAvyo hato. haju amAre cAra kalAkano jApa bAkI hato. e DoLAI na jAya eTale koIne paNa jANa karyA vinA ame jApa paripUrNa karI dIdho. pachI bIjA munio-zrAvako vagerene jANa karI. sahue A camatkArane potA najare nihALyo. amadAvAda eNlarTa yaMga grUpanA yuvAnone samAcAra maLatAM ghaNI moTI saMkhyAmAM AvIne te loko paNa najare nihALI gayA. tyAra bAda zrIphaLane amadAvAda laI javAmAM AvyuM hatuM. tyAM aneka sAdhu-sAdhvIjI tathA zrAvaka-zrAvikAoe darzanano lAbha lIdho hato. A haLAhaLa kaliyugamAM devo pratyakSa thatA nathI, paNa saMketa dvArA Aje paNa camatkAro darzAve che ane dharma jIvAtmAone mokSamArganI ArAdhanAmAM acUka sahAyaka bane che. ApanI zraddhAne majabUta banAvIne devAdhideva zrI jineTa para paramAtmAnA caraNakamaLamAM ApaNA cittane sthira karIe to devAtmAo paraco pUryA vinA rahetA nathI. -li. AcArya vijayahemaratnasUrinA dharmalAbha. tA. 6-1-97. ["preraNApatra, mAMthI sAbhAra"] rAMdera (surata) gAmanA zrI mANibhadravIrano camatkAra... -muni prazAMtavallabhavijayajI ma.sA. pa. pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI ma. sA.nA ziSyaratna, vardhamAna tapanI 100 oLI zIdhra paripUrNa karavAnA manoratha sevanAra ane 89 oLI paripUrNa karanAra svargastha sahajAnaMdI sUrimaMtrArAdhaka AcAryadeva zrImad vijayadharmajitasUrIzvarajI mahArAja sAhebanuM vi.saM.2042nuM cAturmAsa zAMtinagara (amadAvAda) sosAyaTImAM hatuM. te vakhate pU. A. bha.ne 88mI oLI cAlI rahI hatI... sAthe rojano seMkaDo navakAramaMtrano ajapAjApa to cAlu ja hato. ekavAra prAta:kALe dainika samaya karatAM vahelA UThIne zrI navakAramaMtranA jApamAM besI gayA. savAre potAnA praziyane bolAvIne jaNAvyuM ke Aje mane eka suMdara svapna AvyuM, te joIne mane anahada AnaMda thayo che. teozrIne svapnamAM avAranavAra jinabiMbanAM darzana to thatAM ja hatAM. paNa Aje eka bhinna prakAranA ja svapnano anubhava thayo. svapnamAM teozrIe joyuM ke- zrI mANibhadravIra ghoDesvAranI jema hAthInA hodde besIne potAnI sanmukha AvI rahyA che. pU. A. bha.ne jotAM ja atyaMta khuza thaI gayA ane pote hAthI para beThA beThA ja nAcavA Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 788 tapAgacchAdhiSThAyaka lAgyA. hAthI sahita zrI mANibhadravIre pU.A.bha.ne pradakSiNA ApI. zrI mANibhadranI sthULa zarIravALA eka bhAI sevA karI rahyA hatA.... A dazya joIne pU.A.bha. jAgI UThayA. A rIte ghoDesvAranI jema hAthInA hodde beThelA sanmukha AvatA mANibhadranI mUrti kyAM? teno vicAra karavA lAgyA...teozrIne jinadarzanano bhAre bhAva hovAthI vihAramAM paNa AjubAjunA parisaramAM ke vihAramArgathI 5-10 ki.mI. aMdaranA gAmamAM paNa jinamaMdira hoya to caityane juhAravAnuM cUkatA nahi. uparokta zrI mANibhadrajInA svapnadarzana bAda je paNa jinamaMdiramAM darzanArthe jatA tyAM mANibhadra aMge pRcchA karatA. ghaNA gAmamAM ghaNI jagyAe mANibhadranI mUrti jovAmAM AvI paNa haju svapnamAM joyela mANibhadra jevI mUrti kyAMya jovAmAM na AvI. vihAra karatAM karatAM amadAvAdathI surata AvavAnuM thayuM. suratathI ki.mI. aMtare rAMdera gAmamAM jinamaMdirane juhAravA padhAryA. tyAM pUchaparacha karatAM mANibhadrajI hovAnI jANakArI maLI. turanta te sthAne pahoMcyA ane mANibhadrajIne jotAM ja teo atyaMta khuza thaI gayA. divasothI je paddhatinA mANibhadrajInI mUrtinI khoja karI rahyA hatA te mUrtinAM darzana thayAM ane mukhamAMthI zabdo sarI paDyA 'hA... hA...... A ja mUrti... A e ja mANibhadrajI je meM svapnamAM joyA hatA.' bhAvavibhora banelA A bhagavaMte dharmalAbha ApyA.. bolI UThyA Apa mAMgyA te pAsA DhaLyA, sura samakitavaMta ThayA. Aja saphaLa dina muja taNo. ' mahopAdhyAya yazovijaya ma.sA.nA stavananI A paMkti yathArya thayelI jaNAI. zrI mANibhadrajInI A mUrti Aje suratanA jainonuM AkarSaNanuM kendra banelI che. dara guruvAre seMkaDo bhAvako tyAM jAya che ane ' jaya jinendra- praNAma ' bolavA dvArA tapAgacchAdhiSThAyaka zAsana deva zrI mANibhadrajInuM zraddhApUrvaka darzana kare che. pU. munizrI navabhadravijayajI mahArAja eka noMdhamAM lakhe che ke - satya hakIkata... Ane paraco gaNo.. prabhAva gaNo.. ke camatkAra kaho.. vAta che saMvata 203ranA caitra mAsanI.. sva. pU. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjano vihAra murabADathI pUnA nakkI thayo. te vakhate huM talegAma (dADe) hato... pUjyapAdazrIno vihAra kAryakrama... dhasaino ghATa caDI... junnara macara thaI pUnAno hato... rojerojano mukAma nakkI thayA mujaba je-te gAmamAM jaNAvavA eka bhAgyazALI ravAnA thayA.. mane paNa samAcAra pUnAthI maLyA... mane vicAra thayo che. dhasaIno ghATa caDavo ati muzakela che. tethI... khaMDALA ghATa caDavo ane pUnA javuM.... A mATe pUjyapAdazrIne samAcAra jaNAvavA koI zrAvakane murabADa mokalavo jethI sAhebajI samajAvI pheraphAra karI zake. talegAMvanA 4-5 zrAvakone vAta karI paNa koI taiyAra na thayA.. Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 18) vihArane traNa divasa ja bAkI rahyA. mArI pAse koI sahAyaka na hato. sivAya zrI mANibhadrajI. rAtre 12-43miniTe meM adhiSThAyaka zrI mANibhadrajIno maMtra-jApa zarU karyo. eka mALA 9-10 miniTanI che. mArI eka ja bhAvanA hatI ke pUjyapAdazrInI sAthe bALa munirAjo, vayovRddha munirAjo ane mumukSu yuvako paNa hoya mATe teono vihAra sukhazAMti pUrvaka thAya. ane dhasaInA ghATane badale khaMDALAno ghATa caDI pUnA padhAre. ane mArI bhAvanA saphaLa thaI. bIjA ja divase vihArakrama khaMDALA ghATa nakkI thayo. gAmegAma kAryakrama jaNAvavA eka bhAgyazALI kAra sAthe ravAnA thayA. bapore 3 vAge talegAmamAM nakkI karela divasa jaNAvyo. mane paNa lAgyuM ke jAgRta adhiSThAyaka deva kahevAya che te barAbara ja che. ane pUjyapAdazrI khaMDALA ghATa thaI pUnA padhAryA. saMvata 203ra cetra mAsa dhasaIno ghATa na caDavAnuM kAraNa ke saMvata 2021mAM mArA pU. gurudevazrI vikramasUrIzvarajI ma.sA. sAthe murabADathI saMgamanera dhasaIno ghATa caDIne gayA te vakhate mArI 41 varSanI umara.. zrI sthUlabhadra vi.ma. 31 varSanI uMmara ja; eTale pUratI yuvAna vaya, sazakta deha chatAM ghATa caDatAM AMkhe pANI AvI gayAM. cheka upara caDhI gayA pachI lAgyuM ke hAza! bacI gayA. te ja varasamAM sva. pU.paM. caraNa vi.ma.sA. macara junnarathI muMbaI padhAryA. bhAMDapamAM huM maLyo. meM pUchayuM, sAheba! kayA rastethI padhAryA? mane kahe bhAI! dhasaIno ghATa UtarIne. meM mArI bhAvanAmAM kahyuM, sAheba ! bhalA jIvatA AvyA ! teozrIe kahyuM ke ame traNeya sAdhu DolImAM hatA chatAM keTalo trAsa thayo e ame ja jANIe. tamArA zAsanaprabhAvanA kAryamAM zubhecchA. -li. nayabhadra vi. nA. dharmalAbha rAdhanapuramAM dAdAno camatkAra saMvata 2049mAM rAdhanapurathI pAlItANA zrIsaMgha charI pALato padayAtrAthI zrI navInabhAI gAMdhI parivAra taraphathI nIkaLavAno hato. te vakhate tophAnI vAtAvAraNa ghaNuM ja kharAba hatuM eTale saMghe AcAryadeva zrI kalyANasAgarasUrijI mahArAja tema ja saMghapatine vinaMti karI ke A saMgha atyAre mulatvI rAkhI AgaLa upara vicAro. jyAre AcAryadevazrIe zrI dAdAnI sanmukha sAdhanA karI, temane camatkAra thayo ane AbhAsa thayo ke saMgha sukharUpe nirvidhdha pAlItANA pahoMcaze. eTale saMgha zubha muhUrta nIkaLI tophAnI vAtAvaraNamAM kSemakuzaLathI pAlItANAjI pahoMcI gayo je eka camatkAra che. zraddhAbaLa vadhyuM muMbaI-pAyadhunI upara zrI neminAtha mahArAja jaina derAsara TrasTanA upapramukha zrI subodhabhAI bI. jhaverI jaNAve che ke - kaLiyugamAM adhiSThAyaka deva zrI mANibhadrajI dAdAno pratyakSa prabhAva meM pote mArI jAte najaronajara amArA saMghanA derAsaramAM ja joyelo che. saMghanA Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 790 tapAgacchAdhiSThAyaka derAsaranA bhoMyataLiye zrI mANibhadravIrano ati prabhAvazALI gokhalo che. 1994mAM eka guruvAre zraddhALu zrAvako 5 thI 7 LiyeranuM toraNa baMdhAve. te sAMjanA lagabhaga 4 thI pa vAgyAnA samaye darzana karavA huM gayo tyAre be nALiyera barobara trizuLa AkAre eka sarakhA eMgalamAM phUTyA ane aMdarathI dUdhano prakSAla thayo. te ja vakhate aMta:karaNanI zraddhAthI dAdAne vaMdana-praNAma karyA. A nizAnI ucca ane sArI saMketa ghaNA UjaLA che tevo bhAsa thayo. varSothI derAsaranuM jIrNoddhAranuM kAma pAchuM ThelAtuM hatuM. te i vidana vinA A kAma saraLatAthI patI jaze evI eka zraddhA manamAM daDha banI gaI. vividha sthaLoe dAdAnA paracA bhAvanagara pAse va AjamAM bhavya ane suMdara jinAlaya che; jyAM mANibhadradAdAe rAtanA samaye 1997 jAnyuArI mAsamAM paDacho ApyAno aNasAra ane keTalIka vAto jinAlayanA pUjArI pAsethI jANavA maLe che. pAlItANAnivAsI ane hAla virAramAM rahetA pratAparAya ema. zeTha ane tenA pitAzrIne dAdA upara ananya zraddhA hatI. prasaMgopAtta jIvanamAM je je tANAvANAmAMthI pasAra thayA, temAM svapnasaMketa dvArA dAdAe hamezA kRpA varasAvI che evI daDha zraddhA sAthe temanA anubhUti-prasaMgo sAMbhaLavA jevA che. surendranagara jillAmAM AveluM AdariyANA gAma je pU.A. zrI nityodayasAgarasUrijI ma.sA.nI janmabhUmi che. A gAmamAM paNa mANibhadrajInA ati prAcIna pahelAnA gorajI mahArAjazrInI sAdhelI mUrtinAM darzana thAya che, jyAM sAdhanA karanArane camatkArika anubhUti thatI hovAnuM kahevAya che. bharUca jillAmAM AveluM Amoda jyAM zrI jaina zvetAmbara derAsara paMcanA derAsaranA nAme oLakhAya che. tyAM birAjamAna mANibhadrajI mUrti ghaNAM ja prAcIna ane prabhAvaka che. ArasanA paththaramAM upasAvelI che. pahelA gorajI mahArAjanA nAme oLakhAtA upAzrayamAM birAjamAna hatA. te upAzrayano jIrNoddhAra karAvatAM tyAMthI saM. 2033 mAM najIkanA uparanA derAsaramAM mukhya pravezadvAranA oTalA upara oraDImAM ArasanA mokhamAM birAjamAna karyA che. prabhAvaka che ane hAjarAhajUra che. A ghaTanA tyAMnA TrasTIo jaNAve che. rAdhanapura zaMkhezvara mahAtIrthanI bAjumAM rAdhanapura nagarI pacIsathI vadhu zikharabaMdhI jinAlayothI zobhAyamAna che. tyAM pAMjarApoLa zerImAM Avela mANibhadradAdAnuM sthAnakamUrti 418 varSa pahelAMnI ati prAcIna che. sAgaragacchanA uprAzraya pAsa che. zraddhAvato A jagyAmAM dAdAne darzanArthe niyamita rIte Ave che. Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANita panokAmanApUraka mANibhadradeva --puNyAnaMda zizu (zirapura) kaliyugamAM kalpavelI reyAna mANekazAhamAMthI zatruMjaya ne navakAranA dhyAne mANibhadra nAme devendra bananAra mahAna camatkArI dharmapuruSa tarIke jagakhyAti pAmyA che. 791 tapAgacchanA sarva sUrivA temane dharmalAbha ApavA AgaloDa, magaravADA ne ujjaina varSothI jatA AvyA che. hAla paNa praNidhAnapUrvakanI sAdhanA karatA karatA aneka munipuMgavonA mAMgalika sAMbhaLavA mANibhadra cha lAlAyita rahyA che. dharmalAbha mAMge che. mahArASTranA yevalAnagaranA mANibhadrajI, IMdoranA pIpalIbajAra upAzraya maMdiranA mANibhadrajI (moTA bAbA)ne golamAM saMkalpa choDavA ajaino paNa doDIne moTI saMkhyAmAM Ave che. tapovana saMskAradhAmanuM ane zrI zaMkhezvara Agama maMdiranuM nirvighne saMcAlana paNa mANibhadrajIno puNya pratApa che. kharagona gAmanA velajIbhAI kacchI ane seMdhavAnA kaTAriyAjInA camatkArI bacAvane samaye samaye praznonA uttara meLavavAnA prasaMgo anerA AzcaryakArI banelA che. anekonAM upAdhinA vAdaLAne te zrAvakonA sAdhanAbaLe dUra thAya che. durganA rAvatamalajI maNi paNa mANibhadrajInA eka ananya sAdhaka che. temanA dvArA meM paNa mANibhadrajInA bAlarUpe darzana karyA ne mAMgalika saMbhaLAvala che. zveta gajarAjanI savArI aneka vAra sAdhakone darzana Ape che. vighnone kApe che, sukha samAdhi sthApe che. tapAgacchanAM samasta maMdiromAM temanuM AgavuM sthAna zobhAve che ne samaya 12 sakaLa saMghane rakSaNa Ape che. tapAgacchanI rakSA karavA mANibhadradeva pratyakSa thayA ne Aja sudhI sevAbhakti ane rakSAnI javAbadArI saMbhALa che. aMtarikSajImAM mANibhadrajInuM sthAna che. jAlanAmAM zvetAmbaranA mANibhadrajInuM sthAna digambaranI jagyAmA Aje paNa prabhAvika che. saMghane mANibhadrajIno upakAra mahattvano che te kayAreya paNa bhulAze nahi. anya sthAnomAM bhaTakavA karatAM samyagadaSTi mANibhadrajIne zaraNe Avo. bhAvAMjali dhUpasaLInI jema cogaradama suvAsa prasarAvI janAra manISa, devaguru ane dharma pratyenI tArI aDaga zradghA ane yakSendra zrI mANibhadradeva pratyenI tArI AsthA ajoDa hatI. jainadharma pratyenI tArI atUTa bhaktibhAvanAnI smRti nimitte amArA saunI bhAvAjalI. mAtA hIrAbahena, pitA khuzAlabhAI, baMdhu rAkeza, bhaginI jAgRti ane mAdhurI, putra sva. manISa khuzAlabhAi bhImANI hArdika, sasarA jayaMtilAlabhAIane sAru maMchAbena saMghavI. Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 792 tapAgacchAdhiSThAyaka ''camakArAo ane camatkAro prastutakartA - gacchAdhipati zrI jayadhoSasUrIzvarajI ma. sA. nA praziSya pU. munizrI jayadarzana vi. ma. camatkAro Aje paNa thatA ja rahyA che, je phakta Agama purANa ke pothInI kathAvArtA ke parIkathA jevI hakIkata-ahakIkatanA saMbhrama karAve tevA nathI hotA; paNa jeNe jeNe jIvanamAM je je camatkAro anubhavyA hoya teo te te anubhavone lakhI jaNAve te kharekhara to yogya ja che. mANasa dharmamaya jIvana pUrNa rIte jIve eTale ene evA anubhavo svAbhAvika thatA ja rahe che. je anubhavathI mAnavI AtmAno aMdarano vilakSaNa vikAsa pAme, adhyAtmajJAnanI khojano adamya taravarATa jAge, e badhA Ama to dharmAnubhavo ja gaNI zakAya. dharma ane sAhityamAM jemanI ciMtanadhArAe huM vizeSa AkarSAyo evA paMDitavarya pU. munizrI jayadarzanavijayajI mahArAjazrIe amArI vinaMtIno svIkAra karI vilaMbathI paNa chelle je eka mahattvano lekha pAThavyo temAM svAnubhava uparAMta vividha jainAgamo, kathAsAhityanA avalokana-saMzodhana vagereno zrama laI eka nahi paNa ekAvana daSTAMto sAthe devatAI camatkAronI jUnI ghaTanAo atre saMkSepamAM udghATita karI che. vividha prasaMgonuM A suMdara saMkalana che. prastuta lekhanA lekhaka svayaM siddhahasta kalamanA kasabI che. aneka sAmayikomAM teozrI potAnA kathAlekho, ciMtanAtmaka lekho ke jinAlaya AdhArita lekho pAThave che. amArA A agAunA gautamasvAmI graMthamAM paNa temanA viziSTa lekho agrasthAne rahyA che. A mahAmUlA graMthamAM paNa pAMca lekho racI ApI amane lAbhAnvita karyA che je badala arihaMta prakAzana vatI amAre AbhAra abhivyakta karavo ja ghaTe. vartamAna zramaNa saMsthAnA ghaNA saMto ane sAkSarono mArI jIvanavikAsayAtrAmAM ghaNo moTo upakAra rahyo che. temAM pU. munizrI jayadarzanavijayajI mahArAjazrIno paNa atyaMta kRtajJatApUrvaka AnaMda vyakta karI AbhAra mAnuM chuM. - saMpAdaka agAu paNa aneka graMthonA sarjaka saphaLa sAhityapremI zrI naMdalAlabhAI devalukanuM prastuta Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 793 prakAzana paNa athaka puruSArthanA puNyaphaLa jevuM che, je bAbatanI sAkSI A pUrvenA prakAzita graMthonA vihaMgAvalokana mAtrathI saMprApta thaI zake tema che. eka gRhastha paNa aneka prakArI jaMjALo vacce dhana-puruSArthane gauNa karI dharma-puruSArtha AdarI zake teno jvalaMta namUno eTale " zrI arihaMta prakAzana " bhAvanagaranA bhAgyazALI taraphathI samAjane sAMpaDI rahela "yakSendra zrI mANibhadravIra "no mahAmUlo graMtha. jo ke A graMthanA bhagIratha saMkalanamAM samAveza karela vigato ane mAhitIo mahad aMze tapAgacchIya zAsanadevanuM mAhAsya vadhAre tevI che, chatAMya graMthanI khUbI e che ke tenA sarjananA mukhya praNetAe saMpradAyanI saMkucitatAne sthAna-mAna na ApI sau sArA lekhaka-ciMtakone sanmAna ApavA eka apUrva prayAsa Adaryo che. lagabhaga be varasathI paNa kaMIka vadhu samayagALAnI sAhityika saphare saMcaratA A graMthane saMpAdita karavAmAM vividha sthAnonA phoTAo, vividha vibhAgomAM vidvAnonA vividhatA bharelA lekho tathA vidhavidha vidhAno dvArA puNyapuruSa mANekazAha zeThanA jIvana-kavanano paricaya aneka pAsAMothI karAvavAmAM uThAvela mahenata dAda mAMgI le tevI che. graMthamAM zuM zuM che, kayAM che, keTaluM che, kevuM che te badhuM to sAhityakAra svayaM potAnA purovacananA lekhamAM prastuta kare che, paNa te uparAMta sArabhUta tattva hoya to te e che ke teoe dareka sarjananI jema A graMthane paNa potAnI DhabathI racavAmAM" jhAjhA hAtha raLiyAmaNA "nA nyAyane ja pradhAnatA bakSI che, je kAraNe teo pote jAtajAtanAM ne bhAtabhAtanAM phUlo bhegAM karI phakta mALInI adAthI puSpone gUMthI laI sAhityanI eka vadhu mALA samAjane samarpita karI zAsanasevAnI hAramALAmAM eka apUrva umero karI rahyA che. nAdurasta zArIrika sthitimAM paNa taMdurasta mAnasika paristhitinI samatulA rAkhI aneka VARIETIES paikI AgavI NOVELTY jevuM A sarjana svayaM kaMIka kahevA mAMge che, je mATe sacoTa samayano sa 1 lakhANanA UMDANa sudhI ArAmathI pahoMcI zakAze. A graMthanI vizeSatA e paNa che ke tenA mAdhyame jaina dhArmika tIrtha, mahAmaMtra, camatkAro, maMtrazaktio, citraparicayo tathA raMgaberaMgI sAhityika kaLAkRtio upara paNa yathAzakya prakAza pAtharavA prayAsa karavAmAM Avyo che. bhasmagrahanA utarANa pachI jinazAsananI jAhojalAlImAM pharI caDhANanI vAto sAMbhaLIe chIe ja, paNa te badhAyanA pAchaLa koIka chUpuM paNa zAsanarakSaka baLa sahAyaka banI potAno puNyabhAga bhajavI rahyuM hoya tema A graMthane sAdhata vAMcyA-vicAryA vagara samajavuM muzkela che, mATe paNa zAsanasevA'nA paramArtha premI puMgava puruSa mANekazAhanuM hAlanuM devatAI jIvana jANavA-mANavA jevuM lAgyA vagara nahi rahe. temanI jIvanadhArAnA pravAhamAMthI sArabhUta tattvanuM jo dohana karavAmAM Ave to tattvanuM jarUrI 200, Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 794 tapAgacchAdhiSThAyaka navanIta e ja prApta thAya ke pratimA-pUjAnuM khaMDana karanAra paNa maMDananI rIti-nItine apanAvIne ja sarvatomukhI pragati sAdhI zake che. kAraNa ke jinabhakti te to muktinI dUtI che. mATe ja 'jinasArikhI jinapaDimA' mATe kahevANuM che ke... ' viSamakAla jinabiMba jinAgama, bhaviyaNa kuM AdhArA.' rakhe koI mAne ke A graMtha dvArA deva-devIonuM gaurava vadhArI sudeva tevA tIrthakara paramAtmAonI gauravagAthAne gauNa karI guNavAnonI garimA gAvAno ja prayAsa karyo che. paNa satya ema samajavuM ke sarvazreSTha jinezvara-zAsanamAM kevA kevA puNyAnubaMdhI puNyazALIo pedA thaI zAsanane zobhAve che ane zAsanasevA karI te ja zAsanane zobhAvavAmAM potAnuM puNya yogadAna pradAna kare che, tenuM ja prastutIkaraNa che.. saMpUrNa graMthane avalokyA pachI evuM lAgyA vagara nahi rahe ke." DhAne tapasa zaurve , vijJAne vijaye naye / vismayo naiva kartavyo, bahuratnA vasuMdharA / " / vIra mANibhadra deva sAthe bALapaNathI koI agama saMbaMdha rahyo hato te badhIya vigatonuM bayAna paNa muzkela che, chatAMya zAsanadevanI zraddhA-bahumAna rAkhatA jIvAtmAone jarUra avanavuM maLI raheze, tevA zubha uddezyo sAthe saMkSepamAM bhUtakALanA bhavya divaso smaraNamAM laI vartamAnanI vATa sudhI AvI javA jaNAvavuM jarUrI che ke .... AtmAnubhUtinAM ajavALAM ghaNI ja nAdAna vaya hatI tyAre zrI sametazikharajI tIrtha samIpanA jhariyA nagaranA daherAsaramAM ramata-gammata karavA ne dhamAcakaDI macAvavA javAnuM thatuM hatuM. te ja daherA sAthe saMkaLAyelI hatI camatkArika mANibhadrajInI daherI. sAMsArikAvasthAmAM ne kizora vaya pUrve dharma sAthe dhArmika anubaMdho na hatA, tethI puNyazALI mANibhadrane oLakhavA kadAca darakAra paNa na hatI. paNa eka vakhata te ja nagaranA nivAsI kaMdoI zreSThI zrI zAmajIbhAI kezavajI zeThe zikharajInI jAtrA mATe Ayojana goThavyuM, jenA pravAsI tarIke javAno moko maLyo. jAtrAmAM prasthAna pUrve mANibhadranI mUrti sAme zrIphaLa dharI kaMIka vidhi-mAnatAo karavAmAM AvI, ane te dazya nihALyA pachI lokapravAhamAM te mUrtine huM paNa namI gayo. zreSThIe mArI namana-adA joI ane te pachI jAtrAmAM basa khoTavAI javAnA ke vastuo khovAI javAnA nAnA prasaMgo banyA tyAre zrI zAmajIbhAIe zraddhApUrvaka te ja mANibhadrane spaSTa uccAraNa sAthe yAda karyA ke chUTAMchavAyAM vipno upazamI gayAM. basa pachI to ' jyAM camatkAra tyAM namaskAra'nA nyAye huM paNa mUrtimAM zraddhAvALo thaI mastake tilaka karI pUjA karato thaI gayo. temAMya mArA sthAnakavAsI mitrane prabhupUjAno raMga lAgyo, ane vidhi vagere barobara nahotI AvaDatI tethI te mitra, azoka ela. udANI prabhupUjA ghaNI ja tanmayatAthI karI chelle mANibhadranI pUjA paNa bhUlathI, umaMgathI Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 795 ane bhakti-zraddhAnA atirekathI nava aMge karavA lAgyo. lokoe phakta mastake ja karavAnuM vidhAna samajAvyuM paNa te mitrane to mArA karatAMya mANibhadranI zraddhA savizeSa hovAthI ekAMgI pUjAne badale atibhaktinA jozamAM navAMgI karato rahyo. A pachI to aneka vAra jAtrA vagere dhArmika ke parIkSA vagere vyAvahArika prasaMge huM paNa mANibhadranI mAnatA mAnato thaI gayo. uparAMta paramAtmabhaktinuM gheluM paNa evuM lAgyuM ke trikALa pUjAo karavA lAgyo. sAMje paramAtmA mahAvIranI AratI utArI chelle mANibhadranI AratI paNa rAga-rAgiNI sAthe utAravAno krama nityakrama banI gayo. te ja pramANe SCHOOL LIFE nI pUrNAhuti pachI MEDICAL LINEmAM TRAINING levA javAnuM thatuM tyAre gIta-saMgItAdi vidhArjana karavAmAM saphaLatA mATe paNa navI navI bAdhAo rAkhI vastuono tyAga karavAno akhataro saphaLa sAbita thatAM tathA vidha-vidha kSetromAM manadhAya kAmo pAra UtaratAM mANibhadrajI manamAM vasI gayA. lAbho thayA tema lobha vadhyo ne temAMya zrI zAmajIbhAI zeTha to ramUja karI kahetA ke " mArA moTA zeTha to daherIvALA dAdA mANibhadra che; basa koI EMERGENCY Ave tyAre temano daravAjo khaTakhaTAvavAno, basa kAma thaI jaze. " - vANImAM vizvAsanuM vajana ane ramUjano raNakAra hatA, te mane bahu gamI gayA ne zeThanA zeTha prati mAruM bahumAna vadhatAM zeTha zAmajIbhAIne huM bahu gamI gayo. uMmaranuM AMtaruM pitA-putra jeTaluM paNa te viSama aMtara mANibhadranA mAdhyame maitrInA mahorAmAM bherAI gayuM. te pachI to jhariyAvAsI te zreSThI sAthe aneka tIrthonI jAtrAo aneka vAra karI, ane temanI akhUTa zraddhAnA kAraNe ke kudaratI aneka nAnA-moTA camatkAro sAkSAt thavA lAgyA, AvelAM vidgo phakta mANibhadranA smaraNathI haraNa thavA lAgyAM ne pratikULatAo anukULatAmAM pheravAI javA lAgI. jANe mANibhadra mitra banI gayA. A pachI COLLEGE LIFE mAM vairAgya vadhavA lAgyo tyAre ja jhariyA nagara choDI muMbaI-madrAsa tathA beMglora tarapha vyAvasAyika sthApanAdi prayojanathI javAnuM thayuM, chatAMya manathI mANibhadra na haTayA. sarvatra prabhupUjA pachI temanI mUrtio hoya to pUjA karato, mAnatAo rAkhato ane vyavasAyamAM paNa vikAsa pAmyo. tethIya vadhAre Azcaryo tyAre thavA lAgyAM jyAre SAFARI BRAND | SUIT CASE CO. HL MANAGER-AUDITH YWU 4E yola maLI tyAre ALL OVER INDIAnI TOURS dara traNa-cAra mAsamAM jhaDapI sAdhanothI thatI. temAMya pAMceka varSamAM aneka vAra vividha prAMtonI mukhya OFFICEmAM mulAkAta vakhate na ukelI zakAya tevI aTapaTI AMTIghUMTIo vacce paNa AUDITmAM sAhajika saphaLatAo maLavA lAgI. kayAreka kyAreka to pUrvasaMketo paNa thavA lAgyA ne tenA AkAro sAva sAkAra paNa thatA, tethI loka ane oghasaMjJAnA pravAhamAM huM paNa anAyAsa AkarSAto ja rahyo hato. " puSyane DhIne puruSo ne mAti " - puNya vagarano puruSa zobhato nathI tevI lokajagatanI rItinItinI prItimAM ocho vizvAsa hato chatAMya puruSArthanA baLe paNa uttama utpana thatA Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 796. tapAgacchAdhiSThAyaka no nyAya paNa puNyavaMtAnI pada ke paMthasevA dvArA ja saphaLa bane che tevo daDha vizvAsa pUrve paNa hato, ane Aje paNa che. devagurunI kRpAe saphaLatAnAM sopAnomAM eka apUrva agra kadama bharatAM sajoDe dezaviratimAMthI sarvavirati sudhInI saMprApti thaI, teTalI upalabdhi pachI paNa Ajeya zAsana rakSaka deva sAthenA agamya saMbaMdhono meLa-joDa jo ke maryAdita thayo chatAMya kudaratanI karAmatI kaLAo ajaba-gajabanI hoya che, tevo adbhuta anubhava atyAre paNa thayo, jenI noMdha laI nimnalikhita bayAna rajU karavA na jANe koI apUrva phuraNAo thatI rahI. - magaravADA tIrtha hAle jaino karatAMya jainetaronI savizeSa zraddhAnuM kAraNa banyuM che. gAma-paragAmanA ane deza-videzanA paNa aneka ajeno mANibhadranI mAnatA mAnI mIThAIo vagereno tyAga rAkhe che, ane lagabhaga saunI bAdhAo pAra Utare che tethI dUra dUranAM kSetrothI AvI potAnI zraddhAnuM samarpaNa tyAgelI vastuonI bheTa caDhAvI ke naivedya dharI pragaTa kare che. AgaloDa sAva zAMta kSetra che; jyAre magaravADA guMjatuM ne gAjatuM. tyAre to rAtre bAra-bAra vAgyA sudhI baheno rAsaDA-garabA le che ane paroDhanA cAra vAgatAM ja pAcho lokapravAha mANibhadranAM darzana karavA Ave che. vividha vAsIonA AMzika INTERVIEW thakI jANavA maLyuM ke teo paNa potAnI icchAo-AkAMkSAo pUrNa thaI mATe pahelI ja vAra darzanArthe padhAryA hatA. chellAM trIsa varasathI tyAMno kArobAra jaina yati mRgesoma nAmanA gRhastha saMbhALI rahyA che, tathA jaina tIrtha chatAMya jainetaronuM hoya tevuM tyAMnA vAtAvaraNa ke vasavATa thakI lAgyA vagara na rahe. - devatAI camatkAro thatA hatA tenAM aneka zAstrIya pramANo che ja. uparAMta Ajeya paNa thAya che tevuM jANavA-mAnavA mATe magaravADAnI mulAkAta paryApta che. jaino ane jainetaro sAthe vArtAlApa karIne paNa magaravADAnA mAlika mANibhadra prati zraddhA-bahumAnanAM sumanonuM arpaNa karI zakAya che. kaDa kaDaDa bhUsa, kaDaDATa karI bhaDavIra bhairava cUrato. dhamadhama avAje gAjato, jinabhakta paDacA pUrato .... cAritra darzana vina bhaMjana, dharmarakSA tatparo .. mANibhadrajI kalyANamALA, saMghane kaMThe Thavo .... uparokta paMktiomAM rahela ukti ja jaNAve che ke mANibhadra vIra tene paraco Ape che, je jinezvarano bhakta che, kAraNa ke te devendra svayaM pUrvabhavamAM ghaNI ja niSThApUrvaka jinabhaktimAM otaprota hatA, ane temanI jIvana-jIvanInuM mukhya sUtra hatuM ' mana: pUta samAret '. AtmasAkSIe Adarelo temano dharmamArga kadAca niSphaTaka banI siddhAcala sudhI temane pahoMcADI deta, paNa hAya ! A huMDA avasarpiNIno kaparo kALa na jANe keTalAya niSThAvAnonI Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva niSThAno koLIo karI sAdhanA-ArAdhanAomAM kSatio-kalaMko--aticAro ane adhUrAzo ApavAmAM dharAra saphaLa banyo che. ati uttama bhAvadhArI jIraNa zeThanI bhAvadhArA jema te ja kALe toDI pADI che, tema te ja kALe mANekazAhanI manokAmanAone ja kALadharma pamADavA melI ramata ramI lIdhI che. mANekazAhanA manamAM gajagaja UchaLatI zraddhA-bhAvanAno akhUTa jharo kaheto kato ke, nakkArasamo maMto, sattuMjayasamo giri, AinAhasamo devo, na bhUo na bhavissai / mATe ja ' buddhi karmAnusAriNI'nA nyAye teone te tIrtha ja parama tAraNahAra lAgavA lAgyuM hatuM. karmo haLu paDayAM hatAM tethI buddhimAM taraNa-zaraNa tIrtha zrI zatruMjaya ane tIrthAdhipati AdinAtha vasI gayA. 'gurorvadhana pramALam' karI teoe te tIrthanI sparzanA sAva ekalA rahI karavA icchI. 797 ego vaccai jIvo, ego deduvavajjai / egassa hoi maraNaM, ego sijjhai nIrao || paNa kALanA jhapATAmAM AvI DAkuonA prahArothI prANa khoyA ne tIrthayAtrAnI manojhaMkhanA manamAM ja rahI gaI; chatAMya sadbhAvanAnA saMgAthe 64 indro paikInA 1 indrapaNuM pAmI gayA, jemanI zaktio pRthvIlokanA cakravartIthI paNa savizeSa hoya te svAbhAvika che. teoe prAye potAnI zaktino pUrato paricaya prApta karAvyo ja nathI athavA haju paramArthanI parAkASThAvALI zAsanasevAnI tAtI jarUriyAta temanA sudhI pahoMcADanAra tako ja lAdhI nathI; mATe sAva chillara ne chIcharI mAMgaNIonI mAnatA purAtAM camatkAromAM khatavI daI kadAca mANibhadranI devatAI zaktionuM avamUlyana ja karAI rahyuM che, kAraNa ke tevI nAnI-najIvI ghaTanAonI pUrti to temanA Azrita anya devo ramataramatamAM pUre tevA samartha che; jyAre bahoLo~ varga ucca sthAne birAjita cakravartI pAse jhADu mAMgI varadAna pheDI nAkhavAnI bhUlo kare che, tevuM jaNAya che. cokkasa koI saMkalpazALI zuddhAtmAe yakSendrane zAsanasevAnA paramArthI kAryamAM yojavA ne zAsananAM vighno dUra karI apUrva zAsana-prabhAvanAno puNya-prakAza pAtharI devAmAM upayogI karavA joIe, na ke svArthanA saMkucita gherAbaMdhanomAM. jarUra temanI devatAI zakti te niSThAvAnane khUTatuM baLa pUruM pADI camatkAronI hAramALA sarjI de to Azcarya nahi. kadAca prazno UThe ke zuM devatAo gaMdhAtI pRthvIne pAvana karI zake ? svArtha sAdhavAmAM upayogI thaI zake ? AvA kalikALamAM paNa pratyakSa thaI zake ? bhalabhalAnAM bhejAMbAja bhejAMone paNa AzcaryamAM nAkhI adbhuta zAsanasevA karI zake ?, to AvA aneka praznonA ekamAtra samAdhAnamAM jaNAvI zakAya ke zAstromAM devatAI avataraNonI aneka mAhitIo dharabAyelI paDI che. atItathI laI Aja sudhI AvI camatkArI jaNAtI aneka ghaTanAonA sAkSI pATho jaina-ajaina zAstromAM jovA maLe che. A graMthanA mAdhyame Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 798 tapAgacchAdhiSThAyaka ja evA eka nahi paNa ekAvana prasaMgone prastuta karI devatAI baLono paricaya prApta karAvI zakANo che, je mATe A pachInuM Agamika-zAstrIya ane vividha mAhitIprada lakhANa khAsa avagAhavA jevuM lAge che. paNa te pUrve eka agatyanI ghaTanA smRtimAM Ave che. vi. saM. 2030 cAlu hatI, tyAre paramAtmA vIranI ra500mI nirvANatithinI ujavaNI Thera Thera vidhavidha rUpe cAlu hatI. ThIka vIra prabhunA janma-kalyANakano divasa caitra suda terasa Avyo. jhariyAnA mULanAyaka prabhu vIranI aMgaracanA te divase mAro saMsArI mitra kiraNakumAra ke. zAha caDatA pariNAme karavA lAgyo, ane huM paNa prathama vAra ja AMgI racavAmAM madada karavA joDAyo. umaMga-raMga ne zubhra bhAvonA satsaMga sAthe paramAtmAnI AMgI racANI, ane te pachI to na jANe keTalIya vAra gharathI daherAsara AvI AMgInAM darzana karI karI manamAM sukRtanI anumodanA karavA lAgyo. divasa Akhoya Ama AMTApherAmAM pasAra thaI gayo, tyAM sAMja paDI ne samAcAra maLyA ke paramAtmA vIranA mastaka upara rahela chatra cAle che. tamAzAne teDuM te zuM hoya? gAma AkhuMya bheguM thayuM. kharekhara chatra bahu ja vyavasthita rIte goLa-goLa pharatuM hatuM, je ghaTanA sagI AMkhe satata 4-5 kalAka nihALI, dUradUranA bhAvikoe paNa darzana karyo, je satya ghaTanA pachI te camatkArane kAraNe saunI zraddhAnA namaskAra mANibhadrane thavA lAgyA. te samaya pachI navalakhA jApanA pratApe devatAI camatkAra rUpe traNa vakhata motanA mukhamAM praveza karI AbAda bacI gayo. prathama vAra oNphisamAM guMDAoe karela sazastra AkramaNa, bIjI vakhata ThIka 68 tIrthonI jAtrA pachI 69mA tIrtha nAkoDA taraphanI basa dvArA jAtrAmAM naDela akasmAta ne 9 jAtrALuonAM maraNa tathA trIjI vakhate gauhATIthI kalakattAnI plena-sapharamAM lAgela Aga ne camatkArika rIte bacavAnuM thayela. jo ke traNeya durghaTanAo vakhate kudaratI navakArasmaraNa thaI gayela, chatAMya jANe koI chUpI devatAI sahAyano pratApa-prabhAva hoya tema Ajeya manamAM vaseluM beThuM che. puNya prabaLa hoya tyAre kanimitto paNa durbaLa puravAra thAya che ane puNya pAMgaLuM paDatAM ja nAnAM nimitto paNa nadhAryAM tophAno macAvI zake che temAM zaMkA nathI. je hoya te, paNa ' sAMcane AMca na Ave temAM paNa daivI sahAya hoI zake. devasya durlabhaM darzanam aneka tIrthonA mULanAyaka prabhunI padharAmaNImAM thatI devatAI ghaTanAo, pratiSThA pachI daherAsaramAM rAtre nAcagAna-gIta-saMgItanA avAjo, chatronuM cAlavuM, kesaravarNa jyota vagere devatAI camatkAro AjanA durlabha devatA-darzananA kALamAM vismayakArI lAge to Azcarya nahi, paNa pUrvanA kALamAM to puNyazALI puruSottama tIrthapationI rovAmAM devo avAranavAra AvI va Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 799 saunI samakSa potAnI lIlAo dekhADatA hatA. AgamagraMthoe AvA aneka prasaMgonI noMdha lIdhI che, je jANatAM ja zaMkA-kuzaMkAonAM vAdaLAMo vilAI jAya, ane anubhavIonI AgamavANI avazya haiyAmAM harakha sAthe vasI jAya. vizvAsa che. dhara zvAsa heTho besI jAya ane mAkaDuM mana mAnatuM thaI ja jAya ke devonI paNa eka divya duniyA hoya che ane te devo thakI bhUtamAM camatkAro thayA, Aje thAya che ne bhAvimAM paNa thanArA che. - jo ke sukha-savalatonA saMgAthI devAtmAone mRtyulokanI durgadhIno bhayaMkara trAsa hoya che, uparAMta potAnA vilAsI vAtAvaraNa vacce paropakAranI buddhi paNa bhAgye ja jAge che; chatAMya aneka agamya kAraNothI jyotiSa, vyaMtara, bhuvanapati tathA vaimAnika devo paNa pRthvIne pAvana kare che. te vividha kAraNo paikI mukhya cAra kAraNo zAstrakathita A pramANe che.... (1) atirAgavaza (2) ati keSavaza (3) pUrvasaMketa pUrvaka (4) paramAtmabhakti tathA zAsanasevAnAM kAraNothI.... to cAlo, ApaNe paNa avalokana karIe ke zAsanadevothI laI sAmAnya sau deva-devendro, cAreya devanikAya thakI cAreya kAraNothI kaI kaI rIte ahIM avataraNa karI Ave che. tevA aneka prasaMgo paikI ati jUja ghaTanAo paNa ati saMkSepamAM atre rajU karela che, je svayaM nAnI-nAnI kathA-vArtA jevI paNa satyakathAo che, je dvArA ati dUranA kALathI laI atyAra sudhInA samayakALane sparzavA eka nAno ne navalo akhataro karela che. 1- prathama tIrthapati RSabhadeva jyAre sAva nAnA bALa hatA tyAre devanA IMdra jeo svayaM temanA puNya thakI tyAM Avela temanA hAthamAMthI zeraDIno sAMTho kheMcI lIdhela, jethI indra IkvAku kuLa tathA kAzyapa gotra sthApyuM. A uparAMta paNa rAjA bharatane sAdharmika bhaktinI prIti zikhavADavA, yuddha nihALavA vagere prasaMge devatAo Avela. 2- trIjA prabhu saMbhavanAtha pAse dIkSA laI ogho laI nAcato bALa te ja vakhate kALadharma pAmyo ne deva banyo, tarata ja potAnA pitAnA duHkhane dUra karavA deva rUpe dIkSAsthaLe ja AvI sau samakSa darzana dIdhAM. 3- pAMca pAMDava jayAre sarovaramAM phasANA tyAre temane bacAvavA abaLA evI kuMtI ane draupadIe tarata kAusagga karI sUkSma baLa pedA karyuM, jethI savAre saudharmendranuM vicaratuM vimAna khalanA pAmyuM, teo pRthvI upara AvyA ne satIonA zIla-prabhAve pAMDavo mukta thayA. 4- dhanamitra vaNikanI dIkSA dhanazarmA putra sAthe thaI. unALAnA tApamAM tRSAtura putre pitAmuninA Agraha chatAMya saciMta pANI na pI prANa gumAvyA ne zubha bhAvanA prabhAve deva banyo. potAnA ja kalevaramAM praveza karI gokulo vikarthI ne pitAnI vIMTIo guma karI devatAI mAyAthI pitAne pratibodhyA. pa- rAjA megharathane chetaravA be devo AvyA ne temAMthI kabUtara banelA devanA prANa bAjapakSI rUpI devathI bacAvavA rAjavIe potAnI jAMghanuM mAMsa kADhI ApyuM ne jIvadayA mATe potAnA Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 800 tapAgacchAdhiSThAyaka saMpUrNa zarIrane paNa soMpI daI tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM ne 16mA prabhu zAMtinAtha banyA. - prabhu neminAthanA zAsanakALamAM patinA bhayathI prabhu neminAthanuM zaraNuM laI kUvAmAM ApaghAta karanAra patnI mATI adhiSThAyikA devI aMbikA banI che, je devI svapna-darzana dvArA sajjanamaMtrI pAse AvI ane giranAramAM neminAthajInuM daherAsara karAvyuM. te ja devIne visaladaMDa nAyake sAdhanAothI sAdhI tyAre tene AbunA parvato vacce suMdara jinAlaya saMpanna karavAmAM sahAya bakSI che. 7- paramAtmA pArzvanAthane sAdhanAkALamAM tApasa maTI kammaTTa banelo duSTa deva upasarga devA lAgyo, tyAre nAga maTI dharaNendra deva banela jIve prabhunI rakSA dvArA bhakti karI te jagajAhera ghaTanA che. 8- prabhu vIranA sADAbAra varSIya taposAdhanAnA kALamAM, kevaLajJAna pachI ane nirvANa pazcAtuM paNa aneka devatAI ghaTanAo ghaTI je noMdhanIya che. temAMya vyaMtarI kaTapUtanA tathA eka ja rAtrimAM 20-20 upasargo varasAvI denAra abhavya saMgamadeva pRthvI upara svayaM ja AvyA hatA ne? 9- sAdhanAkALa vakhate prabhu varane to mauna sAdhanA ja bhalI hatI; paNa temanA saMsArI pakSano mAsiyAta bhAI marI je vyaMtara thayo hato te vyaMtaradeva siddhArthe prabhunA kAyapraveza pachI aneka vAra anekone ADA-avaLA javAba ApI-apAvI aneka durghaTanAo UbhI karI dIdhI hatI. 10- svayaMhariNegameSI deva prabhunA ghera AvI temanA garbhane devAnaMdA brAhmaNonI kukSImAMthI rANI trizalAdevInA garbhAzayamAM sthAnAMtarita karavAmAM saphaLa banyo hato. te pachI to pratyeka tIrthaMkarone hularAvavA chappana dikakumArIo Ave, meru upara mahotsava mATe indra pAMca rUpo kare vagere ghaTanAo to lokavikhyAta che ja. 11- kevalI prabhu vIrane vAMdarA ane bhakti karavA mAnika devalokanI bahuputrikA devI AvI, nATaka karyuM ne nAnAM nAnAM aneka bALako vikuvyAM, je dazya samavasaraNamAM upasthita saue nihALyuM hatuM. 12- kevaLI prabhuvIranA darzanArthe aneka devo devavimAna sAthe AkAzamAMthI UtaravA lAgyA, te joI brAhmaNa indrabhUti gaNadhara gautamane Azcarya thayuM ke A devo bhUlA paDyA lAge che, jethI mArA yajJane vadhAvavAne badale AgaLa nIkaLI rahyA che. 13- kaMbala-saMbala nAmanA be devo je pUrva bhavamAM baLada chatAMya maratAM navakAra pAmyA hatA, teoe devarUpe pratyakSa hAjara thaI nadI oLaMgatAM thayela vyaMtarInA upadravathI prabhuvIrane mukta karyA hatA. 14- vAvaDIonA mohamAM marI deDako banela naMdamaNiyAra zreSThIno jIva pharI zreNikarAjanA ghoDAnA DAbalA nIce kacaDAI maryo paNa zubha dhyAne durdarAMka deva banyo. samavasaraNamAM AvI Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 801. caMdananA vilepana vaDe prabhunI bhakti karI, pachI saune mAyAjALathI chetarI zreNikanI kasoTI karato AkAzamAM adazya thayo. 15- jyotiSa devalokanA sUrya ane caMdranA devonuM mULa vimAna sAthe UtaravuM ane te prasaMga pachI mRgAvatInuM kevaLajJAna pAmavuM vagere ghaTanA eka vilakSaNa ghaTanA tarIke AgamomAM ullikhita - 16- bhavanapati devalokanA camarendranuM vaimAnika devaloka tarapha upapAta ane pachI saudharmendranA vajapAtathI bacavA sAdhaka zrI prabhu vIranA caraNanuM zaraNa grahaNa accheruM chatAMya satya ghaTanA che ja ne? 17- jaMbUkumArano jIva je ati rUpavAna deva hato te jyAre vIraprabhune vAMdavA Avyo hato tyAre tenA pUrva-pazcAt bhavonuM vismayakAraka varNana vIramukhe saue samavasaraNamAM sAMbhaLyuM ja hatuM ne? 18- eka ja rAtanA phakta eka ja praharamAM pUrvasaMketa pramANe devamitroe IndrajALa racI kAmagajendrane mahAvidehanA sImaMdharasvAmI samakSa mUkI pAchA devI mAyAthI jaMgalanA taMbUmAM goThavI dIdho, je prasaMganI khAtarI ane saccAI jANavA svayaM kAmagajendra prabhu vIrane pRcchA karI. prabhue devamAyAne satya TheravI. 19- gobhadra zeTha mRtyu pAmI devagati pAmyA ne putramohavaza rAgathI roja rAjagRhInA zAlibhaMdrajIne tyAM 99 peTIo AbhUSaNo vagerenI utAratA hatA, te kathAnaka to sAva suprasiddha che. - 20- prabhukALanA 10dhanavAna ne viziSTa zrAvakonI potAnI pauSadhazALAo hatI, sAdhanA karatAM temAMnA anekane cAlu pauSadhamAM rAtrikALe duSTa devonA upadravo sahevA paDela hatA. - 21- cAra buddhinA nidhAna abhayakumArane aneka devonuM sAMnidhya hatuM, jemanI madadathI ekadaMDiyo mahela banAvyo, ghaNAM ja saphaLa parAkramo dekhADyAM ane eka vidyAdhara je UDI UDI pAcho paDI jato hato, tene ghaTatAM vyaMjano padAnusArI buddhithI bolI ApI UDato karI dIdho hato. rara- rAjA zreNikane deve divya kuMDalo ane devatAI vastro Apela je potAnI priyA naMdArANIne bheTa ApyAM, devatAI ane camatkArika vastuo potAne na maLyAnI ISyamAM caramAvatArI chatAM bIjI rANI thelaNA chobhANI ane AtmahatyA karavA agAsIe gaI hatI, te vakhate tenI pAse devatAI hArano pIcho hato ja. 23- prabhu vIranA kALe ja thayela ceDA rAjA pAse devatAI bANo hatAM je amogha lakSyane vIMdhI nAkhatA hatA, chatAMya azokacaMdra paNa devane sAdhI pratipakSe laDAI AdarI ane devatAI sahAyatAthI ja vijaya meLavyo. 24- udayana rAjarSine viSama roganA upacAra rUpe dahIM levuM paDyuM je viSamaya hatuM, chatAMya 201 . Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 802 tapAgacchAdhiSThAyaka hitakArI deve te viSathI temane bacAvyA; pharI vAra paNa rakSA karI, chatAMya jyAre chellI vAra pramAdamAM paDela deva cUkayo tyAre gocarImAM Avela viSamaya dahIMthI maraNa pAmyA, devane potAnA pramAdano pArAvAra pazcAttApa thayo. ra5- gautama gaNadhara gaganagAminI labdhithI sUryanAM kiraNo jhIlI aSTApade jAtrArthe gayA, rAtrivAso tyAM karyo tyAre tyAM padhArela vajasvAmInA jIvAtmA devane tathA anya vidyAdhara vagerenI samakSa puMDarIka-kaMDarIka kathana karyuM. aneka devonA mananA gUDha prazno potAnI AgavI sUjhathI ukelI ApyA. ra- aizvaryano mada manamAM rAkhI paramAtmAne vAMdavA janAra rAjA darzANabhadra tyAre mAnabhaMga pAmyo jyAre vimAnavAsI devendra tenAthI kaMI gaNI Rddhi-samRddhivALI devAyA vaDe airAvaNa hAthI, te upara padha, pAMkhaDIo ne devIo vipharvI prabhu vIrane vaMdana karyA. devathI parAjita rAjAe dIkSA lIdhI. 27- sudarzana zeTha paupadhavratamAM paNa DagyA nahi ne rANI abhayAno anukULa upasarga sahana karyo. zULInI sajA viruddha zIlavatI patnI manoramAe kAusagna karyo, ne devatAI camatkArothI zULInuM siMhAsana thayuM. 28- haridvaigamaiSI deve rathikanI patnI sulasAnI prArthanA sAMbhaLI 32 goLIo ApI je ekIsAthe khAI jatAM ekasAmaTA 3ra putrono garbha rahyo jenI prasUti-vedanA pUrvanI sthiti paNa gaMbhIra thatAM satI susAnI saccAI upara ovArela deve tenI vedanA harI prasava karAvyo hato. ra9- rAjAnA vyAmohathI bhAIne bhaginI puSpacUla-puSpacUlA bhAryA-bhartA banyA, je pApathI bacAvavA devI banelI mAtA puSpAvatIe putrane pratibodha karavAnA rAgavaza naraka ane svarganAM sAkSAt svapno dekhADI verAgya pamADyo ane puSpacUlAe paNa pApa dhovA dIkSA laI mokSa sAdhyo. 30- jaMbUsvAmInA ghare lUMTavA AvanAra 500 coronuM sthaMbhana, svapna dvArA ke devatAI sAMnidhyo dvArA pratimAjIonuM bhUgarbhathI pragaTa thavuM vagere aneke najare nihALelI bInAo che. 31- AvI to aneka devatAI avataraNo-sahAyonI-upasargonI ghaTanA prabhu vIranA samayakALamAM thaI che, je kadAca jUnI mAnIe toya te pachI paNa camatkArika aneka ghaTanAo deva sAMnidhyanI sAkSIpakSe UbhI ja che. vAnara navakAra prabhAve deva thayo, jJAnanA upayoge jANyuM ke pharI navo janma vAnara rUpe jaMgalamAM thaze, tethI devatAI zaktithI te ja sthaLanI zilAo para navakAra kotarI nAkhyA. cyavana pachI pharI vAnara thayo, tyAre te ja navakAra tenA jAtismaraNanuM kAraNa banyA ane sadgati thaI. 3ra- citrakAra citrAMgada putrInA mukhe maraNa vakhate ja navakAra pAmI deva thayo. putrI marI deva thaI pharI daDhazaktinI putrI kanakamAlA banI tyAre vAsava nAmanA khecaranA apaharaNathI ne Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 803 putrI premathI vyaMtarapitAdeve bacAvI rakSA karI ane pratyeka buddha nagagati sAthe paraNAvI pratyupakAra vALyo. 33- AyaMbila tapanA pratApe tapatapato dvaipAyana deva dvArikAno nAza 12 varaso sudhI na karI zakyo paNa eka divasa saune tapa vagaranA pramAdamAM paDelA jANI taka jhaDapI nagarI bALI nAkhI. - 34-niHspRhI tapasvI kSemarSi muninA kakkAvArI padArthonA abhigraho devatAI camatkAra rUpe eka pachI eka pUrNa thayA ane je je icchayuM tenI ja gocarI maLatAM aneka divasonA upavAsanuM pAraNuM thayuM. 3pa- vardhamAna tapanI cAlu chellI somI (100 mI) oLI daramyAna ja pU.A. vardhamAnasUrIzvarajI ma.sA. kALadharma pAmyA ne zubha dhyAnathI zaMkhezvarajInA adhiSThAyaka deva banyA che, jeono pragaTa prabhAva anekone thayo ne thAya che. adhiSThAyaka deva jAgRta che, tevI lokokti pracalita che. - 36-devacaMdrasUrijI, hemacaMdrasUrijI tathA malayagiri ma. sA.e muni avasthAmAM brahmacaryanI prakhara samUha-sAdhanA karI, strInA nagna deha sAme ja ArAdhanA chatAMye traNeya nirvikArI rahyA tethI 11mA divase ja deve darzana ApyA, ane tenA varadAnathI kamathI traNeya mahAtmAone bAvana vIro vaza thayA, rAjapratibodhaka zakti maLI ane malayagirijIne siddhAMtonI vRtti racavAnI anukULatAo. - 37- bALa surapALa vairAgyathI dIkSita thayA ane vidyAdevIne sAdhavA saMkalpapUrvaka jApa karavA lAgyA. zuddhinA prakarSathI thayela upalabdhio vacce sarasvatI devI svayaM nirvastrAvasthA jevI avasthAmAM sAme AvyAM ne munivare lajjA vyakta karI. devInI parIkSAmAM uttIrNa thatAM ja munine vAdamAM ajeya banavAnuM varadAna ApyuM, jethI teo vAdavijetA bappabhaTTasUri banyA ne aneka zloko-zAstro bhaNyA. - 38- vIra prabhunI 19mI pATe thayela mAnadevasUrijInI AcArya padavI vakhate temanI niHspRhatAne kAraNe lakSmI-sarasvatI baMne pragaTa thayAM, gurune cAritramAM patananuM kAraNa lAgatAM ja teoe svecchAe AjIvana vigaIono tyAga karI dIdho. vividha tapa karatAM nADola gAme padmA, jayA, vijayA ane aparAjitA pragaTa sevA karavA lAgI, devI-sAdhanAthI camatkAro thayA, laghuzAMti racANI. - 39- AhAra-saMjJAne vaza paDela AcArya chatAMya maraNa pAmIne maMgusUrijI te ja nagaranI khAInI bAjunA maMdiramAM vyaMtara yakSa thayA, ne temane jIbha kADhatAM temanA ziSyoe joyA. 4 - sthUlabhadrasUrijInAM vhena sAdhvI yakSAe saMgha sahita kAyotsarga karyo ne zAsanadevIe pragaTa thaI temanI icchA pramANe sImaMdharasvAmInAM darzana karAvyAM, temanI pAse potAnA bhAI zrIyaka munine ArAdhaka jANI upayogI sUtro saMprApta kayAM je dazavaikAlikanI cUlikA rUpe Ajeya Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 804 tapAgacchAdhiSThAyaka jANavAbhaNavA maLe che. 41- pUrvasaMketa pramANe kALadharma pAmI deva banela padmAvatInA jIve pUrvabhavanA patine pratibodhavA vividha upAyo karyA; chelle tApasI pAse mAra marAvI zrAvaka banAvyA ne krame vairAgya pragaTAvyo. aMte pati udAyana rAjavIe dIkSA laI AtmakalyANa karyuM. 42- saMyamI munivarathI saMdhyA samaye mAtrAnI bhUmi jovI rahI gaI. rAtre cUMko Ave tevI laghuzaMkA vadhatAM maraNAMta kaSTavALI thaI, chatAMya mAguM karI kayAM paraThavavuM-nI ciMtAmAM muni vyagra hatA teTalAmAM samyagudaSTi deva pragaTayA ne prakAza verI dIdho. munivaranuM kArya pAra UtaryuM. 43- nAgaketunI zizu avasthA chatAMya pUrvabhavano adhUro rahela aTTama karyo, zAsanadevane pragaTa thavuM paDyuM, ne mRta jAhera thayela bALakanI rakSA karI. te ja nAgaketu te ja bhave mokSe gayA. 44- sUryavaMzanA praNetA ayodhyAmAM thayA, nAma sUryayaza rAjA, temanI dharmaparIkSA karavA be devIo rUpI strI banI paraNI, tithinA pauSadha vakhate aMtarAyo karyA, rAjAnI aDagatA hatI to chUTAcheDA mAgyA, patie bIjuM mAMgavA kahyuM to putranuM mAthuM kApI ApavAnI mAgaNI karI. tene badale pASadha TakAvavA potAnuM mAthuM kApI devA taiyArI dekhADatAM ja devIo pratyakSa thaI. 45- bharUcamAM zakunikA vihAra bAMdhavA bhUmikhanana vakhate kSetradevatAe kArIgarone paLamAM dATI dIdhA, temanA upadravane vAravA Amadeve patnI ane putra sAthe te ja AgakAMDa pRpApAta karI levA nirdhAra karyo, tyAre tenA zaurya upara vArI gayela bhUdevI pragaTa thaI ane varadAna mAgavA kahyuM. A pradeve kArIgaronI prANarakSA mAMgI, ne daheruM baMdhANuM-jenI pratiSThA paNa kalikALasarvajJa hemacaMdrasUrijIe devatAI sAMnidhyathI saMpana karI ApI. 46- mahopAdhyAya yazovijayajI ma.sA.nA samakAlIna mahAtmA muni maNiudyota ma. sA. nI pIThamAM pAchuM thayuM, rasI thaI, jivAto bharANI. tenI kAramI vedanA vadana upara chavAI gaI, chatAMya sahana karI, rAtre kAyotsarga vakhate kSetradeva pragaTa thayo ne darda dUra karI ApavA taiyArI dekhADI, chatAMya mahAtmAe basa, sahana ja karyuM, paNa upacAra na karAvyo, kAraNa ke teo vipattine karmanijarAnI saMpatti mAnatA hatA. 47- rasanendriya uparanA jabbaradasta kAbU dvArA brahmacaryamAM sthita yakSa vajasvAmI upara pUrvabhavanA mitra devo ovArI gayA hatA ane rAjI thaI vaikriya rU5 tathA vidyAo ApI hatI. 48- rAjA daMDavIrya AMgaNe Avela tamAma sAdharmiko jamI le pachI bhojana-grahaNanI pratijJAvALA hatA. temanI kasoTI karavA indra koDo sAdharmikone vikarvIne temanA mahele mokalyA. rAjAe sollAsa ATha upavAsa rAkhI saunI sAdharmika bhakti karI, tyAre indra pragaTa thaI divya dhanuSa-kuMDala bheTamAM ApyAM. 49- jinaprabhasUrijI padmAvatI devI dvArA varaprApta AcArya thayA. te ja devInI sahAyatAthI blechone pratibodhita karyA. camatkArothI rAjAne vaza karyo, vaTavRkSane raste cAlavA AjJA ApI to vRkSa sAthe cAlavA lAgyo. muninA ghaDAnI dorI coranAra uMdaraDAne jANavA, Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 805 tyAMnA badhAya uMdarone AkarSa aparAdhIne pakaDI pADyo. camatkAra dekhADI pachI badhAyane mukta paNa karyA. anyaliMgI Avyo ne TopI AkAzamAM adhdhara karI, tyAre rajoharaNathI kheMcI nIce utArI. bIjA divase pANI bharelo ghaDo AkAzamAM binAdhAra karyo, to ghaDo utArI pANIne alaga karI dekhADyuM, 50- IrSAvaza sAdhutA khoI maraNa pAmela bhAI varAhamihira vyaMtaradeva thayo ne gAmamAM marakI phelAvI, jenuM vAraNa karavA bhadrabAhusvAmIe uvasaggahara stotranI racanA karI che. pa1- A ja pramANe dharmabhAvanA ane niSThAmRtyu meLavI janAra zeTha mANekazAha maTI yakSendra bananAra mANibhadra deva paNa Aje jAgRta che, anekone paracAo ApyA che, Ajeya Ape che. upavAsAdi dvArA jApa dvArA ke viziSTa puNyanA baLe teone sAdhI zAsanarakSA ne prabhAvanAnAM aneka kAryo karI zakAya che tevI satya ghaTanAo sAkSImAM che. jANavA mujaba Aje paNa aneka devatAo pRthvI upara pratyakSa na dekhAvA chatAMya gebI avAjo, saMketo, svapnAMo athavA preraNA dvArA potAnAM icchita kAryo icchita vyaktio pAse karAvatA hoya che ane tevAM kAryo paNa nirvijJa pAra utAre che. jJAnIo zrutabaLe sahAyaka tattvone pichANI le che, paNa alpajJAnI ke ajJAnIo sAthe carcA ke vAda-vivAda TALavA satya prarUpaNA karyA pachI paNa " vaM tu huzrutA vinti " kahI pUrvapuruSonuM gaurava vadhAre che. mANibhadravIrano pUrvabhava mANekazAha zeThanI jIvanajyotinA prakAzatatvane pAmavA prakhara puruSArtha karyA pachI evuM lAgyA vagara na rahe ke vizvanAM aneka Azcaryo AMkha sAme AvyA pachI paNa Azcarya jevuM kazuMya na lAge, kAraNa ke..... " pae pae nihANAiM joyaNe rasa-kuvigA bhaggahINA na pAsaMti, bahumaNI basuMdharA " - astu Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 806 tapAgacchAdhiSThAyaka '" bhaktavatsala dAdA " -gaNizrI rAjayazavijayajI mahArAja zrI tapAgacchAdhiSThAyaka yakSarAja zrI mANibhadra devanuM sadAkALa adezya sAMnidhya mANIne temanA pratye apUrva premabhAva dharAvanAra A lekhanA lekhaka pU. gaNizrI rAjayavijayajI mahArAjazrI zrI kesarasUri samudAyanA saurASTrakezarI-zAsana prabhAvaka AcAryadeva zrI bhuvanaratnasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA praziSya che, khUba ja bhAvuka AtmA che. duniyAdArInI bAhya prasiddhimAM jarA paNa rasa nahIM chatAM paNa mANibhadradAdA pratyenI ananya prIti svAnubhUtithI lAgaNIsabhara be zabdo lakhavA prerAyelA pUjya gaNivaryazrI potAnI sAdI saraLa bhASAmAM Atmika saMvedana rajU kare che. TUMkI paNa hRdayasparzI vAto manane kharekhara sparzI jAya che. - saMpAdaka namo jakSa Indo, je namo zrI jakSa indo jakSarAja amarapati zrI mANibhadrAya namaH zrI jinazAsananA sthApaka karNadhAra evA sarve arihaMta paramAtmAo jema anaMta upakArI, anaMta karuNALu ane sarvabhayahAraka hovA chatAM Asana upakArInA rUpamAM ApaNe covIsamA tIrthapati zrI vIraprabhune gaNIe chIe. sarva paramAtmA sarva prakAranA bhayahAraka hovA chatAM vidganivAraka rUpe mukhyatayA zrI puruSAdAnIya pArzvanAtha paramAtmA najara sAme Ave che, tevI ja rIte sarva paramAtmAone nirvANa pAmavAne hajAro varSa vItavAthI-badhA ja ApaNA dAdA svarUpa jagatupitA svarUpa hovA chatAM jyAre paNa dAdArUpe arihaMta paramAtmAne yAda karavA hoya tyAre avasarpiNIkALanA prathama tIrthapati zrI AdinAtha paramAtmA ja AdinAtha dAdArUpe najare-hoThe haiye Ave che. tevI ja rIte zrI jinazAsananA parama bhakta ane zAsanasevaka devadevIo aneka hovA chatAM atyAranA kalikAlanA prabhAve-jAgatI jyoti svarUpa ane turaMta phaladAtA ravarUpa jenAM nAma smaraNapaTalamAM Ave temAM jema eka tarapha mAtRsvarUpA bhagavatI padmAvatI mAtAnuM nAma vizeSa pracalita che, tema ja deva tarIke bhaktavatsala ane dAdA tarIke turaMta ja najaramAM AvatuM nAma zrI vIra mANibhadra mahArAjAnuM che. Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 807 ujjainI nagarInA zrAvakamANekacaMda zeThamAMthI zrI jinazAsanarakSaka yakSendra vIra mANibhadra banavAnI prakriyA atyaMta adbhuta, AzcaryakArI, hRdayadrAvaka ane diladhaDaka evI che. zrI mANibhadrajInI pUrvajIvanI jANavAthI ApaNane e paNa khyAla Ave che ke nAstikapApI evA jIvo paNa sadAne mATe nAstika ja rahetA nathI - UlaTa darekanA jIvanamAM eka TarniMga paoNInTa Ave che. ane zAstromAM paNa Ave che ke " karmo sUrA te dharmo sUrA "- je jIvo karmo (duSkarmo) karavAmAM zUrA hoya che, tevA ja jIvo samaya Avye dharmakAryomAM paNa atyaMta zaurya dAkhavIne jagatane Azcarya pamADI zake che. tethI ja mahApuruSo kahe che ke tiraskAra-dhRNA karavI hoya to " pApanI dhRNA karo paraMtu pApInI dhRNA na karo" kAraNa, pApI sadA pApI ja rahe evuM banatuM nathI. parama bhaktavatsala zrI mANibhadra dAdAnI sAdhanA ane temanI anubhUti viSe jaNAvavuMlakhavuM e ghaNuM ja AnaMdadAyI chatAM atizaya agharuM kArya che. kAraNa, saMpUrNapaNe samarpita sAdhaka ja anubhUtinI kakSAe pahoMcI zake che ane evo ISTane samarpita sAdhaka potAnA jIvananA dareka kAryamAM-dareka prasaMgamAM potAnA ISTanI ja kRpA nihALato hoya che. huM to eka prAthamika kakSAno zrI mANibhadrajIno sAdhaka-prazaMsaka chuM. tethI temanI pratyakSa anubhUti to A kalikAle ati durlabha vastu che. paraMtu atizaya alpa nAnI evI sAdhanA-ArAdhanAthI paNa zrI mANibhadra dAdA prasanna thaI jAya che, rIjhI jAya che ane apratyakSa chatAM pratyakSanI jema ja sahAyakArI bane teno vAraMvAra anubhava meM karyo che. saMvata 2050nI sAlamAM amo kAMdivalI (vesTa) mahAvIranagara saMghanA AMgaNe cAturmAsa hatA te vakhate amone varSItapanI ArAdhanA cAlatI hatI. varSItapa prAraMbha karyo te divasathI mArI bhAvanA pAraNuM hastinApura tIrthe karavAnI hatI; paraMtu koI rIte saMjogo anukULa na hatA. evAmAM eka paricita hitamitre mane sUcana karyuM ke, bapore vijaya muhUrte zrI mANibhadra dAdAnI ArAdhanA-mALAjApa zarU karo. koIka zubha paLe nIkaLelI te vANI meM svIkArI ane jApanA prAraMbhanA 24 divasamAM ja vAtAvaraNa badalAvA mAMDyuM. alpa samayamAM ja acAnaka eka jayapurI kArIgara ati suMdara evA zrI mANibhadrajIno eka nAno phoTo-peInTiMga laIne Avyo. meM paNa ati ullAsathI moM-mAMgyAM dAma apAvIne te chabI svIkArI. tyArapachI badhI pratikULatAo anukULa thavA mAMDI. jyAM hastinApura javA viSe koI vAta ja na hatI tene badale mArA ziSya sAmethI vAraMvAra hastinApura javAnI vAta cheDavA mAMDyA ane muzkelIthI paNa hastinApura javAnI rajA pUjya gurudevanI na maLe te rajA paNa ati sahelAIthI maLI. jIvanamAM gurunizrA vinA prathama vAra ja dUrasudUranA pradezamAM vicAravAnuM - jyAM koI paricaya-oLakhANa nahi - ane amone baMnene varSItapa. atyAre sAdhupaNAmAM vihAra mATe sahAyaka mANasa gotavo e eka moTo yakSaprazna che ane temAM paNa 1500 ki.mI.thI vadhAre ekadhArA vihAra mATe vizvAsu majabUta mANasa muMbaI mahAnagarImAM upAzrayamAM beThAM beThAM gotavo te keTaluM muzkela che te sahelAIthI samajI zakAya che. paraMtu ISTanI Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 808 kRpA kone kahevAya ? cAturmAsa pahelAM ja sAmethI 2 mANaso amone pUchatA AvyA ke mahArAja ! vihAra karavo che ? - to ame AvavA taiyAra chIe. e baMne mANaso hiMmatanagara 1 taraphanA sAva aNajANa chatAM amoe rAkhyA ane A paNa iSTanI ja kRpA che - Avo moTo- lAMbo vihAra, savAra--sAMjano vihAra ane mahArASTra - madhyapradeza - rAjasthAna - hariyANA - dilhI thaIne hastinApura sudhI te mANaso sAthe atyaMta AnaMdapUrvaka - koIpaNa takalIpha, koIpaNa takarAra - koIpaNa vighna vinA A badhA ja aNajANa pradezomAM ame atyaMta AnaMdapUrvaka vicaryA. jaMgalomAM, ekAMtamAM rahevAnA prasaMgo AvyA chatAM kayAMye lezamAtra paNa vighna - bhaya tapAgacchAdhiSThAyaka - saMkaTa - takalIphanuM nAmanizAna nahIM. jyAM jyAM je je AvazyakatA UbhI thaI tyAM tyAM jANe ke pahelethI jANa hoya te rIte sarva sAdhanasAmagrI hAjara ja hoya. AvI lAMbI tapasyA, AvA ugra niraMtara vihAro, chatAM leza paNa thAka nahIM. lezapaNa kaMTALo nahIM - leza paNa pratikULatA nahIM - leza paNa bImArI-nabaLAInuM nAma nahIM. evuM jotAM manamAM ema ja lAge ke jANe ApaNe jamIna para vihAra karatA nathI - AkAzamAM tarI rahyA chIe. mArI saMsArI janmabhUmimAM zrIsaMghanI eka vikaTa samasyA je 25 varSathI saMghanA manamAM bhaya karI gaI hatI tenuM eTaluM suMdara samAdhAna zrI vIranI kRpAthI prApta thayuM, tyAre zIrapura zrIsaMghamAM prathama vAra ja zrI mANibhadravIranuM anuSThAna havana karavApUrvaka atyaMta ullAsathI UjavavAmAM AvyuM. zrI vIra mANibhadradAdAnI pratyakSa sahAya - amone zIrapura - nAgezvara tIrtha ane rAjasthAnanI rAjadhAnI jayapuramAM anubhavavA maLI. sAdhaka-ArAdhakane mATe potAnA iSTanI anubhUtio jeTalI AnaMdakAraka, AsvAdya ane smaraNIya hoya che teTalI ja zabdAtIta hoya che. ghaNIvAra ghaNI vastuo ApaNe anubhavI zakIe paraMtu tene zabdAMkita karavuM muzkela hoya che. meM to mArA jIvanamAM tyArabAda dilhI cAturmAsamAM ane dilhIthI pAchA gujarAta sudhInA ati lAMbA vihAramAM vAraMvAra -- kSaNa kSaNa vIra mANibhadra dAdAnuM sAMnidhya mANyuM che. tethI ja mArA manamAM e vAta nizcita thaI che ke jyAre A paDatA kalikAlamAM zubha daivI tattvo ghaNA prayatne paNa sahAyabhUta thatA nathI tevA A kuMDA avasarpiNI kALamAM ati alpa prayAse prasanna sahAyabhUta thatA devomAM yakSendra mANibhadradAdA ziramora che. zrI mANibhadravIranI ArAdhanA karatI veLAe eka khAsa khyAla rAkhavo ke zrI mANibhadra yakSa jAtinA devonuM indrapaNuM je pAmyA temAM mukhya phALo tIrthAdhirAja zrI zatruMjayanuM smaraNa che. A zrI zatruMjaya tIrthAdhirAjanI ja mahattA che ke tene jonArA - bheTanArA - sparzanArA to pAvana thAya ja che paraMtu tene na bheTavA chatAM tenuM mAtra smaraNa karanArA paNa parama pAvana ane mAnavamAMthI mahAna bane che. tethI mANibhadrajInI ArAdhanA karanAre prathama khAsa zrI zatruMjaya tIrthAdhirAjanuM smaraNajApa karavo ja joIe. atyaMta bhoLA ane bhaktavatsala zrI mANibhadra mahArAjA jayavaMtA bano. Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva hAjarAhajUra zrI mANibhadrajI - muni zrI harSabodhivijayajI mahArAja jIvanane yazasvI banAvanArA dharmazraddhA, puruSArtha, jinabhakti ane guru bhagavaMtonA AzIrvAda vagere paribaLomAM devakRpA paNa kayAreka mahattvanuM paribaLa banI rahe che. devakRpAne prApta karanArA aneka sAdhakonA sAkSAt svAnubhUtinA zraddhAbhaktine saMvardhanArA preraNAdAyI prasaMgo kayAreka cokkasa mArga batAvI Ape che. A lekhanA lekhaka muni zrI harSabodhivijayajI mahArAjazrIe potAne thayelA svAnubhavano nicoDa atre rajU karyo che. uparAMta devanI ArAdhanAmAM AzAtanAothI bacavA mATe nakkara sUcano paNa karyAM che je dhyAna upara levA jevA che. munizrIno janma vikrama saMvata 2024 aSADa suda 2 amadAvAda pAse hIrApuramAM thayo. 2040mAM caitra vadi panA roja mahArASTranA saMgamanera mukAme dIkSA aMgIkAra karela. gurujI pU. paMnyAsa vardhamAnatapasvI zrI varabodhivijayajI mahArAjazrI, dAdAguru bhISmatapasvI pUjya sva. munipravarazrI maNiprabhavijayajI mahArAjazrI, pradAdAguru nyAyavizArada sakalasaMgha hitaciMtaka gacchAdhipati pU. A.zrI. bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja sAhebanI tAttvika vicAradhArAo pUjyazrInA saMyamajIvanamAM ghaNo moTo phALo rahyo che. da 809 zrI mANibhadravIra vartamAnakALe hAjarAhajUra che ane zramaNone savizeSa madadanIza che. vAta mArI potAnI che. vikrama saMvata 2047mAM mahA mahine IroDa-selama (tAmilanADu) vacce TrakathI mane eNksiDanTa thayo tyAre pUjyapAda gurudeva zrI sakalasaMgha hitaciMtaka AcAryadeva zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja Adi 35 jeTalA sAdhu bhagavaMto sAthe hatA. sahue mArI bacavAnI AzA choDI dIdhI; paNa kudaratI bacI javAnuM thayuM. tAtkAlika selama saMghe jabbara sevA karI ane sAdhu bhagavaMto to hatA ja. te samaye mAthAmAM bhayaMkara ghA paDelo. lohI baMdha thAya nahi. TAMkA lIdhA to paNa be divasa sudhI AMkhanI pAMpaNa ane mAthAnuM lohI TapakatuM rahevAthI ciMtA hatI. chatAMya zrI vIra mANibhadrajInA manaHjApe rAhata thaI gaI. badhuM sAruM to thayuM paNa mAthAmAM kAyamI du:khAvAnuM UbhuM ja rahyuM. zramaNajIvananI sAmAcArI paramAtmAnI AjJApAlanatAmAM che, ane amAre varSamAM be vakhata kezaluMcana (loca) karavAno hoya. paNa mAre mAthAnA duHkhAvAne lIdhe loca karavo muzkela banyo. lagabhaga 44 varSa loca na * saMpAdaka Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 810 karI zakayo, tenuM duHkha manane asahya rIte korI khAtuM hatuM. vi. saM. 2051nA mahA mahine amo khaMbhAta hatA. tyAM vizA osavAlanA upAzraye amAro mukAma hato. locanA divaso AvyA. mane thayuM ke hamaNAM hamaNAM mAthAno duHkhAvo lagabhaga raheto nathI, to A vakhate loca karAvavA himmata karuM ! ane tyAM khaMbhAtanA A upAzrayamAM birAjamAna viziSTa rUpadhArI zrI mANibhadravIrane dharmalAbha pAThavavA pUrvaka mAMgaNI karI ke, mAre loca karAvavo che. te mATe tamo sahAya karo ane mAthAmAM lezamAtra duHkhAvo na thAya evI khAtarI Apo. tapAgacchAdhiSThAyaka tamone Azcarya thaze, paNa hakIkata ja evI banI ke rAtre svapnamAM zrI vIra mANibhadre AvIne loca karAvavA mATe pUrNa sahayoga ApavA sAthe vAto karatAM kahyuM ke, have loca kAyamI svarUpe thaze. IjAno duHkhAvo nahi thAya. ane mAro baMdha paDelo loca tyAMthI zarU thayo. ThekaThekANenA mANibhadrajI hAjarAhajUra che. bhaktonAM icchitone pUre che, evuM te te vyaktinA mukhethI sAMbhaLuM chuM. mahArASTramAM pAbala tIrthamAM paNa mANibhadravIra jAgatA che. gujarAta rAjyanA nANAmaMtrI zrI bAbubhAI meghajI zAhe tyAM jaIne mANibhadrajIne pUjyA ne bheTaNuM dharyuM hatuM. muMbaI-pArlAnA eka zrAvaka kahe che ke, mArI pAse kAMI ja na hatuM. jhIromAMthI hIro banyo chuM. je kAMI pAmyo chuM temAM mANibhadrajIno ja prabhAva che. khaDakI (pUnA) jyAM huM cAturmAsa hato tyAMnA TrasTI jayaMtibhAI kahetA ke, mANibhadrajI ciMtAnA samaye hAjara thaI (svapnamAM AvI) darzana ApI, mArga batAvI jAya che. AvA aneka prasaMgo aneka bhaktonA jIvanamAM bane che, te mANibhadravIranI mahattAne sUcave che. mokSamArganI ArAdhanA karatAM paramAtmAnA bhaktone sahAya karavA sAdharmika bhakti rUpe viziSTa sahAyaka zaktine dhAraNa karatA evA zrI mANibhadravIra haraghaDI-ha25La sAkSAt thaIne jinazAsananI dIrghakALa sudhI rakSA karanArA bano evI maMgala kAmanA. AzAtanA saMbaMdhanI eka vicAraNIya vAta eka sAvadhAnI rAkhavAnI vAta che. je je jinamaMdiromAM ke maMdironI bahAranA bhAgamAM mANibhadranI mUrtinI sthApanA hoya tyAM bhakto besatA mahine ke ravivAre sukhaDIno thALa dharAve che. have jo thALamAMthI naivedha dharAvyA bAda bAkInI sukhaDI maMdiranA daravAjA AsapAsa vaheMcAya to zakaya che ke nAnAM bALako Adi te laIne khAI le ane khAtAM khAtAM maMdiramAM paNa cAlyAM jAya. to jyAM AvI prathA cAlatI hoya tyAM sukhaDIno prasAda vaheMcavAnuM kArya jinamaMdiramAM mukhya daravAjA bahAra thAya to paramAtmAnI AzAtanA thatI aTakI jAya. hAlamAM upAzrayomAM mANibhadravIranI sthApanA thatI hoya tevuM khAsa jovAmAM nathI AvatuM. tapovana (navasArI)mAM upAzrayanI najIkamAM zrI mANibhadrajInuM alaga maMdira karI temAM temanI sthApanA thaI che. jo ke, jinAlayomAM to have mANibhadravIranI pratiSThAo thAya che je eka anumodanIya vAta che. Page #827 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 811 'puNyazALInI pAralaukika pIchAnA ciMtaka - gacchAdhipati pU. jayadhoSasUrIzvarajI ma.sA.nA praziSya muni jayadarzana vijayajI mahArAja sukha samRddhi ke doma doma zrImaMtAI punyathI ja maLe che. sidhdhinI Toca upara pahoMcavAmAM paNa eka mAtra punya ja mUkhya baLa banI rahe che. A puNya baLathI ja maLe che vividha kaLAomAM kuzaLatA, nyAyopArjita daivI saMpatti vizuddha cAritrya ane nirmaLa buddhi ane dharmopAsanA. zeThazrI mANekazA svayaM puNyAnubaMdhI puNyanA dhAraka hatA, jethI puNyazALInA pagale pagale nidhAnanI ukti sArthaka kare tevI temanI haraNaphALa pragati thaI ane haju paNa thatI rahevAnI te hakIkata che. puNyanA guNAkAra samA temanA jIvanano je rIte vikAsakrama thayo ane jIvanamAMDaNInAM vividha pAsAone kAMIka vividhatA sAthe prastuta karato A lekha dharmapuruSArtha mANekazAnA jIvanabAgano citAra kaMIka alaga rIte ja rajU kare che. khAsa mananIya ane sAtvika nicoDa e che ke vibhAga naM. 5 mAM prastuta thayela sAhajikatAnI viziSThatA darzAvatu tatvaciMtana je eka sanAtana satyatatvane prakAzamAM lAvI jaNAvavA icche che ke jagatamAM je je dharmavIro, dAnavIro, karmavIro ane naravIro je kAMI mAna pratiSThA pAmyA che temanA jIvananI pragati-gati kRtrima nahi balka kudaratI hoya che, tevA avatArI puruSonAM jIvanakavana jagatane kAMIka spaSTa saMketa ApatA hoya che. paNa ApaNe pAmara jIvo kAMIpaNa samajI zakatA nathI. mahApuruSonA jIvananI rahasyamaya ghaTanAonA vAMcanathI manane zubha adhyavasAyomAM ramatu to jarUra rAkhe che. prAsAdika zailImAM prastuta thayela A lekhanA lekhaka munipravara zrI jayadarzanavijayajI mahArAjazrIe mANekazAne kendramAM rAkhIne punya baLanA mahimAnuM atre hRdayasparzI nirUpaNa karyu che. A lekhanA aMtamAM pU. munizrIe raju karela A tAttvika vAto vAraMvAra vAgoLavA jevI che. " je je zubha tattvo sahajatAthI siddha thAya te prAMte siddhagatinAM sukho paNa bakSI zake che. jinazAsanamAM je je AtmAo puNyAnubaMdhI puNyanA udayavALA dekhAya-jaNAya-oLa khAya te sarvene saprema vadhAvI, protsAhita karI, puNyanA anubaMdho gADha karavAmAM sAra che, ubhaya pakSe lAbha che ane paraMparAe zAsana-prabhAvanA dvArA paramAtmAnA upakAranI yatkiMcita RNamukti che. " - saMpAdaka Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 812 tapAgacchAdhiSThAyaka (1) gati ane pragati mahAna zaktivALA bAvana vIro jemanI sevAmAM sadA rahe che tathA coThasa yoginIo jemanI pAse nitya nATAraMbha karatI rahe che; vyaMtaradevonI ATha nikAyamAM yakSendra mANibhadra tarIke jeonAM nAma-kAma khyAtanAma che, kSetrapAla devonA jeo adhipati che. devatAI vaikriya zarIra zyAma varNanuM che paNa suMdaratA saune AkarSe tevI che. mastake raktavarNa mugaTa zobhe che. bhUjAo che che, jemAM kramathI trizULa, DamarU, agara, aMkuza, nAga, khagna zobhI rahyAM che. pote zyAmavarNa paNa vAhana che zvetavarNa airAvaNa hAthI. mukhano AkAra vilakSaNa che ane temAMya jemanI mUrtiomAM mukha upara ja maMdirano AkAra che, je upara temanI paDI rahelI satata daSTi-sRSTinA zreSTha sthAna siddhAcalajInA pratIka rUpe yAda devaDAvI rahI che. sAmAnika devo vIsa hajAra che, chatAMya prabhAva ane pratApano tApa temano ja tagatagI rahyo che. ekAvatArI samyaguSTi devendra tarIke jeo vikhyAta che ane dabadabA tathA ThAThamAThathI jeo ratnajaDita suvarNa siMhAsana upara birAjI rahyA che tevA alaukika, anokhI ane adbhuta AlamanA AlayamAM layalIna banI jyAre eka divasa teo devIonA nATAraMbha ane devonA saMgIta-saMgamAM raMga mANI rahyA hatA, tyAM to.... acAnaka temanuM siMhAsana kaMpI UThya, koI akasmAta thavAno hoya tevI nAjuka kSaNomAM mANibhadrajInI kAyA paNa kaMpanano AMcako khAI gaI. dharA dhrujI na hatI paNa phakta potAnuM sukhAsana ja DagI UThyuM hatuM. kaMIka ajugatuM thayuM tevA bhaya sAthe ja senApati tathA aMgarakSakadevo sAvadhAna thaI gayA, doDI AvyA ne potAnA adhipatine gherI lIdhA. kSaNamAM ja asvasthatA ane akaLAmaNathI svastha thaI devendra jJAnano upayoga mUkyo ane avadhijJAnanA baLe eka apUrva dazya dekhI teoe svayaM siMhAsanano tyAga karyo ane temanI mukhamudrAnA bhAvo jhapATAbhera palaTAvA lAgyA. sau sAthI devo vismayAnubhava karI rahyA hatA tyAM ja svayaMnA zrImukhe khulAso karyo : " he mitradevo! siMhAsana-kaMpananuM mULa kAraNe mArA bhavopakArI guruvaranI aThThama tapanI dhyAnasAdhanA che. temanI kRpAthI ja huM mAnavI mANeka maTI mANibhadra banyo chuM. apUrva jo ke teo haju mane oLakhatA nathI, chatAMya zrImad hemavimalasUrijI nAmanA AcArya, teoe saMkalpa sAthe sAdhanA karI che ane temanI A mauna akhaMDa annapAnatyAga sAthenI anusAdhanAmAM svArtha nahi paNa paramArtha che. teo pagapALo vihAra karI mArA mULa mRtyusthAne AvI gayA che ane koI agama ciMtAthI vyagra che. mAre temanI pAse tatkALa pahoMcavuM khUba jarUrI che." basa, ATaluM kahI teoe devatAIzakti upayogamAM lIdhI ane kSaNanA AMtare ja potAnA guruvara AcAryazrInI aDoaDa AvI pahoMcyA, vinamra bhAve vinaMti karI ane temanI premALa prArthanAthI zrI hemavimalasUrijIe paNa dhyAna tyAga karI prArthanA upara premALa daSTino pAta karyo. sAme tejapuMjano aMbAra koIdeva ja Ubho che, tevuM anumAnathI jANI lIdhuM ane dharmalAbhanA Page #829 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 813 AzIrvAdathI Indrane prasanna karI dIdho. vArtAlApa thayo ane sUrijIne khyAla AvI gayo ke mANeka zeTha jeo potAnI nizrAmAM AgrA mukAme cAturmAsa pUrNa karI siddhagiri tarapha dhapI rahyA hatA, teo ja akALe kALano koLiyo banI zubhabhAvamAM ja mRtyu meLavI vIra mANibhadra banyA che. puruSArtha potAno hato chatAMya devendra tarIkenI padavI maLyAnuM gaurava mane ApavA ahIM AvyA che. sUrijI temanA jJAnabaLathI te rUDA AtmAnA bhAgyodayanI bhUri-bhUri prazaMsA karavA lAgyA, kAraNa ke sAdhu jIvananI sUkSma sAdhanA vaDe pote ke potAnA ziSyo jeTaluM Atmahita kaSTa-upasargo sahIsahIne paNa sAdhI nahotA zakyA, tethI anekagaNuM AtmotthAna eka gRhastha jIva zubha pariNAmanA baLe pAmI ekAvatArI banI gayA hatA. bhogamAM paNa bhAvathI nyArA jIvo agamya yoga kevI rIte sAdhI zake che tenuM pratyakSa udAharaNa sAme Ubhela mANibhadra hatA. bhAvonI gati bhavamAM pragati pamADI zake che, te nItivAkya satya TharyuM hatuM. (2) mUrtipUjAnAM khaMDana-maMDana anya vilakSaNatA mANibhadranA jIvanamAM e jANavA jevI che ke teo potAnA pUjya gurudeva zrI hemavimalasUrijInA paricaya pUrve pratimA prati atUTa AsthAvALA hatA ane potAnI priyA AnaMdaratinI sAthe sajoDe pUjA karavA jatA paNa hatA. temAM mULa kAraNa mAtAnA saMskAra ne pUrvabhavonI nAnImoTI sAdhanAo thakI pedA thayela dharmAbhimukhatA hatI. jIvanadhArA asmalita vahI rahI hatI, paNa vacce pApodaya kALa Avyo jethI lokAgacchanA munionA moDhe mUrtipUjAnI viruddha vAto-vArtAo sAMbhaLI temanuM mana pharI gayuM, AstikAtmA nakkara nAstika banI gayo. mUrtipUjAnA maMDananI vAta to dUra paNa khaMDana karavAmAM temanA mananuM raMjana thavA lAgyuM. pUjA karavAnA niyama letA puNyAtmA jovA maLe paNa mANekazAhe to prabhupratimAnA pUjana ke darzana paNa na karavAno saMkalpa sAbita karyo. abaLA gaNAtI be nArIo-mAtA ane bhAryA temanA viruddha sabaLA banI. beue ghIno mULathI tyAga karI nAkhyo, je kAraNe mANekazAhanI apharatAne AMcako Avyo. satyanI zodha mATe sAbadA banI gayA ane puNyodaye pavitrAtmA sUrijIno prathama paricaya prabhAvita karI gayo, tethI bIje divase potAnA ghara-AMgaNe praveza karAvI pUjA vidhAnanI dalIlo karI. - pathabhraSTa puNyAtmAne pekhI pUjya hemavimalasUrijInuM haiyuM paNa hacamacI gayuM. tethI pharI temane paMthe caDAvavA pravacananA mAdhyame mUrtipUjAnAM vidhAno viSe vividha mAhitIo ApI. bhagavatI sUtranA saMdarbho samajAvyA. dropadI-sUryAbhadevanA varNananI vigato je mUrtipUjAnA samarthanamAM rAyapasaNI pramukha graMthamAM dharabAyelI paDI hatI te paNa jaNAvI, pratimAjIonA pratiSThAnapura jevA pAlItANAnI pUrvakathA kahI jaNAvyuM ke kaI rIte avasarpiNImAM zrI zatruMjaya tIrthe prathama prabhu AdinAthajInA putraratna bharata cakravartIe uddhAra karAvI pratimAo bharAvI. Page #830 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 814 tapAgacchAdhiSThAyaka savA lAkha jina caityo tathA savAkoDa jinabiMbanI sthApanAno lAbha lenAra rAjA saMprati kyAre thayo ane kevI zAsananI jAhojalAlI karI-karAvI, tenI satya kathAthI satya upara prakAza pAtharyo. nANA-dIyANA ane nAdiyA gAme carama tIrthapati prabhu vIranI haiyAtImAM ja temanA sAMsArika moTAbhAInaMdivardhane kevI suMdara mUrtio mahAvIra prabhunI bharAvI tenI hakIkata jaNAvI. uparAMta zaMkhezvara, avaMti, aMtarikSa, Abu, aSTApadanAM upara rahela kalAkRtiyukta jinAlayo -jinabiMbono sAco itihAsa paNa mUrtipUjAnA samarthanamAM saMbhaLAvyo. vadhumAM rANakapura, kesariyAjI, bharUca, bhIlaDiyAjInAM tIrthonA bhagavAnanI vAto-vArtAo, dAkhalA-dalIlothI mANekazAhanuM dila harI lIdhuM ane haLukarmI teo pharI mUrtipUjAnA maMDanamAM sahamata thayA. vasaMtapaMcamInA zubha divase to samyakatva mULa bAra vrato ne uccaryA ane pUrvanI jema prabhupUjAne akhaMDa rIte karatA thaI gayA. Ama AstikatAthI vaLelI nAstikatA ane pharI prApta thayela AstikatAmAM puNya-pApa, pharI puNyodayanA palaTAothI citra-vicitra kALa jIvananA nAnA gALAmAM Avyo. (3) puNyodaye pUjyonI padharAmaNI pApodayakALa Avyo ne amuka kumatavAdIonAM vyAkhyAno AkhyAno ane bayAnothI pote prabhupUjAnI zraddhA gumAvI pratimA-darzananA paNa virodhI banI svahitamArga bhUlyA; paNa tevI pApapaLonI pachaDATa pachI paNa pharI puNyano udayakALa thayo jethI ujjainamAM ja pUjya hemavimalasUrijInI pAvana padharAmaNI thaI ane paramArtha pAmavA mULa mArge vaLavAnuM thayuM. ' sAdhu to cAlatA bhalA 'nA nyAye viharI gayA ne samayAntare cheka AgrA sudhI pahoMcI gayA. jogAnujoga te ja varase, te ja divasomAM tevA ja prakAranA vyavasAyanA arthe mANekazAhanuM AgrA javuM, tyAM potAnA ja gurunI sthiratA, caturmAsanI goThavaNI vagerenA samAcAra maLavA, vyApArane gauNa karI dharmano dhaMdho ane Atmika napho karavAnI buddhithI dhaMdhAkIya pravRttio munImone bhaLAvI mAtA ke bhAryAnI anumatinI paravAha karyA vagara AgrAmAM gurunizrA laI dharmAcaraNa karavuM vagere puNyayogano udaya thayA vagara zI rIte saMbhave ? Ameya jyAre puNyano prakarSa udaya pravartato hoya tyAre anukULatAo sAhajika hoya che, kAraNika ke prayatnasAdhya nahi. (4) puNyodayanI parAkASThA saraLatAnA sathavAre pedA karela puNyAnubaMdhI puNya udayamAM AvyuM chate tenA sukhakALamAM aTavAI--levAI na jaI jIva vadhu ane sAcA sukha mATe ja chalAMga lagAvavA lAge che. AgrAmAM temanuM tapatapatuM puNya pArakhI guruvare paNa graMtha lIdho zatruMjaya mAhAbhya' nAmano ane vedhaka vyAkhyAnonA mAdhyame mANekazAhanuM mana jANe harI lIdhuM. te pachI siddhAcalajI-darzananI eka laganI, vrata-paccakhANa sAthe viharaNa, viddha vakhate paNa zubha dhyAnamAM paMDita-maraNa, eka Page #831 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva ekathI vadhe evI puNyaveLAo patharAI rahI. maraNa pachIno janma paNa devalokamAM te paNa devonA indra tarIke daDha samakita sAthe te prakarSa puNyanI pratIti karAve che. yakSendra banyA pachI paNa potAnA paramopakArI gurunA akrama sAthenA dhyAnane kAraNe siMhAsana DagavuM ane temanA upakArano badalo vALavA ja sAme caDI vinaMti karavI, guru dvArA maLela nirdeza mujaba sevAno lAbha, kALAgorA bhairava sAthenA yuddhamAM AbAda jIta ane zAsanadevanuM mahaMtuM gaurava maLavuM vagere vigato ja puNyanI paraMparAonI cADI khAya che-- kAraNa ke Avo puNyodaya pAcho puNyanA anubaMdhathI joDAyelo che tethI ja zAsanasevA hetu jAgRta rahI potAnuM kartavya adA karI AyuSya pUrNa thaye cyavI manuSyalokamAM zubha janma laI te ja bhavane chello bhava banAvI javAnA che. Aje paNa puNyazALInI pratimA-pratiSThA Thera Thera solsAsa thatI jovAmAM Ave che, kAraNa ke teo apramatta adhiSThAyaka deva tarIke oLakhAya che. jyAM camatkAra tyAM namaskAranA nyAye nAnAmoTA AzcaryakArI prasaMgo temanA puNya prabhAve thaI gayA, thAya che ne thavAnA. Ameya puNyavAnonAM paDakhAM sau seve. kadAca tethI ja zramaNopAsako ane zramaNone dharapata che ke koI vikaTa vighna prabhu vIranA zAsanane taratamAM Avaze nahi. Avaze to Takaze nahi. jainone duHkha-dAridraya ke dInatAvasthAmAM dayApAtra banI jainetara deva-devIo, bAvA--bhUvAnI zaraNAgati svIkArI mithyAtva-mohamAM maraNane zaraNa banavAnuM TaLI zakaze. 815 (5) sahajatAno subhaga samanvaya prakRtino eka sadA sanAtana satya niyama che ke je je 'su' tattvonI sAdhanAo anyanA abhiyoga vinAnI, ullasita nirdoSa bhAva sAthenI tathA kRtrimatAthI dUra sAva svAbhAvika-sAhajika hoya te te ArAdhanAo-sAdhanAo saphaLatAnI savaLI dizAe dhape che ne tenuM aMtima phaLa sarvAMgI sukha-mokSa hoya che temAM zaMkA na hoya. puNyAtmA mANekazAhanA jIvana sAthe saMkaLAyelI sAhajika ghaTanAo khAsa samajavA vicAravA tathA vadhAvavA jevI che. (1) avaMtI pArzvanAtha prabhunI prakhara nizrAvALI ujjainI nagarImAM janma sAhajika, je dharmanagarImAM koI prayatna karyA vagara ja vasavATa thayo, pragati thaI ane parivartano paNa. (2) janmathI ja sukha-sAhyabIono saMgraha saMprApta thayo, je kAraNe temanAM vacanonuM vajana sajjanothI laI sAdhu-samudAya upara paNa pravartatuM rahyuM. A ghaTanA paNa sAhajika hatI. (3) je zraddhALu zeTha AsthA gumAvI beThA tyAre gharanA be sadasyoe baMDa pokAryo, paNa tevA ja bhAvamRtyunA jholA vakhate bhAvaprANadAtA guruvaranuM ujjainImAM padhAravuM sAva sahajamAM thayuM, paricaya pachI AcArya jevA parameSThine saparivAra ghare padhAravA karelI vinaMtinI saphaLatA paNa sAva sAhijaka hatI. vizeSa prayatna vagara thayela manapalaTAo paNa sAhajika hatA kAraNa ke Page #832 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 816 mANekazAha sAva saraLa hatA, haLukarmI hatA ane saubhAgI paNa. (4) je guruvaranA saMparka pachI bhAvanI zuddhi-vRddhi sAhajika hatI, gurune paNa jhAjhI mahenata te mATe karavI na paDI. ujjainIthI vihAra pachI guruvarano saMparka chUTayo, paNa pAchA AgrAmAM acAnaka meLApa thavo paNa audezika nahi paNa sAva sAhijaka hato. (5) khumArI ane khevanAonA khevaiyA jevA temanA bhAgyodayane jJAnabaLuM pArakhI lenAra guruvara paNa sahajamAM je thAya teTalo ja vizvAsa rAkhI temane protsAhita karatA hatA. AgrAnA cAturmAsamAM cAlelAM siddhagiri-mahimAnAM pravacano sAMbhaLI jhaLakI UThelI umadA bhAvanAo, vividha abhigraho sAthe jAtrA karavAnA manoratho, duSkara kAryane paNa pAra utAravA guru ma. sA. taraphathI maLelI anumati, ane pachI guruvacanane tahatti karI yAtrA-pravAsanI pragati sAva sAhajika, daMbharahita hatI. tapAgacchAdhiSThAyaka (6) vilAkSaNika maraNa pachI mANibhadra deva tarIkeno devatAI janma eSaNA vagarano sAhajika hato. 10-10 sAdhuonA akALa kALadharma pachI caturvidha saMgha sAthe viziSTa ArAdhanA karavAnI sadbhAvanA sUrijInI sAhajika hatI. 11 upavAsa pachI temane pratyakSa thaI zAsanadevIe karelI AgAhI paNa sAhajika banI ane magaravADA pAse rAyaNavRkSa nIce phakta akramanI sAdhanAthI pratyakSa thayela mANibhadrajI paNa sAhijaka ghaTanA jevI banI, gurunA upakAranI RNamukti mATe devendra dvArA thayela prArthanA, kALA-gorA bhairava sAthenA yuddhamAM temanI ATha bhujAne pahoMcI vaLavA cha mULa bhujAone vaikriya labdhithI soLa banAvavAnI mati paNa sAhajika banI. tethI upadravane vaza karavAmAM saphaLatA sahajatAthI siddha thaI. A badhuMya UMDANathI ciMtavana karatAM eTaluM sahaja siddha thAya che ke je je zubha tattvo sahajatAthI siddha thAya te prAMte siddhagatinAM sukho paNa bakSI zake che. jinazAsanamAM je je AtmAo puNyAnubaMdhI puNyanA udayavALA dekhAya--jaNAya-oLakhAya te sarvene saprema vadhAvI, protsAhita karI, puNyanA anubaMdho gADha karavAmAM sAra che, ubhaya pakSe lAbha che ane paraMparAe zAsana-prabhAvanA dvArA paramAtmAnA upakAranI yatkiMcita RNamukti che. *** AbhArI chIe temanA pa. pU. zAsanasamrATa zrI nemisUrIzvarajI mahArAjazrInA samudAyanA prabhAvaka AcAryazrI bhadrasenasUrijI mahArAja sAhebanI preraNAthI darzanavibhAgamAM phoTo krama naM. 83 phoTo saujanyano lAbha laI sahayoga ApanAra zrI vIracaMda samarathamala maMDAravAlA Page #833 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 817 'pUjya gurudevane aMtaranI zubhakAmanAo viduSI sAdhvIjI pU.priyaMvadAzrIjI ma.sA.nA ziSyaratna, karoDo maMtrajApanA ArAdhaka, sarala svabhAvI, zAsana prabhAvikA, jIvadayApremI amArA sahunA AdaraNIya gurudeva pU.sAdhvIzrI pavayazAzrIjI ma.sA.ne amArA vaMdana ho. amArA jIvanamAM Apa kalyANamArganA bhomiyA banI amane dharmanA mArge caDAvyA. amArA jIvanabAganA mALI banI dharmanA saMskAranuM siMcana karyuM. jIvananA rAhabara banyAM, vAtsalyano dhodha vahAvatAM rahyAM ja, deva-guru ane dharmanI prIti-bhakti jagADI, hRdayamAM sevA ane samarpaNano bhAva jagADyo. ApanAM aneka kAryo, zAsana pratyenI dhagaza, jIvadayApremI vAMcana, svAdhyAya, dhyAna, zrAvikAbenonA jIvanaghaDatara, bALakone abhyAsAdi ApanA dvArA thaI rahelAM viziSTa dharmAnuSThAnonA pAyAnA paththara banavAnuM saubhAgya amane sadAya prApta thatuM rahe. Apa zatAyu banI sarvatra jinazAsanano nAda gajAvatAM raho. ApanA janmadine (poSa suda pUrNimA) ApazrInAM caraNomAM anaMtazaH vaMdanA. ApanA saMyamadine (ASADha suda pAMcama) saMyama jIvananI anumodanA saha bhUrI bhUrI vaMdanAvalI.... -: ApanA AptajanonI sahadayanI vaMdanA : - eka sva. divALIbena devacaMda zeTha - jetapura sva. devacaMda taLazIbhAI zeTha - jetapura dozI vijayAlakSmI pUnamacaMda - unA sva. mohanalAla devacaMda zeTha - jetapura mahetA harSAbena vijayakumAra - muMbaI sva. jamanAdAsa devacaMda zeTha - jetapura saMghavI rasIlAbena kAMtilAla - jUnAgaDha sva. naMdalAla devacaMda zeTha - jetapura mahetA mAnakuMvarabena hiMmatalAla - rAjakoTa sva. caMdulAla devacaMda zeTha - jetapura zeTha pAbena mahAsukhabhAI - muMbaI sva.jayAkuMvarabena jeThAlAla zeTha - pAnelImoTI DaoN.lalitakumAra haragoviMdadAsa-nyUyorka (amarelI) sva. caMcaLabena ratIlAla bhImANI - cittala DaoN. nautamalAla saMghavI - morabI DaoN. pratibhAbena zAha - amadAvAda mahetA harakuMvababena haragoviMdadAsa - amarelI mahetA kAMtAbena cimanalAla - muMbaI vorA mAnakuMvarabena talakacaMda - amarelI mahetA vasaMtarAya haragoviMdadAsa - amarelI mahetA vasaMtabena mohanalAla - amarelI, mahetA caMdrakAnta haragoviMdadAsa - amarelI mahetA ramaNIkalAla khImacaMda- amarelI dozI jyotibena anaMtarAya - kalakattA mahetA caMpAbena prabhudAsa - rAjakoTa dozI indubena zazIkAMta - kalakattA zAha indubena nItilAla - AkolA mahetA rAjezakumAra haragoviMdadAsa - muMbaI zAha uSAbena ramezakumAra - kalakattA mahetA rajanIkAMta haragoviMdadAsa - muMbaI zAha puSpAbena jayasukhalAla - madrAsa saujanya : sva. divALIbena devacaMda taLazIbhAI, jetapura Page #834 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 818 tapAgacchAdhiSThAyaka pU. viduSI sAdhvIjI priyavadAzrIjI ma.sA.nA ziSyA karoDo maMtrajApanA ArAdhaka svAdhyAyanA upAsaka pU. sAdhvIratnA sarala svabhAvI padmayazAzrIjI ma. sA.nI saMyama jIvananI anumodanA jApa svAdhyAya zrI navakAra maMtrapadano jApa nava lAkha upara zrI nAmastavano jApa eka lAkha upara zrI uvasaggaharano jApa be lAkha upara zrI arihaMtapadano jApa nava lAkha upara zrI siddhapadano jApa pAMca lAkha upara zrI jJAnapadano jApa pAMca lAkha upara zrI cAritrapadano jApa ATha lAkha upara zrI navapadano jApa nava lAkha upara zrI mANibhadradeva no jApa paMdara lAkha upara zrI padmAvatIdevIno jApa nava lAkha upara zrI zloko-gAthAono jApa lAkho upara pUjyazrI, sADAcAra dAyakA pUrvejhAlAvADanA dhrAMgadhrA zaheramAM ApazrIe cAritrajIvana svIkArI sAdhvAcAranuM uttamottama palana karI rahyAM cho. pUrvakRta kamoIye cAreka dAyakAthI aneka prakAranI jIvaleNa asahya bImArI samatvabhAve sahI rahyAM cho. akathya vedanAmAM paNa ApanuM ciMtana, manana, lekhana, vAMcana, adbhuta che. temAM svAdhyAya ane jApamAM to Ape evuM jhukAvyuM che ke AtmasAt karela jIvanamaMtra che. jyAre Apane joIe tyAre ApazrI kAMIka vAMcana-svAdhyAya jApamAM ja ho. aneka nAmAMkita sarjana DaoNkaTaro bhAIbaheno paNa ApanI vedanA samatAbhAve saho cho te joI Azcarya anubhave che. amo nata mastake aMtaranA bhAvabharyA hRdaye vaMdana karIe chIe. ApanA saMyamajIvananI anumodanArthe amo kuTuMbIjano taraphathI zrI padmAvatIdevI pUjana paMcAhnikA mahotsava, jinendra bhakti karavA dhanyatIta banyA chIe. amAruM saubhAgya che. amo tathA amArA jetapura zaheranA saMghamAM AnaMdano udadhi UchaLI rahyo che. amArAM nayano harSAzruthI sajaLa banI gayAM che. manamayUra nAcI rahyA che. ApanI saMyamayAtrAnI bhUri-bhUri anumodanA-zubhecchA-aneka kalAkonA maunathI ApazrInI anupama abhuta sAdhanAne koTi-koTi vaMdanA ho. parama kRpALu paramAtmAne prArthanA karIe chIe, ApanI saMyamayAtrA sukhapUrvaka zAMtimaya pUrNa thAo. amArI maMgala bhAvanA. li. sva.divALIbena, sva. devacaMda taLazIbhAI sahaparivAra tathA jetapura o. mUrti. tapagaccha saMgha. yakSendra zrI mANibhadravIra devane amArI vaMdanA karoDo maMtrajApanAM ArAdhikA sAdhvIranA pU. padmayazAzrIjI ma. sA. nA saMyama jIvananI ArAdhanAnI anumodanArthe zrI jetapura tapagaccha saMdha. zrI verAvaLa tapagaccha saMgha. zrI jetapura tapagaccha saMgha saMcAlita jaina pAThazALA zrI prabhAsa pATaNa tIrtha saMgha, caMdraprabhu svAmI derAsara zrI jetapura AdinAtha mahilA maMDaLa, sAmAyika maMDaLa, tapagaccha saMdha. snAtra maMDaLa zrI amarelI neminAtha derAsara tapagaccha saMgha, zrI dhrAMgadhrA DhebariyA gaccha saMgha. mahilA maMDaLa, sAmAyika maMDaLa. zrI hiMmatanagara tapagaccha saMgha zrI amarelI mahetA khImacaMda mULacaMda jaina borDiMga. zrI taLegAMva (DhamaDherA) tapagaccha saMgha, ji. pUNe, mahArASTra. zrI pUnAgaDApInAtha zrI pUnA goDI pArvenAtha Tempala tapagaccha saMgha. zrI pUnA vidyApITha jaina tattavajJAna parIkSaka manubhAI ke. zAha. bhaktivaMta bhAvuko:- zrI amarelI jaina borDiMga gRhapati vijayakumAra ke dozI (sAvarakuMDalA) zrI dhanavatarAya IzvaralAla zAhuM pAravA - jatapura zrI jAgRtibena khuzAlabhAi bhImANA - amaralA zrI narendrakumArU dhArazIbhAI mahetA - jetapura zrI mahendrakumAra devacaMda zAha - amarelI zrI jeThAlola hIrAcaMda va - jetapura zrI maMgaLadasa bI. zAha - amarelI zrI Do. pI. vI. joSI - jetapura zrI navatanarAya rAmacaMda mahetA - amarelI zrI Dro. damayaMtIbena dIpakakumAre zAha - jetapura zrI zazIkata chabIladAsUdozI (sAvarakuMDalA - vALA)- amarelI zrI kizorakumAra sAmaLajI mahetA - jetapura zrI dhIrajabena surezabhAI zAha -verAvULa zra pamAna ramaNalAla zAha - pUnA zrI caMpakalAla bhagavAnajI dhruva - muMbaI zrI puSpAbena cimanalAla zAha - pUnA zrI saubhAgyacaMda rUganAtha zaoNha (zubhAravALA)- amarelI zrI premAkuMvarabena kAMtilAla zAha - pUnA zrI bhAratIbena anaMtarAya bhImANI - amarelI zrI lIlAbena popaTalAla zAha - pUnAM zrI zAradAbena dinubhAI bhImANI - amarelI zrI sAdhanAbena zAha (tuLagAMvavALI) - pUnA zrI bhUpenakumArUtalakacaMda mahetA - amarelI zrI Do. e. DI. zAha - verAvaLa zrI khuzAlabhAI maNilAla bhImANI - amarelI zrI jUsakuMvarabena jayaMtilAla mahetA - amarelI zrI zatAbena aMbAlAla zAha - pUnA zrI lIlaoNvatIbena maganalAla zAha - muMbaI zrI kaMcanabena zAMtilAla zAha- dasADA Page #835 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 819 'vartamAna pariprekSyamAM jainadharmano marma kumArapALa desAI zrI kumArapALa desAI jaina darzananA marmajJa ane pAradarzI tajJa vidvAna che. ramatagamatanA Adhibhautika vizvanA teozrI jema sarvasArasaMgraha che tema jaina darzananA aneka AkararUpa zAstrAgamonA sAragarbhanA bhRgarAja vaktA ane lekhaka che. jema nAnAmoTA vividha raMgarUpanAM puSpo para besIne bhramaro puSpone nukasAna karyA vinA sarvanA sArabhAgane svayaM saMgrahI pachI anyone te vitarita kare che tema kumArapALabhAI eka madhubhitti racanArA papada che. bhramarane saMskRtamAM Sapada-cha caraNavALo kahe che. zrI kumArapALabhAInAM cha caraNa che A pramANe 1. vidyAnuM gaMbhIra parizIlana ra. vidyocita vinamra dAkSiNya 3. vANImAdhurya4. sarvabhUtahitakAritA 5. sauzalya . prAcIna-arvAcIna jJAnanI prabhAvazALI hiphAjata... to A vidhAmadhunA saMcayI vidvAna " vartamAna pariprekSyamAM jenadharmano marma" kevI saraLatAthI samajAve che te jarUra vAMcavA vAMcakone amAro namra anurodha che. - saMpAdaka ekavIsamI sadI AvI rahI che tyAre manuSyajAtinA bhAvi viSe zubha ane azubha zakyatAo kalpavAmAM Ave che. TekanolojInI haraNaphALane kAraNe mAnavInuM jIvana ochuM kaSTaprada banyuM haze tema kahevAya che to bIjI bAju mAnavajIvana vadhu ne vadhu kuMThita thatAM mAnasika kuMThAo ane zArIrika samasyAo vadhI gaI haze. Ave samaye bhagavAna mahAvIranA siddhAMtonI yathArthatAnI carcA cAlI rahI che. emanA siddhAMtonAM kayAM kayAM tattvo samagra mAnavajAtine ahiMsA, satya ane aparigrahanI bhAvanA tathA vizvabaMdhutvanA Adezane upayogI bane tema che? AjanA mAnavIe vijJAnanI addabhuta zodho karI che. bhautika siddhi pAchaLa purapATa doDatI mAnavajAta enA jIvananA AnaMdane ke AdhyAtmika UMcAIne vIsaratI jAya che. audyogika kArakhAnAMomAMthI nIkaLatAM kemikalsane pariNAme AvatI sadImAM AkAzamAMthI pANIne badale eNsiDanI varSA thaze. vRkSono nAza ane saMhAraka zastronI doTa mAnavajAtinA astitva para khatarArUpa banI rahyA che. samagra vizvano doDhaso vakhata saMhAra karI zake eTalo zastrasaraMjAma ekaTho thayA pachI have mAnavI saMhAranI doDa ane hoDano tyAga karavAnuM vicAre che. jagatamAM yuddha ane zAMti evA be samayagALA gaNAtA hatA; paraMtu have yuddhano samaya ane yuddhanI taiyArIno kALa evA be ja Page #836 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 820 samayagALA rahyA che. "1 chellAM traNa hajAra varSamAM paMdara hajAra jeTalAM yuddho khelAyAM che. badhAM ja prANIomAM potAnA jAtabhAIono sauthI vadhu nAza karavAnuM " gaurava" manuSyajAti dharAve che ! have jo yuddha thAya to aNuzastrone pariNAme A pRthvI para ' nyuklIyara vinTara" sarjAze ane evo zItayuga vyApI jAya ke Ajano ApaNo eka nahIM paNa AvA ekaso sUrya paNa enI ThaMDIne pheDI zakaze nahIM. ' tapAgacchAdhiSThAyaka bhagavAna mahAvIre dharmAcaraNamAM sahuthI UMcuM sthAna ahiMsAne ApyuM. Aje jagata hiMsAnA zikhare beThuM che tyAre bhagavAna mahAvIranA ahiMsAnA siddhAMtanI agAu karI nahotI teTalI pratiSThA karavI jarUrI che. vyaktinA aMgata jIvanathI mAMDIne vizvanA vyApaka phalaka para eka yA bIjA rUpe hiMsA vadhatI jAya che. kAramA bhUkhamarAthI gherAyelI mAnavajAtanA karamAMthI dara cha rUpiye eka rUpiyo kharcAya che. lazkara pAchaLa ane tenA badalAmAM maLe che bhaya, AtaMka ane asalAmatI. prajAnA karaverAmAMthI jaMgI zastrasAmagrI UbhI karanArI sattAone have e zastrasAmagrInA nAza mATe kacarA karavA paDe che. Aje rASTro vAto kare che zAMtinI--jhaMkhanAnI ane taiyArI kare che yuddhanI. ahiMsA e koI bAhyAcAra nathI balke samagra mAnavane ghATa ApatI jIvanazailI che. jainadharmanA sauthI prAcIna graMtha AcArAMga sUtramAM bhagavAna mahAvIranI vANI maLe che. temAM kahevAyuM che ke, ' koI paNa prANI jIva ke sattvanI hiMsA na karavI e zuddha, nitya ane zAzvata dharma che. ' AcArAMga sUtranA prathama adhyAyamAM hiMsAnAM kAraNo ane sAdhanono viveka batAvyo che. bhagavAna mahAvIranI ahiMsA-vicAraNAno arka emanI A vANImAM maLe che. ' jene tuM haNavA mAMge che te tuM ja che. jenA para tuM zAsana karavA mAge che te tuM ja che. jene tuM paritApa upajAvavA mAge che, te tuM ja che. jene tuM mArI nAkhavA mAMge che te paNa tuM ja che. Ama jANI, samaju mANasa koIne haNato nathI, koInA para zAsana calAvato nathI ke koIne paritApa Apato nathI. ' A ahiMsAno siddhAMta e bhagavAna mahAvIranA siddhAMtanuM mULa tattva che. ane enI sUkSma vicAraNAnA pariNAme sarva jIvonI samAnatAno siddhAMta pragaTe che. asatya vANI ane abhadra vartana e paNa hiMsA che. bIjAne AghAta Apavo ke svayaM bhraSTAcAra karavo e paNa hiMsA che. vaLI, bhagavAna mahAvIranI ahiMsAnI bhAvanA e mAtra manuSya pUratI ja maryAdita nathI, paraMtu prANImAtrane AvarI le che. je prANI pratye ghAtakI hoya te mAnavI pratye paNa ghAtakI thaI zake. AjanA pazubaLanA samayamAM potAnI navI baMdUka barAbara cAle che ke nahi te jovA mATe thoDAka lokone phUMkI detAM enuM rUMvADuMya pharakatuM nathI. " vI kila phora dha seIka opha kiliMga. " Ama mAnavInA jIvanamAM, enA AhAramAM tema ja akhabAra, calacitra ke Telivijhana jevAM samUha--mAdhyamothI ne hiMsAvRttine uzkeratAM pustakothI enuM dimAga hiMsAthI khadabade khaLabhaLe che tyAre A ahiMsAnI bhAvanA pathadarzaka banaze. jenA hRdayamAM karuNA haze e badhAM prANI pratye karuNAbharyuM vartana karaze. ahiMsAnuM mahattva darzAvatAM bhagavAna mahAvIre kahyuM che - Page #837 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 1 meru parvatathI UMcuM ane AkAzathI vizALa jagatamAM kazuM nathI, tevI ja rIte ahiMsA samAna jagatamAM bIjo koI dharma nathI. ' 821 bhagavAna mahAvIranI ahiMsAnI kUMcI hajAra varSa pachI mahAtmA gAMdhIne maLI ane emaNe enI tAkAta batAvI. sane 1946nA oNgasTa mahinAmAM zastradhArI uzkerAyelA ToLA sAme niHzastra gAMdhI UbhA rahyA ane ToLAne A anukaMpAnI aDaga zilA same namavuM paDyuM. aDhI hajAra varSa pahelAM bhagavAna mahAvIranA samayamAM udbhavelo vicAra mahAtmA gAMdhIjInI pravRttimAM pragaTa thayo. bhagavAna mahAvIrano ahiMsAno saMdeza AjanA yugane mATe vizeSa mahattvano banyo che tyAre ahiMsAnA AcAranI daSTimAMthI jaina dharmanI AhAra saMbaMdhI UMDI vicAraNAe prANInI hatyA ane zAkAhAra jevI bAbato para vizeSa lakSa keMdrita karyuM che. emAM upavAsa ane mitAhArano mahimA kahyo che. Aje svAsthya ane ArogyanA kSetramAM upavAsanuM mahattva eTaluM ja svIkArAyuM che. sUryAsta pahelAM bhojana, ukALeluM pANI ke AyaMbila jevI kriyAomAM rahelI vaijJAnikatA vadhu ne vadhu pracAramAM AvI che. bhagavAna mahAvIre prabodhelI dhyAnanI praNAlI mAnavInA tana ane mananA rogone dUra karI zake tevI che. e ja rIte mananI zakti mATe paccakkhANa, dhyAnanI ucca bhUmikA mATe kAusagga, AMtaradoSonI oLakha mATe pratikramaNa, AMtarazuddhi mATe paryuSaNa, vIratAnI bhAvanA mATe kSamA jevI bhAvanAo apanAvavAthI ja AvatI kAle ApaNe dhabakato mAnavI meLavI zakIzuM. prasiddha amerikana ciMtaka henarI thaoNroe eka mANasano hAtha pakaDyo ane enI AMkhamAMthI AMsu saravA lAgyAM ! kAraNa ke e hAtha ene lAkaDAnA TukaDA jevo jaDa ane nizcetana lAgyo. mAnavIne UrdhvagAmI ane cetanavaMto banAvavA mATe jaina dharma dAna, zIla, tapa ane bhAvanI cAra bhAvanAono udghoSa kare che. eka sUtramAM che : ' mALurUM vu suvutttada| ' 'he . manuSya ! manuSya thavuM kaThina che. ' manuSya janmato nathI paNa bhItaramAMthI manuSyane jagADavAno che. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke janmathI nahIM paNa karmathI mAnavInI oLakha thavI joIe. AjanI mAnavajAtanI e kalpanA che ke mAnavInI pahecAna mAnavI tarIke thavI joIe. judA judA vibhAgo, jUtho, valaNo ke ghaTakomAM mAnavI vaheMcAI jAya che tyAre mAnavatAne khataro Ubho thAya che. e ja rIte vyakti mahattvanI nathI paNa bhAvanA mahattvanI che. vyakti taraphano sneha mahattvano nathI paNa enA siddhAMtonI sAdhanA jarUrI che. khuda bhagavAna mahAvIre ema kahyuM ke, mAre zaraNe nahi paNa dharmanA zaraNe AvavAthI mukti maLaze. Aje duniyA AkhI pradUSaNathI gherAI gaI che. vRkSono nAza karIne vanane raNamAM pheravanAra mAnavajAtane duSkALano abhizApa maLyo che tyAre bhagavAna mahAvIranI jayaNA saMbhAravA jevI che. jaina zrAvako tithie lIlotarI khAtA nathI ane jaina sAdhunA AcAramAM paryAvaraNanI ghaNI khevanA jovA maLe che. Page #838 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 822 tapAgacchAdhiSThAyaka bhagavAna mahAvIre kahyuM ke, satya e ja Izvara che. satya bolanArane agni saLagAvI zakato nathI ane pANI DubADI zakatuM nathI. bhagavAna mahAvIre satyanI vyApaka vicAraNA karIne ahiMsA pachI bIjA mahAvrata tarIke enI pratiSThA karI. satyanI zodha mATenA avirata prayAsamAMthI ekAttavAdanI vicArasaraNI nIpajI AvI. A ekAttavAda eTale mAruM ja sAcuM ema nahIM paraMtu sAcuM te mAruM-nI bhAvanA. Ama, bhagavAna mahAvIre ekAntavAdathI mAnavIne bIjAnI dRSTithI vicAravAno nUtana saMdeza Apyo. potAno mata, vAda, vicAra ke mAnyatAne koIpaNa bhoge sAcI TheravavAno pracAra karavA jatAM jagatamAM gharSaNo, Agraho ane vivAdonuM yuddha macyuM hatuM tyAM ekAntanI vicArasaraNI samanvaya ane virodha parihAranI bhAvanA darzAve che. AInasTAIne bhautika jagatamAM sApekSavAdanI zodha karI. bhagavAna mahAvIre pacIsaso varSa pahelAM vyavahArajagatano sApekSavAda batAvyo. Ama eka bAju vicAronA samanvayanI vAta ane bIjI bAju anya dharmo pratye AdaranI vAta paNa maLe che. bhagavAna mahAvIre mAnava gauravanI vAta karI. emaNe kahyuM ke tuM ja tAro bhAgyavidhAtA che.' potAnA samayanI aMdhazraddhAo ane mAnyatAo sAme emaNe jehAda calAvI. jaDa paraMparAno tyAga ane aMdhavizvAsano anAdara hoya to ja nigraMtha thavAya. vardhamAna eTale pragatizIla. e pragatizIlanuM pUrvagrahathI mukta evuM khullI kitAba jevuM jIvana e ja nigraMthano sAco anuyAyI; ane AthI ja jIvanane dharmabhAvanAnI prayogabhUmi banAvavAnuM kahyuM. mahAvIranI pAse hato mAtra prakAza. Aje dharmanI AsapAsa lAgelAM mAnyatA, aMdhazraddhA ane camatkAronAM AvaraNa dUra thavA lAgyAM che ane mAtra prakAzanI zodha ane prAptinA mArga tarIke dharma rahyo che. bhagavAna mahAvIranA saMdezAmAM vijJAna samAhita che. DaoN. jagadIzacaMdra bojhe prayoga karIne sAbita karyuM ke vanaspatimAM jIvana che. pANI pAnAro maLI AvatAM vRkSa hase che ane kaThiyAro AvatAM dhRje paNa che! bhagavAna mahAvIra ane pahelA bhagavAna RSabhadeve A vAta kahI hatI. koI paNa prakAranA mAIkroskopa vinA kaMdamULamAM rahelA asaMkhya jIvo viSenuM jJAna hatuM. hakIkatamAM dharma pote ja vijJAna che. dharma pAse anubhUtinuM satya che. vijJAna pAse tarka ane prayoganuM satya che. AvI vijJAnanI daSTie dharmanI zailI pArakhavAmAM Ave to ghaNA anubhavanAM satyone tarkanuM pIThabaLa maLe. nArI pratiSThAno prabaLa udyoSa A dharmamAM satata saMbhaLAya che. bhagavAna mahAvIre nArIne jJAna ane muktinI adhikAriNI jAhera karI. caMdanabALA sAdhvIne sahuthI pahelAM dIkSA ApIne nArIjAtinA prazno ukelavA mATe ene mAdhyama banAvI. mallinAtha svAmI strI hovA chatAM tIrthakara thayAM. zreNika rAjAnI patnI callaNA ThaMDImAM tapa karatA munine joIne enuM zuM thaze?' evA zabdo bolyAM. zreNikane patnInA cAritra viSe zaMkA thaI. bhagavAna mahAvIre zreNikanI zaMkAnuM samAdhAna karIne kahyuM, ' tamane cellaNA jevI pativratA strI tarapha khoTI zaMkA che. AthI cellaNA Page #839 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 823 sAthe ja nahIM, AkhI nArIjAti pratye anyAya karyo. ' AvI nArIpratiSThA jainadharmamAM pahelethI bhagavAna mahAvIre aparigrahano saMdeza Apyo. emaNe kahyuM ke parigrahane kAraNe je pApa thAya che. hiMsA thAya che ane asatyano Azaro levAya che. hakIkatamAM ApaNe joIe chIe ke dhananI Asakti ane bhautika sukhasAmagrInI ghelachAe mAnavIne keTalo badho bhUlyahIna banAvI dIdho che! prasiddha ciMtaka emarasane kahyuM ke bhautika cIjavastuo ane eSaNAo mAnavajAtanI pITha para savAra thaIne besI gaI che. Ave samaye parigrahanI mUchamAM DUbelA jagatane aparigrahano saMdeza navI AzA ane vizva-samAnatA tarapha dorI jAya tevo che. A rIte sAMprata samayamAM bhagavAna mahAvIranI ahiMsAnI bhAvanAnA AphlekathI vizvazAMti bhaNI kadama bharI zakIe. aparigraha, anekAnata, mAnavIya gaurava ane nArI-pratiSThAno saMdeza AvatIkAla mATe mAnavajAtane mATe mUlyavAna che. Page #840 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 824 tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANibhadrAya namaH zrI jasubhAI jagajIvanadAsa kapAzI surendranagara pAse mULa cUDAnA vAtanI paNa ghaNAM varSothI bhAvanagarane karmabhUmi banAvanAra zrI jasubhAI jagajIvanadAsa kapAzInA parivAramAM peDhI dara peDhIthI jainadharmano mUlyavAna sAMskRtika vAraso akabaMdha jaLavAI rahyo che. jinabhakti sAthe yakSendra zrI mANibhadranA bhaktigAnamAM rAcatA rahelA A parivAra pAse eka UMcI vicAradhArA jovA maLI. mANibhadranAM A pragaTa rahasyone pAmavA samaya-zaktinA bhoge game tyAM pahoMcavAnI tatparatA joI. A yakSarAja viSenuM vAstavika citra samAja samakSa mUkavA mATe temanI tAlAvelI kharekhara to dAda mAMgI lya che. saMyukta kuTuMbamAM cAra bhAIo ane eka bahena - khUba ja zikSita sAdhanasaMpanna A parivAramAM nAnAmoTA saunI pAse jaina samAjanA kalyANa mATenI ghaNI UMcI daSTi jovA maLI. vartamAna paristhitithI pUrA vAkepha evA A lekhanA lekhaka zrI jasubhAI kapAzInI nikhAlasatA, udAratA ane saujanyatAnuM mUlya AMkI zakAya tema nathI. temanA pitAzrI jagajIvanabhAIe lakhelI ATheka jeTalI aitihAsika navalakathAone ghaNo ja suMdara AvakAra maLyo. parivAramAMthI vividha prasaMge pragaTa thayelAM prakAzano dhArmika jJAnasaMskAra ane nItimaya jIvana banAvavA ghaNuM ja prareka baLa ApI rahe tevAM che. laMDanamAM vasatA bhAIzrI vinubhAI kapAzI paNa khUba ja dharmAnurAgI che. ane laMDanamAM jaina dharmanA 17 pustako IglIza / gujarAtImAM lakhyA che. manuSyajIvananI sArthakatA mATe, karmanirjarA mATe, zIghra vItarAgatA pAmI siddhazilAvAsita banavA zuM karavuM jarUrI che te saMbaMdhe pragaTa thayelAM prakAzanomAM suMdara prakAza patharAyo che. vaDodarAthI zrI naginabhAI kapAzI paNa sAhitya-saMzodhanamAM sAro rasa le che. muMbaIthI zrI ramaNIkabhAI kapAzI paNa khUba ja dharmAnurAgI che. zrI jasubhAIe vividha sthaLoe prathama varganA eka bAhoza sarakArI adhikArI (Ijanera) tarIkenI pharajo pUrI karIne hAlamAM bhAvanagaramAM komyuTara lAInamAM sArI pragati karI che. jyotiSazAstra ane vAstuzAstra emanA zokhano viSaya che. zrI mANibhadradAdA paratve zraddhAbhaktino dIvaDo A parivAramAM kevo prakAzI rahyo che, te temanA A lekhamAM pragaTa thayela svAnubhUta prasaMgo uparathI khyAla Ave che. - saMpAdaka Page #841 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 yakSarAjazrI mANibhadradeva zrI mANibhadra samakitadhArI che. zrI mANibhadra sAcA indradeva kahevAya che. zAsana-adhiSThAyaka deva kahevAya che. zAsanarakSaka deva che. zrI mANibhadranAM guNagAna gAIe teTalAM ochAM che. zrI mANibhadranA paracA camatkArika che. manuSyanAM duHkha-darda vakhate sahAya kare che. mAre tyAM, cUDA (jillA surendranagara)mAM sothI paNa vadhu varSa pahelAM zrI mANibhadravIranI sthApanA taLAvanI najadIkanA upAzrayamAM hatI. tyAM yati zrI hIravijayasUri rahetA. teo mANibhadranA ArAdhaka hatA. mArA dAdA mANibhadranI pUjA karavA jatA tyArathI dAdA-dAdInA svapnamAM zrI mANibhadravIra AvatA hatA ane saMkaTa samaye sahAya karatA. 825 A derAsarane gAmamAM sArI jagyA meLavI pheravavAnuM nakkI karavAmAM Avela. te mATe navA derAsaranI bahAranA bhAgamAM nAnI derI, mUrtinA mApa mujaba karavAmAM Avela. tyAM jUnA upAzraya mAMthI zrI mANibhadravIranI mUrtine pheravavAnuM nakkI thayA mujaba, vAjategAjate navA derAsara pahoMcI derImAM padharAvavAnI vidhi zarU karI. paraMtu saunA Azcarya vacce mUrti derImAM jaI zakI nahIM. derI sAMkaDI thaI hatI. saune kAMI amaMgala thayAno bhAsa thayo ane dAdAnI mUrtine kAmacalAu bIje vidhipUrvaka padharAvI. have samAjane thayuM ke mAvajIdAdA(mArA dAdA)ne bolAvo. rAtre mArAM dAdIne svapnamAM zrI mANibhadradAdA AvyA. temaNe pharIthI bIjA sArA divase vidhipUrvaka padharAvavA kahyuM. te mujaba pharIthI A ja derImAM mUrti padharAvavA lAgyA ane saunA Azcarya vacce mUrti barobara mApasara padharAvAI. dAdAnA paracAthI saue dAdAno jaya jayakAra bolAvyo. mANibhadra dAdA mArA bApujInAM mAtuzrIne svapnamAM AvatA ane vAta karatA. navA derAsaramAM dAdAnI bIjI pratimA mArA dAdAe padharAvavAnuM nakkI karyuM; paraMtu eka ja derImAM eka mUrti hatI tethI bIjI mUrti padharAvavA samAje nA kahI. A samaye dAdInA svapnamAM mANibhadra AvyA ane kahyuM, ' tame mUrti gharethI laI derAsaramAM padharAvazo. koI virodha thaze nahi.' ane kharekhara, mahA sudi 10nAM mUrti padharAvI. koI virodha thayo nahi. ghaNAM varSo pachI navA derAsarano pharIthI te ja jagyAe jIrNoddhAra karI moTuM banAvavAnuM nakkI thayuM. zrI mANibhadranI derIne paNa navesarathI banAvavAnuM nakkI thayuM. dAdAnI mUrtine te derImAMthI bahAra lAvI bAjunI jagyAmAM kAmacalAu padharAvavAnuM nakkI thayuM. vAjategAjate vidhipUrvaka mUrtine mULa jagyAethI levA prathama kaDiyA pUjArI vageree zarU karyuM ane pAchaLathI acAnaka sarpa ekIsAthe nIkaLyA. sau dUra thaI gayA. AvelA saue zrI mANibhadranA nAga svarUpanAM darzana karI, jaya jayakAra karyo ane mUrti tyAM ja rAkhI. dAdAno paraco maLI gayo. pharIthI amArA gharano saMparka thayo; paraMtu mArAM dAdA-dAdI to haiyAta na hatAM. mArA pitAzrIne pUchyuM. dAdA-dAdI sAthe to svapnamAM zrI mANibhadradAdA vAta Page #842 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 826 karatA; paraMtu mArA pitAzrIe rAtre dAdAnuM smaraNa karyuM. dAdA to AvyA nahIM, paraMtu vicAra mUkayo - pahelAMnI jema ja pharIthI dAdAnI pUjA karI, mAphI mAgI dAdAnI mUrtine e ja pUjArI --zrAvakoe tyAMthI lIdhI ane bAjumAM padharAvI. badhuM kArya sugamatAthI pUrNa thayuM. trIjo banAva to tethI paNa adbhuta che. derAsaranI sAme zrI choTubhAI vANaMdanI dukAna hatI. tene vAraMvAra dAdA viSe pUchavAnI Teva. mArA bApujIne kAyama A bAbata pUche. choTubhAIne manamAM evuM thAya ke dAdAnA mane darzana kema thatA nathI ? ane dAdAe tenI icchA kevI rIte pUrI karI te vAMco. ekavAra sAMje moDethI choTubhAI dukAna baMdha karI, potAnA ghera javA nIkaLyA. derAsaranA pagathiyA para eka nAno chokaro beTho hato. choTubhAIe tene pUchyuM, e chokarA ! tuM kono dikaro che? kayAM rahe che ? jo aMdhAruM thaI gayuM; have ghera jA. chokaro to choTubhAI sAthe ghera javA nIkaLyo. choTubhAI rastAmAM zikhAmaNa Ape che ke aMdhArAmAM bahAra na nIkaLavuM. choTubhAIne ghara tarapha vaLavAnuM AvyuM eTale chokarAne pUchavA jAya che; paraMtu nAno bALa to gAyaba. choTubhAIne darzana devA zrI mANibhadra AvyA hatA. varSonI tenI icchAne mAnIne dAdA AvyA hatA. choTubhAIe to harakhanA mAryA samAjane vAta karI ane dAdAno jaya jayakAra karyo. AvA nAnAmoTA asaMkhya paracA che. mANibhadra to hAjarAhajUra che. koIpaNa saMkaTa Avye dAdAnuM smaraNa karo, dAdA hAjara thaze. nAma : pitA :mAtA : dharma :vyApAra : janma : janma samaya : patnI : patnInA pitA :- patnInuM gAma :- guru : gurunA guru - : zrI mANibhadrano pUrva janma tapAgacchAdhiSThAyaka zrI mANekazAha zrI dharmapriya jinapriyA vizA--osavALa pAlI (mAravADa) ujjaina vi. saM. 1541, mahA suda 5, vasaMta paMcamI. AnaMdarita zrI bhImazeTha dhArAnagarI tapAgaccha zAkhAnA 5mA AcArya zrI AnaMdavimalasUrIzvarajI mahArAja. vi.saM. 1547 thI 1596 tapAgaccha zAkhAnA 55mA AcArya zrI hemavimalasUrIzvarajI mahArAja. vi. saM. 1552 thI 1584 Page #843 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 827 ' mANekazAhanA jIvananA mukhya banAva saMvata 1541 153 1564 vigata gAma janma bhairavagaDha, urjana mUrtipUjAnA ujjaina virodhI thayA vAdavivAda urjana dADhI bALI zatruMjaya cAlIne AgrA javAnI bAdhA zatruMjaya pagapALA AgrA prayANa devaloka magaravADA derAsara magaravADA rimArksa mahAsuda 5, vasaMta paMcamI mahArAja zrI padmanAbhasUrie mana pheravyuM. kSiprA nadIne kAMThe gaMdharva smazAna pAse Aso suda 5, zrI AnaMdavimalasUrijInA pravacanathI. kArataka vada-2 1564 1565 1565 1585 poSa vadi 14 piMDInI sthApanA zrI AnaMdavimalasUrijI mATInA dhaDanI sthApanA zrI zAMtisomasUri. derAsara AgaloDa 1733 mANibhadranuM svarUpa tattva:- 9 che. temAM paheluM tattva jIva che. jIva ra cheH- baddha, mukta. baddha be che:- sthAvara ane trasa. traNa cAra che :-- beIdriya, teIdiya, caurindriya, paMcendriya jIva cAra che :- nArakI, tiryaMca, manuSya ane deva. deva4 prakAranA cheH- bhavanapati, vyaMtara, jyotiSTha, vaimAnika. vyaMtaranA ATha prakAra che :- kinnara, jiMpuruSa, mahoraga, gaMdharva, yakSa, rAkSasa, bhUta ane pizAca. yakSa 12 jAtanA che:- mANibhadra je dakSiNendra kahevAya che. uttareMdra pUrNabhadra kahevAya che. te sivAya zalabhadra, manobhadra, bhadraka, subhadra, sarvabhadra, manuSa, dhanapAla, svarUpayakSa, yakSottama ane manoharaNa che. vyaMtaradeva :- vikriya zarIradhArI hoya che. te svarga, mRtyuloka, pAtALa badhI jagyAe sparza karatA svataMtrapaNe anekagiri-nadI parvata girikandarAmAM bhramaNa kare che ane nivAsa kare teo temanI icchAthI tathA bIjAnI preraNAthI bhinna bhinna jagyAe jAya che. emAMthI keTalAka manuSyanI sevA paNa kare che. Page #844 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 828 tapAgacchAdhiSThAyaka deva :raheThANa : tatva / jIva | trasa | deva | vyaMtara | yakSa, dakSiNeda bIjA mANibhadra bhavana AvAsa mANibhadra eka indra che. ekAvatArI, vyaMtara nikAyanA chaThThA Indra mahArAjA jinazAsanarakSaka che. zyAma, hAtha, paga, mukha, nAsikA, hoTha, jIbha rakta che. varNa: bhujA - mukha :- jamaNI bhujA tarapha sadA rahe e rIte varAhanuM mukha che.- dAdAnA darzana thaI zake mATe potAnuM mukha prabhu sanmukha rAkhe che. dADhI upara :- rAyaNa vRkSanI zAkhAvALuM jinAlaya che, jemAM AdIzvara dAdA birAjamAna che. alaMkAra :- kiMThamAM motInI mALA che. pagamAM nUpura che. hAthamAM ratnajaDita sonAnAM kaDAM che. jamaNA hAthamAM nIcethI, Damaru, ratnamALA ane gadA che. DAbA hAthamAM nIcethI trizUla, nAgapAza, aMkuza che. (bIjA mata mujaba jamaNA hAthamAM nIcethI varada, aMkuza, gadA che. DAbA hAthamAM nIcethI Damaru, nAgapAza, kapAla che.) vAhana :- sAta sapheda sUMDhavALo airAvata gajarAja-hAthI. prathama sUMDhamAM abhiSeka karato pUrNa kaLaza che. bIjI sUDhomAM raktavaNI puMDarIka kamaLa hoya che. gajarAja ratnajaDita suvarNanA alaMkArathI sajja che. mugaTa :- lAla, divya ratno | AbhUSaNothI vibhUSita che. temanI sevAmAM - pratIndra sAmAnika 4000 AtmarakSaka 16000 atyaMtara parSadA 8000 madhya parSadA 10000 bAhaya parSadA 12000 anika pratyeka anikanI prathama kakSA 28000 ddhi AdI kakSA duno duno hAthI 3556000 sAte anika 248 2000 prakIrNaka asaMkhya abhiyogika asaMkhya Page #845 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 829 sthApanA : magaravADA - piMDI pUjAya che. AgaloDa - mATInuM dhaDa pUjAya che. ujjaina -mastaka pUjAya che. pUjA : mastaka upara kesaranuM tilaka ApaNA aMgUThAthI karavuM. phoTA upara tilaka na karavuM. yati-paraMparAmAM gacchanAyaka 21 upavAsa karI mANibhadrane pratyakSa karatA hatA, pachI udayapuranI gAdI upara birAjamAna thaI zakatA. tapAgacchanA upAzrayamAM temanI sthApanA jovA maLe che. phUla :- lAla kareNa tela :- camelI attara :- agara thALa :- zrIphaLa-vadherAya goLapApaDI / sukhaDI caDhAvAya. dara besate mahine / dara ravivAre / dara guruvAre sukhaDI caDhAvAya (Aso mAsa, dhana terasa- caudaza - amAsa sivAya) graMtharatnono saMpUTa kiMmata rUpiyA 300=00 Apane tyAM avazya vasAvI lejo graMthanuM nAma zAsanaprabhAvaka zramaNabhagavaMto (dvitiya AvRtti, be bhAga) jina zAsananAM zramaNIratno zrI pArzvanAthopasarga-hAriNI zAsanadevI zrI padmAvatImAtA mahAmaNi ciMtAmaNi zrI guru gautamasvAmI jaina pratibhA darzana zrI arihaMta prakAzana 300=00 300=00 300=00 300=0 0 paprAlaya', 223/B/1, hilaDrAIva, sarakITa hAusa pAse, vAghAvADI roDa, porTa kolonI pAchaLa, bhAvanagara-364 002. Page #846 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 830 tapAgacchAdhiSThAyaka ka karo chokarI A kaliyugamAM camatkArika adhiSThAyaka deva adazya rIte bhaktajano upara AzIrvAda varasAve che ja evI taLAjA pAsenA sAMgANAnA jaina parivArane anubhUti thayela che. zubha saMkalpathI dhArelAM kAryo pUrNa karavAmAM atyaMta rIte sahAyaka bane che. suratamAM trikamanagaramAM jyAM koI paNa jAtanI sagavaDatA hatI nahIM te jagyAe Akasmika rIte ja daivayoge turata jamInanI prApti thaI. kAraNake sauthI prathama Adeza mANibhadravIra devamUrti bharAvavAno ke jeNe chari pAlIta saMgha kADhyo hoya tene ja ApavAno Agraha saMghano hato te temanI kRpAthI vorA amUlakha haThIcaMda sAMgANAvALAne prApta thayela. tema ja temanI kRpAthI pratiSThA tema ja derIno Adeza paNa devaguru dharmanI kRpAthI maLela. derAsara mATenI jamIna paNa bahu saraLatAthI maLI gaI. A badhA prasaMgonI pratiSThA pU.A.zrI bhuvanabhAnusUrijI ma.sA.nA ziSyaratna pU.A.zrI hemacaMdrasUrijI ma.sA. tathA nUtana AcArya bhagavaMta zrI jagavallabhasUrijI ma.sA. Adi ThANAnI nizrAmAM thayela zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina derAsara, trikamanagara naM. ra, rAdhAkRSNa maMdiranI sAme surata - 2 saujanya : vorA amUlakha haThIcaMda parivAra (sAMgANAvALA) hAla muMbaI. Page #847 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 83] yakSendranA darzanano prathama ane pratyakSa anubhava, -pU.A.zrI azokasAgarasUri ma.sA. cAra rUpanA anubhavathI nAma paDyuM cArupa. zAmaLA pArzvanAthajInAM jyAM besaNAM che. A cArupa tIrtha camatkAronI hAramALA sarje che. caitra suda pUrNimAno pavitra divasa che. Agama vizArada pUjyapAda paM. gurudevazrI birAjamAna che. siddhacakra ArAdhaka samAja taraphathI zAzvata oLInI ArAdhanAno raMga jAmyo che. pUjya gurudevazrI potAnA trIsa uparAMta ziSya-praziSyothI parivarI ArAdhanAmAM vyAkhyAna ane vAcanA dvArA preraNAnAM pIyUSapivaDAvI rahyA che. A cArupa tIrthamAM mANibhadra yakSarAjanI pratiSThAnuM Ayojana che. TrasTI zrI araviMdabhAInI eka ja icchA che ke 16 vidhAdevI tathA zrI mANibhadra yakSendranuM vidhAna pUjya gurudevazrInI nizrAmAM thAya. sAkSAt devoe AvIne soLe vidhAdevInuM pUjana karyuM. jeNe joyuM-jANyuM ane sAMbhaLyuM te Azcaryavibhora banI gayA. rAtanA 1rano samaya che. araviMdabhAIanuSThAnamAM beThA che. gurudeve prathamathI ja kahI rAkhela ke nAgarAja Ave to calita na thatA. gabharAtA nahIM, vidhividhAna cAlu rAkhajo. barAbara 1rane 5 miniTa thaI ne pUjyazrIe pharamAvyA mujaba nAgarAja kahyA pramANenI dizAmAMthI ja padhAryA. araviMdabhAIne gurujI para bhAre zraddhA. calita thayAvinA gurujI pradatta zrI navakAra maMtrano jApa cAlu ja rAkhyo. nAgarAje potAnuM kArya pUrNa karI vidAya lIdhI. have zrI mANibhadra indra mahArAjAnuM vidhAna zarU karavAnuM hatuM. pU.gurudevazrIe mane kahyuM, tuM cAla mArI sAthe ! zrI pArzvanAtha dAdAnI jamaNI bAjunA rUmamAM araviMdabhAI vidhi-vidhAnanI sAmagrI laI hAjara thaI gayA. pUjyapAdazrInI sAthe huM vAsakSepano vaTavo laI sAthe cAlyo. rUmamAM AvyA. daravAjo baMdha karI dIdho. mane jamaNA hAthe besADyo. pUjyazrI maMtroccAra pUrvaka vidhividhAna karAvI rahyA che. pUjyazrInI sUcanA mujaba araviMdabhAI kezara caMdana kasturI barAsa dvArA phUladhUpadIpakanaivedya phaLavi. kiyA karatA jAya! huM to badhuM joyA karato ane manamAM zrI navakAra maMtranuM satata smaraNa karato hato. acAnaka pUjyazrI UbhA thayA ane zrI mANibhadra yakSarAjanuM AvAhana karyuM. ane jyAM maMtroccAra pUrvaka vAsakSepa karyo ane jhaLahaLATa bhUrA blaprakAzathI sArA rUmamAM prakAza prakAza thaI gayo. huM to Azcaryacakita thaI gayo. Avo prakAza kyAreya kayAMya joyo na hato. Page #848 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 832 tapAgacchAdhiSThAyaka vidhividhAna nirvidane AnaMdathI pUrNa thayuM. pUjyapAdazrInI sAthe amo bahAra AvyA. sahasA pUjyapAdazrIne meM pUchyuM, A jhaLahaLATa karato bla prakAza zAno hato? pUjyazrIe pharamAvyuM, Indra mahArAjA mANibhadra sAkSAt padhAryA. pUjyazrInI amogha zaktine huM vaMdI rahyo. turta zrI pArzvanAthadAdA pAse gayA. tyAM prakAza jhaLahaLatA prakAzanAM darzana thayAM. jIvanamAM mANibhadra yakSarAjanA camatkAronI vAto to ghaNIvAra sAMbhaLela; paNa sAkSAt darzanano A prathama ane pratyakSa anubhava hato. pUjyazrIe pharamAvyuM ke bIjA devo ane indro karatAM zrI mANibhadra Indra bhadrika ane bhoLA che. jaladI darzana de tevA che. mATe ja tapagacchanI zAna mATe temanuM vidhAna jarUrI che. dhanya gurudevazrI ! dhanya mANibhadra indrarAjajI ! - luNAvA jaina upAzraya (rAjasthAna) pa. pU. A. zrI vijayalabdhisUrIzvarajI ma.sA. nI preraka nizrAmAM sane 1980mAM muMbaI-copATI upara bhAratIya vidyAbhavanamAM vizvanI asmitA graMtha bhAga-2na, vimocana samArohamAM oNla inDiyA jaina zvetAMbara konpharansanA pramukha zrI dIpacaMdabhAI gADInA hAthe saMpAdaka zrI naMdalAla devakanuM thayeluM jAhera sanmAna A citramAM najare paDe che. Page #849 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 833 zrI mANibhadrajI hAla karyo? pU.pAda A.zrI azokasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSya munizrI vivekacaMdrasAgarajI anaMta lokAkAzamAM A samagra vizva be paga pahoLA rAkhI, be hAtha keDa upara rAkhI UbhA rahelA manuSyanA AkAre 14 rAjaloka pramANa che. te adholoka (nArakaloka) madhyaloka (tIchaloka) ane Urdhvaloka (devaloka) ema traNa bhAgamAM vibhAjita thayela che. A cauda rAjalokanI madhyamAM samabhUtalobhUmi tIrtholokamAM Avela che. A samabhUlAthI upara 900 yojana ane nIce 900 yojanamaLI kula 1800yojanano tIchaloka che. tIrthAlokanI nIce 900yojanapUna 7 rAjaloka pramANano adholoka tema ja tIchalokanI upara 900 yojana nyUna 7 rAjaloka pramANano Urdhvaloka rahela che. prAsaMgika rAjaloka ane yojananA mApanuM vihaMgAvalokana karI laIe. koI deva AMkhanA palakArAmAM 1 lAkha yojananI jhaDape cAle, te deva cha mahinAmAM je aMtara kApe tene 1 rAjaloka kahevAya che. vaLI 1 yojana barAbara AjanA 3600 mAIla jeTaluM aMtara thAya. A aMgenI vizeSa hakIkata jaMbudvIpa prajJapti, saMgrahaNI, kSetrasamAsa Adi graMthothI jANavI-samajavI. upara je adholokanI vAta karI temAM ekanI nIce eka ema ratnaprabhAdi 7 naraka-AvAso rahela che. temAM prathama ratnaprabhA narakanI jADAI 1,80,000 yojana che. te ratnaprabhA narakanA paDanA upara ane nIcenA 1000 yojana choDI detAM vaccenA 1,78,000 yojanamAM bhavanapati devonA AvAso (moTAM nagaro) uttara tema ja dakSiNa dizAmAM, rAjamArga upara dukAno ane makAnonI paMkti hoya tema baMne dizAmAM zreNIbaddha rahelA che. bhavanapati uttara ane dakSiNa dizAno alaga alaga indra nikAyanuM nAma mukuTamAM cihna pratyeka bhavanapatione hoya che eTale kula bhavanapatinA 20 indro che. A bhavanapatinAM asurakumAra maNinuM bhavano (AvAso) jaghanyathI jaMbudvIpa jeTalAM nAgakumAra sarpanuM (1 lAkha yojana) pramANavALAM, madhyamathI vidhutakumAra vajanuM saMkhyAtakoTI yojanA pramANavALAM ane suvarNakumAra utkRSTathI asaMkhyAtakoTI yojana pramANavALa 5 agnikumAra hoya che. teonuM jaghanya AyuSya 10,000 vAyukumAra azvanuM varSanuM hoya che. uparAMta dehavarNa, vastravarNa, 7 svanitakumAra vardhamAnanuM sAmAnika devo tathA AtmarakSaka devonI udadhikumAra makaranuM dIpakumAra saMkhyA vagere uttara tathA dakSiNanA IndronI nAgavRkSanuM 10 dizikumAra nIce mujaba - hiMdUkavRkSanuM krama garuDanuM ghaMTanuM Page #850 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 834 tapAgacchAdhiSThAyaka bhavanapati nikAyanA dakSiNa dizAnA indronI vigata nikAyanA dakSiNendranuM | bhavana | nAma saMkhyA | dehavarNa vastravarNa | sAmAnika | AtmarakSaka devasaMkhyA | devasaMkhyA | utkRSTa AyuSya kema amarendra 34 lAkha zyAma rAto } 64 hajAra dharaNendra 44 lAkha | gaura | nIlo 6 hajAra harikAntandra 40 lAkha 2kta | nIlo 6 hajAra veNudevendra 38 lAkha ujjavala | 6 hajAra agnizikhendra 40 lAkha rakta nIlo | |6 hajAra velebendra 50 lAkha nIla | saMdhyAjevo 6 hajAra ghoSendra | suvarNa | ujvala 6 hajAra jalakAMtendra 40 lAkha gaura nIlo | 6 hajAra 40 lAkha rakta nIlo | 6 hajAra amitagatIndra | 40 lAkha suvarNa | ujjavala 6 hajAra 2 lAkha 56 hajAra 1 sAgaropama 24 hajAra nA palyopama 24 hajAra nA palyopama 24 hajAra nA palyopama 24 hajAra 1 palyopama 24 hajAra 1 palyopama 24 hajAra 1 palyopama 24 hajAra 15 palyopama 24 hajAra nA palyopama 24 hajAra nA palyopama 40 lAkha bhavanapati nikAyanA uttara dizAnA IndronI vigata nikAyano uttarendranuM krama nAma bhavana saMkhyA dehavarNa vastravarNa | sAmAnika AtmarakSaka devasaMkhyA | devasaMkhyA utkRSTa AyuSya bhUtAnendra balIndra 30 lAkha | zyAma | rAto 60 hajAra | 2 lAkha 24 hajAra 1 sAgaropamAM thI kAMI adhika 40 lAkha gaura | nIlo 6 hajAra 24 hajAra dezauNa be palyo harissahendra 3i6 lAkha { rakta | nIlo | 6 hajAra 24hajAra dezauNa be palyo veNudAlIndra 34 lAkha suvarNa | ujjavala hajAra 24 hajAra dezauNa be palyo. agnimAnavendra 36 lAkha rakta | nIlo 6 hajAra 24 hajAra dezauNa be palyo prabhajanendra 46 lAkha nIla | saMdhyAvarNa 6 hajAra 24 hajAra dezauNa be palyo mahAghoSendra 3i6 lAkha suvarNa | ujvala 6 hajAra 24 hajAra dezauNa be palyo jalapratyendra 3i6 lAkha | gaura | nIlo | 6 hajAra 24 hajAra dezauNa be palyo viziSTa 36 lAkha | rakta | nIlo 6 hajAra 24 hajAra dezauNa be palyo amitavAhanendra 3 lAkha | suvarNa | ujjavala 6 hajAra 24 hajAra dezauNa be palyo have ratnaprabhAbhUmino uparano 1,000 yojanAno je bhAga che temAMthI 100 yojana upara ane 100yojana nIce choDI detAM vaccenA 800 yojanamAM vyaMtaranikAyanA devonAM asaMkhya bhUminagaro bahArathI goLa aMdarathI cokhkhaNa ane nIcenA bhAgamAM kamaLanI karNikA jevA AsapAsa UMDI khAI ane suMdara koTa yukta zobhI rahayA che. vaLI A nagaro topa Adi mahAyaMtrothI yukta duHpravezya, ayodhya, gupta ane samRddhipUrNa tathA cakacakita pUrNa kaLaza, toraNovALA daravAjA upara daMDadhArI 10. Page #851 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 835 devarkikaro dvArA kAyama rakSaNa karAya che. tyAM paMcaraMgI puSponI sugaMdha tathA agarU-kiMdarU AdinA dhUpanI suvAsa satata phelAyA kare che. vyaMtaranA AvAso(nagaro)utkRSTabUdvIpa jeTalA, madhyama mahAvideha jeTalA ane jaghanyabharatakSetra jeTalA mApanA jANavA. A AvAsomAM nIce jaNAvyA mujaba ATha jAtinA vyaMtaro uttara ane dakSiNa dizAnA indro sahita zreNIbaddha subhaga, svarUpavAna, saumya, hasta-kaMTha Adine viSe ratnamaya alaMkArothI vibhUSita, gAMdharvagItane viSe prItivALA, kautukapriya, kIDAhAsya-nRtya viSe AsaktivALA, anavasthita cittavALA Amatema bhaTakatA phare che. potAnI vaikiya zakti dvArA suMdara vanamALAo, mukuTa, kuMDaLa Adi utpanna karI dhAraNa karI yatheSTa AlApa-saMlApa karI icchA mujaba rUpa karI, vividharaMgI vastronA zokhIna, avanavA dezono pozAka paheranAra, magara, khaga, Adi zastra dhAraNa karI svecchAcArI che. teo judAjudA prakAranAM vana-parvata-guphAo vagerenA AMtarAomAM AzrayarUpe vizeSa karIne rahenArA te vyaMtaro athavA manuSyapaNe vartatA cakravartI AdinI sevAmAM devapaNe hovA chatAM rahevuM paDatuM hovAthI jeone manuSya ane devasaMbadhI AMtarU (bheda) jeone cAlyuM gayuM che te vyaMtaro. tenuM zarIra utkRSTathI 7 hAthanuM ane jaghanyathI prathama samaye alanA asaMkhyAtamAM bhAganuM, bAkInuM madhyama hoya che. uttaravaikriya zarIra karavAnI zakti utkRSTa lAkha yojananI ane jaghanya aMgulanA saMkhyAmAM bhAganI jANavI. be dizAnA maLI 16 indro hoya che ane pratyeka indrane cAracAra paTTarANIo hoya che, e cosaThe paTTarANIo hajAra hajAra devInA parivAravALI tema ja hajAra devIo vipharvavAnI zaktivALI hoya che. 16 e indrone ISA, truTitA, ane daDharathA e nAmanI 3 sabhAo hoya che, aMdaranI sabhAmAM 8 hajAra devo, madhyasabhAmAM 10 hajAra devo ane bahAranI sabhAmAM 12 hajAra devo hoya che ane dareka sabhAmAM so-so devIo hoya che. vaLI soLe indronA sAmAnika devo ane teonI paTTarANIone paNa upara mujabanI traNa sabhAo hoya che. Ama pratyeka Indra cAra hajAra sAmAnika devo, hajAranA parivAravALI cAra paTTarANIo, traNa prakAranA parSadAnA devo, gaMdharva - naTa - hasti - azva - ratha - pAyadaLa ane pADA rUpa sAta sainyo, sAta senApatio, cAre dizAmAM rahelA cAra hajAra AtmarakSaka devo ATalA parivAravALA ane potAnAM lAkho nagaromAM abhuta cakrItva dhAraNa karanAra tathA potAnI dizAmAM potAnI nikAyamAM utpanna thayela asaMkhyAta vya bhogave che. uparAMta bIjI keTalIka vigato nIce koThAmAM darzAvyA mujaba jANavI. vyaMtaro saMbaMdhI vigato - ha ba krama | | nikAyanuM nAma | dhvajamAM citra dehavarNa | dakSiNendro | uttarendro picAza nikAya | kadaMbavRkSa zyAma | kAlendra mahA kAlendra bhUta nikAya ! sulasavRkSa kRSNa svarUpendra pratirUpendra yakSa nikAya vaTavRkSa zyAma || pUrNabhadrandra | mANibhadrandra rAkSasa nikAya | tApasapAtra utpala bhImendra mahAbhImendra kinnara nikAya | azokavRkSa zyAma | kinnarendra kipuruSendra kiMpuruSa nikAya caMpakavRkSa ujvala. satparuSendra | mahApuruSendra mahoraga nikAya nAgavRkSa zyAma | | atikAyendra mahAkAlendra gAMdharva nikAya ! tuMbarUvRkSa zyAma gItarati indra gItayazendra ja 2 1 7 Page #852 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 836 tapAgacchAdhiSThAyaka uparanA koThAmAM darzAvyA mujaba zrImANibhadra e koI sAmAnya koTInA deva nathI paraMtu uparokta vigatamAM jaNAvyA mujaba asaMkhya deva-devIonA svAmI, sAta senAo ane asaMkhya nagaro tema ja ApaNe na ciMtavI zakIe tevA sAmarthyayukta niyamA samakitI anupama prabhAvazALI yakSendra che mATe teone mANibhadravIra, mANibhadrayakSa jevA sAmAnya zabdothI saMbodhavuM te ucita na gaNAya. AvI rIte temane saMbodhavuM-pracAravuM te eka prakAranI temanI (DIvelyuezana) avagaNanA karavA rUpa che. vaLI hAla je zrImANibhadra indra tarIke che te to AjathI 400 varSa pUrve pU.A.zrI AnaMdavimalasUri ma. dvArA pratibodha pAmela ujjaina (ma.pra.)nA AgevAna zrAvaka zrI mANekacaMdazeThano jIva che. teozrI zAzvata zrI siddhagirirAjanI uga saMkalpayukta cha'ripAlita yAtrA karavA pAlI mAravADathI nIkaLe che. rastAmAM pAlanapurathI AgaLa nIkaLatAM magaravADA pAsenA jaMgalamAM luTArUo sAthe jhapAjhapImAM prANa choDe che paraMtu siddhagirinI yAtrAdinA saMkalpabaLe taranikAyanA uttara dizAnA yakSendra tarIke utpanna thAya che. jJAnabaLe potAno pUrvabhava jANI ahIM pU.A.zrI AnaMdavimalasUri ma. ne pratyakSa thaI zAsanasevArthe yogya kArya jaNAvavA vinaMti kare che, tatkAlIna je kArya hatuM te hoMzabhera saMpanna karI, pharI sUrijI sanmukha pratyakSa thaI anya sevAkAryanI pRcchApUrvaka dareka upAzrayamAM potAnuM sthAna karAvavA AcArya bhagavaMtane vInave che ke jethI upAzrayamAM padhAratA pUjya sAdhu-sAdhvI bhagavaMto mane dharmalAbha! nA AziSa Ape jethI mAruM puNya vadhe. vaLI AjathI paramAtmAnA zAsanamAM koIpaNa ApattimAM potAne yAda karavAnI sevAno kola ApI potAne sthAne gayA. have te zrI mANekacaMda zeThano svargavAsa thatAM temanA dehanA traNa TukaDA thayA jemAMthI mAthuM ujjainamA kSiprA nadInA kinAre, piMDI AgaloDamAM tema ja dhaDa magaravADAmAM paDyuM. jethI Aje paNa AgaloDA tathA magaravADA be tIrtho prasiddha che tema ja ujjainamAM paNa have teozrInuM tirtha vikasAvavAnI yojanA hAtha dharAI che. Aje paNa AcAryapade birAjatA ane anya padastho tathA sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMta sahita zrAvaka-zrAvikAo teozrInI sAdhanA-upAsanA karI teozrInA prabhAvane anubhave che. * dharmasnehI zrI naMdalAladevaluka joga, dharmalAbha! tamo tapAgacchAdhiSThAyaka zrI yakSarAja mANibhadravIrano graMtha bahAra pADIne jaina saMghanuM eka abhuta ane mahattvanuM kArya karI rahyA cho te prasaMzanIya che. zrIsaMghane AvA alabhya graMtho hajA paNa tame taiyAra karI arpaNa karatA raho ane e mATe zAsanAdhiSThAyako tamane sahAyabaLa ApatA rahe evI paramAtmAne prArthanA. - muni harSabovivijaya Page #853 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 837 mANeka gaDI' mANekazAnI jagyA - cAre bAju paththaranI divAla, divAlamAM ArcavALA gokhalA jyAM 17/5/1993 nA roja kezaravarSA thaI. ane nAge darzana daI, pUrI kAMcaLI utArI. (1) - sAmenuM mukhya dvAra (2) - aMdaranI jagyA (3) - nAganI kAMcaLI saMkalana- phoTogrAphI : zrI jazubhAI je. kapAzIe Page #854 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 838 | tapAgacchAdhiSThAyaka dira kahI Amravana 0 Amavana, jyAM hemavimalasUrIzvarajI 17 sAdhuo sAthe AvyA. mahA suda 4 saMvata 1558 nI rAtre mazAla laI mANekazA AmravanamAM gayA ane sAdhunI dADhI bALI. (1) Amavana (2) AmravanamAM vacce ahIM cAre bAju nAnI derI che. gaNapatI ane bIjI mUrti che. o hemavimaLasUrIzvarajI ma.sA.nA 10 zISyone bhairave cittabhramita karI ne mAryA tethI mANibhadra temanI sAthe laDAI karI ane vaza karyA te (3) kAlA bhairava (4) gorA bhairava , ujjaina- phoTogrAphI H zrI jazubhAI je. kapAzI Page #855 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSarAjazrI mANibhadradeva 839 na Raa avaMtinagarI (ujjaina) bhairavagaDha, mANekacokamAM mANekazAnuM ghara (1) - gharanuM mukhya pAchaLanuM dvAra | (2) - gharanuM drazya (3) - gharamAM ghara derAsara ane pauSadhazALA (4) - gharanuM mukhya dvArA saMkalana- phoTogrAphI : zrI jazubhAI je. kapAsI Page #856 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 840 tapAgacchAdhiSThAyaka avaMtinagarI (ujjaina) bhairavagaDhamANekacokamAM mANekazAnuM ghara pauSadhazALA- ghara derAsaranA khUNe nAga rUpe darzana ghara derAsaramAM birAjamAna dharaNendra padmAvatI' padmAvatI mAtAnA darzana kare te rIte sAme ja zrI mANibhadrajI nu mastaka mANekazA ane temanA patnInA phoTA saMkalana- phoTogrAphI : zrI jazubhAI je. kapAzI (4) Page #857 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya tIrthAya namaH | I zrI nemi amRta sadgurubhyo namaH ! - pa.pU. zAsana samrATa AcArya zrImad vijayanemisUrIzvarajI ma.sA.nA paTTadhara pa.pU.AcArya zrImad vijayaamRtasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU. AcArya zrImad vijayadAnasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU. munizrI yogazramaNavijayajI ma.nI preraNA ane mArgadarzana pramANe zrI zatruMjayatIrtha amRta ArAdhanA TrasTanA upakrame zrI zatruMjaya tIrtha AdinAtha bhagavAna gRhajinamaMdira, bhojanazALA, dharmazALA, temaja zrI nemiamRta ArAdhanA bhavana vagere taiyAra thAya che. temAM lAbha lenArA bhAgyazALIoe nIcenA saranAme saMparka sAdhavo.-grAunDa phlora vibhAga pUrNa thavAmAM che. zrI zatruMjayatIrtha amRta ArAdhanA TrasTa, ke.pI. saMghavI dharmazALAnI bAjumAM, pAlitANA (saurASTra) zrI kIrtikumAra rAmajIbhAI zAha caMdrapuSpa bilDIMga, pahelA mALe, mayura pharnIcaranI upara, ghATakopara, (vesTa) muMbaI -86 | (uparoka saMsthAnA TrasTIo ) zrI bAbu lAla phulacaMda zAha, zrI jazavaMtalAla mohanalAla zAha, zrI vinayacaMdra ena. zAha, zrI mahAsukhalAla bhIkhAlAla zAha, zrI gokhamalajI vIracaMdajI zAha, kitakumAra rAmajIbhAI zAha pAlitANA (saurASTra) Page #858 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ zAzanasamrATa zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA samudAyanA - samartha vidvAna pUjya AcArya zrI dharmadhurandharasUrIjI mahArAjanA ziSya pU. A. zrI kundakundasUrIjI ma. sA. tathA pU. munizrI vinaya dharma vijayajI ma. sA.nI preraNAthI. Jain Euucation meational e Personal use only sUrajabena jecaMdabhAI viThThaladAsa zAha- rAjakoTavALA jitendrakumAra ramaNIkalAla bAvacaMda - bhaMDArIyAvALA hola-mulunuM | devacaMda rAmajIbhAI gAlA - kaccha ratilAla kuMvarajI ThAra - pAlItANA bAbulAla maNilAla zAha - sItApuravALA hAla - amadAvAda vALAnA saujanyathI Page #859 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM phaLa cAkhyA pachI, dharma na choDe koya, dharma dhurandhara dharma to, phaLe jo dhIraja hoya ! jama to mitra bane nahi bhaya jo jamano jAya kharekharu khATI gayo dhurandhara dharma sahAya dharmIne dharmaja game game karmIne karma dharma dhurandhara vAtathI TaLe karmano marma vAta bhale vahetI rahe jo hoya hitakara vAta dharma dhurandhara vAtathI TaLe andhArI rAta - bhaluM vicAro vizvanuM bhalu karaze bhagavAna badhurandhara dharma bhalAImAM kare parama kalyANa prA. zrI vijaya badhuthara surIzvarajI ma.sA. pra.oma jayanemirarIzvarajI ma.sA. pU. A. zrI vijaya amRtasarIzvarajI ma sA | Page #860 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - TGSSC COD PICS.DED ) JAI pa. pU. gacchAdhipati AcAryadeva darzanasAgarajI ma. sA. | pU A. nityodayasAgarajI ma. sA. pU. A. caMdrAnanasAgarajI ma. sA. pU. AcAryadevazrI candrAnanasAgarasUrIzvarajI ma. nI preraNAthI nayanaramya najarANuM - pAlItANA sidhdhakSetranI pAvanadharA para nokhI anokhI jinamaMdira bhojanazALA sarvavidhA yukta | dharmazALA eTale zrI nityacaMdra darzana dharmazALA taLeTI roDa - pAlItANA phona : (02848) 2181 : muMbaI saMparka : Serving Jin Shasan zrI mANekacaMdajI . phona : 3853929/ 2 6727 | zrI puSpasena pI. jhaverI 174832 phonaH 3827056 / 38838 gyanmandir@kobatath.org e : saujanya : - sva. aMbAlAla dalasukhabhAI zAhe pUnAvALAnA zreyArthe ha. vinodabhAI tathA jayotsanAbena - sarvodaya nagara, mulunDa (vesTa), muMbaI. Wala