________________
યક્ષરાજશ્રી માણિભદ્રદેવ
779
સરકારી હાઈસ્કૂલના શિક્ષકોએ લીધી. વર્ષના અંતે જ્યારે પરિણામ જાહેર થવાનાં હોય ત્યારે ઝંડાબજારની નિશાળના ચોગાનમાં ચારે ધોરણના વિદ્યાર્થીઓ માટે ખાસ મેળાવડો થતો. વડોદરાથી કોઈક અમલદાર ઇનામવિતરણ માટે આવતા. શાળાના બધા શિક્ષકો અને બધા વિદ્યાર્થીઓ આ મેળાવડામાં ઉપસ્થિત રહેતા. દરેક ધોરણમાં પહેલા ત્રણ નંબરે આવેલા વિદ્યાર્થીઓને ઇનામ અપાતાં-ઇનામમાં પુસ્તકો અપાતાં.
અમારા માટે આ પ્રમાણે મેળાવડો યોજવામાં આવ્યો હતો. પહેલા, બીજા અને ત્રીજા ધોરણના પહેલા ત્રણ વિદ્યાર્થીઓનાં નામ અનુક્રમે બોલાયાં. દરેક વિદ્યાર્થી ઊભો થઈ સરકારી અમલદારના હાથે ઇનામ લઈ બેસી જાય. એ દિવસોમાં વિદ્યાર્થીનું આખું નામ (લાલ, દાસ, ચંદ, ચંદ્ર વગેરે સહિત) અને એના પિતાશ્રીનું નામ બોલવાનો રિવાજ હતો. અટક બોલવાનો રિવાજ નહોતો. શાળાના મુનીમ એક નોટબુકમાં નામો લખીને લાવ્યા હતા. ત્રણ ધોરણના નામો પૂરાં થયાં. હવે ચોથા ધોરણનાં નામો શરૂ થયાં. પહેલું નામ ધાર્યા પ્રમાણે જ હતું. બીજું નામ બોલાયું : રમણલાલ ચીમનલાલ. મારું નામ સાંભળી હું આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો. શ્રી માણિભદ્રવીરની માનતા ફળી. ઇનામ લેવા હું હસતો હસતો અમલદાર પાસે પહોંચ્યો. ત્યાં અમારા વર્ગશિક્ષક વિષ્ણુભાઈ ઊભા થયા અને બોલ્યા, 'નામ લખવામાં કાંઈ ભૂલ થઈ લાગે છે. બીજો નંબર મૂળચંદ નાનાલાલનો છે. દર વર્ષે એ છોકરો જ બીજા નંબરે આવે છે. અને આ છોકરો તો ત્રીજા નંબરે આવે છે.'
મુનીમે કહ્યું, ' પણ સાહેબ, આમાં બીજા નંબરે રમણલાલ ચીમનલાલનું નામ લખ્યું છે. પરિણામના રજિસ્ટરમાંથી જ આ ઉતારવામાં આવ્યું છે.'
'એમાં ચોક્કસ કંઈક ભૂલ લાગે છે. પરીક્ષા તો મેં લીધી છે ને ?' ત્યાં અમલદાર બોલ્યા, 'પરિણામનું રજિસ્ટર જ મંગાવોને, એટલે વાતનો ફેંસલો આવે,
અમલદારે મને આપવાનાં પુસ્તકો પાછાં ટેબલ પર મૂક્યાં. પોતે બેસી ગયા. હું પણ મારી જગ્યાએ જઈને બેઠો. કાર્યક્રમ થોડીક વાર માટે સ્થગિત થઈ ગયો. વિદ્યાર્થીઓમાં ગણગણાટ ચાલુ થયો.
તરત પટાવાળાને રજિસ્ટર માટે દોડાવવામાં આવ્યો. રજિસ્ટર આવ્યું. મુનીમે તે વિષ્ણુભાઈને બતાવ્યું. એ જોઈને વિષ્ણુભાઈ વિચારમાં પડી ગયા. અમલદારે પણ રજિસ્ટર જોયું. જાહેર થયેલું પરિણામ સારું હતું. વિષ્ણુભાઈ બોલ્યા, બરાબર છે. બીજે નંબરે આ છોકરો જ આવે છે.'
ફરી મારું નામ બોલાયું. ઊભા થઈ, અમલદાર પાસે જઈ તેમને પ્રણામ કરી મેં ઇનામનાં પુસ્તકો લીધાં. દર વર્ષ કરતાં આ વર્ષે ક્રમ જુદો આવ્યો એટલે વિદ્યાર્થીઓમાં પણ માંહોમાંહે વાતો થવા લાગી.
મેળાવડો પૂરો થયો. ઇનામ લઈ હું ઘરે આવ્યો. મારા હરખનો પાર નહોતો. શ્રી માણિભદ્રવીરની માનતા ફળી. ઘરે આવીને રેવાબાને વાત કરી. એ સાંભળી એને પણ બહુ હરખ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org