Book Title: Pravachana Kiranavali Pistalisa agam Rahasya
Author(s): Vijaypadmasuri
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004513/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana darasAvalI pIstAlIsa Agamavhasya 11 aMga YbaMDI ane (anuga su9) Pc BUISE phUla sUtra to utharfA (% cheka rAtra lekhaka AcArya vijaya pamaNUrijI Jain Educatio international Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / oN to gaDhe namaH zrIdharondra--padmAvatI pUirvagata-braza vara--pArzvanAthAya / tapAgacchAdhipati--zAsanasamrAT-sUricakracakravarti jagaddaguru AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvara caraNakiMkara vinayANu--zAstravizArada--kavidivAkara--AcArya zrI vijayapadmasUrIzvara praNIta-svApanna spAryAdi vibhUSita-prAkRta zleAkabaddha zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI tIrthaMkara prabhu bhASita 45 AgamAnA phreMka pazrciya sAra vagere ) prakAzaka zrI jainadharma prasAraka sabhA bhAvanagara "For Private & Personal se Only 94 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " zrI jaina pravacana kiraNAvalI lekhaka : sva. AcAya zrIvijayapadmasUrIzvarajI mahArAja prakAzaka : zrI jaina dhama prasAraka sabhA-- rAMdhanapurI bajAra, bhAvanagara. preraka : pUjya AcArya zrIvijayasUryAMyasUrIzvarajI mahArAja saMpAdaka : pUjya paM. zrI zIlacandravijayajI gRNa dvitIya AvRtti : 1987, prata H 1000 mUlya H rUA. 50-00 ' sarvAdhikAra surakSita mudrakaH manISa pI. zADu sumati pri. presa ela-802, jI.Ai.DI.sI., citrA bhAvanagara- 364004. phrAna ephisa : 5164, ghara : 24374 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana jaina dharmanA zAstrIya sAhityane lokabhogya ane sarvasulabha banAvavAnI pahela je vyaktioe ane saMsthAoe karelI, temAM bhAvanagaranI zrI jaina dharma prasAraka sabhAnuM nAma mokhare che. 105 varSa agAu, 5. pU. paropakArI gurubhagavaMta zrIvRddhicandrajI mahArAjanA zubhAzIrvAda saha ane zeThazrI paMDita kuMvarajI ANaMdajI vagere mahAjanonA niSThA ane khaMtabharyA puruSArthathI A sabhAnI sthApanA thaI hatI. A sabhAe pU. muni mahArAje tathA paMDita kuMvarajI ANaMdajI dvArA saMpAdita anekAneka zAstragraMthe tenI mULa bhASAmAM tathA lokapakAraka graMthonA gujarAtI anuvAdo pragaTa karyA che. "jaina dharma prakAza ) nAmanuM mAsika patra paNa A sabhAe dAyakAo sudhI pragaTa karyuM hatuM ane eka jamAnAmAM sArAye hindustAnanA jena samAjanuM, khAsa karIne zramaNa saMsthAnuM e atyaMta mAnInuM mukhaputra banI rahyuM hatuM, tenI gaurava sAthe noMdha levI joIe, A sabhAe chApelA graMtho samAjamAM calaNI sikkA jevA vyApaka ane sarvamAnya banI gayA che, ane e graMthAnAM aneka punarmudraNe chellAM ceDAMka varSomAM judI judI saMsthA Adi dvArA thayA che-thAya che, e A sabhAnAM kAryo kevAM ciraMjIvI ane lokopakAraka hatAM tene jIvato jAgato purAve che. A sabhA thoDAka vakhatathI suSuptaprAya hAlatamAM varte che. te joIne tenuM punarutthAna karavAno zubha vicAra vi. saM. 2042 nA cAturmAsAthe bhAvanagara-nUtana upAzraye padhArelA pa. pU. A. zrIvijaya sUryodayasUrIzvarajI mahArAjane AvatAM teozrIe zrI saMghanA tathA jaina dharma prasAraka sabhAnA kAryakarone preraNA ApI. ane A vAtanA anusaMdhAnamAM amArI vinaMtIno svIkAra karIne, sabhA taraphathI, sabhAnA nAmathI, eka lokopayogI chatAM zAstrIya padArthothI sabhara pustaka chapAvavA aMgenI amArI mAMgaNIno svIkAra karIne, "zrIjaina pravacana kiraNAvalI 2 nAmanuM prastuta pustaka chApavA amane sUcavyuM. jana pravacana kiraNAlI > e eka viziSTa prakAranuM pustaka che. pa. pU. surisamrATa AcArya mahArAja zrImad vijaya nemisUrIzvarajI mahArAjanA paTTadhara, kapa AgamanA, prAkRta bhASA-sAhityanA, sva-para darzanAdi zAstranA marmajJa vidvAna, kavi-divAkara, Azare 150 jeTalA lokapakAraka dharmagraMthonA (saMskRta, prAkRta, gujarAtI bhASAmAM) racayitA pa. pU. AcAryadeva zrImad vijaya padmasUrIzvarajI mahArAje A graMthanI racanA karI che. zrIjinazAsanamAM vartamAna samaye vidyamAna paramavaMdanIya pistAlIsa zrIjinAgamonI aMdara kayAM kayAM kayA kayA viSayo-padArthonuM kevI rIte nirUpaNa karavAmAM AvyuM che tenuM vizada, bedhAdAyaka ane vairAgyapreraka varNana, gujarAtI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] bhASAmAM teozrIe A graMtharUpe avatAyuM che. mULa kRti prAkRta bhASAmAM gAthAbaddha che, ane tenA para svayaM vistRta vivecana teoe lakhyuM che. mULa AgamagraMtha vAMcavA-bhaNavAno adhikAra gRhasthavargane che nahi, ane chatAM ApaNA paramapUjya AgamazAstromAM kevA padArthonuM nirUpaNa haze te jANavAnI jijJAsA te zAsanarasika jijJAsu vargane hoya ja. AvI jijJAsAne saMtoSavA khAtara pUjya sva. AcAryadevazrIe atyaMta bAlasulabha bhASA-zailImAM 5 Agamono sAra dahIne A mahAkAya graMthanI racanA karI zAsana-premI cho upara mahAna upakAra karyo che, te ni:zaMka che. A graMtha Azare cAlIseka varSa agAu amadAvAda nivAsI zeTha zrI bhagubhAI cunIlAla sutariyA taraphathI "zrIna graMtha prakAzaka sabhA-amadAvAda dvArA prakAzita thayo hato. paraMtu keTalAMya vakhatathI te aprApya banI gayo hato ane AjanA navI peDhInA jijJAsu varga mATe te te taddana ajJAta ja hato. AthI A graMthanuM punarmudraNa karavAnI pa. pU. A zrI vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAjanI bhAvanA hatI. temAM jaina dharma prasAraka sabhA >>nA punarUtthAnanA nimitte amArI vinaMtI thatAM tenA puna:prakAzanano lAbha A sabhAne maLyo che, ane A sabhAnA prakAzana tarIke A graMtha prakAzita thAya che, te sabhAne mATe gauravanI vAta che. A lAbha sabhAne apAvavA badala pUjya AcAryadevane ame upakAra mAnIe chIe. A graMthanuM saMpAdana kArya pU. paM. zrI zIlacandravijayajI mahArAje karI ApyuM che. A graMthanuM puravacana lakhI ApavAnI amArI vinaMtIno svIkAra karI "jimuMdA terA Agama che avikAra ? e puravacana lakhI ApavA badala 5, pU, zAsanaprabhAvaka vidvapravara AcArya mahArAjazrI vijayahemacandrasUrIzvarajI mahArAjanA ame khUba gaNI chIe, A graMthanA prakAzanamAM Arthika sahAya karanAra zrI bhAvanagara jaina che. mU. tapAsaMghanA temaja anya sahAyanA ame AbhArI chIe. A graMthanuM suvaDa mudraNa kArya karI ApanAra zrI sumati presanA zrI manISabhAI pI. zAha bhAvanagarane tathA prakarIDiMga karI ApanAra zrI mAlatIbena ke. zAha-bhAvanagara, zrI ramezabhAI zAhaamadAvAda tathA zrI kAMtibhAI je. dezI-bhAvanagaranA ame AbhArI chIe. lI. zrI jana dharma prasAraka sabhA zrI jaina dharma prasAraka sabhA kAMTAvALo Dele bhAvanagara vatI uDIvakhAra , zAha jayaMtIlA 5 ganalAla bhAvanagara (saurASTra) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( prathama AvRttimAMthI yathAvat uddhRta ) / / zoM barphe namaH || / / zrI gurumahArAjanA hastakamalamAM samarpaNu madIyAtmoddhAraka parameApakArI paramaguru, sugrahIta nAmadheya pUjyapAda prAtaHsmaraNIya zrIgurU mahArAja! ApazrIjI madhumatI ( mahuvA ) nagarInA rahIza pitAzrI deva guru dharmAnurAgI zeTha lakSmIcaMda ane mAtuzrI dIvAlIbAinA kuladIpaka putra che. vio sa'0 19ra9nI kArttika mudde ekamanA janma ddinathI mAMDIne lagabhaga sela varSanI nAnI uMmare saMsArane kaDavA jheranA jevA mAnIne agaNya sadguNa nidhAna pama guru zrI vRddhivijayajI ( zrI vRddhicajI) mahArAjajInI pAse zrI bhAvanagaramAM vi0 sa0 1945 nA jeTha suda sAtame siMhanI peThe zUravIra banIne parama kalyANakArI ane hRdayanI kharI bAdazAhIthI bharelI pravrajyA ( dIkSA ) ne pUrepUrA ullAsathI grahaNa karIne siMhanI peThe zUravIra banIne sAdhI rahyA che, ane ApazrIjIe agAdha buddhimalathI jaladI svapara siddhAMtanA UDA abhyAsa karyAM, ane nyAya vyAkaraNAdi vividha viSayanA puzkela vizAla prathAnI racanA karIne suMdara sAhitya sevA karavA uparAMta apUrva dezanAzaktinA prabhAve abhakSyarasika unmArgagAmI agaNya mahArAjAdi bhanya jIvAne madhyamanA raste DhArIne hRdayAra upakAra karyAM che. temaja ApazrInA agaNya saguNAne joi ne meDhA gurubhAI, gItAtha zirAmaNI, zramaNakulAvatasaka, paramapUjya, paMnyAsajI mahArAja zrIga`bhIravijayajI gaNivare tamAma sidhdhAMtAnI yogaddhahanAdika kriyA vagere yathArtha vidhAna karAvIne mahA prAcIna zrI vAbhIpura (vaLA)mAM ApazrIjIne vi. sa 1960 nA kArataka vadI sAtame gaNipadathI ane mAgazara suda trIje panyAsapaDhathI vibhUSita karyAM, ane zrI bhAvanagaramAM vi. saM. 1964 nA jeTha suda pAMcame tapAgacchAdhipati bhaTTAraka AcAya padathI alaMkRta karyAM. ApazrIjI ratnanI khANa jevA zrI saMghanI ane tIrthAdinI sevA pahelAMnI mAphaka hAla paNa pUrepUrA ullAsathI karI rahyA che. tathA ApazrIjInA ameAtra upadezathI devaguru dharmAnurAgI saMghavI zeTha mANekalAla manasukhabhAi bhagubhAI vagere ghaNAMe bhavya jIvAe cha 'rI'pAlatAM vizAla saMgha samudAya sahita tIrthAdhirAja zrI zatruMjayAddei mahAtIthanI yAtrA, aMjanazalAkA vagere uttama dhArmika kSetromAM lakSmIno sadu5yAga karyAM ane kare che, temaja ApazrIjIe mArA jevA ghaNAMe bhavya jIvAnI upara zrI jItendrI dIkSA, dezavirata vagere meAkSanA sAdhanA ApIne kadI paNa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na bhUlI zakAya tevA anahada upakAra karyA che ane kare che. vagere lokottara guNothI AkarSAI ane ApazrIjIe mArI upara karelA ananta upakArone yAda karIne ApazrIjInA pasAyathI banAvela A zrI jaina pravacana kiraNAvalI nAmane sArvajanika sarala graMtha parama kRpALu ApazrIjInA karakamalamAM samapIne huM mArA AtmAne dhanya kRtArtha mAnuM chuM, ane niraMtara eja cAhuM chuM ke ApazrIjInA pasAyathI (1) prAkRta saMskRta gujarAtI vagere bhASAmAM AvA sArvajanika sarala graMthanI racanA karIne zrI saMghAdi pavitra kSetronI bhakti karavAno zubha avasara (2) ApazrIjI jevA gurudeva (3) zrI jeneja zAsananI sevA (4) nirmala nirabhilASa saMyama jIvana (5) paropakAra vagere saMpUrNa AtmaramaNatAnAM sAdhano ane bhAbhava maLe, nivedaka : ApazrIjInA caraNakikara nirguNa viyANa padmanI vaMdanA. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] zrI tIrthakara prabhunA pravacanano mahimA | harigIta che prabhunA vacana te AMkha sAcI tehathI alaga narA, jANe sudeva kudevane nA tima kugurU zubhagurU kharA; jANe na dharma adharmane guNavaMta ne guNahInane, zuM ucita karavAne anucita zarma duHkhanA hetune. 1 suNanAra prabhunA vacanane jANe kahelA bhAvane, mATe ja dazavaikAlike Ima uccakuM te bhAvane jina vacana mIThAM sAMbhaLI kalyANane vaLI pApane, baMne pichANI pUrNa bhAve dakSa sAdha bhadrane 2 karUNuM svarUpa siddhAMta prabhune jemaNe nA sAMbhaLyo, DAhyA ane bele manuja bhava temane eLe gaye; mana zUnya teonuM nakAmA kAna paNa be temanA, guNa doSanI na vicAraNA hAveja manamAM temanA 3 A naraka rUpI aMdha ka tehamAM teo paDe, rokI zakAye kema tene kArya kIdheluM naDe, pAmenateo muktiramaNI zravaNuviNajiNavayaNanA Ima jANIne cetana ! sadA suNatehanA rAkhIzamaNA. 4 karUNA svarUpa kariyANuM tenuM hATa jinamata jANune, paramata samAna gaNe narA je mUrkhatAthI tehane; te jhera jevuM amRta mAne agni jevuM pANIne; aMdhakAranA jatyA sarIkhe mAnatA suprakAzane. 5 nija zatru mAne mitrane tima sarpa phUlanI mALane, patthara gaNe citAmaNine caMdra kerI kAMtine Apa unALAne gaNe amRta pramukha sama nAthane, mata jANaje viSaAdi jevo anyamata hariAdine. 6 -vijyapadrasUri Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] | zrIjina pravacananI sevA ane prabhAvanA che | harigIta chaMda he jIva! pravacana nAthanuM je dharmane vikasAvatuM, vaLI pApane dUra kare unmArgane ja ukheDatuM; TALe ja guNInA TreSane anyAyane ucodatuM, mizyAmati dUra kare vairAgyane vistAratuM. 1 poSaNa kare karUNAtaNuM vaLI lobhane dUra kare, je puNya kero udaya pUro toja sevA tasa maLe; prabhu pAsa tuM e mAgaje huM yAcuM jinamata rAgane, mukti jatAM vacamAM na bhUlaje vizada vAcaka vacanane. 2 bodhanI uMDAza jemAM supada racanA jala bhare, suMdara kRpA laharI ghaNuM bhegI maLIne vistare vela cUlA rUpa jyAM gurUgama maNithI je bharyo, pAra jasa dUra te jinAgama jaladhi puNya pAmi. 3 nirvANa mAge yAna jevuM vAdimada saMhAratuM, paMDitene zaraNa pravacana pApapuMja viNasatuM; he jIva! pratidina hAtha joDI magije prabhunI kane, malaje bhavobhava tAsa sevA jeha Ape muktine. 4 prabhu mukha thakI nIkaLela gaNikRta dvAdazAMgI vizAla e, citra bahu arthe bharI dhArela paMDita sAdhue; muktipurInA dvAra jevI vrata caraNane ApatI, sarva tava prakAzavAne dIpa jevI dIsatI. 5 -vijayapadhasUri Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAgacchAdhipati-zAsanasamrATa-suricakracakravatti-jagadgurU AcArya zrI vijayanemisUrIzvara caraNakiMkara vineyANa zAstravizArada-kavidivAkara janmaH-vi saM. 1955 vaizAkha suda 3 amadAvAda dIkSA:-vi. saM. 1971 mAgazara vada 2 zobhAvaDa ( taLAja pAse ) kALadhama:-vi. saM. 2028 prathama vaizAkha vadi 9 amadAvAda AcAryapadu:-vi. saM. 1992 vaizAkha suda 4-amadAvAda upAdhyAyapa6:-vi, saM', 1988 mahA suda pa-serIsAtItha" AcAryazrI vijayapathrasUrIzvarajI mahArAja ka vaDI dIkSA:- vi. saM. 1971 vaizAkha sudi 3-gerakhaDI (pAnelI pAse ) gaNipada-vi. sa. 1982 phAgaNa vada 5-pATaNa panyAsapada-vi. saM. 1982 phAgaNa vada 12-pATaNa W alne bra Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // o hI ahaM namaH zrIzaMkhezvarapArzvanAthAya / / | prastAvanA | sirisaMkhesarapAsaM, vaMdiya kappaddamAhiiTThadayaM / / vigghuvasamasaMtidayaM, jiNavayaNaM saMghasaraNijja / / 1 / / jaiNappavayaNakiraNA-valIi patthAvaNaM raemi muyA / / Najjai jIe sAro, sigdhaM gaMthassa bhavvehi // 2 // artha-puruSAdAnIya zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavaMta ka95vRkSathI paNa caDhIyAtA che. kAraNa ke kalpavRkSa te saMsArI jInA A cAlu bhavanA ja kSaNabhaMgura mane rathane ja pUre che ane A prabhu to bhavya jIvonA A bhavanA manorathone pUravA uparAMta parabhavanA paNa manorathone jaladI pUre che, eTale bhavAMtaramAM sulabhadhipaNuM ane mokSa mArganI ArAdhanA karAvanAra asAdhAraNa kAraNenI prApti vagere prakAranA manorathone pUravAmAM kalpavRkSa vagere padArtho paNa asamartha ja che. mATe ja kahyuM che ke-zrI zaMkhezvara pArzvanAtha kalpavRkSathI paNa caDhIyAtA che ane tamAma viddhone nAza karIne zAMtine denArA paNa teja prabhu che. temaja zrI jinedhara devonA vacane paNa tevAja parama prabhAvazAlI che eTale tamAma vivone dUra karIne parama zAMtine denArA che. caturvidha saMgha A baMnene (zrI zaMkhezvara pArzvanAthane ane jina vacanane) niraMtara bahumAnathI yAda kare che. te zrI zaMkhezvara pArzvanAthane ane zrI jina vacanane vaMdanA karIne bhavya jIvone graMthane sAra jaladI jaNAvavAnA irAdAthI huM zrI jaina pravacana kiraNAvalI graMthanI prastAvanAne racuM chuM 1-2, zrI jainendra pravacana prAptirasika baMdhuo! samyagdarzana samyajJAna ane samyaphacAritranI samudita ArAdhanA karavA rUpa mokSamArgane yathArtha svarUpe jaNAvanArA dareka zAstronI ke graMthonI zarUAtamAM prastAvanAne yogya sthAna ApeluM jaNAya che. te pramANe karavAmAM mukhya muddo e che ke-prastAvanA e zAstranuM ke graMthanuM aMga che, eTale prastAvanA bhavya jIvone zAstrane ke graMthane bhaNavAmAM ane bhaNAvavAmAM pravRtti karAvanArI che. AvA AvA aneka muddAone lakSyamAM laIne zrIanugadvAra sUtranA racanArA parama gItArtha sthavira bhagavaMte (1) upama, (2) nikSepa, (3) anugama, (4) naya. A anuganA jaNAvelA cAra bhedamAM zarUAtamAM upakramane ja kahyo che. tenuM kAraNa e che ke je zAstrano upakrama darzAvyo hoya, te (zAsa) mAMja nikSepAdinuM svarUpa ghaTAvI zakAya, (1) upama, (2) upadughAta, (3) prastAvanA, (4) prastAva, A cAra zabdo eka sarakhA arthane ja jaNAvanArA che, niyukti, bhASya, cUrNi, TakA vagerenI racanA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] karanArA mahApuruSonI paNa eja pharaja che ke-"niyukti AdinI racanA karatAM zarUAtamAM prastAvanA nideza jarUra kare joIe, 9 Aja IrAdAthI pUjya zrI bhadrabAhusvAmI, saMghadAsagaNa mahattara, zIlAMkAcArya, zrImalayagiri mahArAja, maladhAri zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja vagere mahApuruSoe paNa zrI AcArAMgAdi sUtronA niryukti bhASya cUrNi TIkA vagerenI racanA karatAM zarUAtamAM saMkSepathI ke vistArathI prastAvanA jaNAvI che. eTale prastAvanA nirdeza karIne ja te niryukti vagerenI racanA karI che. nyAya zAstra paNa A hakIkatane saMpUrNa svarUpe Teko Ape che. kAraNa ke te paNa A pramANe jAhera kare che ke koI paNa kAryamAM ekadama pravRtti thatI ja nathI. eTale (1) adhikArI, (2) prajana, (3) abhidheya, (4) saMbaMdha e anubaMdha catuSTaya kahevAya che. jijJAsu jIvone zAstrAdinA adhyayanAdimAM joDe te anubaMdha kahevAya. A cAra anubaMdhenuM jJAna thayA bAda (1) ISTa sAdhanatA jJAna eTale A graMtha bhaNavAthI mane arthanuM jJAna vigere lAbha thaze ane (2) kRti sAdhyatA jJAna eTale A graMthane huM bhaNuM zakIza. ema ISTa sAdhanatA jJAna ane kRti sAdhyatA jJAna thAya che. tyAra bAda adhikArI jIvone zAstrane bhaNavuM vigere pravRtti thAya che. ema "pravRtti jJAnagaMjJAviSayamanubaMdhAtu9catram ? A anubaMdha catuSTayanA lakSaNa uparathI jANI zakAya che. Ama kahevAnuM spaSTa ane sarala rahasya e che ke kaMI paNa graMthanuM adhyayana vigere karatAM pahelAM samajaNanA gharamAM rahelA jijJAsu chone te te graMthanI bAbatamAM hRdayamAM AvA prazno uddabhave che (thAya che) ke (1) A graMthanuM nAma zuM? (2) A graMthamAM nAma pramANe artha ghaTe che ke graMthakAre marajI pramANe nAma pADayuM che. (3) A graMtha kayA yakA padArthonA svarUpane jaNAve che. (4) graMthakAre kyAM zAstrane anusAre kaI paddhatie kayA muddAthI ahIM padArthonuM varNana karyuM che, (5) graMtha bhaNavAmAM lAbha ze? (6) zarUAtamAM graMthakAre maMgala karyuM che, tenuM zuM kAraNa? (7) ISTadeva namaskAra maMgala, AzIrvAda maMgala vigere traNa prakAranA maMgalamAMthI ahIM kayuM maMgala karyuM che. (8) graMthakAra keNa? (9) temaNe kaI sAlamAM kayA sthale graMthanI racanA karI? vigere praznonA khulAsA karavA khulAsA karavA rUpe jarUrI bInA jaNAvavI, ane te uparAMta graMthane TUMka sAra paNa jaNAvavo, e prastAvanAno mukhya muddo che, eTale jemAM cAra anubaMdhanI bInA vigere varNana hoya, te prastAvanA kahevAya. je graMthanI upara prastAvanA lakhavAnI hoya, te AkhAe graMthanI vastu ane graMthakArane paricaya tathA kahelA padArtha tonA muddAo vigere bAbatano zarUAtamAM dIrdhadaSTithI vicAra karyA bAda lekhaka prastAvanAne lakhavAno AraMbha kare che, eTale prastAvanA lakhavAnA avasare lekhakane upara jaNAvelI bInA taraphe jarUra lakSya rAkhavuM paDe che. buddhizAlI madhyastha vAcaka vargane A vAta dhyAnamAM ja hoya che. tethI ja teo graMthanI vastu saMkSepamAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 1 ] samajavAne mATe zarUAtamAM prastAvanAne vAMce che. A prasaMge yAda rAkhavu joI e ke prastAvanA vinAnA graMtha ardhuM ja gaNAya. AthI saheje samajaze ke dareka graMthanI zarUAtamAM prastAvanA hAvI ja joIe. A niyama pramANe A zrIpravacana kiraNAvalI nAmanA prAkRta graMthanI khAmatamAM paNa (1) graMthanu` nAma zu? (2) te nAma rAkha vAnuM zuM kAraNa (3) graMthamAM nAma pramANe a` ghaTe che ke nahi ? (4) konA AdhAre A graMthanI racanA karI che ? (5) temAM thI zIkhInA kayA muddAthI kevA rUpamAM varNavI che ! (6) ahIM cAra anubaMdhanuM svarUpa zuM ? (7) IMduM zAstranA niyama pramANe ghaNAM chaThThA chatAM AryAM chaMdamAM racanA karavAnuM zuM kAraNa ? (8) kayA sthale kaI sAlamAM keAnI vinaMtIthI A graMtha manAvyA ? vigere praznonA khulAsAne jaNAvavA mATe prastAvanA khAsa jarUrI che. jagatamAM (1) adhamatama (2) adhama (3) vimadhyama (4) madhyama (5) uttama ane (6) uttamettama ema puruSa cha prakAranA heAya che, temAM (1) je adhamatama eTale bahu ja halakI koTInA puruSo hoya, teo baMne bhavane bhagADe che, eTale temane sukhanI ja icchA che. kAraNa ke du:khane koI cAhe ja nahi, chatAM paNa ajJAnAdi doSane laIne sukha zAthI maLe ? A praznanA khulAsA meLavI zakatA nathI. AvA jIvAmAM vilakSaNatA e dekhAya che ke saMyama tapazcaryA dAna zIla (jana pUjA vigere guNA jo ke sukhane Ape che, chatAM A adhamatama puruSA bIna samajaNa vigere kAraNathI te guNeAne 'du:khane ApanArA che " ema mAnIne sevatA nathI ane jarUra du:khane ApanArA evA viSaya kaSAyAdine ' A sukhanA kAraNa che" ema mAnIne seve che. AthI vastusthiti e ane che ke teo zAMtimaya jIvanane pAmatA nathI ane aAMtimaya jIvana gujAre che. ane mAnava jIvananuM dhyeya taddana bhUlI jAya che, vaLI e vAta naja bhUlavI joIe ke (1) vAstavika sukhanuM svarUpa zu che ? (2) pAte jene sukhadAyI mAne che, te mAnyatA vyAjabI che ke geravyAjabI ? (3) kharA sthira ane duHkhanI sAthe nahi bhaLanArA sukhanA kharA kAraNeA kayA kayA che ? hitecchu bhavya jIvAe A traNa praznonA spaSTa ane nirdoSa javAba svayaM prajJAthI pAte meLavavA joIe, athavA svayaMprajJAvALA mahApuruSonI pAsethI meLavavA joIe, ane tyAra bAda sAttvika pravRtti karanArA jIvA talabhAra paNa du:khane pAmatA nathI, ane pAtAnA jIvananuM mukhya dhyeya paNa jALavI zake che. ane adhamatama puruSonI pravRtti AthI viparIta heAya che, eTale te viSaya kaSAyAdinA pheMdAmAM phasAya che, tethI teo jema cAlu bhava bagADe che, tevI rIte huve pachI marIne je bhavamAM temane javAnu hoya, te parabhavamAM paNa 'vAve tevuM laNe, ane kare tevuM pAme" A kahevata pramANe pAchalA bhavamAM bAMdhelA cIkaNA karmAMnA jyAre udaya thAya, tyAre rIbAi rIbAIne anicchAe ( marajI vinA) paNa lAMbA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] kAla sudhI dutinA du:kheA bhAgave che, bhavabhIrU janAne AvI mInA ubhAga gamanathI acavA mATe sAdhanabhUta nIvaDe che. zIro pUrI lApasI--Ara kAkaDI Adi, kaheNI kI tA ekAdazIne dvAdazI kI dAdI. 1 tathA pUrNa vairAgyanA raMgathI raMgAIne tyAgI thayA pachI meAJa zeAkhanAM sAdhanA sevAya ja niha, eTale chatrI pala'ga khATalA vagere paNa tevA ( meAjhoAkhanAM sAdhana ) samajIne sUvA vigerene kAraNe palaMga vigerene pAtAnA kAmamAM laI zakAya ja nahi. ane tema kare tAja muktipadane pAmI zakAya, ane mastaka vigerenA vALanA leca karavA joIe. e pramANe yama niyamAdinuM eTale bhUla guNa uttara guNAnI ArAdhanA karavA rUpa meAkSa mArganI sAdhanA kare teA ja paramapada pAmI zakAya. dRDha mAnyatAvALA sarala ane sulabhaaiAdhi madhyama puruSo parama ullAsathI zrI jinadhA~nI sAdhanA karIne parabhavamAM cAlu uttama sthiti karatAM paNa vadhAre caDhIyAtI dhamaya sthitine pAme che, pa--viziSTa matine dhAraNa karanArA uttama puruSonI aMtaraMga bhAvanA eja hAya che ke he jIva! prabala puNyanA udaye A manuSya bhava, jinadharmI, uttama zrAvaka kula vigere mukti padane denArAM sAdhanA tane maLyAM che. tenI saMpUrNa ni`la sAdhanA ahIM ja thaI zake che. mATe pramAdane dUra karIne bahu ja AnaMdathI te dhama sAdhanAnI sevanA karaje, ema karavAthI tane thADA samayamAM muktipadanA lAbha jarUra thaze, emAM lagAra paNa sazaya nathI. A bhAvanAne anusAre zrI jinadhanI ArAdhanA karIne te uttama puruSA muktipadane pAme che. temanA manamAM kaI juduM' ane khelavAmAM kaI ne karavAmAM kaMi AvI sthiti hotI ja nathI. kAraNa tee ema mAne che ke-durAtmAe vicAre kaMi, ane kare kaMI, AvA hoya che; paNa mahAtmAe tA je manamAM hoya, teja kahe, ane te pramANe varte che. kahyu che ke manasyekaM vacasyekaM karmaNyekaM mahAtmanAm || manasyanyadvacasyanyat-karmaNyanyaraddurAtmanAm / / 1 / / A mahAtmA puruSonA mAnI ArAdhanA karanArA uttama puruSone mokSa sukha sivAyanuM bIjuM sukha tuccha lAge che, tethI teo paramapadane sAdhavAmAM taTvIna rahI AtmAdvAra kare che. eTale sasAra samudrane tarI jAya che, 6, uttamAttama puruSa-je paramasayamI puruSo kSapaka zreNimAM ArUDha thaIne cAre aghAtI karyAMnA nAza kare, ane sajJa thaine leAka alAkanI saMpUrNa spaSTa bhInA jANe ane bhavya jIvene mokSa mArgonA saka banAvavAne mATe A pramANe dezanA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] Ape che ke-"he bhavya che ! cAre bAjuthI saLagI uThelA gharanI jevI sthiti hoya, tevI ja A vividha prakAranA saMsAranI sthiti che. ahIM jema gharamAM ane tenI AjubAju agni saLage che, tevI rIte saMsAramAM paNa Adhi vyAdhi ane upAdhi rUpI agni saLagI rahelo che. jenA gharamAM lAhya lAgI hoya hoya, te gharavALA jIvone jema lagAra paNa zAMti na hoya, tema saMsArI jIvone paNa zAMta hotI nathI. kAraNa ke saMsAramAM teone mAMdagI, kuTuMbanuM piSaNa, nekarI, vigerenAM ghaNAM duo bhegavavA paDe che. tethI saMsArane du:khanuM ghara kahIe to paNa cAle. eTale tema kahevAmAM lagAra paNa atizayokti (geravyAjabI paNuM ) che ja nahi. A vAtane barAbara dhyAnamAM rAkhIne samaju bhavya e lagAra paNa pramAda sevo na joIe. eTale pramAdane dUra karIne apUrva AnaMdathI zrI janadharmanI nirmala ArAdhanA karavI joIe. temAM yAda rAkhavuM joIe ke (1) zrI arihaMta, siddha, sAdhu ane zrI kevali bhagavaMte kahelA dharmane zaraNane aMgIkAra karavuM (2) sukRta ( dAnAdi)nI anumodanA karavI ane (3) duSkatanI gaha karavI. ema sAdhanonI sevA karavAthI eTale e traNe sAdhanAnI niraMtara vicAraNuM karavA pUrvaka ArAdhanA karavAthI tathA bhavyapaNuM vigere sAdhana maLI zake che. ane tethI pApa karma nAza thAya che, tethI nirmala dharmanI ArAdhanA thAya che. ane tyAra bAda saMsArane jarUra nAza thAya che. A manuSyapaNuM heje maLatuM nathI, paNa prabala puNyano udaya thAya, tyAre male che. ane paralokanI eTale nirmala saMyamArAdhana vigere svarUpa mokSa mArganI sAdhanA karavAthI te manuSyapaNuM saphala bane che, he bhavya che! tame viSaya rUpI ceranI pallIno lagAra paNa vizvAsa karaze nahi. kAraNa ke enA paMjAmAM sapaDAyelA che je bhayaMkara durgatinA bahu sAgaropama sudhI du:kha bhagave che, temAM viSaye ja kAraNa che. hAla jene saMyoga thayo che, teno viyoga jarUra thavAne ja. vaLI jIvanadArI kayAre guTaze? tenI tamane khabara nathI, mATe sAvaceta banIne dharmanI sAdhanA karaje. ane ema karavAthI saMsAra rUpI dAvAnala jarUra bUjhAze. kAraNa ke zrI jinadharma eTale zrI jinadharmanI sAdhanA megha jevI che, te dharmamegha zrI jenA mane niraMtara sAMbhaLatAM je vAsanA (eka jAtano daDha saMskAra) hRdayamAM jAme, te vAsanA rUpI pANInI dhArAne dhAraNa kare che. ane saMsAra rUpI dAvAnalane ThAre che. mATe zrI jenAgAma svarUpa siddhAMtanI bahumAna pUrvaka bhakti karavI joIe, ane te siddhAMtanA jANakAra mahApuruSonI paNa kharA dIlathI sevanA karavI joIe, kAraNa ke temanI sevana karavAthI AtmaSTi vikasvara bane che, tathA saMyama dharma tarapha lakSya paNa Take che. A vAtane dhyAnamAM rAkhIne he bhavya che ! kharAba jIvonA vartananuM AlaMbana leze nahi, ane zrI jinezvara prabhunI AjJA pramANe varto, ane Atma svarUpanI citavanA karajo, tathA uttama sAdhu puruSonI sevA karajo, temaja Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14 ] zrI jina pravacananI malInatA thatI hoya teA aTakAvo, ane dharmakriyA vidhipUrNAMka karajo, ane kAi paNa kAryo karatAM pahelAM bhAvI phalanA vicAra karIne sArAM nimittonI sevanA karajo, tathA manane asthira manAvanArAM kAraNeAnA tyAga karo, jethI cittanI sthiratA TakI rahe. A pramANe vanArA jIvA sApakrama kanuM jora huThAve che, ane nirUpakrama karmAMnA baMdha aTakAve che. ema vicArIne A zrIjinadhanI sAttvika ArAdhanA parama ullAsathI karajo." A pramANe dezanA daIne bhavya jIvane saMsAra samudrathI tAre, te uttameAttama puruSa kahevAya. AvA puruSA saMsAra samudramAM mahA niryAMmaka ( khalAsI) jevA ane bhavarUpa aTavImAM mahA sA^vAha jevA gaNAya che, eTale peAte tare ane bIjA jIvAne tAre che, vaLI apUrva vairAgya rasanA ane samatA vigere guNAnA nidhAna hoya che. mATe te yathA dharmAMnA upadezaka kahevAya che, ane ni:spRha dazAne pAmelA heAvAthI trAtAnA hRdayamAM teo sArAmAM sArI asara karI zake che, eTale trAtAone sanmArganA sAdhaka banAvI zake che. abhyAdinA yoge saMsAranI asAratA jaNAro ane tenA nArA karanAra ratnatrayInuM svarUpa te parama pUjya uttamAttama ( parma ucca koTInA uttama) zrI tI karADhi mahApuruSAmAM mukhya pama upakArI zrI tIrthaMkara dhruvAe adha rUpe je dvAdazAMgIne prarUpI hatI, tene ja zrIgaNadharA sUtra rUpe race, evu dareka tI karanA tI'mAM pUrve banyuM, che, ane bhaviSyamAM paNa te ja paddha tie dvAdazAMgInI racanA thaze. A dvAdazAMgInA arthAne vistAranArA bhAr upAMga vagere Agame che. temAM aMga praviSTa, anaMga praviSTa, athavA kAlikazruta, utkAlikazruta evA vibhAga pADIne zrI AcArAMgasUtra vagere khAra agAne aMgaviSTa kahyAM che. ane te sivAyanA mAra upAMgA, 10 payannA, 4 mUlasUtro, naMdIsUtra, anupAgadvArasUtra, ane 6 chedasUtrone anaMgapraviSTa kahyAM che. kAraNa ke te "dvAdazAMgIthI je bhinna ( qhudA ) Aya, te anaMgapraviSTa kahevAya? A arthAne anusare che, tethI dvAdazAMgI sivAyanA tamAma AgamA anaMgapraviSTa kahevAya. tathA je sUtro divasanI ne rAtanI pahelI pauruSI ( pArisI )mAM tathA chellI pauruSImAM ja bhaNAya, sUtro kAlika kahevAya. zrI naMdIsUtrAdimAM 31, ne 37 kAlika sUtro jaNAvyA che. ane je sUtro kAla velA sivAyanA kAlamAM bhaNAya, te sUtro ulkAlika kahevAya che. kAlika zrutAnu adhyayana kAlagrahaNAdinI vidhi sAcavIne padmastha AcAryadi mahApuruSonI pAse cAga vidhi, sAmAcArI AdinI paddhatie uddezAdinI kriyA karIne ja thAya che. AvA kAlika sUtra tarIke kahelA zrIacArAMga vagere agA, traNa prApti, niAvalikA zrutaskaMdha (chellA pAMca upAMgAnA samudAya), uttarAdhyayanasUtra ne 6 chedasUtro paNa kahyAM che. ne AvazyakasUtra, dazavaikAlikasUtra, aupapAtikasUtra vagere zarUAtanA 4 upAMgA 10 ke 22 payannAe nadI sUtra, anuyeAgaDhArasUtra vagere 28-29-ke 32 sUtronA adhyaya Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] nAdinA uddezAdinI kriyA karAvIneja te te sUtro bhaNAvAya che, temAM kAlagrahaNAdinA vidhi karAvatA nathI. tethI te sUtro ulkAlika kahevAya che. kalikAlamAM paNa catuvidha saMghane (1) jinAgamA, (2) ane jinapratimAe (tenI pUjA vagere) nA parama AdhAra che. eTale sasAra samudrane cula jevA karIne tarI javAnA asAdhAraNa kAraNa e e padArtho che; ema khUzIthI kahI zakAya. jo ke hAla ahI meAkSamAga cAlu nathI, bhaviSyamAM padmanAbha tIrthaMkaranA kAlathI zarU thaze. teA paNa te e sAdhaneAnI parma ullAsathI sAttvikI ArAdhanA karanArA bhavya vAmAMnA keTalAeka bhavya jIveA evA paNa hAya che ke-jee anupamAdevInI mAphaka ahIMthI sIdhA vicaratA tIrthaMkara prabhuthI zAbhAyamAna mahAvideha kSetramAM uttama dhamaSTha zrAvaka kulamAM janmIne cAgya avasare nirmala sayamAdinI ArAdhanA karavA rUpa mekSa mArgane sAdhIne siddhipadane pAme, ane keTalAeka bhavya jIve ahI thI dhruvaleAkanA eka bhatra karIne paNa pahelAM kahelAM svarUpavALA mahAvideha kSetramAM janmIne ceAgya avasare meAkSamAne sAttvika bhAve ArAcIne thADAja samayamAM muktinA avyAbAdha sukhAne alpa kALe pAme che, A rIte thavAmAM te e padArthA (jinAgama ane jina pratimA ) nI ArAdhanAnA zubha saMskAra ja asAdhAraNa kAraNa che, ema cAkkasa samajavuM joie. dIrgha dRSTithI vicAratAM e paNa samajAya che ke-pUjya zrI AcArya mahArAja vagere guruvaryAM. jyAre zrI jaina pravacanamAM je rIte jinezvara devAnuM, ane temanI pUjA vagere padArthAnA svarUpa, vidhi, phUla vagerenu varNana karyu che, teja rIte bhavya jIvone upadeza daIne samajAve, tyAre ja teo jina pUjAdine ArAdhine satinA mukhAne pAme che. A rIte hAla ApaNane zrI guru mahArAja, jaina pravacanA ane jinapratimAe A traNe sAdhanAnA parama AdhAra che. temAM jaina pravacane ( AgamA ) nuM TraeNka svarUpa meM pahelA prakAzamAM jaNAvyuM che, A zrI jina pravacananA jinazAsana, jinAgama, jinazruta, vagere paryAyavAcaka zabda che, tenA mahimA jaNAvatAM kahyuM che ke A zrI jina pravacana rUpI samudra jJAnanI apekSAe agAdha che, ( eTale temAM agAdha jJAna bharelu' che) ane te suMdara padAnI racanA rUpa pANInA dhodha pravAhathI cAle che. tathA jIvadayArUpa chuTI chuTI nAnI moTI laharI (here) AnA saMgamathI tenA deha (bhAranA dekhAva) agAdha jaNAya che, temaja te cUlikAe rUpI velane dhAraNa kare che ane temAM meTA moTA sUtranA AlAvAe rUpI maNiratA bharyAM che tathA tenA cheDA bahuja dUra che, temaja tamAma anya dArzanika AgamAmAM A zrI jinapracanA zreSTha che, vaLI te jaina pravacanA meAkSamArge javAmAM vAhana jevA che, vADhionA ahaMkArane nAza karanArA che ne paddhitAne zaraNa karavA lAyaka che tathA traNe jagatanA tamAma padArthomAM zreSTha gaNAya che. zrI arihaMta (bhAva tI``kara ) devanA mukhamAMthI aztra rUpe prakaTa thayelA che te te vizAla jaina pravacanAnI sUtra rUpe Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16 ] racanA karanArA khIjabuddhi vagere labdhinidhAna zrI gaNadharo che tathA aneka arthAthI te jaina pravacaneA bharelA heAvAthI citra (Azcaya upajAvanArA) kahevAya che, temaja mahAbuddhi vinayAdi sadguNI munivarAja A zrI jina pravacanane dhAraNa kare che ane te pravacanA meAkSa rUpI nagaranA mukhya daravAjA jevA che, tathA te jaina pravacanAne bhaNIne ke sAMbhaLIne jANanArA bhavya thavA aNuvrata mahAvratAdinI sAttvikI ArAdhanA rUpa phalane pAme che eTale teo niyANAMnA tyAga karIne vidhi pUrvaka nirdoSa mekSamAne ArAdhIne siddhipadane pAme che. temaja te jaina pravacane jIva athavAdi tamAma padArthonA yathA saMpUrNa svarUpane jaNAvanArA dIvA jevA che ane ajJAna rUpI aMdhakArane nAza karanAra che tathA devendrAdikathI pUjAyela che, temaja mAhujAlane tADanAra ane AtmAne maryAdAmAM rAkhanArA A zrI jaina pravacanA che, mahAprabhAvazAlI te zrI jaina pravacane jUdI jUdI apekSAe ghaNAM che, chatAM paNa me... A zrI jaina pravacana kirNAvalImAM 11 aMgA, 12 upAMgA, 10 payannA, cAra mUlasUtro nadIsUtra ane anuyAgadvAra sUtra tathA 6 cheH sUtro. A 45 zrI jaina pravacaneAne lakSyamAM rAkhIne saMkSipta paricayAdinI sakalanA karI che. temAM koI koI sthale khAsa jarUrI sakSipta sAra vagere bInAe paNa TUMkAmAM jaNAvI che. A prAkRta graMthamAM te te pravacananA saMpUrNa arthA ( ke akSare akSaraneA mAlAvamedha ke khe) jaNAvyA nathI, paNa (1) dareka pravacananA keTalA vibhAgeA che ? (2) te dareka vibhAgamAM zuM zuM hakIkata jaNAvI che ? (3) te vibhAganA paNa vibhAga rUpa prativibhAgamAM kayA kayA padArthAnuM svarUpa jaNAvyuM che ? (4) mUla, niyukti, bhASya, cUrNi, TIkA, Tippanaka, avasUri, vageremAMnA darekanA pramANa tarIke keTalA zleAkeA jaNAvyA che. (pa) kayA kayA pravacananI niyukti AdimAMnA keTalA sAdhane hAla labhya che, bAkInA sAdhana alabhya che tenuM zuM kAraNa ? (5 niyukti AdinuM svarUpa zuM ? (6) te dareka niyuSkti vagere sAdhanAnA kartAe kANa koNa che ? (6) bhASyAdinI racanA kayA kayA zAsronA AdhAre thai che ? (7) ahIM anukha dha catuSTayanI ghaTanA kaI rIte karavI ? (8) bhAr aMgAnAM nAma kayA kayA ? (9) dareka aMganA nAmanA anya ane vizeSAtha kayA kayA ? (10) prabhuzrI tIrthaMkara dhruva gaNadharone kaI vidhie tripaTTI samajAve che ! (10) te tripadInuM rahasya zuM ? A bAbatamAM senAnuM dRSTAMta kaI rIte ghaTADavu' ? (11) paMcAMgInA rahasya sahita atha zA ? (12) kayA kAraNathI prabhuzrI tI karadeva gaNadharAne tripadI samajAve che ? ane gaNadharone te tripadIne samajavAnu kAraNa zuM ? (13) dRSTivAdanA pUrvaMgata bhedamAM gaNAtA vizAla 14 vibhAgAne pUrva nAmathI oLakhAvavAnuM kAraNa zuM ? (14) kayA muddAthI dvAdazAMgInI racanAnA krama ane sthApanAnA krama judA judA jaNAvyA che? (15) tripadIne leAnI dRSTi jevI kahI, ne sUtra racanAne phUlAnI mALA jevI kahI che tenuM zuM kAraNa ? Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] (16) arthanI sUtra rUpe racanA karavAnA 6 kAraNe kayA kayA? (17) pravacana zabdanA jUdA jUdA artho kayA kayA? (18) cAra anuyAgonA nAma, vyAkhyA, phala, vagerenuM svarUpa zuM? (1) hAla vartamAna dareka AgamamAM kayA kayA anuyoganI mukhyatA che? (20) zrI jainAgomAM apUrva tattvajJAna kayuM kayuM rahyuM che? vagere bahu ja jarUrI praznonA spaSTa uttare, ane 11 aMge niyukti adi sAdhanonI saMkSipta hakIkato pahelA prakAzamAM jaNAvI che. ane bIjA prakAzathI mAMDIne teramA prakAza sudhInA 12 prakAzamAM kramasara zrI AcArAMga sUtra vagere 12 aMgenA saMkSipta paricayAdinI hakIkato varNavI che. jo ke bAramA aMga (daSTivAda)ne vichera thayo che, te paNa tenA parikarmAdi bhedanI ane prabhedAdinI bInAo zrI naMdIsUtrAdimAMthI varNavI che. A rIte 13 prakAzane samudAya rUpa pahelA vibhAgamAM dvAdazAMgInA TUMka paricayAdine kahIne A zrI jena pravacana kiraNAvalIno pahelo vibhAga pUrNa karyo che. 2. bIjA vibhAganA 7 prakAzamAM bAra upAMgonuM varNana karatAM 14-15-16-17 mA prakAzamAM anukrame pahelAM cAra upaganA saMkSipta paricayAdine kahIne 18 mA prakAzamAM sUryaprajJapti ane caMdraprajJapti rUpa be upagane TUMka paricaya vagere bInAo spaSTa samajAvI che. pachI 19 mAM prakAzamAM jaMbudvIpa prajJaptinA, ne 20mAM prakAzamAM chellA pAMca upAMgonA samudAya rUpa nirayAvalikA sUtranA saMkSipta paricaya vagerenuM varNana karIne bIjo vibhAga pUrNa karyo che, 3. trIjA vibhAgamAM phakta eka ja prakAzamAM eTale ekavIzamAM prakAzamAM daza pannAonuM saMkSipta paricayAdimAM varNana karIne trIjo vibhAga pUrNa karyo che. 4, cethA vibhAganA 6 prakAzamAM (rara-ra3-24-25-26-27mA prakAzamAM). kramasara 4 mUla sUtronA ane zrInaMdIsUtra tathA anugadvAra sUtronA saMkSipta paricayAdinuM varNana karIne cotho vibhAga pUrNa karyo che. - pa. pAMcamA vibhAganA 28mA prakAzamAM-6 cheda sUtronA saMkSipta paricayAdinuM varNana karIne pAMca vibhAga pUrNa karyo che. A rIte zrI jaina pravacana kiraNAvelI graMthanA pAMca vibhAgane 28 prakAzamAM eTale prAkRta ra44 AryA chaMdamAM racelA zvemAM 45 jinAganuM je saMkSipta varNana karyuM che, tene TUMka sAra A pramANe jANavo: - (1) zrI AcArAMgamAM zramaNa niJthAnA AcArAdinuM varNana karyuM che, (2) zrI sUtrakRtAMgamAM chava ajIva vagere svasiddhAMta, parasiddhAMta kriyAvAdI vagerenA 363 bheda (pAkhaMDiyo) vagere padArthonuM varNana karyuM che. TUMkamAM kahI zakAya ke-caraNakaraNa sittarInI prarUpaNA karatAM saMyama lenAra jIvone anukUla upasargo sahana karavAnuM, ne Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] AdrakamArAdinuM varNana vistArathI karyuM che. (3) zrI sthAnAMga sUtramAM-1 thI 10 sudhInI saMkhyAvALA jIva ajIva nadIo vagere vividha prakAranA padArthonuM varNana kamasara daza adhyayanamAM karyuM che. (4) zrI samavAyAMga sUtramAM ekathI mAMDIne se uparAMta jIva ajIva vagere padArthonuM varNana karyuM che ane bAre aMgenI huMDI (sAra) paNa jaNAvI che. (5) zrI bhagavatI sUtromAM cAre anuyoga vagere padArthonuM praznottarAdi rUpe varNana karyuM che. (6) zrI jJAtAsUtramAM zailaka rAjarSi, dropadI zrAvikA vagerenI kathAo dvArA judI judI rIte Atmika bodha Ape che. (7) zrI upAsaka dazAMga satramAM prabhuzrI mahAvIra devanA daza zrAvakenA caritra vagere bInAe kahI che, (8) zrI aMtakRdazAMgasUtramAM anaMta tIrthakara gaNadharasamalaMkRta zrI zaya tIrtha upara siddhipadane pAmelA nI bInA jaNAvatAM prasaMgAnuprasaMge kRSNa, gajasukumAla, somila brAhmaNa, ne kRSNa vAsudevanI bInA tathA temanI rANuoe ane zreNika rAjA vagerenI rANIoe dIkSA laI karelA vardhamAna tapa AdinI bInAo paNa spaSTa jaNAvI che. (9) zrI anupAtika sUtramAM-saMyamanI nirmala sAdhanA karIne anuttara vimAnamAM gayelA jAlikumAra, AkarI tapazcaryA karanAra zrI dhanyamuni vagerenAM caritro jaNAvyAM che, (10) zrI praznavyAkaraNamAM pAMca AzranI ne pAMca saMva vagere padArthonI bInA vistArathI jarUrI daSTAMta sAthe kahI che. (11) zrI vipAkazratamAM sukha duHkhanA phalane bhAgavanArA nI kathAo vagere bInAe kahI che. bAramuM daSTivAda nAme aMga viracheda pAmyuM che. tenA bhedAdinI bInA teramAM prakAzamAM kahI che. (12) zrI aupapAtikasUtramAM keNika rAjAe mahelathI mahotsava pUrvaka prabhuzrI mahAvIranI pAse jaIne vidhithI vaMdanA karI, prabhunI dezanA sAMbhaLI, vagere bInA ane munivare tapa siddhinA sukha vagere padArthonuM varNana karyuM che. (13) zrIrAyapaNuMya sUtramAM kezigaNadhara ane pradeza rAjAnA praznottarAdinuM ane sUryAbhadevanA vartamAna deva bhavanuM tathA bhAvi bhavanuM paNa varNana karyuM che. (14) zrIjIvAbhigama sUtramAM jIva ajI vagere padArthonuM varNana karyuM che, (15) zrI prajJApanA sUtramAM javAnI prajJApanA, sthAna vagere 36 padArthonuM varNana covIza daMDakamAM goThavIne karyuM che. (16) sUryaprApti sUtramAM sUrya vagerenI bInA kahI che. (17) ane caMdraprajJapti sUtramAM caMdrAdinI bInA kahI che. (18) zrIjabUdvIpaprajJaptisUtramAM jabUdvIpAdi kSetronI, ane zrIhaSabhadeva prabhu, bharata cakravatI AdinI hakIkata kahI che. (1@ii ra3) kalpakA upagamAM-keNuMke ceDA mahArAjAnI sAthe karelA yuddhamAM marIne narake gayelA zreNika rAjAnA putra kAla vagerenI, ne zreNikanA maraNa vagerenI bInAe kahI che, ane kalpAvataMsikA upAMgamAM zreNikanA pautra padmakumAra vagere daza jaNAM saMyamane sAdhIne eka deva bhava karIne mokSe jaze, e bInA kahI che tathA puSikA upAMgamAM caMdra sUrya vagerenA pUrva Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] bhavAdinuM varNana karyuM che. temaja puSpacUlikA upAMgamAM zrIdevI vagere daza devIone pAchalA bhava vagerenI bInA kahI che, ane vahidazA upAMgamAM baladevanA 12 putronI dikSAnI bInA, ane temanA pUrva bhavAdinI bInA kahI che, 10 pannAomAMnA causaraNa, AturapratyAkhyAna, bhaktaparijJA, saMskAraka, mahApratyAkhyAna, maraNasamAdhi A 6 pannAomAM aMtima ArAdhanAdine adhikAra judA judA svarUpe saMkSepathI ke vistArathI varNavatAM prasaMgAnuprasaMge ghaNuM jarUrI bInAe paNa jaNAvI che, ne taMduveyAliyamAM garbhanuM kAlamAna, deharacanA, ane yugalika puruSAdinuM varNana karIne dehanI mamatAne tajavAne upadeza Apyo che tathA gacchAcAra panAmAM munivaranA AcAradinI bInA, temaja gaNivijajA pannAmAM divasabaLa vagere nava baLene aMge jyAtiSanI hakIkata vagere bInAo jaNAvI che ane devendrastava pannAmAM prabhunI stuti karavAnA avasare pUchAyelA praznonA uttare rUpe Urdhva kAdinI bInA jaNAvI che. Avazyaka sUtramAM 6 AvazyakAdinI bInA kahI che. tathA dazavaikAlika sUtramAM munivarenA AcArAdinI bInA kahI che, temaja egha niyuktimAM munione dhamarAdhanamAM madadagAra AhArAdinI bInA vistArathI kahI che. ane zrIuttarAdhyayana sUtramAM caturvidha saMghane mokSa mArganI ArAdhanA karAvanAra vinayAdinuM ne vairAgya zIla tapazcaryA karma jIvAdi tatva vagere padArthonuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che, tathA zrInaMdIsUtramAM pAMca jJAna vagerenuM ane chevaTe bAra aMgenuM paNa TUMka varNana karyuM che, temaja zrI anuyAgadvAramAM upakramAdi cAra prakAranA anuyoga vagere padArthonuM spaSTa varNana karyuM che. tathA 6 cheda sUtromAM prAyazcitta, pAMca vyavahAra ne munivarenA AcArAdinuM varNana vistArathI karyuM che. A rIte jeone bahu ja TUMkAmAM paricaya karAvyuM, te pistAlIze AgAmo satya che, anuttara che, ane kevalI zrItIrthakara bhagavatee kahelA che, pratipUrNa tathA nyAya mArgane anusaranArA che, sarvathA zuddha che, temaja traNa zalyAdi doSone dUra karanAra che, mATe ja te AgAme mukti mArgane ArAdhavAmAM asAdhAraNa kAraNe che, sarvajJakathita te AgamAMnI keIpaNa bAbatamAM saMdehane sthAna che ja nahI, tenA sAttvika ArAdhaka AtmAo jarUra tamAma vividha duHkhano nAza karI siddhi padane pAme che. A hetathI te Agama nirvANurUpI nagaramAM pahoMcavAnA bhAgarUpa paNa kahevAya che. Asannasiddhika samyagdaSTi bhavya che A AgamAmAM kahelI padArtha taravAnI hakIkatane ja sAcI ane paramArtha rUpa mAne che. jyAre A janapurI rAjanagara (amadAvAda) nI kAluzInI paLanA rahIza, bAra vratadhArI, ghaNAM vakhatathI kAma cevihAra ekAsaNa Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] Adi AkarI tapazcaryAM karanAra vakIla maNIlAla ratanacaMdane mArI pAse jUdA jUdA cAtumAMsAdi prasaMge sAmAyikamAM rahIne niyukti Adi sahita agIAra a'ga vagere ( cheH sUtro sivAyanA ) 39 AgamA sabhaLAvatAM mane agIAra agAnI upara sarala TIkAhinI racanA karavAnA vicAra thavAthI me` zrIupAsaka dazAMgAdi pAMca aMgAnI TIkAone racatAM TIkAdimAM kahelA ane te sivAyanA paNa je je muddAo mArI pAse krU'ka yAdI rUpe utArelA hatA, te badhA muddAone paNa vistArIne A zrIpravacana kiraNAvalI graMthamAM spaSTa samajAvyA che. tathA huM chaThThAnuzAsanAdimAM kahelA chaDhAmAMnA koI paNa chaMdamAM racanA karI zakuM chuM, chatAM A graMthamAM AryA chaMdamAM leAka racanA karavAnuM kAraNa e kete chaMdamAM dhAraNA pramANe arthanI sakalanA thai zake che, ne tevA chaMdanA zlokone vAMcanArA tathA bhaNanAra bhavya jIvA shelAIthI zleAkanA bhAva samajI zake che. AvA aneka muddAAne lakSyamAM rAkhIne zrIharibhadrasUri vagere mahApuruSAe paNa zrI pacAzaka, upadezapa, dha saMgrahaNI vagere graMthAmAM teja chaMdanA zleko pasaMda karyAM che, ane khAla thavA prasiddha (gujarAtI) bhASAmAM vadhAre samajI zake che, ema vicArIne me A graMthamAM tenI TIkA na mUkatAM tenA saMpUrNa bhAva sAthe bIjI paNa bhInA prasagAnuprasaMge jaNAvI che. tathA graMtha mATA thai jAya tethI ghaNAM sthale Dha kAmAM padmA tattvAdinI hakIkatAne jaNAvI che. hAlanI paristhiti pramANe A zrIjaina pravacana kaNAvalI nAmanA vizAla graMtha chapAvavAnuM kArya azakaya hatuM, paNa devaguru bhaktikAraka, bAra vratadhArI zramaNApAsaka zrIjinAgamanA parama bhakta zeTha bhagubhAI cunIlAla bhutarIyAnI apUrva jJAna bhakti ane udAratAthI ja A graMtha prasiddha thayA che, ane zA. izvaradAsa mUlacaMdanI tathA zeralAla sArAbhAI jesaMgabhAinI paNa zrutabhakti tathA gurubhakti avismaraNIya che. kAraNa ke A graMthanA mudraNAdi kAryonA vyavasthApaka te ane zrAvaka che. chevaTe namra nivedana eja karuM chu` ke-bhavya jIve A graMthanA vAMcana pAThana ane nididhyAsana ( anI ciMtavanA ) dvArA 45 zrI jainAgamAnA saMkSipta paricaya, sAra, vagerene samajIne adhyayanAdi prakAre zrutajJAnanI sAttvikI bhakti karavA pUrNAMka mokSa mArgane parama ullAsathI ArAdhIne mAhanIyAdi ghAti karmanA kSaya karI kevalI thaI ne siddhipadane pAme, ema hArdika nivedana karIne huM A TUMka prastAvanAne sakSepI lauM chuM, tathA chadmastha jvAne jJAnAvaraNIya karmanA pratApe anAbhAgADhi janya bhUla thavAnA sa bhava che. kahyuM che ke Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 21 ) || abduvRttam // avazyaM bhAvino doSAH chadmasthatvAnubhAvataH / samAdhiM tanvate santaH kiMnarAzvAtra vakragAH // 1 // tethI A spaSTADhi sahita zrIjaina pravacana kiAvalI graMthanI racanA, mudraNa, sa'zAdhana vageremAM guNagrAhI madhyastha buddhizAlI vAcaka vargane je kAMI yAgya bhUlacUka jaNAya, tene te mahAzayA sudhArIne vAMcaze, ne kRpA karIne jaNAvaze tA bIjI Avru ttimAM sudhAro paNa jarUra thaI zakaze. nivedaka H-- paramaguru-sugRhItanAmadheya-paramApakArI AcArya mahArAja zrIvijayanemisUrIzvara caraNakiMkara vinayANu vijaya padmasUri. (prathama AvRttimAMthI yathAvat uSkRta ) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (prathama AvRttimAM yathAvata udhRta) che bhavya jIvoe rAte sUvAnA samaye nIce pramANe karaNI (vicAraNA) karavI joIe che 1. he jIva! tuM jANe che ke-jevuM kAraNa hoya, tevuM ja kArya thAya, kAraNa ke kAryanI vyavasthA kAraNane ja AdhIna che. je lIbaDAnuM bIja vAvyuM hoya, te temAMthI nI baLI thAya, ne zelaDInA vAvelA bIjamAMthI zelaDI thAya, tevI rIte duHkhanuM je bhegavavuM, te kArya che. tenA hiMsAdi kAraNone sevanArA cha ja duHkhI thAya che, ahiMsA, satya vacana, asteya, brahmacarya, aparigraha (sateSa), samatA, saMyama, kSamA, namratA, saralatA, vagere kAraNene sevanArA puNyazAlI bhavya jIva A bhavamAM ne parabhavamAM jarU2 sukhI thAya che. temane du:kha bhogavavuM paDatuM nathI. kadAca duHkhane bhogavavAno samaya Ave, to te du:kha lAMbo kALa rahetuM ja nathI, ema samajIne avicchinna prabhAvazAlI trikAlAbAdhita zrI jainendra zAsananI parama ullAsathI sAttvikI ArAdhanA karIne muktinA avyAbAdha sukha meLavaje. A rIte nirmala vicAra uccAra ane AcAra rUpa gane sAdhanArA bhavya che jarUra pitAne ane bIjA jIvone paNa uddhAra karI zake che. 2. je bhavya jIvo rAgadveSane taje che, teo nirbhaya banIne vItarAga dazA apUrva AnaMda bhogavavA pUrvaka saMsAra sAgarane pAra jarUra pAme che. 3. huM traNa lekanA jIvane pUjanika ane sarva padArthonI saMpUrNa spaSTa bInA jANanArA tathA yathArtha prarUpaNa karanArA zrI vItarAga tIrthaMkara devane namaskAra karuM chuM. 4. jyAM mArA dharmAcArya (mane dharmanA raste doranArA dharmaguru) vicArIne aneka bhavya jIvone dharmopadeza daIne sanmArgamAM jeDI rahyA che, te deza-gAma-nagarane dhanya che. pa. huM zrI arihaMta prabhunA zaraNane aMgIkAra karuM chuM. te prabhu rAgAdi bhAva zatrane jItanArA che, vizvamAM rahelA cha vaDe pUjAyelA che. ane satya bInAne jaNAvanAra tathA jagatanA nuM bhaluM karanArA che. 6. huM zrI siddha prabhunA zaraNane aMgIkAra karuM chuM. te prabhu dhyAna rUpI anithI karmarUpI lAkaDAMne bALanArA che. sarvajJa sarvadazI" che, ane anaMta jJAnAdi guNene dhAraNa karanArA che, Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] 7. huM zrI sAdhu mahArAjanA zaraNane aMgIkAra karuM chuM. te sAdhu mahArAja mokSa mArganI sAdhanA kare che ane svapara tAraka che, vaLI jagatanA jIvonA baMdhu jevA che. 8. huM zrI tIrthakara deve pharamAvelA ahiMsA saMjama ane tamaya dharmanuM zaraNa aMgIkAra karuM chuM. te dhama iMdrAdithI pUjAela che. moharUpI aMdhakAra dUra karavA mATe sUryanA jevo che. ane rAgadveSanuM jhera dUra karavA maMtranA jevuM che, tathA kamarUpI vanane bALavA mATe agninA jevo che. temaja A bhavamAM ane para bhavamAM kalyANa karanAra paNa teja che. 9. je pramAdane laIne dharmanI sAdhanA karatA nathI, teone chevaTe A pramANe pastAvo karavo paDe che. arere ! ame dAnAdinI sAdhanA karavI bhUlI gayA ane cAra zaraNane aMgIkAra na karyA tathA saMsArano nAza karavA mATe paNa prayatna karyo nahi. A vAta dhyAnamAM rAkhIne he jIva! haMmezAM cetIne cAlaje, ane dharmasAdhanA karIne para bhavane sudhAraje. 10. mana vacana kAyAthI prabhudevanI AjJA viruddha je kaMI karyuM hoya, karAvyuM heya ke karatA evA bIjAnI anumodanA karI hoya, hu te pApanI niMdA-gaha karuM chuM. 11. huM zrI prabhudevanA vacanane anusarIne karelA karAtAM ane karIza evA traNe kAlanA sukRtanI anumodanA vividha trividha karuM chuM. 1ra. meM kaIne aparAdha karyo hoya, ke bIjAe mAro guno karyo hoya, te bAbatamAM anukrame huM mAphI mAgu chuM, ema bIjA che paNa te pramANe kare. huM sarva jIvonI upara maitrI bhAva dhAraNa karuM chuM. mAre keInI sAthe verabhAva nathI, 13, huM saMthArA pirisImAM jaNAvelA aDhAre pApasthAnone vosirAvuM chuM. (tene tyAga karuM chuM.) 14jo A vAtamAM kadAca mAruM acAnaka maraNa thAya, to huM AhAra dhana dhAnya ghara rAca racIluM kuTuMba vigerene trividha trividha vosirAvuM chuM. 15. huM ekalo ja chuM, saMsAramAM mAruM kaI nathI, tema huM paNa keIne nathI. he jIva! A vAta jarUra yAda rAkhaje, bhUlIza nahi, 1. mAro AtmA jJAnAdi guNene dhAraNa karanAra che. bAkInA dhana vagere padArtho mAtra saMga rUpaja che. AvA saMyogathI ja pahelAM meM bahu vAra du:khe bhegavyA che mATe tene 'vosirAvuM chuM, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24 ] 17. mArA deva arihaMta che, guru susAdhu che, ane dhama zrI jinezvaradeve kahela nila dhama che. A traNenI huM saddaNA karuM chuM. 18. atyAra sudhImAM mana vacana kAyAthI je kaI pApa ka` Acayu`' hoya, te sabadhI micchAmi dukkaDa' mAguM chuM. A pramANe bhAvanA bhAvavAthI samAdhi maraNa pAmIne bhavya ve ArAdhaka ane che, ane bhavAMtaramAM paNa teo sulabhameAdhipaNu jarUra pAme che. - vijayapadmasUri, Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 25 ] jidA terA Agama che avikArA lekhaka : pU. AcArya' ma. zrI vijayadevasUrIzvara caraNareNu vijayahemacandra sUri dolatanagara. jainadharmInI jaDa hoya teA te Agama che enA ja AdhAre jainadhamanI ImArata Aja varSAnA varSo pachI paNa aneka jhaMjhAvAtA vacce ya merUpa tanI jema aDAlapaNe khaDI rahI che. ene jainadharmanA prANarUpa gaNavAmAM paNa kazI ja harakata nathI. 'AyaMte jJAyate vastutattvamaneneti bALamaH '' eTale ke jenAthI vastutattvanA spaSTapaNe medha thAya tene Agama kahevAmAM Ave che. zrI ahinta prarUpita ane gaNadharaguti game dvArA leAkAleAkasvarUpane hAthamAM rahelA AmaLAnI jema jANI zakAya che. jema brAhmaNA vedane, bauddho tripiTakane, khristio bAibalane, muslimA kurAne zarIphane ane pArasIe khudde` avestAne paramapavitra gaNavApUrvaka pramANabhUta mAne che tevI ja rIte jainA mATe Agama paamAnya che, Ane pravacana, zruta-sUtra tathA siddhAnta Adi zabdathI paNa oLakhavAma Ave che. AgamanI utpatti peAtAnA bhavathI trIjA bhavamAM jeoe ' vi jIvakarU` zAsanarasI evI uddAtta bhAvanApUrvaka vIzasthAnaka tapanI mahAna ArAdhanA karI tIrthaMkara nAmaka nA nikAcitapaNe baMdha karyAM che-te uxkulAdi paikI koi eka ucca kulamAM mati-zruta ane avadha e traNa jJAna sahita avatarI, ceAgya samaye janma laI, udayamAM Avela bhAgakane anAsaktabhAve bhAgavI sayama svIkArI du:sahu pariSahu ane upasargAne adInabhAve sahana karI dhAra tapa-tyAganA ArAdhanathI cAra ghanaghAtikama ( jJAnAvaraNIyadarA nAvaraNIya-meAhanIya ane antarAya ) nA samUla kSaya karI leAkAleAkaprakAzaka kevaLajJAna meLave che, te pachI devatAoe racelA samavasaraNamAM birAjamAna thatAMnI sAthe ja aneka bhAvibhadra jijJAsu AtmA tenA sAMnidhyamAM Ave che, te AtmAmAM gaNadhara nAmakarmAMnA udayavanta puNyazALI puruSo paNa hAya che. teo zrI tIrthaMkara paramAtmAnI dezanA sAMbhaLI tarata ja pratibeAdha pAme che. bhagavAna tene dIkSA Ape che. te pachI teo paramAtmAne traNa pradakSiNA daI' mate tatta? huM bhagavan ! tattva zuM che' e mujba prazna pUche che-tIrthaMkara paramAtmA prathama praznanA javAbamAM satter vA ( utpanna thAya che), bIjA praznanA javAkhamAM vinreD vA ( nAza thAya che), Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 26 ] ane trIjA praznanA javAbamAM dhruvek yA ( sthira rahe che ), A rIte traNa padmanA samUharUpa tripadI Ape che. e tripadI prApta thatAMnI sAthe ja bIjabuddhi Adi labdhinA svAmI te gaNadhara bhagavantA antarmuhUta jeTalA alpa samayamAM dvAdazAMgInI racanA kare che jene Agama zabdathI sabAdhavAmAM Ave che. A dvAdazAMgIne arthathI nitya-zAzrvata temaja zabdathI anitya--azAzruta mAnavAmAM Ave che. badhA ja tIrthaMkara paramAtmAnA zAsanamAM arthathI dvAdazAMgI ekaja sarakhI che ane zabdathI bhinna bhinna mAnavAmAM Ave che. eka sundara rUpaka vizALa evA eka jaMgalamAM eka ghaNuM UMcu vRkSa che, te vRkSa jAta jAtanAM raMga era'gI puSpAthI roAbhI kahyuM che, tenI suvAsa eTalI badhI tIvra che ke enAthI daze dizAe maghamaghAyamAna thai gaI che, cAre bAjuthI AkarSAine lAko tyAM jamA thAya che. badhAne thAya che ke--cAlAne jhaTapaTa A vRkSa upara caDI jaIe ane tyAMthI levAya eTalAM majAnAM puSpA laI laIe, paNa e kAMi saheluM hatu ? IcchavA chatAM paNa koi tenA upara caDI zakatuM nathI. badhAja tyAM cititamane TagaraTagara e vRkSane joI rahyA che. tevAmAM eka samatha zaktizALI puruSa tyAM Ave che. rUAbabhera vegathI AvI rahelA temane joI badhAja Azcarya cakita thaI ve A zu' kare che ema jijJAsAthI joI rahyA che-tyAM te saDasaDATa karatA te puruSa tenA upara caDI jAya che. nIce rahelA badhAne e puSpA levAnA lAbha jAge che paNa temAMthI amukanI pAse ja e puSpA jhIlI zakAya evuM meTu, akhaMDa ane svaccha vastra hatuM, te puruSa vRkSa uparathI puSpA nIce nAkhe che tene pelA vasavALA puruSA peAtAnA vastramAM ene jhIlI le che jethI e jarAye dhULa AdithI bagaDatA nathI. pachI jhIlelA e puSpAmAMthI anurUpa raMgavALAM puSpAne eka bIjA sAthe joDI tenI maneAhara mAra mALA banAve che. upanaya - vizALa jaMgala te A manuSyaleAka, vRkSa te tapa-niyama ane kevaLajJAna, sau koI ane AcarI zakatA nathI-paNa samazakti saMpanna ja AcarI zake che. samatha puruSa te tIrthaMkara paramAtmA, te bAhya-abhyaMtara ugratapa AcarI, indriya ane nAindriya-saMyamarUpa niyamane svIkArI kevaLajJAna meLave che. eTale ke te vRkSa upara caDe che. vRkSa upara khIlelAM puchyA te bhinnabhinnaviSayaka jJAna, nIce rahelA vasavALA puruSo te bIjabuddhinA dhaNI gaNadhara bhagavantA, vajra te tenI asAdhAraNa buddhi, ane je mAra mALA guMthI teja ApaNI bhanistAriNI dvAdazAMgI, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 27 ] A bhAvane darzAvatI Avazyaka niyuktinI A rahI te e gAthA-- niyamanANakkhaM, ArUDho kevalI amiyAnANI. to muyadda nANavuTThi bhaviSaNa vibohaNadvAra // taM buddhimaeNa paDeNa gaNaharA gihiuM niravasesaM / titthayara bhAsiyAI gaMthaMti tao pavayaNaTThA // AgamasaMkhyA e AgameAnI saMkhyA pUrvakALamAM vadhAre hatI. zrI naMdIsUtramAM 84 AgamAnAM nAme ApaNane maLe che. paNa temAMthI kALamaLe 39 AgamAnA viccheddha thatAM atyAre 45 AgamA vidyamAna che. keTalAka AmAMthI paNa AgamAnA viccheda mAnI 32 AgamAne ja mAnya kare che paNa te vAta samaLa yukti AgaLa TakI zakatI nathI. pU. vIravijayajI mahArAje paNa 45 AgamanI pUjAmAM prAraMbhika duhAmAM A vAta varNavI che-- "Age Agama bahu hatA, avidyuita jagadIza. kALavaze. sa`prati rahyA, Agama pIstAlIza, cha 45 AgamAmAM--11 aga, 12 upAMga, 10 pannA, 6 chedasUtra, 4 mULasUtra tathA nadIsUtra ane anuyAgaDhArasUtra. A rIte gaNavAmAM Ave che. suttaM gaNahararaiyaM, tahaya patteyabuddharaiyaM ca caudasa pubviraiyaM abhinnavasapubviNA raiyaM / gaNadhara bhagavanta, pratyekabuddha mahApuruSa, caudapUrvAMdhara bhagavanta ane dezapUrvadhara bhagavanta dvArA racavAmAM Avela granthane sUtra tarIke mAnavAmAM Avela che. paMcAgInI prAmANikatA keTalAko dvArA evA pracAra karavAmAM Ave che ke--sUtramAM je vAta lakhavAmAM AvI hoya tene ja mAnya karavI paNa TIkA AdimAM kahelI vAtane hui. paNa te vyAjabI nathI. mULa sUtranI jema ja tenI niyukti-TIkA-cUrNa ane bhASya e cAre ya prAmANika che ane tethI tenI mAnyatAmAM koIpaNa jAtanA vivAda UbhA karavA joI e nahi. mULasUtranA yathAtatha bhAveA jANavA mATe niyukti TIkA AdinA sahAro levA ja paDe che tenA vagara keTalI ye jagyAe arthanA anartha thatAM vAra nathI lAgatI-vaLI sUtrakAranI jema ja niyukti-TIkA-bhASya ane cU`inA raciyatA mahApuruSo paNa prabaLa kSayApazamavanta ane bhavabhIru hatA-tethI temanI racanAmAM koi anyathAbhAva thavAnA saMbhava rahetA nathI. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28] AgamanI mahattA A AgamAM sarva pravAhanA mULarUpa, sarva naya ane pramANethI bharapUra, atizaya vistRta tathA agAdha UMDANavALA che. ratnAkaranI jema AmAM rana jevA agaNita bhAva prarUpAyelA che. aneka chaMdagIo pUrI thaI jAya to paNa A AgamanuM jJAna pUruM thAya tema nathI. koI viSaya e nathI ke jenuM nirUpaNa AmAM karavAmAM na AvyuM heya. AmAthI AtmAo mATe to kharekhara A moTo khajAne che khajAnamokSamArgane jANavA mATe, jANyA pachI AcaravA mATe ane AcaraNamAM daDhatA, sthiratA ane dinAnudina zuddhi prakamAM lAvavA mATe AgamonuM adhyayana-adhyApana ane cittana manana e rAmabANa upAya che. "nArAne juttA unAvA ne ti mai. ___ amalA asaMkilihA, te haMti prittsNsaaraa||" jeo jinavacanamAM anurakta che zraddhAvaMta che temaja jeo jina pravacanamAM prarUpAyelA dharmAnuSThAnone bhAvapUrvaka kare che teo malarahita tathA saMkalezarahita banavA pUrvaka maryAdita saMsAravALA bane che arthAt thaDA samayamAM teo saMsArathI pAra pAmI jAya che. AgamonI prAmANikatAmAM hetu- kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcArya mahArAja potAnI agavyavaracheda dvAtrizikAnA 11 mA zlokamAM jaNAve che ke hitopadezAt sakalajaklupte mumukSu satsAdhu parigrahAcca / pUrvAparArtheSvavirodhasiddhe stvadAgamA evaM satAM pramANam // " he bhagavAna ! cAra kAraNethI tamArA AgAme ja puruSone pramANabhUta che. paheluM kAraNa che toSA-jagatanA jIvamAtranA hita mATeno upadeza-AmAM ApavAmAM AvyuM che. emAM AvatI kaI paNa vAta evI nathI ke jethI koI paNa jIvanuM ahita thAya, bIjuM kAraNa-A AganI prarUpaNa kevaLajJAnI bhagavoe karelI che eTale temAM aMzamAtra paNa asatya hovAno saMbhava nathI, Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 29]. trIjuM kAraNa-eno svIkAra karanArA puruSe sAmAnya nahi paNa viziSTa prakAranA che. saMsAranI A--ivyAdhi ane upAdhithI jaladIthI jaladI mukta thavAnI IcchA vALA uttama sAdhu puruSa dvArA ene svIkAra karavAmAM Avyo che. ane cothu kAraNa- pUrvApara vidharahitatA. ahiM pahelAM je bhAvonuM pratipAdana karavAmAM AvyuM hoya pachI paNa tenA ja samanvayavALuM pratipAdana karavAmAM Ave che. eTale ke pUrvanA vacanane pachInA vacananI sAthe kaI jAtano virodha AvatuM nathI. anya AgamanI aprAmANikatAmAM hetu "hisAdyasatkarmapathopadezA dasarvavinmUlatayA pravRtta: / nRzaM tu hiraNAkTa, bemastvadanyAgamamapramANam / / " he bhagavana ! tamArA AgamathI bhinna AgAmo amane eTalA mATe amAnya che ke-eka to temAM hiMsA-asatya vagere asadAcAra mAgane upadeza ApavAmAM Ave che ane tenI prarUpaNa koI sarvajJa puruSa dvArA nahi paNa koI vizeSajJa puruSa dvArA karavAmAM AvI che. vaLI krUra karma karanArA ane mamativALA jIvo dvArA ene svIkAra karavAmAM Ave che. A kAraNathI tamArA AgamathI bhinna AgAmone ame apramANabhUta kahIye chIe, pravacananuM hRdayaMgama svarUpa zramaNa pratikramaNa sUtramAM chele A zrI nigraMtha pravacananuM 14 vizeSaNe dvArA sundara svarUpa batAvavAmAM AvyuM che e vAMcatA kharekhara enI alaukikatA hRdayamAM aMkita thayA vagara rahetI nathI. A ja sAdhujIvanane upakAraka evuM pravacana AgaLa kevuM che- (1) satya-sajajanone hitakArI temaja vastunuM yathArtha nirUpaNa karanAra, (2) anurA-jenAthI bIjuM kaI zreSTha nathI tevuM. (3) vaivari-jenI barAbarI karI zake evuM kaMI ja pravacana nathI tevuM (4) ratikULa sarva viSayanuM prarUpaka, sarvana rUpa mokSanI prApti karAvanAra guNethI paripUrNa. (5) rAji-nyAyathI yukta-mekSamAM laI janAruM. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] (6) saMda--kaSa-cheda ane tApa e traNa parIkSAethI zuddha, ekAnte kalakathI rahita, (7) rAartana--mAyA-niyANa ane mithyAdana e traNa zalyAne kApI nAkhanAruM, (8) ridamAi--anaMta catuSTayarUpa hitakara bhAvAnI prAptirUpa siddhinA mA rUpa (9) muttimAn--AtmAne mATe ahitakArI karmInA sabadhathI chUTA thavA rUpa muktinA mA` rUpa. (10) nirvAMgamArna--nirmAMNa-jyAM gayA pachI A AtmAne bIjI koI jagyAe javu paDatuM nathI tevuM nirUpama sthAna eTale ke siddhazilA-tenA mA rUpa. (11)roLamA$nirvANa-sakala karyAMnA kSayathI pragaTa thatu' AtmAnuM atyaMta zuddha nirU pAdhika mULa-tenA mA rUpa. (12) vitatha~( sArlR ) ( arcA eTale pUjA, ane tenAthI yukta te sArca, ) traNa jagatamAM pUjAnA sthAnarUpa arthAt pUjanIya. (13) vini--vidhi nA artha che nAza, avisandhi eTale nAza vinAnu-sadA kALa rahenAruM-mahAvideha kSetramAM haMmezA A pravacana pra`tamAna hovAthI te zAzvata che. (14) sarvadu:lakSILama-sa`du;khA sathA jyAM naSTa thayA che te mekSa, tenA mA rUpa. A sarvAtizAyI pravacanamAM arthAt temAM batAvelI ArAdhanAmAM sthira rahelA vA siddha-buddha-mukta ane piinavRta thai sadu:khAnA anta karanArA thAya che. UMDI cintA upara karela1 va nachI jaina AgamAnI prAmANikatA-sarva jIvarahita kArakatAsajJAnamayatA tathA sarvAparitAnI pratIti thayA vagara rahetI nathI. e AgamAnA adhyayana-adhyAyana ane parizIlana Aphri aMge zramaNa vargamAM pravartatI bedarakArI koIpaNa sahRdaya vyaktine du:kha upajAvyA sivAya rahetI nathI. ArAdhaka AtmAnA bhAvaprANane rakSavAnI tathA tene taMdurasta ane paripuSTa manAvavAnI tAkAta enA sivAya bIjA koInAmAMya nathI. zramajIvananI eka paNa paLa jJAna-dhyAna ke adhyayana vinAnI jAya temAM moTAmAM moTuM nukasAna che. zramaNa-zramaNIonI vasati AgamAdhyayana ane svAdhyAyanA dhIra-gaMbhIra ane maMjula dhvanithI nirdaMtara rarNAyamAna rahevI joIe. prastuta kRti aMge ' pravacana kiraNAvalI " nAmanA A graMthamAM 45 AgamAnA vistRta pazrciya ApavAmAM AvyA che. A graMtha vAMcanArane jainAgama pratye apUrva bahumAna peDhA thayA sivAya raheze nahiM. AgamAnA paricaya mATenA ghaNA nAnA meTA graMthA bahAra paDathA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [31] che paNa te badhAmAM A graMtha kaI judI ja bhAta pADe tevo che. A graMthane sthiratA pUrvaka vAMcanArane te te AgamonA abhyAsa vagara paNa AgamonA viSayanuM UMDANathI jJAna prApta thaze-e ni:zaMka che. ghaNAM varSo pahelAM enuM prakAzana karavAmAM AvyuM hatuM vartamAnamAM te aprApya banatA vAraMvAra tenI thatI mAMgaNIne lakSyamAM laIne AnuM punarmudraNa karavAmAM AvyuM che te sarvathA AvakArya che. prastuta kRtikAra aMge Agama-sAgaranuM manthana karIne temAMthI kADhavAmAM Avela ratnasamI A kRtinA praNetA che pUjya AcArya mahArAjazrI vijayapadhasUrIzvarajI ma. zrI jeo zAsanasamrATa tapAgacchAdhipati aneka tIrthoddhAraka zrI vijaya nemisUrIzvarajI mahArAjazrInA samartha ziSyaratno paikInA eka hatA-eTaluM ja nahi paNa zAsanasamrATanA samudAyamAM gauravarUpa hatA. janmabhUmi to hatI jenanagara tarIke jANItuM amadAvAda zahera, ane temane janma tha hato dharmanI zraddhA mATe paMkAyelI poravADa jJAtimAM, prAthamika abhyAsa ane saMskAra amadAvAdamAM ja prApta thayA hatA. pUrva keI jabarajasta saMskArI AtmA hato. jIvananI koI eka subhagapaLe zAsanasamrATazrIjIne samAgama thaye. saMsAranI asAratA darzAvatA teonAM vedhaka vacane temanA haiyAmAM ArapAra UtarI gayAM ghaNA badhA virodha vacce paNa jarAye na mUjhAtA prabaLa tyAga-vairAgyanI bhAvanAthI saM. 1971mAM saMyama svIkArI zAsanasamrATazrInA ziSya banyA "kALA gho" e vAkayane jIvanamaMtra banAvI dIdho- pUjya zAsanasamrATazrInI nizrA ane pUjya bahazrata AcArya mahArAja zrI vijayodayasUrIzvarajI ma.nI zikSA pAmI temaNe jJAnAbhyAsanI dhUNI dhakhAvI. na jeve rAta, na jo divasa, na jeve gAma na jove jaMgala. basa ekaja laganI-bhaNavuM, bhaNavuM ne bhaNavuM. gurukRpAe ajaba camatkAra saryo. thoDA ja samayamAM ne svalpa prayatnanI vidyAnI vividha zAkhAonuM avagAhana karyuM. aneka zAstronuM hRdayasparzI adhyayana karyuM ane temanI pratibhA gadya-padyarUpe saMskRta-prAkRta ane gujarAtImAM jhabakavA mAMDI. | mA zAradAnI paNa jANe temanA upara kRpA varasI hoya te rIte temanI kRtimAM svAbhAvikatA-prAsAdikatA ane mamatA subhaga samanvaya sadhAyo. jJAna dhyAnamAM te ekakA hatA, paNa tapanI vAta Ave to teo lAcAra banI jatA. temanAthI tapa ochuM thatuM tema chatAM paNa zAsanasamrATazrInI preraNAthI teoe uttarAdhyayana AcArAMga A sUtronA gAdavahana karyA. paMcamAMga zrI bhagavatIsUtranA goddavahana karI vi.saM. 1982 mAM pATaNa mukAme gaNipadathI vibhUSita thayA. tathA saM. 182 mAM paMnyA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] sapada ane saM. 1988 mAM upAdhyAya padathI vibhUSita thayA, temaja saM. 199ra mAM rAja nagara (amadAvAda)mAM mahotsava pUrvaka AcAryapadathI vibhUSita thayA. te samaye teonI vidvattA tathA apUrva racanAzaktinA paricayarUpa zAstravizArada ane kavadivAkara e upAdhithI paNa teone alaMkRta karavAmAM AvyA teone jJAnayoga adbhuta hatA. divasa ane rAta teo lakhavA-vAMcavAmAM ja parAyaNa rahetA, temaNe saMskRta-prAkRta tathA gujarAtImAM ghaNAM kAvyo tathA graMtha racyA che. keTalAye zlokabaddha graMthono harigItamAM teoe anuvAda karyo che. jainadharma prakAzaAtmAnaMda prakAza ane jaina satyaprakAzamAM varSo sudhI temanA bhinna bhinna viSayanA lekho AvatA rahyA hatA. ajitazAMti stavananI jema ja evA ja chaMdamAM temaNe racelAM siddhacakastavanane joI kayo vidvAna mAthuM dhuNAvyA sivAya rahI zakaze? zrAvakadharmajAgarikA, dezanA cintAmaNi vagere ghaNuM vizALakAya graMtho temaNe taiyAra karyA hatA. zArIrika Adi pratikULatAne kAraNe teoe varSo sudhI amadAvAda-pAMjarApoLamAM sthiratA karI paNa jIvananA chellA zvAsa sudhI graMtha racavAnuM ane lakhavAnuM kArya cAlu ne cAlu ja rAkhyuM. temanA janma-dIkSA AdinA samaya-sthaLanI yAdI A pramANe chejanma saM. 19papa vi. , 3 amadAvAda dIkSA saM. 1971 mA, va, 2 taLAjA, gaNipada saM. 1982 phAva, 5 pATaNa, paMnyAsapada saM. 1982 kA. va. 12 pATaNa. upAdhyAyapada saM. 1988 mahA suda-5 zerIsAtIrtha. AcAryapada saM. 1992 vai. su. 4 amadAvAda kALadharma saM. 2028 ve. va. 9 amadAvAda, Ama teoe 16 varSanI vaye dIkSA svIkArI pa7 varSa sudIrgha dIkSA paryAyapALI 73 varSanuM AyuSya paripUrNa karI AjIvana jJAnIpAsanA dvArA nija jIvanane dhanya banAvI samAdhipUrvaka svargavAsI banyA. antamAM- vidvAna paM. zrI zIlacaMdravijayajI gaNivaye pitAnI jJAna dhyAnanI anekavidha pravRtti vacce paNa A eka atiupayogI graMthanA punarmudraNanI javAbadArI upADI te kharekhara anumodanIya che. sau koI A graMthanA vAcana manana parizIlana dvArA AtmakalyANa sAdho eja maMgalakAmanA, Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa'pAdakIya zrI jinazAsana jayavaMtuM che. ane enu* kAraNa che zrI jinagamanI megherI milakata. jinAgama te ja jinazAsanaH janAgamaviheANAM jinazAsananA astitvanI kalpanA paNa kaparI lAge che. jinazAsananI ArAdhanAnAM be sabaLa mAdhyame jagaprasiddha che: jinabiMkha ane jinAgama je va jinabiMbane niSedha kare che te paNa jinAgamanI ArAdhanAne tA anivAryuM tayA svIkAre ja che, e paNa ahI noMdhavu' joI e. hu thoDA vakhata pahelAM ja, ApaNe tyAM AgamA ane zAstranA gra'thAnu' adhyayana, vAMcana, manana eka yajJakAyanI mAphaka jIvata ane javalaMta rIte pravaMtuM hatuM. tyAM sudhI ke zrAvakonA eka meTro samUha Thera Thera patharAyelA jovA maLatA ke je zAstranA padArthAne pUrA jANakAra ane vaLI navA navA bhAve jANavAnA rasiyA hatA. A zrAvakavaga tapa ane kriyAnA ArAdhaka tA hatA ja, paNa e sAthe peAtAnI A badhI ArAdhanA zuSka kriyAmAtra na banI rahe, temAM jJAnanI ane vivekanI cetanA pUrAtI rahe, te mATe te satata takedAra paNa rahetA hatA. navA navA zAstrIya padArtho sAMbhaLavAnI e vargane hAMza rahetI; navA navA gra'thA ne pratipAdanA vAMcavAnI-jANavAnI ene jijJAsA vatI; kAIka navA graMtha ke navI vAta sAMbhaLavA--jANavA maLe te ene haiye ane rAmAMca chavAtA. AvA zrAvakenI samakSa dezanA ApavAnA, ane AvA zrAvake sAme ematema gappAMmA nahi cAle paNa maryAdApUrNAMka zAsrIya bhAvAnu pratipAdana karavu' paDaze tevI samajaNu pUrvaka tayAra rahevAnA, sAdhuone paNa eka anerA ullAsa rahetA. evA sAdhue peAte kAMI vAMcatAM hAya ne keI navI vAta jovAmAM Ave, te tatkAla pelA jijJAsu-jANu zrAvAne hAMze hAMze khelAvIne te bhAveA dekhADatA ne pachI paraspara tattvacarcAnI rasamastI lUMTatA. evA paNa munivaro hatA ke zrAvaka vaMdana karIne kAmakAja pUche te kahe ke A be gAthAo che te meDhe karI lAvaze ? ATaluM kAma che. ne e zrAvaka paNa e kAma kAjane pUrA aheAbhAvathI AMkhamAthe caDhAvatA ne peAtAne mahAtmA puruSe kAmakAja batAvyuM tenA Anada anubhavI te gAthA khIje divase karI lAvatA. kAcApAcA sAdhue jemanI sAme vyAkhyAna karatAM Dare, DaghAya, tevA mana e zrAvake hatA. AvA eka zrAvaka hatA zrImaNIlAla ratanacaMda vakIla. amadAvAda-kALuzInI pALanA rahIza e zrAddhvaye kevI ArAdhanA karI haze teneA adAja emanI eka ja Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] vAtamAMthI maLI rahe che ke e zrAddhavaye peAtAnA jIvananA chellAM 45] varSoM-pUrAM pistALIza -kAyama ekAsaNAM, te paNu ThAma cauvihAra, ane temAM paNa pANI sahita kula traNa ja dravyeAnI ja chUTavALAM karyAM hatAM. khAravratadhArI teA hatA ja, sAthe anekavidha vrata-tape ane kriyAo paNa temanA jIvanamAM vaNAyelI ja hatI. ane e badhAMthIya vadhu mahattvanI vAta te! e hatI ke emanI jJAnapipAsA adamya hatI. zAstrIya vAMcana, UMDA rahasyAnA medha ane navAnavA zAsrabhyAsa karyo karavAnI jijJAsA A badhAM tattvA emane svabhAvagata hatA. ne vyavasAyI saMsArajIvana jIvavA chatAM A peAtAnI rucinu savardhana temaNe jIvanabhara karyuM hatuM. pariNAme emanA atasamaya Avye tyAre davAkhAne laI javAnI vAta AvI, ane tyAM ekAsaNAM mUkI devAnI ane pachI e ne badale vadhu dravye levAnI vAta AvI, tyAre temaNe pAkaTa vaye ane gabhIra sthitimAM paNu, ekAsaNu cheDavAnA ane ethI vadhu dravya levAne, koIpaNa sa'jogAmAM, dharAra InkAra karI dIdhele. sahana karavu. emane majUra hatuM, paNa ArAdhanAmAM bhAMgeA lAge te mATe teo taiyAra na hatA. sa`pUrNa samatA ane zuddhi jALavIne temaNe chellA zvAsa sudhI A niyama evA te AcarI khatAbyA, ke Aje paNa aneka munivareAnA mukhe A ArAdhaka zrAvakanuM nAma prasage prasage uccarAtuM hAya che. AvA A zrAddhavane 5 pU. zAsanasamrATanA paTTadhara pa. pU. AcAya deva zrI vijayapadmasUrIzvarajI mahArAja sAthe ghaniSTha jJAnasa'baMdha H lagabhaga guruziSyabhAva ja samajI zakAya tevA sa Mba Mdha. pU. mahArAjazrI pAse varSosudhI niyamita rIte hararoja jaI-esIne aDhaLaka graMthAnu. vAMcana-zravaNu A sadgRhasthe karyuM che. pU. mahArAjazrI paNa kAI nave graMtha ke navI vAta vAMce, ke navI kRtinI racanA kare, te e hAMzabhera A saddagRhasthane atAve ja. A sabaMdha daramiyAna zrI maNibhAI e pU. mahArAjazrIne vijJapti karI ke AgamagraMthA amArA mATe vAMcavAne te adhikAra nathI; paNa sAMbhaLI tA zakAya. tA kRpA karIne Apa mane AgamenI vAcanA ApA, AgamAnA atha samajAvA, te A jIvane janmamAM maLI Avela zrI jinazAsananI sAcI ane sAka ArAdhanA karyAnA sate|Sa vaLe. temanI ceAgyatA prIchIne pU. mahArAjazrIe te vAta svIkArI, ane pachI krame krame gRhasthane sAMbhaLavA ucita 39 AgamasUtronA anu* zravaNu svamukhe teee zrImaNibhAI ne karAvyuM. AgaLanA rasiyA AvA jijJAsu zrAvaka Aje kayAM che? ane sAthe ja, AvI jijJAsAne tRpta kare tevA sAdhujana paNa Aje kayAM che? zrImaNibhAI ne te vAcanA ApI, paNa te paLe pU. mahArAjazrIne eka zubha vicAra thayA ke maNibhAI jevA aneka AtmAone paNa AvI jijJAsA kadIka thaI zake, te tene saMteASavA mATe kAIka sAdhana te hAvuM joIe. evuM sAdhana Agamika bhAvAnu saraLa ane vizada varNana ApatuM kAIka pustaka ja khanI zake. hu' evu pustaka lakhuM to ghaNu* Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 35 ] uttama thAya. pU. mahArAjazrInI A zubha vicAraNane paripAka eTale "jaina pravacana kiraNavalI" graMtha, prastuta pustaka. pa. pU. AcArya mahArAja zrI vijayasUrIzvarajI mahArAja e pUjya zAsanasamrATazrInA ziSya samudAyanA eka aNamela AbhUSaNarUpa puruSa hatA. prAkRta bhASA, AgamagraMtho ane saiddhAMtika padArthonA viSayamAM temanI kakSAnA jJAtA puruSa anyatra virala hatA. vairAgyaraMganuM emanuM pratipAdana ananya rahetuM. sarjanAtmaka pratibhAne umeSa emane kaI viziSTa prakArane hate. pUrvakRta tathA prakAranA keI vedanIyakarmanA vize temanAthI bAhyatapa-upavAsAdirUpa-ve azakyaprAya hatA. evA keI rogane prakAra temanA dehane pIData ke jethI temane mATe tapazcaryA mAtra svapnavat ja banI rahelI. ane A vAtane upayoga anya janoe sUrisamrATanA samudAyanuM ochuM dekhAya te aMge satata karyA paNa karele, e paNa prasaMgopAtta ahIM kheMdhavuM paDaze. paraMtu temane atyaMtara tapa-svAdhyAya-e ja ananya hato, ema kahevuM ja joIe. pitAnI tapasyAnI azaktine teo khullaMkhullA ekarAra karatA, ane tenA raMja sAthe, tene badale vALa hoya tevI rIte, teo rAtadivasa svAdhyAyamAM vAyelA rahetA. divasanA ajavALAne chevaTa sudhI upayoga karIne teo vAMcatA, vAMce ja jatA. temaNe vAMcelAM ane temAM Thera Thera nizAnIo karelAM aDhaLaka-agaNita pustake Aje paNa pAMjarApoLanA bhaMDAramAM jovA maLe. keIka navuM pustaka AvyuM ke temaNe be cAra dahADAmAM te vAMcI lIdhuM ja hoya. are, keI navA pustakanI bhALa maLe, to anekavidha mathAmaNuM karIne paNa te maMgAvI-meLavI-vAMcIne ja temane jaMpa vaLata. prAkRta, saMskRta, gujarAtI, hiMdI, jaina-jainetara game te prakAranuM paNa temAMthI kAMIka tattvabodha maLI zakato hoya, kAMI navA padArtho ke padArthanirUpaNanI navI rIta samajavA maLe tema hoya, te teo vAMcavAnuM kadI cUkyA nathI. sAthe ja, prAsaMgika copAniyAo ke sastI ane sAmAnya ke halakA prakAranI copaDIone teo spezya paNa nathI. teo jyAM beThA hoya tyAM kerA kAgaLo ne pensila paDyA ja hoya. rAte ke dahADe, jyAre temane keIka padArtha ke kRti haiyAmAM Uge, tyAre aMdhArAmAM paNa kAgaLa para tenA nodhyA vinA na rahe. pitAnA abhyAsakALamAM ane pachI paNa, temaNe saMskRta-prAkRtagujarAtImAM asaMkhya racanAo karI che, te A rIte rAtre pATha ke svAdhyAya pate, pachI pAse kAgaLa-pensila laIne beThA ke sUtA hoya; te kSaNamAM manamAM avanavuM sarjana uge, tyAre aMdhArAmAM ja te kAgaLa para TapakAve. ghaNIvAra to bhIMta upara paMktio lakhI de pachI savAre tene sArA akSare noMdhIne peluM kAgaLa ke bhIta paranuM lakhANa dUra karI vALe. " jaina satyaprakAza" mAsikanA pratyeka aMkane AraMbha emanA prAkRta statrakAvyathI thata. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36 ] svAdhyAya-vAMcananI laganI te AvI kharI, paNa emAM kaIka navI vAta ke viSaya Ave ane sAme ke pAse kaI jijJAsu ke bhaNanAra ke jANakAra sAdhu hoya, te te jAya temanI pAse tyAre agara te tene bolAvIne paNa, te padArtha tene dekhADe, tene samajAve ane tenI sAthe vimarza paNa kare. temanI pAse jaIe eTale kAMIne kAMI na padArtha kahevAnA ja. temanI vAtamAM jJAna sAthe gammata bharapUra rahetI. nAnA sAdhu jAya vaMdana mATe eTale bhaNavA aMge vigate pRcchA kare, pachI khUba gammata karAvatAM kahe, "vAte kare vAyaDA, bhajana kare, bhakti kare ane bhaNe e bhAyaDA" mATe bhAI, barAbara bhaNajo. vAtemAM samaya na veDaphaze. ane hareka vakhate navI navI uktie, duhA, kAvya preraka svarUpe temanI pAse ApaNane maLe ja. "zIlAdisaptaka e temanI parama priya bAbata hatI. teo hamezAM kahetAH "zIla, samatA, saraLatA, sevA, sAdAI, saMtoSa, svAdhyAya A zIlAdisaptakane jIvanamAM keLavavA joIe." badhI vAtane sAra e ke bAhAtapanI pitAnI UNapanuM vaLatara teo avirata svAdhyAya, vAMcana ane sarjana dvArA vALI ApatA. emanI A pariNatinA ane pravRttinA paripAka rUpe ja, emanI pAsethI zrIsaMghane, jaina pravacana kiraNavalI, dezanA ciMtAmaNi- bhAga 1 thI 6, zrAvakadharmajAgarikA, zramaNadharmajAgarikA, saMvegamALA, kapUrakarAdi, prAkRta staMtraprakAza ityAdi aneka, Azare doDhaso jeTalI navIna ke anuvAdAtmaka racanAo maLI zakI che. emanI gurubhakti ane gurumahArAja taraphanI prIti ananya hatI. saMyama ane saracAritrapAlana mATenI abhiruci paNa ati tIvra hatI. jJAnanI pipAsA te ananyaprAya hatI. pU. padyasUri mahArAja ane pU kastUrasUrimahArAja maLe, tyAre paraspara prAkRta bhASA age, vyAkaraNanA prAge age, prAkRta graMthamAM AvatA koI viziSTa prayogAdi aMge je vicAravinimaya ane AdAnapradAna thatuM te te eka svargIya dazya samAna ghaTanArUpa banI rahetuM. pU. padyasUrimahArAja kahetA ke "jJAnAnAmo nAsti, kaLAno mahata", ane A ukti, AvAM dazya jotAM caritArtha anubhavAtI. AvA pUjya puruSa-jJAnI puruSe leke pakArane khAtara ja A graMthanI racanA karI che, te paNa saMghanuM moTuM saubhAgya che. 45 AgamAM kevA kevA viSayo Ave che tenuM vizada-vistRta varNana jijJAsuonI jijJAsAne saMtoSI zakaze, te ajJAnIonA A viSayanA ajJAnane paNa dUra karaze. A graMtha te vastutaH mAtra Agamagata viSayano A cha paricaya ja karAvanAre gaNAya. Ama chatAM, A graMtha vAMcatAM ke vAMcyA bAda, keIka jijJAsu guNijanane zrIjinAmanuM vAMcana-zravaNa-parizIlana karavAne maratha thaze, preraNA maLaze, ane "Agama vinA uddhAra nathI" eTaluM samajAze, te A graMthanI racanA thaI te sArthaka banI jaze. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 37 ) Aje ApaNA saMghamAM, sAdhu-sAdhvIomAM tema ja gRhastha va mAM, Agamika sAhityanuM paThana-pAThana nahivat che. e dizAmAM rUci ja jANe ke rahI nathI. pariNAme gurupara'parA ane AmnAyanA mahadaze lApa thatA jAya che. khIjI bAju, Agama-zAonA abhyAsanA abhAve, vyAkhyAna (dezanA) paNa have leAkara'jananu sAdhana anI rahyuM che ane dhanathI sAdhya kAryo karavA-karAvavA mATenuM mAdhyama banI gayu che. Agamika adhyayananA abhAve apAtu vyAkhyAna te karI leAkara'jaka vAcALatA banI rahe tema che, je bhavabhIrutA ane guNAnurAgane jIvanamAMthI cheda uDADe che ane ahu' ane kSudratAnI vRttienuM pASaNa kare che. A paristhiti paratve gabhIradhAraNe vicAra karavAnA ane ApaNI hAsa pAmatI jatI pUrva puruSonI svAdhyAya paraMparAne punarjIvita-punaHprasthApita karavAnA samaya have pAkaye che. saveLA cetavu' huve anivArya che. nahi te 2500 varSomAM je hAsa na thaye, tethI adhika hAsa A pacIzImAM thayAnuM nimitta ApaNe sahu banI jaIzu, e niHzaMka che. prastuta graMtha varSo agAu chapAyeleA. paratu tenI ekAda nakala paNa kAMya maLavI muzkela hatI. ane A dAyakAnA ke A pacIzInA sAdhugaNa mATe ke gRhasthA mATe te AvI sarvottama kRtinu nAma paNa taddana ajANyu' ja rahI jatu' hatuM. AthI A graMthanu' punarmudraNa karavAnI ceAjanA thaI, ane pUjyapAda gurubhagavatanI kRpAthI tema ja bhAvanagaranA zrIsaMghanI jJAnaprItithI A ceAjanA Aje sAMgeApAMga pAra paDI rahI che, tethI samudAyanI tathA zrIsa ghanI eka sevA aAvyAnA paritASa haice pravarte che. A graMthamAM graMthakAre je vAte je rIte lakhI che te tamAma tema ja rAkhela che. vAkaya racanA suddhAMmAM keI pheraphAra karyo nathI. kema ke viziSTa puruSe lakhele 'tha, ane te paNa zrIjinAgamaviSayaka, tethI temAM kayAMya pheraphAra karavA jatAM kAIka anucita pheraphAra thAya te te meTI AzAtanArUpa khanI bese. tethI mULa kRti jema hatI tema yathAvat rAkhela che. mAtra virAmacihnomAM tathA koI koI jUnI paddhatinA zabdomAM bhASAkIya dRSTie sudhArA karyo che, je nagaNya che. A mahAkAya graMthanu kAma karavAmAM mArA gurubhAI e panyAsazrI bhadrasenavijayajI gaNI, munizrI naMdIgheSavijayajI, munizrI jinasenavijayajI e traNane pUrA phALA che te ahI' nAMdhavuM joI e. aMtamAM, A graMthanA khUma sadupayAga thAya ane aneka AtmAe zrIjinAgama prati abhimukha ane tevI zubhAza'sA....... zrI vijayanemisUri jJAnazALA zrI hemacandrAcArya cAka khAravADA, khaMbhAta -- zIlacandravijaya 16-12-1987 pASa dazamI. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNavalI" nA mudraNamAM Arthika sahAyanI * zubha nAmAvalI rU. 25000/- zrI bhAvanagara jaina che. mU. tapA. saMdhanA jJAna khAtAmAMthI 1000*/- bAI samaratha jaina jJAnoddhAra TrasTa-amadAvAda *00/- zrI jaina ve. mU. saMgha-godharAnA jJAna khAtAmAMthI, khaMbhAtavALA sva. sAdhvIzrI padmAzrIjI tathA sva. sAdhvI zrI pramodazrIjInA smaraNArthe sA, zrI vijayAzrIjI-jayaMta prabhAzrIjI-matiSeNuzrIjI-anaMtaprabhAzrIjInA upadezathI. 1001/- sva. sA. zrI padmAzrIjI-pramodazrIjInI smRtimAM bhaktajano taraphathI, sA. zrI candraprabhAzrIjI tathA zrI hemaprabhAzrIjInA upadezathI-bhAvanagara 101/- zrI jaina che. mU. saMgha-vejalapura (paMcamahAla) nA zrAvikAbahenenA upAzrayanA jJAnakhAte 1001/- sva. sAdhIzrI padmAzrIjI ma. nI preraNAthI, eka saddagRhastha taraphathI, sva. sAdhIzrI pramodazrIjInA smaraNArthe 251/- nIcI dharmazALA upAzrayanAM bahene taraphathI tathA- . 101/- zAha khAte-bhAvanagara, zrI ka95latAzrIjInA upadezathI ! 201/- nIcI dharmazALA-bhAvanagaranAM bahene taraphathI, sA. zrI vijayAzrIjI upadezathI 501/- zAha khAte, Indora, sA. zrI vijayAzrIjInA upadezathI 1001/- bhapiALanA upAzrayanI jJAnanI upajamAMthI tathA 1001/- eka sadagRhastha taraphathI--khaMbhAta, sAdhvI zrI ravIndraprabhAzrIjI-kapalatAzrIjI jayalatAzrIjInA upadezathI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA prakAzakIya nivedana prakAzaka zrI gurUmahArAjanA hastakamalamAM samarpaNa graMthakAra zrI tIrthaMkara prabhunA pravacanane mahimA graMthakAra zrI jinapravacananI sevA ane prabhAvanA graMthakAra prastAvanA - graMthakAra jidA terA Agama che avikArA - pa. pU. AcArya zrI vijaya hemacaMdrasUrijI ma. saMpAdakIya - saMpAdaka sahAyakonI nAmAvalI anukramaNikA zuddhipatraka vibhAga pahelo aMga vibhAga:-. prakAza 1 thI 3 pRSTha 1 thI 38 prakAza pahelo pRSTha:- viSaya maMgalAcaraNAdi mULa gAthA 1thI spaSTArtha sAthe 1 5 zrI bhagavatI sUtranI cUNi vagerenuM bAra aMga sUtronAM nAma mu. gA. 4-5 , tathA saMkSipta varNana aMgenI racanA keNa, zAmATe kare che te jaNAve che. 2 6. zrI jJAtAdharmakathAganI TIkA AdinI bInA 31 cAra anuyoganuM phaLa 6 7. , upAsaka dazAMganI TIkA vagerenuM varNana 33 AgamomAM anaga vicAra. 7 8. . aMtakadazAMganI vRtti vagere. keTalA varSanA dIkSA paryAyavALAne kayA sUtro 9. ,, anuttaro papAtika dazAMganI TIkA vagerenI bhaNAvI zakAya. 11 bInA. 5 dvAdazAMgI-gaNipiTakanuM svarUpa 10. zrI praznavyAkaraNa aMganI TIkAnI saMkSipta bAra aMgonI puruSanAM aMgenI sAthe sarakhAmaNuM 24 bInA. 36 1 zrI AcArAMga satranI niryukti 11. zrI vipAkazrutanI vRtti AdinI bInA. 30 vagerenuM varNana 1. zrIAcArAMga sUtra. prakAza bIjo 2 zrI sUtra kRtAMga satranI niryukti vagerenuM varNana | pRSTha 30 thI 36 3 zrI sthAnAMga sUtranI niryukti pahelAM zrutaskaMdhanA nava adhyayananI bInA vagerenuM varNana (mu. gA. 6thI11 spaSTAthe sAthe) 4 zrI samavAyAMga sUtranI niryukti-TIkA pahelAM zastra parijJA adhyayananA sAta uddezAne vagerenI bInA TUMka paricaya viSaya: 28 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya bIjA leAkavijaya adhyayananA cha uddezAnA TUMka paricaya. trIjA zItAGgIya adhyayananA cAra uddezAne ka paricaya. uddezAne cothA samyakatva adhyayananA cAra TraeNka paricaya. pAMcamA lekasAra adhyayananA cha uddezA TUMka paricaya chaThThA dhUtAdhyayananA pAMca uddezAne TUMka paricaya. AThamA vimekSa adhyayananA ATha uddezAne TraeNka paricaya. zrI sUtrakRtAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanA cha adhyayananA sAra zrI sUtrakRtAMga sUtranA pahelAM zrutaskaMdhanA 16 adhyayananA krUka paricaya zrI sUtrakRtAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanA 7 adhyayananA TUMka paricaya pRSTha 47 50 57 navamA upadhAnazruta adhyayananA TraeNka paricaya 59 pahelAM zrutaskaMdhanA cethA adhyayanathI navamA adhyayana sudhInA phreMka sAra prabhuzrI mahAvIradevanuM apUrva kheAdhadAyaka sayamI jIvana 53 54 pa zrI AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhane TUMka paricaya (mU. gA. 12thI16 ) }} zrI AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanAM 1thI adhyayanA tathA be cUlikAnA phreMka paricaya 68 2. zrI sUtrakRtAMgasUtra : prakAza trIjo ( pRSTha 77 thI 98 ) Ge zrI sUtrakRtAMga sUtrane krU'ka paricaya ( mU. gA. 17thI 21 nA zabdArtha ) zrI sUtrakRtAMga sUtranA pahelAM zrutaskaMdhanA 16 adhyayananeA sAra 1 4 9. ra 5 [40] 94 viSaya pRSTha 3. zrI sthAnAMga sUtra : prakAza cothA ( pRSTha 99 thI 116 ) zrI sthAnAMga sUtrane TUMka paricaya (mU. gA. 22thI26) zabdA 99 spaSTA tathA daza adhyayanane Traka sAra 100 daza adhyayananA krUka paricaya 102 4. zrI samavAyAMga sUtra : prakAza pAMcamA ( pRSTha 117 thI 150 ) zrI samavAyAMga sUtrane phUMka paricaya. ( mu. gA. 27thI31 zabdArthI tathA spaSTAtha) 117 zrI samavAyAMga sUtratA sAra 118 120 zrI samavAyAMga sUtrane TUMka paricaya zrI samavAyAMga sUtranA 1thI1 kroDamA samavAyane! TUMka paricaya ra1 5. zrI bhagavatI sUtra : prakAza chaThTho ( pRSTha 151 thI 235 ) zrI bhagavatI sUtrane TUMka paricaya (m gA. 32thI45 zabdArtha spaSTA tathA sAra 151 zrI bhagavatI sUtranA pahelAM zatakanAM 1thI 3 uddezAnA TraeNka paricaya pahelAM zatakanAM pahelA uddezAnA muddA pahelAM zatakanAM bIjA uddezAnA muddA pahelAM zatakanA trIjA uddezAnA muddAo. pahelAM zatakanA 4thI10 uddezAone cUMka paricaya 167 160 162 164 165 172 bIjA zatakane TUMka paricaya trIjA zatakanA 1thI10 uddezAonA paricaya 195 ceAtha zatakanA 1thI10 uddezAone paricaya 180 pAMcamA zatakanA 1 thI 10 uddezAonA TUMka paricaya 181 chaThThA zatakanA 1thI10 uddezAone TUMka paricaya 186 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya sAtamA zatakanAM 1thI10 uddezAone Traka paricaya AThamA zatakanA 1thI10 uddezAone TUMka paricaya navamA zatakane sakSipta paricaya dazamA zatakanA Traka paricaya agyAramA zatakanA Traka paricaya bAramA zatakanA Traka paricaya teramA zatakanA TraMka paricaya zrI bhagavatI sUtranA caudamA zatakanA TUMka paricaya pRSTha ( pRSTha 236 thI 263) zrI jJAtAdhama kathAMganA TraMka paricaya (mU. gA. 46 thI 50) zabdA pahelAM zrutaka dhanAM 19 aghyayanA Treka paricaya 191 194 197 199 200 20 209 211 213 215 217 218 paMdaramA zatakanA TraMka paricaya sALamA zatakane phUMka paricaya sattaramA zatakanA krUka paricaya aDhAramA zatakane TUMka paricaya ogaNIzamA zatakanA Traka paricaya vIzamA zatakatA TU`ka paricaya ekatrIzamA zatakA TUMka paricaya khAvIzamAthI ce vIzamA zatakanA hU~ ka paricaya 220 paccIzamA zatakane TUMka paricaya chavvIzamA zatakanA TraeNka paricaya 27 thI 33mAM zAneA Traka paricaya cAtrIzamA zatakanA dUMka paricaya pAMtrIzamA zatakanA krU ka paricaya 220 223 227 228 230 232 zrI bhagavatI sUtranA 36 thI 40 mA zatakanA 202 204 TUMka paricaya 233 233 41 mA zatakane TraMka paricaya 6. zrIjJAtA dha kathAMga : prakAza sAtamA 236 237 41 viSaya bIna zrutaskaMdhanA sAra pahelAM zrutaskaMdhanAM 1thI19 adhyayanAna TraeNka paricaya bIjA zrutaskaMdhanA 1 thI 1 vA TUMka paricaya 261 7, zrI upAsaka dazAMga : prakAza AThamA ( pRSTha 264 thI 274 ) zrA upAsakadazAMgA Treka paricaya ( mu. gA. 51 thI 65 ) zabdA deza zrAvakanI samAna zrInA pRSTha 242 trIjA varganI bInA cothA varganI bhInA pAcamAM vaganI bInA chaThThA varganI bInA sAtamA varganI bInA AThamA varganI khonA 242 264 pahelA AnaMdAyanA TraMka paricaya bIjA kAmadevAyanathI 10 mA adhyayana sudhInA Treka paricaya 269 8. zrI aMtagaDadazAMga : prakAza navamA ( pRSTha 275 thI 284) 266 26 zrI atagaDadazAMga sUtranA paricaya ( mu. gA, 66 thI 75) zabdA 275 zrI aMtagaDadazAMga sUtranA pahelAM vaganI bInA 276 bA vatI khInA 277 277 278 278 279 282 282 9. zrI anuttaropapAtikadazAMga prakAza-dazamA ( pRSTha 285 thI 288 ) zrI anuttara papAtika zAMga sUtrane paricaya mU. gA. 76 thI 81 zabdArtha, spaSTA 285 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pRSTha 10. zrI praznavyAkaraNAMga H prakAza-11 mA ( pR. 289 thI 292 ) zrI praznabhyAkaraNAMga sUtrane paricaya (mU. gA. 88 thI 92 ) zabdA spaSTA 289 AzravadvAranAM pAMca adhyayanA Treka paricaya. saMvaradvAranAM pAMca adhyayanAnA TUka paricaya. 291 11. zrI vipAkasUtroMga : prakAza-bAramA ( pR. ra93thI304 ) ( zrI vipAka sUtrAMgane paricaya .. ( mU. gA.93thI101) zabdArtha, vipAka sUtrane spaSTA vipAka sUtrane sakSipta sArAMza 23 1. mRgAputra adhyayanane phUMka paricaya 2. ujijhataka adhyayanane Treka paricaya 3. abhagnasena adhyayanane TUka paricaya 4. zakaTa adhyayanane TUMka paricaya, pAMcamA adhyayanathI dazamA adhyayana sudhInA pahelAM zrutaskaMdhanA paricaya. ) zrI vipApa sUtranA khIjA zrutaskaMdhanA krU'ka paricaya 289 293 294 25 297 298 299 30. 300 303 12. zrI daSTivAda sUtra : prakAza teramA ( pRSTha 305 thI 320 ) zrI daSTivAdasUtrane paricaya (mU. gA. 102 thI 110 zabdArtha spaSTA) 305 parika nuM svarUpa 307 308 sUtranu` svarUpa pUrvAMgatanuM svarUpa 309 pa6, vastu, cUlikA, prAbhUtAdinuM svarUpa 321 anuyAga 314 42 viSaya parikarmAdi bheddenuM TUMka rahasya zrI dvAdazAMgInA padonI vicAraNA zrI dvAdazAMgItA saMkSipta paricaya vibhAga bIje upAMga vibhAga, prakAza 14 thI 20 1. zrI aupapAtika upAMga sUtra 321 prakAza 14 mA ( pRSTha 3ra1 thI 334) zrI aupapAtika sUtrane sa'kSipta paricaya. mu. ga!. 111 thI 118 ) zabdArthAM spaSTA tathA aupapAtika sUtrane sAra 323 bAra upAMga sUtronI TIkA vagerenI sa`kSipta khInA tathA TraeNka paricaya yazara 2. zrI rAyapaseNIya ( upAMgasUtra ) prakAza 15 me pRSTha 335 thI 3para zrI rAyapaseNIya sUtrane paricaya (mU. gA. 119 thI 125 zabdArtha) 335 spaSTA tathA saMkSipta paricaya, sUryAbhadevanu svarUpa vagere. 336 zrI kezI gaNadhara tathA pradezI rAjAnA praznAttA 341 10 prazneAttarAnu` spaSTa vivaraNu 3. zrI jIvAbhigama (upAMga) sUtra prakAza-16 mA ( pRSTha 353 thI 358 ) zrI jIvAbhigama sUtrane paricaya 344 mU. gA, 126 thI 131 zabdArtha spaSTA tathA nava pratiprattie pahelI tathA bIjI pratipattine pRSTha 316 318 319 sa`kSipta paricaya 353 354 355 35 trIjI pratipattine Traka paricaya cArathI nava pratipattione Traka paricaya 358 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 4. zrI prajJApanA ( paNavaNA) upAMga sUtra 17 mA prakAza. (pR. 359 thI 366) 359 zro prajJApanA sUtrane paricaya ( mu. gA. 132thI139 ) zabdA spaSTA tathA 1thI36 padanuM TUMkuM svarUpa 361 5. zrI sUrya prajJapti tathA caMdra prajJapti 5-7 upAMga sUtra : prakAza-18 mA (pR. 367) zrI jamUdrIpa praptinA sauMkSipta paricaya mU. gA. 146 thI 151 zabdArtha pahelAM vakSaskAranA sakSipta paricaya bIjA vakSaskAra TUMka paricaya trIjA vakSastAranA TUMka paricaya bharata cakravatI nu... caritra. cothA vakSaskArane TUMka paricaya pAMcamA vakSaskArane TaMka paricaya chaThThA vakSaskAranA TUMka paricaya sAtamA vakSaskAranA Traka paricaya 8 thI 12. zrI nirayAvalikA, (pAMca upAMgA) prakAza-20mA (pR: 387 thI 419) zrI nirayAvalikA zrutaskaMdhaneA paricaya (mU. gA. 152 thI 250 zabdA) [43] pRSTha 367 362 zrI sUrya prapti tathA caMdra pravruptinA krU ka paricaya. mU. gA. 140thI145 zabdA 1thIra prAbhUtaneA TUMka paricaya. pahelAM prabhRtanA 8 prAbhRtAnA TraeNka paricaya 393 khIna prAbhUtanAM 3 prAbhRtAne krUka paricaya 6. zrI jaMbUddIpa prajJapti ( upAMga ) sUtra prakAza-19 mA ( pR. 375 thI 386 ) 374 375 9 37. 392 38. 382 383 aex 387 viSaya zrI nirayAvalikA zrutaska MdhanA pahelAM vargonA beMka paricaya 388 392 bojA kalpavatasikA va ne TUMka paricaya 391 trIjA varSAMteA TUMka paricaya puSpacUlikA nAmanA cothA vatra te TUMka paricaya 394 pAMcamA vahridazA va`AA TUMka paricaya 395 niyAvalikAmUtrane sakSiptasAra 396 zrI abhayadevasUrijInAM jIvanane ane temanA graMthAnA paricaya zrI malayagirijInA jIvananA ane temanA graMthAnA saMkSipta paricaya pRSTha 4.. 413 daza yanA. prakAza-21 mA ( pR. 4ra0 thI 476 ) dazapayannAne kramasara TUMka paricaya ( mU. gA. 158thI162 zabdArtha-spaSTA vagere) 420 1. cauzaraNa payantAne sAra. cazaraNa payannAne TUMka paricaya 2. Atura pratyAkhyAna payannAne TUMka 45 42: paricaya 420 43. 3. pratyAkhyAna payannAnA TUMka paricaya 4 bhaktaparinA adhyayanA TraeNka paricaya 43ra 5. taMdUla vaicArika adhyayananA Traka paricaya 435 6. saMstAra prakINuMkanA TUka paricaya 7. gAcAra prakINu kanA dUMka paricaya 8. gaNividyA prakINa kane phUMke paricaya 9. devendrastavanA prakINa tA sakSipta 438 43: 442 445 450 paricaya 10 maraNusamAdhi praznIkanA sa`kSipta sAra 448 maraNasamAdhi prakIrNa kanA krU'ka paricaya zrI aMgacUlikA vagere paracuraNa prakIrNa katA phUMka paricaya magadhasa'dha, mAthurI vAcanA valabhI vAcanA yeAniSThAbhRta 453 458 40 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pRSTha tIrthaMgArika vagere payannAenuM TUMka svarUpa 462 ArAdhaka bhAvanA re vibhAga cAthe 4 mUla sUtro : prakAza 22 thI 25 (pRSTha 477 thI 628) zrI AvazyakasUtra prakAza-22mA (pRSTha 477 thI 536) zrI AvazyasUtranA sakSipta paricaya mU. gA. 163 thI 171 zabdA dazavaikAlika sUtranI niyukti vagerenI ke bInA 479 uttarAdhyayananI niyukti vagerenI TUMka bInA 482 edha niyuktinI TIkA vagere sAdhanAnI TaMka bhInA 482 48 491 497 AvasyakasUtrane sAra AvazyakasUtratA krU'ka paricaya upakrama, nikSepa, anugama ane nayatu` svarUpa 495 udUdhAta niyuktinuM TUMka vana zrI mahAvIra svAmI vagerenuM TUMka varNana zreNikAdi nava jIvAnuM Treka varNana. samavasaraNanuM sa`kSipta varNana. prabhu mahAvIranA 11 gaNadharanu sakSipta 4290 502 58 vaNuM na zrI gautamasvAminuM TraeNTUMka jIvanacaritra agnibhUti vagere 10gaNadharAnu saMkSipta caritra 477 39 59 509 519 gaNudhara mahAyaMtra 524 parapa parapa sAmAcArInu' TUMka varNana upakrama nikSepAdinuM TUMka varNana nihavAnu` TUMka varNana upeddhAMtaniyu*ktinuM saMkSipta varNana 526 sUtranuM TUMka vana 525 para [44] viSaya para parasa 529 530 namaskAra mA~tranu sakSipta varSoMna sAmAyika (karemibha te) sUtranuM TUMka varNana 527 catuvi zati stavana phreMka varNana vaMdana adhyayanane TraeNka paricaya pratikramaNa adhyayananeA TUMka paricaya kAyAtsaga adhyayananA krU ka paricaya pratyAkhyAna adhyayanane TUMka paricaya 2. zrI Adha niyukti prakAza 23mA ( pRSTha 537 thI 547) zrI niyuktine TUMka paricaya (mU. ga. 172 thI 176) zabdArtha pratilekhanA dvAranuM vaNuM na. piMDadvArA krU ka paricaya upadhidvArA TraeNka paricaya anAyatana vandvArA Taka paricaya 3. zrI dazavaikAlika sUtra prakAza 24mA paNa 533 54 537 138 542 544 545 548 549 (pRSTha 548 thI 575) zrI dazavaikAlikasUtrane sakSipta paricaya. (mU. gA. 177-190)zabdArthAM spaSTA, dazavaikAlika sUtrane sAra. pahelAM dhrumapuSpikA adhyayanA phUMka paricaya papara bIjA zrAmaNyapUvi kAyanane krU'ka paricaya 554 trIna kSullikAcAra kathAdhyayana phUMka paricaya 156 155 150 50 cethA SaDthavanikAvyayanane TUMka paricaya pAMcamA piMDaSAdhyayananA TUMka paricaya zrI piMDaniyuktine sa`kSipta paricaya chaThThA mahAcArakathAdhyayanane TraMka paricaya sAtamA vARRyazuddhi adhyayanane TUMka paricaya 565 AThamA AcArapraNidhi adhyayananA TUMka 564 paricaya 5}} Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [45] viSaya pRSTha navamA vinayasamAdhi adhyayana TUMka paricaya 567 dazamA sabhikSu adhyayanane TUMka paricaya 570 rativAkaya cUlikAne TUMka paricaya 572 viviktaya cUlikA ne Treka paricaya pa73 4. zrI uttarAdhyayanasUtra prakAza-rapama (pRSTha 576 thI 628) zrI uttarAdhyayanasUtrane Treka paricaya - (ma.gA. 191 thI 205) zabdArtha 576 1. thI 36 adhyayanano sAra 576 1. adhyayanane Treka paricaya 586 2. parISaha adhyayanane TUMka paricaya 588 3. caturaMgIya adhyayanane Treka paricaya 590 4. asaMskRta adhyayanane TUMka paricaya 591 5 akAmamaraNa adhyayanane Treka paricaya 592 6. kSullaka nigraMthIya adhyayanane Treka paricaya 592 che. orabrika adhyayanano Treka paricaya 593 8. kapilIya adhyayanane Treka paricaya 594 9. namipravrayA adhyayanano TUMko paricaya 594 10. kumapatraka adhyayanane Treka paricaya 59 11. bahuzruta adhyayanane Treka paricaya 598 12. harikezIya adhyayanane TUMka paricaya 598 13. citrasaMbhUtIya adhyayanane Treka paricaya 59 14. ISakArI adhyayanane Treka paricaya 601 15. sabhikSuka adhyayanane Treka paricaya 603 16. brahmasamAdhi adhyayane TUMka paricaya 604 17. pApabhramaNa adhyayanano TUka paricaya 605 18. saMyatI adhyayanane Treka paricaya 606 19. mRgAputrIya adhyayanane Treka paricaya 6 07 20. mahAnigraMthIya adhyayanane Treka paricaya 608 21. samudrapAlIya adhyayanane TUMka paricaya 69 rara. rathanemIya adhyayanane Treka paricaya 610 viSaya pRSTha 23. kezI-gautamIya adhyayanane TUMka paricaya 10 24. pravacanamAta adhyayanane TUMka paricaya 613 25. yIya adhyayanane Treka paricaya 14 ra6. sAmAcArI adhyayanane Treka pariyaya 614 27. khaluMkIya adhyayanano TUMka paricaya 615 28. mokSamArga adhyayanano raMka paricaya 617 29 samyaktva parAkrama adhyayanane TUMka paricaya kara3 30. tApe mArgagati adhyayanane TUMka paricaya pha23 31. caraNa vidhi adhyayanane TUMka paricaya 624 32. pramAdisthAna adhyayanane kayaricaya 24 3. karmaprakRti adhyayanane TUMka paricaya 625 34. lecchA adhyayanane TuMka paricaya kara6 35. anagAra mArgagati adhyayanane TUMka paricaya 3. jIvAjIvavibhakti adhyayanano TUMka paricaya 627-628 zrI naMdIsUtra : prakAza-ra6 mo. (pR. 6ra0 thI 644) naMdasUtrane saMkSipta paricaya (mU. gA. 20 thI 212) 29 naMdIsUtrane TUMka paricaya samyaga jJAnanuM rahasya zrI anugadvAra sUtra prakAza rame (pRSTha 645 thI 659) anugArasUtrane saMkSipta paricaya ( gA. 213 thI 222) zabdArtha anugakArasUtra saMkSipta sAra anugadvArasUtrane TUMka paricaya 63 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [46] viSaya viSaya pRSTha nAma, sthApanA, dravya ane bhAva nikSepAnuM spaSTArtha praznottararUpe varNana 651 zrI nizIthasUtra nikSepAranuM varNana zrI mahAnizIthasUtra 1 thI 4 adhyayanane 675 ka 5ricaya 67 anugamanuM saMkSipta varNana 157 5. navanItasAra adhyayanane Treka paricaya 674 sAta nayane saMkSipta paricaya 658 chaThThA adhyayanane TUMka paricaya vibhAga pAMcamo 3 paMka9pa adhyayanane Treka paricaya 4 dazAzrutaskaMdhane TUMka paricaya prakAza ramo 5 bRhatka9pasUtrane saMkSipta paricaya 683 (pRSTha 660 thI) 6. vyavahArasUtrane TUMka paricaya 685 cha cheda sUtronA saMkSipta paricaya. chatakalpasUtrane TUMka paricaya (mu. gA. rara3 thI 244) zabdArtha graMtha racanAranI prazastine TUMka paricaya 69 678 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | nama: zrIzalezvara-pAzvanAvAza / madIyAtmoddhAraka-paramopakAriziromaNi-tapogacchAdhipati-jagadaguru AcArya-mahArAja-zrIvijayanemisUrIzvara-pAdapadmebhyo namaH / / sugahItanAmadheya-pUjyapAda-prAtaHsmaraNIya paramagurU-AcArya mahArAja zrIvijayanemisUrIzvara- viyANa-zAstravizArada-kavidivAkara AcArya zrIvijayapadyasUrIzvarapraNItA zrI jainapravacana kiraNAvalI maMgalAcaraNa. sayalicchiyakappayaru, acitamAhapvajogakhemayaraM / / sirisaMkhesarapAsaM, paramullAsA paNamiLaNaM / / 1 // jiNapavayaNabohadayaM, paramuSayArovaladdhacArittaM / bhavajalahipoyatullaM, vaMdiya gurunemisUrIsaM // 2 // viraemi hiullAsA pavayakiraNAvali jinnuvitt| savaNajAyaNaniyANaM, suyaparicayabohiNi lesA // 3 // spaSTArtha-graMthakAra vijayapadyasUri zrI jaina pravacana kiraNAvalI nAmanA graMthanI zarUAta karatA pahelAM ziSTa purUSonAM "graMtha racanAdi kArya zarU karatAM pahelAM maMgalAcaraNa karavuM joIeA AcArane pAlavA mATe tathA 1. adhikAra 2. prayajana 3. abhidheya 4, saMbaMdha A cAra anubaMdha jaNAvavAne mATe pahelA zlokamAM jaNAve che ke bahu ja prAcIna tathA mahA prabhAvazAlI zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhavya jIvonA manethe pUrA karavAmAM kalpavRkSanI jevA che, ne te prabhuno mahimA aciMtya eTale ApaNA jevA jIvo na ciMtavI zake tevo che. eTale alaukika che. ApaNe temanA mahimAnuM svarUpa vicAravAne mATe paNa asamartha chIe. hAla paNa A zrI pArzvanAthanuM smaraNa bhakti vigere karanArA tathA yAtrA karavAnA daDha nizcayavALA bhavya jIvomAMnA ghaNA maraNAMta kaSTane paNa dUra kare che, duSTa vyaMtarAdinA upadravothI mukta bane che. mArgathI bhUlA paDelA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 ] zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta yAtrALuone te tItha nA adhiSThAyaka deva sAce raste dore che, yAtrALuonuM aniSTa citavanArAne camatkAra dekhADavA pUrvaka sudhAre che, vigho dUra karI ISTa kAryone hoMzathI sAdhavAmAM madada kare che. tathA kRSNa vAsudeva vagerenA upa A zrI pArzvanAthanA dhyAnAdithI nAza pAmyA che. AvA mahAcamakArI prabhu zrI zaMkhezvara pArzvanAtha yaMga ane kSemanA karanArA che. eTale je bhavya jIvo samyagdarzana vagere guNe nathI pAmyA emane te guNe pamADe che, ane je bhavya che te guNa pAmelA che, temane te guNenA rakSaNAdi karavAnAM sAdhanone upadeza kare che. ahIM yoga ane kSemane artha DhaMkAmAM A pramANe jANavo-"jAtajJAnAvInA bApa yoja: nahi pAmelA jJAnAdine upadeza daIne pamADe te yoga kahevAya. ane "jhAtAnavirArAcaM : " jemaNe jJAnAdi guNe meLavelA che, temane jJAnAdi guNonA rakSaNAdine anukUla upadeza devo, te zrema kahevAya. AvA zrI zaMkhezvara pArzvanAthane namaskAra karIne A graMthanI racanA karuM chuM. ema AgaLa trIjA zlokamAM A pahelA zlokano saMbaMdha che. tathA saMbhava pramANe paMcAMgI sahita sarva zrI jeneja pravacanone bodha karAvanArA paramopakArI ane jemanA pasAyathI meM parama ullAsathI samyagdarzana samyajJAna sahita nirmala cAritranI ArAdhanA karI che, ne hAla paNa karUM chuM; vaLI je gurU mahArAja saMsArarUpI samudrane taravAmAM vahANa jevA che; te sugrahIta nAmadheya paramopakAri ziromaNi mArA AtmadvAraka, pUjApAda, prAtaHsmaraNIya, AcAryavarya, paramagurU zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjane trikaraNa vAge vaMdanA karIne A zrI pravacana kiraNAvalI nAmanA graMthanI racanA karuM chuM. zrI tIrthaMkara devoe kahelA ane zrI gaNadhara bhagavaMtoe guMthelA zrI AgAmonA saMkSipta bAdha (TUMka paricaya)nuM kAraNa A graMtha che. temaja A graMtha zrI AcArAMgAdi sUtrone sAMbhaLavAnI, ne lAyaka sAdhuone bhaNavAnI rUci pedA karAvanAra che. ahIM 1. jenA pravacananA rAgI bhavya jIvo adhikArI jANavA 2pravacanenA TUMka paricayano bAdha e A graMthanuM prayojana jANavuM. 3. pravacanane TUMka paricaya abhidheya, 4. vAcya (artha) vAcaka (graMtha) bhAva athavA gurU parvakama lakSaNa saMbaMdha jANa. ema trIjA slekamAM adhikArI vagere cAre anubaMdha jaNAvyA che. 1-2-3, have graMthakAra 12 aMga sUtronAM nAma be zlokamAM jaNAve che - AyAraMga paDhama, sUyagaDaMga taheva ThANaMga // samavAyaMga vivAha-ppaNNattI nAyadhammakahA / / 4 / / taha provAsagadasagaM-tagaDANuttaruvavAiyavasAo / paNhAvAgaraNaM tahA, vivAgasuya diTTivAyA ya // 5 // spaSTArtha-1. zrI AcArAMga sUtra. 2. zrI sUtrakRtAMga sUtra. 3. zrIsthAnAMgasUtra 4. zrI samavAyAMgasUtra. 5. zrI vyAkhyAprajJapti sUtra. (bhagavatI sUtra) 6. zrI jJAtAdharmakathAMgasUtra. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI 7 zrI upAsakadazAMga sUtra. 8 aMtakRdazAMga sUtra. 9 anuttarapapAtika sUtra. 10 prazna vyAkaraNa sUtra. 11 vipAka sUtra. 12 dRSTivAdasUtra. A mUla sUtronAM nAma jANavAM. niyukti, bhASya, cUrNi, ane TIkA e cAra zAstro anukrame mUla sUtranA arthane vadhAre vadhAre samajAve che. mATe 1 sUtra, ra niryukti, 3 bhASya, 4 cUrNi, 5 TIkA A rIte AganI paMcAMgI kahevAya che. te paMcAMgInuM kharUM rahasya e che ke-prabhu zrI tIrthakara de potAnA ane gaNadharanA AcArane anusarIne, jyAre gaNadhara khamAsamaNuM daIne pUche ke- mathavuM tatta ! eTale he bhagavaMta tattavane kahe ! tenA javAbamAM prabhue kahyuM ke-"HIT vA? padArthone paryAyanI apekSAe utpAda nAmano paNa dharma che. pachI bIjuM tathA trIjuM khamAsamaNuM daI gaNadhara pUrvanI mAphaka kamasara prabhune pUche che. tyAre javAbamAM paNa prabhudeva anukrame jaNAve che ke- " viSe " ane " 6 vA" eTale paryAyanI apekSAe padArthone nAza pAmavA rUpa paNa dharma che, ne dravyanI apekSAe padArtho dhruva (sthira rahenAra) che. A rIte jaNAvavAno muddo e che ke je padArtha sata che temAM utpAda, vyaya ane dhrauvya (utpAda ane nAza dharmathI rahitapaNuM eTale je pheraphAra na pAme te dhruva kahevAya) A traNa dharmo jarUra rahe che. jemAM e traNa dharmo na rahe te AkAza-puSpanI mAphaka asata (sata nahi) kahevAya. A bAbatamAM senAnuM daSTAMta samajavA jevuM che. te TUMkAmAM A pramANe-eka senAnI lagaDI che. temAMthI kaI mANasa sonInI pAse kaMThI banAvarAve. keTaloka TAIma teNe te kaMThI upayogamAM lIdhI. avasare tene kaDAnI jarUriyAta jaNAI, tethI teNe kaThI bhaMgAvIne kaDA banAvarAvyA. ahIM pahelA lagaDIne paryAya (avasthA-AkAra) nAza pAmyo, ne kaMThIne paryAya utpanna thayo. ane pachI kaMThInI jarUra na hovAthI temAMthI jyAre kaDA banAvarAvyA, tyAre kaMThI paryAyane nAza thayo, ne kaDA paryAyanI utpatti thaI. A traNe avasthAmAM (senAnI lagaDI-kaMThI-kaDa avasthAmAM) pUrva paryAyana (lagaDI vagerenA AkAranA) nAza, ane navA paryAya (kaMThInA ane kaDAnA AkAra) nI utpatti thaI, te chatAM sonuM to tenuM teja kAyama rahyuM. A rIte mUla padArthanuM je kAyama rahevuM te dhrauvya kahevAya. jema senAmAM traNe dharmo ghaTAvyA, tema tamAma sata eTale vidyamAna padArthomAM te traNe dharmo samajIne ghaTAvavA. A rIte prabhue jaNAvelI tripadInuM rahasya DhaMkAmAM samajAvyuM. bIja buddhivALA zrI gaNadhare e tripadInA arthane anusAra pahelAM cauda pUrvonI ane pachI zrI AcArAMgAdi bAra aMgenI racanA kare che. pahelAM je racAya te pUrva kahevAya. A muddAthI zrI utpAda pUrvAdi 14 mahAsUtra pUrva nAmathI oLakhAya che. paraMtu sthApanA eTale aMgAnI goThavaNInI apekSAe paheluM zrI AcArAMga jaNAvyuM 1 je buddhi vaDe pahelAM nahi sAMbhaLelA padArthonA svarUpanA eka aMza (bhAga) rUpa bIjane sAMbhaLI saMpUrNa svarUpa jANI zakAya, te bIjabuddhi kahevAya. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaghasUrIzvarakRta che. temAM muddo e che ke prabala puda pravrajyAne pAmelA munivaree pahelAM cha chavanikAyane jarUra oLakhavA joIe, kAraNa ke cha javanikAyane jANyA pachI ja tenI rakSA thaI zake. mATe munidharmanI saMpUrNa bInA AcArAMgamAM gaNadhara bhagavate jaNAvI. e bInA jANIne munivare zramaNadharmanI sAdhanA karavA pUrvaka dravyAnuyegAdinI bInA jANe, bIjAne jaNAve, ne potAnA ane paranA uddhAraka thAya. A muddAne lakSyamAM rAkhIne zrI AcArAMganI pachI zrI sUtrakRtAMga vagere sUtronI je goThavaNI karI che te kAraNasara ja che. prabhu zrItIrthaMkaradeva arthanI dezanA Ape che, ne tene anusAre gaNadhara sUtranI racanA kare che. A bAbatane spaSTa samajAvavAnI udAra bhAvanAvALA cauda pUvI zrIra bhadrabAhu svAmijIe zrIAvazyaka niryuktimAM be gAthA jaNAvI che, te A pramANe- tavaniyamanANarukkhaM. ArUDho kevalI mamiyanANI // to muyaha nANahi bhaviyanaNavivohaNaTTAe // 86 // taM buddhimaeNa 'paDe-Na' gaNaharA gihira niravasesaM // titthayarabhAsiyAI-gaMthaMti tamo vayaNA // 10 // artha-keI mANasa AMbAnA jhADanI upara caDhIne popakAra karavAnI IcchAthI kerIo toDIne nIce UbhelA mANasane Ape, tyAre te manuSya potAnA vastramAM kerIo laIne pote paNa khAya che, ne bIjAne paNa khAvA Ape che. tema paropakAra karavAnI tIvra bhAvanAvALA kevalI zrI tIrthaMkaradeva tapa niyama ane jJAnarUpI jhADanI upara caDhIne bhavya jIvone pratibAdha karavA AgamanA arthane kahevA rU5 arthanI vRSTi kare che, tene gaNadhare bIjabuddhi vagere rUpI vastranI aMdara jhIlI le che, ane te arthanI uttama sUtrarUpe gUMthaNa kare che. A sUtraracanA kerInI jema pitAnA ane paranA kAryane sadhAvanArI thAya che. vaLI jema mALI jhADa uparathI phUlone laIne mAlA banAve, tema pUjya zrIgaNadhara bhagavato artharUpa phUlenI sUtraracanA rUpa mAlA banAve che, tathA mAlArUpe goThavavAthI jema motInuM saMrakSaNa thAya, tema sUtraracanAthI arthanuM saMrakSaNa thAya che. ahIM zrI tIrthakara deve kahelAM je uttama vacano te phUlanI jevAM jANavAM. pravacana eTale zrIsaMghanA kalyANane mATe gaNadharo je sUtraracanA kare che tenAM 6 kAraNe A pramANe jANavAM- 2. zrI bhadrabAhusvAmI mahArAje 45 varSo gRhastha paNa mAM vItyA bAda dIkSA lIdhI. pachI 17 varSanA dIkSA paryAye yugapradhAna thayA, ne 14 varSa sudhI yugapradhAna padavImAM rahyA. teo zrI yazobhadrasUrinA pahelA paTTadhara hatA. zrI yUlibhadrajI temanI pAse daza pUrve bhaNayA hatA. zrI saMbhUtivijaya temanA gurUbhAI thAya. ne sthUlibhadrajIne teo kAkA gurU thAya. cha zrutakevalImAM zrI bhadrabAhusvAmIne paNa gaNyA che. temaNe zrI Avazyaka sUtro vagere daza sUtronI niyukti, upasargaharastotra, sAmudrikazAstra, bhadrabAhusaMhitA, tIrthayAtrA prabaMdha vagere graMtha banAvyA che. 76 varSanuM sarvAyu pUrNa thatAM svarge padhAryA. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI | AryAM|| ghittuM ca suhaM suhagaNaNa-dhAraNA bAuM pucchiuM caiva // eehi kAraNehi, jIyaMti kayaM gaNaharehiM // 91 // artha:--1 pada-vAkaya-zrutaskaMdha-adhyayana-zataka-prAbhUta-uddezAdi sUtrarUpe zrI tIthakara prabhunAM vacanAnI racanA karavAmAM Ave, te ziSya praziSya vagerene bhaNavAmAM anukUlatA sArI rahe. r ame pahelAM zuM zuM bhaNyA ? have kayA kayA adhyayana vagere bhaNavAnA mAkI che ? vagere mInA yAda karavAmAM paNa anukUlatA sArI rahe. 3 hRdayamAM dareka sUtranA kharA ane dhAravAmAM anukUlatA rahe. 4 ziSyAdine bhaNAvavAmAM, pa ane te ziSyAdine pUchavAmAM anukUlatA sAcavavA mATe gaNadharA sUtrarUpe racanA kare che. 6 tathA gaNadharo ema samaje che ke jyAre gaNadhara-nAmakarmanA uddaya thAya, tyAre amAre pravacana eTale cAra prakAranA zrIsaMghanA hitane mATe sUtraracanA karavI ja joi e. ema karavAmAM teo potAnA AcAra che, ema samaje che ane ziSyAdri vagamAM vAcanA vagere cAlu rahevAthI sUtrone TakAvavAneA paNa uttama lAbha jANe che. A rIte sUtraracanAnAM 6 kAraNAnI bInA jaNAvI. 91 have pravacana zabdanA artha jaNAve che-(1) je vacana praza sA karavA lAyaka hAya te pravacana kahevAya. prabhudevanA vacanAmAM duniyAnA tamAma vAnuM hita samAyeluM che, ane niSpakSapAtapaNe pArthAnuM niSpaka svarUpa jaNAve che, mATe te prazaMsAne cAgya ane emAM navAI zI ? (2) zreSTha evA je vacanA te pravacana kahevAya. A pravacana zabdathI dvAdazAMgI gaNipiTaka levAya che. (3) tIne sthApavAnI zarUAtamAM ja tenI racanA karAya che, mATe pravacananA trIjo atha Adi vacana" kahevAya. A traNa avAlA pravacana zabdathI dvAdazAMgI levAnI che. te agAnAM spIkarUpa aupAtika sUtra vagere 12 upAMgAnI zrutakevalI prAta:smaraNIya vira bhagavaMtAe racanA karI. A prasaMge khAsa jANavA jevI agatyanI mInA e che ke jema dUdhamAM ghI rahelu che, tene vicakSaNa purUSA jUdu karI zake che, tema cAlu prasaMge aMgasUtro dUdha jevAM che, ane niyukti, bhASya, cUrNi, TIkA A cAra zAstro eTale mUla sUtrAnA ane anukrame vadhAre vadhAre spaSTa samajAvanArAM sAdhanA (zAstro) thI jevA jANavA. cauda pUrva dhAdi prAcIna mahApurUSAe zrIAcArAMgAdi aMgasUtrAnI sAthe abhinna svarUpe rahelA, pUrve jaNAvelA niyukti vagere graMthAne alaga gAThavyA. ema sarvAnuyogamaya pa`camAMga zrIbhagavatI sUtramAM kahelI-suttastho tyajI vamo" ityAdi vacanavALI gAthAthI jANI zakAya che. prAcIna samaye A AgamarUpa gaNAtAM sUtronA dareka padanuM cAre anuyoga garbhIita vyAkhyAna karavAmAM AvatuM hatuM. anuyAga eTale vyAkhyAna, tenA cAra bheda te A pramANe-1 dravyAnuyAga, 2 gaNitAnuyAga, 3 caraNakaraNAnuyAga. 4. dharma kathAnuyoga temAM 1 dravyAnuyAga Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka zrIvijayapadmasUrIdharakRta eTale dharmAstikAyAdi drabyAnu vyAkhyAna. 2 gaNitAnuyAga eTale jamRddhIpAdi kSetronI ridha, dhanu:pRSTha, jIvA, palyApama, sAgaropamArdanu vyAkhyAna. 3 caraNakarAyAga eTale nimala cAritrane guNane pASanArA carNasattarI kaNasattarI ADhinuM vyAkhyAna. dhama kathAnuyAga eTale jinadhanI sAttvikI ArAdhanA karanArA mahApurUSAnI jIvanacaryAnuM vyAkhyAna. A rIte cAre anuyeAganI vyAkhyA jaNAvI. // cAre anuyoganuM phala|| 1 dravyAnuyAganuM phUla-mAkSa rUpI mahelanA pAyA jevA samyagdarzana guNa vagerenI zuddhi, AtmatattvanA sacATa kheAdha ne svabhAva parabhAvanA paricaya, nijaguNaramaNatA, cIkaNAM karmonI paNa nirjarA tathA kevalajJAna vagere jANavuM 2 gaNitAnuyAganuM la-kSetraphaLa, paridhi vagere gaNitanuM jJAna, mananI sthiratA, tathA karmInI nirjarA vagere jANavuM. 3 caraNakaraNAnuyoganuM phUla-nimA~la cAritrAdi sadguNAnI sAttvikI ArAdhanA, rAjasI tathA tAmasI ArAdhanAnA tyAga, carNasattarI eTale cAritranI ArAdhanA karavAmAM madadagAra 70 sAdhanAnA tathA karasattarI eTale samyak cAritranI ArAdhanAnAM sAdhanAne TakAvanAra 70 bheDhAnA medha, ArAdhanA, nijaguNamaNatAnA apUrva AnaMda, katirA tathA meAkSa vagere jANavuM, 4 dha kathAnuAganuM la-vIsAmeA che, eTale dravyAnuyAgAdi traNa anuyAgA kaThaNa ( jemAM magajane vadhAre parizrama paDe tevA ) hAvAthI te anuyAgAnI vicAraNA karatAM magaja thAkI jAya, tyAre A sarala evA dha kathAnuyogathI magajane vIsAmeA maLe che. brahmacarya, samatA, satASa, sAdAI, zAMti vagere guNAnI sAdhanA karanArA mahApurUSAnA jIvananA zravaNa manana ane nididhyAsana (anI sUkSma vicAraNA)thI mana sthira thAya, vairAgya vadhe ane Take. dhaiya, samatA, zIlAdinI sAdhanAne anukUla zubha bhAvanA, utsAha, prayatna, svaparanA hita karavAnA vicAre, Atma dRSTinuM sateja thavuM, nijaguNamaNatAnA apUrva AnaMda, kanirA. meAkSa vagere paNa A ja cAcA anuyAgamAM phala tarIke jarUra yAda rAkhavA. A anuyAgamAM dhArmika kathAonI saMkalanA (gADhavaNI) karavAnuM' kharU' rahasya e paNa che ke samajavA jevI mUla paTTAnI hakIkatane dRSTAMta dvArA spaSTa ane sacATa rIte rIte samajAvI zakAya che. jema munioe bahuja vicAra karIne sAmAne hitakArI jarUrI zabdavALAM priya vacanA melavA joie. vacana sAcuM chatAM paNa zrotAne ahitakArI hAya, teA na ja meAlAya, jema eka mANasanI matithi khyAti:zAsrAdithI jANatAM chatAM te tene kahevAya nahi. kAraNa ke te sAMbhaLatAMnI sAthe ja AghAta thavAthI kadAca tenuM maraNa paNa thAya. A rIte thatAM maraNa ApaNe najAnajar joie chIe. tathA khAsa kAraNa vinA khinajarUrI vadhAre kheAlatAM jUThuM khelAya, niMdA karAya, ThaThThA mazkarInA prasaMge kaleza-jhagaDA vagere thAya. tethI jarUrI zabdAmAM khelavAthI bhASA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI samiti sacavAya che. vaLI sAcuM chatAM kANAne kANe na kahevAya, kAraNa ke te vacana tene apriya lAge, mATe kahyuM ke priya vacana bolavuM joIe. putranI upara moha zekha vyAjabI nathI, kAraNa ke jenI upara zreNika rAjAne moha hato, te ja putra keNike pitA zreNikane ghaDapaNamAM bahu du:kha devAmAM khAmI rAkhI nathI. tathA strI upara maha rAkhavo nahi, sUryakAMtA rANIe pradezI rAjAne madakamAM jhera ApyuM, te khAtAM tenuM maraNa thayuM. pUrvabhave muninI AzAtanA karavAthI zrIpAlarAjAne keDha thaye, dariyAmAM paDavAnuM du:kha sahana karavuM paDayuM. mATe muninI AzAtanA karavI joIe nahi. samatA bhAve upasarga sahana karavAthI gajasukamAla munine je divase dIkSA lIdhI, te ja divase kevalajJAna thayuM, ne te mokSe gayA, e ja pramANe kanakavatIe karelA upasargane sahana karatAM mahAbelamuni kevalI thaI mokSe gayA. mATe samatAguNane dhAraNa karavo joIe. A rIte daSTAMta kathA sAthe caraNasittarI vagerenI bInA sAMbhaLatAM munivaro samatAdi guNene TakAvI nirmala cAritrane ArAdhI muktinA sukha pAme, e A cothA dharmakathAnugane pratApa jANa, ema cAre anuyoganAM phala TUMkAmAM jaNAvyAM. AgamAM anuyoga vicAra. prAcIna samaye A AgamarUpa gaNAtAM sUtronA dareka padanuM cAre anuga garbhita vyAkhyAna karavAmAM AvatuM hatuM. tyAra pachI keTaloka samaya vItyA bAda kALadoSathI jIvonI buddhi ghaTavA mAMDI, tethI anuyoganA arthanI saMkalanA (anusaMdhAne) karavAmAM guMcavaNa paDavA lAgI, vigere aneka kAraNone lIdhe jagadgurU Arya rakSitasUri mahArAje anuyogone jUdA jUdA sUtramAM vahecyA. tyArathI te te sUtronuM vyAkhyAna te te anugane AzrayIne ja karavA yogya thayuM. daSTAMta tarIke hAla zrIAcArAMgAdimAM caraNakaraNanuganI mukhyatA che. zrIsUtrakRtAMga tathA sthAnAMga sUtrAdimAM dravyAnuyoganI mukhyatA che. tathA zrI samavAyAgAdimAM dravyAnuyoga gaNitAnuyAgAdi cAre anuyAganI DI DI bInA varNavI che, ne zrIbhagavatIsUtramAM cAre anuganI bInA ochA vadhatA pramANamAM varNavI che. ane zrIjJAtAdharmakathAMgasUtra, upAsakadazAMgasUtra, aMtakRdazAMgasUtra, anupAtikasUtra ane vipAkasUtramAM dharmakathAnuyoga vadhAre pramANamAM vate che. praznavyAkaraNa sUtramAM caraNakaraNanuganI mukhyatA che, ne dRSTivAdamAM cAre anuyAganI bInA varNavI hatI. te hAla nathI, viccheda pAmyuM che. A rIte 12 aMgamAM anuyoganI saMkalanA jaNAvI. zrIopapAtikasUtramAM dharmakathAnuyoganI vizeSatA che, ne caraNa karaNAnuyoga vagerenI bInA paNa paiDI vaNavI che. tathA zrIrAjaprakrIyasUtramAM dharmakathAnuyoganI vizeSatA che, ne caraNakaraNanuyoga vagerenI bInA paNa thoDI varNavI che. tathA zrIrAjaprazIyasUtramAM dharmakathAnuganI mukhyatA che. chavAbhigamasUtramAM tathA zrI prajJApanA sUtramAM Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadrasUrIzvarajIkRta dravyAnuyoganI mukhyatA che. zrI jaMbudvIpa prajJapti tathA sUryaprApti, caMdraprajJaptimAM gaNitAnuganI mukhyatA tathA kAlpikAdi chellA pAMca upAMgasvarUpa zrIniyAvalisUtramAM dharmakathAnugAnI mukhyatA che. AvazyakasUtramAM, dazavaikAlikasUtramAM tathA oghaniryuktimAM caraNakaraNanuyoganI mukhyatA che. zrIuttarAdhyayanasUtramAM dharmakathAnuganI vizeSatA che, tathA zrInaMdIsUtramAM ne anugadvAra sUtramAM pravyAnuyoganI mukhyatA che. zrInizIthAdi 6 dasUtromAM tathA zrI catuH zaraNa, AturapratyAkhyAna, bhaktaparikSA, saMstAraprakIrNaka, taMdulavaicArikaprakIrNaka, caMdrAveyaka, maraNasamAdhi, tathA mahApratyAkhyAna prakIrNakamAM caraNakaraNanuganI mukhyatA che. ne devendrastavaprakIrNakamAM tathA gaNividyA prakIrNakamAM gaNitAnugAnI mukhyatA che. A rIte vartamAna AgAmomAM anuyAganI TUMka bInA jaNAvI. AgamAmAM rahelI phIlosophI. hAlanI ghaNI suprasiddha zodhakhoLe paNa te ja vidyA-maMtra vagerenA bhaMDAra jevA uttama pravacanagraMthomAMthI ja nIkaLI che. kAraNa ke A zrI jana pravacanamAM ja, karmavAda, AtmavAda, paramANuvAda vagere padArthonI sarvAga saMpUrNa philosophI (tatvajJAna) bharelI che. zrI jene pravacananAM gUDha tattvone jANanArA bhavya jIvo e to jarUra samaje che ke-jeTalA lokAkAzanA pradeza che, teTalA ja dareka jIvanA Atmapradeza che. ekendriyAdi jemAM koI paNa jIva nAne moTo che ja nahi, kAraNa ke vastranI mAphaka te pradezane saMkeca (ochI jagyAmAM rahevuM che ane vikAsa (vadhAre jagyAmAM rahevuM) jarUra thAya che, mATe ja kIDI vagere nAnA jaMtuono ane hAthI vagere mATe jAnavarone AtmA eka sarakho chatAM nAnA zarIramAM saMkocAIne ane meTA zarIramAM phelAIne rahe che. A bAbatamAM zrI umAsvAti vAcake banAvelA zrItattvArthasUtranI TIkAmAM paNa kahyuM che ke-"saMyovAsagharmavAkAramajhaherAnAmiti" eTale Atmapradeze saMkocAya che, ne - tathA dareka AtmapradezanI upara rahelA ghaNA karma skaMdhomAMnA dareka paramANu vagere padArtho judA judA svarUpe parivartana (pheraphAra) pAme che. mATe kharI rIte rAga karavAnuM ke dveSa karavAnuM kAraNa bIjuM kaMI che ja nahi, phakta binasamajaNane laIne ja judI judI pratIti (jJAna) thAya che, ema nAgama pahelethI ja pharamAve che. tathA naiyAyike kahe che ke "zabda e AkAzano guNa che ( rAmAma)" teo paNa phenogrApha vagerenI zabdone keca karavAnI (pakaDavAnI zaktine joIne, jema jaina darzana zabda e paugalika padArtha che ema mAne che, tevI rIte kabUla kare ja che. kAraNa ke ekale guNa to pakaDAya ja nahi, paugalika padArtha ja pakaDI zakAya, e vAta to AbAlagopAla jagajAhera che. vaLI vAyaralesa TelIgrAphanI zodhakhoLane jaina pravacana navIna zeAdhALa tarIke mAnatuM ja nathI. kAraNa ke te hiMhima vagADIne spaSTa phelAya che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI jaNAve che ke, tAranA dAraDAnA anusaMdhAna vinA paNa sudhASA nAmanI ghaDhAnA zabdo asaMkhyAtA cAjane dUra rahelAM bIjA vimAnAnI ghaTAomAM Utare che, ane te zabdone sAMbhaLIne iMdrAdi deveza maheAtsava karavA taiyAra thAya che, ema banavAmAM zabdazakti sivAya bIjuM kaMI che ja nahi. dIkSAnA divasathI mAMDIne jIMdagInA IMDA sudhI huMmezAM Arbha parigrahathI sathA alaga rahenArA ApaNA pUjya zrItIthaMkara dhruvA Arbha parigrahathI banatA epereme Ta (prayAga) ajamAvyA sivAya mAtra kevala jJAnathI pUrepUrI rIte drAdine jANyA bAda dezanA devAnA prasaMge jaNAve che ke-Hydrogen (hAiDreTajana)ane Oxygen (esi jana) e nAmanA e vAyunA yeAge pANI nIpaje che. A vAta mATe jIe zrI sUtrakRtAMga sUtramAM, ''vAtoni'' eTale vAyumAMthI pANI thAya che. AnuM tAtparya e che ke-pANI utpanna thavAnAM aneka kAraNAmAM vAyune paNa gaNela che. tathA jIvatA mAnavadehamAM ane vanaspatimAM ghaNe aMze sarakhI rIte ghaTatA dharmAM jaNAvI sASita karyu che ke sajIva mAnavadehanI mAphka lIlI vanapatimAM paNa jIva che, ema zrI AcArAMga sUtranAM ane leAkaprakAzanAM spaSTa vanAthI siddha thAya che. te chatAM je hAlanA zodhakheALa karanArAo upara jaNAvelI mInAne navIna zeAdhakhALa tarIke jAhera kare che, te jaina siddhAMtAnA pUrepUrA anubhava nahi hovAne laIne ja tema jaNAve che, vaLI dareka jIvanA pradezanI upara rahelI anatI jJAnAdi paryAyA, te dareka Atmapradeze kaMdhanA pRSTAdi cAra svarUpamAMnA koI paNa eka svarUpe cAMTela anaMta paramANumaya anaMtI kavaNAonA dareka paramANuo kayA DhAi me kevA svarUpe pariName che ? temaja aMdha uddaya, udIraNA, sattA, abAdhAkAla, sthitighAta, rasaghAta, guNazreNi, guNasaMkrama, niSekaracanA, visa'cAjanA, caraNasittarI, karNasattarI, maitrI bhAvanA vagere seALa bhAvanA, kaSa, che*, tApa vagerenuM bhavya sapUrNa svarUpa ( alaukika tattvajJAna') kaho to kharA ke jenendrAgamA sivAya bIjA' zAstrAmAM kayAM che? AvA ja AzayathI maMtrI vastupAla vagere bhavya vAe zrIjainAgamAnA abhyAsa karavAnA uttama prasaMga vagere sAta vAnAM mane bhavAbhava malajo ema kahela che. aDhAra hujAra zIlAMga rathanI saMkhyA vagere tarapha lakSya rAkhIne zrIgaNadhara bhagavatAe je dvAdazAMgInAM anukrame 18 hajAra pado vagere bamaNAM bamaNAM padmA racyAM che, te pavitra, mahAprabhAvazAlI, pravacanarUpa AgamA avasapaiNIkAladASa vagere kAraNAthI jo ke pahelAnA vizAla pada vagere pramANane jALavI zakayA nathI, ema vamAnakAle dekhAtA pramANa uparathI paNa sAti thAya che, teA paNa jaina sAhitya hAla jeTalA vizAla pramANamAM ane susa gata svarUpe hayAta che, teTaluM paNa anya dArzanika sAhitya bhAgye ja haze. sAthe sAthe e paNa jaNAvavuM vyAjamI ja che ke, yathA tattvajJAnane meLavavAnI tIvra utkaMThAvALA buddhizAlI, bhavya vAne paNa Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta ApaNuM jaina sAhitya ja saMtoSa pamADaze. ema kahevAmAM be mata hoya ja nahi, tema ja kudaratano paNa niyama evo che ke, je mahela (baMgalo vagere)nA 1pAyA, 2 bhIta, 3 pATaDA, majabUta hoya, te TakAu gaNAya, e rIte jaina pravacana rUpI mahelanAM paNa traNe vAnAM majabUta hevAthI te hAla paNa aneka AkramaNemAMthI pasAra thaIne vijayavaMta varte che. te traNe vAnanI TUMka bInA A pramANe-1 pAyAnI jevA ahIM nirdoSa zAMti-sudhArasanA dariyA jevA zrI vItarAga arihaMta deva jANavA 2 bhIMtanI jevA kaMcana kAminInA tyAgI, nirabhilASI, nirdoSa, saMyamI zrI AcAryAdi gurU mahArAja samajavA, 3 pATaDAnI jevo avicchinna prabhAvazAlI trikAlAbAdhita trikaTIzuddha zrI jinezvaradeve kahele dAnAdirUpa athavA ahiMsA saMyama ne taparUpa athavA dezavirati ane sarvaviratirUpa athavA samyagdarzanAdirUpa jaina dharma kahevAya. A zrI jaina dharmanA prabhAvane kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje pagazAstramAM A rIte varNavyo che. jinadharmavinimukto-mA bhUvaM cakravartyapi // # rekovi agsf-fkaravaffdhavANitaH III artha:-zrI jinadharmarAhata cakravatI paNa thavAne cAhata nathI, paNa jina dharma sahita daridra ke dAsa paNa thauM, te te mane game che. A ja hetuthI zrI dvAdazAMgIrUpa pravacana vagere jaina sAhityanA AMzika (5) bedhane dhAraNa karanArA guNagrAhI madhyastha paMDito paNa ApaNA jaina sAhityanI muktakaMThe prazaMsA kare che. ema vividha zAstronA talasparzI anubhavathI jaNAya che. A zrI jaina pravacanamAM kahelA eka paNa padArthane pUrepUre saMgIna bAdha (samajaNa) vivakSita padArthathI alaga evA tamAma padArthonuM svarUpa dhyAnamAM lIdhA sivAya na ja thaI zake, mATe ja zrI AcArAMga sUtramAM kahyuM che ke- gr gAjad, savaM gAja, re sA gALa6, psi nAipha" ane "go mAra: sarvathA na haseH sarve mAvA tathA tenA raTA:" Aja muddAthI dareka sUtranuM yathArtha rahasya samajavAne mATe zrI gItAtha mahApurUSonI madada levI ja joIe, kAraNa ke-kyA sUtrane kayA sUtranI sAthe saMbaMdha che? A niryuktinA rahasyane tathA tene anukrame spaSTa spaSTatara spaSTatama svarUpe samajAvanArA bhASya, cUrNi ne TIkAnA rahasyane teo ja jANI zake che. mATe ja kahyuM che ke-jaya kuttarathar Twor >> (save mUtrANa gumAvInA:) eTale tamAma sUtronA arthe gItArthanI matine AdhIna che. svataMtra abhyAsa karavAthI to jarUra viparIta bodha thAya che. ane tema thAya to bhavabhramaNa vadhAre karavuM paDe. mATe ja zrI vyavahAra sUtrAdimAM chatavyavahArane anusarIne sAdhuone adhyayana karAvavA mATe khAsa jarUrI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI je pravacana karAvalI 11 dIkSAparyAyanA niyata (mukarara) kAla jaNAvyA che te A pramANe jANavA. eka va vaSaeN vagere dIkSAparyAyanA krame karIne je sAdhu je sUtranuM adhyayana karavAne lAyaka thayA hoya, tene te TAime sutrArUpI mIja vAvavA mATe AtmArUpI kSetrane nila anAvanArI tathA manarUpa mane vaza karAvanArI ane adhyAtma bhAvanAne TakAvanArI ane saMyamanI ArAdhanAmAM apUrva madadagAra evI citra yAgAdvahananI kriyA karAvIne dhIra evA zrI AcAryAda mahApurUSo te te sUtranI vAcanA Ape te mInA TUMkAmAM A yaMtrathI A pramANe jANavI. keTalA varSanA dIkSA paryAyavALAne 3 vanA dIkSitane * 5 . 10 1 ra 13 14 15 263 2 16 17 18 19 20 " "" 99 15 15 "" "" : "; 95 "" varSanA dIkSitane 12 ',' 95 55 91 39 "" 35 5 95 ',' "" 39 "" "" "" 19 kayAM sUtra bhaNAvI zakAya tenA nAma. zrI AcAra prakalpa eTale nizIthasUtra bhaNAvavuM. zrI sUtrakRtAMga sUtra dazAzrutaskaMdha, kapa, vyavahAra sUtra zrI sthAnAMgasUtra ane samavAyAMgasUtra vyAkhyAprajJaptisUtra (zrI bhagavatIsUtra) zrI kullikAvimAnAdi pAMca adhyayanA arUNApapAtAdi pAMca adhyayanA utthAnavrutAdi 4 adhyayanA AzIviSa bhAvanA dRSTiviSa bhAvanA cAraNa bhAvanA mahAsvapna bhAvanA tejonisaga bAramuM aMga dRSTivAda bAkInAM tamAma sUtreA "" "" ,, 99 bhaNAvavAM. bhaNAvavAM. bhaNAvavAM bhaNAvavI "" "" "" bhaNAvavuM. 39 bhaNAvavAM. AnuM vizeSa varNana zrI vyavahAra sUtra tathA pAkSikasUtra-TIkAdamAM jaNAvyuM che. dvAdazAMgI gaNipiTakarUpa zrIjaina pravacananA apUrva prabhAvane jaNAvavAnA prasaMge mahuja jANavA jevI InA mIjA graMthAmAM A pramANe jaNAvI che- AyuSyanI capalatA anubhavasiddha chatAM aneka bhAgyazAlI bhavya jIvA nimala dAnAdinI yathAya ArAdhanA karI A bhavane sala karavA uparAMta paralAkanI paNa salatA sAdhI rahyA che, te kevala AsannApakArI prabhu zrImahAvIradevanA trikAlabhAvI zrItI kara devAnA vacanane anusaranAra avicchinna prabhAvazAlI trikAlAbhAdhita padmapUjya pavitra zrI pravacananA ja pratApa che. dhanya che tevA tripuTIzuddha pravacananA prakAzaka parama Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SK zrIvijayapadyasUrIzvarakRta pUjya mahApurUSone. namaskAra che te paramArAtha bhagavaMtane tathA teozrInA pravacanane. AvA prabhAvazAlI pavitra pravacanamAM bhavya jIvone bAdha pamADavAnA je dravyAnuyogAdi aneka sAdhane kahyAM che, te vyAjabI ja che. kAraNa ke jema rege judA judA prakAranA hevAthI, te badhA raMgenA pratIkAra (IlAja) rUpa esaDe paNa judA judA hoya che, tevI rIte jIvonI adhyavasAya-pariNati paNa judI judI hovAne laIne kAyika ceSTAo, ane vAcika bhASAmAM paNa pheraphAra dekhAya che. tevA judA judA adhyavasAyavAlA, ane judAM judAM vacane belanAra, tathA judI judI ceSTAovAlA ne bedha pamADavAnA prakAre paNa ekasarakhA nahi, paNa judA judA ja hevA joIe, kAraNa ke, vacanabhedanuM ane pravRttibhedanuM mukhya kAraNa je vibhAvadazAnI adhyavasAya-pariNati, te ja dareka jIvanI eka sarakhI nathI, paNa judI judI ja che. vaLI dravyoga ke bhAvaga paNa nirmala adhyavasAyomAM pheraphAra thavAthI ja thAya che, eTale malina adhyavasAyone laIne dravyoga ane bhAvaroga pragaTa thAya che. temAM paNa bhAvaroga je regAdimaya pariNati, tene laIne ja pratyakSa dekhAtA dravyoga prakaTe che, ne vadhe che. A bAbatamAM anya danInI gItA paNa saMmata che. (Take Ape che) tyAM kahela che ke, chane viSayAdinAM sAdhanonI ciMtavanA karavAthI ja jIvatAM chatAM marelAMnA jevI sthitine anubhava karavAno samaya Ave che. A ja kAraNathI pUjya zrI gaNadhara bhagavaMtoe jJAnopayogathI aneka sAdhanonI jarUriyAta jANI, tethI ja zrI tIrthaMkaradeva pAsethI, jevI cAre anuyoganA atha garbhita dezanA sAMbhaLI hatI, tevA ja rUpamAM sUtronI racanA karI. eTale. 1 zrI tIrthakara bhagavaMte eka ja anuganA arthagarbhita dezanA kema na ApI? ane 2 zrI gaNadharee tevA ja rUpamAM sUtraracanA kema na karI? A be praznonuM samAdhAna vistArathI pahelAM samajAvyuM. chatAM tenuM rahasya yAda rAkhavuM joIe ke, jema eka ja auSadhathI vividha rogono nAza na thaI zake, tevI rIte ekaja anuginA arthagabhita evI dezanAthI athavA tevI sUtraracanAthI judI judI bhAvanAvALA dareka jIvane baMdha azakaya che, mATe cAre anuyogonI arthagarbhita dezanA ane tevI ja sUtronI racanA sahetuka ja (vyAjabI) che. tathA jevI rIte asaMkhyAtA guNasthAnake chatAM mukhyapaNe 14 guNasthAnake kahyA, tevI ja rIte vadhAre anuyoga na kahetAM cAra ja anuyoge kahevAmAM samajI levuM. tathA jUdA jUdA padArthone jANavAnI prakaTa thayelI jUdI jUdI jijJAsArUpI pipAsAne zAMta karavAne mATe sAdhana paNa judA judA ja hovA joIe. dAkhalA tarIke koIne dharmAstikAyAdi dravyonuM svarUpa samajavAnI rUci thAya. keine gaNitanuM ke caraNAnuyoganuM ke dharmakathAnuganuM svarUpa jANavAnI rUci thAya, AvA hetuthI paNa cAra anuyogo kahelA che. mATe ja cAra anuyAgo paikI dareka anuyoganuM phala paNa juduM juduM kahela che. dravyAnuyoganA ane Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI 13 gaNitAnuyoganA abhyAsAdithI darzana ane jJAnanI ni`latA vagere thAya che, ne caraNa karNAnuyoganA ane dhama kathAnuyAganA abhyAsAdithI ni`la cAritranI ArAdhanA vagere phUla pAmI zakAya che. A kAraNathI paNa cAre anuyAganA bhAva bhi ta dezanA, ane tevI ja sUtronI racanA nihetuka nathI ja. AvuM pavitra zrI jinapravacana mahAmahimAnuM nidhAna che, ane apUrNAM tattvAnuM yathArtha sUkSma jJAna, vidyA maMtra ane vairAgyAdi pavitra bhAvanAdi svarUpa, AtmanimalatAnA asAdhAraNa sAdhanA vagere bhAvanAne paNa khajAnA che. bIjA graMthAmAM A zrIjinapravacanane jaina darzIna, syAdvAda darzana, anekAMta dana, apekSAvAda, vagere nAmathI oLakhAvyu che, te hAla paNa vizvama'DalamAM vijayadhvaja pharakAvI rahyuM che, ne satyA darzIka tathA vizvavyApI che. mATe ja jaina pravacana bIjA dharmAMnAM zAstro karatAM zreSTha gaNAya, e vyAjakhI ja che. kAraNa ke te ja (jaina pravacana) bIjA' tamAma dAnAne koI nA paNa pakSa lIdhA sivAya ceAgya insApha devAne samartha che. mATe ja A jaina pravacananuM " niSpakSa pravacana / nAma paNa suprasiddha che. tathA te ja tamAma padArthonA dravyaguNaparyAyAnI sAcI ane saMpUrNa InA niSpakSapAtabhAve jaNAve che. AvA AvA aneka muddAothI tenI samasta vizvama'DalamAM vijaya dhvajA pharakI rahI che, ane A. zrI jaina pravacananI sAthe hariphAI karI zake tevu' eka paNa pravacana che ja nahi. mATe ja A zrI jaina pravacana advitIya (ajoDa) kahevAya che, ane dareka paTTAnA pUrepUrA tattvamedha meLavavAne mATe jema bIjAM sAdhanAnI jarUra paDe che, tevI rIte apekSAjJAnanI tethI paNa vadhAre jarUriyAta jaNAya che. AvI tamAma apekSAonI tarapha lakSya rAkhI sacATa vastutattvane samajAvanAruM A eka zrI jaina pravacana ja che, mATe te syAdvAda darzana ! AvA nAmathI paNa ghaNAM svapara zAstromAM oLakhAya che. bIjAe jema kahe che tema A jaina pravacana ema paNa nathI kahetuM ke, AtmA vagere padArthonu ane dharmAstikAyAdinuM svarUpa Ama ja che. A muddAthI A zrI jaina pravacanane anekAMta darzana' paNa kahI zakAya. A bhAmatamAM vividha prakAre padmA tattvane sacATa samajAvavAne saMskRtAdi bhASAmAM sADI traNa kroDa zlAka pramANa trioizalAkA--purUSacatra tathA hrayAzraya kAvyAdi vividha graMthAnI racanA karIne samasta vindhama DalamAM je mahAsama pratibhAzAlI mahApurUSe anahada upakAra karyAM che, temaja jemanA satramAM punAnI Dena kolejanA prophesara, DA pITarsane kolejamAM bhaNatA vidyAthI enI pAse bhASaNa karavAnA prasaMge A pramANe jaNAvyuM hatu ke, "huM mArA vhAlA vidyAthIe ! Aje huM je mahApurUSanuM jIvanacaratra kahevAne tamArI AgaLa upasthita thayA chuM te Adaza jIvanacaritrane sAMbhaLavAmAM tame lagAra paNa bedarakArI rAkhazeA niha. jo ke te mahApurUSa tamArA dharmAMnA (brAhmaNa dhanA) na hatA, teA paNa mAre nikhAlasa hRdayathI kahevu Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijyapadhasUrIzvarakRta joIe ke teo A bhAgyavaMtI bhAratabhUminA caLakatA kahInara (hIrA) hatA; te keNa? te ke "kalikAlasarvajJa AcArya mahArAja zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja. 2 A pramANe (pITasane) mukta kaMThe prazaMsA karI hatI. tema ja evo eka paNa viSaya (bAbata) avaziSTa (bAkI rahelA) nathI, ke jenI upara teozrIe pitAnI lekhinI (kalama; lekhaNa) na calAvI hoya. vaLI te ja nyAya, vyAkaraNa, sAhitya, caritrAdinA apUrva, puSkala graMthanA banAvanArA, bAlabrahmacArI, sadguNasaMpanna, mahA pratibhAzAlI, kalikAlasarvajJa, AcArya mahArAja zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje "anyAga vyavada dvAtrizikA" nAmanA nyAyagarbhita stutigraMthamAM trizalAnaMdana, kAzyapagotrIya, carama tIrthakara, vartamAna jinazAsanAdhirAja, samatAnidhAna prabhu zrI mahAvIradevanI stuti karatAM jaNAvyuM che ke I 3panAtivRtta I. anyo'nyapakSapratipakSamAvAda-yathA pare matsariNaH pravAdAH nayAmazeSAnavizeSamicchan-na pakSapAtI samayastathA te // 1 // spaSyArtha-he prabho! bIjA dazano eka bIjAnA matanuM khaMDana karavAmAM bahAdurI mAnI rahyA che. ane ekeka nayanA vicArane (geravyAjabI chatAM) vyAjabI gaNIne judA judA nAmane dhAraNa kare che. ahIM daSTAMta tarIke samajavuM ke-ekalA AjusUtra naya nAmanA cethA nayanA vicArane AdhAre boddha darzana prakaTa thayuM. bIjA saMgraha nayamAMthI vedAMta mata prakaTa thayA. tathA pahelA naigama nayamAMthI sAMkhya yogamata ane vaizeSika mata (A be darzana) prakaTa thayA. ane zabda nayamAMthI zabda-brahmajJAnIne mata prakaTa thayo. paraMtu jena pravacana e eka uttama pravacana che ke, je sarva nayothI guMthAeluM che. eTale tamAma none bhegA karIne dareka padArthanA nirdoSa spaSTa svarUpane jaNAve che, mATe ja te bIjA badhAM pravacanamAM agragaNya ane zreSTha che, ema pratyakSa dekhAya che. A bAbatamAM juo sAkSi pAka: (zArdU viditavRtta) bauddhAnAmRjusUtrato matamabhUdvedAntinAM saMgrahAt / sAMkhyAnAM tata eva naigamanayAdyogazca vaizeSikaH // 1-(1) janma-vi. saM 1145 kArtika sudI 15 dhaMdhukA. (2) nAma cAMgadeva, (3) dIkSA-vi saM0 1150mAM zrI devacaMdrasUrijInI pAse, nAma munizrI somacaMdra. (4) sUripada, vi.saM 1166 akhAtrIja. vijayamudU, nAma zrI hemacaMdrasUrijI. (5) maraNa vi.saM. 1229mAM 84 varSanI uMmare. (6) tresaTha zalAkA purUSa caritra, dayAzraya kAvya, gazAstra, anyAga vyavaccheda kAtrizikA vagere graMthonI temaNe racanA karI che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina pravacana kirNAvalI brahmavido'pi zadvanayataH sarvairtayegumphitA / jainI dRSTiritIha sArataratA pratyakSamudvIkSyate // 1 // ( A leAkanA atha upara jaNAvI dIdhA che). A pramANe jema teo judA judA nAmane dhAraNa kare che, tema ' mArU' e sAcu' A kahevata pramANe arthATata (geravyAjakhI) vicArane paNa sAcA TharAvavAne mATe khUba tanatADa mahenata kare che. ane chevaTe pUrepUrI samajaNanA abhAve padmA tattvanA kharekhara saMgIna nirNaya na thAya, tyAre te eka bIjAnI taraph jANe irSAbhAva ke abhimAna dhAraNa karatA na hoya, tevA dekhAya che. A badhAMe danA karatAM nyAyAdhIza jevu jaina pravacana (dana) koinA paNa pakSapAta rAkhyA vagara sAcI bhUla samajAvIne dareqa naya (darzona-pravacana)ne sanmArgomAM cAlavA zAMtibharI zIkhAmaNa Ape che. A muddAthI ApazrInuM paramavitra tripuTIzuddha (jaina) pravacana niSpakSapAtI (pakSapAta vagaranuM) kahevAya, emAM navAI zI ? ane Ape te sa'pUrNa jJAna (kevalajJAna) prakaTa thayA bAda prakAzyuM che, tethI temAM koI paNa bhAmatanI lagAra paNa AchArA saMbhavatI ja nathI. A prasaMge e paNa jarUra yAda rAkhavA jevu che ke jevI rIte eka paiDAthI ratha calAvAya ja nahi, ane eka hAthathI tAlI vAge nahi, tathA eka sUtaranA tAMtaNAthI kUvAmAM paDelA (leADhA vagere) puddAne bahAra kADhI zakAya ja nahi, tema (A traNa dRSTAMte karIne) tamAma dravya-guNa-paryAyAnA barAbara sacoTa ane sAcA mAdha ekeka nayanA AdhAre koI divasa thaI zake ja nahi. AvA AvA ghaNA muddAonI tarapha lakSya rAkhIne pUrvAcA' bhagavatAe jaina pravacanane samudranI jevu kahyuM che, ane bIjA pravacanAne nadIonI jevA kahyA che. Aja mInAne zrI anuyAgadvAra--TIkAdimAM jaNAvI che. te A pramANe: - udadhAviva sarvasiMdhavaH, samudIrNAstvayi nAtha ! dRSTayaH / naca tAsu bhavAnpradRzyate, pravibhaktAsu saritsviodadhiH / / 1 / / 15 spaSTA --he nAtha ! jevI rIte samudramAM ghaNI nadIo samAI jAya, tevI rIte ApanA mahAsAgararUpI zrI jaina pravacanamAM (nadIo jevA) bIjAM sAMkhyAdi badhAM danA samAI jAya che, ema hAthamAM rahelA AmaLAnI mAphaka pratyakSa-anubhavasiddha jaNAya che. vaLI khojA dareka dAnanAM zAstrAmAM hAla paNa AgIyA jIvanA zarIranA 1 zrI anuyAgaddArasUtra ane zrI naMdIsUtra sa' AgamazAomAM praveza karavAne mATe kucI jevA che. ahIM anuyAgArasUtramAM upakrama, nikSepa, anugama tathA nayAdinI ane zrI naMdIsUtramAM pAMca jJAnanI bInA vadhAre pramANamAM Ave che. tenI upara prAkRta Ni che, tenA AdhAre zrI haribhadrasUrijIe TIkA banAvI, te tenA AdhAre maladhAri zrI hemacaMdrasUrijIe anuyAgadAranI TIkA, ne zrI malayagiri mahArAje zrI na...dIsUtranI TIkA banAvI. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta prakAzanI je je prakAza dekhAya che, te paNa pitAnA vicArane anusAre jaina pravacanamAMthI grahaNa karelA ekeka aMzane ja AbhArI che. tethI sAbita thAya che ke bIjA pravacane adhUrAM che. ane pUrepUruM vyAjabI ApekSika jJAna daI zakatA nathI. A rIte kahevAnuM tAtparya e che ke anya pravacana tarIke prasiddha evA dareka pravacananA netAo saMpUrNa jJAnavALA (sarvajJa) nathI. kAraNa ke temaNe mahAdi cAra ghAtI karmone kSaya karyo nathI. eTale AThe karmomAM mohanIya karma mukhya che. jema lazkaramAM senAdhipatinI mukhyatA hoya che, tevI rIte ahIM paNa mohanIya karmanI mukhyatA che. ane te du:khe karIne jItI zakAya tevuM che. mATe ja kSapakazreNimAM pahelAM mohanIya kamano kSaya kare paDe che, ane tyAra bAda jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya ane aMtarAya karmano kSaya thAya, tyAre kevalajJAna thAya. Avu jJAna jene prakaTa thayuM hoya, te sarvajJanA kahevAmAM lagAra paNa pheraphAra ke ochAza hoya ja nahi. satya paristhiti Ama hovAthI ekAMtavAdIoe ekAMtavAdane jaNAvavAnA avasare aneka bAbatamAM anekAMtavAda svIkAryo hoya, ema temanA ghaNA graMthamAM dekhAya che. ahIM A bAbatane vistAre kahevAno hAla prasaMga nathI. tethI te avasare jaNAvIzuM. AmAMthI sAra e nIkaLe che ke-parama tAraka zrI jaina pravacano ja mokSAdinA sAdhana vagerene kaSa. cheda, tApanI zuddhine jaNAvavA pUrvaka pUrepUrI nirdoSa sarala paddhatie jaNAvavA samartha che, AvA ja vizAla AzayathI maMtrIzvara vastupAle pitAnA maraNanI najIkanA TAime sava jIvone khamAvarAvyA. (1) zrI arihaMta, (2) siddha(3) sAdhu, (4) kevali bhagavate kahela tripuTIzuddha dharma. A cAra zaraNAMne svIkAryA. / 1-vastupAla ane tejapAla A baMne baMdhuo, dhoLakAnA vIradhavaLa rAjAnA maMtrIo hatA. temaNe /1-300 navAM jina miMdire karAvyAM. 2. 2200 jUnA jina maMdironA jIrNoddhAra karAvyA. 3 savA lAkha jina biMba bharAvyA 4 zrI AbunI upara karoDo rUpiyA kharacI jina maMdira baMdhAvyA. ahIM vastupAlanI strI lalitA devIe ane tejapAlanI strI anupamA devIe zrI neminAthanA maMdiramAM sitAM be bAju aDhAra lAkha rUpiyA kharacI be gokhalA karAvyA. hAla, te 'derANI jeThANInA gokhalA" A nAmathI oLakhAya che. 5 baMne maMtrIoe 984 pauSadha zAlAe baMdhAvI hatI. 6 ane sAta kareDa senAnI tathA masInI zAhIthI tADapatra ane uttama kAgaLanI upara jainAme lakhAvIne sAta sarasvatI bhaMDAra (jJAna bhaMDAra ) karAvyA. temaNe visaM. 1285 mAM zatruMjaya girinAranI catuvidha saMdha sahita, pahelI vAra yAtrA karI. tyAre temanI sAthe, 1 hAthI dAMtanA maMdiro vIza, 2 lAkaDAnAM maMdiro 120, 3 gADAM 4500, 4 pAlakhIo 700, 5 kArIgare 300, 6 AcArya bhagavaMta 700, 7 zvetAMbara munivaro 2000, (8) digaMbara 1100, (9) 1900 sAdhvIo (10) 4000 veDA. (11) be hajAra UMTa. (12) sarve maLI yAtrALu 7 lAkha (nA pramANamAM,) hatA. A pahelI yAtrAnI bInA jaNAvI. e pramANe adhika adhika ADaMbarathI sADI bAra yAtrAo karI hatI. vizeSa bInA vastupAla caritra, prabaMdha ciMtAmaNi, vividha tIrthakalpa, upadeza taraMgiNI vagere graMthamAMnI joI levI. maMtrI vastu pAla vi. saM. 1298 bhAdaravA sudi dazame svargavAsa pAmyA. - 2 juo saMthArA pirisImAM-"rAri saraLa ghavajanarfma, rite saray gvajJarfma, sile saraNaM pavajjAmi, sAhU saraNaM pajjAmi, kevali paNNattaM dhamma saraNaM pavajjAmi / / 5 / Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrI jaina pravacana kiraNAvalI duSkRtya (pApa) nI gaha ane sukRtanI anumodanA karIne tIrthodhIzvara, paramapUjya anaMta tIrthakara gaNadharAdi samalaMkRta zrI siddhAcala tIrthanI sAme baMne hAtha joDIne A pramANe bhAvanA bhAvI hatI ke- gharamaNonAM puSya-nirazAsanasevA che. jinazAsanasevaiva-tena me'stu bhave bhave // 1 // spaSTAthe--he prabho ! ApanA zrI parama pavitra jinazAsananI sevA karIne meM je kaMI puNyAnubaMdhI puNya pedA karyuM hoya, tenA phalarUpe huM e ja cAhuM chuM ke, he paramakRpALu devAdhideva! ApanA pasAyathI A bhavathI mAMDIne jyAM sudhI huM muktipada na pAmuM, tyAM sudhInA vacalA dareka bhavamAM mane zrI jina zAsananI sevA maLajo. 1 AgaLa vadhIne pote laghutAgarbhita bhAvanA A pramANe bhAve che, ken kRtaM sukRtaM kizcita-satAM saMsmaraNocitaM / manorathaikasArANA-mevameva gataM vayaH // 2 // spaSTArtha-uttama purUSane yAda karavA lAyaka sukRta eTale puNyanAM kAryo kaMI na karyA, ane sArA sArA manoratha karavAmAM mArI umara cAlI gaI. A bhAvanAmAMthI rahasya e nIkale che ke, maMtrI nirabhimAnI hatA, ane temaNe ghaNAMe dhArmika kAryo ! anarmala lakSmInA sadupayoga paNa karyA hatAM. chatAM pote chalakAi na jatAM pahelAMnA zrAvakoe karelAM zAsanaprabhAvanAnAM kAryonI AgaLa meM karelAM dhArmika kAryo zA hisAbamAM che? ema laghutA bhAvI dina pratidina adhika dhArmika kAryo karavAnI tIvra utkaMThA rAkhatA hatA. maMtrIne koI pUche che ke, tamane maraNano bhaya che ke nahi? tene maMtrI javAba Ape che- 46SA: : pRdaM-mulaM darda tanhA ! pUjitaM zAsana caiva-na mRtyorbhayamasti me // 3 / / spaSTAthe-vyavahAra daSTie meM lakSmI meLavI, ane sukha bhogavyuM, tathA putronuM moDhuM joyuM. ne Atmika daSTie mahA prabhAvazAlI zrI jendra zAsananI paNa 1 A bAbatane vistAra zrI paMcasUtramAM jaNAvyuM che. tyAM kahyuM che ke takSa gr fvavAnagif rAsarAna, turA , surAjumodanA ItyAdi. 2 AvI mAgaNInuM nAma niyANuM na kahevAya. sAMsArika padArthonI je cAhanA te niyANuM kahevAya. ema zrI mahAnizItha sUtramAM kahyuM che prazasta cAhanA karavAnuM te zrIjayavIyarAyasUtranI (prArthanA sUtranI) vArijjai jaivi niyANa, baMdhaNaM vIyarAya tuha sme| tahavi mama hujja sevA bhave bhave tumha rajhari Im ? artha-he vItarAga ! je ke ApanA siddhAMtamAM niyANuM karavAnI kahI che, te paNa huM IcchuM chuM ke tamArA caraNanI sevA mane bhavobhava hejo-malo) A gAthAthI spaSTa samajAya che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrIvijyapadmasUrIzvarakRta parama ullAsathI (hRdayanA umaLakAthI) sevanA karI. tethI huM prabheA ! huve mane maravAnA bhaya che ja nahi. 3. A bhAvanAmAMthI edha e levAnA ke adhamI vAne ja maravAnA Dara hoya che. kAraNa ke, temaNe peAtAnI jIMdagImAM ghaNAM pApanAM kAryAM karyAM che, tethI temane maratI velAe AvA pazcAtApa thAya che ke, arere ! mAhu ane ajJAnane vaza thaine rAcI mAcIne me ghaNAM pApakaryAM karyAM che, tethI have mArU zu thaze ? durgatimAM mAre javu paDaze ? ane tenAM AkarAM du:khA kaI rIte mArAthI bhAgavAze ? A rIte kheda kare, te paNa durgAMtinuM AyuSya bAMdhelu hAvAthI marIne temane durgAtamAM javuM ja paDe che, ane AkarAM bhayaMkara du:khA rIbAI rIbAine bhogavyA vinA temanA chUTakAro thatA nathI. paraMtu jeA zrIjinazAsananI AnadrathI ArAdhanA kare, temane maraNanA bhaya talabhAra paNa hAtA nathI. kAraNa ke, jevI rIte eka mANasane lAkha rUpiyAnI kImatanA baMgaleA cheDIne tethI paNa bahu suMdara daza karoDa rUpiyAnI kIMmatanA baMgalAmAM javAnuM hoya, teA tene Ana thAya, tevI rIte dharma bhavya chavA, je cAlu sArI sthiti hAya, tenA karatAM bahu ja sArI sthitine eTale svane ke mAkSane pAme che. huve maMtrI vastupAla bhAvarogane nAza karanArAM sAdhanAnI mAMgaNI A pramANe kare che-- gurubhiSagyugAdIza - praNidhAnaM rasAyanam / / sarvabhUtadayA pathyaM santu me bhavarugbhive // 4 // spA--he prabhu ! mAkhI jema aLakhAmAM cAMThe, tema saMsAranA mAhaka azuci padArthanA meharUpI kAdavamAM khUMcelA saMsArI jIvA, tAva, kSaya, bhagaMdara vagere dravya rogane dUra karavAne mATe jevI pravRtti kare che, tema karavA huM cAhatA nathI, paNa tIvra ulkA e ja che ke, prabala puNyAye daza dRSTAMte karIne durlabha avA manuSyabhavane pAmIne huM koI paNa upAye devagati, manuSyagati, tiya cagati, ane narakatirUpa cAra gativALA saMsAramAM rakhaDapaTTI karavArUpa bhAvarogane dUra karIne parama zAdhRta AtmakAnaMdamaya muktipadane pAmu, jema dravyaroganA ilAja karatI velAe (1) vaidya, (2) davA, (3) pRthvabhAjana eTale Arogyane pamADanArA AhAra vagere, A traNa sAdhanAnI jarUra paDe che, tevI rIte bhAvarogane dUra karanArAM A traNa sAdhanA ane bhuvAbhava maLajo. te A pramANe (1) kaMcana kAminInA sathA tyAgI, mahAsaguNasa'panna, zrI AcArya, upAdhyAya, pravarttaka, gaNAvacheka, sthavira vagere gurUmahArAja te vaidya. (2) ApazrI ( cugAdIza zrI AdIzvara bhagavata) nuM uttama nizcala dhyAna te davA. (3) 1 pRthyabhAjanane aMge ' bhAvaprakAza '' nAmanA vaidyaka graMthamAM kahyuM che ke" vacce sati gavArttattva, kimoSaniSevaNam || pathye'sati gadArttasya, kimauSadhaniSevaNam // 1 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 zrI jaina pravacana kiraNavalI huM jagatanA tamAma jIvone mArA jevA gaNIne temanI upara dravyadayA ne bhAvadayA rAkhuM, e paththabhejana. A traNa sAdhano ane bhavobhava maLajo, 4 have maMtrI vastupAla Atmahitakara sAta padArthonI mAgaNuM A pramANe kare che: zAstrAbhyAso jinapadanatiH saMgatiH sarvadAyaH sadvattAnAM guNagaNakathA doSavAde ca mauna / / sarvasyApi priyahitavaco bhAvanA cAtmatattve saMpadyantAM mama bhavabhave yAvadApto'pavargaH // 5 // aSTArtha- (1) jana zAstrAdino abhyAsa eTale munipaNAmAM AgamanuM bhaNavuM ane sAMbhaLavuM, ane zrAvakapaNAmAM phakta sAMbhaLavuM vagere. (2) devAdhideva prabhuzrI tIrthakarAdi ISTa devanA caraNakamalane dararoja namaskAra karavo. AmAM prabhupUjAtine paNa samAveza thAya che. eTale namaskArapadathI prabhupUjA vagere paNa laI zakAya. (3) je kArya karavAthI pApakarmano baMdha thAya, tevA hiMsAdi adharmanA kAryane prANAMta kaSTamAM paNa jeo na ja kare, te purUSo Arya kahevAya. te Arya purUSonI sAthe sobata (paricaya). (4) sadAcArI mahApurUSonA uttama zIla, dAna, tapazcaryA, saMyama, vagere guNa samudAyanuM niraMtara guNagAna karavuM. ane temanA jIvanamAMthI sAra grahaNa karIne potAnA jIvanamAM utArI nirmala ArAdhanA karI mAnavabhava saphala kare. (5) bIjA mANasanI niMdA karavAnA prasaMge mauna rahevuM, ne tevA nidAnAM vacano sAMbhaLavAnA prasaMge baherA jevA thaI javuM. kAraNa ke bIjAnI niMdA karavAmAM ke sAMbhaLavAmAM kaMI paNa lAbha nathI. AvA avasare AtmAthI bhavya che ema vicAre che ke burA jagame ke nahIM, burA apanA khela; khela apanA sudhAra le te, galIe galIe sahela. 1 jyAre bIjAnI niMdA karavAnuM mana thAya tyAre ema vicAravuM ke he jIva! jagatamAM kaI kharAba nathI, potAnA bela (AcAra, vicAra, ucAra) kharAba che, te khelane sudhArIza te tuM ThekANe ThekANe (jyAM jaIza tyAM) sukha zAMti ne AnaMda pAmIza. tathA sAme mANasa ApaNI niMdA kare, te vicAravuM ke-bebInI sAme dhobI thavuM, te samaju chavone zobhe nahi, tArI je bhUla joine sAme mANasa tArI niMdA karate heya, te tArI bhUla tAre jarUra sudhAravI joiye. bhUla sudhAryA pachI kaI tArI 1 A vAtane aMge zrI zrAddhapratikramaNusUtra (vaMktiAsatra)nI " vijayaviSariLI. masAkSamALag varavI nirfafthavuM, voraMtu me : 6 5 A gAthAnuM rahasya jarUra vicAravuM. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta niMdA karaze nahi. kadAca koine niMdA karavAnI Teva ja paDI hoya. ne te tArI niMdA kare te vicAravuM ke-e chava karmane vaza che, mArAmAM bhUla che ja nahi, to mAre ahIMthI cAlyA javuM ucita che, jethI tevAM vacano sAMbhaLavA na paDe, kAraNa ke tyAM UbhA rahevAthI kadAca potAne krodha paNa thaI jAya, ne tethI cIkaNAM azubha karmo baMdhAya. ARSTena matimatA-tattvArthavicAraNe matiH kAryA // yadi satyaM ki kopaH syAdanataM kiM nu kopena ? // 1 // artha-jene krodha thayo hoya, ke thavAnI taiyArI hoya, to buddhimAna purUSa sAmAne krodha karavAnuM kharUM kAraNa zuM che? te satya bInA vicAravAmAM buddhine joDI devI, eTale sAme mANasa mArI upara zAthI krodha kare che? tene vicAra kare, ne aMte sAcuM kAraNa potAnI bhUla che, ema jaNAya to krodha karanAra sAmA mANasanI upara keMdha karavAnI zI jarUra che? tAre tArI bhUla ja sudhArI levI. kadAca vAta khoTI ja che eTale tArI bhUla nathI, chatAM koi kare, te paNa tane krodha karavAthI zo phAyado che, arthAta kaMI lAbha che ja nahi. ne tAre vicAravuM ke "ra zudraya mathe vavana' je (nirdoSa) che, tene lagAra paNa bhaya koI paNa sthale che ja nahi. mArA nimitte sAma mANasa nAhaka krodha karI cIkaNuM karma bAMdhe che, mATe mAre bIje sthAne javuM ucita che. A niMdA karanAra mANasa, pitAnA pANI ne sAbuthI mAro mela dhote hovAthI mAro te mitra che, ane tenI upara lagAra paNa dveSa nathI, kahyuM che ke, "niMdA amArI jo kare, mitra amArA saMya; bina sAbu bina pAnI, mela amArA dhoya." (6) vyAvahArika vAtacIta karavAnA avasare ke sajajana purUSonA samudAyamAM bolavAnA prasaMge badhAnI AgaLa hitakArI, sAMbhaLanArane vahAlA lAge tevA, ane khapa pUratA vacana balavA, (7) AtmatatvanI vicAraNA karavI. eTale. 1 huM keNa chuM? 2 pAchalA bhavamAM kaMI sArI puyAI karI haze, eTale puNyanI mUDI ekaThI karI haze, tyAre huM AvI uttama sthitine pAme che, te puNyanI mUDI to divase divase ochI thatI jAya che, jeTalo TAIma sukha bhogavAya, teTaluM puNya jarUra khAlI thayuM ema samajavuM. mATe sukhanA samayamAM phUlAIza nahi, du:khanA samayamAM hAyavoya karavI nAha, kAraNa ke, tyAre to pApano kacaro khAlI thato hovAthI rAjI thavuM joIe. kahyuM che ke- kArya: sampadi nAnadaH-pUrvapuNya bhide hi sA // vAri viSaa-ar gurufuse inzA Ane artha upara jaNAvyA che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI sA (3) AvatA bhavamAM sukhI thavAne mATe huve kaI dharmArAdhana karI navI puNyanI mUDI pedA karU, kAraNa ke jInI puNyanI mUDI tA khAlI thavAnI taiyArImAM che. (4) AtmA e zuM cIja che ! jJAnAdiguNamaya te zAzvetA che. (5) tene mAnavAmAM kayA kayA pramANeA che ? (6) hAla tenI paristhiti kevI che ? (7) ane kama` lAgavAnuM zuM kAraNa ? (8) mArA AtmAne kathI alagA karavAne mATe kayA kayA sAdhanAnI sevanA karavI joIye? (9) sa`sAramAM TakAvanAra cAra kaSAyAne jItavAne mATe tathA bhAgatRSNAne TALavAne mATe he jIva! tuM prayatna kare che ke nahi? (10) samatA, zIla, saMyama, saralatA, sAdAI, sa MteSa, zAMti vagere guNAne meLavI vadhAravAne mATe, tathA TakAvavAne mATe uttama sAdhanAnI sevanA kare che ke {hu ? A praznonA khulAsA meLavI AcAra, vicAra ane uccArAdine niyamita karI, zrI zrAvaka dharma jArakAmAM jaNAvyA mujaba, dravya, kSetra, kAla, bhAvanI vicAraNA karavI. A sAta padArthA A bhavathI mAMDIne mukti pAmavAnA chellA bhava sudhInA vacalA bhavAmAM mane bhaveAbhava maLajo, AvI uttama bhAvanA bhAvatAM maMtrI vastupAla, aMkevALIyA gAmanI najIkamAM samAdhimaraNa sAdhIne devatAI sArAM sukha pAmyA. pUrepUrA umaMgathI zrI jinazAsananI sAttvikI ArAdhanA karatAM sarvottama meAkSanI ke mahuddhi ka devatAI sAhithI pAmIe, emAM navAI zI ? paNa jo tenI upara akhaMDa rAga rAkhIe tA te paNa bhavasamudramAM tenA jaladI pAra pAmavAne mATe sTImaranA jevuM kAma majAve che. eTale bhavasamudranA pAra pamADe che. AvA AvA ghaNA vizAla AzayathI mahAtArkikazirAmaNa nyAyAcAya pUjyapAda maheApAdhyAya zrI yazavijayajI gaNIe nyAyAlAka graMthamAM zrI jinapravacananI stuti karavAnA prasaMge peAtAnI laghutA jaNAvatA be klAkamAM A pramANe kahyuM che ke asmAdRzAM pramAda -- grastAnAM caraNakaraNahInAnAm // mau pota ve, pravacanarAyaH cumonayaH / / spA--he prabhu ! bahu ja prAcInakAlanA sAtizaya guNavaMta mahAzramaNa nigrathAnI apekSAe ame pramAda rUpI kIcaDamAM khUpyA chIe. ane caraNa sitterI, karaNa sattarInI yathA saMpUrNa ArAdhanA paNa karI zakatA nathI. Ama chatAM paNa jevI rIte mahAsAgaramAM vahANanA AdhAra hoya che, tevI rIte saMsArarUpI samudrane tarI javAne amArA hAthamAM vahANa-sTImara vagerenA jevu uttama Alakhana e che ke ApanA pravacana (dhazAsana-Agama)nI upara aDaga prazasta rAga dhAraNa karavA. 1. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvaskRta viSayAnubaMdhabadhura-manyanna kimapyahaM phalaM yAce / / kitvekamiha janmani-jinamatarAgaM paratrApi / / 2 / / spaSTAthe--he prabho! mane pUrepUrI khAtrI che ke, zabdAdibhAganAM sAdhano, (strI vagere) phakta, uparathI ja suMdara dekhAya che, paNa aMdaranA bhAgamAM to kevala azuci maya che. mATe huM tevA padArthonI mAgaNI karato ja nathI. jemAM aMdara kaMI sAra na dekhAya, tevA sudara bAradAnavALA padArthone joIne mUMjhAvuM. e to moTAmAM moTI mUkhaI kahevAya. A ja muddAthI huM e ja cAhu chuM ke-A bhavamAM ane have pachInA (muktipadane pamADanArA chellA bhavathI pahelAMnA) dareka bhavamAM ApanA pravacanamAM akhaMDa rAga niraMtara TakI rahe. trividha tApane rAmAvanArA, tathA uttama darzana-jJAna-kriyAnI nirmala ArAdhanAthI prakaTa thatA sAttvika AnaMdalaharInA dhodha pravAhathI bharelA, ne bhAvasaMpattidAyaka, zrI jaina pravacanone prAcInakAle pUrva dharAdi mahApurUSa guruparaMparAnA karma karIne yAda rAkhI ziSya praziSyAdine bhaNAvatA, ne teo paNa viziSTa smaraNazaktivALA devArthI, yAda rAkhatA. A paddhati keTaloka samaya cAlyA bAda duSamakAlAdinA prabalapaNAthI te sUtrArthadhAraka munivarenI yAdazakti vagere ghaTavA lAgyA. tethI kArmagraMthika mate ane siddhAMtika mate padArthatatvanA keTalAka vicAro judA judA jaNAyA. AvI paristhitimAM te te kAlanA mahApurUSone te vicArene tadavastharUpe ja jaNAvavA ucita lAgyA. kAraNa ke amuka ja mata sAcI che, evo nirNaya chadmastha jIvo na ja karI zake. ane te mahApurUSo bhale te kAlanI apekSAe viziSTa zAnI kahevAya. paNa pUrvanA mahAjJAnIonI apekSAe to alapA chaghasya ja kahI zakAya. tAtparya e ke, A matabheda, pUrve judI judI vAcanA thayelI tethI thayo hato. eTale tene vAcanAbhedajanya kahI zakAya. vAcanAbheda thavAnuM kAraNa e hatuM ke, kSAyikajJAnavAlA pUjyapAda trikAlabhAvI sakala tIrthapati bhagavaMtano te mUlathI eka ja mata hato, che, ne raheze. kAraNa ke bhUtakALamAM thaI gayelA anaMtA tIrthakaromAMnA eka paNa tIrthakara bhagavaMte arthadezanA detAM e zabdaprayoga nathI karyo ke- A paramANu Adi padArthonA svarUpane huM pote ja jaNAvuM chuM. paraMtu e ja jaNAvyuM ke, jema atIta (pahelAM thaI gayelA) anaMtA tIrthakaree je padArthanuM svarUpa jevA rUpe kahyuM, ane bhAvI anaMtA tIrthakare je padArthanuM svarUpa jevA rUpe kaheze, tene anusAre ja huM A vivakSita paramANa vagere padArthanA svarUpane kahuM chuM. ane A kAraNathI avicchinna prabhAvazAlI, trikAlAbAdhita. bhabhava cAhanA karavA lAyaka, jenendra pravacananI lokottaratA siddha thAya che ke, jemAM trakAlabhAvI tamAma dharmopadezakomAM prarUpaNA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kirNAvatI bheda (judI judI prarUpaNA) che ja nahi. A ja praNAlikAnA virahathI anya darzanakArAne nirUpAye kahevu paDayuM ke-- zrutivibhinnA smRtayo'pi bhinnA, nau ko muniryasya vacaH pramANaM / dharmasya tattvaM nihitaM guhAyAM-mahAjano yena gataH sa panthAH // 1 // a"--padmA tattvanuM svarUpa jaNAvavAmAM zruti kaMi kahe che. tyAre smRti kaI juduM ja varNana kare che. A rIte zruti ane smRtinAM vacanA alaga alaga hovAthI ane judAM paDe che, temaja jenuM vacana pramANabhUta gaNAya, tevA muni eka paNa dekhAtA nathI. kAraNa ke dareka muninAM vacanA judAM judAM jaNAya che. are ! eka muninAM paNa vacanA pUrvApavidhi (eka ja graMthamAM pahelAM je kahyuM hoya tenAthI virUddha) jaNAya che, tethI ema mAluma paDe che ke, dharmAnuM kharU'rahasya guphrAmAM pesI gayu.. mATe meTA purUSo je raste cAlyA, te raste javuM vyAjabI che. 13 keTalAka samaya vItyA bAda sUtrAzayaSayaka ( sUtrAnI bAbatamAM) vismaraNa vagere kAraNeAthI vAcanAbheda thayA. A vAta TUMkAmAM zrI zAMticaMdra upAdhyAye banAvelI zrI jamUdrIpaprajJapti TIkAmAM jaNAvI che. temaja paropakAra rINa AcArya zrImalayagiri mahArAjAe paNa zrI jyAtiSkara'Daka nAmanA prakIrNAMkanI vRttimAM kahyu che ke jenendra zAsanabhAvI zrI skaliAcA nA samayamAM pAMcamA du:Sama ArAnA pratApe dubhikSakAla pravA~, tethI sAdhusamudAyamAM siddhAMtavAcanAdi pravRtti maMda thavA lAgI, duSkAla vItyA mAda subhikSakAla samaye ( sukALamAM ) 1 vallabhIpura (vaLA) tathA 2 mathurA A be sthale saMgha bhegA thayA. temAM sUtrAnI sakhyAjanAnA samaye atIta duSkAlanA pratApe sUtrAnI vismRti thaelI hAvAthI vAcanAbheda thayA. eTale vallabhI vAcanA ane mAdhurI vAcanA zarU thaI. te avasare saMsAramAM anaMtakAla sudhI bhramaNa karAvanArI zrIpravacananI AzAtanAthI bhaya pAmanAra kadAgraharahita tathA avadhijJAnAdi pratyakSa jJAnarahita ane te ja hetuthI amuka ja vAcanApATha sAcA che evA nizcaya karavA azakaya jANanAra sa'ghanAyaka pUjyapAda zrI dhruva rmANa-kSamAzramaNa mahArAjA vagere AcArya mahArAjAAe te vAcanAonA pATho paraspara visaMvAdapaNe maraNane anusAre tadavastha ja ( jevA pATha yAda hatA tevA ) pustakArUDha karyAM. tethI Aja sudhI paNa te ja paddhati tavastha bhAve ( tevAja rUpamAM) dekhAya che. temAM chevaTe "A e amAM sAcA atha karyA ? te kevalI bhagavaMtA jANe " evA ullekha (nirdeza) kraeNkhAya che. ( A zrIjinezvaradeve kahelAM pravacanAmAM azvanI apekSAe prAye pheraphAra ke judAI hoya ja nahi. paNa zabdaracanA tA jUdI jUdI hoya ja. kAraNa ke dareka Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasurIzvarakRta tIrthaMkaranA tIsthApanAkAle gaNadharo pAtAnA AcAra che, ema samajIne dvAdazAMgInI racanA jarUra kare ja evA niyama che. nA bAre aMgAnI purUSanAM aMgenI sAthe sarakhAmaNI zrIdRSya gaNijInA ziSya zrI devavAcaka mahArAje racelA zrI naMdIsUtranI cUrNi vageremAM zrutajJAna eTale dvAdazAMgIne purUSanAM aMgAnI sAthe A rIte sarakhAvI che: 24 zrIAcArAMgasUtra ane zrIsUtrakRtAMgasUtra e zrutarUpa purUSanA paga che, ane zrIsthAnAMgasUtra tathA zrIsamavAyAMgasUtra A che tenI ja ghAsthAne samajavAM, paganI ghuMTIthI ghuMTaNa sudhInA bhAga jaghA kahevAya. tathA zrIbhagavatIsUtra ane jJAtAdha kathAMgasUtra e zrutapurUSanA jAMgha (UrU)ne sthAne jANavAM. temaja zrIupAsakadazAMgasUtra ane zrI aMtakRddezAMgasUtra A be pITha ane udarasthAne jANavAM. vaLI zrIanuttarapapAtikadazAMgasUtra ane zrIprIvyAkaraNa te be hAtha, ane zrIvipAkasUtra DAka ane bAramuM aMga zrIdraSTivAda e zrutarUpa purUSanuM mastaka samajavuM. A rIte zrutapurUSanI TUMka bhInA jaNAvI. have zrI AcArAMgasUtra vagere mAre agAnA arthane samajAvanAra niyukti vagere prAkRtAdi graMthAnA pramANa vagerenI hakIkata khAsa jANavA jevI hAvAthI TUMkAmAM jaNAvuM chuM:-- // zrI AcArAMgasUtranI niyukita vagerenI mInA // 1 mUla sUtramAM munionA AcAranuM varNana vadhAre pramANamAM hovAthI AcArAMga kahevAya. bIjI rIte e paNa atha thaI zake ke-AcArane jaNAvanAra je aMga, te AcArAMga kahevAya. A ja muddAthI niyuktimAM AcArapadanA nikSepA vagerenI hakIkata jaNAvI che. niyuktinI sayaMmanemaGgo-baDDArasa yasaslimo velo dai ya sapaMco naTunaTutaro vayameLa / / !! A agIArasI gAthAmAM leva" zabda jaNAvyA che. tethI samajAya che ke AcArAMganuM mojuM nAma "veda" che. tattvajJAnanA pipAsu AtmAe jethI heya ane upAya padArthAne jANe, te veda kahevAya. tyAga karavA lAyaka viSaya vagere heya kahevAya, te grahaNa karavA lAyaka ahiMsA saMyama tapa vagere padArtho upAdeya kahevAya. te ane padArthonu N svarUpa A sUtramAM hovAthI "leva" nAma paNa ghaTI zake che. pahelA zrutaskaMdha nava brahmacaryaM adhyayana rUpe che, tenAM aDhAra hajAra pA racanA kAle hatAM. A sUtranI pAMca cUlikAo che. te A pramANe. 1 piMDaiSaNA, 2 zayyA, 3 irSyA, 4 bhASAjAta, 5 vastraSaNA, 6 pAtraiSaNA, 7 avagrahupratimAdhyayana. A sAta adhyayanAnA samudAyarUpa pahelI cUlikA. 6 saptasatraikakA (sattasattiyA) nAmanI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI 25 bIjI cUlikA. 3 bhAvanA. 4 vimukti. pa nizIthAdhyayana. je mUla sUtramAM nahi kahelI bInAne jaNAve, ne kahelI bInAne spaSTa samajAve, te cUlikA kahevAya. padapramANanI apekSAe vicAratAM, pahelA zrutaskaMdhanI sAthe, cAra cUlikArUpa bIjo zrutaskaMdha bhaLatAM AcArAMganuM pramANa bahu kahevAya. temAM nizItha sUtrane bheLavIe to bahutara jANavuM, ane anaMtA gamaparyAyarUpa hevAthI AcArAMganuM pramANa bahutama kahyuM che, tathA " zAyaro gavAro' ityAdi (7mI gAthAmAM AcAla, AgAla, Akara, AzvAsa Adarza, aMga, AcINa, AjAti, AmokSa, ema AcAra ane aMganuM vibhAgathI svarUpa jaNAvatAM niryuktikAre, AcAranA nava nAma jaNAvatAM A sUtranAM nava nAmo kahyAM che. ra-sUtra-thoDA zabdomAM ghaNe artha jaNAve che. tethI kayA sUtrano saMbaMdha bIjA kayA sUtranI sAthe ghaTe che? A bInAne samajAvanArI niyukti che. proDha prAkRta bhASAmAM chaMdobaddha niryuktinI racanA sAmAnya jJAnI na ja karI zake. mATe ja kahyuM che ke, niyuktinA racanArA pUrvadhara bhagavaMto ja hoya. temAM paNa cauda pUvIne prathama kahyA che. A pahelA aMgasUtranI paNa niryuktinA banAvanAra, cauda pUvI zrIbhadrabAhu svAmI kahyA che. temaNe bIjAM sUtronI upara paNa niryuktio racI che, ema zrI Avazyaka sUtranI niyuktinI 84-85 mI gAthAmAM jaNAvyuM che. teno TUMka sAra e che ke, 1 AvazyakasUtra, 2 dazavaikAlikasUtra, 3 uttarAdhyayanasUtra, 4 AcArAMga sUtra, 5 sUtrakRtAMgasUtra, 6 dazAzrutaskaMdha, 7 kalpa, 8 vyavahArasUtra, 9 sUryaprajJapti, 10 gaSibhASitonI niyukitao kahIza. ema zrI bhadrabAhu svAmIjIe kahela che. tethI samajavAnuM maLe che ke temaNe zrI AcArAMgAdi dazasUtronI niryuktio racI che. temaNe AcArAMganI mahArASTrIya prAkRta niyukti paNa AryA chaMdamAM racI che. tenI gAthAo, bahathripanikAdimAM 36ra ane bIjA graMthamAM chellI 349mI gAthAnI sAthe mahAparijJAdhyayananI niyuktinI 7 gAthAo bheLavI 356 gAthAo jaNAvI che. tenuM pramANa 450 zloka che. aitihAsika daSTie vicAratAM A zrIbhadrabAhu svAmI zaka saM. 4ra7mAM hayAta hatA, ema paTTAvalI AdimAM kahyuM che. A niyukti Agamodaya samiti Adi taraphathI chapAI che. 3. cUNi-A sUtra upara bhASyanI racanA kadAca thaI hoya, to paNa te hAla maLI zakatuM nathI. niryuktinA arthane kaMIka vistAre samajAvanAra cUrNi che. tenA racanArA pUrva dhArAdi mahApurUSo hoya che. AcArAMga sUtranI chapAyela cUNinI zarUAtamAM jaNAvyA pramANe AnA kartA zrI jinadAsa gaNi che, tenuM pramANa 8300 zloka che. temAM prAkRta bhASA mukhya che, ne keTaleka sthale saMskRta bhASAnA paNa prayoga vaparAyA che. anyatra cUNine paribhASA zabdathI oLakhAvI che. A cUrNanI eka tADapatrIya Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaghasUrIzvarakRta prata vi. saM. 1450 mAM lakhAyelI bhAMDArakara prAcyavidyA saMzodhana maMdiramAM che. te ratalAmanI zrI RSabhadevajI kezarImalajI nAmanI saMsthAe chapAvI che. 4. vRtti-A niyukti, bhASya, cUNinA artha bahu ja spaSTa rIte samajAvavAnuM kAma kare che. zrI gaMdhahasti mahArAje racelI TIkAne vicheda thavAthI tenA AdhAre gupta saMvata 77ramAM gaMbhUtA gAmamAM zrI zIlAMkAcArye sarala TIkA racI, je hAla A sUtrano spaSTa baMdha karAve che. temane prastuta vRtti-racanAnA kAryamAM vAhari nAmanA sAdhue sahAya karI che. A TIkAnuM pramANa 1200 zloka che. ahIM A sUtranI TIkA zarU karatAM maMgalAcaraNanA trIjA lekamAM TIkAkAra jaNAve che ke-"ararijhavavarajamavidyuTrana maighatikRti che tamAsughArtha yrqsunakanA sAram II rU 5 artha-zrI gAMdhahasti mahArAje raceluM zastrapariNA nAmanA pahelA adhyayananuM vivaraNa samajavAmAM bahu kaThina hatuM, jijJAsu bhavya jIvone sukhe karI A sUtrano bodha thAya A IrAdAthI huM temAMthI jaladI sAra lauM chuM, eTale tene sAra laIne TIkA banAvuM chuM. 3 zrI prabhAvakacaritra vagere graMthonA AdhAre jaNAya che ke aMgasUtranI upara zrI gaMdhahasti vagere mahApurUSoe TIkAo racI hatI. te prAcIna TIkAnA nAmathI ke mUla TIkAnA nAmathI oLakhAya che. kAladoSathI te TIkAone viccheda thaze. tyAre zrI abhayadevasUri mahArAje 3 zrI sthAnAMgasUtra, 4 zrI samavAyAMgasUtra, 5 zrI bhagavatIsUtra, 6 jJAtAdharmakathAMga sUtra, 7 upAsaka dazAMgasUtra, 8 aMtakRdazAMgasUtra, 9 anuttarapapAtikasUtra, 10 prazna vyAkaraNasUtra, 11 vipAkasUtra ema nava sUtronI TIkAe navI banAvI. pahelA aMganI ane bIjA aMganI zrI zIlAMkAcAye racelI TIkAo hayAta hatI, tethI temaNe zrI sthAnAMgAdi nava aMgonI TIkA racI. tethI hAla paNa teo navAMgIvRttikAra tarIke suprasiddha che. bIjA graMthamAM AcArAMgavRttine racanAkAla, zaka saM0 784 ane 798 jaNAvyo che. keTalAka vidvAne gaMdhahasti zabdathI tasvArtha sUtranI bhASyAnusAriNI TIkAnA banAvanAra zrI siddhasena gaNine levAnuM jaNAve che. A sUtranI vi0 saMo 1303mAM lakhAyelI tADapatrIya prata khaMbhAtamAM che. eka TIkA zrI zAMtisUri mahArAje banAvI hatI, paNa hAla maLI zakatI nathI. vi.saM. 149ra mAM enI eka prata tADapatramAM lakhAI hatI. (1) AcArAMganI upara traNa dIpikA che, temAM aMcalagacchIya merUtuMgasUrinA ziSya mANikayazekharasUrie banAvelI dIpikAne nirdeza AvazyakasUtra niryuktinI pote banAvelI dIpikAmAM karyo che. (2) jinahaMsasUrie 1582 mAM racI. (3) zrI ajitadevasUrie prAya: vi0 16ra9 mAM dIpikA racI. lakSmIkalAla sAdhue racelI avasUrinuM nAma "taravAvAma' che. ane bIjI avasUrinI hAtha pothI bhAMDArakara vidyA saMzodhanamaMdiramAM che. ema A sUtranI upara be avasUri che. bhASAMtara : ravajI devarAje AcArAMganuM bhASAMtara karyuM hatuM. te vi.saM. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7 zrI jaina pravacana kiraNAvalI 1958mAM chapAyuM hatuM. hAla maLI zakatuM nathI. mahAvIra sAhitya prakAzanamaMdira taraphathI pahelA zrutaskaMdhano gujarAtI artha Isa. 1936 mAM chapAyo hato. harmana jekebIe aMgrejImAM anuvAda karyo te chapAyo che. tathA pahelA zrutaskaMdhane jarmana bhASAmAM paNa anuvAda thayo che. A rIte pahelAM aMganA niyukti AdinI bInA saMkSepamAM jaNAvI dIdhI. bIjA zrI savakRtAMga sUtranI niryukita vagerenuM varNana (1) sUtra-A bIjA aMganA be zrataskaMdhanAM ra3 adhyayananAM mUla sUtronuM pramANa ra100 zloka che. (2) niyukti-zrI bhadrabAhu svAmie AryA chaMdamAM prAkRta (jaina mahArASTrIya prAkRta) ra08 (ra05) gAthA pramANu niryukti racI. tenuM pramANa 265 zloka che. (3) cUNikartA jinadAsa gaNa ema chApelI pratanI zarUAtamAM kahyuM che. temaNe racelI cUrNinuM pramANa 10000 zloka che. tene (cUrNine) mUlasUtra ane niryuktine anusarIne artha samajAvavAnuM kAma hoya che. A cUNi ratalAmanI RSabhadAsa kesarImala . saMsthA taraphathI vi. saM0 1997mAM chapAi che. hAla maLI zake che. (4) TIkA-zrI zIlAMkAcArye mUlasUtra ane niyuktine anusare 12850 zlokapramANa saMskRta TIkA banAvI. A TIkAnI vi. saM. 1327mAM lakhAyelI eka prata vijApuramAM che, ne 14pa4mAM lakhAyelI tADapatranI prata khaMbhAtamAM che. A sUtranI upara be dIpikA che. temAM harSakulagaNie vi. saM. 1583mAM sUtrakRtAMgadIpikA racI. te TIkA pArdhacaMdrasUrikRta bAlAvabodha sAthe bhImasiMha mANeka taraphathI AcArAMga sUtranA copaDAnI mAphaka copaDA AkAre chapAI hatI. ane upA- sAdhuraga TIkAnA AdhAre vi. saMo 1599 mAM dIpikA racI. bhAMDArakara prAcyavidyA saMzodhanamaMdiramAM A sUtranA pahelA zrutaskaMdhanA vArtikanI eka prata che. vArtika sUtrano TUMka artha samajAve che. te bAlAvabodhamAM vistArathI artha kahevAya che. bIjI saMsthAo taraphathI hiMdI gujarAtI bhASAMtara paNa chapAyA che. temaja harmana jekebIe A sUtranuM paNa aMgrejImAM bhASAMtara karyuM che. A rIte zrI sUtrakRtAMganI niryukti AdinI bInA jaNAvI. trIjA zrI sthAnAMgasUtranI niyukti AdinuM varNana sthAnAMga e dvAdazAMgInuM trIjuM aMga che. jema sUtrakRtAMganA be zrutaskaMdha kahyA, tevuM ahIM nathI. eTale zrutaskaMdha eka che, dasa adhyayane che, ne ra1 uddezanakAla che. bIjA dvisthAnaka adhyayananA, trIjA tristhAnaka adhyayananA, ne cothA catu:sthAnakAdhyayananA cAra cAra uddeza che. ane pAMcamA paMcasthAnaka adhyayananA traNa uddeza che. ahIM 783 sUtro che, ne 72000 pado kahyAM che. hAla dekhAtuM pramANa bahu ja nAnuM che. kAraNa ke ghaNe bhAga viracheda pAmyA che. mUlasUtranA kartA zrI sudharmAsvAmI. sUtranuM pramANa Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta 3600 zrlAka che. sUtraracanA gadyamAM che. A sUtranI upara niyukti, bhASya, tathA caNi kadAca hoya tA te upalabhya nathI. zrIprabhAvakacaratra graMthamAM abhayadevasUriprabaMdhanA 104105mA zleAkamAM kahyuM che ke zrI zIlAMkAcAyaeN AcArAMgAdri nave aMgAnI TIkA racI hatI paraMtu te viccheda pAmela hAvAthI zrI abhayadevasUrie vi0 sa'0 1120mAM 14pa0 zlAka pramANa TIkA racI. te AgameAya samiti vagere taraphathI chapAI che. tenI visa 1486mAM lakhAyelI tADapatrIya eka prata pATaNanA bhaMDAramAM che. megharAje karela gujarAtI bAlAvadha, vRtti sAthe bAbu taraphathI A sUtra pahelAM chapAyuM hatuM. dIpikA-A sUtranI upara nargASa` gaNie vi saM 1657mAM sa'skRta dIpikA racI hatI. tathA vizeSazatakAdinA kartA zrI samayasuMdara gaNanA ziSya zrIha naMdane ane zrIsuti kallola mahArAje zrIabhayadevasUrie racelI TIkAmAMnI gAthAo upara vi. saM. 1950mAM TIkA cI che. i. sa. 1931mAM A sUtranA trIjA adhyayananA pahelA uddezA sudhInuM gujarAtI bhASAMtara, sthAnakavAsI jaina lAyabrerI taraphathI chapAyuM hatu.. A rIte trIjA aMganI vRtti vagerenI bInA jaNAvI. // ceAthA zrIsamavAyAMgasUtranI TIkA vagerenI mInA mUlasUtranA kartA zrI sudharmAsvAmI gaNadhara. hAla sUtranuM pramANa 1667 zlAka che. ahIM eka adhyayana che, te eka ja zrutaskaMdha che. eka uddezanakAla che. A sUtranA 144000 paTTA hatAM. ghaNA bhAga viccheda pAmyA, tethI hAla A sUtra bahu ja nAnA pramANamAM varte che. A sUtranI upara niyukti, bhASya tathA cU`i upalabhya nathI. A cAthA aMgamAM uddezA vagerenA vibhAga nathI. 160 sUtreA che. zrIsthAnAMgasUtramAM ekathI mAMDIne daza sudhInA padArtho kahyA, ne ahI tethI paNa AgaLa vadhI eka koDAkoDI sudhInA paNa padArthoM vagerenI bInA jaNAvI che. gadhahastiSkRta vivaraNa viccheda pAmyuM, tethI zrI abhayadevasUri mahArAje aNahilapura pATaNamAM vi saM0 1120mAM A samavAyAMganI TIkA anya zAstronA AdhAre racI, te AgamAya samiti vagere taraphathI chapAI che. vi sa0 1995mAM zrIjainadhama prasAraka sabhAe A sUtranuM bhASAMtara chapAvyuM hatuM. A e sUtranA jevI AMzika paddhati bauddhonA aMguttara nikAyamAM paNa jaNAya che. mahAbhArata AraNyaka panA, 144mA adhyAyamAM aSTavakra ekathI tera sudhInI saMkhyAvALA padArtho gaNAve che. e rIte samavAyAMganI TIkA AdinI mInA TUMkamAM jaNAvI. 5 pAMcamA zrI bhagavatI satranI caNu vagerenu sakSipta varNuna u khAra agAmAM AcArAMgathI gaNatAM A sUtra pAMcamuM aMga kahevAya. zrIAcArIMga vagerenA kada karatAM hAla A bhagavatIsUtranu' kaDha meTuM jaNAya che. kAraNa ke tenI pratanAM pAnAM vadhAre che, eTale lagabhaga 900 thI paNa vadhAre peja, AgamAya samiti Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kirNAvalI 29 taraphathI chapAyela pratanA chapAyAM che. A sUtramAM cAre anuyAgAnI bInA jaNAvelI hAvAthI te sarvAnuyAgamaya kahevAya che. A aMga eka zrutaskaMdharUpa che. sAthI paNa vadhAre adhyayanA ane deza hujAra uddezA tathA 36000 praznottarA ahIM che, ane mIjA graMthAmAM kahyA mujaba AcArAMganAM 18000 paDha gaNI te pachInAM aMgAnA patu' pramANa amaNuM khamaNu karatAM ra88000 padmA A sUtranA zarUAtamAM hatA, paNa kAladASathI ghaNA bhAga viccheda pAmyA tethI 84000 paDhDhA kahyAM che. A sUtranA 1 vivAha prApti, viyAhapannatti, vyAkhyAprajJapti, bhagavatI vagere nAme zrI samavAyAMgAdimAM jaNAvyA che. temAM zrI abhayadevasUri mahArAje 'vivatti' zabdanA deza atha judI judI rIte bahu ja spaSTa samajAvyA che. sarvAnuceAgamaya A zrIbhagavatIsUtramAM 41 zatakA che. zataka eTale uddezAdinA samudAyarUpa graMthanA eka vibhAga. ghaNAM kharAM zatakAmAM uddezAo che, ne keTalAMka zatakAmAM uddezAdi vibhAgA nathI. jema paMdaramuM gozAlaka zataka sI" gadyamAM che tevAM paNa keTalAeka zatako che. amuka sakhyAmAM sutrA maLIne uddezaka bane, ane uddezAnA samudAya te zataka jANavuM, tevAM 41 zatako A pAMcamAM aMgamAM che. samavAyAMgamAM avAMtara zatakAnI mInA jaNAvatAM kahyuM che ke pAMcamA aMgamAM 81 mahAyugma rAtakA che. ahIM zatakanA artha adhyayana levA, esa TIkAkAre 83mA pAnAmAM jaNAvyu` che. 41 zatakAmAM dareka zatakanI zarUAtamAM dareka uddezamAM kahevAnI strInA jaNAvanArI saMgrahugAthA kahI te te AkhA zatakanA sArAMza paNa jaNAvyeA che. praznottarImAM tamAma praznonA uttaro prabhuzrImahAvIradeve ApelA heAvAthI uttaradAtA prabhudeva eka ja che. paNa prazna pUchanArAomAM mukhyatA zrIindrabhUti gaNadharanI che. kAraNa ke ghaNAMkharAM praznAmAM goyamA' ! 56 Ave che. 'gAyamA " paDhanI alaukikatAne lakSyamAM rAkhIne ja zrI zyAmAcAyaeN prajJApanAsUtramAM praznakAra tarIke zrIgautama gaNadharane jaNAvyA che. vacamAM cAgya avasare zrI agnibhUti, vAyubhUti, matiputra, mAkadIputra, rAha, jayaMtI zrAvikA ane keTalAeka anya danIoe paNa prabhudevane praznA pUchI satASakAraka uttarA meLavyA che. . prazna-zrI bhagavatIsUtranI pachI racAyelA zrI anuyAgadvAra, AvazyakasUtra vagerenA nirdeza A pAMcamA aMgamAM kai rIte AvI zake ? uttara--zrI devaddhi kSamAzramaNa mahArAje vI saM0 980 mAM Agame. pustakArUDha karyAM, te vakhate eka ja prakAranI bInA vAravAra aneka zAstromAM jUdA jUdA prasage AvatI jANI tevA vibhAgeA aneka sthalethI khaseDI eka zAstramAM gADhavI tenI bhalAmaNa karatAM, pa3 mA sUtramAM anuyAgadvAranI, 384 mA sUtramAM Avazyaka sUtranI, 383 mA sUtramAM aupapAtika sUtranI, 362 mA sUtramAM jamuddIpaprajJaptinI, 114 mA sUtramAM jIvAjIvAbhigamasUtranI, 732 mA sUtramAM naMdIsUtranI, 173 mA sUtramAM zrIprajJApa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta nAsUtranI ne 133 mA sUtramAM rAjapraznIya upAMganI bhalAmaNa karI che. te vakhate te anuyAgadvArAdi hayAta hatAM. mATe bhagavatIsUtramAM anuyAgadvAra vagerenAM nAma vagere Ave te A rIte ghaTI zake che. zrI bhagavatIsUtranA niyuOkti, bhASya jANavAmAM nathI, enI upara eka cUrNi`racAca che. vRtti-sUtranA arzI vistArathI samajavA mATe parama sAdhana vRtti che. tenAM TIkA, vivaraNa, vyAkhyA vagere nAmeA paNa suprasiddha che. hAla vidyamAna TIkAnI pahelAM zrIMga dhahasti mahArAje racelI TIkA vicchedra pAmI. tethI zrIabhayadevasUri mahArAje visaM 1128mAM navI TIkA racI, temAM zarUAtanA trIjA padyamAM TIkAkAra jaNAve che ke huM mArI pUrve racAyela cUrNi, laghu TIkA, jIvAbhigamasUtra vagere AgamAnI vRtti vagerenA jarUrI vibhAgAne vicArIne A zrI bhagavatI sUtranI spaSTa TIkA manAvuM chuM. temaja prazastimAM kahyuM che ke, A TIkA banAvavAmAM yazazcaMdra gaNinI sahAya che, ane droNAcArye A TIkA sudhArI che. prasiddha TIkAkAra zrI malayagara mahArAje A zrI bhagavatI sutranA bIjA zatakanI TIkA banAvI che. saMbhava che ke bAkInI TIkAnA bhAga viccheddha pAmyA hAya. athavA AyuSyanA aMta thavA vagere kAraNeAmAMnA koi paNa kAraNathI vRttinI racanA kadAca adhUrI rahI hoya. kAraNa ke AvA sarasvatInA varadAnavALA mahAsama TIkAkAra ekalA bIjA zatakanI ja TIkA race, ne bIjA zatakAnI TIkA na ra evu ane ja nahi. temaNe ahaMkalpasUtranI pIThikAnI TIkA manAvI, te adhUrA zeSa bhAganI zrIkSemakIti sUrie TIkA (sukhAvaSeAdhA TIkA) racI. A bAbatamAM keTalAeka vidvAnA mAne che ke kadAca AyuSyanA aMta AvavAthI jema bRhrakalpanI TIkA adhUrI rahI, tema zrIbhagavatInI TIkA paNa adhUrI rahI gaI hoya. A a MgasUtra, abhadesUrinI TIkA, rAmacaMdra gaNikRta saMskRta anuvAda, megharAja kRta gujarAtI khAlAvabeAdha sAthe vita saMo 1938mAM bAbu dhanapatasiha ahAdure chapAvyuM hatuM. AgamAya samitie vRtti sAthe mULanA traNa bhAga, kramasara vio saM0 1974, 1995 ne 9017mAM chapAvyA hatA. RSabhadeva kezarImalajInI peDhI (ratalAma) taraphathI vi. sa0 1997mAM 1 thI 7 zataka sudhIne bhAga, tenA viSayAnukrama sAthe chapAyeA che. tathA A ja saMsthAe A zrIbhagavatI sUtranI zrIdAnarokharasUrie racelI laghu TIkA, mULanA pratIka bhAga gAThavIne vi sa0 1991mAM chapAvI che. tathA A aMgenI arinI eka prata bhAMDArakara prAvidyA saMzAdhana madiramAM che. te chapAI nathI. A sUtranA gujarAtI anuvAda cAra bhAgamAM zrI jinAgama prakAzaka sabhA taraphathI chapAyA che. tathA hIrAlAla haMsarAja taraphathI paNa pratAkAre chapAyeA che. zubrigeDie Jainas Relgionsgesch, LesebuchmAM A aMgasUtranA amuka bhAgAnA jana bhASAmAM anuvAda karyAM che. ha`le padamA gAzAla zatakanA aMgrejI anuvAda lakhyA che. ra7 sUtreAnA gujarAtI AlAvaaiAdha racanAra zrI dharmasiMhe Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI jema zrI sthAnAMganAM yaMtro racyAM, tema A zrIbhagavatIjInAM paNa yaMtra banAvyAM che. A sUtrane aMge meM praznottaraprabodhamAM jarUrI bInA A pramANe TUMkAmAM jaNAvI che:-1 sarvAnugAmaya paMcamAMga zrI bhagavatI sUtramAM 41 zatake chebIjA graMthonA amuka bhAganuM nAma jema adhyayana, prakAza, sarga, adhyAya, pratipatti vagere jaNAvyuM che, tema ahIM A satranA 41 zataka eTale bhAga jANavA. te dareka zatakamAM amuka pramANamAM dravyAnuyegAdine lagatA prazno vagere hakIkata jaNAvI che. 2. mUla sUtranA kartA zrI sudharmAsvAmI. tenuM pramANa 1575 zloka che. 3 cUNinuM pramANa 3114 zloka che. 4 avasUrinI nakala pATaNanA bhaMDAramAM che. tenuM pramANa jaNAvyuM nathI. 5 TakA be che, eka TIkA zrI abhayadevasUri mahArAje pATaNamAM vi. saM. 1128mAM 18616 zloka pramANu banAvI. ane bIjI ladhu TIkA zrI dAnazekharasUri mahArAje aMdAje 9000 zloka pramANa banAvI. te baMne TIkA zrIAgodaya samiti Adi saMsthAoe chapAvI che, judA judA prasaMge cAre anuyAganI bInA A zrI bhagavatI sUtramAM jaNAvI che, mATe te sarvAnugamaya khuzIthI kahI zakAya, chaThThA zrI jJAtAdhamakathAganI TIkA AdinI bInA che mUla satranA kartA zrIsudharmAsvAmI che. hAla A sUtranuM pramANa pa400 zloka che. A satranA be zrataskaMdha che. sutrane viziSTa vibhAga zrutaskaMdha kahevAya che. athavA adhyayana-vargAdine je samudAya te zrutaskaMdha kahevAya. pahelA mutaskaMdhamAM ukSipta adhyayana vagere 19 adhyayane che, ne bIjA zrutaskaMdhamAM 10 varga che. varga eTale arthAdhikAranA samUharUpa adhyayana ema TIkAkAre spaSTa khulAse karyo che. pahelA zrutaskaMdhanAM 19 adhyayanamAM pahelAM daza adhyayanamAM AkhyAyikA vagere nathI, tethI "jJAta kahevAya che. bAkInAM nava adhyayanamAMnA dareka adhyayanamAM 540-540 AkhyAyikAo che. eka AkhyAyikAmAM 500-500 upAkhyAyikAo hatI. ane ekeka upAkhyAyikAmAM pa00-500 AkhyAyikopAkhyAyikAo pahelAM hatI. A badhAMno kula saravALe 1 abaja, ra1 karoDa, 50 lAkha AkhyAyika pAkhyAyikAo thAya che. dharmakathA nAmanA bIjA prataskaMdhanA daza vargomAMnA ekeka vargamAM pahelAM pAMca AkhyAyikA hatI, ne ekeka AkhyAyikAmAM 500-500 upAkhyAyikA ane te dareka upAkhyAyikAomAM 500-500 AkhyAyikapAkhyAyikAe hatI. A badhI AkhyAyikepAkhyAyikAonI kula saMkhyA eka abaja, pacIza kareha thAya. pahelA mutaskaMdhanA agIAramA adhyayanathI mAMDIne 19 mA adhyayana sudhInAM nava adhyayanamAM jaNAvelA AkhyAyikAdinA lakSaNa sarakhAM che, tethI eka abaja pacIza kareDamAMthI, eka abaja sADI ekavIsa kareDa bAda karIne sADA traNa kareha AkhyAyikAo jaNAvI che. hAla ghaNe bhAga viSeda pAme, tethI hAla A satramAM AkhyAyikAda jaNAtAM nathI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayasUrIzvarakRta ahIM jaNAvelI kathAo be prakAranI che. keTalIka kathAo yathArtha banelI che, ne keTalIka kathAo zrotAone bodha pamADavAnI khAtara kalpita paNa che. mATe ja vizeSAvazyakamAM "#qyaM vavari' A vacanathI udAharaNanA kalpita udAharaNa, ane vyavahArika udAharaNa ema be bhedo jaNAvyA che. tene Azaya e che ke-madhubiMdunA dRSTAMtanI jevA kAlpanika daSTAMto paNa keTalAeka bhavya jIvone bodhadAyaka nIvaDe che. bIjA zrutaskaMdhamAM kahelA daza vargomAMnA (1) pahelA varganAM pAMca adhyayanamAM camarendranI amahiSIonI bInA varNavI che. (2) bIjA varganAM pAMca adhyayanamAM belIndranI agnamahiSIonI hakIkata jaNAvI che. (3) trIjA varganAM 54 adhyayanamAM asurendra sivAya bAkInA dakSiNa dizAnA nava idronI amahiSIonI bInA jaNAvI che. ahIM dareka iMdrane 6-6 amahiSI hovAthI 4654 adhyayanamAM ekeka amahiSInuM varNana karyuM che ema samajavuM. (4) e ja pramANe cothA vargamAM asurendra sivAya bAkInA uttara dizAnA nava indronI pa4 amahiSIonI bInA 54 adhyayanomAM varNavI che. (5) pAMcamA varganA batrIza adhyayanamAM dakSiNa dizAnA vyaMtarendronI ajhamahipInI bInA kahI che. ahIM zarUAtamAM padyamAM 3ra adhyayanonAM nAma jaNAvyA che. (6) chaThThA varganAM batrIza adhyayanomAM uttara dizAmAM rahelA vyaMtarendronI amahiSIonI bInA jaNAvI che. (7) sAtamA varganAM cAra adhyayanomAM anukrame caMdraprabhA, snAbhA, arcilI , ane prabhaMkarA nAmanI agramahiSIonI bInA kahI che. (8) AThamA varganAM 4 adhyayanamAM sUryanI suraprabhA, AtapA, acirmAlI, ane prabhaMkarA nAmanI amahiSIonI bInA anukrame jaNAvI che. (9) navamA varganA 8 adhyayanemA zakendranI 8 agamahiSIonI bInA ane (10) dazamA varganAM 8 adhyayanamAM anukrame IzAnendranI 8 agra mahiNIonI bInA kahI che. daze vaganAM ra06 adhyayana thAya. te A rIte-5, 5, 54, 54, 32, 3, 4, 4, 8, 8-ra06. ahIM jaNAvelA dazamA varganI zarUAtamAM tenAM 8 adhyayanonAM nAma jaNAvyAM che. A chaThThA aMganuM nAma jJAtA dharmakathA hovAnuM kAraNa e che ke-pahelA dhrutaskaMdhamAM jJAta eTale udAraNu-daSTAMta kahelAM che, ne bIjA zrutaskaMdhamAM dharma kathA kahI che. ama naMdasUtranI cUrNinA vacanathI jANI zakAya che. te pATha A pramANe jANe, tatta-sApharanA ritighA vA bajAru te jAthA, te pazupAd, ahiMsAdilakkhaNassa dhammassa kahA dhammakahA, dhammiyAo vA kahAo dhammakahAo AkkhaNagatti vRttu bhavati, ete biiyasuyakkhaMdhe" artha--je jaNAya, te jJAta kahevAya. tenA be artha che. 1daSTAMtarUpa artha ane 2 dArjIntika artha. jemAM daSTAMta ghaTe, te dAjhatika kahevAya. AvA daSTAMta ahIM pahelA kRtasakaMdhanAM 19 adhyayanamAM jaNAvyA che. dharmanI kathA athavA dhArmika evI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI 6 L sAtA je kathAo, te dharmakathA kahevAya. tevI kathA bIjA zrutaskaMdhamAM kahI che. kathAnuM pIjI' nAma, AkhyAnaka che. A atha pramANe jJAtadha kathA' nAma ThIka lAge che. paNa dha kathAMga nAmathI vizeSa prasiddha che, temAM tane badale tA thavAnuM kAraNa zrI naMdIsUtranI TIkAmAM A pramANe jaNAvyuM che--A jJAta zabda pRSAdarAdi gaNanA che, mATe temAMnA aneA 'ma' thayA che. tattvA bhASyamAM kahela ' jJAtadhakathA" nAmane, jemAM udAharaNa dvArA atha kahyo hoya, te 'jJAtadhama kathA' kahevAya. bIjo artha e che ke, jemAM dRSTAMtano pradhAnatA che, tevI kathAene jaNAvanArU' je aMga te dha kathAMga' kahevAya, ema hAbhidrIya nadIvRtti, abhidhAnaciMtAmaNivRtti vagerenA AdhAre jaNAvyuM che. jJAta eTale prabhu zrImahAvIradeve kahelI dha kathAne jAvanArU je aMga te jJAtAdha kathAMga kahevAya. digabaranA tattvArtha -rAjavAttikamAM 'jJAtRdharma - kathA' ane gAmmaTasAranI 356mI gAthAmAM "LAdhammaTThA" nAma A sUtranA jaNAvyA che. niyukti Adi hayAta nathI. prAcIna TIkAnA viccheddha thavAthI zrIabhayadevasUri mahArAje pATaNamAM vio ` 110mAM 3800 zrlAkapramANa TIkA banAvI, te chapAI che. tathA bAbu dhanapatisaMha taraphathI pahelAM mUla, TIkA, bAlameAdha sAthe A chaThThuM aMga chapAyuM hatuM. be bhAgamAM a sAthe, jaina dhama pravaka sabhAe chapAvyuM hatu.. bIjA vidvAnAe paNa, aMgrejI, jarmana Adi bhASAmAM amuka amuka bhAganA anuvAda karyA che. A rIte chaThThA aMganI TIkA ArjiMtu vana saMkSepamAM jaNAvyuM sAtamA zrI upAsaka dazAMganI TIkA vagerenu vaNu na 33 upAsaka eTale supAtra-tIrthaMkarAdinI bhakti karanAra. te zrAvakanuM bIjuM nAma che. temAM zrIAnaMdazrAvaka vagere daza zrAvakonI mInA anukrame ekeka adhyayanamAM kahI che, tethI upAsaka zabdanI pachI daza zabda mUkIne A aMganAM daza adhyayanA jaNAvyAM che. TUMkamAM ema kahI zakAya ke AnaMdAdi dA zrAvakonI mInA jemAM kahI che, te upAsakadazAMga kahevAya. sthApanAnI apekSAe A sAtamuM aMga che. te eka zrutaskaMdha rUpa che. temAM daza adhyayanA che. hAla A sUtranA maLatAM kada uparathI jaNAya che ke ghaNA bhAga viccheda pAmyA che. ahIM pahelA adhyayanamAM pAMcamA aMganI bhalAmaNa karI che, tathA pUrNa"nI mInA zrIbhagavatIsUtranA trIjA zatakanA khIjA uddezAmAM che. nagarI, caitya, rAjA vagerenuM varNIna jANavA mATe zrIauSapAtikasUtranI bhalAmaNa karI che. mUlasUtranA karyAM sudharmAsvAmI che. mUlasUtranuM pramANa 812 zlAka che. sUtracanA gadyamAM che. TIkA, anuvAda vagere-prAcIna TIkAnA viccheda thavAthI zrIabhayadevasUri mahArAje A sUtranI navI TIkA banAvI. te AgamA samiti, jaina AtmAnaMda sabhA vagere Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrIvijayapadmasUrIdharakRta taraphathI chapAI che. Do. hule A sUtraneA aMgrejI anuvAda karyAM che, te kalakattAthI chapAA che. DaoN. pI. ela. vaidhe zabdasUcI Adi sAthe A aMgasUtra chapAvyuM che. 50 bhagavAnadAse mUla ane vRttinA anuvAda visaM1992mAM chUpAvyeA hatA. karAMcI vagere sthalethI hiMdI bhASAMtara vagere paNa prasiddha thayA che. A rIte sAtamA aMganI mInA TUMkamAM jaNAvI. ArDamA zrI aMtakRddazAMganI vRtti vagerenI mInA aMta eTale sauMsAranA athavA karmInA nAza karanAra je bhavya jIvA te aMtakRt kaivalI kahevAya. sAmAnya kevalImAM ane aMtakRtkevalImAM pharaka e che ke jIvananA lagabhaga aMta samaye jeo kevalajJAna pAmI tarata ja muktinA abhyAthyAdha sukha pAme, te a'takRtkevalI kahevAya. ahI sAdhuomAM kRSNa vAsudevanA nAnAbhAI gajasukumAla vagere aMtakRkevalI jANavA. gRhasthAmAM marUdevI mAtA vagere atakRkevalI jANavA. marUdevI mAtA hAthI upara beThAM hatAM. dUrathI putranI samavasaraNAddhi Rddhi joIne vairAgya pAmI putranI vItarAgadazA vicAratAM kevalI thaI tyAM ja ( hAthInI aMbADI upara ) mokSe gayAM. zrIgajammukumAla munivara bAlabrahmacArI prabhuzrI neminAthanA hAthe je divase dIkSA lIdhI te ja divase, lAyakAta, ArAdhakapaNuM vagere lAbha kevalajJAnathI jANanArA prabhudevanI AjJA laI smazAnamAM kAussagajJAnamAM rahyA. sAmile karela upasa sahana karI AyuSyanA aMte kevalajJAna pAmI tarata ja mAkSe gayA. mATe te aMtakRtkevalI kahevAya. emanI mAphaka bIjAo kevalI thaI mAkSe gayA, teo paNa atakRkevalI kahevAya. te sivAyanA bIjA sAmAnya kevalI, muMDa kevalI, sUka kevalI vagere kevalajJAna pAmyA pahelAM jo bharatacakrI vagerenI jema gRhasthabhAve hAya, teA kevalajJAnathI peAtAnu vadhAre AyuSya jANatAM suniveSa aMgIkAra karIne vicare, ane jo sAdhupaNAmAM hAya tA teo zrI rAmacaMdra kevalI vagerenI mAphaka bAkInA AyuSyanA aMta sudhI vicarI svapara-tAraka banI mAkSe jAya. kevalajJAna pAmyA bAda mauna rahenArA mUka kevalI jANavA. ne viziSTa atizayahita je hAya, ne pAtAnA ja uddhAra karavAnI bhAvanAthI saMyamI thaI nila jJAnAdinI ArAdhanA karIne je kevalI thayA hoya, te muMDa kevalI kahevAya; ema zrI dharma saMgrahaNI vRtti tathA pAMcasagraha vRtti vagerenAM vacaneAnuM rahasya vicAratAM jaNAya che. daza adhyayanAmAM tevI rIte aMta karanArA bhavya jIvone jaNAvanAr je aMga te a MtakRddezAMga kahevAya. ahIM 'vaza' zabda adhyayanAnI saMkhyA jaNAve che. A AThamA aMgamAM che vagere zrutaskaMdha nathI. paNa te eka zrutaskaMdharUpa che. ahIM ATha vargI che. adhyayanAnA je samudAya te vaga kahevAya. ekeka divase ekeka varganA uddeza samuddeza anujJA karAya che, tethI 8vanAM 8 divasa, zrutaskaMdhanA samuddezanA eka dvivasa ane anujJAnA eka divasa tathA AThamA aMganA samudvezanA eka divasa ane anujJAne Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina pravacana karNAvalI eka divasa gaNatAM kula bAra divasamAM AThamA aMganA yAga thAya. dareka varganI zarUAtamAM te te vargamAM keTalAM keTalAM adhyayanA che, te jaNAvanArI gAthA vidyamAna che. 8 vanAM 90 adhyayanAnI vaheMcaNI A pramANe jANavI : pahelA vargamAM dRza adhyayanA, bIjA vamAM 8 adhyayanA, anyatra daza kahyAM che; trIjA vargamAM 13 adhyayanA, cAthA vamAM ne pAMcamA vargamAM daza daza adhyayanA che, chaThThA vargamAM 16 adhyayanA, sAtamA vamAM 13, ane AThamA vamAM daza adhyayanA kahyAM che. zrIsamavAyAMgamAM A AThamA aMganA sAta varSAM kahyA che. ne zrI sumeAdhA sAmAcArI vagere ghaNA graMthAmAM 8 vargI kahyA che. tathA zrIsthAnAMgasUtranA dazamA adhyayanamAM jaNAvelAM A aMganAM daza adhyayanA hAla upalabdha AgamamAM nathI. mUlasUtranA kartA-zrI sudharmAMsvAmI che. te sUtranuM pramANa 89 zlAka che. prAcIna TIkAnA viccheda thavAthI zrI abhayadevasUrie navI TIkA anAvI, te anuttara papAtika sUtra-saTIka ane saTIka vipAkazrutanI sAthe eTale TIkA sAthe, 8-9-11 e traNa agA, AgamAya samitie vi0 sa'0 1976mAM chapAvyAM hatAM. jaina dharmAMprasAraka sabhAe gujarAtI anuvAda sAthe 8-9mAM e agA vi saM0 1990mAM chapAvyAM hatAM. Do. pI. ela vaidya vagere ghaNAM vidvAnAe zabdakezAddhinI saMkalanA karIne A sUtranA aMgrejI anuvAda vagere chapAvyA che. A rIte AThamA aMganI mInA TUMkamAM jaNAvI. 35 --zrI anuttare payAtikadazAMganI TIkA vagerenI bInA ( A sUtramAM nirmala sayamanI sAttvikI ArAdhanA karI zreNika rAjAnA deza putrA vagere nava caiveyakanI upara rahelA anuttavimAnavAsI devapaNuM pAmyA, te bInA kahI che, tethI A navamuM aMga * anuttarApapAtikadazAMga nAmathI oLakhAya che. ahI' pahelA jaNAvelA pahelA va mAM ne trIjA vamAM daza daza adhyayanA heAvAthI, A sUtranA nAmamAM daza zabdanI gAThavaNI karAI che. dvAdazAMgImAMnuM ja A navamuM aMga hovAthI aMga zabda mUkAyA che. eTale bIjA vaga mAM tera adhyayanA hovAthI prAya: je aMganAM daza adhyayanAmAM saMyama sAdhI anuttavimAnavAsI devarUpe upajanArA veAnI mInA kahI che, te anuttarASAtikadazAMga kahevAya. A sUtrane mahu ja bhAga viccheda pAmyA, tethI mUlasUtra, 19ra zlAka pramANa ja maLe che. prAcIna TIkA na heAvAthI zrI abhayadevasUri mahArAje navI TIkA banAvI. te AgamAya samiti vagere taraphathI chapAI che. DhabA sAthe paNa bAbu dhanapatasiha taraphathI apAyuM hatuM. zIghra edha vageremAM sAtamA-AThamA-navamA aMganA sArAMza chapAyA hatA. eka abhayadevasUri mahArAjanI TIkA tathA stamakA ( TamA ) savAya A sUtranAM niyuSkti Adi hayAta nathI. ahI' traNa vargo che. temAM pahelA vanAM 10 adhyayanA, bIjA varganA 13 adhyayanA, ne trIjA varganAM 10 adhyayanA che, badhA maLI traNa va`nAM 33 adhyayanA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta che, zrI sthAnAMgamAM dazamA adhyayanamAM tathA zrI samavAyAMgamAM jaNAvyu` che ke A sUtranAM 10 daza adhyayanA che. temAM zrIsthAnAMgasUtramAM kahelAM daza adhyayanAmAMnA traNanA nAma, ahIM trIjA vamAM Ave che. A rIte navamA aMganI mInA TukAmAM jaNAvI. 10 zrIpraznavyAkaraNa nAmanA aMganI TIkA vagerenI sakSisa mInAM prazna ane vyAkaraNanI khInA je aMgamAM jaNAvI hoya, te praznavyAkaraNAMga kahevAya. prAcIna kAlamAM 108 prazno, 108 aprazno, 108 praznAprazno, prabhAvazAlI vidyAo tathA munivaroe bhuvanapati devAnI sAthe karelA sa'lApa(vAtacIta-upadezAdi)nI bInA A sUtramAM kahI hatI. te vidyA, maMtra, atizayAdinI mInAvALA tamAma bhAga viccheda pAmyA. tethI hAla AzravadvArarUpa pahelA vibhAganAM pAMca adhyayanAmAM pAMca AzravanI mInA, te savaradvArarUpa bIjA vibhAganA pAMca adhyayanAmAM ahiMsAdi pAMca savanI mInA hayAta che. A aMge eka zrutaskaMdharUpa che; ahI ekasarAM ( uddezA jemAM nathI tevAM ) daza adhyayanA che. ekeka divase ekeka adhyayananA uddezAdi traNa karAya. A sUtranA AgADha (je cAga pUrA thayA pachI ja nIkaLI zakAya tevA ) coga hAvAthI emAM AuttabhattapANa ( Ayukta bhaktapAna)nI kriyA karAya che. zrIbhagavatIsUtra, uttarAdhyanasUtra tathA mahAnizIthAdeinA cogA paNa agADha yAga tarIke sukhAdhA sAmAcArImAM jaNAvyA che. A dazamA aMganA ceAgamAM ekAMtare Amila tapa eTale AyaMbila-nIvI AyaMbila-nIvI A krame tapa karAvAya che. aMganA uddeza, samuddeza, anujJAnA ane zrutaskaMdhanA samuddeza ane anujJAnA divase AyaMbila tapa jarUra karavA joie. agAdinA samuddezanI ane anujJAnI vaccenA kAla Akasadhi nAme oLakhAya che. te AkasaMdhi tUTe eTale samuddezanI ane anujJAnI vacce divasa javAnA jaNAvelAM kAraNAmAMthI koIpaNa kAraNathI divasa paDe ( jAya) teA jarUra anujJA na thAya, tyAM sudhI ( AyaMbila tapa cAlu ja rahe, e AkasaMdhinuM rahasya che. A sUtranA cAga karatAM 14 divaseA thAya che. te A pramANe dareka adhyayananA ekeka dina gaNatAM 10 adhyayanAnA 10 divaseA, 11-1ra zrutaskaMdhanA samudvezanA eka dina, ne anujJAnA eka divasa. 1714 aMganA samudvezanA ane anujJAnA ekeka divasa gaNatAM kula 14 divasA thAya. prAcIna TIkAnA viccheda thavAthI zrI abhayadevasUri mahArAje A sUtranI navI TIkA anAvI. tene zrI droNasUrijIe zeAdhI, ema TIkAkAre prazastimAM jaNAvyu` che. vi saM0 175mAM AgamAya samitie saTIka A sUtra chapAvyuM hatuM. zrIjJAnavimalasUrIe paNa A sUtranI upara vivaraNa (TIkA) cyuM che. A TIkAnA prathamAda suratamAM zrI sukhasAgare taiyAra karyAM hatA. A vivarNa be bhAgamAM vi saM0 1995mAM muktivijayajI jaina graMthamAlAe chapAvyuM hatuM, tathA AzravandvArane gujarAtI anuvAda mAstara nagIna Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI dAse vi. saM. 198mAM chapAvyo hato. bIjA graMthomAM praznavyAkaraNano artha A rIte kahyo che : prazna vidyAvizeSa, tenuM vyAkaraNa-vivecana, 10 adhyayanamAM karanArUM je aMga, te praznavyAkaraNaga kahevAya. je dvArA karmo Ave eTale karmabaMdhanAM kAraNe te Azrava kahevAya. saMvara eTale karmane rokavAnAM je sAdhano te saMvara kahevAya. ahIM lagabhaga pa3 anArya jAtinAM tathA 9 rahenAM nAma jaNAvyA che. zrI jJAnavimalasUrinA vivaraNamAM prAsaMgika ke vadhAre jaNAya che. tathA labdhistotranI ane piMDaniyuktinI bInA paNa prasaMge ghaNIvAra Ave che, A vivaraNane gaMgavijayanA ziSya nayavijaye vi. saM. 1793mAM lakhelI hAthapothInA AdhAre taiyAra karI chapAvyuM. A rIte dazamA aMganI bInA TUMkAmAM jaNAvI. 11 zrI vipAkazratanI vRtti AdinI bInA vipAka eTale pApakarmanuM ane puNya karmanuM phala. tene bhogavanArA jIvonuM varNana je aMgamAM karyuM che, te vipAkazruta nAme 11muM aMga jANavuM. A aMgane ghaNe bhAga viccheda pAmyA. tethI hAla mUla sUtranuM pramANa 1216 zleka che. mUla TIkAne vicacheda thavAthI zrIabhayadevasUri mahArAje 9000 kapramANa navI TIkA banAvI. A aMganA be zrutaskaMdha che. pahelA du:khavipAka nAmanA zrutaskaMdhanAM daza adhyayanamAM pApa karmanA du:kharUpa phalane bhegAvanArA ujajhataka vagere daza jaNAnuM varNana karyuM che. bIjA sukha vipAka nAmanA kutaskaMdhanAM daza adhyayanamAM sukhanAM sAdhana dAna vagere dharmane sAdhanArA subAhu, bhadranaMdI vagerenI bInA anukrame jaNAvI che. be zrutaskaMdhomAM pahele zrutaskaMdha moTo che. zrIsthAnAMgasUtranA dazamA adhyayanamAM jaNAvelA du:khavipAkanAM daza adhyayanane karmavipAkadazA nAmathI oLakhAvyAM che. te nAmamAM ane ahIM jaNAvelAM nAmamAM saheja taphAvata jaNAya che : paNa arthamAM pharaka nathI. A sUtranA yoga karatAM ra4 divasa lAge che. te A pramANe che. dareka adhyayana-eka eka divasa gaNatAM 10 divasa thAya, zrutaskaMdhanI samudeza-anujJAne eka divasa, A rIte pahelA zrutaskaMdhanA 11 divasa, ne bIjA grutaskaMdhanA paNa e ja kame 11 divaso, ne aMganA samudezane 1 divasa, tathA tenI anugAne eka divasa gaNatAM kula 24 divasa thAya. je aMganA be zrutaskaMdho hoya, te dareka zrutaskaMdhanI samudezaanujJA eka ja divase thAya. ne je aMgane eka zrutaskaMdha hoya, teno samudeza eka divase karI bIje divase anujJA karavI. A sUtranI kathAnakanA jevI zailI bauddhonA avadAnazataka, kamazatakAdimAM paNa jaNAya che. zrIabhayadevasUrikRta TIkA sahita A vipAkakRta vi. saM. 1976 mAM AgAmodaya samiti taraphathI chapAyuM hatuM. te pahelAM bAbu dhanapatasiMhe paNa chapAvyuM hatuM. bIjA vidvAnoe aMgrejI anuvAda vagere sAthe Ane chapAvyuM che. A rIte zrI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta vipAkamatanI bInA TuMkAmAM jaNAvI. A rIte zrIAcArAMga vagere 11 aMgonAM mUlasUtronuM pramANa 3pa339 kaleka, ne te 11 aMgenI TIkAonuM pramANa 74790 zloka jaNAvyuM che. 4-5 e pramANe-tapagacchAdhipati-AcAryazrI vijayanemisUrIzvara viyANa vijayapaghasUrie racela-zrI pravacana kiraNuvalIne pahele prakAza pUro thayo. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che bIjo prakAza che have graMthakAra zrI AcArAMgasUtranuM varNana karatAM 6 gAthAmAM pahelA mutaskaMdhanAM nava adhyayananI bInA jaNAve che- suyakhaMSA do paDhame, AyAraMge taheva suyakhaMdhe / / majmayaNAiM paDhame, nava vigayaM sattamajjhayaNaM // 6 // aNNatthuttaM navamaM, uddhariyA''gAsagAmiNI vijjA // bajeNitto saMpai, nijjuttI bhaddabAhukayA // 7 // sAisayattA vigayaM, taM sirisolaMkasUrisamaeNaM // eyaM mahApariNa-jjhayaNaM cevamaM NeyaM // 8 // jyahANasuyaM navamaM, vimukkhamAyaNamaTTamaM vRttaM // ajjhayaNANa navaNhaM, nAmAi jahakkama suttA // 9 // satyapariNNA paDhama, boaMtaha loyavijayamAyaNaM / sIosaNijameyaM taiyaM tatto ya saMmattaM // 10 // AvaMti loyasAraM, dhuyaM vimoho mahApariNNA ya / / uvahANasuyaM paDhame, aTujjhayaNAi suyakkhaMdhe // 11 // spaSTAthe--je aMgamAM munivaronA AcAranuM varNana vadhAre pramANamAM jaNAvyuM hoya, te AcArAMga kahevAya. bAra aMgomAM A sUtra pahelAM kahyuM che, te vyAjabI che. kAraNa ke, mokSamArganI ArAdhanAmAM AcAranI mukhyatA che. emAM "kAvAraH prathama ghamaM:" vagere vAka paNa sAkSibhUta che. loko munivaronA AcAra ane uccAra (bhASA) ne joine temanI pratye bahumAna-zraddhA rAkhI bhakti kare che. temane upadeza sAMbhaLI sanmArge cAlI Atmahita sAdhe che. ane vicAra eTale saMvegAdi bhAvanAnI khAtrI paNa te baMne ja karAve che. A muddAthI ja navIna sAdhuone cha javanikAyanuM jJAna, (samajaNa) sAdhunA satyAvIza guNonuM jJAna (samajaNa), vairAgya bhAvanAne ghaTADanArA, vadhAranAra, sthira karanArAM sAdhano vagerenuM jJAna karAvyA bAda vaDI dIkSA ApavAnI jema pahelAM hatI, tevI avicchinna maryAdA hAla paNa vijayavaMtI va che. zrIdazavaikAlikasUtranI racanA thayA pahelAM AcArAMgamAM je 6 javanikAyAdinI bInA kahelI hatI, tenI mAhitI karAvyA bAda vaDIdIkSA ApavAne vyavahAra hato. paNa zrIzathaMbhavasUri mahArAje manakamuninA kalyANa nimitte AcArAMgAdi sUtrane sAra laine zrI dazavaikAlikasUtranI racanA karyA bAda tenAM cAra adhyayane bhaNyA bAda Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrIvijayayavasUrIzvarakRta vaDI dIkSA ApavAne vyahAra zarU thaze. hAla paNa te ja paddhati cAlu ja che. AcAranuM pAlana e jJAnane AdhIna che, A AzayathI jaNAvyuM ke- paDhamaM nANaM tao dayA evaM ciTTai savvasaMjae / aNNANI ki kAhI ki vA nAhihI cheyapAvagaM / / 1 / soA jANai kallANaM socA jANai pAvagaM / / ubhayapi jANai soccA, jaM seyaM taM samAyare // 2 // artha-paheluM jJAna ane pachI dayA eTale jIva ajIvane jANyA bAda jIvanuM rakSaNa karAya, tethI dayA pAlavAmAM pahelAM jJAnanI vadhAre jarUriyAta che. e pramANe vartavAthI sarva saMya mokSamArganI ArAdhanA karI zake che; temAM TakI zakI che. chavAditAne nahi jANanAra, ajJAnI chava zuM Atmahita sAdhavAno che? arthAta te AtmAnuM hita sAdhI zakato nathI. mAre zuM hitakArI che ? zuM ahitakArI che? te paNa ajJAnI jIva jANI zakato nathI. (1) bhavya jIva zrI jinezvara bhagavaMtanAM vacana sAMbhaLIne kalyANa ane pApane tathA te baMnene jANe che, ne jANyA pachI je mAge Atmahita jaNAya, te mArgane sAdhe che. ahIM kalyANa parathI samyagdarzanAdi traNanI ekaThI ArAdhanA samajavI. (2) A rIte munivarone parama ullAsathI nirmala saMyamanI sAtvikI ArAdhanA karavAmAM AcAra eTale grahaNa zikSA ane AsevanA zikSAne jANavAnI bahu ja jarUriyAta jANIne sUtronI sthApanA karavAmAM zrI gaNadhara bhagavaMte zrI AcArAMgane paheluM sthApyuM. ahIM chApelI prata pramANe 402 sUtro che, sUtragAthA lagabhaga 147 che. niyaMtinI gAthA 356 che, temAM TIkA vinAnI 7 gAthAo, mahAparijJAdhyayananI niryuktinI che ema chApelI pratanI chevaTe jaNAvyuM che. zrIbhadrabAhu svAmInA, niryuktinI 11mI gAthAmAM kahelAM vacanathI jaNAya che ke A pahelA aMganuM bIju nAma "Dha" che, ane sAtamI gAthAmAM AcAla vagere nava nAma A pahelA aMganA jaNAvyAM che. A sUtranA be zrataskaMdho che, vizeSAvazyakamAM 900mI gAthAmAM skaMdhane artha-samudAya karyo che. tethI zrata eTalo sUtro, te sUtra vagerene je samudAya, te zrutaskaMdha kahevAya. ahIM Adi (vagere) zabdathI mUlasUtramAM kahelI gAthAo vagere laI zakAya, kAraNa ke, ahIM gadyabhAga uparAMta lagabhaga -147 gAthAo padyamAM paNa che, keTalAka vidvAne 147thI vadhAre gAthAonuM pramANa jaNAve che chaThThA dhuta adhyayananA pahelA udezAmAM 14-15-16 ema traNa padyo "anuSkarbhara chaMdamAM che, sAtamA vimoha nAmanA adhyayananA chellA uddezAmAM 17 mAthI 41mA sudhInAM paDyo anuSTabha chaMdane anusare che. navamuM upadhAnazrata paNa padyamAM che, ane te "gAthAnuNbhasaMsRSTi nAmathI oLakhAyela mizra chaMdane anusare che. tathA bhAvanA adhyayanane cheDe bhAga padya che, emAM 112-135 padyo, ne vimukti adhyayanamAM 13-147 padyo che. AthI spaSTa samajAya che ke, ahIM saMkhyAtA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiAvalI 41 zlAko che. te uparAMta zrIsamavAyAMgamAM ne zrInaMdIsUtramAM bhAr aMganA TUka paricaya kahetAM sUtrakAra bhagavaMte pharamAvyuM che ke, zrI AcArAMga sUtramAM AcAr varNavyA che. gAcara eTale geAcarI levAnA vidhi, vinayanuM phaLa, kAryAtsaga karavAnuM, sUvAnuM, esavAnuM sthAna, vihArAdri nimitte javAneA vidhi, zarIranA thAka UtAravA bIjA sthAne javArUpa caMkramaNanA vidhi, AhAra, upadhinuM pramANa, svAdhyAyAdi ceAgamAM bIjA sAdhu vagerene smAdi sAdhanothI joDavAnA vidhi, bhASAsamiti, gupti, zayyA (upAzrayAdi sthAna, saMthArA) upadhi, bhakta-pAnane levAmAM saMbhavatA udgama, utpAdanA, eSaNAnA DhASothI rahita zuddha zayyAdine levAnA vidhi, temAM khAsa kAraNe apavAdanA vidhi, vrata niyama ane tapa vagere cAgya prasaMgane anusarIne varNavyA che. ahIM' vratanA artha mUla guNa, ne niyamanA a uttara guNa che ema samajavuM. ahIM pahelA zrutaskaMdhanuM nAma brahmacaya zrutaskaMdha che. ne bIjo zrutaskaMdha AcArAtra nAmathI prasiddha che. pahelA zrutaskaMdhanA dareka adhyayanamAM vividha prakAre sattara bhedavALA sayamarUpa brahmacaryanI mInA kahelI hAvAthI brahmacarya` zrutaskaMdha nAma sArthaka che, paNa hitthAdinI jevu nika nAma nathI. ahIM zrutaskaMdhamAM adhyayanonI, ne adhyayanAmAM uddezAnI saMkalanA karI che. tethI pahelAM adhyayanAnA ne uddezAnA vicAra jaNAvuM chuM. pahelA zrutaskaMdhanAM nava adhyayanA che, temAM sAtamA 'mahArijJA' adhyayananA viccheda thayA che, eTale te hAla alabhya che. ahI niyuktimAM tathA cUrNimAM A adhyayana sAtamuM jaNAvyuM, ne zrInaMdIsUtranI haribhadrasUriSkRta DhIkAmAM tathA zrIabhayadevasUriSkRta samavAyAMga (sUtra 136) vRttimAM AThamu mahAparijJAdhyayana che, ema eka gAthAne anusAre jaNAya che. te gAthA A pramANe jANavI: satyapariNNA loyavina zro- soosaNijja sammataM // AvaMti dhUya vimoho- mahApariSNovahANasuyaM / / 1 / / a-1 rA parijJAdhyayana, 2 leAkavijaya, 3 zItANIya, 4 samyakatva, 5 AMti (bIju nAma--lAkasAra), 6 dhRta adhyayana, 7 vimAhu adhyayana, 8 mahAparijJAdhyayana, 9 upadhAnamratAdhyayana. jo ke samavAyAMganA 136 sUtramAM mahAparijJAdhyayanane AThamuM jaNAvyu` che. tA paNa tyAM navamA sUtramAM nava padArtho jaNAvatAM A nava adhyayanA gaNAvyAM, temAM mahA parijJAne su' paNa kahyuM che. A rIte A adhyayananA kramika nakhane aMge traNa vicAra jANavA. mahAparijJAdhyayananI niyuktinI sAta gAthAo jotAM anumAna thAya che ke-zrI bhadrabAhusvAmI mahArAje jyAre AnI niyukti racI, te vakhate A mahAparijJAdhyayana hayAta hatuM. tathA zrIvacaniyuktinI 7mI gAthAmAM tathA khIjA paNa vividha Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra zrIvijayapaghasUrIzvarakRta graMthamAM jaNAyuM che ke-"o vira fiftvapharasAnika mAsamAM vikSA kariyA, sArUlavALA voni " eTale A mahApariNAthayanamAMthI zrIvajasvAmIe AkAzagAminI vidyAno uddhAra karyo. A pAThathI samajAya che ke zrI vajasvAmInA samaya sudhI A adhyayana hayAta hatuM, pachInA samaye mahAprabhAvazAlI hovAthI te vicacheda pAmyuM. tathA ahIM niyuktinI 290mI gAthA jotAM jaNAya che ke-sattasattiyA (adhyayana)ne uddhAra paNa AmAMthI thayo che. pAMcamA adhyayananuM pahelAM "gAvaMti" nAma jaNAvyuM che. AnuM bIjuM nAma "sAra" che, ema ahIM niyuktinI 31-3ramI gAthAno artha vicAratAM jaNAya che. tathA AThamAM adhyayananuM "vimoTuM nAma jaNAvyuM che, ne tenuM bIju nAma "vaphA" che. A rIte pahelA zrutaskaMdhanAM adhyayananAM nAmane uddezIne khAsa jarUrI bInA jaNAvIne have kramasara dareka adhyayananA uddezA jaNAvuM chuM. adhyanane je vibhAga, te uddeza kahevAya. nava adhyayanamAM mahAparijJA adhyayanane viccheda thavAthI bAkInAM ATha adhyayanamAM uddezA A pramANe jANavA pahelA zrutaskaMdhanA pahelA adhyayanamAM 7 uddeza che, bIjA adhyayanamAM 6 uddezA, trIjA adhyayanamAM 4 uddezA, cethA adhyayanamAM 4 uddezA trIjA pAMcamAM adhyayanamAM 6 uddezA che. chaThThA adhyayanamAM pAMca uddezA, sAtamA adhyayanamAM 8 udezA, ne AThamA adhyayanamAM 4 uddezA kahyA che. bIjA zAstromAM pAMcamA adhyayananA pAMca uddezA, ne chaThThA adhyayananA 8 uddeza che, ema A gAthA jaNAve che. te A pramANe - sahi chahi caucauhiya paMcahi aTTa cauhi nAyavvA / uddesaehiM paDhame suyakhaMdhe nava ya ajjhayaNA / / 1 / / artha:--pahelA zrutaskaMdhanAM nava adhyayana anukrame 7-6-4-4-5-8-8-4 uddezA vaDe sahita che, eTale paheluM adhyayana 7 uddezAvALuM che. ema dareka adhyayana samajavuM. A ja paddhatie A aMganI cUNi tathA TIkA paNa uddezAo varNave che. zrInaMdIsUtranI hAribhadrIya TIkAmAM ane zrIsamavAyAMganI abhayadevasarikRta TIkAmAM jaNAvelI: satta ya chaccau cauro-cha paMca aTeva satta cauro ya / ekkArA ti ti do do-do do sattekka ekkoya / / 1 / / ahIM nava adhyayanamAM anukrame jaNAvelA udezAnI saMkhyA uparathI anumAna thAya che ke-mahApariNAdhyayanane 7 uddezA hevA joIe. te badhAno viccheda thaze. bIjA zrutaskaMdhanAM 16 adhyayanamAM anukrame 11-3-3-ra--ra-2 uddeza che, ane keTalAeka adhyayane ekasara eTale uddezArahita che. A rIte uddezAne aMge jarUrI bInA jaNAvI. have anukrame pahelA zrutaskaMdhanA pahelA adhyayananA sAta udezAmAMnA dareka udezAmAM kaI kaI bInA kahI che, te TUMkAmAM jaNAvuM chuM. zastra eTale hiMsAnAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kirAvalI ra sAdhana, tenA edha jenAthI cAya, athavA zasranA svarUpane jaNAvanArU je adhyayana, te zastraparijJA adhyayana kahevAya. ahI 1 dravyarA*, ane r bhAvaza ema zanA e bheda che. temAM huNavAnI je bhAvanA te bhAvazasra kahevAya. ane svakAyazastra ane parakAyazasra ema dravyazastranA be bheda che. ThaMDA pANI vigerenA jIvAnA uSNa pANI AdithI je nAza thAya, te svakAyazastra kahevAya, te aplAya vagerenA teukAya AdithI nAza thAya, te parakAyazastra kahevAya. pRthvIkAya, akAya, teukAya. vAyukAya, vanaspati kAya, ane trasakAyanI vistArathI samajUtI ApI, ane zastranuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke- je hiMsA na kare te ja kharA samajU kahevAya.' mAnavadehamAM thatAM vividha pheraphAra vanaspatimAM ghaTAvI sAbita karyu che ke-vanaspatine citta mAnavI joiye. A vAta aneka dRSTAMtA ApIne samajAvI che. A rIte adhyayananuM TUMkuM rahasya jANavuM. pahelAM adhyayananA pahelAM uddezAnA Tuka paricaya ahI AcApada ane aMga panA nikSepA, ane AcAra zabdanAM ekAka padmA jaNAvIne mAre aMgAnI racanA karavAnA avasare pahelAM 14 pUryA racAya che, tethI pUrva pahelAM kahevA joie, tema na kahyuM, ne zrIAcArAMgasUtrane pahelAM kahevAnu kAraNa spaSTa rIte samajAvyu` che. pachI gaNapaNuM e AcArane AdhIna che ema kahI, adhyayanAdinI apekSAe zrIAcArAMganuM pramANa darzAvyuM che. pachI aMga vageremAM koNa konA sAra che ? te bInA spaSTa samajAvIne brahmapanA nikSepa, sthApanA, brahmanuM svarUpa jaNAvatAM brAhmaNanI tathA bIjA varNanI utpattinuM svarUpa, varNanI tathA varNAntaranI sa MkhyA, sAta varSA, bIjA varNanA nAma, varSAMtara thavAnuM kAraNa, bhinna bhinna saMyAgathI thatI vAMtaranI utpattinuM tathA dravya brahma ane bhAva brahmanuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI jenA cAritrarUpa artha thAya che, tevA caraNa padanA nikSepAnI mInA kahI che. pachI pahelA aMganAM adhyayanAnAM nAma, dareka adhyayanamAM kahevAnI mInAnu TUMka svarUpa, zarijJA adhyayananA sAta uddezA paikI dareka uddezAmAM kahevAnI TUMka mInA, zatrupada ane parijJApadanA nikSepA, zatru, agni vagere dravyazatru kahevAya, mana vacana kAyAnI kharAma pravRtti tathA avirati vagere bhAvaza kahevAya, ema vistArathI samajAvI saMjJAnI bInA jaNAvatAM anubhava saMjJAnA 16 bheda, dizAnA nikSepA, tera AkAza pradeze! avagAhIne rahela je dravya, te vyadiku kahevAya, ema spaSTa samajAvyuM che. pachI pharamAvyuM che ke, rUcaka pradezathI kSetra dizAo gaNAya. pachI dizAnAM nAma, ane dizAnu tathA vidizAnuM svarUpa, tathA dizAnuM saMsthAna (AkAra), sarvene merU paryaMta uttaramAM Ave, te lavaNasamudra dakSiNamAM Ave, ema kahI prajJApaka dizAnuM svarUpa, tene jANavAnA upAya, tenAM nAma, tenuM saMsthAna jaNAvyu che. pachI bhAva dizAnuM svarUpa, AtmA che emAM pramANa zu? A praznanA spaSTa javAba detAM prasa'gAnuprasa Mge AtmAne sAbita Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta karanArAM anumAnAdi pramANa jaNAvI 363 pAkha`hiAnA matanuM svarUpa varNavyuM che. pachI pUrvabhavane jANavAnAM jAtismaraNAdi sAdhanA, ane viziSTa saMjJAnAM kAraNeA jaNAvI kahyuM che ke, AtmAne mAnanArA jIvA paraleAkane kamane ane kriyAne jarUra mAne che. pachI kriyAnA parNamanA ni ya samajAvI ka`tuM svarUpa nahu jANanArA jIvAne thatA geralAbha, ane tenA vipAkanuM bhAgavavuM', 'ka'nA svarUpane nahi jANanArA jIvAtuM cArAzI lAkha cAnimAM karmAnusAre bhaTakavuM, ne vividha du:khAnuM bhAgavatu, vagere bInA vistArathI samajAvIne rijJA zabdanuM svarUpa kahI hizikSA karamAvI che ke, sArA vicAro karavAthI puNyabaMdha thAya che, tathA azubha karmonA nAza thAya che, mATe sArA vicAro karavA, kharAba vicAra karavAthI pApa ka nA aMdha thAya che, mATe tevA vicAro na karavA joI ce. chevaTe ka madhanAM kAraNeAthI ane ArbhasamAra bhathI bacavAnA upadeza detAM kRpAlu mahiSa bhagavatAe krUramAvyuM che ke, je kama (kama madhanAM kAraNA) ane Arbhane jANIne tenA tyAga kare te ja muni kahevAya. A rIte pahelA zrutaskaMdhanA pahelA zasraparijJA adhyayananA pahelA uddezAnA paricaya TUMkAmAM jaNAvceA. have mIjA uddezAthI mAMDIne sAtamA uddezA sudhInA 6 uddezAmAM anukrame pRthvIkAya, akAya (jala), teukAya (agni), vAyukAya, (vAyu; pavana), vanaspatikAya (jhADa vagere), tathA trasa (pANInA pArA vagere) jIvAnI ALakhANa karAvaze. AthI samajAya che ke, pahelA zA porajJA adhyayanamAM cha jIvanikAyanI oLakhANa karAve che, ne prakhala puSpAdaye zrIjinezvara devAe paNa ArAdhelI pratrajyAnA sAdhaka munivarone cetAve che ke huM jInikAyanI rakSA karavAmAM ja munipaNAnuM kharUM. rahasya samAyeluM che. ahiMsAnA sAdhaka AtmA koInI paNa sAthe vaibhAvathI vattatA nathI, te tenI upara koine paNa vairabhAva hAtA nathI. kudaratI niyama e che ke zAMtine denAro ja zAMti meLavI zake che. ahiMsA ja zAMtinuM pama sAdhana che. zAMti guNane dhAraNa karanAra AtmAe ja mAkSa mArganI parama ullAsathI sAttvikI ArAdhanA karI muktinA avyAbAdha sukha pAmI zake che. ema samajIne he munivara ! tame pRthvIkAyAdinA ArbhasamAraMbhanA tyAga karo, ema hitazikSA ApIne pramAdane tyAga karI nirmIla sacamane sAdhI mAnavajanma rUpa kalpavRkSane sala banAvajo, ema bhagavate pharamAvyuM che, bIjA uddezAne TuMka paricaya khUllA ahIM zarUAtamAM pRthvIkAyanuM svarUpa jaNAvanArAM nikSepAdi nava dvArA jaNAvI pRthvImAM cAra nikSepAnI ghaTanA karI, dravyapRthvI tathA bhAvapRthvInuM varNana karyu che. pachI kahyuM che ke sUkSma jIvA sa leAkamAM bharelA che. pachI mAdara pRthvInA zlaNa ne khara bhedanuM varNana karI ceAninA bhedyA samAna varNAdithI paDayA che, ema kahI sUkSmamAM Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina pravacana kiraNAvalI 45 ne bAdamAM paryApta ane aparyApta bheTTAnuM ghaTatuM sarakhApaNuM, ne vRkSAdinA tathA auSadhi vagerenA dRSTAMte pRthvIkAyanA bheDhA vistArathI samajAvyA che. pachI kahyuM che ke pRthvIkAya veAnAM zarI| asaMkhyAtAM bhegAM thAya, teA ja rRkhAya, te asaMkhyAtAMthI AchA zarIronI hayAtI zrIjinAjJAI ja mAnavI joiye. jema zarIramAM rahela hADakuM kaThina hAvAthI sacetana mAnIe chIe, tevI ja kaThinatA sArIra (zarIravALA) pRthvIkAyamAM hAvAthI pRthvIkAyane sacitta mAnavA vyAjabI che. pachI pRthvIkAyanuM parimANa, ane kSetra ane kAlamAM kAnI sUkSmatA ne konI mAdaratA ? te jaNAvI kAlathI pRthvIkAyanuM parimANa atAvyu che. pachI jaNAvyuM che ke-cakramAdi karavA dvArA manuScAnA kAmamAM pRthvIkAya Ave che. manuSya vagere peAtAnA sukhane mATe ja pRthvIkAyanA jIvAne du:kha upajAve che. eTale rogAdi kAraNe pRthvIkAyanA AraMbha kare che. pAtAnA kAmamAM mATI vAparI svakArya sAdhe che. pachI huLa vagere dravyazasra, tathA bhAvazastranuM nirUpaNa, ane pRthvIkAyanA jIvAne vedanA kevI hoya ? te jaNAvI kahyuM che ke-pRthvIkAya jIvAne aMga upAMga nAMhu chatAM paNa teo vedanA jarUra bhAgave che. pachI kuMtIkAnI TuMka bInA, ane karavA karAvavA ane anumeAdanA dvArA vadhanI zmInA jaNAvI che. pRthvIkAyane huNatAM tAzrita (tenA AdhAre rahelA) khIjA jIvA paNa haNAya, mATe ja munivA pRthvIkAyanA vadha karatA nathI, ne maneAti vagerene dhAraNa kare che ema jaNAvyuM che. vaLI dekhAtI pRthvI asakhyAtA pRthvIkAya vAnAM zarIronA samUhurUpa che ema mAnavu" joI e. pachI karavu vagere svarUpe pRthvIkAyanA thatA samArbha jaNAvIne kahyuM che ke adha vagerenI mAphaka pRthvInA samArMbha karavAnI bhAvanAvALA jIvA jarUra tIvra rAgAdi vividha anarthAM pAme che. tema ja je pRthvIne na haNe te ja muni kahevAya." zasraparijJAnA bIjA uddezAnA TraeNka paricaya pUrNa thayA. trIjA uddezyanA krUka paricaya ||kha ahI akAya (pANI)nAM dvArA, bheda, parimANa, upabhAga, zastra, lakSaNa dvAramAM pRthvIkAyanI apekSAe ahIM vizeSatA (taphAvata), aplAyanA bhedA, bAdara aplAyanA zuddhodakAdi pAMca bheDhA, aplAyanu' parimANa, tathA lakSaNa jaNAvI tenA vaparAza kaI rIte thAya che ? te kahIne aplAyane haNavAnAM kAraNeA, tenAM svakAyAdi zastrA, vyabhAva zastrA, vagere jaNAvI bAkInAM dvArAnI bInA pUrve jaNAvela pRthvInAM dvArAnI bInAnI jema jANavI ema kahyuM che. pachI anagAranuM svarUpa, jinAjJAthI aplAyane samajI tenI rakSA karavI, kAyanAM judAM judAM zastro, bIjA dharmInA AgamAnI asAratA, aplAyanI rakSA karanAra muni kahevAya vagere bhInA vistArathI kahI che. trIjA uddezAnA TUMka paricaya pUrNa thayA. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasurIdharakRta ceAthA uddezAne TUMka paricaya hatu4) ahIM zarUAtamAM teukAyanuM svarUpa, bheA, sAmAnyathI tenA be bheda (sUkSmamAdara), tathA bhAdar agninA pAMca bhedA jaNAvI AgIyA jIvaDAnu ane tAvanI garamInuM dRSTAMta daI ne teukAyamAM jIvapaNuM sAbita karyu che. pachI tenuM paramANu, teu (agni)nI vaparAza, agninI hiMsAmAM kANA, agninAM saMkSepe ane vistAre dravyazastrA jaNAvI kahyu` che ke--pramAdI rAMdhavA vigere kAryAM karI daMDAya che, mATe kahyuM che ke--gnanA samAraMbha na karavA, ema jaNAvI agninA samAraMbhanI bAbatamAM anya dhionA geravyAjabI vicAro batAvyA che, aMte agninA samAraMbhamAM bIjA jIvAnI paNa hiMsA jaNAvI kahyu` ke tenu svarUpa samajI je tenI rakSA kare, te muni kahevAya. prasaMge bIjI paNa mInA vistArathI samajAvI che. 46 pAMcamA uddezane TUMka paricaya vatAti ahIM... zarUAtamAM pRthvInA vanamAM ane vanaspatinA vanamAM bhedAdrinI apekSAe jIdAza jaNAvI, sUkSma bAdara vanaspatikAyamAM e be bhedA, bAdara vanaspatikAyanA bheTThA, pratyekatarUnA 12 bhedI, pratyeka vanaspati vAnA bhedA (agra mIja vagere), pratyekatarU jIvAnAM zarIronA samUhane samajAvavA mATe dRSTAMtA kahyAM che. pachI patra caDa vagere eka jIvavALA jANavA ema kahI jaNAvyuM ke--pratyeka vRkSanA jIvAtu parimANa, sAdhAraNa vanaspatikAyanA jIveA vagere jinAjJAnusAre mAnavA, pachI sAdhAraNa vanaspatikAyanuM lakSaNa kahI pharamAvyu` ke mUlane ane pahelAM pAMdaDAMne banAvanAra judA judA chatra nathI paNa te meneA banAvanAra eka jIva che. pachI anaMtakAyanuM lakSaNa, ane sAdhAraNa vanaspatinA bhedyA jaNAvI kahyuM ke-pratyeka vanaspatimAM asaMkhyAtAM zarI| ja rRkhAya, anaMtakAyamAM anaMtAM sAdhAraNa vanaspatinAM zarIro bhegA thAya teA ja rRkhAya, pachI sUkSma anaMtakAyanuM parimANa, ane bhAdara nigeAdanuM parimANa tathA AhArAdimAM ne vAjiMtra vagere banAvavA AdimAM vanaspatinI vaparAza temaja vanaspatinA vadhanAM kAraNeA, sakSepe ne vistAre vanaspatinAM dravyazastro, ne bhAvarAtreA jaNAvyAM che. ane bAkInI bInA pRthvInA varNana jevI jANavI, je vanaspatinA AraMbha taje, te sAdhu kahevAya. vanaspatimAM jIvapaNAnAM cihno (janma-vRddhi vagere), vanaspatinA AraMbhathI kamadha thAya, te tenA AraMbhane tajavAmAM muniNuM raheluM che, vagere bhInA paNa ahIM vistArathI samajAvI che. chaThThA uddezAnA TraeNka paricaya (s ahIM zarUAtamAM pRthvImAM ane trasamAM ghaTatI sakhI mInA, te bhedAdinI apekSAe banemAM tUTArA, tathA labdhitrasa gatitrasa svarUpa, trasa veAnA uttara bhedA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI 47 temAM thatA danAdinI bInA, trasanuM lakSaNa, parimANa, tenI gatyAgati, vaparAza, rAstra, vedanA, mAMsAdi nimitte thatI trasanI hiMsA jaNAvI, roSa InA pRthvInI jema jANavAnuM kahyuM che. pachI aMDajAdi bhedo, ane prasaMge sa MsAranuM svarUpa che, ne ajJAnI bhave bhame ema kahI jaNAvyuM ke--sa'sAra du:kharUpa che. pachI huNAtAM jIvane thatuM du:kha, trasanA vanamAM anya daniyAnI aAgya prarUpaNA ne tenuM phala, trasane haNavAnAM kArA kahI trasane jANI tenI rakSA karanAra muninuM sAcuM munipaNuM jANavuM, vagere khInA paNa vistArathI samajAvI che. sAtamA uddezAne TraMka pazciya ahI' vAyunuM nirUpaNa, temAM sarakhI rIte ghaTatA pRthvInAM dvArAnI bhalAmaNa tathA bhedAdinI apekSAe dAza jaNAvI kahyu ke sUkSma vAyu saleAkamAM rahela che. ane utkalikA vagere mAdar vAyunA pAMca bheA che. deve adRzya banAvelA zarIranI jema ApaNe hayAtI mAnIe chIe tema vAyunI paNa haiyAtI mAnavI joiye ema vistArathI samajAvyu` che. pachI vAyuvAnu` parimANa, vIjavu, dhamavuM vagere prakAre bhAdaravAyunI vaparAza, vIjavu vagere vAyunuM dravyazansa che, ema kahI #ramAvyuM ke bAkInI mInA pRthvInI jema jANavI. manuSya vAyunA samAraMbha na karavA dhAre teA tema karI zake, ema kahI aMtargAna ane hirgAnanI vyApti ane dRSTAMta sAthe draSNAta kanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke vAyunA rakSaka je hoya te ja muni kahevAya. pachI vAyunA zasranA samAraMbhane jaNAvavAnA prasaMge anya dhamIonu svarUpa jaNAvI kahyuM ke vAyunI sarbhAdi prakAre thatI virAdhanAnuM svarUpa jANI je tenI rakSA kare te ja muni sunitAne kAvI zake. pRthvI vagerenA samArabha karatAM ka` baMdhAya, munie sarvathA chae jIva nikAyAnA Arbha tajavA joiye. ATaluM jANyA pachI navA sAdhune DIdIkSA ApI zakAya. zayyaMbhavasUri mahArAje pUmAMthI dazavaikAlikanA uddhAra karyAM pahelAM paddhati A pramANe hatI. te pachI dazavaikAlikanAM 4 adhyayanA bhaNyA pachI vaDIdIkSA apAya, e paddhati zarU thai. A prasaMge vaDIdIkSAnA vidhi paNa TUMkAmAM jaNAvyA che. ahIM pahelA zasraparijJAdhyayananA TUMka paricaya pUrNa thAya che. bIjA lAkavijaya adhyayananA TUMka paricaya ahIM pahelA uddezAnI zarUAtamAM A adhyayananA cha uddezAmAM kahevAnA muddAo ane leAkapaTTanA tathA vijayapadyanA nikSepAnI mInA, ane guNa padma tathA mUla padanA nikSepA jaNAvI bhAvakaSAyarUpa leAkamAM AtmadRSTie vijaya meLavavAnAM sAdhanA jaNAvyAM che, pachI kaSAyane jItavAnu kula, dravyaguNanA sacittAdi traNa bheDhA jaNAvI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta kahyuM che ke-jIvapradeze saMkecAya che, ne phelAya che. kevalI samudraghAta samaye te sarvalokamAM phelAya che. pachI RjutAdinuM svarUpa tathA vakatAdinI bInA, ane mUla padanA nikSepA jaNAvyA che. pachI kahyuM che ke, "jyAM saMsAra che, tyAM ja karma sattA che; karmonuM mUla mohanIya athavA bhogatRSNa che. tethI bhavabhramaNa thAya che. mehanA be bheda che. karmabaMdhamAM kaSAyonI mukhya kAraNatA che. kaSAyone upajavAnAM judA judA sthAna (kAraNe) che. 'pachI kaSAyanA nikSepA, saMsAranA pAMca bheda, ane nAma kama, sthApanA karma, dravya karma vagere 10 prakAre karmapadanA nikSepAnuM svarUpa jaNAvI, vargaNAnuM svarUpa tathA karmabaMdhanA prakRti baMdha vagere cAra bheda paNa kahyA che. ahIM ATha karmonI paNa bInA TUMkAmAM jaNAvI che. pachI pramAda, mamatAnI bInA kahevAnA prasaMge parazu, cANakaya, jarAsaMdhunAM dRSTAMto jaNAvI pharamAvyuM che ke vairAgyabhAve svajanenA saMbaMdhano tyAga karavAthI kaSAya, karmabaMdha, tathA bhavabhramaNane jarUra nAza thAya che. vAraMvAra snehaAsaktibhAva rAkhanAra che, janma maraNa pAme che. ghaDapaNamAM Idriyo zithila bane che. A prasaMge idrinuM svarUpa jaNAvI cetavaNI ApI che ke ghaDapaNamAM lekanA tiraskAra sahevA paDe che. A prasaMgane anusaratAM ja jarUrI dRSTAMta, apramAdanuM svarUpa, saMsAramAM rAgI jIvanuM svarUpa kahIne ghaDapaNa Adi prasaMge dhanathI rakSaNa thatuM nathI vagere jaNAvyuM. jeo ema jANe ke sukha e puNyanuM phala che, ne du:kha e pApanuM la che teo sukhanA prasaMge terI banatA nathI, ne du:khanA samaye gabharAtA nathI. juvAnImAM dharmArAdhana karavA udyamavaMta thavuM joIe, IdriyanI sazakta dazAmAM ja AtmArtha sAdhI zakAya che, vagere bInA vistArathI samajAvI che. A bIjA adhyayanamAM mukhyatAe munivarenA kalyANane lakSyamAM laIne sUtrakAra bhagavaMte jaNAvyuM che ke sAcA munio mAtA pitA strI putrAdimAM meha na rAkhe, zabdAdi bhoganAM sAdhanone sevavAnI bhAvanA paNa na kare. e vistArathI samajAvI gocara grahaNa karavAno vidhi kahyo che. chevaTe e paNa kahI dIdhuM che ke munie dhanavaMtanI upara rAga ane nirdhananI upara arUcibhAva tajIne madhyasthabhAve dharmopadeza devo joIe. A hakIkata samajAvatAM ahI pahelA uddezAmAM munine karmabaMdhanAM kaSAya, viSaya, vagere kAraNethI bacavAnI spaSTa bhalAmaNa karI che. AmAMthI AtmAthI bhavya jIvone khAsa yAda rAkhavA jevI apUrva zikhAmaNa e maLe che ke binajarUrI vicAra karavAthI, bolavAthI ne kAyika pravRtti karavAthI ne jovAthI tathA sAMbhaLavAthI mana jarUra asthira bane che, ne bahu ja cIkaNAM karmo baMdhAya che, mATe munio AcAra, vicAra, uccAra, zravaNa, dAnAdinI sArthakatA tarapha bahu ja kALajI rAkhIne saMyamanI sAdhanA kare, te ja svapatAraka banI zake. A rIte bIjA lokavijaya adhyayananA pahelA udezAne TUMka paricaya jANo. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (1 zrI AcArAMgasUtra-paricaya ) lAvijayanA khIjA uddezAnA Dhaka paricaya ahI` zarUAtamAM kahyuM che ke je ati na kare te ka`baMdhanathI mukta bane, pachI saMyamathI khasavAnAM kAraNeA jaNAvI kahyuM che ke prabhunI AjJAmAM na rahenAra jIvAnA A lAka ane paraleAka bagaDe che. pachI saMsArathI mukta thayelA jIvAnu, aNagAranuM te ajJAnInuM svarUpa vagere bInA vistArathI samajAvI hitazikSA ApI che ke munie gAtranuM abhimAna nahi karavu joI ce. A prasaMge pudgalaparAvarttanuM svarUpa paNa TUMkAmAM TIkAkAre samajAvyu che. 49 bIjA adhyayananA trIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM' kahyuM che ke AMdhaLApaNuM vagere joine ka pariNAma vicArI samatA bhAva rAkhavA tathA samiti pAlavI. pachI ucca gAtranuM abhimAna karanAra jIvanuM svarUpa, tathA mokSamArganA sAdhaka jIvanuM svarUpa jaNAvI kahyuM che ke maraNa acAnaka Avaze, ema jANIne Atmahita sAdhavu, samajI AtmAne upadeza devAnI jarUriyAta jaNAtI nathI, ajJAnI vA saMsAramAM bhaTake che. bIjA adhyayananA ceAthA uddezAnA krU'ka paricaya ahIM munine hitazikSA ApI che bhAgIne rAga thAya tyAre koI paNa du:khamAM bhAga laI zakatuM nathI. ahIM brahmadattanuM dRSTAMta jaNAvI kahyuM che ke dhanane bhagavanArA, bhAgIyA, putra vagere ghaNA hoya che. strIthI kadanA pAmeleA sUjana dha sAdhI zakatA nathI. chevaTe bhAganI IcchAvALA jIvatI bhAganAM sAdhana maLe tyAre ane na maLe tyAre thatI paristhiti (hAlata) paNa spaSTa samajAvI che. bIjA adhyayananA pAMcamA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM kahyuM che ke putra vagerene mATe pAtAthI karAtA ka samArA peAtAne ja du:khadAyI nIvaDe che. je vikraya (vecavu, kharIdavuM) na kare te muni kahevAya. kAla vagerene jANavA joiye. mamatA vagere DhASAne tajavA joie. prasaMge 42 DhASanuM varNana karyuM che. snehita munie gRhasthanI pAsethI mAgIne vajra vagere levAM joie. pachI AhAra karavAnA vidhi jaNAvI kahyuM che ke dharmArAdhanamAM maDhaDhDhagAra upakaraNA parigraha rUpa na kahevAya. pachI kAma, kAmI, ane niSkAmInuM svarUpa jaNAvI kahyuM che ke bAhyajJAnI ane abhyaMtarajJAnI khIjAne mukta karI zake che. jemAMthI parU" are che evA dehu vairAgyanuM kAraNa thAya che, pachI aviratinuM la kahetAM prasa Mge dhanasA vAhAtinA dRSTAMta Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta jaNAvI kahyuM che ke sAdhupaNAne sAcavavA mATe munie mAla (ajJAnI) jIvAne saMga na karyA. ahIM bIjI paNa mInA prasaMge jaNAvI che. bIjA adhyayananA chaThThA uddezAne Dhaka paricaya ahI" kahyuM che ke sAdhu pApa kare nahi, jIvahiMsA karatAM bIjA paNa pApa karAya che. pachI kaoNMpadravanI zAMti mATe munine karavA lAyaka kAryoM jaNAvI kahyuM ke mamatAnA tyAga e ja sunitA jANavI. pachI vIranuM lakSaNa kahI jaNAvyuM che ke je sparza mAM Asakta na thAya, saMsArathI kaDhALe, karmAMne cheke te muni kahevAya. tathA vIra purUSA rUkSa AhArAdi seve che, ane vastutattvane yathA svarUpe jANe che, pachI du su muninu ane suvasu muninuM lakSaNa jaNAvI kahyuM che ke lAkasa`cAganA tyAga karavA. upadeza ke purUSAkrine jarUra pichANavA joiye, khAlajIva du:khAvattavALA bhavamAM bhame che. prasaMge jarUrI mIjI paNa zrInA varNavI che. bIjA lAkavijaya adhyayananA phreMka paricaya pUrNa thayA. AcArAMganA pahelA zrutake dhanA trIjA zIteGgIya ayadhyanane DhaMka paricaya nimittavAsI AtmA jevA jevA nimittane pAme, tene anusAre tenI bhAvanAM tevI ja thAya che. jema eka bhavya jIva mAnasika kharAba bhAvanAne sudhAravAnA apU sAdhanabhUta zrIjinezvaradevanA bhavya biMbane jovArUpa zubha nimittane pAmIne viSayakaSAyAdinI malina bhAvanA dUra karI Atmika zAMtine anubhave che, pudgalamaNatA ghaTADe che; prabhudeva je mAge vItarAgapaNuM pAmyA, tenA vicAra karI te mArge cAlI, nAgaketu vagerenI mAphka kevalajJAnI thaIsiddha thAya che, te eka AtmA azubha nimittane pAmIne bhavabhramaNa vadhAre che. jema koine strInuM suMdara rUpa joine malina bhAvanA thAya, kharAba pravRtti karatAM ahIM AkarAM du:kho bhAgave ne parabhavamAM paNa narakAdi durgatinAM ghaNAM sAgaropama sudhInA paNa bhayaMkara AkarAM du:khA bhAgave che. mATe ja paramayALu zrItI 'karabhagavaMte munivarone svAdhyAya vaiyAvacca tRSa samiti gupti, khAsa jarUrI kAraNe ja sAmAne hitakArI priya-mita khelavu, AtmadRSTine sateja karanArAM devagurU vagere sArAM nimittonu' ja jovu', devagurU vagere mahApurUSAnA guNAnuvAdanA zabdo tathA svAdhyAyAdinA zabdo ja sAMbhaLavAM vagere sArAM nimittone sevavAnI bhalAmaNa karI che. A pramANe vattatAM chatAM paNa munione " DhAMkayAM kamanI koine khabara nathI. ' A niyama pramANe koI vakhata anukULa ( managamatAM ) parISahAne sahana karavAnA prasaMga upasthita thAya che, te koI vakhata pratikULa ( na game evA ) parISaheAne sahuna karavAnA prasaMga Ave che. te te vakhate te te parISaheAne sahana karatAM kevI bhAvanA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 zrI jaina pravacana kiraNAlI (1 zrI AcArAMgasUtra paricaya) rAkhavI? sahana karavAnI lAyakAta meLavavA mATe khAsa jarUrI kayA kayA guNe dhAraNa karavA jaiye? AvI AvI aneka hakIkatone vistArathI samajAvavA pahelAM "Atmika sukhanuM eTale nijaguNa-ramaNatAnuM parama sAdhana sAtvika jIvananuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke he munio ! krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, moha, pramAda, vagere bhayaMkara du:khane denArA che, ema samajIne tene tyAga karaje. tamane jema sukha game che ne du:kha gamatuM nathI, tema sarva jIvone pitAnuM jIvana vahAluM che eTale jIvavuM game che. keine maravAnuM pasaMda nathI, ne badhAne sukha game che, ne du:kha gamatuM nathI. AvI zubha bhAvanA haMmezAM samaye samaye rAkhI ahiMsApradhAna saMyamadharmanI samatAbhAva dhAraNa karIne paramaulAsathI ArAdhanA karaje. AvA saMyamI jIvanathI ja vAstavika sthira AtmAnandamaya paramasukha pAmI zakAya che, vagere bInA ahIM vistArathI spaSTa samajAvI che.zItoSNIya adhyayanane zabdArtha A pramANe jANavo:zata eTale anukULa parISahanA ane uSNa eTale pratikUla parISahanA prasaMge munivarone saMyamadharmamAM sthira karanArA zubha bhAvanA vagerenuM varNana jemAM karyuM che te zItoSNuya adhyayana kahevAya, kAma (bhagatRSNA) e zalya che, jhera che, AzIviSa sapanI jevA che. mATe he jIva! tevA kAma bhegane bhogavavAne vicAra paNa tuM karIza nahi, ne strI AdinI AgaLa kaMgALa banIne kAmaganI prArthanA paNa karIza nahi, kAraNa ke kAmabhAganI prArthanA karanArA pAmara jIvone durgatimAM javAnI IchA na hoya, to paNa tyAM tene javuM ja paDe che. mUDha AtmAne mohane laIne viSaya manane saMtoSa tathA AnaMda ApanArA bhegakAle jaNAya che. paraMtu teNe jarUra samajavuM joIe ke jema kiMpAka phala khAtAM to pahelAM mIThAM lAge, paNa aMte jarUra maravuM ja paDe che, tema viSayo paNa bhogavatAM mehane laIne thoDI vAra vinazvara tucha sukhane Ape che ema lAge, paNa chevaTe tenuM pariNAma to e ja Ave che ke, A bhavamAM bhayaMkara gAdinI ghaNA kAla sudhI AkarI vedanA bhegavavI paDe che, ne parabhavamAM paNa durgatinAM bhayaMkara du:kha bhogavavA paDe che. jhera khAtAM to ekavAra maravuM paDe, paNa viSayanA pApe ghaNAM janma-maraNa vAraMvAra karavA paDe che. mATe strI AdinA anukUla upasargo thAya, tyAre te tarapha jevuM paNa nahi, tenA hAvabhAva vageremAM mUMjhAvuM nahi, ne zRMgArikabhAvane utpanna karanAra jhAMjhara AdinA tathA vAjiMtra AdinA zabdo sAMbhaLavA paNa nahi. AtmadhyAnamAM sthira rahevuM. ahIM daSTAMta e ke- zrIrAmacaMdamunine sItendra (acutendra) sItA vagerenAM rUpa vikavIne ghaNAe anukUla upasargo karyA, chatAM aDaga rahyA, kSapakazreNimAM caDhI ghAtI karmone ha kevalI thayA. 2. naTaDInuM rUpa joIne mUDha banelA zeThane dIkare, doraDI upara nAca karatAM, mAdaka vaherAvanArI strI tarapha najara paNa nahi karanAra munirAjane joIne zubha bhAvanA bhAvatA kevalI thayo. A rIte vicAra karavAthI anukUla upasargonI viparIta Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrIvijayapadhasUrIzvarakRta asara lagAra paNa thatI nathI. temaja pratikUla upasargo thAya tyAre karmavipAkane vicAra karI samatAbhAva TakAvI rAkhavAthI tene jItI zakAya che, kevalajJAnAdinI prApti thAya che. jema mahAbalamuni kanakavatIe karela pratikUla upasargone samatAbhAve sahana karI kevalI thayA, tathA gajasukumAlamuni samila brAhmaNe karelA upasargane sahana karI aMtakRkevalI thayA. A rIte A adhyayanane sAra TUMkAmAM jANa. have anukrame uddezAnI bInA A pramANe jANavI : ahIM pahelA udezAnI zarUAtamAM A adhyayananA cAre uddezAmAM kahevAnI TUMka bInA kahI zIta padamAM ane uSNa padamAM nikSepAnI ghaTanA ane dravyazIta, bhAvazIta, dravyauSNa, bhAvauSNanuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI pramAda vagere parISahe zIta che, ne tapa karavAmAM udyama karavo vagere parISahe uSNa che, tathA strIne satkAra, hAvabhAva vINA vagere vAjiMtranA zabdo vagere zIta che ema kahI upazama zabdanA paryAya-ekArthika zabdo jaNAvyA che. pachI apekSAe saMyamane zIta kahyo, ane asaMyamane uSNa kahyo, tenuM kAraNa kahI sukhane zIta, ane duHkhane uSNa kahevAnuM kAraNa tathA kaSAya vagerene uSNa ane tapane uSNatara kahevAnuM kAraNa kahI jaNAvyuM ke je zISNAdine sahe te muni kahevAya. bhikSu parISahane sahene kAmane parihare tathA muni jAgatA kahevAya. ahIM nidrA letAM chatAM munine jAgatAM kahevAnuM kAraNa jaNAvI kahyuM ke dravyasuptanI jema bhAvasukha paNa du:khI thAya ane zabdAdine jANIne tajanAra muni saMyama pAmI zake. pachI viSayathI virakta muninuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke je rati-arati vagerene sahe ne varane chaDe, te muni kahevAya. je dharmane na jANe te mUDha kahevAya. devone jarA heya ema kahI bhAvathI jAgatA chavoe karavAnAM kAryo ane karmanAM sattAsthAne kahI jaNAvyuM ke muni rAgadveSanA kAraNathI dUra rahe. ahIM trIjA adhyayananA pahelA udezAne TUMka paricaya pUrNa thayA. trIjA adhyayananA bIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM samyakatvadazI chavanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke garbhavAsanuM mUla kAraNa rAga ane dveSa che. pachI amRtAtmAnuM svarUpa ane niSkarmadazI chavanuM svarUpa, prasaMge prakRtibaMdhanAM sthAnake kahIne jaNAvyuM ke sAcuM bolavAmAM makkama rahevuM. pApano kSaya karo. anekacitta (ghaNAM kAryomAM mana pheravanAra ) puruSanI pravRtti jaNAvI kahyuM ke je krodhAdi cha3 te muni laghubhUtagAmI kahevAya. pachI dhIrapuruSanuM svarUpa vagere bInA vistArathI samajAvI che. trIjA adhyayananA trIjA udezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke je AtmaguNamAM rame, khapa pUratAM sAdhanathI nirvAha calAve, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (1 zrI AcArAMgasUtra-paricaya ) pacha vairAgyabhAva dhAraNa kare te munine na bhedananuM du:kha sahevu. paDatu nathI. vamAna bInAne jonArA munine bhUta-bhaviSyanA vicAro heAtA nathI. pachI mahAyAgIzvaranuM svarUpa ane AtmAnA mitra koNa ? te jaNAvI AtmAne hitakara upadeza ApyA che. aMte pramatta ane apramatta jIvanuM svarUpa vagere bInA vistArathI spaSTa samajAvI che. trIjA adhyayananA cothA uddezAne TUMka paricaya ahI" kaSAyane tajavA mATe zrItIrthaMkaranA upadeza jaNAvI kahyuM ke jIva pAte karelA kane bhAgave che. pachI eka pAnA jJAnanI ane sarva paTTAnA jJAnanI vyApti jaNAvI che. pramattane bhaya hAya che te jaNAvI satASanu kula jaNAvyuM che. AjJA pAlavAmAM ja saMyamanA TakAva rahelA che. pachI zasranI te asranI paraparA ane mAnAdinI sAthe mAna mAyA vagerenI vyApti jaNAvI aMte pazyaka jIvane karyA lAyaka kabyA vagere mInA vistArathI spaSTa samajAvI che. A rIte zItANIyAghyayananA sakSipta paricaya pUrA thayA. cothA samyaktva adhyayananA phreMka paricaya ahIM zarUAtamAM samyaktvanA nikSepA, ane te badhAnA kRtAdibhede vistAra karatAM prasaMge vIrasena sUrasenanuM dRSTAMta kahyuM che. samyagdaSTi siddhi pAme ne mithyArdaSTi siAMddha na pAme te vAta adhanAM ne DhekhatAnAM tathA zatrune jItanAranAM tathA nahi jItanAranAM dRSTAMtA ApIne samajAvI che. pachI kahyuM ke samyagdaSTi jIvathI mAMDIne masara jina sudhInA vA . asaMkhyAtaguNI kumaniA kare che. je AhArAdimAM anAsakta hoya te zramaNa kahevAya. tathA save jinezvara ahiMsAnA upadeza ApanArA hoya. Asaktane bhavabhramaNa karavuM paDe. tathA pramattanI kharAbI joIne dhIrapurUSa apramatta ane vagere mInA spaSTa samajAvI che. ceAthA adhyayananA pahelA uddezAnA dbhaka paricaya pUrA thayA. cothA adhyayananA bIjA uddezAnA DhaMka paricaya ahI` zravanI ane nirjarAnI vyApti jaNAvI kahyuM ke sa`sArIne maravAnuM che ja. svaccha MdI jIvA bhavamAM bhame che, tathA krUratAnuM ne akrUratAnuM phUla jaNAvyuM che. kevalInAM vacana ane zrutakevalInAM vacanamAM krUraka na paDe te jaNAvI pachI AnA dayAdri guNA ane anAyanA hiMsAdi DhASA jaNAvyA che. mATInA lIlA gALA jema bhIMte cAMTI jAya, tema avikta AtmAone rAgAdinI cIkAzane laine karmo dhAya che, jema mATInA sUkA gALA bhIte cAMTatA nathI, tema snehAAihata jIvA kamathI adhAtA nathI vagere mInA spaSTa samajAvI che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrIvijayapadhasUrIzvaraskRta cothA adhyayananA trIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM pAkhaMDIone jaina dharmamArgathI bAhya gaNAvyA che. AraMbhathI kama baMdhAya che ane duHkha maLe che. prasaMge kama prakRtinA udayasthAne tathA zarIra ane karmanA dhUnana ane dAhane samajAvavA cha kASTane bALavAnuM daSTAMta kahyuM che. pachI muni karmakSaya kare te vAta polA lAkaDAMne bALavAnuM dRSTAMta ApIne samajAvI che. AyuSya thADe che. krodhathI du:kha ja bhegavavAnuM che, pApane tajanAra jIva niyANuM kare ja nahi, AvI zubha bhAvanA bhAvI muni krodha na kare vagere bInA spaSTa samajAvI che. cothA adhyayananA cothA uddezAne TUMka paricaya je tyAgI hoya, Atmadharmane yAda karanAra tathA karAvanAra hoya, dhamamAge rahela hoya te muni karmane khapAve che. pachI pramattanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke pazyattA (AtmajJAna ) buddhane ja hoya, AgamajJAnI mokSa pAme tathA vIrapurUSe mokSanA rAgI hoya temaja AtmajJAnIne upAdhi na hoya vagere hakIkta spaSTa samajAvI che. iti zrIcaturtha samyakatvAdhyayana saMkSipta paricaya: pAMcamAM lekasAra nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM A adhyayananA cha uddezAno TUMka adhikAra tathA loka padanA ne sAra padanA nikSepA jaNAvyA che. prasaMge cauda rAjalokanA khAMDavAnI dUka bInA kahI che. dravyasAra te IMDA vagerenuM satva (rasa) kahevAya ne bhAvasAra te siddhi jANavI. te siddhinAM jJAna vagere traNa sAdhana che. mekSa pamADanAra jayaNAdharma jarUra sAdhavo joIe. kAThimAM dharma vagere sAra gaNavA. avirata jIvo kAmavAsanAthI saMsAre bhame che. ghAsanA agrabhAge rahela jalabiMdunI pare AyuSya kSaNabhaMgura che. vaLI kama karanArA jIvo mehanIcodaye garbhAvAsanAM duHkha sahI vAraMvAra maraNa pAme che. saMzayane jANyA bAda saMsAra samajAya che. maithunathI virakta AtmA kuzala kahevAya che. je vRddha, AraMbhI, pApamAM Asakta hoya, ekale vicare, krodhAdi bahu ja kare ane dharmane jANe nahi te jIva saMsAramAM bhaTake che. pachI cAra (vicaravuM, karavuM)nuM svarUpa ne tenA nikSepA kahyA che. catine cAra zreSTha gaNAya vagere vAta spaSTa kahI che. ahIM pahelA uddezAno TUMka paricaya pUrNa thayo. pAMcamA lokasAra adhyayananA bIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM je saMdhidazI, svadharmaparAyaNa, AtmAne karmathI judA karavAno upAya jANanAra tathA viratiguNane dhAraNa kare, te muni kahyA che. tathA pahelAM athavA pachI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karAvalI (1 zrI AMcArAMgasUtra-paricaya ) 55 jenA nAza ja thavAnA che tevI zarIranI paristhiti khyAlamAM rAkhIne jarUra pApanA tyAga karavA UMcata che. zarIranI asAratA barAbara samajanArA ve sasAranI rakhaDapaTTI jarUra TALe che. vaLI jyAM avirata hoya tyAM jarUra parigraha hoya che. temaja zrutAdithI adhyAtmasvarUpane pAmelA vA zreSTha cakSuvALA ne parAkramI kahevAya che. pramAdI jIva aghyAtmI na kahevAya, vagere bInA spaSTa samajAvI che. pAMcamA adhyayananA trIjA uddezAnA TraeNka paricaya ahI kahyu` che ke Atmika sadupayAga te ja kahevAya ke jethI AtmAnA ane karmInA sabaMdha dUra thAya. pachI pUrvotthAyI ane padhdhAnnipAtInA bhAMgAnuM svarUpa jaNAvyuM che, kAma ane jhagaDAne tajanAra muni mAhya zatru vagerenI sAthe yuddha na kare, paNa aMtaraMga krodhAdi cha zatrune jItavAnAM durlabha sAdhanA pAmI te chane jItavA tatpara thAya. pachI samyaktvanI ne maunanI vyApti jaNAvIne apramattane ja samyakrRtva ane mauna hAya vagere bInA spaSTa samajAvI che. pAMcamA adhyayananA cothA uddezAne TraMka paricaya ahIM kahyu che ke avyakta (agItA) bhikSu nirdoSa rIte vihAra karI zake nahi. ajJAnI jIvAne krodha-mAhAdinI pIDA hoya che, tathA apramatta muni niSkAraNa pravRtti kare nahi. je bhaNI zake nahi teNe UNAdarikAdi tapa karavA joIe vagere bInA spaSTa samajAvI che. pAMcamA adhyayananA pAMcamA uddezAnA ph paricaya ahIM" kahyuM che ke, AcArya mahArAjA hadanI jema jJAnAdithI pUrNa hoya che. zAMta paDI che mAhAdvi raja jemanI evA hoya che, A prasage ATha gaNisa'padmA gaNAvI che. vikitsA karanAra muni samAdhi sAcavI zakatA nathI. tene jJAna meLavavA tarapha durlakSya hAya che. tenA bhavyapaNAmAM zaMkA hoya che. zrIjinezvare kahela vacane satya ane ni:zaMka heAya che. pahelAM ane pachI sabhyatva hovAnI bAbatamAM 6 bhAMgA gaNAvyA che. hantavya ( haNavA lAyakanI ) ne ghAtaka ( haNanAra)nI ekatA tathA AtmAnA ane jJAnanA abhedabhAva vagere bInA spaSTa samajAvI che. pAMcamA adhyayananA chaThThA uddezAnA TraMka paricaya ahIM' AjJAmAM udyamI ane anAjJAmAM nirUddhamI thavuM, AtmadRSTivALA thavu, ema kahI jaNAvyuM che ke jenuM mana AtmadRSTithI bahAra na jAya te mATA kahevAya. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zrIvijyapadmasUrIdharakRta A prasaMge pravAdanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke, tIrthaMkaradevanI AjJA pramANe nizciMtAtha suti meAkSamAnA ArAdhanamAM parAkrama pherave che, je saMga che te ja Azrava che. Avatta ( bhavabhramaNa )prekSI suni gaMti-Atine cAhe nahi. pachI muktAtmAnuM svarUpa kahI siddhane rAkhvAdi hAya nahi vagere bInA samajAvI che. A rIte pAMcamA leAkasAra adhyayananA sakSipta paricaya pUrA thayA chaThThA dhUtAdhyayananA pahelA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM zarUAtamAM A adhyayananA pAMca uddezAnA TraeNka sAra kahyo che. pachI dravyakRta ane bhAvavRtanuM svarUpa samajAvyuM che, ane upasane sahana karanAra muninAM je karmAM khape te bhAvadyUta kahevAya. tathA samrutthita, (sAvadhAna ) adaMDa, ( manAdAithI rahita) ane samAhita prANa ne muktimArganA upadeza ApavAnuM jaNAvyu che. jinavacana sAMbhaLatAM kheDha pAmatA jIvAne upadeza devAthI thatAM geralAbha jaNAvyA che. roganA 16 bhedA kahIne pachI nArakInAM du:khAnu varNana karyu che. jIvane kaleza ( kaSAya mizrita malinabhAva) e ja mATA bhaya che te jaNAvI yoni ane kulanI bInA kahrI che. pachI kAmanI Asakti bahu du:kha de che ane zarIra nAzavaMta che ema jaNAvyuM che. ane dyUtavAde ka dhUnanAnA upAya jaNAvyA che. chevaTe kuTuMba vilApa kare tA paNa dIkSA levI vagere ghaNI mInA spaSTa jaNAvI che. chaThThA adhyayananA bIjA uddezAnA TraMka paricaya ahIM kahyuM che ke, tyAgI puruSa jJAnI chatAM paNa meAheAya thatAM kuzIla bane. pachI kuzIlanuM svarUpa, ane vadhatA zubha pariNAmavALA sAdhunA vicAro jaNAvyA che. sAkSAbhilASI jIva AjJA e ja dha ema mAne che. tenA eSaNAdi zuddha heAya che, ne te parISahe| sahana kare che. vagere bInA spaSTa jaNAvI che. chaThThA adhyayananA trIjA uddezAne TraMka paricaya A uddezAmAM acelaka munine " A mAruM vasu jIrNa thayu che, " vagere vicAro Ave nahi ema jaNAvyu che. sAdhunA zarIranA avayavA pAtaLA hoya che. Asakta jIvA pravrAjaka, zikSaka, gurUnI avajJA kare. temaja bIjA sAdhunI niMdA karavI e mIjA naMbaranI mAlatA (ajJAna) kahevAya. vaLI keTalAeka jIvA sithila chatAM paNa sAcI prarUpaNA kare che, ne keTalAeka jIvA jJAnathI te samyakatvathI bhraSTa hAya che, temaja AtmajJAna dRDha na hoya teA bAhya kriyA karatAM chatAM paNa Atmahita thatuM nathI. pachI Ara'bhInuM ne adhamI'nu' svarUpa tathA dhanuM ghora ( duSkara )pakSu' jaNAvyu Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (1 zrI AcArAMgasUtra-paricaya) pa7 che. saMyamArAdhanamAM sAvadhAna chatAM paNa chevaTe keTalAeka jIva dIna banI jAya che ne vazAtta bane che eTale viSaya kaSAyane seve che vagere bInA spaSTa samajAvI che. chaThThA adhyayananA pAMcamA uddezAne raMka paricaya ahIM je vIra hoya te parISahAne sahe che. pachI dharmane kahevAnI paddhati jaNAvI che. laDAInA mokhare UbhA rahevA jevuM maraNa che, vagere bInA spaSTa samajAvI che. A rIte ghUtAdhyayanano saMkSipta paricaya pUro thayo. sAtamuM mahAparijJA adhyayana viccheda pAmyuM che. AThamA vimokSa adhyayanano TUMka pAracaya ahIM prathama AnA ATha uddezAne TUMka sAra jaNAvyuM che. pachI pAsasthAne tathA akayane tyAga karavo ne aka9yane na levAthI dAyaka kedha kare, to sAcI bInA kahevI. pachI vaihAna sAdi maraNanA bhedanuM varNana karI bhaktapariNA, iMginI maraNa, pratimA ane pAdapapagamana anazananuM svarUpa kahyuM che. vimokSa padanA nikSepA, baMdha mekSanuM svarUpa, tathA anazananA traNa bheda ane bhAvavimokSa, parAkrama maraNa ane niSparAkrama maraNanuM svarUpa, temaja samAdhimaraNa prasaMganAM kAryo jaNAvyAM che. tyAra pachI Arya vajasvAmInA pAdapapagamananI bInA kahI che. samudrAcAryanuM aparAkrama pAdapapagamana, ane tosali AcAryanuM vyAghAtima maraNa, ane avyAghAtima anazananuM svarUpa kahyuM che. bhAvasaMkhanAnI jarUriyAta, tathA saMlekhanA-pAdapopagamana svIkAravAno vidhi ane AhAra ochA karavAnI rIta jaNAvI che. munie pAsasthA tathA anyatIthikane dAna devuM nahi, ne temanI pAsethI levuM nahi, tathA anya darzanIyonuM dhruvavAdipaNuM vagere kahyuM che. prabhue kaSAdithI zuddha dharma kahyo che te jaNAvI prasaMge bIjI paNa bInA spaSTa samajAvI che. AThamA vimokSa adhyayananA bIja uddezAno TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke, AdhAkamAM anAdi na levA, ane munie ghAta vagere sahana karavA. pachI dharmanuM AkhyAna jaNAvI kahyuM ke, amanezane dAna devuM nahi. samAne (saMyamIne) dAna devAno upadeza, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. AThamA vimokSa adhyayananA trIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM juvAna munine tyAgadhama jaNAvI kahyuM ke, temAMnA keTalAeka juvAna Jaih Education International Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta muni, parISahathI kaMTALI bhagnapariNAmI thAya che, pachI sAdhunuM parISaha prasaMge kavya jaNAvI bIjAe saLagAvela agnine muni seve nahi, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. AThamA vikSa adhyayananA cothA uddezAne TUMka paricaya ahIM traNa vacane rAkhanAra munine AcAra jaNavyo che, pachI ThaMDIne TAIma vItyA bAda vajane tyAga kare, ne ekeka vasane tajatAM tapano lAbha maLe che. ema kahI bhagavaMte kahela zAna-kriyAnuM svarUpa jaNAvI zItAdi sahana karatAM maraNa pAmela munine paNa mekSa thAya, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. AThamA vimeza adhyayananA pAMcamA uddezAna ka paricaya ahIM dvivastradhArI (be vastrane rAkhanAra) munine AcAra kahI jaNAvyuM ke, tene sAmA lAvela annAdi na khape, ne vaiyAvacca karatAM zAzvatAnaMdamaya mokSa thAya, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. AThamA vimokSa adhyayananA chaThThA udezAne TUMka paricaya ahIM ekavasadhArI munine AcAra ane ekAkipaNAnI bhAvanA tathA saMlekhanA ane anazananI buddhi (vicAraNA) temaja anazananI vidhi vagere bInA spaSTa jaNAvI che, AThamA vimokSa adhyayananA sAtamA uddezAne raMka paricaya ahIM acelaka muninI sAmAcArI jaNAvI che. pachI acelaka muni zItAdi sahana kare, te jaNAvI AhAra-grahaNAdimAM cAra bhAMgA ane acelaka muninuM ughata maraNa vagere bInA spaSTa pharamAvI che. AThamA vimokSa adhyayananA AThamA uddezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke maraNAvasare dhIra munine samAdhi rahe che, ne tenA ATha karmanAM baMdhane tUTe che, tathA anazananA prasaMge kathAya tathA AhAra ne ghaTADavA ne chevaTe glAni dhAraNa karavI nahi. ane jIvita-maraNamAM anAsakti rAkhavI ne samAdhi sAcavIne AtmasvarUpa ciMtavavuM joIe. anazana karyA pahelAM adhI saMlekhanA jeTale kAla vItAvo joIe. tathA grAma vageremAM saMcAra kare, anAhAra sthitimAM paNa upasargo sahevA, kIDI vagerene upasarga thatAM anazanI munine hiMsAdeSa na lAge, muni tene nivAre (upadrava karatAM aTakAve) nahi, dehanuM kaSTa sahIne paNa viSayAdinI bAdhA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI AcArAMgasUtra-paricaya ) paha sahevI joIe. gItAnuM igitamaraNa paNa thAya. temaja ane tyAM sudhI anazanI sAdhu mIjA pAse svakArya karAve nahi. lIlAtarI vinAnA sthale saMthArA karatAM parISahAddinA avasare te sahana kare. tathA acela muni kriyA namaLI paDatAM gA~ na kare, paNa samAdhi jALave. iMginI anazanavAlA muni dhArelA pradezamAM gatyAdi kare. temaja tene rahevAnu sthAna pavitra ajavAzavALu hevu joIe. AtmadRSTi saheja karavI. spardhA ( kazAdri)ne sahana karavA. pachI pAdApagamananI sthiti, pAlanA tathA kAryAtsaganI mInA jaNAvI kahyuM ke icchA-lAbhanA tyAga karavA. dhruva parIkSA karatAM lalacAve, teA paNa mAyA na karavI tathA mUrchArahita munine aMte paNa sahunazIlatA hAya che, vagere bInA spaSTa samajAvI che. A rIte zrI vimAkSAdhyayananA sakSipta paricaya pUro thaye.. navamA upadhAnazruta adhyayananA TraeNka paricaya ahI jaNAvyu` che ke vIne ja tapa karatAM upasanA prasaga upasthita thAya che te tItha karAdi tapa kare che teA bIjAe jarUra karavA joIe. pachI A adhyayananA cAra uddezAnA phreMka sAra jaNAvyA che. pahelA uddezAmAM zrIvIraprabhunI caryA kahI che. bIjA uddezAmAM zayyAnuM svarUpa jaNAvyuM che. trIjA uddezAmAM parISahA ane ceAthA uddezAmAM acikitsAnuM svarUpe kahyuM che. pachI upadhAna padanA nikSepA ne tapanI avadhUnAdi avasthA jaNAvI che. zrIvIraprabhunA tapa meAkSanuM kAraNa che ema jaNAvI zrIvIracaryA kahevAnI pratijJA karI jaNAvyuM ke zrIvIne sAdhika cAra mahinA sudhI upasarga thayA che ne temaNe sAdhika eka varSa vItyA mAda devajyanA tyAga karyAM. tathA prabhu vIra maithunane tajI vasatimAM dhyAna karatA hatA. pachI kahyuM che ke prabhu gRhasaMga tane mauna rahI saMyamane sAdhatA hatA. munie niSkAraNa kAinI khuzAmata karavI huM ne vadha ta sparzIne sahevA. koI name tA rAjI thavu nahi. gRhakathAmAM zAka hu ne tajIne sayama sAdhavA. dIkSAnI pahelAM sAdhika e vaSa sudhI zrI vIre zIteAkanA picyAga karyAM nathI. pachI prabhunI ekatva bhAvanA, bhAvanAdi guNA, cha jInikAyanI pratilekhanA, trasa sthAvara sa` chaThThAnI mAMhomAMhe gatyAgati jaNAvI kahyuM ke mAyAvI jIva pApanA ceAge bhavamAM bhame che. munie Azrava tajI sayama sAdhavA tathA sa'sArathI ane srIthI virakta thaIne ka adhathI bacavu'. AdhAkanA tyAga karavA tathA prAsuka AhAra levA. bIjAnAM vajra pAtra na vAparavAM. muni AhArAddhinuM pramANa jANe. vRddhi taje, AMkha sAph na kare, cALe nahi, pratyuttara ApyA sivAya jayaNAe pakSInI jema vihAra kare. ThaMDImAM mArge cAlatA zrIvIraprabhu khabhA upara mAhu rAkhatA na hatA. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6o zrIvijayapadhasUrIzvarakRta pachI pratibaMdha rahita zrIvIrabhagavaMtano vihAra vagere bInA spaSTa jaNAvI che. A pahelA uddezAne TUMka paricaya jANo. navamA adhyayananA bIja tathA trIjA upadezAne TUMka paricaya ahI bhagavaMtanI zayAnI bAbatamAM ziSyane prazna ane prabhunuM nikA na letAM jAgavuM A bInA jaNAvI che. apramatta vIraprabhu bahAra vicaratA dhyAnamAM rahetA hatA. upasarga sahana, bhayaMkara zabdanuM sahana, karkaza sparza sahana, rati aratine tyAga, parimita balavuM e prabhunA apUrva guNe che. prabhune praznakAle, maunakAle, tathA kaSAyakAle samAdhi vatI hatI. gRhastha pUche tyAre uttara Ape. athavA uttara na de ne sAme mANasa kaSAya kare tyAre prabhu mauna rahI samabhAve dhyAna karatA hatA. AkarI DI paDe tyAre paNa vIra pratimAbhAve rahetA. tRNAdi sparzane sahana karatA hatA. lATha dezamAM tuccha zAdine sevatA hatA. daMDa tathA kUtarA vagerene trAsa paNa sahetA hatA, prabhudeva jhagaDA tathA manadaDAdine tajI kAussagamAM rahI kaSTane sahetA hatA. zrIvIraprabhu yuddhamAM hAthI sthira rahe tema lADha dezamAM sthAna na maLe te paNa sthira rahetA hatA. te dezamAM gAmamAM pesatA prabhune leke aTakAvatA hatA. prabhune koI mAre, krodha kare, cheda, vALa kheMce, dhULa pheke, te paNa te sahana karatA. yuddhamAM zUravIranI jema pratikUla sparza thatAM prabhu mahAvIra nizcala rahI te sahana karatA hatA, vagere bInA spaSTa samajAvI che. A rIte bIjA ane trIjA uddezAnI bInA TUMkAmAM jANavI. navamA adhyayananA cothA uddezAne raMka paricaya ahIM kahyuM che ke roga thAya tyAre paNa vIraprabhu UNe darikA vagere tapa karatA hatA, paNa cikitsA (davA) karAvatA nahatA. temaNe reca, vamana vagerene tyAga karyo hato. temaja te virakta bhagavAna ziyALAmAM chAMyaDAmAM dhyAna karatA hatA. UnALAmAM taDake rahI dhyAna karatA hatA. ziyALA-UnALAmAM covihAra-mAsamaNAdi tapa paNa karatA hatA. te pachI pAraNe AhAra-pANI letA hatA. trividha trividha pApa tajatA hatA ane bIjAe karela AhAra vAparatA hatA. kAgaDA vagere ane brAhmaNa vageremAMnA keIne aMtarAya na paDe te rIte prabhu zrI mahAvIra AhArAdi letA hatA. lIlA ke sUkta AhAradine samabhAve vAparatA hatA. pachI bhagavAnanA dhyAnanI bInA jaNAvI kahyuM che. ke kaSAyAdirahita prabhu apramAdI rahetA hatA. prabhunA jAvajIva sudhI Ayoga (zubha dhyAnAdi) vagere guNe tathA bIjI paNa bInA spaSTa samajAvI che. navamA adhyayanane tathA pahelA mutaskaMdhane TUMka paricaya pUre thaze. A pahelA zrutaskaMdhanA zarUAtanAM traNa adhyayanano sAra kAmAM pahelAM Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina pravacana kiraNAvalI (1 zrI AcArAMgasUtra-paricaya) jaNAvyuM che. tethI have te sivAyanAM bAkInAM pAMca adhyayanane sAra TUMkAmAM A pramANe jANavo. pahelA zrataskaMdhanA cothA samyakatva adhyayanane TUMka sAra mokSanA avyAbAdha sukhane meLavavAnuM asAdhAraNa kAraNa samyagdarzana-guNanI ArAdhanA che. munivaree temAM daDha rahIne samyaphacAritranI ArAdhanA karavAmAM niraMtara apramatta bhAve udyama karavo. A muddAne lakSyamAM rAkhIne jaNAvyuM che ke sarva jIvone pitAnI jevA gaNune munivare cha javanikASamAMnA keI paNa jIvane haNe nahi. pitAthI halakA gaNIne tenI upara julama gujAre nahi. paritApanA, upadvava, trAsa vagere kare nahi ema Arya purue eTale pahelAM thaI gayelA anaMtA tIrthakaroe kahyuM che. hAla mahAvidehamAM vicaratA viharamAna zrI sImaMdharasvAmI vagere tIrthakare paNa te ja pramANe kahe che, ne bhaviSyamAM thanArA zrI padmanAbhAdi tIrthakare paNa te ja pramANe kaheze. eTale A bAbatamAM traNe kAlanA tIrtha karAdi mahApuruSe saMmata che. jeo hiMsAdine upadeza Ape, bIjAne te raste rere teo anArya che ema samajavuM. tathA jeo AraMbhAdine karavA manathI paNa I nahi, ane karma rahita thavAnuM lakSya cUke nahi, teo ja kharA jJAnI samajavA. gADariyA pravAhe pravRtti na karavI. zarIrane kSaNabhaMgura mAnanArA munivarae hAdimAM mUMjhAvuM nahi, vagere bInA ahIM vistArathI samajAvI che. pAMcamA lokasAra (AyaMti) adhyayanane TUMka sAra paramakRpALu niryuktikAre A adhyayananI zarUAtamAM ja pharamAvyuM che ke, lokamAM sAra eTale uttama padAtha eka jinezvaradeve kahela trikaTIzuddha dharma che. tene sAra jJAna che. ne jJAnane sAra saMyama-cAritra che. teno sAra mokSa che, AthI AnuM nAma lokasAra" jaNAvyuM che. mUlasUtranI zarUAtamAM "sAvaMti pada hevAthI AnuM nAma AvaMtI adhyayana kahevAya che. kAmadazAnI bhayaMkaratA kahI jaNAvyuM ke ajJAnInuM jIvana ghAsanA agrabhAga upara rahela pANInAM TIpAM jevuM asthira che. saMzaya jJAna mahAvartanI bInA jaNAvI sAcI sAdhutAnuM varNana karyuM che. pachI satya ane munipaNAnI vyApti kahI che. eTale je satya (saMyamAdi) che te ja munitA (munidharma) che. ane je munitA che te ja satya che. satya jJAnane dhAraNa karanAra AtmA parama AlaMbana che. te dhare (eka jAtanA ghAsa)nI jema bUDatAM jIvone bacAve che. teo jJAnapUrvaka je pravRtti (saMyamArAdhanAdi) kare te brahmacarya kahevAya. kAmavAsanAne nAbUda karavA mATe munioe ke AhAra kare? te vAta jaNAvatAM pharamAvyuM ke Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayapadrasUrIzvarakRta munie alpa. nIrasa (rasakasa vinAne) AhAra karavo. AtmadhyAnano abhyAsa, vihAra, sadbhAvanAthI AtmAne sanmArganI ArAdhanAmAM TakAvavo, zIlavaMtanI ne zIlanI vicAraNA, AtmasvarUpanI ciMtavanA, nijaguNaramaNatAmAM daDha sAvadhAnatA, viSayakaSAyanI nIcatAnA vicAro vagere sAdhanothI bhAgatRSNAnA vicAro dUra karI nijaguNaramaNatA karavAmAM lIna banI zakAya che. zrIjinezvaradeve kahela padArthatatva te ja satya che. ema zraddhA rAkhI saMyamanI ArAdhanA karanArA munio lokamAM aMtima sArarUpa muktine jarUra pAme che, vagere bInA ahIM vistArathI samajAvI che. - chaThA dhUta adhyayanane TUMka sAre moha ane ajJAnane vaza thaIne bAMdhelAM karmono nAza karavA mATe prayatnavaMta muninuM svarUpa ahIM jaNAvyuM che. pachI kahyuM che ke Asakti ( bhegaSNA) e bhayaMkara rogonI AkarI pIDA denArI che, AtmadhyAnathI munine cUkave che ane bhAvazatruone poSanArI che. "viSayakaSAyano tyAga karI zIla pALavAmAM majabUta rahevuM, ne cAritrAdinI nirmala ArAdhanA karavI; anukUla-pratikUla upasargone samatAbhAve sahana karavA, e Atmika zAMtinAM parama sAdhana che. A rIte vartatA munivare asaMdIna (nahi bAvanArA) dvIpanA jevuM kAma kare che. eTale jema samudramAM musApharI karanArA cha dvipana Azare laI zAMtine pAme ne svIkAryo sAthe, tema bhavya che pUrve kahelA guNene dhAraNa karanAra munivarone Azare laIne Adhi-vyAdhi-upAdhine dUra karI zAMtithI mokSamArgane ArAdhI kRtArtha bane che eTale muktine pAme che. te zIlAdinuM svarUpa samajAvanArA paNa teo ja hoya che, vagere bInA spaSTa samajAvI che. sAtamuM mahAparijJAdhyayana viccheda pAmeluM che. TIkAkAranA vacanathI samajAya che ke, paramapuNyodaye durlabha evA saMyamAdinI sAdhana-sAmagrIne pAmelA munivaro parISahAdine zubhabhAvanA bhAvI sahana kare, ne potAnA Atmika sAdhyane sAdhavAmAM tatpara rahe vagere temAM jaNAvavAmAM AvyuM hatuM, AThamA vimahAdhyayanane TUMka sAra AnA be nAma che, 1. vimehAdhyayana, 2. vimokSAdhyayana. ahIM mohane nAza karavAnA sacoTa upAye kahyA che tethI vimahAdhyayana kahevAya, tathA sarvathA sarva karNorUpa lAkaDAMne bALI mokSane pAmavAnA upAye kahelA hovAthI vimokSAdhyayana kahevAya. lokanuM svarUpa zuM che? tathA puNya-pApa vagere padArthonuM svarUpa zuM che? Ane aMge jUdI jUdI mAnyatA dharAvanArA anya dArzanikanI sAthe munie vAdavivAda kare nahi. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (1 zrI AcArAMgasUtra-paricaya) prabhue kahela bInA (loka vagerenuM varNana) sAcI mAnavI. utsarga mAga e che ke AdhAkarmika azanAdi munie levA nahi. (ahIM apavAda e che ke, gItArtha gurU AdinI AjJAthI ja khAsa kAraNe (bhayaMkara mAMdagI Adi kAraNe) tevA azanAdi vAparyA hoya te paNa munine nIrogI thayA bAda jarUra gurU mahArAja Adi prAyazcittAdithI zuddhi karAve che. AthI utsaga mArganI jarUra puSTi thAya che.) kharAba nimittonA paricayAdine laIne mehodaya thatAM zIlavaMtanA guNenI bhAvanA vagere sAdhanothI malina bhAvanA dUra karI munie saMyamamAM sthira thavuM. ne adhyAtmadazA tarapha lakSya rAkhI mokSamArgane ArAdhavo. maravuM bahetara che, paNa zIlathI cUkavuM e lagAra paNa vyAjabI nathI. saMyama jene prANathI paNa vahAlo che evA muni nathI cAhatA maraNane ke nathI cAhatA jIvanane. (lAMbe TAIma huM jIvuM ema IcchatA nathI.) svayaM buddhithI ke bIjA jJAnInA kahevAthI munine khabara paDe ke "have A dArika zarIra mane saMyamAdinI ArAdhanA karavAmAM madadagAra thatuM nathI; have AyuSya thoDuM che, mATe huM anazanane lAyaka chuM." ema khAtrI karI cheDA kAlanI maryAdAvALuM anazana karI samAdhimaraNa sAdhe, A prasaMge maraNanA bIjA paNa bheda samajAvyA che. tathA chevaTe spaSTa samajAvyuM che ke mAhaNa zrItItha karadeve kahela dharmane yathArtha svarUpe samajanArA munivaree dayA pALavI, sAcuM bolavuM, mamatArUpa parigrahano tyAga kare. ahIM mAhaNa zabdano artha e samajavuM ke mA eTale nahi, phaLa eTale haze. eTale he bhavya jIvo ! tame pRthvIkAyAdi chamAMnA keIne paNa haze nahi. tamArI jevA temane gaNIne te badhAnI rakSA kare. A rIte ahiMsAne pote pALe, ne bIjAne dayA pALavAne upadeza Ape te marg" kahevAya. ane adattAdAnane tathA maithunano parigrahamAM aMtarbhAva (samAveza) karI muni dayA, satya ane aparigraharUpa traNa mahAvrato pALe ema ahIM kahyuM che. ahIM sUtramAM mahAvratano paryAyavAcaka nAma zabda vAparelo hovAthI bIjo paNa artha TIkAkAre A pramANe jaNAvyuM che: jiMdagIne (ummarane) ATha varSathI trIsa varSa sudhIne je pahelo vibhAga te prathama yAma kahevAya; ane 31 mA varSathI 60 mA varSa sudhI jIdagIne je bIjo vibhAga te bIje yAma jANavA; 6 mA varSathI AgaLanI uMmarane vibhAga te trIje yAma jANe, A rIte mahAvrata ane vayavizeSarUpa be artho yAma zabdanA yAda rAkhavA. prasaMge jarUrI bIjI paNa bInA spaSTa samajAvI che. navamA upadhAnazrata adhyayanane TUMka sAra upadhAna eTale tapavizeSa, tenI bInA varNavI hoya te upadhAnazruta adhyayana kahevAya. niktinI ra75mI ane ra76mI gAthAmAM zrIbhadrabAhasvAmI mahArAje kahyuM Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrIvijayapadmasUrIdharakRta che ke A upadhAnazrata adhyayanamAM je kAle je tI kara janma pAmI avasare dIkSA grahaNa karI tapa kare tenI mInA jaNAvAya che. trizalAnaMdana kAzyapAtrIya zramaNa bhagavaMta zrImahAvIradevane chAsthAvasthAmAM eTale sADI bAra varSI ne eka pakhavADiyA jeTalA chadmasthapaNAmAM tapazcaryA karatAM, saMgamadeva vagere jIvAe bhayaMkara upasaryAM karyAM, te prabhudeve samatAthI sahana karyAM. A kAraNathI te tapa upasarga vALA gaNAya. khIjA tIrthaMkaradevAnA tapa tevA nathI. A prasaMge TIkAmAM kahyuM che ke A rIte AnA chellA adhyayanamAM vartamAna tIrthaMkare karela tapanI mInA kahevAnA AcAra che. saMbhava che ke A paddhati dareka tIrthaMkaranA vArAmAM racAyelAM bhAra aMgAmAMnA zrI AcArAMgasUtramAM hAya. prabhu zrImahAvIradevanuM apUrva mAdhadAyaka saMyamI jIvana prabhu zrImahAvIradeve mAgasara vada dazame (gujarAtI kArttika vide dazame ) 31mA varSanI zarUAtamAM pUrNa ullAsathI dIkSA grahaNa karI. je prabhue jIMdagInA ra9mA ane 30mA varSomAM paNa sudar bhAvasayamanI nimala ArAdhanA karI che te, janmathI traNa jJAnavaMta mahAvIdhruva dIkSA levAnA samaye ja ceAthu mana:paryAya pAmI cAra jJAnavALA bane che. te vakhate hema'ta Rtu vatI hatI. prabhue cAritra lIdhA pachI vihAra karyAM. iMdre dIkSAsamaye prabhunA khabhA upara je devadUSya vastu sthApyuM hatuM. te kAMika adhika varSa sudhI rahyuM. dIkSAsamaye temanA zarIre sudhI padArthanA je lepa karyAM hatA, tenI sugaMdhathI kheMcAyelA bhamarA vagere prabhudevanA sugathI dehane kha mAravA vagere prakAre pIDA upajAvatA hatA. ajJAnI leAkeA prabhunI pAse sugaMdhI gALIo mAgatA hatA. koI mAre, koI tADanA-tanA kare, prabhudevane dharma dhyAnamAM ghAMghATa karI vighna ka; jaghanya, madhyama, utkRSTa, anukUla, pratikUla, upasaryAM kare; AvA prasage he jIva! AtmAnI kaseATI karavAnA A pavitra avasara tane sAMpaDayo che, tuM rAjI thaje; kAraNa ke pApanA kacarA khAlI thAya che; nikAcita karmAM samatAbhAve bhAgavAya te ja nAza pAme che. mATe upasarga karanArA sagamava vagerene pApaka khapAvavAmAM mitranI jema madadagAra mAnaje. teA to pApakamanA udayamAM kAraNa hAvAthI para'parakAraNa che, paNa upasanAM du:khA bhAgavavAmAM anantarakAraNe teA pApakarmanA udaya ja che. ka`tu' phala bhAgavatAM jJAnI jIva dhai ne gumAvatA nathI. kalezane dhAraNa karatA nathI. paNa ema mAne che ke jema eka mANasa tArA gharamAM bharAyelA kacarA dUra karI sA* kare, teA tane Anada ja thAya, tema A avasare upasarga karanArA jIvanA nimitte thayela karmAMyathI pAparUpI kacaro khAlI thatAM tArA AtmA cAkhkhA ane che. mATe kheda pAmIza nahi. AvI nila bhAvanA bhAvI prabhu zrImahAvIradeva Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kirAvalI ( 1. zrIAcArAMgasUtra-paricaya ) pa mauna rahI dhama dhyAna dhyAvatAM upasa vagerene sahana karatA hatA. te karapAtrI hAvAthI bIjAnA bhAjana vAparatA na hatA, tathA rasanendriyAdine jItatA hatA; zarIra zuzrUSA karatA nahi; ghaNA vakhata mauna ja rahetA hatA. hAtha lAMbA rAkhIne nijaguNAnI citavanA karavAmAM sAvadhAna rahetA hatA. teo luhAranI koDha, ArAma, ujjaDa ghara, sabhA, parNa, zmazAnAkrimAMnAM koI paNa sthAne apramattabhAve rahetA, paNa nidrA letA nahi. phakata saMgamadeve eka rAtrimAM bhayaMkara vIza upasaryAM karyAM, te pUrA thayA bAda prabhudevane lagabhaga e ghaDI nidrA AvI hatI. te sivAyanA TAime AtmadhyAnamAM magna rahetA hatA. jema prabhu zrImahAvIradeva A pradezamAM vicaryA, tema cIkaNAM karmone khapAvavAnA IrAdAthI anAya pradezamAM vicarI viSama vasati vagerenI AkarI suzkelIne paNa sahuna karatA hatA. anA lAka prabhune mAre, kUtarA vagerene uzkerIne prabhune bahu ja herAna kare, apamAna tADanAdi kare, te sa` prasaMgAmAM prabhujI ema ja cAhatA hatA ke ' mane kanaDanAranuM kalyANa thAya. kaTTA zatru ne teolezyAthI maLatA gAzAla-makhaliputrane zItalezyA mUkI macAvanAra paNa A ja prabhu zrImahAvIradeva hatA. jema laDAinA meTThAnamAM mAkhare rahelA liSTha hAthI vijaya meLave tema prabhudeva parISahArdi zatrusainyane harAvI vijayI banyA hatA. cha cha mahinAnI AkarI tapazcaryAmAM paNa prabhudevanA vihAra cAlu rahetA hatA. teo AdhAkamI AhArAdine levAne cAhatA paNa nahi, pAraNAMnA samaye bhikSA-nimitte jatAM vacamAM UbhelA brAhmaNAdine " mArA nimitta aprIti thaze ke te badhAne AhArAdi meLavatAM vighna paDaze '' ema jANatAM tyAM na jatAM bIjA sthAne jaI, aDada vagere vAparIne paNa pAraNuM karI letA hatA. prabhudeve karela tamAma tapazcaryA cavihAranA paccakhkhANavAlI teA hatI ja, paNa pAraNuM karyA pachI paNa te divase prabhudeva pANI pItA nahi. sADA bAra varSoM ne eka pakSa jeTalA chadmasthakAlamAM prabhudevanA 349 ja pAraNAMnA Tvina hatA. te sivAyaneA tamAma kAla AkarI tapazcaryAdinI ArAdhanA karI saphala karyAM hatA. zrIkalpasUtra-TIkAdi-zAstromAM prabhunI tapazcaryAnA kAlanI sAthe pAraNAnA divase umerI chadmasthakAla (12 varSa 13 pakSa) samajAvyA che. zrItIrthaMkaradeva jevA leAkeAttara purUSonI jIvanacaryA mIjA bhavya vAne jarUra dhaDA levA lAyaka hAya che. zatrunuM paNa bhalu jarUra karavu joiye. jenA hRdayamAM zrIjinazAsananuM rahasya yathA svarUpe hasyuM hoya, te ja AtmA gunegAranuM bhaluM cAhe te bhaluM kare. prabhudeve te pramANe gAzAlA vagerenuM... paNa hita Adi karIne jinazAsanarasika bhavya vAne samajAvyu` ke tamAre paNa A rIte vartavuM joie, zrIRRSabhadeva vagere bhagavatAe lAMbA kALe je sAdhya sAdhyuM, te sAdhya prabhu zrImahAvIradeve thADA samayamAM sAdhyuM. prabhu zrImahAvIranA samatA, sahunazIlatA, namratA, saralatA, mamatA-rahitapaNuM, nIDaratA vagere guNA bhavya jIvAnA Atmika jIvanane nirmala banAvavAmAM asAdhAraNa kAraNa nIvaDe che, saMpUrNa Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaghasUrIzvarakRta pahelA zrutaskaMdhanAM vacanonuM manana karatAM jarUra khAtrI thaze ke, prabhu zrImahAvIradeva eka apUrva popakArarasika puNyAtmA hatA ne apUrva Atmika bala pheravIne bhAvazatrune jItanArA, ne bIjAone te rIte te sarvane jItavAno upadeza denArA hatA. ahIM pahelA zrutaskaMdhane TUMka paricaya pUro thAya che. zrI AcArAMganA bIjA grutaskaMdhane TUMka paricaya solasa akSayaNAI-AyAraggAbhihe suyakkhaMdhe // paDhamAe cUlAe-sattajjhayaNAi bhaNiyAI || 2 piMDesaNA ya sejje-riya bhAsA vatthapattagesA ya / / uggahapaDimakkhAiM-ajjhayaNA''ijjacUlAe biiyAicUliyAe-ThANajjhayaNaM nisohiyajjhayaNaM / uccAramuttasaddA-rUvaparaNNuNNakiriyA ya // 14 // taiyAe cUlAe-viNNeyamiNaM ca bhAvaNajjhayaNaM // cUlAi ca utthIe-vimuttiNAmeNamajjhayaNaM AyArapakappakkhA-paMcamacUlA nisIhapajjAyA // varacuNNibhAsasahiyA gaNiyA sA cheyasuttammi // 16 // spaSTArtha-zrIAcArAMgasUtranA bIjA taskaMdhanuM "AcArAgra 5 nAma paNa che. pahelA zrutaskaMdhamAM je bInA kahevAnI bAkI rahI hatI, te bInA ahIM vistArathI spaSTa jaNAvI che. AnA sela adhyayanamAM 7, 7, 1, 1 adhyayane cAra vibhAge anukrame pahelI, bIjI, trIjI ane ethI cUlikAnA kahyA che. eTale pahelI cUlikAnAM sAta adhyayane anukrame 1. pivaiSaNAdhyayana, ra. zeSaNAdhyayana, 3, IryAdhyayana, 4. bhASAdhyayana, 5. vaSaNAdhyayana, 6. pAtrapaNA dhyayana, 7. avagrahapratimAdhyayana jANavAM, te badhAM adhyayanane sAra TUMkAmAM A pramANe jANavo. 1, pipaiSaNAdhyayanane sAra-ahIM muninuM dArika zarIra nimala saMyamAdinI ArAdhanA karavAmAM madadagAra che, tema bIjA bhavya jIvone zAMti-prema bharelAM vacana saMbhaLAvI mokSamArganI ArAdhanA karAvavAmAM paNa te ja kAraNa che. A muddAthI prabhu zrItIrthakara devoe munione uddezIne pharamAvyuM ke cha kAraNemAMnA keI paNa kAraNe munivare AhArapANe vApare. tene mATe munioe AhAra-pANI vaheravA gRhasthane tyAM gayA pahelA vidhi, mArgane vidhi tathA AhAra levAnI vidhi jarUra jANavo joIe. eTale munine kevAM AhAra-pANI khape? kevAM AhArAdi na khape; tene levAno Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( 1. zrIAcArAMgasUtra-paricaya ) 17 vidhi; AhArAti levA mATe kayAM javuM ne kAM na javuM; te levA javAnA avasara karyA; kayA TAIme AhArAdi levA na javuM? A praznonA spaSTa khulAsA karavApUrvaka sAta pitaiSaNA ane sAta pAnaiSaNAnI bInA paNa spaSTa samajAvI che. prasaMge jema AhAranA tema pANInA grahavidhi vagere bInA paNa vistArathI samajAvI che. piMDa eTale AhAra vagere ne eSaNA eTale jayaNA vagere sAcavIne levA-vAparavA vagerenA vidhi jemAM kahyo hoya, te pitaiSaNAdhyayana kahevAya. 2. zaaiSaNAdhyayananA sAra-ahIM muninA saMthArAnI ane rahevAnA sthAnanI bInA DhaMkAmAM jaNAvI che. tethI ema artha karavA ke, zayyAnuM svarUpa jemAM kahyuM hAya te zayyAdhyayana kahevAya. sAdhune rahevA cAgya varkAtanuM tathA aAgya vasatinu svarUpa, te tevA saMcArAnuM svarUpa; anene gRhasthanI pAse mAMgavAnA vidhi ane kAma patI gayA pachI mAlikane pATa vagere pAchA ApavAnA tathA vihAra karatAM vati bhaLAvavAnA vidhi spaSTa samajAvI zayyA parISaha sahana karavAthI AtmadhanI puSTi, ka nirjarAdi aneka lAbha samajAvyA che. 3. karyAdhyayananA sAra-ahIM vihAra karavAnA vidhi, Iyyasamiti, nadI Adi UtaravAnA vidhi vagere bInA spaSTa samajAvI che, 4. bhASAdhyayananA sAra-ahIM bhASAsamitinuM svarUpa vistArathI kahyuM che. sAdhue hita, mita, priya eAlavu', khAsa kAraNa hoya teA ja piramita khelavuM; tevuM kAraNa na hAya te| mauna rahevuM. kAraNa ke te muninuM parama bhUSaNa che, binajarUrI vadhAre khelatAM kadAca huM meAlAi jAya, nidAdASa lAge, kaleza-jhagaDA vadhe, AttadhyAnanA cAge cIkaNAM karyAM dhAya, svAdhyAyAdimAM vighna thAya vagere DhASA binajarUrI khelavAmAM rahyA che. Ane lagatI bIjI mInA paNa spaSTa samajAvI che. 5. vastraSaNAyananA sAr-sAdhue saMyamASaka vasro vAparavAM, te saMyamane dUSaNa lagADanAra vastro na vAparavAM mInA ahIM spaSTa samajAvI che. te uparAMta vajrane dhAvAnA, sUkavavAnA, ne vAparavAnA vidhi vagere zrInA vistArathI samajAvI che. 6. pAtraiSaNAdhyayananA sAr-ahIM munine AhArAdi levAmAM te vAparavAmAM pAtrA madadagAra che, tethI temane khape tevA ane na khape tevA pAtrAnuM varNana karyu che. prasaMge pAtranI saMkhyA vagere, tathA tene gRhasthanI pAse mAMgavAnA vidhi vagere bhInA paNa vistArathI samajAvI che, 7. avagrahapratimAdhyayananA sAra-ahIM avagrahanA pAMca bheda vagere bhInA varNavI che. 8 thI 14. sattattiyA nAme prasiddha sAta adhyayaneAnA sAra-anukrame dareka adhyayanamAM munine UbhA rahevAnA sthAnanI, svAdhyAyabhUminI, maLa-mUtrane paraDhavavAnI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e zrIvijayapadmasUrIdharakRta bhUminI, zabdanI, rUpanI, pakriyAnI, ne anyonyakriyAnI mInA spaSTa samajAvI che. sArA zabdAdimAM rAga na karavA ne kharAba zabdAdimAM dveSa na karavA vagere munijIvanane nila manAvanArI mInA kahI che. 15. bhAvanAdhyayananA sAra-ahIM prabhu zrImahAvIradevanuM jIvana TUMkAmAM varNavyuM che. cyavana, janma, dIkSA, kevalajJAna kalyANaka, mAtApitA vagerenAM nAma, gRhavAsa, sAMvatsarika dAna, dIkSAgrahaNanI mInA, ceAthu' jJAna eTale mana:paryavajJAna, pAMca mahAvratAnI dareka mahAvratanI pAMca pAMca bhAvanA gaNatAM paccIza bhAvanAonuM svarUpa vagere bhInA spaSTa samajAvI che. 16. vimukti adhyayananA sAra-ahI kahyuM che ke municaryAnI parama ullAsathI ArAdhanA karavI te hiMsAdvidyASayukta pravRttinA tyAga karavA vagere bInA spaSTa samajAvI che. pahelI cUlikAnAM sAta adhyayanA 1. pitaiSaNAdhyayana, 2. zayyAdhyayana, 3. dhairyAdhyayana, 4. bhASAdhyayana, 5. vastraSaNAdhyayana, 6. pAtraSaNAdhyayana 7. avagrahaprAMtamAdhyayana, A sAta adhyayanA AcArAMganI pahelI cUlikAnAM jANavAM. bIjI saptatikA cUlikAnAM 6 adhyayanA 8. sthAna saOkaka adhyayana, 9. niIdhikA saAkaka adhyayana, 10. uccAprazravaNa saukaka adhyayana, 11. rAkhyuM saukaka adhyayana, 12. rUpa saOkaka adhyayana, 13. pakriyA saptakaka adhyayana, trIjI bhAvanA cUlikAnAM be adhyayanA 14. anyAnyakriyA saOkaka adhyayana, 15. bhAvanA adhyayana. cAthI cUlikAnu eka adhyayana 16. vimukti adhyayana. A sAla adhyayananA TUMka paricaya nIce pramANe: pahelA paDaiSaNAdhyayananA TraeNka paricaya A adhyayanamAM 11 uddezA che. zarUAtamAM dravyaagranA nikSepA, upakAra-agranA adhikAra, agronA uddhAraka, prayeAjana, ApAdAna jaNAvI agroddhAranu vibhAgathI kathana Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karavalI ( 1 zrI AcArAMgasUtra-paricaya) karyuM che. pachI jaNAvyuM ke zastraparijJAdhyayanamAMthI A cAra agrone uddhAra karyo che. pachI vistArathI saMyamanuM svarUpa ane mahAvrata pAMca kahevAnuM kAraNa tathA dareka mahAvratanI rakSaNapayogI pAMca pAMca bhAvanA jaNAvI kahyuM ke tene zastrapariNAdhyayananI aMtargata gaNavI. pachI cUDAnuM parimANa ane azanAdina ne auSadhine tathA grAhya- agrAhya AhArano vidhi ane gRhasthanA ghera javAno vidhi kahI pharamAvyuM che ke anyatIrthakane anAdi na devAya, ne aneSaNaya (na khape tevA) AhArAdi na levA. pachI avizuddhikeTInuM bIjI rIte svarUpa ane vizAdhikeTInuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke nityapiMDa ane agrapiMDa na levA vagere bInA jaNAvI che. A rIte pahelA uddezAna TUMka paricaya pUre thaye. pahelA adhyayananA bIjA ugAne TUMka paricaya ahIM munine na levA lAyaka AhArAdinI bInA jaNAvI, bhikSA levA javA cogya kulenI bInA kahI che. pachI pharamAvyuM ke samavAya vagerenA azanAdi na levAya. bIjA gAmanI saMkhaDI (jamaNavAra)nA AhArAda na levA tathA svabhAve kramasara vihAra karatA vacamAM AvelA gAmamAM "Aje ahIM saMkhaDI che ema jANatAM munie bIjI dizAmAM javuM, paNa tyAM javuM nahi vagere bInA spaSTa samajAvI che. pahelA adhyayananA trIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM saMkhaDIne AhAra karanAra munine lAgatA do, ane saMkhaDImAM janArane ahIM ane parabhavamAM thatuM ahita jaNAvavAnA prasaMge jinakalpikane adhikAra vaNavI kahyuM ke muni sarva upakaraNa sahita gRhasthane ghera gocarI na jAya, tenuM kAraNa samajAvI pharamAvyuM ke uttama kula 5Na dUSita jaNAya to tyAM gocarIe na javuM, vagere bInA spaSTa varNavI che. pahelA adhyayananA cothA uddezAne TUMka paricaya munine mAMsAdinI saMkhaDImAM javAno niSedha karI gAyane dehatA hoya, tyAre vaharavA na javAya ema sUcavIne bIje gAmathI AvelA pANA jevA sAdhune AhAravidhi vagere hakIkta vistArathI kahI che. pahelA adhyayananA pAMcamA uddezAne raMka paricaya ahIM kahyuM che ke munine agrapiMDAdi na khape. pachI bhikSA mATe pharavAno vidhi jaNAvI pharamAvyuM ke bhikSA mATe nIkaLela sAdhue mAgamAM upayoga rAkhavo joIye. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaghasadhakRta pachI sAdhue, baMdha karela bAraNuM ughADIne grAmyanA gharamAM pasavAne ne nahi pasavAne vidhi samajAvI vidhi pramANe ughADIne khAsa kAraNe gRhasthanA gharamAM dAkhala thayela sAdhune sAcavavAno vidhi, vagere bInA spaSTa kahI che. pahelA adhyayananA chaThThA udezAne Treka paricaya ahIM kahyuM che ke kukaDA vagerene aMtarAya thato hoya, to tyAM munine gocarI na javAya. gecarI mATe gRhasthane ghera gayela sAdhune sAcavavA yogya vidhi vagerenuM varNana karyuM che. - pahelA adhyayananA sAtamA udezAne raMka paricaya ahIM kahyuM che ke munie meDA (mALa) uparathI lAvela AhAra, sacitta pRthvIthI kharaDAyela AhAra, sUpaDA vagerethI pavana nAkhIne ThaMDA karela AhAra temaja lIlotarInI upara rAkhela AhAra na levAya, ema kahI pAchuM vaheravAne vidhi vagere bInA spaSTa samajAvI che. pahelA adhyayananA AThamA udezAne TUMka paricaya ahIM munine pANI vahoravAnA vidhimAM vizeSa vicAra jaNAvI kahyuM ke munie bhAta pANI sArA maLe te rAga kare nahi ne akalpanIya AhArAdi levA nahi, tene aMge munine upadeza ApIne jarUrI bIjI bInA paNa spaSTa samajAvI che. pahelA adhyayananA navamA uddezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke munie aneSaNIya piMDa vahore nahi; te saMbaMdhI jarUrI upadeza ApI kahyuM ke te piMDa maMgAya paNa nahi. ne vaherela AhAra sugaMdhI heya ke durgadhI hoya, te paravo nahi. vahereluM pANI paNa svAdamAM kaSAyeluM hoya ke svAdiSTa hoya te paraThavavuM nahi. temaja vaharatAM anupayogathI AhAra vadhAre A heya, tene aMge sUcanA karI pharamAvyuM ke AhAra ja aSaNIya heya, to tene paraThavavAmAM sAdhutA TakI zake che vagere bInA spaSTa varNavI che. pahelA adhyayananA dazamA udezAne TUMka paricaya ahIM munine sAdhAraNa piMDa ane asAdhAraNa piMDa maLatAM karavAnI vidhi ane vasatimAM rahelA sAdhune karavAnI vidhi jaNAvI pharamAvyuM ke zelaDInA gAMThAne madhya bhAga vagere akalpanIya che. bhUlathI te vaharatAM tene paraThavavAne vidhi tathA bhUlathI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene pravacana kiraNavalI ( 1, zrIAcArAMgasUtra-paricaya) sacitta lavaNa gocarImAM AvI jAya te tene vidhi vagere bInA spaSTa samajAvI che. pahelA adhyayananA 11mA uddezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM ke mAMdA sAdhune mATe vaherelA piMDanI bAbatamAM sAdhue mAyA karavI nahi. pachI piSaNAnA ane pAnapaNAnA 7 bhedo tathA pivaiSaNAne svIkAratAM sAdhune ane jeNe te pahelAM svIkArelI che te sAdhune karavAno vidhi vagere hakIkta spaSTa samajAvI che. A rIte bIjA zrutaskaMdhanA pahelA pipaNAdhyayanane TUMka paricaya pUro thayo. bIjA taskaMdhanA bIjA zabaiSaNAdhyayanane TUMka paricaya A bIjA taskaMdhanA zapaNA dhyayanamAM traNa uddeza che. zarUAtamAM zavyApadanA dravyAdi cAra nikSepa tathA sacitta dravyazayAnuM svarUpa jaNAvatAM gautama nimittiyAnuM daSTAMta kahI jaNAvyuM ke AnA traNe uddezAmAM zayAnI bInA kahI che. pachI zavyAne aMge uddagama doSo tathA saMsakta vasatimAM rahevAthI nukasAna ane zaucavAdanuM mithyApaNuM jaNAvI kahyuM ke munie chalanA na karavI. pachI svAdhyAya karavA lAyaka sthAnanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke munithI bhikSu vagerene uddezIne karela zayAmAM sthAnAdi na karAya, gRhastha sAdhunA nimitte vasatinuM dvAra mATe banAve, to tyAM munithI sthAnAdi na thaI zake. tathA AgADha (khAsa jarUrI ) kAraNa vinA mAMcA vageremAM paNa sthAnAdi na thaI zake. kAraNe sthAnAdi karatAM sAcavavAnI jaya jaNAvI kahyuM ke munithI strI-bAlaka vagerevALI vasatimAM rahevAya nahi; kAraNa ke rogAdi kAraNe temanA dekhatAM telanuM caLavuM vagere upacAra na thaI zake; tathA strI AdinA rahevAsavALI vasatimAM rahetAM gRhastha vagere kedhAdi kare, tyAre sAdhunA manamAM kheda thAya mATe munine tevI vasatimAM rahevAnI nA pADI che. vaLI jyAM agni saLagato hoya tyAM paNa rahevAya nahi. jyAM kaMDalAdi ghareNAM hoya, gAthA patinI strI vagere rahetAM hoya, tyAM paNa munithI sthAnAdi na karAya vagere bInA spaSTa kahI che. bIjA zabaiSaNAdhyayananA bIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke zaucavAdInA upAzraye tathA jyAM sAdhu nimitte anAdi rAMdhyA hoya tevA sAgarikanA upAzrayamAM ane jyAM carAdine bhaya hoya tathA ghAsa vagere bharelA ke pAtharelA hoya, vaLI jyAM vAraMvAra gRhastha AvajAva karatA hoya, tevA upAzrayamAM munie rahevuM nahi. pachI kAlAtikrAMta zayAnuM, upasthAnakriyAnuM, abhikrAMta zayAnuM, anabhikrAMta zavyAnuM, vajarSakriyA-vasatinuM, mahAvajaryakriyA-vasatinuM, sAvagha Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIdharakRta kriyAvALI vasatinu, mahAsAvadya kriyAvALI vasatinuM tathA akriyAvALI vasatinu svarUpa vagere monA spaSTa jaNAvI che. R bIjA zrutaskaMdhanA khIjA adhyayananA trIjA uddezAnA phreMka paricaya ahIM kahyuM che ke munie jyAM acitta anAja (AhAra) Adi vadhAre maLatA hoya tevA gAma vageremAM zuddha vasatimAM sthAnamAMDha karavAM, nAnA upAzrayamAM rahyAM hoya, tA bIjAnA pAtrAdinA saTTo na thAya, te rIte gamanAdi karavAM. pachI vasatine mAgavAne vidhi jaNAvI kahyuM ke munine zayyAtaranA piMDa na khape. tathA teNe agnivALA sthAnamAM rahevuM nahi. jyAM gharanI vacamAM thaIne javA AvavAnuM hoya, ane jyAM gRhastha vagere mahAmAMhe AkrozAdi tathA tela vagerenuM cALavuM vagere, temaja Adya - NAdi ane snAnAdi karatA hoya tyAM, tathA nagnAdi svarUpe vartAtA gRhapati vagerevALA sthAnamAM paNa munithI na rahevAya. iMDA vagerevALA satho na vaparAya ne te iMDAdi vagaranA sArA vaparAya. pachI TTisa...stAraka pratimAnuM, prekSyasaMstAraka pratimAnuM, zayyAtarasaMstAraka pratimAnu, yathAsa MskRta pratimAnuM ane pratipannasaMstAraka pratimAnu svarUpa kahyuM che. tathA tenI (pratimAnI) pAlanA, sacArA pAchA ApavAnA vidhi, vaLI uccArAdi bhUminI paDilehaNA jaNAvI kahyuM ke, AcAryAdinI sacArAnI bhUmi sivAyanA bhAgamAM munie sathArA kare. pachI saMthArA upara besavAnA tathA sUvAnA vidhi jaNAvI kahyuM ke, sAdhue mAMheAmAMhe eka mIjAne hAtha vagere na aDe, te ucchvAsAdinA saMgharSa ( athaDAmaNa ) na thAya, te rIte sathAro karavA. samaviSama ( khADAkhaDiyAvALI) jagyAmAM saMthAro karyA hoya, te vakhate samabhAve rahevuM, paNa manamAM kacavAtuM nAMhu, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. bhIjA zrutaskaMdhanA bIjA vaiSaNAdhyayananA TUMka paricaya pUro thayA. bIjA zrutaskra MdhanA trIjA IryA adhyayananA paricaya A adhyayanamAM paNa traNa uddezA che. ahI' prathama nAmAdi nikSepAnI apekSAe IryAnA cha bheDhA tathA dravyaryAnuM, kSetraryA, kAlaIrSyAnuM tathA bhAvakaryAnu svarUpa, tathA tenA AlakhanAdinI apekSAe 16 bheda jaNAvI kahyuM ke cAra kAraNe gamana kare te sAdhu zuddha che. pachI irzAdezanA Dhaka sAra ane traNe uddezAnA phreMka sAra kahI jaNAvyuM ke varSAkAlamAM munie eka sthAne rahevuM, ne zIyALA vageremAM vihAra karavA. koi mANasa heADI vageremAM caDhelA munine pANImAM pheke, te vakhate ane jyAM ja ghA sudhI pANI hoya tevA sthale munine sAcavavAnI jayA jaNAvI kahyuM ke, munie cAmAsu beThA. pahelAM varasAda khUma AvavAthI mArgomAM lIleAtarI Adi thaI hoya Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (1. zrI AcArAMgasUtra-paricaya) 73 te vihAra na kare. ahIM tenuM vistArathI kAraNa samajAvI kahyuM ke munie jyAM vihArabhUmi vagere nAnA hoya, tyAM comAsuM na karavuM, pachI comAsuM vItyA bAda vihAra karavAnI rIta ane vihAra karatAM mArgamAM ucita jaNa samajAvI kahyuM ke saMyamAtmavirAdhanA thAya te mATe sAdhue svecchAdinA pradezamAM vicaravuM nahIM. jyAM - rAjAdi na hoya tyAM na vicaravuM, tathA je vizAla mArge cAlatAM ghaNuM dina lAge te tarapha paNa na vicaravuM. munizrI niSkAraNa heDImAM na besAya. khAsa kAraNe besavAno vidhi. ane beThA pachI paNa vidhi vagere hakIkata spaSTa varNavI che. bIjA zrutaskaMdhanA trIjA IryA adhyayananA bIjA uddezAne raMka paricaya ahIM kahyuM che ke heDImAM beThela sAdhune gRhastha chatrAdi dhAraNa karavAnuM kahe to tene sAdhu nA kahe. tema kahetAM gRhastha krodhamAM AvI sAdhune dariyAmAM pheke to zuM karavuM? ne te pachI kadAca pANImAM taravuM paDe, tyAre zuM karavuM? tene khulAso karIne kAMThe pahoMcyA bAda javAno vidhi ane cAlatAM nadI Adi UtaratAM jaMghA sudhInuM pANI UtaravAne vidhi, tathA pANImAMthI bahAra nIkaLyA bAda cAlavAno vidhi jaNAvI kahyuM ke, rastAmAM jatAM sAmA maLelA musApharo gAma vagerenI bInA pUche to munie kahevI nahi, vagere hakIkata spaSTa jaNAvI che. bIjA zrutaskaMdhanA trIjA IryA adhyayananA trIjA udezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke jalanA jIvone trAsa thAya, tethI sAdhue keIne pANInA kayArA vagere paNa na dekhADavA ane AcAryAdinI sAthe vicaravuM. pachI AcAryAdinI sAthe vicaratA sAdhunA phavidhi jaNAvI kahyuM ke, cAlatAM sAmAM maLela musAphara sAvadya bInA pUche to javAba de nahi. munie lAMbA mAge gAmanAdi na karavAM, kAraNa ke tyAM aTavI AdimAM hiMsaka prANIno bhaya hoya che. ane cAra vagerene bhaya hovAthI avaLe raste na javuM. mArgamAM cAra Adi chavoe gAma lUMTayuM hoya, te bInA gRhasthAdine sAdhu na kahe, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. bIjA zrutaskaMdhanA cothA bhASA adhyayananA pahelA uddezAne raMka paricaya ahIM "bhASA padanA ane jAta' padanA nikSepa, tathA be uddezAne TUMka sAra ane vacananA soLa bhera jaNAvI kahyuM ke, munie zrotAne krodhAdi na thAya te rIte belavuM, ne krodhAdithI bharAine na bolavuM. pachI bhASAnA cAra prakAra ane zabda e Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta kAya che tenI siddhi, tathA purUSAdine uddezIne sAdhune eTalavAnA vidhi jaNAvI, 'namoDhera' ityAdi vacana sAdhuthI na melAya vagere monA spaSTa jaNAvI che. khIja zrutaskaMdhanA cAthA bhASAdhyayananA bIjA uddezAnA TraeNka paricaya sAdhue 'tuM kADhIyA chuM' vagere kharAba bhASA na melavI. AhArAddhine aMge sAvadya bhASA na melavI. sAdhuthI koI manuSyAdine ' tuM puSTa che' vagere vacana na khelAya. pachI zabdAdine aMge eTalavAnA vidhi jaNAvI sAmAne pUrU samajAya te rIte krodhAdi tajIne sAdhue khelavu' vagere bInA spaSTa jaNAvI che. ceAthA bhASAdhyayananA TUMka paricaya pUro thayA. bIjA zrutaskaMdhanA pAMcamA vaSaNuAdhyayananA pahelA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM AnA be uddezAnA TUMka sAra, ane vajrane levAnA tathA paheravAnA vidhi tathA ' pAtra panA nikSepA kahI jaNAvyuM ke, guNavaMta sAdhu ja bhAvapAtra kahevAya. munie vajrane mATe bahu dUra na javuM. pachI AdhAmikanA bhedo kahI jaNAvyuM ke, sAdhunimitte krItazaitADhi vastra na levAya, ne ahuM kIMmatI vastra na levAya. pachI cAra bhede vajrapratimAnA ane dheAyelA vastune taDake sUkavavAnA vidhi vagere mInA spaSTa jaNAvI che. bIjA zrutaskaMdhanA pAMcamA vastraSaNAdhyayananA bIjA uddezAnA TraMka paricaya ahIM vasrane paheravAnA vidhi ane sAdhue vAparyAM bAda gRhasthane pAchuM ApavAnA vajrane aMge ane phrATela vasane aMge vidhi jaNAvI kahyuM ke, munie tevA vastrAdinA varNAdi badalI nAMkhavA nahi. tenAdi prasa Mge (cAra cAravA Ave vagere kAraNe ) chUpAvavA nahi, vagere bInA spaSTa samajAvI che. bIjA zrunaska MdhanA chaTThA pAtraiSaNAyananA pahelA uddezAnA TraMka paricaya ahIM pAtrane levAnA tathA vAparavAnA vividha vagere mInA spaSTa jaNAvI che. bIjA vrata-kaMdhanA chaThThA pAtraSAdhyayayananA bIna uddezAnA TraMka pariya ahIM pAtrane paDilehyA pachI AhAra levAnA tathA pAtrAmAM pANI vaheAravAnA vidhi vagere mInA jaNAvI che. bIjA zrutaskaMdhanA sAtamA avagrahapratimAdhyayananA pahelA uddezAnA TraMka paricaya ahIM avagrahapratimAnA vyAdi cAra nikSepA, ane dravyAvagrahAdi tathA bhAva Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (1. zrIAcArAMgasUtra-paricaya) avagrahanuM svarUpa, temaja grahaNAvagrahanuM svarUpa kahI te avagraha mAlike dIdhA sivAya na levAya ema jaNAvyuM che. pachI avagrahane mAgavAne vidhi ane ahIM AvelA paNa sAdhuno vidhi jaNAvI kahyuM ke, bIjAnI vastu tenI rajA sivAya bIjAne na apAya. pachI ApavAno vidhi kahI jaNAvyuM ke jyAM sacitta pRthvIvALAM jhADanAM kuThAM vagere hoya ane strI Adi rahetAM hoya, gharanA madhyabhAge mAMhomAMhe jhaghaDA thatA hoya, tevA sthale rahevA mATe sAdhue avagrahanI mAMgaNI karavI nahi, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. sAtamA avagrahapratimAdhyayananA bIja uddezAne TUMka paricaya ahI zelaDInA vana vageremAM rahevAno vidhi, ane avagrahanA 7 bhedo tathA devendrAvagrahAdinuM svarUpa vagere bInA spaSTa jaNAvI che. avagrahapratimAadhyayanane TUMka paricaya pUrNa thaze. AcArAMganI pahelI cUlikAne TUMka paricaya pUrNa thayA. 8. sthAna-sataikaka nAmanA AThamA adhyayanamAM UbhA rahevAnuM svarUpa ane nizItha padanA 6 nikSepa vagerenuM varNana karyuM che. 9. nivAdhikA-sataikaka nAmanA navamA adhyayanamAM sthAna-pratimAnuM svarUpa jaNAvI, svAdhyAyAdi prasaMge AliMganA ina karAya vagerenuM varNana karyuM che. 10. uccAra-prazravaNa-sataikaka nAmanA dazamA adhyayanamAM uccAra-prazravaNa karavAno vidhi, tenI zuddhinuM svarUpa, ane kevA pAtramAM uccArAdi thaI zake, tene khulAso karI, bagIcA vagere sthaLe sthaDila na javAya vagere kahyuM che. 11. zabda-saptakaka nAmanA agIAramA adhyayanamAM dravyazabdanuM ane bhAvazabdanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke vitatAdi vAjiMtranA zabdo sAMbhaLavA sAdhue javuM nahi, ane jyAM gAyana vagere kriyA thatI hoya, tyAM sAMbhaLavAnA IrAdAthI na javAya. tathA laukika kathAnakAdine sAMbhaLavA paNa na javuM vagere kahyuM che. 12. bAramA rUpa-sataikaka nAmanA adhyayanamAM dravyarUpa tathA bhAvarUpanuM svarUpa kahI jaNAvyuM ke, munithI grathitAdi rUpa jovA na javAya. pachI para zabdanA 6 nikSepA vagerenuM varNana karyuM che. 13. teramA parakriyA-sataikaka adhyayanamAM kahyuM che ke, sAdhue khAsa kAraNa vinA parakiyA (zuzraSA) ane parasparakriyA trividha na karavI ane na karAvavI. tathA sAdhue utsage gRhasthane upadezAdi daIne cikitsA (davA) na karAvAya ne pitAthI paNa karAya nahi. pachI anya zabdanA 6 nikSepo kahI gacchanirgata (jinakalpakAdi) ne anya kriyAnuM prayojana che. vagere kahyuM che, sasasasakA nAmanI bIjI cUlikAne TUMka paricaya pUrNa thaye. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasurIdharakRta anyAnyakriyA na karAya, vagere bInA anyAnyakriyA-saukaka nAmanA caudamA azcayanamAM jaNAvI che. tathA paMdaramA bhAvanAdhyayanamAM dravyabhAvanA, bhAvabhAvanArUpa e nikSepAnI InA, tathA bhAvanAnA be bheda, ane aprazasta-bhAvanAnuM, prazasta-bhAvanAnuM temaja dana-bhAvanAnuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke, jina-janmabhUmi vagerenAM caityone vadanAdi karatAM danazuddhi thAya che. tathA prAvanika AcAryAdinA guNapraza'sAi karatAM paNa danaddhi thAya che. pachI jJAnabhAvanAnu, cAritrabhAvanAnuM ane tapabhAvanAnuM svarUpa tathA sakSisa-madhyamavAcanAe zrIvIracaritra kahetAM cyavanathI yauvanavaya sudhInuM zrIvIracaritra kahyA pachI zrIvIraprabhunAM mAtA, pitA, kAkA, bhAI, ena, patnI, dIkarI tathA dIkarInI dIkarInAM nAma tathA prabhunA mAtapitAnI aMtima ArAdhanA ane devagatinI bInA jaNAvI che. pachI prabhunA dIkSA, upasa, kevalajJAna, paccIza bhAvanA sahita mahAvratanI dezanA vagere mInA jaNAvI che. st A rIte paMdaramA bhAvanAnA TUka paricaya pUrNa thayA. ne bhAvanA nAmanI trIjI cUlikAnA Traka paricaya paNa pUrNa thayA. ceAthI cUlikAmAM anitya parvatAdinA adhikAra varNavI sAdhune dezivamukta kahevA ne siddhane savimukta kahevA, ema jaNAvI anitya AvAsa ( sAdhunA ), parvata, ( rUpya, bhujagatvag, samudranAM dRSTAMteA vagerenuM spaSTa na karyu che. e pramANe seAlamA vimukti adhyayananA TraeNka paricaya pUrNa thatAM cAthI vimukti cUlikAnA Dhaka paricaya pUro thayA. chevaTe pAMcamI cUlAnI pratijJA jaNAvI nave adhyayananA uddezAnI saMkhyA tathA bIjA zrutaskaMdhanA uddezAnI saMkhyA ane mahat zabdanA tathA parijJA zabdanA nikSepAnI mInAvALI gAthAo jaNAvI che. 12-13-14-15. zrIAcArAMgasUtranI pAMcamI cUlikAnuM nAma 'AcAra prakalpa' che. chatAM te nizItha nAmathI vadhAre prasiddha che, bhASya ane cUNi sahita A nizIthasUtrane chedasUtramAM gaNyuM che. ! A rIte zrI AcArAMgasUtrane paricaya pUro thayA pra Pin Pin // zrI pravacana kiraNAvalInA mIne prakAza pUrA thayA 5 Fei Pian HE Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che trIje prakAza che zrI sUtrakRtAMga sUtrane TUMka paricaya che | mA . suyakhaMdhA do bIe, sUyagaDaMge taheva tevIsA // jAvanAruM vaDhane, sonara vI tA ra aa 27 paDhamaM samayajjhayaNaM, bIyaM veyAliyaM sarUvaraI / / javaNafmthivariW, naravittinAtha tharDa 28 | sattamakusIlaparibhA-siyavoriyadhammanimmalasamAhI / AhattahIya-gaMthA, jamaiya-gAhAisuyakhaMdhe // 19 // siripuDaroyakiriyA, ''hArapariNNubbhavAi paramatthA / paccakkhAragAi kiriyA, aNagArasuyaddaijjakkhaM / / 20 // RArjatana vara, savarasamayagALA daramAthuM | paMcajjhayaNuddesA, paNNArasaTThArasikkasarA // 21 // zabdArtha-bIjA sUtrakRtAMgasUtramAM be zrutaskaMdha che. temAM pahelA mRtaka dhanuM gAthA-SaDazaka nAma che. tenAM ra3 adhyayanamAM pahelA mutaskaMdhanAM 1-6 ane bIjA zrutaskaMdhanAM 7 adhyayane jANavAM. 17. zrIsamavAyAMgasUtramAM AvelAM te 16 ane 7 adhyayananAM nAma anukrame A pramANe-1, samaya-adhyayana, 2. vaitAlika adhyayana, 3. upasarga parijJAdhyayana, 4. sIparijJAdhyayana, pa. narakavibhakti adhyayana, 6. mahAvIra stuti adhyayana, 7. kuzIla paribhASita adhyayana, 8. vIrvAdhyayana, 9. dharmAdhyayana, 10. samAdhi adhyayana 11. mArgAdhyayana, 12, samavasaraNAdhyayana, 13, yathAtaththodhyayana, 14. graMthAdhyayana, 15. yamakIya athavA jamaIya adhyayana, 16. gAthAdhyayana, A pahelA zrutaskaMdhanAM 16 adhyayanonAM nAma jANavAM. 18-19, bIjA zrutaskaMdhanAM 7 adhyayanonAM nAma-1. puMDarIka adhyayana, rakriyAsthAna adhyayana, 3. AhArapariNAdhyayana, 4. pratyAkhyAnakriyAdhyayana, 5. anagARtAdhyayana, 6. AdrakIyAdhyayana, 7. nAlaMdIya adhyayana cheTaluM jANavuM. ahIM svasamayanI eTale jaina darzananI, ane bIjAM darzananI bInAnuM rahasya yathArtha svarUpe varNavyuM che. phakta pahelA zrutaskaMdhanAM zarUAtanAM pAMca adhyayanonA ja 15 uddezA anukrame A rIte jANavA. pahelA adhyayananA 4 uddeza che, pachI anukrame 3, 4, 2, 2 uddezA, bIjA, trIjA, cothA ane pAMcamA adhyayananA jANavA; bAkInAM adhyayanamAM udezA nathI. 20-21, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadyasUrIzvarakRta spaSTArtha--A bIjA aMgamAM jJAna-vinayAdi guNonuM varNana che. ane bIjA dharmonA paNa AcAre varNavyA che. prasaMgane anusAre jainadharmanA ane 363 kuvAdIenA paNa niyama vagerenI eka bIjAnI sAthe sarakhAmaNuM ane jUdAza paNa jaNAvI che. prabhu zrItIrthaMkaradeve kahelo ahiMsApradhAna trikeTazuddha dharma e ja zreSTha dharma che. ne AtmahitasAdhaka paNa te ja dharma che. A sUtranA abhyAsI zramaNa nigane parasamayanI bInA jANavA sAthe svasamayanI bInA jANatAM jenadarzananI lakattaratA jarUra jaNAya che. tethI teo samyagdarzana guNane nirmala banAve che, ne TakAve che. vadhAre zubha bhAvanA vadhatAM kSAyika darzanane paNa pAme che. ahIM pahelA zrutaskaMdhanAM adhyayanono sAra TUMkAmAM A pramANe jANa :- 1. samayAdhyayanane sAra-samaya zabdanA kAla, siddhAMta vagere arthomAMthI ahIM siddhAMtarUpa artha levA. jaina siddhAMtanI ane jainetara siddhAMtonI bInA jemAM jaNAvI che te samAdhyayana kahevAya. ahIM paMca-mahAbhUtika-vAda vagerenuM svarUpa jaNAvyuM che, ema TUMkamAM kahI zakAya. duniyAmAM pRthvI, jala, teja, vAyu ane AkAzarUpa paMca mahAbhUtane kAryasAdhaka mAnanArA anya dhamIono je vAda te paMcamahAbhUtikavAda kahevAya. 2. AtmA sivAya bIjuM kaMI che ja nahi, e ekAtmavAdanuM athavA atavAdanuM vacana che. 3. te jIva ne te ja zarIranI je mAnyatA, te tajajIvatacharIravAda kahevAya. 4. akArakavAda (sAMkhyamata) . paMcamahAbhUtothI alaga chaThThA padArtha tarIke AtmAne mAnanArA anya dhamIno je vAda te AtmaSaSThavAda kahevAya. 6. paMca-skaMdhavAta, (pAMca skaMdhonI mAnyatA). 7. niyativAda, 8, akriyAvAda, 9. jagatpattivAda eTale jagatanI utpattine aMge vividha mAnyatA, 10. lokavAda-anyAdhi, paurANika, vinayavAdI vagere paradhamIonI mAnyatA (vicAro-AcAra vagere) jaNAvI, syAdvAdazailIe te vicArAdinuM anucitapaNuM sAbita karIne jenadarzananA AcAra ane vicAra sarvaprabhu zrItIrthaMkaradeve kahelA hovAthI sAcA che. ahiMsA e dharmarUpI mahelane pAyo che. jenA pAyAmAM dhULa hoya, te mahela kadI paNa TakI zake ja nahi. mATe ja kahyuM che ke pAye khere mATe maMDANa na bhIe" vagere bInA vistArathI samajAvI che. 1. 2. vaitAlIya adhyayanano sAra-ahIM karmorUpI lAkaDAnuM vidAraNa eTale nAza karavAnAM vairAgyAdi sAdhananuM dAkhalA-dalIla sAthe sacoTa varNana karyuM che. tethI ema samajavuM ke jemAM karmone nAza karavAnAM sAdhano kahyAM che, te vAlIya adhyayana kahevAya. athavA chaMdazAstramAM kahyA mujaba vaitAlIya IdamAM ahIM je zloke kahyA che, te dvArA vairAgyAdine upadeza jemAM varNavyo hoya, te vaitAlIya adhyayana kahevAya. viziSTa prasaMgane anusarIne AnI racanA thaI che. TIkAmAM kahyuM che ke, prabhu zrISabhadeve rAjyanA abhilASI potAnA 98 putrane pratibodha karI kharA Atmika rAjyane samajAvI nirmala saMyamanA sAdhaka banAvavAnA IrAdAthI je upadeza Ape, te A adhyayanamAM jaNAvyuM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (2. zrIsUtrakRtAMgasUtranA-paricaya ) Sa (( che, chaThThAmAM paNa keTalAka chaThThA vairAgyAdi guNAne prakADhAvanArA che; ema samajIne zrI sudharmAsvAmI gaNadhare vairAgyAdi bhAvane prakaTAvanAra vaitAlIya chaMdamAM A adhyayana racyu' che. jevA prasaMga hoya, tene anusaratA chaMdamAM racAyelA zleAkAnI zrotAonA hRdayamAM sArI asara thAya che, e muddo dhyAnamAM rAkhIne ja sUtrakAra vagere sUtra vagerenI gadyamAM ke padyamAM racanA kare che, A kharUM. rahasya khAsa yAda rAkhavA jevuM che. prabhuzrIRRSabhadeve aMgAradAhakanuM dRSTAMta ApIne te 99 putrAne samajAvyu ke he bhavya jIvo ! nirguNa-ramaNatA karI muktinA avyAbAdha sukhane bhogavavuM e ja kharUM Atmika rAjya che. jenI icchAthI tame ahIM AvyA che, te vyAvahArika rAjya pramala azAMtine ane drutinAM bhayaMkara du:khAne Ape che. zabda ane rUpa e ane kAma kahevAya, ne sparzI rasa ne gaMdha e bhAga kahevAya. A rIte kAmabhegamAM Asakta thanArA jIvAnI bhAgatRSNA vadhe ja che, paNa ghaTatI nathI. jema aMgAradAhakane samudrAdinuM pANI pItAM paNa tarasa chIpI nahi, tema ghaNA kAmabhogane bhAgavatAM chatAM paNa tevI nIca vAsanA vadhatI ja jAya che. mATe acala vairAgyabhAvathI saMyamane sAdhe, ne muktinAM avyAbAdha sukha pAmeA. A rIte AtmAne nukasAna karanArA kAmabhAgAdine tajavAnI ane AmAMhatane karanArA ahiMsAdine sAdhavAnI mInA vistArathI jaNAvI che. 2. 3. upasaga parijJAdhyayananA sAra--mAkSamAnA ArAdhaka bhavya veAe upasargAnI mInA samajI tevA prasaMge bhaiyA rAkhI te sa` upasargAMnA prasaMgeA " kani rAnAM apUrva sAdhanA che ema samajIne sahana karavA, AtmadharmathI cUkavu' nahi, TADha-taDakA--apamAna vagere sahana karavA, sneha-mamatAnA tyAga karavA, vaidakAdi anucita pravRttinA vicAra paNa karavA nahi, bIjAe kaI pUche tyAre zAMtithI spaSTa javAma veA, vastusvarUpa samajAvavuM, kuzAzvanAM vacanA sAMbhaLIne svadharmanI ArAdhanA karavAmAM mUMjhAtu' nahi, vagere bInA ahI vistArathI jaNAvI che. 3. 4. srIparijJAdhyayanA sAr--ahIM strIonA sa'sargAddhithI thatA geralAbha jaNAvI AtmahitasAdhaka puNyAtmAoesathA tenA tyAga karI zIladhanI akhaMDa ArAdhanA karI Ahita sAdhavu' vagere bhInA spaSTa jaNAvI che, 4. 5. naravibhakti adhyayananA sAraviSayakaSAyAdine sevanArA jIvAnI narkamAM thatI paristhiti jaNAvI kahyuM ke svadharma thI cUkanArA vAnA behAla samajIne svadha ne sAdhI siddhinAM sukha meLavavAM, vagere bInA ahIM' spaSTa jaNAvI che. 5. 6. zrImahAvIstuti adhyayananA sAr--ahIM... prabhu zrImahAvIradevanA ga'lIratA, Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta tapa, samatA, sahanazIlatA, vairAgya, jJAna, zIla vagere guNonI yogya upamAo daIne stavanA karI che. 6. 7. kuzIlaparibhASita adhyayanane sAra-jeo ajJAnanA pratApe yajJa vagere karavAthI mokSa maLe ema mAne che, te kuzIla kahevAya. teonAM ayogya vacano ane mAnyatAo jaNAvI, jemAM te sarvenuM geravyAjabIpaNuM sAbita karyuM hoya, te kuzIla paribhASita adhyayana kahevAya. anyadhamIAmAMnA keTalAeka lAke yajJAdikathI mukta mAne che. paNa tyAM ahiMsAdharma lagAra paNa sacavAta nathI. bhayaMkara hiMsAdi pApa thatAM hovAthI yajJAdikathI mukti maLe ja nahi. vaLI keTalAka loko paMcAgni tapavAmAM, jalathI nahAvA-dhovAmAM mukti mAne che. paNa e badhI sAvagha pravRttithI ja mokSa maLato hoya, te anukrame luhAra vagerenI ne mAchalAM vagere jalacaranI vahelI mukti thavI joIe. tema te banatuM nathI. mATe samyagdarzanAdimokSamArganI sAdhanA karavAthI ja mokSa maLe che, evuM zrIjinazAsananuM pharamAna sarvIze ghaTita che. A bInA vistArathI samajAvatAM prasaMge kahyuM che ke pRthvI AdimAM caitanya guNa che mATe te sacitta kahevAya. ane madhyasthabhAve svadharma sAdhaka muni svaparitAraka thAya, 7. 8. viryAdhyayanano sAra-zrIjinadharmanI ArAdhanA karavAmAM Atmika vIryane pheravavAnI bInA jemAM kahI che te vIryAdhyayana kahevAya. ahIM bAlavIryanI ane paMDitavIryanI bInA vagere jaNAvI kahyuM che ke bAlavIryamAM ajJAnanI pradhAnatA hovAthI te karmanijAnuM kAraNa thaI zakatuM nathI, paNa paMDitavIrya karmanajerAnuM ne mokSanuM kAraNa thaI zake che. chevaTe tapa karavAnI vidhi jaNAvatAM pharamAvyuM che ke A lokamAM manAvA-pUjAvAnI ne yaza-kIrti vagerenI cAhanAthI, ne paralokamAM idrapaNuM vagere pAmavAnI icchAthI tapa na kare. paNa mokSanI icchAthI tapa kare. 8. 9. dharmAdhyayanane sAra-ahIM vairAgya-samatA-vivekAdi guNene dhAraNa karI munie sadagurUnI sevA karavI, sAcA tyAgI banavA mATe Azrone tajI virecanAdinA paNa parihAra kare, AhArAdi vAparavAmAM niyamita rahevuM, lolupatA rAkhavI nahi, nakAmI kAyika pravRtti karavI nahi. khapa pUratuM bolavuM vagere AtmadharmanI spaSTa bInA jaNAvI che. jemAM dharmanuM svarUpa jaNAvyuM che te dharmAdhyayana kahevAya. 6. 10. samAdhi adhyayanane sAra-jemAM samAdhinuM varNana karyuM che, te samAdhi adhyayana kahevAya. jyAre cittamAM aneka jAtanA vikalpa na va ane te parama svastha hoya, ekAgra hoya, tyAre AtmA samAdhimAM vate che ema samajavuM. samAdhi eTale mananuM svasthapaNuM. tenA bhedAdinI bInA ahIM spaSTa jaNAvI, munine uddezIne kahyuM che ke teNe sarva jIvonI upara samabhAva rAkha. 10. 11, mokSamArgIyayanano sAra--je adhyayanamAM mokSamArganuM svarUpa jaNAvyuM Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena pravacana kiraNAvalI (2. zrIsUtrakRtAMgasUtranA paricaya) che te meAkSamArgIyana kahevAya. ahI` meAkSanAM avyAbAdha sukha meLavavAnAM sAdhanA ane te sarvanI ane bhikSAnI mInA jaNAvI che. tathA ahiMsAnuM tAttvika svarUpa paNa kahyuM che. 11. 12. samavasaraNAdhyayananA sAr--ahIM kriyAvAdI vagere cAranA 180, 84, 32, 67 maLI 363 pAkhaMDInA matAnuM varNana karI jaina dRSTie te sarvenI nyUnatA jaNAvI jainadarzananI zrInA jaNAvI che. 363 bheda A sUtranI niyuktinI 119mI gAthAmAM kahyA che. A sUtranI cUrNimAM, TIkAmAM, tattvArthavRttimAM te AcArAMgasUtra, bhagavatI sUtra ane naMdIsUtrAdimAM keTalAka ajainavADhAnu varNana karyuM che. bauddhonA graMthAmAM abauddhavAdAnI neAMdha karI che. tathA zvetAdvaitaraupaniSad vagere brAhmaNa graMthAmAM paNa kAla-svabhAvAdinI mInA jUdA svarUpe varNavI che. vaLI ahinyasahitAmAM 32 danAnI mInA TUMkAmAM varNavI che, temAM sAMkhyane gaNyuM nathI. prasaMgAnuprasaMge vividha prakAre jainadarzananA keTalAka mantabhyAnI mInA ahIM TIkAkAra vagere mahiSa - Ae vistArathI samajAvI che. 12. < 6 13. yAthAtathya adhyayananA sAr--ahIM dharmAMnuM yathArtha svarUpe kahyuM che, tethI cAthAtathya nAme A adhyayana prasiddha che. zrIAcArAMgasUtranA pAMcamA adhyayananI zarUAtamAM ' Avati' padma heAvAthI jema tenuM nAma Avata che, tevI ja rIte AnI rArUAtamAM AdAna pada hAvAthI te nAme paNa A adhyayana prasiddha che. tathA pArzva sthAhinI bInA jaNAvatAM pharamAvyu ke, tevA adhamI sAdhuo samAdhimA`thI dUra varte che. munie tapa, kuLa, buddhi vagerenA madana karavA, tathA sAmeA mANasa mArA vakhANa ( prAMsA ) kare, evI cAhanA paNa na karavI. tathA vibhAvanA parihAra ane svadhamanA svIkAra vagere hakIkata paNa vistArathI samajAvI che. 13. 14. graMthAdhyayanane sAr----jemAM parigrahanuM svarUpa jaNAvI tene tajavAnI mInA kahI che te graMthAdhyayana kahevAya. ahIM munine hitazikSA pharamAvI che ke, he muni ! tAre svacchaMdI na thavuM, gurUnI sAthe rahI temanA vinaya sAcavI, je bhaNAve tene paNa vinaya sAcavI dhanu yacA svarUpa samajIne hRdayamAM ThasAvI te pramANe vattavuM, te bIjAne te samajAvavuM. syAdvAdanuM rahasya samajIne te pramANe prarUpaNA karavI. 14. 15. yamakIya adhyananA sAra-camaka e ala'kAvizeSa che. temAM leAkanA ke caraNanA je chellA akSaro hoya, te pachInA AAkamAM ke caraNamAM pahelA akSararUpa bane che. AvI jAtanA yamaka zlAko ahIM hAvAthI AnuM nAma yamakIya kahevAya che, tathA AnI zarUAtamAM jJamaya' padma hovAthI bIju nAma 'namarDsa' kahela che. prabhu zrImahAvIradeve kahelA saMyamadhanA sAra bahu vistArathI varNanmyA che. prabhu vIra sajJa hatA, satya saMpanna hutA, ne sarva jIvAnI upara maitrIbhAva rAkhatA hatA. AvA prabhue kahela dha' sAcA che, Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta temaja bhUtakAlanA tIkarAe paNa te ja dha' kahyo che, bhAvI tI karo paNa tevA ja dharma kaheze. AthI traNe kAlanA tIthaMkaronAM vacanAmAM ekavAkayatA jaNAvI prabhu zrImahAvIre mahAdula bha manuSyAvatArane sala karavAnAM sAdhanA sevI Ahita karavuM vagere bhInA paNa spaSTa samajAvI che. 15. 16. gAthAdhyayananA sAra--AnI pahelAnAM pare adhyayanAnI InA ahI kahelI hAvAthI AnuM nAma gAthAdhyayana kahevAya che. bIjuM kAraNa e che ke AnI racanA sAmuka chaMdane anusaratI hovAthI paNa gAthAdhyayana kahevAya che. sAmudrakanuM bIjuM nAma gAthA hAya ema sabhave che. jemAM sAlamA adhyayana tarIke gAthAdhyayana che te gAthASoDazaka nAmanA pahelA zrutaskaMdha jANavA. A rIte pahelA zrutaskaMdhanA nAmamAM A adhyayana nimitta kArNa ane che. ahIM mAhuNa, zramaNa, bhikSu tathA ni tha zabdAnuM svarUpa vistArathI kahyuM che, je ndriyAne vaza kare, zarIrAdinI upara meAhu na rAkhe, meAkSane ja sAdhya tarIke mAnIne sAdhe sayamAhine sAdhe, te mAhuNa kahevAya. ne zramaNa, bhikSu, nigraMtha paNa te ja kahevAya, munie rAgAdine tajI sadA sAvadhAna rahI 'mAkSamA'ne ArAdhavA ema jaNAvI munine mANa Adi zabdathI kahevAnAM prayAjanA paNa jaNAvyAM che. 16 A rIte sUtrakRtAMganA pahelA zrutaskaMdhanAM sAle adhyayanAnA sAra jANavA, sUtrakRtAMgasUtranA bIjA zrutaskaMdhanAM 7 adhyayanAnA sAra 1. puMDarIka adhyayananA sAra--jemAM puMDarIka eTale kamaLa vagerenuM dRSTAMta daIne mAkSamA nI ArAdhanAnA ane meAkSanAM sukha meLavavAnA upadeza ApyA che, te puDarIka adhyayana kahevAya. jyAM mADhuM kamaLa hoya, tyAM vAvaDI vagere jalArAya, tenI AjImAjI rahelAM dheALAM kamaLA, pANI--kADhava tegere padArtho jarUra heAya ja che. mATe ahIM dRSTAMta tarIke kamaLa vagere tamAma padArthAnI sakalanA karI meAkSaprAptinA upadeza ApyA che. TUMkAmAM ema kahI zakAya ke--ekAMta pakSane svIkAranArA kriyAvAdI, akriyAvAdI, vinayavAdI tathA ajJAnavAdI meAkSane meLavavA mATe svamAnyatA pramANe pravRtti kare che kharA, paNa saMsAranA sarvathA tyAga karI samyagdarzanAdinI ekaThI-saMpUrNa ArAdhanA karI zakatA nathI, eTale zIla, saMyama vagerene pAlatA nathI, nemeAkSane cAhe che, e kaI rIte bane ? A ja hetuthI tee bhAgatRSNArUpI kAdavamAM aMdara aMdara bhUtatA ja ( aMdara UMDA jatA) jAya che, paNa bahAra nIkaLI zakatA nathI. Ara bhAdino tyAga, kAmabhAgathI virAgadazA, 'huM te zarIra nathI ne zarIra te huM nathI' AvuM bhedajJAna, Atma-vIryAdAsa vagere sAdhanAnI ArAdhanAthI kevalajJAna tathA meAkSanAM sukha maLe che A mInA ahI spaSTa jaNAvI che. 1. ahIM kahelu dhALA kamaLanuM dRSTAnta TUMkANamAM A pramANe: Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (2. zrIsUtrakRtAMgasUtranA paricaya) 3 jemAM ghaNuM pANI, kAdava, dheALAM kamaLA vagere padArtho rahyA che, te vAvaDInI vacamAM eka mukhya moTuM kamaLa che, tenI AjubAju UgelAM bIjA dheALAM kamaLA khUba zAlI rahyAM che. pUrva dizAmAMthI ahI AvelA eka purUSe dheALA kamaLane joI ne kahyuM ke huM kuzaLa chuM, paMDita chuM, vivekI ane pukhta umaravALA huM tathA mArganI mInA jANuM chuM. ema kahI te dheALA kamaLane levAnI bhAvanAthI vAvaDImAM UtaryAM kharA, paNa TheTha jatAM pahelAM ja purUSa kAdavamAM khUMcI gayA. jevI hAlata A purUSanI thaI, tevI ja hAlata bAkInI dakSiNa, pazcima ane uttara dizAmAMthI AvelA traNa purUSAnI paNa thaI. A avasare rAgADhi DhASAthI rarhuita eka nice mahApurUSa AvI caDhayA. vAvaDI taraph jotAM te yALu mahApurUSe jANyuM ke ahIM cAra purUSA vAvaDImAM khUMcI gayA che. pachI temaNe vAvaDInA kAMThe UbhA rahIne mADhA svare kahyuM ke "huM dheALA kamaLa tuM ahIM Ava" ema kahetAMveMta ja te kamaLa te mahApurUSanI pAse Avyu. ahIM dRSTAMta pUrU thAya che. sAdhu-sAdhvI vagere zrotAe A dRSTAMtanuM rahasya na samajI zakayAM, tethI prabhu zrImahAvIradeva dRSTAMtanI ghaTanA karatAM jaNAve che ke vAvaDI e saMsAra che, enuM pANI te karyAM; kAdava jevA kAmabhoga samajavA; je dheALAM kamaLA te janasamudAya jANavA; uttama kamaLa te rAjA; cAra purUSo jevA anya dharmavAdIo jANavA, zramaNa nigraMtha mahApurUSa te jinendhadevabhASita ahiMsApradhAna dhama jANavA. kAMThAnA sthAne saMgha samajavA. nigrathe UMce svare kahelAM vacanAne sthAne prabhu zrItIrthaMkaradevanI dezanA samajavI, kamaLa UDIne je mahApurUSanI pAse AvyuM, tenA sthAne muktinA sukhanA lAbha samajavA. A rIte e dRSTAMta ghaTAvIne prabhue tenuM rahasya jaNAvyuM ke jinApadezane sAMbhaLI, manana karI, kAmaleAga vagere AzravAne tajI, syAdvAda zailIne anusarIne zrIjinadharmI (savirati vagere)nI sAdhanA karanArA bha thavA karmIne haNI jarUra muktinAM avyAbAdha sukha pAme che. ahIM tajjIvatazkarIravAda, paMcamahAbhUtavAda, Izvarane sarva kAryanA kartA mAnanArAneA vAda ane nitivAdanu svarUpa samajAvI kahyuM ke A cAre vAdyane mAnanArA vAdIe ekAMta pakSane mAne che, tethI temanI sAdhanA adhUrI hAvAthI meAkSarUpa sAdhyane siddha karAvI zakatI nathI. kuTuMba-zarIrAdinI mamatAnA tyAga karavA. ahIM kahelI bInAne samajanArA ne ahiMsAdi dhane sAdhavApUrvaka zuddha AhArAdithI munijIvanane dIpAvanArA mahApurUSA subhikSu kahevAya che. temanA kahyA mujama cAlanArA bhavya chavA jarUra siddhinAM sukha pAme che. A hakIkata vistArathI ahIM jaNAvI che. 1. 2. kriyAsthAna adhyayananA sAra-ahI ka`madhanA kAraNabhUta a`daDa, anadaMDa vagere tera kriyAsthAnAnI hakIkata vistArathI samajAvI kahyu` che ke karyApathikIkriyAsthAna sevavA lAyaka che. jo ke tenAthI mahu ja alpa ka" badhAya che, ane te Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadrasUrIzvarakRta pahele samaye spaSTa karma baMdhAya, bIje samaye bhagavAya, pachI e AtmapradezathI alaga thaI te pudagale bIjI vaNArUpa banI rUpAMtara pAme che. mamatAda-doSArUpI kAdavamAM khUtelA saMsArI jI mahAraMbhAdithI pAmela bhAganAM sAdhano sevI durgatinAM AkarAM duHkha bhegave che. pachI dharmasthAna tathA adharmasthAnanI bInA TUMkAmAM ne vistArathI jaNAvI eka kathAnakathI AkhA adhyayanane sAra samajAvyuM che. pAMca samitinuM pAlana, dareka pravRtti karavAmAM jyaNAne upadeza vagere bInA jaNAvI munidharmane ArAdhavA sarala mArga darzAvyo che. kriyAsthAnanI bInA jaNAvanArUM je adhyayana, te kriyAsthAna adhyayana kahevAya. 2, 3. AhArapariNAdhyayanane sAra-ahIM munie zuddha eSaNIya AhAra vAparI dharmAdhAra zarIrane TakAvI mokSamArgane sAdhavAnI bInA jaNAvI che. 3. 4. pratyAkhyAnakriyAdhyayanane sAra-ahIM pratyAkhyAnanuM svarUpa, tenI AvazyakatA, lAbha, ane te paccakhANAne nahi karanArA jIvone thatuM nukasAna vagere bInA jaNAvI che. aviratinA pratApe nirarthaka kamabaMdha ghaNe thato hovAthI binajarUrI padArthonA paNa AraMbhAdine jarUra tyAga karavo ja joIe. samajavuM jarUrI che ke jainadarzana nivRttipradhAna che. paramazAMtinuM sAdhana paNa te ja che. ahIM AcArya ane vAdInI carcA cAle che, te khAsa bodhadAyaka che. temAM niyamane prabhAva, ane niyama na levAthI nukasAna vagere bInA vistArathI jaNAvI che. 4. 5, anagArakRta adhyayanano sAra-AnA bIjA paNa be nAma che. 1, AcArazrata, 2, anAcArakRta, A nAma sUtranI cUrNimAM jaNAvyAM che. ahIM AcArane pAlavAnI, ne anAcArane tajavAnI bInA kahelI hevAthI bIjA graMthamAM "AcAraanAcAra-muta" nAma AnuM jaNAvyuM che. ahIM padArthonuM zAzvatapaNuM ane zrI tIrthakarone aMge jarUrI bInA, tathA hiMsAnI bAbatamAM ekAMta vacana bolAya nahi, kAraNa ke lekavyavahArano nibhAva anekAMtadaSTie ja thAya che. puNya-pApa vagerene mAnavA joIe, temAM prabala pramANa e che ke duniyAmAM najaronajara ApaNe dekhIe chIe ke puNyazAlI jIvo nIrogI, buddhizAlI, rAjA tathA suMdara rUpavaMta hoya che. pApakarmonAM phala bhegavanArA jIvo rogI, jaDa, bhikhArI ane kachUpA jaNAya che. ema jAtismaraNa vagere paNa paralokAdi padArthonI sAbitI karAve che. mATe puNya, pApa, paralekAdi padArtho anekAMtika dRSTie jarUra svIkAravA joIe vagere bInA spaSTa jaNAvI che. 5. 6. AdrakIya adhyayanane sAra--ahIM AdrakumAranA jarUrI bedhadAyaka jIvanaprasaMge kahyA che, tene lakSyamAM rAkhIne AnuM A nAma suprasiddha che. jemAM AdrakumAranI bInA kahI che te AdrakIya adhyayana kahevAya. AkumAre gozAlaka, (gozAla Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI (2. zrIsUtrAkRtAMgasUtrane paricaya) maMli putra) hastitApasa, vedAntI AdinI sAthe vAta karI ane kAMtazAsanane vijayadavaja pharakAvyo, A bInA vistArathI jaNAvI che. AvA saMvAdo zrotAone apUrva bodha Ape che. 6. 7. nAlaMdIya adhyayanane sAra-zI zIlAMkAcArya mahArAje "nAlaMdA zabdanI vyAkhyA karatAM jaNAvyuM che ke supAtra munivarAdine IcchAnusAre je Ape, eTale jyAM ghaNuM dAnaguNI ghaNuM zrAvake rahetA hovAthI munivare vagere iSTa vastu meLave che. A rIte Adheya (rahenArA zrAvaka) mAM AdhAra (nAlaMdA pADA)ne upacAra karIne kahyuM ke nAlaMdA ISTapadArtha Ape che. tethI ema samajavuM ke tyAMnA zraddhALu zrAvake grAhaka munivarAdine dAna Ape che. rAjagRhanagaranI bAhirikA eTale bahAranI bhUmi "nAlaMdA pADe ? A nAmathI prasiddha che. tyAM banelI hakIkta ahIM kahI che, tethI AnuM nAma "nAlaMdIya adhyayana' kahevAya che. zrIgautamasvAmIjIne nigraMtha udaka paDhAlaputrano samAgama thayo. avasare zrIgautamasvAmIne zrAvakanA pratyAkhyAnanuM svarUpa pUchatAM yathArtha khulAse jANI zrIgautama gaNadharanI pAse prabhu zrI pArzvanAthanA saMtAniyA zrIudaka piTAlaputra muni cAra mahAvratarUpa dharmanA spaSTIkaraNarUpa paMca mahAvratavALA sapratikramaNa dharmane svIkAre che. prasaMge zrAvakadharmanI paNa bInA vagerenuM spaSTa varNana karyuM che. A bIjA aMgamAM dravyAnuyoganI bInA vadhAre kahI che tethI te dravyAnuyoga-pradhAna aMga kahevAya. vaidikagraMthe Ane tatvajJAna kahe che ane boddhagraMtha "abhidhamma zabdathI jAhera kare che. e dravyAnuyoga zabdanuM anukaraNa che. dravyAnuyoganA daza bheTanI bInA zrIsthAnAMgasUtranA 10mA adhyayanamAM kahI che. 7 A rIte zrIsUtrakRtAMgasUtranAM 23 azcayanane sAra jaNAvyo. zrIsudharmAsvAmI gaNadharanI pravartamAna dvAdazAMgImAM A sUtrakRtAM. bIjuM kazuM che. tethI zrIAcArAMgasUtranAM 18 hajAra paDe tevAthI AnAM 36 hajAra pado jANavAM. ahIM sUtro 82 che ane sUtra-gAthA 7ra3 che tathA niryuktinI gAthA 205 che. AnA pahelA zrataskaMdhanA prathama adhyayananA pahelA uddezAnI zarUAtamAM TIkAkAra zrIzIlAMkAcArya mahArAje maMgalAcaraNa karI kahyuM ke prAcIna TIkA kaThina che, tethI huM AnI sarala TIkA banAvuM chuM. pachI upodughAta ane niryuktinA maMgalAdi tathA sUtrakRtAMganA traNa nAma kahI, "sUtra' padanA nikSepA jaNAvatAM kahyuM ke dravyasUtra piNDa vagere kahevAya, ne bhAvasUtra saMjJAsUtra vagere kahevAya. pachI kazyagadya ane padya-geyanuM svarUpa tathA kAraNa, kAraka ane kRta padanA nikSepA kahetAM dravyakaraNanA mUlakaraNa-uttarakaraNa bheda vagere kahI jaNAvyuM ke ghaNA arthone sUcavanAra sUtra che. pachI zrutaskaMdha vagerenuM parimANa ane gAthA, SoDazaka, zrutaskaMdha panA nikSepa kahA che. pachI pahelA kutaskaMdhanAM adhyayanamAM Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIzvarakRta AvatI TUMka mInA ane upakrama vagere tathA AnupUrvI jaNAvI samayapadanA nikSepA, ane pahelA adhyayananA cAra uddezAnA phreMka sAra kahyo che. pachI karmAMnA aMdhane jANavA, pachI te tADavA ane sacittAdinA parigraha, Arbha, mamatA vagere e kharA baMdha che, ema kahI jaNAvyu` che ke dhana vagere duHkhathI na bacAve ane anyadhI A kAmamAM Asakta che. pachI bhUtavAdInA mata jaNAvatA kahyuM ke teo pAMcabhUtamAMthI AtmA upaje che, ane 5cabhUtanA nAza thatAM AtmAnA paNa nArA thAya che, ema mAne che. pachI AtmAne sAbita karI tenA caitanyAdriguNA tathA satkArya vAda, kSaNikavAda ane tenuM khaMDana vagere mInA ahI" spaSTa jaNAvI che. sUtrakRtAMganA pahelA adhyayananA bIjA tathA trIjA uddezAnA TraeNka paricaya ahI` kahyuM che ke saMsArI jIvA janme che, ane dareka jIva svakRta karmAnusAre sukhAdi bhAgave che, tathA saMsAramAM bhame che. pachI ajJAnikAnI zrInA jaNAvatAM kahyuM ke svaprazaMsA ane bIjAnI garha karanArane sa MsArabhramaNa vagere thAya che, trIjA uddezAmAM iMDAmAMthI jagatanI utpatti vagere mAnanAranA matanuM khaMDana ane devanuM phrIDAbhAve saMsAramAM avataravuM evI mAnyatAnuM khaMDana karI kahyu` ke aNimAdi labdhimAM Asakta jIve A supaNuM pAme che vagere. sUtrakRtAMganA pahelA adhyayananA cothA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM kahyuM che ke je niSparigrahI, nirabhimAnI, anAra bhI hoya, te ja bIjA jIvAne pacAve che. pachI lAkanA svarUpane aMge bIjAnI judIjudI mAnyatA jaNAvI tenuM khaMDana tathA aputrasya gatirnAsti' ityAdi matanuM paNa khaMDana karI kharA aMta ( muni )nuM svarUpa vagere bInA paNa spaSTa jaNAvI che. 6 pahelA samayAghyayananA TUka paricaya pUrNa thayA. khIjA vaitAlIyaadhyayananA TraeNka paricaya, temAM pahelA uddezAnA TraMka paricaya ahIM vidyAryAdi padyanA nikSepA jaNAvatAM dravyathI tathA bhAvathI vidyAdinu svarUpa ane vaitAlIya zabdanA arzI kahI jaNAvyuM ke aSTApade zrIRSabhadeve A adhyayana kahyuM. pachI A adhyayananA traNa uddezAnA TUMka sAra kahyo te A pramANe:-- pahelA uddezAmAM samAdha ane anityapaNAnA upadeza karyAM, ne bIjA uddezAmAM mAnatyAgAdinA upadeza karI trIjA uddezAmAM karma AchAM karo, bhavasukhane ane pramAdane to vagere upadeza jaNAvyA che. emAMnA pahelA uddezAmAM spaSTa kahyuM ke bAdhi durthAMbha che, manuSyAyuSya paNa du`bha che. temaja mAlyAdi sarvAvasthAmAM maraNa thAya che, ema Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (2. zrIsUtrakRtAMgasUvane paricaya) kahI jaNAvyuM ke anidrA e dravyasaMbodha kahevAya, ne dazanAdine lAbha e bhAvasaMbodha kahevAya. tathA mAtApitA karmakRta vedanAthI bacAvI zakatA nathI. vaLI sugati durlabha che ane dareka jIva svakRta karma bhagave che, temaja karma che tyAM sudhI mokSa na maLe. devAkinAM sthAnamAM devone vAsa anitya che, ne bhegatRSNA ghaNA putra chatAM paNa chUTatI nathI. tathA tame pitAnA ane paranA uddhArane upAya jANe. vaLI nagna evA mApavAsI che paNa mAyA karatAM garbhanAM du:kha sahe che. tamAre jyAM sudhI maraNAMta kaSTa na Ave, tyAM sudhI jIvavAnuM che. asaMvRta jIvane moha hoya che. je muni jayaNA pAle, yoga (saMyamayoga) ne sAdhe, zAstrAnusAre hiMsAdine tathA krodhAdine taje, te sAdhu kahevAya, badhAnAM du:khane ne zarIranI durbalatAne vicAra kare, hiMsA karavI nahIM, ne tapane karanAra chavo karma khapAve che. tathA sAcA vairAgyathI dIkSita thayelA munine pitA vagere sagAMo reIne bAMdhIne ghera laI jAya, to paNa teo tene calita (bhraSTa) karI zake nahi. ane "A tAre poSavA lAyaka che tethI tenuM poSaNa kara ema kahe to paNa te sAdhu mUMjhAya nahi, vagere bInA spaSTa jaNAvI che, bIjA vetAlIyaadhyayananA bIjA udezAno TUMka paricaya ahIM kahyuM ke, kamane haNavAnI icchAvALA jIve mada ane niMdAne ThaMDI bIjAne tiraskAra na kare. tapa-saMyama-nirjarAne mada paNa na karavo. tathA cakavarI AdimAM ane nokara AdimAM jAvajIva sudhI samabhAva rAkhe. je paMDita ane mokSano athI tathA bhavane zatru hoya, tathA keI krodha kare ke haNe to paNa samatAbhAvI hoya, ne uttara devAmAM samartha hoya; tathA virAdhanArahita, krodhArirahita ne hadanI je svaccha mana vALa heya, dharmane kahenAre hoya, ghaNA mANase name to paNa saMvarabhAvI hoya, ne sarva padArthomAM nIrAgI hoya; tathA "sarve duHkhane cAhatA nathI, darekanA prANa alagaalaga che, tene sukhagame che evuM jANanAra hoya tathA virata ane paMDita hoya; tathA dharmane pAragAmI hoya, tevA muni svajanone vaza thatA nathI. vaLI gharavAsamAM to A lokanAM duHkha vagere hoya che, temaja je vaMdana pUjanAdi te rAganuM kAraNa che. sUkSma paNa zalya duHkhe utarI zakAya che. sthAna, Asana, samAdhinA prasaMge ne yogadvihanAdi upadhAna karavAmAM vIrya pheravanAra heya. adhyAtma ane saMskRta muni bAraNuM baMdha na kare, ne na ughADe, temaja cAlatAM bole nahi, ghAsane chede nahi. bhairavAdi kaSTane sahe, jIvavAnI ke pUjAvAnI icchA na karavI ne nirbhaya thavuM. tathA sAmAyikabhAve rahevuM. temaja acittajala vAparavuM. vaLI rAjAne saMga asamAdhinuM kAraNa che; munie adhikaraNa (kalezAdi) tajavA joIe, sacitta jala tathA gRhasthanuM bhojana na vAparavuM. vaLI AyuSya kSaNika chatAM leka te nirlajaja, abhimAnI, ajJAnI tathA svachaMdI ane kapaTI che. tathA Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrI vijyapaddhasUrIzvarakRta kamaLa ke kaThora vacanane sahana karanAra munimane sAdhI Atmahita kare che. vaLI sAdhuo viSayathI virakata banI bIjAne dharmamAM joDe che. zabdAdine ne mAyAne tajanAra, samAdhine jANanAra, nirmama, vivekI, ni:sneha, tapasvI, indriyone vaza karanAra tathA gurUnI AzAe vartAnAra sAdhu bhavasamudrane tarI jAya vagere hakIkata paNa spaSTa samajAvI che. sUtrakRtAMganA bIjA adhyayananA trIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke saMyamathI du:khane kSaya thAya che. strIthI virakta muni bhavasamudrane tarelanA je gaNAya che. tathA kAma e roganuM kAraNa che, ema jANatA munivara AcArya kahelAM tene dhAraNa kare che. paNa sukhazelIyA kAmamAM Asakta hoya che, tethI teone samAdhinuM kharuM jJAna hotuM nathI. tevA asAdhuo lugatine pAme che, ema samajIne AtmAne hitazikSaNa devuM joIe. muniye eka-bedAdino tyAga karavo. so varSane vRddha paNa je kAmI thAya, to narake jAya. AraMbhAdi pApanAM nimittothI bharele A loka che. temAM bAla chava (ajJAnI) kSaNabhaMgura AyuSya chatAM nirlajaja banI vartamAnane (maLelA bheganA sAdhanane) jUve che. mohathI mithyAva baMdhAya, vaLI pharI du:kha maLe, pharI meha baMdhAya e rIte ghaTamALa cAle che. jaza-pUjAne cAhe nahi, sarva jIvone pitAnA jevA gaNavA, jo adekhAI na kare to gRhastha chatAM deva thAya. bhikSu uchAhAra kare; dharmAthI bane tathA tapamAM virya pherave. pachI vedanAnA be bheda kahI jaNAvyuM ke saMsAramAM jIva gatyAgati ekalo ja kare che, te baMne karmajanya che. janmAdinA duHkhathI cha gabharAya che. bedhi durlabha che. A meLelo jinadharma traNe kAlanA jinene saMmata che, tathA ahiMsaka anidAna jIvo siddha thAya che ne thaze. evuM prabhunuM vacana che. ahIM bIjA vaitAlIya adhyayanano TUMka paricaya pUre thaye. sUtrakRtAMganA trIjA upasargIdhyayanane TUMka paricaya A adhyayanA paNa 4 uddeza che. temAM pahelA uddezAmAM dravya upasarga tathA bhAva upasargAdinuM svarUpa, ane uddezAne TUMka sAra, tathA upasarganA anuloma-pratilAma ema be bheda, vaLI adhyAtma zuddhi, ane paravAdinuM vacana, khalitazIla munine prajJApanA, ( dezanA) jaNAvI kahyuM ke, jema yuddhamAM zizupAla kRSNane joIne khinna thayA, tema zaikSa (nava sAdhu) rUkSakAlamAM ne hemaMtanI zIta paDatAM khinna thAya che. ahIM zizupAlanI kathA paNa jaNAvI che. pachI taDakAmAM mAchalAnI jema navA muni upasargathI kheda pAme che, ne sAmAnya sAdhune mAMgavuM e duHkharUpa lAge che. vaLI jema yuddhamAM tema karkaza zabda sAMbhaLatAM maMdhamIjIne kheda thAya che, ane sAdhune joIne je ema kahe ke, A nAgA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (ra, zrIsUtrakRtAMgasUtrano paricaya) che, bhikhArI che, ema niMdA karanArA che ke jAya che. DAMsa, machara vagerenA DaMkhanA mAra (lAgavA thI kaMTALelA ane kezalocAdithI kaMTALelA jIvo kheda pAme che. mithyAtvI harSathI ke dveSathI munine cAra jevA gaNI tADanAdi kare che, temaja kaThora sparza duHkhe sahana karAya che vagere bInA ahIM spaSTa jaNAvI che. sUtrakRtAMganA trIjA adhyayananA bIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke svajananA rAgathI gUMthAyele jIva saMsAramAM pAchA jAya che. sagAnA rAgathI kAyara purUSo mUMjhAya che. rAjA vagere raddhi Adi devAnA bahAne munine lalacAve, te TAIme maMdaghamIjIvo bhikSAdithI kaMTALI khasI jAya che, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. sUtrakRtAMganA trIjA adhyayananA trIjA uddezAne TUMka paricaya ahI muninI AtmasAdhanAmAM tatparatA jaNAvI kahyuM ke, samAdhihIna jIve glAnanuM vaiyAvacce nirmalabhAve karatA nathI, ne vagara vicAre pApanA bhAgI bane che. samAdhivaMta chavanI avirUddha sAmAcArI hoya che. tathA glAni (kheda)ne dUra karavAnuM sAdhana samAdhi che. muni upasargone jItIne mokSamArge prayANa kare, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. sUtrakRtAMganA trIjA adhyayananA cothA uddezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke zItAdaka, vahakala (chAla) vagerenAM vastra paherIne tathA bIjodakAdi vAparIne dvaipAyanaSi vagere jevo siddha thayA vagere vacane sAMbhaLIne maMdadhamI cha saMyamathI kaMTALI jAya che. tathA bIjAo mAne che ke, sukhathI sukha maLe. tenuM khaMDana karI kahyuM ke, samaju jIve loDhAne upADanAra manuSyanI mAphaka thoDA lAbhane (tRpti Adi) mATe hiMsAdi karIne ghaNe lAbha gumAvavo na joIe. tathA anAryajI maithunane nirdoSa mAnI kAmI bane che, paNa mastakanA chedanI, jheranA ghUMTaDAnI, tathA ratanane coranAra cAranI mAphaka maithuna sadoSa che e yAda rAkhavuM. tathA vartamAna sukhane cAhanArA cha ghaDapaNamAM pastAya che. vaLI saMyamAdinI sAdhanAmAM parAkramI cha kheda pAmatA nathI. sIe dustara (muzkelIthI tejI zakAya tevI) che. strI-paricayane tajanAra, samAdhimaMta, tathA upasargane sahanAra muni jarUra saMsAra sAgara tarI jAya che. muni aglAnie galAnane samAdhi pamADe, ne mokSa pathe cAle vagere bInA spaSTa jaNAvI che. jethA uddezAne TUMka paricaya pUrNa. trIjA upasAgabanane TUMka paricaya pUrNa thaze. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta cAyA srIparijJA adhyayananA TraMka paricaya ahI srIpadanA ane purUSapadanA nikSepA, tathA AnA be uddezAnA TUMka sAra jaNAvI kahyuM ke, srInI sAthe paricayAdi thatAM munine sayamathI skhalanA thAya, e pahelA uddezAnA phreMka sAra che, tathA mIjA uddezAmAM saMyamathI skhalita muninI avasthA aneka dha varNavyA che. ahIM abhayakumArAddhinI trInA paNa spaSTa jaNAvI che. vaLI strIjAti munine saMyamAdithI bhraSTa kare che, mATe munie tenA vizvAsa na karavA. temaja nArIne vaza thaelA purUSaSa zUravIr na kahevAya, ema kahI nArInuM svarUpa ne zUranuM lakSaNa, tathA apramAdI thavAnA upadeza ApI kahyuM ke srI pAzarUpa che, te zrI karUNatA ( yAjanaka sthiti) akhADI purUSane vaza karI hukama kare che, jema pAradhI mAMsa khavarAvIne sahune vaza kare, tema saMvRta (cAritravata) AtmAne paNa zrI vaza kare che, te cakranI jema bhamADe che. pachI riNanI jema sAyelA jIva chUTI zakatA nathI. tethI aMte jhera-mizrita khIrane khAvAnI jema zrI bhayaMkara du:kha denArI nIvaDe che. mATe srInI sAthe rahevuM nahi, kAraNa ke jherI kAMThAnA jevI strIo che. vaLI je ekalA sAdhu enI AgaLa dha kahe te sAdhu na kahevAya, munie srInI sAthe vicaravuM nahi, dIkarI vagerenI sAthe paNa paricaya na karavA; kAraNa ke tevuM karanAra sAdhu na kahevAya. vaLI skrInA pAzathI ghaNA jIvA bhraSTa thayA che, srIsapanA vipAke ane vaizikAdie kahelI srInI mAyA jaNAvatAM dattavaizikanuM dRSTAMta kahyuM che. vaLI kahyuM che ke dhama sAMbhaLavAnA bahuAne zrI sAdhune calita kare che. ne agninI AgaLa lAkhanA ghaDAnI jema sAdhunuM mana skrInA hAvabhAvathI pIgaLI jAya che, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. cothA adhyayananA bIjA uddezAnA TUMka piracaya ahIM kahyuM che ke munie bhAganI icchA paNa na karavI. pachI bhAgInI duHkhI hAlata jaNAvI kahyuM ke, bhAgane mATe kapaTI ii dIkSA paNa le che. tathA strIne vaza thayelA jIvA pazu vagerenA jevA ane che, mATe skrInA paricayAdinA tyAga karavA, vaLI munie karakarmAdinA parahAra karavA, tathA te sa` sparzIne sahI meAkSane mATe prayatna kare vagere nA kahI che. zrI unA Dhaka paricaya pUrNa` thayA. cAcA srIparijJAdhyayananA krUka paricaya pUrNa thayA. pAMcamA narakavibhakti adhyayananA TraMka paricaya A adhyayananA be uddezA che. pahelA uddezAmAM narakapadanA nikSepA ne vibhakti padanA nikSepA, tathA A-anA nA bheDhA jaNAvI kahyuM ke traNa narakamAM paramAdhAmInI ke Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (2. zrIsUtrakRtAMgasUtrane paricaya) vedanA hoya, ane bAkInI narakamAM kSetrAdinA anubhAvathI vedanA hoya che. pachI paramAdhAmInAM nAma ane kAryo, tathA narakamAM vedanA jaNAvI kahyuM ke, raudrapApI jIva narake jAya che. pachI narakanA jIvone gabharATa, dAha, vaitaraNI nadImAM taravuM, ne zUlAdithI vIMdhAvuM tathA pANImAM DUbavuM, pAcana, (bhaThThImAM pALavuM) ukaLATa, tApanuM sahana, hastAdi-cheda vagere jaNAvI kahyuM ke lehInI ulTI thAya, te paNa nArakI mare nahi. tathA paramAdhAmIo nArakane pahelAM karela pApa yAda karAvI azuTyAdi padArtho khavarAve che. ne tenI kedI jevI hAlata ane kSArakSepa jaNAvI kahyuM ke paramAdhAmI nArakIne sIsuM vagere pIvarAve che. thoDA sukhane mATe AtmavaMcaka che pApa karI narake jAya che, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. pahelA u0 hUM 50 pU0 tha. pAMcamA adhyayananA bIjA udezAne TUMka paricaya ahIM nArakInA baMdhana, pATana, rathAdi jina, utpatana, khAdana, citAgnimAM kSepa, hAtha paganuM bAMdhavuM, vividha ghAta tathA gAlabhakSaNAdi duHkhe varNavyAM che. pachI kahyuM ke, te jIvo zaraNa vinAnI sthitimAM du:kha bhegave che, ne ekAMta du:khathI bhareluM naraka sthAna che; ema samajIne munie ahiMsaka, aparigrahI, lekane avaze, dhuvAcArI thavuM. bI. uone TUMka paricaya pUrNa thayo. pAMcamA adhyayanane TUMka paricaya pUrNa thayo. vIrastuti nAmanA chaThThA adhyayanane raMka paricaya ahIM kahyuM che ke prabhu zrI mahAvIradeva ekAMta-hitakArI dharmanA kahenAra che. pachI temanuM svarUpa jANavAne pUchelA prazna ne tene uttara jaNAvI, vIranA ane stutinA nikSepA, ane pradhAnapadanA nikSepa tathA artha, vaLI prabhunA sarvadarzitAdi guNe kahI sUryAdinI upamAe prabhunA vakhANa karyA che. vaLI prabhu kamala vagerenI jema RSiomAM zreSTha che, tathA dAnAdimAM abhayadAnAdinI jema prabhu vIra lakattama che. lava samAdinI jema prabhu vIra paramajJAnI che. ahIM abhayadAne cAranI kathA kahI pRthvInI upamA vagere jaNAvI kahyuM ke, kiyAvAdAdinA jANakAra prabhu hatA, ane te zrI mahAvIra sIsaMgane tajIne AdhyAtmika dazAmAM vicaratA hatA. vagere bInA spaSTa jaNAvI che. chaThThA adhyayanane TUMka paricaya pUrNa thaze. sAtamA kuzIla paribhASita adhyayanane Treka paricaya ahIM zIlapadanA nikSepa ane svarUpa jaNAvI aviratanA adhikAramAM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaghasUrIzvarakRta kuzIla adhyayana kahyuM che. ahIM amAsuka vastune sevanArA cha govAtakAdinI jema kuzIla kahevAya. ema kahI pRthvI vagerenA bhedo jaNAvI kahyuM ke leka (saMsArI jI ) trasAdine ghAta karI, agnine AraMbha karI, haratAdine cheda karI garbhAdinAM duHkha bhagave che. snAna karavAthI mokSa maLato nathI. te mATe samajavuM ke viratAdiguNI vidvAna kahevAya. pachI dhIranuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke anAdi meLavavA mATe mukhamAMgalikAdi svarUpavALA cha kuzIla kahevAya. tathA vivekAdiguNa che jarUra mokSa pAme che, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. sAtamA adhyayanane TUMka paricaya pUrNa thaze. AThamA vIryAdhyayanane TUMka paricaya ahIM vIryapadanA nikSepa ane svarUpa jaNAvI kahyuM ke pramAda e karma che ane apramAda e akarma che. pachI manvanuM ane zastranuM svarUpa tathA asaMyamanA kAraNa temaja bAlAjInuM svarUpa kahI jaNAvyuM ke bhavasvarUpa vicAravuM. tathA AryadhamanI sAdhanA vagere guNadhAraka je hoya te paMDita kahevAya. tathA bIjAne pitAnI prazaMsA mATe jaNAvela tapa zuddha na kahevAya, cheDe AhAra vagere guNAvALA muni mokSane pAme che, vagere bInA spaSTa samajAvI che. navamA dharmAdhyayananA Treka paricaya ahIM dharmapadanA nikSepo kahI jaNAvyuM ke samAdhi ane mokSamArga e dharma che. pachI dravyadharmAdinuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke munie pArthasthAdine paricaya na karavo. AraMbhI ane kAyI jIvo mekSane na pAme. vaLI sagAvahAlA dhanane kheMcanArA che paNa pite kamane bhaktA che. mAtA vagere du:khathI bacAvatAM nathI, mATe munie nirmAdi guNe dhAraNa karI mAyAda tajavA ne uccArAdimAM jayaNA pAlavI. pachI vIradharmanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke abhASaka (maunavratI) ne krIDAvaje kAdi jevo nirvANa pAme che, vagere bIno spaSTa jaNAvI che. dazamA samAdhi adhyayanane raMka paricaya ahIM samAdhipadanA nikSepa ane svarUpa tathA samAdhivALA jIvanuM svarUpa kahI jaNAvyuM ke je sAvadha karmone tyAga ane parigrahatyAgAdi guNadhAraka hoya te muni kahevAya. pachI asaMyata (mUDha jIvanuM) ne medhAvI jIvanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke hiMsAthI du:kha maLe che. mRSAvarjana e samAdhi che. je jIva anidAna, amama ne gRhanirapekSa hAya, te samAdhivALo jIva jANa, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kAvalI (2. zrIsUtrakRtAMgasUtranA pazciya) agIyAramA mALa adhyayananA TraMka paricaya ahI' mA paTTanA nikSepA ane tenA cAra bhAMgA jaNAvI kahyuM ke jJAnAdi e samyagmAga kahevAya, te cakAdinA mithyAtvamA` kahevAya. vaLI hisakAddhi jIvA phamAgI kahevAya tathA tapasvI Adi vA sanmArgI kahevAya. pachI mAnA ekAka zabdA, tathA temanu phUla kahI jaNAvyuM ke jJAnanA sAm ahiMsAdhanI sAdhanA che. dhIra puruSa vadhe tathA virAdha na kare. eSaNA samiti pAle, auddezikAdi AhArAdine taje tathA sAvadya kAya nI anumAnA na kare, pachI dAnamAM vidhi-niSedhane jaNAvI kahyuM ke dharmopadezaka dvIpa jevA che, pachI azubhadhyAyI, duHkhI, mithyAdaSTi zramaNanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke zIlAdiguNI je heAya, te jIva meAkSAbhimukha kahevAya. tathA tapasvI bhikSuka jIvA meAkSamAnA sAdhaka ne AdhArabhUta che, tathA dhIra ane zuddha AhArAdi karanArA jIvA nirvANAkAMkSI jANavA, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. bAramA samavasaraNuAdhyayananA TraMka paricaya ahIM samavasaraNa padanA nikSepA tathA 363 pAkhaMDInuM svarUpa ane aSTAMga nimittathI bhaviSyanuM jJAna temaja nimittanI satyatA kahI, zUnyavAdanuM nirAkaraNa karI sUryAdinI siddhi tathA AtmapramANa sa`jJAdinI siddhi, ane jJAna-kriyA-siddhi, jIvanA bheda, tathA viSayamagna jIvanuM bhavabhramaNa jaNAvI kahyuM ke sASavaMta jIva niSpApa che. sAcA meAdhane pAmelA jIva bhavanA aMta kare che, ane je apramatta hAya, te jIva buddha kahevAya che, tathA janmAdinuM je jJAna te kriyAvAdvipa sASita kare che. pachI chae dananA padArthonA vicAra jaNAvI kahyuM ke arAgI, adveSI, jIvita-maraNamAM anicchu jIva meAkSa pAme, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. 23 teramA yAthAtathya adhyayananA TraMka pariya ahIM yathA ane tathA paTTanA nikSepA jaNAvI kahyuM ke, AcAya paraparAnA uccheda kahenArA jIva jamAlInI jema nAza pAme che. tathA peAtAnI baDAI hAMkanAro jIva satyAdinuM la na pAme. pachI zIlAdinuM svarUpa kahI jaNAvyuM ke, krodhI vagere pIDAya che. tapanA mada na karavo. kUDakapaTathI saMsAramAM bhamavuM paDe che. niparigratAdimAM gaurava (abhimAna) bhaLe teA te bhavamAM bhamADe che, te mane tajanAra nidAna muni hitakArI dhane kahe che. tathA zraddhA vinAnA jIva hiMsAdi paNa kare che, ne suMdara rUpa bhayanuM kAraNa che. tathA bIjAnu' ( zrotAnuM) mana pArkkhanAra upadezaka ja dezanA I zake. daMDane tajanAra guNI jIvA meAkSane pAme che, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijyapazasUrIzvarakRta caudamA grantha adhyayanane Treka paricaya ahIM graMthapadanA nikSepAnuM, ne ziSyanuM tathA grahaNa ane AsevanA zikSAnuM svarUpa, tathA nigranthanA guNe jaNAvI kahyuM ke, samAdhinI icchAvALA jIve gurUnI daSTimAM rahevuM. sadAcArI AzuprajJa sarvatra sthAna pAme che. tathA munie AzravaparihArI banI vicaravuM. vaLI mUDha amUhanI sevA karavI ane samAdhine oLakhanAre dharmopadezakane mAnavo tathA pramAdane tajanAra chava muktine pAme che. pachI vibhajyavAda, ane be bhASAnI bInA jaNAvI kahyuM ke, je na samaje tene zAMtithI samajAve. tathA samyagarthadazI thavuM. pUrNa bhASI thavuM. dezanA devAne lAyaka purUSanA guNe jaNAvatAM kahyuM ke, je vicArIne belene kuzala hoya tathA sUtrArtha jJAnI ane Ajeya vAkayavALa heya, vaLI RtadAtA vagere guNeno dhAraka heya te jIva balavAne lAyaka che, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. paMdaramA AdAnIya adhyayanano TUMka paricaya ahIM AdAna eTale grahaNa padanA nikSepA ane AdAnIya padanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke AvaraNanA kSayathI sarvazapaNuM prApta thAya che. pachI mImAMsaka vagerene matanuM khaMDana karI satyasaMpannatA, bhUtamaitrI, avivAdinuM vistArathI svarUpa samajAvI jaNAvyuM che ke kamarahitane janma na hoya ne je muni strInA paricayAdithI alaga rahe te vIra kahevAya. vaLI strIthI alaga rahenArA chavo nibandha che, eTale pApakarmane bAMdhatA nathI. teo muktinI najIkamAM gaNAya che, ne bhAgane jaNAvanArA paNa teo ja che. pachI temanA guNe kahI jaNAvyuM ke anuzAsaka (zikhAmaNa denArA) zrotAone cakSu samAna che. tathA je niSkAMkSa ane aMtamAMtasevI hoya, te muni dharmArAdhaka kahevAya che. tathA jene manuSyanI ja mukti mAne che, paNa anya dhamIe bIjA kenI paNa mukti mAne che. pachI narabhavanI durlabhatA jaNAvI vezyAnuM varNana karI kahyuM ke paMDitavIryathI pUrvakarmAdine kSaya thAya che, ne vIra purUSa karmane kare nahi, ne saMyamathI karmane nAza thAya che. tathA zalyane dUra karanAra chava siddhi athavA svarga pAme che, vagere bInA spaSTa samajAvI che. solamA gAthAdhyayanane Treka paricaya ahIM gAthApadanA nikSepo jaNAvI kahyuM ke, sAmudra chaMdamAM paMdara adhyayananA artho gAthArUpe kahela che, tethI gAthAdhyayana nAma pADayuM che. pachI muninA varNana guNonuM karI brAhmaNadinuM svarUpa vagere bInA spaSTa jaNAvI che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (2. zrIsUtrakRtAMgasUtranA paricaya) sAlamA gAthAdhyanA TU0 50 pUrNa, sUtrakRtAMganA pahelA zrutaskaMdhanA TraMka paricaya pUrNa thayA. bIjA sUtrakRtAMganA bIjA zrutaskaMdhanA pahelA pu`DarIka adhyayananA TUMka paricaya ahIM mahat zabdanA nikSepA ane adhyayana padmanA tathA puMDarIka padanA nikSepA jaNAvI manuSyAdimAM pravar ( uttama ) koNa ? te kahI, kSetra-kAla-bhAvathI pravaranuM svarUpa ane parikarmAdi dA prakAranuM gaMNata tathA vanaspati-purIkanA ane zramaNanA ahIM' adhikAra kahI jaNAvyu ke, zubha bhAva te pu DarIkanI jevA che, te azubha bhAva kaMDarIkanA jevA jANavA. pachI vAvanA pu'harIkanuM svarUpa kahI jaNAvyuM ke pahelA purUSa kAdavamAM khUMtyA tene joi ne AvelA bIjA traNa purUSo paNa kAdavamAM khUlyA. ahI' puSkaraNI sthAne leAka levA, pANI te kama jANavuM, kAdava te kAmazeAga, puMDarIka te jana-jAnapada, padmavarapu DarIka te rAjA jANavA. cAra purUSAnA sthAne cAra anya tIthikA jANavA. tathA bhikSuthI sakrama levA. vaLI kAMThA te saMgha jANavA, zabda (bhUma ) ne sthAne dhakathA jANavI, kamaLanuM ahAra nIkaLavuM enA jevuM nirvANu padma jANavuM, pachI rAjAnuM ane sabhA ( pa`dA )nuM svarUpa tathA takhkhIyataSTharIvAnio mata, anAya kSetrA, pacabhUtavAdI, Izvarane kAraNa mAnanAranA mata, vagere jarUrI mInA kahI izvaranA kartApaNuAnu' kha'Dana karI, nitivAda jaNAvI tenuM khaMDana karyu che. pachI AryAdi manukhyA ane jIvAddhinuM jJAna jaNAvI kahyuM ke mAtApitA vagere hirga che. pachI arihaMtanA upadeza vaNuvI tethI siddhi maLe vagere InA spaSTa jaNAvI che. 95 bIjA zrIsUtrakRtAMganA bojA zrutaska MdhanA kriyAsthAnAdhyayananA TraMka paricaya ahIM dhamA nA ane mekSamAnA adhikAra che, ema kahI dravyakriyAdinu svarUpa ane sthAnapadanA nikSepA tathA sAmudAnikI kriyA jaNAvI sayamasthAnanA adhikAra varNavI karyApathikInuM svarUpa spaSTa samajAvIne tera kriyAnAM sthAnA ane vedanAnubhavanA cAra bhAMgA jaNAvI kahyuM ke svajJAtyAdi nimitte ArbhAgni karAya te aMDa kahevAya. pachI ana daMDanuM svarUpa ane hiMsAdaDAdinuM svarUpa kahIne kathA jIvA anAya kahevAya? tenA uttara dai zramaNeAnu dha sthAna varNavI koNa narakagAmI? tenu ane narakanuM svarUpa, kRSNapAkSikapaNuM tathA durlabhameAdhitA jaNAvI kahyuM ke vavAIsUtramAM kahelA guNavALA jIvA siddha athavA mahuddhi ka dhruva thAya che. dezavaratidhArakAdi vA mahuddhi kADhi dhruva thAya, te mizra pakSa kahevAya. pachI dharmAnurAge parivrAjakamAM Asakta Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta strInuM daSTAMta kahI adharma pakSamAM 363 pAkhaMDInuM ane ahiMsAnuM svarUpa tathA hiMsAnuM phala jaNAvI mokSamArga ane muktine rokanAra bAra phiyAsthAne varNavI kahyuM ke teramuM phiyAsthAna mukatyAdine Ape che. bIjA zrutaskaMdhanA trIjA AhAraparijJAdhyayanane TUMka paricaya ahIM vividha prakAranA AhAranI bInA varNavatAM kahyuM ke AhAra e zarIrane AdhAra che. te doSarahita hovo joIe. pachI AhArapadanA nikSepA ane AhAranuM svarUpa jaNAvatAM eja AhArAdi bheda, te te AhAra karavAno TAIma tathA te AhAranA kAraNa jaNAvI kevalIne aMge AhArasiddhi varNavI che. pachI anAhArapaNAne avasara jaNAvatAM parijJApadanA nikSepAnI bhalAmaNa karI bIjakAyanA 4 bheda kahyA che. pachI pRthvIkAyAdimAM paraspara utpatti vagere tathA karmabhUmi vagerenA manuSyonA utpatti vagere ane jalacarAdinA bheda, utpatti tathA AhAra varNavI tenA kalevarAzrita jIvonA utpatti vagere tathA viSTAdimAM utpanna thayelA javAnA utpatti vagere ane trAsa sthAvara zarIramAM tathA vAyukAyamAM akAyanI utpatti vagere temaja akAyamAM trasArirUpe utpatti vagerenI bInA jaNAvI kahyuM ke karmAnusAre jIvonI paraspara gati-Agati thAya che. cothA pratyAkhyAna adhyayanane TUMka paricaya ahIM pratyAkhyAna padanA nikSepa jaNAvI mUlaguNano adhikAra varNavatAM te nimitte thatI apratyAkhyAna kriyA jaNAvI AtmAnuM apratyAkhyAnIpaNuM vagerethI mAMDIne TheTha ekAMta sUtelA paNa sudhInI bInA kahI che. pachI pravRtti na kare te paNa vicArAdithI daMDAya ema kahI adabda chavAdi nimitte paNa saMjJI-asaMsInA daSTAMta hiMsAdinI siddhi karI kahyuM ke jema pitAne daMDAdithI duHkha thAya tema badhAne paNa te rIte du:kha thAya, tethI keine haNa nahi vagere svarUpavALo jinadharma zAzvata che. pachI sAdhunuM svarUpa vagere bInA spaSTa jaNAvI che. pAMcamA anAcArazrata adhyayanane Treka paricaya ahIM AcAra padanA nikSepa jaNAvI kahyuM ke abahuzratane virAdhanAdeSa lAge. A adhyayananuM bIjuM nAma anagArazruta" che. tathA anAcAra na sevAya, zAMtinAM sAdhanAnI puSTi karI mumukSu muni samiti vagere guNone dhAraNa kare, vagere bInA spaSTa jaNAvI che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 zrI jaine pravacana kiraNIvalI (2. zrIsUtrakRtAMgasUtrane paricaya) chaThThA AdrIya adhyayanane raMka paricaya ahIM A padanA nikSepa ne svarUpa kahI jaNAvyuM ke ahIM AdrakumAranI bInA kahelI hovAthI "AdrakIyA' nAma che. tathA dvAdazAMgInAM sarva adhyayana sarjAkSarasaMnipAte zAzvatA chatAM paNa te te prakAre che te sthaLe trASibhASitanI jema keI banAva bane te anumata thAya che. pachI gozAlaka, tridaMDI tathA hastitApasanI sAthe AdrakumAre karelA vivAdanI bInA jaNAvI, AdrakumArane pUrvabhava kahyo che. pachI cAlu bhavamAM A rAjAne ane zreNika rAjAne mAMhomAMhe prIti ane praznanI bInA kahI abhayakumAranI upara AdrakumAra bheTapsa mokale che. te paNa pratimA mokale che. te joIne AdrakamArane jAtismaraNa thayuM. AdrakumAra bodha pAme. tenuM rakSaNa, AdrakumAra bhAgIne dIkSA le che tyAre devatA aTakAve che, kAussagnamAM rahela ne bAlikA vare che, vasudhArA, daivI vANuM, bhaviSyamAM oLakhANa thatAM gRhasthapaNuM, putrane janma, snehabaMdha teDatAM mukelI, pratijJA pUrNa thatAM nIkaLyA, cerenI dIkSA, gozAlAdinI sAthe vAda, temAM jaya, temanI (cAranI) sAthe zrIvIranI pAse dIkSA, zrIvIraprabhu pahelAM ekAkI ne maunI hatA, hAla sabhAmAM dharma kahe che te AjIvikA mATe kahe che, evA gozAlAnA vicAra hatA. tene jitendriyAdi guNavaMta purUSa dharmakathA kahe ema jaNAvI mahAvratAdinI prarUpaNa karI. AdrakumAre gozAlAnA vicAronuM khaMDana karyuM che. pachI gozAlo kahe che ke zItAdaka, bIja, AdhAkama, tathA strIparibhegamAM bhikSane pApa na lAge. ahIM AdrakumAra kahe che ke je cAra vAnAM seve te sAdhu na kahevAya. je tArA kahevA pramANe vyAjabI mAnIe te gRhasthone zramaNa mAnavA paDaze, vagere kahI tenuM khaMDana karyuM che. gozAle kahe che ke, prabhu zrI mahAvIra vANiyAnI jevA lAbhecchuM che. ahIM AdrakumAre javAba detAM prabhumAM ane vANiyAmAM pharaka jaNAvyo che. pachI zAka matAnusArI vicAranuM khaMDana karI kahyuM ke, abrahmacArIne jamADavAmAM lolupatA vadhe che ane narakano lAbha thAya che. vaLI dayAne niMdanArA marIne asurapaNuM pAme che. pachI avyaktavAdInA vicAre jaNAvI, tenuM khaMDana karyuM che. pachI AtmA-para-tArakanuM svarUpa, hastitApasenA vicAro ane tenuM khaMDana, temane thayela pratibaMdha, temanI AdrakumAranI sAthe prabhu zrIvIranI pAse dIkSA thaI vagere bInA vistArathI samajAvI che. bIjA zratadhanA chellA sAtamA nAlaMdA adhyayanane raMka paricaya ahIM ala zabdanA nikSepA ane artha jaNAvI kahyuM ke, rAjagRha nagare nAlaMdA bAhirikA (paraM) che. tyAM zrIgautamasvAmIne udaka zramaNe pUchelA praznonA javAbamAM A adhyayana kahyuM che. pachI rAjagRhanA nAlaMdAnuM ne pagAthApati pramANe pAsakanuM varNana karI hastiyAma vanakhaMDanuM varNana karyuM che. zrAvakadharmanI bAbatamAM Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrIvijayapadhazvarakRta ulaka zramaNanA prazno ane zrIgautamasvAmInA uttare kahI trasapaNuM ne vyasabhUtapaNAnI samajaNa pADI che. prasaMge zeThanA cha dIkarAnuM daSTAMta kahyuM che. pachI aviratanI durgati thAya, ne anAraMbhInI sadagati thAya ema kahI acchAdiguNa dezaviratanI sugati jaNAvI kahyuM ke, potAne ja bacAva karanArA jaMgalavAsI tApasAdi jIvo marIne asurapaNuM pAme che. tyAMthI cAvIne elacUka thAya che vagere bInA sAMbhaLI udaka zramaNa zrIgautamanAM vacana svIkArI prabhu zrIvIranI pAse paMcamahAvrata dharma svIkAre che. aMte naigamAdinayanI vyAkhyA karI jJAnanaya ne kriyAnayanA vicAro kahyA che. zrIsUtrAMgakRtAMgasUtrane paricaya pUro thayA zrI pravacana kiraNAvalIne trIjo prakAza pUro thayo UF UR Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 ceAthe prakAza ! zrI sthAnAMga sUtrane TUMka paricaya / / AryAM | aha ya ca utthApayAse, baNNijjai taiyamaMgamudesA // egasuyavasaMdhe sa, ajjharaNAI tahudda e sA bIe taiyacautthe udde sacaukkamittha patteyaM // || 22 || paMcamatiSNu sA, paNNa ra sudde sasaMkalanA sUyagaDaMgA duguNaM, ikkikkapayasthabhAvaNA paDhame // rudubhAvasthA vI, sathApe risivayasthA / / 24 / / evaM kamaso dasame, ajjhayaNe vaNNiyA dasadasatthA !! iha davvApayatthA, saMkhevA bohayA vRttA // 21 // narabheyA jiNajIvA, pahudivikhayabhUvaninhavA ittha || gaya he ugaNiyameyA, pravarapayatyA bahu maniyA / / 26 || zabdA-- --pravacana karaNAvalInA cAthA prakAzamAM zrIsthAnAMgasUtranI bInA sAmAnyathI kahevAya che. temAM eka zrutaskaMdha che, daza adhyayanA che. tathA bIjA dvisthAnaka adhyayanamAM 4 uddezA che, e pramANe trIjA cAcA adhyayananA paNa anukrame cAra cAra uddezA jANavA. pAMcamA adhyayananA traNa uddezA che. sa` maLI e cAra adhyayanAnA 15 uddezA jANavA. eTale mAkInAM cha adhyayanA ( 1, 6, 7, 8, 9, 10 mA ) mAM uddezA nathI, tethI te ekasarAM eTale sIdhAM saLaMga adhyayanA kahevAya che. 22-23. A trIjuM aMga zrIsUtrakRtAMgasUtrathI bamaNuM che, eTale tenAM 72000 paTTA che. tathA ahI pahelA adhyayanamAM ekeka padArthInI bInA kahI che, bIjA adhyayanamAM e e padArthanI bInA ane trIjA adhyayanamAM traNa traNa padArthAnI mInA kahI che. A rIte 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 mA adhyayanamAM anukrame cAra padArthAnI, pAMca, cha, sAta, ATha, nava, ane dasa padArthonI mInA kahI che. TUMkAmAM ema kahI zakAya ke A zrIsthAnAMgasUtramAM dravyAnuyoga, cakarAnuyAga ane gaNitAnuyAganI mInA saMkSepamAM jIva-avAda dravya guNa-paryAyAdi prakAre varNavI che. 24-25. ahIM kahelA 1. manuSyAdinA bheda-prabhedyA, r. prabhu zrImahAvIradevanA zAsananI ArAdhanA karIne jinanAmakarma ne bAMdhanArA zreNika vagere 9 bhAvI tIthaMkaranA jIvA, 3. zrImahAvIradevanA hAthe dIkSA pAmelA ATha rAjAonA tathA nihvAnAM nAma, 4. nava kAraNeAthI roganI utpatti thAya, vagere bIjA paNa ghaNA padArthAnI bInA ahIM varNavI che. 26 / / 12 / / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta spaSTAtha- dvAdazAMgImAM A sthAnAMgasUtra trIjuM kaheluM che. AnI pahelAMnAM be aMgomAM jema be zrutaskaMdha jaNAvyA, tema ahIM te be nathI, paNa eka zrataskaMdha che. daza adhyayanemAMthI 4 adhyayananA ja uddeza che. bAkInAM adhyayanamAM uddezA nathI. jo ke ahIM jaNAvelI bInA jarUra mokSamArgane sAdhavAmAM sAdhaka AtmAone madadagAra to che ja, paNa padArthone nirUpaNa karavAnI zailI vicAratAM samajAya che ke eka eka padArtho ane be be padArtho ema chevaTe daza daza padArtho jaNAvavAnuM krama buddhine vikAsa karAvanAra che, te cittane sthira kare che tathA ziSyone A krame samajAvatAM sahelAIthI tattvabodha thaI zake che, temaja sUtrArthanI parAvartAnA karavAmAM paNa saralatA thAya che. A ja hakIkta zrIsamavAyAMgamAM paNa samajavAnI che. anya dhamIomAMnA bauddhoe ekattaranikA nAmanA graMthamAM A zailI keTaleka aMze svIkArI che. temaja mahAbhAratanA AraNyakaparvanA 134mA adhyAyamAM aSTAvakra ekathI mAMDIne tera saMkhyAvALA padArtho gaNAve che. zIdhra bedhana denAra A viziSTa krama A trIjA-cothAM aMgomAM ja dekhAya che, 1, pahelA eka sthAnika nAmanA adhyayanane sAra-ahIM AtmA, puNya, pApa vagere padArthonuM svarUpa jaNAvatAM anumAna vagere pramANethI te kahelA padArtho sAbita karyA che. tathA ahIM dareka manuSya deva vagerene AtmA alaga alaga dekhAya che, chatAM "je mAyA' AtmA eka che, Ama kahevAmAM sUtrakArano karyo Azaya che? te bAbata TIkAkAre bahu ja spaSTa samajAvIne sAbita karyuM ke, "duniyAmAM je anaMtA AtmAo dekhAya che, te badhAmAM sAma' AbhApaNuM eka sarakhuM ja che. ane Atma pradezanI saMkhyAmAM paNa lagAre jUdAza nathI. tamAma saMsArI che sukhane cAhe che, ne du:khathI kaMTALe che. janma letAM ane maratAM jIva ekalo ja janma pAme che, ne mare che eTale prANathI chUTo thAya che, tathA parabhavamAM jIva ekale ja jAya che. ne ajJAna, viSaya-kaSAyAdinA pAzamAM phasAIne bAMdhelAM karmono abAdhAkAla vItyA bAda udaya thatAM karmala paNa karmane bAMdhanAra jIva ja ekalo bhegave che. A rIte strI-putra vagere parabhAva (vibhAvo)mAM mamatAbhAvane dhAraNa karanAra AtmAne parabhAvathI khaseDIne nija svabhAvamAM sthira karavA mATe sUtrakAra zrI sudharmAsvAmI gaNadhare "je kAyA" ityAdi vacanothI AtmA vagere padArtho eka che" ema syAdvAdazailIne AdhAre jaNAvyuM che. vaLI "AtmA eka che? A vacanasAMbhaLIne koI jIva ekAtmavAdane vyAjabI na mAne, mATe kahyuM ke dareka jIva svakRta karma phalone judAM judAM bhegave che, koI jIvanAM karmone saMbaMdha bIjA keIjIvanAM karmonI sAthe che ja nahi, ane manAya paNa nahi. kAraNa ke karmone bAMdhanArA cha judA judA hovAthI ja, keTalAeka che dhanavaMta, buddhizALI, nIregI, uttama rUpavaMta hoya che, ne keTalAeka che nirdhana vagere viparIta svarUpavALA hoya che, AvA prakAranuM vicitrapaNuM ghaTI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( 3. zrIsthanAMgasUtrane paricaya ) 101 zake che. AvA AvA aneka muddAothI jema pUrve jaNAvelI apekSAe "AtmA eka che ema kahyuM tema "dareka AtmAo alaga alaga hovAthI AtmA vagere padArtho aneka che, ema paNa mAnavuM joIe. AnuM nAma ja syAdvAdazailI kahevAya. A ja paddhatie TIkAkAre avasare puNya-pApa deva-narakAdinI sAbitI karI jaNAvyuM ke, -anukUlatA e puNyanuM phala che, tene bhegavanArA svargavAsI devo ane manuSyo che. pratikUlatA e pApanuM phala che. tene ochA vadhatA pramANamAM bhegavanArA tirtha" tathA manuSyo che. A tathA bIjA paNa padArtho ahIM vistArathI samajAvyA che. 2. bIjA dvisthAnaka adhyayanane sAra-anekAMtadaSTie AtmAnuM anekapaNuM paNa ghaTI zake ja che. mATe ahIM kahelI "jIvanA "siddha ane saMsArI" ema be bheda vagere hakIkata sarjAze ghaTI zake che. A ja relIe jaNAvelA loka-aleka, jIva-achava vagere be be padArthonI bInA ahIM vistArathI TIkAkAre samajAvI che. 3. trIjA tristhAnaka adhyayanane sAra-ahIM mokSamArga vagerenA samyagdarzanAda traNa traNa bhedo vistArathI samajAvyA che. traNa prakAranA daMDa vagerenI bInA jANatAM bhavya jIvo karmabaMdhanA kAraNathI bacI mekSamArganI sAttvikI ArAdhanA karI muktinA sukha pAme; e sUtrakArAdinI udAra bhAvanAne jarUra pArakhI zake che, 4. cothA catuHsthAnaka adhyayanane sAra-ahIM gurU, sAdhu, purUSa vagerenA cAra cAra bheda, narakagati vagerenA cAra cAra hetuo vagere, kaSAya vagerenA tathA be rIte zrAvakanA cAra bheda tathA dhyAnAdinA 4 bheda-prabhedo-lakSaNa-AlaMbana vagere cAra cAra padArthonI bInA dAMtAdi kahevApUrvaka spaSTa samajAvI che. - pa. pAMcamA paMcasthAnaka adhyayanane sAra-ahIM pAMca mahAvrata, pAMca samiti vagerenA pAMca pAMca bhedanuM varNana vistArathI karyuM che. 6. chaThThA sthAnaka adhyayanane sAra-ahIM 6 javanikAya, 6 lezyA vagere che cha padArthonI bInA spaSTa jaNAvI che. 7. sAtamA saptasthAnaka adhyayanane sAra-ahIM sAta svara, tenA sthAna, grAma, mUchanA, sAta samudaghAta, sAta bhayasthAna, gocarInA tathA nihAnA 7 bheda vagerenuM svarUpa vistArathI jaNAvyuM che. nihAne utpattisamaya visaM. 1914mAM kahyo che. 8. AThamA aSTasthAnaka adhyayanane sAra-ahIM vAdInA, mahAnimittanA, vibhaktinA 8-8 bheda tathA prabhu zrI mahAvIradeve jemane svahaste dIkSA ApI che te ATha rAjAonAM nAma, pravacana mAtAnA tathA madanA 8 bheda vagere ATha ATha padArthonI bInA spaSTa jaNAvI che. 9. navamAM navasthAnaka adhyayanano sAra-ahIM bahAcaryanI guptinA 9 bhedo Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrIvijayapadmasUrIdharakRta prabhu zrImahAvIradevanA zAsanamAM thayelA bhAvI tIrthaMkara zreNikAdi nava jIvAnu TUMka jIvana, rAgAtpattinAM nava kArDa, navakalpI vihAra, vagere nava nava padArthAMnI zrInA spaSTa jaNAvI che. 10. dezamAM kuzasthAnaka adhyayananA sAra -ahIM dravyAnuyAganA ne satya vacana yoganA za beTTA, tathA zuddha vAkayAnuyAganA ne gaNitanA tathA Azcaya' (adeza)nA ane zramadharmAMnA daza bheDhA, vaLI kalpa ( muninA AcAranAnA ) daza bheDhA, dRSTivAdanAM daza nAma vagere daza daza padArthonI mInA spaSTa samajAvI che. A rIte zrIsthAnAMgasUtranAM zuM adhyayanAnA sAra DhaMkAmAM jaNAvyA. have AnA 21 uddesaNukAla zrInIsUtramAM ane zrIsamavAyAMgasUtramAM kahyA che. tenu rahasya TUMkAmAM A pramANe jANavu', yAgoddahananI prakriyA pramANe munine A sUtranA yoga karatAM 21 divasa lAge che. temAM aMganI anujJA sudhInA 18 divaseA, ne traNa divase vRddhinA gaNyA che. ahIM kAlagrahaNa 18, ane nI 3 jANavI. have A trIjA aMganAM dRze adhyayanAnA paricaya TUMkAmAM jaNAvuM chuM:pahelA ekasthAna adhyayananA TraeNka paricaya ahIM zarUAtamAM maoNMgala ane anuyAganI mInA jaNAvyA bAda phUla, yoga (ATha varSa nA paryAya), ane maMgalanA traNa bheda tathA samudAyA jaNAvI sthAna ane aMgapaTTanA nikSepA tathA svarUpa kahyuM che. pachI bhedasahita upakrama vagerenuM varNana karI sthAnAMgamAM te badhAnA anA samAveza jaNAvyA. pachI eka padanA nikSepA ane upAghAta tathA saMhitAdinA krama ane svarUpa kahI, zrutapadanA ane AyuSyapadanA nikSepA kahI jaNAvyu ke AtmA eka che. ahIM dravyA tAdinuM svarUpa kahI avayavanI te AtmAnI siddhi karI AtmAnu nityAnityapaNuM kahyuM che, pachI sAmAnyanuM ane vizeSanuM svarUpa tathA daMDa, kriyA, leAka, alAka, dharmAstikAya, madha, meAkSa, puNya, pApa, Azrava, saMvara, vedanA ane nirjarAnuM svarUpa ane ekapaNa jaNAvyuM che. pachI kahyu` che ke karmI'dhanu' anAdipaNuM chatAM paNa khANamAM mizrabhAve ( bhegA ) rahela suvarNanA ane pattharanA vicAganI jema AtmAnA ane ka saMbaMdhanA viyAga thatAM anukrame te jIva meAkSane paNa pAme che, pachI paryAyanA ane paryaMcInA bhedAbheda samadha ane puNya-pApanI siddhi jaNAvI kahyuM ke cyavana, upapAta, saMjJA vagere padArthA (sakhyAmAM) eka che ema kahI tenuM svarUpa ane nArakAdika tathA nArakanI ne devanI siddhi (sAmitI) jaNAvI che. pachI pRthivyAdinA sacaMtanapaNAnI siddhi karI samyakatvAdinuM svarUpa ane tIrthAsaddhAdinuM svarUpa kahI ja bUDhIpanI piridha ane zrIvIraprabhunI siddhi tathA anuttara dhruvanA zarIranI UMcAI kahI che. pachI AoNuda nakSatronA tArAo ane eka AkAzapradezamAM avagAhu vagere Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 zrI jaina pravacana karaNAvalI (3. zrIsthAnAMgasUtrano paricaya) kahI aMte jJAnanaya tathA kiyAnanuM svarUpa ane sAmAnya-vizeSavAda vagere bInA spaSTa jaNAvI che. dvisthAnaka adhyayananA pahelA uddezAne TUMka paricaya ahIM jIva ayva AdinA be be bhedo kahI be be padArthane jaNAvanArA 36 AlAvA ane pacIza kriyAmAM be be bheda kahyA che. pachI jJAnanA be bhedathI mAMDIne sUtranA kAlikAdi be bheda sudhInA ra3 AlAvA kahyA che. be bhede cAritra kahI pRthvIkAyAdinA be be bheda jaNAvanArA 28 AlAvA ane paryAptinuM svarUpa kahI jaNAvyuM ke dravyAdithI je sacitta vastu hoya te svIkAyazastrAdithI acitta bane. pachI AcarthanA ane anAcINunA bhedo tathA avasarpiNuM vagere kAlanI ane lokAkAzAdinI bInA kahI ra4 daMDakamAM ane vigrahagatika jIvomAM zarIranI prarUpaNa karI che. pachI zarIranI utpattimAM ne banAvaTamAM kAraNe ane trAsa-sthAvaramAM bhavya-abhavya bhedanI ghaTanA tathA pravajyAthI mAMDI saMlekhanA sudhInI bInA vagere padArthonuM varNana vistArathI karyuM che. kristhAnaka adhyayananA bIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke UrvotpannAdi jevo ahIM athavA bIjA bhave pApakarmo bhogave che ne e rIte manuSya paNa ahIM athavA bIje bhave pApakarmo bhogave. pachI bhavyAdi bhede nArakAdinI prarUpaNA karI samavahatAdi bheTe leAkanuM svarUpa, ane derA sarva bhere zabdAdinuM svarUpa kahI jaNAvyuM ke vAyu vagerene ekAdi zarIre hoya che. ahIM A tathA bIjI paNa bInA spaSTa kahI che. kisthAnaka adhyayananA trIjA ane cothA uddezAne TUMka paricaya ahIM zabdotpattinAM kAraNe ane saMvAtAdibhede pudgalano vicAra kahI jJAnAdibhede AcAranI prarUpaNa karI che. pachI pratimAdinuM svarUpa jaNAvI bharata-airavatAdi kSetranuM ane phUTazAmalI vagere vRkSanuM tathA garUDAdi devanuM nirUpaNa karyuM che. pachI parvata, deva, vakSaskAra, dIrghavaitAdya vagerenI laMbAI vagere kahI, pavahada vagere hadanuM ne zrI vagere devIonuM svarUpa tathA suSamA-duSamA ArAnuM pramANa kahI suSamAkAle UMcAI vagere ane devakara vageremAM kAlano niyama, tathA caMdra, sUrya, 28 nakSatra ane 88 grahonI bInA kahI che. pachI vedikAnI UMcAI dhAtakIkhaMDanA be bhAga, ane kAloda samudranI vedikAnI UMcAI tathA puSkarAInA baMne vibhAganA be be kSetra vagere bInA varNavI che. pachI kahyuM ke, yakanA tenA zarIranuM pramANa be hAtha jANavuM. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta pachI samayathI mAMDI utsarpiNI sudhInuM varNana karI gAmathI mAMDIne rAjadhAnI sudhInA padmArthAnuM svarUpa jaNAvanArA 47 AlAvA kahyA che. pachI kahyuM ke, madha e: prema ane dveSa che. tathA rAga-dveSathI pApa baMdhAya che. pachI yAganamitte thatA karmabaMdhanuM svarUpa kahI jaNAvyuM ke dharmAMzravaNAdimAM be jAtanA kSApazama kAraNa che. pachI pApama ane sAgaropamanu svarUpa tathA krAdhAdrinA be bheda ane iMdriyAdinI apekSAe e e bheda jaNAvI kahyuM ke, mithyAdaSTine ajJAna hoya che. pachI maraNanA be bheda, (salekhanAdi vidhi ) ane jIva-ajIvanuM anantapaNuM tathA zAdhRtapaNuM, tathA jJAnAvaraNIyAdinA dezathI te sa`thI e bheda vaLI zAtA-azAtA temaja darzanamAhu, cAritramAhu, AyuSyanA be bheda, nAma-gAtranA be bheda, premathI ne dveSathI mUrchAnI utpatti ane zrIkevalajJAnanI ArAdhanA tathA tIrthaMkaronA varNA kahIne dRSTivAdanA cAthA bhedarUpa pUrvAnI vastu jaNAvI che. pachI e nakSatranA tArA vagere, tathA bhavanavAsI deva vagerenI sthiti ane e devalAka ( saudharmazAna)nI devIo, vaLI tejolezyAvALA e devalAka jaNAvI paricAraNA kahI che. pachI dvipradezika skadhathI mAMDIne dviguNu rUkSa sudhInA pudgalAnuM varNana tathA niSekAntui lakSaNa vagere hakIkata spaSTa jaNAvI che. bIjA dvisthAnAdhyayananA trIjA cAthA uddezAneA tathA bIjA sthiAna adhyayananA TUMka paricaya pUrNa thayA. trIjA tristhAna adhyayananA TraeNka paricaya A adhyayananA cAra uddezA che. temAM pahelA uddezAmAM nAmAdi nava padArTsanu svarUpa ane vaikriya racanAnA prakAro tathA deva-paracArAdinA traNa prakAro, yAgAdinA traNa bheda, sarbhAdi traNa ne alpAyu, dIrghAyu, azubha dIrghAyunA tathA zubha dIrghAyunAM kAraNA kahyAM che. ahIM savigna-lubdhakanAM e dRSTAMtA jaNAvyAM che. pachI traNa gupti vagere, garhAdanA traNa bheda, patrAddivALA jhADanI jema purUSanA traNa bheda tathA ugra drAsAdibhede purUSanA traNa bheda kahIne matsyAdinA traNa bheda ane tiryaM gAdinA traNa bheda tathA traNa lezyAvALA jIvA jaNAvI tenA 24 AlAvA kahyA che. tArAnuM calana (hAlavuM) vIjaLI, ane meghanA zabda varNavI leAkamAM aMdhakAra, udyota, devAndhakAra, daivika udyota, sa'nipAtAdinAM traNa traNa kAraNeA tathA dhruvendra vagerene manuSya lAkamAM AvavAnAM, caityavRkSane hAlavAnAM temaja leAkAMtika devane AvavAnAM traNa traNa kAraNeA jaNAvI kahyu che ke traNa jaNA duSpratikAra che, ane meAkSanAM traNa kAraNa che. tathA kAlanA avasarpiNI vagere traNa bheda che. pachI pudgalanuM calana, udhi ane pamihanA traNa traNa bheda kahI praNidhAna, Ani tathA sakhyAtAdi jIvavALI vanaspati kahI che. pachI mAgadha vagere tIrthA ane suSamA ArAnuM pramANa tathA te kAlanA manuSyeAnI UMcAI. AyuSya, arihaMtAdinA vazA tathA yathAyuSya thavA, madhyama AyuSyavALA jIvo Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karaNAvalI (3. zrIsthAnAMgasUtranA paricaya ) 105 tathA tenuM AyuSya, zAli vagerenI yAninI mInA kahI jaNAvyu` ke, mItrIjI narakamAM traNa sAgaropamanuM AyuSya che, pachI bhaMte zabdanA artha, dhUmaprabhAnI sthiti ane sarakhA evA apratiSThAna narakAvAsa vagere tathA sImata'ka vagere kathA che. pachI ghaNAM mAchalAMvALA samudro ane zIlahita rAjA vagerenI nakati kahI jaNAvyu` ke tyAgI purUSA deva paNa thAya che. pachI vimAnanA varSoM ane AnatAdi svarganA devonA zarIranI UMcAI, 3 kAlika prajJaptinI mInA vagere vistArathI kahyuM che. trIjA adhyayananA pahelA uddezAnA TraeNka paricaya pUrA thayA. tristhAna adhyayananA khIjA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM lAkanuM svarUpa ane asurendrAdinI paDhAo tathA yuddha (pratimAdha pAmelA) jIvAnA ane ihaleAkapratidrAdi yonI pravrajyAnA traNa traNa bhedA jaNAvI zakSabhUminA ane sthavirabhUminA tathA sumanaskArpAda purUSanA traNa traNa bheDhA ane srI vagerenA traNa traNa bheda kahyA che. pachI AkAzapratiSThita vagerenuM ane dizAnuM svarUpa tathA trasa temaja sthAvara jIvonA traNa traNa bheda kahyA che. pachI samaya vagere kahI du:khanuM kAraNa nahi sevanArane paNa du:kha bhogavavuM paDe? A anya matanuM khaMDana vagere aunA traNa traNa bheDha goThavIne spaSTa jaNAvI che. 6 tristhAna adhyayananA trIjA uddezAneA TUMka paricaya ahIM' aparAdhanI AleAcanA karanAra jIvone lAbha ane AleAcanA nahi karanArAne nukasAna tathA sUtrA -ubhayanA dhAraka purUSonu' ane vAparavA lAyaka vasra tathA pAtranuM svarUpa temaja vastrane dhAraNa karavAnAM kAraNA kahyAM che. pachI AtmarakSAnA hetuo ane vikaTatittao, tathA visabhAganAM kAraNeA kahI upasa paTTAnu svarUpa ane AcAryAdinAM lakSaNA tathA-vacana-mananu svarUpe kahyuM che. pachI alpavRSTinAM ane mahAvRSTinAM kAraNeA tathA devone AvavAnAM ne nahi AvavAnAM kAraNeA temaja pravrutyAdinuM lakSaNa kahyuM che, pachI devAne spRhaNIya (icchavAlAyaka) traNa padArtho ane paritApanAM traNa kArA tathA cyavanakAle udveganAM kAraNeA kahI vimAnAnAM sthAna, AdhArabhUta padArthA tathA bhe jaNAvI bhAgane mATe devathI karAtA vaikriya vimAnanuM svarUpa ane nArakAdinA traNa bheda tathA pratimAnuM svarUpa varNavyu` che. pachI ka bhUminu ne daInarUci ane prayAganuM tathA vyavasAyanuM svarUpa kahI pudgalanA traNa bhedda ane nayanA vicAra tathA mithyAtvAdinA traNa bheda vaLI dharmApakramanA vaiyAvRtyAdinA traNa traNa bheda tathA kathAdinA traNa traNa bheTTA kahI bhakti, zravaNu vagerenuM kramasara phala vagere bInA spaSTa jaNAvI che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta tristhAna adhyayananA cethA udezAne TUMka paricaya ahIM pratimApratipanna sAdhune lAyaka upAzraya tathA saMthArAnI bInA tathA kAla, samaya vagerenA traNa traNa bheda ane vacananA traNa bheda (pudagalaparAvartAnuM svarU5) kahI jJAnAdinI prajJApanAnuM ne samyakatvanuM tathA atikramAdinuM temaja AdhAkarmAdinuM svarUpa kahyuM che. pachI akarmabhUminA ne jaMbudvIpanA tathA merUnI dakSiNamAM ne uttaramAM AvelA kSetra varSadharAdinA traNa traNa bheda kahI dezathI ne savathI pRthvInuM calana ane kiTibaSiyA devonI sthiti tathA zakanI parSadAnA devonI sthiti jaNAvI che. pravAjana (dIkSA) vageremAM akakhya jIvo tathA paMDaka, vAtika ane kalIbanuM svarUpa, ane avAcanIyAdinuM svarUpa temaja mANDalika parvatAdinuM svarUpa kahyuM che. pachI nAkAdine traNa traNa zarIra ane mAtApitAnAM traNa aMgo kahI sAdhu ane zrAvakane mahAnija rAnAM traNa traNa kAraNa jaNAvI iMdrAdinI addhi tathA svAdhyAyAdi ane jinAdinA traNa traNa bhedo temaja vezyAnA gaMdhanuM svarUpa kahI maraNanA traNa bheda ane ghanodadhi vagerenAM valayo kahyAM che. pachI traNa samayane vigraha ane nakSatra tathA tArAnI bInA kahI che. pachI zrIdharmanAthanuM ne zAMtinAthanuM AMtarUM, ane zrI vIraprabhunI yugAMtakRbhUmi ane mahilanAthanA ne pArzvanAthanA dIkSA samayane parivAra kahyo che. pachI zrIvAraprabhunA cauda pUvIe ane cakripaNuM bheLavIne jina thayelA traNa tIrthakaro (zAMtinAtha, kuMthunAtha tathA aranAtha) tathA raiveyakanA pAthaDA temaja tripradezikA pudgalanuM svarUpa vagare bInA spaSTa jaNAvI che. tristhAna adhyayananA cothA udezAno TUMka paricaya pUrNa thayo. tristhAna adhyayanano TUMka paricaya pUrNa thayo. cothA catu sthAna adhyayanano TUMka paricaya ahIM aMtakriyAnA cAra bheda tathA UMcA vRkSAdanA dAMte purUSanA cAra bheda ane bhASAnA bhedo kahI vastrAdinA dAMte purUSanA cAra bhAMgA ane bhasunA cAra bhAMgA tathA acabI jAda vanaspatinA bhedo kahI jaNAvyuM ke nArakI cAra kAraNe ahIM na AvI zake. pachI sAvInI saMghATI (sADa )nA bheda ane dhyAnanA bhedAdi 4 cAra kahI kavAyanA bheda tathA kama prakRtinAM kAraNe, ane pratimAnuM svarUpa kahyuM che. pachI ajIva, arUpI tathA astikAyanI bInA, sUtradharAdinI caumaMgI tathA lekapAla devonA ane devanA tathA pramANanA cAra cAra bhede kahI dikumArI ane zaka-zAnendranI madhyama parvadAnAM deva-devInI sthiti kahI che. pachI saMsAranA 4 bheda jaNAvI, daSTi Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI 3. zrIsthAnAMgasUtranA pazrciya ) 107 vAdanA parikarmAdi bhedA, tathA pUrvAMnA paDhanuM pramANa ane prAyazcittanA bheDhA temaja kAla bheTTA kahI varNADhi pariNAma kahyA che. pachI kahyu` ke madhyama jinakAle cAra mahAvratavALA sayamadhamAM hatA. pachI durgatinAM tathA sugatinAM cAra cAra kAraNeA ane du`ta-sugatanA cAra cAra bhedA tathA aghAti cAra karmAMnA uddaya-sattA kahIne dRSTi, bhASA, zravaNa ane smRtinA 4-4 bhedA kahyA che. pachI hAsyanAM kAraNA 4-4 ane prakasevInA ane pracchannasevInA 4 bhAMgA tathA asurAdinI 4 agrahiSI temaja mahAvikRti AdinA 4-4 bhedeA kahI vigardanuM svarUpa ane purUSanI tathA srInI caubha`gI temaja caMdraprapti vage2e 4 sUtrAnI paNa hakIkata spaSTa jaNAvI che. catuHsthAna adhyayananA bIjA uddezAnA TraeNka piracaya ahIM krodhAdilInanuM svarUpa ane dIna zabdamAM tathA dInaNita vageremAM caubhaMgI kahI baLadanI ne hAthInI upamA daI te cAra bhAMgA purUSAmAM ghaTAvyA che. pachI bhadra hAthI vagere hAthInAM lakSaNA ane vikathA tathA dharmAMkathAnuM svarUpa jaNAvI atizAyI jJAnane utpanna thavAnAM ane nahi thavAnAM kAraNA kahyAM che. pachI mahApaDavA, sadhyA, svAdhyAyakAla, lAkasthiti, upasapat vagerenA ane gA~nA bhedA tathA dhrumAdinA dRSTAMte purUSa ane strInI cabhaMgI kahI ni'thInI sAthe AlApanuM' kAraNa ane tamaskAyanA nAma tathA tenAthI DhaMkAyela devAnAM vimAnA kahI cenapakSI vagerenI upamAe purUSanA cAra bhAMgA kahyA che. pachI vaMzImUlAdinI upamAe mAyAhatu svarUpa ane AyuSya, bhava, AhAra ane dhAdinA cAra cAra bheda tathA mAnuSottara kUTanI mInA temaja suSamAnuM pramANa kahI devakurU tathA uttarakurU sivAyanI akamabhUminuM, vRtta vaitADhayAdinI UMcAi tathA vakSaskAranuM svarUpa ane jaghanyapade cakrI AtinI mukhyA temaja merUnA vananI abhiSekazilAnI paheALAI kahIne dhAtakIkhaDAtinI bInA paNa jaNAvI che. pachI ja mUThThIpanAM dvAra ane tenA svAmInI, aMtaradvIpAnI, pAtAlakalazAnI tathA tenA svAmInI mInA kahI che, pachI AvAsapa`tA ane tenA devA, temaja anuvela dhar AvAsapata tathA tenA deva temaja lavaNasamudranA caMdra, sUrya, nakSatra, grahe tathA dvAra ane tenA svAmI jaNAvyA che. pachI dhAtakIkhaDanA viSNubha ane bharatakSetrAdinuM varNana karI aMtaradvIpanI ne pAtAlakalAnI tathA vela dharanI bhInA kahI naMdIzvarandvIpanuM varNana karyu che. pachI nAmasatyAddhinA ane AvikatapanA tathA mana AdinA, sayamanA te tyAganA bhedyA tathA niparigrahatAdinA zeDhA jaNAvI pustakapa'cakana te vajrapa'cakana svarUpa vagere mInA spaSTa jaNAvI che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijyapadmasUrIzvarakRta zrIsthAnAMgasutranA cothA adhyayananA trIjA uddezAne TraMka paricaya ahIM dRSTAMta sAthe krodhanuM svarUpa tathA zrAvakane AndhAsananAM kANu 4 ane bharatakSetrAdinA temaja jIvAnA niMta ukti Adi cAra bhAMgA kahIne kRtacugmAdinA 4 bhe tathA kSAMtyAdi 4 zura vIra purUSA kahI U~ca ca Mdra vagerenI caubha'gI ane cAra lezyAvALA jIvA tathA sArathi AdinI upamAe purUSanI caubha`gI jaNAvIne pratrAjanAcAryAdinu` svarUpa ane ArAdhanA virAdhanAne aMge ratnAdhikAdinuM varNana karI zrAvakanA mAtApitA samAna zrAvaka vagere cAra bhedyA e rIte kahyA che. pachI zrIvIraprabhunA zrAvakonI mInA ane devAne ahIM AvavAnAM te hu AvavAnAM cAra cAra kAraNe| tathA leAkamAM aMdhakAra ne udyotAdi thavAnAM cAra cAra kAraNA temaja leAkAMtika devane AvavAnAM cAra kAraNeA jaNAvyAM che, pachI du:khazayyAnuM tathA sukhazayyAnuM, avAcanIyatuM tathA vAcanIyanuM svarUpa kahI Atmari, parabhara AdinI caubha'gI ane sarakhA pramANavAlA apratiSThAna nakAvAsa tegere 4 ane sImaMtaka vagere cAr padArtho kahI, e zarIravALA jIvetu, te hIma Mta vagere purUSAnuM tathA zayyAnuM, vajranuM, pAtratu' temaja sthAna, pratimA ane jIve sparze lA kArmANa sahita zarIranuM varNana karI sarakhA pradezavALA cAra padArthoM kahI durdazA zarIravALA jIvA tathA sRSTa ane grahaNa karanArI ikriyA jaNAvIne upanayAdinA cAra bheda tathA parikarmAdinI sakhyA kahI che. pachI traNe leAkamAM aMdhakAranA te udyotanA karanArAnu svarUpa vagere mInA paNa spaSTa jaNAvI che. 108 zrIsthAnAMgasUtratA cothA adhyayananA cothA uddezAnA TraeNka paricaya ahI uparasa vagerenA ane nArakAdinA AhAra tathA vyAdhicikitsAnI cabhaMgI jaNAvI AtmacikitsAAdenI cabhaMgI ane kriyAvAdI vagerenuM samavasaraNa ( vaSa~na) karyu. che. pachI meghAdinI upamAe purUSAdinI caubha'gI ane megha tathA karaDiyAnI upamAe AcAnuM svarUpa kahI AcArya, bhikSu AdimAM vRkSAdinI upamA ghaTAvI cApagA vagere jIvA ane pakSinA jevA bhikSukA tathA kibiSiyApaNuM vagerenAM kAraNeA jaNAvI pravrajyAnA bheTThA ane AhArAdinA bheda, kAraNa tathA sAhityanI dRSTie karUNa rasAdinuM svarUpa jaNAvI, udakADhitaraka kuMbhanI jevA purUSAnI caubha'gI kahI che, pachI upasanA bhedyA ane karmAMnA zubha vagere bhedA tathA prakRti vagere bhedyA kahI saghanA bheTTA ane aupattikI vagere buddhinA bhedA tathA jIvanA nArakADhi bheDhA jaNAvI sAdhutu, zrAvakanu ne buddhituM svarUpa kahyu che. pachI mitrAhi purUSAnI caubha'gI ane tiryaMcanI tathA manuSyeAnI gati-Agati temaja Arbha, anAraMbha, sayama, Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina pravacana kiraNAvalI (3. zrIsthAnAMgasUtrane paricaya) 19 asaMyamanuM svarUpa kahI samyagdaSTi kriyA varNavI guNanA nAza ane utpattinA kAraNe tathA zarIranAM kAraNe ane dharma dvAre 4 kahI nArakapaNuM vagerenAM mahArabhAdi cAra cAra kAraNe kahyAM che. pachI vAjiMtrAdinA cAra bheda ane sanatakumArAdi devalokanAM vimAnanA varNa tathA zukra vagere devonAM zarIranuM pramANa jaNAvI udakanA garbhanI ne manuSyanA garbhanI bInA kahI che. pachI utpAdapUrvanI vastu 4 ane kAvyanI tathA nAraka, vAyu ane samudravAtanI bInA kahI zrI neminAthanA coda pUvIonI tathA zrIvIraprabhunA vAdIonI saMkhyA kahI devalokanA caMdrAdi jevA AkAra kahyA che. pachI udadhi, kaSAyanI bInA ane anurAdhAdi nakSatronI bInA tathA catuSpadezikAdi audhonI bInA spaSTa jaNAvI che. zrIsthAnAMgasUtranA cothA adhyayanane TUMka paricaya pUrNa thaze. zrIsthAnAMganA pAMcamA adhyayanane Treka paricaya temAM pahelA uddezAne TUMka paricaya ahIM mahAvrata, aNuvrata ane varNa, rasa tathA kAmaguNa saMgAdi vinighAta temaja durgati-sugatinAM pAMca pAMca kAraNe kahI prANAtipAtAdinA viramaNAdithI sugati vagere tathA bhadrapratimA vagerenI bInA kahI che. pachI avadhidarzananI utpattinAM ane vinAzanAM kAraNo, tathA zarIranA varNAdinuM svarUpa ane zAMti, satya, AyaMbila, arasa AhAra vagerenA pAMca pAMca bheda vagere jaNAvI kahyuM ke, thAkanI darakAra karyA vagara vaiyAvacca karavAthI mahAnirjarA thAya che. pachI visaMbhoganAM ane pArasaMcikanAM kAraNe tathA vigraha-avirahanAM sthAna ane utkaTukAdi niSadyAnAM tathA AvanAM sthAno ane sUvAdhyayananA paryAyavAcaka zabdo kahI caMdra vagerenA ne bhavya deva vagerenA pAMca bheda jaNAvyA che. pachI kAyAdinI paricAraNA ane camarendra tathA balIndranI amahiSI pAMca tathA asurendra vagerenI laDAInA lakara ane tenA svAmIe kahI zaka tathA IzAnendranI atyaMtara parSadanA deva-devIonI sthiti ane gati vagerenA pratighAta tathA khaDAdi ci, ane parISahane sahevAnAM kAraNe kahyAM che. pachI hetu, ahetu, jJAna, tathA ajJAnanA pAMca pAMca bhede, ane kevalInA pAMca anuttara padArtho kahI zrI prabhasvAmI vagere tIrthakarenA yavanAdikalyANakanAM nakSatro vagere bInA spaSTa jaNAvI che. zrIsthAnAMgasUtranA pAMcamA adhyayananA bIjA udezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke je bhaya vagere khAsa kAraNa na hoya to munie eka mahinAmAM gaMgA vagere pAMca vizAla nadIo na UtaravI. tathA je bhayAdi khAsa kAraNa na hoya te Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrIvijayapatrasUrIzvarakRta munie pahelA prAkAla (paryuSaNAnI pahelAnA kAla) mAM vihAra na kare ane paryuSaNa vItyA bAda je jJAnAdinuM khAsa kAraNa na hoya te vihAra na karAya, pachI hastakarma vagere pAMca moTAM karma ane rAjAnA aMuramAM dAkhala thavAnAM kAraNe tathA purUSane saMsarga thayA vinA paNa gabhadhAraNanAM ane purUSane saMsarga thAya to paNa garbhadhAraNa na thavAnAM pAMca pAMca kAraNe ane pAMca kAraNe sAdhu-sAdhI maryAdA jALavI eka sthale rahetAM ArAdhaka gaNAya ema kahI AzravAdinA pAMca medo ane AraMbhikI vagere ne kAyikI vagere pAMca kriyAo tathA upadhi vagerenI parijJAnA pAMca bhedo jaNAvyA che. pachI AgamavyavahArAdi vyavahAranA pAMca bhedo ane 5camAsika dattio tathA uddagama vagere upaghAtanI vizuddhi ane dulabhAdhipaNAnAM ne cAlabhAdhipaNAnAM pAMca pAMca kAraNe kahyAM che. pachI saMlInatAdinA ne saMvarAdinA tathA saMyama ane vanaspatinA bheda (cAritranuM svarUpa) jaNAvI jJAnAcArAdinA ne ArepaNanA bhedo kahyA che. pachI jaMbudvIpa, dhAtakIkhaMDa, puSkaravIpAI, sItA, sArA vakSaskAra, devakara, uttarakura, hada, samayakSetra tathA bharata vagereno adhikAra jaNAvIne zrISabhadeva, bharatacakrI, bAhubalI, brAhmI tathA suMdarInA zarIranuM pramANa kahyuM che. pachI suvidhanAM kAraNe, niganathIgrahaNanAM kAraNe tathA AcArya upAdhyAyanA atizaya kahI AcArya, upAdhyAya ne gaNapakramaNanAM kAraNe kahyAM che. pachI ati vagere RddhivALA mahApurUSonI bInA vagerenuM spaSTa varNana karyuM che. zrIsthAnAMgasUtranA pAMcamA adhyayananA trIjA uddezAne raMka paricaya ahIM pAMca astikAya ane gati pAMca tathA bAdara teha-vAyunI bInA (iMddhinuM svarU5) kahI pAMca nigraMtha ane vAparavA lAyaka vastra tathA radaraNa temaja (dharmamAM) nizrAsthAna jaNAvI putrAdi nidhi ane zaucanuM varNana karI mahAniraya, vimAna, hImattAdi purUSa, atithi vagere vanapake kahyA che. pachI e celakanA prazastapaNAnAM kAraNe ane pAMca samiti tathA saMsArI jIvanA bhedo, temaja e kendriyAdinI gatiAgati kahI sarva jIvonA bheda ane tala vagerene panikAla kahe che. pachI savaMtsaranA pAMca bhedo ane jJAnanuM tathA jJAnanA AvaraNanuM svarUpa kahI, svAdhyAyanI ane paccakhANanI zuddhi 5 jaNAvI sUtravAcananAM tathA zikSaNanAM kAraNe kahyAM che. pachI AzravAdinuM pratikramaNa ane saudharma-IzAna devalokanAM vimAnanA vaNa tathA UMcAI temaja brahma devaloka tathA lAMtaka devalokanA devonAM zarIranI UMcAI jaNAvI pAMca varNo vagere bInA jaNAvI che. pachI pudagalabaMdho ane gaMgA vagere nadIo tathA kamAra tIrthakaronAM nAma temaja camaracaMcA rAjadhAnI, sabhA ane IdrasthAna tathA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karaNAvalI (3. zrIsthAnAMgasUtrane paricaya) 111 sabhAo jaNAvI dhaniSThA vagerenA tArAo ane pAMcapradezI khaMdha vagere padArtho kahyA che. sthAnAMganA pAMcamA adhyayanane TUMka paricaya pUrNa thaye, sthAnAMganA chaDuM adhyayanane TUMka paricaya ahIM gaNane dhAraNa karatAM thatAM 6 guNa ane kAlagata sAdharmikanA AcAra tathA saMsArInA bheda, gati, Agati temaja abIja vagere jaNAvI jIvonA cha bheda ane 6 durlabha padArtho tathA saMvaranA-asaMvaranA ne zAtA-azAtAnA tathA prAyazcittanA che. bhedo kahyA che. pachI saMmUrNima vagere manuSyonI bInA ane RddhivALA vagerenA bhedo tathA haimavata vagerenI bInA ane cha ArA tathA suSamasuSamA kAlanA devakarU-uttarakAranA manuSyanA zarIranI UMcAI temaja AyuSya kahI 6 saMghayaNa ane 6 saMsthAna kahI ahitanAM ne hitanAM kAraNe tathA paryAya vagerenI bInA kahI che. pachI AryanA bhedo ane lokanI sthiti tathA cha dizAe chavAdinI gati-Agati vagere temaja AhAra levAnAM ne nahi levAnAM kAraNe kahyAM che. pachI umAdanAM cha kAraNe ane pramAdanA 6 bheda tathA pratilekhanAnA bhede kahI zaka vagerenI amahiSIo ane IzAnendranI madhyama parSadAnA devonI sthiti tathA dizikumAra ane vighukumAra nikAyanI mahattarikA devIe temaja dharaNa, bhUtAnanda vagerenI agrahiSIo ane sAmAnika devonuM (paDilehaNAnuM svarUpa) varNana karyuM che. pachI avagraha, IhA, apAya ane dhAraNAnA bahu vagere bhedo tathA bAhya-atyaMtara ta5nA cha cha bhedo ane vivAdanI bInA kahI zuddha prANe, gocarI ane nArakI tathA brahmadevelekanA pAthaDA ane nakSatro kahI abhicaMdra (kulakara)nI UMcAI ane bharatanuM cakravati paNe pArzvanAthanA vAdInI jaNAvI vAsupUjya svAmInI dIkSAnA parivAra kahyo che. pachI zrIcaMdraprabhasvAmInA chadmasthapaNAnA mahinA ane trIndriyanA anAraMbha vagerenI bInA kahI je bUdvIpanAM ane akarmabhUminAM kSetro kahyAM che. pachI varSadhara ane merUnI dakSiNanA ne uttaranA kuTa tathA mahAhada temaja tenI devIo ane nadIo tathA pUrva pazcima vibhAganI AMtara nadIo kahI che. e pramANe dhAtakIkhaMDanI paNa bInA jaNAvI che. pachI tu ane kSayatithi tathA vRddhitithio cha cha kahI arthAvagrahanA ne avadhijJAnanA tathA avacananA 6 bheda kahI vaimAnika kapanA pAthaDA ane saMyamanA 6 parimaMthu (vina) jaNAvyA che. pachI kalpasthiti jaNAvI zrIvIraprabhune dIkSA samayane ne mekSasamayane tapa tathA sanamAra ane mahendra devalokanA denA zarIranI UMcAI jaNAvI bhejanAdinA pariNAma kahyA che, pachI saMzayAdi prazno ane camacaMcA rAjadhAnInI bInA kahI mAghavatI nAmanI sAtamI narakane ane siddhino virahakAla karyo che pachI nidhattAyuSya vagere 6 nI ane audacika vagere bhAvanI bInA kahI (saMkSeyAyubaMdha ane asaMmeyAyubaMdha) cha bhAvanA bhedo ane uccArAdi pratikramaNa vagerenI bAnA tathA kRttikA azleSAnA tArAo temaja cha pradezavALA skaMdha vagere padArthonuM spaSTa varNana karyuM che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta zrIsthAnAMganA sAtamA adhyayanano TUMka paricaya ahIM gaNApamaNanAM kAraNe kahI sarva dharmocana vagere ane vibhaLajJAna tathA aMDaja vagere mAnisaMgraha jaNAvyuM che. pachI tenI gati Agati jaNAvI munigaNanA saMgrahanAM ane asaMgrahanAM 7 kAraNe kahyAM che. pachI piauSaNa tathA pAnaiSaNAnI bInA ane avagrahapratimAnI temaja saptasaptakamahAdhyayananI bInA kahI saptasatamikA bhikSAnuM pramANa ane narakapRthvI ane ghanodadhi kahI nArakInA nAma ne gotra kahyA che. pachI bAdara vAyunI ne dIgha vagere saMsthAnanI bInA tathA bhayanAM kAraNe kahI chasthanAM ne kevalInAM cihno kahyAM che. pachI kAzyapa vagere gotranA bhedo ane nagamAdi nayAnuM svarUpa jaNAvI svaramaMDalanA jIvanizcitanA ne avanizritanA grAma, mUInA, yoni vagere bheda ane svarUpa kahyuM che. pachI jabudvIpa, dhAtakIkhaMDa, pUrva pazcima puSparAdhanI ne tenA kSetranI bInA tathA varSadhara parvatanI pUrvAbhimukha nadIo ane pazcimAbhimukha nadIo jaNAvI atIta utsarpiNI vagerenA kulakare ane daMDanIti tathA cakrInAM 7 ekendriya rane ane 7 paMcendriya rane kahyAM che. pachI duSamAnAM ne suSamAnAM cihno ane saMsArI jIvo tathA Ayune ghaTavAnA adhyavasAya vagere sAta upakrame varNavI sarva chAnA 7 bheda ane brahmadatta cakrInA zarIranuM pramANa, AyuSya, ne gati tathA mallinAthanA dIkSA samaye parivArarUpa rAjAe jaNAvatAM mallinAthanI kathA paNa kahI che. pachI samyagdana vagere darzane jaNAvI kahyuM ke chaghastha 7 padArtho na jANe ne kevalI 7 padArtho jANe che. pachI zrIvIraprabhunA zarIranI UMcAI ane 7 vikathA tathA AcAryanA atizaya temaja saMyama vagere jaNAvI atasI, kasuMbhAdino yonikAla kahyo che. pachI akAyanuM ane trIjI cothI narakane jIvanuM AyuSya tathA zakanI, varUNanI, IzAnanI semanI ane yamadevanI agamahiSIe jaNAvI IzAnendranI atyaMtara parSadAnA devAnI ane zakanI agamahiSIonI sthiti tathA saudharma devalakanI parigrahIta devIonI sthiti jaNAvI sArasvata, Aditya, gAya ane tuSita devonuM varNana karyuM che. pachI sanakumAra, mAhezva, brahma devalokanI sthiti, ane pAMcamA-chaThThA devalokanA vimAnanI UMcAI tathA bhavanapati vagere devonA zarIranI UMcAI temaja aMtaranadIo kahIne aMtarIpa vagerenI ne zreNinI bInA kahI che. pachI asurendrAdinA sainyanA ne camarendrAdinA pAyadaLa sainyanA adhipati devonIsaMkhyA tathA vacananA bhede kahI nihonI ne temanA dharmAcAryonI tathA utpatti nagaranI bInA jaNAvI nihavavAdanuM svarUpa kahyuM che. pachI zAtA vedanIyanA ne azAtAvidanIyanA anubhAva jaNAvI pUrvAda dvAravALA abhijita vigere nakSatronuM ne saumanasa, gaMdhamAdana kUTanuM tathA beIndriya jIvonI kulaTInuM varNana karI saptaprAdezika skaMdha vagere pudagalanuM varNana paNa karyuM che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 zrI jaina pravacana kiraNAlI (3. zrIsthAnAMgasUtrano paricaya) zrI sthAnAMganA AThamA adhyayanano raMka paricaya ahIM ekAkI vihArapratimAnA guNa ane nisaMgraha, aMDaja vagerenI gati Agati tathA 8 karmaprakRtio, temaja aparAdhane nahi AlecavAnAM ne AlocavAnAM 8 kAraNe kahI tenI pratyAjAtinuM varNana karyuM che. pachI saMvara, asaMvara, sparza, lokanI sthiti ane gaNisaMpadAnA 8 bhedo tathA mahAnidhinI UMcAI kahI che. pachI samiti ane AlocanAnA grAhakanA tathA dAyakanA guNe jaNavI prAyazcittanA ne madanA 8 bheda jaNAvyA che. pachI ekAtmavAdI vagere akriyAvAdIo ane mauna vagerenAM nimitto tathA vacananI vibhaktio jaNAvI che. pachI je chadmastha na jANe ne kevalI jANe tevA ATha padArtho kahI AyurvedanI bInA kahI che. pachI zakanI, IzAnendranI ne zakanA somanI tathA IzAnendranA vaizramaNanI agramahiSIo jaNAvI mahAgrahanI ne tRNa vanaspatinI tathA caurindriyanA anAraMbha vagerenI bInA kahI che. pachI mANasUkSma vagere cho ne bharatacakrInA vaMzamAM thayelA siddhonI tathA zrI pArzvanAthanA gaNadharonI bInA kahI samyagdarzana vagere padArtho ane kAlanA bheda jaNAvyA che. pachI zrIneminAthanI yugAMtakRbhUmine ane zrIvIraprabhuthI dIkSA pAmelA rAjAone jaNAvI AhAra, kRSNarAjI tenA saMsthAna, nAma, tyAM rahela vimAne tathA temAM rahelA devanuM AyuSya kahyuM che. pachI dharmAstikAya vagerenA madhyapradeza kahI mahApa dIkSita karela rAjAonA nAma tathA siddhanA 8 guNe ane kRSNanI 8 agamahiSIo kahI che. pachI vIryapravAda pUrvanI vastuo ne cUlavastuo kahI, narakagati vagerethI siddhazilA sudhInA gatinA 8 bheda ane gaMgAdi dvIpanuM pramANa tathA ulkAmukha vagerenI laMbAI temaja koleda samudranI pahoLAI ane atyaMtara ne bAhya puSparAdhanI pahoLAI kahI che. pachI kAkiNI rananuM pramANa ane mAgadha (magadha dezamAM pracalita; mAgadhatIrthanA) yojana tathA tenA dhanuSya jaNAvI jabUvRkSa AdinI UMcAI vagere bInA kahI che. pachI timistrAguhAdinI UMcAI ane jaMbudvIpamAM mahAvidehanI pUrva-pazcima sItA sItAdAnI, uttara-dakSiNanI vijayanI, tenI rAjadhAnIonI, tathA utkRSTapade tIrthakara vagere temaja dIrgha vaitADhayanI timisrAdi guphA vagere nI bInA kahI merUparvatanI cUlikAnA madhya bhAgano vidhvaMbha kahyo che. pachI dhAtakIvRkSanI UMcAI vagere kahI, digahasti phUTanI vedikA ne tenI uMcAI jaNAvo mahAhimavaMta ane rUkima parvata tathA rUcaka parvatanI upara rahenArI dikumArIo jaNAvI tiryagRnizrotpanna devaloka ane tenA idronAM pAriyAnika (musApharInA) vimAna kahyAM che. pachI aSTa aSTamikA bhikSAo ane saMsArI jIvonA 8 bheda tathA prathama samaya saMyama vagere 8 bheda temaja ratnaprabhA vagere 8 pRthvIo jaNAvI siddhazilAnA madhyabhAganI pahoLAI ane sAtamA AThamA devalokanA vimAnanI uMcAI kahI che. pachI zrI neminAthanA vAdI munio ane kevalIsamudaghAta tathA zrIvIraprabhunA kAla karI anuttara deva thayelA munionI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta saMkhyA kahI baMtaranA bheda ane caityavRkSa tathA sUryanA vimAnanI gatinI abAdhA temaja pramayogavALA nakSatra kahyA che. pachI dvIpa samudranAM dvAranI UMcAI ane purUSadanI temaja yazakIrtinI ane ucca gotranI jaghanyasthiti jaNAvI teIndriyanI kulaTI kahIne ATha pradaziyA pudagalo vagerenI bInA jaNAvI che. zrI sthAnAMganA navamA adhyayanane TUMka paricaya ahIM vibhAganAM kAraNe ane nava brahmacaryAdhyayana (AcArAMganA pahelA zrutaskaMdhanA nava adhyayana) tathA brahmacaryanI nava gupta temaja cothA abhinaMdasvAmInuM ne pAMcamA sumatinAthanuM AMtarUM kahyuM che. pachI jIvAdi nava tatva ane saMsArInA bheda tathA pRvyAdinI gati-Agati temaja sarva jIvonA bheda, avagAhanA vagere kahI rogapattinAM 9 kAraNe ane darzanAvaraNayanA 9 bheda tathA nakSatro jaNAvyA che. pachI tAraka, cAra (gati)nI abAdhA ane jaMbudvIpamAM pesI zake tevA mAchalAM. 9 baladeva, vAsudevanA pitA vagere kahI navanidhinuM svarUpa ane vigaI 9 tathA dvArA 9 (zarIranA 9 dvAre) temaja puNyanA bhedo kahyA che. pachI pApasthAna ane utpAdAdi pApakRtanA prasaMgo tathA naipuNika vastuo ane godAsa vagere nava gaNe temaja nava keTI (zuddhi-azuddhinI) kahI IzAnanI tathA varUNanI agramahiSIo tathA IzAnendranI amahiSInI ne tyAMnI parigrahItA devIonI sthiti ane 9 kAMtika temaja 9 raiveyakanA pAthaDAnA nAma kahyA che. pachI AyuSyanA pariNAmo ane nava navamikA bhikSA tathA prAyazcitto 9 temaja bharatakSetranA vaitAtyAdinA kUTa kahI zrI pArtha prabhunI UMcAI ane zrIvIratIrthanA 9 bhAvI tIrthakaranA jIvo tathA kRSNa vAsudeva vagerenI mukti temaja zreNikanuM caritra jaNAvI pazcAdabhAganAM nakSatro ane AnatAdi svarganA vimAnanI UMcAI tathA vimalavAhana kulakaranI UMcAI temaja avasarpiNInA AraMbhanuM ne zrISabhatIrthanuM AMtarUM kahI ghanadaMtAdinI laMbAI ane zukra grahanI vIthiyo tathA nokaSAya temaja caritrI ane bhujaparisarSanI kulakeTI jaNAvI navapradeziA skaMdha vagerenI bInA spaSTa jaNAvI che. zrI sthAnAMganA dazamA adhyayanano TUMka paricaya ahIM lokasthiti ane niharima vagere zabdanA bheda tathA indriyonA artho (viSaya) temaja pudagalane hAlavAnAM kAraNo kahI kotpattinAM 10 kAraNe ane saMyamaasaMyamanA ne saMvara-asaMvaranAM tathA mAnanAM 10 kAraNe jaNAvI samAdhinA, asamAdhinA ne pravajyAnA 10 bheda kahyA che. pachI zramaNadharma, vaiyAvacca ane jIvAdanA pariNAma tathA AkAzagata vikArathI audArikanI asajajhAya ane paMcendriyanI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (3. zrIsthAnAMgasUtrano paricaya) 115 ahiMsA vagere kahI 10 prakAranA sUkSma jIve ane gaMgAdi samAgata nadIo tathA bharatacakrInI rAjadhAnIo temaja tenI sAthe dIkSA lenArA rAjAe jaNAvI merUnA pRthvImAM avagAhelA bhAganA jina vagere kahyA che. pachI daza dizA ane gAtIrthanuM pramANa tathA tenA pANInuM pramANa temaja pAtAlakalazAnI UMDAI, taLIyuM vagere bhAganI - paheLAI ane teonI ThIkarInuM pramANa kahI nAnA pAtAlakalazanI UMDAI vagere ane dhAtakIkhaMDa tathA puSkaradvIpanA merUne avagAha tathA vRtta vaitADhayanI UMcAI, UMDAI temaja pahelAI jaNAvI da8 kSetro ane mAnuSettara girinA mUla bhAganI pahoLAI tathA aMjanagiri vagerenI pahoLAI vagere temaja rUcaka tathA kuMDalagiri AdinI paheLAI vagere kahyuM che. pachI anuyoganA 10 bheda ane devAnA utpAda parvatanuM pramANa tathA vanaspati vagerenA zarIrane avagAha temaja zrIsaMbhavanAthanuM ne abhinaMdana svAmInuM AMtarUM kahyuM che. pachI daza anaMtA padArtho ane utpAdapUrvanI vastuone astinAptapravAhanI cUlavastuo temaja pratisevAnA bhedo kahyA che. pachI AlocanA nahi karavAthI nukasAna jaNAvI AlocanAne lAyaka jIva ane AlocanAthI lAbha tathA prAthazcittanA bheda temaja mithyAtvanA bheda kahI zrIcaMdraprabha, dharmanAtha, naminAtha, purUSasiMha, neminAtha ne kRSNa vAsudevanA saMpUrNa AyuSyanuM pramANa ane bhuvanapAtanA bheda tathA caityavrukSe temaja Arogya vagere 10 jAtanA sukha jaNAvyA che. pachI udgama vagerenA upaghAta ne vizuddhio tathA upadhi vagere temaja saMkaleza ane asaMkalezanI bInA kahI che. pachI zrotrendriya bela vagere vIryabala sudhInA 10 prakAranA bala ane satyabhASAdinA bhedo tathA dASTavAdanA nAma temaja anuyoga, dAna ane gati tathA muMDanA bheda jaNAvI saMkhyAnA bheda ane paccakhANunA daza bheda tathA IcchA vagere daza prakAranI sAmAcArI temaja prabhu zrIvIranAM svane kahyAM che. pachI nisarga samyakatva vagere 10 bheda ane 10 saMjJA tathA narakanI vedanA temaja chadmastha na jANe ne kevalI jANe tevA 10 padArtho kahyA che. pachI dazAnA bheda ane karmavipAka vagere daza adhyayane tathA te te adhyayananA kathAnaka, temaja utsarpiNI vagere kAlanuM pramANa jaNAvI anaMtatpanna vagere nArakanA bheda ane paMkaprabhAnA narakAvAsa tathA ratnaprabhAnuM, paMkaprabhAnuM dhUmaprabhAnuM, bAdara vanaspatinuM, brahma devaloka tathA lAMtaka devalokanA devo vagerenuM AyuSya temaja AgAmI bhadratAnAM kAraNe kahyAM che. pachI AzaMsAprayoga ane grAmadharma vagere tathA sthAvaranA ne putranA daza bheda temaja kevalInA 10 anuttara padArtho kahI kurUkSetranA mahAmo ane tenA adhipati devo tathA avagADha duSamA suSamAnAM cihno, temaja suSamA suSamakAlanA kalpavRkSanA bhedA kahI atIta-bhAvI utsarpiNInA kulakara ane pUrva pazcimanA kulakaro tathA 12 devalokanA 10 indro ne tenA pArivAnika vimAne temaja daza dazamikA bhikSA kahI che. pachI saMsArI jIvanA 10 bheda ane bAlapaNuM vagere Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta jIvananI daza dazA tathA vanaspatinA bhede, vidyAdhara tathA AbhigikanI zreNinI pahoLAI jaNAvI raiveyakanI UMcAI ane te nisarganAM kAraNe tathA daza Azcarya temaja ratnakAMDa vagerenI jADAI kahI che. pachI kapa samudrAdinI UMDAI ane kRttikAdi nakSatronuM cAramaMDala tathA jJAnavardhaka 10 nakSatro temaja cepaganI tathA uraparisarSanI kulakaTI kahI pApacayana (azubha karma pudagalanuM ekaThuM karavuM, bAMdhavuM) ane daza prAdezika sakaMdho kahI ajItasiMhanA ziSya yodevanI sahAyathI TIkA racI che, ne droNAcAryo te TIkA zeAdhI che vagere bInA TIkAkAre pote ja aMte jaNAvI che. zrI sthAnAMgasUtrane paricaya pUro thayo. zrI pravacana kiraNavalIne cotho prakAza pUro thaye. UF UF Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || pAMcamA prakAza | zrIsamavAyAMga sUtraneA sAra ane TraMka paricaya | AryAM / / graha paMcamappayAse, samavAyaMgassa paricao kesA // SaNNajjhai samudAo, samavAo doNi egasthA ||27|| egA ikkamajuttA, payatthasatthA jao iha parbhANiyA || tatto samavAyaMge, bhAsijjai pujjapurisehi // 28 // ego ya suyakkhaMdho, ajjhayaNamihegameva duguNapayA // cAlIsa sahasAI, ikkaM lakkhaM saddAmaLiyaM par|| paNatIsAhiyasayage, sustANaM ikkazro ya pajjate // koDAkoDI saMkhA, atthA vRttA pabohadayA // 30 // tA saMkhittaparicao, dubAlasaMgIi jIvaSamuhA va / / vipaiNNavIracariyA, khittAiparUvaNA vivihA / / 31 / / zabdA--have A zrIpravacana karNAvalInA pAMcamA prakArAmAM zrIsamavAyAMgasUtranA paricaya TUMkAmAM kahevAya che. samudAya ane samavAya eka (sarakhA) ane jaNAvanArA paryAyavAcaka zabdo che. 27. ahIM je kAraNa mATe pahelA samavAyamAM ekeka padArtho kahyA che, te bIjA samavAyamAM e be padArtho kahyA che; A pramANe anukrame trIjA-ceAthA vagere samavAyamAM traNa traNa, cAra cAra padArtho vagere ekAdi kramavALA padArthonA samUha kahyo che, mATe A cAthA aMganuM ' samavAyAMga' nAma ema zrIgautamagadharAddhi mahApurUSAe kahyuM che. eTale jyAM ekAkrikrame padArthAnA samudAyanuM varNana karyuM che, te samavAyAMga kahevAya. 28. A samavAyAMgasUtra eka zrutaskaMdharUpa che, ne eka adhyayanarUpa che. tathA zrIsthAnAMgasUtranAM kahelAM 72000 paTTAthI bamaNAM pA eTale zrIsamavAyAMganAM 144000 paTTA pUrve` hatAM. 29. ahI` pahelAM zarUAtanA prathama sUtrathI mAMDIne 135 sUtromAM anukrame ekathI sA sudhInA padArthanI mInA kahIne 150, 200, 250, 300, 400, 500 padArthAnI InA jaNAvI che, pachI 600, 700, 800, 900, 1000, 1100, be hajArathI daza hajAranI saMkhyAvALA padArthoM jaNAvIne, 1 lAkhathI 10 lAkha sudhInI sakhyAvALA padArthA kahI, pachI aMte phADa, koTAkoTI, sAgaropamanI saMkhyAvALA padArthoM kramasara jaNAvyA che, te viziSTa medha karAvanArA che. 30. pachI bhAre agAnA kramasara paricaya TUMkAmAM jaNAvI jIva ajIva vagere padArthAnuM svarUpa jaNAvyuM che. ahIM sAtamuM sUtra, 11mu' sUtra, pachI 14, 30, 31, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrIvijayapadrasUrIzvarakRta kara, pa3thI pa5, 70, 82, 83, 89 vagere 19 sUtromAM prabhu zrI mahAvIradevanI bInA chuTaka chuTaka jaNAvI che. temaja yogya prasaMge comAsAnA 120 divasone 50 ane 70 divasomAM A rIte vaheMcI te baMnenI ucita maryAdA paNa jaNAvI che. 31, spaSTArtha-samavAyAMgamAM kahelI bInAne sAra ahIM 31mA zloka sudhInA zabdArthamAM spaSTa kahe che, tethI te saMbaMdhI vizeSa varNana karavAnuM anucita dhArI AkhA samavAyAMgasUtrane sAra DhaMkAmAM jaNAvuM chuM, zrIsamavAyAMga sUtrane sAra bAra aMgomAM A cothuM aMga che. temAM ekAdi krame karIne padArtho kahelA hovAthI Asannasiddhika bhavya jIvone sAMbhaLavAmAM ne bhaNavAmAM AnaMda paDavAnI sAthe manamAM evI tIvra utkaMThA vadhatI ja jAya che ke je sAMbhaLyuM, temAM Avo apUrva rasa paDe che, te AgaLa kevI sarasa bInA Avaze? Avo tIvra utsAha AgaLa AgaLa vadhato jato hovAthI Ane sAMbhaLatAM ne bhaNatAM lagAra paNa mana kaMTALatuM nathI. zrIsthAnAMgasUtranA kama je Ano krama che tethI jema tyAM kahyuM che tema ahIM paNa TUMkAmAM samajI levuM ke A sUtranuM zravaNa ke adhyayana (sAMbhaLavuM ke bhaNavuM) buddhino vikAsa karanAruM che. ne karmonA kSApazama vagere paNa ethI jarUra thAya che. tathA je bInA ghaNAM zAstronA sAMbhaLavAthI ke bhaNavAthI jaNAya, te bInA A trIjA-cothA aMgane sAMbhaLavAthI ke bhaNavAthI thoDA samayamAM jANI zakAya che. temAM paNa je keTalIka hakIkata bIjAM sUtro sAMbhaLatAM ke bhaNatAM na jANavAmAM AvI hoya tevI paNa hakIkata A sUtranA zravaNathI ke abhyAsathI jaNAya che. mATe ja kahyuM ke je munie dIkSA paryAyanA krame yogadvahana vinAdithI gurUmahArAjanI pAse A trIjA cethA aMgasUtrone bhaNyA heya, te munio jaghanya gItArtha athavA jaghanya sthavira kahevAya. A prasaMge jaNAvavuM jarUrI che ke nizIthasUtrAdinA jANakAra munivare madhyama sthavira kahevAya, ne je kAle jeTalA sUtrAdi graMtha hayAta hoya, te badhAM zAstranA jANakAra munie utkRSTa sthavira kahevAya. temaja bhaNelA sUtrArthone yAda rAkhavAnAM aneka sAdhano jaNAvatAM kahyuM che ke, prAye divasane TAIma abhyAsAdithI pUro thAya che, ne divase aneka dhArmika kAryomAM mana guMthAyeluM rahe che, tethI rAte je zAMti - hoya, tevI divase na hoya e vAta sarjAze sAcI ja che. mATe munivara pAmelA cAritrAdi guNene TakAvavAnA ne nirmala banAvavAnA muddAthI rAtrinA yaMgya avasare sUtrArthonI AvRtti karIne te baMnene manamAM sthira kare che eTale na bhUlAya tevA kare che. AthI samajAya che ke, 1. sUtrArthanI AvRtti eTale pRchA, parAvartana ane anuprekSA A traNe vAnAM bhaNelA sUtrArthone yAda karavAmAM apUrva prathama sAdhana che. 2. sUtrArthonuM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina pravacana kiraNAvalI (4. zrIsamavAyAMgasUtrano paricaya) 119 bhaNAvavu', 3. bhaNelA sUtrArthAne anusarIne navA graMthAtu banAvavu vagere sAdhanAthI bhaNelA sUtrArtha bhUlAtA nathI. tethI lekhakane, adhyApakane temaja navIna graMthAnI racanA karanAra graMthakArAdine ane sUtrAdinA vyAkhyAnakArAdine anukrame lakhavAmAM, bhaNavAmAM ne navIna graMthAnI racanA karavAmAM tathA bhavya thavAne sUtrArthAnI dezanA devAmAM lagAra paNa saMkoca thA nathI, paNa sUtronI mInA yathArUpe yAda hAvAthI utsAhabhera pAtapAtAnuM kArya karI zake che. ahIM je pRSThanA vagere traNa sAdhanA kahyAM, temAM abhyAsI munivara mAMheAmAMhe eka muni bIjA munine pUche che ke 1. eka saMkhyAvALA padArtha che ? ne te kayA kayA ? 2. eka lAkha ceAjana pramANa sakhI lakhAI paheALAIvALA keTalA padArthA che? te te kayA kayA ? 3. kayA kayA jIvAtuM eka palyApamanuM ane eka sAgaropamanuM AyuSya kahyuM che ? 4. kayA kayA jIve ekeka pakhavADiyAnA AMtare dhAseAchUvAsa le che ne mUke che, ane ekeka hajAra varSoMnA AMtare AhArane icche che, vagere praznonA uttarA pahelA samavAyanI mInAne jANanAra muti sahelAIthI ApI zake che. AthI saheja samajAya che ke pahelA samavAyamAM AtmA vagere ekeka padArthAnI mInA kahI che. ahIM keTalIka bInA zrIsthAnAMgamAM kahelI paNa Ave che, tethI TIkAkAre je padAnI bInA zrI sthAnAMgasUtranI TIkAmAM vistArathI kahI hAya, te ahIM TUMkAmAM jaNAvI che, ne te sivAyanI mInA vistArathI paNa samajAvI che. A ja hakIkata AgaLanA samavAyAnI mInAne aMge paNa prasaMgane anusare jema ghaTe tema samajavAnI che. r. e ja pramANe bIjA samavAyamAM jarUrI e e padArthanI bInA varNavI che. ema AgaLa vadhatA vadhatA trIjA-ceAthA vagere samavAcemAM paNa traNa traNa padArtho, cAra cAra padArthA vagerenu' varNana karyuM' che ema samajavuM, ahI` 1 thI 100 sudhInA anukrama jevA jaLavAyA che, tevA krama te pachI jaLavA nathI, ema 150, 200, 250 vagere saMkhyAvALA padArthAMnI jaNAvelI bInA jotAM jaNAya che. AnuM kAraNa e ja che ke kramasara AvatI saMkhyAvALA keTalAka padArthAMnA saMbhava na heAya. tethI jeTalI saMkhyAvALA padArthA saMbhavatA hAya, teTalI saMkhyAvALA padArtha paNa pUrA nahi paNa sUtrakAre pAtAne jaNAvavA yogya je lAgyA, te ja padArthA jaNAvyA che. kahevAnuM tAtpa e che ke sUtrakAre ekalu' sakhyAnA krama tarapha ja lakSya rAkhyuM nathI, paNa je padArthA nijaguNamaNatAdi guNAne pamADanArA hoya, te ja padArthoM kahevA lAyaka che, paNa te sivAyanA padArtho nahi evA paNa vicAra karIne ja sUtranI racanA karI che. A ja krame AgaLa pacApamAdinI mInA kahyA pachI mAre agAnA paricaya TUMkAmAM karAvyA che. pachI jIvaajIvarUpa e rAzi, deva-nAraka zarIra, jJAna, vedanA, AhAra, AyuSya, virahakAla, saghayaNa ane saMsthAnanI bhInA kahI che. pachI kulakarAnu varNana karI traNe kAlanA tIrthaMkara cakrI, vAsudeva, baLadeva tathA prativAsu Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrI trijayapadmasUrIdharakRta devAnAM nAma vagere jarUrI mInA paNa TUMkAmAM kahI che. ahIM prabhu zrImahAvIradevanA samatA, sahanazIlatA, kSamA, ga MbhIratA, zIla, sayama, satASa, sAdAI vagere guNAthI zAbhAyamAna pavitra jIvananA prasa`gA 7, 11, 14, 30, 36, 42, 53, 54, 55, 70, 81, 83, 89, 104, 106, 110, 111, 134, 135 mA sUtromAM varNavyA che. tenu' manana karavAthI ApaNA jIvananA melane dUra karI ApaNe dhIme dhIme prabhudevanA paMthe yathAzakti cAlI jarUra Ahita karavA bhAgyazAlI banI zakIe chIe. tItha kara nAmaka e paNa ka` teA che ja. tenA daliyAM meADAmAM meADA AyuSya pUrU thatA sudhInA kAlamAM jarUra bhAgavAIne khapI jAya, tA ja muktimAM jaI zakAya. A niyama pramANe sajJa prabhu zrImahAvIradeve tIrthaMkara nAmakarmInA daliyAM khapAvavA mATe ja aMta samaye sAla paheAranI dezanA ApI. bIjA tIthaMkarAne tevu kAraNa hatuM ja nahiM, tethI temaNe aMta samaye dezanA ApI nathI. AthI vizeSa bInA A sUtranA paricayamAM kahelI che, tethI ahIM vadhAre na kahetAM A sUtraneA sAra pUrA karU chuM. zrIsamavAyAMgasUtranA TraMka paricaya svarUpe ahI AgamAya samiti taraphathI chapAyelI saTIka samavAyAMgasUtranI pratane anusAre 1pa9 sUtreA che, ne sUtragAthA 168 che. mUlasUtramAM jema gadya prAkRtanA bhAga jaNAya che, tema keTalAka jarUrI sthale gAthAo paNa kahI che. hAla AnI upara niyukti vagere sAdhanAnA abhAva chatAM eka zrIabhayadevasUriSkRta TIkA huyAta che. te mUla sutrAne samajavAmAM sArI madada kare che. TIkAkAre TIkAnI zarUAtamAM maMgalAcaraNa karI abhidheya vagerenI mInA TUMkAmAM jaNAvI namrabhAve gItA mahApurUSAne vinaMti karI che ke huM zrI mAnasvAmIne namaskAra karIne bIjAM zAstronA AdhAre A samavAyAMganI TIkA manAvuM chuM. temAM gurU paraparAnA krame je sUtrAzayacA mArA jANavAmAM AvavA joIye, tevA avicchinna krame huM sUtrA meLavI zakayA nathI, kAraNa ke mArI pahelAMnA samayamAM mAra mAr varSanA meDhA dukALa paDavAthI prAcIna munie A sUtranA paNa ane yathArtha svarUpe yAda rAkhI zakayA nahi, tethI sutrAne aMge gurUparaparAnA kramarUpa saMpradAya maMda paDI gayA. tethI avicchinna krame huM A cAthA aMganA a meLavI zakayA nathI. ethI kadAca TIkA racavAmAM mArI bhUla thaI jAya eTale kadAca sUtranA AzayathI virUddha lakhAya, athavA anupayeAgabhAvathI sUvirUddha lakhAya, tA mArI upara dayAbhAva rAkhanArA buddhizAlI gItArthAe te pATha sudhAraveA. sUtrane kharA artha ziSyaparaMparAmAM sacavAya, e ja muddAthI meM gItArthAne vinati karI che. pachI AnA upAdghAta ( prastAvanA) gADhavIne kahyuM ke A samavAyAMgasUtramAM sthAnAMganI jema eka, be, traNa vagere sthAnA ApelAM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karaNAlI (4. zrIsamavAyAMgasUtrane paricaya) 121 che. sthAnAMgamAM mAtra daza ja sthAne savistAra ApyAM che, ane A sUtramAM to ekathI se sudhI, pachI doDhase, base, aDhIso vigere pAMcaso sudhI, pachI cho, sAtaso vigere eka hajAra sudhI, pachI agyAra so, pachI be hajAra, traNa hajAra vagere daza hajAra sudhI, pachI lAkha, be lAkha vigere daza lAkha sudhI, ( temAM nava lAkhane ThekANe nava hajAranuM sthAna ApyuM che), pachI eka karoDa, kaTAkeTi vagere ati vistArathI sthAne ApelAM che. tyAra pachI dvAdazAMgInuM svarUpa tathA te bAre aMgane savistara paricaya, daSTivAdanA paricayamAM cauda pUrvanuM svarUpa paNa vistArathI ApyuM che. tyAra pachI jIva ane ajIva ema be rAzi, deva, nArakI vigerenuM svarUpa, zarIra, jJAna, vedanA, AhAra, Ayu, virahakALa, saMghayaNa, saMsthAna vigere, trikALa saMbaMdhI tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva, prativAsudeva vigerenI ghaNI hakIkata A sUtramAM ApI che. dareka samavAya (sthAna)mAM nIce pramANenA padArthonuM svarUpa ApyuM che - (1) prathama samavAyamAM-AtmA, anAtmA, daMDa, adaMDa, kriyA, akyA, leka, aleka, dharma, adharma, puNya, pApa, baMdha, mokSa, Azrava, saMvara, vedanA ane nirjara A aDhAra padArtho eka eka kahyA che. tyAra pachI jabUdvIpa eka lAkha yojanA; e ja pramANe apratiSThAna nAmane narakAvAsa, pAlaka vimAna ane sarvArthasiddha vimAna e sarve eka eka lAkha yojananA kahyA che. tyAra pachI Addha, citrA ane svAta A traNa nakSatro eka eka tArAvALAM kahyAM che. tyAra pachI sthitine AzrIne eka popamanI ne eka sAgaropamanI sthiti devamAM ne nArakImAM konI konI che? te jaNAvyuM che; temaja eka popamanI sthitivALA manuSya tiryaMcanI hakIkata kahI che. eka sAgaropamanI sthitivALA deva eka pakhavADIe zvAsa le che ane eka hajAra varSe AhAra icche che, tathA keTalAka bhavya jIvo eka ja bhava vaDe siddha thavAnA (2) bIjA samavAyamAM-be daMDa, be rAzi ane be baMdhana kahyAM che. pUrvAphAgunI, uttarAphAgunI, pUrvAbhAdrapada ane uttarAbhAdrapada e cAra nakSatro be be tArAvALAM kahyAM che. keTalAka de, nArakI jIvo ane manuSya tathA ti be popamanI sthitivALA ne devo tathA nArakI jIvo je be sAgaropamanI sthitivALA hoya che te kahyA che. be sAgaropamanI sthitivALA devo be pakhavADIe rAsa le che ane be hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya cha be bhavaDe siddha thavAnA hoya che. (3) trIjA samavAyamAM-traNa daMDa, traNa gupti, traNa zalya, traNa gaurava ane traNa virAdhanA kahI che. mRgazIrSa, puSya, jyeSThA, abhijIta, zravaNa, azvinI ane bharaNI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrIvijayasUrIzvarakRta e sAta nakSatra traNa traNa tArAvALAM kahyAM che. keTalAka de, nArakI che, manuSyo ne tirya"cenI sthiti traNa pApamanI hoya che ne keTalAka de ne nArakIonI sthiti traNa sAgaropamanI hoya che, te kahela che. je devAnI utkRSTa sthiti traNa sAgaropanI che, te de traNa pakhavADIe dhAsa le che ane traNa hajAra varSe AhAra irache che. keTalAka bhavya cha traNa bhavaDe siddha thavAnA hoya che. A pramANe dareka samavAyamAM samajavuM. (4) cothA samavAyamAM-cAra kaSAya, cAra dhyAna, cAra vikathA, cAra saMjJA, ane cAra prakAre baMdha kahyA che. eka ejananA cAra gAu kahyA che, anurAdhA, pUrvASADhA ane uttarASADhA e traNa nakSatro cAra cAra tArAvALAM kahyAM che. keTalAka devo ne nArakI che cAra 5 pama ne cAra sAgaropamanI sthitivALA hoya che, te kahela che. je devonI utkRSTa sthiti cAra sAgaropamanI kahI che, te deva cAra pakhavADIe zvAsa le che. ane cAra hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya jIvo cAra bhava vaDe siddha thavAnA hoya che. (5) pAMcamA samavAyamAM--pAMca kriyA, pAMca mahAvrata, pAMca kAmaguNa, pAMca AzradvAra, pAMca saMvaradvAra, pAMca nija rAsthAna, pAMca samiti ane pAMca astikAya kahyA che. rohiNI, punarvasu, hasta, vizAkhA ane dhaniSThA e pAMca nakSatro pAMca pAMca tArAvALAM kahyAM che. keTalAka nArakIo ne devo pAMca palyopamanI ne pAMca sAgarepamanI sthitivALA hoya che, te kahela che. je devonI utkRSTa sthiti pAMca sAgaropamanI che, te devo pAMca pakhavADIe zvAsa le che ane pAMca hajAra varSe AhAra irache che. keTalAka bhavya jIvo pAMca bhavavaDe siddha thavAnA hoya che. (6) chaThThA samavAyamAM-cha lezyA, cha javanikAya, cha prakArane bAhya tapa, che prakArano AtyaMtara tapa, cha chAghasthika samuddaghAta ane cha prakArane arthAvagraha kahyo che. keTalAka de ne nArakI cha cha popama ne cha sAgaropamanI sthitivALA hoya che, te kahela che. je devAnI utkRSTa sthiti cha sAgaropamanI kahI che, te de che pakhavADIe zvAsa le che ane cha hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya jIvo 6 bhavavaDe siddha thavAnA hoya che. (7) sAtamA samavAyamAM-sAta bhayasthAne, sAta samudraghAta, mahAvIra svAmI sAta hAtha UMcA hatA, A jaMbudvIpamAM sAta varSadhara parvato che ane sAta kSetro che, kSINamahIM bhagavAna mohanIya sivAyanI sAta karmaprakRtine vede che, maghA nakSatranA sAta tArAo che, kRttikA (pAThAMtare abhijIta) vagere sAta nakSatro pUrva dizAnA dvAravALAM che, ane maghA vigere sAta nakSatro dakSiNa dvAravALAM, tathA anurAdhA vigere sAta nakSatro pazcima dvAravALAM ane dhaniSThA vigere sAta nakSatro uttara dvAravALAM kahyAM che. keTalAka devo ne nArakIo sAta palyopama ane sAta sAgaropamanI sthitivALA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiAvalI ( 4. zrIsamavAyAMgasUtranA paricaya) 13 hAya che, te kahela che. je daivAnI utkRSTa sthiti sAta sAgaropamanI che te devA sAta pakhavADIe zvAsa le che ane sAta hajAra varSa AhAra icche che. keTalAka bhavya vA sAta bhavA karIne siddha thavAnA hoya che, che. HH (8) AThamA samavAyamAM kahyuM che ke 8 madmasthAnA ane ATha pravacana mAtA vANavyaMtara devAnAM caityavRkSA, sudarzana nAmanu jamUvrukSa, garuDadevanA phrUTa, zAmalI vRkSa ane jamRdvIpanI jagatI ' A sarve ATha yAjana UMcA che, kevaLI samuddAta ATha samayanA che. pArzvanAthaprabhune ATha gaNa tathA ATha gaNadharA hatA. ATha nakSatro caMdranI sAthe prama yAgane pAme che. keTalAka devA ne nArakI jIve ATha pApama ne ATha sAgaropamanA AcuvALA hoya che, te kahela che, je devAnI utkRSTa sthiti ATha sAgaropamanI che, te devA ATha pakhavADIe zvAsa le che ane ATha hajAra varSa AhAra icche che. keTalAka bhavya javA ATha bhave mekSa pAmavAnA hoya che. (9) navamA samavAyamAM-nava brahmacaya gupti, nava brahmacarya agupti ane nava brahmacarya adhyayanA kahyAM che. pArzvanAthaprabhu nava hAtha UMcA hatA. abhijit nakSetra sAdhika nava muhUtta` sudhI caMdranA yAga pAme che, abhijit vagere nava nakSatro caMdranI sAthe uttara dizAmAM yAgane pAme che. A ratnaprabhA pRthvIthI tilAka navasA yAjana UMcA che, jyAtiSacakra 900 AjananI krUra che. lavaNasamudramAMthI nava ceAjana sudhInA matsyA jamUdrIpamAM praveza kare che. vijayadvAranI eka eka mAhAne viSe nava nava bhUmiheA rahelAM che. vAnavyaMtara devAnI sudharmAM sabhAe nava ceAjana UMcI che. da nAvaraNIya kanI nava uttaraprakRtie kahI che. keTalAka devA ane nArakI jIvA nava palyApamanI ane nava sAgaropamanI sthitivAlA che. je devAnI utkRSTa sthiti nava sAgaropamanI che te dhruvA nava pakhavADIe zvAsa le che ane nava hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya jIveA nava bhavavaDe siddhipadane pAmavAnA hoya che. (10) dazamA samavAyamAM-daza prakAranA sAdhudha ane darA cittanI samAdhinAM sthAnA kahyAM che. meruparyaMtanA mUlamA ( pRthvItala upara ) vi-bha daza hajAr yAjananA che. ariSTaneAMmaprabhu daza dhanuSa UMcA hatA. kRSNa vAsudeva ane rAma baladeva daza dhanuSya UMcA hatA. daza nakSatro jJAnanI vRddhi karanArAM che. daza prakAranAM kalpavRkSeA che. ratnaprabhA pRthvImAM jaghanya sthiti daza hajAra varSanI che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakonI daza palyApamanI sthiti kahI che, ceAthI pRthvImAM daza lAkha narakAvAsA che. cAthI pRthvImAM utkRSTa sthiti daza sAgaropamanI che, pAMcamI pRthvImAM jaghanya sthiti deza sAgare pamanI che. asurakumAra devAnI jaghanya sthiti daza hajAr vanI che. asure sivAyanA nava nikAyanA bhavanapati daivAnI jaghanya sthiti paNa daza hujAra varSanI che. keTalAka asurakumAra devAnI daza pApamanI sthiti che. vANavyaMtara devAnI jaghanya sthiti Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta daza hajAra varSanI che. saudharma ane IzAna kapamAM keTalAka devonI daza pApamanI sthiti che. brahmalokamAM devonI utkRSTa sthiti daza sAgaropamanI che, lAMtakamAM jaghanya sthiti daza sAgaropamanI hoya che. ghoSa vagere vimAnamAM utpanna thayelA devanI utkRSTa sthiti daza sAgaropamanI che. te devo daza pakhavADIe zvAsa le che ane daza hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya jIva daza bhave mokSa pAmavAnA hoya che. (11) agIAramA samavAyamAM kahyuM che ke-zrAvakanI agyAra pratimAo che. lekAMtathI agyAraso ne agyAra yojana aMdara AvIe tyAMthI jayotiSanI zarUAta thAya che. jaMbudvIpanA meruthI agyAraso ne ekavIza yojana dUra jyotiSacaka AveluM che. mahAvIrasvAmIne agyAra gaNadhara hatA. mUla nakSatranA agyAra tArAo che, nIcenA traNa greveyakamAM ekaso ne agyAra vimAne che. meruparvata pRthvItalathI UMce jatAM agyArame bhAge ochA vidhvaMbhavAle thatuM jAya che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI agyAra palyopamanI sthiti kahI che. pAMcamI pRthavImAM keTalAka nArakIenI agyAra sAgaropamanI sthiti che. keTalAka asurakumAra devanI agyAra papamanI sthiti che. saudharma ane IzAna kapamAM keTalAka dezanI agyAra popamanI sthiti che. lAMtaka kalpamAM keTalAka devonI agyAra sAgaropamanI sthiti kahI che. brahmA vigere vimAnamAM utpanna thayelA devonI utkRSTa sthiti agyAra sAgaropamanI che, te devo agyAra pakhavADIe dhAsa le che ane agyAra hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya jIvo agyAra bhave mokSamAM javAnA hoya che. (12) bAramA samavAyamAM bAra bhikSupratimA, bAra prakArane saMbhoga ane bAra AvartavALuM kRtikame kahyuM che. vijaya rAjadhAnIne viSka bAra lAkha yojanane che, rAma nAmanA baladevanuM bAraso varSanuM AyuSya hatuM. meruparvatanI cUlikAne mULane viSkabha bAra yojanAno che. A jaMbudvIpanI jagatI mULamAM bAra yojananA viSkrabhavALI che. dara varSe nAnAmAM nAnI rAtri ane nAnAmAM nAne divasa bAra bAra muhUrtAvALA thAya che. sarvArthasiddha vimAnathI bAra yojana UMce ISa~AbhAra nAmanI pRthvI che, te pRthvInAM bAra nAma che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI bAra popamanI sthiti kahI che. pAMcamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI bAra sAgara--- pamanI sthiti kahI che. keTalAka asurakumAra devonI bAra palepamanI sthiti kahI che. saudharma ane IzAna kalpane viSe keTalAka devonI bAra pApamanI sthiti kahI che. lAMtaka ka5mAM keTalAka devonI bAra sAgaropamanI sthiti kahI che. mAheMdra vagere vimAnomAM utpanna thayelA devAnI utkRSTa sthiti bAra sAgaropamanI kahI che, te devo Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 zrI jene pravacana kiraNAvalI (4. zrIsamavAyAMgasUtrane paricaya) bAra pakhavADIe zvAsa le che ane bAra hajAra varSe AhAra iche che. keTalAka bhavya jI bAra bhave mokSa pAmanArA hoya che. (13) teramA samavAyamAM kahyuM che ke-kriyAnAM sthAne tera che. saudharma ane IzAna kalpamAM tera tera prastaTa (pAthaDA) che. saudharmAvalaMsaka ane IzAnAtaMsaka vimAnane viSkabha sADAbAra lAkha janane che (be maLIne 25 lAkha thAya che). jaLacara pacaMdriya tiyaca jIvonI kuLakeTi sADAbAra lAkha kahI che. prANAyu nAmanA pUrvamAM tera vastu che. garbhaja paMcendriya tiryacanA mana, vacana, kAyAnA yoga tera prakAranA kahyA che. sUryanuM maMDaLa eka yojanamAMthI yojananA ekasaThIyA tera bhAga ochuM karIe teTaluM che. (ekasaThIyA 48 bhAganuM che.) ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI tera 59pamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra devanI tera pa9pamanI sthiti che. saudharma ane IzAna kapamAM keTalAka devonI tera popamanI sthiti che. lAMtaka kapamAM keTalAka devenI tera sAgaropamanI sthiti che. vaja vigere vimAnomAM utpanna thayelA devanI utkRSTa sthiti tera sAgaropamanI che. te de tera pakhavADIe zvAsa le che ane tera hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya jIvo tera bhave mokSa pAmavAnA heya che. (14) caudamA samavAyamAM kahyuM che ke cauda prakAranA jIvo che. cauda pUrva che. agAyaNa nAmanA pUrvamAM coda vastu che. mahAvIrasvAmIne cauda hajAra muninI saMpadA hatI. guNasthAne cauda che. bhArata ane arAvata kSetranI chavA sAdhika cauda hajAra yojananI che. dareka cakravatIne cauda ratno hoya che. A ja bUkapamAM cauda mahA nadIo che. ratnaprabhA nAmanI pRthvImAM keTalAka nArakIonI cauda palyopamanI sthiti che. pAMcamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI cauda sAgaropamanI sthiti che. keTalAka asurakumAra devenI cauda palyopamanI sthiti che. saudharma ane izAna kapamAM keTalAka devenI cauda palyopamanI sthiti che. lAMtaka kapamAM devonI utkRSTa sthiti cauda sAgaropamanI che. zrIkAMta vigere vimAnamAM utpanna thayelA devonI utkRSTa sthiti cauda sAgaropamanI che; te deva cauda pakhavADIe zvAsa le che ane cauda hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya jIvo cauda bhave mekSamAM javAnA hoya che. (15) paMdaramA samavAyamAM kahyuM che ke-paMdara jAtinA paramAdhArmika de che. zrI naminAtha paMdara dhanuSa UMcA hatA, yuvarAhu kRSNapakSamAM dareka divase caMdranI kaLAne paMdaramo bhAga dabAve che ane zukalapakSamAM paMdaramo bhAga ughADe che. zatabhiSaka vigere cha nakSatro paMdara muhurtAvALAM che. caitra ane Adhina mAsamAM rAtri ane divasa paMdara paMdara pramANanA hoya che. vidyAnupravAda nAmanA pUrvamAM paMdara vastu che. manuSyane paMdare prakAranA yoga hoya che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI paMdara popamanI sthiti che. pAMcamI pathvIne viSe keTalAka nArakanI paMdara sAgaropamanI sthiti che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrIvijayapadhasUrIzvaraskRta keTalAka asurakumAra devonI paMdara pApamanI sthiti che. saudharma ane IzAna kalpane viSe keTalAka devonI paMdara popamanI sthiti che. mahAzuka kalpamAM keTalAka devanI paMdara sAgaropamanI sthiti che. naMda vigere vimAnomAM utpanna thayelA devonI utkRSTa sthiti paMdara sAgaropamanI che; te devo paMdara pakhavADIe zvAsa le che ane paMdara hajAra varSe AhAra irache che. keTalAka bhavya jIvo paMdara bhavavaDe mokSamAM janArA hoya che. (16) selamAM samavAyamAM kahyuM che ke-sUtrakRtAMgamAM sola adhyayanamAM cheluM gAthA SoDazaka nAmanuM adhyayana che. sela prakAranA kaSAya che, meru parvatanAM sela nAma che. zrI pArzvanAtha prabhune sola hajAra sAdhuo hatA. AtmapravAda nAmanA pUrvamAM sala vastu che. amareMdra ane balIdranA prAsAda madhenI pIThikAno viSkabha solA hajAra yojana che. lavaNasamudranA madhya bhAge velanI vRddhi sela hajAra jananI che. ratnaprabhA pathvImAM keTalAka nArakIonI sela palyopamanI sthiti che, pAMcamI pavImAM keTalAka nArakIonI sela sAgaropamanI sthiti che. keTalAka asurakumAra devonI sola palyopamanI sthiti che. saudharma ane IzAna ka5mAM keTalAka devenI sela popamanI sthiti che. mahAzuka kapamAM keTalAka devonI sela sAgaropamanI sthiti che. Ava7 vigere vimAnamAM utpanna thayelA devAnI utkRSTa sthiti sela sAgaropamanI che. te deva sela pakhavADIe dhAsa le che ane sela hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya jIvo sela bhave mokSe javAnA hoya che. (17) sattaramA samavAyamAM kahyuM che ke-sattara prakArano asaMyama che. sattara prakArane saMyama che. mAnuSettara parvata sattarasa ne ekavIza yojana UMcA che. sarva valaMdhara ane anulaMdhara nAgarAjanA AvAsa parvata sattarase ne ekavIza jana UMcA che. lavaNasamudra maMthanA daza hajAra yojanamAM talIyAthI zikhAnA uparanA bhAga sudhI sattara hajAra yojana UMce che. ranaprabhA pathvInA samabhUbhAgathI sAdhika sattara hajAra yojana UMce gayA pachI ja ghAcAraNa ane vidyAcAraNa muni tirachIgati kare che. camare tane tibiMchakUTa sattarasa ne ekavIza pejana UMce che, te ja pramANe balIdrane cakeTa paNa che. maraNanA sattara prakAra che. sUkSmaparAya guNasthAne rahelA bhagavAna sattara karmaprakRtine bAMdhe che. ratnaprabhA pUthvImAM keTalAka nArakIonI sattara palyopamanI sthiti che. pAMcamI pathvImAM utkRSTa sthiti sattara sAgaropamanI che, chaThThI pRthvImAM sattara sAgarepamanI jaghanya sthiti che, keTalAka asurakumAra devenI sattara popamanI sthiti che, saudharma ane IzAna kalpamAM keTalAka devenI sattara popamanI sthiti che, mahAzuka. kalpamAM devonI utkRSTa sthiti sattara sAgaropamanI che, sahastrAra kalpamAM jaghanya sthiti sattara sAgarepamanI che, sAmAna vigere vimAnomAM utpanna thayelA devonI utkRSTa sthiti sAra sAgaropamanI che. te devo sattara pakhavADIe zvAsa le che ane sattara hajAra varSe AhAra irache che. keTalAka bhavya jIvo sattarame bhave mokSe jaze. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (4. zrIsamavAyAMgasUtrano paricaya) 127 (18) aDhAramA samavAyamAM kahyuM che-ke aDhAra prakAranuM brahmacarya che. ariSTa nemine aDhAra hajAra sAdhuonI utkRSTa saMpadA hatI. mahArasvAmIe sAdhvAcAranAM aDhAra sthAne kahyAM che, AcArAMgasUtranA aDhAra hajAra pado che, brAhmI lipi aDhAra prakAranI che, astinAstipravAda pUrvamAM aDhAra vastu che, pAMcamI pathvIne vistAra (piMDa) -eka lAkhane aDhAra hajAra yojana che, aSADha mAsamAM eka vakhata aDhAra muhurtano divasa ane poSa mAsamAM eka vakhata aDhAra muhUrtanI rAtri thAya che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI aDhAra popamanI sthiti che, chaThThI pRthvImAM keTalAka nArakIonI aDhAra sAgaropamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra devonI aDhAra palyopamanI sthiti che, saudharma ane IzAna ka5mAM keTalAka devanI aDhAra popamanI sthiti che. sahastrAra kalpane viSe devonI utkRSTa sthiti aDhAra sAgaropamanI che. prANutaka5mAM jaghanya sthiti aDhAra sAgaropamanI che. kAla vigere vimAnamAM utpanna thayelA devenI utkRSTa sthiti aDhAra sAgaropamanI che, te te aDhAra pakhavADIe dhAsa le che ane aDhAra hajAra varSe AhAra i che che, keTalAka bhavya che aDhAra bhave mokSa pAmaze. (19) ogaNIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-gAtAsUtranA prathama zrutaskaMdhamAM ogaNasa adhyayane che. je bUdvIpanA bane sUryo nIce ane UMce malIne ogaNIza se yojana tApa (prakAza) Ape che (A pramANa kubaDI vijayane aMge che). zuka nAmano graha ogaNIza nakSatro sAthe cAle che. jambudvIpanA gaNitamAM yojananA ogaNIzamA bhAgane kalA kahI che. ogaNIza tIrthakaree rAjya bhegAvyA pachI dIkSA lIdhI hatI. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakInI ogaNIza palyopamanI sthiti che, chaThThI pRthvImAM keTalAka nArakonI ogaNIza sAgaropanI sthiti che, saudharma ane IzAna kapamAM keTalAka devonI ogaNIza popamanI sthiti che. Anata ka95mAM utkRSTa sthiti ogaNIza sAgaropamanI che, prANata ka9pamAM jaghanya sthiti gaNIza sAgarepamanI che, Anata vimAnamAM utpanna thayelA devAnI utkRSTa sthiti egaNIza sAgaropamanI che, te devo ogaNIza pakhavADIe dhAsa le che ane ogaNIza hajAra varSe AhAra Irache che. keTalAka bhavyo ogaNIza bhave mokSe jaze. (ra0) vIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-asamAdhinAM vIza sthAno che, munisuvrata prabhu vIza dhanuSa UMcA hatA, sAta naraka nIcenA sarve ghanodadhio vIza hajAra yojanA jADA che, prANata kalpanA devendrane vIza hajAra sAmAnika devo che. napuMsakavedarUpa mehanIya karmanI baMdhasthiti vIza sAgaropama kaTAkoTinI che. pratyAkhyAna nAmanA pUrvamAM vIza vastu che; avasarpiNI ane utsarpiNInuM pramANu baMnenuM malIne vIza kaTAkeTi sAgarepamanuM che, te eka kAlacakra kahevAya che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta sthiti vIza pApamanI che. chaThThI pRthvIne viSe keTalAka nArakIonI vIza sAgaropamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra devAnI vIza pApamanI sthiti che, saudhama ane IzAna kalpamAM keTalAka devAnI vIza pacApamanI sthiti che, prANata kalpamAM devAnI utkRSTa sthiti vIza sAgaropamanI che, AraNakalpane viSe devAnI jaghanya sthiti vIza sAgaropamanI che. sAta, visAta vigere vimAnamAM utpanna thayelA veAnI utkRSTa sthiti voza sAgaropamanI che, te vIza pakhavADIe zvAsa le che ane vIza hujAra varSe AhAra Icche che. keTalAka bhavya jIvA vIza bhave karIne meAkSa pAmavAnA hoya che. (21) ekavIsamA samavAyamAM kahyu` che ke-ekavIza zakhala nAmanA doSa che, jyAM mAhunIyanI sAta prakRtie kSaya pAmI heAya evA nivRttidhmAdar nAmanA AThamA guNasthAne rahelA sAdhune mAhanIya karmAMnI ekavIza prakRti sattAmAM hoya che. avasarpiNInA pAMcamA ane chaThTho . Ara. ekavIza ekavIza hajAra varSa'nA che, te ja rIte upi NInA pahelA ane bIjo ArA ekavIza ekavIza hajAra varSAnA che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI ekavIza pacApamanI sthiti che, chaThThI pRthvIne viSe keTalAka nArakIonI ekavIza sAgaropamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra devAnI ekavIza paceApamanI sthiti che, saudhama ane IzAna devalAkamAM keTalAkanI ekavIza palyApamanI sthiti che, AraNakalpane viSe devAnI utkRSTa sthiti ekavIza sAgaropamanI che, acyutakalpane viSe jaghanya sthiti ekavIza sAgaropamanI che. zrIvatsa vagere vimAnamAM utpanna thayelA devAnI utkRSTa sthiti ekavIza sAgaropamanI che, te devA ekavIza pakhavADIe zvAsa le che, ane ekavIza hajAra varSa AhAra Icche che. keTalAka bhavya vA ekavIza bhave meAkSa pAmavAnA hAya che. (22) khavIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-parISaheA bAvIza che. dRSTivAdamAM mAvIza sUtreA chinnache nayavALAM che, khAvIza sUtro ahintacheda nayavALAM che, mAvIza sUtro trika nayavALAM ane bAvIza sUtro cAra nayavALAM che. puLAnA pirAma mAvIza prakAre kahyo che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI mAvIza palyApamanI sthiti che. chaThThI pRthvImAM utkRSTa sthiti mAvIza sAgaropamanI che, sAtamI pRthvImAM jAnya sthiti mAvIza sAgareApamanI che, keTalAka asurakumAra devAnI AvIza palyApamanI sthiti che, saudhama ane IzAna kalpamAM keTalAka devAnI bhAvIza pachyApamanI sthiti che, acyutakalpamAM devAnI utkRSTa sthiti khAvIza sAgaropamanI che, nava caiveyakamAM prathamanA haeNDrimaheDrima nAmanA traiveyakamAM devAnI jaghanya sthiti AvIza sAgaropamanI che. mahita vigere vimAnAmAM utpanna thayelA devAnI utkRSTa sthiti mAvIza sAgaropamanI che, te devA khAvIza pakhavADIe zvAsa le che ane bAvIza hajAra varSa AhAra che che. keTalAka bhavya jIvo khAvIza bhave karIne mekSa pAmavAnA haiAya che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (4. zrIsamavAyAMgasUtrane paricaya) 129 (23) tevIsamAM samavAyamAM kahyuM che ke-sUyagaDAMgamAM vIza adhyayane che. A bharatakSetramAM A avasarpiNImAM vevIza jinezvarene sUryodaya samaye kevaLajJAna prApta thayuM hatuM. A bharatakSetramAM A avasarpiNInA gaSabhadeva vinA bAkInA trevIza tIrthakare pUrvabhavamAM agyAra aMge jANanArA hatA. A bharatakSetramAM A avasarpiNumAM vIza tIrthaMkara pUrvabhave mAMDalika rAjA hatA. rAnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIenI vevIza palyopamanI sthiti che. sAtamI pRthvImAM keTalAka asurakumAra devonI tathA saudharma ane IzAna kalpanA keTalAka devonI vevIza palyopamanI sthiti che, hekiMmamadhyama nAmanA bIjA zaiveyakamAM devonI jaghanya sthiti vIza sAgaropamanI che, tathA heThThimaheThThima nAmanA pahelA preyakamAM utkRSTa sthiti grevI sAgaropamanI che, te devo vIza pakhavADIe zvAsa le che ane vevIza hajAra varSe AhAra Irache che. keTalAka bhavya cha trevaza bhave karIne mekSe javAnA hoya che. (24) covIsamAM samavAyamAM kahyuM che ke dareka vIzImAM vIza tIrthakare hoya che. kulahimavaMta ane zikharI parvatanI chavA jevIza hajAra ejanathI adhika lAMbI kahI che. idra sahita dezanAM covIza sthAno che, uttarAyaNamAM cAvIza aMgulanI chAyA pramANa porasI karIne sUrya pAchA phare che. gaMgA ane siMdhu nAmanI mahAnadI pravAhane sthAne sAdhika covIza keza vistAravALI che, te ja pramANe raktA ane raktavatI nadIo paNa jANavI, ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI covIza popamanI sthiti che, sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI covIza sAgaropamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra, saudharma ane IzAnanA devenI covIza popamanI sthiti che. trIjA dvimaurima caiveyakanA devenI jaghanya sthiti vIza sAgaropamanI che, hemimadhyama nAmanA bIjA praveyakanA devonI utkRSTa sthiti covIza sAgaropamanI che, te ravA covIza pakhavADIe zvAsa le che ane covIza hajAra varSe AhAra irache che. keTalAka bhavya evI bhave mokSa pAmaze. (5) pacIsama samavAyamAM kahyuM che ke-pAMca mahAvratanI pacIza bhAvanAo che. zrImallinAthaprabhu pacIza dhanuSa UMcA hatA, sarve dIrgha vaitAdyaparvata pacIza jana UMcA tathA pacIza gAu pRthvImAM UMDA che. bIjI naraka pRthvImAM pacIza lAkha narakAvAsA che. AcArAMgasutramAM cUlikA sahita pacIza adhyayana che. aparyApta avasthAvAlo ane saMkilaSTa pariNAmavAlA vikeleMdriya mithyASTi jIva nAmakarmanI pacIza uttaraprakatio bAMdhe che. gaMgA ane siMdhu nAmanI tathA raktA ane raktavatI nAmanI mahAnadIo pacIza gAuna paheLA pravAha vaDe pUrva pazcima dizAmAM tipitAnA prapAtakuMDamAM paDe che. lokabiMdusAra nAmanA caudamA pUrvamAM pacIza vastuo kahI che. ratnaprabhA nAmanI pRthvImAM keTalAka nArakIonI pacIza palyopamanI sthiti che, sAtamI Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta pRthvImAM keTalAka nArakIbanI pacIza sAgaropamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra tathA saudharma ane IzAnanA devonI pacIza palyopamanI sthiti che, majhimahekiMma nAmanA cothA raiveyakanA devAnI jaghanya sthiti pacIza sAgarepanI che, hemiurima nAmanA trIjA raiveyakamAM utpanna thayelA devenI utkRSTa sthiti pacIza sAgaropamanI che, te devo pacIza pakhavADIe zvAsa le che ane pacIza hajAra varSe AhAra Icche che. keTalAka bhavya jIvo pacIza bhave siddha thaze. (26) chavIrAmA samavAyamAM kahyuM che ke dazAzrata, ka95zrata ane vyavahArazratanA malIne chavIza udezanakAla che. abhavya jIvone mehanIya karmanI chavIza prakRtie sattAmAM hoya che, ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI chavIza popamanI sthiti che. sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI chavIsa sAgaropamanI sthiti che. keTalAka asurakumAra, saudharma ane IzAnanA devenI chavIza popamanI sthiti che, pAMcamA raiveyakamAM jaghanya sthiti chavIza sAgaropamanI che, cothA raiveyakamAM utpanna thayelA devAnI utkRSTa sthiti chavIza sAgarepanI che, te devo chavIza pakhavADIe dhAsa le che ane kavIza hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya cha chavIza bhave siddha thaze. (27) satyAvIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-sAdhunA sattAvIsa guNa che. A jabUdvIpamAM abhijIta sivAya bAkInA sattAvIza nakSatro vaDe vyavahAra cAle che, eka eka nakSatramAsanA sattAvIza sattAvIza divasa hoya che, saudharma ane IzAna kapanI pRthvI sattAvIza jana jADI che. vedaka samakitanA baMdhathI virAma pAmelA (udvavanAvALA) jIvane mehanIyakarmanI sattAvIza uttaraprakRtao sattAmAM hoya che. zrAvaNa zudi sAtamane divase sattAvIza aMbula sUryanI chAyA thAya tyAre porasI thAya che, ratanaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI sattAvIza palyopamanI sthiti che, sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI sattAvIza sAgaropamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra, saudharma ane IzAnanA devAnI sattAvIza popamanI sthiti che, chaDuM caiveyakamAM jaghanya sthiti sattAvIza sAgaropamanI che, pAMcamA kaiveyakamAM utpanna thayelA devonI utkRSTa sthiti sattAvIza sAgaropamanI che. te devo sattAvIza pakhavADIe dhAsa le che ane sattAvIza hajAra varSe AhAra irache che. keTalAka bhavya cha sattAvIza bhave siddha thaze. (28) aThThAvIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-sAdhune AcArapraka9pa aThThAvIza prakAranA kahyo che, keTalAka bhavya jIvone mohinIya karmanI aThThAvIza prakRtimAM sattAmAM hoya che. matijJAnanA aThThAvIza prakAra che, IzAna kalpamAM aThThAvIza lAkha vimAno che. devagatine bAMdhato jIva nAmakarmanI aThThAvIza uttara pravRtione bAMdhe che, ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI aThThAvIza popamanI sthiti che, sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI aThThAvIza sAgaropamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra, saudharma ane Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kirNAvalI ( 4. zrIsamavAyAMgasUtrano paricaya ) 131 IzAnanA devAnI aDDAvIza palyopamanI sthiti che, sAtamA traiveyaka devAnI jaghanya sthiti aThThAvIza sAgaropamanI che, chaThThA traiveyakamAM utpanna thayelA devAnI utkRSTa sthiti aThThAvIza sAgaropamano che, te devA aThThAvIza pakhavADIe zvAsa le che ane aThThAvIza hAr varSe AhAra icche che, keTalAka bhavya jIveA aThThAvIza bhave siddha thaze. (29) egaNatrIsamA samavAyamAM-pApazrutanA prasaMga egaNatrIza prakAre kahyo che, arthAt 9 prakAranAM pApazruta kahyAM che. ASADha, bhAdrapada, kArtika, pAtra, phAlguna ane vaizAkha mAsamAM AgaNatrIza rAtri divasa hoya che, cAMdra mAsanA divasa sAdhika egaNatrIza muhUttanA hoya che, zubha adhyavasAyavAlA samyagdaSTi jIva nAmakanI tIrthaMkaranAma sahita AgaNatrIza uttaraprakRtine mAMdhI avazya vaimAnika dhruva thAya che, ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIenI AgaNatrIsa palyApamanI sthiti che, sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI ogaNatrIza sAgaropamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra, saudharma ane izAnakapanA devAnI AgaNatrIza pApamanI sthiti che, AThamA traiveyakanA DhavAnI jaghanya sthiti AgaNatrIza sAgaropamanI che, sAtamA traiveyakamAM utpanna thayelA devAnI utkRSTa sthiti egaNatrIza sAgareApamanI che, te devA AgaNatrIza pakhavADIe zvAsa le che ane AgaNatrIza hajAra varSa AhAra icche che. keTalAka bhavya ve AgaNatrIza bhave mekSe jaze, (30) trIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-meAhanIya karmoM mAMdhavAnAM trIza sthAne che, mahitaputra nAmanA chaThThA gaNadhara trIza varSa sudhI cAritraparyAya pAlIne siddhipada pAmyA. eka rAtri divasanA kula trIza muhU hAya che, zrIaranAthaprabhu trIza dhanuSa UMcA hatA, sahasrAra devendrane trIza hajAra sAmAnika devA che, zrIpArzvanAthaprabhu trIza va gRhavAsamAM rahIne prajita thayA hatA, zrImahAvIrasvAmI paNa trIza varSa gRhavAsamAM rahIne prajita thayA hatA, ratnaprabhA pRthvImAM trIza lAkha narakAvAsa che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI trIza pApamanI sthiti che, sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI trIza sAgaropamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra devAnI trIza palyApamanI sthiti che, ( saudharmAM IzAnanA kAi devAnI sthiti paNa upalakSaNathI samajI levI) navamA zaiveyakamAM jaghanya sthiti trIza sAgaropamanI che, AThamA traiveyakamAM utpanna thayelA devAnI utkRSTa sthiti trIza sAgaropamanI che, te devA trIza pakhavADIe zvAsa le che ane trIza hajAra varSe AhAra Icche che. keTalAka bhavya trIza bhave siddhipada pAmavAnA hoya che. (31) ekatrIsamA samavAyamAM-siddhonA ekatrIza guNA paNa kahyA che, merupa tanA pRthvItala uparanA piradhi sAdhika ekatrIza hajAra cAjananeA kahyo che. bAhyumaDale vatA sUrya sAdhika ekatrIza hajAra cAjana dUrathI jovAmAM Ave che, adhika mAsamAM sAdhika ekatrIza tridivasa hoya che, sU`mAsa kAMika nyUna ekatrIza rAtridivasanA hoya che, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra zrIvijayapadhasUrIzvarakRta ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI ekatrIza popamanI sthiti che, sAtamI pRthvImAM keTalAka nArakIonI ekatrIza sAgaropamanI sthiti che, keTalAka asurakumAra, saudharma ane IzAna ka5mAM devonI ekatrIza popamanI sthiti che. vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita vimAnanA devonI jaghanya sthiti ekatrIza sAgaropamanI che, navamA kaiveyakamAM utpanna thayelA devonI utkRSTa sthiti ekatrIza sAgaropamanI che, te devo ekatrIza pakhavADIe zvAsa le che ane ekatrIza hajAra varSe AhAra Irache che, keTalAka bhavya che ekatrIza bhAvavaDe mokSa pAmaze, (3ra) batrIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-batrIza yogasaMgraha che, te khAsa jANavA yogya che, deveMdro batrIza che, ( AmAM vyaMtaranA 3ra idro gaNyA nathI) kuMthunAtha prabhune batrIza se ne batrIza kevalIo hatA, saudharma kalpamAM batrIza lAkha vimAno che. revatI nakSatra batrIza tArAvAluM che (mUlAImAM bAvIza bhUlathI thayA che) batrIza prakAranuM nATaya che. ratnaprabhA pathvImAM keTalAka nArakIonI batrIza popamanI sthiti che, sAtamI pathvImAM keTalAka nArakIonI batrIza sAgaropamanI sthiti che. keTalAka asurakumAranI ane saudharma ane IzAna kalapanA devonI batrIza popamanI sthiti che. vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita vimAnamAM utpanna thayelA keTalAka devanI batrIza sAgaropamanI sthiti che, te devo batrIza pakhavADIe dhAsa le che ane batrIza hajAra varSe AhAra icche che. keTalAka bhavya jIvo batrIza bhavaDe siddha thavAnA hoya che. (33) tetrIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-gurUnI tetrIza AzAtanAo vavAnI che, camareMka nAmanA asureMdranI camacaMcA nAmanI rAjadhAnInA dareka dvAranI bahAra tetrIza tetrIza bhaumanagara rahelAM che. mahAvideha kSetrano viSphabha sAdhaka tetrIsa hajAra yojanA che. jyAre sUrya jIllAnI pahelAnA trIjA maMDale vare che tyAre ahIM rahelA manuSyo kAMIka nyUna tetrIza hajAra yojana dUrathI tene jaI zake che. ratnaprabhA pRthvImAM keTalAka nArakIonI tetrIza palyopamanI sthiti che. sAtamI pRthvImAM kAla, mahAkAla, rora ane mahApora e cAra narakAvAsAmAM utkRSTa sthiti tetrIza sAgaropamanI che. ane apratiSThAna nAmanA narakAvAsamAM eka sarakhI sanI tetrIsa sAgaropamanI sthiti che. keTalAka asurakumAra, saudharma ane IzAna kalpanA devonI tetrIza pApamanI sthiti che. vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita e cAra vimAnamAM utkRSTa sthiti tetrIza sAgarepanI che, sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thayelA devAnI eka sarakhI tetrIza sAgaropamanI sthiti che, te devo tetrIza pakhavADIe zvAsa le che ane tetrIza hajAra varSe AhAra Icche che. keTalAka bhavya jIvo tetrIza bhave siddha thaze. (34) cotrIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-tIrthakarane cetrIza atizaya hoya che. A jambudvIpamAM cakravatInA cetrIza vijaya che. A dvIpamAM cetrIza dIrgha vaitADhaya Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (4. zrIsamavAyAMgasUtrane paricaya) 133 parvata che. ane A dvIpamAM utkRSTathI trIza tIrthakara utpanna thAya che. camAra nAmanA asureMdranA cotrIsa lAkha bhavano che. pahelI, pAMcamI, chaThThI ane sAtamI e cAre pathvInA malIne kula trIsa lAkha narakAvAsA che. (35) pAMtrIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-satya vacananA (tIrthakaranI vANInA) atizayo pAMtrIza che. kuMthunAthaprabhu pAMtrIza dhanuSa UMcA hatA, datta nAmanA vAsudeva tathA naMdana nAmanA baladeva pAMtrIza dhanuSa UMcA hatA, saudharma kapamAM sudharmA nAmanI sabhAmAM mANavaka nAmane cityataMbha che tenA madhyanA pAMtrIza yojanamAM rahelA vijaya gola dAbhaDAne viSe jinezvaranI dADhAo che. bIjI ane cothI pRthvInA malIne pAMtrIsa lAkha narakAvAsA che. (36) chatrIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-uttarAdhyayanasUtranAM chatrIza adhyayane che, camAra nAmanA asureMdranI sudharmA nAmanI sabhA chatrIza yojana UMcI che. mahAvIra svAmIne chatrIsa hajAra sAdhvIonI saMpadA hatI. caitra ane Adhina mAsamAM pisInI chAyA chatrIza aMgulanI heya che. (37) sADatrIsamA samavAyamAM kahyuM che ke- kuMthunAtha prabhune sADatrIza gaNadhare hatA, haimavata ane araNyavatanI chavA sAdhika sADatrIsa hajAra jananI che. vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita nAmanA dvANyAlanI rAjadhAnIonA killA sADatrIza sADatrI jana UMcA che. sulikAvimAnapravibhakti nAmanA kAlikakRtanA pahelA vargamAM sADatrIza uddezanakAla kahyA che. kArtika vadi sAtamane divase pirasInI chAyA sADatrIza aguMlanI hoya che, (38) ADatrIzamA samavAyamAM kahyuM che ke-pArzvanAtha prabhune ADatrIsa hajAra sAdhvIonI saMpadA hatI, haimavaMta ane airaNyavaMta kSetranI chavAnuM dhanu:pRSTha sAdhika ADatrIsa hajAra ejananuM che. A meruparvatane bIje kAMi ADatrIsa hajAra (matAMtare 63000) yojana UMce che. zulikAvimAna pravibhaktinA bIjA vargamAM ADatrIza uddezanakAla kahyA che. (39) ogaNacAlIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-naminAthaprabhune ogaNacALIza so avadhijJAnI hatA. ahIdvIpane viSe (pAMca meru ne cAra ISakAra sahita) ogaNacALIza kuLa parvata che. bIjI, cethI, pAMcamI, chaThThI ane sAtamI e pAMce naraka pRthvIne maLIne kula egaNacALIza lAkha narakAvAsA che, jJAnAvaraNIya (5), mohanIya (28), gAtra (2) ane Ayu () A cAre karmanI maLIne ogaNacALIza uttara prakRtie kahelI che. (40) cAlIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-ariSTanemi prabhune cALIza hajAra sAdhvIonI saMpadA hatI, meru parvatanI cUlikA cALIza jana UcI che, zAMtinAtha Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta prabhu cALIza dhanuSa UMcA hatA, bhUtAnaMda nAmanA nAgarAjanAM cALIza lAkha bhavano che, kSatilakAvimAna pravibhaktinA trIjA vargamAM cALIza uddezakALa kahyA che. kAlathuna tathA kArtika mAsanI pUrNimAne divase pirisInI chAyA cALIza aMgula pramANa thAya che, mahAzukra nAmanA sAtamA kapamAM cALIza hajAra vimAne che. (41) ekatAlIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-naminAtha prabhune ekatAlIza hajAra sAdhvIonI saMpadA hatI. ratnaprabhA, paMkaprabhA, tamA ane tamatamAM e cAra naraka pRthvInA maLIne ekatALIsa lAkha narakAvAsA che, mahAlavimAnavibhaktinA pahelA vargamAM ekatALIza uddezanakALa kahyA che. (42) beMtAlIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-mahAvIrasvAmI sAdhika beMtALIza varSa cAritra pALI siddha thayA. jaMbudvipanA pUrva dizAnA cheDAthI gaustubha nAmanA AvAsa parvatanI pazcima dizAnA cheDA sudhI beMtALIza hajAra yojanAnuM AMtarUM che. (arthAta jagatIthI 42000 ejana dUra che) e ja pramANe bIjI traNa dizAmAM dakabhAsa, zaMkha ane dakasIma parvatanuM paNa AMtarUM samajavuM, kAloda nAmanA samudramAM beMtALIza caMdra ane beMtALIza sUrya che. saMmUchi ma bhujaparisarSanI utkRSTa sthiti beMtALIza hajAra varSanI che, nAmakarma beMtALIza prakAranuM che, lavaNasamudramAM beMtALIza hajAra nAgadevatA atyaMtara velAne dhAraNa kare che. mahavilayavimAnavibhaktinA bIjA vargamAM beMtALIza uddezakALa kahyA che. dareka avasarpiNIno pAMcama ane chaThThA Are maLIne tathA dareka utsarpiNIno pahelo ane bIje Are maLIne beMtALIza hajAra varSano heya che. (43) teMtAlIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-puNya pAparUpa karmavipAkane darzAvanArAM seMtALIza adhyayane che. pahelI, jethI ane pAMcamI pathvInA maLIne teMtALIza lAkha narakAvAsA che. A jaMbudvIpanA pUrva dizAnA cheDAthI gostRbha nAmanA parvatanI pUrva dizAnA cheDA sudhImAM (jagatIthI 4ra000 ejana dUra ane 10rara janano upara vikaeNbha hovAthI) kAMIka adhika teMtALIsa hajAra yojanAnuM AMtarUM che, e ja pramANe bIjI traNa dizAmAM dakabhAsa, zaMkha ane dakasIma parvatanuM paNa AMtarUM che. mahAlikAvimAna pravibhaktinA trIjA varganA teMtALIza uddezana kALa kahyA che. (44) cummAlIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-gASibhASitanAM cuMmALIza adhyayana che. vimaLanAtha prabhunA cuMmALIza puruSayuga anukrame siddha thayA che. dharaNenAgarAjanAM cuMmAlIza lAkha bhavane che, mahAlikAvimAnavibhaktinA cothA vargamAM cuMmALIza udezanakALa che, (45) pIstAlIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-aDhI dvIpano AyAma tathA vidhvaMbha pIstAlIza lAkha jana che. sImaMtaka nAmanA narakAvAsano AyAma vijhaMbha Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 zrI jaina pravacana kiraNAlI (4. zrI samavAyAMgasUtrano paricaya) pIstALIza lAkha yojanAno che, e ja pramANe pahelA devalokanuM uDa nAmanuM madhya vimAna tathA ISaprA bhAra nAmanI puthvI paNa 45 lAkha yojana pramANa jANavI, dhamanAtha prabhu pIstALIza dhanuSa UMcA hatA. jaMbudvIpanI jagatI ne meruparvatanI vacce cAre dizAe pistALIza pistALIza hajAra yojanAnuM AMtarUM che. doDha kSetravALAM sarva nakSatro pistALIza muhUrta sudhI caMdranI sAthe rahe che, mahAlikAvimAnapravibhaktinA pAMcamA vargamAM pIstALIza uddezanakALa kahyA che. (46) heMtAlIsamA samavAyamAM kahyuM che ke daSTivAdamAM seMtALIza mAtRkApado che. brAhmI lipinA chaMtALIza mAtRkAkSaro che. prabhaMjana nAmanA vAyukumAreMdranAM seMtALIza lAkha bhavane che. (47) suDatAlIsamA samavAyamAM kahyuM che ke-atyaMtara maMDaLamAM rahele sUrya sAdhika suDatALIsa hajAra yojana dUra hoya tyAre ahIMnA manuSya tene joI zake che. sthavira bhagavAna agnibhUta gaNadhara suDatALIza varSa grahavAsamAM rahI pratrajita thayA hatA. (48) aDatAlIsamA samavAyamAM kahyuM che ke dareka cakravatIne aDatALIsa hajAra paNa hoya che, dharmanAtha prabhune aDatALIza gaNo aDatALIza gaNadhara hatA. sUrya. maMDaLane viSThabha eka yojanA ekasaThIyA aDatALIza bhAga pramANa che. (49) ogaNapacAsamA samavAyamAM kahyuM che ke-sAtasamamikA nAmanI bhikSu pratimAnA ogaNapacAsa divaso thAya che. devakura ane uttarakusanA manuSyo ogaNapacAsa divase yauvanAvasthAne pAme che, trIviya jIvonI sthiti utkRSTathI ogaNapacAsa divasanI che. * (50) pacAsamA samavAyamAM kahyuM che ke-munisuvratasvAmIne pacAsa hajAra sAdhvIo hatI. anaMtanAtha arihaMta pacAsa dhanuSa UMcA hatA, puruSottama nAmanA vAsudeva pacAsa dhanuSa UMcA hatA (upalakSaNathI baLadeva paNa samajavA), sarva dIrgha vaitADhaya parvatone vijhaMbha pacAsa pacAsa yojana che, lAMtaka ka5mAM pacAsa hajAra vimAno che, sarve tamitrA ane khaMDaprapAtA nAmanI guhAo pacAsa pacAsa yojana lAMbI che. sarve kAMcana parvata zikhara upara pacAsa pacAsa jana viSkrabhavALA che. (51) ekAvanamA samavAyamAM kahyuM che ke-nava brahmacarya adhyayananA ekAvana udezanakALa che. camAra nAmanA asureMdranI sudharmA nAmanI sabhAmAM ekAvano staMbhe che. e ja pramANe balInI sabhAmAM paNa staMbho jANavA. suprabha nAmanA baLadeva ekAvana lAkha varSanuM kula AyuSya pALAne siddha thayA, dazanAvaraNa (9) ane nAmakarmanI (42) maLIne ekAvana uttara pravRtio che. (52) bAvanamA samavAyamAM kahyuM che ke-mohanIya karmanAM bAvana nAma che. gostUpa nAmanA AvAsa parvatanI pUrva dizAnA aMtathI vaDavAmukha nAmanA mahA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrIviryapaddhasUrIzvarakRta pAtALakaLazanI pazcima dizAnA aMta sudhImAM arthAta te benI vacce bAvana hajAra jananuM AMtarUM che, e ja pramANe dakabhAsa parvatanA pUrva cheDAthI ketuka nAmanA pAtALakaLazanuM tathA zaMkha nAmanA parvatanA pUrva cheDAthI cUpa nAmanA pAtALakaLazanuM ane dakasIma nAmanA parvatanA pUrva cheDAthI Izvara nAmanA pAtALakaLazanuM AMtaruM bAvana bAvana hajAra yojanAnuM jANavuM. jJAnAvaraNaya (5), nAma (42) ane aMtarAya (5) e traNe karmanI maLIne uttara pravRtio bAvana thAya che. saudharma (3ra), sanakumAra (12) ane mAheMdra (8) kalapane maLIne kula bAvana lAkha vimAnAvAsa che, (53) trepanamA samavAyamAM kahyuM che ke-devaku ane uttarakuranI jIvAne AyAma sAdhika trepana hajAra yojana che. mahAhimAvAna ane aphamI parvatanI chavA AyAma sAdhika trepana hajAra jana che. mahAvIra svAmInA cepana sAdhuo eka varSano dIkSAparyAya pALIne anuttara nAmanA mahAvimAnamAM utpanna thayA che, saMmRmi uraparisarSanI utkRSTa sthiti cepana hajAra varSanI che. (54) cepanamA samavAyamAM kahyuM che ke bhArata ane airAvata kSetramAM dareka utsaNiImAM ane avasarpiNImAM (prativAsudeva na gaNatAM) capana copana uttama puruSa thAya che. ariSTanemi bhagavAna cepana rAtri-divasa chadmastha paryAya pALI kevaLI thayA hatA. mahAvIrasvAmIe eka ja divase eka ja Asane besIne capana praznottara kahyA hatA, anaMtanAtha prabhune cepana gaNadharo hatA. (55) paMcAvanamA samavAyamAM kahyuM che ke-zrImahilanAtha svAmI paMcAvana hajAra varSanuM saMpUrNa AyuSya pAlIne siddha thayA, meruparvatanA pazcima cheDAthI vijaya dvAranA pazcima cheDA sudhI (45000 jananuM aMtara ne daza hajAra yojanano meru gaNatAM) paMcAvana hajAra yojanAnuM AMtarUM che, e ja pramANe bAkInI traNa dizAmAM vaijayaMta, yaMta ane aparAjita e traNa dvAranuM AMtarUM jANavuM. zrImahAvIrasvAmI chellI rAtrie paMcAvana adhyayana puNyaphalanA vipAkavAlAM ane paMcAvana adhyayana pApaphalanA vipakavAlA kahIne siddha thayA pahelI ane bIjI tarakapRthvInA malIne paMcAvana lAkha narakAvAsA che, dazanAvaraNIya (9), nAma (42) ane Ayu (4) karmanI malIne paMcAvana uttara pravRtio kahI che. (5) panAmA samavAyamAM kahyuM che ke-A jaMbudvIpamAM chappana nakSatro (be) caMdranI sAthe yugane pAme che. zrI vimalanAtha prabhune chapana gaNe ane chapana gaNadhara hatA. (pa) sattAvanAmAM samavAyamAM kahyuM che ke-AcArAMgasUtranI cUlikA sivAya traNa gaNipiTakanAM kula sattAvana adhyayana che, gaustubha nAmanA AvAsa parvatanI pUrva Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNavalI (, zrIsamavAyAMgasUtrane paricaya) 137 dizAnA cheDAthI vaDavAmukha nAmanA mahA pAtAlakalazanA barAbara madhya bhAga sudhImAM sattAvana hajAra jananuM AtarUM che. e pramANe dakSiNanA dakabhAsa parvata ane ketuka nAmanA mahApAtAlakalazanuM, pazcimanA zaMkha parvata ane cUpa nAmanA mahApAtAlakalazanuM tathA uttaranA dakasIma parvata ane Izvara nAmanA mahApAtAlakalazanuM AMtarUM teTaluM ja - jANavuM. mallinAtha prabhune sattAvana sAdhue mana:paryavajJAnavAlA hatA, mahAmahimavAna ane rUphamI parvatanI chavAnA dhanupRSTanI laMbAI sAdhika sattAvana hajAra jananI che. (58) aThThAvanamA samavAyamAM kahyuM che ke pahelI, bIjI ane pAMcamI naraka pRthvInA malIne aThThAvana lAkha narakAvAsA che, jJAnAvaraNIya (pa), vedanIya (2), Ayu (4), nAma (42) ane aMtarAya (pa) e pAMca mUlakamanI malIne aThThAvana uttarapravRtio kahI che. gastubha nAmanA AvAsa parvatanI pazcima dizAnA cheDAthI vaDavAmukha nAmanA mahApAtAlakalazanA madhya bhAga sudhI aThThAvana hajAra yojana pramANa AMtarUM che, e ja pramANe bAkInI traNe dizAmAM jANavuM. (59) ogaNasAThamA samavAyamAM kahyuM che ke-caMdra varSanI eka eka Rtu ogaNasATha divasanI che. zrIsaMbhavanAthaprabhue ogaNasATha lAkha pUrva gRhavAsamAM rahIne dIkSA grahaNa karI hatI, zrImalinAthaprabhune ogaNasATha se avadhijJAnI hatA. (60) sAThamA samavAyamAM kahyuM che ke dareka sUrya sATha sATha muhU eka eka maMDala pUrNa kare che. lavaNasamudranI zikhAnA jalane sATha hajAra nAgadevatAo dhAraNa kare che, zrI vimalanAtha prabhu sATha dhanuSa UMcA hatA, bali nAmanA asurakumAreMdrane sATha hajAra sAmAnika devo hoya che. brahma nAmanA devedrane sATha hajAra sAmAnika deve hoya che; saudharma (3ra) ane IzAna (28) kalpanA malIne sATha lAkha vimAnAvAsa che. (1) ekasaThamA samavAyamAM kahyuM che ke-pAMca varSa pramANa eka yugamAM ekasaTha Rtu mAsa Ave che. meru parvatano pahelo kAMDa ekasaTha hajAra (matAMtare 63000) yojana UMcA , caMdranuM vimAna eka yojananA ekasaThIyA chapana bhAganuM che. e ja pramANe sUryanuM vimAna paNa ekasaThIyA aDatAlIza bhAganuM che. (62) bAsaThamA samavAyamAM kahyuM che ke-eka yugane viSe bAsaTha pUrNimA ane bAsaTha amAvAsyA Ave che. zrIvAsupUjyasvAmIne bAsaTha gaNa ane bAsaTha gaNadhare hatA. zukalapakSamAM caMdra hamezAM bAsaTha bAsaTha bhAga vadhe che ane kRSNapakSamAM bAsaTha bAsaTha bhAga hAni pAme che (A bhAga samajavA, saudharma ane IzAna kalpanA pahelA pAthaDAmAM pahelI AvalikAmAM dareka dizAe bAsaTha bAsaTha vimAno rahelA che. sarva vimAnanA maLIne kula bAsaTha pAthaDA che. (63) TesaThamA samavAyamAM kahyuM che ke-zrIkaSabhadeva svAmI tresaTha lAkha pUrva sudhI mahArAjyamAM rahIne prajita thayA hatA. harivarSa ane ramyaka kSetranA yugalika Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrIvijayapadmasurIzvarakRta manuSya tresaTha divase yauvana pAme che, niSadha ane nIlavaMta paryaMta upara tresaTha tresaTha sUryamaMDaLa che. (64) cAsaThamA samavAyamAM kahyuM che ke-AThe aSTamikA nAmanI bhikSupratimA cAsaTha divase pUrNa thAya che. asurakumAranAM cAsaDha lAkha bhavanA che. camareMdra nAmanA asurakumAre vrate cAsaTha hajAra sAmAnika devA che. pAlAnA AkAre rahelA sarve dhimukha patAnI U~cAI cAsaTha hajAra cAjananI che. saudhama, IzAna ane brahmalAkanA maLIne cAsaDha lAkha vimAnA che. save cakravatI ene cAsa seravALe muktAmaNinA hAra hAya che. (65) pAMsaThamA samavAyamAM kahyu` che ke A jamUdrIpamAM sUryanAM pAMsaTha maMDaLeA rahelA che, mauya putra nAmanA gaNadhara pAMsaTha varSa sudhI gRhavAsamAM rahI pravrujita thayA hatA, saudharmAvata'saka nAmanA vimAnanI dareka dizAe pAMsaTha pAMsaTha bhauma nagaro che. (66) chAsaThamA samavAyamAM kahyu` che ke-dakSiNA manuSya kSetramAM chAsaTha caMdre ane chAsaTha sUrya prakAze che, te ja pramANe uttarAmAM paNa chAsaTha caMdra sU prakAze che. zrIzreyAMsaprabhune chAsaTha gaNA ane chAsaTha gaNadharA hatA, matijJAnanI utkRSTa sthiti chAsaTha sAgaropamanI che. (67) saDasaThamA samavAyamAM kahyuM che ke-eka yugamAM saDasaTha nakSatra mAseA Ave che. haimavata ane araNyavata kSetranI mAhA sAdhika saDasaTha seA yeAjana che. meru pavanI pUrva dizAnA cheDAthI gautamadrIpanI pUrva dizAnA cheDA sudhI saDasaTha hajAra yeAjananu AMtarUM che, sa nakSatronI sImAtA viSphabha saDasaThame bhAge karIne samAna azavALA thAya che. (68) aDasaThamA samavAyamAM kahyu` che ke-dhAtakIkhaDa dvIpamAM aDasaTha cakravatI nA vijayA ane aDasaTha rAjadhAnIe che. utkRSTapaNe aDasaTha tI'karA utpanna thAya che. e ja pramANe cakravatI, baLadeva ane vAsudeva paNa jANavA, puSkarA dvIpane viSe paNa te ja pramANe sarva jANavuM, zrIvimaLanAthasvAmIne aDasaTha hajAra sAdhuo hatA. (69) AgaNAtemA samavAyamAM kahyuM che ke-aDhI dvIpamAM meru paryaMta vinA bAkI sa` maLIne AgaNAtera kSetra ane vadhara pava tA che. (35 kSetro 30 varSadhar patA ne 4 pukAra samajavA ) meru parvatanI pUrva dizAnA cheDAthI gautama dvIpanA pazcima cheDA sudhI egaNAtera hajAr yAjananu AMtarUM che, mAhanIya karmI sivAya bIjA sAta ka`nI maLIne AgaNAtara uttara prakRti che. (70) sitteramA samavAyamAM kahyu` che ke-mahAvIrasvAmI varSA RtunA vIza divasa sahita eka mAsa vyatIta thaye sate ane sittera divasa bAkI rahe chate cAmAsu rahyA ( payu SaNA karI eTale rahevAnA nirNaya karyo), zrIpArzvanAthaprabhu paripUrNa Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina pravacana kiraNAvalI (4. zrIsamavAyAMgasUtrane paricaya) 139 sittera varSa sAdhuparyAya pALIne siddha thayA, zrIvAsupUjya svAmI sittera dhanuSa UMcA hatA. mohanIya karmanI sthiti sItera kaDAkaDI sAgaropamanI che, mAheMdra kalpanA ikane sittera hajAra sAmAnika de che. (71) IkoteramA samavAyamAM kahyuM che ke-cothA caMdra saMvatsarane hemaMta RtunA 'ikotara divasa jAya tyAre sUrya sarva bAhya maMDaLathI pAchA phare che. vIryapravAda nAmanA pUrvamAM Ikotera prAbhata che. zrI ajItanAtha prabhu Ikotera lAkha pUrva gRhavAsa maLe rahIne pravRjita thayA hatA, sagara nAmanA cakavatI paNa Ikotera lAkha pUrva rAjya bhegavIne prajita thayA hatA. (72) teramA samavAyamAM kahyuM che ke-suvarNakumAranAM botera lAkha bhavano che. lavaNa samudranI bahAranI veLAne boMtera hajAra nAgakumAra devo dhAraNa kare che. zrImahAvIrasvAmI tera varSanuM kula AyuSya pALI siddha thayA. acaLabhrAtA nAmanA gaNadhara botera varSanuM kula AyuSya pALIne siddha thayA, puSkarAI dvipamAM tera caMdra ane tera sUrya prakAze che. dareka cakravatIne botera hajAra pura hoya che, puruSanI botera kalAo hoya che, saMmUchima khecara paMcaeNkiya tiryaMcanI utkRSTa sthiti botera hajAra varSanI che. (73) teramA samavAyamAM kahyuM che ke- harivarSa ane ramyaka kSetranI javA sAdhika tetara hajAra jananI che, vijaya nAmanA bIjA baladeva taMtera hajAra varSanuM AyuSya pAlIne siddha thayA. (74) cumoteramA samavAyamAM kahyuM che ke-agnibhUti nAmanA gaNadhara cumotera varSanuM AyuSya pAlIne siddha thayA. niSadha nAmanA varSadhara parvata upara rahelA tigi7 nAmanA mahAprahathakI sItAdA nAmanI mahAnadI sAdhika cumotera se yojanA uttaradizA sanmukha vahana karIne sItAdAprapAtakuMDamAM paDe che, te ja rIte sItA nAmanI mahAnadI dakSiNa dizA tarapha vahetI satI sItAprapAtakuMDamAM paDe che, jethI narakamRthvI sivAya bAkInI cha narakapIne viSe kula cAra lAkha narAkAvAsA rahelA che. (75) paMcoteramA samavAyamAM kahyuM che ke-suvidhinAthaprabhune paMcoteraso sAmAnya kevalI hatA, zrI zItalanAthaprabhu paMcAra hajAra pUrva sudhI grahavAsamAM rahIne pravRjita thayA hatA. zrI zAMtinAthaprabhu paMcotera hajAra varSa sudhI gRhavAsamAM rahIne prajita thayA hatA, (76) chateramA samavAyamAM kahyuM che ke vidukumAranA AvAso chotera lAkha che, e ja pramANe dvIpakumAra, dikakumAra, udadhikamAra, vidukumAra, svanitakumAra ane agnikumAra e chae yugalanAM eTale dakSiNa uttara dizAnAM malIne tera tera lAkha bhavane che. (77) sattoteramA samavAyamAM kahyuM che ke-bharata cakravatI sattotera lAkha pUrva Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrIvijayapaghrasUrIzvarakRta kumAra avasthAmAM rahIne pachI mahArAjAnA abhiSekane pAmyA hatA, aMgavaMzanA sattotera rAjA prajita thayA hatA, gadatoya ane tuSita nAmanA be lokAMtika devone sattotera hajAra devono parivAra che, eka eka muhUrta sattotera lava pramANa kahyuM che. (78) aThoteramA samavAyamAM kahyuM che ke-zakeMdrano vaizramaNa nAmane lokapAla suvaNakumAra ane dvIpakumAranA achotera lAkha AvAsane adhipati che arthAta te be nikAya tenA tAbAnI che, akaMpita nAmanA sthavira aotera varSanuM AyuSya pAlIne siddha thayA, uttarAyaNathI pAchA pharelo sUrya pahelA maMDalathI ogaNacAlIzamA maMDala sudhImAM eka muhUrtanA aThThotera bhAga pramANa divasane hAni pamADIne tathA teTalI ja rAtrimAM vRddhi karIne cAle che, e ja pramANe dakSiNAyanathI pAchA pharela sUrya teTale ja divasane vadhAre che ane rAtrine ghaTADe che. (%) ogaNaeMzImA samavAyamAM kahyuM che ke-vaDavA mukha nAmanA pAtAlakalazanA nIcenA cheDAthI ratnaprabhA pathvInA nIcenA cheDA sudhI egaNAeMzI hajAra jananuM AMtaruM che, e ja pramANe ketu, cUpa ane Izvara nAmanA pAtAlakalazanuM AMtaruM jANavuM. chaThThI naraka pRthvInA madhyabhAgathI chaThThA ghanodadhinA nIcalA cheDA sudhImAM ogaNaeMzI hajAra yojanAnuM AMtarUM che, A jaMbUDhIpanA dareka kAranuM AMtarUM sAdhika ogaNaeMzI hajAra yojanAnuM che. (AnI spaSTatA TIkAkAre karelI che.) (80) eMzImAM samavAyamAM kahyuM che ke-zrIzreyAMsaprabhu eMzI dhanuSa UMcA hatA, tripRSTha vAsudeva ane acala nAmanA baladeva paNa eMzI dhanuSa UMcA hatA, tripRSTha vAsudeva eMzI lAkha varSa sudhI mahArAjApaNe rahyA hatA, ratnaprabhA pRthvIno abhyahula kAMDa eMzI hajAra yojana jADo che, izAbeMkane eMzI hajAra sAmAnika de che, A jaMbudvIpanI aMdara eka se eMzI jana AvIne uttara dizAmAM sUrya prathama udaya pAme che. (81) ekAzImAM samavAyamAM kahyuM che ke-nava navanikA nAmanI bhikSupratimA ekAzI divase pUrNa thAya che, zrI kuMthunAthaprabhune ekAsIso mana:paryavajJAnI hatA, vivAhaprajJaptimAM ekAzI adhyayane kahyAM che. (82) bAzImAM rAmavAyamAM kahyuM che ke-A ja budvIpamAM sUryane be vAra javA. AvavAnAM maMDala eka so ne bAzI che. zrI mahAvIra svAmI bAzI divasa gayA tyAre eka garbhamAMthI bIjA garbhamAM laI javAyA hatA, mahAhimAvAna tathA rukamI parvatanA uparanA cheDAthI saugaMdhika kAMDanA nIcenA cheDA sudhI bAzI se yojana thAya che, (83) trAzImA samavAyamAM kahyuM che ke zrI mahAvIrasvAmI trAsIne divase eka garbhathI bIjA garbhamAM laI javAyA hatA. zrI zItalanAtha prabhune trAzI gaNe ane trAzI gaNadhara hatA, maMDitaputra nAmanA gaNadhara trAzI varSanuM AyuSya pAlIne siddha For Private & Personal use only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o jaina pravacana kiraNAvalI (4. zrIsamavAyAMgasUtranA paricaya) 141 thayA, zrIRSabhasvAmI trAzI lAkha pUrva gRhavAsamAM rahI pratrajita thayA hatA, bharata cakravatI trAzI lAkha pUrva gRhavAsamAM rahI kevalI thayA hatA. (84) ceArAzImA samayavAyamAM kahyu` che ke-cArAthI lAkha narAkAvAsA che, zrIRSabhasvAmI cArAzI lAkha pUrvanuM kula AyuSya pAlI siddha thayA, e ja pramANe bharatacakrI, bAhubalI, brAhmI ane suMdarI viSe paNa jANavuM, zrIzreyAMsaprabhu cArAzI lAkha varSoMnuM kula AyuSya pAlIne siddha thayA, tripRSTha vAsudeva cArAzI lAkha varSanuM kula AyuSya pAlIne apratiSThAna nAmanA nAvAsamAM nArakI thayA, zakrene ceArAzI hajAra sAmAnika devA che. bahAranA sava` meru parvatA cArAzI cArAzI hajAr yAjana UMcA che. sa` aMjanigirae cArAzI cArAzI hajAra cAjana UMcA che, haravAsa ane ramyaka kSetranI jIvAnA dhanu:pRSThanI laMbAI sAdhika cArAzI hajAra cAjananI che, pakabahula nAmanA prathama pRthvIkAMDanA uparanA cheDAthI nIcenA cheDA sudhI cArAzI lAkha ceAjananuM AMtarUM che, bhagavatIsUtramAM kula cArAthI hajAra paTTA kahelAM che, nAgakumAranA AvAsA cArAzI lAkha che, ceArAzI hajAra prakIrNakA che. (RSabhadevanA teTalA munione AzrIne saMbhave che), ceArAzI lAkha chavAyAnI che, pUthI AraMbhIne dareka aMkane cArAzI ceArAzI lAkhe guNatAM chevaTanA zI prahelikA aMka Ave che, zrIRSabhadeva svAmIne cArAzI hajAra sAdhuonI sapadA hatI, sava vaimAnikanAM vimAnA sAdhika cArAzI lAkhanI sakhyAvAlAM che. (85) pacAzImA samavAyamAM kahyu` che ke-AcArAMgasUtranA cUlikA sahita pa'cAzI uddezanakAla che, dhAtakI khaMDanA ne puSkarA dvIpanA e be meru jamInamAM eka hajAr yAjana UMDA che te sudhAM kula macAzo hujAryAjana UMcA che, rucakadvIpanA ma'Dilaka (gAlAkAra sUcaka) paryaMta jamInamAM eka hajAra ceAjana UDe che te sudhAM pacAzI hajAra ceAjana UMcA che, naMdanavananA nIcenA cheDAthI saugadhika kAMDanA nIcenA cheDA sudhI pacAzI so cAjananuM AMtarU' che, (86) chAzImA samavAyamAM kahyu` che ke-zrIsuvidhinAthane chAzI gaNA ane chAzI gaNadharA hatA. zrIsupAdmanAtha prabhune kAzI seA vAdI hatA, bIjI pRthvInA madhyabhAgathI bIjA ghanAdhinA nIcenA cheDA sudhI chAzI hajAra ceAjananuM AMtarU che. bIjI nakanA pRthvIpiMDatuM a` 66000 ane thane dadhi 20000 malIne 86000 jANavA, (87) sattAzImA samavAyamAM kahyuM che ke-meru paryaMtanA pUrvInA cheDAthI gAjUbha nAmanA AvAsa patinA pazcima cheDA sudhI sattAzI hujAr cAjananuM AMtarU che. meru patanA dakSiNa cheDAthI DhakabhAsa nAmanA AvAsa parvatanA uttara cheDA sudhI sattAzI tujAra yojananu AMtarUM che, e ja pramANe meru paryaMtanA pazcima cheDAthI za'kha nAmanA AvAsa patinA pU` cheDA sudhI sattAzI hajAr yAjananu AMtarU' che, e ja pramANe Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijyapadhasUrIzvarakRta meru parvatanA uttara cheDAthI dakasIma nAmanA AvAsa parvatanA dakSiNa cheDA sudhI sattAzI hajAra yojanAnuM AMtaruM che. mahAhimAvAna paranA kUTanA uparanA cheDAthI saugaMdhika kAMDanA nIcenA cheDA sudhI sattAzI se yojanAnuM AMtaruM che, e ja pramANe rukamInA kUTanuM paNa jANavuM (88) aThThAzImA samavAyamAM kahyuM che ke dareka caMdra sUryane aAzI aAzI mahAgraho rUpa parivAra che, daSTivAdanAM aAzI sUtro che. meru parvatanA pUrva cheDAthI gestaMbha nAmanA AvAsa parvatane pUrva cheDA sudhI aThThAzI hajAra jananuM AMtarUM che. e ja pramANe bAkInI traNe dizAmAM jANavuM. sarva AtyaMtaramaMDaLarUpa bahAranI uttara dizAthI dakSiNAyana tarapha Avato sUrya gumALIzamA maMDaLe Ave tyAre muhUrtanA ekasaThIyA aThThAthI bhAga jeTalI divasanI hAni karIne ane teTalI ja rAtrinI vRddhi karIne cAle che. tathA dakSiNa dizAthI uttarAyaNa tarapha Avate sUrya gumALIzamA maMDaLe Ave tyAre muhUrtana ekasaThIyA aAzI bhAga jeTalI rAtrinI hAni karIne ane teTalI ja divasanI vRddhi karIne cAle che, (89) nevAsImAM samavAyamAM kahyuM che ke zrIhaSabhadeva bhagavAna A avasarpiNanA trIjA ArAne cheDe nevAzI pakhavADIyA bAkI rahyA tyAre nirvANa pAmyA, zrI mahAvIra svAmI A avasarpiNunA cothA ArAnA nevAzI pakhavADIyA bAkI hatA tyAre nirvANa pAmyA. haripeNa nAmanA cakravartIe nevAzI se varSa sudhI rAjya bhogavyuM, zrI zAMtinAthaprabhune nevAzI hajAra sAdhvIonI saMpadA hatI. (90) nevuMmA samavAyamAM kahyuM che ke-zrI zItaLanAthaprabhu nevuM dhanuSa UMcA hatA. zrIajItanAthaprabhune nevuM gaNa ane nevuM saNadhara hatA, svayaMbhU vAsudeve tevuM varSa digvijaya karyo hato, te vRtta vaitADhaya parvatonA uparanA cheDAthI saudhika kAMDanA heThalA cheDA sudhI nevuM se yojanAnuM AMtarUM che. (1) ekANumA samavAyamAM kahyuM che ke bIjAnuM vaiyAvRtya karma karavAnI pratimAe ekANuM che. kAlodadhinI paridhi sAdhika ekANu lAkha yojananI che. zrIkazuMnAtha prabhune ekANuM se avadhijJAnIo hatA, Ayu ane getra e be karma vinA bAkInA cha karmanI ekANuM uttara pravRtio che. (emAM nAmakarmanI 42 gaNela che.) (92) bANamAM samavAyamAM kahyuM che ke bANa pratimAo vizeSa prakAranA abhigraharUpa che, iMdrabhUti gaNadhara bANa varSanuM kula AyuSya pALI siddha thayA, mera parvatanA pazcima cheDA sudhImAM bANuM hajAra yojanAnuM AMtarUM che. e ja pramANe bAkInA traNenuM jANavuM. (93) trANumA samavAyamAM kahyuM che ke-zrIcaMdraprabhune trANu gaNa ane trANu gaNadharo hatA. zrI zAMtinAthaprabhune trANu se caudapUva hatA, trANumA maMDaLe rahelo sUrya Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karaNAvalI (4. zrIsamavAyoMgasUtranA paricaya) 143 AbhyaMtara maDaLa taraphe jatA athavA mAhya maDaLa tarapha jatA sarakhA heArAtrane viSama kare che arthAt trANumA maMDaLamAM Ave che, tyAre ahArAtranu samaNu* maTIne viSamapaNuM thAya che. (94) cArANumA samavAyamAM kahyuM che ke-niSadha ane nIlavaMta paryaMtanI jIvA sAdhika cArASTra hajAra cAjananI che zrIajItanAthasvAmIne cArANu se| avadhijJAnI hatA. (95) pacANumA samavAyamAM kahyuM che ke-zrIsupArzva svAmIne paMcANu gaNA ane paMcANu gaNadharo hatA, jamUdrIpanA cheDAthI cAre dizAmAM lavaNasamudranI viSe pacANu paMcANu tujAra yeAjana jaie tyAre cAra pAtALakaLazeA Ave che. lavaNasamudranI banne bAjue paMcANu pa'cANu pradeze! UMDAI ane UMcAInI hAninA viSayamAM kahelA che. zrIkuMthunAtha prabhu paMcANu hajAr vanuM kula AyuSya pALIne siddha thayA. (96) channumA samavAyamAM kahyuM che ke dareka cakravatI rAjAne antu karADa gAma hAya che. vAyukumAra devanA bhavanAvAsA channu lAkha che. vyAvahArika daMDa chantu AMgaLa lAMkhA hoya che. e ja pramANe dhanuSa, nAlikA, dheAMsarU, dharI ane sAMbeluDa paNa channu chantu AMgaLanA heAya che, sUrya AbhyaMtar maLamAM hoya tyAre pahelu muhUtta channu a'gulanI chAyAvALuM heAya che. (97) sattANumA samavAyamAM kahyuM che ke-meru paryaMtanA pazcimanA cheDAthI gAtRbha patanA pazcima cheDA sudhI sattANu hajAra ceAjananu` AMtarU` che. e ja pramANe bAkInI traNe dizAmAM jANavuM. AThe kanI maLIne sattANu uttara prakRti thAya che. (emAM nAmaka nI 42 gaNelI che) hariSeNa nAmanA cakravatI kAMika ochA sattANu sAva sudhI gRhavAsamAM rahI pratrajita thayA hatA. (98) aThThANumA samavAyamAM kahyuM che ke-naMdanavananA cheDAthI pAMDuka vananA nIcalA cheDA sudhI aThThANu hajAra ceAjananuM AMtarU che. meru paryaMtanA pazcima cheDAthI gAtUbha patanA pUrvI cheDA sudhI aThThANu hajAr yAjananuM AMtarUM che, e ja pramANe zeSa traNa dizAmAM jANyuM, dakSiNa bharatAnuM dhanu:pRSTha kAMIka eThA aThThANu sA yeAjana lAMbuM che. uttara dizAmAM prathama cha mAsa sudhI cAlatA sUya egaNapayAsame ma`DaLe rahIne eka muhUttanA ekasaThIyA aThThANu bhAga divasanI hAni karI ane rAtrinI vRddhi karIne cAle che. tathA dakSiNa dizAmAM bIjA cha mAsa sudhI cAlatA sUrya AgaNapacAsame maMDaLe rahIne muhUttanA ekasaThIyA aThThANuM bhAga rAtrinI hAni ane divasanI vRddhi karatA cAle che. revatI nakSatrathI jayeSThA nakSatra sudhInA AgaNIza nakSatrAnA kula aThThANu tArAo che. (9) navANumA samavAyamAM kahyuM che ke-meru paryaMta navANu hajAr yAjana UMcA che, naMdana vananA pUrva cheDAthI pazcima cheDA sudhI navANu sA ceAjananuM AMtarU che, Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrIvijayapadmasurIdharakRta e ja pramANe dakSiNa cheDAthI uttara cheDA sudhI jANajI', uttaranuM sa` AbhyaMtara pahela sUryamaMDaLa AyAma vi-bhavaDe sAdhika navANu hajAra yeAjana pramANa che. e ja pramANe bIjuM ane trIju` ma`DaLa paNa jANavuM, ratnaprabhA pRthvInA aMjana nAmanA kAMDanI nIcenA cheDAthI vANavya taranA bhUmigRhanA uparanA cheDA sudhInavANu sA yAjana AMtarU' che. (100) seAmA samavAyamAM kahyuM che ke-za damikA nAmanI bhikSu pratimAnA se divasa thAya che, zatabhiSaka nAmanA nakSatrane seA tArAo che. zrIsuvidhinAtha se dhanuSa UMcA hatA. zrIpArzvanAthaprabhu se| vaSanuM kula AyuSya pALI siddha thayA. e ja pramANe sudharmAMsvAmI paNa se| varSanuM AyuSya pALI siddha thayA. sarve dIgha vaitADhaya patA so so gAuM UMcA che, sarve himavaMta ane zikharI patA seA se yAjana UMcA che, ane seA seA gAu pRthvImAM UMDA che. save kacaIrgAra se| se| cAjana UMcA, seA seA gAu pRthvImAM UMDA ane se| se| yAjana mULamAM vika'bhavALA che. (150) dADhasAmA samavAyamAM kahyuM che ke-cadraprabha arihaMta dAse dhanuSa UMcA hatA. AraN tathA azruta kalpamAM DhADhasA vimAnA che. (e maLIne traNa se che. iMdra enA eka che.) (100) sAmA samavAyamAM kahyu che ke-zrIsupArzvanAtha svAmI se dhanuSa UMcA hatA. sarve mahAhimavata ane rUpI nAmanA vadhara patA asA khasA cAjana UMcA ane khase se| gAu pRthvImAM UMDA che, A ja mUThThIpamAM base kaMcanagirie che. (250) ahIsA mA samavAyamAM kahyuM che ke-padmaprabhusvAmI ahIse dhanuSa UMcA hatA. asurakumAra deveAnA prAsAdAvata'saka ahI se| yAjana UMcA che. (300) traNamAmA samavAyamAM kahyuM che ke-zrIsumatisvAmI traNase dhanuSa UMcA hatA. zrIariSTanemi prabhu traNasA va kumArapaNe rahIne prajita thayA. vaimAnika dhruveAnA vimAnanA killA traNasA traNaso yAjana UMcA che, zrImahAvIrasvAmIne traNaso caudapUrvI hatA. pAMca se| dhanuSa pramANavALA carma zarIrI siddhipadane pAmyA hoya tenA jIvapradezanI avagAhanA sAdhika traNa saiA dhanuSanI hoya che. (350) sADA traNasAmA samavAyamAM kahyuM che ke zrIpAnAtha svAmIne sADA traNa se caudapUrvI hatA. zrIabhinaMdanasvAmI sADA traNa se dhanuSa UMcA hatA. (400) cArasAmA samavAyamAM kahyuM che ke-zrI sabhavanAthasvAmI cAse dhanuSa UMcA hatA. sarve niSadha ane nIlavaMta paryaMtA cArasA cAraso yAjana UMcA tathA cAraseA cArasA gAu pRthvImAM UMDA che. sarve vakSaskAra pavatA niSadha ane nIlavata patAnI pAse cAraso cArasA cAjana UMcA ane cArasA cAraso gAu pRthvImAM UMDA che. Anata ane prANata kalpane vize cArasA vimAnA che, zrI mahAvIrasvAmIne cArase vAdIo hatA. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (4, zrIsamavAyAMgasUtrane paricaya) 145 (450) sADA cArasomA samavAyamAM kahyuM che ke-zrI ajitanAthasvAmI sADA cAra dhanuSa UMcA hatA, sagara cakravatI paNa sADA cArase dhanuSa UMcA hatA. (500) pAMcamA samavAyamAM kahyuM che ke vakSaskAra parvato sItA ane sItAdA mahAnadI pAse tathA gajadaMtAo meru parvatanI pAse pAMca pAMca yojana - UMcA ane pAMca pAMcaso gAu UMDA che, vakSaskAre pAMcaso pojana eka sarakhA pahelA che. sarve varSadhara uparanA kuTo pAMcaso pAMcaso vajana UMcA ane mUlamAM pAMcaso pAMcaso yojana viSkrabhavAlA che. zrI RSabhadeva svAmI pAMcaso dhanuSa UMcA hatA, bharatakI paNa pAMcase dhanuSa UMcA hatA, saumanasa, gaMdhamAdana, vidhuprabha ane mAlavaMta nAmanA gajAMta parvato meruparvatanI pAse pAMcaso pAMcaso yojana UMcA ane pAMca pAMcaso gAu UMDA che. sarve vakSaskAra uparanA hari ane harissaha e be phUTane laIne bAkInA kUTo pAMca pAMca yojana UMcA ane mUlamAM pAMca pAMcaso jina lAMbA pahelA che, eka baLakUTane laIne bAkInA naMdanavananA kUTo pAMcaso pAMca yojana UMcA ane mULamAM pAMca pAMcaso yojana lAMbA pahoLA che, saudharma ane IzAna kalpamAMnAM vimAno pAMcaso pAMcaso yojana UMcA che. (6oo) cha mA samavAyamAM kahyuM che ke-sanakumAra ane mAhe kahapanAM vimAne chaso jana UMcA che, muhimavaMtanA phUTanI uparanA cheDAthI kSullahimavaMta parvatanA samabhUmitala sudhI isa yojanAnuM AMtarUM che. (se jana UMce parvata ne pAMcaso vajana UMcA phUTa-be malIne chaso jANavA) e ja pramANe zikharI kUnuM paNa jANavuM. zrI pArzvanAtha prabhune chaso vAdIo hatA, abhicaMdra nAmanA kulakara chase dhanuSa UMcA hatA, zrIvAsupUjya svAmI cha puruSonI sAthe prajita thayA hatA. (700) sAtamA samavAyamAM kahyuM che ke-brahma ane lAMtaka kalpanAM vimAne sAtaso yojana UMcA che, zrI mahAvIrasvAmIne sAtaso kevalI ane sAtaso vaikriya labdhivALA hatA, zrIariSTanemi bhagavAna kAMIka nyUna sAta varSa kevalI paryAyane pAlI siddha thayA, mahAhimAvAna kUTanA uparanA cheDAthI mahAhimAvAna varSadhara parvatanA samabhUmitaLa sudhI sAta jananuM AMtaruM che. e ja pramANe rUpI parvata ne tenA kUnuM paNa jANavuM, (800) A mA samavAyamAM kahyuM che ke-mahAzukra ane sahasAra kalpanAM vimAne ATha yojana UMcAM che. A ratnaprabhA pRthvInA pahelA eka hajAra jananA kAMDamAM madhyanA AThaso janane viSe vANavyaMtara devonA bhUminagare rahelA che. zrI mahAvIrasvAmInA Aso sAdhuo anuttara vimAnamAM utpanna thayA, ratnaprabhA pRthvInA samabhUmibhAgathI AThaso jana UMce sUrya gati kare che. zrIariSTanemi prabhune AThaso vAdIo hatA, Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmazrI dhakRta (900) navasAmA samavAyamAM kahyuM che ke-Anata, prANata, AraN ane amruta kalpanAM vimAnA navaseA ceAjana UMcAM che. niSadha phUTanA uparanA cheDAthI niSadha parvatanA samAna bhUmitala sudhI navasA yeAjananuM AMtarU che. e ja pramANe nIlavata pata te tenA phrUTanuM paNa jANavuM, vimalavAhana nAmanA kulakara navase| dhanuSa UMcA hatA, ratnaprabhA pRthvInA samAna bhUmibhAgathI navasA yeAjana UMce uparanA tArA cAle che, niSadha parvatanA upalA zikharatalathI ratnaprabhA pRthvInA pahelA kAMDanA madhya bhAga sudhI navase! yAjananuM AMtarUM che, e ja pramANe nIlavaMta pa`tanuM paNa jANavuM, 146 (1000) hujA! samavAyamAM kahyuM che ke-nave traiveyakanAM vimAnA hujAra hajAra yeAjana UMcAM che. sarve yamaka patA hajAra hajAra cAjana UMcA, hajAra hajAra gAu UMDA ane mULamAM hajAra hajAr yAjana AyAma-vika'bhavALA che. e ja pramANe citrakUTa ane vicitrakRDha jANavA. save` vRtta vaitADhaya padegtA paNa e ja pramANe che. vizeSa e ke A pA satra sarakhA pAlAnA AkAre rahelA che. vakSaskAra paranA bIjA phrUTone vane harikUTa ane harisahu kUTa eka eka hajAra ceAjana UMcA che ane mULamAM hajAra ceAjana viSNubhavALA che. e ja pramANe naMdanavananA thIjA phrUTane vaIne khaLakUTa paNa hajAra cAjana UMcA che. zrIariSTaneima bhagavAna eka hajAra varSInuM. sa AyuSya pALIne siddha thayA. zrIpArzvanAtha prabhune eka hujAra kevalI hatA ane teTalA ja muni siddha thayA hatA. padmadrahu ane purIkadraha tujAra hajAra cAjana lAMkhA che. (1100) agyArasAmA samavAyamAM kahyuM che ke-anuttara pAtika devAnAM vimAnA abhyAso ceAjana UMcAM che, zrIpArzvanAtha prabhune agyArase vaikriyalabdhivALA sAdhue hatA (2000) e huMjAmA samavAyamAM kahyu` che ke-mahApadma ane mahApu harIka heA ame hajAra Ajana lAMbA che. (3000) traNa hajAramA samavAyamAM kahyuM che ke-ratnaprabhA pRthvInA vajrakAMDanA uparanA cheDAthI leAhitAkSa kAMDanA nIcenA cheDA sudhI traNa hajAra ceAjananuM AMtarU' che. (4000) cAra hajArmA samavAyamAM kahyu che ke tigacchI ane kesarI kahu cAra cAra hajAr yAjana lAMbA che. (5000) pAMca hajAramA samavAyamAM kahyuM che ke-pRthvItaLamAM meru parvatanA madhya bhAge rahelA rucaka pradezanA madhyabhAgathI cAre dizAmAM meru parvatanA cheDA sudhI pAMca pAMca hajAra yAjananuM AMtarU' che, (ku000) cha hujAmAM samavAyamAM kahyuM che ke-sahasrAra kalpamAM cha hAr vimAnA che. (7000) sAta hajAramA samavAyamAM kahyu` che ke-ratnaprabhA pRthvInA ratnakAMDanA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kirNAvalI (4. zrIsamavAyAMgasUtranA paricaya) 147 uparanA cheDAthI pulakakAMDanA nIcalA cheDA sudhI sAta haijAra cAjananuM AMtarU che. (8000) ATha hajAramA samavAyamAM kahyuM che ke-harivaSa ane ramyaka kSetranA vistAra sAdhika ATha hajAr yAjananA che. (9000) nava hajArA samavAyamAM kahyuM che ke-dakSiNA bharatakSetranI jIvA nava hajAr yAjana jhAjherI lAMbI che. (10000) daza hajAramA samavAyamAM kahyu` che ke-meru paryaMta pRthvItaLamAM daza hajAra cAjana vika bhavALA che. (100000) eka lAkhamA samavAyamAM kahyuM che ke A jamUdrIpanA AyAma ane viSNubha eka lAkha yAjananA che. (200000) e lAkhamA samavAyamAM kahyuM che ke lavaNa samudra gALa viSNubhavaDe e lAkha yeAjananA che. (300000) traNa lAkhamA samavAyamAM kahyuM che ke-zrIpArzvanAtha prabhune traNa lAkha ne sattAvIza hajAra zrAvikAo hatI. (400000) cAra lAkhamA samavAyamAM kahyuM che ke-dhAtakIkha dvIpanA gALa viSNubha cAra lAkha ceAjananA che. (500000) pAMca lAkhamA samavAyamAM kahyuM che ke-lavaNa samudranA pUrva cheDAthI pazvima cheDA sudhI pAMca lAkha yAjananuM AMtarUM che. (vacce eka lAkha yAjananA jamUdvIpa ne e bAju e be lAkha ceAjana lavaNa samudra ema kula pAMca lAkha jANavA.) (600000) cha lAkhamA samavAyamAM kahyu` che ke-bharata cakravatI e cha lAkha pUrva sudhI rAjya karyu hatu.. (300000) sAta lAkhamA samavAyamAM kahyuM che ke--A jabuDhIpanI pU vekrikAnA aMtathI dhAtakIkhaDanA cakravAlanA pazcima cheDA sudhI sAta lAkha cAjananuM AMtarU che. (808000) ATha lAkhamA samavAyamAM kahyuM che ke-mAhedra kalpamAM ATha lAkha vimAnA che. (9000) nava hajAramA samavAyamAM kahyuM che ke-zrIajitanAthaprabhune sAdhika nava tujAra avadhijJAnI hatA. (ahIM lAkhanA sthAnakamAM hajAranuM sthAnaka lakhyuM che te sUtraracanAnuM vicitrapaNuM jANavu), (1000000) dRza lAkhamA samavAyamAM kahyuM che ke-puruSasaMha vAsudevanuM kula AyuSya daza lAkha varSanuM hatu.. (10000000) eka karoDamA samavAyamAM kahyuM che ke zrImahAvIra svAmI pUnA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 zrIvijapadmasUrIzrvarakRta chaThThA peTTila muninA bhavamAM eka karoDa va sAdhuparyAya pALIne sahasrAra devalAkamAM utpanna thayA. hatA. (sAgaropama kADhAkoTimu sthAna) zrIRSabhadeva bhagavAnanA nirvANathI chellA zrImahAvIrasvAmInA nirvANa sudhI (42000 varSa nyUna) eka kaTAkATa sAgaropamanu AMtarU' che. A graMthamAM prathama sthAnathI AraMbhIne koTAkATa sAgaropamanA sthAna sudhImAM je je viSayA kahyA che, te sarve dvAdazAMgImAM yathAsthAne batAvelA che eTale ke A sa viSayAnuM mULa dvAdazAMgI ja che. tethI have dvAdazAMgInu svarUpa batAvyuM che, temAM prathama Ara aMganAM AcArAMga vigere nAma ApI pachI anukrame dareka aMgamAM keTalA keTalA zrutaskaMdha, adhyayanA, viSayA, vAcanA, anuyAgadvAra, pratipattio, veSTaka, zlAkasakhyA, uddeza, samuddeza, kulapadA, akSA, gamA, pA, trasa, sthAvara vigere kahelA che, te sa'badhI varNana TUMkAmAM ka' che. chevaTa mArmA draSTivAda aMgamAM sa` padArtho kahyA che. temAM parikama, sUtra, pUrva, anuyAga ane cUlikA e pAMca bheA ApI te darekanA bhedyA vigere ApyA che tathA caude pUrvanAM nAma ane te darekamAM je viSA kahelA che te saMkSepathI dekhADyA che. tyArapachI (149 mA sUtramAM) dvAdazAMgImAM mukhya viSaya jIva ane ajIva e e heAvAthI jIvarAzi ane ajIvarAzi evA be bheda kahI prathama ajIvarAzinA rUpI ane arUpI evA be bheda DhekhADyA che. pachI arUpI achavarAzinA dharmAstikAya vigere daza prakAre kahyA che. pachI rUpI ajIvarAzi viSe kahyuM che. pachI jIvarAzinA saMbaMdhamAM prathama pAMca anuttarApapAtika kahIne pachI anukrame e prakAranA nArakI, sAte naraka pRthvInuM svarUpa, asurakumAra, nAgakumAra, suvarNa kumAra, vAyukumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, vidyutakumAra, stanitakumAra ane agnikumAranAM bhavanA vigere tathA sudharmAdrika mAre devalAka, nava greveyaka, pAMca anuttara vimAna e sarvAMnAM vimAneA vigerenuM varNIna saMkSepathI karyuM che. ( jyAM sakSepa kahyo che tyAM TIkAkAre tenA kAMIka vistAra paNa karyo che.) tyAra pachI 150mA sUtramAM asurakumAranA AvAse, pRthvIkAyanA AvAse (svasthAnA)thI AraMbhI manuSya sudhInAM sthAnA, vAnavyaMtaranA AvAseA, jyAtiSInAM vimAnA ane vaimAnika devAnA AvAseA kahyA che. tyAra pachI ( 151mA sUtramAM) nArakIonI sthiti tathA sarvAM siddha paryaMtanA DhavAnI sthitinA jaghanya ane utkRSTa kAla kahyo che. tyAra pachI ( 1paramA sUtramAM) nArakI vigere cAre gatinA vAnA audArika vigere pAMca prakAranA zarIranI avagAhanA vigere kahyuM che, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (4. zrIsamavAyAMgasUtrane paricaya) 149 tyAra pachI (153mAM sUtramAM) avadhijJAnanA bheda, viSaya vigere nava dvAra, avadhijJAnanA be prakAra, narakamAM zItAdika vedanA, vezyA, AhAra vigere kahyuM che, tyAra pachI (154mA sUtramAM) cha prakArano AyuSya baMdha tathA virahakAla vigere kahyo che. - tyAra pachI (155mA sUtramAM) cha prakAranAM saMhanana ane cha prakAranAM saMsthAna kahyAM che. - tyAra pachI (156mAM sUtramAM) puruSaveda vigere traNa veda kahyA che. tyAra pachI (157mA sUtramAM) A sarva prarUpaNA arihaMta bhagavAne samavasaraNamAM karela hovAthI samavasaraNanI racanA kahI che. pachI kaSabhadeva kulakaranA vaMzamAM utpanna thayelA hovAthI A avasarpiNImAM thayelA sAta kulakara tathA temanI panIonAM nAme, covIsa tIrthaMkaranA pitAonAM nAma, mAtAonAM nAma, cavIza tIrthakaronAM nAma, temanA pUrva bhavanAM nAma, temanI dIkSA levA jatI vakhate devoe karelI zibikAonAM nAma, temane prathama bhikSA ApanAranAM nAma, temane bhikSA maLavAne samaya, bhikSAnA padArtha, bhikSAdAtArane ghera thayela suvarNavRSTi, covIsa tIrthakaronA covIza caityavRkSanAM nAma, temanA pahelA ziSyanAM nAma, pahelI ziSyAnAM nAma vigere kahyuM che. - tyAra pachI (158mA sUtramAM) A avasarpiNImAM A jaMbudvipanA bharatakSetramAM thayelA bAra cakravatIonAM pitAonAM nAma, mAtAonAM nAma, cakravatIonAM nAma, temanA strIratnanAM nAma, nava baLadeva tathA nava vAsudevanA guNanuM vistRta varNana, temanAM nAma, temanA pUrvabhavanAM nAma, temanA pUrvabhavanA dharmAcAryonAM nAma, devone niyANA karavAnI bhUminAM nAma, niyANuM karavAnAM kAraNe, nava prativAsudevonAM nAma, vAsu. devanI gati, nava baLadevanI gati vigerenuM varNana karyuM che. tyAra pachI (159mA sUtramAM) A avasarpiNImAM A jaMbudvipanA airivata kSetramAM thayelA covIza tIrthakaronAM nAma, tathA AvatI utsarpiNImAM bharatakhaMDamAM ane airAvatakSetramAM thanArA kulakaronAM nAma, bharatakSetramAM thanAra vIza tIrthakaronAM nAma, temane pUrvabhavanA nAma vigere, bAra cakravatIonAM nAma, nava vAsudeva tathA baLadevanAM nAma, temanA dharmAcAryo, niyANanI bhUmi ane tenAM kAraNe, nava prativAsudevanAM nAma vigere. tathA aravatakSetramAM thanArA cAvIza tIrthakaranAM nAma, tathA cakavatI, vAsudeva, baLadeva, prativAsudeva vigere saMbaMdhI saMkSipta hakIkata ApI che. chevaTa (160mA sUtramAM) upasaMhAra karatA satA samavAya' zabdanA yathArtha nAmo batAvI graMthanI samApti karI che. tyAra pachI TIkAkAre AThakanI prazasita karI che. temAM TIkAkAra zrIabhayadevasUrie tIrthakarAdikane namaskAra karI prathama A aMganuM pramANa ghaNuM hatuM, te Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15o zrIvijayapaghasUrIzvarakRta kALAdikanA doSathI aha5 thayeluM hovAthI mArA jevAnI buddhinI alpatAne lIdhe A TakA racavAnI mArI zakti nathI, te paNa gurukRpAthI kAMIka karI che. temAM matimAMvatAdikane kAraNe kAMI khalanA thaI hoya te popakArI vidvAnoe sudhAravI vigere lakhIne pitAnA guru vigerenI saMkSipta paraMparA ApI che. AgamAdaya samiti taraphathI chapAyela zrIsamavAyAMgasUtranI pratamAM TIkAnI prazastinA aMte kahyuM che ke mUla sUtranuM pramANa 1667 ke, ane TIkAnuM pramANa 3575 zloko che. baMnenA 5242 zloke thAya che. gItArtha zrI gurumahArAja jema bIjA AgAmAnA yogadvahananI kriyA karAvIne ziSyone bhaNAve che, tema A cethA aMgano paNa abhyAsa yogAdvahananI kriyA karAvIne ja karAvAya che. A sUtranA godvahananA traNa divasamAM AyaMbila tapa karAya che. temAM pahelA divase A cothA aMgane uddeza karAvI, bIje divase samudeza karAvIne trIje divase anujJA karAvAya che. pachI eka divasa vRddhino gaNatAM cAra divase athavA cAra AyaMbile A sUtranA yuga pUrA thAya che. yoga vidhinA yaMtramAM jaNAvyA pramANe uddezanI ne anujJAnI be vAra naMdinI kiyA ahIM karAvAya che. eTale ATha thAyanA devavaMdana vagere naMdInI kriyA karAvavA pUrvaka ja A sUtrane uddeza ane tenI anujJA karAvAya che. 1. he ziSya! tuM amuka sUtranA arthane bhaNu, AvuM je guruvacana, te uddeza kahevAya. pachI he ziSya! tuM bhaNelA sUtrArthane sthiraparicita kare eTale keI paNa sthale pUchavAnuM bAkI na rahe, tevA sUtrArthane hRdayamAM dhArI rAkhaje, AvuM je guruvacana te samudeza kahevAya. pachI guru mahArAjane jyAre khAtrI thAya ke A sAdhu je sUtrArtho bharyo che, te baMne asaMdigdha ane sthiraparicita che, tyAre he ziSya ! sthiraparicita karelA sUtrArthone sArI rIte dhAraNa karaje, bIjA sAdhuonI AgaLa kaheje eTale bhaNAvaje ane A rIta bhaNAvavAthI sutrArthane TakAvanArA gurupaNAne dIpAvanArA guNane samudAya pAmIne ane te guNene ArAdhIne nirmala saMyama jIvanamAM uttarottara AgaLa vadhajo. A rIte mokSamArgane parama ullAsathI sAdhIne saMsArasamudrane pAra pAmaje. AvuM je gurumahArAjanuM vacana te anujJA kahevAya. A rIte zrIsamavAyAMgasUtrano TUMka paricaya pUro thayo. zrI samavAyAMgasUtrane paricaya pUro thayo. zrI pravacana kiraNAlIne pAMcamo prakAza pUro thayo. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // chaThTho prakAza // || AryA || ahuNA chapayAse, vaNijjai paricao bhagavaIe || jahajogaM sAraMpi ya, vucchaM suttAivayarNoha // 32 // samavAyaMge vRtta vitataM bhagavaIi naMdIe || sAravakhANAvasare, bAlasaMgIha saMkhevA / / 33 / " saparobhayasamayANaM, jIbAjIvANa loyaloyANaM / / aureemarAIhiM, kayapahANaM jiNutAI || 34 // 1 bAgaraNAi visesA, davvAi payAsagAi vivihAI // saMsAraM buhitAraNa- paccaladaDhapoyasarisAI / / 35 / / tamarayaviddhasaNAi mahayAI / / bhavvAbhinaMdiyAI, sIsahityasuyasthA, uvaiTThA paMcamaMgammi // 36 // saMkhejmasilogAI, ege paNNAvio suyavakhaMdhe // sAhiyamajjhayaNasayaM, basa uddesagasahassAiM / / 37 / / chattIsa sahassAI, vAgaraNANaM vihitattANaM // igayAlosasayAI, duguNapayAI cautthaMgA || 38 // aMgassessatthA, kahiyA dasa vaTTamANavittIe // momapA bahuSyamANA tahasi / / 39 / / siriaggibhUipamuhA, rohajayaMtI tahA ajaiNAvi // vihAyagabhaviyA, sirivIracaritavayaNAI / / 40 / / bANaMdAINaM, dikkhA mokkhA jiNehiM paNNattA // surabhAsA kaDajummA i jamAlicarittagosAlA / / 41 / / sirikhabagAi cariyA, mahAsilAkaMTagasta vRttAMtaM // rAhuggahanAmAI jattA javaNijja vAbAhA / / 42 / / Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrIvijyapadhasUrIzvarakRta sarisavamAsakulatthA, tAmalitavavaNNaNaM ca desAI / suttattAiyapaNhA, kahiyA buddhaaijaagriy| / / 43 / / dANakasAyAiphalaM, nigoya sAvagga muNo savRttatA // camari dAicarittaM, puggalabaMdhAinattAI / / 44 // aNuogacaukkaphalaM, niyagaNaramaNAivivihabohadayaM / / / saMkhevA paNNatta, viyAhapattiNissaMdaM // 45 / / zabdArtha - have zrIpravacana kiraNAvalI graMthanA cha prakAzamAM sarvAnugamaya paMcamAMga zrIbhagavatIsUtra (vyAkhyAprajJaptisUtra), pahelAM tene jyAM jaNAve ucita lAge tyAM, sAra paNa goThavIne paricaya zrInaMdIsUtrAdinAM vacano (pATha)ne anusAre TUMkamAM kahIza. 32. zrIsamavAyAMgasUtramAM ane zrInaMdIsUtramAM saMkSepathI dvAdazAMgI (bAra aMge)no sAra kahevAnA prasaMge zrIbhagavatIsUtranuM paNa vRttAMta kahyuM che. 33. te TUMkAmAM A pramANe jANavuM-zrIbhagavatIsUtramAM svasamayanI ne parasamayanI tathA baMne samayanI, temaja jIva avanI ne leka elokanA padArthonI bInA kahI che. tathA judI judI jAtanA abhilA padArtho kahyA che. te padArtho vividha prakAranA saMzayavAlA deva, rAjA, rAjarSi tathA gaNadharAdi mahApuruSAe prabhu zrI mahAvIradevane judA judA sthale judA judA prasaMge je je prazno pUchathA te badhA praznonA prabhu zrImahAvIradeve ApelA uttaronI hakIkatane jaNAvanAra che. te uttare dravya-guNa-paryAyAdi padArthone ne loka alokamAM rahelA dharmAstikAyAdi padArthone bodha karAvanArA tathA saMsArarUpI samudrane pAra pADavAne samartha majabUta chiddha vinAnA vahANa jevA che. 34-35. valI te uttare devonA svAmI idrothI paNa pUjAyelA che eTale vakhaNAyelA che. ne bhavya jIvoe hRdayanA kharA umaLakAthI te badhA uttaranI anumodanA karI che. tathA te uttare ajJAna ane pApakarmono nAza karanArA tathA IhAmati-buddhine denArA ane vadhAranArA che. A prazno ane uttara ziSyanuM bhalu (kalyANa) karavAnA irAdAthI anukrame pUchAyA che ne devAyA che. A rIte zrutajJAnane anusaratA padArtho zrIbhagavatIsUtramAM kahyA che ema jANavuM, 36. A zrIvyAkhyAprajJaptisUtramAM saMkhyAtA (gaNI zakAya tevA) ke vagere che. eka zrutaskaMdha che. zata (so 100)thI vadhAre adhyayane hatA, ane daza hajAra uddezAo hatA. 37. AmAM yathArtha rahasyane samajAvanArA 36000 prazno ane te tenA uttaro, 41 zataka ane ra88000 pado kahyAM che. 38. A bhagavatIsUtranuM prAkRtamAM "vivAda quLajI" nAma che. tenA 10 artho zrIabhayadevasUrikRta vidyamAna TIkAmAM kahyA che. ahIM zrIgautama gaNadhare pUchelA prazno ghaNAM che ne bIjA agnibhUta vigerenA prazno cheDA che. 39. ahIM praznone pUchanArAomAM Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya ) 153 zrIagnibhUti ane vAyubhUti vagere, tathA rehamuni, jayaMtI zrAvikA vagere jainA, ane skaMdaka vagere ajainA paNa jANavA, tathA zrImahAvIra devanA pavitra jIvananAM vacane ghaNe sthale kahelAM che. 40, kevalIjina zrImahAvIradeve zrIRSabhadatta brAhmaNanI ane devAnandAnI dIkSAnI ane meAkSanI bInA jaNAvI te mana:paryava jina zrIsudharmA- svAmIe sUtramAM guthI che, e pramANe khIjAonI dIkSA vagerenI paNa bhInA ahIM jaNAvI che. tathA devAnI bhASAnA tathA kRtayugmAdinA temaja jamAli ane geAzAlAnA vRttAMta paNa ahIM" kahyo che, 41. tathA ahIM zrImkadruka parivrAjaka vagerenAM caritro ane mahuzilAkaTaka, saMgrAmanuM varNana tathA rAhugrahanAM nava nAme, jJattA, jJaLijJa, astrAvAva, sapti, mAsa, yuthI vagere viziSTa arthavALA zabdonuM varNana, tAmalitApasanuM varNana, dezivadezanI dAsIonAM nAma, sUtru sAru ke jAgavu. sAruM vagere praznonA uttare, tathA yuddhajAgarikA vagerenu svarUpa, A badhI hakIkatA paNa ahIM kahI che. 42-43. vaLI ahI sayatAdine ApelA dAnanu varNana, kaSAyanAM kaDavAM leA, niAdanuM svarUpa, tuMgiyA nagarInA zrAvakonuM varNana ne aMtimuktamuni vagerenAM citro, camarendra vagerenI mInA, tathA chatrIza chatrIza gAthAomAM pudgalAnuM ane madhAdinuM vRttAMta paNa kahyuM che. 44. A zrIbhagavatIne sAMbhaLavAnuM ane bhaNavAnu la e che ke cAre anuyAgAnuM svarUpa samajAya, vaLI nijaguNamatA vagere judA judA padArthAnA e|dha karAvanAruM A pAMcamuM aMga che. A rIte zrIbhagavatIsUtranuM rahasya TUMkAmAM jANavuM. 45. spaSTA :--A chaThThA prakAzanI mUla prAkRta 14 gAthAnA zabdArtha mAM jaNAvyA pramANe zrIbhagavatIsUtranA sArAMza jANavA. A saMbaMdhI vadhAre lakhatAM graMtha mATA thaI jAya. ahIM DhaMkAmAM jaNAvavAnA prayAsa karAya che, temAM muddo e che ke saMkSepamAM vastune jANavAnI rucivAlA javA ghaNA hoya che. tethI temane bedha karavAnA irAdAthI DhUMkAmAM kahevuM ucita che. te sAthe vistAra rucivALA vA paNa jinapravacananA kheAdha pAme, te mATe jarUra banatuM lakSya rakhAya che. ahIM dvAdazAMgInI sAthe gaNipiTaka zabdane joDIne TIkAkAre te dvAdazAMgI-gaNipiTakanuM svarUpa jaNAvatAM pharamAvyu` che ke, zrutajJAnarUpI mahApuruSanAM jANe aMgeA na heAya tevA jaNAtAM heAtrAthI zrIAcArAMgAdi bhAre aMgAmAM aMga zabda gAThavyA che, jemake AcArAMga, sUtrakRtAMga vagere. temAM mAre agAnA je samudAya te dvAdazAMgI kahevAya. tathA curNAnA samudAyane je dhAraNa kare, te gaNI eTale AcArya jANavA, temanI peTInA jevu... piTaka eTale dAmaDA, jinazAsananuM sarvasva eTale tamAma rahasya dvAdazAMgImAM samAyelu hovAthI dvAdazAMgI-gaNipiTaka kahevAya che. athavA jJAnanA je samUha te dvAdazAMgI-gaNipiTaka kahevAya. eTale drAdinuM saMpUrNa yathArthI jJAna dvAdazAMgI--gaNipiTakamAM samAyelu` che, jemAM dravya-guNa-paryAya vagere padArthInI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrIvijayapadmasUrIdharakRta bInA spaSTa kahI hAya, te vyAkhyAprApti kahevAya. tenAM vimAdhaprajJapti, vimAdha prajJAsi vagere nava nAmeAnA arthAnI spaSTa mAhitI TIkAkAre TIkAmAM karAvI che. cAthA zrIsamavAyAMgamAM ne zrInaMdIsUtramAM mAre aMgeAnA sAra TUMkAmAM jaNAvanArI dvAdazAMgInI huMDI kahI che. ahI huMDI zabda vyavahArane anusarIne kahyo che. ethI samajavuM ke jema eka vhepArI bIjA vhepArInI upara huMDI lakhe, temAM vhepAranI ne levaDadevaDanI bInA sArarUpe TUMkAmAM jaNAve, tema ahIM paNa mAre aMgAnA sAra phreMkAmAM kahyo che. tethI "khAr aMgAnI huMDI " ema kahyuM che. temAM anukrame cAr agAnA sAra jaNAvyA bAda A bhagavatIsUtranA sAra jaNAvatAM kahyu` che ke bhagavatIsUtramAM svasamayanI eTale jaina dananI bhInA jaNAvI che tathA parasamayanI eTale sAMkhya auddha mImAMsakAdi anya dhI enA vicArA paNa jaNAvyA che. te jANIne aparipakava (kAcI) buddhivALA jIvA svadha ne tajIne padhane sAcA na mAne, A irAdAthI para samayanA vicAromAM AchAza, aghaTitaNuM, tenA vaktA sajJa nathI, vagere bInA spaSTa samajAvI aMte sacATa rIte sAbita karyu che ke jaina dana sarvaze kaheluM che, temAM lagAra paNa nyUnatA che ja nahi, jenA vaktA sajJa (kevalajJAnI) hoya, temAM pUrNatA ja hoya ne padArthAnI prarUpaNA paNa aucitya guNavALI ja hoya. A hakIkatane vistArathI samajAvI pasamayanA vicAranuM khaMDana karI svasamayanA siddhAMtA AbAda rIte sAcA TharAvyA che, mATe ja kahyuM ke, svasamayanI, parasamayanI te tenI zrInA varNavI che. temaja judA judA sthale judA judA prasaMgAne lakSyamAM rAkhIne zrIgautama-gaNadhara vagere praznakAre e jIva-ajIva, leAkaalAka vagerenA svarUpane jANavAnI icchAthI, ane peAtAnA ziSya praziSyAdine vadhAre khAtrI thAya, A irAdAthI eTale ziSya vagere bhavya jIve manamAM sarcATa samaje ke zrI gaNadhara deve jevu' kahyuM hatuM, tevu' ja prabhu zrI mahAvIradeva krUramAve che, mATe temanA vacanA ni:saMdeha sAcA ja che. AvI khAtrI jo ke ziSyAdine kAyama heAya ja che. teA paNa prabhudevanAM vacanA sAMbha LatAM teo parama ullAsathI sAMbhaLelI mInAnI jevI hakIkata jANIne peAtAnA samyagda zana guNa vadhAre nila manAve che. keTalAeka puNyAtmA kSANika samyaktvane paNa pAme che. tathA jJAnAvaraNIya karmInA udayathI zrI gaNadharadevAne paNa anupayAgabhAva, vismaraNa, ajANapaNuM, jJAnamAM nyUnatA vagere sA~bhave che. temAMthI temAMnA koI paNa kAraNathI athavA zrotAone pratikhAdha thAya ane padArthonA spaSTa edha thAya, AvA irAdAthI paNa gaNadhara vagere praznakA prazno pUche che. prazna karanArA jIvAmAM gaNadharo, DhavA, rAjAo, jemaNe chatI rAjya RddhinA tyAga karI sayadhama svIkAryAM che tevA rASi A mukhya che. temAM paNa vadhAre mukhyatA zrI gautama gaNadharanI che. kAraNake vadhAre prazno temaNe pUchyA che. ahIM zarUAtamAM mUla sUtramAM ja zrI gautama gaNadharanuM sva Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 155 rUpa varNavyuM che, te apUrva bodhane denAruM che ne AtmAne nimala banAvanAruM che, tathA mekSamArganI ArAdhanAmAM AtmAne TakAve che. uttarottara AgaLa AgaLa pragati karAve che. temAM zrI gautama gaNadharanuM bAhya svarUpa jaNAvatAM kahyuM ke teo samacaturasa saMsthAnane tathA vajaRSabhanArAca saMghayaNane dhAraNa karanArA tejasvI hatA. temanuM atyaMtara svarUpa jaNAvatAM kahyuM ke teo cha chaDunI tapazcaryA karatA hatA. dudhara zIla, saMyama, saMtoSa, sAdAI, samatA, namratA, kSamA, saralatA vagere guNavALA hatA. vizAla tejolezyA, zubha dhyAnarUpI koThAramAM manane sthira rAkhanAra, labdhinA bhaMDAra ane vinayAdi guNene dhAraNa karanArA teo hatA. zrIgautama gaNadhara prabhu zrI mahAvIradevane deva tarIke ne guru tarIke paNa mAnatA hatA. eTale temane je deva te ja guru paNa hatA, paramopakAraka paramauddhAraka paNa te ja hatA, vaLI prabhu vIranA tripRSTha vAsudevapaNAnA bhAvamAM zrIgautamasvAmI temanA sArathi (ratha hAMkanArA) hatA, AvAM AvAM aneka kAraNothI temane prabhu zrI mahAvIradevanI upara bahumAna sahita bahuja bhaktibhAva hato. "bAbAi dho 7 prabhu devanI AjJA pramANe vartavAmAM ja dharmanuM kharuM rahasya rahyuM che. tathA "vinAmUtro dhaNo dharmarUpI kalpavRkSanuM mUla vinaya che. vinayathI cUkelA AtmAo sarva prakAre dharmArAdhanathI cUkI jAya che eTale vinayI AtmAo ja jinadharmanI sAtvikI saMpUrNa ArAdhanA karI zake che. jinadeva vagerene oLakhAvanAra ane temanA pratye bhaktibhAva pedA karAvo vigere svarUpe anahada upakAronA karanArA, ArAdhaka banAvI saMsArasamudrano pAra pamADanAra, zrI guru mahArAja ja che. AvAM AvAM ghaNAM pavitra jIvanasUtrane asaMkhyAtA Atmapradeze otapreta karanArA zrIgautama gaNadhara chaThTha chaThTha tapanA pAraNe paNa prabhudevanI AjJA laIne gocarI levA jAya. prAye ghaNIvAra prabhudevane AhAra vagere vaparAvIne ja pAraNuM kare. avadhijJAnano nirNaya karavAmAM ane potAnA dIkSita kevalI sAdhuone kevalajJAnI tarIke jANavAmAM prabhunA kahevAthI bhUla jaNAtAM tarata ja khamAve. AvA AvA zrIgautama gaNadharanA aneka jIvanaprasaMge hRdayamAM utArI manana karanArA cho jarUra nijaguNaramaNatA vadhArI svapatAraka banI zake che. A rIte mukhya praznakAra zrIgautama gaNadharanI bInA jaNAvIne have bIjA praznakAro aMge jarUrI bInA jaNAvuM chuM. zrIagnibhUti, vAyubhUti ane maMDitaputra A traNa gaNadharee paNa prabhu zrI mahAvIradevane avasaraucita prazno pUchI pite padArtha svarUpa jANyuM che ne bIjAne paNa te baMdha karAvyo che. evI rIte mAkardIputra, haka muni ane jayaMtI zrAvikA vagere bhavya chAe paNa prabhudevane prazno pUchI dharmabodha meLavyo che. AmAMthI samajavAnuM e maLe che ke prazno pUchavAno adhikAra ekalA jainAne ja nathI, paNa jena ke ajaina kaI paNa prazno pUchI zake che. jayaMtI zrAvikAe pUchelA praznonA javAbamAM je kahyuM tene TUMka sAra e che ke For Private & Personal use only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta je bhavya jIve parama ullAsathI zrI jinazAsananI sAttvikI ArAdhanA kare che te jAgatA sArA che. eTale dhamI jIvAtuM jAgavu. sAruM gaNAya, adhamI nuM jAgavuM sAruM na gaNAya kAraNake jAgatA evA dhamI jIvA dhasAdhanA karI mAkSamAgane ArAdhe che. te adhI javA jAgatA hoya teA teo pApanAM karyAM kare che. e pramANe dhI nu patipaNu sAruM vagere bInA paNa samajI levI. AvI praznottaranI paddhati mAla veAne paNa helAIthI ne thADA TAIme padArtha tattvanA Adha karAvI zake che. mATe ja gItA mahApuruSA paNa vyAkhyAnAdinA prasaMge AvI paddhatine jarUra anusare che, saMzayA, jijJAsA buddhine prakaTAve che; paNa samyagdarzanane malIna karatA nathI, tethI jene jevA sazaya thAya, te tenA prazna pUche che. kadAca pUchanArA jIvAe TUMkAmAM prazna pUchyA hoya teA paNa uttara denAra mahApuruSAe bIjAne tAravAnI bhAvanA rAkhIne praznonA javAba vistArathI devA joi e. ema."vittharena mAsiyAna " AnuM rahasya vicAratAM jaNAya che. kevalajJAnathI praznonA mane yathA saMpUrNa svarUpe jANatA prabhu zrI mahAvIradhruve judA judA sthale judA judA prasaMge je je uttaro ApyA temAM dharmAstikAyAdi dravyAnI, jJAnavarSAdiguAnI, AkAza vagere kSetranI, samayAdi kAlanI, svapara payArDanI athavA navuM tuM vagere paryAyAnI, jIvAdinA pradezAnI ne pariNAmeAnI mInA samAyelI hatI. temaja saMhitArzrUpa AgamanI, uddeza-nirdeza-nigamAdi dvArAnA samudAyarUpa anugamanI, nAmAdri nikSepAnI, gamAdi dravyAstika tathA paryAyAstika jJAnanaya tathA kriyAnaya tathA nizcayanaya ane vyavahAra naceAnI tathA pramANeAnI temaja AnupUrvI vagerenuM svarUpa tathA upakramAdi padyArthInI paNa spaSTa hakIkatA jaNAvI hatI. tathA leAkanI ne alAkanI paNa zrInA jANavAnA lAbha maLatA hatA, vaLI te uttarA sAMbhaLavAnA pratApe ja Asanasiddhika bhavya jIve mekSa mAgane ArAdhI nirvANapadane pAmatA hatA. iMdro paNa te uttara sAMbhaLI prabhunAM vakhANa karatA hatA. bhavya thavA te uttarAnI ne tenA denAra prabhunI anumAdanA karatA hatA. temaja te uttarA kevalajJAnathI jANIne prabhue ApyA tethI dIvA jevA ne buddhine vadhAranArA hatA. zrutajJAnane anusaratA 36000 praznonA uttarA ziSyAdinA anarthAM nAza pAmI atha prApti ( sAdhyasiddhi : suktinA lAbha ) rUpa hitane lakSyamAM rAkhIne apAyA che. vaLI te uttarA zrutajJAnasaMbadhI A rUpa che. eTalA emAM vividha prakAranA abhilASya ( jenu' svarUpa varNavI zakAya tevA) padArthAnI bInA bharI che. ema 'mutthA yadu vivA ' Anu rahasya vicAratAM jaNAya che. zrRtArthoM : ' AnA bIjo atha TIkAkAre e jaNAvyA che ke zrItIza ...kara devanI pAsethI gaNadhare sAMbhaLelA arthAthI zAlyamAna te uttarA che. AnA trIjo atha e jANavA ke 'zrRtArthA: ' ahI' zruta eTala mUlasUtra, ane a` eTale niyukti vagere. A ane zrInA te uttarAthI jaNAya che. vaLI e paNa yAda rAkhavuM ke te uttaro Atmika guNArUpI kamalAne . Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtrano paricaya) 157 vikasAvanAra che. tathA ahIM zrI bhagavatIsUtramAM anuTupa chaMdarUpa saMkhyAtA loko che, batrIza akSara eka anuSyapa zlokamAM Ave che. temAM 4 pAda hoya che, ATha akSarano eka pAda eTale vhekano cotho bhAga thAya. A rIte gaNatAM AnA saMkhyAtA loke kahyA te be rIte jaNAvelI padasaMkhyAne vicAra karatAM ghaTI zake che. sakhyAtI vAcanAo che. ziSyone sUtrArtha bhaNAvavA te vAcanA kahevAya, te saMkhyAtI che. kAraNa ke gaNatrInI vAcanAothI A sUtra saMpUrNa bhaNAvI zakAya che, athavA avasarpiNI ane utsarpiNIkAlanI apekSAe paNa saMkhyAtI vAcanAo ghaTI zake che. temaja upakrama vagere anuganA dvAre paNa saMkhyAtA ja che, kAraNa ke adhayayane ja saMkhyAta che te prApakanAM vacano dvArA kahI zakAya che. tathA saMkhyAtI pratipattIe eTale matAMtare che. saMkhyAtA viSTa che. veSTaka eka jAtanA chaMdanuM nAma che, veda zabdanA traNa artho kahyA che. te A pramANe-1, eka jAtano chaMda, ra, vejhana (lapeTa), 3, eka vastu viSayaka (eka adhikArane anusaratAM) vAkyono samudAya. chaMdavizeSarUpa artha zrInaMdIsUtranI cUrNimAM ane tene anusarIne banAvelI zrIharibhasUrikRta TIkAmAM paNa jaNAvyuM che. samavAcAMganI vRttimAM "pArtha prativarDsa vana saMkrasTi" eTale eka arthane anusaratAM je zRMkhalAbaddha vAkyo te veSTaka kahevAya. temaja jJAtAsUtranA 16mA adhyayananI TIkAmAM rararamA pAnAmAM vedakane artha "eka vastu viSayakapadapaddhati ane ra30mA pAnAmAM varNanArtha vAkayapaddhati ? ema kahyuM che. keTalAka vidvAne mAne che ke "A veSTaka chaMda A Idane purogAmI chaMda che. ane vedanuM mApa vividha prakAranuM hovAthI temAM kaDIrUpa vibhAga hoto nathI, mATe layabaddha gadya svarUpa A veSTaka che. AvA saMkhyAtA ke A zrIbhagavatIjImAM hatA, temaja nikSepa niryukti vagere niyuktio paNa ahIM saMkhyAtI che. sUtranA vAgyArthanI viziSTa je yojanA te niryukti kahevAya. bAkInAM adhyayananI ne uddezAnI tathA zatakenI temaja vyAkhyAprAptinA daza anI ane agnibhUta vagere prakSakAronI bInA spaSTa samajAya evI che. tathA ahIM prabhu zrI mahAvIra devanA zramaNa jIvananA apUrva bedhadAyaka judI judI jAtanA prasaMge vadhAre pramANamAM jaNAvyA che. e sarvenuM rahasya vicAratAM Atmika guNe jarUra nirmala bane che. karmonI sAthe nizcalapaNe spardhA karanAra prabhu mahAvIradevanI paropakAra rasikatA, gabharAyelA AtmAne AzvAsana denArI apUrva dezanA, vyaktine oLakhIne tenA praznane anusarIne javAba devAnI bhavya praNAlikA, krodhI ane anucita vacane kahenArA jIvonI upara paNa apUrva dayA, tene tAravAnI tIvra lAgaNI, samabhAva, sahanazIlatA vagere guNe AdaravA lAyaka che, ema te te prasaMgamAMthI jANI zakAya che. tathA zrISabhadatta brAhmaNa ane devAnaMdA brAhmaNa prabhu zrI mahAvIradevanI pAse AvyA, vaMdana karIne devAnaMdA vadhatA putrasnehathI sthira najare jotAM temane pAne (stanamAMthI dUdhanuM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta karavuM) caDayo. A prasaMga joIne pUchanAra zrIgautama gaNadharane prabhu zrI mahAvIradeve khulAso karyo ke he gautama ! e mArI pUrva mAtA che. huM pahelAM devalokathI cavIne enI kukSimAM nIcagAtranA udayathI 82 divasa sudhI rahyo hate. 83mA divasanI rAtrie harisegamelI devanI mAraphata huM trizalAnI kukSimAM mukAye. tyAM mAro janma thaye, tethI mArI mAtA trizalArANI kahevAya che. mane joIne putrasneha vadhavAthI devAnaMdA mane sthira najare joI rahI, ne tene pAne caDyo. prabhu zrI mahAvIranI dezanA sAMbhaLI pratibaMdha pAmelA te baMne prabhunA hAthe dIkSA laI tenI nirmala ArAdhanA karI gayA. tathA pUrva bhavanA zubha saMskArone dhAraNa karanAra atimuktakumAra zrIgautamasvAmIjIne dekhIne rAjI thAya che. temanI sAthe vinayathI vAtacIta kare che. prabhunI pAse AvI dIkSA laI Arodhe che. bAlapaNAnI capaLatAthI karelI sacitta jalanI virAdhanAne doSa prabhunAM vacanathI jANI te doSanI zuddhine mATe iriyAvahI pratikramatAM kAyotsargamAM zubha bhAvanA bhAvI kevalajJAnI thaI mokSe gayA. A bInA "vRddhAvasthAmAM tyAgadharma svIkAre joIe AvI mAnyatA vyAjabI che ja nahi ema sAbita kare che. sau koI jANe ja che ke ghaDapaNamAM dayAjanaka paristhiti hoya che. zarIranI kSINatA vadhe che paNa AzA ghaTatI nathI. dAMtanuM paDavuM, lAkaDInA Teke cAlavuM, parAdhInatA vagere paNa najare najara dekhAya che. mATe ja jainadarzana pharamAve che ke "je TAIme dIkSAnI bhAvanA thAya, te ja TAIme te siMhanI jevA zUravIra thaIne tevI ja rIte pAlIne muktinA sukha pAmavA." gurumahArAja dIkSAno vicAra jaNAvanAra bhavya jIvone anumodanA karatAM e ja TUMkAmAM jaNAve che ke, "jJAsuvarNa vALuSiA ! mA parivaMdhe du" eTale he puNyazAlI bhavya jIva! jema tane sukha upaje tema kara, temAM vilaMba (DhIla) karIza nahi, mATe ja bIjAoe paNa svArthanI khAtara paNa kahyuM che. ke je divase vairAgya thAya, te ja divase pratrajyA (tyAgadharma) svIkAravI, ema temanA ja graMthamAM kahelAM "cana viveta taddana prata" vagere vAkayonuM rahasya vicAratAM jaNAya che. zaMkarAcArye nAnI uMmaramAM saMnyAsa svIkAryo che. AthI paNa jenA darzananI mAnyatA vyAjabI kare che. tyAgadharmanI sAdhanAnA pahelA pagathiyA jevuM sAmAyika che, tenI paNa yathArtha kIMmata AMkanArA zrIgurumahArAja sAmAyika pAranAra bhavya jIva jyAre pAravAne Adeza mAge che, tyAre e ja kahe che ke "gva che eTale he bhavya jIva! pharI paNa A sAmAyika karavuM, ane bIjA AdezanI aMte paNa kahe che ke-"bApA = mottavo' sAmAyika karavuM, e tamAre haMmezAM vAraMvAra karavAno AcAra che, tene karavAnuM cAlu rAkhaje, paNa mUkI deze nahi. vaLI kharAba nimittonA saMsargathI zubha bhAva kSaNa vAramAM palaTAI jAya che. mATe ja prabhu zrI mahAvIra bAlaka chatAM paNa yogya jANIne atimukata kumArane dIkSA ApI. A bAlamuninuM Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtranA paricaya) 159 jIvana vicAratAM ghaNA Atmika beAdha maLe che, ne pudgala ramaNatAnI echAza paNa jarUra thAya che, temaja A zrIbhagavatIsUtramAM zarUAttamAM pAMca parmeSThIne ane brAhmI lipine namaskAra karyAM che, tathA pAMcamA rAtakanA cAthA uddezAmAM kahyu` che ke daive ardhamAgadhI bhASA kheAle che. temaja navamA zatakanA bIjA uddezAmAM gAMgeyanA bhAMgA kahyA che. te gaNitAnuyoganA rasiyAne bahuja khAdha ApanArA che. vaLI ahI... kRtayugma caiAja, dvApara yugma ane kalyAjanuM va`na karyu`' che. prabhunI dezanAdvi sArAM nimittone pAmI pUrNa vairAgyathI dIkSA lenAr rAjakumAra jamAlI pApakarmanA udaye 15 bhavAmAM kevA kevA du:kha bhogave che, te aMte sanmAne sAdhI kaI rIte siddha thaze? A hakIkata jamAlInA caritramAMthI maLI zake che. 15mA zatakamAM geAzAla makhaliputranu jIvana jaNAvyu` che, temAMthI jinanI AzAtanAnAM kaDavAM lA, maratAM tene thayeleA kheda, ziSyAne sAcI bInA jaNAvatAM samyagdarzana pAme che, pachInA bhavAnI viDaMbanA vagere ghaNI bInA jaNAvI kahyu` ke ghaNA lAMbA kAle pApakarmAM khapAvI sanmAne sAdhI te paNa siddha thaze. peAtAnA kaTTAnu geAzAlAne tejolezyAthI maLatA joIne prabhu zrImahAvIradeve zItalezyA mUkIne bacAvyA, temAMthI medha e maLe che ke je zatrunu paNa bhaluM kare te ja jinazAsananA kharA ArAdhaka kahevAya. prabhudevanI AvI dayAlutA vagere guNAnA vicAra karavAthI ja aMte gAzAlA samyaktva pAmyA che. te bhaviSyamAM siddha paNa thaze, tathA ahI. zrIskaka parivrAjakADhinAM AbhamedhadAyaka vanacitrA ApyAM che. tathA mahAzilAkaTaka nAmanA saMgrAmanI InA e lAbhADhi DhASAnI prathalatA jaNAve che. prasage rAhunA nAma jaNAvI yAtrA, yApanIya, avyAbAdha, prAsuka vihAra, sasiva, kulattha, mAsa zabdAnuM varNana karyuM che. temAM prabhu zrImahAvIr deve e paNa samajavA jevI hakIkata jaNAvI ke-"f" zabdanA be arthA thAya che, eka artha sap=sarasava, te bhakSya che eTale khavAya che. bIjo artha sarakhI uMmaravALA Ave, te abhakSya che eTale khavAya nahi. e pramANe mAsa" zabdanA traNa arthomAMthI mAsa=mahinA ane mASa=mAsA, e eka jAtanuM mApa che, te gaDhiyANAnI pahelAnuM mApa che, te ane abhakSya che, paNa bhASa=aDada, te bhakSya che. tathA "thi' zabdanA kaLathI ane kulavaMtI (khAnadAna) srI A be arthAmAMthI anukrame kaLathI bhakSya che, ne kulavaMtI nArI abhakSya che. A zrInA 18mA zatakanA 10mA uddezAnA 646 mA sUtramAM jaNAvI che. 66 trIjA zatakanA pahelA uddezAmAM tAmila tApasanuM varNana karatAM tenA mAla tapanI paNa je khInA varNavI che te samyaktvanI mahattA sAkhita kare che. aMtakAle samyagdarzana pAmI kAla karI iMdrapaNuM pAme che, kAraNake iMdro nizcaye samyagdaSTi ja hoya, je sAdhunAmAM samyagdana nathI, te sAdhanA bhalene AkarI hAya, teA paNa chAra (rAkha) para Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o zrIvijayapadhasUrIzvarata lIMpaNa karavA jevI ja gaNAya. e rahasya AmAMthI samajavAnuM che. temaja UnA pANInA kuMDanI bInA bIjA zatakanA pAMcamA udezAmAM jaNAvI che. te uSNu yoni vALA apakAya jIvanI vizeSatAthI te kuMDAdinuM pANI kAyama garama ja rahe che, e rahasya jaNAve che. ane e ja bIjA zatakanA pahelA udezAmAM veda vagere nAmo paNa jaNAvyAM che. tathA pAMcamA zatakanA 33 mA udezAmAM svadezanI ne paradezanI dAsIonAM nAma kahyAM che. tevAM ja nAme navamA zatakanA 33mA udezAmAM paNa kahyA che. devAdhideva, dravyadeva, naradeva, dharmadeva ane bhAvadeva, ema 5 prakAranA devanuM ane sUvuM sAruM ke jAgavuM sAruM vagere praznonuM tathA buddhajAgarikA vagerenuM paNa varNana bahu tAtvika bodhane karAvanAruM che. vaLI saMyatane ke asaMyatane nirdoSa ke sadoSa AhArAdi detAM kevA kevA lAbha thAya te bInA TIkAkAre lubdhaka zrAvakAdinAM dRSTAMto, yuktio, anya zAstronA sAkSI pATha vagere ApIne yathArtha samajAvI che. tathA kaSAya karavAthI bhegavavA paDatA AkarA vipAke, nigoda, baMdha ane pudagalonI bahuja sUkSma buddhivALA jIvone samajAya tevI hakIkata nigoda chatrIzI, baMdha chatrIzI, pudagala chatrIzInI vyAkhyA sAthe ApIne spaSTa samajAvI che, temaja taMgiyAnagarIne zrAvakenuM ne maMDUka vagere zrAvakenuM varNana paNa apUrva tAvika bodha Ape che. sunakSatra muni tathA sarvAnubhUti muninuM varNana ane camarendranA utpAdAdinuM varNana paNa deva-guru-bhakti Adi guNone apUrva bedha Ape che. A rIte A zrI bhagavatIsUtramAM cAre anugenuM varNana karyuM che. tene sAMbhaLanArA ane bhaNanArA bhavya che cAre anugAnA jANakAra banI pudagalaramaNatA vagere doSone dUra karI nijaguNaramaNatA, karmanirjarA vagere lAbha pAmI mokSamArgane sAdhI muktinAM avyAbAdha sukha jarUra pAme che. zrIbhagavatIsUtrane sAra pUro thayo. sarvAnuyogamaya paMcamAMga zrIbhagavatIjI sUtrano TUMka paricaya; temAM pahelA zatakanA pahelA uddezAno TUMka paricaya ahIM sUtro 869 ane sUtragAthAo 114 che, A pAMcamAM aMganI TIkA zarU karatAM pahelAM zrIabhayadevasUri mahArAja jaNAve che ke A bhagavatIsUtranI prAcIna TIkA ane cUNi tathA zrI jIvAbhigamasUtra vagere zAstronI vRttionA jarUrI bhAga yogya sthale joDIne huM navI TIkA banAvIza. pachI A sUtrane jayakuMjara (laDAImAM vijaya pamADanAra hAthI)nI upamA daIne upameya (jemAM upamA ghaTADavI hoya te) zrIvyAkhyAprajJatanuM yathArtha svarUpa jaNAvI zabdArtha kahyo che. pachI paMca parameSThImaya paMcamaMgala namaskAramaMtrane, ane brAhmIlipine namaskAra karI pahelA zatakanA 10 uddezAnI WWW.jainelibrary.org Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (5. zrI bhagavatIsUtrane paricaya) 161 saMgrahagAthA kahI che. pachI zrutajJAnane namaskAra karI anukrame rAjagRha, guNazIla citya, zreNika rAjA ane tenI celaNa rANunI bInA TUMkAmAM jaNAvI zrIvIraprabhunA samavasaraNa sudhInuM varNana karyuM che. ahIM zrotAo mAMhamAMhe vAtacIta karIne pitAnA gherathI nIkaLI prabhu zrI mahAvIradevanI pAse AvI pradakSiNa vaMdanAdi vidhi jALavI - dharmadezanA sAMbhaLI harSathI anumodanA karI avasthAne gayA, tyAM sudhInI bInA vistArathI kahI che. dezanAnuM svarUpa samajavA mATe opapAkisUtranI bhalAmaNa karI che, te vyAjabI che. kAraNa ke tyAM prabhue ApelI dezanenI hakIkata vistArathI jaNAvI che. pachI yathArtha sAdhutAne darzAvanAruM zrIgautamasvAmInuM varNana karI "rasTane vastrA vagere padArthone lakSyamAM rAkhIne zrIgautamasvAmI mahArAje prabhu zrI mahAvIradevane 9 prazno pUchyA, te badhA praznonA anukrame uttara detAM ratna (je cAlatuM hoya) te sita (amuka aMze cArlsa) kahevAya vagere hakIkatane vistArathI samajAvI che. pachI rAtrinA ekAIne aMge ane anekArthane aMge prazno tathA te sarvenA uttare vistArathI samajAvyA che. pachI nArakInA jIvone uddezIne temanI sthiti, uchUvAsa, AhAra vagere (39 dvAro)nuM svarUpa samajAvI pahelA khAdhelA pudgalenA caya vagerenuM varNana karatAM pulanAM cayana-upacayana ane udIraNa-vedana tathA nirjaraNa-udvartana temaja saMkama, nidhatta ane nikAcanAne aMge pUchelA jarUrI praznonuM svarUpa kahyuM che. pachI taijasa kAmaNanAM grahaNa-udIraNa ane vedana tathA nirjarAne aMge be prazno ane tenA uttare jaNAvI calita kamabaMdha ane acalita karmabaMdha vagerenI bInA kahI che. pachI nArakAdinA daMDakamAM sthitinI ane AhAranI bInA jaNAvI AtmArabhAdinuM svarUpa samajAvatAM kahyuM ke je apramatta hoya te anAraMbha eTale AraMbharahita hoya ema samajavuM. pachI IhibhAvika jJAnAdinA ane parabhavika jJAnAdinA tathA ubhayabhavika jJAnAdinA praznottara jaNAvI pharamAvyuM ke asaMvRta (saMvarabhAvane nahi sAdhanArA) cha asiddhi (bhavabhramaNa) rUpa phalane pAme che, ne saMvRta (saMvara mArganA sAdhaka) cha mukitanA avyAbAdha sukha pAme che. tathA asaMvRta jIvomAMnA keTalAeka che akAmanirjarAnA pratApe devapaNuM paNa pAme che, zrIbhagavatIsUtranA pahelA zatakanA bIjA uddezAne raMka paricaya ahIM saMsArI jIve pote bAMdhelA azAtA vedanIya karmane kaI rIte kayAre bhogave ane kayAre na bhegave, te hakIkata samajAvI nArakAdi nA AhAra, zarIra tathA ucchavAsa-ni:zvAsa temaja karmanI bInA kahI temanA zarIranA varNa, lezyA tathA vedanA temaja kriyAnuM varNana karI temanA AyuSyanI samAnatA vagerenuM varNana karatAM lezyAnuM vistArathI svarUpa jANavA mATe zrI prajJApanA sUtranA lezyApadane samajavAnI bhalAmaNa karI che. pachI nArakAdi chavonA zUnya kAlAdinuM varNana karI aMtakriyAne atideza (tenuM vistArathI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta svarUpa jANavA mATe bIjA graMthane samajavAnI bhalAmaNa ) karyo che, pachI asaMyata bhavya dravyadeva vagere jevo, saliMga chavo tathA vyApana darzana (samyakatvathI bhraSTa thayelA) jIva marIne jaghanyathI ane utkRSTathI devagatimAM jAya to kyAM sudhI jaI zake? Ano uttara samajAvI nArakAdi nA asaMgI AyuSyanuM pramANa vagere bInA vistArathI samajAvI che, zrIbhagavatIsUtranA pahelA zatakanA trIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM kAMkSAmahane vicAra jaNAvI kakSAmahane bhegavavAnI rIta samajAvI kahyuM che ke zrI jinavacane ja sAcAM che. pachI kAMkSAmahane bAMdhavAnAM kAraNe (pramAda, yoga, vIrya, zarIra, jIva) kahIne jaNAvyuM che ke utthAnAdithI anudIrNa karmonA udIraNA vagere thAya che. tathA nArakAdi jIvone ane pRthvIkAyAdi chevone taka vagere saMbhavatA nathI, to paNa teo kAMkSAmaha karmane bhagave che temaja nirca kakSAmeha karmane bhogave che. A hakIkata tathA prasaMge bIjI paNa jarUrI bInA TIkAkAre vistArathI samajAvI che. zrI bhagavatIjInA pahelA zatakanA zarUAtanA traNa uddezAmAM jaNAvelI hakIkatone aMge mukhya mukhya muddAo anukrame A rIte samajavA, zrIbhagavatIsUtranA pahelA zatakanA pahelA uddezAnA muddAo 1. maMgalAcaraNa karI, 2, vyAkhyA prApta zabdanI vyAkhyA jaNAvI che. pachI arihaMtAdi pAMcane namaskAra karavAnI bAbatamAM ziSe pUchelA savAlano javAba detAM arihaMta vagerene alaga namaskAra na karavAnuM paNa kAraNa ane zrIkRSabhadeva vagerenuM alaga alaga nAma laIne namaskAra na karavAnuM paNa kAraNa darzAvatAM pharamAvyuM che ke temanA alaga alaga nAma laIne namaskAra karavAnuM banI zake ja nahi, AThe karmathI rahita siddha che ne arihaMtane 4 aghAtI karmo khapAvavAnA bAkI hovAthI siddhane namaskAra karyA pachI arihaMtane namaskAra karavo ucita che, chatAM pahelAM arihaMtone namaskAra karavAnuM zuM kAraNa? AnuM kAraNa samajAvIne kahyuM che ke arihaMta e devAdhideva hovAthI AcAryanI jevA parataMtra nathI. tethI teo kevalajJAnI svataMtrapaNe siddha vagerenA svarUpane samajAvI temanI ArAdhanA karavAnuM pharamAve che. AcArya bhagavaMta tevA svataMtra nathI, kAraNa ke teo chazstha che, mATe arihaMtanA kahyA mujaba ja siddhAdinA svarUpAdine jaNAvatA hovAthI arihaMtanI pahelAM temane namaskAra kare vyAjabI nathI, je kevalajJAnI hoya, te ja svataMtra upadezaka thaI zake. A hakIkata vistArathI samajAvIne zrutajJAnanI pradhAnatA sAbita karI brAhmIlipine namaskAra karavAno muddo samajAvyo che. pachI A bhagavatIsUtra che ke pote ja maMgalarUpa che, chatAM Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNavalI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 163 zikhyAdi paripATInA krame maMgala karavAnI paddhati cAlu rakhAvavI vagere kAraNothI maMgala karavuM ja joIe; A bInA vistArathI samajAvIne bhagavatIjI sUtranA abhidheya (vAya, kahevAnI hakIkata) ane projana (phala) tathA saMbaMdha jaNAvatAM A sUtra bhaNavAne lAyaka adhikArI muni varganI bInA kahIne anubaMdhacatuSTaya kahevAne ziSTa mArga - sAco che, pachI bhagavatInuM parimANa, uddezAne artha, dareka uddezAmAM kahevAnI bInA saMkSipta sAra kahI zratajJAnane namaskAra karyo che. 1 guruparvakrama saMbaMdha jaNAvatAM sudharmAsvAmInI, ne bUsvAmInI oLakhANa karAvI, rAjagRha nagaranuM varNana vistArathI karyuM che, temAM avasare guNazIla caitya, zreNika rAjA, celaNA rANuM, prabhu zrI mahAvIradevanuM svarUpa, temanuM ahIM padhAravuM, devoe racelA samavasaraNanI bInA, sabhAnuM gherathI nIkaLavuM, prabhue parSadAne ApelI dezanA, te sAMbhaLI parSadAe karelI anumodanA, tenuM svasthAne javuM vagere hakIkato vistArathI jaNAvI mukhya gaNadhara zrIgautamasvAmIne yathArtha bodhadAyaka paricaya TUMkAmAM karAvyo che. pachI prazna pUchavAnA samayanI pUrvAvasthAnuM svarUpa jaNAvIne prabhunI pAse AvatAM ane AvIne ke vinaya vagere vidhi sAcave che? kevA svarUpamAM rahIne prazno pUche che? A praznane spaSTa khulAsA karI "gaDhALe jasTi' ityAdi padathI praznonuM svarUpa paNa jaNAvyuM che. ahIM pahelA uddezAnI bInA zarU thAya che. temAM "jaramAna vasTia >> A vAkyane aMge ekAWtAne ne anekArthatAne prazna pUchAya che. tene khulAso karatAM utpAda-vigamanuM svarUpa kahyA bAda anukrame sAmAnyathI jIvomAM, pachI kamasara nArakI vagerenA ra4 daMDakamAM sthiti, dhAsocchavAsa, AhAra, AhArano pariNAma, cita, upacita, caya, upacaya, pudgala, bheda vagere padArtho ghaTAvyA che. pachI e ja pramANe chavAdimAM AbhAraMbha, parAraMbha, ubhayAraMbha, anAraMbha padonA arthonI jema ghaTe te rIte ghaTanA (AjanA) karI che. ahIM AbhAraMbhAdinuM svarUpa ane jIvonA bheda samajAvIne temanA AbhAraMbhapaNuM vagere ghaTatA svarUpomAM kAraNe darzAvyAM che. Aja bInA salezya (lezyAvALA) chavAdimAM ghaTAvIne pUchyuM che ke jJAna, darzana, cAritra ane tapa tathA saMyama, e A cAlu bhavanA samajavA ke parabhavanA samajavA ke ubhaya bhavanA samajavA? teno khulAse karI asaMvRta sAdhu mokSe na jAya, ne saMskRta sAdhu mokSe jAya tenA kAraNe spaSTa rIte samajAvyA che. pachI zrIgautama gaNadhare pUchayuM ke asaMyata jIva deva thAya? AnA javAbamAM prabhue kahyuM ke akAma nirjarAdi svarUpavALA asayata che devapaNuM pAme, ne te sivAyanA che te paNa pAme. ahIM vAnarthAtaranAM sthAna varNavatAM devalokanI bInA jaNAvI pahelo uddeza pUrNa karatAM aMte jaNAvyuM ke ATalA prazno ane uttaro thayA bAda zrIgautamasvAmI gaNadhare prabhu zrI mahAvIradevanI sAthe vihAra karyo. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrIvijyapadhasUrIzvarakRta zrIbhagavatIsUtranA pahelA zatakanA bIjA uddezAnA muddAo TIkAkAre pahelA uddezAno ne bIjA uddezAne arthanI apekSAe sAMkaLanI kaDIenA jevA saMbaMdha jaNAvI uddazAnA arthane TUMkAmAM jaNAvanArI gAthAmAM kahyuM che ke jIva udayamAM AvelA duHkha eTale karma ane AyuSyane veda che eTale bhagave che. ane anudIrNa eTale udayamAM nahi AvelA karmane ane AyuSyane bhegavata nathI. nArakI vagere jIvonA AhAra, karma, varNa, vezyA, sarakhI vedanA, sarakhI kriyA ane sarakhA AyuSya, A sAta padArthonA samatA (sarakhApaNAnA) ane viSamatAnA praznonA uttaro paNa samajavA lAyaka che. "je karmone karyA che, te ja jIva karmanA phalane bhegave che." A satya bInA jaNAvavA mATe prabhue kahyuM ke karmano kartA (bAMdhanAra) jIva ja udayamAM AvelA karmane bhegave che, e ja bInA AyuSyanI bAbatamAM paNa samajavAnI che. covIze daMDakonA jIvone lakSyamAM rAkhIne pUchAyelA praznanA javAbamAM paNa prabhudeve kahyuM ke nArakI vagere jIvomAMno eka chava ke aneka che e ja pramANe udayamAM AvelA karma, AyuSyane bhogave che. ahIM AvA ekavacana bahuvacanavALA prazno pUchavAnAM be kAraNe paNa TIkAkAre samajAvyAM che. pachI tamAma nArakIonA AhAradi (AhAra, zarIra ane dhAsoravAsa) eka sarakhA na hoya temAM temanA zarIranuM moTApaNuM ne nAnApaNuM kAraNa tarIke jaNAvyuM che. pachI badhA nArakIo sarakhAM karmavALAM nathI, enuM kAraNa jaNAvyuM ke narakamAM pahelAM upajelA jIvone karmo thatAM hoya, ne navA upajelAne karmo vadhAre hoya che. A vAta paNa vistArathI samajAvIne temanA varNa, lezyA ane vedanAne aMge paNa jaNAvyuM che ke A kAraNa (TIkAmAM jaNAvelA hetu)thI badhA nArakIonAM te traNe vAnAM sarakhAM na hoya. ahI saMbhUita nArakIpaNuM ane asaMbhUita nArakIpaNuM samajAvIne te traNenI viSamatA vistArathI samajAvI che. pachI badhA nArakene sarakhI kriyA na hoya, temAM samyagdaSTipaNuM vagere traNa kAraNa kahyAM che. vaLI badhA nArakenuM AyuSya eka sarakhuM na hoya, ne teo narakamAM eka sAthe upajatA nathI. ahIM prasaMge nArakenA cAra prakAra paNa spaSTa samajAvyA che. A ja pramANe hakIkata bhuvanapatidevomAM jANavI. paNa karma, varNa ane lesthAmAM je judAza che te ahIM spaSTa samajAvI che. pachI kahyuM che ke pRthvIkAyikAdimAM pahelAM kahelI AhAra, karma, varNa, vezyAnI bInA jema nArakImAM kahI tema ahIM jANavI. temane - pIDA eka sarakhI bhegavavAnI hoya che. bAkInuM varNana jema nArakImAM kahyuM tema jANavuM. pachI kahyuM ke e ja bInA jema nArakImAM kahI te ja pramANe vikalendriya ane paMcendriya tiyAmAM paNa ghaTI zake che. phakta kriyAmAM je judAza che, te ahIM spaSTa samajAvI dezavirati ane asaMyata evA tiryaMcamAM be bheda kahyA che. pUrve kahelI bInA jema nArakImAM ghaTAvI tema manuSyomAM ghaTAvavI. phakata AhAranI ne kriyAnI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (5. zrIbhagavatIsUtrano paricaya) bAbatamAM je judAza che te ahIM samajAvI che. tathA pUrve jema asurakamArAdimAM kama(danI bInA kahI te ja pramANe vyaMtara, tiSi ne vaimAnikamAM samajavI. phakta jyotiSka ane vaimAnikamAM vedanAne aMge je pharaka che te ahIM jaNAvyo che. pachI A ja vicAra lezyAvALA nArakI vagere ra4 daMDakamAM jaNAvatAM jyAM jyAM je je bAbatamAM -samAnatA ane judAza che, te paNa kahI che. pachI ahIM kahelI vAtane TUMkAmAM sArarUpe jaNAvanArI eka gAthA kahIne pUchelA vezyAnA praznano javAba detAM prajJApanA sUtranA 17mAM padamAM lekSAnuM svarUpa vistArathI kahyuM che, tethI temAMthI te jANavAnI bhalAmaNa karI che. pachI saMsAra-saMsthAnakALane 4 bhedo, temAM nAraka saMsAra-saMsthAnakALanA zUnya, azUnya, mizrakALa evA traNa bhedo jaNAvI kahyuM ke AmAMnA be bhedo tiryaMcasaMsAra-saMsthAnakALanA jANavA. A bInA jema nArakImAM kahI, te ja pramANe devAmAM ne manuSyamAM te benA saMsAra-saMsthAnakALane aMge jANavI. pachI A nArakI vagerenA kALanuM juduM juduM a5bahuta ne bheguM alpabadutva kahyuM che. pachI keTalAeka evo aMtakriyA kare ne keTalAeka che na paNa kare, A hakIkatane vistAra jANavA mATe zrI prajJApanA sUtranI bhalAmaNa karI che. pachI asaMyatabhavya-draSadeva vagere 15 jAtanA evo marIne jo devalokamAM jAya te kyA kyA devalokamAM jAya? te bInA spaSTa jaNAvI che. ahIM 15 jAtane je A pramANe jANavA-1. asaMyata bhavya dravya deva, 2. akhaMDitasaMyamI, 3. khaMDita saMyamI, 4, dezaviratanI akhaMDa ArAdhanA karanAra che. 5. dezaviratimAM atikramAdi doSo lagADanArA cho, 6. asaMtI, 7. tApasa, 8. kAMdapika che, 9. carakaparivrAjaka, 10, kiTibaSika , 11, tiryaMca, 12, AjIvika matane anusaranArA cho, 13. AbhiyAgi che, (vazIkaraNAdinA karanArA jIvo) 14. zramaNadharmathI rahita mAtra munizane rAkhI AjIvikA calAvanArA veSadhArI dravya sAdhuo, 15. samyakatva rahita jIvo. pachI asaMrazI-AyuSyanA 4 bhedo kahI jaNAvyuM che ke asaMsI jIva cAra gatinA AyuSyamAMthI koI paNa AyuSyane AyunA baMdhakAle maLelI sAmagrIne anusAre bAMdhe che. A hakIkata jaNAvatAM te baMdhAtA AyuSyanuM pramANa paNa jaNAvI ane te cAre AyuSyanA alpa bahatvanuM svarUpa kahIne zrIgautama gaNadharano vihAra jaNa che. zrIbhagavatIsUtranA pahelA zatakanA trIjA udezAnA muddAo A jIva pote eka kALe bAMdhI zakAya tevuM (AkhuM) kakSAehanIya karma bAMdhe che. A muddAne spaSTa samajAvavA mATe kAMkSAmahanIyane karavAnA eTale bAMdhavAnA cAra bhAMgAmAMthI cothA bhAMge mAnavAnI "hA" kahI che. ahIM praznamAM pUchelA cAra bhAMgAnuM svarUpa TIkAkAre vistArathI samajAvyuM che. te A rIte 1. sAmAnyathI kAMkSA. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta mohanIyanA baMdhano vicAra, 2, vartamAnakAlano vicAra, "bAMdhe che vagere, 3. bhUtakAlano vicAra, jema bAMdhyuM vagere, 4, bhaviSyakAlano vicAra, jema bAMdhaze vagere. A rIte cAra bhedA kRta, cita ane upasthitamAMnA ekeka padArthane kahyA che. eTale sAmAnya kriyA, bhUtakALanI kriyA, vartamAnakALanI kriyA, ne bhaviSyakALanI kriyA, A cAra bheda, kRta vagere traNa padArthone aMge praznottaromAM vicAryA che. ane chevaTanA udIrita, vedita ane niI padArthomAMnA darekamAM mAtra traNa kALanI ja kriyA karI che. A rIte trIjA uddezAnI saMgraha gAthAnA arthamAM trIjA dizAmAM kahelI bInAno sAra AvI jAya che. je mUMjhAve te mohanIya (karma) kahevAya, darzanamehanIyanI ja cAlu prasaMge jarUriyAta che. A irAdAthI mehanIya zabdanI pahelA kAMkSA zabdanI yojanA karI che. kAMkSAhanIyane zabdArtha TIkAmAM A rIte kahyo che. je bIje bIjA darzananA vicAro mAnavA eTale amuka ja mata sAce na mAnatAM bIjA bIjA dharmanA vicAromAM taNAI javuM, kSaNe kSaNe, mata vizenA vicAro badalAya, te kAMkSA kahevAya. kAMkSArUpa (meha pamADanAruM) je mehanIya te kAMkSAmahanIya eTale mithyAtva mohanIya jANavuM. AnA caya (sAmAnyathI karma baMdha), upacaya (gADha karmanuM bAMdhavuM), udIraNa (apUrNa kAle vahelA karmanuM bhogavavuM), nija raNa (bhegavAyelA karmonuM AmapradezathI dhIme dhIme judA paDavuM)nI vaikAlika bInA nArakAdi ra4 daMDakamAM varNavI che. pachI saMgrahagAthAnuM rahasya jaNAvI te kAMkSAmahane bhegavavAnI rIta jaNAvatAM kahyuM che ke 1. saMdeha karavAthI, 2. jinadharmane tajI anyadharmane grahaNa karavAthI, 3. phalanI zaMkA karavAthI, che. zuM A jinadharma (jinazAsana) che ke bauddhAdine dharma e jinazAsana che, A rIte anizcaya rU5 matibhaMga thavAthI, pa, kaluSa bhAva dhAraNa karavAthI, eTale "A zrI jinezvara kahelI bInA sAcI nathI. A rIte buddhinA viparIta paNAthI; (A pAMca kAraNarUpe) kAMkSAmahanIya kama bhegavAya che. AthI jaNAvyuM ke A pAMca svarUpamAMnA koI paNa ekAdi svarUpe kAMkSAmaha bhagavAya che. pachI kahyuM ke jinezvaradevoe kahelAM vacano sAcAM che. temAM zaMkAne sthAna che ja nahi, AvI dhAraNAthI (daDhatA) mokSamArgane sAdhanArA cha ArAdhaka kahevAya, pachI astitva (hevApaNA nA, ne nAstitvanA pariNAmanA vicAro jaNAvatAM prayoga ane svabhAvanA kAryo jaNAvyAM che, pachI kAMkSAmahanA baMdhanA vicAro jaNAvI tene bAMdhavAnuM kAraNa tarIke pramA bane yoga kahyA che. ahIM prasaMge e paNa kahyuM che ke pramAdane utpanna karanAra yoga che. yoganuM janaka vIrya ne vIryanuM janaka zarIra che. zarIrane upajAvanAra jIva che. pachI utthAna ane karmAdinI hayAti jaNAvI udIraNa, gahaNa ane saMvaraNanuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke udIraNa yogya karma pudgalanuM utthAnAdi vaDe udIraNa thAya, anudIno upazama thAya ne udayamAM AvelAnI nija thAya, pachI e kAMkSAmohana vedananI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtrano paricaya) bInA daza bhuvanapatimAM ghaTAvIne te ja vicAra sthAvaromAM goThavIne kahyuM ke tene tarka, saMjJA, prajJA, mana ke vacana nathI chatAM te te karmane vede che, evuM jinavacana che, te sAcuM che. A ja bInA vikalendriomAM kahI jaNAvyuM ke paMcendriya tiryaMcathI mAMDIne vaimAnika deva sudhInA pAMca daMDakamAM A kAMkSAme hAdinI bInA jema sAmAnya jIvomAM "kaDI tema jANavI. aMte zramaNe kAMkSAmahane vede che? A pUchelA praznanA javAbamAM prabhu zrI mahAvIradeve kahyuM ke jJAna nA bhedone joIne, jinavacanamAM zaMkA karavAthI, ke pitAne dharma tajI devAthI, dharma kriyAnA phalamAM "A dharma kriyAnuM phaLa maLaze ke nahi? ? AvI zaMkA karavAthI, anizcitapaNAnI ke viparItatA pAmavAthI (A pAMca svarUpomAMthI koI paNa svarUpe) zramaNa nircathe tene (kAMkSAmahane) vede che. A rIte trIjA uddezAnA muddAo jANavA, zrIbhagavatIsUtranA pahelA zatakanA cothA uddezAne raMka paricaya ahIM kahyuM che ke mohanIya karmanA udayavALA jIvo bAlavIryathI upasthAna (paralekanI kriyAne svIkAra ) kare che, ne bAlavIryathI ke bAlapaDitavIryathI apakramaNa (uttama guNa sthAnakethI hInatara eTale UtaratA guNasthAnake javuM) kare che. ane jemaNe mohano upazama karyo che tevA jI paMDitavIryathI kriyAmAM upasthAna kare che, ne bAlapaMDitavIryathI apakramaNa kare che. A hakIkata spaSTa samajAvIne kahyuM ke pradeza kama ane anubhAga kama, A be bhedamAM karmane pradeze jarUra bhagavAya ja paNa pradeza kama mAM tene rasa na paNa bhagavAya. pachI vartamAnakAla, bhUtakALa ane bhaviSyakAlane lakSyamAM rAkhIne pagalonI tathA jIvana ane kevalajJAnInI bInA vistArathI samajAvI che. A cethA uddezAmAM mukhya mukhya mudAo A rIte kahyA che-. ATha karma prakRti, 2. upasthAna ane apakamaNano vicAra varNavatAM vacamAM bAlavIryAdinuM svarUpa kahIne upazAMta moha jIvane aMge upasthAnAdinI bInA jaNAvI che. 3. upasthAnano ke apakramaNa karanAra AtmA pote ja che. 4. ruciarucinI bInA, 5, karelA karmo bhegavavAM ja paDe; ahIM karmanA be bhedo paNa spaSTa kahyA che. 6. AbhyapagAmikI vedanA, ne pakamiTI vedanAnI bInA kahI che. 7. pudagala jIva ane kevalInA vicAro A sAta muddAo khAsa dhyAnamAM rAkhavA, kAraNa ke tenuM ja ahIM vistArathI varNana che. bhagavatIjInA prathama zatakanA pAMcamA uddezAno ka paricaya ahIM nArakAvAsAnI, asuranA AvAsonI tathA vimAnonI saMkhyA jaNAvI narakAvAsAdi sthiti sthAnamAM krodhapayukata jIvo vagere kahyA che. chevaTe avagAhanAhimAM, daSTijJAnAdimAM, asurakumAra vagerenA AvAsamAM, sthAvaramAM ane vikalendriyAdimAM krodhopayutAdinA bhAMga vagere bInA spaSTa jaNAvI che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 bhagavatIjInA prathama zatakanA chaThThI uddezAnA TraeNka paricaya ahI sUryanA cakSu:sparzI, avabhAsana (ugatA ne camatAM dekhAvu.) vagere tathA prANAtipAtikI vagere kriyA temaja rehukamuninA prazno, ane leAkasthitinA 8 bheda ( asti pUraNanuM dRSTAMta) kahIne jIva puddagalAnuM mAMheAmAMhe adrava vagere ane (dvahunautu dRSTAMta ) sUkSma snehakAyanuM" paDavuM vagere bInA spaSTa jaNAvI che. vacamAM kSetravicArAdi paNa kahyA che. bhagavatIjInA prathama zatakanA sAtamA uddezAnA TraeNka paricaya zrIvijayapadmasUrIzvarakRta ahIM veAnA dezAtpAta ane sarvotpAta ane AhAra, uddhattanA vagere tathA vigraha gati vagere kahIne daivedyane cyavanakAle AhArane! abhAva ane garcanA, gardUtpatti tathA mAtAnAM te pitAnAM aMgA temaja tenA kAla jaNAvyA che. pachI garbhastha jIvatuM narakamAM ane dhruva gatimAM marIne upajavu' tathA garbhAmAMthI nIkaLavuM vagere mInA spaSTa jaNAvI che. bhagavatIjInA prathama zatakanA AThamA uddezAnA TUMka paricaya ahI" kahyuM che ke ekAMta mAla cAre gatimAM paNa jAya. pachI paMDitanI ane mAla paMDitanI gati kahuIne agnikAyAdine aMge kriyA lAgavAnA prazna tathA mRgavadhAdimAM kriyAnA prazna temaja vairakriyAnA prazna jaNAvyA che. pachI jayaparAjayanAM kAraNa, sakaraNa vIya ane akarNa vIya vagerenuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che, ne A hakIkata cArvIze daMDakAmAM ghaTAvI che. bhagavatIjInA prathama zatakanA navamA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM kahyuM che ke hiMsAddhithI AtmA bhAre ane ane ahi MsAdithI jIva haLave thAya che. pachI avakAzAMtaranA ane vAtAdinA tathA nArakAdinA gurutva-lazrutva vagere vicAra kahIne jaNAvyu' ke, lAghavAdi ane akrodhAdipaNuM prazasya che ane pahelAM jene mAhu ghaNA hAya, te jIva paNa saMvRta banI siddha thAya che. tathA eka sAthe be bhavanu AyuSya bhAgavI zakAya nahi. pachI zrIpArzvanAthanA saMtAnIya zrIkAlAsyavRSiputra sAdhunA ne sthavirAnA sAmAyikAdinI bAbatamAM praznAttarA kahI aMte jaNAvyuM ke te paMca mahAvrata sAdhI mAkSe gayA. apratyAkhyAnikI zeTha daridra vagerene sarakhI lAge, pachI AdhAka AhArAdi vAparatAM karmabaMdha ne prAzcaka AhArAdi vAparatAM amadha vagere tathA asthirAdi padArthanuM badalAvavu' vagere bInA spaSTa jaNAvI che. bhagavatIjInA prathama zatakanA dazamA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM... prabhu zrI mahAvIre ' calat acalita ? vagere AkhatamAM ane viSama paramANu Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kiraNAvalI (5. zrIsthAnAMgasUtranA paricaya) 169 skaMdhAdinI bAbatamAM anya duniyAnA mata jaNAvI satya hakIkata varNavI che. pachI anya tIthi konA vicAra e che ke eka jIva eka samaye irSyApathika kriyA ane sAMparAyika kriyA e e kriyA eka sAthe kare. ahIM prabhunA yathArtha vicAro kahIne naraka gatimAM utpAdanA virahanA atideza vagere bhInA spaSTa jaNAvI che. paMcamAMga sUtranA pahelA zatakanA deza uddezAo che. temAM dareka uddezAnA arthanI saMgraha gAthA paNa jaNAvI che. ethI dUMkAmAM uddezAnA sAr jaNAvAya che. A pahelA zatakanA pAMcamA uddezAmAM nArakAdi cAvIze daMDakAmAM AvAsA, sthitisthAna, kAdheApacuktapaNuM, mAnApayuktapaNuM vagerene aMge saMbhavatA bhAMgA, zarIrAdinI bInA, tyAM lAbhanI pradhAnatA vagere muddAonuM vistArathI varNana karyuM che. pachI chaThThA uddezAmAM 1. ahIthI sUrya ugavAnA TAIme jeTalA yAjana dUra dekhAya che. teTalA ja ceAjana dUra AthamatAM dekhAya che. 2. sUryanuM prakAzakSetra sarakhuM che. ahIM' jarUrI kSetranI mInA kahI jaNAvyuM ke lAkanA cheDA alAkanA cheDAne aDake che. te dvIpanA cheDA samudranA cheDAne aDake che, tathA chAyAnA IMDA AtapanA cheDAne aDake che, temaja sa'sArI jIveAne prANAtipAtikI lAge che. ahIM kriyAnuM varNana TUMkAmAM karI te bInA ane mRSAvAda vagerenI bInA cAvIze daMDakAmAM vicArI che, pachI rAhu munie prabhu mahAvIrane pUchelA praznonuM varNana zarU thAya che. tenuM rahasya e che ke leAka ane aleAka bane pahelAM ane ane pachI kahI zakAya evI rIte jIva ajIva ane bhavya abhavyamAM tathA siddha asiddhamAM temaja siddhi ane asiddhi(saMsAra)mAM temaja iMDAM ane kukaDImAM samajavuM, ema bIjA paNa prazno pUchyA bAda zrI gautama gaNadhare pUchelA praznanA javAthyamAM leAkasthitinA 8 bheda tathA AkAzAdi padArthanA mAMheAmAMhe AdhAra Adheya bhAva samajAvavAmAM vyAvahAki udAharaNA ApI kahyuM ke vA ane pudgalA mAMheAmAMhe samRddha che. temAM vyAvahA rika dRSTAMta paNa ApyuM che. chevaTe sUkSma snehukAya paDe che te thADA kAla rahe che, vagere muddAenu ahI... savistara varSoMna ka" che. 7. sAtamAM uddezAmAM cAvIze daMDakAmAM veAnA utpatti, AhAra ane uddhRttananA vicAro tathA vidmahuti-avigrahagatinI mInA kahIne daivAnA cyavanakAlane aMge jarUrI hakIkata jaNAvI che. pachI garbhanA adhikAra zarU thatAM garbhamAM upajatA jIvane iMdriyA hoya ke nahi? tenA uttara detAM dravyendriya bhAvendriyanuM svarUpa kahyu` che. te jIva zarIravALA hAya ke zarIra vagaranA hoya? AnA javAba detAM zarIranu svarUpa jaNAvI kahyuM ke garbhamAM upajatA jIva zarUAtamAM mAtAnuM leAhI, ane pitAnu vI' A enA AhAra kare che. utpanna thayA pachI mAtAnuM lAhI ane mAtAe khAdhelA AhAra le che. pachI garbhamAM rahelA jIvane vidna na hoya temAM kAraNa jaNAvI, te AhAranuM bIjA bIjA rUpe pariNamana jaNAvyu che. ga'mAM rahela jIva mADhAthI na khAya, tenu' kAraNa jaNAvI kahyu` ke te AkhA zarIrathI Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrIvijayapadhdhasUrIzvarakRta AhArAdi kare che. garbhamAM be nADI hoya che : 1. mAtajIva-saharaNI nADI. ra. putrajIva-rasaharaNI nADI. A be mAMhomAMhe saMbaddha hoya che. naLInI mAraphata mAtAe khAdhelA cAvelA AhArane rasa putrajIva-rasaraNI mAM Utare che. tene AhAra garbhamAM rahelo jIva kare che. tathA saMtAnane mAtAnAM traNa aMge hoya. vArasAmAM maLelAM aMge saMtAna jIve tyAM sudhI rahe. pachI garbhamAM rahelA keIka jIva je kAraNathI narake (paNa) jAya te kAraNa jaNAvatAM saMjJI jIvanI hakIkata kahI che. pachI jaNAvyuM che ke garbhamAM rahelo koIka saMjJI jIva labdhinA prabhAve zatrunI sAthe laDAI kare che ne keI te (garbhamAM rahelo) chava deva paNa thAya che. ne te kaI saMsI jIva garbhamAM rahyA chatAM dhArmika vacana sAMbhaLe che. tathA garbhamAM jIva catto ke paDakhAbhera hoya, keI jIva kerInI mAphaka kuja hoya, Ubhe hoya, beTho hoya, ke sUto hoya, te jIva mAtAnA sukhe sukhI, ne mAtAnA du:khe du:khI hoya, aMte jaNAvyuM che ke prAvakAle pahelAM mAthAthI ke pagathI nIkaLe, te jIva jIvato rahe; paNa je jIva ADo thaIne garbhamAMthI nIkaLe te maraNa pAme athavA kakupo thAya. 8. AThamAM uddezAmAM ekAMta bAlana ane bAlapaMDitane tathA aMtakriyAno vicAra jaNAvyo che. eTale ekAMta bAla jIva cAra gatimAMthI kaI paNa gatinuM AyuSya bAMdhe, bAlapaMDita jIva dezaviratinA pratApe devAyu bAMdhe tathA ekAMta paMDita manuSya mokSe jAya athavA devAyuSya ja bAMdhe. pachI haraNane mAranAra puruSane lAgatI kriyAnuM ne pAMce kriyAnuM svarUpe kahI ghAsane bALanAra puruSane ne dhanurdhArI puruSane lAgatI kriyA tathA marAtA hariNanI sAthe vaira baMdhAvavAno vicAra jaNAvIne kahyuM ke puruSane mAranAre puruSa marAtA puruSanA vairathI baMdhAyelo che, ne te 6 mahinAnI aMdara mare to tene kAyakI vagere pAMce kriyAne lagato karmabaMdha thAya, ne che mahinA pachI mare te pahelI cAra kriyAne lAgavAthI thato kamabaMdha kare. tathA bala zastra vagerenI apekSAe be puruSo sarakhA hovA chatAM eka puruSa te ne eka puruSa hAre tenuM kAraNa samajAvIne labdhavIryanuM ne karaNavIryanuM svarUpa vaNavatAM covIze daMDakanA jIvone aMge cAlu hakIkata jaNAvI che, tathA navamA uddezAmAM TUMkAmAM rahasya e kahyuM che ke hiMsAdithI jIva bhArekamI" bane, ne ahiMsAdithI jIva halakamI thAya, pachI nirgathe sAdhunAM 4 prazasta vAnAM guNa) jaNAvI kahyuM ke avakAzAMtara ane sAtamo tanavAta anukrame agurulaghu ne gurulaghu che vagere. ahIM A prasaMgane anusarIne jarUrI bIjA praznottara varNavIne kahyuM ke krodharahitapaNuM vagere guNe nircathane zobhAvanArA che. tathA kakSAno kSaya karIne saMvRta banelA sAdhu athavA pahelA bahu mohavALI sthitimAM rahIne saMvRta banelA sAdhu karmone khapAvI siddha thAya. pachI AyuSyanI bAba. tamAM bIjAo kahe che ke "eka jIva eka samaye be AyuSya bAMdhe che, A vAta evI che ema spaSTa samajAvI prabhue kahyuM ke eka jIva eka samaye eka AyuSyane bAMdhe che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (pazrIbhagavatIsUtrane paricaya) 1LI kAraNa ke eka prakAranA AtmAnA pariNAma vaDe viruddha be AyuSya na baMdhAya, pachI gautamasvAmI vihAra kare che. pachI kalAyeSiputra anagAra prabhu mahAvIranA sthavirone prazna pUchatAM javAba sAMbhaLI saMtoSa pAmyA ne paMca mahAvrata dharmane sAdhI mokSe gayA. pachI apratyAkhyAna kriyAne prasaMga heta kahevApUrvaka samajAvI AdhAkarma doSathI dUSita AhArAdi vAparavAthI nukasAna ne nirdoSa AhAradi vAparavAthI maLatA lAbha jaNAvyA che. aMte kahyuM ke je asthira hoya te ja padArtha badalAya che, A vagere bInA spaSTa samajAvI che. dazamAM uddezAmAM anya tIthikAnA vicAre kahyuM che. tene sAra e che ke anya dhamIe kahe che ke 1. je cAlatuM hoya te cAlyuM kahevAya. 2. be paramANu mAMhamAMhe caMTe nahi, kAraNa ke temAM cIkAza nathI. 3. traNa paramANu jeDAya, ne tenA be sarakhA bhAga nA-zA thAya, ane traNa bhAga paNa thAya. 4. cAra aNu pAMca aNunuM kama bane, te zAzvata che. pa. kamane caya ane apacaya thAya che. caya eTale vRddhi, apacaya eTale ghaTavuM eAchA thavuM. 6. bolyA pahelAM bhASA te bhASA kahevAya, paNa bolAtI bhASA te bhASA na kahevAya. bolyA pachInI je bhASA te bhASA kahevAya vagere mAnyatAone khoTI sAbita karavAnA prasaMge prabhue kahyuM ke 1. je calamAna padArtha hoya te calita kahevAya che. be paramANu mAMhomAMhe ceTe che; tenA be sarakhA bhAga thAya. 3. traNa paramANuo mAMhomAMhe ceTa tenA be bhAga thAya, paNa sarakhA bhAga na thAya, tathA traNa bhAga thAya, 4. cAra aNune ke pAMca aNune skaMdha "karma ? na kahevAya, te azAzvata che. 5. bolyA pahelAMnI bhASA te abhASA kahevAya, belAtI je bhASA te bhASA kahevAya. bolyA pachInI je bhASA (bhASAvargaNanAM pudagale) te abhASA kahevAya eTale bhASA na kahevAya. bolatAM (puruSAdi) nI bhASA kahevAya, paNa je bolato ja na hoya tenI abhASA eTale te bole che ema kahevAya ja nahi, A bhASAnI jevuM ja kriyAnuM svarUpa jANavuM kRtya e du:kha che (du:kharUpa che, duHkhanuM sAdhana che) pachI bIjAo mAne che ke eka jIva eka samaye aiyaMpathikI ane sAMparAyikI kriyA A be kriyA sAthe kare. A bAbatamAM prabhu zrI mahAvIradeve kahyuM ke eka jIva eka samaye eka kriyA kare che. be kriyA kare nahi. narakamAM utpattino utkRSTa virahakALa 12 muhUrta che. eTale 12 muhUrta sudhI narakamAM kaI jIva upaje ja nahi. vizeSa bInA zrI prajJApanA sUtranA vyutkrAMti padamAM kahI che. A rIte pahelA zatakanI bInA samajavAmAM bahuja kaThina hovAthI TUMka paricayanI sAthe tenuM yathArtha rahasya paNa jaNAvyuM. temAM keTalIka bInA uttara rUpe ja jaNAvI che. tyAM praznanI bInA sarala che ema samajavuM. zrI bhagavatIsUtranA pahelA zatakane saMkSipta paricaya pUro thayo. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIdharakRta zrIbhagavatIjInA bIjA zatakanA TraMka paricaya ahIM` 10 uddezA che. temAM pahelA uddezAmAM kahyuM che ke pRthvIkAyAdinA ve zvAseAAsa le te mUke che temAM dhAseAAsa vaNAnA varNadivALA pudgalakA grahaNa kare ne mUke che. AnI vizeSa bInA prajJApanAsUtrathI jANavA bhalAmaNa karI che. pachI kahyuM ke pavananA jIvo paNa e pramANe zvAsezvAsanI kriyA kare che, ne bIjA jIvAnI mAphaka te paNa marIne ghaNIvAra te rUpe (pavanarUpe) upaje che. tathA pavananuM... AghAta (athaDAvavuM) vagere kAraNeAthI maraNa thAya che. tene audArika, vaiUMkraya, taijasa ane kA`Na e cAra zarIra hoya. pachI prANa, bhUta, jIva, sattva vagerenI bhInA vagere kahIne buddha, mukta vagerenu svarUpa jaNAvyu che. pachI zrIgautamasvAmIjInA vihAranI bInA jaNAvI zrIkaka parivrAjakanA adhikAra zarU karyAM che. tenA TUMka sAra A pramANe : kRtaMgalA nagarI, chatrapalAzaka caitya, zrAvastI nagarI, ga bhAla rivrAjaka che. te RgvedAdi cAra vedanA jANakAra che. itihAsa, (purANa) nighaMTu, SaSTita Mtra ne gaNitazAstrone tathA zikSA, kalpa, vyAkaraNa, piMgaLa, nirUkta, ane jayAti;zAstra A vedanAM 6 agAne paNa jANe che. piMgala zramaNe skaMdaka parivrAjakane pUchelA praznAnA sAra e che ke leAkanA, jIvanA, siddhinA ne siddhanA cheDA che ke rrAha ? tathA kayA maraNathI jIva vadhe ane ghaTe ? skaMdaka A pAMca praznAnA javAthya e traNa vAra pUchatA piMgala zramaNane ApI zakatA nathI. tene manamAM te mAkhata zaMkAdi thAya che. evAmAM prabhu zrImahAvIradhruva padhAryA. te jANI skaMdakane tyAM jaI te praznA pUchavAnI te prabhu mahAvIranI sevA karavAnI bhAvanA thaI. hAla te tApasanA veSamAM che. ahIM tenI bAbatamAM zrImahAvIradeva ane gautamasvAmI vAtacIta kare che. skaMdraka prabhune vAMDhavA svasthAnathI nIkaLyA. ahI prabhue gautamasvAmIne kahyuM ke skaMdaka e tAro pUrvasaMgatika che (mitra che), te dIkSA jarUra leze. evAmAM skaMdakane AvatA jANI zrIgautamasvAmIe temanA Adara karyAM. temanA mananA bhAva jaNAvyA. tyAre skaMdake acae pAmI zrIgautamane pUchyuM, teno temaNe khulAsA karyA. te sAMbhaLI skaMdakane prabhujInI upara bahumAna thayuM. zrIgautamanI sAthe skaMdeMka prabhunI pAse gayA. prabhune joI ne te rAjI thayA. ahI'piMgala zramaNe pUchelA praznAnA javAba detAM prabhue dravya-kSetrAdinuM svarUpa jaNAvavA pUrNAMka kahyu ke amuka apekSAe leAka vagerenA cheDA che ema kahI zakAya ne amuka apekSAe leAka vagerenA cheDA nathI, ema paNa kahI zakAya. A vAta vistArathI samajAvI ne bAlamanuM tathA paMDitamaraNanuM svarUpa ane mAlamaraNanA 12 bhedo kahyA che. temAMnA koISNa maraNathI maranAra jIvanA saMsAra vadhe che, pachI paMDita maNanA be bheda kahI jaNAvyu' ke temAMnA koIpaNa maraNathI maranAra jIva sAMsArane e kare che. prabhu zrImahAvIranI avasareAcita bIjI paNa dezanA sAMbhaLI kaMka parivrAjaka pratimAdha 172 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 173 pAmyA. pharI prabhune dharmopadeza sAMbhaLatAM temane prabhunA pravacana upara zraddhA thaI. ahIM saMsArane dAvAnala je jANatA te skaMdaka parivrAjaka prabhunA hAthe dIkSA laI hitazikSA sAMbhaLI saMyama sAdhatAM 11 aMgo bhaNe che. prabhunI AjJA, AkarI tapazcaryA, bhikSunI 12 pratimA, (ahIM tenuM svarUpa TIkAmAM jaNAvyuM che,) guNaratna saMvatsara tapa vagere karatA te durbala thaI jAya che. avasare prabhunI AjJA laI vipula parvata upara sAdhuonI sAthe gayA. bhagavaMtane vaMdanA, sarva jIvone kSamApanA (khamAvavuM), pharI vratanuM uccaravuM vagere vidhipUrvaka eka mahinAnuM anazana karI samAdhi maraNe kAladharma pAmI teo bAramA acuta devaloke mahaddhika deva thayA. ahIM rara sAgarepama sudhInA devasukha bhegavI mahAvidehe siddha thaze. A bInA tathA prasaMgane anusarIne bIjI paNa hakIkata vistArathI samajAvI che. 2. bIjA uddezAmAM vedanA muddaghAta vagere sAte samudraghAtanuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM ke zrI prajJApanA sUtranA 36mA samuddaghAtapadamAM AnI bInA vistArathI kahI che. te tyAMthI jANavI, tathA bhAvitAbhA anagAranuM paNa svarUpa jaNAvyuM che. 3. trIjA uddezAmAM ratanaprabhAdi sAte naraka pRthvIonuM varNana karI jaNAvyuM ke bhUtakALamAM sarva jIvo narakamAM ghaNIvAra jaI AvyA che. AnI vadhAre bInA jANavA mATe zrI jIvAbhagamasUtranA bIjA uddezAnI bhalAmaNa karI che, 4. cothA uddezAmAM indriyanI bInA jaNAvatA kahyuM che ke prajJApanAvanA Idhyi padanA pahelA uddezAmAM A hakIkata vistArathI samajAvI che. tathA TIkAkAre indriyonA bheda, AkAra, jADAI, viSaya vagerenuM varNana vistArathI karyuM che. pa. pAMcamA uddezAmAM anyadharmIo mAne che ke "devone strIo na hoya, ne eka ja jIva eka TAIme be vedone anubhave. A vicAro khoTA che, ema jaNAvatAM prabhudeve sAcI bInA spaSTa rIte SNavI ke "devane strIo (devIo) hoya. tathA eka jIva eka kALe eka vedane anubhave. ? pachI udakagabha (pANIne gabha) jaghanyathI eka samaya sudhI, ne utkRSTathI 6 mAsa sudhI Take. ne gabhaMja tiryaMca paMcendriyano gabhara jaghanyathI aMtamuhUrta sudhI, ne utkRSTathI ATha varasa sudhI Take. manuSyano garbha e ja pramANe jaghanya aMtamuhUrta ne utkRSTa bAra varasa sudhI Take. temaja kAyabhavastha gabhane TakavAne kALa jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTathI ra4 varasa. kAyabhavastha garbhanuM svarUpa drakAmAM A pramANe jANavuM. mAtAnA peTanI vacce rahela "garbhamAM rahelA jIvanuM che je zarIra te kAya kahevAya, te zarIramAM je upajavuM, te kAyabhava kahevAya. ane temAM ja je jIva jo hoya, te kAyabhavastha kahevAya. te kAyabhavastha jIva kAyabhavastha rUpe covIza varSa sudhI rahe te A rIte-jema koI jIvanuM zarIra garbhamAM racAI gayuM hoya, pachI Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrIvijyapaddhasUrIzvarakRta te jIve tyAM bAra varSa sudhI rahI maraNa pAmI pAcho pahelAM pote banAvelA tenA te zarIramAM upajI pharI bIjAM bAra varSa sudhI rahe. A rIte covIza varSanI yojanA jaNAvI kahyuM ke manuSyanA ane tiryaMca paMcendriya jIvanA bIjamAM bIjApaNuM jaghanya aMtamuhUrta ne utkRSTa bAra muhUrta sudhI Take. eka jIva eka bhavamAM eka be traNane ke baseMthI navasaeNno putra thAya, tathA eka jIvane eka bhavamAM jaghanya eka be traNa, utkRSTathI bethI nava lAkha putro thAya. A hakIkata Azcaryajanaka lAge paNa TIkAkAre TIkAmAM vistArathI sapaSTa samajAvatAM kAraNa paNa jaNAvyuM che. pachI maithunajanya asaM. yamanI bInA jaNAvI A prastAva pUrNa karatAM zrI mahAvIradevano vihAra jaNAvyo che. pachI tuMgikA nagarInA ne tyAM rahetA zrAvakonA varNanamAM kahyuM ke eka vakhata zrIpAthanAthanA sthavira zikhyo ahIM padhAryA, te khabara zrAvakane paDI tyAre vicAra karI tyAM jaI temane dharmopadeza sAMbhaLI je prazno pUchI javAba meLavyA tenuM TUMka rahasya e che ke, saMyama ane tapanuM phaLa anAzrava eTale saMvabhAva che vagere bInA kahI deva thavAnI bAbatamAM thayelI praznottarI TUMkAmAM jaNAvI kahyuM che ke zrAvake svasthAne gayA ne sthaviroe vihAra karyo. pachI zrIgautamasvAmInA tapa, pAraNuM, bhikSA levA javuM, tyAM sthavirenI vAta sAMbhaLI temane thayela Azcarya, prabhue teno karele khulAso jaNAvIne 1 sAdhubhaktinuM phala-zAstronuM sAMbhaLavuM tenuM kala-gAna, 3. tenuM phala-vijJAna, 4. tenuM phala-pratyAkhyAna, 5, tenuM kula-saMyama, 6. saMyamanuM phala-anAzrava eTale AzravanuM rokANu, 7. tenuM phaLa-tapa, 8. tenuM phaLa-vyavadAna (nirjara), 9. tenuM phaLa-akriyA, 10. tenuM phaLa-siddhi jaNAvI chevaTe rAjagRhanA kuMDanI bAbatamAM anya mata kahI prabhue sAcI hakIkata spaSTa jaNAvI che. 6. cha uddezAmAM bhASAnA avadhAriNI Adi svarUpanuM varNana karatAM vistAra mATe prajJApanA sUtranA bhASA padanI bhalAmaNa karI che. 7. sAtamA uddezAmAM devanA bheda, sthAna (sthAna padanI bhalAmaNa), svargonA AdhAra, vimAnonI jADAI, UMcAI, AkAra vagerenuM varNana karatAM jIvAbhigamanA vaimAnika uddezAnI vistAra mATe bhalAmaNa karI che. 8. AThamA uddezAmAM kahyuM ke jaMbudviIpanA merUnI dakSiNe camarendranI sudharmA sabhA che, pachI arUNavaradvIpa, tenI vedikAno cheDa, tigicha phUTa nAmanA utpAta parvatanuM pramANa, gaustubha nAme AvAsa parvatanI sarakhAI, padmavaradikA, vanakhaMDa, te benI bInA kahIne prAsAdAvata sakanA pramANanuM varNana karI maNipIThikA, arUNodaya samudra, camacaMcA rAjadhAnIno krile, sudharmA sabhA, jinagRha, upapAta sabhA, hada, abhiSeka, tathA alaMkAra sabhAdinuM varNana karatAM vijayadevanI bhalAmaNa karI, amarendranI Rddhi vagerenuM varNana karyuM che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 175 175 9 navamA uddezAmAM samaya-kSetranuM svarUpa jaNAvatAM vistAra mATe jIvAbhigamasUtranI sAkSI ApI che. - 10. dazamA udezAmAM kahyuM che ke dharmAstikAya vagere (pudagala rahita) pAMca padArtho varNAdi rahita tathA avasthita che. tenA dravya, kSetra, kALa, bhAva ane guNathI pAMca bhede che. jIva varNAdi rahita che, gatimAM madadagAra dharmAsiskAya che ane sthitimAM sahAyaka adharmAstikAya che. AkAzAstikAyano avagAhanA guNa che, temaja jIvano upayoga guNa che. pudgalane guNa grahaNa karavuM e che. vaLI pudgalAstikAyamAM pAMca varNa, pAMca rasa, be gaMdha ane ATha sparzI hoya che. temaja jyAM sudhI eka paNa pradeza ocho hoya, tyAM sudhI dharmAstikAya na kahevAya. jema lADo Akho hoya to ja lADavo kahevAya, paNa aDadhe hoya to te teno kaTako kahevAya. e pramANe badhA astikAyomAM samajI levuM. tamAma jIvonA bhegA maLIne tathA AkAzanA ne pudagalanA pradeza anaMtA che, jIva utthAnAdi kriyA kare che. jIvanuM lakSaNa upayoga che. AkAzanA be bhedo-1, lokAkAza, 2, alakAkAza, lokAkAzanA tathA jIvAjIvanA deza pradeza che. ema arUpI padArthonuM varNana karI rUpI ajIvanA 1, skaMdha, 2. skaMdhano deza, 3. kaMdhane pradeza, 4. paramANu-pudgala ema cAra bhedo kahyA che. arUpI achavanA pAMca bheda ane alakAkAza ajaya dravyano deza che, aguruladhu che. tathA lokAkAzamAM varNAdi nathI. pachI dharmAstikAya vagerenuM pramANa tathA sparzane jaNAvI kahyuM ke dharmAstikAya, adharmAstikAya ane eka jIva e traNe padArthonA pradeze lokanA pradezo jeTalA che. tathA dharmAstikAyane sAdhika ardha bhAga eTale aDadho jhAjhero bhAga adholokane aDake che. tirtho leka dharmAstikAyanA asaMkhyAtamA bhAgane tathA Urvaloka tenA lagAra ochA ardhA bhAgane aDake che. pachI dharmAstikAya, adharmAstikAya ane lokAkAzanI sAthe ratnaprabhAdi sAte naraka pRthvInI jaMbUDhIpAdika dvIpa samudranI ne saudharma devalokAdithI mAMDIne siddhazilA sudhInA padArthonI sparzanA vagere vistArathI samajAvIne aMte AnI bInA TUMkAmAM jaNAvanArI saMgrahagAthA kahI che. zrIbhagavatIjInA bIjA zatakano paricaya pUro thaye. zrIbhagavatIjInA trIjA zatakane TUMka paricaya pahelA udezAne raMka paricaya ahIM zarUAtamAM A trIjA zatakane sAra jaNAvanArI saMgrahagAthA kahI che. pachI vipharvaNa eTale vailibdhinA pratApe devo je judI judI jAtanAM rUpo banAve tene lakSyamAM rAkhIne mekA nagarInI bahAra naMdana cayavALA udyAnamAM zrI agnibhUti Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrIvijayasUrIzvarakRta gaNadhare prabhu zrI mahAvIradevane camarendranI vaikriyazaktine aMge prazno pUchaDyA che. tenA uttara meLavI tenA sAmAnika devo, trAyaciMzaka deva ane lokapAla devo tathA agramahiSI saMbaMdhI praznottaro jaNAvyA che. pachI agnibhUti ane vAyubhUti mahemAMhe savAla javAba karatA hatA te avasare zrI agnibhUtie kahelI je bInA sAMbhaLI vAyubhUtine saMdeha thayo teno khulAse prabhu zrI mahAvIradeve karyo. te sAMbhaLI vAyubhUtine khAtrI thaI ke zrIagnibhUtinuM kahevuM sAcuM che. A rIte potAnI bhUla samajanArA zrIvAyubhUti gaNadhare zrIagnibhUti gaNadharane khamAvyA. A bInA spaSTa samajAvI che. pachI zrImahAvIvane agnibhUtie ane vAyubhUtie anukrame dakSiNendra ane uttarendranA (balIndrAdinA) sAmAnikAdi devonI vaizvei labdhinA prazno pUchayA temAM sAmAnika devanA adhikAre tibbaka munine adhikAra varNavyo che. temAM tenI kriyazaktine prazna pUchela che. pachI agnibhUtino vihAra jaNAvyo che. have vAyubhUti izAneddhanI zaktine aMge prabhune pUche che, ane kurUdatta muni paNa vikavaNA saMbaMdhI prazno pUche. che. temAM sanakumArendrAdinI ne tenA sAmAnika devAdinI vakra zakti saMbaMdhI praznottara kahyA che. AnI pachI jaNAvyuM che ke prabhu zrI mahAvIradeva ahIMthI vihAra karI rAjagRha nagaramAM padhAryA. ahIM IzAnendra AvyA, temaNe prabhune pradakSiNA vaMdanAdi karI devatAI Rddhi dekhADI harI lIdhI. A prasaMge deva RddhinA pUchelA praznano javAba detAM prabhue phUTakArI zALAnuM daSTAMta tathA tevI devaddhine pAmavAnA upAyo jaNAvyA che. pachI mauryaputra gaNadhara ane tAlI tApasanA adhikAramAM jaNAvyuM ke, teNe (tAmalI tApase) prANAmAM nAmanI pravrajyA lIdhI hatI ne Idra mATe balicaMcA rAjadhAnImAM deve bhegA maLyA. ekamata thaIne teoe anazanabhAvamAM rahela tAmalI tApasane potAnA iMdra thavA mATe bahu AgrahabharI vinaMtI karI, paNa temAM teo sakala nIvaDyA nahi. banyuM evuM ke niyANuM na karavAthI te IzAne thayo. tethI balicaMcAnA devone tenI khabara paDatAM temaNe krodhe bharAI tenA zaba (maDadA)nI avagaNanA karI. tenI IzAnendrane khabara paDatAM teNe kaMdhe bharAI balicaMcA tarapha najara phekI, tethI te baLavA lAgI. devo nAsabhAga karavA lAgyA, herAna thayelA temaNe izAnendrane khamAvyA ne upadravane zAMta karavA vinaMtI karI. tethI teNe dRSTi saMharI lIdhI. pachI izAnendrana Ayu tathA mukti sthaLanI bInA jaNAvI kahyuM ke, dakSiNAdhanA ane uttarAnA Dho. bhegA maLe che ne vArtAlApa kare che. pachI sahakAryakrama jaNAvI vivAda (jhaghaDA)nA prasaMge sanakumAredrane yAda karatAM te AvI nIveDo lAve che. (jhaghaDo patAvI de che.) pachI zakanA ne izAnendranA judAM judAM vimAnonI bInA, te badhAMnI UMcAI, izAnendranI pAse zakanuM Agamana (AvavuM) vagere hakIkata jaNAvIne kahyuM ke zakanA ne izAnendranA vivAdano niveDo lAvavAra (jhaghaDAne patAvanAra) sanatakumAre che. te zramaNa vagerenuM hita Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtranA paricaya) 177 cAhe che ne kare che tethI temAM bhavyapaNuM vagere jarUra che. pachItizcaka muninA ne kurUdatta muninA tapa vagerenI ne vimAnAnI UMcAI, prAdurbhAva vagerenI mInA paNa spaSTa jaNAvI che. zrIbhagavatIjInA trIjA zatakanA bIjA uddezAnA TraMka paricaya rAjagRha nagaranI bahAra pa`DhAmAM zrIgautama gaNadhare prabhu mahAvIrane pUchyuM' ke asuro kayAM rahe che ? javAbamAM prabhue kahyuM ke ratnaprabhA pRthvInI vacce rahe che. teo pAchalA bhavanA zatrune du:kha upajAvavA ne mitrane sukhI karavA nIce trIjI naraka sudhI gayA che. paNa teo sAte naraka pRthvI sudhI javAnI zaktivALA che, tathA zrItIrthaMkaradevAnA janma, dIkSA, kevalajJAna ne nirvANa kalyANakAnA Acchava karavA tIrmAM naMdIzvaradvIpa sudhI gayA che, paNa temanuM sAmarthya te| asaMkhyAtA dvIpa-samudro sudhI javAnu` heAya che. temaja vaimAnika vAne ane asurone mAheAmAMhe bhavapratyayika vaira hoya che. tethI teo UMce saudhama devalAka sudhI gayA che, paNa acyuta devalAka sudhI javAnuM temanuM sAmarthya hoya che. teo AtmarakSaka devAne harAvIne ratnA vagere cAre che. devIe temane sajA kare che. pachI asure ane apsarAonI hakIkata jaNAvI kahyuM ke anaMtI utsarpiNI ne avasarpiNI vItyA bAda zrIarihaMtAdinA AzarAthI ja mahARddhivALA asura devA UMce jAya che. ahIM zakhara vagerenI paNa bhInA kahI che. pachI UMce janArAmAM camarendranA adhikAra varNavyA che. tenu' rahasya e che ke, te pAchalA anaMtar bhavamAM ja mUThThIpanA bharatakSetramAM viMdhyagirinI taLeTImAM Avela vebela gAmanA rahIza . pUraNa nAmanA gRhastha hatA. teNe dAnAmA nAmanI tApasI pravrajyA laI ugra tapa karavA mAMDayuM. pAraNAnA TAime cAra khAnAMvALuM eka bhAjana lai bhikSA levA nIkaLatA hatA. maLelI bhikSAmAMthI vaTemArgu vagerene daIne pAraNuM karatA hatA. bAra varSA pachI aMtasamaye pUraNa tApasa pAdApagamana, anazana vagere karI camarendra thayA. A vakhate prabhu zrImahAvIranA dIkSAnA divasathI gaNatAM chadmastha paryAyanAM 15 varSa vItyA hatA. zakrendranI Rddhi joIne camarendrane IrSyA thaI. te zrImahAvIra prabhunu' zaraNuM laIne bhayaMkara rUpa viqavI` zakrane gALA tA pahelA devalAkamAM parigha laIne jatA bahu ja tAqAnA karavA lAgyA. te joI vyaMtaro bhAgavA lAgyA, ne yAtiSikAnA vibhAga thayA. zarkanA AtmarakSaka devone trAsa upajAvatA TreDa zakranI najIka paheoMcI gayA. ahIM daravAjAnA khIlAne DhAMkavA lAgyA vagere tAkAnA joIne ane peAtAnA devAne tenAthI bhaya pAmatA joIne zake tene mAravA vajra cheDayu., tethI DarIne camarendra bhAgI prabhu mahAvIranA pagamAM paDacA. tyAre saudhamene prabhune joIne AzAtanA na thAya, e rIte IMTethI vajrane pakaDIne prabhune vAMdI mAphI mAgI, zrIvIranA prabhAve camarendra macI gayA. A bInA musamArapuranI bahAra prabhu mahAvIra ekarAtrikI pratimA (kAussagga)mAM rahyA hatA te TAime banI hatI. pachI Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta zrIgautame pUchelA praznanA javASamAM prabhue pudgalanI gatinuM varNana karatA zakranI ane camarendranI te vajranI gamanakti, tathA te traNanI gatinI mAMheAmAMDe tulanA te temanI gatinu kALamAna jaNAvyuM, pachI camarendrane thayela zAka ane te zAkanA kAraNanA ane te carendranA devasaMbaMdhI praznottarA, tathA camaranI prabhubhakti ane tenI sthiti ( AyuSya ) ane tenI siddhinuM varNana vistArathI karyu che. zrIbhagavatIsUtranA trIjA zatakanA trIjA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM satiputra gaNadhara ane zrIgautama gaNadhara A be praznakAro che. temAM mahitaputre pUchelA kriyAnA praznanA uttara detAM prabhue 1. kAyikI, 2. adhikaraNikI, 3. prAdbhaSikI, 4. pAritApanikI, 5. prANAtipAtikI kriyA ema tenA pAMca bheda jaNAvIne bIjA ka` ane ucanA praznanA javAbamAM kahyuM ke pahelI kriyA thAya eTale kama baMdha vagere thAya, ne pachI karmAMnAM lA vigerenA anubhava thAya che, nithAne pramAdathI ke yogathI kama adhAya che. pachI jIvatA ejananA eTale hAlavuM vagerenA ane pariNamana vagerenA tathA jIvanI a`takriyAnA vicAra ane Arbha, sarbha, samAraMbha tathA jIvanuM akriyapaNuM jaNAvatAM prasaMge ghAsanA pULAnuM ne agninuM dRSTAMta tathA pANInuM biMdu ane agninuM dRSTAMta, nAva (hADI) ane tenA bhAkA vagerenuM svarUpa samajAvIne sa dhunI sAvacetI varNavI che. pramattatAno ane apramattapaNAnA kAla (sthiti), ane lavaNa samudranI velAnI hAnivRddhi (temAM bharatI ATa) thavAmAM lesthiti (anAdi kAlathI cAlu leAkanI maryAdA) rUpa hetu vagere bInA kahI jaNAvyuM ke ejanAdi kriyAvALA vA ArabhAti karatA heAvAthI 'takriyA na karI zake paNa bIjAe karI zake che, A mInA tathA tene anusaratI zrIjI paNa bhInA spaSTa samajAvI che. zrobhagavatIsUtranA trIjA zatakanA cothA uddezAnA TraMka paricaya ahIM anagAr (sAdhu) yAna (vAhana) rUpe jatA devane varUpe juve ke vAhanarUpe rRkhe ? A praznanA javAbamAM caubhaMgI kahIne evA devI ane devanI bAbatamAM praznottaro jaNAvI 'jhADane rakhanArA sAdhu tenA aMdaranA ke bahAranA bhAgane dekhe ke hi? A praznanA javAba detA saMbhavatA cAra bhAMgA jaNAvyA che, e pramANe mUla, kaMda, thaDa vagerenA praznottarA jaNAvatAM 45 bhAMgA jaNAvIne kahyuM ke vAyu mAtra dhajAnA" AkAre vAya che. temAM kAraNa jaNAvatAM pharamAvyuM ke vAyu dhajAnA AkAre ghaNA yAjanA sudhI jAya che. pachI AtmaRddhi, paraddhi, AtmaprayAga ne paraprayAganI bInA kahIne jaNAvyu' ke vAyu dhajArUpa nathI. pachI dhajAnA AkAre janArI vAdaLIonI mInA kAraNa kahevApUrvaka varNavI che. pachI maraNa pUrvenI lezyAvALA nArakanI tathA nyAtiSikanI ne vaimAnikanI lezyAnI hakIkata, temaja leyAnA drabyAnu svarUpa kahIne jaNAvyu` ke Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiAvalI (5. zrIbhagavatIsUtranA piracaya) 19 anagAra (sAdhu) bahAranA puddagalAne laI ne vaibhAragirane oLaMgI zake che, vikaNAne karanAro mAcI che, tenuM kAraNa kahIne praNIta bhAjanane apraNIta bhAjananu svarUpa jaNAvatAM kahyuM ke praNIta bhAjanathI mAMsa ane leAhI pAtaLuM paDe, ne hADakAM majabUta ane che. temaja apraNIta seAjanathI mAMsa ane leAhI ghaTTa bane che, hADakAM pAtaLAM paDI jAya che, aMte jaNAvyuM ke AlAcanA nahi karanAra mAyI va virAdhaka ane che, ne amAyI AleAcanA karI ArAdhaka ane che, zrIbhagavatIsUtranA trIjA zatakanA pAMcamA uddezAnA TraMka paricaya ahI~ kahyuM ke anagAra (sAdhu) bAhye pudgaleAne laIne strI vagerenAM rUpA kare. evAM rUpAthI ja mUThThIpane bharI devAnuM mAtra sAma` tenuM heAya che. paNa tevuM karatA nathI. pachI cuvaka, yuvatI, asica pAtra, dhADA, hAthI vagerene rUpe anagAranI, ne pudgalAne grahaNa karavAnI hakIkata kahIne AtmaRddhi-paRddhi vagerenuM tathA vikuvAnuM svarUpa jaNAvyu che. pachI kahyuM mAthI jIva . marIne AbhiyAgika thAya ane amAyI jIva anAbhiyAgika dhruvapaNuM pAme, aMte AnA sArane jaNAvanArI saMgraha gAthA kahI che. zrIbhagavatIsUtranA trIjA zatakanA chaThThI uddezAnA TraMka paricaya ahIM mithyAdaSTi anagAranI vikRNAnuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM ke tene tathAbhAvane sthAne anyathAbhAva thAya eTale rAjagRhane vArANasI samaje, ne vArANasIne rAjagRha che ema samaje, A rIte mithyAtvanA pratApe tene bhrama thAya che. ema janapada vargonI viNAne paNa te mithyAdaSTi aNagAra svAbhAvika mAne che. e paNa enA bhrama ja che, ema jANavu', pachI kahyuM ke ArthI viparIta hakIkata samyagdaSTi anagAranI vikR NAmAM ane che. temAM anyacAbhAva na ja heAya, kAraNa ke samyagdaSTi che, tethI je padmA jevA rUpe heAya tene tevA svarUpe te jANe che. pachI vIya labdhinuM, vaikriyalabdhinuM, avadhijJAnalabdhinuM tathA puruSakAra vagerenuM, ne pudgalAnA mAdittu tathA gAmanA rUpa vagerenuM svarUpa kahIne camarendranA ne bIjA indranA AtmarakSaka devAnI bhInA jaNAvIne chevaTe prabhu mahAvIranA vihAra varNavyA che, bhagavatIsUtranA trIjA zatakanA sAtamA udezAnA TraeNka paricaya ahIM" rAjagRhanagaramAM anelI cAra leAkapAlanI hakIkata jaNAvI che. anukrame sAma, yama, varUNa ane kuberanAM vimAnAdinuM svarUpa dareka leAkapAlanA tAbAnA devA, temanA tAbAnI autpAtika pravRttie jaNAvatAM seAma nAmanA leAkapAlanA saMdhyAprabha, vaziSTa, svayaMvala, valgu A cAra vimAna vagerenA hevAla Apyo che. pachI tenA tAbAnA devA ane seAmanA tAbAnI autpAtika pravRttio vagerenu varSoMna karyu che, Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta e ja paddhatie yama vagerenuM varNana karyu. che. yamanA tAmAnA rogA tathA du:khe, varUNanA tAbAnI pANIne lagatI pravRttio, tathA vaizramaNa (kubera) ne svAdhIna lakSmI ane lakSmIvRSTi vagerenuM svarUpa jaNAvyuM che. zrIbhagavatIsUtranA trIjA zatakanA AThamA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM rAjagRha nagaramAM banelI hakIkata jaNAvI che; eTale cAre nikAyanA DhavAnA svAmIe (uparIA) nu` varNana karIne prabhunA vihAra jaNAvyA che. zrobhagavatIsUtranA trIjA zatakanA nathamA uddezAneA TUMka paricaya rAjagRha nagaramAM pUchelA praznanA javAbamAM ciAnA zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza ema pAMca viSayA jaNAvatAM vistAra mATe jIvAbhigamasUtranI bhalAmaNa karI prabhu mahAvIranA vihAra jaNAvyA che. zrIbhagavatIjInA trIjA zatakanA dazamA uddezAnA TraeNka paricaya ahI banelI ghaTanAnuM sthAna rAjagRha che, cAre divanikAyanA idronI sabhAAnu vaNa na karyu che, temAM camarendranI 1. zamikA, 2. caMDA, 3. jAtA nAmanI traNa sabhA kahI che. zrIbhagavatIjInA trIjA zatakanA TraMka paricaya pUro thayA. zrIbhagavatIjInA cAyA zatakanA 1 thI 8 uddezAnA TraeNka paricaya ahIM zarUAtanA 8 uddezAmAM kahelI bInAnA sakSipta sArane jaNAvanArI sagrahagAthA kahIne izAnendranA 1. seAma, 2, yama, 3. varUNa, 4. kubera A cAra leAkapAlAnAM cAra vimAnAmAMnA sumanA vimAnanI bhInA pahelA uddezAmAM kahI che, bIjA uddezAmAM sa tAbhadra vimAnanI, trIjA uddezAmAM vaSNu vimAnanI temaja cAthA uddezAmAM suvaSNu vimAnanI hakIkata jaNAvI che. ema pahelA cAra uddezAmAM cAra vimAnAnuM varNana karIne pAMcamAMthI AThamA uddezAmAM te cAra lAkapAleAnI 4 rAjadhAnIonI kramasara hakIkata jaNAvI che. sumanA vimAna izAnAvata`saka vimAnanI pUrNAMmAM rahyuM che te kahI cAgya prasaMge devAnA sthiti bhedanuM svarUpa paNa jaNAvyu che. zrIbhagavatIjInA ceAthA zatakanA navamA uddezAnA TUMka paricaya ahI' nAraka jIvAnI hakIkata kahI che eTale narakamAM je jIva upaje te nairiyaka kahevAya ke anaiyika kahevAya? AnA javAba spaSTa rIte samajAvI kahyuM ke prajJApanAsUtranA 17mA lezyA padmanA trIjA uddezAmAM A hakIkata vistArathI jaNAvI che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtrano paricaya) zrIbhagavatIjInA cethA zatakanA dazamA uddezAnA muddAo ahIM pUchavuM che ke kRSNa lezyA nIla lazyAne pAmIne nala legyA rUpe ane tenA jevA varNarUpe pariName? Ano uttara detAM jaNAvyuM ke AnI vistArathI hakIkata prApanAnA 17mA lezyA padanA 4thA uddezAmAM kahI che. pachI lezyAnA pariNAma, vaNa, gaMdha, rasa, zuddha, aprazasta, saMkilaSTa, uSNa, gati, pariNAma, pradeza, avagAha, vargaNA, sthAna, ane ahapabahutva dvAranuM svarUpa samajAvIne chevaTe prabhunA uttarathI saMtuSTa thayelA zrIgautamanA "he bhagavana! te e pramANe che. AvAM zraddhAgarbhita vacano jaNAvyAM che. zrIbhagavatIjInA cothA zatakano TUMka paricaya pUro thayo. zrIbhagavatIjInA pAMcamA zatakane TUMka paricaya A pAMcamA zatakanA 10 uddezA che. temAM pahelA udezAmAM sUryane uddezIne praznottara che. te caMpAnagarImAM pUchAyA che. te jaNAvavA mATe viSayonI saMgraha gAthAmAM jaMpa vi' ema kahyuM che. bIjA uddezAmAM vAyu saMbaMdhI praznottare che. trIjA uddezAmAM jAlagraMthikAnA udAharaNa uparathI jaNAtI bInAno nirNaya che. cethA uddezAma zabdane aMge praznottare che. pAMcamA uddezAmAM chaThThastha saMbaMdhI hakIkata che. chaThThA uddezAmAM AyuSyanA chApaNAnI ne vadhArepaNAnI bInA che. sAtamA uddezAmAM pudagalonA kaMpana saMbaI rio che. AThamA uddezAmAM nircathI putra anagAre padArtho saMbaMdhI vicAro karyA che. navamAM uddezAmAM rAjagRha nagara saMbaMdhI vicAraNA karI che. dezamAM uddezAmAM caMdranA praznottare jaNAvyA che. te hakIkata caMpAnagarImAM jaNAvI che. zrIbhagavatIjInA pAMcamA zatakanA pahelA uddezAne raMka paricaya pUrNabhadra caityavALA udyAnamAM zrIgautamasvAmIjIe prabhu zrI mahAvIradevane sUryodayAdinA prazno ane divasa rAtrinA vicArone aMge prazno pUchI uttara meLavyA pachI jabUdvIpanA dakSiNa ane uttarArdhanA vicAra ane merUnA uttara-dakSiNano vicAra tathA aDhAra muhUrtane divasa, ne bAra muhUrtAnI rAtanI bInA, temaja divasa ane rAtrinA mApamAM vadhaghaTa kahIne bAra muhUrtano divasa, ne 18 muhUrtanI rAtrinA vicAro ane varSARtu, hemaMtaRtu vagerenA pahelA samayano vicAra tathA prathamasamayAdi kAla saMkhyA jaNAvyA che. ahIM sUrya IzAna khUNAmAM UgIne agni khUNAmAM Ave vagere sUryanI spaSTa bInA jaNavI merUnA dakSiNArdhamAM ne uttarArdhamAM pahele divase rAtrinAM muhUrtonA praznottare kahyA che. pachI dakSiNAdimAM samaya, AvalikA vagerenI prathamatAne nirNaya kahIne lavaNasamudrAdimAM paNa samaya vagerenI prathamatAnuM varNana karyuM che. e pramANe AnuM TUMka rahasya che, Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrIvipadrasUrIzvarakRta bhagavatIjInA pAMcamA zatakanA bIjA uddezAne TUMka paricaya - ahIM jaNAvelI hakIkatanuM mUla sthAna rAjagRha nagara che. ISapuravAta, pazcAdvAta, maMdavAta ane mahAvAtanuM svarUpa kahIne dizAone AzrIne vAyunA praznottara jaNAvyA che. pachI dvIpamAM vAtA vAyu, samudramAM vAtA vAyu ane e baMnene mAMhemAMhe vyatyAsa varNavyo che. pachI e vAyuone vAvAnAM kAraNo, ane vAyunI gati, tathA uttara kriyA temaja vAyukumArAdi devo dvArA vAyukAyanuM udIraNa jaNAvIne kahyuM ke te zvAsocchavAsa le che, ane mArI mArIne anekavAra vAyumAM Ave che. tathA (zarIrAdine sparzAvelo) vAyu mare che, temaja vAyu zarIra sahita nIkaLe ne zarIra rahita paNa nIkaLe che. vaLI edana, aDada ane surA (dArU) nAM pudagale apekSAe vanaspatinAM, pANInAM, ane agninAM zarIra kahevAya, ne loDhuM, tAMbuM, kalAI, sIsuM, pASANu, kaSapadakA tathA kATanAM pudgala pRthvInAM ne agninAM zarIra kahevAya. tathA baLelAM hADakAM, cAmaDAM, zIMgaDAM vagerenAM pudgala trasa jIvana ne agninAM zarIre kahevAya. temaja aMgAre, rAkha vagere ekendriyathI mAMDIne paMcendriyanAM zarIre ane agninAM zarIro kahevAya. pachI lavaNasamudrane cakravAla-vijhaMbha vagere jaNAvI aMte lAkasthiti jaNAvI che. pachI prabhuno vihAra vaNa che. bhagavatIjInA pAMcamA zatakanA trIjA udezAne TUMka paricaya ahIM anyatIthike kahe che ke eka samaye A bhavanuM ne parabhavanuM AyuSya (be AyuSya) jAlagraMthikAnA udAharaNathI bhagavAya. A vicAra khoTo che. prabhue kahyuM ke eka TAIme ekaja AyuSya bhegavAya. tathA AyuSyakama sahita jIva narakamAM jAya che. ahIM je AyuSya bhogavAya, te pAchalA bhavamAM niyata samaye bAMdhyuM hatuM ema samajavuM. covIze daMDakamAM A bInA ghaTI zake che. pachI jIvamAtrane uddezIne ni ane AyuSya saMbaMdhI vicAro varNavyA che. bhagavatIjInA pAMcamA zatakanA cothA udezAne raMka paricaya ahIM kahyuM che ke chadmastha manuSya zaMkha, jhalarI vagere vAjiMtronA tathA bIjA padArthonA paNa zabdo sAMbhaLe che, te sparzAvelA (kaNendriyanI sAthe athaDAyelA, saMbaddha thayelA) zabdo saMbhaLAya, tathA te Aragata zabdo saMbhaLAya, ahIM Aragata, arvAgata ne pAgata zabdanuM paNa svarUpa samajAvyuM che. kevalajJAnI badhA zabdo sAMbhaLI zake. A hakIkata chadmasthanA zabda zravaNanA prasaMgane anusarIne jaNAvI che, ema samajavuM. bAkI kevalIne kevalajJAnathI ja zabdajJAna thatuM hovAthI temane sAMbhaLavAnI jarUriyAta che ja nahi. kevalajJAnI mita paNa jANe ne amita paNa jANe. temaja sarvatra sadA ane sarvathA kevalI sarva bhAvone jANe. chadmastha jIva hase, ne utAvaLa paNa thAya. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (pa, zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 183 paNa hasavuM ane utAvaLA thavuM e kevalajJAnIne na ja hoya. kAraNa ke mehanA udayathI hasAya che. te kevalIne na ja hoya. hasatAM 7 ke 8 ATha karmo baMdhAya. ahIM A bInA vIze daMDakamAM ghaTAvIne samajAvI che, pachI jaNAvyuM ke dhastha jIva Udhe, ne UMghatA sAta ke ATha karmo baMdhAya. A bInA ra4 daMDakamAM samajavI. hariNameSI yonidvArA garbhane bahAra kADhIne bIjA garbhAzayamAM mUke che. te nakhavATe ke rUMvADAvATe paNa garbhane pheravI zake che. temAM garbhane lagAra paNa pIDA thAya nahi. garbhane badalanAra deva cAmaDIne cheda (kApakUpa) kare, ne garbhane sUkSma (jhINe) karIne badalAve. pachI atimukta muninuM jIvana jaNAvIne prabhunI pAse AvelA mahAzuka devalokanA be devanI hakIkata vaNavatAM kahyuM ke zrI mahAvIra devanA 700 ziSyo mokSe jaze. pachI A be devone aMge zrI mahAvIradevanI ne zrIgautamasvAmIjInI vacce thayelI vArtAlApa kahIne jaNAvyuM ke devo saMyata kahevAya. temanI mukhya bhASA ardhamAgadhI che. kevalI aMtakara (saMsArano aMta karanAra ) jIvane kevalajJAnathI svataMtra jANe dekhe ne chadmastha jIva sAMbhaLIne ke pramANathI jANe dekhe. pachI kevalInA zrAvaka vagere aMtakara kevalIne kevI rIte jANe dekhe te bInA jaNAvIne pramANanA 1. pratyakSa, 2. anumAna, 3. upamA, 4. Agama ema cAra bhedo kahyA che. pachI jaNAvyuM che ke kevalajJAnI carama karmane ane carama nijArAne jANe, dekhe, ne praNIta manane ne praNIta vacanane dhAre. tathA kevalajJAnInA e mana vacanane keTalAeka vaimAnika deva jANe ne keTalAeka vaimAnika devA na jANe. pachI te devonA mAyI mithyASTi ane amAthI samyagdaSTi, anaMta papannaka ne paraMparApanaka, paryApta ne aparyApta, upayukata ne anupayukta ema cAra rIte be be bhedo jaNAvIne kahyuM ke anuttarapAtika devo svasthAne rahyA rahyA kevalInI sAthe vAtacIta kare ne ahIM rahelA kevalajJAnI je kAMI kahe, tene tyAM rahelA anuttaradeva jANe, dekhe. temaja upazAMtamUha chavo paNa anuttara devapaNuM pAme che. kevalI IdriyonI madadathI jANe dekhe nahi, kAraNake chadmastha jIvane ja tenI madadathI jANavAnuM hoya, tathA kevalI hAla jeTalA AkAzapradezamAM avagAhIne rahyA heya, teTalA ja AkAzapradezamAM avagAhIne bhaviSyamAM na rahe, paNa vadhaghaTa jarUra thAya ja che. A prasaMge saMga-sadudravyatAnuM svarUpa varNavyuM che, pachI kahyuM ke caudapUvI labdhinA prabhAve eka ghaDAmAMthI hajAra ghaDA kare che. pachI utkarikAnA bhedAdinuM varNana karI aMte prabhune vihAra jaNAvyA che.. zrIbhagavatIjInA pAMcamA zatakanA pAMcamA uddezAne raMka paricaya mAtra saMyamathI siddha thAya? A praznanA uttaramAM vistArathI samajavA mATe pahelA zatakanA cethA uddezAnI bhalAmaNa karI che. pachI anyatIthikanA vedanAne aMge aghaTita vicAre jaNAvI evaMbhUta vedanAdinI bInA kahI che. pachI sAta kulakare, Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijyapaddhasUrIzvarakRta tIrthakaranA mAtApitA, mukhya ziSyo tathA mukhya ziSyAonuM tathA cakrInA strI ratanAdinuM, baladevonuM tathA vAsudevonuM, temanA mAtApitAnuM tathA prativAsudevanuM varNana karatAM vistAra mATe samavAyAMga sUtranI bhalAmaNa karI aMte prabhune vihAra jaNAvyuM che. zrIbhagavatIjInA pAMcamA zatakanA chaThThA uddezAne raMka paricaya ahIM kahyuM che ke hiMsA, jUTha Adi kAraNethI ane zramaNAdi supAtrane aka5nIya dAna devAthI TUMkuM AyuSya baMdhAya che. dayA, satya, zIlAdi kAraNethI ne supAtrane khape tevA padArthonuM dAna devAthI lAMbuM (zubha) AyuSya baMdhAya che. pachI azubha dIghAyuSyanAM ne zubha dIrdhAyuSyanAM kAraNo, kariyANuM vecanAra ne lenArane lAgatI kriyA tathA cAlu prasaMge jarUrI cAra vikalpa ane bhAMDa (upakaraNa)nA apahArAdithI lAgatI kriyA, tathA hamaNAM saLagAvelA agninI bInA jaNAvI dhanuSya phekanAra puruSAdine lAgatI kriyAo kahI che. pachI anya tIrthikono mata tenuM khoTApaNuM cAlu prasaMge jIvAbhigamanI bhalAmaNa karIne AdhAkama AhAra levAthI nukasAna ane AcAryaupAdhyAyanA bhave jaNAvyuM che. aMte abhyAkhyAnanI bInA kahI che. zrI bhagavatIjInA pAMcamA zatakanA sAtamA udezAne TUMka paricaya paramANu kaI vAra kaMpe ne pariName, kaI vakhata na kare ne na pariName, ema hipradezika skaMdha dezathI kaMpe ne dezathI na kare. A rIte tripradezika skaMdhathI mAMDIne anaMta pradezika skaMdhano vicAra karatA dezAzrita vika9pa kahIne paramANu ane asidhArAnI bInA kahI che. pachI kahyuM ke paramANu dAtA nathI. ema ddhipradezika skaMdhathI mAMDIne TheTha asaMkhya pradezika skarSa sudhInA skadhamAM samajavuM. e pramANe anaMtapradezika AMdhomAMnA keTalAka skaMdho chedAya ne keTalAka skaMdho na paNa dAya. e pramANe agni ane paramANu vageremAM baLavAnI bInA ane puSkarasaMva megha ane paramANu vageremAM bhIMjAvavAnI bInA tathA gaMgA mahAnadI ane paramANu vageremAM jalanA pravAhamAM taNAvAnI bInA samajavI. pachI kahyuM ke paramANunA be bhAga na thAya ne teno madhyabhAga na hoya, tenA pradeze paNa na hoya. A vicAra (sarakhA pradeza, viSama pradezano vicAra) dvidezika skaMdhathI mAMDIne anaMta prAdezika skaMdhomAM jaNAvyA che. pachI paramANu paramANunI mAMhomAMhe sparzanA jaNAvatAM nava vikalpa kahIne duvyaSTraka skaMdhAdinI ne vyaNuka skaMdhAdinI ne aMte anaMtaprAdezika skaMdhonI mAMhomAMhe sparzInA jaNAvI che. pachI paramANu-pudgalanI kAlathI sthiti jaNAvIne sakapa eka pradezAdimAM avagAha pudagalonI sthiti ane niSkapa ekAdi AkAzapradezomAM avagADha pudagalonI sthiti tathA ekAdiguNa kALAM, lIlAM, pILAM, dhoLAM, lAla pudagalAnI sthiti jaNAvIne varNa-gaMdhAdanA pariNAmonI sthiti tathA aMtarakAla Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtranA paricaya ) 185 eTale paramANu vagerenA aMtarakAla, kahIne dravyasthAnAyu vagere cAra padArthonuM alpabahutva jaNAvyu` che, pachI kahyuM ke narakanA jIvo AraMbhI che, te parigrahI che. A khInA cAvIze DhaMDakAmAM vicArI che, pachI zarIrAddhinI hakIkata kahIne aMte pAMca hetu-ahetunuM svarUpa jaNAvyuM che. ahI' saTIka kha'chatrIzI paNa jaNAvI che. zrIbhagavatIjInA pAMcamA zatakanA AThamA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM kahyuM che ke prabhu zrI mahAvIra devanA nAraputra muni ane nigraMthIputra anagArI A e ziSyA hatA. temAMnA nAdaputra ema mAne che ke tamAma pudgalA sA` ( jenA ardhA be bhAga thAya tevAM) che, te samadhya eTale madhyabhAgavALA tathA pradezavALA che. nitra thIputra anagAra A vAta khoTI sAbita karI sAcI hakIkata jaNAve che, tyAre pAtAnI bhUla kabUla karI nAradaputra anagAra ni'thIputra anagAne khamAve che. pachI vihAra jaNAvIne zrI gautamasvAmIjIe pUchela praznanA javAbamAM prabhue kahyuM ke jIve vadhe ghaTe nahi, avasthita che, ema sarpI daMDakAmAM samajavuM, siddhomAM paNa A vicAra jaNAvI kahyuM ke jIvA kAyama sa kAla rahe che. te nArako jaghanyathI eka samaya sudhI te utkRSTathI AvalikAnA asaMkhya bhAga sudhI vadhe che ne ghaTe che. tathA nArakonuM avasthAna jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI cAvIza muhUtto sudhI jANavuM, ema sAte narakamAM tene lagatI vizeSatA jaNAvavApUrvaka A bInA jAvI che. A vicAraNA bAkInA daDakAmAM ane siddhomAM paNa jema ghaTe tema jaNAvI che. pachI veAnA ane siddhonA sApacayAdi svarUpane aMge jarUrI mInA kahIne kAlanI apekSAe jIvamAtrane lagatI e jAtanI vicAraNA karI che. zrI bhagavatIjInA pAMcamA zatakanA navamA uddezAnA TraeNka paricaya ahIM rAjagRha nagaranuM svarUpa jaNAvI kahyuM ke zubha pudgaleAnA saMsathI divase prakAza ane azubha pudgalAnI vizeSatAthI rAte aMdhAruM hoya che. A ja kAraNathI narakamAM paNa aMdhAru... jANavuM, ema tendriyanA daMDaka sudhInA daMDakomAM aMdhAru... hAya. paNa pachI catuiindrayAdimAM prakAza ane aMdhAruM ane heAya. tamAma svargamAM prakAza heAya. nArakIone kAlanA khyAla na hAya. kAraNa ke tevuMA khyAla aDhIdvIpamAM ja hoya che, ema paMcendriya tiya cAmAM paNa jANavu, manuSyAne kALanA khyAla hoya ne devAne te na heAya. pachI zrIpArzvanAthanA viroe prabhu zrImahAvIrane pUchyuM. ke asaMkhya pradezavALA lAkamAM anaMtA rAtri divasA zI rIte ghaTI zake ? prabhue zrIpArzvanAthanI sAkSI ApIne te vAta spaSTa samajAvatAM temane khAtrI thaI ke prabhu zrImahAvIra 'sa`jJa che, ' pachI pAMca mahAvrata dhane svIkArI ArAdhIne te vira mAkSe gayA. AnI pachI devalAkanI gaNatrI ane saMgrahu gAthA kahIne vihAra jaNAvyA che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrIbhagavatIjInA pAMcamA zatakanA dazamA uddezAne TraMka paricaya ahIM candranI bInA jaNAvatAM vistAra mATe pAMcamA zatakanA pahelA uddezakanI bhalAmaNa karI che. zrIbhagavatIjInA pAMcamA zatakanA TraeNka paricaya pUro thayA. zrIvijayapadmasUrIzvarakRta zrIbhagavatIjInA chaThThA zatakanA pahelA uddezAnA cUka paricaya 1. pahelA uddezAmAM vedanAnI bInA kahI che. 2. bIjAmAM AhAranI, 3. trIjAmAM mahAzravanI, 4. cAthAmAM sapradezanI, 5. pAMcamAmAM tamasyAyanI, 6. chaThThAmAM bhavyanI, 7. sAtamAmAM zAlinI, 8. AThamAmAM pRthvInI, 9. navamAmAM karmInI ne 10. dazamA uddezAmAM anyatIthiMkanI hakIkata jaNAvI che. A rIte daza uddezAnA sArane jaNAvanArI saMgraha gAthAnA a kahIne have pahelA uddezAnA TraeNka paricaya jaNAvu chuM. te A pramANe-je jIva mahAvedanAvALA heAya te mahAnirjarAvALA hoya ane je jIva mahAnirjarAvALA hoya te mahAvedanAvALA hoya. ahIM samajavAnuM e che ke mahAvedanAvALA veAmAM tathA alpa vedanAvALA jIveAmAM je jIva prazasta nirjarAvALA hoya te ja uttama jANavA. A bInA spaSTa samajAvIne kahyuM ke chaThThI-sAtamI narakanA ve mahAvedanAne bhAgave che. zramaNA je kanirA kare tenAthI narakanA jIvAne vadhAre *nijA hoya ja nahi, Ane spaSTa samajAvavAne mATe cAkhkhA lUgaDAnuM ne melA lUgaDAnuM dRSTAMta, kaIma rAga, gADAnI maLInA rAga vagereno hakIkata samajAvIne pharamAvyuM ke nArakInAM pApakarmI cIkaNAM hAya che. ahIM luhAranI eraNanA dAkhalA samajAvyA che, sAdhunAM karyAM pAcAM-narama hAya che. A hakIkata sUkA pULA ane agninuM, tathA pANInuM TIpu ane UnI dhagadhagatI leADhAnI kaDhAinuM dRSTAMta Ine spaSTa samajAvI che. pachI manakaraNa, vacanakaraNa, kAyakaraNa ne kakaraNa rUpa cAra karaNAmAMthI dareka daMDakanA jIvane keTalAM karaNA heAya? te khInA tamAma daMDakAmAM vicArIne karaNa ane azAtAvedanA, karaNa ane zAtAvedanAnA vicAra 24 6DakAmAM ghaTAvIne vedanAnI ne nija rAnI cabhaMgI jaNAvI che. pachI kahyuM ke 1. mahAvedanAvALA ane mahAnirjarAvALA jIva pratimAdhAraka muni jANavA. ra, chaThThI sAtamI narakanA jIvAne mahAvedanA che, ne nirA thADI che. 3 zalezI avasthAmAM rahelA kevalI jIvane vedanA gheADI, paNa kanirjarA ghaNI thAya che. 4. anuttara vimAnanA devAne vedanA thADI hoya ne karmAMnajarA paNa zADI thAya che. aMte AnA sAra jaNAvanArI sagrahagAthA kahI che. bhagavatIjInA chaThThA zatakanA bIjA uddezAnA TraMka piracaya ahIM AhAranuM svarUpa, ane tenA tamAma phreMDakAmAM vicAra jaNAvatAM vistAra mATe zrIprajJApanAsUtranA AhArapadanI bhalAmaNa karI aMte prabhunA vihAra jaNAvyA che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karNAvalI ( 5. zrIbhagavatIsUtranA paricaya ) zrIbhagavatIjInA chaThThA zatakanA trIjA uddezAne ka paricaya AnA TUMkAmAM sAra jaNAvanArI e gAthAnA artha A pramANe jANavA: ahIM adhAdinI apekSAe puddagalAnI vicAraNA karI che. te A rIte-mATA pApAr'bhathI jIvane saprakAre pudgalA baMdhAya? vagere kahyA pachI jema vastramAM prayAgathI ke svAbhAvika rIte pudgalA ekaThAM thAya che, ema jIvAne paNa zuM thAya che ? A bInA spaSTa jaNAvIne kahyuM ke jema lUgaDAmAM ekaThA thatAM puddagalA sAdi eTale AdivALAM che, ema jIvAne paNa pudgalasagraha (pudgalAnA badha) AdivALA che, vagere praznAnA uttaro kahIne kamanI sthiti jaNAvI che. pachI zuM strI, puruSa vagere karmAMdha kare? vagere praznAnA uttaro daine sayata samyagdaSTi vagere tathA saMjJI, bhavya, danI, paryAsi, bhASaka, paritta, jJAnI, yAgI, (zarIrAkRita yAga-ceSTAvALA jIvA) upayAgavALA jIvA, AhAraka, sUkSma, carma vagerene AzrIne 'dhanA vicAro kahIne e badhA zrI vagere karmIne bAMdhanArA jIvAnu` apamahatva kahyuM che, trIjA uddezAnu rahasya mahAkavALA jIvane sata; ane niraMtara pudgalAnA caya tathA upacaya thAya che. tathA tenA AtmA aniSTAdi svarUpe vAravAra piraNAma pAme che. temAM kAraNa kahIne tAjA vastranuM udAharaNa jaNAvyu` che. pachI alpakama vALA jIvane sata: pudgale bhedAya che, yAvat (ema aMte samajavuM ke) parividhvaMsa pAme che, te ene AtmA zubhAdi svarUpe vAraMvAra pariName che. temAM kAraNa jaNAvIne malana chatAM paNa pANIthI dhAvAtA lUgaDAMnuM dRSTAMta kahyuM che, pachI jIvane karmInA upacaya prayAgathI ja thAya che. jema vastrAdimAM pudgaleAnA upacaya thAya che, tema ahIM samajavuM, pachI manaprayAga, vacanaprayAga ane kAyaprayAganI vicAraNA tamAma daDakomAM kahIne sAdi sAMta vagere bhAMgAmAMthI vastune lagatA pudgalApacaya sAdi sAMta che e pramANe jIvane lagatA pudgaleApacayanI bAbatamAM praznAttarA jaNAvIne kahyuM ke karvAdhika karmIne bAMdhanAra jIvanA ka pudagalApacaya sAdi sAMta che, bhavyanA anAdi sAMta ane abhavyanA anAdi anaMta karyAM pudgalApacaya jANavA. paNa sAdi chatAM anata evA ka`puddagalApacaya hAya ja hi. pachI kahyuM ke jema vajra sAdi sAMta che tema narakapaNuM vagere padArthA paNa sAdi sAMta che, siddho sAdi anaMta che. bhavyeA anAdi sAMta ne abhaLye anAdi anaMta che. pachI ATha ka prakRti tathA tenI abAdhA kAlavALI 'dha sthiti jaNAvIne kahyuM ke e karmAMne AMdhanArA zrI Adi traNamAMnA koI paNa jIva heAya. AyuSyane zrI Adi bAMdhe ane na paNa bAMdhe. pachI sayatAdine lagatA praznAttaro kahIne samyagdaSTi vagere 42 prakAranA jIvAne uddezIne ka dhAdinA vicAro jaNAvyA che, ane zrI vaikAdi cArenu' apamahuva spaSTa samajAvyu` che, 187 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 zrIvijayapadmasUrIdharakRta zrI bhagavatIjInA chaThThA zatakanA cAthA uddezAnA TUMka paricaya ahI kAlanI apekSAe ane ekatva tathA ahutvane AzrIne jIvAnA pradeza sahitapaNAnA ne pradezarahitapaNAnA vicAro jaNAvyA che. e ja rIte AhAraka anAhAraka kahyA che. temaja bhavyAdi traNa, saMjJI Adi traNa, lezmAvALA, kRSNAdi lezyAvALA ane alezya vA tathA samyagdaSTi vagere 3, temaja sayatAdi 3 kaSAyI vagere 6 veA, matijJAnAdivALA jIve 5 ane matiajJAnAdivALA jIve 3, manAyeAgI Adi 4, sAkAra upayAgavALA, anAkAr upayAgavALA jIvA tathA veDhavALA jIvA vage2e 4, zarIravALA jIvA vagere 6, paryAvALA jIvA 6, aparyAziyALA jIvA 6 A badhAne kAlAdezanI apekSAe sapradeza che ke apradeza che ! e hakIkata vistArathI samajAvI che, pachI jIveAmAM pratyAkhyAnIpaNAnI ne apratyAkhyAnIpaNAnI bInA varNavI che. aMte kahyuM ke paMcendriya jIvA ja pratyAkhyAnAdine jANe che. e ja pramANe paccakhANa karavAnI mAmatamAM paNa samajI levuM, pachI pratyAkhyAnAdi ane AyuSyanI hakIkata kahI che. bhagavatIjInA chaThThA zatakanA pAMcamA uddezAne TUMka piracaya ahIM kahyuM che ke tamaskAya e pANI kahevAya. ema kahIne tamaskAyanA ne pANInA svabhAvamAM samAnatA samajAvI che, 1. arUNeAya samudrathI tamakAyanI zarUAta thAya ne brahmadevalAkamAM enI samApti thAya che. 2. tamaskAya rAmapAtaranA mUlanI jevA ane uparanA bhAgamAM kukaDAnA pAMjarA jevA che. 3. tamaskAyanA be prakAra che. sabhyeya cAjana vistAravALeA tamaskAya ne asaMkhyeya ceAjana vistAravALeA tamaskAya. AnA viSka'bha tathA parikSepa kahyo che. 4. zIghra gativALA deva cha mahinA sudhI cAlatAM paNa enA pAra na pAme evaDA mATA tamaskAya che. 5. tamaskAyamAM ghara vagere nathI. 6. tamaskAyamAM medhA vase che. 7. tene karanArA asurakumAra, nAgakumAra ane suvarNa kumAra DhavA che. 8. tamaskAyamAM devakRta bhAr stanita ane mAdar vIjaLI hAya che. 9, tamaskAyamAM vigrahagatine aprApta sivAya dar pRthvI ke agni nathI, 10, tamaskAyamAM sUryAdi nathI, paNa tenI paDakhe che, 11, temAM sUryAdinI prabhA nathI, arthAt e prabhA che kharI, paNa te tamaskAyarUpe pariNAma pAmelI che. 12. tenA varNa bhayakara kALA che ethI veA paNa bhaya pAme che. 13. tenAM nAmeA 13 che, te tamaskAya . aMdhakAra vagere jANavA, 14. te pANInA jIvane ane pudgalanA piraNAma che, 15. tamaskAyamAM jIva mAtra ghaNIvAra upajyA che. paNa bAdara pRthvIpaNe ane mAdar agnipaNe upayA nathI. A rIte tamaskAyanI bInA pUrNa thayA bAda have kRSNarAjIonI hakIkata jaNAve che. te ATha che ane sanakumAra kalpa ane mAhendra kapanI upara nIce brahma devalAkanA ariSTa vimAnanA pAthaDAmAM che. tathA tenA akhADAnA jevA samacAsa Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 189 AkAra che. temaja cAre dizAmAM be be mAMhomAMhe aDelI che. A prasaMge tenI laMbAI, paheLAI ane moTAI jaNAvI che. kRSNarASTramAM ghara vagere nathI ItyAdi hakIkata jema tamaskAyanI kahI tema jANavI. tenA kRSNarAjI, megharAjI vagere 8 nAma kahIne jaNAvyuM ke te pRthvIne pariNAma che. emAM bAdara pANIpaNe, bAdara agnipaNe, ane bAdare vanaspatipaNe jIvo upajatA nathI, bAkI bIjA keI paNa prakAre upaje che. pachI kRSNarAjIonA 8 avakAzAMtamAM lokAMtika devonA acI, arcimAlI vagere ATha vimAnanI vacamAM navamuM rijhAbha vimAna kahIne tene lagatI bIjI hakIkata paNa kahI che. pachI lokAMtika devanuM svarUpa jaNAvIne kahyuM ke emanA vimAna vAyu upara pratiSThita (rahyA) che. AnA vistAra mATe vAbhigamasUtranI bhalAmaNa karI kahyuM ke badhA jIva e vimAnamAM paNa upajelA che, mAtra devapaNe nahi, temanuM Ayu 8 sAgaropamanuM jANavuM. tathA lokAMtika devonA vimAnothI asaMkhyaya yojana che. lekAMta che. zrIbhagavatIjInA cha zatakanA chaThThA uddezAne TUMka paricaya ahIM sAta naraka pRthvIo tathA pAMca anuttara vimAne kahIne mAraNAMtika samudraghAtanuM svarUpa ane ratnaprabhAmAM upajavAne lAyaka jIva jaNuvyA che. pachI kahyuM ke keTalAka jIva ratnaprabhAmAM pahoMcIne AhAra kare, ne keTalAka jIvo tyAM pahoMcI tyAMthI pAchA pharI, pharI vAra tyAM pahoMcIne AhAra kare che. A vicAre bIjI narakamAM tathA asurakumArAdimAM jaNAvIne aMte merU, aMgula, vAlAgAdithI mAMDIne cojana keTI Adi padArthonuM svarUpa jaNAvyuM che. zrIbhagavatIjInA chaThThA zatakanA sAtamA uddezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke zAli vagere pAMca dhAnyanI panine bIjotpatti kAla jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI traNa varasa jANa, vaTANA vagere 10 dhAnyanI yonine bIjotpattikAla utkRSTa pAMca varasa che, e pramANe aLasI vagere 10 dhAnyanI yonine bIjotpattikALa 7 varasa jANa, eka muhUrtamAM 3773 zvAsocchavAsa thAya pachI AvalikAnA zvAsocchavAsa, prANa, stokathI mAMDIne zIrSaprahelikAnI payopamanI tathA sAgaropamanI bInA paramANa, uThThalaNazlelzikAthI mAMDIne ejananI bInA, utsapiNI AdinI bInA, suSamasuSamAnA bharata kSetranuM svarUpa vagere kahIne AnA vistAra mATe javAbhigama sUtranI bhalAmaNa karI che. zrIbhagavatIjInA chaThTha zatakanA AThamA udezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke pRthvIe ATha che. ratnaprabhAnI nIce ghara vagere nathI. tathA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zrIvijayasUrIzvarakRta tyAM udAra megha ane tene svanita zabda che. temaja tene karanArA asurakumAra ke nAgakumAra che, vaLI tyAM vigrahagati sivAya bAdara agnikAya nathI. tyAM caMdra vagere nathI. A ja vicAre badhI narakene aMge samajavA. phera eTalo ke trIjI narakamAM megha vagerene nAgakumAra vagere ke na kare, tathA cethI naraka vageremAM balAhakAdi ekalA deva ja kare che. AvA ja praznottaro saudharma devalokAdine aMge paNa jANavA, phakta phera e ke mAtra nAgakumAra balAhaka vagerene na kare. ane sanakumArAdi vargomAM te balAhaka vagerene deva ja kare che. pachI saMgrahagAthA, AyuSyanA baMdhanA 6 bheda, tenI 24 daMDakamAM vicAraNA tathA lavaNa samudra saMbaMdhI vicAra kahetAM ahIM jIvAbhigamanI vistAra mATe bhalAmaNa karI che. jeTalAM zubha vastunAM nAma hoya te te nAmanA asaMkhya dvIpa-samudro jANavA. pachI vihAra jaNAvyo che. zrIbhagavatIjInA cha zatakanA navamA uddezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke jJAnAvaraNIya karma bAMdhatAM sAthe 7-8 ke 6 karmo baMdhAya. ahIM vizeSa bInA mATe prajJApanA sUtranAM baMdhoddezakanI bhalAmaNa karI che. mahaddhika deva bahAranA pagale lIdhA sivAya vikuNA na kare. tathA bahagata pudagalAdimAMnA tatragata pudgalone laIne vikarSaNa kare che. temaja eka varNa ane aneka rUpanA cAra vikapa thAya che. vaLI deva bAhya pudgalene laIne varNAdimAM pheraphAra karI zake che, pachI varNAdinA vikalpo jaNAvIne kahyuM ke avizuddha vezyAvALo deva asamavahata AtmA dvArA avizuddha lezyAvALA deva vagerene jANe nahi. ahIM e traNa padanA 12 vikalpa vagere bInA vistArathI samajAvI che. zrIbhagavatIjInA cha zatakanA dazamAM uddezAne TUMka paricaya jIvanI bAbatamAM bIjAonA "iva kelAspikamAtra che, niSpAvamAtra che vagere vicAre cheTA che ema kahIne prabhue jIvanuM svarUpa jaNAvatAM devanAM ne gaMdhanAM bahu ja jhINAM pudagalAnuM udAharaNa kahyuM che. pachI jIva ane citanya baMne mAMhomAMhe ekarUpa che. A vicAra tamAma daMDakamAM jaNAvIne kahyuM ke je jIve che, te to jIva ja che, ane jIva te jIve paNa khare ne na paNa che. ahIM jIvavuM eTale prANa dhAraNa karavA, te siddhone na hoya. A vicAra tamAma daMDakomAM kahyo che. pachI "nArakI ane bhavasiddhika badhA jIvo ekAMta du:khane vede che AvA bIjAnA vicAre khoTA che ema jaNAvatAM prabhue kahyuM ke keTalAeka jIva ekAMta du:khane, keTalAeka cha ekAMta sukhane ane keTalAeka cha sukha du:kha mizrata vedanAne che. ahI tevA chevAnA nAma jaNAvIne nAraka ane tenA AhAra pudgalAnI bInA jaNAvIne tathA covIse daMDakamAM Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNavalI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 19 ghaTAvIne kahyuM ke kevalI iMdriyo dvArA jANe nahi, juve nahi. temanuM jJAna darzana amita che. aMte AnA sArane jaNAvanArI saMgraha gAthA kahI che. zrIbhagavatIjInA chaThThA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. zrIbhagavatIjInA sAtamA zatakanA pahelA uddezAne Treka paricaya ahIM parabhavamAM jatAM jIvanuM AhArakapaNuM ne anAhArakapaNuM kyAre hoya? te bInA vistArathI kahIne lokane AkAra jaNAvyo che. pachI zrAvakane aiyapathikI ane sAMparAvikI kriyAmAMthI kayI kriyA lAge? Ane uttara jaNAvIne vratonA aticAre ne karNarahita jIvanI gati kahI che. pachI kahyuM ke du:khI jIva du:khathI vyApta hoya che. upayoga rahita anagArane lAgatI aryA pathikI ke sAMparAvikI kriyAnI bInA kahIne anagArane sadoSa pAna-bhejana vaherAvatA nukasAna ne nirdoSa pAna-bhejana vaherAvatAM lAbha jaNAvIne aMte kSetrAtikAMtAdi AhArapANI ne zastrAtItAdi AhArapANInuM svarUpa jaNAvyuM che. zrIbhagavatIjInA sAtamA zatakanA bIjA udezAne TUMka paricaya ahIM kahyuM che ke hiMsAnA pratyAkhyAna karanAra chavane kadAca supratyAkhyAna thAya tenuM zuM kAraNa? ne kadAca dupratyAkhyAna thAya tenuM zuM kAraNa? Ano spaSTa khulAso karIne pratyAkhyAnanuM svarUpa mUlaguNa pratyAkhyAnanA bheda tathA uttaraguNa pratyAkhyAnanA bheda kahyA che. pachI emAMnuM kayuM pratyAkhyAna kayA daMDakanA jIvane hoya? e vicAra ra4 daMDakamAM kahIne mUlaguNa pratyAkhyAnI vagere jenuM apabahu jaNAvyuM che. pachI padriya tiryacenuM ne manuSyanuM ochAvattApaNuM jaNAvyuM che. pachI pUchyuM ke zuM jevo sarva mUlaguNa pratyAkhyAnI che? vagere praznottaro vIze daMDhakomAM jaNAvIne kahyuM ke nArakone ane paMcendriya tirthane sarva mUlaguNa pratyAkhyAna hoya nahi, pachI sarvamUlaguNapratyAkhyAnI jhava vagerenuM apabahuva kahIne zuM che saMyata che, asaMyata che, ke saMyatAsaMyata che? tathA jIvo zuM pratyAkhyAnI che? Ane spaSTa khulAso jaNAvyo che. pachI pratyAkhyAnI jIva vagerenuM alpabahuva, ane covIze daMDakamAM zAzvatapaNAnA ne azAzvatapaNAnA ghaTatA vicAre jaNAvyA che. zrIbhagavatIjInA sAtamA zatakanA trIjA uddezAne TUMka paricaya ahIM pUchayuM che ke vanaspatinA cho alpAhArI kayAre hoya? ne mahAhArI kyAre hoya? unALAmAM te jIvo alpAhArI hoya che chatAM teo phUlethI ne phalAthI zobhAyamAna dekhAya che tenuM zuM kAraNa? A praznonA spaSTa khulAsA karIne mUlakA Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta ane bIjanI bInA ane vanaspatinA jIvanA AhAranI bInA tathA anaMtakAya vanaspati chevonA AhAranI bInA jaNAvI che. pachI pUchayuM ke zuM kRSNa lezyAvALo nAraka jIva alpakarmavALo ane nIlezyAvALo nAraka mahAkarmavALe ane kApata levAvALo nAraka apakarmavALo heya? AnA paTa khulAsA karI jaNAvyuM ke vedanA ane nirjarA baMne bhinna bhinna padArtha che, nArakene vedanA te ni ja nathI, vedanAne TAIma (samaya) ane nirjarA TAIma alaga alaga che, A bInA nArakAdimAM jaNAvIne temanuM zAzvatapaNuM, ane azAzvatapaNuM ghaTAvyuM che, bhagavatIjInA sAtamA zatakanA cothA une tathA pAMcamA u0no Treka paricaya ahIM jIvanA bhede kahIne aMte saMgrahagAthAthI Ano sAra kahyo che. pAMcamA uddezAmAM khecara mAM yoninA vicAro varNavyA che. bhagavatIjInA sAtamA zatakanA cha uddezAne TUMka paricaya ahI narakAyuSyanA baMdha-udaya ane narakamAM mahA vedanAnuM bhogavavuM, asurakumAromAM mahA vedanAnuM bhegavavuM, temaja pRthvIkAyikamAM vividha vedanAnuM bhegavavuM kahIne AyuSyanA baMdha, ane karkaza vedanIya karmanuM svarUpa, tathA tenA kAraNe jaNAvyA che. pachI kahyuM ke nArakane karkaza vedanIyama hoya che. pachI akarkaza vedanIyakarmanuM svarUpa, ane tenA kAraNe kahIne pUchyuM ke nArake akarkaza vedanIya karma bAMdhe che. Ano khulAse karI, zAtA azAtA vedanIyakarmanuM svarUpa tathA tenAM kAraNe kahIne jaMbudvipanA bharatakSetramAM A avasarpiNamAM duHSamaduHSamA nAmanA chaThThA ArAnI paristhiti varNavI che. temAM jaNAvyuM ke e hAhAbhUta kAla che, te vakhate bhayaMkara vAyarA vAze, dizAo melI dekhAze, ThaMDI ane taDake vadhAre paDaze, tathA arasavirasAdi megha varasaze, temaja gAma vageremAM rahelA manuSya-pazu-pakSI vagereno ne vanaspatino tathA parvatAdine nAza thaze. pachI te kAlanA bhUmimanuSyo tenA AhAra, gati tathA sihAdinI temaja kAgaDA vagerenI gatinI (te marIne kyAM jaze?) bInA spaSTa jaNAvI che. bhagavatIjInA sAtamA zatakanA sAtamA uddezAne TUMka paricaya ahIM saMskRta anagArane lAgatI kriyA, ane tene aryA pathikI kriyA lAgavAnuM kAraNa jaNAvyuM che. pachI pUchayuM ke kAma rUpI che ke arUpI? ane te sacitta che, ke acitta che? tathA jIva rUpa che ke ajIva rUpa che? tema kAma jIvone hoya ke ajIvone hoya? pachI AvA ja prazno bheganI bAbatamAM paNa pUgyA che. te badhAnA khulAsA karIne kAmaganA bheda, cAvaze daMDakamAM kAmIpaNunA ne bhegIpaNAnA vicAro kahI pachI te sarve nuM a5bahu jaNAvyuM che, pachI chadmastha manuSyAdinI jarUrI Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 zrI jaina pravacana kiraNAvalI (pazrIbhagavatIsUtrane paricaya) cAlu hakIkta vagere jaNAvI che. pachI pUchayuM ke asaMgI cha akAma vedanA vere che ? samartha chatAM paNa akAma vedanA kema vede ? AnA sakAraNa khulAsA jaNAvIne samartha jIva tIrachApUrvaka vedanAne bhogave tenuM zuM kAraNa? A bAbata tathA bIjI paNa jarUrI bInA spaSTa samajAvI che. zrIbhagavatIjInA sAtamA zatakanA AThamA uddezane raMka paricaya ahIM pUchavuM che ke chaThThastha manuSya kevala saMyama vaDe siddha thAya? Ano uttara daIne kahyuM ke hAthIne jIva ne kuMthuAne jIva sakho che, pachI pUchayuM ke pApakarma duHkharUpa che? Ano khulAso karatAM e paNa jaNAvyuM ke pApakarmanA baMdhathI jIvane du:kha bhogavavuM paDe che, ne tenI nijerAthI sukha maLe che. pachI daza saMjJAnI tathA narakamAM rahelI daza prakAranI vedanAnI bInA kahIne jaNAvyuM ke hAthInA jIvana ane kuMthuMAnA jIvane apratyAkhyAnI kriyA sarakhI lAge che. pachI AdhAkamIAhArAdine vAparavAnuM phUla vagere bInA spaSTa jaNAvI che. zrIbhagavatIjInA sAtamA zatakanA navamAM uddezAne Traka paricaya ahIM pUchayuM che ke asaMvRta anagAra bahAranA pudgalone grahaNa karyA vinA eka varNavALuM eka rUpa vikRvavA (banAvavA) samartha che? Ane uttara detAM tenI vekiya racanA samajAvIne, mahAzilAkaMTaka saMgrAmanuM svarUpa tathA vyAkhyA samajAvatAM kahyuM ke temAM 84 lAkha janone kSaya thayo hato, te badhA ja marIne ghaNuM karIne narakamAM ke tiryaMcamAM upajyA che. pachI rathamuzala saMgrAmanI vyAkhyA svarUpa vagere jaNAvatAM kahyuM ke temAM 96 lAkha janono kSaya thayo hato. ahIM marIne teo ghaNuM karIne nAraka ke tiryaMca thayA hatA. ahIM kone jaya ne kone parAjaya (hAra) thayA? te jaNAvIne kahyuM ke laDAImAM marelA jI svarge jAya e vAta khoTI che. tathA devendra keNika rAjAne (pAchalA bhavana) mitra hato, ne camarendra pUrvabhave sAdhupaNAmAM tenA sahacArI hatA. pachI varUNanI bInA jaNAvatAM kahyuM ke te nAga (sArthavAha) ne patra thAya. te taiyArI karI abhigraha laI rathamuzala saMgrAmamAM laDatAM sakhta ghAyala thaI pAchA pharyA, ne sarva prANAtipadinuM viramaNa karI samAdhithI kAladharma pAmyA tyAre te sthale suMgadhipANInI tathA phUlonI vRSTi thaI kAladharma pAmI te mahaddhika deva thayAtyAMthI cavIne mokSe jaze. tenA mitra marIne manuSya thaya vagere bInA spaSTa samajAvI che. zrIbhagavatIjInA sAtamA zatakanA dazamA udezAne raMka paricaya anyatIthikoe paMcAstikAyano prazna pUchatAM zrIgautamasvAmIe teno spaSTa uttara samajAvyo, pachI kAlAdAyI zrIgotama gaNadharane pUche che ke 1. pudgalAstikAyane viSe kAma lAge? 2, zuM pApakarma azubhavipAka sahita hoya che ? 3, pApakarmo azabha Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta vipAka saMyukta hoya tenuM zuM kAraNa? 4. zuM kalyANakarma kalyANa phalavALuM hoya? kalayANuka kalyANuphalavipAka sahita hoya tenuM zuM kAraNa? A praznonA uttaro samajI kAledAyI pratibaMdha pAmI sAdhu thayA ne saMyama sAdhI siddha thayA pachI agni saLagAvavAmAM ne olavavAmAM mahAkarmatAno ne alpakarmAtAne vicAra jaNAvI aMte acitta pudgala prakAza kare? Ano khulAso karatA tejalezyAnA acitta pudagalanA prakAza vagerenI bInA spaSTa samajAvI che. zrIbhagavatIjInA 7mA zatakano TUMka paricaya pUro thayo. zrIbhagavatIjInA AThamA zatakane TUMka paricaya 1. pahelA udezAmAM 10 udezAnI saMgrahaNI gAthA, pragapariNata pudagalo ane mizra pariNata pudgalene nava nava daMDakomAM vicAra karI vizrasApariNata pudgalenI bInA kahI che. pachI traNa yoga vagerene uddezIne paNa te prayAgAdi pariNata yugalonI bInA kahyA bAda aMte te badhAMnuM alpabadutva jaNAvyuM che. 2. bIjA udezAmAM jAtinI apekSAe ane karmanI apekSAe AzIviSanI spaSTa bheda prabheda sAthe bInA jaNAvIne chadmastha na jANe tevAM daza sthAnake, jJAna-ajJAnanuM varNana, tenA bhedAdinA vicAra, jIvanA nArakAdi daMDakamAM jJAtvi-ajJAnitvano vicAra, gati-SiAdi mAgaNAmAM jJAnivAdino vicAra tathA labdhinuM svarUpa, tenA bhedAdi temaja labdhivALA ane labdhirahita jIvamAM jJAnivAdine vicAra kahIne, jJAna ajJAnAdino viSaya ane jJAnAdinA sthiti ne paryAnuM svarUpa jaNAvyuM che. aMte te badhAnA nAnA moTAM alpabahuva tathA prasaMgane anusarIne parihAra vizuddhi AdinI paNa bInA vistArathI samajAvI che. 3. trIjA udezAmAM vRkSa (jhADa) nA bheda vagere bInA kahI che. ahIM jhADanA saMkhyAta chavInuM, asaMkhyAtajavInuM, eka bIjavALAM vRkSenuM, tathA anaMta jIvovALAM vRkSonuM svarUpa vagere kahIne jaNAvyuM ke koI jIvanA dehanA be traNa ke saMkhyAnA TukaDA karyA hoya, te tenI vacceno bhAga chava pradezathI pRSTa hoya ke nahi? tathA arUpI jIvapradezane zastra vagerethI pIDA thAya ke nahi ? AnA spaSTa uttare detAM jaNAvyuM che ke dAyelA kAcabA vagerenI vacamAM rahelA pradeza arUpI hovAthI zAdithI pIDA na thAya. jema bAraNAMnI taDamAM girelInI pUMchaDI dabAI javAthI kapAya, tyAre kapAyelI pUMchaDInI ane bAkInA zarIranA bhAganI vacamAM rahelA Atmapradeza arUpI hovAthI temane zastrAdinA saMbaMdhathI pIDA vagere na thAya, aMte pRthvIo vagerenI caramatAli (caramapaNuM vagere) nI bInA spaSTa samajAvI che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kirNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 195 4. cAthA uddezAmAM kAyikI kriyA vagere pAMca kriyAnuM varNana karyuM che. 5. pAMcamA uddezAmAM AvikamatavALA vAdInA prazna jaNAvatAM kahyuM che ke zrAvaka sAmAyikamAM rahyo hoya, tyAre tene bhAMDa (kariyANu, vAsaNa) ane strI vagere mArAM che, evA mAhu hAtA nathI. tethI te vakhate koI mANasa tenA bhAMDapAtrAdinu` ke srInuM apaheraNa kare, tA te peAtAnA bhAMDAdine zAdhe che ke srIne zAdhe che ? ema kema kahevAya? Anu samAdhAna e che ke sAmAyikamAM rahelA zrAvake mamatvabhAvanuM' paccakhANa kayu" nathI, tethI te cArAyelA peAtAnA bhAMDane zAdhe che ema kahI zakAya. temaja strInuM premathya dhana nathI chuTayuM, tethI te apahuraNa karAyelI peAtAnI strIne zAdhe che ema kahevAya. pachI zrAvakanA sthUla prANAtipAtAdinA paccakhkhANa karavAnA vidhi jaNAvatAM 49 bhAMgA kalhIne Avika matanA siddhAMta, ane tenA mAra zramaNeApAsakA, zrAvakane tajavAnAM 15 karmAdAnA, devalAka vagere bInA vistArathI kahI che. 6. chaThThA uddezAmAM kahyuM che ke zrAvaka sAdhune nirdoSa AhArAdi vaheArAve, tA tene ekAMta kanirAnA apUrva lAbha maLe, ne bhayaMkara mAMdagI, lAMbI aTavI AdimAM muniAdinA vihAra vagere khAsa agatyanA kAraNe! gItA guruAdinI jANamAM hoya tevA prasaMge gItAdinI AjJAthI ja muni vagerenA sayamAdi guNAne TakAvavAnI bhAvanAthI gItA vAdi-guNavaMta zrAvaka supAtra muni vagerene sadoSa AhAra vagere vaheArAve te te zrAvakane ghaNA kanirAnA lAbha maLe ne thADuM ja pApakarmI dhAya. asayatane AhArAdi detAM tene ekAMta pApa ka` ja baMdhAya. ahIMM AhvArAdi saDhASa hAya ke nirdoSa hoya, paNa kupAtrane devAthI kama`nirAnA lAbha na thAya. A hukIkata TIkAmAM spaSTa samajAvI che, pachI zrAvaka nigraMthane piMDa ( AhArAdi ) ane pAtra vagere vaheAravA mATe upanimaMtraNa ( vinaMtI ) kare, te TAIme muni mAnI maryAdA ane AlAcanAne aMge ArAdhaka virAdhakaNAnA vicAra, tathA baLatA dIpaka ane gharanA vicAra, temaja jIva nArakAdi daDakAmAM bIjAnA rArIra nimitte lAgatI kriyAonI mInA paNa spaSTa samajAvI che. stha 7. sAtamA uddezAmAM anya tIthikAnA ne virAnA saMvAda jaNAvatAM vizane anya tI kAe kahyu` ke tame asayata che, ne ekAMta mAla che.. ? A vicAranuM khaMDana karatAM sthavirAe jaNAvyuM ke saMyatapaNAnA guNNAne sAdhatA hovAthI ame sacata chIe, ne ekAMta chAla nathI, ema sAbita karyuM`" che, tevA guNAthI je rahita hAya, te ja asa'yata ane ekAMtamAla kahevAya, 8. AThamA uddezAmAM guru, zruta vagerenA pratyenIka (viruddha pravRtti karanArA zatru ) vAnA 6 bheDhA ane prabhudA tathA vyavahAranA pAMca bhedya, tenuM phala, temaja airvAcika Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrI vijayapadmasUrIzvarakRta dhanu ne sAMpayikamadhanuM svarUpa kahIne erpApathika madhanA svAmI, ane A aiyyapathika ka nA bhAMgA, tenA madhane aMge jarUrI bInA jaNAvIne sAMpayika karmImadhanAM strI vagere svAmI ane tenA traikAlika dhanA bhAMgA, tathA ka prakRtinuM, ane parISaheAnuM svarUpa jaNAvyu` che, tathA kayA parISahu kayA karmInA udayathI hAya che, kAne keTalA parISahu hoya ? vagere praznAnA uttarA varNavyA che. pachI kahyuM ke tejanA pratighAtathI sUryAM dUra chatAM najIka dekhAya che, ne tejanA abhitApathI pAse jatAM dUra dekhAya che. A hakIkatane vistArathI samajAvIne kahyuM ke sU` vartamAna pRSTa kSetrane prakAzita kare che, ne sUryanI kriyA vartamAna kSetramAM karAya che, tathA sUrya sRSTa kriyAne kare che, A rIte tApakSetranI khaunA kahIne mAnuSeAttara parvatanI bahAranA ne aMdaranA caMdra vagerenI UlAkamAM utpattine aMge jarUrI hakIkata jaNAvIne aMte pUchyu... ke iMdrasthAna keTalA kALa sudhI upapAtavihita rahe? AneA spaSTa javAba ApyA che. 9. navamA uddezAmAM adhanA vicAra vistArathI jaNAvatAM tenA be bheda kahrIne pharamAvyuM ke dharmAstikAyAdinA anAdi vizrasAbadha che, pachI sAdiSadhanA bhedA ane sthiti, aMtara ane alpamahuva kahyA che. pachI vaikriya, AhAraka, tejasa ane kAmaNaadhanA seDhA ane svarUpa tathA prayAga dhanAM kArA temaja sthiti kahIne zarIranA mAMheAmAMhe baMdhAdine aMge vicAre jaNAvyA che. aMte dezama dhakAdinuM apamahtva ane aMdha chatrIzI varNavI che. 10. dazamA uddezAmAM anya tIka kahe che ke '- ekaluM zIla ja zreyaskara (kalyANadAyaka) che. tenuM khaMDana karIne satya bInA e kahI ke meAkSanI prAptimAM zruta ane zIla ane asAdhAraNa kAraNa che. eTale e enA sAdhaka AtmA ja meAkSane pAme che. mATe ja kahyuM che ke zruta-zIlavaMta jIvA ja sarjarAdhaka jANavA. ahIM zIlasa'pannapadanI ne zrutasa'pannapadanI caOMbha'gI ane dezArAdhakanu ne dezivarAdhakanuM tathA sarvArAdhakanu' te saviAdhakanuM svarUpa jaNAvyu` che. pachI ArAdhakanA bhedA, jJAnArAdhanA te darzanArAdhanAnI bInA jaNAvatAM tenA jaghanya madhyama utkRSTa bheDhDhA, ane tenA mAMheAmAMhe saMbaMdha tathA jaghanyADhi bhede jJAna darzana cAritranA ArAdhaka veAnA bhavanI hakIkta spaSTa samajAvIne pudgalapAimanA svarUpa, bheDhA tathA puddagalAstikAyanI jarUrI bInA kahI che, pachI leAkAkAzanA ne jIvanA pradezA, tathA kama prakRti temaja tenIcAvIze 'kAmAM hakIkata kahIne AThe karmonA avibhAga paricchedanuM svarUpa ane tenAthI nAkADhinA AtmapradezAnuM vIDhAvavu tathA dareka karmanA eka bIjA kanI sAthe saMbaMdha, temaja pudgalI mInA ane pudagalanI nArakAdi veAmAM ne siddhomAM vicArI che, zrI bhagavatIjInA AThamA zatakanA TraeNka paricaya pUro thayA. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainakiraNAvalI pravacana (5. zrIbhagavatIsUtrano paricaya) zrI bhagavatIjInA navamA zatakane TUMka paricaya AnA 34 uddeza che. teno saMkSipta sAra A pramANe jANava-1, pahelA udezAmAM jabUdvIpanA AkAra vagerenuM varNana karyuM che. 2. bIjA uddezAmA ahI dvIpamAM ne puSkaroda samudramAM prakAza karanAra caMdranI hakIkata jaNAvI che. 3. trIjAthI 30 trIsamAM sudhInA 28 uddezAomAM 28 aMtardIpanuM svarUpa varNavyuM che. 31. ekatrIsamAM uddezAmAM asocA kevalInI bInA kahI che. 3ra. batrIsamA uddezAmAM gAMgeya munie pUchela praznanA uttaro jaNAvyA che. 33. tetrIsamA uddezAmAM brAhmaNakuMDa gAmanuM varNana karyuM che, 34, cetrIsamA uddezAmAM purUSane haNanAranI bInA kahI che. temAMthI 31, 3ra, 33, 34mA uddezAne TUMka paricaya kramasara A pramANe jANa: 31 mA uddezAmAM aAvA kevalInuM svarUpa vistArathI jaNAvatA kahyuM ke jeo kevalapanI vagerenI dezanA sAMbhaLyA vagara kevalajJAna pAmyA teo azravA kevalI kahevAya. ane jeo kevalI vagerenI dezanA sAMbhaLIne kevalajJAna pAmyA teo pratyAkevalI kahevAya. A baMne lakSyamAM rAkhIne ahIM praznottare jaNAvyA che. kevalajJAnI vagerenAM vacana sAMbhaLyA vagara kaI jIvane dharmano bodha, bedhilAbha, pravajyAne lAbha, brahmacarya, saMyama, jJAna vagerene lAbha thAya ke nahi? tenA hetu jaNAvavA sAthe spaSTa uttara ApyA che. temAM kahyuM ke keTalAka che dharmane bedha, bedhi vagere kevalI vageranAM vacana sAMbhaLyA vagara paNa pAme che ne keTalAeka jIvo sAMbhaLIne dharmabodha vagerene pAme che. ahIM yogya prasaMge hetu vagere jaNAvavA pUrvaka virbhAgajJAnanI utpatti, samyagdarzana, cAritranA lAbha, avadhijJAnano lAbha lezyA, saMghayaNa, saMsthAna, cAI, AyuSya, veda, kaSAya, adhyavasAya, mukti ane kaSAyone kSaya vagerenI bInA spaSTa samajAvIne kahyuM ke asAkevalI dharmopadeza kare nahi, bIjAne dIkSA Ape nahi ne aMte siddha thAya. teo Urva lokamAM goLa vaitADhayAdi sthale heya ne adholokamAM kabaDIvijaya vagere adholokika prAmAdimAM hoya. tathA tilakamAM paMdara karmabhUmimAM hoya. pachI temanI eka samayanI saMkhyA kahIne jaNAvyuM ke-kevalI vagereno upadeza sAMbhaLatAM paNa evuM bane che ke koI jIva dharma vagerene pAme ne kaI chava dharma vagerene na paNa pAme. A prasaMge jarUrI bIjI paNa bInA jaNAvatAM dharmane sAMbhaLIne samyagdarzanAdi guNAnA dhAraka jIvomAMnA keTalAeka ja avadhijJAnAdine pAme che. temanA vezyA, jJAna, paga, veda, kaSAya, adhyavasAyAdine aMge ghaTatI bInA kahIne jaNAvyuM ke soccA kevalI dharmopadeza Ape che, teo tathA temanA ziSya-praziSyo paNa bIjAne dIkSA Apa ne mokSe paNa jAya. pachI Urtha lokAdimAM temanI hayAtine vicAra kahIne temanI eka samayamAM saMkhyA vagere bInA spaSTa samajAvI che, Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasurIdharakRta 3ra. trIsamA uddezAmAM vANijyagrAme zrIpArzvanAthanA saMtAnIya zrIgAMgeyamunie prabhu zrImahAvIradevane narakAdimAM sAMtara ( AMtare AMtare) ane niraMtara ( AMtarA rahitapaNe ) jIvAtu upajavuM ne tyAMthI nIkaLavu. A bene a Mge pUchelA praznonA uttarA, tathA ratnaprabhAdi narakasthAnAmAM ekAdi vAnAM praverAnako (dAkhala thavA )nA vicAro e ja rIte tiryaMca manuSya veAmAM ekAdi vAnA pravezanakAnA vicAro, temaja A prasaMge saMbhavatA krikAdisa cArgI bhAMgAnuM varNana karIne nArakAdi pravezanakonA nAnAM meATAM alpamahuvA jaNAvyA che. pachI nArakAdinA utpAdamAM ane udbhanAmAM vidyamAnatAnA ane avidyamAnatAnA vicAro kahIne prabhu mahAvIre gAMgeyamunine pAtAnAM vacanemAM sAkSI ApatAM jaNAvyuM ke jema huM kahuM chuM tema puruSADhAnIya prabhu zrIpArzvanAthe A leAkane vyAstika nayanI apekSAe zAdhatA kahyo che, ne jIvo zubhAzubha karmanA udayAdithI nArakAdipaNuM pAme che. A rIte prabhu mahAvIranI dezanA sAMbhaLatAM prabhu mahAvIra sajJa che, AvI khAtrI thatAM paMca mahAvratA svIkArI ArAdhIne gAMgeya muni mekSe gayA. 198 33. tetrIsamA uddezAmAM brAhmaNakuMDa grAmanA rahIza RSabhadatta brAhmaNa ane devAnaMdA, brAhmaNI mahuzAlaka caityavALA bagIcAmAM padhArelA prabhu mahAvIradevane vaMdana karavA ne dezanA sAMbhaLavA AvyA. devAnAnI kukSimAM pahelAM prabhu mahAvIra rahelA hAvAthI te prabhunI mAtA thAya. putrasnehathI prabhune jotAM devAnAnA stanamAMthI dUdha jIvA mAMDayuM. AthI Azcaya pAmelA zrIgautamasvAmI vagerene prabhue satya banA jaNAvI ne vairAgyamaya dezanA ApI. te sAMbhaLI baMne prabhunA hAthe dIkSA laI ArAdhIne mekSe gayA. pachI jamAlinI bInA jaNAvatAM kahyuM ke jamAlika rAjakumAra prabhunI dezanA sAMbhaLI dIkSA levA taiyAra thayA. mAtApitAne samajAvI anumati laI prabhunA hAthe dIkSA pAmIne ArAdhatAM eka vakhata pASakarmAMdaye tene prabhunAM vacanAmAM azraddhA thai, ane karAtI vastu akRta che. (karAi nathI) vagere mithyAvAda vadhAranAra niva thayA. zrIgautamasvAmIjIe tene loka ane jIvanA zAdhRtatvAdinA prazno pUchyA, paNa te javAba daI zakayA nahi. prabhue te bInA vagere svarUpa samajAvyuM, te paNa samayA nahi, aMtakAle marIne kiSiyA deva thayA. aMte tenA pachInA bhavAnI bInA tathA philmiSiyA vAnA AyuSyAdinI hakIkata spaSTa samajAvI che. 34, cAtrIsamA uddezAmAM prazno pUchyA che ke puruSane haNanArA jIva puruSane haNe che ke nApuruSane haNe che ? e ja rIte azvane haNanAra ane RSine haNanAra jIvAnI AmatamAM prazno pUchIne karI pUchyuM ke puruSAdine haNanArA jIvo kAnA vairathI badhAya che ! tathA pRthvIkAyika vA vagere pRthvIkAyikAdine dhAsA^vAsa rUpe le ane mUke Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grA jena pravacana kiraNavalI (pa, zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 199 kharA? AnA spaSTa uttaro samajAvIne pRthvI AdinA ne lAgatI kriyAonI khInA vistArathI samajavI che, zrI bhagavatIjInA navamAM zatakano saMkSipta paricaya pUro thayo. zrI bhagavatIjInA dazamA zatakano TUMka paricaya 1. pahelA uddezAmAM pUrvAda dizA ane dizAonAM 10 nAmo tathA zarIranA medAdinuM varNana karyuM che. ahIM zarUAtamAM 34 udezAnA sArane jaNAvanArI saMgrahagAthA kahIne dizA ane zarIranI bInA varNavI che. 2. bIjA uddezAmAM kahyuM ke kaSAyI sAdhune sAMparAyikI kriyA lAge ne akaSAyI sAdhune iryApathikI kriyA lAge. pachI yoni, vedanA, ane leninA bhedo, nArakone vedanA tathA bhikSapratimA (12) temaja ArAdhanA vagerenuM svarUpa spaSTa jaNAvyuM che. 3. trIjA uddezAmAM kahyuM ke deve AtmaRddhithI cAra pAMca devAvAsa (vimAna ke bhuvana) ulaMghI jaI zake tethI vadhAre vimAnAdi ulaMghIne javAnuM paraRddhithI bane. pachI alpAddhivALA, sama (sarakhI) RddhivALAne mahAddhivALA devAnuM ane devIonuM eka bIjAnI vacce thaI javAnuM tathA teo moha pamADIne (mUMjhavIne) jAya ke gayA pachI moha pamADe? A praznottara asurakumArAdine aMge tathA vaimAnikAdine aMge jaNAvyA che. A bInA spaSTa samajAvIne kahyuM che ke ghoDAnA hRdayanI ne yakanunI vacce karbhaTaka nAmano vAyu hoya che, tethI ghoDo doDe tyAre "khu khu zabda kare che. aMte bhASAnA bAra bhedo samajAvyA che. A prasaMganuM mUla sthAna rAjagRha nagara che. 4. cothA udezAmAM kahelo prasaMga vANijyamAme banyuM che. prabhu mahAvIranA zyAmahastI anagAre prabhune yamarendranA, alIndranA, dharaNendranA, kendranA, IzAnedranA ane sanakumAredranA trAyastrizika denA pUrvabhavanI bInA vagerene aMge pUchelA praznonA uttare spaSTa samajAvyA che. temAM kahyuM che ke camarendranA trAyasviMzaka deva pAchalA bhave kAkaMdI nagarInA rahIza hatA, balIndranA trAyasviMzaka devo pUrva bhave bibhelaka gAmanA rahIza hatA. zAkanA trAyastrizaka deva pUrvabhave palAza gAmanA rahIza hatA, izAnendranA trAyaaiMzaka devo pUrvabhave caMpAnagarInA rahIza hatA, avasare zrIgautamasvAmInA praznanA javAbamAM prabhue trAyaciMzaka devonA zAzvatatva (zAzvatapaNuM) vagerenI bInA jaNAvI che. 5. pAMcamA uddezAmAM jaNAvelI bInAnuM utpattisthAna rAjagRha nagaranA guNazIla tvavALA ramaNIya pradeza che. ahIM amarendranI amahiSIo, te darekano parivAra vagere jaNAvIne kahyuM ke camarendrAdinI mukhya camarasiMhAsanAdivALI idra sabhAomAM zrI jinezvara devonI hAhA, hADakA vagere pUjya padArthonI AzAtanAthI bacavAnI zubha bhAvanAvALA ivo tathA lokapAla vagere devo paNa bhoga bhogavatA nathI, pachI camarendranA sema, yama Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrIvijyapadmasUrIdharakR vagere leAkapAlAnI agrahiSIonI mInA pachI alIndranI ne tenA sAma vagere lAkapAlAnI agrahiSIonI hakIkata kahIne dharaNendra ane tenA leAkapAlAnI agramahiSIonI hakIkata jaNAvI che. pachI bhUtendranI tathA tenA lAkapAla devonI, kAlenDanI, surUpendrI, pUrNa bhadranI, bhImendvanI, kinnaredranI, atikAyendranI, gItaratIndranI, caMdranI, aMgAragrahanI, zakranI, tenA leAkapAlAnI, IzAnendranI ane tenA leAkapAlAdinI agramAhiSIonI khIMnAvALA praznAttarA kahyA che. 6. chaThThA uddezyamAM zakranI sudharmA sabhA, tenI Rddhi, sukha vagerenu varNana karatAM jaNAvyuM ke jevu sUryabha daivanA vanamAM kahyu che, tevuM vana zanI alakArasabhAdinuM samajavuM, zrIrAjapraznIya sUtramAM sUryAbha dhruvanuM varNana vistArathI karyuM che, sAtamA uddezAthI 34mA uddezya sudhInA 28 uddezAmAM uttara bhAganA 28 atIMpAnuM svarUpa anukrame jaNAvyuM che. zrI bhagavatIjInA dazamA zatakanA TraeNka paricaya pUro thayA zrI bhagavatIjInA 11mA zatakanA TUMka paricaya ahI 12 uddezAo che. tenA pahelA uddezAmAM utpala e eka jAtanu kamala che. tene lakSyamAM rAkhIne ahIM praznottarA jaNAvyA che. upala nAmanA kamalamAM eka jIvaneA ane aneka vAnA vicAra, eTale 1-2. utpala eka jIvavALuM che ke aneka jIvavALuM che ? 3. utpala rUpe kayA jIve upaje che ? 4. eka samayamAM upalapaNe keTalA jIvA upaje ! 5. te jIve pratisamaye (dareka samaye) ekeka jIva kADhatAM keTalA TAime khAlI thAya? A pAMca praznAnA uttare spaSTa samajAvIne tenI avagAhanA ne temanAM karmInA badha, udaya, udIraNA, dRSTi, jJAna, yAga, lezyA, upayoga, zarIranA varNAdi, ucchvAsa, ni:ndhAsa, AhArakapaNuM vagerene vicAra jaNAvyA che. pachI kahyuM ke te utpalane jIva avirata che, sAta ke ATha karmAMne khAMdhe che. pachI tene ghaTatI saMjJAe, kaSAya, veda, iMdriyA, vagere kahyAM che. pachI pUchyuM ke 1. utpalanA jIva utpalapaNe kayAM sudhI rahe ? ra. utpalanA jIva pRthvImAM upajI pharI utpalapaNe upaje Alu keTalA TAIma kare ? 3, evI rIte te jIva vacamAM khIMjI vanaspatinA bhava karI pharI utpalapaNe upaje, Avu. keTalA TAima kare ! 4. A ja paddhatie vacamAM eiMdriyAnA ke paMcendriya tiyacanA eka bhava karIne krUrI utpalapaNe upajavAnuM keTalA TAima kare? A badhA praznonA uttaro kahyA che. pI tenA AhAra, AyuSya, samudghAta, ane cyavananI bInA jaNAvI che, pachI pUchayu ke zuM sarva jIvA utpalapaNe upajyA che ? A praznonA paNa uttara spaSTa samajAvyA che. ra. bIjA uddezakamAM pahelA uddezakamAM jevu... varSoMna utpalanuM karyuM, te ja paddhatie zAlUka ( eka jAtanI vanaspati ) nuM svarUpa jaNAvyuM che 3. trIjA uddezAmAM palAza (khAkharAnA ADa)nI 4. cAthA uddezAmAM kuMbhika nAmanI vanaspatinI, tathA pAMcamA uddezAmAM nADIka nAmanI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) vanaspatinI bInA jaNAvI che. 6. chaThThA uddezAmAM padma (kamala)nI bInA, 7. sAtamA uddezAmAM kaNikAnI bInA tathA 8mA uddezAmAM nalina (eka jAtanA kamala)nI bInA spaSTa samajAvI che. 9. navamA uddezAmAM hastinApuranA ziva rAjAne zivabhadra nAmano rAjakumAra che. zivarAjAne tyAga bhAvanA thavAthI putrane rAjya seMpI tApasapaNuM svIkArIne temAM abhigraho grahaNa kare che. ahIM teNe dikSitapaNuM svIkAryuM che. tene vidhi jaNAvyA che. tApasapaNAmAM karelA tapanA prabhAve tene vibhaMga sAna thayuM. tethI teNe kahevA mAMDyuM ke huM jJAnathI jANuM chuM ke dvIpa sAta che, ne samudro paNa sAta ja che. A vAta lokamAM phelAtAM prabhue sAcI bInA kahI ke dviIpa-samudro sAta ja nathI paNa asaMkhyAtA che. vagere bInA sAMbhaLI zivarAjarSi zaMkita thaIne prabhunI pAse AvyA, ne sAcI bInA jANIne prabhunI pAse dIkSA lIdhI. tene sAdhIne te mokSe gayA. ahIM siddhagaMDikAne atideza karyo che. 10, dazamA uddezAmAM lokanI bInA, tenA bhedo, kSetra lokanA Urtha loka vagere traNa bhedo, te darekanA paNa bheda jaNAvatAM UrvIlokanA 15 bhedo, adholakanA 7 bheda ne tirthIlokanA aneka bhedo kahyA che. pachI te badhAnA saMsthAnanI ne alakanA A sthAnanI hakIkata kahIne te adholakAdinA eka AkAzapradezamAM che che? vagere praznottare jaNAvyA che. pachI dravyAdinI apekSAe adholokanA vistArAdinI bInA kahI che. pachI pUIyu ke lokanA eka AkAzapradezamAM aneka jIvanA pradeze mAhomAMhe saMbaddha che; tethI e sthitimAM rahetA eka bIjAne pIDA thAya ke nahi, eno uttara daIne aMte eka AkAzapradezamAM jaghanya pade ane utkRSTapade rahelA jIvonuM ne jIvapradezanuM apabadutva ane nigodanuM svarUpa nigoda chatrIzImAM kahyuM che. 11. agiyAramA uddezAmAM vANijya grAmanA dUtipAlArA cetyavALA pradezamAM A prasaMga banyo che. ema kahIne kALanA bhede, ane pramANukALanuM svarUpa kahIne sudarzana zeThanA pUrva bhavanI bInA TUMkAmAM kahI che. teno sAra A che - hastinAgapuranA balarAjAnI prabhAvatI rANIne siMhanuM svapna AvyuM, te bInA jANI rAjAe tenuM phala kahyuM. pAThakae paNa putra-lAbharUpa phala kahyuM. avasare janmelA putranuM mahAbala nAma pADyuM. moTo thatAM kalA kuzala thayo. tenA pANigrahaNa ane prItidAna thayA. zrI dharmaghoSa anagAranI dezanA sAMbhaLI eka divasanuM rAjya bhogavI mAtApitAnI rajAthI dIkSA laI pUrNa ullAsathI tenI ArAdhanA karI aMte samAdhithI kAladharma pAmI brahma devalekamAM mahaddhika devapaNuM bhegavI aMte vIne sudarzana zeTha thayo. ahI teNe jAtismaraNanA pratApe pUrvabhavanI bInA jANu vairAgya bhAve dIkSA lIdhI. tenI ArAdhanA karIne siddha thayA. A mahAbala kumAranA caritranI pahelAM jaghanya utkRSTa Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrIvijayasUrIzvarakRta poSI, dinarAtrinuM pramANa ane yathAyakAla vagerenI bInA, tathA nArakAdinI sthiti jaNAvIne pApamAdi bahu dIrghakAlane kSaya thavAmAM mahAbelanuM daSTAMta jaNAvyuM che. 12. bAramA uddezAmAM AlaMbhikA nagarInA zaMkhavana nAmanA caityavALA pradezamAM A adhikAra varNavyo che. ahIM aSibhadra putra vagere zrAvakane mAMhe mAMhe develekamAM devonI sthiti, jaghanya-utkRSTa sthiti vagerenI carcA thatAM nirNaya adhUro rahyo. ahIM padhArelA prabhu mahAvIrane pUchatAM saMpUrNa nirNaya thatAM jene bhUla jaNAI te zrAvake bIjA zrAvakane khamAvyA, pachI pUchayuM ke RSabhadra putra dIkSA leze? ahI thI te kaI gati pAmaze? devalokathI cyavIne kayAM janma leze? A praznottare spaSTa samajAvyA che. zrI bhagavatIjInA 11mA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. zrI bhagavatIjInA bAramA zatakane TUMka paricaya AnA 10 uddezAnA TuMka sArane jaNAvanArI saMgrahagAthA kahI che. pachI pahelA udezAmAM zrAvati nagarInA rahIza zaMkha zrAvaka vagere zrAvakenI bInA, jAgarikAnuM svarUpa tathA kaSAyanA vipAko ( kaDavAM ) vagere padArtho varNavyA che. temAM zaMkha zrAvakane utpalA nAmanI strI che, bIjA puSkalI zrAvaka che. zaMkha zrAvakane vicAra thAya che ke "azana vagereno AhAra karatAM pAkSika pauSadha levo mAre zreyaskara (kalyANakAraka) nathI. >> pauSadha lIdhA pahelAM zaMkha zrAvake jaNAvyA pramANe puSkali zrAvaka zaMkha zrAvakane AhArAdi karavA mATe bolAve che, tyAre zaMkha zrAvake puSkalI zrAvakane kahyuM ke AhArane AsvAda karIne (ekAsaNuM karIne) pauSadha karavAnA irAde pahelAM hato, paNa hAla AhAra vAparavAnI icchA nathI. meM upavAsa karyo che. padaye A avasare prabhu zrI mahAvIrava padhAryAnI bInA sAMbhaLI teNe nakkI vicAra karyo ke "huM prabhune vAMdIne pAraNuM karIza.' te pramANe teNe karyuM paNa kharuM, bIjA zrAvake zaMkha zrAvakanI niMdA karatA hatA, te jANI prabhue temane niMdA karavAnI nA pADI, ne kahyuM ke te Asannasiddhika, dahadhamI ane jarUra mokSane pAmanAro bhavya jIva che. pachI teoe zaMkha zrAvakane khamAvyA. A hakIkata vistArathI samajAvIne kahyuM ke jAgarikAnA traNa bhero che. te A pramANe-1, buddha jAgarikA, 2. abuddha jAgarikA, ane 3, sudarzana jAgarikA. temAM sarvajJa arihaMtadeva buddhajAgarikA jAge che. aSTa pravacanamAtAnA pAlana vagere guNene dhAraNa karanAra munie abuddha jAgarikA jAge che. chadrastha munione baMdha (kevalajJAna) na hovAthI ja ahIM abuddha kahyA che ema samajavuM. bAkI teo matijJAnAdine dhAraNa karanArA to jarUra hoya che ja, tathA daDha samyagana gratAdidhAraka zrAvake sudarzana jAgarikA jAge che. A rIte jAgarikAne adhikAra pUro thayA bAda Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatI sUtrane paricaya) zaMkha zrAvake pUchelA kaSAyanA phalanA praznonA uttare detAM prabhu zrI mahAvIra deve kahyuM ke kaSAyI Ama lAMbI sthitivALAM cIkaNAM karmo bAMdhe che. 2. bIjA uddezAmAM koMghAMbI nagarInA pradezamAM banelI bInA kahI che. ahIMnA udAyIrAjA ane jayaMtI zrAvikAnuM varNana karatAM kahyuM ke jayaMtI zrAvikA mRgAvatI rANI sahita tyAM padhArelA prabhu zrI mahAvIra devane vAMdavA jAya che. dezanA sAMbhaLIne avasare jayaMtI zrAvikAe je prazna pUchI uttare meLavyA teno sAra TUMkAmAM A pramANe jANo-hiMsAdi pApakarmo karavAthI che bhAre bane che, ne dayAdi guNenI sAdhanAthI haLavA bane che. bhavyapaNuM svAbhAvika che. je mokSe jAya te nizcaye bhavya ja heya, paNa je bhavya hoya te jarUra mukti pAme ja evuM banatuM nathI. kAraNa ke evA paNa ghaNA bhavyo hoya che, ke jeo muktine pamADanArI sAdhanasAmagrI na maLavAthI mokSamAM javAne lAyaka chatAM jaI zakatA nathI. AvA bhavya jIvo jAtibhavya nAmathI prasiddha che. AthI sAbita thayuM ke badhA bhavya jIvo mukti mAM jatA nathI, tethI bhavya jIva rahita loka bane ja nahi. tathA dhamI nuM ja jAgavuM, sabalapaNuM ne dakSapaNuM sAruM che, paraMtu adhamI chAnuM sUvuM, durbalapaNuM ne ALasupaNuM sAruM. temaja iMdriyonA zabdAdi viSayomAM Asakta jIvonAM duHkha vagere dezanA sAMbhaLI jayaMtI zrAvikA dIkSA laIne tenI ArAdhanA karIne mokSanAM sukha pAmI. 3-4, trIjA uddezAmAM ranaprabhAdi pRthvIonA nAma ane gotranuM svarUpa jaNAvyuM che. cothA uddezAmAM pUchyuM che ke eka be traNa yAvata anaMtA paramANuo ekaThA thaIne kevuM svarUpa pAme che? AnA javAbamAM dvayaNukAdi dhothI mAMDIne anaMtANuka skaMdhanA samudAyamAM saMghAta, bheda tathA bhaMganI bInA ne pudagalaparAvartAnA bheda prabhedonuM svarUpa, tathA te sarvenA atikAMtavAhinI hakIkata, temaja eka aneka nArakAdimAM, ekabIjA daMDakemAM audArika-kriya-pudagalaparAvarte je pahelAM vitAvyA tene vicAra kahIne, dareka pudgalaparAvartone kALa ane audArikAdi pudgala parivartana kALanuM tathA pudgalaparAvartAnuM paNa a5bahu jaNAvyuM che. 5-6. pAMcamA uddezAmAM prANAtipAtAdimAM ne prANAtipAta viramaNAdimAM varNAdinI bInA ane matinA avagrahAdi 4 bheda tathA utthAnAdi, sAtamA avakAzAMtara tavAtamAM, nArakI vageremAM, varNAdinI bInA kahIne garbhamAM upajatA jIvanuM svarUpa tathA jIva ane jagatanI vicitratAnuM kAraNa vagere bInA spaSTa jaNAvI che. chaThThA udezAmAM rAhudevanuM varNana karatAM tenAM nAme, vimAno, bhedo, kahIne rAha jatAM ke AvatAM caMdranA ke sUryanA prakAzane kayAre DhAMke che? caMdranuM sazrI (za) nAma, ne sUryanuM Aditya nAma hovAnuM zuM kAraNa? AnA uttare samajAvI, tenI acamahiSIonI ne raddhi, kAmabhegAdinI bInA kahI che. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIzvarakRta 7. sAtamA uddezAmAM leAkanuM mADhApaNuM kahIne nArakAdi jIvA pahelAM sAta naraka vagere sthAne pRthvIkAyikAdi svarUpe upajyA che ke nahi ? AnA uttara ApI A jIva sa AnA mAtApitArUpe, sa aa A jIvanA mAtApitA vagere sabaMdhIrUpe, zatrurUpe, rAjA ane dAsa tarIke pahelAM utpanna thayA che ke nahi ? A praznAttarA spaSTa samajAvyA che. 204 8. AThamA uddezAmAM prazno pUchyA che ke mahARddhivALA deva e zarIravALA nAgamAM, maNimAM ne vRkSamAM upaje ? te nAganA janmamAM leAkeAthI arcA-pUjA pAme? tathA vAMdarA vagere vA ane siMha kAgaDA vagere vA ratnaprabhADhi nakAmAM jAya ? A praznonA spaSTa uttarA samajAvyA che. 9. navamA uddezAmAM veAnA 1. dravyadeva, 2. naradeva, 3. dha dhruva, 4. devAdhideva, 5. bhAvadaiva A rIte pAMce bhedyAnuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. 1. devAyuSyane bAMdhanAra manuSya-ti' cA dravyadeva kahevAya, 2, cakravattI' rAjAe naradeva kahevAya. 3. munie dharma deva kahevAya, 4. zrIarihaMtaDhavA devAdhideva kahevAya. ane 5. dhruvAyuSyane bhAgavanAza devA bhAvadhruva kahevAya. Ane aMge prazno pUchyA che ke 1. dravyadeveza kaI gatimAMthI AvIne bhavya dravya devapaNuM pAmyA ? e ja pramANe naraDhavA kathAMthI AvIne upaje ? ratnaprabhAdimAMnI kaI narakathI AvI ne upaje ? ne kayA devalAkamAMthI AvIne naradevapaNuM pAme ? tathA dharmadeva daivAdhideva kaI gatimAMthI AvIne dharmAMdevapaNu ke devAdhidevapaNuM pAme ? kadAca pAchalA bhave nakamAM hAya teA kaI narakamAMthI AvIne devAdhideva ke dhama dhruva thAya ? kadAca pAchalA bhave svargamAM hoya teA kayA devalAkamAMthI AvI dha dhruva ke devAdhideva thAya ? kaI gatinA jIva bhAvadevapaNuM pAme ? A praznonA uttarA jaNAvIne te pAMce devenuM AyuSya ne vikR.NAnI zakti tathA temanI bhaviSyamAM thanArI gati, tema bhavya-dravyadevAdinI sthiti tathA AMtaruM jaNAvIne, chevaTe te pAMce devAnu' paraspara apamahatva vagere hakIkatA spaSTa samajAvI che. 10. dazamA uddezAmAM AtmAnA vyAtmA vagere bheDhDhA, ane te badhAnA mAMhomAMhe eka bIjAnI sAthe ghaTatA sabaMdha tathA temanuM apamahatva kahyuM che. pachI AtmAnuM svarUpa kahIne te bInA nArakAdimAM paNa vicArIne ratnaprabhA vagere nArakI, devalAka, paramANu vagerenA sarUpAdipaNAnA nirNaya karIne dvipradezikAdi skAnA bhAMgA vagere bInA vistArathI samajAvI che. zrIbhagavatIjInA bAramA zatakanA TraeNka paricaya pUro thayA. zrI bhagavatIjInA teramA zatakanA TraMka paricaya AnA 10 uddezA che. temAMnA pahelA uddezAmAM daze uddezAnA TUMkA sArane Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana takaraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtrane pazrciya ) 205 jaNAvanArI saMgrahagAthA kahI che, pachI ratnaprabhADhi pRthvIenA nAma ane narakAvAse, tathA te darekanA narakAvAsAmAMnA sakhyAta-asa khyAta caiAjana vistAravALA narakAvAseAmAM eka samaye nAkAdi veAnA utpAda ane udbhanA, tathA sattA kahIne e ja upAdAnI bInA samyagdaSTi vagere vAne age vicArIne, pUchyuM ke sAtamI narakamAM samyagdarza vagere jIvA upaje ke nahi ? kRSNAdi leSAvALA thaIne kRSNa lezyAvALA nAkAmAM utpanna thAya ? ke nIla lezyAvALA nArakAmAM upaje? ke kApAtta lezyAvALA nAmAM upaje ? A praznAnA uttaro jaNAvatAM temAM hetu vagere paNa spaSTa rIte samajAvyA che. ahI utpAda, leyA vagere 79 dvArAnuM svarUpa samajAvyuM che. bIjA uddezAmAM devAnA bhede tathA te darekanA paNa bhedA (prabheTTA) ane temanA AvAsa vimAne vagere kahIne te te sthale bhuvanapati vagere devAnA eka samaye utpAda vagerenI bInA kahro che. pachI pUchyuM ke asurakumAravAsAdimAM samyagdaSTi vagere jIvA upaje ke nahi ? tathA kRSNAdi legsAvALA thaIne kRSNa lezmAvALA devAmAM upaje ke nahi ? A praznonA uttare vistArathI samajAvyA che. trIjA uddezAmAM pUchyu` che ke narakanA jIvA ana tarahArI hoya ane te pachI anukrame paracAraNA kare ke nahi? A praznonA uttara vagere bInA spaSTa samajAvI che. graMthA uddezAmAM naraka pRthvIe jaNAvIne naiyika dvArAdi pAMca dvArAnI hakIkata samajAvI che. pachI traNe leAkanA madhya bhAge kahIne dizA-dizA-pravahudvAranuM svarUpa jaNAvatAM dizA vidizAone nIkaLavAnu' sthAna ane te baMnenAM 8 nAmeA tathA lekanuM svarUpa jaNAvyuM che, pachI astikAyapravanadvAranuM svarUpa jaNAvatAM dharmAstikAyAdi vaDe thattAM pravRttanA ( upakAro ) varNana karyuM che. pachI astikAyapradezaspanAdvAranuM varNana karatAM pUchyuM ke dharmAsti kAyAdrinA eka pradeza dharmAstikAyAdi kanyAnA keTalA pradezeA vaDe sparzAyelA che? A rIte adharmAstikAyAdinA eka pradezAdinI bIjA astikAyAnA pradezAnI sAthe spanAne lagatA praznonA spaSTa uttarA ApI avagADha dvAranI bInA jaNAvatAM pUchyuM ke jayAM dharmAstikAyane eka pradeza avagAhIne rahyo hoya tyAM bIjA dharmAstikAyAdinA keTalA pradezeA avagA (avagAhIne) rahyA hoya? A rIte be traNa vagere pradairoAnI avagAhanAne lagatA praznonA uttaranA jaNAvyA bAda astikAyaniSadanahAranu varNana karatAM pUchyu ke koI jIva dharmAstikAyAdi traNa dravyamAM besavAne samartha thAya ? AnA uttara daIne bahusamadrAranuM ne leAkanA vakra bhAga tathA saMsthAnanuM svarUpa spaSTa jaNAvyuM che. pAMcamAM uddezAmAM nArakAdinA sacittAdi AhAranA niSa karyAM che, chaThThA uddezAmAM nArakonI sAMtara ke nira Mtara utpattinA nirNaya jaNAvIne camarendranA camaca nAmanA AvAsanuM svarUpa ane temAM camarendrane rahevAnI hakIkata jaNAvI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta che. pachI caMpAnagarI ane pUrNabhadra caityanuM varNana tathA siMdhusauvIra dezanA vItamaya pattananA rAjA udAyananuM varNana karatAM kahyuM ke tene prabhAvatI rANuM ne abhIci kumAra hato. prabhuzrI mahAvIradeva kevala jJAnathI udAyana rAjAno dIkSA levAno vicAra jANuM bahu lAMbo vihAra karIne ahIM padhAryA. te vakhate "mAro putra rAjyanA pApe durgatimAM jaze, te na jAya tevA IrAdAthI teNe potAnA bhANeja ke zikumArane rAjya soMpI prabhunA hAthe dIkSA lIdhI, ne tenI ArAdhanA karI te mokSe gayA. abhIci kumAra pitAe mane rAjaya na ApyuM ? AthI pitAnI upara vairAnubaMdha rAkhato vItabhaya-pittanamAMthI nIkaLI gayA. aMte marIne asurakumAra deva thayo. 7. sAtamA uddezAmAM bhASAnA svarUpano nirNaya jaNAvatAM pharamAvyuM ke bhASA e AtmasvarUpanathI, jaDa che, rUpI che,ne acitta che, tathA ajIva svarUpa che. temaja bhASA jIvane hoya achavane na hoya. pachI pUchayuM ke bhASA kayAre kahevAya? ne te kayAre bhedAya? A praznonA spaSTa uttaro daIne bhASAnA cAra bhedo kahyA che. A ja paddhatie mananuM na kAyAnuM varNana karIne maraNanA prakAra tathA AvIcimaraNanA dravyAvIcine kSetrAvIMca bheda jaNAvatAM, narayika vyAvaci maraNanuM ne nairiyika kSetrAvIci maraNanuM paNa svarUpa samajAvyuM che, pachI avadhimaraNa tathA dravyAvadhi maraNa kahIne pUchayuM ke narayika dravyAvadhi maraNa zAthI kahevAya che? tene uttara ApIne AtyaMtika maraNa, dravyAtyaMtika maraNa jaNAvatAM pUchyuM ke nairayika dravyAtyaMtika maraNa zAthI kahevAya che? Ane uttara daIne bAlamaraNanA prakAra, ne paMDitamaraNanuM, pAdapoyagamananuM tathA bhakta pratyAkhyAnanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che, 8 AThamA uddezAmAM karmaprakRtinI bInA kahI che. 9. navamA uddezAmAM prazno pUkyA che ke, vakriyalabdhivALo kaI (jIva) doraDAthI bAMdhelI ghaDI laIne evA rUpe gamana kare? te jIva keTalA rUpi vikuvI zake ? A ja paddhatie hiraNyanI peTI laIne javuM, vaDavAgulInI peThe javuM, jalaukA (jaLa)nI peThe ne bIjabIlaMka pakSInI peThe javuM, biDAlaka pakSI ne jIvajIvaka pakSInI piThe javuM, haMsanI jema javuM, samudra vAyasanA AkAre gati karavI, cakahasta puruSanI jema-ane ranahasta puruSanI peThe javuM, bisa-mRNAlikA vanakhaMDa puSkariNInA AkAre AkAzamAM javuM. Ane aMge pUchelA praznonA uttara ApyA che. pachI pUchayuM ke te keTalA rUpe vikave ? mAyI jIva vika ke amAthI jIva vika? A praznonA uttara paNa vistArathI samajAvyA che. 10mA uddezAmAM chadmastha jIvane saMbhavatI samuddaghAtanuM svarUpa jaNAvyuM che. zrIbhagavatIjInA teramA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. zrIbhagavatIjInA caudamA zatakane TUMka paricaya AnA 10 uddeza che. tene sArane jaNAvanArI saMgrahagAthA kahIne pahelA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jaina pravacana kiraNAvalI ( 5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya ) 207 uddezAmAM bhAvitAtmA agAra ke jeNe carma devAvAsanu ullaMghana karyu che, ane parama devAvAsane prApta thayA nathI te marIne karyA upaje? AnA uttara samajAvatAM TIkAkAre adhyavasAyasthAnAnI (badhasthAnAnI) zrInA varNavI che. A ja hakIkata asurakumAra AvAsAdina aMge jaNAvIne nArakonI zIdhragati, ana tarApapannAdi traNa prakAranA nArakonI bInA tathA te traNemAM AyuSyanA mane vicAra, temaja anatanita nAraka vagere traNa bhedAnu svarUpa jaNAvyuM che, pachI anaMtani dine AzrayI AsujyanA baMdha, ane anaMta khedAttpanna nAkAdinI zrInA paNa spaSTa samajAvI che. 2. bIjA uddezAmAM unmAdanA bheddeza, ane nAraka, asurakumArAdine unmAda thavAnuM kAraNa, iMdra asurakumAra devAne aratAnA janmAdimAM vRSTi karavAnA vidhi, temaja IzAnendra vagerene tamaskAya karavAnuM kAraNa spaSTa samajAvyu che. ahIM yakSAvezathI ke mAheAyAdithI unmAda thAya; ema paNa kahyuM che. 3. trIjA uddezAmAM mahAkAya sabhyadRSTi vaimAnikAdi deva bhAvitAmA anagAranI vacce thaI jaI zake nahi, ne asurakumArAdimAM satkAra vagere 10 paDhA ghaTe. paNa nAraka ekendriyAdimAM te na heAya. tathA tiya ca paMcendriyAmAM AsanAbhigraha anupradAna sivAyanAM padmAnI mInA ghaTe. A hakIkata pUrI karIne addhika mahuddhika samaddhika devadevIonI eka bIjAnI vacce thaine javAnI, ne vacce thai ne janAra deva vagere zastranA prahAra karIne jAya ke te karyAM vinA jAya ? ne pahelA zasranA prahAra karyA pachI vacce thaIne jAya ? ke gayA pachI zatrunA prahAra kare ? A praznonA spaSTa uttarA samajAvIne aMte ratnaprabhAdu nArakomAM pudgala piraNAmanA anubhavanI mInA spaSTa samajAvI che. 4. cAthA uddezAmAM traNe kAlamAM eka samayamAM thatA pudgala skaMdhAdinA pariNAmAnI mInA kahIne paramANune aMge zAdvaitapaNuM, azAdhRtapaNuM, carmapaNuM, acaramapaNuM, AnA nirNaya jaNAvatAM sAmAnya pariNAmanI paNa zrInA kahI che. dravyAstikanayanI apekSAe paramANu AdimAM zAzvatapaNuM vagere ne paryAyAstikanayanI apekSAe zAdhRtapaNuM vagere ghare che. 5. pAMcamA uddezAmAM kahyuM che ke vigrahutimAM agninI vacamAM thaI ne nAkAdi jIvA jAya che. ne devAdinuM te rIte javuM avigrahutimAM paNa thAya che, ema RddhiprApta manuSyA ane tiryaMcA paNa agninI vacamAM thaIne jAya che. tathA nAkAdine aniSTa zabda vagere daza padArthAnA anubhava thAya che. temaja mahuddhika devA bAhya pudgalAne brahuNa karIne patAdine ulladhI zake che. 6. chaThThA uddezAmAM nAraka jIvAtA AhAra, pirAma, ceAni, sthiti vagere, ane temanAM vIci-avIca byAnAM AhAranI bInA kahIne jaNAvyuM ke zakrAdi iMdro devatAI bhAga bhogavavA mATe du vimAna vidbhave che, 7. sAtamA uddezAmAM zrI gautama svAmIjI vicAre che ke- hajI sudhI mane Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 zrIvijayaSakrasUrIzvarakRta kevalajJAna kema thatuM nathI?' A praznanA khulAseA karatAM prabhuzrI mahAvIradeve jaNAvyu ke tu mAro lAMmA kALathI ciraparicayavALA che, tethI mArI upara rahelA prazasta rAgane jayAre tuM dUra karIza, tyAre tuM jarUra kevalajJAnane pAmIza. A rIte AdhAsana devAnI bInA kahIne anuttara vimAnavAsI devAnA jJAna-darzananI mInA, ane tulyatA (sarakhApaNA)nA 6 bheddAno bhIMtA, tathA AhArAdinA tyAga karanAra sAdhunI jarUrI bInA, kahIne lavasattama (anuttara vimAnavAsI deve)nuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM ke temane pAlA bhavamAM sAta lava pramANe AyuSya AchuM hatuM, ne chaThThuM tapa karavAthI jeTalA karmAM khape, teTalAM karyAM khapavAnAM bAkI hatAM. tethI teA lavasatta nAmanA anuttara vimAnavAsI dhruvapaNu pAmyA. jo teTalu AyuSya ane chaThThuM tapa karavAnI anuphUlatA maLI hota, te sAta lavamAM zeSa karyAM khapAvIne jarUra mAhne jAta. 8. AThamA uddezAmAM ratnaprabhAti pRthvIetu, tamAma devalAkAnuM tathA siddhazilAn mahAmAMhe eka bIjAnI apekSAe AMtaruM tathA zAlavRkSanI zAlayaSTikA (zAlavRkSanI lAkaDI) nI tathA umarAnA jhADanI yaSTikA ( lIlI lAkaDI )nI bhAvI gati kahIne aMkhaDa parivrAjakanI bInA jaNAvI che. pachI avyAbAdhadevanuM svarUpa jaNAvatAM kahyu ke je davA bIjA manuSyAdinI AMkhanI pAMpaNamAM nATaka kare, tA paNa te puruSane lagAra paNa pIDA na thAya athavA bIjAne pIDA kare nahi tevA dhruvA avyAbAdha deve kahevAya. zakranI zaktinuM varNana karatAM kahyuM ke zakrendra bIjA manuSyAdinA mastakAdinA cheda, tathA cUre cUrA karI pAchuM hatu. tevu kare to paNa tene lagAra pIDAna thAya, tevI zakti zakendranI heAya che. aMte jA...bhaka veAnI vyAkhyA, svarUpa, bheDhA, sthAna tathA AyuSya jaNAvIne kahyuM ke ADhavAnA anugrahuthI jaza phelAya che ne dhRtarAthI (zatrutAthI) apajaza phelAya che. A kevA dIgha` vaitADhayAdimAM rahe che, 9. navamA uddezAmAM praznA pUchyA che ke 1. je bhAvitAtmA anagAra peAtAnI ka lezmAne jANatA nathI, te zarIra sahita jIvane jANe ke nahi ? 2. rUpI pudgala skadhA prakAzita thAya che ? A be praznAnA spaSTa uttarA jaNAvIne kahyuM ke narakanA vezane Atta (sukhApAdaka) pudgaleA hotA nathI ane asurakumArAdi devone sukhakara pudgalA hAya che. tathA pRthvIkAyikAH jIvAne sukhane karanArAM ne du:khane karanArAM ane prakAranAM pudgalA heAya che. nArakone aniSTa pudgaleA hoya che. temaja mahAddhika daiva hajAra manuSyAdinAM rUpA vikI ne hajAra bhASA kheAlI zake tevI tenI zakti hoya che. aMte sUrya, tenIM prabhA, chAyA tathA lezyAnA anya kahIne mAsAdi pramANa muniparyAya vadhatAM zramaNa nithA kayA devAnI tejolezyAne (sukhane) ulla'ghI jAya ! Ane spaSTa khulAsA karatAM zramaNeAnA sukhanI devatAI sukhanI sAthe dezathI sarakhAmaNI karI che. 10. dazamA uddezAmAM kahyuM che ke kevalajJAnI ane siddha chadmasthanA tathA avadhi Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtrano paricaya) ra09 jJAnIne jANe che, temaja siddhane deha nathI tethI kevalajJAnInI peThe siddha bolatA nathI. vaLI kevalajJAnI AMkha ughADe che ane nIce che. teo ane siddho paNa tamAma narakasthAne, svargone ne siddhazilAne tathA paramANuM-pudgalane paNa jANe che. zrIbhagavatIjInA caudamA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. zrI bhagavatIjInA paMdaramA zatakane Treka paricaya A zataka ekasaruM che eTale temAM eka paNa udeza nathI. ahIM gozAla-maMkhaliputranuM varNana karyuM che. teno sAra TUMkamAM A pramANe jANavo : je nagarInI bahAranA bhAgamAM koSTaka nAmanuM caitya che te zrAvatI nagarImAM hAlAhalA kubhAraNane ghera saMgha sahita gozAle Avyo. ahIM tene 6 dizAcarano paricaya thayo. ahIMnA loke bele che ke A gozAle "huM jina chuM' ema kahetA phare che, te zuM sAcuM mAnavuM " 1. A prasaMge prabhuzrI mahAvIre gozAlAnI sAcI hakIkata jaNAvatAM kahyuM ke zaravaNa grAmanA rahIza maMkhali nAmanA bhikSAcaranI bhadrA strIne te putra thAya. gabahula brAhmaNanI gozAlAmAM te janmyA hatA. tethI tenuM gozAla nAma suprasiddha thayuM. prabhu zrI mahAvIre mAtApitA devaloka gayA pachI dIkSA lIdhI, tenA prathama varSe asthika gAmamAM comAsuM karyuM, ne bIjA varSe rAjagRha nagaramAM mAsuM karyuM. jyAre pahelA mA khamaNanA pAraNane divasa Avyo, tyAre prabhune vijaya gAthApatie pAraNuM karAvyuM te TAime paMca divya prakaTa thayAM. A banAva gozAlAe ja. bIjA mA khamaNa tapanuM pAraNuM AnaMda gRhapatie, ane trIjA mAsakSamaNanuM pAraNuM sunaMda gRhapatie karAvyuM, pachI cothA mAsakSamaNanuM pAraNuM kallAka saMnivezamAM bahula brAhmaNe karAvyuM. ahIM prabhue gozAlAne ziSya tarIke svIkAryo. ahIMthI AgaLa kurmagrAma tarapha vihAra karatAM prabhune sAthe rahelA gozAlAe talanA choDane joIne pUchayuM ke A talanA choDa nIpajaze ke nahi? prabhue kahyuM "nIpajaze. " prabhunuM vacana khoTuM pADavAnA irAdAthI teNe talane choDa ukheDI eka bAju pheMkI dIdho. teNe vezyAyana nAmanA bAla tapasvInI mazkarI karI. tethI teNe gozAlAnI upara tejolezyA mUkI, tethI te baLavA lAgyo, tyAre dayAnI lAgaNIthI prabhue zItalezyA mUkI tene bacAvyA prabhunI pAsethI tejalezyA siddha karavAno vidhi zIkhyo. ahIMthI prabhue siddhArtha gAma tarapha vihAra karatAM sAthe rahelA gozAlAe talanA choDanI hakIkata pUchI, tyAre prabhue je bInA kahI te ja pramANe sAcI paDI. A rIte prabhunuM vacana sAcuM paDavAthI gozAlA parivartanavAda svIkArIne prabhuthI judo paDyo. teNe tejalezyA siddha karI. avasare cha dizAcaro tenA ziSya thayA. huM jina chuM' ema kaheto te pharavA lAgyo. A bAbatamAM prabhue "gozAla jina Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta nathI ? vagere sAcI bInA kahI. te sAMbhaLI gusse thaI prabhunA AnaMda nAmanA ziSyane dhamakI devA pUrvaka kahevA lAgyuM ke "tuM tArA mahAvIrane kaheje ke "gozAla jina nathI ? ema bele nahi, havethI bolaze to huM tene bALI nAkhIza. ? ahIM vANiyAnuM dRSTAMta jaNAvIne kahyuM ke huM tane nahi bAbuM. AnaMda munie A vAta prabhune kahI tyAre, "gozAla tejalezyA vaDe bALI bhasma karavA samartha che? ? A praznano uttara daI prabhue AnaMda munine kahyuM ke "tuM gautamAdi munione kahe ke gozAlAnI sAthe keIe vAda vivAda karavo nahi. eTalAmAM gozAle AvI bhagavaMtanI AgaLa upAlaMbhasUcaka vacano bolavA lAgyo. ne "huM te tamAre ziSya gozAla nathI ? vagere asatya vacano belavA lAgyo. temAM teNe potAnuM karSita svarUpa jaNAvavA pUrvaka pitAne mata kahetA corAzI lAkha mahAkalpanuM pramANa tathA sAta divya bhavAMtarita sAta manuSyanA bha ane sAta zarIrara pravezanI hakIkata jaNAvI. tyAre prabhue tenI kahelI bInA asatya jaNAvIne kahyuM ke tuM tArA AtmAne chupAve che. te sAMbhaLI gazAla gusse thaI prabhune achAjatA veNa kahevA lAgyo, tyAre sarvAnubhUti muninAM paNa sAcAM veNa sAMbhaLatAM vadhAre gusse thaI tejalezyA mUkI temane bALI nAMkhyo. e ja pramANe kahetA sunakSatra munine paNa bALI nAkhyA. teNe trIjI vAra gusse thaI prabhune mAravA tejalezyA mUkI. te tenA ja zarIramAM piThI. A vakhate prabhue kahyuM ke "tuM tArA tapanA tejathI herAna thaI cha mahinAmAM kALa karIza. AmAM sAcuM zuM banaze? A bAbatanI zrAvati nagarImAM vAta thavA lAgI. sAdhuoe prazna pUchI pUchIne tene nirUttara karyo. jyAre te javAba na daI zako, tyAre tene mata khATo jANI tenA keTalAeka ziSyo prabhunAM vacana svIkArI prabhunI pAse rahyA. ahIMthI te (gozAlo ) hAlAhalA kuMbhAraNane ghera gayo. (ahIM tenI tolezyAnuM sAmarthya jaNAvyuM che.) tenA AjIvikA mate pAnakanA ne apAnakanA cAra cAra bheda jaNAvatAM 1. sthAla pANI, 2. tvAcA pANI, 3. zIganuM pANI, tathA 4. zuddha pANInI bInA varNavI che. pachI AjIvikamatano upAsaka aThaMDulaka gozAlAnI pAse Avyo, paNa tenI vicitra avasthA joIne pAcho pharyo. tyAre tenA ziSyoe samajAvIne pharI tenI pAse mokalyo, gozAlAe tenA mananuM samAdhAna karyuM. have aMta samaya jANI teNe ziSyone kahyuM ke mArA mRta dehane dhAmadhUma sAthe bahAra kADho. paNa A vakhate "huM jina nathI ema teNe sAcI bInA jaNAvatAM tene samyakatva guNa pragaTa thayo. prabhunI AzAtanA vagerene pazcAttApa karavA lAgyo. teNe kahyuM ke prabhu mahAvIva e ja kharA jina-kevalI che. vaLI teNe ziSyone bhalAmaNa karI ke "huM jyAre kAladharma pAmuM, tyAre tame mArA DAbA pagane doraDAthI bAMdhI ghasaDaje, ane moMDhAmAM cUMka tathA "huM jina nathI ema lokone jaNAvIne mArI niMdA karIne mArA zabane bahAra kADhajo, 7 have jyAre te marI gaye, Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (pa, zrIbhagavatIsUtrane paricaya) ra11 tyAre AjIvika sthaviro e hAlAhalA kuMbhAraNanA gharanAM bAraNAM baMdha karI zrAvastI nagarIna citrIne zAlAnA kahyA mujaba karyuM, A rIte gozAlAnA jIvanane sAra jaNAvIne tejalezyAnA tApathI prabhune - thayelA lohakhaMDa vyAdhi (jemAM vaDInIti sAthe lohI paDe, tevA maraDAno roga)nI bInA jaNAvatAM kahyuM ke prabhuzrI mahAvIra devane A vyAdhi thayo te joIne maMtrika gAmanA sthAnakeSTaka caityavALA pradezamAM mAlukAnamAM rahelA prabhunA ziSya siMha nAmanA anagArane AzaMkA thaI ke " prabhu mahAvIra roganI pIDAthI chadmasthapaNe zuM kALadharma pAmaze? A bInA jANuM prabhue tene bolAvI rotAM aTakAvIne AzvAsana detAM jaNAvyuM ke tArA vicAra pramANe thavAnuM ja nathI. revatI zrAvikAnA gherathI vaherI lAvelA bIrA pAkathI vyAdhi zAMta thaya, sarvAnubhUti muni mahAzuka devaloke ne sunakSatra muni azruta devaloke deva thayA, tathA gozAlo devalokathI vIne ghaNAM bhavo bhamIne devasena (vimalavAhana) nAme rAjakumAra thaze. sumaMgalamunine upasarga karatAM temaNe mUkelI tejalezyAthI baLIne sAtamI narake jaze. sumaMgala muni kALa karI sarvArthasiddha vimAne ekAvatArI deva thaze. tyAMthI cAvIne narabhava pAmI mele jaze. ahIM gozAlAnI vicitra du:khamaya bhavaparaMparA jaNAvatAM kahyuM ke pApakarmone nAza thatAM bhaviSyamAM te paNa samyagdarzana pAmaze, ne aMte daDhapratinA bhavamAM kevalI thaI mokSe jaze, zrI bhagavatIjInA paMdaramA zatakane TuMka paricaya pUro thayo zrI bhagavatIjInA soLamA zatakane TUMka paricaya AnA 14 uddezAo che, temAMnAM pahelA uddezAmAM kahyuM che ke hathoDAthI eraNanI upara ghA karatAM vAyukAya utpanna thAya, ane bIjA padArthanA saMbaMdhathI paNa tenuM maraNa thAya che. pachI pUchayuM ke vAyukAya AvatA bhavamAM zarIra sahita jAya ke zarIra rahita jAya? ane ragaDImAM agni keTalA TAIma sudhI rahe ? AnA uttare daIne sANasA vaDe (tapAveluM) loDuM UMcuM nIcuM karanAra puruSane lAgatI kriyAnI bInA, ane loDhAne tapAvI eraNanI upara mUkanAra puruSane lAgatI kriyAnI bInA, tathA adhikaraNI ane adhikaraNanI bInA, temaja te baMnenI vIze daMDakamAM vicAraNA karatAM jIvane adhikaraNI ane adhikaraNa kahevAnuM kAraNa jaNAvyuM che. pachI prazno pUchayA ke "jIva sAdhikaraNI ke niradhikaraNa? " temaja te jIva AbhAdhikaraNI, parAdhikaraNI ke ubhayAdhikaraNI kahevAya, AnA spaSTa uttare AyA che. pachI jIvone adhikaraNa AtmaprayogathI thayela che ke paraprayogathI che ke ubhayaprayogathI thayela che? Ane uttara detAM aviratine AzrayI Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijayapadhasUrIzvarakRta adhikaraNanI banI samajAvI che. pachI zarIranA IdriAnA ne paganA prakAra jaNAvyA che, pachI pUchyuM ke audArika zarIrane ke AhAraka zarIrane bAMdhato jIva adhikaraNa hoya ke adhikaraNa heya? Ane spaSTa uttara ApatA adhikaraNAdinI tathA indriya mane yogAdinI hakIkata paNa vistArathI samajAvI che. bIjA uddezAmAM kahyuM che ke pRthvIkAyane jarA hoya paNa zaka na hoya. tene zeka nahi hovAnuM kAraNa jaNAvIne zakranuM varNana karyuM che. temAM tenuM prabhunI pAse AvavuM, teNe pUchelA avagrahanA praznottaro ane svasthAne javAnI hakIkata kahI che. pachI zakendra satyavAdI che ke mithyAvAdI? te sAvadha bhASA bole ke niravadya? tathA te bhavya che ke abhavya temaja karmo e caitanyakRta che ke acaitanyakRta che? A badhAnA uttare kAraNa kahevA pUrvaka vistArathI samajAvyA che. trIjA uddezAmAM karma prakRtinuM svarUpa jaNAvIne pachI jJAnAvaraNane vedato jIva bIjI keTalI karmaprakRtione vede ? (tenA phalane bhegave?) Ane uttara daIne kAryosargamAM rahelA muninA ane chedanAra vaidya ane munine lagatI kriyAnI bInA spaSTa kahI che. cethA uddezAmAM kahyuM che ke niyabheLa sAdhu saMyamAdinA pratApe jeTalAM karmo bapAve, teTalAM karmo narakane cha se varSe paNa khapAvatA nathI, ane caturtha bhaktAdi karanAra muni tapa vagerenA prabhAve jeTalAM karmo apAve, teTalAM karmo nAraka che hajAra ke lAkha varSe paNa apAvI zakatA nathI. ahIM sAdhune karmo vadhAre khapavAnuM kAraNa vistArathI samajAvyuM che. pAMcamA uddezAmAM jaNAvelI hakIkatanuM mUla sthAna ulUkatIra nagarano eka jaMbUka cityavALe pradeza che. deva bAhya pudgalone grahaNa karIne ja ahIM AvI zake che, temaja belavuM vagere paNa kriyA te ja rIte karI zake che. A hakIkata spaSTa samajAvIne zaka utAvaLathI vAMdIne gayA tenuM zuM kAraNa? Ano uttara Ape che. pachI samyagdaSTi gaMgadatta nAmanA devanI utpatti ane mithyAdaSTi devanI sAthe teNe karelA saMvAdanI bInA kahIne pUchyuM ke zuM pariNAma pAmatAM pudagalo pari. hata kahevAya ? A rIte pUchavA mATe te deva ahIM Ave che. te deva bhAvasiddhika che. ( bhavya che) tenI divya devaddhi kayAM gaI? Ano uttara daIne gaMgadatta devanA pAchalA bhavanI bInA jaNAvatAM kahyuM ke eka vakhata hastinApuranA sahastrApravana nAmanA - udyAnamAM vIsamA tIrthaMkara zrI munisuvrata svAmI padhAryA. temane tyAMnA rahIza gaMgadatta nAmanA gRhastha vAMcIne dezanA sAMbhaLavA beThA. prabhunI dezanA sAMbhaLI vairAgya pAmI teNe dIkSA lIdhI. tenI harSathI ArAdhanA karIne mahAzuka devalokamAM mahaddhika deva thayA. A prasaMge tenuM AyuSya ane bhAvI bhanI bInA kahI che. aMte mahAvidehe manuSya bhava pAmI mokSe jo, Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatI sUtrano paricaya) ra13 6. chaThThA uddezAmAM svapna darzana (svapna jovA)nI bInA jaNAvatAM je sthitimAM (sUtA ke jAgatA) je TAime svapna darzana thAya, te baMne kahI ne sUtA ane jAgatAne adhikAra paMcendriya tiyayAdimAM vicAryuM che. pachI pUchayuM ke saMvRta jIva kevuM svapna jue? chevo zuM saMvRta che, ke asaMvRta che? vagere praznonA spaSTa uttaro samajAvIne, svani mahAsvana ane sarva svanA bhedo tIrthakara cakravartI ane vAsudevanI mAtAe dekhelA svapanonI saMkhyA, tathA chadmasthAvasthAmAM prabhu mahAvIre joyelA daza mahAsvaninuM phala, temaja sAmAnya svapnanuM phala kahIne te bhavamAM mokSane denArA svapnonuM varNana karI aMte nAkanI sAthe saMbaddha gaMdha pudagalone vAvAnI (phelAvAnI) bInA spaSTa samajAvI che. 7. sAtamAM uddezAmAM pazyattAnuM varNana karyuM che. 8AThamA uddezAmAM caramAM (cheka chellA cheDA nI bInA jaNAvatAM lokanI pUrvAdi cAre dizAnA caramAM ane upara tathA nIceno caramAMta, temaja ratnaprabhAtrinA paNa te ja rIte pUrvAdi caramAMtane samajAvIne eka samayamAM lokAMta sudhI thatI paramANanI gatinI bInA kahI che. pachI varasAdane jANavA mATe hAtha vagerenuM pahoLA karavuM, saMkocavuM vagere kriyA karatAM kAyakI kriyA lAgavAnI bInA jaNAvI che. pachI deva paNa alakamAM hastAdinI AkuMcanAdi kriyA karavA asamartha che. kAraNa ke tyAM dharmAstikAyAdino abhAva che, te jaNAvyuM che. 9. navamA udezAmAM balIdranI sudharmA sabhAnuM varNana karyuM che. 10. dazamA uddezAmAM avadhijJAnanA bheda varNavyA che. 11. agiyAramA uddezAmAM dvIpakumAra devanA AhAra uvAsAdi samAnatAne aMge praznottare jaNAvyA che. zuM badhA dvIpakumAra devo samAna AhAravALA che? Ano uttara daIne temanI lezyAonI bInA kahI che. aMte lehyAvaMta jIvonuM a5hatva vagere hakIkata jaNAvI che. 12. bAramAthI 14mA sudhInA traNa uddezAomAM udadhimAra svanitakumAra devAnI hakIkata paNa dvIpakumAranI hakIkatanI jema jaNAvI che. zrI bhagavatIjInA soLamA zatakano Treka paricaya pUro thayo. zrI bhagavatIjInA sattaramA zatakane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM AnA 17 uddezAnA sArane jaNAvanArI saMgrahagAthAmAM jaNAvyA pramANe pahelA uddezAmAM kaNikanA mukhya hAthInI bInA, bIjA udezAmAM saMyatAdinI bInA, trIjA uddezAmAM zailezI avasthAne pAmelA sAdhunI bInA, cothA udezAmAM kriyA (karma)nI bInA, pAMcamAM uddezAmAM IzAnendranI sudharmA sabhAnI bInA, chaThThA, sAtamA uddezAmAM pRthvIkAyikanI bInA, AThamA navamA udezAmAM akAlika Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta (pANI)nI bInA, dazamA agiyAramA uddezAmAM vAyunI bInA, bAramA udezAmAM ekendriya jIvonI bInA, teramAthI sattaramA sudhInA pAMca uddezAomAM kamasara nAgakumAra, suvarNakumAra, vidhutakumAra, vAyukamAra ne agnikumAra devonI jarUrI bInA kahI che. have te sarvane anukrame TUMka paricaya jaNAvuM chuM. 1. pahelA udezAmAM kaNika rAjAnA udAyi hAthInI ne bhUtAnaMda hAthInI pAchalA bhavanI ne bhaviSyanA bhAvanI bInA kahI che. pachI kAyikI vagere kriyAonuM svarUpa ane jhADanA mULiyAne halA (celA)vanAra puruSane lAgatI kyiA ane jhADanA mULane lAgatI kriyAnuM varNana, Aja paddhatie jhADanA kaMdane calAvanArane temaja kaMdane lAgatI kriyAnuM varNana karI zarIre, iMdriya, ane yoganI hakIkata kahIne dArika vagere zarIrane bAMdhatA jIvane lAgatI kriyAonuM, ane che je kyA kare che teonuM tathA audayikAdi bhAvonuM varNana karyuM che. 2. bIjA uddezAmAM saMvata vagere chAnA dharma, adharma ane dharmAdharma-sthitapaNAno nirNaya ane te traNenuM svarUpa, tathA dharmAdimAM besavAno nirNaya jaNAvIne te vicAra nArakAdi daMDakamAM samajAvyA che. pachI bAlapaMDitAdinI bAbatamAM anyatIthikonI miththA (beTI) mAnyatA kahIne paMDitAdi traNenuM satya svarUpa jaNAvyuM che. A bInA evI daMDakomAM paNa vicArI che. ane jaNAvyuM che ke eka jIvanA vadhanI avirati chatAM paNa te ekAMta bAlAjIva kahevAya nahi. tathA anya tIthiMka (bIjA dharmavALA) jIvane ane jIvAtmAne alaga mAne che, temAM satya hakIkata jaNAvatAM jIvanuM ne AmAnuM apekSAe ekapaNuM, prANAtipAta vageremAM, ne uthAnAdimAM kahIne pharamAvyuM ke jyAM sudhI chava saMsArI hoya, tyAM sudhI te rUpI ja kahevAya. dehadhArI deva arUpI rUpa (padArtha) vikavI zake nahi, te baMnenuM spaSTa kAraNa samajAvyuM che, 3. trIjA uddezAmAM zailezI bhAvane pAmelA anagAra pitAnI meLe janAdi kriyA (yoga kriyA) karatA nathI, ema jaNAvatAM ejanA ( halanacalana hAlavuM cAlavuM vagere)nA bheda, tathA dravya ejanAnuM ne kSetra ejanAnuM svarUpa kahyuM che. te bhedonI nArakAdi daMDakamAM hetu jaNAvavA pUrvaka vicAraNA karI calanAnA bhede, zarIracalanA, IdriyalanA ne yogacalanAnA bheda kahIne audArika vaikiya zarIracalana, zronDiyAdi calanA, manoyoga calanAne A sarva calanA kahevAnAM kAraNe samajAvatAM chevaTe saMvegAdinuM phala prazastapaNuM vagere hakIkata jaNAvI che. 4. cothA uddezAmAM prANAtipAta mRSAvAda vagerethI thatI kriyA, spaSTa ke askRSTa karma karAya ke nahi? teno khulAse, kSetrane AzrayI karma ane pradezane AzrayI karmanuM svarUpa kahIne du:kha ane vedanA e be AtmakRta che ke parakRta che ke ubhayakRta che ? AnA spaSTa uttare jaNAvyA che. aMte vedanAne bhegavavAne aMge pUchelA praznonA Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrobhagavatIsUtrane paricaya) paNa khulAsA karyA che. pAMcamA udezAmAM IzAnendranI sudharmA sabhA vagerenA praznottare jaNAvyA che. chaDuM uddezAmAM pRthvIkAyika jIva pahelA utpanna thAya ne pachI AhAra kare, ke AhAra karIne u je? vagere praznonA uttare kahyA che. sAtamA uddezAmAM je pRthvIkAyika jIva saudharma devalokamAM maraNa pAmI pRthvIkAyapaNe upajavAnuM che te jIva tyAM utpanna thaIne AhAra kare ke AhAra karIne uttapanna thAya? vagere praznonA uttara jaNAvyA che. AThamA udezAmAM jema pahelAM pRthvIkAyikanI AhAra ane utpattine aMge praznottarI kahI, te ja pramANe je akAyaka jIva saudharma devalokamAM akAyakAdipaNe upajavA yogya che, tene pahelA AhAra ke utpatti ? A praznottare kahyA che. navamA uddezAmAM je akASika jIva ghanodadhi valamAM UpajavAne lAyaka che. tene aMge te pahelA AhAra kare ke upaje? A bInA pahelAnI mAphaka jaNAvI che. 10 mA uddezAmAM evI ja bIna saudharma devalokamAM upajavA lAyaka vAyukAthikane aMge kahI che. 11mA udezAmAM ghanavAta ne tanavAtanA valamAM upajavA lAyaka vAyukAyika jIvane aMge tevAja AhAranA ne utpattinA praznottaro kahyA che. bAramA udezAmAM pUchayuM che ke zuM badhA ekendriya jIvo samAna AhAravALA che? Ane uttara daIne temanI lezyAnI bInA, ne lezyAvALA ekendriyonuM ne temanI vaDaddhinuM apahuvA jaNAvyuM che. teramAthI sattaramA sudhInA pAMca udezAmAM anukrame badhA nAgakumAra, suvarNakumAra, vidukumAra, vAyukumAra ne agnikumAra devo zuM samAna AhAravALA che? vagere praznottare jaNAvyA che. eTale 13 mA uddezAmAM nAgakumAra devanA samAna AhAranA praznottare jaNAvyA che. 14 mA uddezAmAM suvarNakumAranA, paMdaramAM uddezAmAM vidyutakumAranA, 16 mA uddezAmAM vAyukumAranA, 17 mA uddezAmAM agnikumAra devonA rAmAna AhAranA praznottare jaNAvyA che. zrI bhagavatIjInA sattaramA uddezAne TUMka paricaya pUro thayo. zrI bhagavatIjInA aDhAramA zatakano TUMka paricaya AnA 10 uddezAmAMnA pahelA uddezAmAM chavadvAra, AhAraka dvAra vagere 14 dvAramAM chavabhAva, AhArabhAva, vagere bhAva vaDe prathamatA, aprathamatA, caramatA, acaramatAnI bInA jyAM jevI ghaTe tevI ghaTAvI che. eTale jIva chavabhAva vaDe prathama che ke aprathama, carama che, ke acarama ? tathA AhAraka jIva AhArabhAva vaDe prathama che ke aprathama? carama che ke acarama? A rIte 14 dvAromAM kahelA praznonA uttara detAM prathamapaNuM, caramapaNuM vagere zabdonA artho spaSTa rIte samajAvyA che. bIjA uddezAmAM kArtika zeThanA vartamAna bhavanI ane bhAvI bhavanI bInA jaNAvatAM kahyuM ke vIsamA tIrthaMkaranA sthavironI dezanA sAMbhaLI te vairAgya pAmI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrIvijayapadmasUrIdharakRta prabhune kahevA lAgyA ke A leAka AdIpta che, pradIpta che. eTale Adhi-vyAdhi-upAdhi rUpI dAvAnaLa leAkamAM cAre bAju saLagI rahyo che, he gurudeva! mane temAMthI bacAvI lyA, te jainendrI dIkSA Ape. A rIte kahIne zrImunisuvratasvAmInA sthavira mahAmuninI pAse temaNe dIkSA lai cauda pUrvInA abhyAsa karyAM. aMte yathArtha ArAdhanA karI zakendrapaNuM pAmyA. trIjA uddezAmAM prabhu zrI mahAvIranA ziSya mAkakrikaputra nAmanA anagAre prabhu vIrane pUchelA praznAnA uttarAmAM kahyuM ke, kApAta lezyAvALA pRthvIkAyika akAyika ane vanaspatikAyikAmAMnA keTalAeka vA karmAMnI laghutA pAmIne anaMtara (manuSya) bhave siddha thAya che. pachI pUchyuM ke nirApudgalA zu sa leAkamAM phelAine rahe ? tathA chadmastha jIva nirApuddagaleAnA mAMhe|mAhe judApaNAMne rRkhe ? A praznAnA uttarA daIne baMdhanA ne bhAvabaMdhanA bheA kahIne pahelAM bAMdhelA karmAMnI te baMdhAtAM krarmAMnI bhinnatA tathA nAraka vagere jIvAnA kabaMdhanI bhinnatA (judAza) jaNAvI che. pachI kahyuM ke grahaNa karelA AhAranAM pudgalAmAMthI asaMkhyAtamA bhAga sAdi rUpe pariName che, te ghaNe! bhAga malArUipa thai nIkaLI jAya che, ane nija lAM pudgalAnI upara besavu-sUvu vagere kriyA na thaI zake. cAthA uddezAmAM venA pigamAM AvatA ane hi AvatA prANAtipAtAdinI mInA ane kaSAyanA 4 bheda, tathA nArakAdi daDakAmAM kRtayugmAdi cAra rAzionI ghaTatI bInA kahI che, pAMcamA uddezAmAM e asurakumAdi devAmAM eka deva darzanIya ane bIjo deva adanIya hoya tenuM kAraNa, ane e nAraka jIvAmAM ekane karmA thADAM hoya ne bIjAne vadhAre hoya, tenuM paNa kAraNa jaNAvIne pUchyu ke narakanA jIvane maravAnA TAIme A bhavanA, te AvatA bhavanA AyuSyanA anubhava heAya? AnA uttara daIne aMte DhavA je iSTa ane aniSTa viNA kare che tenuM va`na karyuM' che, chaThThA uddezAmAM sUkSma-bhAdara skaMdhAnA, bhamarAnA, pApaDhanI pAMkhanA tathA paramANu vagerenA varNAdimAM nizcaya vyavahAra naye ghaTatI varNAdinI hakIkata jaNAvI che. 7. sAtamA uddezAmAM prabhue kahyuM ke kevalI satya bhASA ane vyAvahArika bhASA ja khele, koI paNa kAle asatya ke mizra bhASA bAle ja nahi. temane yakSAdi upadrava kare ja nahi, AthI viparIta khelanArA bIjA dharmavALAnu vacana satya nathI. pachI upadhinA e rIte thatAM traNa traNa bheda, ane parigrahanA tathA praNidhAnanA bhedA kahIne makkuka zrAvakane kAlAdAyi vagere anyatIthikAnI sAthe thayela saMvAda jaNAvatAM kahyuM ke astikAyanA pUchelA praznanA uttaramAM mahuka zrAvake vAyunA dRSTAMte dharmAstikAyAdine sAbita karyAM che. prabhue tenI praza'sA karI pachI devAnuM vaikriya rUpa karavAnuM sAmarthya ane vaikriya zarIranA jIva sAthe sabaMdha tathA paraspara aMtara ane e zarIranI vacalA bhAganA jIva sAthe saMbaMdha jaNAvyA che. pachI prabhune prazna pUchyo ke te paraspara Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karaNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtranA paricaya) 217 aMtaranA zasrAdithI cheH thAya ke nahi? AnA uttara daIne devAnA te asurAnA saMgrAmanuM varNana karyu che. pachI devAnuM gamana sAmarthya tathA devAnA puNyakama kSayanI taratamatA spaSTa samajAvI che. temaja devAne ghAsa vagere paNa rAnnurUpa ane, te asuranu zastra vaikriya che vagere jaNAvyu che. 8. AThamA uddezAmAM airyApathika ka`baMdhanI bInA ane anyatIthikA ane zrIgautamasvAmIne saMvAda tathA chadmasthanA jJAnanA viSaya, temaja paramANunA tathA ddhipradezikaka dhAdinA vicArI kahIne avadhijJAnanA viSaya ane jJAna ane darzananA samayanI judArA jaNAvI che. navamA uddezAmAM bhavya dravya deva manuSya tiya ca nArakAdinu svarUpa sthiti vagere bInA kahI che. 10mA uddezAmAM pUchyuM che ke anagAra vaikriya labdhinA pratApe talavAra ke asrAnI dhAra upara rahe ke nahi ? tathA paramANu vAyuthI pRSTa hoya ke vAyu paramANuthI pRSTha hoya? ema dvipradezikAdi skaMdhAmAM paNa pUchelA praznonA uttarA kahyA che. pachI asti vAyuthI pRSTa hoya, ke vAyu stithI sRSTa hAya? AnA uttara kahIne ratnaprabhAdinI tathA saudharmAdi dhruvaleAkAnI nIcenA dravyAnI nA kahI che. seAmile prabhune pUchelA praznonA uttare| detAM yAtrA, yApanIya, avyAAdha prAruka vihAra, yApanIyanA be bheda, sirasava, mAsa, kula tathA eka aneka akSaya vagerenuM svarUpa yathA samajAvyuM, tethI teNe prabhunI pAse zrAvaka dharmAM svIkAryAM. zrIbhagavatIjInA aDhAramA zatakanA TraMka paricaya pUro thayA. zrI bhagavatIjInA ogaNIsamA zatakanA TraMka paricaya AnA 10 uddezA che. temAM pahelA uddezAmAM lezmAnuM svarUpa tathA bhedA jaNAvatAM prajJApanAnA sattaramAM leyApadanI bhalAmaNa karI che. bIjA uddezAmAM lezmA ane ganI bInA kahI che. trIjA uddezAmAM pRthvIkAyikAdi pAMcamAM 12 dvArAnI bInA vicAravAnA irAdAthI pahelAM pRthvIkAyakane uddezIne pUchyuM ke kadAca e athavA aneka pRthvIkAyika thavA ekaThA maLIne sAdhAraNa zarIra badhe ? pachI AhAra kare ane pariNamAve? AnA spaSTa uttaro samajAvIne lezyA dvAramAM pRthvIkAyika veAne lezyA kahIne anukrame dRSTi, jJAna, yoga, upayAganI mInA kahI che. pachI kimAhAra dvAra, prANAtipAtAdimAM sthiti ( rahevu' ) vagerenuM varNana karyuM che. pachI utpAta, AyuSya, samuddAta ane udbhanAnI hakIkata jaNAvI che. e ja pramANe kAyikAdi cAremAM 12 dvArA ghaTAvIne te pAMcanI avagAhanAnuM apamahu, ane mAhoMmAMhe eka bIjAnI apekSAe sUmapaNuM tathA bAdarapaNuM temaja temanA zarIranuM pramANa, avagAhanA ane temane bhegavAtI pIDAnuM svarUpa samajAvyuM che, cAthA uddezAmAM kadAca narakanA Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrIvijayapaghasUrIzvarakRta cha mahAzravavALA, mahAkriyAvALA, mahAvedanAvALA ne mahAnirjarAvALA hoya, te saMbaMdhI bhAMgAnuM svarUpa vistArathI kahyuM che. pAMcamA uddezAmAM pUchyuM che ke mAraka che carama eTale alpa AyuSyavALA ane parama eTale adhika AyuSyavALA heya? ane caramanirayika karatA paramanairayiko zuM mahAcavavALA, mahAkiyAvALA, mahAvedanAvALA ane mahAnirjarAvALA hoya? AvA prazno asurakumAradine uddezIne paNa pUkyA che. te badhAnA uttaro samajAvIne vedanAnA 10nidA, 2. anidA, A be bhedone vicAra nArakAdi daMDakomAM paNa jaNAvyuM che. tathA nidA vedanA ane anidA vedanAnuM svarUpa paNa samajAvyuM che. chaThThA uddezAmAM dvIpa-samudronAM sthAna, saMkhyA ane AkAradinuM svarUpa jaNAvyuM che. sAtamA uddezAmAM bhuvanapati vagere cAre prakAranA devanA AvAsa ane vimAnanI saMkhyA tathA AkRti (AkAra)nuM svarUpa samajAvyuM che. AThamA uddezAmAM nivRttinuM svarUpa kahIne tenA jIvanivRtti vagere bhede ne te darekanA paNa bheda jaNAvyA che. pachI praznakAre pUchayuM ke pRthvIkAyika jIvane keTalI iMdriya nivRtti hoya? Ane uttara kahIne bhASAnivRtti mAnivRtti, kaSAya, varNa, saMsthAna, lezyA, saMjJA, daSTi, jJAna, ajJAna, yoga ane upayoga nivRttinI bInA nArakAdimAM jema ghaTe tema jaNAvI che. navamA uddezAmAM karaNanI bInA jaNAvatAM tenA zarIrakaraNa iMdriyakaraNa vagere pAMca bhede ane tenA paNa bhedanA vicAre nArakAdimAM jaNAvyA che. dazamA uddezAmAM pUchayuM che ke zuM badhA vyaMtare samAna AhAravALA hoya che? vagere praznonA uttaro samajAvatAM devanuM manabhakSipaNuM eTale temane amuka niyamita TAIma AhAranI icchA thavAnI sAthe ja dharAelA mANasanA jevI tRpti thAya che vagere AhArane lagatI bIjI paNa hakIkata spaSTa samajAvI che, zrIbhagavatIjInA ogaNIsamA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. zrIbhagavatajInA vIsamA zatakane TUMka paricaya AnA 10 uddeza che. temAM pahelA uddezAnI zarUAtamAM daze uddezAnA TUMka sArane jaNAvanArI saMgrahagAthA kahI che. pachI beIdriya vagere nA zarIrane bAMdhavAno krama lakSyamAM rAkhIne pUchayuM ke beIdriya jIve zuM sAdhAraNa zarIra bAMdhe che ke pratyeka zarIra bAMdhe che? Ane uttara jaNAvIne temane ghaTatI vezyAnI bInA kahIne jaNAvyuM ke temane saMjJA prajJA vagere detA nathI. e ja pramANe paMcendriya jIvo zuM sAdhAraNa zarIra bAMdhe che ke pratyeka zarIra bAMdhe che? A praznane uttara kahIne beikiyAdi jIvonuM alpabahutva vagere hakIkata samajAvI che, bIjA uddezAmAM AkAzanA bhedo jaNAvIne pUchayuM ke kAkAza e jIvarUpa che ke jIvanA dezarUpa che? ane adholoka dharmAstikAya vagerenA keTalA bhAgane avagAhIne rahelo che? AnA uttara kahIne Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (pa, zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 219 dharmAstikAyAdi cArenA paryAyavAcaka zabdonI artha ghaTanA karI che. trIjA uddezAmAM kahyuM che. ke prANAtipAta vagere AtmA sivAya bIje pariNamatA nathI. pachI garbhavyuma, varNa vagerenI bInA jANAvI che. cethA uddezAmAM ikipacayAdinI bInA jaNAvI che. pAMcamA uddezAmAM paramANu, ddhipradezika aMdhathI mAMDIne anaMta pradezika skaMdhamAM varNAdinI -bInA, ane te darekane AzrayI saMbhavatA bhAMgAonuM svarUpa kahIne paramANunA, ne dravya kSetra kAla bhAva paramANunA bheda vagere bInA vistArathI jaNAvI che. chaThThA uddezAmAM pUchyuM che ke je pRthvIkAyikane jIva-ratnaprabhAnI ane zakaraprabhAnI vacce maraNa samudraghAta karIne saudharma devalokamAM pRthvIkAyikapaNe upajavAne che, te pahelA upajIne AhAra kare ke AhAra karIne utpanna thAya? A rIte akAyika ane vAyukAyikanA jIvane uddezIne prazno pUchyA, te badhAnA uttaro ahIM vistArathI samajavyA che. sAtamA uddezAmAM karmabaMdhanI hakIkata jaNAvatAM jIvanA anaMtara baMdhAdinI bInA ane jJAnAvaraNIya karmanA baMdhane anusaratI hakIkata spaSTa jaNAvI che. AThamA uddezAmAM karmabhUmi ne akarmabhUminA bheda, akarmabhUmimAM tathA aravata kSetramAM vartatA kAlanI bInA temaja mahAvidehamAM cAra mahAvratAdi rUpa dharmane upadeza jaNAvIne kahyuM ke ahIM zrI RSabhAdi ra4 tIrthakara thaI gayA. temanA 23 AMtarA thAya. pachI kAlikazratanA viracheda-avicchedanI bInA tathA pUrvagata zratanI ane tIrthanI sthiti, temaja bhAvI chellA tIrthakaranA tIrthanI sthiti jaNAvIne tIrtha ane tIrthakaranuM ane pravacananuM tathA pravacanInuM svarUpa, tathA ugrAdi kulemAM utpanna kSatriyAdi jIvone dharmamAM praveza temaja devalokanA bheda vagerenuM spaSTa varNana karyuM che. navamAM udezAmAM cAraNamuninA bheda ane temanuM svarUpa tathA labdhinuM sAmarthya kahyuM che. pachI vidyAcAraNanI ne ja ghAcAraNanI UMce javAnI ne tirthI javAnI hada kahetAM jaNAvyuM ke vidyAcAraNanI pAchA vaLatAM zIgha gati hoya, ne jaMghAcAraNanI svasthAnethI jatAM zIghA gati hoya. tIrthayAtrA karIne pAchA vaLatAM zrama vagere kAraNothI maMda gati hoya. dazAmA udezAmAM sopakama nirUpakrama AyuSyanI bInA, ane AtmApakrama, paropakrama, ne nirUpakamanuM svarUpa samajAvyuM che. pachI prazno pUchayA che ke narakanA jIvo narakamAM AtmApakramathI paropakramathI ke nirUpakamathI upaje che? e ja paddhatie pUchayuM ke temanI uddhanA AmepakramAdi traNamAMthI konAthI thAya che ? tathA temanI narakamAM utpatti AtmazaktithI ke paranI zaktithI thAya che ? ane te (utpatti) svakarmathI thAya che ke anyanA karmathI thAya che ? temaja te AmaprayogathI thAya che ke paraprayogathI thAya che ? A badhA praznonA uttare spaSTa rIte samajAvIne katisaMcitAdi traNa padonuM svarUpe jaNAvyuM che. pachI te traNe padonI bInA nArakAdine aMge vicArI che. eTale narakanA cha katisaMcita che ke atisaMcita che ke avakatavya saMcita che? AvAja Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta prazna pRthvIkAyAdi ane siddhone uddezIne pUchyA che. te badhAne hetu jaNAvavA pUrvaka uttara ApIne nArakene ane siddhone AzrayI katisaMcitAdinA alpabahu samajAvyA che. pachI SaTUMkasamarjitAdinuM svarUpa samajAvIne te traNa padane nArakAdimAM katisaMcitAdinI mAphaka vicAra karIne aha5bahu jaNAvyuM che. pachI e ja pramANe dvAdaza samajitAdinuM ne corAzI samajitAdinuM svarUpa samajAvIne narakAdimAM te baMnenA vicAre kahIne alpabahuvo paNa vistArathI samajAvyAM che. zrI bhagavatIjInA vIsamA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. zrI bhagavatIjInA ekavIsamA zatakane TUMka paricaya AnA 8 vargo che. zatakane uddezA jevo je bhAga te varga kahevAya. pahelA vargamAM pUchayuM che ke zAlI vagere daza jAtinA anAjanA mULa vagere rUpe hAla je jIvo vate che, te che anaMtara pAchalA bhavamAM kaI gatimAM hatA ane eka samayamAM tevA keTalA upaje? AnA spaSTa uttare kahIne temanI avagAhanA, karmone baMdha, lezyA temaja AyuSyanI bInA samajAvI che. pachI zAlI vagereno ane pRthvIkAyaka jIvone saMvedha ane zAlI vagerenA mULapaNe sarva ne upajavAne nirNaya jaNAvyo che. bIjA vargamAM zAlI vagerenI hakIkata je paddhatie kahI te ja paddhatie vaTANA vagere daza jAtanA anAjanA kaMdarUpe jIvonI bInA kahI che. trIjA varganA daza udezAmAM anukrame aLazI vagere daza jAtanA anAjanA mULapaNe pahelA nI bInA pahelA varganI mAphaka jaNAvI che. cothA varganA daza uddezAmAM anukrame vAMsa vagere daza vana spatinI bInA kahI che. pAMcamA varganA daza uddezAmAM anukrame zelaDI vagere daza vanaspatinI bInA kahI che. chaThThA varganA daza udezAmAM anukrame seviya, bhaMtiya vagere daza vanaspatinI bInA kahI che. sAtamA varganA 10 uddezAmAM anukrame azvaraha vagere daza vanaspatinI bInA kahI che. AThamA varganA 10 uddezAmAM anukrame tulasI vagere daza vanaspatinI bIne kahI che. dareka varganA 10-10 uddezA gaNatAM 80 uddezA ahIM jANavA. zrI bhagavatIjInA ekavIsamA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. zrI bhagavatIjInA bAvIsamA zatakane TUMka paricaya AnA 8 vargo che. temAM pahelA vargamAM tADa vagere valaya varganA mUlAdinA chevAnI bInA kahI che. bIjA vargamAM lIbaDA vagere ekAsthika (eka ThaLiyAvALI) vanaspatinI bInA kahI che. trIjA vargamAM agastika vagere bahubIja vanaspatinA Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kisAvalI (pa. zrIbhagavatIsUtrano paricaya) 221 mUlAdi rUpe rahelA jIvonI bInA kahI che. cothA vargamAM veMgaNa vagere guccha varganI vanaspatinA mUlAdi rUpe rahelA chevanI bInA kahI che. pAMcamA vargamAM siriyaka vagere gulma vanaspatinI bInA pUrvanI mAphaka kahI che. chaThThA vargamAM pulI (pUsaphalI) vagere velaDIyAnI bInA pahelA varganI mAphaka kahI che. zrI bhagavatIjIne tevIsamA zatakane raMka paricaya AnA pAMca vargo che. dareka varganA 10-10 uddezA hevAthI kula 50 uddeza jANavA. pahelA vargamAM pahelAnI mAphaka ja Ala vagere sAdhAraNa vanaspatinA mUlAdi rUpe rahelA jIvonI bInA kahI che. bIjA vargamAM lehI (thora) vagere anaMtakAyika vanaspatinA mUla chavAdinI bInA kahI che. trIjA vargamAM AyakAya (prAthamika) vagere vanaspatinA mUla jIvAdinA bInA kahI che. cothA vargamAM pAThA vagere vanaspatinA mUla jIvAdinI bInA kahI che. pAMcamA vargamAM mApaNI vagere velaDIyAnA mUla jIvAdinI bInA kahI che. zrIbhagavatIjInA vazamA zatakano Treka paricaya AnA 24 udezA che. temAMnA pahelA uddezAmAM narakamAM upajavA lAyaka jIvanI bInA jaNAvatAM kahyuM ke tirya, paMcandriya tirya, asaMsI paMcendriya tirya, paryApta asaMjJI paMcendriya tiryaMcA A badhA jIvomAM asaMjJI paMcenidraya tiryaMca je narakamAM jeTalA AyuSyavALA nAraka rUpa upaje te hakIkata vistArathI kahI che. pachI temanuM 1. parimANa ane ranaprabhAmAM eka samaye upajatAM temanI ra. saMkhyA tathA temanAM 3, saMghayaNa, 4. zarIranI avagAhanA, 5. saMsthAna, 6. vezyA, 7. daSTi, 8, jJAna ane ajJAna, 9. yoga, 10. upaga, 11. saMjJA, 12. kaSAya, 13. iMdriya, 14, samudaghAta, 15, vedanA, 16. veda, 17. AyuSya, 18. adhyavasAya, 9. anubaMdha, ane ra0. kAyasaMvedhanI hakIkata vistArathI samajAvI che eTale 20 dvArenA vicAre varNavyA che. pachI jaghanya utkRSTa AyuSyavALA asaMjJI paMcendriya tiryaMconA jaghanya utkRSTa AyuSyavALA ratanaprabhA nArakamAM upapAtanI bInAne jaNAvatAM pUve kahelA 20 dvAre temAM jema ghaTe tema vicAryA che. e ja pramANe jaghanya utkRSTa AyuSyavALI saMjJA paMcendriya jIvanA jaghanya utkRSTa AyuSyavALA ratnaprabhAnA nArakapaNe upapAtanI bInA jaNAvatAM te ra0 dvAranI ghaTatI hakIkata jaNAvI che. pachI A ja paddhatie ranamabhAne sthAne anukrame zeSa chae narakanAM nAme pheravIne tyAM upajanAra jaghanya utkRSTa AyuSya. vALA saMjJI paMcendriya tirtha"cenI pahelAMnI mAphaka (jema asaMjJI paMcendriyanI bInA kahI te pramANe) hakIkata jaNAvI che. pachI jema saMjJI paMcendriya tiryaMcAnA upapatAdinI bInA pahelAM kahI te ja paddhatie narakamAM upajanAra saMjJI manubenA kamasara Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta ratanaprabhAdi sAte naraka sthAnomAM upapAtAdine uddezIne te cha dvAronI hakIkata vistArathI samajAvI che. 2. bIjA uddezAmAM jaghanya utkRSTa AyuSyavALA asurakumAramAM jaghanya utkRSTa saMpeya varSAyuSka tathA asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALA asaMgI tathA saMjJI paMcendriya tiya ane saMjJI manuSyanA upapAtAdinI bInA jaNAvatAM pahelAMnI mAphaka 20 dvAronI paNa ghaTatI hakIkata jaNAvI che. ahIM upajanA jIvomAM keTalAka asaMkheya varSAyuSka paNa haya, temAM paNa keI jaghanya asaMkhyaya varSAyuSka hoya ne keI utkRSTa asaMkhyaya varSAyuSka hoya. e pramANe saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA jIvomAM paNa be bheda samajI levA. jyAM temane upajavAnuM che te asurakumAra nikAyamAM paNa pahelAM kahelA svarUpavALA tiryaMca manuSyamAMnA keTalAeka che jaghanya AyuSyavALA asurakumAra devapaNe upaje, ne keTalAeka jIvo utkRSTa AyuSyavALA asurakumAra devapaNe upaje. A paddhati bAkInA uddezAomAM paNa ghaTAvI che. 3. trIjAthI 11 agiAramA sudhInA 9 uddezAmAM je asurakumAramAM bInA kahI; te ja bInA nAgakumArAdi 9 nikAyanA devone uddezIne samajavI. bAramA uddezAmAM pRthvIkAyAdi pAMca sthAvaramAM jaghanya utkRSTa AyuSyavALA ra4 daMDakanA upapAtAdinI bInA jaNAvatAM te 20 dvAre paNa ghaTAvyAM che. teramAthI ogaNasamA sudhInA 7 uddezAmAM anukrame akAyikAdi 7 jIvonI Agatine vicAra varNavyo che. eTale hAla jeo aSkAyikapaNe vate che, teo anantara pAchalA bhave kaI gatimAM hatA, AvI bInA A 7 uddezAomAM kahI che. 13 mA uddezAmAM apakAyanI, 14mA udezAmAM agnikAyanI, 15mAM uddezAmAM vAyukAyanI, 16mA uddezAmAM vanaspatikAya jIvonI, 17mA uddezAmAM beiMdriyonI, 18mA uddezAmAM trIndriyonI ane 19mA uddezAmAM caturindriya jIvonI bIne kahI che. ra0mA uddezAmAM jaghanya utkRSTa AyuSyavALA nArakAdi cAre gatinA jIvonA jaghanya utkRSTa AyuSyavALA asaMgI tathA saMgI paMcendriya tiryamAM utpAtAdinuM varNana karatA saMbhava pramANe ghaTatA 20 dvAranI jarUrI bInA paNa samajAvI che. AnatAdi devalokavAsI vaimAnika deva anantarabhAvI bhavamAM paMcendriya tiryacapaNuM pAmatA ja nathI. mATe ahIM sahastrAra devaloka sudhInA devone ja vicAre jaNAvyuM che. ekavIzamA uddezAmAM paNa pahelAMnI mAphaka ja utpAdAdinI bInA ane 20 dvAranI bInA kahI che. phakta phera eTaloja ke teukAya ane vAyukAya anaMtara thanArA bhavamAM tiryacapaNuM ja pAme, manuSyapaNuM pAme ja nahi. mATe te ane sAtamI narakanA jIvo sivAyanA cAre gatinA jIvonA manuSyamAM utpAdAdinI bInA varNavI che ema samajavuM. bAvIsamA uddezAmAM anaMtara thanArA bhavamAM vyaMtarapaNuM pAmanArA chonA vyaMtara Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 23 vAnabhaMtara bhavamAM utpAdAdinI bInA jaNAvatAM ra0 dhArenI jarUrI bInA kahI che. tevIsamA uddezAmAM asaMkhyAta saMkhyAta varSonA AyuSyavALA saMjJI paMcendriya jIvonA jyotiSka devomAM utpAdAhinI bInA ane 20 dvArenI paNa jarUrI bane kahI che. ahIM asaMgI jIvo tikapaNuM pAmatA nathI mATe temane vicAra karyo nathI. covIsamA uddezAmAM asaMkhya varSAyuSka saMya varSAyuSka jaghanya utkRSTAyuSyavALA saMjJI tiryaMcanA ane manuSyonA vaimAnikamAM utpAdAdinI bInA jaNAvatAM te 20 dvAranI paNa jarUrI bInA jaNAvI che. ahIM yAda rAkhavAnuM e ke upajanArA saMjJA tiryaMca manuSyamAM kaIka jIva saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA hoya, temaja asaMkhyAtAM varSonA AyuSyavALA paNa keTalAeka heya che. temAM paNa keTalAeka chavo jaghanyAyuSyavALA hoya ne keTalAeka utkRSTAyuSyavALA paNa hoya che. A ja paddhatie jyAM upajavAnuM hoya te sthAnamAM rahelA deva vagerenI ghaTatI bInA samajavI. yugaliyA manuSya tiyA marIne jarUra devagatimAM ja jAya. temAM yugaliyApaNamAM jeTaluM AyuSya hoya, teTalI athavA tethI ochI sthiti (AyuSya) vALA devalekamAM devapaNuM pAme. tathA saMjJI paMcendriya tirdharo AThamA devaloka sudhIja jAya, te pachInA devalokamAM manuSya ja jaI zake che. temaja abhavya che paNa dravyacArathI navamAM greveyaka sudhI ja jAya. tethI AgaLa bhAvacAritrI jI ja anuttara vimAnavAsI devapaNuM pAme. zrI bhagavatIjInA covIzamA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. zrI bhagavatIjInA paccIsamA zatakane TUMka paricaya AnA 12 uddeza che, tenA sArabhUta arthane jaNAvanArI saMgrahagAthA kahI che. teno artha A pramANe jANavo:-pahelA uddezAmAM vezyAdinI bInA kahI che. bIjA uddezAmAM dravyanI, trIjA uddezAmAM saMsthAdinI bInA, cothA uddezAmAM sugmakRtayugamAdinI bInA, pAMcamA uddezAmAM paryava vagerenI bInA kahI che. chaThThA uddezAmAM pulAkAdi nirmanI, sAtamA uddezAmAM zramaNanI ne AThamA uddezAmAM nArakAdinI utpattinI bInA kahI che. navamA uddezAmAM bhavya nArakAdinI bInA, dasamA uddezAmAM abhavya nArakAdinI bInA, agiyAramA uddezAmAM samyagdaSTi nArakAdinI bInA tathA 1ramAM udezAmAM mithAdaSTi nArakAdinI bIne varNavI che, 1. pahelA udezAmAM lezyAnI bInA ne saMsArI jIvonA 14 bhedo tathA jaghanya yogenuM ne utkRSTa gonuM alpabahu jaNAvIne pahelAM samayamAM utpanna thayelA be nArakIne AzrayI yoganI bInA eTale temanA sama viSama yogipaNAno nirNaya karI Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrIvijayapadmasUrIdharakRta batAvyA che, a'te ceganA bheTA, tathA tenuM apamahula kahyuM che. 2 khIjA uddezAmAM dravyeAnA ne ajIva dravyAnA bheA tathA jIvadravyanI sakhyA kahIne jIvadravyo ana'tAM kahyAM tenuM kAraNa samajAvyuM che. pachI kahyuM ke audArika zarIrAdi rUpe ajIva drabyAnA parabhega ( vaparAza ) thAya che te hakIkata nArakAdi jIvAmAM jaNAvI che. pachI asaMkhyAtA pradezavALA lAkamAM anaMtA dravyeA kaI rIte rahI zake? tene! khulAsA karIne eka AkAza pradezamAM pudgalAnA caya ( bhegAM thavu')ne apacaya (skaMdhathI chUTA paDavuM) jaNAvyA che. pachI kahyuM che ke, sthita pudgaleAnu' ne asthita pudgalAnuM audvArikAda rUpe grahaNa karAya che. eTale zarIranI racanA karavA mATe je pudgaleAnuM grahaNa karAya che, te pudgalA sthita paNa hoya ne asthita paNa hoya. TIkAkAre sthita asthita pud galAnI sarala vyAkhyA jaNAvI che. aMte dravya kSetra kALa bhAvathI dravya grahuNanI bhInA paNa vistArathI samajAvI che. 3. trIjA uddezAmAM parimaMDala vRttAdi saMsthAnAnI bInA ne AkAza pradezAnI zreNiyAnA sAta bheTThA, tathA te darekanuM svarUpa, temaja paramANu tathA skripradezika skadhAdinI mInA kahIne nArakonI gati, ane narakAvAsa tathA AcArAMgAdi gaNipiTakanI bInA spaSTa rIte samajAvI che. pachI pAMca gatinuM ne ATha gatinu tathA sendriyAdri (iMdriyAvALA ) vAtuM, temaja jIva pudgalAnA sa` paryAyAnu apamatva kahIne aMte AyuSya kane bAMdhanArA ne nahi bAMdhanArA veAnu ap mahutva vistArathI samajAvyuM che, ahIM. saMsthAnAnuM svarUpa vistArathI samajAvyu che. 4. cAthA uddezAmAM yugmanA bhede te tenA nAka ne vanaspatikAyamAM vicAra, tathA dravyanA bhedyA temaja dharmAstikAyAdimAM mRtayugmAdinI mInA kahI che. pachI dharmAstikAyAdrinA pradero ane dharmAstikAyAdinuM apamahutva, tathA dharmAstikAyAdinA avagADhapaNAne vicAra, temaja jIva dravyamAM, nArakomAM, chapradezAmAM, tathA siddhomAM kRtayugmAdinI vicAraNA karIne pradezAnI apekSAe jIvAmAM ne siddhomAM kRtayugmAdinI ghaTatI bInA kahI che. pachI eka jIvane AzrayI te aneka jIvAne AzrayI tathA naiyikAdi daMDaka ane siddhone AzracI AkAza pradezAmAM kRtagnumbhAntinI ghaTatI bInA kahIne jIvanA ame nairayikAdI veAnA sthiti kALanA samayeAne AzrIne paNa kRtayugmAdinI hakIkata samajAvI che. pachI kRSNAdi varNAnA ane matijJAnAdinA paryAyAmAM kRtayugmAdinI ghaTatI hakIkata, ane zarIranA bhedA jaNAvIne, jIvAmAM dezathI ke sathI saka'patAnA ne niSkapatAnA nirNaya jaNAvyA che. pachI paramANunu, eka AkAzapradezamAM rahelAM pudgaleAnuM, eka samayanI sthitivALA pudgalAnu ane eka guNa kALAM pudgalAdinuM varNana karyu che. pachI paramANu ane dvipradezika skAnAM, dvidezika skaMdhAnAM ane tripradezika kaceAnAM, duzapradezika ane saMkhyAtapradezika skadhAnAM, saMkhyAtapradezika ane asaMkhyAtapradezika skaMdheAnAM, asa`khyAta pradezika ane anaMtapradezika ska MdhAnA dravyA rUpe ane pradezA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (pa. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 25 rUpe apabahu jaNAvyAM che, pachI ekAdi AkAza pradezAvagADha pudgalonAM, samayAdi sthitivALAM pudagalonAM ane varNAdi viziSTa pudgalenAM dravyArtharUpa ne pradezArtharUpe chUTAM chUTAM ne bhegAM ( nAnA moTA) a9pabahu samajAvyAM che. pachI paramANu tathA dviprazikAdi dhomAM kRtayugmAdinI bInA jaNAvIne paramANu ane ddhipradezikAdi skaMdhonI kRtamAdi samayanI sthiti, vadi paryAyomAM ghaTatI kRtayugmAdinI bInA, paramANu ane dvipadezikAdi skaMdhamAM sArdhatA (jenA ardhA be bhAga thAya tevuM svarUpa) ane anardhatA (jenA be ardhA bhAga na thAya, tevA svarUpa) no nirNaya jaNAvIne paramANunI kaMpatAne ne niSkapAvasthAne kALa ane paramANu-DhipradazikAda kaMdhonI sakaMpa niSkapAvasthAnuM alaga alaga AMtaruM ane te badhAnuM bheguM AMta ane apabahu samajAvyAM che. pachI paramANu vagerenA kaMpana-akaMpananuM svarUpa, deza kaMpana, sarva kaMpana, te baMneno kALa, AMtaruM, vyArtharUpe ne pradezArtha rUpe judAM judAM ane bhegAM (nAnA moTA ) a5bahu kahIne dharmAstikAyAdinA madhyapradezanI ane te pradezanI avagAhanAnI hakIkata vistArathI samajAvI che. 5. pAMcamA udezAmAM paryAnA bheda tathA AvalikA, AnaprANa ne pudagalaparAvartAdinuM svarUpa jaNAvatAM tene aMge pUchelA praznonA uttare samajAvyA che. aMte nigAho, nigodanA che, te baMnenA tathA nAmanA ane bhAvanA paNa bhedo vistArathI samajAvyA che. 6. chaThThA uddezAmAM sAdhunA pulAka bakuza kuzIla nigraMtha ane snAtaka nAmanAM pAMca bhedomAM prajJApana vagere 36 dvAranI bInA vistArathI samajAvI che. temAM pahelA prajJApana dvAramAM dareka bhedanA svarUpa ane prabhedo kahyA che. 2. veda dvAramAM pulAka vagere vedasahita hoya ke vedarahita hoya? teno nirNaya jaNAvyo che. 3. rAga dvAramAM khulAkAdi sarAga hoya ke vItarAga hoya? teno khulAso karyo che. 4. kalpa dvAramAM pulAka vagere sthita kapamAM hoya ke asthita kapamAM hoya? teno nirNaya karyo che. pa. cAritra dvAramAM mulAkAdinA cAritranI bInA kahI che. 6. pratisevanA dvAramAM pulAkAdine aMge pratisevanAne vicAra jaNAvyo che. 7. jJAna dvAramAM khulAkAdine saMbhavatA jJAnanI bInA kahI che. 8. zrata dvAramAM pulAkAdine ghaTatA zrutajJAnanI bInA jaNAvI che. 9. tIrtha dvAramAM pulAka vagere tIrthakAle hoya ke atIrthakAle heya? tene nirNaya jaNAvyo che. 10 liMga dvAramAM svaliMgAdinuM varNana karyuM che. 11, zarIra dvAramAM pulAkAdinA zarIranI bInA kahI che. 1ra. kSetra dvAramAM kayA kSetramAM pulAka vagere hoya? teno khulAse jaNAvyuM che. 13. kALa dvAramAM pulAkAdinA pulAkAdipaNAno kALa jaNAvyo che. 14. gatidvAramAM pulAka vagerenI bhAvI gatinI bInA ane kyA devapaNe Upaje? tyAM tenuM AyuSya keTaluM hoya ? A praznonA uttaro jaNAvyA che. 15. saMyama dvAramAM pulAkAdinAM saMyamasthAnanuM varNana ane alpabahuva tathA pulAkAdine cAritraparyAya Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrIvijayapadmasUrIdharakRta kahyo che. 16, sanika" dvAramAM pulAkanA svasthAna sanikanI, ane akuzAdinI apekSAe pasthAna sanikanI mInA jaNAvatAM mAMhomAMhe akuzanA pulAkatI apekSAe cAritraparyAyAnuM varNana karyuM che. e ja pramANe akuzanA svasthAnanI apekSAe, akuzanA, pratisevanA kuzIlanI ne nitra dhanI apekSAe cAritra paryAyA kahyA che. pachI pratisevanA kuzIlanA ne kAyakuzIlanA cAritraparyAyeA kahIne pulAkanI apekSAe ni'thanA tathA nizanA sajAtIyanI apekSAe, temaja snAtakanA pulAkanI apekSAe cAritraparyAyAnI mInA kahIne pulakAdinuM alpamahuva jaNAvyuM che. 17, yeAga dvAramAM pulAkAdine ghaTatA ceAgAnI mInA kahI che. 18 mA upayoga dvAramAM pulAkAdinA upayeAganI mInA kahI che. 19. kaSAya dvAramAM pulAkAdine ghaTatA kAyAnI zrInA kahI che. 20. lezyAdvAramAM pulAkAdinI lezyAnu varNana karyu che. 21. pariNAma dvAramAM pulAkAddhinA pariNAmeAnuM svarUpa ane kALa varNavyA che. rara. madha dvAramAM pulAkAdinA karmabaMdhanI bInA kahI che. 23. veda ( udaya) dvAramAM pulAkAdinA kadrayanI zrInA kahI che. ra4. udIraNAdvAramAM pulAkAdine ghaTatI karmonI udIrAnI hakIkata kahI che. 5. upasa pada-hAnadvAramAM pulAka vagere zuM cheDe, ne zu' pAme ? A praznAnA spaSTa khulAseA karyAM che. 26. saMjJA dvAramAM pulAkAdinI sa`jJA jaNAvI che. 27. AhAra dvAramAM pulAkADhinA AhAranuM varNana karyuM che. 28. bhava dvAramAM pulAkAdinA bhavanI mInA kahI che. 29. AkaSa dvAramAM pulAkAdine aneka bhaveAmAM saMbhavatA AkaSaeNnI mInA vagere hakIkata jaNAvI che. 30. aMtara dvAramAM pulAkAdinA aMtara (AMtarAM)nI mInA kahI che. 31. samuddAta dvAramAM pulAkAdinA samuddAtAnI mInA kahI che. 32. kSetradvAramAM pulAkAdinI kSetranI mInA kahI che. 33. spazanA dvAramAM pulAkAdinI spardhAnA kahI che. 34, bhAva dvAramAM pulAkAdinA kSAyeApamika bhAvAdinI mInA kahI che. 35 mA parimANa dvAramAM pulAkAdinI sakhyA kahI che. 36. alpamahuva dvAramAM pulAkAdinuM apabhahutva jaNAvyuM che. 7. sAtamA uddezAmAM sAmAyika sacata ane chedepasthApanIya saMyAdimAM 36 dvArA (chaThThA uddezAmAM kahelA te dvArA ) nI bInA vicArI che. 1. prajJApanA dvAramAM sAmAyika sayata vagere pAMce sayatAnA bhedA kahyA che. 2, veda dvAramAM te sayatA saveda hAya ke vedra rahita hoya ? AnA khulAsA karyAM che. 3. rAga dvAramAM te sayate| sarArga hAya ke vItarAga hoya ? AnA khulAsA karyAM che. 4, kalpa dvAramAM te saMyA sthita kalpamAM hAya ke asthitakalpamAM heya? tenA nirNaya karyAM che. pa. pAMcamA dvAramAM temanI pratisevAnI mInA. 6. jJAnadvAramAM jJAnanI bInA, 7. zruta dvAramAM temanA zrutanI vicArarNA karI che. A rIte bAkInAM dvArA paNa te pAMce sayatAmAM vicArIne pratisevanAnA bheDhA, AleAcanAnA daza DhASA, AleAcanA denAranA ne lenAranA guNNA; Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 227 samAcArInA ne prAyazcittanA daza bhede kahIne aMte tapanA bAra bhedanuM savistara varNana karyuM che. 8. AThamA uddezAmAM nArakAdine upajavAnI rIta ane temanI gatinuM kAraNa tathA utpattinAM karmAdi kAraNe jaNAvyAM che. 9 mAthI 12 mA sudhInA 4uddezAmAM anukrame bhavasiddhika nArakanI utpattinI, abhavasiddhika nArakonI utpattinI, samyagdaSTi nArakanI utpattinI ne mithyAdaSTi nArakanI utpattinI bInA jaNAvI che. zrIbhagavatIjInA 25mA zatakano Treka paricaya pUro thayo. zrIbhagavatIjInA ra6mA zatakane TUMka paricaya AnA 11 uddezA che. temAM pahelA uddezAmAM chavadvArAdi 11 dvAromAM pApa karmanAM baMdhanI bInA jaNAvI che. eTale 1, jIva dvAramAM sAmAnya jIvane AzrayI pApakarmanA baMdhanI bInA kahI che. 2. vezyA dvAramAM teja bInA vezyAvALA jIvone AzrayI kahI che. 3. pAkSika dvAramAM kRSNapAkSika ne zukalapAkSika jIvone AzrayI te bInA kahI che. 4. daSTidvAramAM mithyASTi samyagdaSTi Adine AzrayI, pa-6 jJAna ane ajJAna dvAramAM jJAnI ajJAnI chone AzrayI, 7. saMjJA dvAramAM saMjJAvALA jIvone AzrayI. 8. veda dvAramAM vedodayavALA jIvAdine AzrayI te bInA kahI che. 9, kaSAya dvAramAM kavAyI Adi jIvone AzrayI, 10-11, ga dvAra ane upayoga dvAramAM anukrame yoga ane upayogavALA jIvone AzrayI pApakarmonA baMdhanI bInA kahI che. pachI nArakAdi jIvone AzrayI jJAnAvaraNIyanA, vedanIthanA, mehanIyanA, AyuSyanA ane pApakarmanA baMdhanI bInA vistArathI samajAvI che. bIjA uddazAmAM anaMtaro papana nArakane AzrayI tathA trIjA uddezAmAM paraMparopapana nArakane AzrayI pApakarmanA baMdhanI bInA kahI che. cAthA uddezAmAM anaMtarAvagADha nArakane AzrayI, pAMcamA uddezAmAM paraMparAgADha nArakone AzrayI karmabaMdhanI bInA kahI che. chaThThA uddezAmAM anaMtara AhArakanArakone AzrayI. sAtamA udezamAM paraMparA Aharaka nArakone AzrayI karmabaMdhanI bInA kahI che, AThamA udezAmAM anaMtaraparyApta nArakane AzrayI, navamA uddezAmAM paraMpara paryApta nArakone AzrayI karmabaMdhanI bInA kahI che. dazamA uddezAmAM carama nArakone AzrIne kama baMdhanI bInA jaNAvI che. 11 mAM uddezAmAM acarama nAraka, acarama manuSya tathA lezyAvALA acarama manuSyane uddezIne karmabaMdhanI bInA kahIne acarama nArako AzrayI jJAnAvaraNIyAdi karmonA baMdhanI bInA kahI che. zrIbhagavatIjInA 26mA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrIvijayadrasUrIzvarakRta zrI bhagavatIjInA ra7mA tathA 28mA zatakane TUMka paricaya ra7 mA zatakanA 11 uddezAmAM jIve pApakarma karyuM hatuM, kare che ane karaze vagere bAbatonA praznottare jaNAvyA che. 28 mA zatakanA 11 udeza che. temAM pahelA uddezAmAM kaI gatimAM pApakarmanuM samajana ( upArjana; baMdha) thAya? Ane khulAso karI te bInA nArakamAM ghaTAvatA lezyAne paNa vicAra jaNAvyA che. bIjA udezAmAM anaMtare papana nArakamAM pApakarmanA samajananI bInA kahI che. 3. trIjAthI 11 agiyAramA sudhInA 9 uddezAmAM anukrame paraMparapapa, anaMtara - 9 10 11 paraMparAvagADha, anaMtara, paraMpara AhAraka, anaMtara paraMparaparyApta, carama acarama nArakone uddezIne pApakarmonA samajananI bInA kahI che. zrI bhagavatIjInA 27mA tathA ra8mA zatakane TUMka paricaya pUro thaye. zrI bhagavatIjInA ra9mA zatakane TUMka paricaya ra9 mA zatakanA 11 uddezA che. temAM pApakarmone bhAgavAnI bInA jaNAvatAM pahelA uddezAmAM pApa karmone bhogavavAnI zarUAta ane aMta (kheDA) ne lakSyamAM rAkhIne pUchelA praznonA uttaro hetupurassara dIdhA che. temAM prasaMge vezyA AzrayI karmo dayanA AraMbha ane aMtanI bInA kahI che. bIjA uddezAmAM anaMtare papanna nArakone AzrayI samakaprasthApanAdi (karmodayane sAthe bhegavavAnA AraMbha ane aMta) nI bInA kahI che. trIjAthI agiyAramA sudhInA 9 uddezAmAM (ra6 mA zatakanA trIjAthI 11 mA sudhInA 9 uddezAmAM kahelA) krama pramANe paraMparemapanna nArakAdine pApakarmone bhogavavAnA AraMbha ane aMtanI bInA kahI che. zrIbhagavatIjInA ramA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. zrIbhagavatIjInA 70mA zatakane TUMka paricaya AnA 11 uddezA che. temAM pahelA uddezAmAM samavasaraNanI hakIkata jaNAvI che. pachI chavAno, salezya alezya chone, kRSNapAkSikAdi cho, mizradaSTi Adi no, nArakane pRthvIkAyikAdino kriyAvAdItyAdino (kriyAvAdIpaNAne ane akriyAvAdIpaNAno) nirNaya karIne aneka kriyAvAdI, akSiAvAdI jIvonA, salezya ane kRSNalezyAvALA tathA tejalezyAvALA jenA AyuSyanA baMdhane vicAra jaNavyo che. pachI kRpAkSika Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNIvalI (pa, zrIbhagavatIsUtrane paricaya) 229 akiyAvAdInA, samyagdaSTi kiyAvAdI ane samyagdaSTi ajJAnavAdInA AyuSyanA baMdhane aMge jarUrI hakIkata jaNAvI che. pachI mana:paryavajJAnI, kriyAvAdI nAraka, salezya kriyAvAdI nAraka, akiyAvAdI pRthvIkAyika, kriyAvAdI paMcendriya tiryaMca ane kRSNalezyAvALA kiyAvAdI paMceniyatiyAnA AyuSyanA baMdhanI hakIkata kahI che. pachI kriyAvAdInA, akriyAvAdInA, salezya kriyAvAdI akSiAvAdanA ane lezyarahita kriyAvAdI jIvonA bhavyatva abhavyatvano nirNaya jaNAvyo che. bIjA uddezAmAM pahelA uddezAmAM je bInA kahI te ja anaMtaropapana nAraka jIvomAM jaNAvI che. trIjA uddezAmAM paraMpapapana nArakamAM te ja bInA kahI che, e ja pramANe (ra6mA zatakanA 4 cothAthI 11 agiyAramAM sudhInA 8 ATha uddezAmAM kahyA mujaba) cothAthI 11 agiyAramA sudhInA 8 ATha uddezAmAM anaMtarAvagADha nArakAdi chavAmAM paNa kriyAvArivAdino vicAra karyo che. zrIbhagavatIjIne 30mA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. zrIbhagavatIjIne 31mA zatakano TUMka paricaya AnA 28 aThThAvIsa uddeza che. temAM pahelA uddezAmAM mudradhumanuM svarUpa kahIne cAra mukayume jaNAvavAnuM kAraNa paNa kahyuM che. pachI nArakenA upapAtanI bInA kahetAM upapAta saMkhyA, upapAtanA bheda tathA ratanaprabhA nArakena upapAta jaNAvIne kSudrAja pramANa kuka dvApara yugma amita, zukaja pramANa nArakanA upapAtanI bInA varNavatAM upapAta saMkhyA paNa jaNAvI che. bIjAthI cothA sudhInA traNa uddezAmAM anukrame kRSNalezyAvALA kRtayugmAdi pramANanArakenA upapAtanI, nIla glezyAvALA kRtayugmAdi pramANa nArakanA upapAtanI tathA kApAta lezyAvALA kRtayugmAdi pramANa nArakanA upapAtanI bInA kahI che. pAMcamA uddezAmAM bhavya kSudrakRtayugmAdi pramANa nArakanA upapAtanI bInA kahI che. chaThA uddezAmAM kRSNalezyAvALA bhavya kSudrakRtayugmAdi pramANa nArakanA upapAtanI bInA kahI che. sAtamAthI 28 aThThAvIsamA sudhInA rara uddezAmAM nIla glezyAvALA ane kAta lezyAvALA bhavya kRtayugmAdi pramANa nArakanA tathA abhavasiddhaka samyagdaSTi, mithyAdaSTi, kRSNapAkSika, zukalapAkSika, bhavya kRtiyumAdi pramANu nAkenA upapAtanI bInA kahI che. zrIbhagavatajInA 31mA zatakano TUMka paricaya pUro thayo. zrIbhagavatIjInA 3ramA zatakane TUMka paricaya 3ra mA zatakamAM ra8 uddeza che, te badhA uddezAomAM kSudra kRtayugmarAzi rUpanArikeno Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrI vijyapadmasurIzvarakRta uddhattanA jaNAvatAM nArako eka samaye keTalA uddhRtta ? ane kevI rIte uddhatte ? Ane khulAseA karI kRtayugmarUpa ratnaprabhA nArakonI uddhattenA vistArathI samajAvI che. uddhRttanA eTale cAlu gatimAMthI nIkaLavu, zrI bhagavatIjInA 32mA zatakanA TraeNka paricaya pUrA thayA. zrI bhagavatIjInA 73mA zatakanA TraMka paricaya 33 mA zatakamAM akendriyAnA 12 avAMtara zatakAmAMnA pahelA ekendriya rAtakamAM ekendriyanA pRthvIkAyanA ne sUkSma bAdara pRthvIkAyanA bheDhA, tathA kam prakRtina bInA, temaja tenA aMdha udayanI bInA kahIne anaMtarApapanna eka ndrayAnA bheDhA, tathA te veAne sabhavatI ka prakRtinI, tenA baMdha udbhayanI mInA samajAvI che. aMte pa'paropapanna ekendriyAne uddezIne karyuM prakRti vagerenuM varNana karyuM che. bIjA ekendriya zatakamAM paNa A ja monA kRSNalezyAvALA enDriyAne uddezIne vA~vI che. trIjA ekendriya stakamAM nIlalezyAvALA ekendriyAnI ne cAthA ekendriya zatakamAM kApAta lezyAvALA ekendriyAnI te ja khInA jaNAvI che, pAMcamA ekendriya zatakamAM bhavaddhika ekendriyAnA bheTTA vagere padArza kahyA che. chaThThA ekeya takamAM kRSNalezyAvALA bhasiddhika ekendriyAnA ne ana taropapanna kRSNalezyAvALA bhAddhaka ekendriyAnA bhedAdinuM svarUpa jaNAvyu che.sAtamA ekeyizatakamAM nIla lesyAvALA bhavasiddhika ekendriyonA bhedAdinI mInA kahI che. ASamA ekendriyastakamAM kApAta lezyAvALA te ja ekendriyAnA bhedAdInu' vaSa~na karyuM che, navamA ekendriyazatakamAM abhavya ekendriyAnA bhedAdinu rUpa kahyuM che. pachI 10 mAMthI 12 mA sudhInA traNa ekendriyazatakamAM anukrame kRSNa nIla kApAta lezyAvALA abhavya ekendriyAnA bhedAdinI bhInA jaNAvI che. zrI bhagavatIjInA 73mA zatakaneA TUMka paricaya pUrA thayA. zrI bhagavatojInA 34mA zatakanA TUMka paricaya ahI ekendriyAnAM 1ra avAMtara zatako che, temAM pahelA ekendriya zreNi zatakanA 11 uddezA che, temAM pahelA uddezAmAM ekendriyAnA bheDhA kahIne aparyApta sUkSma pRthvIkAyikanI vigrahagatimAM eka be traNa samaya lAgavAnuM kAraNa samajAvyuM che. pachI jyAre te ja aparyApta sUkSma pRthvIkAyaka vA paryApta sUkSma pRthvIkAyikapaNe athavA bAdara takAthapaNe upaje, tyAre vacamAM thatI vigrahutinI ane paryApta sUkSma pRthvIkAyakanI vigrahagatinI bInA jaNAvI che, pachI aparyApta bhAdara teukAyanA ane paryApta bhAdara Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (5. zrIbhagavatIsUtrane paricaya) ra31 vanaspatikAyana tathA aparyApta sukSma pRthvIkAyikanA utpAdanuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI aparyApta sUkSma ekendriya jIva zarkaraprabhAnA pUrva caramAMtathI pazcima caramatamAM upaje tene lagatI bInA, ane aparyApta sUkSma pRthvIkAyikane vigrahagatimAM traNa samaye ke cAra samaya lAgavAnuM kAraNa, tathA aparyApta sUkSma pRthvIkAyika jIva bAdara teukAyapaNe upaje, te TAime thatI vigrahagatanuM temaja aparyApta bAdara teukAyanI vigrahagatinuM svarUpa samajAvyuM che. pachI te ja jIva paryApta bAdara teukAyapaNe upaje, te TAime thatI vigrahagatinI ane aparyApta sUkSma pRthvIkAyikanI UrvelakamAMthI adholAke upajatAM thatI vigrahagatinI tathA lokanA pUrva caramatamAM upajatA pRthvIkAyAdi jIvonI vigrahagati thavAmAM kAraNanI hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI aparyApta sUkSma pRthvIkAyika jIvalekanA pUrva caramAMtathI pazcima caramatamAM upaje, te vakhate thatI vigrahagatinuM svarUpa kahIne bAdara pRthavIkAyika jIvonAM sthAna ane aparyApta sUkSma pRthvIkAyikane saMbhavatI karmaprakRti ane tenA baMdha tathA udayanI bInA samajAvI che. pachI ekendriyonA upapAta ane samudraghAtanuM svarUpa kahIne ekenidraya jIve sarakhAM karmo bAMdhe ke ochAM vadhatAM bAMdhe ? Ano spaSTa khulAso karyo che. bIjA udezamAM anaMtarapapanna ekendriyomAM te ja bInA kahI che. trIjA uddezAmAM para paropapanna ekenidramAM te ja vigrahagati vagerenuM varNana karyuM che. cothAthI agiyAramA sudhInA 8 uddezAmAM ra6mAM zatakamAM kahyA pramANe anaMtarAvagADha ekendriyAdi 8 bhedomAM te ja bInA kahI che. ahIM pahelA ekendriya zreNI zatakanA 11 udezAnI bInA pUrI thaI. have bIjA trIjA cothA ane pAMcamAM ekendriya zatakamAM anukrame kRSNalezyAnuM, nIlazyAnuM. kApAtalezyAnuM, bhavasiddhaka ekendriyonA utpAda vigrahamati vagerenuM varNana karyuM che. chaThThA ekendriyazatakamAM kRSNalezyAvALA bhavasiddhika anaMtasparaMparapapanna kRSNalezyAvALA bhavasiddhika ekendriyonA bhedAdinuM varNana pUrvanI mAphaka ja jaNAvyuM che. sAtamAthI 12 mA sudhInAM 6 avAMtara ekendriya zatakomAM anukrame nIla kApata lezyAvALA bhavasiddhika ekendriyonI bInA ne e ja pramANe abhayasiddhika ekendriyanI bInA chellA 9, 10, 11, 1ra mA zatakamAM kahI che. zrIbhagavatIjInA 34mA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra zrIvijayasUrIzvarakRta zrI bhagavatIjInA 3pa mA zatakane TuMka paricaya ahIM avAMtara 12 zake che. te dareka zataka ekendriya mahAyugma zataka nAmathI oLakhAya che. moTA zatakamAM je nAnAM nAnAM zataka heya, te avAMtara zataka kahevAya che; pahelA ekelyi mahAyugma zatakanA 11 uddezAmAMnA pahelA uddezAmAM mahAyugmanA bhede ane 16 mahAyugma kahevAnuM kAraNa jaNAvIne kRtayuma kRtayugma rAzirUpa ekendriyonA upapAta, eka samayamAM ujanArA jIvonI saMkhyA, ane temane khAlI thavAne kALa tathA karmanA baMdha ne udayanI bInA vistArathI samajAvI che. pachI temanI vezyA, zarIranA varNAdi ane anubaMdha kALanuM svarUpa kahyuM che. pachI sarva jIvonA kRtayugmakRtayugmarAzi rUpa ekendriyapaNe utpAdanuM varNana karI kRtayugma oja rAzi pramANa, kRtayugma dvApara sazi pramANu, kRtayumma kAja rAzi pramANa, ja kRtayugma pramANa, eja ja pramANa, kaleja kAja pramANa, ekendriyonA utpAda ane utpAda saMkhyAdinuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. bIjA udezAmAM te ja pramANe prathama satpanna kRtayuma kRtayugma rAzi pramANa ekendriyonA utpAdanI bInA kahI che. trIjAthI 11 agiyAramAM sudhInA 9 uddezAmAM aprathama samApana, caramaacarama, prathama prathama, prathamacarama, camacarama, carAcarama samaye kRtayugmakRtayugma ekendriyAdi jIvonA utpAdAdinuM varNana karyuM che. bIjA ekendriya mahAyugma zatakamAM te ja bInA kRSNalezyAvALA ane kRtayugmAdi svarUpavALA ekeddhinA utpAda ane AyuSya vagere kahIne prathama sa tpanna pUrvokata svarUpavALA ekendriyanA utpAdAdinuM svarUpa samajAvyuM che. e ja pramANe trIjA cothA ekendriya mahAyugma zatakamAM anukrame nIla kapAta lezyAvALA pUrvokta ekenidrAnA utpAdAdinuM varNana karyuM che. e ja pramANe pAMcamA avAMtara zatakamAM bhavasiddhika pUrvokata ekendriyonA utpAdAdinI bInA kahI che. chaThThAthI AThamA sudhInA traNa zatakomAM anukrame kaNa nIla kApAta lezyAvALA bhavasiddhika pUrvokta ekendrionA utpAdAdinI bInA kahI che. 9 mAthI 12 mA sudhInA 4 avAMtara zatakamAM jema bhavasiddhika ekendrimAM kahyuM, tema abhavasiddhika kRSNa, nIla, kApita lezyAvALA abhavasiddhika ekendriyonA utpAdAdinuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. zarUAtamAM kRtayummAdi rAzinA bhedanI vyAkhyA paNa vistArathI karI che, zrI bhagavatIjInA 35mA zatakane TUMka paricaya pUro thayo. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 zrI jaina pravacana kiraNAlI (5. zrIbhagavatIsUtrano paricaya) - zrIbhagavatIjIne 36thI 40mA zatakane TUMka paricaya ahIM avAMtara zatake 1ra che. temAMnAM 1thI 4 zatakamAM kRtayugma rUpa beIdriyonA upAdAdinI, ne anubaMdha kALanI tathA pahelA samayamAM upajelA kRtayugya kRtayuma rUpa beIdriyonA upAdAdinI bInA kahIne kRSNa, nIla, kApAta lezyAvALA pUrvokta beIhinA utpAdAdinI hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI bhavasiddhika, kRSNa, nIla, kApAta lezyAvALA bhavasiddhika pUrvokta beIdriAnA utpAdAdinI bInA pamAthI 8mA sudhInA 4 zatakamAM kahI che. pachI te ja pramANe 9mAthI 12mA sudhInA 4 zatakamAM abhavasiddhika, pUrvokta svarUpavALA beIdriyonA utpAdAdinI bInA spaSTa rIte samajAvI che. 37 mA zatakanA 12 avAMtara zatakamAM beIdrinI mAphaka ja kRtayugma kRtacumarUpa teIdrinA utpAdinI bInA jaNavI che. 38 mA zatakanAM 12 avAMtara zatakomAM pUrve kahelA svarUpavALA caurindriya jIvonA utpAdAdinI bInA kahI che. 39 mA zatakamAM pahelAMnI mAphaka ja asaMjJI paMcendriya jIvonA utpAdAdinI bInA samajAvI che, 40 mA saMjJI paMcendriya mahAyugma zatakamAM ja avAMtara zatake che. temAM pahelA zatakamAM kRtayuma kRtayugmarUpa saMjJI paddhinA utpAdAdinI bInA kahI che. bIjAthI 7 mA sudhInA 6 zatakamAM anukrame kRSNa nIlAdilezyAvALA pUrvokta saMjJI paMcendrinA utpAdAdinI hakIkata jaNAvI che. 8mAthI 14 mA sudhInA 7 avAMtara zatakamAM anukrame kRtayugma kRtara marUpa bhavasiddhika pUrvokta saMjJI paMcendriya ane kRSNAdi 6 vezyAvALA pUrvokta saMjJI paMcendriya jIvonA utpAdAdinI bInA kahI che. A ja paddhatie 15 mAthI rA mA sudhInAM 7 zatakamAM kUtayugma kRtayugma pramANa abhavasiddhika pUrvokta saMzI paMcendriyonA utpAdAdinI bInA varNavI che. bIbhagavatIjInA 36 thI 4 mA uddezAne TUMka paricaya pUro thayo. zrIbhagavatIjInA 41 mA zatakano raMka paricaya AnA 196 udezA che. temAM pahelA udezAmAM rAzi yugmanA bhedo kahIne cAra rAzi yuma kahevAnuM kAraNa samajAvyuM che. pachI kRtayugma pramANu nAkAdinI anaMtara pAchalA bhavanI bInA, ane eka samayamAM te cha keTalA utpanna thAya? teo sAMtara upaje ke niraMtara upaje? teo je samaye kRtayugmarAzirUpa hoya te samaye ja rAzi rUpa hoya ke nahi? temane AzrayI kRtayugma ane dvAparayumana, kRtayuma ane kAja zino saMbaMdha hoya ke nahi? A praznonA uttare vistArathI samajAvIne chevonA upapAtanuM varNana ane te upapAtamAM hetunuM varNana tathA AtmasaMyamAdinI bInA Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta vistArathI varNavI che. pachI pUrvokta svarUpavALA nAraka che salezya hoya ke alezya hoya? salezya chava sakriya hoya ke akiya hoya? A praznonA uttaro dIdhA che e ja pramANe deva manuSyonA Agati utpAdAdinI bInA paNa spaSTa rIte varNavI che. bIjA udezAmAM ja rAzi pramANa nAraka chAnA utpAdanI bIna ane kRtayugma ane vyAja rAzinA temaja vyAja rAzi ane dvAparayugmanA paraspara saMbaMdhAdinI bInA paNa kahI che. trIjA udezamAM dvAparayugmarAzi pramANanArakanA utpAdAdinI bInA, ane dvAparayugma tathA kRtayugmano paraspara saMbaMdha vagere bIne jaNAvI che. cothA uddezAmAM kAja pramANa nArakonA utpAdAdinI ane kAja tathA kRtayugmano mahAmahe saMbaMdha vagerenI bInA kahI che. pAMcamA uddezAmAM kRSNalezyAvALA kRtayugma pramANa nArakenA utpAdinI bInA kahI che. chaThThA udezAmAM ja rAzi pramANa kRSNavezyAvALA nArakanA utpAdAdinI bInA kahI che. sAtamA uddezAmAM dvAparyuSma pramANa kRSNalezyAvALA nArakenA utpAdAdinI bInA kahI che. AThamA uddezAmAM kRSNalezyAvALA kAja rAzi pramANa nArakanA utpAdAdinI bInA kahI che. 9 mAthI 12 mA sudhInA cAra uddezAmAM anukrame nIlalezyAvALA kRtayugma, vyAja, dvAparayugma, kAja rAzi pramANa nArakonA utpAdAdinI bInA kahI che. 13 mAthI 16 mA sudhInA 4 uddeTA mAM e ja pramANe cAra rAzi pramANa kApata lezyAvALA nArakenA utpAdAdinI bInA kahI che. 17 mAthI ra0 mA sudhInA 4 uddezAmAM anukrame e ja pramANe tejalezyAvALA kRtayugmAdi rAzi pramANa asurakumAra devanA utpAdAdinI hakIkata samajAvI che. 21 mAthI 24mA sudhInA 4 uddezAmAM anukrame e ja pramANe palezyAvALA kRtayugmAda rAzi pramANa asurakumArAdinA utpAdAdinI bInA kahI che. 25mAthI 28 me sudhInA 4 uddezAmAM e ja pramANe anukrame zukala lezyAvALA cAra rAzi pramANa asurakumArAdinA upAdAdinuM svarUpa samajAvyuM che. anukrame e ja pramANe ra9mAthI 3ra mA sudhInA 4 uddezAmAM kRtayugmAdi 4 rAzi pramANa bhavasiddhika nArakAdinA utpAdAdinI bInA kahI che. 33 mAthI 36mA sudhInA 4 udezamAM kRSNalezyAvALA e ja bhavasiddhika jIvonA utpAdAdinI bInA kahI che. e ja paddhatie 37mAthI 40 mA sudhInA 4 uddezAmAM nIla glezyAvALA ja bhavya jIvonA utpAdAdinI bInA kahI che. 41 mAthI 44mA sudhInA 4 uddezAmAM kapAta leyAvALA te ja bhavya nArakAdi jenA utpAdAdInI hakIkata kahI che. A ja paddhatie 45 mAthI 48 mAsudhInA uddezAmAM tejalezyAvALA te pUrvokata bhavya jIvonA utpAdAdanI bInA kahI che. e ja pramANe amAthI paramA sudhInA 4 uddezAmAM padha lezyAvALA te ja bhavya jIvanA utpAdAdinI bInA varNavI che. 53 mAthI 56mA sudhInA 4 uddezAmAM zukala lezyAvALA te ja bhavya nArakAdinA utpAdAdinI bInA kahI che. jema A ra8 udezAmAM bhavya jenA utpAdAdinI bInA kahI, e ja pramANe pa7mAthI 84mA sudhInA ra8 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karNAvalI (5. zrIbhagavatIsUtranA racaya) 135 uddezAmAM 6 leyAvALA 4 rAzi pramANa abhavya vAnA utpAdAdinI mInA kahI che. 85 mAthI 11mA sudhInA 28 uddezAmAM samyagdaSTi pUM ukta veAnA utpAdAdrinI mInA kahI che. 113 mAthI 140 mA sudhInA 28 uddezAmAM mithyArdaSTi pUrvakata svarUpavALA nArakAdinA utpAdAddinI mInA kahI che. 141mAthI 168 mA sudhInA 28 uddezAmAM pUryAMkata kRSNapAkSika nArakAdinA utpAdAdanI mInA kahI che. 169 mAthI 196mA sudhInA 28 uddezAmAM te ja pUrNAMkata zukala pAkSika vAnA utpAdAdinI bInA kahI che. chevaTe zrI bhagavatI sUtranA zataka uddezA ane padanI saMkhyA ( pramANa ) kahIne samudranI jevA zrIsaMghanI ane zrutadevatA vagerenI stuti karI che. pachI TUMkAmAM ceoga vidhi kahrIna prazastinI jarUrI hakIkata e jaNAvI che ke zrI abhayadevasUrie yazazcaMdra gaNanI madadathI vi saM0 1128nI sAlamAM A TIkA banAvI, tene zrI droNarie zeAdhI che. AnA prathamAda ( pahelI TIkAnI prata) nA lekhaka vinayagaNi vagere che, zeTha dAyikanA putra mANikaya zeThanI preraNAthI A zrIbhagavatIsUtranI TIkA banAvI che. zrI bhagavatI sUtranA TraMka paricaya pUro thayA. Jie Kai zrI pravacana kiraNAvalInA do prakAza pUrNa thayA. E OUR 5 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo prakAza 15 15 17 18 ai sattamappayAse, pavayaNakiraNAvalIi saMkhevA // nAyAdhammakahAe, paricAyagavaNNaM bucchaM // 46 / / chaTuMge suyakhaMdhA, paDhamo nAyAbhiho tahA bIo // dhammakahakkho paDhame, igUNavIsajmayaNasaMkhA // 47 // taha bIe dasavaggA, ukkhittaNNAyanAmasaMghADA / / taiyaMda kumma selaga tuMba taha rohiNI mallI // 8 // mAyaMdI caMdakkhaM, bAvaDvavAriNAya maMDyA // teyaliputtabhihANaM, naMdIphalaNAma gharakaMkA // 49 // AiNNa susumakkhA, pajjaMtimapuMDarIyaNAyakkhaM // agamahisoNa vRttA, buttatA dasasu baggesu / / 5. / / zabdArtha -have huM jene pravacana kiraNAlInA sAtamA prakAzamAM zrI jJAtA dharmakathAMga nAmanA chaThThA aMgane paricaya karAvanAruM varNana eTale chaThThI aMgane TUMka paricaya kahIza. 46. A jJAtAdharmakathAMga sUtranA be zrutaskaMdho che. pahelAnuM nAma "jJAtazrutaskaMdha che, ne bIjAnuM "dharmakathAzrutaskaMdha' nAma che. pahelA zrutaskaMdhanA adhyayananI saMkhyA 19 che. ne bIjA zrutaskaMdhanA 10 vargo che. pahelA zrutaskaMdhanAM 19 adhyayananA nAma anukrame A pramANe jANavA-1, ukSipta adhyayana, 2. saMghATa adhyayana, 3. aMDa adhyayana, 4, kUrma adhyayana, 5. zailaka adhyayana, 6. tuMba adhyayana, 7. rohiNuM adhyayana, 8. mahilA adhyayana, 8. mArkadI adhyayana, 10. caMdra adhyayana,11. dAvaDhava adhyayana, 12. udakajJAta adhyayana, 13, maMka (dara-deDako) adhyayana, 14. tetaliputra adhyayana, 15. naMdIphala adhyayana, 16. aparakaMkA adhyayana, 17, AkIrNa adhyayana, 18. suMsumAM acayana, 19, puMDarIka adhyayana. A chelluM adhyayana che. bIjA zrutaskaMdhanA daza vargomAM indronI agamahiNIonuM vRttAMta jaNAvyuM che. 47-50, Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (6. zrIjJAtA dhama kayAMga sUtranA pazrciya) 237 sAtha A pravacana karaNAvalInA sAtamA prakAzamAM zrIjJAtAdhama kathAMga nAmanA chaThThA aMganA TrUpha sAra ane TUMka paricaya A be bAbata kahevAnI che, temAM AnA jJAta nAmanA pahelA zrutaskaMdhanAM 19 adhyayanAnA sAra anukrame A rIte jANavA. 1. kSiptajJAta adhyayana--mezakumAre pAchalA hAthInA bhavamAM sasalAne acA-lavA mATe aDhI divasa sudhI eka paga UMcA rAkhyA hatA. A muddAne lakSyamAM rAkhIne ahI' meghakumAranuM caritra kahyuM che. tethI AnuM nAma ukSipta adhyayana pADayuM che, ukSipta zabdanA atha upADelA, athavA UMce karelA (paga) ema thAtha che. ahIM cAlu prasaMge hAthIe UMcA karelA paga A rIte anI yeAjanA karavI, A aghyacanamAM jaNAvelI meghakumAranI kathA bahu ja prasiddha che. kAraNa ke dara varSe paryuSaNA pa mAM kalpasUtranA pahelA vyAkhyAnamAM tenuM varNana karAya che, ne saMbhaLAya paNa che. zreNika rAjAnA aneka putromAMnA melakumAra vinIta putra hatA. temanA janmanI bhInA jaNAvatuM saMskArAdvinuM varNana te vakhatanA rItarIvAja vagerenuM svarUpa jANavAnuM a sAdhana che. pachI teNe heAMtera kalAnA abhyAsa karyAM, ema jaNAvatAM heAMtera kalAonA nAma kahyA che. te apUrva medhadAyaka che, pachI jaNAvyuM ke te vividha bhASAonA paNa jANakAra hatA. AmAMthI edha e maLe che ke judA judA dezomAM rahenArA veAne vastutattvanA bedha karAvavA mATe vividha bhASAone jarUra jANavI joIe. hu lanA anubhava paNa A bAbatamAM sAkSI pUre che, bharajuvAna vayane pAmelA meghakumAra pUrva bhavanA zubha sa`skAronA pratApe ja svAcIna bhegAne tajavA taiyAra thayA, te tyAga dharmone sAdhavA utsuka thayA. temAM prabhu zrImahAvIranI dezanA DhaMkAyelA saMskArone vikasAvavAmAM asAdhAraNa kAraNa hatI, tathA tyAga dhanI sAdhanA karavAmAM ja juvAnInuM kharu tattva samAyuM che. AvI bhAvanA viSaya kaSA pratye tiraskAra dRSTivALA jIvAne ja thAya che. meghakumAr tevA hatA. tethI ja temaNe bharajuvAnImAM prabhudevanA hAthe ja dIkSA lIdhI. zrItI karAdi mahApuruSonA hAthe dIkSA lenArA jIvA nizcaye bhaLye ja heAya. eTale Asanasiddhika te bhavya jIvA thADA kAlamAM jarUra muktine pAme ja, rAte banelI meghamuninA saMthArAnI mInA kevalajJAnathI jANIne prabhue zAMti bharelA vacanAthI ane pUrvabhavAnI bInA saMbhaLAvIne meghamunine saMyamamAM sthira karyAM, jAtismaraNa jJAnI te muni agiyAra aJAnA abhyAsa ane tapa saMyamanI sAdhanA padma ullAsathI karIne vijaya vimAnamAM anuttara vimAnavAsI deva thayA. hAla paNa te vijaya vimAnamAM ja che. ahIMthI cavIne mahAvidehe uttama zrAvaka kule janmI avasare cAritrAdine AsadhI mekSe jaze, mATe meghamuninA jIva vijaya vimAnavAsI deva jarUra ekAvatArI kahI zakAya, AmAMthI sAra levAne e che ke pramAda ajJAnAdi kAraNeAthI saMyamanI sAdhanA karatAM kaDhALelA ziSyAdine guru mahArAje Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrIvijayapatrasUrIzvarakRta zAMta vacanethI saMyamAdinA ArAdhaka banAvavA joIe ane ziSyAdi bhavya jIvoe paNa meghamuninI jema guruvacanane svIkArI temanA kahyA mujaba vatIne Atmahita jarUra sAdhI ArAdhaka banavuM joIe, - 2, saMghATa adhyayana-dhanya zeTha ane vijaya cera e bene eka sAthe saMghATamAM eTale heDamAM (beDImAM kedakhAnAmAM) bAMdhyA, tethI AnuM saMghATa adhyayana nAma prasiddha che. "vAve tevuM laNe, ne kare tevuM pAme," A kahevata pramANe dhanya nAmanA sArthavAhanA putrane mAranAra vijaya cerane rAjAe kedakhAnAmAM pUryo. eka vakhata dANacArI vagere aparAdha karanAra dhanya sArthavAhane te cAranI sAthe eka ja beDImAM nAMkhyo. ahIM dhanya sArthavAhane jaMgala javA vageremAM coranI garaja hovAthI tene rAjI rAkhavA teNe pitAnA bhejanamAMthI cArane khAvA ApyuM. kedanI mudata pUrI thayA bAda te sAthevAha ghera gayA. tyAre cArane bhejana devAthI tiraskAra karatI potAnI patnIne zeThe kahyuM ke eka beDImAM ame be jaNa hatA. haravA pharavA vageremAM tenI garaja hovAthI meM bhejana ApyuM hatuM. ahIM jema sArthavAhe pitAnA svArthane kAraNe bhejana khavarAvI coranuM piSaNa karyuM, tema sAdhue dharmAdhAra zarIrathI saMyamAdi svahita rUpa svArthane mATe AhArAdithI dahane TakAvavo joIe. vyAjabI ja kahyuM che ke dharmArAdhana karavAmAM paheluM sAdhana zarIra che. 3. aMDaka adhyayana-samyagdarzanane nirmala banAvavA mATe tenA zaMkA vagere dothI dUra rahenArane lAbha ane zaMkAdi dene sevanArA jIvone thatA geralAbha samajAvavA mATe A iMDAnuM daSTAMta trIjA adhyayanamAM kahyuM che. ahIM jaNAvyuM che ke be sArthavAhanA putro mAMhamAMhe prItivALA hatA. temaNe bagIcAmAM pharatAM pharatAM eka mayUrInA (moranI mAdAnA) be iMDA joyAM. te baMne mitroe ghera laI jaI pota pitAnA mayUrapAlakone ApyAM. temAM eka sArthavAhanA putre te ThaMDuM barAbara sevAyuM ke nahi? ema zaMkA karIne tene vAraMvAra joyA karyuM. te hAthathI upADIne judA judA sthAne mUkavA lAge tethI te barAbara sevAyuM nahi, ne temAMthI moranuM baccuM paNa thayuM nahi. bIje ni:zaMkita hovAthI tene mayUranuM baccuM prApta thayuM. tenA nRtyAdika joIne te sukhI thayo. e ja rIte samyagdarzananI bAbatamAM paNa samajI levuM ke zaMkAdi done tajIne mokSamArgane sAdhatAM jarUra siddhanA sukha maLe che. te lAbha zaMkAdi doSavALA jIvo pAmI zakatA nathI. A traNa adhyayane paikI pahelA adhyayanamAMthI hitazikSA e maLe che ke, keI paNa prakAre ziSya bhUla kare, te tene AcAryo mIThAM dRSTAMta ane yukti saMgata vacane kahIne mArgamAM sthApana kare. jema prabhu zrI mahAvIradeve zrImegha munirAjane zAMti ane mIThAzavALAM yuktisaMgata vacana kahIne saMyama mArgamAM sthira karyA, tema gurue ziSyane saMyamamArganI ArAdhanAmAM sthira karavA joIe. bIjA adhya. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (6. zrI jJAtA dha kathAMga sUtranA paricaya ) 239 yanamAMthI hrizikSA e maLe che ke jema dhanya sAviAhe pAtAnA kAmamAM vijaya madadagAra thAya, A IrAdAthI teNe tenuM pASaNa karyuM, tema dharmAdhAra deha AhArAdithI svastha haze, tA saMyamanI ArAdhanAmAM te madada karaze, A muddAthI munivaroe AhArAdithI dehanu pASaNa karavu vyAjabI che. trIjA adhyayanamAMthI hitazakSAe maLe che ke prabhu -zrItIzaMkara deve kahelA padArthAnA yathArtha svarUpamAM zaMkA karavI ja saMha, kAraNa ke zakAthI vividha anarthA prApta thAya che, ne ni:zakitapaNuM dhAraNa karavAthI bIjA aneka guNAnA lAbha thAya che. Aja hakIkatane spaSTa rIte samajAvanAruM A iMDAnuM dRSTAMta che. 3 matinI du latA, ra. zaMkAdine dUra karanAra gurumahArAjanA meLApa na thAya, 3. jANavA lAyaka padArthanI gahanatA (tIvra buddhinA abhAve samajAya nahi. eTale samajavAmAM kaThina paDe tevApaNuM ), 4. jJAnAvaraNa karyAMnA udaya, 5. hetu ke udAharaNanA asaMbhava ( te emAMthI ekanuM na maLavuM), A pAMca kAraNeAmAMnA koI paNa kAraNathI zrIjinapravacanAmAM kahelI padArthAMnI hakIkata na samajAya, te ema jarUra vicAravuM ke sarvajJaprabhunAM vacanA sAcAM ja che, kAraNa ke parama kRpAlu te paramAtmA pratyupakAranI paravA rAkhyA vinA ja sa thavAnA pama upakAraka che, asatyanA rAgadveSa mehu ane ajJAnAdi kAraNeAnA nirmUla nAza karanArA te paramatAraka jinezvara devA jUThThuM bele ja nahi. ema vicArIne samyakatva guNanI ArAdhanA karavAmAM tatpara rahevuM, 4. krUma adhyayana--ahIM e kAcabAnuM dRSTAMta kahIne dhRdvicAnA zabdAdi vicAne jItavAno upadeza ApyA che, tethI AnuM nAma kUrmAMdhyayana jaNAvyu che. be kAcamA che, temAMne eka kAcamA jema paga vagerene gApacIne rahyo, tethI te ziyALanA pajhAmAMthI bacI jaI sukhI thayA, tema pAMca iMdriyAne jItanArA munivare| sacamAdine sAdhIne muktinA avyAbAdha sukha pAme che. tathA jema bIjo kAcao aMgeApAMgane gApavA ( saMkocIne rahetA ) nathI, tethI ziyALa tene mArI nAMkhe che, ne durgAtinAM du:khAne bhAgave che. tema je vA yAne gAvatA nathI, te rAgadveSa rUpI ziyALanA pajhAmAM sapaDAIne ahIM du:khI thAya che, ne parabhavamAM dutinA AkarAM du:khA paNa bhAgave che. 5. selaka adhyayana--mAhAdi kharAma nimittonA sa'sargAgnithI zithila banelA chavA paNa puNyAye sArAM nimittonA soMsargAdithI unmA`thI khasIne sanmAne pAmI jitendriya nI Atmahita jarUra sAdhe che, A vAta spaSTa samajAvavA mATe selaka rAja dRSTAMta kahyuM che. zuka anagAranI pAse pratiAdha pAmI selaka rAjAe peAtAnA maMDuka kumArane rAjya soMpI pathaka vagere pAMcasA maMtrIAnI sAthe dIkSA lIdhI. parama ullAsathI tenI ArAdhanA karatAM eka vakhata temane dAhazvaranA roga thayA. tenI pIDAthI herAna thatAM chatAM paNa vihAra karatA te peAtAnA nagaramAM padhAryA. maDuka rAjAe karAvelI Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI vijayasUrIzvarakRta cikitsAthI te rAjarSi sAjA thayA. paraMtu AhArAdikamAM mUrNita thayelA hovAthI temaNe vihAra karyo nahi. tethI paMthaka anagAra sivAyanA sarva sAdhuo vihAra karI gayA. paMthaka sAdhu temanI sevA karavA rahyA. rAjarSi selaka te sarva sAdhu kriyA karavAmAM zithila thayA. chevaTe mArI pratikramaNanA khAmaNa karatAM paMthaka muni temanA pagane ahayA, tyAre nidrAmAM bhaMga paDavAthI selaka rAjarSi kodhathI bolavA lAgyA. temane paMthake khamAvyA, tyAre kAraNa pUchatAM te pratibaMdha pAmyA, ane chevaTe nirmaLa cAritra pALI siddha thayA, 6. tuMbaka adhyayana-karmabaMdhanAM kAraNo sevavAthI jIva bhAre kamI thaI nIce dugatimAM jAya che, ne tethI alaga rahI karma nirjarAnA sAdhano sevanAro jIva urdhvagati pAme che. A vAta yathArtha samajAvavA mATe mATInA ATha lepavALA ane tevA leparahita tuMbaDAnuM dRSTAMta ahIM ApyuM che. tethI AnuM nAma tuMbaka adhyayana prasiddha che. jema lepavALuM tuMbaDuM lepanA bhArathI pANImAM taLIye jAya, ne lepa dUra thatAM pANInI upara Ave, tema karmabaMdhanA bhArathI jIva adhogati pAme che. ne karmone bhAra khasatAM urdhvagati (svarga ke mokSa) pAme che, 7. rohiNI adhyaya-dhanyana zeThanI putravadhU (dIkarAnI strI) rahiNInuM daSTAMta daine paMca mahAvratonI ArAdhanA karavAnuM ne karAvavAne upadeza Ape che. tethI AnuM nAma rahiNI adhyayana prasiddha che. jemAM teNe pAMca cekhAnA dANA vavarAvIne bahuja dANa vadhAryA tema munivaree pAMca mahAvratone ArAdhI bIjA ghaNA jIvone tenA ArAdhaka banAvavA joIe e A adhyayanane sAra che. 8, mAlI adhyayana-ahIM ogaNIsamA tIrthaMkara zrI mahalInAthanuM jIvana caritra kahyuM che. tethI AnuM nAma malIadhyayana prasiddha che. ha. mArkadI adhyayana-mAnaMdI sArthavAhano putra jinapAlita kAmagathI virakta banI sukhI thaze, ne jinarakSita nAmane bIjo putra kAmagamAM Asakata thatAM du:khI thayo. A hakIkata ahIM vistArathI jaNAvI che. baMne putronA pitAnA nAmathI A adhyayana prasiddha che. 10 caMdra adhyayana- jema kRSNapakSamAM ekamathI anukrame caMdranuM teja ghaTe, tema pramAdI chonA guNe ghaTatA ghaTatA sarvathA ghaTI jAya che. ne apramAdI chanA guNo. suda ekamathI anukrame jema caMdrakalA vadhe tema vadhatA jAya che. A vAta caMdranA daSTAMta samajAvI che. mATe caMdra adhyayana kahevAya che. 11. dAvadrava adhyayana-munie dIkSA lIdhA pachI cAritranA saMpUrNa ArAdhaka thavuM joIe paNa virAdhaka na ja thavuM. A vAtane dAvadrava nAmanA vRkSanuM daSTAMta daIne spaSTa samajAvI che, tethI "dAvadrava adhyayana' nAma prasiddha che. te jhADa samudranI vacamAM rahelA dvIpamAM thAya che. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (6. zrI jJAtA dharmakathAMga sUtrano paricaya) 241 12. udakajJAta adhyayana-keTalAeka pudagalonA kharAba varNa, gaMdha, rasa, sparza prayogathI sArA paNa thaI zake che, te vAta maMtrIe rAjAne khAInA pANInA daSTAMte spaSTa samajAvI che. jema prayogathI durgadhavALuM pANI sugaMdhavALuM ne svAdaSTi bane che. tema miravAvAdinI durgadhathI malina banelA jIva gurumahArAjanA upadeza zravaNAdi prayogathI , nirmala bane che. 13. darajJAta adhyayana-saddagurunI sebata, temanA upadezanuM sAMbhaLavuM vagere sAdhano na maLavAthI guNanI hAni thAya che. te vAta dara (deDakA) nA jIva (naMdamaNiyAra) nuM dRSTAMta daIne spaSTa samajAvI che. 14tetaliputrajJAta adhyayana-dharma prAptinI sAdhana sAmagrI maLavAthI ja dharmano lAbha thAya che, te hakIkata tetaliputra nAmanA maMtrInuM dRSTAMta daIne vistArathI samajAvI che. te maMtrInI strI sAthvI thaI devapaNuM pAmIne maMtrIne dharmavacane kahIne dharma pamADe che. 15, naMdIphaLajJAta adhyayana-naMdI nAmanA jhADanA phaLanuM dRSTAMta daIne viSayone tajavAne ahIM upadeza Apyo che. te phaLe kiMpAka phaLanI jevA aMte mAranArA hoya che. naMdI jevA viSayothI dUra rahevAthI ja sukha maLe che. A vAta vistArathI samajAvI che. 16. akSarakaMkA adhyayana-ghAtakIkhaMDanI aparakaMkA nagarIno padmanAbha rAjA draupadInI irachA karavAthI kevI viDaMbanA pAme ? te bInA kRSNa pAMDavo ane draupadInA pUrvabhavanI hakIkata vagerenuM varNana karIne vistArathI samajAvI che. 17. ajJAta adhyayana-viSayane tajanArA cha ja sukhI thAya, A vAta ghoDAonuM dRSTAMta daIne samajAvI che. 18. suMsumAjJAta adhyayana-lobha e anarthanuM mULa che, ne saMtoSa e ja kharA sukhanuM sAdhana che. A hakIkatane samajAvanAruM suMsumAM putrInuM daSTAMta kahyuM che. tethI tenA nAme adhyayananI prasiddhi che. dhanya sAthe vAhanI suMsumA nAme putrI hatI. tene cilAta nAma cAra upADI gayo, tene zedhavA cAra putro sAthe dhanya sArthavAha nIkaLyA. cilAta suMsumAne laI jatAM rastAmAM taravArathI tenuM mastaka kApI laIne dUra bhAgI gayo. AgaLa jatAM bhUkhyo tarasyo te bUrI hAlate maraNa pAmyA. AmAMthI bodha Apo ke je kaMI sAdhu sAdhvI A kSaNika audArika zarIrane mehane vaza thaI AhAradithI poSe che, teo nidAne pAtra bane che, ane cilAta nAmanA coranI jema duHkhI thaI bhavamAM bhame che. tathA dhanya sArthavAha vagere e jema pitAnA nagaramAM pahoMcavA mATe AhArAdithI dehane TakAvyo, tema munivaroe mokSa nagaramAM javAnA IrAdAthI AhArAdi vaDe dehane TakAve joIe. paNa bala tathA suMdara varNAdine vadhAravAnI buddhithI dehanuM piSaNa na ja karavuM joIe, Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrIvijayapathrasUrIzvarakRta 19. puMDarIka adhyayana--lAMbo TAima cAritrane pALIne aMte mahAdinA pApe saMyamane tajanArA jIvo kaMDarIkanI jema viDaMbanA pAme che. ane zubha bhAvathI thoDo TAIma paNa karelI cAritranI ArAdhanA puMDarIka rAjAnI jema parama sukhane Ape che. A hakIkata ahIM puMDarIkanuM dRSTAMta daIne samajAvI che. tethI tenA nAmathI adhyayananI prasiddhi che, saMyamane virAdhavAthI jema kaMDarIka sAtamI narake gaye, tema tevA virAdhaka che durgatine pAme che; ema samajIne bhavya jIvoe nirmala bhAvathI saMyamanI ArAdhanA puMDarIkanI jema karavI joIe, jema puMDarIkamuni sarvArthasiddha vimAne mahaddhika deva thayA tema saMyamanA Arodhaka jIvo mokSe ke svarge jarUra jAya. A rIte pahelA mRtakaMdhane sAra pUro thayo. bIjA zratarakaMdhane sArA AnA 10 vargonAM ra06 adhyayane jaNAvyAM che. temAM pahelA varganAM pAMca adhyayanomAM camarendranI agramahiSIonuM vRttAMta kahyuM che. bIjA varganAM pAMca adhyayomAM balIdranI ane trIjA varganAM pa4 adhyayanamAM asurendra sivAyanA bAkInA dakSiNanA nava idronI 54 agramahiSIonuM varNana karyuM che. cothA varganAM pa4 adhyayanomAM paNa e ja pramANe uttara dizAnA 9 IkonI pa4 agramahiSIonAM jIvana jaNAvyAM che. pAMcamA vargamAM dakSiNa dizAnA vyaMtarendronI 3ra agramahiSIonI ane chaThThA varga mAM uttara dizAnA vyaMtarendronI 3ra amahiSIonI bInA kahI che. sAtamA vargamAM caMdranI amahiSIonuM ane AThamA vargamAM sUryanI ajhamahipIonuM varNana karyuM che. navamA vargamAM zakrendranI agnamahiSIonI ne 10 mA vargamAM IzAnendranI amahiSIonI hakIkata jaNAvI che. zrI jJAtA sUtrane sAra pUro thayo. zrI jJAtAsUtranA pahelA ukSipta adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM caMpAnagarInuM varNana karI jaNAvyuM ke ahIM keNika rAjA - rAjya karatA hatA. A nagarInA bahAranA bhAgamAM pUrNabhadra caityavALA pradezamAM eka vakhata sudharmAsvAmI gaNadhara padhAryA. (ahIM rAjAnuM ne gaNadharanuM vRttAMta jaNAvyuM che.) nagarInA loko A bInA jANuM vAMdavA ne dezanA sAMbhaLavA pitapotAnA gherathI nIkaLI ahIM AvyA. dezanA sAMbhaLI svasthAne gayA. avasare zrIjabUsvAmIjIe zrIsudharmAsvAmIne chaThThA aMgane. meM pUche, tenA javAbamAM AnA be zrataskaMdha che, Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (6. zrI jJAtA dharmAM kathAMga sUtranA piracaya) 243 vagere bInA kahevA rUpa upAAta jaNAvIne pahelA zrutaskaMdhanAM 19 adhyayanA jaNAvIne, pahelA ukSipta nAmanA adhyayananI hakIkata varNavI che. temAM abhayakumAranI ane tenI mAtAnI mInA kahIne, ( meghakumAranI mAtA) dhAriNI rANInuM ane tenA vAsaghara ( sUvA besavAnA hAla )nuM varNana karyuM che, pachI eka vakhata dhAriNI rANIe hAthInu svapna joyuM, teNe te bInA zreNika rAjAne jaNAvIne svapnanuM phala pUchyu. rAjA zreNike svapnane vakhANIne tenuM phUla ( putrane lAbha) kahyuM, te sAMbhaLI rAjI thayelI rANI dhAriNIe dhArmi ka kathA karavA pUrvaka svapna jArakA karI. je svapna AvyuM hoya, te AvyA mAda jAgavAthI ne dharmakathAdi sAMbhaLIne ke karIne rAta pUrI karavAthI svapnanuM pUrNAM phUla maLe che. A kAraNathI svapnane sAcavavA nimitte je jAgavuM te svapnajAgarikA kahevAya. zreNika rAjA snAnAdi kriyA karIne kacerImAM AvyA, te vakhate svapnapAThakone meAlAvyA, temane pahelAM gADhavIne taiyAra karelA bhadrAsanA para besADayA. rAjAe svapnanu phala pUchatAM temaNe kahyu ke " tamane putranA lAbha thaze. '' zreNika rAjAe satkArAdi karI vIdAya karyA. rANIne e hakIkata jaNAvI. te sAMbhaLI sateSa pAmI dhAriNI rANI zayanagharamAM gaI. uttama ganA prabhAve rANIne cAgya avasare meghane ( vAdaLAMne ) jovAnA DhAleA thayA. te vakhate varSA Rtu na hovAthI dAhalA pUravAnA avasara nhotA, tethI rANIe koIne A vAta karI nahi, ne kahyA vinA bIjA zreNika rAjA vagerene khabara zI rIte paDe ? AvI paristhitimAM dAhaleA pUrAyA nahi, tethI rANI udAsa thai, tenuM kAraNa bIjAe pUche, te paNa mele nahi. nAkaree A mInA rAjAne kahI. teNe udAsa thavAnu kAraNa sAgana khAIne pUchyuM, tyAre rANIe te DhAhalAnI vAta rAjAne kahI. teNe rANIne dAlA pUravAnI kabUlAta ApI. pachI tyAMthI zreNika rAjA kacerImAM AvyA, tyAre abhayakumAra pitAzrIne maLavA AvyuM. chatAM zreNike tenA anAdara karyo. abhayakumA2e hAtha joDIne vinayathI pUchyuM, tyAre dAhalAnI bInA jaNAvI, abhayakumAra pitAnI pAse dAhaleA pUravAnI pratijJA karI pAtAnA skelamAM AvyA. ahIM pU saMtika ( mitra ) devane ArAdhavA teNe arjuma karyAM, te devanu` Asata calAyamAna thatAM avadhijJAnathI kAraNa jANIne ahIM abhayakumAranI pAse te pUrvabhavanA snehI va AvyA ne teNe ArAdhavAnuM kANuM pUchyuM', abhayakumAre meghanA DhAlA pUravAnI hakIkata jaNAvI, dhruve vaibhAragiranI upara AkAzamAM meghanI viNA karI eTale vaii labdhithI vAdaLAM vikRrthA, abhayakumAre nagara zaNagAyu., ne secanaka hAthInI upara dhAriNI rANIne besADI bagIcA vagere sthale pheravI vAdaLAM dekhADIne dAhalA pUryAM, ne te devanA satkAra karyAM. pachI teNe ( dhruve ) meghane ATApI lIdhA, abhayakumArane kahIne te svasthAne gayA. gana sAcavatI dhAriNI rANIe avasare putrane janma ApyA. dAsIe rAjAne putra janmanI vadhAmaNI ApI. teNe kulamaryAdA sAcavI mitrAdine Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrIvijayapadmasurIdharakRta jamADI meghanA dAhalA uparathI meghakumAra nAma pADyuM, sArI rIte lAlanapAlana karAtA te ceAgya umare 72 kalA zIkhyA. tyAre rAjAe kalAcA nA satkAra karyAM. te meghakumArane mATe juTThA mahela badhAvI ApyA. te mATA thayA, tyAre rAjAe dAyajA sAthe 8 kanyAonu... pANigrahaNa karAvyuM, keTaleAka samaya vItyA mADha prabhu zrImahAvIradeva padhAryAM. zreNika rAjA vagere meghakumAra sAthe prabhune vAMdavA mahelathI nIkaLyA. meghakumAre pAMca bhigamAdi sAcavI vaMdana karI dha dezanA sAMbhaLI mahelamAM AvI dIkSA levAnI vAta karI mAtipatAnI pAse rajA mAgI. mAtA kheda pAmI anukUlAvine kahIne aTakAyata karavA lAgI. te bAbatamAM Dha vairAgyazAlI meghakumAre spaSTa khulAsA karIne mahAmahenate rajA meLavI, eka divasa tenA rAjyAbhiSeka karyAM. zreNike kutrikApaNathI AdhA vagere upakarA magAvyAM. hajAmane eTalAvI muMDana karAvI snAna karIne alakAra paherI pAlakhImAM besIne vagere krame karIne dhAmadhUmathI meghakumAra guNazIla udyAnamAM AvyA. te vakhate mAtA pitAe meghakumArane dIkSA ApA, ema prabhune kahyuM ne putrane AzIrvAda ApyA. pachI meghakumAre prabhune kahyuM ke "A leAka Adhi vyAdhi rUpI dAvAnaLathI saLagI rahyo che. temAMthI bacAvanArI dIkSA mane ApeA. " prabhue vidhipUrvaka dIkSA ApIne meghamunine sAdhumAM svarUpa samajAvyuM, rAte temanA sacArA jatA AvatA munionI paganI rajathI bharAI gayA. tethI temane UMgha na AvI, sacamathI kaMTALelA te munine prabhue pU bhavanI bInA kahevApUrvaka hitApadeza daIne sthira karyAM. temAM prabhue madyamunine kahyuM ke tuM pUrvabhave sumerUprabha nAmanA hAthI hatA. te mInA ane krIDAdinI hakIkata jaNAvIne kahyuM ke eka vakhata dAvAnalane joIne jalAzaya tarapha jatAM tuM kAdavamAM kheMcI gayA. bIjA hAthIe karelA praharAnI vedanA bheAgavI aMte marIne vidhyagirinI upara tuM merUprabhu nAme hAthI thayA. tyAM tane dAvAnala joine jAtismaraNa jJAna prakaTa thayu. tethI pAlA bhavanI mInA jANIne te dAvAnalathI acAvanAruM mAMDaluM banAvyuM, eka vakhata dAvAnala saLagyeA, tyAre tuM ane khIjA sasalA vagere jIvA mAMDalAmAM AvyA, te' khaNavAnA IrAdAthI eka paga UMcA karyAM, tyAM te sthAne eka sasaleA bharAyeA. tenI dayAnI khAta te aDhI divasa paga addhara rAkhyA. sasalAne bacAvatAM uttama manuSyAyuSya bAMdhyuM, dAvAnala zAMta thatAM tuM jamIna upara paDI gayA. aMte marIne tuM zreNika rAjAnA putra thayA. e yAneA prabhAva jANavA, ahIM ajJAnI tiya "capaNAmAM pALelI dayAnuM tane AvuM uttama phela maLyu.... te munipaNAmAM jagapUjya munivaronA paganI rajanA sparzathI tArA jevA samajI AtmAe kaTALavu' na joie, paNa ahAbhAgya mAnavuM, ItyAdi upadeza vacano sAMbhaLIne meghana sayamamAM sthira thayA. te vakhate temane jAtismaraNa jJAna prakaTa thayuM. tethI prabhue kahelI tamAma chInA jANIne temaNe AMkha sivAya tamAma zarIrane sirAvyuM, tyAra bAda Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (6. zrI jJAtA dharmakathAga sUtrane paricaya) ra4pa agIAra aMgeno abhyAsa karyo, ane 12 bhikSu pratimA ane guNaratana saMvatsarAdi vividha tapazcaryAdithI Atmahita sAdhyuM. tyAra pachI te muninA zarIranuM varNana ane aMte karela anazananI hakIkta jaNAvI kahyuM che ke te muni samAdhithI kAladharma pAmI vijaya vimAnamAM ekAvatArI anuttara deva thayA. tyAMthI cyavIne mahAvida siddhipada pAmaze. bIjA saMdhATaka jJAta adhyayanane Treka paricaya je jIva hiMsadi pApakarmo kare te duHkhI thAya che ne ahiMsAdi suMdara kAryo kare te sukhI thAya. A hakIkatane yathArtha samajAvanAruM dhanya sArthavAha ane vijaya caranuM udAharaNa jaNAvyuM che. temAM kahyuM che ke dhanya sArthavAhanA bALaputrane mArI kUvAmAM nAMkhI vijaya cere tenAM ghareNAM laI lIdhAM, tethI rAjasevake tene kedakhAnAmAM pUryo. tyAra pachI eka vakhata dANa vagerenI carIne aparAdha karavAthI dhanya sArthavAhane paNa te ceranI sAthe ja eka ja beDImAM nAkhe, dhanya sArthavAhanA gherathI bhejanane dAbaDe Avyo. temAMthI kSudhAtura thayelA cAre bhejana mAgyuM, paNa teNe ApyuM nahi, dhanya sArthavAhane jaMgala javAnI bAdhA thaI, tyAre eka ja beDImAM rahelo vijaya cAra dhanya sArthavAhanI sAthe na Abe, tethI tene vahInIti ( kalA )nI bAdhA sahana karavI paDI. A muzkelI dUra karavAnA irAdAthI ja dhanya sArthavAhe corane kabUlAta ApI ke "huM tane mArA bhejanamAMthI bhAga ApIza. " tethI vijaya cAra dhanyanuM kAma rAjI thaIne karavA lAge. dhanyanA mitroe rAjAne dravyAdi ApIne tene choDAvyo. te ghera gayo, tyAre bIjA sagAMoe dhanyanAM bahumAna sarakAra karyA. paNa corane bhejana devAnI vAta jANavAthI bhadrAe roSe bharAI tene Adara satkAra karyo nahi. dhanya sAthe vAhe sAcI vAta jaNAvI ke tene bhejana ApyA vinA nirvAha thAya tema nahotuM, tyAre te zAMta thaI. A dRSTAMta jaNAvIne sudharmAsvAmIe ja busvAmIne mUla hakIkata jaNAvI ke jema dhanya sArthavAhe svArtha mATe cArane bhejana ApyuM, tema munivaroe saMyamAdino nirvAha karavAmAM madadagAra A deha che, A muddAthI tene AhArAdithI piSa vyAjabI che. A vistAra TIkAkAre TIkAmAM karyo che. temaNe tyAM AhAradimAM lubdha evA sAdhune vijaya cAranA jevo kahIne jaNAvyuM che ke dhanya sArthavAhe dharmaghoSa anagAranI pAse dIkSA laIne te ArAdhI AtmakalyANa karyuM, ne vijaya cera marIne narake gayo. trIjA aMDakajJAta adhyayanane Treka paricaya ahI IMDAnuM daSTAMta daIne munivarone hitazikSA pharamAvI che. tenI TUMkI bInA A pramANe jANavI, jinadatta ane sAgaradatta nAmanA be sArthavAhanA putro mAMhomAMhe prItivALA hatA. temaNe kaI bagIcAmAM pharatAM pharatAM eka mayUrInA be iMDAM joyA. te baMne mitroe ghera laI jaI potapotAnA mayUrapAlaka nokarone ApyAM. temAM eka Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrIvijayapadmasUrIdharakRta sAvAnA putra "mAruM iMDu. arAmara sevAyuM ke nahi ? " A rIte zakita thaIne te iMDAne vAraMvAra judA judA sthAne pheravavA lAgyA, tethI te barAbara sevAyuM nahi, ane temAMthI mayUra bALaka (mAranuM cuM) thayuM nahi, bIjo sAtha vAha putra ni:zakita hovAthI tene mayUra bAlaka prApta thayuM. ane tenA nutyAdika joIne te sukhI thayA. e ja rIte samyagdananI bAbatamAM paNa samajI levu` ke zakAthI samyakatva malina thAya che, ane ni:zakitapaNAthI (zaMkA rahitapaNA rUpa guNathI) samyakatva nila bane che. cothA kuM adhyayanane TUMka paricaya ahI` zarUAtamAM vArANasI nagarInuM ane mRta ga'gAtIra hadanI pAse rahenArA e ziyALIyAnu varNana karatAM jaNAvyu ke eka humAMthI eka sAthe kAyama mahAra nIkaLI pharatA hatA. temane bhUkhyA evA kAi be ziyALIyAe joyA. temAM zarUAtamAM tA te mane kAcamA temanA bhayathI agApAMgane mApavIne rahyA, paNa chevaTe te emAMnA eka kAcamAe te ziyALIyAne gayA dhArI dhIme dhIme anukrame paga tathA ki mahAra kADhI, tethI te kAcameA dhRtta ziyALIyAnI jhapaTamAM Avye ne ziyALa tene khAI gayA, kAe marI gayA, bIjA kAcamAe pahelA kAcabAnA jevI bhUla karI nahi, hAtha paga vagerene geApavIne ja rAkhyA. ziyALIyA " A kAcoA marI gayA che ?" ema jANIne cAlyA gayA, eTale te kAmeA humAM jaI sukhI thayA. A dRSTAMtathI munione zikhAmaNa ApI ke, jee iMdriyAne jItatA nathI, te munivare pahelA kAcabAnI jema A bhavamAM sayama jIvana hArI jaI parabhavamAM durgAMtinA du:kheA bhAgave che, ane jeA dvicAne vaza rAkhe che, te sAdhue ahI` svapara kalyANa karIne parabhavamAM siMddhanA sukha pAme che. pAMcamA zailaka adhyayanane cUMka paricaya ahI dvArikA nagarItu ane tenA rAjA kRSNa vAsudevanuM tathA giranAra parvatanI upara naMdanavanamAM rahelA surapriya yajJanA maMdiranuM varNana karIne jaNAvyu` ke dvArikAmAM kRSNa vAsudevanA rAjyamAM cAvaccA (sthApatyA) sAvAhInA dIkarA thAvacAputrane prabhu zrIneminAthanI dezanA sAMbhaLI vairAgya thayA. tethI te vAta teNe mAtAne kahI ne tene samajAvIne dIkSA levAnI rajA meLavI. A avasare kRSNa vAsudeva kaumudI nAmanI brerI vagADIne prajAne prabhu Agamana jaNAvI dhAmadhUmathI prabhune vaMdana karI dezanA sAMbhaLI mahelamAM AvI kacerImAM beThA hatA. te vakhate cAvaccA sAvAhIe bheTaTu mUkIne kahyuM ke " mAre putra prabhunI pAse dIkSA levAne utsuka thayA che, " te sAMbhaLI Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karaNAvalI (6. zrIdharmakathAMgasUtranA paricaya ) 247 kRSNe cAvaccAputrane melAvI je joiye te ApavAnuM kahI vairAgyanI parIkSA karI, paNa temAM cAvaccAputre kahyuM ke, "huM karmonA kSaya karavA dIkSA lauM chuM, '1 AthI niya jANIne nagarImAM udghoSaNA karAvI ke " prabhu neminAthanI pAse jemane dIkSA levAnI icchA hoya, tenA dIkSA maheotsava kRSNa vAsudeva karaze, ne temanA kuTuMbanA nirvAha paNa te karaze, " A rIte vyavasthA karIne kRSNe thAvaccA sAvAhIne kahyuM ke, hu tArA putranA dIkSA mahotsava karIza. pachI kRSNa vAsudaive thAvA putranA dIkSA mahesava karyAM. anukrame te prabhunI pAse Avyo, tyAre mAtAe putrane AzIrvAda ApI prabhune putra bhikSA ApI, (putrane dIkSA Ape!, ema kahyuM) hajAra puruSA sAthe tene prabhue dIkSA ApI, anukrame te cAvacAputra anagAra hajAra sAdhuonA parivArathI piravarIne juTThA vihAra karavA lAgyA, anukrame pharatAM pharatAM te selakapumAM padhAryA. ahIM temanA upadezathI pratiaiAdha pAmI selaka rAjAe 500 ma`trIonI sAthe zrAvakadhama svIkAryA, te samaye sauga Mdhika nagarImAM muddana zeTha zuka parivrAjakanA bhakta thayA hatA, tethI te zaucadhane mAnatA hatA. ahIM padhArelA thAvaccA putranA upadezathI sudarzana zeThe zaucadha te tajI vinayadhama ne svIkAryAM te zrAvaka thayA. zuka rivAjake A vAta jANI sudarzanane vinayadhama thI khaseDavA mahu mahenata karI. paNa temAM sudarzane tenA Adara karyAM nahi. aMte baMne jaNAM thAvacAputranI pAse AvyA. zuka parivrAjaka yAtrA-yApanIyAdi kaThina padmAnA arthAMne aMge karelA praznonA uttara thAvacAputre vistArathI samajAvIne ApyA, ne bIjo paNa avasaracata dharmopadeza ApyA. te sAMbhaLIne hajAra ritrAjakenI sAthe zuka parivrAjake pratimAdha pAmI cAvacAputranA hAthe dIkSA lIdhI. te vakhate temaNe hajAra parivrAjakane zukamuninA ziSya banAvyA. keTaleAka samaya vItyA bAda thAvagyAputra siddhAcale kevalajJAna pAmI meAkSe gayA. zukamuninA upadeza sAMbhaLI pratiaiAdha pAmelA selaka rAjAe peAtAnA putra ma`DUka kumArane rAjya soMpIne pathaka vagere 500 matrIonI sAthe zukamuninA hAthe dIkSA lIdhI, gurue te maMtrIone selaka rASi anagAranA ziSyA banAvyA. kAlakrame zukamuni paNa kevalI thai siddhAcale mAkSe gayA, pittavanI pIDAne samatA bhAve sahana karatA selakamuni anukrame vihAra karatA eka vakhata peAtAnA nagaramAM AvyA. tyAM maMDuka rAjAnI vina MtithI tenI dAnazALAmAM rahyA. rAjAe karAvelI rakitsAthI ( davAthI ) te sAjA thayA, paraMtu pApakarmAMnA udayathI te madyAkrikamAM sUti thayelA heAvAthI temaNe vihAra karyAM nahi. tethI pathakamuni sivAyanA tamAma sAdhue selaka rASi`thI alaga vihAra karI gayA, pathaka sAdhu temanI sevA karavA rahyA. rAjA sa` sAkriyAmAM zithila thayA. chevaTe cAmAsI khAmaNAM karatAM pathakamuni temanA page ayA. tyAre nidrAmAM bhaMga paDavAthI te krAya karavA lAgyA. tyAre pathakamunie grAmasI pratikramaNAtinI bInA kahIne temane Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrIvijayapadhdhasUrIzvarakRta khamAvyA. te nimittathI pratibodha pAmI zithilatAno tyAga karI zuddha cAritra ArAdhIne siddhAcale siddha thayA. pApakarmonA jorathI zithila banela AtmA pitAnI bhUla sudhArIne mokSa mAgane sAdhe, to te paNa jarUra mokSane pAme che. A hakIkatane yathArtha samajAvanAruM A daSTAMta che. chaThThI tuMbaka adhyayanane TUMka paricaya bhArekamI jIve adhogatimAM (nIce narakAdi gatimAM) jAya che, ne laghukamI ( halakama-jene karmo khapavAnA chA rahyA che tevA) cha Urdhvagatine pAme che. eTale mokSe athavA devalokamAM jAya che. A hakIkatane spaSTa rIte samajAvanAruM tuMbaDAnuM dRSTAMta kahyuM che. eka akhaMDa tuMbaDAne dabha ane kuza vaDe vITI upara mATIne lepa karI taDake sUkavavuM. A rIte ATha vAra karatAM te vajanadAra thaze. tene pANImAM mUkIe to te nIce taLiye jAya che, pachI tene eka eka lepa jema jema dhovAte jAya, tema tema te tuMbaDuM dhIme dhIme taLiyethI upara Ave che. aMte AThe lepa dUra thatAM te pANInI sapATI para tare che. e ja pramANe azubha karmonA nikAcittAdi baMdhavALA cha bhArekamI hevAthI agatimAM jAya che, ne laghukamI cha Urvagati pAme che. ahIM mATIne lepa jevAM karmo, tuMbaDA jevA saMsArI jIvo, ne pANI jevo saMsAra samaja. - sAtamA rohiNuM adhyayanane TUMka paricaya pAMca mahAvratonA ArAdhaka munivare bIjA bhavya jIvone pratibadhI mahAvratanA ArAdhaka vadhAravA joIe. A bInA yathArtha samajAvavAnA irAdAthI A rahiNInuM dRSTAMta kahyuM che, te TUMkAmAM A pramANe jANavuM. rAjagRha nagaramAM dhanya sAthe vAhane cAra putro hatA, temane cAra vahuo hatI. temanI parIkSA karavA mATe dhanya sArthavAhe sagAMsaMbaMdhine ekaThA karI temanI rUbarU dareka putravadhUne pAMca pAMca zAlikaNa (DAMgaranA dANA) ApyA. temAM moTI vahue te dANA pheMkI dIdhA hatA, tethI te ujhikA nAmathI prasiddha thaI. tene sasarAe gharamAMthI vAsIdu vALavuM vagere majarInuM kAma cuM. bIjI vahu te pace zAlikaNa khAI gaI hatI, tethI bhakSikA nAme prasiddha thaI. teNIne rasoI karavAnuM kAma sepyuM. trIjI vahue ghareNAMnA dAbaDAmAM mUkI sAcavI rAkhyA hatA, tethI te rakSikA nAme prasiddha thaI. ane teNIne gharanI tamAma milakatanI bhAMDAgAriNuM banAvI, jethI vahue te pAMce zAlikaNa pitAnA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (6. zrI jJAtA dharmakathAga sUtrane paricaya) ra49 baMdhuvane ApI temanA khetaramAM vavarAvyA hatA. temAMthI jeTalA zAli thayA tene bIje varSo vavarAvyA. ema cAra varSo sudhI vavarAvIne ghaNAM gADAM bharAya teTalA zAli (DAMgara) utpanna karyA. tethI tenuM rehiNI nAma prasiddha thayuM. teNIne sarva gharanI mAlika banAvI. AbInA sAdhavane aMge ghaTAvatAM kahyuM ke keTalAka bhAre kama e ukjhikAnI jema - pAMca mahAvratone laIne tajI de che. bIjA keTalAeka ja bhakSikAnI jema khAvA pIvA mATe ja muniveSane dhAraNa kare che. tathA keTalAeka jIvo mahAvratone ArAdhI rakSikAnI jema pitAnuM ja kalyANa kare che. temaja keTalAeka Asanasiddhika puNyazAlI jevo hiNanI jema mahAvratone pote ArAdhI bIjA jIvone te vratonA ArAdhaka banAve che. ahIM sArthavAhanI jevA guru, vadhUonI jevA sAdhuo ane dANAnI jevA mahAvrata jANavA, AThamAM zrImali adhyayanano raMka paricaya ahI zrImallinAtha tIrthakaranuM caritra varNavyuM che. te apUrva bodhadAyaka jANIne zrI hemacaMdrAcAryAdi mahApuruSoe triSaSThi zalAkA puruSa caritrAdimAM vistArathI jaNAvyuM che. tethI te vadhAre suprasiddha che. teno sAra TUMkAmAM A pramANe jANa-dharmArAdhanamAM karelI thoDI paNa mAyAthI kevAM kaDavAM phale bhogavavAM paDe che? A hakIkata yathArtha samajAvavAne mATe A daSTAMta jaNAvyuM che. A prabhune jIva pAchalA trIje bhave niSadha parvatanI uttare ane sItAdA nadInI dakSiNe mahAvidehanI salilAvatI vijyamAM AvelI vitazekA nAmanI nagarImAM balarAjAnI dhAriNI rANInA mahAbalakumAra nAmanA putra hatA. kAlakrame kalAbhyAsAdi karyA bAda moTI uMmare temane mAtA pitAe dAyajA sahita kamalazrI vagere pa00 kanyAo paraNAvI hatI. temanA 1 acaLa, 2, dharaNa, 3. pUraNuM 4, vasa, 5. zramaNa ane 6. abhicaMdra nAmanA bALamitra hatA. te 6 mo sahita mahAbaLa rAjAe avasare dIkSA laI tenI ArAdhanA karatAM 11 aMgano abhyAsa karyo. pachI te sAte sAdhuo eka sAthe cha3 aThThama vagere tapa karavA lAgyA. temAM te ( bALamitro ) 6 sAdhuo je tapa karatA hatA, tenAthI A mahAbaLa sAdhu mAyAthI kAMika vadhAre tapa karatA hatA. A prasaMge temaNe ArAdhelI 12 bhikSa pratimAnuM ane temaNe karelAM nAnAM moTAM siMhaniSkrIDita tapanuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI tIrthakara nAmakarmane baMdhAvanAra zrI arihaMtapadAdi vIsa sthAnakomAMthI eka athavA vadhAre sthAnako (pado) nI ArAdhanA karavAthI tIrthakara nAmakarma baMdhAya che. tethI tenuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke zrI mallinAtha prabhunA jIva mahAbala munivare eka sthAnakanI ArAdhanA karI jina nAmakarmane nikAcita baMdha karyo. pazcAnavIe gaNatAM zrImallinAthane A pAchale trIje bhava gaNAya che. vacamAM vijaya vimAne paNa bhogavI tIrthakara thayA, paNa mAyA karavAthI strIpaNuM pAmyA, mahAbalamuni AyuSyanA Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta aMte cArU parvata upara anazanamAM samAdhithI kAladharma pAmI vijaya vimAnamAM ekAvatArI anuttara deva thayA. acalamuni vagere 6 mitro paNa saMyamane ArAdhI vijaya vimAnamAM devapaNuM pAmyA. mahAbalano jIva tyAMthI cyavIne mithilA nagarInA kuMbha rAjAnI prabhAvatI rANInI putrI paNe janma pAmyo, ne te chae mitra munivaro develekamAMthI avIne chelA bhavamAM anukrame 1. pratibuddhi, ra, caMdrachAya, 3. zaMkha, 4. rUkima, 5. adInazatru ane 6. jitazatru nAme judA judA dezanA rAjA thayA, prabhAvatI rANIne thayelo dehalo rAjAe pUryo. avasare janma thatAM janmavAdi karavApUrvaka malI nAma pADayuM. ahIM mallikuMvarInA zarIranuM varNana karI jaNAvyuM ke te 6 rAjAoe potapitAnI sabhAmAM amuka amuka vakhate mahilakumArInA rUpa vagerenuM vRttAMta sAMbhaLI pitAne varavA mATe potapotAnA dUto mokalI mahilanA pitA kuMbha rAjA pAse mAgaNI karI. te badhAMne kuMbha rAjAe kanyA ApavAnI nA pADI. tethI te 6 e rAjAo lazkara laIne kuMbha rAjA para caDhI AvyA, te joI kuMbharAjA gabharAyA, tethI mahilakumArIe pitAnA manane zAMta karI kumArI ApavAnI AzA apAvI ekAMtamAM ekalA 6 jAone bolAvyA. ane temane eka makAnamAM judI judI dizAonA dvArathI gupta rIte dAkhala karyA. te hakIkta TUMkAmAM A pramANe jANavI. pahelA pratibuddhi rAjA zrIdAmAM nAmanA nokaranI pAsethI mahilakuMvarInI hakIkata jANI ahIM AvyA. pachI caMdrachAya rAjA mithilAmAM AvyA. temAM hakIkata e bane che ke ahaMnaka zeTha lavaNasamudramAM musApharI karatAM so yojana gayo, te vakhate eka pizAca Avyo, tene joIne upasarga thavAnuM jANI te zeThe sAkAra pratyAkhyAna karyuM. pizAce ghaNA upasargo karyA, paNa zeTha calAyamAna thayA nahi. tethI zakrenDe kahelAM prazaMsAnA vacane saMbhaLAvI, khamAvIne rAjI thayelA te pizAce zeThane be kuMDalonI joDI bheTa ApI, anukrame te zeTha mithilAnagarImAM AvyA, rAjAne ane mahilavarIne te kaMDalA batAvyA. kuMvarIe te paheryA. rAjAe zeThane mAlanuM dANa lIdhuM nahi. anukrame zeThe gaMbhIra pattanamAM jaI caMpA nagarInA caMdrachAya rAjAne te bAkI rahelI eka kaMDalanI joDI (be kuMDala) ApI. tenuM rUpa joI Azcarya pAmIne ane mahilakuMvarInI vAta sAMbhaLIne te rAjA mithilAmAM AvyuM. A ja krame kuNAla dezanI zrAvastinagarIne rUkiMmarAjA Avyo. tathA tUTelAM kuMDalone ghaNA kuzala sonIo paNa sAMdhI zakyA nahi. te vakhate koIe zaMkharAjAnI AgaLa divya be kuMDalothI zobhatI mallikuMvarInI vAta karI, te sAMbhaLI te paNa ahIM Avyo. hastinApurano adInazatra rAjA mahilavarInuM citra jotAM rAgI thaI ahIM Avya, aMte kAMpatya nagarano jitazatru rAjA cekSA parivrAjikAnI pAse malIkuMvarInI vAta sAMbhaLIne potAnA aMta:purane garva dUra karI ahIM AvyuM, Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (6. zrI jJAtA dharmakathAMga sUtrano paricaya) ra51 mahilakuMvarIe A rAjAonA AvyA pahelAM ja potAnA jevI ja sonAnI pratimA karAvI tenA mastakanA chidra dvArA haMmezAM bhejanano ekeka kavaLa nA hatA. ahIM AvelA 6 rAjAo te pratimAne joI temAM Asakta thayA. te vakhate malIkuMvarIe gupta rIte te pratimAnA mastakanuM DhAMkaNuM ughADayuM tyAre temAMthI atyaMta dudha nIkaLI, tethI teo bahu vyAkuLa thayA. te avasare malIkuMvarIe azuci bhAvanAne upadeza ApIne tathA pUrva bhavanI bInA kahIne temane pratibodha pamADI dIkSA levAnI bhAvanA prakaTa karAvI ne jaNAvyuM ke huM paNa dIkSA levAnI chuM. mallIkuMvarInA upadezAdi nimitte jAtismaraNa jJAnane pAmelA te 6 e pUrva bhavanA mitroe malIkuMvarIne kahyuM ke ame paNa amArA putrone rAjya soMpIne ApanI pAse dIkSA levA cAhIye chIe. kahIne teo pota potAnA rAjyamAM gayA. ahIM iMdranA AvavAnI bInA jaNAvI che. pachI mahilakuMvarIe vArSika dAna devA mAMDayuM, pitAe varavarikAnI (jenI je irachA hoya te ApanArI) udghoSaNA karAvI. mahAnasazAlAnI (raDAnI) goThavaNa karAvI. A avasare lokAMtika devoe tIrtha pravartAvavA mATe karelI vinati, idronuM Agamana, vibhUSA nAmanI pAlakhI, iMdrAdike tenuM upADavuM vagere dIkSA lIdhA pahelAnI utsavAdinI hakIkata jaNAvI che. pachI kahyuM ke zrImalI kuMvarIe ghareNAM vagerene tyAga karI zrasiddha bhagavaMtane namaskAra karIne cAritra svIkAryuM. te samaye bIjA 600 rAjakamArAdike - mallIkuMvarInI sAthe dIkSA lIdhI. iMdrAdika dIkSA mahotsava karI naMdIzvaradvIpe aThThAI mahesUva karI svasthAne gayA. zrImallinAtha dIkSAnA divase ja kevalajJAna pAmyA. Asana calita thavAthI A bInA jANI idrAdike kevalajJAna kalyANakano utsava karyo. A avasare te 6 rAjAo prabhunI pAse dIkSA laI kevalI thaI mokSe gayA. aMte zrImalinAthanA bhiSaka vagere gaNadharAdinI ne nirvANadinI bInA paNa vistArathI samajAvI che. A avasarpiNInA daza acharAmAM zrImallinAthanI strIpaNe tIrthakara thavAnI vAta paNa jaNAvI che. ahIM lokAMtika de vArSika dAna zarU thayA pachI AvyA che. ethI jaNAya che ke "teo vArSika dAnanI pahelAM Ave evo niyama nathI. navamA mArkadI adhyayanane raMka paricaya kAmagano tyAga karanArA jIvone sukha maLe, ne temAM Asakata thanArA jIvone du:kha maLe che. A hakIkatane yathArtha samajAvanAruM A daSTAMta che. caMpAnagarInA mArkadI nAmanA sArthavAhane be putro 1. jinapAlita ane 2. jinarakSita. te baMne baMdhuo samudra mAge 11 vAra vepAra karI ghaNuM dravya kamAyA, chatAM lebhane lIdhe bAramI vAra jatAM vahANa bhAMgyuM, daiva yoge maLelA pATIyAnA AdhAre samudramAM taratAM taratAM rana dvIpa jaI pahoMcyA. tyAMnI adhiSThAyikA devIe temane kahyuM ke, mArI sAthe tame kAmaga Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrIvijayapadmasUrIzrcarakRta bhAgavatAM sukhe rahe; anyathA (nahi teA) hu' tamane mArI nAMkhIza. cha AvA bhayanAM vacana sAMbhaLI temaNe teNInuM vacana kabUla karyuM, ane tenI sAthe bhega bhAgavavA lAgyA. eka vakhata te daivI susthita devanI AjJAthI lavaNa samudramAMthI kareA kADhavA jatI hatI, tyAre teNIe temane kahyuM ke "huM pAchI AvuM tyAM sudhI dakSiNa dizAnA vanakhaMDa sivAya badhA sthAne tamAre pharavu', dakSiNa krizAnA vanakhaMDamAM ghora viSavALe eka sa che. tyAM jarA tA te tamArA vinAza karaze, '' ema kahI te daivI gaI, tyAra pachI te baMne bhAIe devInA kahevA pramANe tyAM satra krIDA karavA lAgyA. ekadA dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM gayA. tyAre temane bahuja durgaMdha AvavA lAgI. AgaLa jatAM temaNe eka vadhasthAna (zULI, phAMsI ) joyuM, ane tyAM sekaDA puruSAnAM hADakAM vagere joyAM, tathA zULI upara parAvelA eka puruSane joyA. te joI bhaya pAmI temaNe te puruSane tenA vRttAMta pUchyA, tyAre teNe kahyuM ke " hu... mAka'dI nagarInA rahIza ghoDAnA vepArI chuM, samudramArge vepAra mATe jatAM mAruM vahANa bhAMgavAthI eka pATIyAne AdhAre hu ahIM AvyA, ane ratnadvIpanI svAminI devI sAthe bhAga bhAgavatA ro, eka vakhata kAMika alpa aparAdhathI teNIe mArI A sthiti karI che, ane A hADakAnA DhagalA je dekhAya che, te badhA A ja rIte teNIe mArelA manuSyeAnAM hADakAM che, " A pramANe tenuM vacana sAMbhaLI te baMne baMdhuoe bhaya pAmI tene pUchyu ke A devIthI chuTavAnA kAMI paNa upAya che ? tyAre teNe kahyuM ke " pUrva dizAnA vanakhaMDamAM ghoDAnA rUpane dhArNa karanAra selaka nAmaneA yakSa rahe che, tenI pUjA karavAthI te tameAne te devIthI cheDAvI zako '" te sAMbhaLI te ane bhAioe te yakSanI ArAdhanA karI chUTavAnu mAMgyuM, tyAre te yakSe temane kahyuM ke huM mArI pITha para caDAvIne tamane tamArA nagare paheAMcADa, paraMtu mA mAM te devI pAchaLathI AvIne tamane upasarga karI phasAvaze, tA paNa tamAre tenI upara Asakta thavuM nahi, ane jo Asakta thA teA huM tamane mAImAM ja phekI daIza. A zarata te baMnee svIkArI tethI te baMnene potAnI pITha upara esADI te yakSa samudranI upara AkAzamArge cAlyA. tevAmAM te devI pAtAnA sthAne AvI. temane nahI jovAthI avidhajJAna vaDe jatAM joI temanI pAchaLa AvI upasarvAM karavA lAgI. chevaTe jinarakSita teNInA vacanathI phsAyA, eTale yakSe tene pITha parathI samudramAM pADI nAMkhyA. tene devIe zULI para parovI mArI nAMkhyA, paNa jinapAlita *sAcA nahi, tethI tene te yakSe ca'pAnagarImAM paheAMcADayA. A prasaMge daivIe karelA upasargAnu, samudranuM vahANa DUbavAnA samayanuM varNana vistArathI karyu che, aMte jinapAlita mAtA pitAkrikane maLI sukha bhogavI dIkSA lai satinAM sukhA bhAgavI bhavAMtare siddhinAM sukha pAmyA. he munivara ! jinapAlitanI jema tame kAmabhoganA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI (6. zrI jJAtA dharmakathAga sUtrane paricaya) ra53 vicAro paNa tane sukhI thajo. ne yAda rAkhajo ke kAmabhogane cAhanArA jIvo jinakSiAnI jema duHkhI thAya che. TIkAkAre A hakIkata vistArathI samajAvI che. dazamAM caMdra adhyayanane raMka paricaya pramAdI jIvana jJAnAdi guNe ghaTe che (eAchA thAya che) ne apramAdI jIvonA guNa vadhe che. A vAta yathArtha samajAvavA mATe zrI gautamasvAmIjIe pUchelA prazno javAba detAM prabhu zrI mahAvIradeve cadranuM daSTAMta ApyuM che. temAM prabhue pharamAvyuM che ke jema kRSNapakSanI (aMdhAriyAnI) ekamano caMdra suda pUnamanA caMdranI apekSAe sarva prakAre hIna che, tenI apekSAe bIjane caMdra hIna che. e kame hIna thato thato chevaTe amAsane caMdra sarvathA prakAza rahita thAya che. te ja pramANe pramAdI sAdhu kSamAdi guNathI ghaTatAM ghaTatAM aMte te guNe sarvathA gumAvI bese che. eTale sarvathA guNa bhraSTa thaI nAza pAme che. tathA jema amAsanA caMdranI apekSAe suda ekamane caMdra teja vagerethI vadhato jaNAya che. ne tenI apekSAe bIjane caMdra vadhAre kAMtiAdi guNavALo dekhAya che. A krame vadhato vadhato aMte suda pUname saMpUrNa teja Adi guNavALo dekhAya che. tema apramAdI sAdhu kSamAdi guNothI vadhatAM vadhatAM sarvaguNa saMpanna banI aMte mokSe jAya che. agIAramAM dAvadrava adhyayanane TUMka paricaya dezathI ne sarvathI ArAdhanA tathA virAdhanAnuM svarUpa samajAvavA mATe A dAMta kahyuM che. zrI gautamasvAmIe ArAdhanA ane virAdhanAne lakSyamAM rAkhIne pUchelA praznanA javAbamAM prabhu zrI mahAvIradeve pahelAM dAvaDhava nAmanA jhADa je samudranI vacamAM rahelA dvIpamAM thAya che, tenI bInA jaNAvatAM pharamAvyuM ke jema dAvadrava nAmanAM vRkSane samUha svabhAvathI ja dvIpanA vAyu vaDe ghaNA vibhAgamAM pitAnI saMpadAnI samRddhine anubhave che. eTale lIlAMchama vadhAre dekhAya che, ane thoDA vibhAgamAM asamRddhine anubhave che. eTale sUkAM cha dekhAya che. 1 tathA samudranA vAyarA vAya, tyAre ghaNA vibhAgamAM asamRddhine ane thoDA vibhAgamAM samRddhine anubhave che. 2. tathA baMne vAyune abhAva hoya tyAre sarvathA prakAre asamRddhine ja anubhave che. 3. tathA baMne vAyu vAtA hoya, tyAre sarvathA samRddhine ja anubhave che. 4. te ja pramANe sAdhu paNa kIrthikAdinAM durvacanone sahana na kare to kSamA che pradhAna jemAM evA mokSamArganI dezathI virAdhanA thaI kahevAya, ane bahumAna karavA lAyaka sAdhu vagerenAM durvacanane sahana kare tethI ghaNA deze ArAdhanA karI kahevAya che, sAdhu vigerenAM duvacanane sahana na Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrIvipakvasUrIzvaraskRta kare, ne kutIthikAdinAM durvacanane sahana kare, to ghaNA deze (aMze) virAdhanA ane thoDe aMze ArAdhanA karI kahevAya. ra tathA baMnenA durvacanane sahana na kare, to sarvathA virAdhanA karI kahevAya, 3. tathA baMnenAM durvacanane sahana kare, to sarvathA ArAdhanA karI kahevAya, ahIM dAvaDhava vRkSanI jevA sAdhuo ane dvIpanA vAyu jevAM svapakSanAM du:saha vacane jANavA 1, samudranA vAyarA jevA anya tIrthikAdinAM durvacano tathA phUla vagerenA jevI mokSamArganI ArAdhanA jANavI. 2. jema (jevo) puSpa vagerenI samRddhine vinAza karyo, tema (tethI) mekSa mArganI virAdhanA jANavI, jema dvIpanA vAyarAthI ghaNI samRddhi ane theDI asamRddhi kahI, tema sAdharmikanAM vacanone sahana karavAthI mokSa mArganI ghaNI ArAdhanA thAya, ane anya tIthiMkAdikanAM durvacano nahIM sahana karavAthI mokSamAganI thoDI virAdhanA thAya tema jANavuM 4. jema samudranA vAyarA vAtA puSpAdikanI thoDI samRddhi thAya. ane ghaNI asamRddhi thAya che. tema parapakSa (kutIrthikAdika)nAM durvacano sahana karavAthI ArAdhanA thaDI ane virAdhanA ghaNI thAya che. pa. jemAM baMne vAyunA abhAve tamAma jhADonI kUla vagere samRddhi vinAza pAme che, tema nimitta (kAraNa vinA baMne pakSanAM durvacane nahi sahana karavA rUpa masara dhAraNa karavAthI sarvathA mokSamArganI virAdhanA thAya che. 6. jemAM baMne vAyu vAya te vananI saMpUrNa samRddhi thAya, tema baMne pakSanAM durvacanone sahana karavAthI saMpUrNa mokSamArganI ArAdhanA karI che. 7. te kAraNa mATe saMpUrNa zramaNa (sAdhu) dharmanI ArAdhanA karavAmAM ja niraMtara cittane rAkhanAra mahAsattvazAlI munivare e baMne pakSanAM pratikUla vacana sahana karavA joIe. A rIte rahasya jaNAvI kSamA rAkhavAno upadeza Ape che. bAramAM udaka adhyayanano TUMka paricaya jema pudagalonAM sArAM ke narasAM varNAdi prayogathI ke svabhAvathI thAya che, tema svabhAvathI ja malina manavALA bhavya che paNa saddagurunA upadeza zravaNAdithI mokSa mArgane ArAdhI mokSanA sukha pAme che. A hakIkatane spaSTa samajAvanAruM khAInA pANInuM daSTAMta che. te TUMkAmAM A pramANe jANavuM. caMpAnagarInA jitazatru rAjAne samRddhi nAmanuM tattvajJa zrAvaka maMtrI hatA. A nagarInI bahAra rahelI khAInuM pANI, bahu ja dugadhI hatuM. eka vakhata rAjAe uttama bhejana karI tenA vakhANa karyA, tenA parivAre paNa tenI anumodanA karI, paraMtu maMtrI mauna rahyo. rAjAe Agraha karI pUchatAM teNe jaNAvyuM ke he rAjana ! keTalAMka pudgalenA varNAdi svabhAvathI ja sArA ke kharAba hoya che, ne keTalAMka pudgalenA varNAdi prayogathI sArA tathA narasA thaI zake che. AvA satya vacanane paNa rAjAe sAcuM mAnyuM nahI. pachI eka vakhata rAjA nagarInI bahAra pharavA gaye, tyAre khAI tarapha jatAM tene pANInI dudhathI te parAbhava Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kAvalI ( 6. zrI jJAtA dharmAMkathAMga sUtrano paricaya ) 5 pAmyA. ne teNe pANInI niMdA karI. tenI bIjA parivAre paNa anumeAdanA karI, paNa maMtrI mauna rahyo. pachI rAjAnA pUchavAthI ma`trIe pahelAMnA jeve javAma ApyA. tepaNa rAjAe te vacana sAcuM na mAnyuM, pachI rAjAne padmA tattvone yayA medha karAvavAnA irAdAthI te maMtrIe te ja khAInu dudhI pANI navA mATInA ghaDAmAM "gaLIne nAMkhyuM. ane rAkha, triphaLA vagere padArtha nAMkhavA vagere prayAga karIne ghaNuM kALe te pANIne sugaMdhidAra ane svaccha banAvyuM, ane pachI rAjAnA jaLarakSaka ( pANInA pyAlA denArA ) nI mAraphata te pANI rAjAne pAyu'. te pIvAthI temAM nAMkhelA elacI AdinA svAdathI Azcarya pAmelA rAjAe te pANI vakhANIne pUchyuM ke A pANI kayAMthI lAvye ! teNe kahyuM ke mane maMtrIe ApyuM che. tyAre rAjAe maMtrIne pUchatAM teNe sAcI bInA jaNAvI ke he svAmI ! te ja khAInuM A pANI che vagere tamAma vAta kahI, paNa rAjAe khAtrI karavA te pramANe prayAga karI joyA. tA te ja pramANe malina pANI sugaMdhita banyuM, tethI maMtrInI upara vizvAsa pAmelA teNe maMtrInI pAsethI dhanuM tattva samajI zrAvaka dharmAM svIkAryAM, sthAvara muninA upadeza sAMbhaLI dIkSA levAno icchAvALA matrIe rAjAnA AgrahathI bAra varSo vItAvIne pachI aMne jaNAe dIkSA lIdhI. tene ArAdhI agIyAra aMgeA bhaNI ate meAkSanAM sukha meLavyA. AnA sAra e che ke je jIvA mithyAtvI, pApakarmAM karavAmAM Asakta, nirguNI hAya tevA jIveA pANInI jema zreSTha guru vagerenA upadeza zravaNA ( prayAga )thI sadguNI anI siddha thAya che, teramA dara adhyayananA TUMka paricaya sadagurunA samAgamAdinA abhAve guNe! dhIme dhIme ghaTata. jAya che, A hukIktane yayA samajAvanAruM deDakAnuM dRSTAMta che. tenI bInA TUMkAmAM A pramANe jANavI. eka vakhata prabhu zrImahAvIranI pAse dura nAmanA deva sUryAbha devanI jema nATaka karIne svargamAM gayA, tyAre zrIgautama gaNadharanA pUchavAthI prabhue kahyuM ke rAjagRha nagaranA naMda nAmanA maNiyAr amArA upadeza sAMbhaLI zrAvaka thayA. tyAra pachI te mithyAtvI veAnA paricacathI mithyAtvI thayA. eka vakhata unhALAmAM aThThama tapa karIne te pauSadha zALAmAM rahyo hateA. te vakhate tene ghaNI tarasa lAgI. tethI teNe viparIta bhAvanA bhAvI, aMte adbhUmanuM pAraNuM karyAM pachI rAjAnI rajA laine nagaranI bahAra vAva bagIcA vagere banAvyA. sa janA tenA upayoga karavA lAgyA. tethI naMda maNiyAranI yaza:kItti gAvA lAgyA, te sAMbhaLIne te rAjI thayA. kaye te 16 rogAnI tIvra vedanA bhAgavI Atta dhyAne marIne peAtAnI vAvamAM deDakA thayA. tyAM pANI pInArA leAkAnA meADhethI naMDha maNiyAranI kItti sAMbhaLI tene jAtismaraNa prakaTayu, tethI patrae Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrIvijayapadmasurI dharata bhavanI mInA jANI teNe mithyAtvanA pazcAttApa karI deDakAnA bhavamAM paNa zrAvakanAM tratA peAtAnI meLe svIkAryAM, tyAra pachI eka vakhata he gautama ! te rAjagRha nagaranI bahAra ame AvyA. te vakhate vAvamAM pANI bharatI strIonA mukhathI amAruM Agamana sAMbhaLI te deDakA thI amane vAMDhavA mATe vAvanI mahAra nIkaLyA. mA mAM zreNika rAjAnA ghoDAnA paga nIce dabAyA. te vakhate te atyaMta ArAdhanA karI maNa pAmI rAMka dhruva thA che. tyAMthI cavIne mahAvidehe sidhdha thaze. vagere bInA vistArathI samajAvI che. AnuM rahasya e che ke samyAdika guNAne pAmelA jIvA paNa satsaMgati ( uttama puruSonI sAmata ) temanA upadezanu` sAMbhaLavuM, sArA Ala ane ityAdi sAdhanA na maLavAthI deDakAnA jIva naMda maNiyAra roThanI jema pAmelA guNNA hArI jAya che ne mithyAzrI ane che. mATe bhavya e sArA nimittone sevIne dhArmika vena TakAvavu joIe. tathA je bhavya jIva tItha karane vAMDhavA mATe bhAvathI cAlyA hoya, te jIva acAnaka maNa vagere kAraNeAthI prabhune vaMdana na karI zake, te paNa te jIva deDakAnI jema vaMdanAnA phUla (svagate ke meAkSa) te pAme che. ema pratrajyAdimAM paNa samajavuM, caudamA tenaliputra adhyayananA TraeNka paricaya dharma'nI sAmagrI maLavAthI ja dhanI prApti thAya che, te upara tetaliputra nAmanA maMtrInuM dRSTAMta kahyuM che. tenI bInA TUMkAmAM A pramANe jANavI, tetalapuranA kanaka rAjAne padmAvatI rANI hatI, ne tetaliputra nAme maMtrI hatA. tene pATTilA nAmanI skrI hatI. kanakaratha rAjA rAjyAdikamAM Asakta heAvAthI tenA je je putro utpanna thatA hatA, te badhAne vikaLa aMgavALA ( khADakhAMpaNavALA) karI rAjya karavAne aAgya karatA hatA. tethI padmAvatI rANInA saMketathI teNInA eka putra kanakadhvaja kumArane gusa rAkhI maMtrIe meATA karyAM, ne kalAkuzaLa banAvyeA, eka vakhata maMtrIne aniSTa thayelI pATTilA (ma`trIpatnI) sAdhvInA paricayathI zrAvikA thaI. ane dha karavA lAgI, keTalAka samaya vItyA bAda dIkSA levAnI icchAthI pATTilAe maMtrInI pAse rajA mAgI tyAre teNe kahyuM ke "tuM cAritra pALIne jo svarga jAya teA tyAMthI ahIM AvIne mane dharma pamADavAnI kabUlAta Ape, teA huM tane rajA ApuM " tyAre pATTilAe tenuM vacana svIkArI pravrajyA laI te hu thI ArAdhI aMte samAdhithI kAlama pAmI devapaNuM meLavyuM. eka vakhata kanakatha maraNa pAmyA, tyAre kanakadhvajane jAhera karI rAjA banAvyA. te peAtAnA upakArI maMtrInuM bahuja mAna sAcavatA hatA. tethI bhegAsakta thayelA tene pATTila deve dha odha karavA prayatna karyAM. paNa te bhUyA nahI. aMte Dhave rAjAne maMtrIthI vimukha karyAM eTale devazaktithI maMtrInI upara rAjAne arUci thAya, Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kirAvalI (6. zrI jJAtA dharmakathAMgasUtranA paricaya ) 257 tevI paristhiti UbhI karAvI, te jANI bhaya pAmI maMtrI ghaNI rIte ApaghAta karavA lAgyA, paNa te dhruve devazaktithI tene maravA dIdhA nahi. aMte te thAkayo, tyAre te deve mahAmahenate tene pratiSedha pamADyo. te samaye maMtrIne jAtismaraNa jJAna prakaTa thayuM. tethI pAlA bhave ArAdhelI dIkSAnI vAta jANI sayama sAdhI kevalI thaI meTse gayA. vagere bInA vistArI kahI che. AnA sAra e che ke jyAM sudhI vA du:khane ke apamAnane pAmyA na heAya, eTale pAmatA nathI, tyAM sudhI tee A tetaliputra maMtrInI jema bhAvathI dharmane sAdhI zakatA nathI. paMdaramA nadIphaLa nAmanA adhyayanane TUMka paricaya zrI tIrthaM'kara DhavAnA upadezathI viSayAdinA tyAga karAya teA siddhinA sukha maLe, A bInAne yathArtha samajAvanAruM A naMdIkLanuM dRSTAMta kahyuM che, te TUMkAmAM A pramANe jANavuM:--caMpA nagarInA dhanya sArthavAhu ahicchatrA nagarImAM vepAra karavA mATe javAne taiyAra thayA, tyAre teNe karAvelI udbhASaNA sAMbhaLI tenI sAthe bIjA ghaNAM loko javAne taiyAra thayA. cAlatI vakhate sArthavAhe badhAne kahyuM ke " ahIthI jatAM mAgamAM eka meTI AvI Ave che, temAM ghaNAM nadI nAmanA jhADa patrAdithI zAI rahyA che. tenA patrAdikane koI leze tenI chAyAmAM vIsAme leze ke tenA kAMi paNa upayAga karaze teA tene zarUAtamAM teA sukha jaNAze paNa pariNAme te akALe ja maraze. tethI te naMdI vRkSeAne cheDIne IjAM vRkSAnAM lAdikanA upayAga karavA. ane temanI chAyAmAM ja rahevuM, " A pramANe kahI badhA sAthe sahita cAlIne te na MdI vRkSAvALA vanamAM AvI te naMdI vRkSothI thAuM dUra sAInA paDAva nAkhyA. ne pharIthI paNa pahelAnA jevI ja sUcanA karI. tethI te pramANe jee varyAM, teo aMte bahu ja sukhI thayA. e ja pramANe nI vRkSanA jevA viSaya kaSAyAdine tajanArA sAdhu vagere meAkSane pAme che. tathA jeoe sArvavAhunA kahyA pramANe na karyuM, teo chUrI hAlate maryA, tema je sAdhu vagere viSayAdine cheDe nahIM, te dI saMsAramAM bhaTake che. pachI te dhanya sArvavAhu ahicchatrA nagarImAM vepAra karI ghaNA lAbha meLavI tyAMthI jarUrI cIjo lai caMpAnagarImAM AvyA. aMte dIkSA sAdhI svarga gayA. mahAvidehe siddha thaze. AmAMthI samajavAnI bInA e ke capAnagarI jevI manuSyati jANavI. dhanya sA`vAhane sthAne dayALu tIrthaMkara jANavA. ahicchatrA nagarIne badale ahIM meAkSa jANavA, 1 dhoSaNAnI jevI zrIti karanI mokSamArgAnusAriNI dezanA jANavI. sA mAM rahelA caraka parivrAjakAdinI jevA meAkSAbhilASI saMsArI jIve jANavA. 2. nadIphaLa nAmanAM vRkSAnI jevA meAkSamAga mAM prayatte lA jIvone durgaMtinAM du:kha denArA viSayA jANavA, jema te phaLa khAvAthI maraNa kahyuM, tema ahI' viSaya bhAgavavAthI saMsAra bhramaNa vadhe ema jANavu', 3, te nadIphaLavALAM vRkSAnA Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrI vijayapadhasUrIzvarakRta tyAga karavAthI jema sukhe karIne iSTa (dhArelA) nagare pahoMcAya, tema viSayone tajavAthI paramAnaMdanA kAraNabhUta mokSarUpa ISTa nagare pahoMcAya che. selamA aparakaMkA adhyayanano TUMka paricaya manathI paNa viSayonI cAhanA karatAM kevI viDaMbanA bhogavavI paDe che ? A hakIkata yathArtha samajAvavA mATe draupadInA jIvana sahita padmanAbha rAjAnuM dRSTAMta kahyuM che. tethI aparakaMkA nagarInA nAme A adhyayana prasiddha che. tenI bInA TUMkamAM A pramANe jANavI. draupadInI bInA vistArathI jaNAvatAM kahyuM ke draupadI pacyAnupUrvInA krame bahu ja dUranA pAchalA bhave nAgazrI nAmanI brAhmaNa hatI. eka vakhata teNIe dharmaruci munine kaDavA tuMbaDAnuM zAka vahorAvyuM. te laIne gurunI pAse AvI batAvatAM gurunA kahevAthI te zAka prANano nAza karanAra che, ema jANatAM chatAM paNa te dayALu muni pote ja khAI gayA, tethI samAdhi maraNe sadgatinA sukha pAmyA. aMte mokSe paNa jaze. nAgazrInA patie A vAta jANIne tene tADanAdi karI gharamAMthI kADhI mUkI. lokothI tiraskArAdine pAmelI te sela rogonI tIvra vedanA bhogavI marIne chaThThI narake gaI. tyAMthI anukrame matsya, sAtamI naraka, pharI matsya, sAtamI naraka, masya, chaThThI naraka vagere svarUpe ghaNe kALa saMsAramAM bhamIne chevaTa caMpAnagarInA sAgaradatta sArthavAhanI sukumAlikA nAmanI putrI thaI. moTI uMmare teNIne sAgara nAmanA sArthavAhanA putranI sAthe paraNAvI. paNa tene tenA zarIrane sparza taravAranA ghA jevo lAgavAthI teNe tene tajI dIdhI. pachI kaI bhIkhArIne te paraNAvI. tyAM paNa tevuM ja banyuM. sAdhInA paricayathI avasare te sAdhvI thaIne tapa karavA lAgI. guruNInI AjJA nahi chatAM paNa te nagaranI bahAra bagIcAmAM AtApanA levA lAgI. eka vakhata teNIe te bagIcAmAM vezyAne pAMca yuvAna puruSanI sAthe krIDA karatI joI. tethI teNIe tevA prakAranA bhAga maLavAnuM niyANuM karyuM. pachI te cAritramAM paNa zithila thaI. aMte marIne IzAna devalokamAM devIpaNuM bhogavIne aMte eNvI kupada rAjAnI draupadI nAmanI putrI thaI. meTI thayelI te svayaMvaramAM pAMca pAMDavone varI (paraNI), eka vakhata pote jainadhama zrAvikA hovAthI teNIe virati rahitanAradanuM sanmAna karyuM nahi. tethI tenI preraNAthI dhAtakIkhaMDanI aparakaMkA nagarInA rAjA padmanAbhe devanI sahAyathI draupadInuM haraNa karIne teNIne pitAnA aMta:puramAM dAkhala karI. paraMtu te mahAsatIne te rAjA vaza karI zako nahi. aMte pAMce pAMDavo kRSNa vAsudevanI madadathI padmanAbhane harAvI draupadIne pAchI laI AvyA. pAMce pAMDava dIkSA laI ArAdhI siddhAcale mokSe gayA. ne draupadI dIkSAne ArAdhI brahma devalokamAM devapaNe utpanna thaI. ahIMthI mahAvidehe narabhava pAmI mokSe jaze. A badhI bInA ahIM vistArathI kahI che. AnuM tAtparya e che Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (6. zrI jJAtA dharmakathAga sUtrane paricaya) ra59 ke niyANAnA doSathI dUSita tapa jema sukumAlikAne tema keIne paNa mokSanAM sukha detuM nathI. tathA pAtrane bhakti bahumAna vinA amanohara dAna dIdhuM hoya, to te denArA jIvane nAgazrInI jema bhayaMkara du:kha Ape che. sattaramA azva adhyayanane TUMka paricaya idrinA pAMca vivamAM Asakta thanArA jIvone duHkha bhegavavuM paDe che, ne te zabdAdimAM Asakata nahi thanArA jIvo sukhI thAya che. A bInA yathArtha samajAvavA mATe adhinuM daSTAMta kahyuM che. tenI bInA TUMkAmAM A pramANe jANavI-hasvizIrSa nagaramAM kanakaketu rAjA hato. ahIMnA keTalAka vahANanA vepArIo samudra mArge jatAM rastAmAM dizA bhUlI javAthI kAlika nAmanA dvIpe jaI pahoMcyA. tyAM suvarNAdinI khANa bahu hatI. tathA tyAM uttama jAtinA ghaDAo hatA, paraMtu teo manuSyonI gaMdha paNa sahana karI zakatA nahotA. tethI teo temane joIne bahu dUra bhAgI gayA. te vepArIoe vahANomAM suvarNAdi bharI potAnA nagaramAM AvI rAjAne te vAta karI. te sAMbhaLIne rAjAe te vepArIonI sAthe potAnA nokarone ghoDA lAvavA mokalyA. tyAM jaIne temaNe pAMce Idriyone sukhakArI padArtho dekhADIne te ghoDAone lalacAvIne vaza karIne ahIM lAvavA prayatno karyA. temAM je azvo te sugaMdhI padArthonA svAda vageremAM lubdha thayA, teone sevakoe ahIM lAvI damana vagere karI du:khI karyA. ne jeo lubdha na thayA, teo sukhI thayA. e pramANe je muni zabdAdithI virakata bane, teo sukhI thAya, ne bIjAo du:khI thAya che. A hakIkata vistArathI samajAvI chevaTe be be zlokamAM viSayaroganA du:kha ane vairAgyanA sukha eka eka zlokamAM jaNAvyA che. zabda vagere darekamAM rAga nahi karavAnuM varNana ekeka zlokamAM jaNAvyuM che. ekaMdara vIze gAthAo vairAgyane upajAvanArI che. aDhAramAM suMsumA (susamA) adhyayanane TUMka paricaya lAbha, viSayAsakita vagere doSo du:khane denArA che ne saMtoSa vairAgyAdi guNo sukhane Ape che. A hakIkatane samajAvanAruM A suMsumAnuM daSTAMta kahyuM che. tenI bInA TUMkAmAM A pramANe jANavI-rAjagRha nagaranA dhanya sArthavAhane pAMca putronI upara suMsumA nAmanI eka putrI thaI hatI. teNIne bAlakrIDA karAvanAra cilAta nAmano nokara teNamAM Asakata thayo. tethI dhanya ane nagaranA lokoe tene kADhI mUko. pachI sAte vyasanamAM Asakta thaI pAMcaso corono nAyaka thaye, eka divasa dhanya sAthevAhanA ghera teNe dhADa pADI. dhana coryuM ane suMsumAnuM haraNa karI bahAra nIkaLI ga. A bInA jANI dhanya sArthavAha putra ane sipAIonI sAthe tene pakaDavA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26o zrIvijayapadhasUrIzvarakRta pAchaLa doDayo. sipAIo dhana laIne pAchA pharyA. cilAta cAra doDatAM doDatAM susumAne upADIne cAlI zako nahi, tethI taravArathI tenuM mastaka kApI laI AgaLa cAlatAM bhUkhyo tarasyo bUrI hAlate maryo. pAchaLa AvatA dhanya sArthavAha vagere suMsumAnuM dhaDa joI marelI jANI tyAM zekAtura thaIne beThA. pachI dhanya sArthavAhe anukrame badhA putrone kahyuM ke "AvI bhUkha tarasathI pIDAtA ApaNe rAjagRha nagaramAM pahoMcI zakIzuM nahIM. tethI tame mane mArIne mAMsa ane lehIthI bhUkha tarasanI pIDA dUra karI sukhethI ghera pahoMcI jAo ? paNa temaNe tema karavAnuM svIkAryuM nahIM. aMte suMsumAnA mAMsarUdhirane AhAra karI teo avasthAne pahoMcyA. anukrame sukha bhegavI dhanya sArthavAha dIkSAne pALI sadagatinA sukha pAmyA. AmAMthI sAra levAne e ke jema dhanya sAthevAhAdike rAjagRha nagaramAM pahoMcavA mATe AhAra karyo hato, tema sAdhu sAdhvIAe mokSarUpa nagaramAM pahoMcavAnA irAdAthI AhArAdi vAparavA joIe. jema te cilAtiputra suMsumAne viSe Asakta thaI akAryo karavA lAgyo, tethI sArthavAhe tene kADhI mUko, tethI te aTavInAM du:kha pAmyo, tema viSayasukhamAM lubdha thayelA jIvo karelA pApa karmodaye saMsArarUpI aTavImAM AkarAM duHkho bhegave che. ahIM dhanya sArthavAhanA jevA guru, ane putronI jevA sAdhuo jANavA, 1, tathA aTavInA sthAne saMsAra ane putrInA mAMsanA sthAne AhAra samaje. 2. temaja rAjagRha nagarane sthAne mokSa rUpa nagara samajavuM. 3. jema aTavIne oLaMgI pitAnA nagaramAM pahoMcavA mATe temaNe susumAnuM mAMsa khAdhuM, tema ahIM sAdhuoe gurunI AjJAthI mokSanagaramAM pahoMcavAnA muddAthI AhArAdino upayoga kare joIe. 4. zubha bhAvanAthI AbhAne vAsita karanArA mahArAva munivare saMsAranuM ullaMghana karavA ane mokSanAM sukha pAmavA mATe ja AhArAdika kare che. paraMtu zarIra paranA mohathI ke suMdara dekhAva karavAnA ke baLa vadhAravAnA irAdAthI AhAra karatA nathI. ogaNIsamA puMDarIka adhyayanane TUMka paricaya lAMbA kALa sudhI cAritra pAThavIne je te mUkI de, to durgatinAM du:kha bhogavavA paDe che, ane parama u9lAsathI thoDo TAIma paNa ArAdheluM cAritra sadgatinA uttama sukha Ape che. A hakIkatane yathArtha samajAvavA mATe A dRSTAMta kahyuM che. tenI bInA TUMkamAM A pramANe jANavI-puMDarIkizuM nagarInA mahApadma rAjAne puMDarIkakumAra ane kaMDarIkakumAra nAmanA be putro hatA. rAjAe moTA kuMvarane rAjya soMpIne ane nAnA kuMvarane yuvarAja banAvI dakSA laI ArAdhIne siddhipada meLavyuM. eka vakhata ahIM padhArelA sthavira muninI dezanA sAMbhaLI puMDarIka rAjA zrAvaka thayA. ane kaMDarIke moTA bhAIe niSedha karyA chatAM dIkSA grahaNa karIne agIAra aMgono abhyAsa karyo. eka vakhata Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (6. zrI jJAtA dha kathAMga sUtrane paricaya ) 261 kaMDarikamunine aMtaprAMta AhArAdi karatAM dAhazvaranI vedanA prakaTa thaI, anukrame vicaratAM te puMDarIkiNImAM AvyA. ahI' gurunI AjJA lai rAjAe auSadheApacAra (davA) karAvI kaMDarIkamunine sAjA karyAM. pachI bIjA sthavira munioe vihAra karyAM, paNa zithila anelA kaiMDarIka munie vihAra karyAM nahi. rAjAe temane samajAvIne vihAra karAvyA. tyAre keTalAka varSo sudhI gurunI sAthe vicarI pharIthI paDavAI thaIne te kaDarIkamuni ekalA puMDarIkiNI nagarImAM AvyA. tene rAjAe ghaNI rIte samajAvyA, tApaNa te samajyeA nahi. tyAre te puMDarIkarAjAe tene rAjya sAMpI pAte tenAM ja cAritranAM upakaraNA laI gurune vAMdI cAritra laI pachI AhAra karavAnA abhigrahuM laI cAlyA. ahIM karIkane ghaNA AhAra karatAM ne ujAgarA karatAM apacA thayA. tethI te pittajva nI tIvra vedanA bhAgavatAM AttadhyAnamAM marIne sAtamI narake gayA. te pramANe je sAdhu sAdhvIe dIkSA lIdhA pachI pharIthI kAmabhAgamAM Asakta thAya, teo kaDarIkanI jema du:khI thaI du`tine pAme che, have te puMDarIka e divase gurunI pAse paheAMcyA. tyAM temaNe vidhipUrvaka gurunI pAse dIkSA lIdhI. pachI chaThThane pAraNe nirdoSa AhAra lAvI temaNe pAraNuM karyuM, rAte dhadhyAnamAM rahelA temane adri nimitte pittavara prakaTa thayA. A TAIme aMta samaya jANI AlAcanAdi karavA pUrvaka zubhadhyAna vaDe kAla dha pAmI sarvAsiddha vimAne ekAvatArI devapaNe upajyA. ahIMthI cavI mahAvidehe siddha thaze. A rIte je sAdhu sAdhvIe cAritra laI ne zuddhabhAve gheADA kALa paNa ArAdhe, teo puMDarIka munivaranI jema sadgatinA uttama sukha bhogavI aMte mAkSane pAme che. zrI jJAtA sUtranA pahelA zrutarakadhane TraMka paricaya pUro thayo. zrI jJAtA sUtranA bIjA zrutarakadhanA TUMka paricaya pahelA zrutaskaMdhamAM dRSTAMtane dAryAntikamAM ghaTAvIne hitApadeza ApyA che. ane ahIM upanaya rahita dhamakathA ane pUbhavanI bInA vagere upadeza ApyA che. AnA 10 vargamAMnA pahelA varga mAM kahyuM che ke camarendrane kAlI, rAjI, rajanI, vidyuta ane meghA nAmanI pAMca agramahiSIe ( iMdrANI ) che. tethI te darekanI bInA jaNAvanArAM pAMca adhyayanA che, temAM kAlI nAmanA pahelA adhyayanamAM kAlI nAmanI drANInI bInA kahI che, te TUMkAmAM A pramANe jANavI-kAlI nAmanI agrahiSI camacA rAjadhAnImAM kAlAvata...saka nAmanA bhavanamAM kAla nAmanA siMhAsana para peAtAnA piravArahita beThI hatI. teTalAmAM teNe adhijJAnathI guNazIla caityamAM padhArelA prabhu mahAvIrane jANIne tyAM jaI vanAddhi vidhi sAcavIne saryAbhadevanI Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 zrIvijayapadyasUrIzvarakRta mAphaka prabhu pAse nATyavidhi karIne te svasthAne gaI. AnI devaraddhinI bAbatamAM zrI gautamasvAmIe pUchelA praznane javAba detAM prabhue kahyuM ke A devI pAchalA bhave kALa nAmanA gAthApatinI kALazrI nAmanI strInI kALI nAmanI putrI hatI. te moTI ummaranI thaI tyAM sudhI kumArI ja hatI. tethI te vRddhakumArI kahevAtI hatI. eka vakhata teNe prabhu pArzvanAthano upadeza sAMbhaLI vairAgya pAmI dIkSA lIdhI ne 11 aMge bhaNI keTaleka kALe te zabaLa (malina) cAritravALI thaI. tethI te zarIranA avayavone vAraMvAra ghovuM, pANI chAMTIne sUvuM, besavuM, vagere anucita pravRtti karavA lAgI. guruNIe tene bhUla sudhAravA ghaNuM kahyuM, paNa te samajI nahI. aMte badhI sAdhvIothI tajAelI te judA upAzrayamAM rahI zaca karavA lAgI. A sthitimAM ghaNAM varSo vItAvIne AlocanAdi karyA vagara kALadharma pAmI kAlI devIpaNe utpanna thaI che. tenuM AyuSya aDhI (rA) pApamanuM che. ahIMthI AvI mahAvidehe siddha thaze. A ja pramANe bIjAM cAra adhyayanomAM kramasara rAjI vagere agramahiSIonI bInA kahI che. phakata pAchalA bhavamAM nagarI, mAtApitA vagerenAM nAma judAM judAM jANavA. zeSa bInA kAlIdevInI jema jANavI. vaga bIje-bhA. 1, nizuMbhA 2, raMbhA 3, niraMbhA 4, ane madanA pa, e pAMca balIndranI agramahiNIo che. te darekanI bInAvALuM ekeka adhyayana kAlIdevInA jevuM jANavuM, phakta pUrvabhavanA nagarAdika judA judA che. varga trIje-A vargamAM dakSiNa dizAnA bhavanapatinA nava idronI 54 agramahiSIonAM cepana adhyayane kahyA che. temAM dharaNendranI 1. ilA, 2. saterA, 3. saudAminI, 4. iMdrA, 5. dhanA, 6 vidyutA A cha agramahiSIonAM 6 adhyayano che. ema virudeva vagere 8 iMdromAM darekanI 6-6 amahiSIonAM 6-6 adhyayana hovAthI kula copana adhyayano jANavAM. varga cetho-A vargamAM paNa uttara dizAnA nava IdronI 54 amahiSIenAM jema trIjA vargamAM kahyuM tema pa4 adhyayano che. temAM bhUtAnaMda idranI 1. rUcA, 2 surUcA, 3, rUcAMzA, 4. rUcakAvatI, 5, rUcakAMtA, 6. rUcaprabhA A cha agramahiSIonAM pahelAM 6 adhyayana kahI pachI bAkInAM 48 adhyayano paNa kramasara kahyAM che. varga pAMcama-dakSiNa dizAnA vAnamaMtaranA 8 idro che. darekanI cAra cAra IMdrANu gaNatAM 3ra iMdrANInI bInA anukrame batrIza adhyayanomAM kahI che. varga cho-e ja pramANe uttara dizAnA vAnamaMtara devonA 8 iMdronI 3ra iMdrANInAM 3ra adhyayano kahyAM che. vaga sAtamo-ahIM sUryanI 1. sUraprabhA, 2. AtapA, 3. arcirmAlI, 4. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (6. zrI jJAtA dharmakathAga sUtrano paricaya) ra63 prabhaMkarA A cAra iMdrANIonI bInAvALAM anukrame 4 adhyayano kahyAM che. varga AThamo-ahIM caMdranI 1. caMdraprabhA, 2. doSInAbhA, 3. arcirmALI, 4. prabhaMkarA nAmanI idrANIonI bInA anukame 4 adhyayanamAM jaNAvI che. navamA vargamAM-zakanI 1, pavA, 2. zivA, 3. sacI (satI), 4. aMja, pa. rohiNI, 6. navamikA, 7. acalA, 8, asarA nAmanI 8 iMdrANIonI bInA anukrame 8 adhyayanomAM varNavI che. dazamA vargamAM--e ja pramANe IzAnendranI 1 kRSNA, 2. kRSNa (kRSNa) rAja, 3. rAmA, 4rAmarakSitA, 5. vasu, 6. vasuguptA, 7. vasumitrA, 8. vasudhArA nAmanI 8 iThThANInI bInA anukrame 8 adhyayanamAM kahI che. 10 varganAM ra06 adhyayanamAM ra06 iMdrANInI bInA kahI che. te A pramANe-1, asurakumAranA be iMdranI 10 IMdrANI, bAkInA 9 nikAyanA 18 iMdronI 1886=108, vAnarthAtaranA 16 idronI 1644=64, sUrya tathA caMdranI maLI 8, ane kendra izAnendranI maLI 16 iMdrANIo jANavI. zrI jJAtA sUtranA bIjA mukaMdhano TUMka paricaya pUro thaye. zrI jJAtA dharmakathAga sUtrane Treka paricaya pUro thayo zrI pravacana kiraNAvalIno sAtamo prakAza pUrNa thayA. BE UF Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamA prakAza || AryA // / / 53 / / aha aTTamAse, sattamuvAsagadasaMgavRttaM taM // vaNijjai saMkhevA, ajjhayaNAha dasa sukhaMdhe / / 51 / / ANaMdakAmadevA, culaNopiyA sAvago surAdevo // cullasaga kuMDa koLiya taheva saddAlaputto ya / / 52 / / samahAsayaya naMdiNI, piyasAlihi piyabhihajjhayaNasaDDA || caraNa-karaNa-dhammakahA- NuogavRttaMta saMkalaNaM vANijjasivANaMdA bArasa koDodhaNaM tahA cauro || govaragAvasaggo, sohamme aruNaca upallA / / 54 / / caMpA bhaddA aDadasa, koDodaviNaM chagoulA paMte / / aruNAbha devatta N, uvasaggo kAmadevassa / / 55 / / cullaNIpiyA vANArasI, sAmA uvasaggasahaNagovaggA || covIsa koDI davvaM, aruNappai pallacaurAU / / 56 // vANArasI ya dhaNNA, aDadasa koDodhaNaM chagoulagA / / uvasaggo'ruNakaMte, tahaya surAdevasaDassa / / 57 / / AlaMbhiyA ya bahulA, aDadasa koDodhaNaM chagoulagA // uvasaggo'ruNasiddhe, devatta cullasayagassa / / 58 / / chagoulagA / / kuMDasaDDussa / / 59 / tikoDIyaM // kaMpilla pupphamittA, praDadasa koDodhaNaM aruNajjhaya devatta', vasaggo polAsamaggimittA, goulamegaM dhaNaM devabasaggo'ruNarui- surayA saddAlaputtassa // 60 // cavIsa davva koDI, rAyagihI revaIi uvasaggo || aruNAvataMsasurA, mahAsayaga aTTha govaragA / / 61 // Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karaNAvalI (7. zrI upAsaka dazAMga sUtranA paricaya ) bArasa koDo daviNaM, sAvattho asruiNI tahA cauro || govaragA ya mazere, devattaM navamasusa 5 62. bArasa koDI daviNaM; sAvatthI phagguNI tahA cauro // govaggA amaratta, kovavimANe ya samarasa 563 / / paDimA vayapaDivattI, mAsiyamaNasaNamaNaMtarammi bhade || sohammAmarariddhI, caupallAU ya savvesi 5 64 5 dasagosahassamANaM, goulamegaM tao'vi cahaUNaM // vasiyeviyA te / / 6 / siddhI mahAvidehe, bIsa zabdA:--have AThamA prakAzamAM sAtamA zrIupAsakadazAMga sUtranuM vRttAMta TUMkAmAM kahevAya che. ahIM eka zrutaskaMdha che, temAM AnaMdAdi daza zrAvakonA nAmathI prasiddha AnaMdAdhyayana vagere dRza adhyayanA che. 11. 1. ANaMda zrAvaka, 2. kAmadeva zrAvaka, 3. culanI pitA, 4. surAdeva zrAvaka, 5. culazataka zrAvaka, 6. kuMDakAlika zrAvaka, 7. saddAlaputra, 8. mahAzataka zrAvaka, 9. naMdinIpitA nAmanA zrAvaka, 10. sAlilhI ( tetalI ) pitA nAmanA zrAvaka. ahIM A daza zrAvakonAM jIvana ane vratAdinI mInA kahI che, tethI samajI levuM ke A sUtramAM caraNakaraNAnuyAganI, ne dha kathAnuyAganI saMkalanA (gADhavaNI) karI che. para-53. AnaMda zrAvaka vANijaya gAmanA rahIza hatA. temane zivAnaMdrA nAmanI srI hatI. bAra kroDa dhananA svAmI hatA. temane cAra gAphala hatAM. koIe temane upasa karyAM nathI, vratAdinI ArAdhanA karI aMte saudha devalAkanA arUNavimAnamAM cAra palyApamanA AyuSyavALA deva thayA. 54. caMpAnagarInA rahIza bIjA kAmadeva zrAvakane bhadrA nAmanI strI hatI. tenI pAse 18 kreDa dravya hatuM, cha gAkula hatAM. AyuSyanA aMte samAdhimaraNa pAmI arUNAvimAne devapaNuM pAmyA. tene eka dhruve upasa karyAM hatA. 55. trIjA culaNI pitA nAmanA zrAvaka vArANasI nagarInA rahIza hatA. temane zyAmA nAmanI srI hatI. dhruve upasa karyAM hatA. 8 gAkula hatAM. te cAvIza kroDa suvarNanA svAmI hatA. zrAvakapaNAmAM vratAdinI ArAdhanA karI aMte kAladharma pAmI arUNaprabha vimAnamAM cAra pacApamanA AyuSyavALA deva thayA. 56. cAcA surAdeva nAmanA zrAvaka vArANasInagarInA rahIza hatA. temane dhanyA nAmanI srI hatI. 6 gokula hatAM, 18 kroDa dravya hatu, eka daive tene upasa karyAM hatA. vratAdinI ArAdhanA karI aMte samAdhimaNa pAmI arUNakAMta vimAnavAsI deva thayA. 57. pAMcamA AbhikA nagarInA rahIza cullazataka zrAvakane bahulA nAmanI srI hatI. 6 gAkula hatAM. te 18 phrADa dravyanA svAmI hatA. tene eka dhruve upasa karyAM hatA. vratAdinI ArAdhanA karI ate te 65 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta arUNasiddha vimAnavALA deva thayA. 19. pAlAsapuranA rahIza sAtamA saddAlaputra nAmanA zrAvakane agnimitrA nAmanI strI hatI. eka gAkula hatuM ne traNa kroDa dravya hatu.. eka dhruve upasa karyAM hatA. te vratAdine ArAdhI aMte arUNarUci nAmanA vimAnamAM deva thayA. 60. AThamA mahAzataka zrAvaka rAjagRhI nagarInA rahIza hatA. temane cAvIza kroDa dravya ane 8 gAkula hatAM. tathA revatI vagere srIo hatI. temAMnI te revatIe upasa` karyAM hatA. vratAdine ArAdhI aMte arUNAvatasaka vimAnavAsI deva thayA. 61. navamA naMdinIpitA nAmanA zrAvakane azvinI nAme strI hatI. tathA 12 kroDa dravya hatuM. te zrAvastI nagarImAM rahetA, tene 4 geAkula hatAM. vratAdine ArAdhI te athera vimAnavAsI deva thayA. 62. zrAvasti nagarInA rahIza dazamA tetalIpitA (sAlilhIpitA) nAmanA zrAvakane phAlgunI nAme strI hatI, 12 keADa dravya ane 4 gAkula hatAM. vratAdine ArAdhI aMte kIma vimAnavAsI deva thayA, 63. zrAvakanI 11 pratimA (eka jAtanI dhAmika kriyA )enuM ArAdhana ane mAre tratAnI ArAdhanA tathA aMtima samaye eka mahinAnA anazananI ArAdhanA, temaja saudharma devalAkanA ja arUNAdi vimAne 4 pApamanA AyuSyavALA devapaNe upajavuM; ATalI bInA daro zrAvakAmAM eka sakhI che ema samajavu', 64. tathA eka gAkulanuM pramANa 10 hajAra gAyA jANavI, eTale daza hajAra gAyAnuM eka gAkula thAya, AnaMda zrAvakADhi darzane tevAM geAkulA hatAM. devalAkanuM AyuSya pUrNa thayA mAda daro zrAvakA mahAvidehe mAkSamAga ne sAdhI siddha thaze. 65. spaSTA -- zrIupAsakaddezAMga sUtramAM eka zrutaskaMdha che. tenA pahelA AnaMdAdhyayanamAM AnaMda zrAvakanu jIvana caritra varNavyu che. bIjA kAmadevAdhyayanamAM kAmadeva zrAvakanuM jIvana ane trIjA culanIpitA nAmanA adhyayanamAM culanIpitA nAmanA zrAvakanu jIvana kahyuM che. cAthA surAdevAdhyayanamAM surAdeva nAmanA zrAvakanu ane pAMcamA culazatakAdhyayanamAM cullazataka zrAvakanu jIvana jaNAvyuM che. pachI chaThThA kuM kAlikAdhyayanamAM kuMDakAlika zrAvakanuM... dezavirati jIvata, ane sAtamA saddAlaputrAdhyayanamAM saddAlaputra zrAvakanuM jIvana jaNAvyuM che. AgaLa AThamA mahAzataka adhyayanamAM mahAzataka zrAvakanu ane navamA na'krinIpitA nAmanA adhyayanamAM nadinIpitA nAmanA zrAvakanuM tathA dazamA sAlihI ( tetalI ) pitA nAmanA adhyayanamAM tetIpitA nAmanA zrAvakanuM jIvanacaritra varNa nyu che. A rIte A sAtamA aMganA sAra TUMkAmAM jaNAvIne ve huM dareka adhyayananA paricaya TUMkamAM jaNAvuM chuM, daza zrAvakAnI samAna khInA ahIM daza zrAvakonAM nagarA, udyAnA, caityA, vanakhaMDo, rAjAe, mAtApitA samavasaraNa, dharmAcAryAM, dharmAMkathA, A lAkanI ane paralAkanI ddhivizeSa, zIlatA, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (7. zrI upAsakadazAMga sUtranA picaya) 260 viramaNavrata, guNavrata, pratyAkhyAna, pauSadheApavAsanI sAdhanA, zAstrajJAna, tapa upadhAna, pratimAo ( kriyAvizeSa) upasaryAM, salekhanA, bhaktapratyAkhyAna, pAdapApagamana, devalAgamana, mukulamAM utpatti, kheAdhilAbha, ane aMtakriyAnuM (meAkSanu.) varNana karyu che. vaLI zrAvakonI RddhivizeSa, pariSaparivAra, vistArathI temaNe kareluM dha' zravaNa, abhigama--samyakatvanI vizuddhi, sthirapaNuM, bhUla guNNAnA ne uttara guNAnA aticAro, vrataparyAya, zrAvakanI 11 pratimAonI ArAdhanA, abhigrahAnuM grahaNa ane pAlana, upasargAnuM sahana karavu, upasargAnA abhAva, vicitratapa, zIlavrata vagere kahIne aMte mAraNAMtika sa'lekhanAnI mInA jaNAvI che. pachI te salekhanAnI ArAdhanAthI AtmAne bhAvita ( vAsita) karIne ghaNA TaMka anazanabhAve vItAvIne uttama vimAnamAM utpanna thaIne je rIte zreSTa devatAI sukhe bhAgave che, ane anukrame uttama sukhAne bhAgavIne tyAMthI cyavI je rIte edhi (jainadhama` prApti) ane saMyama pAmI kevalI ( thaI mAkSane pAme che te bInA, ane te uparAMta bIjuM paNa temanA jIvanane aMge jarUrI vana vistArathI karyu che. ahIM parimita vAcanA ane saMkhyAtA anuyAgadvArA tathA sakhyAtI saMgrahaNI che. A sAtamuM aMga che, tenA eka zrutaskaMdha che, deza uddezakAla ane deza samuddezakAla che. AnAM saMkhyAtA hajAra padmA, sakhyAtA akSaro kahI chevaTe caraNa karaNanI prarUpaNA karI che. A pramANe samavAyAMgamAM jema kahyuM, tema nadIsUtramAM paNa dvAdazAMgInA Dhaka piracaya jaNAvatAM AnA paNa hU~ka paricaya vajgyA che, A badhA zrAvakA nava tattvAnA jANakAra, dRDha dhI, ane Arthika sthitimAM karADAno mIlakatavALA hatA. temaNe saMpattinA traNa bhAga karI eka bhAga vepAramAM, eka bhAga vyAje ane eka bhAga sthAyI nidhi tarIke rAkhyA hatA. te badhA vyavahArakuzala gRhapati (gRhastha ) hatA. ane kuTuMba jJAti rAjyAdinA guMcavaNa bharelA kAryAMnA nIkAla karanArA, pUvA lAyaka temaja bIjAne salAha levA ceAgya hatA. mahAzataka zrAvaka sivAyanA 9 zrAvakone ekeka strI hatI. mahAzataka zrAvakane revatI vagere 13 srIo hatI. temane prabhu vIranA upadeza sAcA lAgyA, tethI zraddhApUrvaka adhika parigrahArdinA tyAga karI samyakatva mUla khAra tratA lai ArAdhe che, ne pAtAnI srIne paNa samajAvI vratAne sAdhanArI zramaNApAsikA thavA preraNA kare che. te paNa pAtAnA patinA kahyA pramANe prabhunI pAse AvI vratAriNI bane che. e pramANe daze zrAvako cauda varSo sudhI tArAdhana karIne pAtAnA meATA putrone kuTTuMbanA bhAra soMpIne zrAvaka dharmAMnI viziSTa kriyArAdhana rUpa agiyAra pratimAone ArAdhIne tathA vividha prakAranA tapa karIne a Mte anazana karI pahelA devalAkamAM gayA. bhaviSyamAM tyAMthI cavIne siddha thaze. hAla te daze zrAvakA pahelA devalAkamAM hayAta che. zrI gautamasvAmIe AnaMdanI dIkSA levAnI bAbatamAM pUchelA praznanA javAbamAM prabhu zrI mahAvIre kahyu. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta ke A bhavamAM te dIkSA laI zakaze nahi, ema daze zrAvakAmAM samajavuM, ahIM Anada zrAvakanI zrInA bahu vistArathI kahIne bAkInA adhyayanAmAM vratAdinI mInA TUMkAvIne " jema AnaM zrAvakanA varNanamAM kahyuM tema ahIMM samajavu, " A rIte sUcanA karI che. pahelA Ana MdAdhyayananA TUMka paricaya ahI` zarUAtamAM maMgala vagerenI, ane caMpAnagarI tathA pUrNabhadra caityanI bInA kahI ne jaNAvyuM ke-vANijya grAmamAM AnaMda nAme dhanADhaya gRhasthane zivAnadA nAmanI bhAryAM hatI. A vANijyagAmanI pAse rahelA kAllAka grAmamAM tenA mitra vagere rahetA hatA. eka vakhata ahIM prabhu zrImahAvIradeva padhAryAM, temanI dezanA sAMbhaLI pratimAdha pAmelA Ana zrAvake ane tenI srIe mAre vratA prabhunI pAse kaI rIte lIdhA ? te bInA kahIne prabhue samajAvelA tratAnu tathA tenA aticArAdinu svarUpa jaNAvyuM che. ane jaNAM harSyAthI zrAvakapaNAnI ArAdhanA karI rahyA che. dezavatapaNe 14 varSA vityA bAda 11 zrAvakatimAne ArAdhI aMtima samaye anazanabhAvamAM rahelA te AnaMda zrAvakane zubha bhAvanAdi sAdhanAnA pratApe avadhijJAnAvaraNIya kA kSayApazama thavAthI avadhijJAna prakaTa thayuM. te TAIme zrIgautamasvAmInI sAthe avadhajJAnanI bAbatamAM AnaMda zrAvake karelI vAtacItanuM varNana krU kAmAM A pramANe jANavuM-- eka vakhata zrIgautamasvAmI kAllAka saMnivezamAM gAcarI mATe jatA hatA, te TAime temaNe ghaNA mANasAnA mukhathI ema sAMbhaLyuM ke AnaMdra zrAvake maraNAMta salekhanA svIkArI che. tethI temane Anandva zrAvakane jovAnA vicAra thayA ne tyAM gayA, AnaMda zrAvake zrIgautamasvAmIne AvatA joI namaskAra karI pUchyu ke he bhagavana ! zuM gRhasthane avadhijJa|na thAya ? javAkhamAM temaNe 'hA' kahI. eTale AnaMde kahyu, " mane pAMcasA yAjananI maryAdAmAM rahelA rUpI padArthonI bInAne jaNAvanAruM avadhijJAna thayuM che. 15 A sAMbhaLI zrIgautamasvAmIjIe kahyuM gRhasthane ATalI meATI hadavALu avidhajJAna thatuM nathI. mATe he AnaMda! tame A bAbata AleAcanA karo, AnA khulAsA karatAM AnaMde temane pUchyu ke jinapravacanamAM zu sadbhuta bhAveAnI AlAcanA karavAnI hAya che ? javAbamAM zrIgautamasvAmijIe 'nA" kahI. eTale AnaMde kahyuM ke jo ema hoya, te Apa ja A mAmatanI AlAcanA karo. tethI gautamasvAmIne zaMkA thaI. prabhunI pAse AvI pUchatAM temane AlAcanA karavAnI AjJA thaI. tethI AnaMda zrAvakanI pAse jaI pAte karelI bhUlanA mithyAduSkRta dIdhA. A prasaMga apUrva edhadAyaka che. tenA ane daze zrAvakonA jIvananA yaMtra sahita vistAr zrIdezanA ciMtAmaNInA pahelA bhAgamAM ane zrI satyaprakAza mAsikanA vizeSAMkamAM jaNAvyA che. te tyAMthI joI levA. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * zrI jaina pravacana kiraNAlI (7. zrI upAsakadazAMga sUtrane paricaya) bIjA kAmadevAdayanane Treka paricaya caMpAnagarImAM kAmadeva nAmanA eka sadagRhastha rahetA hatA. temane bhadrA nAmanI strI hatI. te aDhAra karoDa senavAnA svAmI hatA. temAM 6-6 kare anukrame nidhAnamAM vyAjamAM ne hepAramAM joDAyelA hatA. te 6 gokulanA adhipati hatA, prabhu zrI mahAvIra devanI dezanA sAMbhaLIne temaNe tathA temanI strIe AnaMda zrAvakanI peThe bAra vrato laI AradhavA mAMDyA. eka vakhata dharmajAgarikA karavAnA prasaMge kAmadevane AnaMda zrAvakanI jevo vicAra Avyo, jethI teNe potAnA moTA dIkarAne kuTuMbanI saMbhALa rAkhavAnI bhalAmaNa karI 11 pratimAnI ArAdhanA karI. eka vakhata te dhyAnamAM beThA hatA, te vakhate madhya rAte pauSadhazAlAmAM kAmadevanI pAse eka mAthI mithyAdaSTi deva bhayaMkara pizAcanuM rUpa vikuvI hAthamAM talavAra laIne prakaTa thayo. ne kAmadevane kahevA lAgyuM ke tuM vratAdino tyAga nahi kare, to tAruM mAthuM kApI nAMkhIza. ema dhamakI ApIne tenA TukaDA karyA, to paNa te vratArAdhanathI calAyamAna thatuM nathI. tyAra bAda hAthI ane sarpanuM rUpa vikavI upasargo karyA, chatAM te dharmamAM aDaga rahyo. aMte te deva thAkIne kAmadevanI AgaLa mAphI mAgI dhanyavAda ApI svasthAne gaye. tyAra bAda te prabhune vAMdavA gayo, tyAre prabhue tenI dahadharmitAnA vakhANa karI muniAne paNa kahyuM ke tamAre paNa svadharmanI sAdhanAmAM kAmadevanI jema nizcala rahevuM. bAkInI bInA AnaMda zrAvakanI mAphaka jANavI. 3. trIjA adhyayanamAM paNa jema kAmadevane tema cuddhanIpitA nAmanA zrAvakane calAyamAna karavA eka deva Avyo. teNe tenA putrone mArI tenuM bhaDathuM karI kaDAImAM pakAvI tenA zarIra upara mAMsa phekavAnI ne lehI chaTavAnI dhamakI ApI ne tema karyuM paNa kharuM, chatAM paNa vratArAdhanamAM Dagyo nahi. jyAre tenI mAtAne mArI nAMkhavAnI deve dhamakI ApI tyAre te zrAvaka calita thaI te devane pakaDavAne doDe che. paraMtu te to AkAzamAM uDI gaye. putrano kolAhala sAMbhaLIne tyAM AvelI tenI mAtAe sAcI bInA kahI. tethI pitAnI bhUla khamAvI prAyazcitta laI te zuddha thayA. 4. cothA adhyayanamAM surAdeva zrAvakanA nagarAdinI bInA ahIM zabdArthamAM kahI che. upasarganI bInA A che-tenI pAse eka deva AvIne tenA putrone mAre che, chatAM te calAyamAna thato nathI. paNa jyAre zarIramAM seLa regAnI tIvra vedanA prakaTAvavAnI dhamakI Ape che, tyAre te calAyamAna thAya che. ne te zrAvaka devane pakaDavA doDe che. chevaTe potAnI bhUla samajI AlecanAdithI zuddha bane che. 5. pAMcamA adhyayanamAM suddhazataka zrAvakanuM varNana karyuM che. tenI janmabhUmi AdinI bInA pahelAM kahI che. tratAdinA prasaMge pahelA adhyayananI mAphaka samajavAnI Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta sUcanA karI che. eka vakhata eka deva A culrazatakane vratAdi cheDavAnI dhamakI ApatAM kahe che ke jo tuM tAro dharmI nahi cheDe, tA huM tAru tamAma dhana harI lai tane bhikhArI jevA banAvI dRIza, ema traNa vAra kahe che, aMte te zrAvaka devane pakaDavA DhADe che. A vAta jANI tenI zrI sAcI mInA kahrIne tene zAMta kare che. "C 6. chaThThA kuMDakAlika adhyayanamAM kuMDAlika zrAvakanu' vRttAMta jaNAvyuM che, tenI Rddhi, janma sthAnAdinI mInA pahelAM ahIM zarUAtamAM jaNAvI che. teNe eka devanI sAthe puruSAnI bAbatamAM carcA karelI, te vAta TUMkAmAM A pramANe jANavI-eka vakhata madhyarAte te zrAvaka peAtAnI aroAkavADImAM pRthvIzilA paTTakanI pAse AvyA. tyAM AvIne pAtAnI nAmAMkita mudrA ane uttarAsaMga varlDsane rAkhI dharmadhyAnanI uttama ciMtavanA karavA lAgyA. A avasare eka deva prakaTa thayA. teNe tenI mudrA ane vajrAdi tyAMthI upADI AkAzamAM addhara rahI A pramANe kahyuM ke huM kuMDakAlika gAgAla makhaliputre karelI dhama prarUpaNA sArI che. kAraNa ke temAM udyamAdika kAMI paNa mAnyuM nathI. te ema kahe che ke jIvA udyama kare, chatAM puruSAnI siddhi thatI nathI, mATe sa` bhAvA niyata che. zrIvIraprabhunI prarUpaNA sArI nathI, kAraNa ke temAM udyama vagerene mAnavAnu kahyu che, " A pramANe deva kahI rahyo, eTale kuMDakAlike cukti jaNAvavA pUrNAMka prazna karyAM ke he deva, jo tArU kaheluM sAcuMja heAya teA tane A devatAI Rddhi maLI che, te uddamAdika sAdhanAnI sevanAthI maLI che? enA javAba Apa. AnA javAkhamAM dhruve kahyuM ke huM kaMkAlika ! udyamAdika sAdhaneAnI madada sivAya huM devatAI Rddhi pAmyA chuM. te sAMbhaLI kuDakAlike kahyuM ke jo udyamAdika sAdhanAnI madada sivAya tane A Rddhi maLI hoya tA tevA bIjA jIvAne paNa tevI Rddhi kema maLatI nathI? udyamAdri rahita jIvAne tArA mate devapaNu jarUra maLavu. joI ce, paNa tema teA manatuM nathI, ane jo tuM ema kahIza ke mane udyamAdithI dhruva Rddhi maLI, teA pachI "gAzAlAnA mata sArA che 22 ema tArAthI kahI zakAya ja nahi. A vacanA sAMbhaLI deva kAMI paNa khelI zakayA ja nahi. mudrAdi jyAM hatuM, tyAM mUkIne svasthAne gayA. keTalAka samaya vItyA bAda prabhu zrImahAvIradeva saravAra ahIM padhAryAM, tyAre kuMDUkAlika zrAvaka prabhune vaMdana karavA gayA, te TAime prabhue sabhAmAM kaDakAlika devane nirUttara karyAnI bInA jaNAvI tenI prazaMsA karI ane kahyuM ke he bhavya thavA ! tamAre paNa zrIjina pravacanamAM A rIte dRDha rahI sacATa uttarA ApI svadha parAyaNa anavuM, zrAvaka kuMDakAlike 14 varSo sudhI dezivatinI ArAdhanA karyAM bAda pratimAvahana karyuM", a'te eka mAsanuM anazana karIne samAdhimaraNa pAmIne pahelA devalAkamAM arUNaja vimAnavAsI deva thayA. ahInuM cAra pacApama pramANa AyuSya pUrNa karI mahAvidehe siddhipada pAmaze. bAkInI mInA pahelA adhyayananI mAka jANavI. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI (7zrI upAsakadazAMga sUtrane paricaya) | 7. sAtamA adhyayanamAM zrAvaka saddAlaputranuM varNana karyuM che. te palAsapuramAM rahetA hato. te gozAlAnA matano upAsaka hato. eka vakhata prabhu zrI mahAvIradeva tenA nimaMtraNathI te kuMbhakAranI zALAmAM padhAryA. eka vakhata te pitAnA vAsaNe zAlAmAMthI bahAra kADhI taDake sukavato hato, tyAre prabhue tene pUchayuM ke he saddAlaputra! A badhAM vAsaNe prayatnathI banyAM che te vinA banyAM? sAlaputre uttara Ape ke prayatna karyA vinA banyA che. kAraNa ke sarva padArtho niyata eTale niyatine AdhIna che. tyAre prabhue tene pUchyuM ke koI purUSa A tArA vAsaNane upADI jAya, ke pheDI nAMkhe athavA to A tArI strI sAthe baLAtkAra kare, to tuM tene zikSA kare? tyAre sadAlaputre kahyuM ke huM jarUra te puruSane zikSA karuM. eTale mAruM athavA teno nAza karuM. tyAra bAda prabhue kahyuM ke jo tuM puruSArthane mAnato nathI, to te puruSa tArA mate vAsaNene pheData nathI, harIne laI jato nathI, ne tArI strI sAthe balAkAra paNa karato nathI. ane tuM tene zikSA paNa karatA nathI. mATe tuM je kahe che ke sarva bhA niyata che te tAruM kahevuM khoTuM che. je udyamane mAne, te ja purUSa "huM zikSA karuM ? vagere kahI zake. prabhunAM yuktisaMgata A vacano sAMbhaLI te pratibodha pAmyo, ne jIvAdi tatvone jANI vratadhArI zrAvaka thaye. gozAlAne A vAtanI khabara paDI, tethI teNe ahIM AvI pitAne mata svIkAravA ghaNuM kahyuM paNa teNe tenuM vacana mAnyuM ja nahi. pachI gozAlAe kahyuM ke ahIM mahAmAhaNa, mahAgepa, mahAsArthavAha, mahAdharmakathI, ane mahAniryAmaka (prabhu mahAvIra) AvyA hatA? ItyAdi kahI mahAvIranI stuti karI eTale tene rahevA mATe potAnI zALAmAM sthAna ApyuM. te pachI ghaNuM samajAvavA chatAM jyAre te nitha pravacanathI calAyamAna na thayuM, tyAre te khinna thaI ahIMthI nIkaLI gayo. bAkInI (ghaNI kharI) bInA AnaMda zrAvakanA varNananI mAphaka samajavI. A sadAlaputranI pAse AvI eka deve tenA badhA putrone mArI nAMkhyA chatAM paNa te Dagyo nahi. aMte tenI strIne mArI nAMkhavAnI dhamakI ApI, tyAre te zrAvaka devane pakaDavA do, pachI kharI hakIkta jANI te vakhate teNe lAgelA doSanI prAyazcitta laI zuddhi karI. 8. AThamA adhyayanamAM mahAzataka zrAvakanuM jIvana jaNAvyuM che. tene revatI vagere 13 strIo hatI. temAM revatIe potAnI 12 zekone agninA zAsanA ane vizvanA prayAgathI mArI nAMkhI. te mAMsa khAvAmAM ne dArU pIvAmAM bahu ja Asakta rahetI hatI. eka vakhata rAjagRha nagaramAM amArI gheASa thaye, eTale rAjAe Dhola vagaDAvIne koI paNa jIvane mAravAno niSedha jaNAvyuM hato, te vakhate teNe potAnA piyarathI keTalAka mANasone bolAvIne kahyuM ke tamAre haMmezAM be vAcharaDAo mArI ahI ApI javA. A rIte te haMmezAM vAcharaDAnuM mAMsa khAtI ane dArU pItI hatI. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIzvarakRta eka vAra mahAzataka zrAvaka pauSadhazAlAmAM dharmAnuSThAna karI rahyA hatA tyAre madyAnmatta banelI revatI Thokara khAtI ane peAtAnA keza chUTA mUkI peAtAnA uttarIya vajrane ( zarIra para oDhelA vajrane) zarIra uparathI khaseDatI hatI te mahAzatakanI pAse AvIne bhAganI prAthanA karavA lAgI. paraMtu mahAzatake te tarapha dhyAna paNa DhAyuM nahi. tethI te pAchI gaI. pachI avasare mahAzatake zrAvakanI pratimA vahIne aMta samaye salekhanA bhAvamAM rahelA tene zubha bhAvathI avadhijJAna thayuM. eka vakhata revatI pahelAMnI jema tenI pAse AvI bheganI prAthanA karavA lAgI. te paNa teNe te tarapha dhyAna paNa dIdhuM nahi, jyAre te A pramANe vAraMvAra kahevA lAgI, tyAre gusse thayelA teNe avadhijJAnathI jANIne revatIne kahyuM ke tuM sAta divasamAM alasaka vyAdhithI pIDAimarIne pahelI take jaIza. A vAta jANI prabhu mahAvIre tene kahevarAvyu ke A sthitimAM tamArAthI apriya elAya nahui, tame melyA che, mATe AleAcanAdi karI zuddhi karavI joi e. te pramANe peAtAnI bhUla kabUla karI prabhudevanA kahyA pramANe AleAcanAdi karI Atmazuddhi karI. bAkInI mInAmAM keTalIka mInA ahI pahelAM kahI che, ne keTalIka mInA AnaMda zrAvakanI mAphka jANavAnI bhalAmaNa karI che. 272 9. navamA adhyayanamAM kahyuM che ke--na TvinIpitA nAmanA zrAvaka zrAvastI nagarImAM rahetA hatA. temane azvinI nAmanI srI hatI. temanA gAphula ane dravya sa pattinI bInA AnaM zrAvakanI mAphka jANavI, tee prabhu vIranI pAse zrAvakadhama svIkArI 14 varSo sudhI ArAdhI 11 pratimA vahIne chevaTe samAdhi macchu pAmI pahelA devalAkanA athara vimAnamAM mahuddhi ke deva thayA. 10 duzamA adhyayanamAM dazamA tetalIpitA ( sAlihI pitA ) nAmanA zrAvakanu jIvana jaNAvyu che. tenA janmasthAnAdinI bInA ahIM zabdAmAMja kahI che. Anadra zrAvakanI mAphaka padma ullAsathI temaNe 12 vrata ane 11 agIAra pratimAdrinI sAttvikI ArAdhanA karI hatI. aMte samAdhi maNa sAdhIne saudharma dhruvalAkanA kIma vimAnamAM mahuddhi kradevapaNuM pAmyA. tyAMthI cyavIne mahAvidehe siddhipada pAmaze, / / upasaMhAra !! A daze zrAvakoe dezavata paryAyanA paMdaramA varSanI zarUAtamAM kuTuMbanI tamAma vividha upAdhinA tyAga karyAM hatA. temanA vIza varSa pramANa dezavirati paryAya kahyo, temAM pratimAvanAdinA kAla bhegA gaNyA che. A rIte zrAvakadharmanI ArAdhanA karIne te daza zrAvako saudhama devalAkamAM sarakhA AyuSye mahuddhika devapaNe upajayA hatA. ahIM upasarga thavAnI bAbatamAM jarUra yAda rAkhavuM ke AnaMda, kuMkAlika, Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacanakiraNAlI (7. zrI upAsakadazAMga sUtrano paricaya) 273 naMdinIpitA, ane tetalI (sAlihI) pitA nAmanA cAra zrAvakone upasargo thayA nathI. bAkInA 6 zrAvakone upasargo thayA che. pahelA AnaMda zrAvakane zrIgautama gaNadharanI sAthe avadhijJAnanI bAbatamAM praznottaro thayA. ane chaThThA kaMDolika zrAvakane devanI sAthe dhArmika carcA thaI. daze zrAvako vidhipUrvaka baMne pratikamaNa, trikAla jina pUjA, dAna, zIla, tapa, bhAva, gurubhakti, svAdhyAya, saMyama, jinAjJApAlana, parva divasomAM pIdhAdi dhArmika kriyAnI ArAdhanA, namaskAra maMtranuM smaraNa, paropakAra, yatanA, ( jayaNA), sAdharmika vAtsalaya, vyavahArazuddhi, rathayAtrA, tIrthayAtrA, upazama, viveka, saMvara, bhASAda samiti, dayA, ghAeka janonI sebata, iMdriyadamana, sarvavirati cAri. trane ArAdhavAnI tIvra ukaMThA, caturvidha saMghanI upara bahumAna, zrI jenAgamAda zAne lakhAvavA. tIrthaprabhAvanA, sadAcArI puruSanAM guNagAna, niMdA karavAnA prasaMge ke sAMbhaLavAnA prasaMge mauna rahevuM ne muMgA jevA banI javuM, AtmasvarUpanI vicAraNuM vagere uttama jJAnakriyAgabhuta saguNenA pratApe dharmavIra banIne jevI rIte Atmonnati sAdhI gayA, tevI rIte bhavya che zrAvaka dharmane sAdhe, to teo paNa nijaguNa ramaNatAmaya muktinA avyAbAdha sukha jarUra pAmI zake che. A pramANe zrIAcArya bhagavaMta vagere sadagurUonA upadezane sAMbhaLIne hAla paNa keTalAeka puNyazAlI bhavya jIvo bharajuvAnImAM cothA vratanuM uccaravuM, yathAzakti bAkInA sthUla ahiMsAdi vratone naMdI (nANa) maMDAvIne zrI gurumahArAjanI pAse svIkArI ArAdhavA, parva divasomAM paupadha vagere, thoDo TAIma ke vadhAre TAIma ThAma cevihAra ekAsaNuM (ekAsaNuM karatAM ja pANI pI laI pachI pANI na pIvuM te) cethabhakta, (vacamAM vihAra ke tivihAra upavAsa hoya, ne tenI pahelAMnA divase, tathA pAraNAnA divase ekAsaNuM) ne sAmAyikamAM zrI jinavarabhASita AganuM guNavaMta jJAnI zrI gurUmahArAjanI pAse sAMbhaLavuM, sAdhu-sAdhvI vagere sAte kSetronuM poSaNa, paropakAra, tIrthayAtrA, savAra sAMja Avazyaka (pratikramaNa), dAnAdi cAra prakAranA dharmanI yathAzakti ArAdhanA kare che. tevI te bIjA cAra bharata, pAMca aravata, pAMca mahAvideha kSetromAM paNa ghaNAM zrAvako zrAvakadharma sAdhI rahyA che, karI rahyA che. A sAtamA aMganA racanAra sudharmAsvAmIne janma. I. sa. pUrve 607 mAM nAlaMdAnI pAse AvelA kallAka gAmamAM thayo hato. temane dhammila nAme pitA, ane bhaDhilA nAme mAtA hatI. eka vAra apApA nagarImAM romila nAmanA brAhmaNe yajJa karyo hato, te nimitte gautama iMdrabhUti ane sudharmA vagere 11 brAhmaNe AvyA hatA. temane pratibaMdha karI prabhu vIre dIkSA ApI. zrIgautasvAmInuM lAMbuM AyuSya nahi hovAthI praNavIre saMghanI vyavasthAnuM kAma sudharmAsvAmIne pyuM. temane 92 varSanI umare kevalajJAna prakaTa thayuM. eTale temaNe saMghanI vyavasthAnuM kAma potAnA ziSya ja bUsvAmIne Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta seMDuM. teo (sudharmAsvAmI) kevalIpaNe ATha varSa rahI 100 varSanuM AyuSya pUrNa thatAM Isa. pUrve 507mAM eTale prabhu zrI mahAvIranA nirvANa dinathI ra0 varSo vItyA bAda nirvANa pAmyA. TIkAkAra zrIabhayadevasUri mahArAja vi. saM. 1135mAM karNanA rAjyakAle kapaDavaMjamAM svargavAsa pAmyA. || zrI upAsaka dazAMga sUtrane TUMka paricaya pUro thayo che UF che zrI pravacana kiraNAlIne AThamo prakAza pUrNa thayo che UR UR Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | navame prakAza che | 8 zrI aMtagaDa dazAMga sUtrane paricaya | // AryA // bucchaM navamapayAse, paricAyagavaNNaNaM ca saMkhevA // siriaMtagaDadasaMge, aMtagaDA te kao jehiM / / 66 // aMto bhavassa tesi, jIvaNamiha bhAsiyaM parama bohaM / / egammi suyakkhaMdhe, aDaggA tattha paMcaNhaM // 67 // dasa dasa ajjhayaNAI, terasa terasa taheva duNhapi // baggANa chavagge, solasa siddhAyale siddhI // 68 // dAravaIe paDhame, vRttaMtaM kaNhavAsudevassa // puttAINaM aMdhaga-vahninivaidhAriNIputtA // 69 // padhajjiya paDimAo ArAhiya guNarayaNavaccharakkhatavaM / / kiccA'NasaNaM sikhA, sirisettuje mahAtitthe / / 70 / / aTTAhaM puttANaM, ahigAro tAriso biiyavagge // taiye vagge terasa, kumAradikkhAiahigAro // 71 // taha ya cautthe vagge, vikkhA dasa jAyavIyaputtANaM / / sirineminAhapAse, siddhI vimalAyale titthe / / 72 // kaNhassa mahisINaM, aDhaNhaM saMbakumararAmANaM / duNhaM dikkhA siddhI, paMcamavagge rahassamiNaM // 73 // vilo bAravaIe, suraggidIvAyaNehi paNNatto / solasa kumAravattA, cha ghagge tahA bhaNiyA / / 74 // seNiyanivassa terasa, pattINaM sattame tahA vagge // dasa pattINaM battA, parUviyA aTThame vagge // 75 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIdharakRta zabdA :--have hu. A zrIpravacana kiraNAvalInA navamA prakAzamAM AThamA zrI-tagaDa dazAMga sUtranA paricaya karAvanAruM varNana TUMkAmAM kahIza. jemaNe kevalajJAna pAmatAMnI sAtheja saMsAranA aMta karyAM, te aMtakRta kahevAya. temanuM parama dhyeAdhadAyaka jIvanacaritra ahIMM kahyuM che, A aMgamAM eka zrutaskaMdha che, tenA ATha varSAM che, temAM pahelA va mAM tathA bIjA cAthA pAMcamA ane AThamA vargamAM kreza daza adhyayanA che. trIjA vamAM te sAtamA vamAM tera tera adhyayaneA che. tathA chaThThA vargamAM 16 adhyayanA che. sava maLI kula 9ra adhyayaneA ATha vargamAM che. ahiM jaNAvelA tamAma bhavya jIveA dIkSA tapa Adine sAdhIne tIrthAdhirAja zrIsiddhAcalanI upara siddhipadma pAmyA che. 66-67-68. pahelA vargamAM dvArikA nagarInuM vRttAMta kahIne kRSNa vAsudevanI rANIe putrA vagerenI saMkhyA jaNAvI che. tathA aMdhakavRSNi rAjAnI dhAriNI rANInA daza putra! bAlabrahmacArI prabhu zrIneminAthanI pAse dIkSA laI bAra bhikSa pratimAnI ArAdhanA ane guNaratna saMvatsara nAmanA tapa vagere karIne zrIzatru MjayagirinI upara anazana karI meAkSe gayA, A hakIkata paNa kahI che. 6>=-70, bIjA vargamAM aMdhaka vRSNi rAjAnA khIjA ATha kuMvaronI paNa tevIja (dIkSA, sAdhanA, anazana, rrAiddha) zrInA varNavI che. tathA trIjA vaga mAM 1 ayisakumAra, 6 thI 7 devakI rANInA 6 putro, 8 gajasukumAla, 9-10-11 dvArikAmAM kRSNanA moTAbhAI baLadevanI dhAriNI rANInA 3 putro, 12-13 vasudevanI rANI dhAriNInA be putro, A rIte 13 rAjakumAromAMthI gajasukumAla dvArikAnA zmazAnamAM aMtakRtkevalI thai mekSe gayA che. bAkInA 12 rAjakumAre| dIkSAddinI ArAdhanA karI zrIzatrujaye siddhipada pAmyA. 71. ceAthA vargamAM kahyuM che ke jAli mayAli vagere 10 yAdavakumAre pahelAMnI mAphaka zrIneminAthanI pAse dIkSAdinI ArAdhanA karI zrIzatru Mjaye mAkSe gayA. 7ra. pAMcamA vargamAM e ja pramANe kRSNa vAsudevanI 8 rANIonI ane zAMkhakumAranI e rANIonI mInA kahI che eTale A dazenI dIkSA, ane zatruMjaye siddhi A AnuM kharUM rahasya che. ahIM dArU agna ne dvIpAyanathI dvArikAnA nAza thaze e hakIkata paNa jaNAvI che. tathA chaThThA varSoMmAM aMtakRtkevalI thayelA seAla rAjakumArAtu jIvana jaNAvyu` che. 73-74. sAtamA mAM zreNika rAjAnI 13 rANIonI ne AThamA va`mAM paNa tenI ja bIjI 10 rANIAnI dvIkSAdinI hakIkata jaNAvI che. 75. 276 spaSTA :-aMtakRd dazAMga dvAdazAMgImAMnuM adhyayanavALA vargamAM paNa kevalI thaIne tarata ja vaNa na karyu che. tethI aMtakRd dazAMga kahevAya che. pharaka e che ke kevalI peAtAnA bAkI rahelA AyuSyane anusAre pRthvI tala para vicarI upadeza Ine bIjA jIvAne tArI mAkSe jAya che, aMtakRkevalI atasamaye kevalajJAna AThamuM aMga che. emAM daza daza mekSe janArA puNyazAlI kevalImAM ane aMtakRtkevalImAM vAnu na Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kirNAvalI ( 8. zrI aMtagaDa dazAMga sUtranA paricaya ) 277 pAmI tarataja meAkSe jAya. AvI InA 8 vargAmAM kahI che. temAM pahelA vargamAM dvArikAnuM varNana ane kRSNa-vAsudevanI rANIe ane putronuM varNa na karyuM che. aMdhakavRSNi rAjAnI dhAriNI rANInA 1. gautama kumAra, 2, samudra kumAra, 3. sAgara kumAra, 4. gabhIra kumAra, pa, stiSThita kumAra, 6. acaLa kumAra, 7. kAMpiya kumAra, 8. azAbha kumAra, 9. prasena kumAra, 10. viSNu kumAra. A daza kumAranI anukrame ekeka adhyayanamAM mInA kahI che, tethI te kumAreAnA nAmathI ja te te adhyayana ALakhAya che. daze kumAronI janmabhUmi dvArikA nagarI che, teo prabhu neminAthanI pAse dIkSA lai 12 bhikSupratimA ane guNaratna saMvatsara tapa vagerenI ArAdhanA karIne zrIzatru Mjaye aNuzaNa karI siddha thayA. khIjAvamAM aMdhakavRSNi rAjAnI dhAriNI rANInA 1, akSAbha kumAra, 2. sAgara kumAra, 3. samudra kumAra, 4. himava Mta kumAra, pa. acaLa kumAra, 6. dharaNa kumAra, 7. pUraNa kumAra, tathA 8. abhicaMdra kumAranI mInA jaNAvI che. tethI A adhyayanA te te kumAranA nAmathI ALakhAya che. A kumAre neminAthanI pAse dIkSA lai guNaratnasaMvatsara tapa vagerenI ArAdhanA karI zatruMjaye 1 mAsanuM aNuzaNa karI aMtakRddhe valI thaine siddha thayA. 3. trIjA vamAM 1. anikasena, ra. anaMtasena, 3. anidbhuta kumAra, 4. ripu kumAra, 5. dhruvasena kumAra, 6, zatrusena kumAra, 7. sAraNa kumAra, 8. gajasukumALa, 9. sumukha kumAra, 10. durmukha kumAra, 11. grUpaka kumAra, 12, dArUka kumAra, 13. anASTi kumAra, A ter kumAranAM 13 adhyayanAmAM anukrame ekeka kumAranI mInA kahI che. tethI te te kumAronA nAmathI ja te te adhyayana ALakhAya che. ahIM pahelA anikasena kumAra nAga sArathinI sulasA nAmanI srInA putra hatA. bIjA 6 kumAre paNa sulasAe ucherIne mADhA karelAM putro hatA. kharI rIte tee kRSNanA pitA vAsudeva ane mAtA devakInA putro thAya. aniyasa kumAra neminAthanI pAse dIkSA laI zatruMjaye eka huinAtuM anazana karI mekSe gayA. te pachInA 6 adhyayanAmAM devakInA putronI AvI bInA kahI che, AThamA adhyayanamAM samAna rUpane dhAraNa karanArA te 6 munie devakInA mahelamAM gAcarI vaheAravA gayA, temane joine devakI rANIne atimukta munie kahelI vAta yAda Ave che, ke tamane ekasarakhA rUpavALA 8 putro thaze. A bAbata te zrI namanAthane pUchIne cAkakasa jANe che ke A 6 putro mArA ja che. temane sulasAe ucherIne meADhA karyA che. tyAra bAda devakI te 6 munione vAMdavA jAya che, tyAre teNIne pAnA caDe che ( stanamAMthI dUdha jhare che), devakIne putranI abhilASA thatAM kRSNa vAsudeva adhUma tapathI haraNegameSIne ArAdhI mAtAnA manAtha pUrNa kare che. avasare siMhanuM svapna AvatAM tenA phalarUpe eka putra thayA. tenuM gajasukumAla nAma pADyuM, mATe Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra78 zrIvijayapaghasUrIzvarakRta thatAM kRSNa nAnAbhAI gajasukamAlane mATe eka semA nAmanI kanyAne pasaMda karI te kanyAne aMtapuramAM rakhAvI. paNa te gajasukamAla neminAthanI dezanA sAMbhaLI paraNyA vinA prabhunI pAse dIkSA laI te ja divase eka rAtrinA pramANavAlI pratimAnA niyama pramANe mazAnamAM jaine kAsa dhyAne rahyA. tyAM somAne pitA semila acAnaka AvI caDe che, tene gajasukumAlane joI krodha thaze, tethI te temanA mAthA para mATInI pALa bAMdhI temAM aMgArA bhare che. gajasukumALa mu sIdhara A tIvra vedanAne samabhAve sahana karI aMtakRkevalI thaI siddha thayA. kRSNa vAsudeva bIje divase prabhunI pAse AvI A vAta jANuM bahu ja dIlagIra thayA, prabhue vRddhane madada karavAnI vAta yAda karAvI somila gajasukumAlane kevalajJAna thavAmAM madadarUpa thAya che ema jaNAvI kRSNane zAMta karyA. pachI pAchA pharI nagarImAM pesatAM kRSNane joIne semila brAhmaNa bhayathI marI durgatimAM gayo. 9-10-11mA adhyayanamAM anukrame kRSNanA moTAbhAI baLadevanI dhAriNI rANInA sumukha kumAra, durmukha kumAra ane kUpaka kumAranuM caritra varNavyuM che. ane 12-13mA adhyayanamAM kramasara dArUkakumAra ane anAdRSTi kumAranuM jIvana jaNAvyuM che. te baMne vasudeva rAjA ane dhAriNInA putra thAya, te pAMce kumAro zrIneminAthanI pAse cAritrane laI ArAdhI zatruMjaye aNasaNa karI siddha thayA. A rIte trIjA vargano TUka paricaya pUre thaye, 4. cothA vargamAM 1. jAli kumAra, 2. mAli, 3. uvayAli, 4, puruSasena, 5. vArisena, 6. pradyumna, 7. zAba, 8. anirUddha, 9. satyanemi, 10. daDhanemi, A daza yAdava kumAranuM varNana anukrame ekeka adhyayanamAM karyuM che, tethI adhyayana paNa kumAranA nAmathI prasiddha che. temAM jAlikumAranA pitA vasudeva ane mAtA dhAriNI kahI che. tyAra pachInA pAMca kumAronA pitA kRSNa ane mAtA rukimaNI hatI. kRSNa ane jAMbuvatInA putra zAMbakumAra jANavA, pradyumna ane vaidabhI rANInA anirUddha kumAra putra hatA. satyanemi ane daDhanemi e prabhu neminAthanA bhAI thAya. te samudravijaya rAjAnI zivAdevI rANInA putra hatA. A darzana adhikAra pahelA traNa varganI bInAnI jevo jANavo. eTale teo prabhu neminAthanI pAse dIkSA laI ArAdhI zatruMjaye anazana karI siddha thayA. pa. pAMcamA vargamAM kRSNanI ATha paTarANIo 1. padmAvatI, 3. gaurI, 3. gAMdhArI, 4. lakSmaNA, 5. suzImA, 6. jAMbuvatI, 7, satyabhAmA ane 8 kimaNInI tathA zAMbakamAranI 9. mUlazrI, ne 60. mUladattApANInI bInA anukrame ekeka adhyayanamAM varNavelI che, tethI adhyayana paNa te nAmathI oLakhAya che. ahIM pahelA adhyayananI zarUAtamAM kRSNavAsudeva prabhu neminAthane pUche che ke A dvArikA nagarIne vinAza Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (8. zrI aMtagaDha dazAMga sUtranA pazrciya ) REL zAthI thaze ! prabhue A praznanA javAthyamAM jaNAvyuM ke "dArU, agni ane dvIpAyana RSinA zrApa e traNa nimitte dvArakAnA vinAza thaze. '" te sAMbhaLI kRSNe prabhunI pAse dIkSA laI Amahitane sAdhanArA puNyavatA jAli mAla vagere yAdavakumAreAnI prazaMsA karIne peAtAnI A rIte niMdA karI ke " meM nirbhAgIe dIkSA laI Ahita na sAdhyuM. " te vakhate prabhue kahyuM ke, " pAchalA bhavamAM niyANuM' karavAthI tenA bhAgalane bhogavanArA vAsudevA heAvAthI te bhavamAM teo cAritra laI zake ja Ahu. '' prabhune kRSNe pUchyuM ke, ahIthI marIne huM kayAM jaIza? prabhue trIjI narakamAM javAnuM kahyuM. te sAMbhaLI bahu ja nAkhuza thayelA kRSNane prabhue kahyu ke, '" vAsudevA badhA narakamAM ja gayA che, jAya che ne jaze." paraMtu tamArAmAM te badhA karatAM viziSTatA e rahI che ke, tame AvatI cAvIzImAM amama nAmanA tIrthaMkara thoA. " te sAMbhaLI kRSNa rAjI thayA. pachI dvArikAmAM AvI temaNe udyASaNA karAvI ke, " A nagarIne! amuka varSa pachI traNa kAraNe vinAza thavAnA che, tethI jene saMsAra tajIne prabhu zrIneminAthanI pAse cAritra levuM hAya, te khuzIthI laI Atmahita sAdhe, te badhAnA dIkSAmahotsava huM karIza, ane temanA pAchaLa rahelA putrAdi saMbaMdhinuM. huM bahu sArI rIte pAlana karIza. " A sAMbhaLIne ghaNAM bhavya thavAe prabhunI pAse cAritra laI ArAdhavA mAMDayuM. kRSNanI paTarANI padmAvatIe prabhune vAMdI dezanA sAMbhaLI cAritra levAnI icchA thatAM kRSNanI pAse AjJA mAgI. tene AjJA ApI ane meDhA mahotsava sAthe prabhu zrI neminAthanA varada haste dIkSA apAvI, prabhue tene yakSiNI nAmanI sAdhvIne sAMpI. te cAritra pALI aneka prakAranA tapa karI eka mAsanuM anazana karI mekSe gaI. bIjI gaurI vage2e 7 paNa kRSNanI ja paTarANIo hatI. ane navamI mULazrI ane dazamI mULadattA kRSNanA putra zAMkhakumAranI strIe hatI. te nave rANIe padmAvatI rANInI mAka cAritrane ArAdhI kevala jJAna pAmI meAkSane pAmI hatI. ahIM pAMcame va` pUrA thAya che. 6. chaThThA vamAM 1. makAti, 2. ki'kama, 3, mudgarapANi, 4. kAzyapa, 5. kSemaka, 6. kRtidhara, 7. kailAsa, 8. haricaMdana, 9, vAratta, 10. sudadna 11. pUrNa bhadra, 16. svapnabhadra, 17. supratiSTha, 14. mai, 15. aMtimuktakumAra, 16. alakSa nAmanA rAjA, A sAla bhavya chtAnAM caritra anukrame ekeka adhyayanamAM kahyAM che. tethI dareka adhya yana te te nAyakanA nAmathI ALakhAya che. temAM zreNikarAjAnA rAjagRha nagaramAM mArthAta ane ki'kama nAmanA be gAthApita rahetA hatA, te ane prabhu zrIvIranI dezanA sAMbhaLI cAritra lai, guNaratna saMvatsarAdi tapasyA karI vipulAcaLa parvata para anazana karI 'ta samaye kevalI thaI siddhi pada pAmyA, A bInA vistArathI pahelAM e adhyayanAmAM kramasara jaNAvI che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta 3. trIjuM adhyayana mudagarapANi yakSanA nAmathI prasiddha che. tenuM kAraNa e ke tenI bInA ahIM vadhAre Ave che, temaja ajunamALI pahelAM tenI kAyama pUjA karato hato. tethI paNa ajunamALInI mukhyatA samajavI. tenI bInA TUMkAmAM A pramANe jANavIrAjagRha nagaramAM arjuna nAmano mALI raheto hato, tene baMdhumatI nAmanI rUpavaMtI strI hatI. te mALI mudagarapANi yakSane bhakta hatA. dararoja te pitAnA bagIcAmAMthI phUla vINI pahelAM te mudUgarapANi yakSanI pratimAnI suMdara rIte te pupivaDe pUjA karato hato. pachI zaheramAM jaI phUle vecI pitAnI AjIvikA calAvato hato. eka vakhata zreNika rAjAe kaIka mahotsavanI ughoSaNA karAvI eTale vadhAre phUle vecAze, ema dhArI bIje divase baMdhumatIne sAthe laIne te potAnA bagIcAmAM gayo, tyAMthI ghaNAM phUle lai mudagarapANinI pUjA karavA strI sahita Avyo. rAjagRha nagaramAM cha durAcArI mitro rahetA hatA. temaNe ajuna mALInI strI baMdhumatIne ati rUpavaMtI jaI tenI sAthe bhega bhegavavAnI irachA karI, ane mudagarapANi yakSanA maMdiramAM chAnA saMtAI rahyA. ajunamALI yakSanI pUjA karI namaskAra karavA lAgyuM, eTale te chae jaNAMe bahAra nIkaLI tene bAMdhI laIne tenI ne yakSanI samakSa tenI strI sAthe bhoga bhogavyA. te joI ajunamALIne yakSanI upara aruci thaI. tethI teNe yakSane uddezIne kahyuM ke huM tane Aja dina sudhI deva mAnato hato, paNa tuM to kharekhara lAkaDAnI mUrti rUpe lAkaDuM ja jaNAya che. nahi te tArI samakSa tAro bhakta je huM tenI AvI viTaMbanA tuM kema sahana karI zake? AvA zabdo sAMbhaLIne yakSe tenA zarIramAM praveza karI, tenA baMdhanane toDI, mugara laI te vaDe pahelAM to baMghumatIne ane e gAThIllA puruSone mArI nAMkhyA. pachI te dararoja che paraSAne ane eka strIne mAravA lAgyo. zreNika rAjAe A vAta jANIne nagaranA daravAjA bahAra savAre keIe na javAnI ulleSaNa karAvI. eka vakhata mahAvIrasvAmI tyAM samavasaryA. temane vAMdavA javAnI te nagarImAM rahenArA sudarzana zeThanI icchA thaI tenA pitA vigeree pakSanA upadravane jaNAvI prabhune vAMdavA javAno niSedha karyo, paNa te to tyAM javA nIkaLyo, nagaranI bahAra nIkaLatAM ajuna mALIne mugara upADIne sAme Avato joyo, eTale teNe cAra zaraNa sAthe sAgArI aNasaNa karI kAyotsarga karyo. ajunamALI tenI pAse Avyo, paNa tenA puNyanI prabalatAthI taMbhI gayo, eTale yakSa paNa tenA zarIramAMthI nIkaLI mudagara laIne cAlyo gayo. arjuna mALI bebhAna thaIne jamIna para paDayo. tene zuddhi AvatAM teNe sudarzana zeThane tame koNa che? ne kayAM jAo cho ? " ema pUchayuM. zeThe javAba detAM kahyuM ke huM prabhu zrI mahAvIra svAmIne vAMdavA jauM chuM, arjuna mALIe sAthe AvavA ichA jaNAvI, baMne prabhunA samavasaraNamAM gayA. dezanA sAMbhaLI pratibodha pAmI ajunamALIe cAritra lIdhuM. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI ( 8, zrI aMtagaDa dazAMga sUtrane paricaya) ra81 ne teja vakhate cha chaThThano tapa kAyama karavAnI pratijJA karI, pAraNane divase zaheramAM gocarI mATe jatAM potAnA saMbaMdhIone mArI nAMkhanAra A munine jANI lo ke tenI ghaNI kadarthanA karavA lAgyA. arjuna munie te badhI samabhAve sahana karI, e pramANe 6 mahinAnuM cAritra pALI 15 divasanuM aNasaNa karI ajuna muni siddhi padane pAmyA, 4. cothA adhyayanamAM rAjagRha nagaranA kAzyapa gAthApatinuM varNana karyuM che. pa. pAMcamA adhyayanamAM kAkaMdI nagarInA kSemaka gAthA patinuM, chaThThAmAM kAkaMdI nagarInA dhRtidhara gAthApatinuM, sAtamA mAM sAketa nagarInA kailAsa gAthA patinuM, AThamAmAM sAketa nagarInA haricaMdana gAthApatinuM, navamAmAM rAjagRha nagaranA vArattaka gAthApatinuM, dazamAmAM vANijya grAmanA sudarzana gAthApatinuM, agyAramAmAM vANijya grAmanA pUrNabhadra gAthApatinuM, bAramA adhyayanamAM zrAvatinA sumane bhadra gAthApatinuM, teramAmAM zrAvasti nagarIne supratiSTha gAthApatinuM ane caudamA adhyayanamAM rAjagRha nagaravAsI megha gAthApatinuM jIvana jaNAvyuM che. te badhA prabhu zrI mahAvIra devanI pAse cAritra laI vipulagiri para aNasaNa karI aMtakRtyevalI thaIne mokSe gayA che. 15 paMdaramA adhyayanamAM pilAsapuranA rAjA vijayanI rANe zrIdevInA putra atimukta kumAranuM varNana karyuM che. A nagaranA zrIvana nAmanA udyAnamAM mahAvIrasvAmI padhAryA. temanI sAthe AvelA gautamasvAmI gocarI vahoravA pilAsapuramAM padhAryA. atimuktakumAra bAlyAvasthA hevAthI bIjA bALako sAthe ramavA nIkaLyo che. teNe gautamasvAmIne joyA eTale temanI pAse AvI "tame koNa che ? ane zA mATe phare che? " ema pUchyuM. gautamasvAmIe kahyuM ke ame sAdhu chIe, ne gocarI vaheravA mATe karIe chIe, atimukta kahe, "he mahArAja ! mArI sAthe padhAre, huM mAre gharethI bhikSA vaherAvuM. gautamasvAmI tenI sAthe cAlyA, temane jotAM zrIdevI rANI baha rAjI thayA, ane nirdoSa AhAra pANI vahorAvyA pachI gautamasvAmI pAchA vaLatAM atimukate pUchayuM ke "Apa kayAM raho cho ? 2 gotama svAmIe kahyuM ke mArA gura mahAvIrasvAmI nagaranI bahAra zrIvana nAmanA udyAnamAM birAje che, temanI pAse ha rahuM chuM ne tyAM jAuM chuM. tyAre atimukta kumAre tyAM sAthe AvavA ichA jaNAvI. gautamasvAmIe "jema sukha upaje tema kara " ema kahevAthI te temanI sAthe vIra prabhu pAse Avyo. prabhune vaMdana karI beTho, prabhue gya jIva jANI dezanA ApI. te pratibodha pAme. mAtApitAnI AjJA laIne cAritra levAnI IcchA jaNAvI. pachI te AjJA levA Avyo. mAtApitAe ghaNuM samajAvyo, paNa teNe kahyuM ke "huM je nathI jANata, te jANuM chuM. ane jANuM chuM, te nathI jANato. Ane artha e che ke he mAtApitA ! huM jANuM chuM ke janmelA prANIo jarUra maravAnuM che, paraMtu he mAtApitA Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrIvijayapadmasUrIdharakRta kayAre (savAra sAMja vageremAMnA kayA TAime ) kayA kSetramAM, kaI rIte ane meDAM ke vhelA maravAnuM che ? te huM nathI jANatA. vaLI he mAtApitA ! kayAM karmanA udaye jIvA nArakAdi svarUpe upaje che ? te huM jANatA nathI. paNa he mAtApitA ! A te huM jarUra jANuM chuM ke pAte bAMdhelAM kadiye jIva saMsAramAM rajhaLe che. A kAraNathI me tamane ema kahyuM ke huM je jANuM chuM te huM nathI jANatA ane je huM nathI jANatA, tene jANuM chuM. mATe he mAtApitA! tame mane AjJA Ape| ke jethI mArI cAritra levAnI bhAvanA pUrI thAya. '' ityAdi kahIne chevaTa rajA meLavI teNe vIra prabhu pAse dIkSA lIdhI. ane ghaNAM varSoMnA dIkSA paryAya pALI guNaratna saMvatsarAdi tapa karI vipulagiri upara asaNu karI siddha thayA. 16, seAlamA adhyayanamAM kahyuM che ke-vArANasI nagarInA alakSa nAmanA rAjA prabhu zrImahAvIra devane vaMdana karavA gayA. dezanA sAMbhaLI pratiaiAdha pAmI prabhunI pAse cAritra laI ArAdhI vipulAcala upara aNusaNu karI mokSe gayA. ahIM chaThThA varganA TraeNka paricaya pUro thayA 7. sAtamA vargamAM 1. naMdA, r. naMdAmatI, 3. nauAttarA, 4. nasenA, 5. mahuyA, 6. sumarUtA, 7. mahAmarUtA, 8. marUdevA, 9. bhadrA 10. subhadrA 12 sunnatA 12, sumati ane 13. bhUdinnA nAme zreNikarAjAnI 13 rANIonAM 13 adhyayanA che. te tene rANIoe mahAvIrasvAmI pAse cAritra lIdhuM che. 20-20 varSanA dIkSAparyAya pALI siddhinAM sukha meLavyAM che. 8. AThamA vargamAM 1. kAlI, ra. sukAlI, 3. mahAkAlI, 4. kRSNA, 5. sukRSNA, 6. mahAkRSNA, 7, vIrakRSNA, 8. rAmakRSNA, 9, pitRsainakRSNA, ane 10. mahAsenakRSNA, nAmanI zreNika rAjAnI daza rANIonAM dvarA adhyayanA kahyAM che. temAM pahelA adhyayanamAM caMpAnagarImAM kANikarAjA hatA. tyAM tenI laghumAtA kAlI nAme zreNikarAjAnI rANI hatI. tyAM mahAvIrasvAmI padhAratAM te vAMDhavA gai. dezanA sAMbhaLI pratibeAdha pAmI kANikarAjAnI AjJA laIne teNe cAritra lIdhuM. prabhue kAlI sAdhvIne caMdanabAlA mahattAne soMpI, zuddha cAritra pALatAM ane aneka prakAranA tapa karatAM tenI icchA ratnAvaLI tapa karavAnI thaI, teNIe caMdanamAlAnI AjJA laI ratnAvaLI tapanI cAra paripATI karI. huM ratnAvaLI tapatuM svarUpa jaNAvyuM che. te tapa karyAM bAda zarIra asthizeSa ( jemAM kevaLa hADakAM ja DhekhAya tevu) rahevAthI sAdhvI caMdanabAlAnI AjJA laI teNe eka mahinAnuM aNusaNu karI kevaLa jJAna pAmI siddhinA sukha meLavyA. ahI pahelA adhyayananA TUMka paricaya pUrA thayA. 2. bIjA adhyayanamAM sukAlInuM varNana Ave che. teNIe cAritra laI ne Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karNAvalI (8. zrI aMtagaDa dazAMga sUtranA paricaya ) 283 kanakAvaLo tapa karyA che. trIjI mahAkAlI rANIe cAritra laI ne lasi niSkrIDita tapa karyAM che. cAthI kRSNArANIe cAritra laIne moTA siMhuniSkrIDita tapa karyAM che. pAMcamI sukRSNArANIe cAritra laIne saptasaptamikA nAmanI bhikSupratimAne aMgIkAra karI tene anusaratA mahAtapa karyAM che. chaThThI mahAkRSNA rANIe cAritra laIne laghusAbhaDA pratimAnuM ArAdhana karyuM' che. sAtamI vIrakRSNA sAdhvIe mahAsa tAbhadrA pratimAnu ArAdhana karyu che. AThamI rAmakRSNA sAdhvIe bhadrottarA pratimAnuM ArAdhana karyu** che, eTale te traNe sAdhvIoe temAM batAvelA tapa karyAM che. navamI pitRsena kRSNA rANIe dIkSA laI mukatAvalI tapa cAra paripATIe karyAM che. ane dazamI mahAsena kRSNArANIe AMkhila vardhamAna tapanuM ArAdhana karyu. che, A tapamAM eka AMkhilathI mAMDIne caDatA seA (100 ) AyaMbila karavAmAM Ave che, ane AMtare AMtare upavAsa karavAmAM Ave che. eTale ekaMdara 5050 AMbila ane 100 upavAsa maLIne 5150 divase eTale 14 varSI, 3 mAsa, 20 divasa lAgaDha A tapa karanArA bhavyavAne thAya che. mahAsena kRSNA sAdhvI e rIte tapa karI 17 varSanA kula dIkSA paryAya pALIne caMdanabALAnI AjJA laI eka mAsanuM aNusaNu karI kevala jJAna pAmI mAse gaI. A daze sAdhvIAmAMnI kAlI sAdhvInA 8 vanA dIkSAparyAya hatA. pachI ekeka varSanI vRddhi karatAM chellI dazamI sAdhvInA dIkSAparyAya 17 varSanA hatA. A do. rANIe ceTaka rAjA sAthenA kaNikanA yuddhamAM prathamanA daza divaseAmAM anukrame pAtAnA kAlakumAra vagere daze putronA maraNanI vAta prabhuvIranI pAse sAMbhaLI vairAgya thavAthI cAritra laI aMtakRtkevalI thaI ne siddhipada pAmI che. ahIM kahelA tapanu varNa`na vistArathI karyuM che. A rIte AThamA vA TUMka paricaya pUro thayeA. bIjA graMthAmAM ahI' kahelA adhyayananuM nAma uddezA kahyuM che. eTale 8 varSAmAM 9ra uddezA che ema kahyuM che. AmAMthI manana karI apUrva Atmika edhane denArA 14 muddAe kramasara A rIte jANavA-1. trIjA vargamAM gajasukumAlanI bInA, ra. pAMcamA vargamAM kahela dvArikAnA vinAzanuM varNIna, 3. chaThThA varSoMmAM mudgarapANi athavA arjuna mALInA adhikAra, 4. aMtimuktakumAranu varNana, pa. AThamA varSoMmAM daza prakAranA tapanuM varNIna, 6, putranA lAlanapAlana mATe devakIjInA tIvra mAhu, 7, gajasukumALe sahana karela prANAMta upasa+, 8. kRSNa vAsudevanA dvArikAnA vinAza thavAnuM sAMbhaLatAM cAritra dha' uparanA prema, huM. cAritra grahaNa karanArane pUratI madada devAnI udbhASaNA, 10. cha gAThIllA (durAcArI) puruSonI kAmane AdhIna thavAthI thayelI durdazA, 11. surzana rojhanI jinane vaMdana karavA mATe javAnI dRDhatA, 12. arjunamALIe cAritra laIne sahana karela samasta prajA taraphanA upasa, 13. atimukta kumArane pAchalA bhavAnA zubha saMskArothI cAritra Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta dharma upara bAlyAvasthAmAM ja thayela rAga ane 14. zreNika rAjAnI haze rANIoe karela ugra tapa. bhavya haveAe A 14 muddA khAsa ghyAna daIne vAMcI sAra laI Atma ramaNatA jarUra vadhArIne meAkSanA avyAbAdha sukha meLavavA, e ja mAnava jIvananu kharuM rahasya che. zrI aMtagaDa dazAMga sUtrane paricaya pUro thayA E zrI jaina pravacana kiraNAvalInA navamA prakAza pUrNa thayA E Li E Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazame prakAza 9 anuttarapAtika dazAMga sUtrano TUMka paricaya | // AryA // aha haM dasamapayAse, vacchamaNuttarovavAiyasuyassa / / navamaMgassa paricayaM, saMkhevA appasukkhadayaM // 76 / / baggatigaM basa paDhame, terasa biie taheva dasa taie // tettIsajjhayaNAI, sattaNhaM dhAriNI mAyA // 77 / / taha cellaNA ya duNha, mAyA naMdA''bhayassa dasamassa // seNiyapiyA basaNhaM, aNuttaresu gayA kamaso // 78 // vivarIyakamA jAyA, aMtillA paMcaNattarA devA // siddhI to vivehe, paDhame bagge rahassamiNaM // 79 // biie terasa puttA, seNiyaniva dhAriNI jaNayajaNaNI / / solasa varisA dikkhA, vijaye paDhamANa duhaMpi / / 80 // vijayaMte do do do, nayaMta aparAjie tahA kamaso // paMcaMtillA majjhe, mahAvivehe tao siddhI // 1 // aNNAINaM tahae, kAkaMdIvAsidhaNNapadhajjA / / jiyasattuniveNa kao, mahussavo tassa dikkhAe / / 12 // chaTTatavaMbilapAraNa, bhiggahavehahisesavRttataM // ghaNNo muNI mahAdukka-rakAraganijjaro bhaNio // 83 / / sirivIreNaM pahuNA, seNiyaniva pucchieNa samaNesu // tuTThanidho vaMdai taM, viuLe'NasaNaM ca savva? / / 84 // siddhI mahAvidehe, suNakhattAINameva vRttaM taM // kAyaMdI rAyagihI, sAkeyapuraM ca vANijjaM // 85 // do tiNNi do ya do iga, mAyA bhaddA tahA navaNhapi // bhiNNA bhiNNA bhaNiyA, vehallapiyA ko teNaM // 86 / / Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrI vijayapadmasUrIzvarakRta dikkhussayo chamAsA, natra bahuvarisA taheva ahaM || aMte viraheDanasaLa, saTTa viyettijvALa / / 87 / / zabdA tathA spaSTA have zrIjaina pravacana kiraNAvalInA dazamA prakAzamAM navamA zrI anuttarApapAtika dRzAMgasUtranA paricaya TUMkAmAM kahIza. te paricaya manana karanArA bhavya vAne nijaguNaramaNatAnA apUrva AnaMdathI thatA sukhane ApanAra che. 76, je aMganA daza vagere adhyayanAmAM cAritrane ArAdhI anuttara vimAnavAsI deva rUpe thanArA munivaronu varNana karyuM che, te anuttararUpapAtika dazAMga kahevAya. A navamA aMgamAM traNa vargo che. temAM pahelA vargonA daza adhyayanAmAM 1. jAlikumAra, ra mayAli, 3. upajAli, 4. puruSasena, pa. vArisena, 6. dIrghata, 7. lajjata, 8. vehala, 9. vehAsa, 10, abhayakumAra, zra Naka rAjAnA A dRza kumAronu anukrame ekeka adhyayanamAM varNana karyu che, tethI tenA nAmathI adhyayana oLakhAya che. ahI zarUAtamAM kahelA sAta kumAronI mAtA dhAriNI, te pachInA AThamA navamA kumAronI mAtA cennuNA ane abhayakumAranI mAtA nadA hatI, te daze kumAree prabhu zrI mahAvIranI pAse dIkSA lIdhI. cAritra pALIne pahelA jAlimunithI vArisenamuni sudhInA pAMca munie anukame vijaya-vaijayaMta-jayaMta-aparAjita ane sarvA siddha vimAne ekAvatArI deva thayA. chellA pAMce muni utkrame pAMcamA, cAthA, trIjA bIjA ne pahelA anuttara vimAnamAM deva thayA. tyAMthI thavI mahAvideha kSetramAM manuSya thaI cAritra ArAdhI mAkSe jaze. ahIM pahelA va nA TUMka paricaya pUrA thayA. bIjA vanAM 13, ane trIjA varganAM 10 adhyayanA maLIne ( 10-13 10) kula 33 adhyayanA traNe varganAM jANavAM, tathA jAli vagere daze kumArenA pitA zreNika rAjA hatA. A pahelA vaInuM rahasya jANavuM. 77-78-79 bIjA vargamAM 1. dIsena, ra, mahAsena, 3. lagdata, 4. gRhRdaMta, 5. zudata, 6. hula, 7. druma, 8. kumasena, 9. mahAkumasena, 10. siMha, 11. siMhusena, 12, mahAhuisena, 13. puSpasena nAmanA zreNika rAjAnI dhAriNI rANInA 13 putrAnA varNanane jaNAvanArAM 13 adhyayanA che, te badhA mahAvIrasvAmI pAse cAritra laIne sALa seALa varSa sudhI tenuM ArAdhana karIne pahelA e munie vijaya vimAne, pachInA e munie vaijayaMta vimAne, pachInA e munio jayaMta vimAne, pachInA e munie aparAjita vimAne deva thayA. chellA pAMca munie sarvAM siddha vimAne deva thayA che. tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM sAdhu thai mAse jaze. 80-81. trIjA vargImAM 10 adhyayanA che, temAM anukrame 1. dhanya, 2. sunakSatra, 3. RSidAsa, 4. pellaka, pa. rAmaputra, 6, caMdra, 7, pRSTha, 8. peDhAlaputra 9. pATTila, 10, vehalla. A darzanI bInA kramasara ekeka adhyayanamAM kahelI hovAthI Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (9. zrI anuttarApapAtika dazAMga sUtranA paricaya ) 287 adhyayane te te nyAdinA nAmathI ALakhAya che. pahelu. adhyayana mATuM che. temAM kahyuM che ke kAka dI nagarImAM rahenArI bhadrA mAtAnA putra dhanya kumAre zrImahAvIradeva tyAM padhAratAM temanI pAse jaI dezanA sAMbhaLI pratiASa pAmI bhadrAmAnI AjJA ghaNI mahenate meLavI jitazatru rAjAe karelA dIkSAmahAtsavathI dIkSA lIdhI. te ja divasathI chaThTha chaThTha tapane pAraNe AMkhela karavAnA abhigraha karyAM, temAM paNa eve nIrasa AhAra lIdheA, jethI phakta ATha ja mahinAmAM te muninA zarIramAM mAtra hADakAM ja dekhAvA lAgyA. dhanya muninA zarIranA dareka aMgeApAMganuM varNana sUtrakAre bahu ja vistArathI ApyuM che. te vAMcatAM tyAga dhanuM kharu rahasya samajAya che. eka vakhata prabhu zrImahAvIradeva rAjagRhIe padhAratAM zreNika rAjAe cauda hajAra munivaromAM kayA muni mahAduSkara kAryane karanArA ane mahAnirjarA karanArA che ! ema pUchatAM prabhue dhanya muni jaNAvyA. zreNika rAjAe tenuM kAraNa pUchatAM prabhue teNe karelI duSkara tapasyAnuM ane tenA zarIranI sthitinu varNana karI spaSTa jaNAvyuM ke te dhanya aNagAra cauda hajAra muniemAM mahAduSkara kArya karanAra ane karmAMnI mahAnijA karanAra che. te sAMbhaLI zreNika rAjAe te muninI pAse jaI vaMdanA namaskAra karyAM, pachI svasthAne gayA. eka vakhata rAte dhanya munine anazana karavAnI icchA thaI. savAre prabhunI AjJA laI sthavira munivaronI sAthe vipulAcala parvata upara caDI anazana karyu. eka mAsane aMte kALa karIne sarvAsiddha vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI cI mahAvideha kSetramA cAritra laIne siddha thaze, e ja pramANe bIjA munakSatra muninI bhInA jANavI. te paNa kAka'dI nagarImAM bhadrA mAtAnA putra hatA. zrIvIra prabhu pAse cAritra laI ahu varSoM sudhI pALI vipulAcala parvata para anazana karI sarvAsiddha vimAnamAM dhruva thayA. bhAkInA 8 munie paNa te ja pramANe ekeka mAsanuM anazana karIne vipulAcala par kALa karIne sarvAM siddhe deva thayA. tyAMthI cavIne mahAvidehe siddha thaze, A daza munimAM prathamanA e munionI janmabhUmi kAkadI, pachInA benI (3-4nI) ane 10mA muninI rAjagRhI, pAMcamA chaThThA muninI sAketapura, sAtamA AThamA muninI vANijaya grAma ane navamA muninI janmabhUmi hastinApura che. temAM nava munionI mAtA bhadrA kahI, te judI judI vyakti jANavI, (pitAnuM nAma ApyuM nathI. saMbhava che ke kadAca te vakhate hayAta na hoya) dazamA vehulla kumArane pitA hatA. tethI rajA lIdhI hatI, ane te ja pitAe dIkSAmahAtsava karyAM hatA. ahIM pitAnuM nAma jaNAvyu` nathI, mAtA kadAca hayAta na hoya, ema sabhava che. A daza munivaromAM dhanya munie nava mahinA sudhI cAritranI nila ArAdhanA karI che, chellA vehallamuninA cAritra paryAya 6 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrIvijayasUrIzvarakRta mAsane, ane bAkInA ATha munivarono ghaNAM varSo sudhInA cAritra paryAya jANa. e daze munio anuttara devalokamAMthI cyavIne mahAvidehe cAritranI ArAdhanA karIne siddha thaze. 82 thI 87. A rIte trIjA vargane saMkSipta paricaya pUro thayo. zrI anuttarapapAtika dazAMga sUtrane TUMka paricaya pUro thaye. zrI jena pravacana kiraNAlIne dazame prakAza pUrNa thayo. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agIAramA prakAza 10. prazna vyAkaraNAMga sUtrane paricaya / AryAM paNhAvAgaraNaparicayaM lesA // ikkAra sadhyAse, pukhkhuM phaLamuyabaMdhe, annayanAsati gasarA / / 88 / paMcAsavapaNNattI, AillajjhayaNapaMcagesu kamA || paNasaMvarapaNatI, paMca mesenuM / 8 / AsI puvviM paNhA, paNhApaNhA apaNhapaNNattI || aTTuttarasayamANA, vijjhAisayatti maMtrIpu / / 10 / / nAgakumArAI, battA AyaMsapujjasamaNehiM // bhAgI sovi vilutto, vijjhAmaMtAisayakalio / / 91 / / paMcahamAsavANaM, cAno taha saMvarANa paMcanhaM // saMsAhaNA viheyA, paNhAvAgaraNatasamiNaM / / 92 // zabdA: have huM zrIjaina pravacana karAvalInA agiyAramA prakAzamAM zrIprazna vyAkaraNa nAmanA dazamA aMganA paricaya DhaMkAmAM kahIza. ahIM eka zrutaskaMdha che. temAM gharA adhyayanA che, te badhAmAM uddeza nathI, mATe karaze paNa adhyayanA ekasAM kahevAya che. 88. daza adhyayanAmAMthI pahelA pAMca adhyayanAmAM hiMsAdi pAMca AzravAnu svarUpa kramasara jaNAvyu` che. ane chellAM pAMca adhyayanAmAM ahiMsAddhi pAMca saMvaronI mInA anukrame jaNAvI che. 89. zrInaMdIsUtramAM kahyuM che ke A zamA aMgamAM pahelAM 108 prazno, 108 aprazno, 108 praznAprazno, vidyAtizayA temaja nAgakumAra vagere jIvanapati devAnI sAthe munivaroe karelI vAtacIta vagere hakIkata jaNAvI hatI. te bhAga viccheda pAmyA che, tethI te sivAyanA bhAga hayAta che. viccheda pAmelA bhAgamAM mahAcamatkArI vidyA-maMtranuM svarUpa kahyuM hatuM, ema zronadIdRi prathAmAM kahyuM che, 9-91. dazamA aMganuM rahasya e che ke pAMce AzravanA tyAga karavA te pAMce ahiMsAdi savanI sevanA karavI. ra. -- spaSTA :--mahAcamatkArI vidyAomAMnI prasavidyA, apraznavidyA, prakSAprazna vidyA vagere bInAne jaNAvanAru je aMga, te prazna vyAkaraNAMga kahevAya, jenA adhiSThAyaka deva hoya te maMtra kahevAya, jenI adhiSThAyikA daivI hoya, te vidyA kahevAya, Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta A dazamA aMgamAM te sarva maMtrAdinI bInA paNa pahelAM kahelI hatI. kAlAdinA doSathI te bhAga viracheda pAmyo, tethI hAla Azrava saMvaranI bInAne jaNAvanArA 10 adhyayano ja ahIM bAkI rahyAM che. temAM 1. pahelA prANatipAta nAmanA adhyayananI zarUAtamAM maMgala vagerenuM varNana karIne Azrava saMvaranuM varNana karavAnI pratijJA karI che. temAM Azrone kahetAM pahelA prANAtipAtanuM svarUpa, tenAM judAM judAM nAmo kahIne jaNAvyuM che ke camAra vagere halakI keTInA cha cAmaDuM, carabI vagere meLavavA mATe enI hiMsA kare che. pachI pRthvIkAyAdi pAMcenI hiMsAnA kAraNe jaNAvIne kahyuM ke mAchImAra zaka vagere skeca cha chavone nirdaya bhAve haNa narakAdi durgatimAM jaI AkarAM duHkha bhogave che. kadAca manuSya thAya to temAM kharAba paristhitivALA teo bahu ja Adhi vyAdhi upAdhinA bahu ja duHkha bhegave che. eTale hiMsAnA kAraNe phala vagerenuM vistArathI varNana karyuM che. 2. bIjA mRSAvAda nAmanA adhyayanamAM mRSAvAdanuM svarUpa ane tenAM nAme kahIne jaNAvyuM che ke 1, nAstika, 2. paMcaskaMdhavAdI, 3. puNyAdinA phalane nahi mAnanAra cha, 4-5. IMDAmAMthI ane brahmAthI jagatanI utpatti mAnanArA, 6. vaiSNa, 7. ekAtmavAdI, 8, akArakavAdI, 9, bIjAnI upara kheDuM ALa denArA che, 10. kanyA vagerenI bAbatamAM jUThuM bolanArA cho, 11, jIvane haNavAmAM pApa nahi mAnanArA cho, 1ra. anarthadaMDane upadeza denArA che tathA 13. anartha. daMDanI anumodanA karanArA che, A tera prakAranA cha tathA tevA prakAranA bIjA paNa chavo jUThuM bole che. ahIM aMDavAda svayaMbhUvAdanuM svarUpa TUMkAmAM jaNAvIne sarva jagata viSNamaya che. A matanuM svarUpa TUMkAmAM kahyuM che, tene anusaratI mAkaDaRSinI gAthAo kahIne jUThuM bolavAnA kaDavA phala vagere bInA paNa spaSTa samajAvI che. TUMkamAM ema paNa kahI zakAya ke jema pahelA adhyayanamAM 1. hiMsAnuM svarUpa, 2. hiMsAnAM 30 nAma, 3. hiMsA karavAnAM kAraNe, 4, hiMsAnuM phala, 5. hiMsA karanArA jInuM svarUpa kahevA rUpa pAMca dvAre (ane narakanI pIDA vagere ) kahyA che. te ja pramANe ahIM bIjA adhyayanamAM paNa 1. mRSAvAdanuM svarUpa, 2. mRSAvAdanAM 30 nAma, 3, asatya bolanArA svaratIrthaka jInuM svarUpa, 4, asatya balavAnAM kAraNe tathA 5. asatya bolavAnuM phala vagere bInA vistArathI samajAvI che. 3. trIjA adattAdAna nAmanA adhyayanamAM 10 adattAdAna (cArI)nuM svarUpa, 2. adattAdAnanAM trIsa nAma, 3, adattAdAnanA kAraNe, 4, adattAdAnanuM phala, pa. corI karanArA paradhananA lobhiyA rAjAo, cAMciyA vagerenA A bhavanA tathA parabhavanA du:khanuM varNana, saMsArane samudranI upamA daIne baMnenI sarakhAmaNuM vagere bInA vistArathI samajAvI che. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (10. zrI prazna vyAkaraNaga sUtrane paricaya) rala cothA abrahma nAmanA adhyayanamAM 1, abrahma (maithuna)nuM svarUpa, ra. abrahmanAM trIsa nAmo, 3. asura vagere bhedA kahIne abrahma sevanArA chavAnuM svarUpa jaNAvyuM che. temAM abrahmacArI cakrI baladeva vAsudeva mAMDalika vagere rAjAnuM ane yugalIyA strI puruSonuM varNana karI, 4. abrahmacaryanAM kAraNe jaNAvatAM kahyuM ke sItA, dropadI, rukimaNI, padmAvatI, tArA, kAMcanA, ahalyA, suvarNagulikA, kiMnarI, vidyunmatI ane rohiNI nimitte bhayaMkara yuddho thayA, 5. abrAnuM bhava bhramaNAdi phala vagere bInA vistArathI samajAvI che. 5. pAMcamA parigraha nAmanA adhyayanamAM parigrahanuM svarUpa, 2. parigrahanAM 30 nAma, 3. parigrahavALA jIvonuM svarUpa tathA temanI durgati, 4, parigrahanAM kAraNe, pa. parigrahanA phale jaNAvIne bhavanavAsI vagere bhedo kahyA che. aMte pharamAvyuM ke zipa vagere paNa lobhanA kAraNa hovAthI bhavabhramaNane vadhAre che, Azrava dvAranA pAMca adhyayanano TUMka paricaya pUro thayo. saMvara dvAranAM pAMca adhyayana TUMka paricaya 6. chaThThA (1) ahiMsA mahAvrata nAmanA adhyayanamAM saMvarane kahevAnI pratijJA jaNAvI saMvara dvAranuM TUMkAmAM varNana karyuM che. 1, ahiMsAno upodaghAta ane mahAvratanuM svarUpa jaNAvatAM zarUAtamAM ahiMsAnuM svarUpa, ra. tenAM nAma kahIne, 3. ahiMsA dharmanA sAdhaka tIrthakara, avadhijJAnI, vajumati-vipulamati mana: paryAvajJAnI, pUrvadhara vagere mahApuruSAdinuM varNana karyuM che. pachI saMyamanuM ne nava keTInuM svarUpa jaNAvIne kahyuM ke cikitsAdinuM, ne lakSaNAdi pArakhavAnuM, tathA mAna pUjADhi satkAranuM vajana karavuM. pachI jINuM vagere tathA pahelA mahAvratanI pAMca bhAvanA samajAvIne AhAra levAnuM kAraNa, ane dAMDA pITha vagere rAkhavAnAM kAraNe (saMyamanI vRddhi vagere) jaNAvyA che. tathA aMte sAdhunuM yathArtha svarUpa paNa varNavyuM che. ahIM ahiMsAnA nAmomAM dayAnuM pUjA nAma kahyuM che, tethI jinapUjAmAM hiMsA kahenAranI mAnyatA taddana khoTI che. ema samajavuM. 7. sAtamA (2) satyavrata nAmanA adhyayanamAM 1. satya vacananuM svarUpa, 2 satyano mahimA, 3. sAvadya bhASAne tyAga, 4, satyanAM nAmo jaNAvyAM che. pa. AkhyAta (kriyA pada) nipAta (avyaya) upasarga (upa, ava, vagere) vagerenuM jJAna satyabhASAnuM kAraNa che. 6. bIjA mahAvratanI pAMca bhAvanA, 7. kSetrAdi nimitte asatya belAya vagere bInA vistArathI samajAvI che. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijyapaddhasUrIzvarakRta 8 AThamA (3) adattAdAna viramaNa mahAvata nAmanA adhyayanamAM 1. adattAdAna viramaNanuM svarUpa, 2. vismRta eTale kaI cIja kenI che? tenI khabara na hoya to, tevI cIja athavA tevA prakAranA bIjA paNa padArtho levAya nahi, 3. je gharamAM javAthI mAlikane aprIti thAya, tevA gharamAM munie javuM nahi, 4. aprItivALA dAyaka zrAvakAdinI pAsethI munie pITha phalaka vagere jevAM nahi, 5. munine kevA pITha vagere khape? ane kevA pITha vagere na khape? 6. upadhi vagerenA dAtAnuM svarUpa, 7. bAlamuni vagerenA vaiyAvacca karavAnA zubha saMskAravALA munioe tapasvi-kula-gaNa-saMgha -catya vagerenA nimitte udyamazIla thavuM, ne aprItivALA dAyakanA pIThAdi padArtho vAparavA nahi. A badhI hakIkata vistArathI samajAvIne aMte trIjA mahAvratanI pAMca bhAvanAnuM spaSTa svarUpa jaNAvyuM che. 9. navamA (4) brahmacarya nAmanA adhyayanamAM 1, brahmacaryanuM svarUpa, ra. teno mahimA, utkRSTapaNuM, prabhAva, 3. brahmacArIe javA lAyaka sthAne, 4. brahmacaryanuM phaLa, pa. brahmacarya mahAvratanI pAMca bhAvanA vagere bInA vistArathI jaNavI che. 10. dazamA (5) aparigraha mahAvrata nAmanA adhyayanamAM eka prakArane asaMyama, be prakAranA baMdhana vagere ekeka saMkhyAnI vRddhi karIne traNa cAra pAMca vagere padArthonuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI kahyuM ke munivarene chatraka (chatrI) phUlo vagere na khape, edanAdinI saMnidhi rakhAya nahi, UMddaSTAdi doSathI dUSita AhArapaNuM na khape A bInA vistArathI samajAvIne sAdhuone khapI zake tevA AhAra pAtrA puMjaNa paTalA (pallA) gucachA vagerenuM varNana vistArathI karyuM che. aMte sAdhunuM yathArtha svarUpa jaNAvIne AnI pAMca bhAvanA kahevAnA prasaMge kahyuM che ke munioe zubhAzubha zabdAdimAM rAga dveSa na karavA joIe. A badhI bInA vistArathI jaNAvI che. saMvara dvAranAM pAMca adhyayanane TUMka paricaya pUro thayo. zrI prazna vyAkaraNAMga sUtrane TUMka paricaya pUre thaye. zrI jene pravacana kiraNAlIne agIAramo prakAza pUrNa thayA Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAramA prakAza 11. zrI vipAka sUtrAMga sUtranA paricaya || AryA // aha bArasappayAse paricayalesaM vidhAgasutassa // bucchaM do suyabaMdhA, dukkhavivAge dasajjhayaNA / / 93 / / 3 paDhama miyA puttavakhaM, ujjhiyaakkhaM abhagga se jakvaM / / 4 sagaDa bissaiddattaM sirinaMdobaddha cha / / 94 / / " uMbaradatta soriya-vattakhaM nabamadevadattavakhaM / maMjU dasamaM bIe, subAhUyaM bhaddanaMbIya / / 95 / / Y 3 10 taya sujAya suvAsava-jirNadAsaM ghaNabaI mahAbalayaM // siribhaddAimanaMdI, pavara mahAcaMda varadasa // 96 // aNNANAivasANaM, soya vivAgo niciyakammaNuhavo jo // jaM suttaM taM vaNNa, vivAgasuttassa sadasyo / / 97 / / AsaNNasiddhiyANaM, aNuhUyAta dukkha khiSNAnaM // veragaM duhasavaNA, buto paDhamo duhavivAgo / / 94 / / titthayarA bhagavaMtA, jANaMticche ramaMginivahANaM // necchate dukkha phalaM mUDhA sevaMti duhaheU / / 99 // icchaMti suhaphalAI, sevaMti Na subakhasAhaNAI te // duhaphalapadaMsaNa, butto butto paDhamo duhavivAgo // 100 // sahami sandesi taM puNa bANAisahanimittehiM // paNNatto, aMte bio suhavinAmo // 101 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrI gharakRta zabdA :--have bAramA prakAzamAM agIyAramA aMgarUpa zrIvipAkasUtranA paricaya TUkAmAM kahIza, tenA be zrutaskaMdhA che. temAM pahelA du:kha vipAka nAmanA zrutaskaMdhamAM daza adhyayane kahyA che. 93. tenAM nAma A pramANe-1, mRgAputra adhyayana, 2. ujjitaka adhyayana, 3. abhagnasena adhyayana, 4. zakaTa adhyayana, 5. buhaspatidatta adhyayana, 6. na"divardhana adhyayana, 7. maradatta adhyayana, 8. zaurikadatta adhyayana, 9. devadattA adhyayana, 10. ajUM adhyayana. bIjA sukha vipAka nAmanA zrutaskaMdhamAM dRza adhyayane che, tenAM nAma A pramANe-1. subAhukumAra adhyayana, ra. bhadrenaMdI adhyayana, 3. sujAta adhyayana, 4. suvAsava adhyayana, 5. jinadAsa adhyayana, 6. dhanapati adhyayana, 7. mahAbaLa adhyayana, 8. bhadranadI adhyayana, 9. mahAcaMdra adhyayana, 10, 16tta adhyayana. je adhyayanamAM jenuM varNana karyu. hAya, tenA nAmathI te adhyayana ALakhAya che, 94-95-96, vipAka sUtranA zabdArtha A pramANe karavA-ajJAnAdine vaza thayelA jIve je bAMdhelAM karmIne bhAgave eTale azubha karmonuM ane zubha karmonuM bhAgavatru' te vipAka kahevAya. je sUtra AvA vipAkanuM varNana kare te viSAka sUtra kahevAya. 7. jeA pe bhUtakAlamAM anaMtA du:khA bhAgavelA heAvAthI kheda pAmyA che, te Asannasiddhika vene pApI jIvAe bhAgavelAM du:khA sAMbhaLatAM jarUra vairAgya thAya che. A muddAthI ahI pahelA du:khavipAka zrutaskaMdha kahyo che. 8. vaLI tIrthaMkara bhagavaMtA sAMsArI jIvAnuM A Azcarya upajAvanAruM vartana (pravrutti) jANe che A ajJAnI veA du:kharUpa phUlane cAhatA nathI, paNa Azcaya e che ke teo niraMtara du:khanAM ja sAdhanA seve che, tethI kharekhara teo mUDha jevA banI gayA che. 8. vaLI sukhanAM leAne ( rAjya lakSmI vagerene ) cAhe ja che, paNa tee sukhanAM sAdhanAne sevatAM ja nathI. AvA veAne pApakarmInA udayathI maLatAM phlAnuM svarUpa samajAvavAne mATe ahIM pahelA du:khavipAka zrutaskaMdha kahyo che. 100, sa vAne sukha vahAlu ja hAya che. (game che.) dvAna zIla tapa vagere sukhanAM kAraNeAne ja sevavAthI jarUra sukha maLe che. A hukIkata samajAvavAne mATe ahI' chevaTe sukhavipAka nAmanA bIjo zrutaskaMdha kahyo che. 101, 94 spaSTA :--A sUtranA prAraMbhamAM zrIja bhUsvAmI zrIsudharmAMsvAmIne pUche che ke he pUjya gurujI! prabhu zrImahAvIradeve dazamA aMganA je artha kahyo te jANyA. have Apa kRpA karIne prabhue agIyAramA aMgano je artha kahyo che, te jaNAveA. A praznanA uttaramAM zrIsudharmAsvAmIe jaNAvyu... ke he jabU! prabhue A vipAka sUtranA 1. du:kha vipAka zrutaskaMdha, 2. sukha vipAka zrutaskaMdha A rIte e zrutaskaMdha jaNAvyA che. sUtranA je eka mATA vibhAga te zrutaskaMdha kahevAya. A sAMbhaLI pharI zrIja'bhUsvAmIe pUchyuM ke pahelA zrutaskaMdhanA keTalAM adhyayanA kahyAM che? tenA uttaramAM jaNAvyuM Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (11. zrI vipAkasUtrAMga sUtranA paricaya ) 95 ke tenAM daza adhyayanA kahyA che. ahIM dareka sUtranI ane adhyayananI zarUAtamAM zrIsudharmAsvAmIe je je uttarA ApyA che, te te uttarAnA amuka bhAga melIne pachInA prazna pUchyo che. AmAM punarukti doSa eTale kahelA zabdane pharI kahevA rUpa DhoSa lAgatA ja nathI. kAraNa ke gurunA ke svAmInA kahelA vacananA anuvAda karIne (te pramANe melIne) pachI ja bIjo prazna pUchyA e, vinayanI avicchinna maryAdA che, ane te ja (vinaya) cAritranuM mukhya aMga che. vaLI anuvAda karavAthI ema paNa jaNAya che ke gurunuM vacana rUDI rIte pAte (ziSye) dhArI lIdhuM che. ane tyAra pachI bIjuM navuM jANavA mATe prazna kare che. A paNa eka vinayadharmInI maryAdA ja che. temaja rAjA vagere svAmIe batAveluM kAma karI rahyA pachI sevake AvIne svAmIne kahe che ke "tame batAveluM amuka kAma ame A rIte karyu che. '" A rIte svAmInI. AjJA pAchI soMpavI, te paNa vinaya ja che, e rIte sarvAMtra jANavuM. A rIte A sUtranI zarUAtanI bInA TUMkAmAM jaNavI. Aja pramANe prAya: sarva AgameAmAM prakSAdina a Mge eka sarakhI zailI jaNAya che. zrI vipAka sUtranA saMkSipta sArAMza A vipAka sUtra (vipAka zruta)mAM vipAka eTale zubha azubha karmonA uddaya (anubhava) bheAgavaTA vagere), tenA be prakAra che. 1. pradezAya, ane ra. vipAka (rasa) udaya. temAMthI ahIM vipAka uDDayanI ja bInA kahI che. vipAkAyamAM paNa azubha ka nA vipAka, ane zubha karmAMnA vipAka A rIte be bheda che. azubha karmInA vipAka du:khadAyaka che tethI te du:khavipAka kahevAya che. zubha karmAMnA vipAka sukhane ApatA hovAthI te suvipAka kahevAya che. A apekSAe du:vipAka ane sukhavipAka nAmanA e zrutaskaMdhA ahI" kahyA che. temAM daza daza adhyayanA ApelAM che. tenA nAma ahI zabdAmAM jaNAvyA che. pahelA du:khavipAkamAM sugAputra vagerenAM varNanavALAM daza adhyayanA che. temAM te te nAmanA jIvAe pUrvabhavamAM ugna (cIkaNAM) pApaka bAMdhelAM hAvAthI A bhavamAM bahuja du:khI thayA che, ane bahuja AkarI vedanA bhAgavatA maraNa pAmI ti`canA bhava karyA bAda pahelI narake gayA che. tyAra pachI anukrame vacamAM vacamAM (AMtare AMtare) ti``canA bhavA karIne bIjI narakathI mAMDIne sAtamI naraka pRthvI sudhI jaze. tyAMthI nIkaLI jalacara sthaLacara vagere paMcendriya tiya cAmAM vAraMvAra utpanna thaI anukrame caturi kriyAdimAM ane chevaTa pRthvIkAyAdi ekendriyanA bhavAmAM bhamI pAchA pacendriya tiryaMca thaI maraNa pAmI manuSyapaNe janmI, Adha pAmI dIkSA laI, svarga jai, mahAvidehamAM U'ca kuLamAM manuSya janma pAmI, cAritra grahaNa karI, siddhipada pAmaze. vagere hakIkata vistArathI jaNAvI che, temAM pahelA Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta adhyayanamAM kAMIka savistara (vadhAre laMbANathI) hakIkata jaNAvI che ne bAkInAM nava adhyayanemAM pahelA adhyayanamAM kahelI hakIkatanI bhalAmaNa karI che. kAraNake daze jIvoe narakAdi cAre gatimAM paribhramaNa sarakhI rIte karyuM che. bIjA taskaMdhamAM sukhavipAkanAM paNa daza adhyayane che. temAM paNa pahelA adhyayanamAM kAMIka vistArathI kathA kahIne bAkInAM nave adhyayanamAM pahelA AvelI bInAnI bhalAmaNa karIne bahu TUMkAmAM te nava adhyayano kahyAM che. dazamA adhyayanamAM saheja vistAra karyo che. temAM pUrva bhave tIrthakarane ke munine AhArapANI vagerenuM dAna karavAthI A bhave UMcA kuLamAM manuSya thayA che. te ja bhavamAM prabhu zrImahAvIranI vANI sAMbhaLI pratibodha pAmI pahelAM zrAvakanAM vrato, ane pachI sAdhupaNuM ArAdhI saudharma savalokamAM gayA che. tyAMthI cyavI, manuSya thaI, cAritra laI, devagatinA AMtarAMvALA manuSyanA bhavo karIne eTale trIjA, pAMcamA, sAtamA, navamA ane agyAramA devalokamAM deva thaIne aMte sarvArthasiddha vimAne deva thaI, tyAMthI mahAvideha kSetramAM manuSya thaI, cAritra laI siddha thavAnA che. A pramANe baMne mRtakone sAra TUMkamAM jaNAvyuM. temAMthI hitazikSA e maLe che ke azubha karmone karanAra saMsArI jIve uttarottara lAMbA kALa sudhI mahAduHkhane denArI durgatine pAme che, ane chevaTe azubha karmonAM phala bhegAvyA pachI gurune yoga thavAthI dharma sAdhI zubhagatinAM sukha pAme che. ane supAtradAna devAthI bhavya che uttarottara deva manuSyagatinA sukhanI zreNI jogavI aMte siddhipada pAmyA che vagere jarUrI bInA ahIM vistArathI ApI che. te uparAMta pApI jIvone maLatI sAmagrI ane puNyazAlI jIvone maLatI puNyanI sAmagrI ane teno Abehuba citAra ahIM vistArathI Ape che. pApI jIvoe karelA pApanA vRttAMta ane tene tyAra pachInA manuSya bhavamAM maLelA duHkhanuM varNana vAMcatAM ke sAMbhaLatAM hRdaya kamakame che. jo ke narakanA duHkha pAse te te hisAbamAM nathI. A vRttAMta vAMcIne je jIva pApa karatAM na aTake, te bahalakamI ke dIgha saMsArI hoya ema saMbhava che. vaLI munivarone varAvavAno mahAprabhAva jANI evI rIte supAtradAna devAno utsAha jemane na thAya, tevA jIvo paNa parittasaMsArI saMbhavatA nathI. A bAbata zrI zrAvakadharma jAgarikAmAM meM vistArathI samajAvI che. zrIvipAkasUtrane saMkSipta sArAMza pUro thayo. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (11. zrI vipAka sUvAMgane paricaya) raha7 pahelA mRgAputra adhyayanane Treka paricaya cAra jJAnavALA zrI sudharmAsvAmIne caMpAnagarInI bahAra udyAnamAM zrIjabUsvAmIe A vipAka sUtrano artha pUchayo. zrI sudharmAsvAmI gaNadhare anukrame pahelA zrataskaMdhanA mRgAputra adhyayana vagere 10mAMnA pahelA mRgAputra adhyayanamAM mRgAputre pAchalA bhavamAM karelAM pApa karmonAM phalo ahIM bhegavyA, te hakIkata jaNAvI che. temAM mRgAputranuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM ke tene yarAmAM rAkhyo hato. ane te janmathI AMdhaLo hate. tathA te dayAjanaka sthitimAM pitAnuM duHkhamaya jIvana rIbAI rIbAIne pUruM karato hato. vijaya kSatriya bahAra pharavA nIkaLe, te avasare rAjamArga thaI eka janmAMdha puruSa cAlyo jato hato. tene AhAra pANI vahoravA nIkaLelA zrIgautamasvAmIe joyo. temaNe prabhunI pAse AvI jAlaMdhanI hakIkata pUchI, teno javAba detAM prasaMge prabhue mRgAputranI hakIkata jaNAvI. te sAMbhaLI zrIgautamasvAmI mRgAputrane jovA tenA sthAne gayA. tyAM jaI temaNe mRga rANIne bhoMyarAmAM rahelA mRgAputrane jovAnI icchA jaNAvI. te vakhate bhejananI gADI laIne te (mRgAputranI mAtA) tyAM AvI tyAre teNIe zrIgautama gaNadharane mukha nAka baMdha karavA sUcanA karI. tenuM kAraNa e hatuM ke bhoMyarAmAM rahelA mRgAputranA zarIranI durgadha bahu ja UchaLatI hatI. te sahana na thaI zake tevI hatI. tenI kharAba asara na thAya, A muddAthI mRga rANIe zrIgautamasvAmIne mukha vagerene baMdha karavAnI sUcanA karI hatI. bhoMyarAmAM jaI zrIgautamasvAmIe mRgAputranA AhArAdi joyA. ane tenI nArakInA jevI hAlata paNa joIne karmonI vicitra paristhitine vicAra karI bahu ja vairAgyane dhAraNa karanArA zrIgotama gaNadhare prabhu zrI mahAvIrane A bInA jaNAvI. pachI temaNe prabhune mRgAputrano pUrva bhava pUchayo. tenA uttaramAM prabhue jaNAvyuM ke jenA tAbAmAM 500 gAmo hatA, e IkakAI nAmano rATheTha zatakAra nagaranI najIka AvelA vijaya vardhamAna nAmanA beTa (gAma)mAM raheto hato. te dhanavaMta ane bahu ja adhamI hato, tethI prajAnI upara navA navA karaverA vagere nAMkhI prajAne kanaDato hato. A karelA hiMsAdi pApakarmone udaya thatAM tene zarIramAM sAla rage prakaTa thayA. tene maTADanAra vaidyanI tapAsa karavA gAmamAM uddaghoSaNA karAvI. te sAMbhaLI AvelA vaidyonA kahyA pramANe tela vagerenuM cALavuM ityAdi upAyo karatAM chatAM paNa vedanA ochI thaI nahIM. aMte bahu rIbAtAM rIbAtAM 50 varSonuM AyuSya paNa karI pahelI ratnaprabhA narakamAM nArakI thaye he gautama! tyAMnuM AyuSya paNa karI te ahIM mRgAputrapaNe mAtAnA garbhamAM AvyA, tene (mAtAne) te gabhara jIva aniSTa lAgyo. tethI tenI mAtAe garbhapAtAdi karavA mATe ghaNAM upAyo karyA Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta chatAM temAM te niSphala nIvaDI. A avasare tene janma thatAM mAtA hInI, tyAre tenA patie kahyuM ke putrane bheMyarAmAM rAkhI sAcavo. A prasaMge prabhue mRgAputranI nADI AdinuM svarUpa jaNAvyuM che. aMte kahyuM ke ahIMnuM AyuSya pUrNa karI siMhAdi rUpe saMsAramAM bhamaze. A rIte pApakarmone kSaya thatAM aMte supratiSThAnanagare janmI anukrame dIkSAnI ArAdhanA karIne saudharma devaloke devapaNuM anubhavI mahAvidehe siddha thaze. hitazikSA he jIva! prajAnI upara karaverA nAMkhavA vagere svarUpe prajAne bahu ja herAna karavAthI mRgAputrane pitAnA cAlu mAnava bhavamAM narakanA jevI bhayaMkara vedanA bhogavatAM chatAM paNa teno cheDo Abe nahi, paNa siMhAdinA bhavomAM paNa tene bahu ja duHkha bhogavavuM paDayuM. e badhAM pApakarmonAM phalo samajIne tuM kadAca rAjyAdi pAmyo houM, te te vakhate prajAne kanaDIza nahi, putranA jevI gaNIne tenuM pAlana karaje ne teno AzIrvAda leje. maratAM chatAM paNa sau kaI bhalA mANasenA guNane saMbhAre che. bIjAne sukhazAMti devAthI ja sukhazAMti maLI zake che. du:kha denArAne du:kha ja maLe. vyAjabI che ke "vAve tevuM laNe, ne kare tevuM pAme. ? 2. bIjA ujijhataka nAmanA adhyayanamAM kahyuM che ke vANijaya nAmanA gAmamAM sudharma nAmanA yakSanuM maMdira hatuM. ahIMnA mitra nAme rAjAne zrI nAme rANI hatI. ahI kAmadevaja nAme gaNikA ( vezyA) rahetI hatI. A prasaMge vezyAnuM varNana karIne kahyuM ke vijya mitra sArthavAhane ujijhataka nAme putra hatA. eka vakhata zrI gautamasvAmI prabhunI sAthe ahIM AvyA. te prabhunI AjJA laI gocarI vahoravA nIkaLyA, te vakhate rAjamArgamAM te ujijhatakanA hAtha bAMdhIne sipAIe tenA zarIranA tala tala jevA TukaDA karIne teNe karelo guno prajAne jaNAvatA hatA. A banAva joIne zrIgautamasvAmI prabhunI pAse AvIne pUchavA lAgyA ke Ane AvuM duHkha bhogavavAnuM kAraNa zuM? tenA javAbamAM prabhue kahyuM ke he gautama! hastinApura nAmanA nagaramAM sunaMda nAme eka manuSya raheto hato, tyAM gomaMDapa hato, je sthale gA besIne visAmo le te gAmaMDapa kahevAya. A nagaranA rahIza bhIma nAmanA kUTagrAhI (macchImAra vageremAMnI eka halakI jAtinA manuSya) nI utpalA nAmanI bhAryAne kharAba garbhanA prabhAve gAyanuM mAMsa khAvAno dehalo thayo. bhIme te gamaMDapamAMthI mAMsa lAvIne te dehale pUryo. te bele tyAre gAyo trAsa pAmatI hatI, tethI te bhImanuM gotrAsa nAma prasiddha thayuM, gAyanuM mAMsa khAvuM, vagere pApa karmo karIne te bhIma narake gayo. ahIMthI nIkaLIne te bhImane jIva vijaya mitra sArthavAhanI bhadrA bhAryAne putra thaze. mAtAe tene ukaraDAmAM tyAga karyo hato, tethI te ucchitaka Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNavalI (11. zrI vipAka sUtrane paricaya) nAme prasiddha thaze. vijya mitra sArthavAha samudranI musApharI karatAM acAnaka maraNa pAmyo, te jANI zakathI subhadrA paNa marI gaI. svajanoe ujijhatakane vyasanI hevAthI gharamAMthI kADhI mUko. te vezyAmAM Asakta thayo, tethI rAjAe dehAMta daMDa karyo. je hakIkata teM hamaNuM najarenajare joI che. ahIMthI marIne ghaNI vAra durgatinA du:kha bhogavI iMdrapuramAM vezyAne pitRsena nAme napuMsaka putra thaze. tyAMthI narakamAM jaI susumAra vagere jalacarAdinA bhavemAM bhamIne pApa karmono kSaye aMte caMpAnagarImAM zrAvaka kule janma pAmI avasare sAdhupaNuM pAlI pahelA devalokamAM devapaNuM anubhavI mahAvidehe siddha thaze. hitazikSA he jIva! UMjhatakano hevAla yAda rAkhIne vezyAsakti vagere pApakarmono tyAga karI mokSamArgane parama ullAsathI aparAdhIne siddhinA sukha pAmaje. yAda rAkhaje ke jyAM pApa tyAM ja bhaya hoya che. dhamanuM jIvana nirbhaya hoya che. 3. trIjA abhagnasena adhyayanamAM kahyuM che ke purimatAla nAmanA nagaramAM ameghadazI yakSanuM maMdira hatuM. ane zAlA nAmanI cera palIne uparI vijaya nAmano cAra hato. te gAmane lUMTavuM vagere pApakarmo karIne AjIvikA calAvato hato. tene kadazrI nAme bhAryA tathA abhagnasena nAme putra hato. ahIM nagaramAM zrI mahAvIra prabhu padhAryA. abhasena tathA tenA kuTuMbane paNa 18 cauTAmAM pheravIne rAjAe mArI nakhAvyuM, tenA pAchalA bhavanI bInA TUMkAmAM A pramANe jANavI:-te abhagnasena cora pUrva bhavamAM bahuja anyAya karanAre aMDa nAmano vANiyo hato, tyAMthI marIne trIjI narake jaI ahIM skaMdazrInI kukSithI dehale pUrNa thatAM putrapaNe utpanna thayo. tenuM abhagnasena nAma pADayuM, anukrame moTo thatAM ceranI senAnA adhipati thayo. teNe eka bALakane mArI nAkhyo. dezanA lokoe bhegA maLIne mahAbala rAjAnI AgaLa phariyAda karI. te sAMbhaLI rAjAe tene daMDa karavAno hukama pharamAvyuM. A vAta keIe abhagnasenane kahI dIdhI. rAjAnA sipAIoe vizvAsa pamADI tene pakaDayo. tenI sAthe tenA kuTuMbane paNa pakaDI lIdhuM, ne te badhAMne mArI nAMkhyA. ahI abhagnasena marIne nAraka bhavAdi bhAvomAM bhamIne hiMsAdi karavAthI karelAM karmono mokSamArganI ArAdhanA karavAthI kSaya karI aMte mokSe jaze. ahIM samajavA jevI bInA e che ke prabhuzrI mahAvIradevanI hayAta chatAM paNa nirUpakramajanya upadrava prabhunA atizayathI TaLI zakatA nathI. abhagnAnAdinA maraNamAM paNa tevuM ja banyuM che. prabhuzrI tIrthakaradevanA atizayathI sopakrama karmonA udayathI thanArA upadravo athavA baddha-aSTa-nidhattAvasthAvALAM karmonA udayathI thanArA upadra ja dUra thaI zake che. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3oo zrIvijyapadhasUrIzvarakRta paNa nirUpakrama eTale nikAcita karmodayathI thayelA ke thanArA upadravo dUra thaI zakatA nathI. AmAMthI zikhAmaNa e maLe che ke hiMsA anyAyAdinAM bUrAM phale abhasene rIbAIne rIbAI bhegavyAM. tenA pApanI asara tenA kuTuMba upara thaI. tethI tene paNa asamAdhi maraNAdinuM du:kha bhegavavuM paDyuM. tethI he jIva! tu anyAya hiMsAdi pApanAM sAdhano ane mokSamArgane ArAdhI muktinA avyAbAdha sukhane meLavaje. e karavAmAM ja mAnava jIvananI kharI sArthakatA gaNAya. satya, nIti ane dayA e traNa sAdhanone kharA sukhanAM mukhya sAdhana tarIke jaNavyAM che. 4. cothA zakiTa nAmanA adhyayanamAM kahyuM che ke-zAkhAMjanI nagarInA devapUmaNa nAmanA bagIcAmAM amogha nAmanA yakSanuM maMdira hatuM. A nagarInA mahAcaMdra rAjAne susena nAme pradhAna hato. ahIM sudarzanA nAme vezyA rahetI hatI. subhadra zeThanI bhadrA strIne zakaTa nAme putra hato. ahIM zrIvIraprabhu padhAryA vagere bInA jaNAvatAM prasaMge te zakaTanA pAchalA bhavanI bInA varNavI che. temAM kahyuM ke A zakaTa nAmano putra pAchalA bhavamAM chagalapure siMhagiri rAjAnA rAjyamAM chaNika nAme chagalika (bakarAM vecavAno dhaMdho karanAro) hato. ahIM hiMsAdi pApakarmo karIne maraNa pAmI cAthI narake gayA pachI ahIM subhadra zeThanA zakaTa nAmanA putrapaNe utpanna thaye. vyasanI hovAthI tene tenA pitAe gharamAMthI kADhI mUkyo. te svachaMdI banI vezyAsakta thayo, tethI susena pradhAna tene mArI nakhAvyo. te marIne pahelI narake gayA, tyAMthI nIkaLIne rAjagRha nagaramAM caMDAla thaze. ahIM karelAM pApakarmonA udayathI te marIne narake jaze vagere bInA vistArathI samajAvI che. AmAMthI hitazikSA e maLe che ke he jIva! vezyAsakita e durgatinuM parama sAdhana jANIne tene tathA bIjA vyasano tyAga karI samatAbhAve mokSamArganI ArAdhanA karI siddhinA sukha pAma je. 5. pAMcamA buhaspatidatta nAmanA adhyayanamAM kahyuM che ke kauzAMbI nagarInA caMdrAvataraNa nAmanA bagIcAmAM vetabha nAme yakSanuM maMdira hatuM. A nagarInA zatAnIka rAjAnI mRgAvatI rANIne udAyana nAme putra hato. tene padmAvatI nAmanI rANI hatI. A rAjAnA rAjyamAM somadatta purohitanI vasudattA bhAryAno bRhaspatidatta nAme putra hato. ahIM zrI vIraprabhu padhAryA vagere bInA jaNAvyA bAda kahyuM che ke sarvatobhadra nAmanA nagaranA jitazatru rAjAne mahezvaradatta nAme purohita hato. te dararoja brAhamaNa vagerenA ekeka putrane haNato hato, AThama caudaze be be putrone, mAsInA divase cAra cAra putrone, 6 mAsIe ATha ATha putrone, ane vArSika dine sola sola putrone, tathA parabalanA abhiga (caDhAI) rUpa avasare 100-100 putrone haNato hato. A rIte pAchalA bhavamAM karelI hiMsAnA pratApe te purohita marIne pAMcamI kenara jaI ahIM bRhaspatidattapaNe utpanna thaye, bALapaNathI udAyana rAjAne mitra Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (11, zrI vipAka sUtrAMganA picaya) 301 hatA. pApakarmAMnA udaye te padmAvatI rANImAM Asakta thayA. A nimitte bhUrI hAlate maraNa pAmI pahelI tarake gayA vagere bInA jaNAvI che. AmAMthI medha levAnA e ke hiMsA ane parastrInI AsaktithI bRhaspatidattane dutinA du:khAbhAgavavAM paDayAM, he jIva! tAre te baMne pApane tajIne meAkSa mAnI ArAdhanA karI muktinA avyAbAdha sukha meLavavA jarUra prayatnazIla thavuM, e karavAmAM ja mAnavajIvananuM rahasya rahelu che. 6. chaThThA sudana nAmanA adhyayanamAM kahyuM che ke mathurAnA bhaDIravana nAmanA gIcAmAM sudarzana nAmanA yakSanu maMdira hatuM. A yakSanA nAme adhyayana ALakhAya che, paNa ahIM nadIvana nAme zeThanA putranI bInA kahelI hAvAthI nadIna nAmanuM adhyayana paNa kahI zakAya. tenI hakIkta TUMkAmAM A pramANe jANavI- mathurA nagarImAM zrIdAma zeThanI baMdhuzrI nAmanI bhAryAMne naMdivardhana nAmanA putra hatA, te pAchalA bhavamAM sihapuranA siMharatha rAjAnA kedakhAnAnA uparI duryodhana nAme cArakapAla hatA. hiMsAdi karavAthI te marIte chaThThI narake jaI ahIM naMdIvana paNe janmyA. anukrame meATA thatAM teNe pitAne mAravAnuM kAvataruM racyuM. te vAta rAjAe maMtrInA kahevAthI jANI tyAre tene mArI nakhAvyA, bhUrI hAlate marIne te pahelI narake gayA vagere hakIkata vistArathI jaNAvI che. hitazikSA he jIva! mAtApitAnA anahada upakArA yAda karIne temanI nirtara bhakti karaje, paNa temanI hAya laIza nahi. temanA kahyA pramANe vartavAthI ja tAruM kalyANa thaze. kadAca bhakti ochI karAya, teA paNa temane mAravAnA vicAra paNa karIza nahi. tevI nIca bhAvanAthI teA naMDhIvana durgatimAM gayA. A vAta dhyAnamAM rAkhI tamAma veAnu bhaluM karavAnI bhAvanA bhAvaje, ne zuddha manathI meAkSa mArgane ArAdhI siddhinA sukha pAmaje. 7. sAtamA ubaradatta nAmanA adhyayanamAM kahyuM che ke pADalakhaMDa nAmanA nagaramAM kharadatta nAmanA yakSanu maMdira hatuM. A nagaranA siddhArtha nAme rAjA hatA. ahIM sAgaradatta sAOvAhane kharadatta nAme putra hatA. ahIM zrImahAvIra prabhu padhAryAM vagere bhInA jaNAvyA bAda eka rAgI bhIkhArIne jotAM zrIgautamasvAmIe tenI bAbatamAM prabhune pUchatAM prabhudeve tenA pUrva bhavanI mInA kahI. te A pramANe vijayapura nagaramAM kanakaratha rAjA hatA. ahIM eka dhanva'tarI vaidya bIjA jIvAne mAMsa khAvAnA upadeza detA hatA. te mAMsAhArAdinA pApe chaThThI narake gayA. tyAMthI ubaradattapaNe utpanna thayA. pUrve karelA jIhiMsAdi pApa karmAMnA uddayathI tenA zarIramAM sALa rAgA utpanna thayA. te umadattanA jIva bhIkhArI rUpe upajelA teM joyA hatA. ahIthI marIne pahelI narake gayA vagere bInA jaNAvI che. AmAMthI bedha e levA ke mAMsAhAra ane Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30ra zrI vijayapadrasUrIzvarakRta mAMsa khAvAne upadeza devAthI ghaNAM cIkaNAM karmo baMdhAya che. ne durgatimAM anicchAe paNa javuM ja paDe che. ema samajIne he jIva! te baMnene tyAga karI dharmArAdhana karI saMsAra samudrano pAra pAmaje. 8. AThamA sauyadatta nAmanA adhyayanamAM kahyuM che ke sauryapuranA sauryAvartAsaka nAmanA bagIcAmAM sauya nAmanA yakSanuM maMdira hatuM. A saryapurane saurya datta nAme rAjA hato. ane ahIM samudra nAmanA sArthavAhane sauryadatta nAme putra hato. eka vakhata ahIM prabhu zrI mahAvIra deva padhAryA. prabhue te sauyadattanA pUrva bhavanI bInA jaNAvatAM kahyuM ke te naMdipuranA mitra nAmanA rAjAne zrIyaka nAmano ro hato. te mAMsA hArAdinA pApe chaThThI narakanA duHkha bhogavI ahIM sauryadattapaNe ja . kAlakrame te moTo thayo tyAre yamunA nadInA hadane gALavA vagereno dhaMdho karato hato. eka vakhata te mAchalAnuM mAMsa khAte hato tyAre tenA gaLAmAM mAsyakaMTaka (kAMTA jevuM aNIdAra hADakuM) eNTI gayuM. tenI tIvra vedanA bhegavI te pahelI nake gayo. vagere bInA jaNAvI che. AmAMthI bodha e levo ke mAMsane AhAra durgatinuM kAraNa che. ema samajIne he jIva! tuM sAttvika AhAra karaje, ne dharmArAdhana karI Atma kalyANa karaje. 9 navamA devadattA nAmanA adhyayanamAM kahyuM che ke rohiDa nAmanA nagaranA vaizramaNadatta nAmanA rAjAnI zrI rANIne puSyanaMdI kumAra nAme putra hatA. A nagaranI bahAra pRthvI avahaMsaka nAmanA bagIcAmAM dharaNa yakSanuM maMdira hatuM. A hiDanagaramAM datta nAmanA gAthApatinI kRSNazrI nAmanI strIne devadattA nAme putrI hatI. ahIM zrImahAvIradeva padhAryA vagere bInA jaNAvyA bAda devadattAno pUrva bhava jaNAvatAM prabhudeve kahyuM ke sapratihAya nAmanA nagaranA mahAsena rAjAnI dhAriNI rANIne siMhasena kumAra nAmano putra hato. tene zyAmArANI vagere pao0 rANIo hatI. temAM siMhasena kumArane zyAmA rANI sivAya bAkInI rANIonI upara aruci hatI. tethI 499 rANIonI mAtAo simenanI upara dveSa rAkhatI hatI. te vAta zyAmA rANIe potAnA svAmI sihasenane kahI dIdhI. tethI teNe te 499 sAsuone kuTAgAramAM rAkhI rAte lAhya saLagAvI mArI nAMkhI. AvA hiMsAdinA pApe siMhasena marIne chaThThI narakanAM du:kha bhogavI ahIM devadattApaNe janme. tenA lagna (upara jaNAvelA) puSyanaMdI kumAranI sAthe thayA. te potAnI mAtAnI bhakti bahu karato hato. te dveSathI devadattAe zrIrANI sAsane mArI nAMkhI te vAta jANI puSyanaMdIe devadattAne marAvI nAMkhI, te marIne pahelI narake gaI vagare bInA jaNAvI che. he jIva! hiMsA ane viSayAsaktinA barA lo jANIne te baMnene tyAga karI zrIjinadharmanI sAttivakI ArAdhanA karIne muktinA avyAbAdha sukhane pAmaje. A rIte AmAMthI hitazikSA grahaNa karavA lAyaka che. 9. zAmA aMjU nAmanA adhyayanamAM vadhamAna nAmanA nagaramAM vijayamitra Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (11, zrI vipAka sUvAMgane paricaya) 303 nAme rAje hato tenI bahAra mANibhadra vakSanuM maMdira hatuM. A nagaramAM dhanadeva sArthavAhanI priyaMgu nAmanI bhAryAne aMju nAme putrI hatI. ahIM samavasarelA zrIvIraprabhue te aMjUnA pUrvabhavanI bInA jaNAvatAM kahyuM ke te pAchalA bhavamAM iMdrapura nAmanA nagaramAM rahenArI pRthvIzrI nAme vezyA hatI. te vezyAsaktinA pAke marIne chaThThI narake gaI. tyAMthI aMjuputrapaNe janmI. anukrame iMdrapuranA iMdradata rAjAnI rANI thaI. te nizUlanI tIvra pIDA bhegavI maraNa pAmI pahelI narake gaI vagere bInA jaNAvI che. AmAMthI Atmika hitazikSA e maLe che ke viSayAsaktithI durgati pamAya che. mATe tene tyAga karI zIla dharmane ArAdhI Atmahita sAdhavuM joIe, A rIte vipAka sUtranA pahelA zrutaskaMdhane TUMka paricaya pUro thayo. bIjA mRtaraskaMdhane TUMka paricaya ahIM subAhu adayayana vagere 10 adhyayanamAMnA pahelA subAhu adhyayanamAM kahyuM che ke-hatizISa nAmanA nagaranA dInazatru rAjAne pao rANIo hatI. A nagaranI bahAra puSakaraMDaka nAmanA bagIcAmAM prabhu zrI mahAvIra deva padhAryA. prabhunI dezanA sAMbhaLI subAhu kumAre zrAvaka dharma svIkAryo. tenA pUrva bhavanI bInA jaNAvatAM prabhudeve kahyuM ke hastinApuramAM sumukha nAme zeTha rahetA hatA. temaNe dharmaghoSa sthaviranA ziSya sudatta nAmanA munirAjane bhAva pUrvaka AhAra pANI vahorAvatAM zubha manuSpAyuSyane baMdha karyo. ahIM pAMca divya prakaTa thayA, te sumukha zeTha aMte maraNa pAmI muni dAnanA prabhAve subAhupaNe jamyA anukrame moTA thatA te subAhu rAjakumAra parama zrAvaka thayA. te AThame ane caudaza pauSadha karatA hatA. eka vakhata ama sahita pauSadha karyo. temAM dharmajAgarikA karatA dIkSA levAnI bhAvanA thaI. dIkSA laI parama ullAsathI tenI ArAdhanA karIne pahelA devalokamAM devapaNuM bhegavI pharI manuSyabhavamAM dikSAne ArAdhI brahma devalokAdinAM uttama sukhone bhegavI aMte paMdaramA bhavamAM manuSyabhave saMyamAdinI ArAdhanA karIne siddha thaze. A prasaMge subAhu kumAranA 15 bhavonuM varNana paNa karyuM che. 2, bIjA bhadranaMdI nAmanA adhyayanamAM bhadranaMdI zeThe yugabAha tIrthakarane vahorAvyAnI (dAna dIdhAnI) bInA kahI che. 3. trIjA adhyayanamAM sujAta zeThe puchyuMdatta munine vaherAvyAnI bInA jaNAvI che. 4. cothA adhyayanamAM suvAsava zeThe vizramaNabhadra munine harAvyAnI bInA kahI che. 5. pAMcamA adhyayanamAM jinadAsa zeTha sudharmA manine harAvyAnI bInA kahI che. 6. cha adhyayanamAM vaizramaNa zeThe saMbhUti Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrIvijayapaghasUrIzvarakRta vijaya munine vaharAvyAnI bInA kahI che. 7. sAtamA adhyayanamAM mahAbala kumAre iMdrapura nAmanA munine harAvyAnI bInA kahI che. 8. AThamA adhyayanamAM bIjA bhadranaMdI zeThe dharmasiMha munine harAvyAnI bInA kahI che. 9. navamA adhyayanamAM mahAcaMdra rAjAe dharmavIrya munine AhAradi vaherAvyAnI bInA kahI che. 10. dazamA adhyayanamAM varadatta rAjAe dharmaruci munine vaherAvyAnI bInA kahI che. bAkInI ghaNI kharI bInA nave adhyayanamAM subAhu kumAranI mAphaka jANavI ema aMte kahyuM che. jo ke ahIM daze adhyayanamAM mukhyatAe dAna dharmano prabhAva varNavyo che, to paNa te upalakSaNa (sAmAnyathI kahevuM) hovAthI rIla, tapa, bhAva, dayA, jinapUjA vagere paNa jarUra laI zakAya, kAraNa ke te zIla vagere paNa sukhanAM ja kAraNe che. tathA gRhastha AtmA je zIla tapa ne bhAva dharmanI yathArtha ArAdhanA na karI zake, to paNa dAna rUpI pATiyAthI paNa te saMsAra sAgarane taravA jarUra samartha thAya che. temaja mArApaNAne je tyAga te dAna kahevAya. AvA dAnadharmane sAdhaka AtmA zIlAdi dharma sAdhavAne lAyaka bane che. AvA AvA aneka muddAone lakSyamAM rAkhIne A bIjA sukhavipAka zrataskaMdhamAM dAnadharmanuM varNana karyuM che. A sUtranI vizeSa hakIkata pahelA prakAzamAM jaNAvI che. zrI vipAka sUtrane Treka paricaya pUro thayo. zrI jaina pravacana kiraNAlIne bArame prakAza pUro thayo UF UR Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 teramA prakAza che 1 12 zrI daSTivAda sUtrane paricaya ! // AryA // aha terasappayAse, aMtimavicchinnadiTTivAyassa // saMkhittaparicayaM haM, vucchaM suttANusArAo / / 102 // ThANaMga dasamaThANe, aNuogagayAi nAma basagaM se / / paNNattaM paNabheyA, parikammAI ya paDhamassa // 103 / / codasa coisa bheyA, duhaM paMcaNhamitya paNapaNNA // sagabheyA siddhAI, pajjate seNiyA saho // 104 / / mA e pA''ke rAe, duike ya pa saM ya gaM si paibheyA / / AikkhareNa jeyA, coddasa bheyAiyA puNNA / / 105 / / sattaNhaM chanbheyA, sasamayavattambayANugA ee / AjIviyamayabheo, parikammaviyAralesatti // 106 // chiNNAchiSNaccheyA, ticaunayAI duvIsasuttAI / / aTThAsII samve, naMdIe si visesattho / / 107 / / coddasa pundhaviyAro, puvagae vatthupAhuDAI ya // aNuproge bheyadurga, iha titthayarAi cariyAI // 108 / / paDhamacaukke cuul|, cottIsA natthi sesapuvvesu // paNavIsahiyaM dusayaM, vatthUNaM sadhapuvvesuM // 109 // vivihavisayapaDibaddhA, parikammAI taheva uddharaNaM / / iha sakkayabAhullaM, ithiniseho gamiyabhaMgA // 110 / / zabdArtha:-zrIjaina pravacana kiraNAvalInA teramA prakAzamAM huM dvAdazAMgInA bAramA aMga tarIke suprasiddha zrI daSTivAdane paricaya TUMkAmAM sUtrane anusAra eTale . Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta zrInaMdIsUtra ane samavAyAMga sUtrane anusare kahIza. 102. zrIsthAnAMga nAmanA trIjA aMganA dazamA sthAnakamAM daSTivAdanAM 10 nAma jaNAvyAM che. te A pramANe jANavA-1, anuga gata, 2. tatvavAda, 3. daSTivAda athavA dRSTipAta, 4. dharmavAta, pa. pUrvagata, 6, bhASAvijya, 7. bhUtavAda, 8, samyagvAda, 9, sarvaprANabhUtajIvasatvasukhAvaha, 10. hetuvAda. tathA 1, parikarma, 2. sUtra, 3. pUrvagata, 4. anuga, pa. cUlikA, A rIte A bAramA aMganA pAMca bhedo jANavA. temAM parikarmanA 7 bhedo A pramANe jANavA. ahIM dareka bhedamAM chevaTe zreNikA zabda joDatAM 1. siddha zreNikA, 2. manuSya zreNikA, 3. pRSTa zreNikA, 4. avagAhana zreNikA, 5. upasaM5gha zreNikA, 6. viprajaha zreNikA, 7. grutAkyuta zreNikA. AmAM pahelA benA 14-14 pratibhedo ane chellA pAMcanA 11-11 bheda hovAthI sarva maLI parikamanA kula 83 bhedo jaNAvyA che. 103-104 siddha zreNikAnA 14 bhedo che. te A pramANe jANavA-1. mAtRkApada, 2. ekAthiMkapada, 3. pADoSThayada, 4. AkAzapada, pa, ketubhUta, 6. rAzibaddha, 7, ekaguNa, 8, dviguNa, 3. triguNa, 10. ketubhUta, 11. pratigraha, 12, saMsAra pratigraha, 13. naMdAvartA, 14. siddhabaddha. ahIM jaNAvelA zarUAtathI mAMDIne 13 sudhInA bhedomAM 14 caudamo manuSyAvatta bheda umeravAthI manuSya zreNikAnA 14 bhedo thAya che. A rIte kula 28 pratibhedo thayA. have pRSTa zreNikAnA 11 bhede A pramANe jANavA-1. AkAzapada, 2, ketubhUta, 3. rAzibaddha, 4. eka guNa, 5. dviguNa, 6. triguNa, 7. ketubhUta, 8. pratigraha, 9. saMsArapratigraha. 10. naMdAvartA, 11, pRSTAvai. AmAMnA 1 thI 10 sudhInA 10 bhedomAM avagAhanAva bheda umeravAthI avagAhana zreNikAnA 11 bhedo thAya che. eja 10 bhedomAM upasaMpaghAva umeravAthI upasaMpadya zreNikAnA 11 bhedA thAya che, viprajahAvarta bheda umeratAM viprajaha zreNikAnA 11 bhedo thAya che. tathA grutAgrutAva bheda umeravAthI vyutAgruta zreNikAnA 11 bhedo thAya che. A rIte pahelA be bhedanA 28 ane bAkInA pAMca bhedonA 55 gaNatAM sarve maLI parikamenA sAta bhedonA kala 86 pratibhedo jANavA ahIM gAthAmAM mAtRkApada vagerenA pahelA akSarothI te te bheda samajavAnI sUcanA karI che. tethI mA akSarathI mAtRkapada samajavuM. ne ! akSarathI ekArthika bheda samaje, ema bIjA 12 bhedomAM paNa samajavuM. 15. parikarmanA e sAta bhedomAMnA 6 bhedo potAnA siddhAMta anusAra ja che. ane AvakanA mate sAta bhedo svasamayika che tathA 6 bheda catukanayika che ane sAta vairAsika che. A rIte kAmAM parikarmane vicAra jANo. 106. daSTivAdano bIjo bheda sutra che. tenA rara bhedo A pramANe anukrame jANavA-1. jukasUtra, 2. pariNatA pariNatasUtra, 3. bahabhaMgika sUtra, 4. vipratyayikasUtra, 5. anaMtarasUtra, 6. paraMparasUtra, 7. samAnasatra 8. saMyUthasUtra, 9. saMbhinnasUtra, 10, yathAtyAgasUtra, 11. sauvastivarNasUtra, 12. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (12. zrI daSTivAda sUtrane paricaya) 307 naMdyAvartasUtra, 13. bahulasUtra, 14, puSTapuSTa (pRSTapRSTa )sUtra, 15. vyAvasUtra, 16. evaMbhUta sUtra, 17. brikAvartasUtra, 18. vartamAnapadasUtra, 19. samabhirUDhasUtra, 20. sarvatobhadrasUtra, ra1. praNAmasUtra, rara. dvipratigrahasUtra. A 22 sUtra chinna cheda nayanA vicArane anusaranArAM jANavAM. A ja pramANe achitracheda nayanAM rara sUtro, trikanayanAM rara sUtro ane caturnayanAM rara sUtro gaNatAM kula 88 sUtro jANavAM, chinna cheda nayAdi 4 nonuM svarUpa spArthamAM kahIza. vizeSa bInA zrInaMdIsUtramAM ne samavAyAMga sUtramAM jaNAvI che. A rIte stra nAmanA bIjA bhedanuM svarUpa kahyuM che. 107. trIjA pUrvagata nAmanA bhedamAM 14 pUnA vicAre jaNAvyA che. temAM dareka pUrvamAM vastu, prAkRta vagere vibhAgo pADelA che. cethA anuyoganA be bheda che, temAM zrI tIrthakarAdinAM jIvanacaritro varNavyAM che. 18. pahelA cAra pUrvonI kula 34 cUlikA che, bAkInA 10 pUrvomAM cUlikA nathI. cauda pUrvemAM vastunI kula saMkhyA rarapa che. pUrvamAM je meTA vibhAga te vastu kahevAya. AvI vastuo rarapa che. 10. A parika vagerenA judA judA viSaya jaNAvyA che. tathA pUrvadhara mahApuruSoe karmaprakRti Adi graMthane pUrvomAMthI uddhAra karyo che. Ane vistAra spaSTArthamAM jaNAvIza. A dRSTivAdamAM saMskRta bhASA vadhAre pramANamAM hatI. A dRSTivAda bhaNavAno adhikAra strIone nathI. tathA ahIM gamikasUtro varNavyA che, temaja ahIM bhAMgAnA vicAra paNa jaNAvyA che. 110. spaSyArtha-bAramA daSTivAda nAmanA aMgane zabdArtha A pramANe jANavosava nayanI daSTi (vicAra)ne kahenAruM je aMga te dRSTivAda kahevAya. ahIM daSTi eTale nAnA vicAro ane vAda eTale prarUpaNA. A rIte judA judA zabdArtha samajIne anya padArtha pradhAna bahuvrIhi samAsa karavo. eTale tamAma nAnA vicAronI prApaNA karI che jemAM te daSTivAda kahevAya. AnuM bIjuM nAma daSTipAta jaNAvyuM che, tyAM pAta zabdano artha samAveza kare, eTale tamAma nonA abhiprAye jemAM varNavyA che te daSTipAta kahevAya. AnuM trIjuM nAma "bhUtavAda che. ema vizeSAvazyakanI papa1mI gAthAmAM kahyuM che. A dRSTivAdamAM tamAma padArthonI bInA jaNAvI che. tenA parikarma vagere pAMca bhedo zabdArthamAM kahyA che. A aMge vicacheda pAmyuM che. tethI bIjA graMthomAM AnI chuTIchavAI je je hakIkata maLe che te ahIM jaNAvuM chuM. , parika_cAra anuyogomAM gaNitAnuyoga paNa gaNAvyo che. te anuyoga samajavAmAM bahu ja kaThina kahyo che, kAraNa ke sUkSma buddhivALA ja gaNitanI prakriyA samajI zake che, jema gaNitanA dAkhalA samajavAmAM ne karavAmAM pahelA saravALA. bAdabAkI, guNAkAra, bhAgAkAra jarUra jANavA ja joIe, te cAre vAnAM zIkhyA vinA Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrIvijyAdrasUrIzvarakta gaNitanA dAkhalA karatAM AvaDe ja nahi, tevI rIte sUtra vagerenuM svarUpa samajavA mATe sAdhanabhUta parikane kahyo che. eTale parikane jANanArA jevo ja sUtra, pUrvagata, pUrvAnuyogane bhaNavA lAyaka ke samajavA lAyaka thaI zake che. tenA mUla sAta bhedo ane 83 uttara bhedo ahIM kahyA che. te tamAma bhAga sUtrathI ane arthathI vida pAmyA che. A sAta prakAranA parikamamAM prathamanA 6 parikarmo svasamaya saMbaMdhI ja che, ane gozALake pravartAvelA AjIvika nAmanA pAkhaMDI siddhAMtanA mate to mRtAmyuta zreNikA' nAmanA parikama sahita sAte parikame kahelA che. have te sAte parikarmane viSe nayanI vicAraNA kare che-temAM naigamanaya be prakAre che. sAMprAhika ane asAMjhAhika, temAM jeno samAveza saMgrahanayamAM thAya che te sAMjhAhika naigama kahevAya. ane jene samAveza vyavahAra nayamAM thAya che te asAMgAhika naigama kahevAya, tethI karIne 1, saMgraha, 2. vyavahAra, 3. jusUtra, 4. zAbdAdi traNane eka ja prakAra gaNavo, ema cAra na mAnelA che. A cAre naya vaDe karIne svasamayasaMbaMdhI 6 parikarmo vicArAya che. vaLI teo ja AjIvika eTale trirAzivALA kahelA che. zAthI? te kahe che, kAraNa ke teo sarva padArtho traNa traNa svarUpavALA che, ema kahe che. jemake jIva, ajIva ane chavAchava; loka, aleka ane lokAleka; sata, asata, ane sadasata, vagere. vaLI teo 1. davyArthika, 2. paryAyArthika, 3. ubhayArthika, A rIte traNa na svIkAre che. tethI teo sAta parikane traNa prakAranA no vaDe vicAre che. A rIte parikarmanuM svarUpa jANavuM - 2. have bIjA sUtra nAmanA bhedanuM svarUpa A pramANe jANavuM-je thoDA zabdomAM sarvadravya, paryAya ane naya vagere arthane sUcave eTale jaNAve te sUtra kahevAya. ahIM tevAM 88 sUtro che. te badhAM sUtrathI ane arthathI vida pAmyA che, to paNa bIjA graMthane anusAre kAMIka svarUpa jaNAvuM chuM. A rIte A 22 sUtro chinna chedanayane AzrIne svasamayanA sUtranI paripATIe kahyAM che. ahIM je naya chinna evA sUtrane cheda vaDe iche che te chinnada naya kahevAya che. jemake dhabbo maMjhimuvi ityAdi loka, sUtrathI ane arthathI cheda karIne (judApaNAe karIne) rahela che. te zleka bIjA trIjA zloka vageremAMnA keI paNa zlokanI apekSA rAkhatA nathI, eTale ke te dareka kare che. teno artha pUre thAya che, tethI bIjA zlokanI apekSA rAkhatA nathI. A bAvIza sUtro svasamayanI sUtranI paripATIe rahelAM che. tathA e ja bAvIza sutro achina cheda nayavALA AjIvika sUtranI paripATIe rahelAM che. Ano bhAvArtha A pramANe jANI-ahIM je naya cheda vaDe achinna sUtrane icache che, te achinnachedanaya kahevAya che. jema ke gha Amu ityAdi leka artha thakI (ane AzrIne) bIjA trIjA leAkanI apekSA karanAra che ane bIjo trIjo vagere zloko Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (12, zrI daSTivAda sUtrano paricaya) 3ce pahelA zlokanI apekSA kare che. e rIte mAMhomAMhe eka zloka bIjA zlokanI sAthe apekSA rAkhe che. ema sarva zlokamAM samajavuM. A rara sUtro AjIvika (a) gozAlake pravartAvelA pAkhaMDa sUtranI paripATIe karIne akSara racanAnA vibhAgo vaDe racelA che. eTale dareka zlokamAM rahelA akSaro judA judA che, paraspara saMbaMdhavALA nathI, to paNa arthathI (arthanI apekSAe) te mahemAhe apekSAvALA che ja. vaLI "A ja rara sUtra traNa nayavALAM trirAzika sUtranI paripATIe karIne kahyAM che. ahIM traNa nayavALAM rara sUtro kahyAM tenuM rahasya e che ke trirAzika eTale AjIvikA mate e rara sUtro traNa nAnA abhiprAya (apekSA) vaDe vicArAya che. ahIM trirAzika kahyA te rehaguptathI judA jaNAya che. temaja "A ja rara sUtro cAra nayavALAM svasamayasUtranI paripATIe karIne kahyAM che," ema je kahyuM, tenuM rahasya e che ke e rara sUtro cAra nayanA abhiprAyathI vicArAya che. A rIte 4 bAvIzI maLIne 88 sUtra thAya che. A rIte bIjA sUtra nAmanA bhedanuM svarUpa TUMkAmAM jaNAvyuM. 3. have trIjA pUrvagata nAmanA bhedanuM svarUpa jaNAvuM chuM-prabhuzrI tIrthaMkaradeva tIrthanI sthApanA karavA avasare gaNadharone tamAma sUtro (pUrvagata nAmane trIje bheda) AdhAra levAthI zarUAtamAM pUrvagata sUtrano artha kahe che, tethI karIne A daSTivAdanA te 14 vibhAgo "pUrva nAmathI oLakhAya che. ane gaNadhare sUtranI racanA karavAnA avasare 1, AcArAMga 2. sUtrakRtAMga ityAdi pahelA kahelA krame dvAdazAMgIne race che, temaja sthApana kare che. (goThave che.) A bAbatamAM matAMtara (bIjA AcAryono vicAra) e che ke zrI tIrthaMkara prabhu tIrthasthApanAnA avasare zarUAtamAM pUrvagata vibhAgane artha kahe che, ane gaNadharo paNa pUrvagata zratanI ja prathama racanA kare che, temaja te pachI AcArAMgAdikanI racanA kare che. prazna-je ema hoya to zrIbhadrabAhusvAmI mahArAje AcArAMganI niyuktimAM kahyuM che ke "safAyA paDho ? eTale bAra aMgomAM paheluM zrIAcArAMgasUtra jANavuM. A vacana zI rIte ghaTI zake? uttara-te niyuktimAM te aMgenI sthApanAne (goThavaNa) lakSyamAM rAkhIne te pramANe kahyuM che. ane ahIM to sUtronI racanAne dhyAnamAM rAkhIne kahyuM che ke pahelAM pUne ra che. yAda rAkhavuM ke pahelI sUtraracanA ane te pachI sUtronI goThavaNI karAya. A pUrvagatazratanA 14 bhedo che. te A pramANe-1, utpAdapUrva temAM tamAma dravyonA utpAda vyaya ane dhrauvyarUpa traNa dharmonuM svarUpa vistArathI kahyuM hatuM. A utpAdAdi traNa dharmomAM utpAdanI mukhyatA che. kAraNa ke bIjA vyaya ane dhrauvya dharmo utpAdane ja WWW.jainelibrary.org Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrIvijayapadmasurIzvarakRta ' AdhIna che. AnuM rahasya e che ke paryAyanI utpatti thayA bAda ja tenA vyayane vicAra thaI zake che. AvA aneka muddAone lakSyamAM rAkhIne pUjya zrIgaNadharadevAe A pahelA pUrvIna 'utpAda pU" nAmathI oLakhAvyu` che. AnAM 1 kreDa padmA ane daza vastuo tathA 4 cUlikA kahI che. eka hAthI pramANa zAhInA puMjathI lakhI zakAya evuM A paheluM pU che. padma vastu cUlikA vagerenuM svarUpa chevaTe jaNAvIza. 2. agrAyaNIya pU-bIjA graMthAmAM AnA agraNIya agreNIya vagere nAmeA jaNAvyA che. ahIM agra zabdanA artha " parimANa " thAya. eTale sabyA ane paryA tathA vizeSa| ( vizeSa prakAranA vA)nu paramANu kahelu hAvAthI mA bIju pUrva agrAyaNIya nAme oLakhAya che. bIjA graMthAmAM kahyuM che ke A bIju pUrva sa prakAranA bIjanI kula saMkhyA batAvanAruM hatuM, AnAM 96 lAkha padeA, 14 vastuo ane 16 cUlikA hatI. temaja e hAthI pramANa maSI puMjathI lakhAya evuM A bIjuM pUrva hatuM. 3. vI pravAda-ahI' vIya eTale baLa athavA prayatna rUpa e arthA karavA. tenuM tathA kahita ane kahita jIvAnA ane aveAnA vIyanuM svarUpa A pUmAM kahela hovAthI te vIpravAda nAmathI oLakhAya che. temAM 70 lAkha paTTA, ATha vastue ane ATha cUlikAe hatI. tathA te cAra hAthI pramANa maSIpu ja ( zAhInA DhagalA )thI lakhAya tevu moTuM hatuM. 4. astinAsti pravAH-ahI dareka padArthanA asti nAsti Adi dharmanA svarUpavALI saptabhaMgInu ane syAdvAdanu svarUpa kahyuM hatuM. eTale dareka padArthImAM je rIte astitva ane nAstitva ( hovApaNuM ne nahi heAvApaNuM) ghaTe che, te rIte pArthAnuM svarUpa ahIM kahevA uparAMta tene anusaratI bIjI paNa mInA kahI hatI tethI te dru astinAsti pravAda' nAmathI oLakhAya che. svadharmanI apekSAe padArtho che' ema kahevAya, te paradharmAnI apekSAe padArthA 'nathI' ema paNa kahI zakAya. eka padArthImAM je nityatva, anityava vagere dharmAMnA svIkAra karavA te syAdvAda kahevAya. A pUrvanAM 60 lAkha paTTA, 18 vastuo ane 10 cUlikA kahuI che. bIjA graMthAmAM 8 cUlikA kahI che. tathA A cAkSu' pU` 8 hAthI pramANa zAhInA puMjathI lakhAya tevu' hatu'. pa. jJAnapravAda pUrva "ahIM matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryAMvajJAna ane kevalajJAnanA svarUpa, bheda, svAmI, sthiti vagere saMpUrNa hakIkata kahI hatI. zrIdeva vAcaka gaNae nadIsUtratA AmAMthI uddhAra karyA hatA. AnAM padmA eka uNAM kroDa kahyAM che, ane 12 vastue jaNAvI che. 16 hAthI pramANa maSIpuMjathI lakhAya evuM A pUM hatuM, 6. satyapravAda pUrva-satyanA 1. sayama 2. satya vacana, A che arthA thAya che. pratipakSa sahita saMyama ane satya vacananuM svarUpa eTale satyAdi bhASAnuM, bhASya bhASakanuM, temaja vAcya vAcakanuM svarUpa ahI" kahyuM hatuM. tethI te satyapravAda nAmathI oLakhAya che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (12. zrI dRSTivAda sUtranA paricaya) 311 AnA kroDa ane 6 pade tathA e vastue kahI che. tathA 3ra hAthI pramANa zAhInA DhagalAthI lakhAya tevuM vizAla A pUrva hatuM, 7. AtmapravAda pUrva-ahIM judA judA nayAnA abhiprAye Atma dravyanuM kartApaNuM, bheAktApaNuM, vyApakapaNuM, nityapaNuM, anityapaNuM vagere svarUpa, ane bheDhAnu varNana vistAI karyu hatuM. tethI te AmapravAdu' yathAza nAmathI oLakhAya che. AnAM chavvIsa kroDa padmA ane 16 vastu kahI che. tathA A pUrva 64 hAthI pramANa zAhInA DhagalAthI lakhAya evu` hatu`. 8. ka`pravAda pUrva-karmAnI mInA jaNAvanAruM' je pUrvI te kamapravAda pUrva kahevAya. eTale AThe karmAnA svarUpa, mUlAttara bhedA, prakRti Adi cAra, adhAdi 4, upazamanAdi 8 karaNA vagerenuM varNana ahIM. karyu hatu. AnAM 1 kroDa 80 lAkha pade| ane 30 vastue kahI che. tathA A pUrva 128 hAthI pramANa maSIpu jathI lekhya (lakhAya evu) hatu., 9. pratyAkhyAna pravAda pUrva-AmAM sarva prakAranA pratyAkhyAnAnu svarUpa, bheTTA, dravya, bhAva, nizcaya vyavahArathI upAdeya pramukha tamAma zailI jaNAvI hatI, tethI te 'pratyAkhyAna pravAda' yathA nAmathI oLakhAya che. zrIbhadrabAhusvAmIe A navamA pUmAMthI dazAzrutaskaMdhanA uddhAra karyAM. temAM AThamA adhyayana tarIke zrIkalpasUtrane uddhRrI banAvyuM. AnAM 84 lAkha paTTA ane ra0 vastu kahI che, tathA 256 hAthI pramANa maSIpu MjathI lekhya A pU` hatu`. 10 vidyApravAha pU ( vidyAnupravAda pUrva) ahIM guruvidyA, lavidyA, aMguSThaprazna vidyA, senAprazna vidyA vagere 900 vidyAonuM, ane rohiNI pramukha 500 mahAvidyAonuM svarUpa, sAdhanA vagere. vana karyuM hatuM. tethI AnuM yathA nAma vidyApravA' suprasiddha che. AnAM eka kroDa ane 10 lAkha padmA tathA 15 vastuo kahI che. tathA par hAthI pramANa maSIpu jathI lekhya A pUrva hatuM. AmAMthI zrIsiddhacakranA uddhAra karyA hatA. 11. kalyANapravAda ( avadhya ) pUrva-ahIM jyAtiSazAstranuM svarUpa, 63 zalAkA puruSAnAM jIvanacaritrAdi, cAra prakAranA devAnI InA, ane puNyanA phUlanuM varNana vagere hakIkata jaNAvI hatI. kalyANa eTale mukti athavA puNyAnuH zrI puNyanAM zubha lA, sayAdinI sAdhanA karavAthI ja jarUra maLe, ane pramAdAdanI sevanAthI du`ti thAya. A mInA ahIM vistArathI kahI hatI, tethI AnuM kalyANapravAda pUrva nAma suprasiddha che. tathA zrIsamavAyAMgamAM ane zrInaMdIsUtramAM AnuM avadhyapU-nAma jaNAvyu che. tenA atha te tenI TIkAmAM A pramANe kahyo che-vadhya eTale niSphaLa, ane avadhya eTale saphaLa, jJAna, tapa, saMyamAdinuM svarUpa jaNAvIne te darekanAM prazasta phlA, tathA pramAdyAdinuM svarUpa, ane tenAM bUrAM kalA vagerenuM varNana vistArathI karyu` hatu`. AnAM paTTA chavIsa kroDa ane 12 vastuA jANavI. tathA A pUrva 1024 hAthI pramANa mI. puMjathI lekhya hatu, 12, prANAvAya (praNAyu) pUrNAM-ahIM AyuvedAdi ATha prakAranI Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31ra zrIvijayapadhasUrIzvarakRta cikitsAnuM, medAdi sahita 10 prANanuM, apAnavAyu, udAnavAyu, samAnavAyu, prANavAyu, ane vyAnavAyu, A rIte vAyunA pAMca medAdinuM svarUpa, paMcamahAbhUtanuM svarUpa, ane prANAyAmAdi yoganuM svarUpa kahyuM hatuM. zrInaMdIsUtramAM kahyuM che ke A pUrvamAM bhedAdi sahita 9 prANe ane AyunuM svarUpa vagere bInA vistArathI kahI hatI, tethI te prANavAyu nAmathI paNa oLakhAya che. AnAM eka kroDa ane 56 lAkha pade zrInaMdIsUtramAM kahyAM che. zrI siddhacakArAdhanavidhi vagere graMthamAM 13 jhADa pada kahyAM che. tathA 13 vastuo jANavI. A bAramuM pUrva 2048 hAthI pramANa maNIpuMjathI lekhyuM hatuM. 13. kriyA-vizAla pUrva-A nAma yathArtha che. kAraNa ke ahIM kahelI kAyikI Adi 25 kiyAo ane saMyama kriyAo medAdinuM svarUpa jaNAvavA pUrvaka vistArathI varNavI hatI. mATe A rIte kSiA vaDe vizAla evuM je pUrva te kriyAvizAla-pUrva kahevAya. temaja ahIM tamAma IdanuM svarUpa zabdazAsanI tathA vyAkaraNanI bInA, sarva zipanA bhedAdine vistAra, sarva jAtanI kalAonuM tathA tamAma tArika guNanuM svarUpa vagere hakIkata paNa vistArathI varNavI hatI. AnAM 9 koi pado ane trIza vastuo kahI che, temaja A pUrve 4096 hAthI pramANa maNIpuMjathI lekhyuM hatuM 14. loka biMdusAra pUrva--je pUrva akSaranA mAthe biMdunI jema A jagatamAM ane zrutajJAnarUpI lokamAM sAra eTale sarvottama hoya, te leka biMdusAra kahevAya. A chelluM pUrva sarvAkSarasaMnipAta labdhine pamADanAruM hovAthI te "sAra gaNAya che. jenAthI sarva akSaronA saMnipAta (vividha prakAranA saMyogothI thatA tamAma zabdonA arthanuM svarUpa) jANI zakAya te sarvAkSarasaMnipAta labdhi kahevAya. A chelA pUrvamAM 6 ArA vagere bheda prabhedAdi sahita kALanuM svarUpa, vyavahAravidhinuM sarva vastunA parikarmanuM ane tamAma zrata saMpadAdi padArthonuM varNana karyuM hatuM. AnAM sADIbAra koDa pade zrI naMdIsatramAM ane samavAyAMgamAM kahyAM che. karmagraMthanA abhiprAye 1ra lAkha pacAza hajAra pado kahyAM che. AnI 25 vastuo jANavI. ane A pUrva 819ra hAthI pramANa maNIpuMjathI lekhyuM hatuM. A cauda pUrve 16383 hAthI pramANa maNIpujathI lekhya hatA. ema zrIkalpasubedhikA, pravacanasAreddhAra TIkAdimAM kahyuM che. pada, varatu, cUlikA, prabhUtAdinuM varNana 1. pada-vivakSita arthAdhikArano zarUAtathI aMta sudhIno je AlA te paha kahevAya. eTale je padArthanuM varNana cAlatuM hoya te jyAM pUruM thAya, teTale je bhAga ke AlAvo te pada kahevAya. batrIsa akSareno eka zloka thAya? A rIte te AlAvAmAM prAye pa1 kroDa, 8 lAkha, 86 hajAra, 840 loka thAya. AnuM tAtparya e che ke pa10886840 lekenuM eka pada thAya, zrIdvAdazAMgImAM AvA padanI Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (12. zrI dRSTivAda sUtrane paricaya) zarU apekSAe dareka aMganAM paTTAnu pramANa kahyu che. ra. vastu-utpAdADha pUrvanA je meTA vibhAga, niyamita arthAMnA adhikAra jemAM kahyo hoya, evA zrutaskaMdhAdinA jevA je utpAdapUryAdinA bhAga, te vastu kahevAya. tenA prAbhuta, prAkRtaprAbhUta, prAtikA, prAkRtikAprAkRtikA, A badhA anukrame vastuthI nAnA nAnA vibhAga tathA prativibhAgA jANavA. 3. cUlikA-jema merU padegtAdine cUlikA hoya che, tema ahIM zrutarUpa parvatanI cUlikA jANavI. eTale ahIM dRSTivAdamAM parika sUtra-pUrvAMgata ane anuyAgavaDe kahelA ane nahi kahelA anA saMgraha karanArI je graMcapaddhati te cUlA (cUlikA ) kahevAya. bIjA agrAyaNIya pUrvAMnI 1. pUrvAMta, 2. aparAMta, 3. dhruva, 4. dhruva, pa. cyavanalabdhi, A nAmanI pAMca vastuomAMnI chellI cyavanalabdhinA ceAthA kama prakRti nAmanA prAbhUta hatA. tenAM ra4 anuyAdvArA anukrame A pramANe jANavAM-1. kRti, 2. vednanA, 3. sparzI, 4. ka, 5. prakRti, 6. baMdhana, 7. niSadha, 8. prakrama, 9. upakrama, 10, udaya, 11. meAkSa, 12, sakrama, 13. lezyA, 14. lezyAka, 15. leyApariNAma, 16, zAtAzAta, 17. dIRssva, 18. bhavadhAraNIya, 19. puddagalAbhA, 20. nidhattAnidhatta, 21. nikAcitAnikAcita, ra6. kama sthiti, 23. pazcimaskadha, 24. alpamahuka. A rIte A ra4 anuyoga dvArAvALA cAthA cyavanalabdhi nAmanA prAbhUtamAMthI kama`prakRtinA uddhAra karyAM che. te uddhAranA karanArA pUdhara zrI zivazasUri hatA, tee vikramanI lagabhaga pAMcamI sadImAM hayAta hatA ema aitihAsika prathAmAM kahyuM che, tathA navamA pUrvanI trIjI sAmAcArI nAmanI vastu, ane dazamA pUrvanI jaNAvelI vastuomAM naipuNika nAmanI vastu hatI. sAmAcArI nAmanI vastumAMthI sAmAcArInA uddhAra thayA hatA. A rIte uddhAra karavAnuM kAma chellA dazapUrvI bhagavaMtA jarUra kare, ne cauda pUvI' tA koi khAsa kAraNa hoya tA ja te uddhAra karavAnu' kAma kare. agrAyaNIya pU mAMthI siddhaprAkRtanA ane saMsakta niyuktinA, AtmapravAda pUmAMthI dha prApti nAmanA dazavaikAlikanA ceAthA adhyayananA, ka prakRti prAkRtamAMthI kama prakRtinA kamapravAda pUrNAMmAMthI parISaha nAmanA adhyayananA ane piMDaiSaNAnA; jJAnapravAdamAMthI nayacakranA; pratyAkhyAna pravAda pUrvamAMthI oniyuktinA tathA kapa ( kalpasUtra)nA uddhAra karyAM che. ane dazavakAlikanuM paheluM, trIjI, chaThTha, AThamu ane dazamuM adhyayana A pAMca adhyayanAnA temAMthI uddhAra karyAM che. A pAMca adhyayanAnA uddhAra karanArA zrIzayyaMbhavasUri jANavA. tathA kama prakRtinA uddhAraka zrIzizamasUri, tathA zrIkalpasUtranA uddhAra karanAra zrIbhadrabAhusvAmI hatA. temaja te ja pratyAkhyAnapravAda pUrvamAMthI dazAzrutaskaMdha, nizIthasUtra (AcAra prakalpa), vyavahArasUtra, ane sthApanAkalpanA paNa pUrNAMdhara bhagavatAe uddhAra karyAM che. vidyA , Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrIvijayapadmasUrIdharakRta pravAda pUrvamAMthI pratiAkalpanA, satyapravAda pUrva mAMthI zrIdazavaikAlika sUtranA trAkacazuddhi nAmanA sAtamA adhyayananA, pUjAcavizikAnA tathA upasa`hara ( uvasaggahara) stAtrane, temaja jIvasamAsa, paMcakalpa, mahAkalpa, saMtikA tathA rAtakane uddhAra karyA che, digabo ema mAne che ke "kaSAya prAbhuta, ane mahAka prakRti prAbhUta (SaTkhaMDAgama ) anukrame pAMcamA ane bIjA pUrvamAMthI udbharAyA che." temaja graMthamAnuyoganA AdhAre vasudaivaDI ane tesaTha zalAkA purUSa cAritranI racanA thaI che. zrIvividha tIrthaMkalpa ( kalpa pradIpa)mAM jinaprabhasUri jaNAve che ke zrIbhadrabahusvAmIe kalpaprAbhUtamAMthI zrIzatru jayakalpanA uddhAra karyAM. vajrasvAmIe temaja pAdaliptasUrie enA sakSepa karyA. vaLI zrIbhaIdharasUrie kahAvalI nAmanA prAkRta graMthamAM nimitta prAbhUtanuM lakSaNa kahIne siddha prAkRtanuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke je graMthamAM pAlepa, netrAMjana, meDhAmAM gALI rAkhavI vagere prakAre kAcane sAdhanArA siddha purUSAnuM varNana karyuM... hAya, te siddha prAbhUta kahevAya. zrIkalpasUtranI sumeAdhikA TIkAnA AThamA vyAkhyAnamAM kahyuM che ke zrIArya samita sUrimahArAje yAgacUrNa nA prabhAve nadInA pravAhu aTakAvyA hatA. ane zrIpAdaliptasUri tathA nAgArjuna cegI page lepa lagADI AkAzamAM gamana karatA hatA. ( uDatA hatA ). vaLI zrIsusthitasUrinA e ziSyA bhayaMkara duSkALanA TAime AMkhamAM AMjana AMjI adRzya banI caMdraguptanA bhANAMmAMthI bhAjana karatA hatA. AvA prakAranA ghaNA camakArA tathA tene anusaratI bIjI paNa bhInA siddhaprAbhUtamAM varNavI hatI. tathA zrItattvA sUtranA bIjA adhyAyanA 28mA sUtranI TIkAmAM zrIsiddhasena gaNi jaNAve che ke"nirUkta prAbhUta 'nI sAkSIe pudgala ska%0 vadhe che ne ghaTe che. kAraNa temAM pahelAMnA pudgalA skaMdhathI judA paDe che, ane navAM pudgalA joDAya che. tathA zrIvidyA prAbhUtamAM zetrujayanAM 21 nAmeAnu` vana hatuM, ema kumArapAla praznadhAdinA AdhAre jaNAya che, ane svaronI ane 11 alakAronI mUla mInAnuM mUla sthAna svara prAbhUtamAM jANavu', 4. anuyoga-sUtranA anukUla athavA anusaratA anI sAthe je sabadha karavA eTale sUtrane anusaranArI je anI prarUpaNA ( dezanA, vyAkhyAna ) karavI te anuyAga kahevAya. AnA be bheda che. 1. mUla prathamAnuyAga, ane ra. DikAnuyoga.temAM mUla zabdathI tIrthaMkarA ja laI zakAya, kAraNa ke dareka tIkara pAtAtAnA tIthanI apekSAe mukhya dharmopadezaka kahevAya che. ane prathama zabdathI temanA sabhyakatvanI prAptivALA pUrva bhava vagerenuM varNana jANavuM. eTale zrItIrthaMkara devAnA sabhya katvanA lAbhavALA prathama bhavAdinI hakIkatane jaNAvanArA je anuyAga te mUla prathamAnuyoga kahevAya. ahIM zrItI kara deve je bhavamAM samyakatva pAmyA, te pahelA Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (12. zrI daSTivAda sUrane paricaya) 315 bhavathI mAMDIne TheTha aMtima bhAva (mokSe javAnA bhava) sudhInI tamAma hakIkata kahI hatI. eTale temanA chellA be bhava sivAyanA pAchalA bhavanuM ane upAMtya (chellA bhavanI pahelAnA ) deva bhavanA AyuSya sukhAdinuM varNana karIne chelA bhavamAM pAMca kalayANanuM, janmAbhiSekanuM ne rAjyAvasthAnuM tathA karelI AkarI tapazcaryAnuM varNana karyuM hatuM. pachI tIrthasthApanA, ziSyagaNa, gaNadhara, bIjA munionI ane sAthIAnI saMkhyA ane zrAvaka zrAvikAonI saMkhyA kahIne temanA kevalI, mana:paryavajJAnI, munivarAdinI saMkhyA ane vAdimunionI, anuttara vimAne janAra tathA vaikriya labdhidhArI munionI, temaja mokSe gayela sAdhu sAdhvInI saMkhyA vagere padArthonI hakIkato jaNAvI hatI. A rIte mUla prathamAnuyoganI bInA kahIne have gaMDikAnuyoganuM svarUpa jaNAvuM chuM. te TUMkAmAM A pramANe jANavuM-zelaDI vagere padArthono je madhyabhAga (vacalo bhAga) te caMDikA kahevAyA. tenA jevI je hoya eTale eka (sarakhA) arthAdhikAra (varNana) vALI je graMtharacanA te caMDikA kahevAya. temanA je anuyoga eTale artha kahevAno vidhi, te caMDikAnuga kahevAya. ahIM kulakaragaThikA vagere 13 caMDikAo jaNAvI che. te darekamAM anukrame kulakara, tIrthakara, gaNadhara, cakravatta, dazAra, baLadeva, vAsudeva, harivaMza, bhadrabAhu, tapa karma, utsarpiNI, avasapiNI vagere padArthonuM varNana karyuM hatuM ema samajavuM. dazAha gAMDikAmAM samudra viryathI mAMDIne vasudeva sudhInA daza dazAha rAjAonuM varNana karyuM hatuM. ane citrA che eTale vividha prakAranA arthavALI "aMtarejha eTale zrI RSabhadevanA ane zrI ajitanAthanA AMtarAmAM (aMtara kAlAmAM) caMDikA " eTale sarakhA varNanavALA arthAdhikArane anusaranArI. tyAra pachI citra evI je aMtara saMhikA, te citrAMtara gaMDikA kahevAya. A rIte citra padano ane aMtaracaMDikA padano karmadhAraya samAsa karavo. A citrAMtara maMDikAnuM rahasya DhaMkAmAM A pramANe jANavuM-zISabhadevanA ane zrI ajitanAthanA AMtarAmAM temanA vaMzamAM thayelA rAjAe mokSamAM ke anuttara vimAne ja gayA che. A hakIkatane vistArathI samajAvanArI citrAMtara caMDikA hatI. te gAkA " jonasTaar fNA ItyAdi gAthAo vaDe naMdIsUtranI TIkAmAM vistArathI vaNavI che, te tyAMthI jANavI. temAM jaNAvyuM che ke "cauda lAkha rAjAo niraMtarapaNe siddha thAya, pachI eka rAjA sarvArthasidadhe jAya. e pramANe eka eka sthAnane viSe asaMkhyAtA purUSayuga thAya che vagere. tathA aMte jitarAtru rAjA thayA, tyAM sudhInI paNa bInA kahI che. A vistAra siddhagaThikA prakaraNamAM paNa karyo che. pa. cUlikA-daSTivAdano pAMcamo bheda cUlikA kahyo che. jema merU parvata para calA kahI che, tema ahIM daSTivAda mRtarUpI parvatanuM je zikhara eTale parika cAra bhedAmAM nahi kahelI bInAne jaNAvanArI je graMthapaddhati (zAstrano amuka bhAga) Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta te cUlikA kahevAya. AvI cUlikA pahelA cAra pUrvemAM hatI. te sava maLI 34 thAya. ema pahelAM paNa kahyuM che. A cUlikAe daSTivAdanI upara goThavI che, tethI te zrata parvata (daSTivA parvato para cUlikAnA jevI zobhe che, tethI te vibhAganuM nAma cUlA suprasiddha che. pahelA cAra pUrvomAMnA dareka pUrvamAM cUlAnI saMkhyA jaNAvIne kula saMkhyA "34 cUlikA" ema pahelAM paNa kahyuM che. A rIte dRSTivAdanA pAMca bhedonuM svarUpa TUMkAmAM jaNAvIne have te pAMce bhedonuM TUMka rahasya jaNAvuM chuM. daSTivAdanA parikarmAdi bhedonuM TUMka rahasya 1. parika-gaNita zAstramAM zarUAtamAM 16 parikamAM jaNAvyA che. je tenuM svarUpa jANe te ja bAkInA gaNitazAstrane bhaNI zake. jema pahelA 16 parikamane jANakAra chava bAkInA gaNitazAstrane jANavA lAyaka bane che, tema ahIM paNa (cAlu prasaMge) vivakSita parikarmonA sUtrArthane jANanAra jIva ja bAkInA sUtrAdi rUpa daSTivAdane jANavA lAyaka bane che. ema zrInaMdIsUtranI cUNimAM paNa kahyuM che. ane parikarmanA sAta bhedomAM pahelA 6 bhedo svasiddhAMtanA arthane jaNAvanAra che. ane sAta parika rAzikamatane anusaranArA hatA, eTale pUrvadhara bhagavate pahelAM nayone vicAra karatAM vairAzika matane AzrIne sAte paNa parikarmo traNa navaDe vicAratA hatA. 2. sutra-pUrvagata sutronA arthane sUcavanAra hovAthI A 88 sUtro kahevAya che. A sUtro sarva dravya-paryAnI ane tamAma bhAMgAonA bhedAdinI hakIkatane jaNAvatA hatA. ahIM 88 sUtromAM 4 vibhAge jaNAvyA che. te A pramANe-1, bAvIsa sutro chinnaIdanayika kahyAM hatAM. A nayanA abhiprAye dareka sUtranI vyAkhyA mAMhamAMhe eka bIjA sUtranI vyAkhyAnI sAthe asaMbaddha thatI hatI. eTale pahelA sutranI vyAkhyAno saMbaMdha bIjA sUtranI vyAkhyAnI sAthe hoya nahi. ema trIjA cAthA sUtrAdinI vyAkhyAmAM paNa samajI levuM. tathA bAvIza sUtro achina chedanayika kahyAM hatAM. temAM eka sUtranI vyAkhyAnI sAthe bIjA sUtranI vyAkhyAno saMbaMdha cAlu raheto hato. eTale A bAvIsa sUtronI vyAkhyA jema eka bIjA sUtranI vyAkhyA sAthe mAMhomAMhe arthanI apekSA cAlu rahe te rIte thatI hatI. temaja 2 sUtro vinayavALAM hatAM. eTale rAzikamatane avalaMbIne dvavyAstikAyAdi traNa na karI A rara sUtra vicAratA hatA. ane chellAM 22 sUtro saMgrahAdi cAra naye vicAratAM hatAM. 3. pUrvagata, 4. cUlikAA baMnenuM rahasya pahelA jaNAvI dIdhuM che. zrInaMdIsatrAdimAM A rIte daSTivAdanI TUMka bInA kahIne aMte kahyuM che ke ahIM gaNatrInI eTale saMkhyAtI vAcanA, saMkhyAtA anugadvAre, ane saMkhyAtA veSTaka (pleka vizeSa), saMkhyAtA ke, tathA saMkhyAtI pratipattIo, temaja saMkhyAtI niyuktio, Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (12, zrI dRSTivAda sUtranA piracaya ) 39 ane saMkhyAtI sa MgrahaNI kahI hatI. A dRSTivAda ArasuM aga hatu` temAM eka zruta va hatA. AnA trIjA bhedamAM cauda pUryAM, sakhyAtI vastue ane sakhyAtI cUlikAo, (nAnI vastu ) tathA sakhyAtA prANanA, ane sakhyAtA prAkRtaprAbhUtA, temaja sakhyAtI prAkRtikA ane saMkhyAtI prAbhRtaprAkRtikA kahI hatI. A bAramA aMgamAM 3 kroDa, 68 lAkha, 64 hajAra paTTA hatAM. temaja sakhyAtA akSaro, anaMtA gama, anaMtA pa vA, parittatrasA ane anaMtA sthAvara jIvA kahyA hatA. A rIte ahI zrIjinezvaradeve kahelA padArthAnI prarUpaNA karI hatI. aMte e ja jaNAvavu` cita che ke aisika pratikramaNamAM huMAvazyakA pUrA thayA bAda "tameAhastu vadhu mAnAya '" steAtra (zrIvadhamAna staMtra) belAya che, te ane rAtrika pratikramaNanA aMte kheAlAtu 'zrIvizAla leAcana" stAva (zrIvIra steAtra) vagere keTalAeka sUtronA uddhAra 'pUrva` ( pUgata ) mAMthI thayA che, ema zrIhIrapraznAdimAM kahyuM che, sAtizaya adhyayanA ane A bAramuM aMga bhaNavAnA adhikAra sAdhuone ja jaNAvyA che. ethI samajAya che ke tuccha svabhAva, abhimAna, iMdriyAnI capaLatA, maMda buddhi vagere kAraNAthI strIone daSTivAda vagere bhaNavAnA adhikAra apAcA nathI. A dRSTivAdamAM gamaka eTale sarakhA AlAvAvALAM sUtro vadhAre pramANamAM hatAM. temaja vividha bhAMgAonuM paNa svarUpa cAgya sthalAmAM varNavyuM hatu. temaja maMtrAdinI bInA paNa kahelI heAvAthI sava padArthonI prarUpaNA karI hatI ema ate jaNAvyuM che. dhIme dhIme A bAramuM aMga viccheda pAmatAM pAmatAM vIranirvANa saMvat 1000mAM (vikrama saMvat-530mAM) sacA vicchinna thayuM, huM jaNAvelI mInAmAMnI keTalIeka zrInA digaMbaronA graMthAmAM paNa (keTalAka phesphAra sAthe) varNavI che. ahI jaNAvelI paDhAnI saMkhyA vagerenA vicAra karatAM A bAramA aMganI bahuja vizAlatA sAmita thAya che, jema zrIAcArAMga vagere 11 agA adhamAgadhI bhASAmAM racAyA che tevuM daSTivAdamAM nathI. kAraNa ke 14 pUrvAnI racanA saMskRta bhASAmAM thaI hatI ema zrIprabhAvaka caritramAM jaNAvelA zrIvRddhavAdi prabaMdhanA 114mA zrlAka uparathI jaNAya che. tathA draSTivAda sivAyanA kAlika ane utkAlika Agama cAgya srIAne ane ALa sunivadine vAMcanA levAmAM vizeSa anukUlatA sAcavavA mATe prAkRtamAM zrItI kara devAe kahyAM ane zrIgaNadharAe ramyAM, ema zrIvamAna sUriSkRta AcAra dinakara' vagere prathAmAM jaNAvyuM che. AthI samajavAnuM maLe che ke saMpUrNa dRSTivAdanI racanA saMskRtamAM thaI hatI. paNa zrIjinabhagaNimAzramaNe racelA zrI vizeSAvacakasUtranI keTayAcAryAdi mahApuruSoe racelI TIkA vageremAM ApelA prAkRta avatarAnI bAbatamAM kahyuM che ke A avatA pUgata zrutamAM kahelA che. AmAMthI tA e samajAya che ke dRSTivAdanA amuka amuka aMzA prAkRtamAM paNa hatA. A dhA pAThAnuM rahasya e jaNAya che ke A dRSTivAdanA ghaNA bhAga saMskRta bhASAmAM racAyA Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta hato, tethI saMbhava che ke amuka amuka vibhAge prAkRtamAM paNa heya. je zAstramAM je bhASAne upayoga vadhAre pramANamAM thayo hoya, te zAstranI racanA te bhASAmAM thaI ema kahevAno vyavahAra paNa che. tathA 1444 graMthanA banAvanAra yAkinImahattarAsUnuM zrI haribhadrasUri mahArAje banAvelA zrI paMcAzaka zAstranI TIkA racatA zarUAtamAM TIkAkAra zrIabhayadeva sUrie jaNAvyuM che ke "zrItIrthakara deve kahelA pravacanarUpI AkAzamAM vicheda pAmatA dRSTivAdanA chuTA chuTA phakarAo rUpI tArAo caLakI rahyA hatA, tattvajJAnanA pipAsu bhavya cha jijJAsA rUpI DAka UMcI karIne te tArAone jovA mATe prayatna karI rahyA hatA, paNa temanI zrutajJAnarUpI cakSu (AMkha ) nuM teja maMda hovAthI teo te tArAone dekhI zakyA nahi. A avasare daSTivAdanA viccheda kAlanI najIkanA samaye vartamAna ane kRtajJAna rUpa AMkhanA divya tejavALA zrIharibhadrasuri mahArAja AvI pahoMcyA. ne te jijJAsu bhavya jIvone pUchIne nirNaya karyo ke A bhavya jIvo vida pAmatA daSTivAdanA phakarAo rUpI tArAone jovAnI tIvra utkaMThA rAkhe che. temane te phakarAone paNa bodha thAya, A IzadAthI popakAra rasika pUjya zrIharibhadrasUri mahArAje te phakarAone bhegA karI zrIpaMcAzakAdi zAstronI racanA karI hatI. temAMnA zrIpaMcAzaka zAstranI TIkA banAvuM chuM. ? A pAThathI sAbita thAya che ke zrIpaMcAgakAdi zA dRSTivAdanAM jharaNAM rUpa che. ema chaThThA karmagraMtha vageremAM paNa kahelA "siMhe vikravAraNa" vagere vacane paNa e ja rahasyane jaNAve che. A rIte zrInaMdIsUtra samavAyAMgasutrAdimAM kahelI hakIkatone AdhAre dRSTivAdane paricaya TUMkAmAM jaNAvI dIdhuM. zrIdaSTivAdano saMkSipta paricaya pUro thayo. zrIdvAdazAMgInAM padonI vicAraNuM (1) zrI AcArAMga satranAM 18000 pada kahyAM che. (2) zrIsUtrakRtAMga sUtranAM 36 hajAra pado kahyAM che. (3) zrI sthAnAMgasUtranAM 72 hajAra pado kahyAM che. (4) zrI samavAyAMga sUtranAM 1 lAkha 44 hajAra pado kahyAM che. (5) zrI bhagavatI sUtranAM be lAkha 88 hajAra pado kahyAM che. (6) zrI jJAtAdharma kayAMga sUtranAM 5 lAkha 76 hajAra pado kahyAM che. (7) zrI upAsaka zAMga sUtranA 11 lAkha bAvana hajAra pado kahyAM che. (8) zrI aMtakRzAMga sUtranAM 23 lAkha 4 hajAra pado kahyAM che. (9) zrI anuttaropapAtika dazAMgasUtranAM 46 lAkha 8 hajAra pado kahyAM che. (10) zrI praznavyAkaraNaga sUtranAM 1 kroDa 84 lAkha 3ra hajAra pado kahyAM che. (12) zrI daSTivAdanAM 3 koDa, 68 lAkha 64 hajAra pado kahyAM che. dvAdazAMgInA padonI kula saMkhyA 7 keDa. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene pravacana kiraNAlI (1ra. zrI daSTivAda sUtrane paricaya) 318 37 lAkha, 10 hajAra jANavI. pahelA AcArAMganA padonI saMkhyAne anukrame bamaNI bamaNI karatAM A rIte padanuM pramANa kahyuM che. AthI aMga sUtronI pUrva kAle keTalI vizAlatA hatI tene uttara jarUra maLe che. kAladaMSathI hAla te (vizAlatA ) ne nAza thayo che, ema vartamAna 11 aMgenA kada uparathI nirNaya thaI zake che. ahIM bAre aMgomAM dareka aMganA saMkSipta paricaya pUro karIne have saMpUrNa dvAdazAMgInI bInA ane tenI ArAdhanAnuM tathA virAdhanAnuM phala TUMkamAM jaNAvuM chuM. dvAdazAMgIne saMkSipta paricaya A dvAdazAMgI gaNipiTakamAM anaMtA jIva-achava vagere padArtho ane anaMtA abhAve kahyA che. eTale tamAma padArtho potAnA dharma karIne "sat che, ane paradhame karIne "asat che. jema ghaTapadArtha ghaTavadharme karIne sata kahevAya. ane paTavAdi dharma karIne "asata kahevAya. A rIte bhAva ane abhAvonuM varNana karyuM che. tathA anaMtA hetuo ane ahetuo, anaMtA kAraNe ane akAraNe, anaMtA bhavasiddhi ane anaMtA abhAvasiddhika vagere padArtho varNavyA che. ahIM samajavAnuM e che ke je sAdhyane siddha kare te hetu kahevAya. jema parvatamAM agnine sAbita karAvanAra dhUmADe che paNa jala vagere nathI, mATe agnine siddha karavAmAM dhUma hetu kahevAya, ne te sivAyanA pANI vagere ahetu kahevAya. A rIte dareka anumAnAdimAM paNa samajI levuM. e ja pramANe kAraNa akAraNanA svarUpamAM paNa samajavuM ke mATIne piMDa vagere ghaTanAM kAraNa kahevAya, te ja kAraNe paTanAM che ema na kahevAya. kAraNa ke paTanAM kAraNa takhta vagere che. AnuM rahasya e ke paTarUpa kArya thavAmAM tanu vagere kAraNa che, ne mATInA piMDa vagere akAraNa che. bAkInI bInA spaSTa rIte samajAya tevI che. jemaNe A dvAdazAMgInI virAdhanA karI te anaMtA chava saMsAramAM bhamyA hatA. hAla je virAdhanA kare te saMsAramAM bhame che. ane bhaviSyamAM tenI jeo virAdhanA karaze teo saMsAramAM rakhaDaze. e ja pramANe jemaNe dvAdazAMgInI ArAdhanA karI hatI, te anaMtA cha saMsAra samudrane pAra pAmI gayA, vartamAna kAle ArAdhaka cha saMsAra samudrane tare che, ne jeo ArAdhaze te anaMtA jIvo saMsArasamudrano pAra jarUra pAmaze. A dvAdazAMgI dhruva akSaya ane nitya che. zrutajJAnI dravyathI upaga kAle sarva dravyone jANe, dekhe, kSetrathI upayogavALe zrutajJAnI tamAma kSetrone, kAlathI tamAma kAlane (tamAma kAlamAM banelI bInAne) ane bhAvathI sarva paryAne jANe che. A rIte tamAma dravyAdine jANanArA saMpUrNa daza pUrva dhAdi cuta kevalI ja hoya che. kAraNa ke teoja zrutajJAnanA balathI sarva pravyAdine jANe che ne dekhe che. jeo nyUna daza pUrvene jANe eTale saMpUrNa daza pUrvenA jJAnathI UtaratA jJAnavALA Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta mahApuruSe che, temAM keTalAeka munivara sarva dravyAdine jANe ne keTalAeka munivaro na paNa jANe. A pramANe thavAmAM matinI vicitratA ja kAraNa che ema samajavuM. daSTivAdano saMkSipta paricaya pUre thaye zrI dvAdazAMgIne saMkSipta paricaya pUro thayo. Wan zrI jaina pravacana kiraNavalIne terama prakAza pUrNa thayo tapogacchAdhipati maricakracakravatti jagadguru-pUjyapAda prAtaHsmaraNIya paramopakAri pravarAcArya zrIvijaya nemisUrIzvara vineyANa zAstravizArada-kavi divAkarAcArya zrIvijayapadmasUrIzvara viracitasvopA spaSTArthAdi vibhUSita-prAkRta zlokabaddhazrIjanapravacanakiraNAvalyAM dvAdazAMgIsaMkSiptaparicayasamanvita-trayodazaprakAzAtmakaH // prathamo vibhAgaH smaaptH|| Wan ) Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalIno bIjo vibhAga cadamo prakAza ja 1 papAtika (upAMga) sUtrane saMkSipta paricaya ja // AryA // vatto duvAlasaMgo-paricayaleso mae paDhamabhAge // aha vucchamuvaMgANa, paricayalesaM jahAsuttaM / / 111 / / aMgovaMgAi jahA, dehe taha ceva bArasaMgANaM / / bArasuvaMgAi ihaM, bhaNiyAI pujjapurisehiM / / 112 / / teNa saMbaddhAI, agehi tANi aMgavuttatthA / jaDilA taha saMkhittA, vitthArA tesu paNNattA // 113 // chAvattari ma0mahie, tisae sirivaddhamANanivvANA / / tiyasattapavaNNeNaM-prAriyasAmeNa paNNavaNA / / 114 // devanirayajIvANaM-jammo taha muttigamaNamuvavApro / / jattha ya bhaNio tamiNaM, upavAiyamesa sahattho // 115 // rAyapaseNiya jIvA-bhigamaM sAmAyariyavihiyapaNNavaNA // sUrajaMbUpaNNattI, taha sattamacaMdapaNNattI / / 116 // aTTama nirayAvaliyo-vaMga se kappiyA paraM nAma / / navamaM kappaDisiyA, dasamaM taha puSphiovaMgaM // 117 // taha pupphacUliyakkhaM, vahi dasANakkameNamaMgANaM / eyAimuvaMgAI, uvavAiyaparicayaM vacchaM / / 118 // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijayapadmasurIzvarakRta zabdA :--me zrIjaina pravacana kiraNAvalInA 13 prakAza rUpa pahelA bhAgamAM zrIdvAdazAMgInA sAra sahita sakSipta paricaya jaNAvyA. have huM A caudamA prakAzamAM Ara upAMgAnA piracaya TUMkAmAM sUtrane anusAre kahIza. 111, jema zarIramAM hAtha mastaka vagere aMgeA ane AMgaLI vagere upAMgA hoya che, tema zrIgaNadharAdi pUjaya puruSAe zrIjina pravacana rUpa deha (zarIra)nA AcArAMgasUtra vagere bhAr aMgeA ane te mAre aMgAnAM aupapAtika sUtra vagere bhAra upAMgA kahyAM che. jema zarIranAM AMgaLI vagere upAMgeA hAtha vagere agAnA svarUpane vistAre che . ( spaSTa rIte samajAve che ), tema aupapAtikasUtrAdvi bhAr upAMge! zrIAcArAMgAdimAM kahelI hakIkatane vistArathI sarala paddhatie samajAve che. mATe ja kahyuM che ke " arthakvaTarovidhAyAni kavAMrna" eTale upAMgasUtro aMga sUtromAM kahelA arthanA spaSTa edha karAve che. 11ra. 322 tethI bAre upAMgasUtronI sAthe saMbaMdha che ema samajavu, zrItattvArthasUtranA pahelA adhyAyanA 20mA sUtranA bhASyanI TIkAmAM TIkAkAra zrIsiddhasena gaNie kahyuM che ke parama zrutajJAnI mahApuruSAe dvAdazAMgI gaNipiTakamAM keTalAka sUtronA gu'cavaNa bharelA arthAne vistArathI samajAvavAnI jarUriyAta jANI, tethI temaNe ageAmAMnA tevAM jarUrI sthalene vistArathI samajAvavAnA muddAthI bAra upAMgasUtronI aMgasUtronI sAthe vyavasthA karI. kahevAnuM tAtparya e che ke a MgAmAM je arthAM TUMkAmAM kahelA hAvAthI gucavaNabharelA eTale samajavAmAM kaThina jaNAyA, te arthAne upAMgasUtromAM alaga alaga sUtramAM vyavasthita karIne samajAvyA, ema zrItattvArthasUtranI hAribhaddIya TIkA vagere graMthAmAM paNa kahyuM che. zrIharibhadrasUrie tattvArthInI TIkAmAM kahyuM che ke jyAM AcArAdi artha pUrA thAya te zrIAcArAMga vagere aMgeA jANavAM, te jyAM jUdA judA khIjA arthA kahyA hoya, te rAjapraznIya vagere upAMgeA jANavAM, 13. zrImahAvIra prabhunA nirvANakAlathI 376mA varSa eTale vikrama saMvat zarU thayA pahelA 94mA varSe jemanA svaga vAsa thayA che, te zrIA zyAmAcAya mahArAje bAra upAMgAmAMnA cAthA zrIprajJApanAsUtranI racanA karI hatI. bAkInAM upAMgAnI racanA karanArA mahApuruSonAM nAma jaNAvyAM nathI, paNa sUtranI racanA jotAM jaNAya che ke viziSTa zrutajJAnI pUrvadharAde puruSo ja prAye hAvA joie. 114. upapAta zabdanA, 1. deva-tAraka veAnA janma, 2. meAkSamAM javuM A be arthA samajavA. A upapAtane lakSyamAM rAkhIne jemAM padArthonuM svarUpa kahyuM che te aupapAtika sUtra kahevAya. A paheluM upAMga sUtra zrIAcArAMga sUtranu che ema samajavuM. 115, (2) zrIsUtrakRtAMga sUtranu rAjapraznIya upAMga che; (3) zrIsthAnAMga sUtranuM jIvAbhigama sUtra upAMga che. (4) zrIsamavAyAMga sUtranuM upAMga zrIjIvAbhigama sUtra che, (5) zrIbhagavatI sUtranuM upAMga sUrya prarhAsa jANavu, (6) jJAtAdharmakathAMga sUtranuM upAMga ja mUThThIpaprajJapti sUtra jI, Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (1. upAMga zrI papAtika sUtrano parizya) 323 (7) zrIupAsaka dazAMgasUtranuM upAMga zrI caMdrapajJaptisUtra che ema jANavuM. (8) zrIaMtakRdazAMga sUtranuM upAMga niyAvalikA sUtra (kalpikA sUtra) jANavuM. (9) zrIanuttarapapAtika sUtranuM upAMga kalpAvataMsikA sUtra jANavuM. (10) zrI prazna vyAkaraNa sUtranuM upAMga puSpika sUtra jANavuM. (11) zrI vipAka sUtranuM upAMga puSpa cUlika sUtra jANAvuM, (12) zrI daSTivAdanuM upAMga vahiMdazA sUtra jANavuM. A rIte dareka aMganAM judAM judAM upAMga jaNAvIne bAre upAMgonAM nAma jaNAvyAM. have anukrame pahelA pAtika sUtrane saMkSipta paricaya kahIza. 116-117-118. spArtha:-A zrI aupapAtika sUtranI zarUAtamAM caMpAnagarInuM ane tenA IzAna khUNAmAM rahelA pUrNabhadra yakSanA caityanuM varNana karyuM che. pachI tenI AjubAju vIMTAIne rahela vanakhaMDanuM, tathA temAM rahelAM vRkSonuM, temaja te vRkSanAM mUla, thaDa, zAkhA vagerenuM varNana karyuM che. pachI kahyuM che ke vanakhaMDanI vacamAM rahela aAka vRkSa (AzapAlavanA jhADa nI AjubAju tAla, tamAlavRkSe zelI rahyAM che, ne tenI AjubAju akalatA vagere velaDIe bhI rahI che. pachI pUrve jaNAvelA AsepAlavanA jhADanI uparanA bhAgamAM goThavelA svastika (sAthIo) vagere aSTamaMgala, paMcavaNI cAmara, dhajA, nAnA moTA chatra ane ghaMTa A sarva padArthonuM suMdara varNana karIne te (azoka vRkSa)nI nIce rahelA pRthvIzilApaTTakanI bInA kahI che. pachI caMpAnagarInA keNika rAjAnuM ane tenA dhAriNI rANInuM varNana karyuM che. pachI kahyuM ke eka nokara koNika rAjAne prabhuzrI mahAvIranA vihAranI bInA darareja jaNAve che. AmAM vyavasthA evI karI hatI ke rAjAnA mukhya nokaranA tAbAmAM rahelA nokaro pahelA pitAnA uparI mukhya nokarane prabhunA vihAranI bInA kahe, te sAMbhaLI te mukhya nokara koNika rAjAne te bInA kahe. A niyama pramANe mukhya nokare koNika rAjAne vinayathI khabara ApyA ke "prabhu zrI mahAvIra deva grAmAnugrAma vihAra karatA A caMpAnagarInI bahAra pUrNabhadra vakSanA ceyavALA pradezanI najIkamAM padhAryA che. 2 A vAta sAMbhaLI baha ja rAjI thayelA koNaka rAjAe potAnI kacerImAM je dizA najIkamAM pradeva vicare che te tarapha sAta ATha pagalAM sAmA jaI vidhipUrvaka prabhu mahAvIranI stuti karI. pachI sanmAnAdika karavA pUrvaka nokarane pratidAna daIne pharamAvyuM ke jyAre pUrNabhadra yakSanA caityavALA bagIcAmAM prabhuzrI mahAvIra deva padhAre tyAre mane khabara Apaje 2 keNika rAjAnA bhAgyodaye bIje divase prabhAte prabhuzrI mahAvIradeva 14 hajAra muni vagerenA parivAra sAthe padhAryA. A prasaMgane jaNAvatAM pahelAM koNika rAjAnI kacerInuM ane prabhuzrI mahAvIra devanA zarIranA mastakAdinuM vAstavika varNana karyuM che. anukrame ra3 thI 39 mA sudhInAM sUtromAM munivaronA jJAnAdi guNenuM ane siMhaniSkrIDitAdi vividha tapazcaryAnuM varNana karIne jaNAvyuM ke saMsAra samudranA je Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra4 zrIvijayasUrIzvarakRta che. munie tene kaeNnI madadathI tare che? te vistArathI jaNAvatAM yathArtha khalAsI vahANa vagere samajAvyA che. ahIM varNavelI yathArtha sAdhutA munijIvanane jarUra nirmala banAvanArI ane apUrva bodhadAyaka che, pachI prabhuzrI mahAvIrane vaMdanAdi karI potAne AtmA nirmala banAvavA mATe cAre prakAranA devonA ito pitAnA sAmAnika devAdi parivAra sAthe ahIM Ave che. temAM te sarvenI Rddhi, zarIranA avayava, AbhUSaNAdinuM varNana karyuM che. pachI jaNAvyuM che ke prabhuzrI mahAvIra deva caMpAnagarInI bahAranA bagIcAmAM padhAryA. A vAta cauTAmAM phelAI. te sAMbhaLIne loke mahemAMhe zuM kahe che? ane prabhunI pAse kevI bhAvanAthI teo Ave che ? A hakIkata ane pAMca abhigamanuM svarUpa varNavyuM che. pachI kahyuM che ke nagarInA loko prabhunI pAse darzanAdino lAbha levA mATe Ave che. A avasare bagIcAne mALI keNika rAjAne vadhAmaNI Ape che ke prabhuzrI mahAvIradeva ahIM padhAryA che. tene rAjAe sADI bAra lAkha senayAnuM dAna daI svasthAne javAnI rajA ApI. te pachI 40 mA sUtrathI 47 mA sUtra sudhImAM ema kahyuM che ke keNika rAjA prabhune mahotsavathI vaMdana karavA javAnI icchAthI senAdhipatine hukama kare che ke tame hAthI vagerene ane lazkarane taiyAra kare ne A nagarIne zaNagAre, rAjAnA hukama pramANe tamAma kAryo karIne teNe (senAdhipatie) rAjAne kahyuM ke ApanA kahyA mujaba tamAma taiyArI thaI gaI che ne nagarIne zaNagArI che mATe Apa prabhuzrI mahAvIradevane vaMdana karavA khUzIthI padhAro. te sAMbhaLIne keNika rAjA harSa pAmyA. pachI vyAyAma, (kasarata) tailanuM caLavuM, snAna, vanuM paheravuM, vagere kAryo karI kalpavRkSanA jevA suzobhita banI bhajanagharamAMthI pitAnA parivAra sAthe nIkaLI hAthI upara beThA. have prabhunI pAse AvavA mATe mahelamAMthI nIkaLavAnI zarUAta karavA aSTa maMgala vagerenuM ane chatra sihAsanAdinuM varNana karyuM che. pachI jaNAvyuM che ke bANa vagere laIne cAlanArA nekare ane hAsyAdine karanArA puruSe cAle che, ne keTalAka puruSo jaya jaya zabdo bole che. pachI 18 hAthI ghehA pAyadaLa sainya caturaMgaNi senA vagere parivAranI sAthe keNikarAjAe mahotsavathI nagaramAMthI nIkaLI prabhunI pAse javA prayANa karyuM. anukrame cAlatAM rAjAne bhATa cAraNe AzIrvAda Ape che. te prajA teno (rAjA) satkAra kare che. te (keNika rAjA) bagIcAnI najIkamAM AvatAM prabhunA atizayo joIne hAthI uparathI nIce UtarI, taravAra vagere cihno cheDI, pAMca abhigama sAcavI traNa pradakSiNA I. yogya sthAne dezanA sAMbhaLavA beThA. e ja pramANe tenI subhadrA vagere rANIo paNa parivAra sAthe ahIM AvI keNika rAjAnI pAchaLa dezanA sAMbhaLavA beThI. prabhue paNamAM adhamAgadhI bhASAmAM dezanA detAM alakanuM ane jIvAdi navatanuM tathA arihaMsAdinuM, temaja nArakAdinuM svarUpa ane 18 pApa sthAnakenuM svarUpa tathA satpadArtha Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( 1. upAMga zrI aupapAtika sUtranA paricaya ) puNya pApAdi karmAMnA aMdhA tathA vyAdinuM svarUpa samajAvyuM. vaLI paraleAkAdinu svarUpa, jina pravacananA mahimA, tenI ArAdhanAnu phala, temaja nakAdi cAra gatimAM javAnAM cAra cAra kAraNeA kahyAM. cAre gatinA du:khanu varNana karIne siddhanuM ane cha jIvanikAyanuM svarUpa tathA du:khane nAza karavAnA upAyA ane Ata dhyAnAdinuM svarUpa kahIne vaiSyane AnaMda ane rAgadveSanA kaDavAM leA jaNAvyAM. vaLI derzAvata ne saviratinuM svarUpa ane leA jaNAvyAM, tathA aMtima ArAdhanA, ane ArAdhakanu svarUpa vagere paNa vistArathI jaNAvyuM, prabhunI A dezanA sAMbhaLIne ghaNA bhavya jIvAe yathAzakti savavata, kezavarati Adine svIkAryAM, ane keTalAeka vA zrIjinapravacananI anumAdanA kare che. a Mte prabhune vAMdIne svasthAne gayA. kANika rAjA ane tenI rANIe paNa pradakSiNA daI vaDhanA karIne nigraMtha pravacananI anumeAdanA karI mahelamAM gayA. ahIM samavasaraNanA adhikAra pUrA thAya che. pachI zrIgautamasvAmIe prabhu zraumahAvIrane vinayAdi vidhi sAcavI prazno pUchyA, te sarve praznone! phreMka sAra A pramANe jANavA-asaMyAdi jIvA pApakama bAMdhe che, ane mAhanIya ka` bAMdhe che. mAhanIya karmAMya kAle mAhanIya kane ane azAtA vedanIyATTei karmAna paNa madhe che. tathA asayata ekAMta supta vagere jIvA AyuSyanA baMdhane anusAre nArakapaNuM paNa pAme che, tathA keTalAeka thavA devapaNuM pAme, ne keTalAeka jIvA na paNa pAme, jeo devapaNuM pAme teo ArAdhaka thAya ke nahi? A hakIkata spaSTa samajAvI che, pachI jaNAvyu che ke dAvAgnimAM baLelA jIvA vagere manuSyAmAMnA keTalAeka akilaSTa pariNAmavALA jIvA vANavyatara nikAyama bAra hajAra varSanA AyuSyavALA devapaNe utpanna thAya che. tevA jIvA para leAkanA ArAdhaka ja che, ema ekAMte na kahevAya. vinayAdi guNadhArI manuSyeAmAMnA keTalAeka veA 14 hajAra varSanA AyuSyavALu devapaNu paNa pAme che. tathA mAla vidhavADhi sIemAMnI keTalIeka apAr'bhAdivALI guNavatI nArIA 64 hajAra varSanA AyuSyavALA vANavyaMtara devapaNe upaje che. tathA gAgatikAdi bhikSukAmAMnA nava vigaI vagerenA tyAga karanArA bhikSukA 84 hajAr vanA AyuSyavALA vyaMtarpaNe upaje che. temaja jalavAsI tApasa vagere vA utkRSTathI 1 lAkha va adhika 1 pApamanA AyuSyavALu janmyAtika devapa paNa pAme che. A rIte kAMpika vagere tApaseAnI paNa jarUrI bInA kahI che, pachI mANa paritrAjakanA tathA kSatriya parivrAjakanA 8-8 zeDhA kahIne temane zuM kahyuM ? ane zuM na kalpe? ( khape?) te hakIkata spaSTa rIte samajAvI che. A prasaMge te tApasenA bhAjana vagerenuM varNana karIne jaNAvyuM che ke teo jo tApasaNAmAM kAla kare ( mare) teA utkRSTathI brahmadevalAkamAM 10 sAgaropamanA AyuSyavALu devapaNu paNa pAme che. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra6 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta AnI pachI aMbaDa parivrAjakano adhikAra varNavyo che. temAM kahyuM che ke aMbaDa parivrAjakanA 700 ziSya lAMbI aTavImAM cAlatAM jyAre temanI pAsenuM pANI khUTI gayuM, ane bIjuM pANI na maLI zakayuM, tyAre anazana aMgIkAra karIne prabhu zrI mahAvIranI sAkSIe sarvavirati dharmane ucarI (svIkArI) brahmadevalAke 10 sAgaropamanA AyuSyavALuM devapaNuM pAmyA. A hakIkata vistArathI samajAvatAM prasaMge bIjI paNa jarUrI bInA kahI che. pachI aMbai parivrAjakanI vaikiya labdhine prabhAva jaNAvIne prabhue zrIgautamasvAmIne kahyuM ke aMbaDa parivrAjaka A bhavamAM dIkSA laI zakaze nahI. pachI tenA zrAvakapaNAnA AcArAdinuM varNana karIne jaNAvyuM ke te ghaNuM varSo sudhI zrAvakapaNuM pALIne (zrAvaka dharmane ArAdhIne) brahma devaloke 10 sAgaropamanA AyuSyavALuM devapaNuM anubhavIne mahAvideha kSetramAM uttama zrAvaka kulamAM janma pAmaze. tenA mAtA pitA tenuM pratijJA nAma pADaze, janmotsava ujavaze, anukrame pAMca dhAva mAtAothI lAlana pAlana karAto te yogya vaye 72 kalAno abhyAsa karaze. ahIM kalAnA nAma jaNAvyAM che. A daDhapratijJa bharajuvAnImAM paNa kAmabhAgamAM Asakta thaze nahIM. A hakIkata kamala tathA jala vagerenAM dRSTAMta ApIne spaSTa samajAvI che. eka vakhata te sthavira bhagavaMtanI pAse dharma sAMbhaLI verAgyathI dIkSA laI ArAdhIne kevalajJAna pAmaze. ghaNAM varSo sudhI kevalI paryAya pALI mAsika anazana karI aMte siddhipada pAmaze. A rIte aMbaDa parivrAjakanuM bhAvI jIvana vistArathI kahyuM che. pachI jaNAvyuM che ke zrIAcArya -- upAdhyAyanA avarNavAda ( niMdA) vagere prakAre AzAtanA karanArA jIvo kilibaSika devapaNuM pAme che, temanuM utkRSTa AyuSya 13 sAgaropama hoya che. ahIM Ane anusaratI bIjI paNa bInA jaNAvIne kahyuM che ke jalacara vagere saMjJI paMcendriya tiyAne zubha adhyavasAya vagere nimittemAMnA kaI paNa kAraNathI jAti smaraNa jJAna thAya che. tathA teo atithi saMvibhAga nAmanA bAramA vrata sivAyanAM 11 vratomAMnA yathAzakti ekAdi vatanI ArAdhanA tathA anazanAdi karI utkRSTathI AThamA sahastrAra devaloka sudhI paNa jaI zake che. tethI AgaLa tirya* jAya ja nahi, kAraNa ke navamA devalokathI mAMDIne anuttara vimAna sudhInA devalokamAM manuSya ja jaI zake che. AThamA devalokamAM devarUpe utpanna thayelA te tiryanuM utkRSTa AyuSya 18 sAgaropamanuM jANuvuM. tathA AjIvikA matanA bhikSuke bAramA devalAke kaSathI bAvIza sAgaropamanA AyuSyavALuM devapaNuM pAme paNa teo virAdhaka kahevAya. bAkInI bInA pUrvanI jema jANavI. vaLI bhUtikarmAdi karanArA bhikSuke AlocanAdi karyA vinA kALa karI je deva lokamAM jAya to utkRSTathI acuta devalokamAM bAvIza sAgaropamanA AyuSyavALuM Abhiyogika devapaNuM pAme, teo virAdhaka kahevAya che. sAta nidavo utkathI upalI gaiveyakamAM 31 sAgaropamanA AyuSyavALuM devapaNuM pAme che. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karNAvalI (11. upAMga zrI aupapAtika sUtranA paricaya ) 327 teo viAdhaka jANavA. tathA apAra bhAdi guNavaMta zramaNApAsako ( zrAvako ) dezaviratinI ArAdhanA te AlecanAdi, tathA anazanAuda karI samAdhimaraNe maraNa pAmI utkRSTathI azruta devale ke rara sAgaropamAyuka devapaNuM pAme che. teJa ArAdhaka kahevAya. A badhI bInA vistArathI samajAvIne sAcI sAdhutAnu svarUpa jaNAvyu che. pachI kahyuM ke AvA guNavata sAdhuemAMnA keTalAeka sAdhue sayamAdinI ArAdhanAdi karI kevalI thai siddhipada pAme, ne keTalAeka sAdhue aMta kevalI thaI mokSe jAya che. tathA keTalAeka sAdhue sarvAM siddhavimAnanA eka bhava karI manuSyabhave sayamAdine ArAdhI siddha thAya che. kevalI samuddAta-kAle kevalI leA kanyA pI bane che. tathA nijarita (bhAgavAyA bAda AtmapradezAthI chUTA paDelA ) pudgalA paNa sapUrNa lAkamAM phelAya che, temaja chadmastha jIve te nirjarita pudgaleAne jANe nahi ne Dhekhe nahi. A hakIkatane spaSTa samajAvatAM jaNAvyuM ke gaMdhanAM pudgalelA karatAM paNa nirjarita pudgaleA bahuja sUkSma hoya che, tethI te dekhAtA nathI. pachI kevalI samuddAta karavAnuM kAraNa ane tene karanArA ane nahi karanArA Ano bInA jaNAvIne Ava karNanA kAla (TAIma ) kahyo che. pachI kevalI samuddAtanA 8 samayAmAM thatAM kAryAM, ane 3 kAyiyAganA vicAra jaNAvIne kevalI samudghAtanI kriyA pUrI thayA bAda kevalIne satya manAyeAga ne asatyAmRSA manAyeAga tathA audArika kAyayeAga hoya ema kahyuM che. pachI kevalI bhagavA aMtasamaye yonirodha karI ayogI manI anukrame siddhipada pAme, temane kama bIja banI javAthI bhavAMkuranI utpatti ( sasAramAM pharI janma levAnu' ) na heAya. A hakIkata spaSTa samajAvIne siddhipadane lAyaka jIvAnuM pahelu` sa`ghayaNa ane cha saMsthAnAmAMnu eka sasthAna, tathA UMcAI ( jaghanya cha hAthanI, utkRSTa 500 dhanuSyanI ) temaja AyuSya ( jaghanya sAdhika 8 varSe, utkRSTa pU kroDa varSA ) kahIne siddhazilAnA sthAna, svarUpa, paridhi, 12 nAma, siddhazilAnI cheka uparanA eka gAunA chaThThA bhAge siddhonu N sthAna ( rahevu' ) tathA sidhdhane aMge traNa prazno ane tenA uttaro jaNAvyA che. pachI siddhonI tribhAgahIna avagAhanA ( utkRSTa 333} dhanuSyanI, madhyama 33 hAthanI, jaghanya 1 hAtha, ane 8 AMgaLa ) ane anityasthasthAnanI, tathA mAMhomAMhe avagAhIne sidhdhAnuM rahevu, temaja deza pradezanI sparzInA kahIne sidhdhanuM lakSaNa, jJAnAdi guNA ane sukha vaLyuM che. A prasaMge mleccha ane rAjAnuM dRSTAMta kahIne sidhdhanuM sukha samajAvyuM che. aMte sidhdha paramAtmAnA nAma vagere bInA sArI rIte samajAvI che. A rIte bAra upAMgAmAMnA pahelA aupapAtika sUtra nAmanA upAMganA paricaya TUMkamAM jaNAvyeA. temAM keNikanuM ' ajAtazatru ane azAka' nAma tathA zreNika rAjAnuM * biMbisAra ' nAma bauprathAmAM jaNAvyuM che. mAtA celaNAne kaNikanA janma thayA, tyAre te aniSTa lAgavAthI teNIe ( callaNAe ) tene ( kANikane ) 6 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta dAsInI mAraphata ukaraDAmAM mukAvyo. tyAM thoDI vAra rahyo eTalAmAM kUkaDAe tenI AMgaLI karaDI hatI. rAjAe A hakIkata jANu celANane Thapake Ape ne tene pAchA maMgAvI celANAne soM. A rIte kUkaDAe AMgaLI kuNita eTale khaMDita karI tethI tenuM keNika nAma pADayuM. e ja pramANe zreNika vagere kuMvaranI buddhinI parIkSA karavA mATe zreNikanA pitA prasenajita rAjAe potAnA eka mahelamAM jyAre lAhya lAgI, tyAre te baLatA mahelamAMthI sAra sAra (kiMmatI) padArtho laIne jaladI bahAra nIkaLI javA mATe pharamAvyuM. te vakhate bIjA kumAre hAthI vagere laIne bahAra nIkaLI gayA. paNa mahAbuddhizAlI zreNika pitAne Azaya samajIne eka prabhAvazAlI vika bherI ja laIne bahAra nIkaLI gayo, ne pitAnI pAse Avyo. A kuMvara (zreNika) mahAbuddhizALI, ne rAjyane lAyaka che. " ema manamAM samajatA evA pitAe badhA kuMvaranI AgaLa zreNikakumAranI hAMsI karIne bhabhasAra (bhaMbhAsara) nAma pADayuM, jeNe bherIne sAra ( uttama) gaNI hatI te bhaMbhAsAra kahevAya. anukrame zreNikakumAra pitAnA gujarI gayA bAda rAjA thayA. zarUAtamAM te bauddhadhamI hatA, paNa rANI celaNAnA upadezathI ane anAthI muninA samAgama upadezAdithI te jainadhamI banyA. bIjA granthomAM kahyuM che ke prabhuzrI mahAvIradevanA upadeza zravaNAdithI daDha jenadhamI banyA. te eTale sudhI ke dararoja savAre "amuka dizAmAM prabhuzrI mahAvIradeva vicare che, 22 evI khabara maLe, tyAre te dizAmAM svastikAdi vidhi jALavI caityavaMdana karatA hatA. e zrIarihaMtapadanI upara temane apUrva prema hato ema jaNAve che. te guNagrAhI hatA, ne jinazAsananI prabhAvanA karavAmAM tIvra udyamavaMta hatA. zreNikarAjAe zrIarihaMtapadanI ArAdhanAthI jinanAma kama bAMdhyuM ne ema saMbhava che ke zrIjinazAsananI prabhAvanA, jinabhakti, sAdhubhakti vageremAMnA keI paNa kAraNathI kSAyika samyakatva pAmyA eTale kayA kAraNe te kSAyika samyakatva pAmyA te hakIkata jANavAmAM AvI nathI, paNa kSAyika samyagdaSTi te jarUra hatA ja e vAta ni:saMdeha che. prabhuzrI mahAvIranA ane zreNika rAjAnA jIvanane aMge samrATa caMdragupta vagere aitihAsika graMthamAMthI jANavA jevI bInA maLelI te bhavya jIne bodhadAyaka jANI nIce pramANe jaNAvuM chuM-- 1. zreNika rAjA ra0 varSanI uMmare rAjya pAmyA. 2. gautamabuddha ra1 varSanA hatA tyAre prabhuzrI mahAvIradevane janma thayo. eTale I. sa. pUrve 598mA varSe prabhuzrI mahAvIrano janma thayo. IsvIsana pUrve pa98mAM prabhuzrI mahAvIradeve dIkSA lIdhI. prabhuzrI mahAvIradevathI gautamabuddha 21 varSa moTA hatA. 3. prabhuzrI mahAvIradeva 4ra varSa, 6 mahinA ne 15 divasanI uMmare kevalI Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (1. upAMga zrI opapAtika sUtrano paricaya) 39 thayA, te vakhate zreNika rAjAnA rAjyakAlanAM 33 varSo vItyAM hatAM. upara jaNAvyA mujaba zreNika 20 varSanI uMmare rAjA thayA hatA te apekSAe prabhu vIra kevalI thayA tyAre zreNika rAjAnI uMmara 53 varSanI gaNAya. eTale 20+13=13 AmAMthI 42 varSa, 6 mAsa ane 15 dina bAda karatAM 10 varSa pAMca mahinA, ne paMdara divasa Ave. baMnenI uMmaramAM ATalo pharaka samajavo. eTale prabhuzrI mahAvIradevathI zreNika rAjA 10 varSa, 5 mAsa ane 15 divasa moTA hatA. 4 zreNika rAjA ceDA mahArAjanA jamAI thAya, kAraNa haihaya vaMzanA te ceDA rAjAnI je calaNa kuMvarI te zreNika rAjAnI patnI thAya. jyAre celaNAne haraNa karI lAvyA, te vakhate rAjA zreNikanI umara 40 varSanI hatI. trizalA mAtA ceDA mahArAjAnI bahena thAya. A rIte pUrvAvasthAnI apekSAe prabhuzrI mahAvIra devanA zreNika rAjA banevI thAya ne caTaka (ceDA) mahArAjA mAmA thAya, 5. zreNika mahArAjAne eka vakhata anAthI munine samAgama thayo tyAre te haju jainadharma pAmyA na hatA eTale bauddhadhamI hatA. teNe anAthI munine saMsAramAM kheMcavA mATe bahu samajAvyA ne kahyuM ke tamAre kaI nAtha na hoya, te huM tamAro nAtha thavA taiyAra chuM. A prasaMge saMyamavIra anAthI munie zreNika rAjAne nAtha thavAnI yathArtha lAyakAta koNa dharAvI zake? A praznano uttara vistArathI samajAvyo. vacamAM prasaMge jainadharmanuM yathArtha svarUpa samajAvatAM jainadhamI banyA. bIjA graMthamAM ema paNa jaNAvyuM che ke suSThAthI nAnI calaNA rANIe deva-guru-dharmanuM svarUpa samajAvyuM, tethI zreNika rAjA jainadhamI thayA. te pachI keTalAka varSo bAda prabhuzrI mahAvIra deva kevalI thayA, 6. rAjya maLyA pachI zreNikanI sAthe dhAriNI kuMvarInA lagna thayA. 7. vAhIkaLadIpaka zreNika rAjAne rAjA thaye 15 varSo vItyA bAda abhayakumArano janma thayo, te vakhate zreNika rAjAnI uMmara 35 varSanI gaNAya. 8. sunaMdA (abhayakumAranI mAtA)nA pitAnuM nAma idradatta zeTha. 9. benAtaTathI 20 divase mAtA sunaMdAnI sAthe abhayakumAra rAjagRhI nagarimAM pitAnA pitAne maLyuM. te vakhate tenI uMmara lagabhaga 15 varSanI hatI. rAjA zreNikanI umara 50 varSanI, ane sunaMdAnI uMmara 3ra varSanI hatI. 10. zreNika rAjAnuM bIjuM nAma nAnI uMmaramAM bhaMbhasAra hatuM chatAM keTalAka graMthomAM bibisAra nAma paNa jaNAvyuM che. 11. ajAtazatru ane azeka e be koNika rAjAnA apara nAma che, 12. zreNika rAjAne surasenA nAme bahena hatI. tenI putrI sAthe abhayakamAranA Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta lagna thayA hatA. te rivAja pUve kSatriyomAM hatA ema jaNAya che. 13. kezalapatinI dIkarI padmAvatI sAthe rAjA keNikanA lagna thayA hatA. tene udAyana nAme kuMvara hato. 14. prabhu mahAvIranA nirvANathI eka varSa pahelA lagabhaga 82-83 varSanI umare rAjA zreNika maraNa pAmI pahelI narake gayA. 15. ceDA mahArAjAnI prabhAvatI kuMvarInA lagna udAyana rAjA (rAjarSi) sAthe, ane zivAkuMvarInA lagna caMDapradyota sAthe thayA hatA, tethI te be rAjAo paNa prabhuzrI mahAvIra devanA banevI thAya. 16. jJAta kSatriomAM licchavI vagere nava jAtanA kSatriyono samAveza thAya che. ane nava licchavInA nava malakI bheTa jANavA. 17. jeNe zreNika rAjAnI hayAtimAM ja dIkSA lIdhI hatI te abhayakumAranI umara tenA pitA maraNa pAmyA tyAre 47 varSanI hatI. || vadhu bInA che (1) prabhuzrI mahAvIra devano janma vikrama saMvatanI pahelA 542 varSa pUrve thayo. (2) prabhuzrI mahAvIra devanuM nirvANa vikrama saMvatanI pahelAM 470 varSa pUrve thayuM. (3) siddhArtha rAjA ane trizalA rANI svarge gayA tyAre prabhuzrI mahAvIra devanI umara 28 varSanI hatI. AyuSya varSa siddhArtha trizalArANuM (ceDA mahArAjAnA | bahena thAya ), naMdIvardhana (prabhu mahAvIranA moTA bhAI ) yAdA. sudarzanAbahena priyadanA putrI rASabhadatta brAhmaNa devAnaMda brAhmaNa supAzva rAjA ( siddhArtha rAjAnA bhAI, ane prabhuzrI mahAvIranA kAkA thAya ) prabhuzrI mahAvIra vIrajanma saMvata IsvI sana pUrve banelI bInA AmalakI krIDAne 53 prasaMga, deve parIkSA karI, prabhuzrI vardhamAnakumAra, mahAvIra nAmathI prasiddha thayA. pa1 vardhamAna kumArane nizALe besADayA. ikane ne mAnaku-. mArane paraspara praznottarathayA, jainendrabhA karaNanI racanA thaI. 16-20 [ 582 thI 578 vidhamAnakumAranuM ya zerA nAmanI rAjakuMvarI sAthe pANiprahaNa, deva Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (1. upAMga zrI opapAtika sUtrano paricaya) 331 18. gautama buddhane janma isvI sana pUrve 6rA mAM ane lagabhaga 611 mAM zreNika rAjAne janma thayo. A apekSAe ema kahI zakAya ke, buddhanA janma pachI 10 varSe rAjA zreNikane janma thayo. 19. jayeSThA kuMvarI nadIvardhana rAjAnI rANuM thAya, tenI bahena sujhAe prabhuzrI mahAvIradevanI pAse dIkSA lIdhI hatI. bhagavatI sUtramAM prabhuzrI mahAvIradevane prazna pUchanAra jayaMtI zrAvikA zatAnIka rAjAnI bahena ane mRgAvatI rANInI naNaMda thAya. caMdanabAlAnI mAtAnuM nAma dhAriNI, pitAnuM nAma dadhivAhana rAjA, te prabhuzrI mahAvIra devanA banevI thAya; kAraNa ke, prabhunA mAmA ceDA mahArAjAnI putrI padmAvatInA lagna dadhivAhana rAjA sAthe thayA hatA, ra0. je pitA putrane phagatinA mArge na dore, ne te raste jatAM aTakAve, te ja Adarza pitA kahevAya. A bAbatamAM udAyana rAjAnI bInA yAda rAkhavA jevI e che ke jyAre kevalajJAnathI udathana rAjAno dIkSA levAne vicAra jANI prabhuzrI mahAvIradeva padhAryA, tyAre udAyana rAjA vicAre che ke, rAjya kone soMpavuM? je putrane soMpuM te te rAjyanI sAhyabImAM Asakta thaI durgati pAmaze. A vicArathI teNe pitAnA bhANeja kezikArane rAjya bhaLAvI, prabhuzrI mahAvIra devanI pAse dIkSA lIdhI. ra1. prabhuzrI mahAvIradevanA mAtA pitA vagere kuTuMbIjanonA AyuSyane aMge jarUrI bInA A pramANe maLI che. (A mATe pRSTa 330mAM yaMtra juo.) A rIte prabhuzrI mahAvIradevanA ane zreNika rAjAnA jIvanane aMge jarUrI bodhadAyaka bInA TUMkamAM jaNAvI dIdhI. A bemAM eka (prabhuzrI mahAvIra) tIrthakara thaI gayA ne eka (zreNika) AvatI vIzImAM pahelA padmanAbha nAmanA tIrthakara thavAnA che. sUkSma dRSTie te baMnenA jIvanane vicAra karatAM prabhuzrI mahAvIranA jIvanamAMthI 1. apUrva puNyAI, 2. gaMbhIratA, 3. nile"patA, 4, nimama dazA, 5. satyadaSTi. 6. samatA, 7. kSamA, 8. dheya, 9. paropakArarasikatA, 10. svAzrayitA. 11, sahanazIlatA vagere tanuM rahasya jANavAnuM maLe che. te zreNika rAjAnA jIvanamAMthI 1. alaukika buddhibala, 2, satyamArganI pichANa, 3 guNagrAhitA, 4. pravacana prabhAvanA, 5. kabaMdhakAlanI ane udayakAlanI vilakSaNatA, 6, dugatino bhaya, 7. kamasiddhAMtanI acalatA, 8, prabhu arihaMtadevanI akhaMDa bhakta, 9, putranI mamatAthI thatI vividha pravRtti. 10. jene mATe vividha kaSTo sahana karyA, aneka jAtanAM pApakarmo karyA che. je zera pAteja bhagavaze paNa putra temAM bhAga levAno nathI, te ja svArtho putra taraphathI vRddhAvasthA chatAM kevI kevI viDaMbanA bhogavavI paDe che ? tene yathArtha citAra che. sthA nimitte zreNikane keNike kadathanA karI, ne tene hIrAkaNI cUsIne pAMjarAmAM prANa. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 zrIvijayapaghasUrIzvarakRta tyAga karavo paDayo vagere bedhadAyaka bInA jANavA jevI maLe che. prasaMge jaNAvelA bIjA ceDA mahArAja vagere paNa zrI jainendrazAsananuM parama upAsaka-zrAvakapaNuM vagere guNethI vibhUSita hatA, keTalAeka nirmala saMyamadharmane paNa parama sAdhaka hatA. vaLI zreNika rAjAno parivAra paNa daDhadhamAM hato. kAraNa ke temanI ghaNI rANuoe, abhayakumArAdi putroe ane padmAkumArAdi pautroe paNa dIkSA laI ArAdhIne AmakayANa karyuM che. ahIM zreNika rAjAnI hakIkata pUrI karIne koNikanI bInA dukAmAM jaNAvuM chuM. A sUtramAM rAjA tarIke kaNikanuM nAma jaNAvyuM che, te uparathI samajAya che ke A pahelA upAMganI racanA prabhuzrI mahAvIranA nirvANa pachI thaI heya. kaNikanI mAtA callaNAnI trizalA mAtA phaI thAya. kAraNa ke trizalA mAtA ane ceDA mahArAjA sagAM bhAI bena thAya, A rIte vicAratAM koNika rAjA prabhuzrI mahAvIranA pUrva saMbaMdhanI apekSAe bhANeja thAya. teNe mahesavathI prabhunI pAse jaI vaMdana karI dezanA sAMbhaLI vagere prasaMge jatAM te dhamI hatA, paNa teNe pAchalA bhavanA zreSanA saMskArathI ghaDapaNamAM pitAne herAna karavAmAM kacAza nahotI rAkhI. tathA potAnA mAtAmahanI sAthe yuddha karatAM hiMsA paNa karI hatI. tenA pariNAme te marIne narake gaye. vaLI teNe zreNikanI hayAtimAM rAjA thavA mATe paNa kAvAdAvA ochA karyA nathI. AmAMthI bedha e maLe che ke keNikanA jevA na thavuM, ne karmabaMdhathI jarUra bacavuM. karmabaMdhanAM kAraNene samajIne sAvaceta rahenArA jIvo karmabaMdhathI jarUra bacI zake che ne temane durgatinAM du:khe bhogavavA paDatAM nathI. sUkSma dRSTithI vicAratAM zreNika rAjA vagerenA jIvanamAMthI ghaNe bodha maLe che. A baMnenI chUTI chUTI bInA zrIupadezaprasAdAdimAM jaNAvI che. te tyAMthI joI levI. bAre upAMga sUtronI TIkA vagerenI saMkSipta bInA 1. zrIaupapAtika sUtra-A sUtranA mUla graMthanuM pramANa 1167 zlokamAM jaNAvyuM che. AnI upara navAMgI vRttikAra zrIabhayadevasUri mahArAje bahu ja sarala 325 zlekapramANa TIkA racI che. temAM jaNAvyuM che ke, aMgasUtromAM jyAM jyAM nagarI. rAjA, vanakhaMDa, yakSanuM caitya, prabhunuM smaraNa, dezanA vagerenuM varNana Ave che, tyAM tyAM te te bInA saMpUrNa rIte samajavA mATe 'na 3vavArUNa' A padathI aupapAtika sUtranI bhalAmaNa karI che. tethI samajAya che ke A upAMganuM jJAna dharAvanAra munie ja dvAdazAMgInuM kharuM rahasya samajI zake che. 2. zrIrAjapakSIya sUtra-mUla graMthanuM pramANa 2070 heke kahyA che. anyatra (bIjA graMthomAM) 21ra0 zloke kahyA che. A sutranI upara zrImalayagiri mahArAje 37oo leka pramANa TIkA banAvI che. te baha Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (1. zrI upAMga aupapAtika sUtranA paricaya ) 332 sarala ane spaSTa samajAya tevI che. 3. zrIjIvAbhigama sUtra-ahI bhUla graMthanu pramANa 4700 zleAkeA kahyA che. A sUtranI upara zarUAtamAM yAkinImahattarA sunu 6444 graMthonA banAvanAra zrIharibhadrasUri mahArAje 1500 zrlAka pramANa cUrNinA AdhAre 19ra zlAka pramANa 'pradezatti' nAmanI TIkA banAvI hatI. jemAM phakta sUtranAM kaThIna padmAnI ja TIkA racI heAya, te 'pradezavRtti' kahevAya. A TIkA chapAI nathI. tenA AdhAre ja zrImalayAira mahArAje 14000 zlAka pramANa meATI TIkA banAvI che, ema temanAM ' zrApa mUTIjA:' vagere vacanAthI jaNAya che. 4. zrIprajJApanA sUtra-mUla graMthanuM pramANa 9787 zlAka kahyuM che. AnA manAvanAra deza pUrvadhara zrIumAsvAti vAcaka mahuArAjanA ziSyazrI zyAma sA` mahArAja jANavA. te prabhuzrI mahAvIranI 23 mI pATe thayA, ema zrItapAgaccha paTTAvalI AdimAM kahyuM che. temaNe ahI` 36 vibhAga pADIne te dareka vibhAgane 'var ' nAma ApIne ALakhAvyA che. dareka padamAM jIvasthAna vagere padArthAnuM kramasara varNana karyuM che. A sUtranI upara racAyelI be TIkAmAMnI zrI haribhadrasUri mahArAje karelI laghu vRttinuM pramANa 3728 zlA ke kahyA che. tenA AdhAre zrImalarTAra mahArAje 16000 zlAka pramANa mATI TIkA banAvI. ane zrIabhayadevasUri mahArAje A sUtranAM 36 padmAmAMnA trIjA padanI 133 gAthA pramANa saMgrahaNI banAvI che. tenI 430 zrlAka pramANa avasUri chapAI che. zrIharibhadrasUri kRta laghu TIkAnA pahelA bhAga chapAyA che. bIjA paNa bhAga anukrame chapAro, tathA kalakattAnA mAmU dhanapatiae ane bhagavAnadAsa harakhacaMde anuvAda chapAvyA che. 5. sUrya prajJapti-mUlagraMtha 296 zrlAka pramANa, ane zrImalayagikRita TIkAnu 9000 zrlAka pramANa jaNAvyu` che. 6. jamUdrIpaprajJapti sUtra-AnA mUla graMthanu pramANa 4454 zlAko, ane cUrNinuM pramANa 1879 zleAkA; tathA zrImalagiri kRta TIkAnuM pramANa 9500 zlokA kahyA che. A cUrNa ane TIkA chapAyA nathI. paNa zrIzAMticaMdra gaNie vi saM0 1651 mAM 'prameyaratnamaMjUSA' nAme TIkA banAvI, te be bhAgamAM chapAI che, temAM pahelA bhAgamAM 4 vakSaskAre, ane bIjA bhAgamAM 3 vakSaskAro saTIka chapAyA che. ate jaNAvelI 51 padya pramANa prazastinA 19 mA padmamAM A TIkAnA racanA samaya vi saM16pa1 jaNAvyA che. A TIkAnI zarUAtamAM khIjA pAne kahyuM che ke zrImalagiri mahArAje 1. rAjapraznIya, 2. jIvAbhigama, 3. prajJApanA, 4. sUrya prajJapti, pa. ja'mUThThIpaprajJapti, 6, caMdraprajJapti. A 6 upAMgAnI TIkA racI hatI. temAM pAMca upAMgAnI TIkA chapAI che. paNa A zrIja buDhIpaprajJaptinI TIkA kALadoSe nAza pAmI, tethI meM A TIkAnI racanA karI. tathA jaina graMthAvalInA 8 mA pAnAmAM kahyuM che ke hIravijayasUrie, dharma sAgare, puSpasAgare vi0 sa1645 mAM ane brahmarSie A upAMganI upara saMskRtamAM TIkA racI che. 7. caMdraprajJapti--mULa sUtranu` pramANa 2054 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zrIvijayapadmasUrIdharakRta zlAko che, zrI malayagiriSkRta TIkAnuM pramANa 9000 AAkA jANavA. A TIkA chapAI nathI. ( 8 ) nirayAvalikA sUtra ( kalpikA ), (9) kalpAvatasikA, ( 10 ) puSpikA, (11) puSpacUlA, ( 12 ) vahnidazA. A pAMce upAMgAnuM bheguM nAma nirayAvalikA sUtra kahyuM che. zrIcaMdrasUrie vi sa. 1228 mAM 1109 zlAka pramANa TIkA racI hatI, te e saMsthA taraphathI chapAI che. bAre upAMgAnI TIkA vagerenI sakSipta bInA pUrI thaI. ahI caukramA prakAzamAM varNavelA opapAtika upAMga sUtramAM 43 sUtra ane 30 mUla sUtramAM jaNAvelI gAthAo che. temAM caMpAnagarI, pUrNabhadra caitya, ane vanakhaMDa, azAka vRkSa, tathA pRthvIzilA padmaka, temaja kANika rAjA, dhAriNI rANI vagerenuM ane zrIvIra prabhunuM samavasaraNa ( padhAravuM), tathA zrIvIra prabhunuM varNana, temanA sAdhuonu ane temanA guNAnuM varNana karyu che. pachI asurAdi daivAnuM ane padAnA nigama ( nagarImAMthI nIkaLavuM ) tathA prabhue ApelI dezanAnuM varNana karIne zrIgautamasvAmIe prabhu mahAvIrane pUchelA 21 praznonA uttarA, ane aMha paritrAjakanu caritra, samudghAta tathA siddha vagerenuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che. A rIte AnA saMkSepamAM sAra kahyo. vizeSamAM ahIM aMkhaDa parivrAjakanuM svarUpa jaNAvatAM tene thayela avadhijJAnanI paNa bhInA kahI che. bAkInI mInA saMkSipta paricayamAM meM spaSTa jaNAvI che. A pahelA upAMgamAM kahelA Ada sAdhu jIvana vagere mInAne dhyAnamAM levAthI munivaro prabala puchyAye pAmelA sAdhu dhana TakAvIne ane atikramAdi DhASAthI kheMcIne jarUra svaparatAraka thaI zake che. yAgeADhahananI prakriyAne anusAre zrIsthAnAMga ne samavAyAMganA yAgAdvahana karyA bAda zroaupapAtika vagere cAre upAMgAnA 14 divasamAM 14 Ayakhila karIne uddeza samruddeza vagere karAvAya che. dareka upAMganA anukrame uddezAdinA traNanA traNa traNa divase jANavA, ne e divase vRddhinA (avidhinI zuddhi mATe) karAvAya che. A rIte 14 divasomAM 12 upAMgAmAMnAM 4 upAMgAnA cAgavidhi kahyo che. samavAyAMga nAmanA cAcA aMganuM upAMga zrI prajJApanA sUtra che. tethI ja samavAyAMganA yAgAndvahana thayA pachI ja cAra upAMgeAnA cAMgAdvahananA krama gAThavyA che, te ucita ane muddAsara ja che. zrI aupapAtika sUtranA TraMka paricaya pUro thayA. LI zrI jaina pravacana kiraNAvalInA caudamA BE OUR 5 5 prakAza pUro thayA Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdarame prakAza 2. upAMga zrI rAyapasegrIya sUtranA paricaya || AryA // rAyapasejiyamahaM paricayaM se // buta taM sUyagaDassovaMgaM, bucchaM saMkhevAo, puvvo bhavo ya bhAvI, bhaNio deveNa teNa jiNadhammA || laddhAmarabhAveNaM, sUriyAbhassa / / 119 // Amalaka pakkhanayaroe / / 120 / / uvadasiyA visiddhA, battIsavihA pahANanaTTavihI // devakumArAINaM, viuvvaNAbhiNayapamuhAI / / 121 / / kallANagAi daMsaNa- mihaMti me vAitta saMgoyaM NaccAbhiNayAi vaddhamANavIrassa // vihiyAI / / 122 / / goyamavimANapucchA, savittharaM devariddhivRttaM taM // devaDiheDa paNDu-tara carsIbhavo kahio / / 123 / / kesIgaNiNo vayaNA, paDibuddho desabirai paDivattI || aMtimasamaye samayA, samAhimaraNeNa devattaM / / 124 / / bhAvI mahAvivehe, daDhapvaiNNattaNeNa se jammo // aMtille tammi bhave, siddhipayaM saMjamAitigA / / 125 / / zabdArtha:-zrIsUtratAMga upAMga yA zrIrAyayasezIya (rAma pranIya) sUtra hai. have huM tenA TUMko paricaya kahIza. ahIM sUryabha devanI mInA bahu ja vistArathI hI hai, yA ten| vartamAna (yAlu) lava yu. 118. te sUryAla hevanA pAchA bhavanI, ane daiva bhavanI pachI chello manuSyanA bhava pAmaze, te paNa zrInA ahIM kahI che, pAchalA bhave (pradezI rAjAnA bhave) zrIjina dharmanI ArAdhanA karavAthI te (pradezI rAjA) sUryabha devapaNuM pAmyA. pachI zrImahAvIra prabhu 'AmalakA' nagarImAM (nagarInI ahAranA udyAnamAM) padhAryA che, ema te sUryAbhadeve adhijJAnathI jANIne zakrastava (namrutyuNa) vagere sUtro khelavA pUrNAMka stavanA karI peAtAnA parivAra sAthe vimAnamAM besI ahIM vaMdana karavA AvyeA. vandvanA karIne teNe prabhunI vairAgyamaya dezanA sAMbhaLI, Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zrIvijayapadmasUrIzrvarakRta pachI maMtrIza prakAranAM nATaka bhajavI batAvavA mATe te sUryabha deve prabhuzrI mahAvIranI pAse traNa vAra saMmati mAMgI, paNa prabhu te mauna rahyA. eTale te sUryAbha ve devakumAra (nAnA dhruva) vagere vikRvIne temane nATaka bhajavavAnI AjJA karI. druNa svastika vagere ATha maMgaLa (aSTamaMgaLa)nA abhinaya karavA pUrvaka 31 prakAranAM nATakA anukrame batAvyA. 120-121. chellA 36mA prakAranA nATakamAM sUryAbhadeve prabhuzrI mahAvIranA cyavana, ga`saMharaNa, janmakalyANaka, devakRta janmAbhiSeka, bAlakrIDA, yauvanavaya, dIkSA kalyANaka mahAtsava, tapazcaryAM, upasa sahana, kevalajJAna kalyANaka, tIsthApanA, nirvANa kalyANaka, vagere prasaMgeA darzAvyA. A prasaMge sUryAbha devanI AjJAthI ghaNA dhruvakumAre ane devakumArIe judI judI jAtanAM vAjiMtrA vagADatA hatA, ane ukSipta vagere cAra bhedde saMgIta saMbhaLAvatA hatA. tathA acita vagere cAra bhede nAca karatA hatA, temaja dASThAMtika vagere cAra bhede abhinaya paNa karatA hatA. aMte prabhune vaMdanA namaskAra karIne saparivAra te sUryabha deva jyAMthI AvyA hatA, te dhruvaleAke svasthAne gayA. 122. prabhuzrI mahAvIrane zrIgautamasvAmIe pUchyuM ke A sUryAbha devanu' vimAna kayAM Avyu ? tenA javAmamAM prabhue bahu ja vistArathI sUryabha vimAnanuM svarUpa jaNAvatAM sudharmAM sabhA, siddhAyatana, upapAta sabhA vagere sthAnAnu` ane te sUryAbhadevanu tathA tenI RddhinuM svarUpa jaNAvyuM, teNe AvI zreSTa devatAI Rddhi zAthI meLavI ? prabhue A praznanA javAzma detAM te devanA pAchalA bhavanuM... ( pradezI rAjAnA bhavanuM ) vRttAMta vistArathI jaNAvyuM, A pUrvabhavamAM pradezI rAjA nAstika hatA. te kezI gaNadharanA upadezathI Astika banyA. jaina dharmAM yathA svarUpa samajIne teNe dezivarita svIkArI. A sthitimAM aMtakAle samatAbhAvI te pradezI rAjA samAdhi maraNa pAmI sUryAbha devapaNe utpanna thayA. 13-124. devapaNAnuM AyuSya pUru' karIne te sUryAbhadeva mahAvideha kSetramAM uttama Avaka kulamAM janma pAmaze, mAtApitA tenuM dRDhapratijJa' nAma pADaze, anukrame te virakta thai samyagdana jJAna cAritrane ArAdhI kevalajJAna pAmI siddhipada pAmaze, 125. spaSTA -zrIjaina pravacana karaNAvalInA paMdaramA prakAzamAM zrIrAyapaseyi nAmanA bIjA upAMganA paricaya TUMkAmAM jaNAvuM chuM, je upAMga rAjAnA praznonI sAthe sabadha dharAve che, te rAjapraznIya nAme upAMga sUtra kahevAya. AnA sAra TUMkAmAM A pramANe jANavA:- ahI` zarUAtamAM AmalakA nagarI vagerenuM ane zveta nAmanA rAjA tathA tenI dhAriNI rANI, sUryAbha deva ane tenI Rddhi vagerenuM varSoMna karyu che. pachI sUryAbha deva prabhu mahAvIrane vaMdana karavA javAnA vicAra kare che, ne yAna vimAna vagerene taiyAra'kare che, vagere hakIkata kahIne dharmAMkathA ane batrIsa prakAranA nATakonuM svarUpa jaNAvyuM che, te a Mte kuMDhAgAranuM dRSTAMta paNa kahyuM che. pachI saudharmAvimAna, Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( 2. upAMga zrI rAyapaseNIya sUtranA paricaya ) tenI pIThikA, upapAta sabhA vagere pAMca sabhA, te Truve karelI zrIjinapratimAnI pUjA vagere bInA vistArathI kahIne pradezI rAjAnuM jIvana jaNAvatAM tenu` AstikapaNu tathA mahAvidehe mekSe javu vagere bhInA vistArathI jaNAvI che. zrorAyapaseNIya sUtrane sakSipta paricaya 337 ahIM 85 sUtreA che, gItA para`parAnA vicAra karatAM jaNAya che ke A sUtrane aMgamAa sUtrAmAM gaLyu che, tethI saMbhava che ke koI mahAbuddhizAlI vira bhagavate A sUtranI racanA karI hoya. AnA kartAnuM spaSTa nAma jaNAyuM nathI. keTalAeka aitihAsika vidvAnAnuM mAnavuM che ke vikramanA chaThThA saikAnI pahelAM A sUtranI racanA thaI hoya. ahIM pradezI rAjAnuM varNana karatAM cittasArathi, prabhuzrI mahAvIra, kezI gaNadhara, jitAtru rAjA, zveta rAjA ane tenI dhAriNI rANI, pradezI rAjAnI sUryakAMtA rANI ane tenA sUryakAMtakumAra nAmanA putranuM tathA AmalakalpA nagarI, zvetAMmInagarI, kekaya ane kuNAla deza vagerenI paNa bhInA jaNAvI che. temAMthI te vakhate te nagara, rAjA, prajA ane dezanA jANavA jevA hevAla samajAya che. zrIgautamasvAmI prazno pUche, ne prabhuzrI mahAvIra uttarA Ape, AvI kheAdhadAyaka ane sarala paddhatie sUtrakAra sthavira bhagavaMte sUryabhaTTevanA pU`bhavanuM, ne AgAmi bhavanuM tathA vartamAna daivabhavanu' vRttAMta vistArathI varNavyu che. prabhuzrI mahAvIra AmalakA nagarInI hAranA udyAnamAM AseApAlavanA jhADanI nIce pRthvIzilApaTTaka para padhAryAM. tyAM sUryAbhadeva prabhune vaMdana karavA AvyA. A vRttAMta jaNAvavAnA avasare prabhunA zarIranuM ane AtmadRSTi vagerenuM vana spaSTa rIte samajAvyuM che. pachI sUryAMbhadevanuM svarUpa vistArathI samajAvatAM tenA vimAnanA dareka avayavAnuM svarUpa bahuja sUkSma dRSTithI vadhu che. AthI sUtrakAranI padmA' tattvane varNavavAnI ane zilpa kalAnA talasparzI apUrva anubhavanI khAtrI thaI zake che. ahIM jaNAvelA zabdomAMnA keTalAeka aAchA, aLA vAsAya, saraLa, skverjya vagere zabdAne bIjI gujarAtI vagere bhASAnA prasiddha zabdonI sAthe keTaleka aMze samAnatA hoya ema paNa jaNAya che. " huM jainadharmAMnA pasAyathI ekAvatArI devapaNuM pAmyA " ema vicAra karIne sUryAMladeve prabhuzrI mahAvIranI pAse AvI vaMdanA pradakSiNAti vidhi jALavIne judI judI jAtanAM ghaNAM vAji MtrA vagAthA, ne saMgIta tathA nAca paNa karIne abhinaya svarUpa nATaka karyuM". A hakIkata bahu ja vistArathI yathArtha svarUpe vaNavI che. te sUtrakAranuM te te viSayanuM saMgIta jJAna sAbita kare che. tathA bahu ja sUkSmadraSTithI vicAra karIne Anu rahasya jANavAnI icchAvALA bhavyachavA A sUtramAMthI sa'gItanA bheTA, svarUpa, vividha prakAranAM vAjiMtrAnAM nAme, te mAMne vagADavAnI rIta A badhA padArthAnuM yathA vijJAna meLavI zake, temAM saMgItAdinA anubhavI thavA vizeSa Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 zrIvijayapadmasurIzvarakRta rahasya jarUra kheMcI zake. ema kahevAmAM talabhAra paNa atizayAkti nathI ja. prabhuzrI mahAvIradevanI pAse sUryAbhadeve karelA atrIza prakAranA nATakomAM samudranAM mAjAnA abhinaya, caMdramA ane sUryanA ugavAnA abhinaya vagere viAMvadha abhinayA darzAvyA che. tathA lipinA abhinayAmAM 4 vargADha pAMca vargonA 25 akSarAnA paNa abhina dekhAyA che, temAM je 'nA AkAranI mAphka abhinaya karIne gAna vagere karavu, te 'kanA abhinaya kahevAya. ema badhA akSaronA abhinayAmAM samajI levuM. a Mte khatrIzamA abhinayamAM teNe prabhu mahAvIranA jIvanaprasaMge darzAvyA che. sUryabhadhruve nATaka karavA mATe prabhunI AjJA mAgI tyAre prabhu mauna rahyA, tenuM kAraNa e hatuM ke zrIgautamAdi munivarone svAdhyAyAdimAM jeTalA TAima te (nATaka) jovAmAM jAya, teTale TAIma vighna Ave eTale svAdhyAyAdi thatA aTakI jAya, mATe prabhudeva mauna rahyA. ema ahI' TIkAmAM zrImalayagara mahArAje kahyu che. sUryAbhadeve dekhADelA nATakanA adhikAra zAMta citte vicAravAthI pUrva kALanI abhinayavidyA, saMgItavidyA tathA anuvAdana kaLAnuM rahasya samajAya che, ne e paNa nirNaya thAya che ke hAlanA traNe abhinaya vagere adhUrA ja che, atrIza akSaronA eka anuSTupa klAka thAya. A rIte A sUtranA skUla graMthanuM pramANa 2120 zlokA jeTalu ane TIkAnuM pramANa 3700 zlAkAnu kahyuM, nevu' pramANa 5820 zleAkA thAya. ahI pahelA sUryaMbha devanA vananA vibhAga kahIne pradezI rAjAnI apUrva madhadAyaka bInA varNavI che. temAM zarUAtamAM TIkAkAra zrImalagiri mahArAje 86 cavaseLaya '" ( rAjapraznIya) zabdanA arzI ane A sUtranuM upAMgapaNuM, AmalakalpA nagarI ane AmrazAla vana tathA aAka vRkSa ( AsApAlavanuM jhADa ) temaja pRthvIzilApaTTakanu vaSa~na karyuM che, pachI te ( AmalakapA ) nagarInA 'sea' (zveta) rAjA ane tenI dhAriNI rANInuM varNana karIne prabhuzrI mahAvIra tyAM padhAryAM ema jaNAvyu che. A prasaMge prabhunA zarIra ane guNAnuM yathAva`na karyu che. te prabhunI prabala puNyAInA ane alaukika vItarAga dazA vagerenA prabhAva jANavAnu advitIya sAdhana che, ane jANavAnuM maLe che ke viziSTa vairAgya guNa lehacuMbakanI jema zrotAone AkarSe che, ane meAkSanA ArAdhaka manAve che, tathA jinazAsananI paNa alaukika prabhAvanA karAve che. pachI padAnA ni`ma ( nIkaLavu. ) ane visarjana ( svasthAne javA )tu. varSoMna karIne sUryAbha deve prabhu mahAvIrane joyA, ne temanI stuti karI. A bInA spaSTa jaNAvI che. pachI te deve pAtAnA nAkara jevA dhruvene prabhunI pAse jaI karavA lAyaka kArya karavA mATe karelI AjJA, tethI te devA ahIM AvyA, temaNe karelI prabhunI sAthe vAtacIta, tee prabhunA nivAsasthalanI AjubAjunA bhAga sAphaeN karI suga`dhI pANI chAMTI phUlo varasAve che, pachI Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karNAvalI ( 2. upAMga zrI rAyapaseNIya sUtranA pazrciya ) 339 sUryAMbha ve peAtAnA senAdhipatine devAne taiyArlR karavA, ane yAna vimAnane racavA ( banAvA ) karelI AjJA ane yAna vimAnanI racanAnuM svarUpa jaNAvyu` che. te vimAnamAM AvelA prekSAgRhamaMDapeAnuM ane prekSAgRhamAM AvelA akhADAnuM tathA tyAMnA maNipIThikA ane siMhAsananuM vistArathI varNana karyu che. pachI te si'hAsananI upara rahelA vijayadRSya ane tyAM laTakAvelAM meTAM meAtIenA jhummaranuM tathA bhadrAsanAdvinuM.. svarUpa kahyuM che. A rIte yAna vimAnane aMge tamAma bInA vistArathI kahIne jaNAvyuM ke sUryabhaTTeva potAnA tamAma parivAra sAthe te vimAnamAM vacamAM eTha, tenI AjImAjI tenA parivAra kramasara beThA pachI tyAMthI prayANa karI te anukrame prabhunI pAse Avye, prabhunI sAthe teNe vAtacIta karI, prabhue tene upadeza ApyA te sUryAne pUchelA praznAnA uttara ApyA. A zrInA vistArathI spaSTa samajAvI che. pachI te sUryAbhadeve prabhune ema vinaMtI karI ke " huM prabheA ! ApanI AjJA hoya te huM zrI gautamAdri munivarone trIza prakAranA nATako bhajavI batAvu... " paNa A bAbatamAM prabhu mauna rahyA. A mInA kahIne te dhruve nAya karavAnI zarUAtamAM jamaNA hAthamAMthI 108 devakumAronA ane DAbA hAthamAMthI 108 devakumArIAnA nIkaLavAnuM varNana karyu che. pachI tyAM 108 vAjA ane tenA 108 vagADanArAnuM varNana karI mIjA paNa vAjiMtrAnA nAmeA jaNAvyAM che. pachI kahyuM ke te mane hAthamAMthI nIkaLelA dhruvakumArAkrine nATaka karI dekhADavA mATe sUryabhaTTane AjJA karI, tyAre temaNe nATaka dekhADavAnI zarUAta karI. A prasage devAnA saMgItanuM, nAcatuM ane vAjA vagADavAnuM varNana karIne te zaMkha vagere vAjAMone vagADavAnI vividha prakAranI rIteA ( paddhati ) ane nATakanu adbhutapaNuM varNavyuM che. pachI anukrame (1) ATha maMgaLeAne abhinaya, ( 2) samudranAM meAjA vagerenA abhinaya kahyo che. pachI (3) baLada vagerenA abhinaya, (4) cakrAdinA abhinaya kahyo che. pachI (5) cadrAvali vagerenA abhinaya ane (6) caMdra ugavA vagerenA tathA (7) caMdranu N AvavuM vagerenA abhinaya kahyo che. pachI (8) ca'dragrahaNa vagerenA ane (9) caMdranuM AthamavuM vagerenA abhinaya kahyo che, pachI ( 10 ) caMdra maDalAdinA ane (11) siMhAddhinI lalita gati vagerenA abhinaya kahyo che. pachI (12) samudranA AkArAdinA ane (13) caMpAnagarI AdinA abhinaya tathA (14) matsyAMDAdinA abhinaya varNavyA che. pachI (15-19) paMdaramA nATakathI ogaNIzamA nATaka sudhInA 4 nATakAmAM 7 vargAdinA 26vyaMjanAnA AkAranA abhinayeA varNavyA che. (20) AseApAlavanA jhADanA pAMdaDAM vagerenA abhinaya ane (21) padmalatA vagerenA abhinaya, varNavIne 22 mA nATakathI 31 mA nATaka sudhInA 10 nATakomAM kuta vagerenA abhinayA vaSa~vyA che. aMte trIzamA nATakamAM prabhuzrI mahAvIranI bAlakrIDAkrinA abhinaya vaNa byA che. pachI tata-vitata, ghana ane Sir e Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zrIvajayapadhasUrIzvarakRta cAra prakAranA vAjiMtronA vAdananuM (vagADavAnuM) ane UMkSipta vagere cAra prakAranA saMgItanuM, tathA aMcitAdi cAra prakAranA nRtyanuM temaja dAjhatika vagere cAra prakAranA abhinavanuM varNana karyuM che. A rIte nATaka pUruM karIne te deva svAsthAne gaye. pachI A devanI TevamAyAnI bAbatamAM zrIgautama svAmIe prabhune prazna pUchatho, ne prabhue tenA uttara Apo. A bInA vistArathI samajAvIne te sUryAbhadevanuM vimAna kayAM che? ? A praznanA uttaramAM prabhue kahyuM ke saudharma devalokanA saudharmAvata saka nAmanA mukhya vimAnanI pUrva dizAmAM AvelA sUryAbha vimAnamAM te deva rahe che. A prasaMge te vimAnanA prAkAra tathA bAraNAnuM ane vimAnanI AjubAjunA vanakhaMDenuM temaja tRNanA madhura dhvaninu varNana karyuM che. pachI vanakhaMDamAMnA jalAzaya ane tenA pANInuM ane krIDAsthaLanuM tathA cAra prAsAda, uparikalayana ane padyavAra vedikAnuM varNana karIne sudharmA sabhAnuM ane maMDapanuM varNana karyuM che. pachI vajamaya akhADAnuM tathA cAra jinapratimAonuM temaja cayavRkSonuM varNana karyuM che. pachI caityasthaMbhanuM ane staMbhanI vaccenA ziMkAmAM rahelI zrIjinezvaranI dADhA vagerenuM tathA maNimayapIThikA ane devazayanIya tathA vajamAya zatrabhaMDAranuM varNana karIne siddhAyatana ane tyAM rahelI 108 jina pratimAonuM varNana karyuM che. pachI chatradhAraka ne cAmaradhAraka pratimAnuM ane nAgabhUta tathA yakSanI pratimAnuM ane 108 ghaMTa vagerenuM varNana karIne upapAtasabhAnuM, abhiSeka sabhAnuM, alaMkArasabhAnuM, vyavasAyasabhAnuM ane vyavasAyasabhAmAM rahelA pustakanuM tathA pustakonA pAnAM, zAhI, akSaro vagerenuM varNana karyuM che. pachI sUryAbhadevanA janmanI bInA ane teNe potAnA kartavyonI bAbatamAM karelA vicAronuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI te sUryAbhadevanI AgaLa tenA sAmAnika devoe tene karavA lAyaka kartavya jaNAvyA. ema kahIne sUryAbhadevanuM snAna, tene devoe karelo abhiSeka, tethI devane thayela AnaMda vagerenuM tathA sUryAbhadeve paherelA vastro ane AbhUSaNenuM varNana karyuM che. tyAra bAda kahyuM che ke sUryAbhadeve pustaka vAMcI temAMthI dhArmika vyavasAyanI mAhitI meLavI, ane pahelAM kahelA siddhAyatanamAM rahelI jinapratimAonI pUjA karIne stuti karI. tathA potAnA AkhA vimAnanI aMdaranI pUtaLIo vagerenI vyavahArika dRSTie pate arcanA karI ane bIjA tenI pAse karAvI. pachI saryAbhavano parivAra ane tenI sabhAnuM varNana karyuM che. pachI zrIgautamasvAmIe prabhune pUchyuM ke sUryAbhave AvI uttama devatAI ddhi ane sukha zAthI meLavyuM? AnA javAbamAM prabhue te devanA pAchalA bhavanI eTale pradeza rAjAnI hakIkata saMbhALavI. temAM pahelA kekacI nAmanA ardha Arya seza, Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNavalI (2. upAMga zrI rAyapAseNIya sUtrane paricaya) 341 tAMbikA nagarI, pradeza rAjA, tenI sUryakAMtA rANI, teno moTo putra sUryakAMta kumAra, rAjAnA moTAbhAI, citra nAmanA sArathi A badhAnuM varNana karIne kuNAla dezanI zrAvastI nagarI tathA tenA rAjA jitazatrunuM varNana karyuM che. pachI jaNAvyuM che ke citra sArathi zrAvastI nagarI tarapha gayA. tyAM tene pArzvanAthanI paraMparAmAM thayelA zrIkezI gaNadharano samAgama thayo. temanI derAne sAMbhaLI citra sArathie zrAvaka dharma svIkAryo. A prasaMge sUtrakAra ane TIkAkAre kezI kumAranuM ane temanI pAse jatA lokenuM paNa varNana karyuM che. citra sArathie kezI gaNadharane tAMbikA padhAravAnI vinaMtI karIne tAMbikA tarapha prayANa karyuM. jyAre citra sArathie vinaMtI karI tyAre kezI gaNadhare kahyuM ke pradeza rAjA te adhamI ne nAstika che, mATe tamArI vinatine svIkAravI ucita nathI. A vacana sAMbhaLIne citra sArathie kahyuM ke ApanI bhakti karanArA bIjA ghaNA gRhastho che, tamAre rAjAnuM zuM kAma che? ema kahIne tAMbakA padhAravA bahu Agraha pUrvaka vinati karIne te ahIM Avyo, ne teNe bagIcAnA rakSaka nokarone kahyuM ke jyAre ahIM kezI gaNadhara padhAre, tyAre temanI vaMdanA karIne bhakti karajo. . pachI te pradeza rAjAne maLe, keTaloka samaya vItyA bAda kezI gaNadhara saparivAra ahIM padhAryA, tyAre mALIeAe temane bahu ja sArI rIte AdarasatkAra karyo. A vAta sAMbhaLI citra sArathie kezI gaNadharanI pAse jaIne rAjAne dhama dezanA saMbhaLAvavA vinaMtI karI, te vakhate kezI gaNadhare dharma sAMbhaLavAnI taka maLavA bAbata ane nahi maLavA bAbata ApelA upadezanuM varNana karyuM che. pachI dheDAnI parIkSA karavAne bahAne rAjA pradezIne kezI gaNadharanI pAse laI javAne citra sArathie karelo vicAra, tene anusAre te pradezIne tyAM laI gaye, paNa kezI gaNadharane joIne rAjAne aruci thaI, tethI teNe temanI oLakhANa karAvI. pachI kezI gaNadhara ane rAjA vaccenI vAtacIta, ane kezI gaNadharanI vidvattA viSe rAjAe karelo prazna, tenA uttaramAM kezI gaNadhare karela pitAnA jJAnanuM vivecana jaNAvyuM che. pachI "jIva ane zarIra judAM judAM che ? ema kezI gaNadhare kahyuM, tyAre tenI viruddhamAM rAjAe kahyuM ke he zramaNa ! je jIva ane zarIra judAM judAM hoya, te mAre adhamI dAdo tamArA kahevA mujaba narake gayelo have joIe. ane ema hoya, to te tyAMthI mane narakanA du:kha bAbata sUcanA karavA kema na Ave? Aja sudhI Avyo nathI, mATe huM mAnuM chuM ke jIva ane zarIra eka che. kezI gaNadhara-tArI paTarANI sAthe jAra karma (vyabhicAra) karanArane tu sakhatamAM sakhata sajA kare, ane sajAnI sucanA ApavA jema te jAra puruSa (vyabhicArI) ne pitAne ghera tuM theDI vAra mATe paNa na javA de, tema paramAdhAmIe sajA pAmelAnI jevA nAraka ne theDI vAra paNa chUTA mUkatA nathI. vastusthiti A pramANe hevAthI Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta he rAjan! tAre kabUla karavu joIe ke jIva ane zarIra judAM judAM che. A prasaMge nAraka jIvAne ahIM na AvI zakavAnA kAraNeA vagerenI mInA paNa varNavI che. pradezI rAjA- jo jIva ane zarIra judAM judAM hAya te mArI dharmAMtmA dAdI tamArA mata (vicAra; mAnyatA ) pramANe svarga gaelI hovI joIe, ane jo ema hAya, tA te tyAMthI mane svarganAM sukhA jaNAvavA mATe ahI' kema na Ave ? Aja sudhI nathI AvI, mATe jIva ane zarIra eka che. A prasaMge dhruva ahIM na AvI zake tenA kArAdinuM varNana karyu che. kezI gaNadhara--devalAkamAM gayelA prANI devatAI bheAgAmAM bahu ja Asakta ane che. tethI te ahIM' AvI zakatA nathI. mATe tAre mAnavuM ja joiye ke jIva che ja. pradezI rAjA--eka cArane lADhAnI kuMbhI (kAThI) mAM DhAMkaNuM sajjaDa baMdha karIne pUryAM. ghaNA vakhata vItyA mAda DhAMkaNuM ughADIne joyuM, tA jaNAyuM ke te marI gayA che, kAThI bahu ja bArIkAIthI tapAsI paNa jIvane nIkaLavAnuM chidra krRkhAyuM nahi. mATe ja mAre e vicAra vyAjabI che ke jIva che ja nahi. kezI gaNadhara--jema sajjaDa baMdha karelA (vAselA) gharamAMthI zabda bahAra Ave che, tema sajjaDa baMdha karelI kAThImAMthI jIva nIkaLI zake che. emAM chidranA vicAra karavAnI jarUriyAta che ja nahi, kAraNa ke te arUpI che. zabda teA rUpI che, chatAM gharamAMthI te bahAra nIkaLe tyAre tene nIkaLavAmAM jo chidranI apekSA rahetI nathI, teA pachI arUpI jIva chidra pADayA vinA nIkaLe, emAM lagAra paNa anucitapaNuM che ja nahI", pradezI rAjA--te cAranA zarIramAM karamiyA khadabadatA hatA. A vA mahArathI aMdara peThA, paNa kAThImAM lagAra paNa chidra jaNAyuM nahIM, jo jIva hAya ! aMdara pesatAM kAThImAM bAkuM paDavuM joIe te te che ja nahi, tethI huM mAnuM chuM ke jIva nathI ja. kezI gaNadhara--tapelA lADhAmAM jema agnine pesatAM chidro paDatAM nathI, tema kADhImAM jIvAne pesatAM chidro kema na paDayA ? ema vicAravAnI zI jarUra che ? jo rUpI agnine pesatAM chidro na paDayAM, teA pachI arUpI evA jIvane pesavAmAM chidra paDavAnA vicAra karavAnI jarUriyAta che ja nahi. pradezI rAjA--bALaka jo khANa phe ke, te te najIkamAM paDe che, ne juvAna mANasa bANa pheMke te te dUra paDe che, AthI mane khAtrI thai ke- mAlakanA jIva nAnA che, ne jIvAnanA jIva mATe che." A rIte badhA jIvA sarakhA nathI. teA pachI tame " sa jIvA sarakhA che, ema kaheA che tenuM zuM kAraNa ?? kezI gaNadhara--bAlakane ke juvAnane pUSkRta karmAthI ja zarIra prApta thAya che, temAM mAlakanu zarIra komaLa ne nAnu che, tethI teNe phekeluM mANa najIka (pAse) paDe Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (ra. upAMga zrI rAyapaseNIya sUtraneA paricaya) 343 che, ne juvAnanuM zarIra kAMThena ne meDha che. tethI te bANa pheMke tyAre te bahu dUra jAya che. A rIte thavAmAM zArIrika zakti vagere kAraNeA samajavAnA che, paNa sa jIveA tA eka sarkhA ja che. kAraNa ke asaMkhyAtA pradeze! dareka jIvanA eka sarakhA ja che. nAnA zarIramAM jIva saMkocAIne ne moTA zarIramAM phelAIne rahe che. kAraNa ke AtmapradezA sakocAya che ne phelAya paNa che. pradezI rAjA--jIvatAnA ane marelAnA zarIranA vajanamAM phera paDatA nathI, mATe huM mAnu' chuM ke ' jIva nathI. ' ' kezI gaNadhara pavanathI bharelI kothaLInu' vajana, ane khAlI kothaLInuM vajana eka sarakhuM ja hAya che, chatAM ApaNe 'pavana che' ema mAnIe ja chIe. pavana tA rUpI che, jo tenuM vajana nathI, teA pachI arUpI evA jIvanuM vajana hoya ja nahi e samajAya evI mInA che. - pradezI rAjA--meM cAranA zarIrane cIrI cIrIne (nAnAM nAnAM TukaDA karIne ) joyAM chatAM jIva dekhAyA nahi, tethI huM mAnuM chuM ke ' jIva nathI. ' kezI gaNadhara araNInA lAkaDAMne cIrI cIrIne agnine zeAdhanAro mANasa agnine joI zakatA nathI. chatAM temAM agni tA che ja, kAraNa ke arraNane mAMhomAMhe ghasavAthI agni utpanna thAya che. agni tA rUpI che, chatAM te dekhAtA nathI. te pachI arUpI jIva zarIramAM dekhAya ja kayAMthI ! arthAt na ja dekhAya, pradezI rAjA--tame dakSa thaIne mAruM apamAna kema kare che? AnA javAba DhatAM kezI gaNadhare kSatriya padA vagerenA niyamenu varNana karIne cAra prakAranA vyavahAranuM varNana karyuM che. pradezI rAjA----zu AtmAne hatheLImAM na matAvI zakAya ? kezI gaNadhara--jo mRta evA vAyu paNa dekhAtA nathI, teA pachI amRta AtmA kema joI zakAya ? eTale te DhekhAya ja nahi, e vyAjabI che. AnI pachI hAthInA aneka thavAnA jIvanI samAnatAnI mAmatamAM pradezI rAjAe pUchelA praznanA kezI gaNadhare uttara ApyA. tyAre pradezI rAjAe pUchyu' ke mArI paraparAne mArAthI kema cheDAya? AnA javASamAM kezI gaNadhare kahyuM ke je khATI paraMparAne cheDe nahi, te mUrkha kahevAya. A bAbata bhAravAhaka mANasanuM dRSTAMta daIne samajAvI, tethI pradezIne dhama sAMbhaLavAnI icchA thaI. tethI kezI gaNadhare AcAryAMnA prakAra ane tenI sevAnI paddhati samajAvI, aMte pradezI rAjAe vinayapUrvaka kSamA mAgI. A prasaMge kezI gaNadhare ApelI dhama dezanA sAMbhaLIne pradezI rAjAe jaina dharma svIkAryAM, te vakhate kezI gaNadhare tene hitazikSA pharamAvI ke tuM have ramaNIya Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta thayA che. mATe AjathI tAre aramaNIya thavuM nahi. A hukIkata bIjA udAharaNA daIne sacADha samajAvI. have pradezIrAjA peAtAnA dhananI suvyavasthA karIne lIdhelA zrAvakanAM bAra tratAnu pAlana kare che. tenI parigraha bhegAsakti vagere DhASAne tajavAnI tIvra bhAvanA ane dharmImAM alaukika daDhatA joIne sUryakAMtA rANIe pradezI rAjAne mAravAnA irAdAthI jhemizrita bhAjana pIrasyuM. A hakIkatane nahiM jANanArA rAjAe te bhojana khAdhuM, zarIramAM jhera pariNamatAM rANInuM kAvataru jANyuM chatAM samatAbhAvI pradezI rAjA samAdhimaraNe kAladha` pAmI pahelA devaleAkamAM sUryabha nAme mahuddhika deva thayA. A rIte prabhuzrI mahAvIre 'sUryabhaTTeve AvI Rddhi zAthI meLavI ? ema zrIgautamasvAmInA pUchelA praznanA uttaramAM suNAvyu" che. sUryAMbhadeva tyAMthI cavIne mahAvideha kSetramAM dRDhapratijJa nAme rAjakumAra thaI anukrame moTA thatAM meAkSamAgane ArAdhIne siddha thaze. A hakIkatane vistArathI samajAvavA mATe tenuM jIvanacaritra jaNAvatAM dRDhapratijJanA janmasaMskAra, nAmakaraNa, annaprAzana vagere sa'skAro ane pratijJane sAcavavA mATe pAMca DhAyA ( dhAvamAtAe ) tathA AkulAdinI dAsI vagerenu' vana kayu` che. pachI dRDhapratijJe karelA 72 kaLAnA abhyAsa, tenA gurunuM sanmAna, dRDhapratijJanuM aneka bhASAvizArada paNa, temaja bhAgasamatA, bhegA bhAgavavA mATe mAtApitAe dRDhapratijJane karelu AmatraNa, dRDhapratijJanI anAsakta bhAvanA ane chevaTe siddhi, praznakAra zrIgautamasvAmInA vihAra, sUtrasamApti ane aMtima moMgalamaya namaskAra A badhI bInA spaSTa samajAvI che. A rIte zrI rAjapraznIya sUtranA sakSipta paricaya pUro thayA. zrI kezI gaNadhara ane pradezI nRpanA praznottarAnuM spaSTa vivaraNu 1. prazna-pradezI rAjA kezI gaNadharane pUche che ke paralAka ane pApa kaI rIte mAnI zakAya! arthAt na mAnavAM e vyAjabI che. AvA dRDha nirNaya thavAnu kAraNa e che ke mArA pitA zikAra vagere ghaNAM pApanAM kAmeA karatA hatA, eTale jaina siddhAMta pramANe te narake javA joIe. have je pitAne mArI upara ghaNA prema hatA te jo narake gayA hoya tA mArI uparanA premane laine ahI mane kahevA kema nathI AvatA ke " he putra! mArI mAphaka tuM dhAra pApa karIza nahIM, jo karIza, teA huM jema narakanAM vAra du:kha bhAgavuM chuM, tema tAre paNa tevAM du:khe narakamAM bhogavavAM paDaze, " huju sudhI te AvyA nahi, tethI mane khAtarI thaI ke palAka ane pApa che ja nahi, kaheA, A mAruM kahevuM sAcu che ke khATu'! Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNavalI (ra. upAMga zrI rAyapAseNIya sUtrano paricaya) 345 uttara-paraloka ane pApa e baMne padArtho jarUra mAnavA joIe, nAnuM bALaka haju hamaNAM ja jammu che, chatAM janmatAM veMta dhAvavAnI kriyA kare, te koInA paNa zikhavADayA vagara ja kare che, ne enAmAM janma samaye zIkhavAnI paNa pogyatA che ja nahi, chatAM pUrvabhavanA saMskArathI ja dhAve che. AthI paleka sAbita thAya che, tathA zrI triSaSTi zalAkA puruSa caritrAdi aneka graMthomAM jinazAsana prabhAvaka mahApuruSoe jaNAvyuM che ke AdrakumArane tathA zrI sayaMbhavasUrijIne prabhudevanI pratimA jaIne temaja bIjA paNa ghaNA bhavya jIvone pUrvabhavanI bInA, dezanA vagerenA zravaNathI ke munidarzanAdi kAraNethI jAtismaraNa jJAna prakaTa thayuM. tethI temaNe utkRSTathI pAchalA nava bhavanI bInA jANI hatI. ahIM suvrata zeTha vagerenAM dRSTAMte paNa jANavAM. suvratazeThe pAchalA bhavamAM meM agiyArasa parvatithinI ArAdhanA karI hatI, tenA prabhAve ahIM huM sarva prakAre sukhI chuM, ema gurumahArAjanA kahevAthI jANyuM. vicAra karatAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM. tethI paNa gurue kahelI bInAnI khAtarI thaI. vartamAna bhavamAM te ja parva tithinI ArAdhanA karI devalokamAM mahaddhika deva thayA. temaja zrIpAla mahArAjAe pUrva bhavamAM siddhacakranI ArAdhanA karI hatI; teja siddhacakanI cAlu bhavamAM paramArAdhanA karI navamA devaleke gayA. anukrame navame bhave mokSe jaze. A sarva hakIkatathI sAbita thayuM ke paraloka che ja, te ja pramANe duniyAmAM jyAre eka mANasa sukhI dekhAya che, tyAre bIje mANasa du:khI dekhAya che, manuSyapaNuM sarakhuM chatAM A taphAvata paDavAnuM kaMI paNa kAraNa tevuM ja joIe. e to prasiddha ja che ke kAraNa vinA kArya thAya ja nahi, du:kha ke sukha e kArya che, mATe tenuM kAraNa jarUra hovuM ja joIe. he rAjana ! zAMtithI vicAra karatAM tane jarUra khAtarI thaze ke puNyakarmanA udayathI jIva sukhI thAya che ne pApakarmanA udayathI chava du:khI thAya che. e ja pramANe rAjA ane raMkamAM, buddhizALI puruSa ane jaDa puraSamAM, surUpavaMta ane kapa purUSamAM, dhanavaMta ane bhIkhArImAM, balavaMta ane durbalamAM, nIrogI ane regImAM paNa puNya ane pApane kAraNa tarIke mAnavAM ja joIe. have narakasthAnamAM rahelA nAraka che ahIM kema na Ave tenA be kAraNa che : 1. te chanuM AyuSya nirUpakrama che. eTale ghaTI zake tevuM nathI. ne te paNa tyAM ja bhagavyA vinA bIje sthAne jaI zakAya ja nahi, tathA 2, paramAdhAmI deve temane tyAMthI nIkaLavA detA nathI. eTale teo temane AdhIna rahyA che. mATe nAraka jIve ahI AvI zake nahi. temanI sthiti kedInA jevI hoya che. A bAbata daSTAMta ApIne samajAvatAM zrIkezI gaNadhara bhagavaMte kahyuM : he rAjana ! teM tArI strIne parapuruSa sAthe ramatI joI hoya, te vakhate te te puruSane bAMdhIne keTavALane mAravA soMpI dIdho hoya. tyAre te puruSa tane karagarIne kahe ke he rAjA! kRpA karIne mArA putrane maLavA mATe Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 zrIvijayapadhasUrIzvaskRta DIvAra mane ghera javA do. te tame tenuM vacana mAnaze? pradezI rAjAe A bAbatane khulAse karatAM jaNAvyuM ke he AcArya ! tevA gunegAranuM vacana kema manAya? guru bAyA : tyAre narakamAM rahelA paramAdhAmIe tane maLavA mATe tArA pitAne zI rIte choDa? A rIte gurue samajAvavAthI rAjAe kabUla karyuM ke huM paraloka, puSya, ane pApa mAnuM chuM. 1, 2. prazna-paradezI rAjAe kezI gaNadharane pUchayuM ke mArI mAtA ghaNAM dayALu hatAM. tamArA jena siddhAMta pramANe te svarga gayA hAvAM joIe. temane huM ghaNe vahAle hato. te te ahIM AvIne mane svarganuM sukha kema kahetAM nathI? ne he putra! tAre puNya karavuM, evI bhalAmaNa paNa kema karatA nathI? AthI mane khAtarI thaI ke paraloka nathI, ne puNya paNa nathI. uttara-A praznane uttara pahelA praznanA uttaramAM ja vistArathI ApI dIdho che. chatAM vadhu jANavA jevI bIna e che ke saMskAranA siddhAMta paNa paralokane sAbita kare che. jevA saMskAro A bhavamAM paDyA hoya tevA saMskAranI jAgRti (udaya) parabhavamAM jarUra thAya che. e pramANe cAlu bhavanA saMskAramAM paNa pUrva bhavanA ja saMskAra kAraNa che. pUrva bhavanA sArA saMskAra hoya; to A bhavamAM uMmaranI apekSA rAkhyA vagara Atmika unnatinAM sAdhananI prApti, pApane bhaya, sarala svabhAva, kSamA, samatA, vairAgya, udAratA, gaMbhIratA vagere saddaguNethI vAsita thayeluM uttama jIvana gujArI zakAya che. bALako uMmaramAM nAnA che, chatAM keTalAMka bALake prabhunuM biMba, muniveza vagere joIne rAjI thAya che, ne keTalAMeka bALake revA mAMDe che. AnuM kAraNa tapAsatA jaNAya che ke jeNe pUrvabhavamAM deva gurunI ArAdhanA karavAno daDha saMskAre jamAvyA che, te bALaka jinabiMbAdine joine rAjI thAya, ne jeNe pUrva bhavamAM deva gurUnI virAdhanA karI hepanA saMskAra daDha jamAvyo hoya, te bALaka jinabiMbAdine joIne aruci jAgavAthI rudana kare che. pUrvabhavanA munibhakti AdinA zubha saMskArane laIne ja zrIvajasvAmI haraNa joI harSaghelA thayA, tevo harSa mAtAe ApavA mAMDelA ramakaDA joIne na thayo. temaja gozAlo muninI upara dveSanA saMskAravALe hato; tethI jyAM jyAM janma le tyAM tyAM te munine upasarga kare che. rAjaputranA bhavamAM teNe sumaMgala muninI upara ratha calAvatAM te munie mUkelI tejalezyAthI marIne te durgatimAM gaye. e ja pramANe samarAditya caritramAM jaNAvyA pramANe mAtAe putrane jhera ApyuM. putra te jANavA chatAM samatAthI munapaNAnI ArAdhanA karI mahaddhika deva thayo. AthI sAbita thAya che ke paraloka che ja ane puNya paNa che ja. A bAbatamAM zAlibhadra dhanyakumArAdinAM daSTAMta suprasiddha che. he rAjana ! have huM svagamAM gayelA che ahIM nathI AvatA te vAta dRSTAMta ApIne samajAvuM chuM. tuM ema samaja ke huM eka suMdara Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (2. upAMga zrI rAyapaseNIya sUtranA paricaya ) 347 rAjasabhAmAM beTho chuM. tArI AgaLa nAca vagere thaI rahyo che, te AnaMdathI tuM gAyana sAMbhaLe che. A avasare dudha ukaraDAnI najIka UbhA rahela koI mANasa tane ema kahe ke he rAjAjI ! thoDI vAra tame ahIM padhArA ! te tuM tyAM dudha pAse jAya kharo ? AneA khulAse karA. rAjAe kahyuM. Aveza AnaMda AnaMda vatI rahyo hoya te cheDIne tyAM koNa jAya? te pachI devaleAkanI Rddhi vagerene AnaMda cheADI tArI mAtA ahI na Ave, tethI svarga nathI, athavA puNyanAM kula maLatAM nathI, ke puNya nathI, ema kema kahevAya ? gurunA A vacanathI rAjAne khAtarI thaI ke paralAka ane puNya padArtha che ja. ra. 3. prazna-pradezI rAjA kezI gaNadharane trIjo prazna e kare che ke meM koI eka cArane lADhAnI koThImAM pUrI dIdhA. temAM lagAra paNa bAkuM na hatuM, tethI te mUMjhAIne koThImAM ja marI gayA. pachI kAThI ughADIne AnA jIva kayAMthI nIkaLyA ? tenI tapAsa karI. paNa cAranA jIvane nIkaLavAnuM mAruM jaNAyuM nahiM. A bAbatamAM huM AcAya mahArAja ! te cAnA va kAMthI nIkaLye te mane samajAve. uttara : --jemAM lagAra paNa chidra che ja nahi evA bhoMyarAmAM koI mANasa zaMkha vagADe, tyAre tenA nAda ( zabda ) bahAra saMbhaLAya che, paNa te svarane nIkaLavAnuM chidra jovAmAM Avatu nathI, jema zaMkhanA zabda rUpI chatAM chidra na heAya tA paNa bheAMyarAnI ahAra nIkaLe che, te pachI arUpI jIva kAThImAM ke dehamAMthI nIkaLe, temAM chidranI jarUra paDe ja nahI eTale zabdanI mAphaka jIvane nIkaLavAmAM chidranA vicAre karAya ja nahi, A prasaMge kevI gaNadhare zabdanuM svarUpa ne syAdvAda raulIe jIvasvarUpa vistArathI spaSTa samajAyuM, tethI pradezI rAjAe kabUla karyu ke jIva chidra vinA paNa bahAra nIkaLI zake. 3. 4. prazna:--trIjA praznamAM jaNAvelA cAra marI gayA pachI tenA zarIramAM kIDA paDelA te me' joyA. mane prazna e thayeA ke koThImAM bAfa tA dekhAtuM nathI. teA A kIDA bahArathI AvIne AnA zarIramAM peThA kacAMthI ? eTale mAre pUchavAnuM e che ke jo jIva hoya tA mane samajAveA ke chidra vinA kIDA aMdara dAkhala thayA te kaI rIte bane ? uttara : jema jIvane nIkaLavAmAM chidranI jarUriyAta nathI, tema pesavAmAM paNa chidranI jarUra nathI. ahIM dRSTAMta agnimAM mUkela leADhAnA gALAnuM jANavuM, te A pramANe-lADhAnA gALA dhagadhagatA agnimAM mUkIe, teA te agnimaya ( lAlaceALa ) thaI jAya che. ahIM leADhAnA gALAmAM chidra nahi chatAM agni dAkhala thAya che, tema cAranA zarIramAM kIDA DhAkhala thAya, temAM chidranI jarUra paDe ja nahi. e tA samajAya tevI bInA che ke agni rUpI che, chatAM chidra vinA leADhAnA gALAmAM pese che, tA kIDAnA arUpI jIva zarIramAM chidra na hoya tA paNa pese, emAM navAI jevu kaI che ja nahiM, 4, 5. prazna --pradezI rAjA kahe che ke-bALaka khANa phe ke te te najIkamAM paDe, ne juvAna Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta mANasa bANa ke ke to te dUra paDe che. AthI mane khAtarI thaI ke bAlakano jIva nAkhe che. ne juvAnane jIva moTo che; sarva jI sarakhA nathI. to pachI tame sarva jIvo sarakhA che, ema kahe che tenuM zuM kAraNa? uttara -bALakane ke juvAnane pUrvakRta karmathI ja zarIra prApta thAya che. temAM bALakanuM zarIra kemaLa che ane nAnuM che. tethI te bANa pheke tyAre najIka paDe che ne juvAnanuM zarIra kaThina che, majabUta che ne moTuM che. tethI te bANa pheke, tyAre bANa bahu dUra jAya che. A rIte bANa dUra jAya, ke najIka paDe, temAM zArIrika zakti vagere kAraNa tarIke samajavA. paNa sava che te eka sarakhA che, emAM kaI jIva nAne ke moTo che ja nahi. asaMkhyAtA pradeze saMkhyAnI apekSAe dareka jIvanA eka sarakhA che. jIva zarIramAM kecAIne, ke phelAIne rahe che, kAraNa ke Atmapradezo saMkecAya che ne phelAya paNa che. 5. 6. prazna-pradezI rAjA kezI gaNadharane pUche che ke je zarIramAM jIva hoya, te eka jIvatA mANasanuM vajana karIe ane tenA ja chava vinAnA mRtaka (mAdA)nuM vajana karIe. A bemAM jIvavALA zarIranuM vajana vadhAre thAya, ne mRtakanuM vajana ochuM thAya, te zarIramAM jIva che, ema mAnI zakAya. paNa eka cArane jIvate je, ne marI gayA pachI jeo, temAM baMne vakhate tenuM vajana sarakhuM thayuM. AthI mane khAtarI thaI ke jIva padArtha che ja nahi. uttara:-vAyu rUpI che. tene dhamaNamAM bharyA pachI tAlIe ne vAyu kADhI khAlI dhamaNa telIe, to baMne vakhate eka sarakhuM vajana thAya che. vAyunI mAphaka jIvanuM vajana hoya ja nahi temAM paNa pharaka e che ke vAyu rUpI che, ne jIva arUpI che. A kharI hakIkata hovAthI ceranuM jIva vinAnuM zarIra, ne jIvavAnuM zarIra vajanamAM sarakhuM thAya emAM navAI zI? vAyu rUpI che chatAM dekhAto nathI, jhADanAM pAMdaDAM hAle, te uparathI vAyunI khAtarI thAya che. te jIva ApI che te kaI rIte dekhI zakAya? jemAM varNAdika haya, te ja pAye dekhAya, paramANu vageremAM varNAdi che, chatAM dekhAtA nathI, mATe kahyuM ke, vadivALA padArtho paNa prAye dekhAya eTale paramANu Adi na dekhAya, ne bIjA skaMdha vagere dekhAya. 6. 7. prazna-pradezI rAjA kezI gaNadharane pUche ke jIvanI khAtrI karavA mATe meM eka cAranA (tenA zarIranA) kathaDe kakaDA karI joyA, paNa tenA zarIranA keI paNa bhAgamAM jIva jevAmAM AvyuM nahI te jIva che ema kaI rIte mAnI zakAya? uttara- rAjA! jema araNanA lAkaDAmAM agni rahe che, tenA jhINA jhINA kakaDA karIne bArIkAIthI ke sUkSmadarzaka yaMtrathI paNa tapAsIe topaNa agni dekhAya ja nahi, tema jIva A zarIramAM rahelo che. agnirUpI che chatAM na dekhAya, te arUpI e jIva kaI rIte rekhAya? 7, Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (2. upAMga zrI rAyapAseNIya sUtrano paricaya) 349 8, prazna-adezI rAjA kezI gaNadharane pUche che ke he AcArya mahArAja ! jema ghaDA vagere padArtho pratyakSa dekhAya che, tema jIva heya, to te dekhAto kema nathI ? uttara-jema jhADanAM pAMdaDAM vAyuthI hAle che. ahIM pAMdaDAM hAlatAM dekhAya, te uparathI nirNaya thAya che ke A jhADanAM pAMdaDAM vAyuthI ja hAle che. ahIM jema vAya pI chatAM dekhAto nathI, topaNa pAMdaDAMnA hAlavA uparathI vAyuno nirNaya thAya che, tema zarIramAM calanAdi kriyA arUpI jIva hovAthI ja thAya che, je jIva vinA hAtha vagerenuM hAlavuM, bhASA ane kriyA thatI hoya, to tevuM hAlavuM vagere maDadAmAM kema dekhAtuM nathI? mATe ja sAbIta thAya che ke calanAdi kriyA jIva vinA thaI zake nahIM. AvI rIte kAryane jotAM je kAraNanuM anumAna karIe, te pUrvavadanumAna kahevAya, ema sAMkhya darzanane mAnanArA vagere paravAdIo paNa kahe che. 8. 9. prazna- pradeza rAjA kezI gaNadharane pUche che ke jo kIDIne ane hAthIne chava sarakhA hoya, eTale nAno ke meTo na hoya, to kIDInuM zarIra nAnuM che, ne hAthInuM zarIra meTuM che, tenuM zuM kAraNa? jeTalA Atmapradeza hAthInA moTA zarIramAM mAI zake, teTalA ja Amapradeza kIDInA nAnA zarIramAM kaI rIte samAya? uttara-kIDonuM zarIra nAnuM hovAthI teno jIva nAno che ane hAthInuM zarIra moTu hevAthI tene jIva moTo che, AvI tArI mAnyatA taddana khoTI che. kAraNa ke zarIra uparathI jIvane nirNaya thAya ja nahi, kAraNa ke vicitra prakAranA nAmakarmanA udayathI keInuM zarIra nAnuM hoya che, ne koInuM zarIra moTuM hoya che. jemAM moTA gharanA madhyabhAgamAM dIva mukayo hoya, te tene prakAza AkhA gharamAM phelAya ne te ja dIva nAnA gharamAM mUkIe to teTalA ja bhAgamAM tene prakAza phelAya. ahIM prakAza moTA gharamAM phelAIne ane nAnA gharamAM saMkecAIne rahe che. eTale jema prakAzane saMkeca vikAsa dhama che, tevI rIte Atmapradeze paNa te be dharmovALA hoya che. mATe nAnA zarIramAM kAkAzanA pradeza jeTalA Atmapradeze saMkecAya che, ne moTA zarIramAM teTalA ja Atmapradezo phelAya che. tamAma jIvonA Atmapradeze eka sarakhI saMkhyAvALA che. temAM vadhaghaTa che ja nahi, ema zrI tatvArthasUtra TIkAdimAM jaNAvyuM che. 9. 10. prazna-pradezI rAjA kezI gaNadharane pUche che ke he surirAja! amArA kalamathI je nAstikamata cAlyo Ave che, te mArAthI kema choDI devAya? uttara-je paraMparAe AvelI adharmabuddhine cheDe nahi, te levAne upADanAra vipArInI mAphaka du:khI thAya che. te bInA TUMkAmAM A pramANe jANavI-eka gAmamAM cAra mitro rahetA hatA. eka vakhata teo sAthe dhana kamAvAnI IcchAthI potAnA gAmathI nIkaLI paradeza tarapha jatA hatA. jatAM jatAM vacamAM temaNe eka leTAnI khANa joI. temAMthI Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa0 zrI vijayapadhasUrIzvarakRta temaNe joIe teTaluM lo lIdhuM. AgaLa cAlatAM temaNe rUpAnI khANa joI tethI cAra mitromAMnA traNa jaNAe kahyuM. loDhuM pheMkI daIe, ne upADI zakAya teTaluM rUpuM laIe. ema kahI traNa jaNa e loDhuM pheMkI daI rUpuM laI cAlavA mAMDayuM. paNa ceAthe mitra kadAgrahI hata, teNe rUpuM lIdhuM nahi, ne traNa jaNa nI sAthe lo upADI cAlavA mAMDyuM. AgaLa cAlatAM senAnI khANa dIThI, eTale buddhizAlI te traNa mitroe rUpuM choDI senuM lIdhuM, ne cAlavA mAMDayuM. ahIM paNa pelA kadAgrahI mUrkha mitra pahelAMnI mAphaka letuM upADI te traNa mitronI sAthe cAlavA mAMDyuM. AgaLa cAlatAM temaNe rananI khANa joI tyAre sonuM choDIne traNa mitroe rane lIdhAM, paNa pelA cethA mitra to jema rUpAne ne senAne tyAga karyo, tema rana paNa lIdhAM nahi, ne je upADI traNa mitronI sAthe AgaLa cAlavA mAMDyuM. traNa mitro ISTa nagaramAM vepAra karI ghaNo lAbha meLavI pitAnA gAmamAM AvyA. ghaNAM sukhI thayA. pelo kadAgrahI buddhihIna hovAthI kaMI paNa kamAyo nahi. tenA nasIbamAM leDhA jeTalo ja thoDo lAbha hato, te maLyo. paNa lAbha-alAbha, hita-ahitane vicAra na karavAthI te kadAgrahI nidhana thaI gayo, ne du:khI thayo. A daSTAMtane sAra e ke jyAM sudhI ajJAna hoya, tyAM sudhI letA vagerenI mAphaka mithyAtva rUpI adharmane tyAga na thAya, paNa jyAre satya dharma samajAya tyAre te traNa mitronI mAphaka adharmane cheDI satya dharmane svIkAra kare ja joIe. jo tema na karIe te cethA mitranI mAphaka adharmane rAgI jIva bahu ja duHkhI thAya che. mATe he rAjana! tame mahAbhAgyanA udayathI manuSya janma pAmI satya dharmanI ArAdhanA karI muktinAM avyAbAdha sukho pAme. pachI kezI gaNadhare deva guru dharmanuM yathArtha svarUpa vistArathI samajAvyuM. pariNAme pradeza rAjA azva upara beThA beThA jaina dharmane pUrNa rAgI thayo. teNe ghoDA uparathI nIce UtarI garane vaMdana karIne kahyuM ke he mahArAja ! huM savAre tamane namIne mAro avinaya khamAvIza. ema kahI pradeza rAjA gurune vaMdana karI nagarImAM praveza karI rAjamahelamAM gayA. bIje divase prabhAtakALe keNika rAjAnI mAphaka pradezI rAjAe moTA utsavathI AvI guru vaMdanA karI, ane temanI pAse zrAvakanAM bAra vrata svIkAryA. aMte hitazikSA pharamAvatA zrI guru mahArAje rAjAne kahyuM ke he rAjA! puSpa phaLavALA bagIcAnI jema prathama bIjAone dAna denArA dAtAra thaIne hamaNAM dhana meLavI tamAre adAtA (Ana nahi denAra ) thavuM nahi, eTale ke sUkAI gayelA vananI jevA aramaNIya thavuM nahi. kAraNa ke tema thavAthI amane aMtarAya lAge, ane zrI jainadharmanI niMdA thAya. guranAM A vacana sAMbhaLI pravezI rAjAe te pramANe vartavA kabUla karI jaNAvyuM ke he sUrimahArAja ! huM mArA sAta hajAra gAmanA cAra vibhAga karIza. temAMthI eka vibhAga vaDe mArA rAjyanA sabhya ane vAhananuM poSaNa karIza, Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( 2. upAMga zrI rAyakhaseNIya sUtranA paricaya ) 351 bIjA bhAga vaDe aMta:puranA nirvAha karIza. trIjA bhAga vaDe bhaMDAranI puSTi karIza, ane ceAthA vibhAga vaDe dAnazALA vagere dhakA karIza. A rIte zrAvaka banIne rAjA ghera AvyA, ane zramaNeApAsaka zyA. kAmabhAgamAM anAsakta evA rAjAne jANI, tenI rANI sUkAtA tene mAravAnA upAya citavavA lAgI. teNIe pAtAnA putra sUkAMtane kahyuM ke " tArA pitA dezanI ane rAjyanI bilakula ciMtA karatA nathI. te zrAvaka thaIne pharatA kare che. mATe zastra, maMtra, viSa ke agninA prayAgathI tuM tene mArI nAkhIne rAjya laI ce, kAraNa ke kehelA pAnane kADhI nAkhavuM e nyAya che. " A pramANenAM peAtAnI mAtAnAM vacana sAMbhaLI kumAra mauna dharI rahyo. te joI rANIe vicAyu ke " A putra namAle che, Ane meM gupta bheda ( vicAra ) kahI nAMkhyA. paNa A jarUra maMtrabheda karaze, " evuM citavI teNIe chaLa zeAdhI bhejanamAM jhera bheLavI pradezI rAjAne te jherI bhAjana khavarAvyu, tethI rAjAne asahya vedanA utpanna thaI. A kAma pAtAnI rANInuM che, ema jANyA chatAM teNe tenA para kApa karyAM nahi. svayameva pauSadhAgAramAM jaI darbhanA saMthArA upara pUrvAbhimukha esI zakrastava (namrutyuM) bhaNI manamAM pAtAnA dharmAMcA ne saMbhArI jAvajIva sudhI sa pApasyAnAne vesirAvI samAdhimAM kALadhama pAmI pahelA sautra devalAkamAM sUryAbha vimAnane viSe cAra pace pamanA AyuSyavALA mahaddhika deva thayA. Ama mAtra AgaNacALIsa divasa sudhI zrAvaka vratanI ArAdhanA karavAthI sADAbAra lAkha yojananA vistAravALA vimAnane viSe pradezI rAjA uttama devapaNuM pAmyA. teNe pradezI rAjAnA bhavamAM mAtra tera chaThThuM karI temA chaThThane pAraNe sathArA karyA hatA. devapaNe utpanna thayA pachI avadhijJAne karI peAtAne samyakatvanA kAraNabhUta pU bhatranI bInA jANI te sUryabhaTTeva ahI... vIra prabhunI pAse AvI nATaka karI svasthAne gayA, devAyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM janma pAmI dIkSA laI mAkSe jaze. 10, A daze praznAttarAnuM vivaraNa Atma dRSTine sateja kare che ne niguNaramaNatA vadhAre che. ahIM... jaNAvelA kezI gaNadhara, te zrIpArzvanAthanA mukhya gaNadharAmAMnA gaNadhara nathI, paNa te mukhya gaNadharanA ziSya ke praziSya che. eTale zrIpArzvanAthanI trIjI pArTa ke cAthI pATe te thayA, ema aitihAsika prathAmAM kahyuM che. A ja traNa jJAnanA dhAraka kezI gaNadhara tiMduka nAmanA vanamAM zrI gautamasvAmIne maLyA hatA. mAMhIMmAMhe ekabIjAne huja Ana Mdita thaIne sukhazAtA pUchI hatI. ane cAra mahAvrata rUpa dhatuM ne paMcamahAvrata rUpa dharmAMnuM tathA sarcalaka dharmoM ane acelaka dharmAMnuM kharuM rahasya zrI gautamasvAmInI pAsethI jANIne paMca mahAvrata rUpa dha`svIkAryAM hatA. temaja zrI gautamasvAmInA saralatAdi guNeAnI temaNe stavanA karI hatI. samrATa caMdragupta vagere aitihAsika prathAdimAM kahyuM che ke zrI kezI gaNadharanI pAse buddhe dIkSA lIdhI Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3para zrIvijayasUrIzvarakRta hatI. pAchaLathI keI kAraNe teNe dIkSA tajI bauddha dharma phelA. keTalAka vidvAnonuM mAnavuM che ke kezI nAmanA aneka thayA che. A kezI gaNadhara Adarza sAdhutAne varelA hatA, tathA temanAmAM sAmAne samajAvavAnI ne pUchelA praznane zAMtithI uttara devAnI alaukika zakti hatI, temaja sarala ane guNagrAhI paNa hatA. pradezI rAjA je ke jenadharma pAmyA pahelAM nAstika hatA, paNa te sarala ane satvagrAhI hovAthI kezI gaNadharanA samAgamathI dezanA zravaNAdithI ane saMtoSajanaka uttare maLavAthI zrAvaka dha (bAra to) ne ArAdhavA lAgyA. dhamapasAye vairAgya bhAvanA vadhatAM te zIladharmanI ArAdhanAmAM AgaLa vadhyA. temanI A sthiti sUryakAMtA rANIne bhega sAdhanAmAM aMtarAyabhUta lAgI, tethI te jyAre bIjI rIte rAjAne mAravAmAM phAvI nahi, tyAre teNIe teramA chaThThanA pAraNe pradezI rAjAne eramizrita bhojana khAvA pIrasyuM. te to A kapaTane jANato nathI, tethI teNe te bhejana khAdhuM. DIvAramAM jhera phelAyuM, tyAre rAjAe jANyuM ke A kAma karanArI sUryakAMtA rANI che. chatAM teNe tenI upara lagAra paNa krodha ke aruci karI nahIM ne samatAbhAve aMtima ArAdhanA karI. samAdhithI marIne te saudharma devalokamAM sUryAbha nAme ekAvanArI mahaddhika deva thayA. rAjA pradezanuM aMtima jIvana bahuja ucca keTInuM hatuM. zAMtithI tene vicAra karanArA zrAvako pitAnA zrAvaka dharmane nirdoSabhAve jarUra ArAdhI zake che. AvA sAtvika jIvana gujAranArA puNyAtmAe virala ja hoya che. hAlanA zramaNopAsake paramazrAvaka pradezI rajAnA jevuM jIvana gujArI mokSamArgane ArAdhI muktinA avyAbAdha sukha pAme. e ja hArdika bhAvanA. che zrI rAyapaseNIya sUtrane Treka paricaya pUro thayo che 5 zrI jaina pravacana kiraNuvalIno paMdaramo prakAza pUrNa thayo che UR UR UR Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAlama prakAza ja 3. upAMga zrI jIvAbhigama satrane saMkSipta paricaya che Cli mAryA che aha solasappayAse, nIvAbhigamassa paricayaM lesA // vacchaM jIvAjIvA-bhigamaM NAmaMtaraM tassa / / 126 / / jIvasarUdavahattA, jIvAbhigamaM ajIvabhee hiN|| jIvAjIvAbhigamaM, ghaDaNA nAmANa duhaMpi // 127 / / taiyaMgassovaMgaM, pa NhuM tta ra rU va bhA va paNNa va NA // paNNavaNAe'vi tahA, vRttaM taM vijayadevassa / / 128 / / naMdI-pakkhiyasutta-pamhaggaMthesu suttamajjhayaNaM / ukkAliyamiNamatta, paNatta davvavRttaM taM // 129 // punviM bheyapabheyA, saMkhevA vaNiyA majIvANaM / / jIvaviyAro bhaNimo, vitthArA tayaNa thapirehiM // 130 / / chaThe jIvadubheyA, muttaviyAro 4 sattame sutte // aTTame navapaDivattI, vuttA kamaso durbhayAI // 131 / / zabdArtha have huM zrI jaina pravacana kiraNavalInA selamAM prakAzamAM trIjA upAMga tarIke oLakhAtA zrI jIvAbhigama sUtrano paricaya kahIza. AnuM vAbhigama nAma vadhAre prasiddha che. keTalAeka graMthamAM "chavAvAbhigama ? AvuM bIjuM nAma paNa kahyuM che. paNa te vadhAre prasiddha nathI. 126. ahIM jIvanuM svarUpa ghaNuM vistArIne kaheluM hovAthI "vavAmAna" nAme prasiddha che ane ajIvanA bheda-prabhedanuM paNa varNana karyuM che, tethI te "zIvAnIvAmikA" nAmathI paNa oLakhAya che. A rIte baMne nAme ghaTI zake che. 127. trIjA zrI sthAnAMgasUtranuM A zrIjIvAbhigamasUtra upAMga che. ahIM praznottara rUpe padArthonI prarUpaNa karI che. e ja pramANe zrI prajJApanA sUtra nAmanA cothA upAMgamAM paNa praznottara rUpe padArthonI prarUpaNa karI che. A zrIchavAbhigamasUtramAM vijaya devanI bInA (sUryAbhadevanI mAphaka) vistArathI jaNAvI che. ne Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta bAkInA bhAgamAM jIva ajIvanI hakIkata jaNAvI che. 128. zrInaMdIsUtra ane pAkSikasUtra vagere graMthomAM A sUtrane ukAlika sUtromAM gaNyuM che. tathA Ane zarUAtamAM adhyayana tarIke kahyuM che, ne chevaTe sUtra tarIke paNa jaNAvyuM che. temaja ahIM dravyAnuyoganI bInA kahI che. 129. zrIsthavira bhagavate pahelA TUMkAmAM achavanA bheda prabhUtAdinuM varNana karyuM che. te pachI vividha prakAranA jInA vicAra vistArathI varNavyA che. 130 ahIM chaThThA sUtramAM siddha ane saMsArI ema be bhedanuM svarUpa kahIne sAtamA sUtramAM mukta eTale siddha bhagavaMtonuM varNana karyuM che. pachI AThamA sUtramAM anukrame nava pratipattio (adhyayana, vibhAga) jaNAvI che. temAM jIvanA be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava ane daza bhedonuM varNana kramasara karyuM che. 13. spaSTAthe:-A zrIjIvAbhigama sUtra trIju upAMga che. ane e jIvanuM ane ajInuM svarUpa vistArathI jANavAnuM apUrva sAdhana che. vAdivetAla zrI zAMtisUri mahArAja vagere mahApuruSoe zrIjIvavicArAdi prakaraNa vagerenI racanA karI hatI, te A trIjA upAMga vagerenA AdhAre ja karI che, ema spaSTa jaNAya che. zrIsthAnAMgasUtramAM DhaMkAmAM kahela chavAdinI bIna ahIM vistArathI kahI che. mATe ja A sutra trIjA aMganuM upAMga che ema jaNAvyuM che. ahIM saMsArI jInuM svarUpa jaNAvatAM sUtrakAre je vibhAga pADyA che, te darekanuM "pratipatti" nAma jaNAvyuM che. jema bIjAM AgamamAM zataka uddezA vigere tathA adhyayana, prakAza vagere jaNAvyAM che, tema ahIM graMthAdinA vibhAga rUpe pratipatti samajavI. 1. pahelI pratipatti-ahIM saMsArI jInA 1, sthAvara ane 2. trasa. A be bhedonuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. 2. bIjI pratipatti--ahIM 1. sI 2. puruSa, 3. napuMsaka A rIte traNa bhedanuM varNana vistArathI karyuM che. 3. trIjI pratipatti-ahIM 1, nAraka, 2. tiya"ca, 3, manuSya, 4. deva A rIte saMsArI chanA cAra bhedo vistArathI varNavyA che. 4. cothI pratipatti--ahIM 1. ekendriya, 2. beiMdriya, 3. teIdriya 4. caturindriya, 5. paMcendriya A rIte saMsArI jInA pAMca bhedo vistArathI samajAvyA che. - pa. pAMcamI pratiSatti-ahIM pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspati kAya ane trasakAya A rIte 6 bhedanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che, 6. chaThThI pratipatti--ahIM 1, nArake, 2. ti , . ticiNIo, 4. manuSya, 5. manuSyanI strIo, 6. deva, 7. devIo A rIte 7 bhere vistArathI samajAvyA che, Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (. upAMga zrI jIvAbhigama sUtrane paricaya ) 3papa 7. sAtamI pratipatti-ahIM 1. prathamasamayanA nAke, 2. aprathamasamayanA nArake, A rIte tiyAnA, manuSyonA ane devonA paNa be be bheda gaNIne saMsArI chanA 8 bhedanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. 8. AThamI pratipatti-ahIM 1 thI 5 pRthvIkAya vagere pAMca sthAvaranA pAMca bhedo 6 thI 8 traNa vikasendriya (beiMdriya Idriya ne caturindriya)nA traNa bheda, 9 paMcendriya. A rIte 9 bheda vistArathI samajAvyA che. 9 navamI pratipatti-ahIM 1, prathamasamayanA ekendriya, 2. aprathamasamayanA ekenidrA A rIte dvIndriyAdi cAre jIvomAM be be bhede gaNatAM 10 bhedonuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. chevaTe siddhAdinuM svarUpa jaNAvyuM che. ahIM trIjI pratipattimAM be uddezAmAM nArakanuM ne be uddezAmAM tiyacanuM varNana karIne kramasara jabUdvIpa, dvIpa, samudro ane jyotiSka denuM varNana karyuM che. aMte be udezAmAM vaimAnika devonuM varNana karyuM che. ahIM vijaya devanuM varNana vistArathI karatAM sUtrakAre rAjazrIyanI bhalAmaNa karI che. eTale ahIM je bInA TUMkAmAM jaNAvI che, tene vistAra bIjA upAMgathI jANavo ema kahyuM che. pachI bAkInI cAthI pratipatti vagere 6 e pratipattiomAM paNa trasAdi chavAmAM bhavasthiti, kAyasthiti, virahakALa ane a5bahuvanI bInA jaNAvI che. prasaMge strIvedamAM paNa te cAre dvArA samajAvyA che. ane karmabhUmi AdinA manuSya, chappanna aMtaradvIpanA manuSya, daza prakAranAM kalpavRkSo, jabUdvIpanI jagatI, tenA dvAre vijayadeva, vijya rAjadhAnI, vijyadevanAM kartavya vagere, teNe karela pustaka ratnonuM vAMcana, pratimApUjana, jinezvaranI dADhA vagerenI pUjA, atyaMtara parSadAdi traNa parSadAo, uttarapharU, nIlavaMta kaha ane tenA kamaLa, jaMbupITha, bhUsudanavRkSa, lavaNasamudra, dhAtakIkhaMDathI mAMDIne svayaMbhUramaNa samudra sudhInA dvIpasamudro, tenA caMdra sUryo, te caMdra sUryonA caMdvIpa ne sUryadvIpa, caMdra sUryanI rAjadhAnI, lavaNasamudranI sAthe bIjA samudrone mukAbalo, lavaNasamudranI velA, kAlodadhi Adi viza padArtho ane devadvIpAdi A badhAnuM varNana karIne sarva dvIpa samudrAdine uddezIne varNana karyuM che. ane indriyonA viSayAdinuM paNa svarUpa TIkAkAre bahuja spaSTa samajAvyuM che. A rIte zrIjIvAbhigama sUtrano sAra TUMkamAM jaNAvIne have dareka pratipattine paricaya TUMkAmAM jaNAvuM chuM. zrI jIvAbhigama sUtranI pahelI tathA bIjI pratipattino saMkSipta paricaya ahIM zarUAtamAM abhigamanA 1. ajIva abhigama, 2. jIva abhigama A be bhedamAMnA ajIva abhigamanA be bhedanuM svarUpa kahIne jIva abhigamanA asaMsArI (siddha) jIvo ane saMsArI jIvo, ema be bhedomAMnA siddhanuM svarUpa TUMkAmAM jaNA Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 zrIvijayasUrIzvarakRta vIne saMsArI jIvanuM svarUpa bahu ja vistArathI 9 pratipattiomAM jaNAvyuM che. temAM prathama sthAvaranA pAMca bheTo ne te darekanA sUkSma tathA bAdara bheda vistArathI samajAvIne trasa ivenuM svarUpa jaNAvyuM che. temAM beIdriya vagerenuM ane nAraka tiryaMca manuSya ane hevanA bherAnuM, tathA saMmUrNima-garbhaja manuSya-ti"canA bhedonuM, temaja tiryaMca paMcendriyanA jalacarAdi bhedanuM svarUpa vagere bInA jaNAvIne aMte trasAhi chAnI bhava sthiti vagerenuM varNana karyuM che. A rIte pahelI pratipattine saMkSipta paricaya jaNAvI dIdhe. 2. bIjI pratipattimAM jIvanA traNa bhedanuM varNana kamasara karyuM che. temAM pahelAM strIonA bhedo, ane strI vedanI sthiti vagerenuM varNana karIne tirya"cAnI strIonI sthiti vagere (bhavasthiti, kAyasthiti, virahAkAla, ane alpabahuva) nuM varNana karyuM che. pachI strIpaNAnI sthitinA bhedono vicAra (sAjJAnyathI ane vizeSathI) be prakAre kahIne strIonA (strIpaNAnA) vividha prakAranA aMtara (AMtarAM) ane nAnA moTA (alaga alaga, ane samudita bhega) alpabahuvo tathA strI vedanI judI judI jAtanI sthitie jaNAvI che. Aja krame puruSanA ane napuMsakanA bhava sthiti vagerenuM varNana karIne aMte vedonI vividha prakAranI sthitionuM ane te vedanA alpabahu vagerenuM svarUpa jaNAvyuM che. ahIM bIjI pratipattino saMkSipta paricaya pUrNa thAya che. zrI chavAbhigama sUtranI trIjI pratipattino saMkSipta paricaya ahI saMsArI jIvonA nArakAdi cAra bhedanuM svarUpa vistArathI samajAvavAnI bhAvanAvALA sUtrakAre pahelAM naraka sthAnAdinuM varNana A rIte karyuM che. je naraka pRthvInA (ratanaprabhA vagere) 7 bhede ane 2. nAma ane gotranuM varNana karIne te dareka naraka pRthvIonI jADAI, ane kAMDa tathA narakAvAsA temaja tenA AdhArabhUta ghanedadhi vagerenuM svarUpa samajAvyuM che, pachI kAMDAdinuM AMtaruM, ane ratanaprabhAdinA saMsthAna, tathA tenI ane alekanI vaccenuM aMtaruM vagere bInA kahI che. tyAra bAda ghanodadhi vagerenI jADAI kahIne ranaprabhAdimAM sarve jIvAdinI utpattine aMge jarUrI hakIkata jaNAvI che. pachI ranabhAdinA zAzvatatAdi (zAzvatapaNe azAzvatapaNuM, A be) ne nirNaya jaNAvIne te ratnaprabhAdinA alpabahuco kahyAM che. pachI narakAvAsa, te sarvenA saMsthAna ane varNAdi, tathA moTApaNuM (UMcAI laMbAI vagere) varNavIne upajavAnI saMkhyA ane avagAhanA kahI che. pachI nAraka jIvonA dehanA saMghayaNa saMsthAna vagere tathA zvAsa, AhAra, vezyA, daSTi, jJAna. ajJAna, yoga, upayoga, samuddaghAta vagerenuM varNana karIne temane aMge bhUkha tarasanI bInA kahI che. pachI temanA AyuSya udvartAnAnI bInA kahIne narakasthAnonA Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiravalI (3. zrI upAMga chavAbhigama sUtrano paricaya) 357 sparzadino vicAra vagere padArthonuM varNana karyuM che. A rIte nArakano adhikAra pUre karIne tiryaMcane adhikAra zarU karyo che. temAM tiryacanA ane tiryaMconI yonionA tathA tiryaca strI-puruSanA bheda vagerenuM varNana vistArathI karIne manuSyanuM varNana karatAM temanA ane saMmUrNima-garbhaja manuSyanA tathA 56 aMtaradvIpanA manuSyanA bhedAdinuM varNana vistArathI karyuM che. pachI devAnuM svarUpa jaNAvatAM bhuvanapati devonA bheda ane bhavana, tathA asurakamArAdimAMnA darekanA bhavana, temaja camarendrAdinI parvadA kahIne uttara dizAnA ane dakSiNa dizAnA asurakumArAdinA tathA vyaMtara ne vAnamaMtara devonA bhavanAdinuM temaja jyotiSka devAnA vimAnAdinuM varNana karyuM che. pachI anukrame tichalokanA dvIpa samudro, ane te badhAnA AkAra vagerenuM tathA padmavadikA, vanakhaMDe temaja vijyadvAra jaMbudvIpanA vijayadvAra, tenA toraNa ne cakAdinuM varNana karyuM che. pachI vijayadeva, tenI rAjadhAnI vijayadevanI sabhA, mANavakataMbha, devazayanIya, siddhAyatanAdi, vijayadevane abhiSeka, vijayadeve karelI jina pUjA, vijayadevanA tAbAnA devAdinA AyuSya vagere, A badhAnuM varNana karyuM che. pachI vaijayaMtadvAra, tenuM AMtaruM, ane uttarakura, yamakaparvata, nIlavaduhRda tathA kAMcanaparvata je bhUpITha, aMbUvRkSa, temaja jaMbudvIpanA caMdra-sUryo A badhAnuM kamasara varNana karyuM che. pachI lavaNasamudra, tenA caMdrAdi, ane tenI velAnI vRddhi, tathA velaMdhara parvata, anulaMdhara parvata, temaja gautama dvIpanuM varNana karyuM che. pachI dhAtakIkhaMDanA ane kAledadhinA caMdra-sUryAdinuM varNana karIne kAlodadhithI AgaLanA dvIpa samudronuM ane devIpAdinuM tathA caMdvIpa sUryadvIpAdinuM temaja lavaNa samudranI UMDAI sahita UMcAInuM varNana karyuM che. pachI lavaNa samudranA gAtIrthanuM ane tenI pahoLAInuM varNana karIne anukrame dhAtakIkhaMDa, kAledadhi puSkaradvIpa, samayakSetra (aDhIdvIpa) ne mAnuSottaragirinuM varNana karIne aDhIdvIpanI bahAranA ne aMdaranA caMdrAdinuM udghapapapaNuM vagere bInA jaNAvI che. pachI anukrame puSkaravAra, vArUNIvara, kSIravarAdi pAdinuM varNana karIne AThamA naMdIzvaradvIpAdi ane tripratyavatAravALA samudro, tathA sarakhA nAmavALA asaMkhyatA dvIponuM varNana karyuM che. pachI lavaNa samudrAdinA pANInA svAda, mAchalAM vagere, dvIpa samudronuM pramANa, caMdrAdinI nIce upara ane samalAInamAM rahelA tArAA tathA caMdrAdinA prahAdi parivAra vagerenuM varNana karIne merUnI ane lokAMtanI vaccenuM aMtaruM jaNAvyuM che. pachI caMdrAdinA saMsthAna ane vimAnanI laMbAI vagere tathA caMdrAdinA vAhana ane caMdrAdimAM kenI maMda gati ne kenI zIgha gata? tathA koNa a5 ddhivALA? ne koNa mahaddhika? temaja tArAmAM mahemAMhe AMtaruM kahIne caMdra sUryanI agnamahiSIo ne devIo tathA te badhAnAM AyuSya temaja caMdrAdinuM a95 bahu vagere jaNAvyuM che. A rIte jAtiSkanI bInA pUrNa karIne vaimAnika devanA bhedo, ane zakranI parSadA tathA vimAnonA AdhArabhUta Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 zrIvijayapadrasUrIzvarakRta padArtho, temaja vimAna pRthvInI jADAI vagerenuM varNana karIne vimAnonI UMcAI ane temanA saMsthAna laMbAI vagerenuM varNana karyuM che. pachI vaimAnika devonA saMghayaNa, saMsthAna, varNAdi, avadhijJAna, samudaghAta, vibhUSA, kAmaga, AyuSya, udvartana, aNbahu vagere bInA spaSTa samajAvI che. A rIte zrI vAbhigama satranI trIjI pratipattine TUMka paricaya pUre thayo. 4. jethI pratipattimAM-ekendriyAdi jIvonA bhedo, AyuSya ane AMtaruM tathA aha5bahu vagerenuM svarUpa vistArathI varNavyuM che. pa. pAMcamI pratipattimAM pRthvIkAyAdi jIvonA 6 bheda, AyuSya ane kAyasthiti tathA alpabahuva kahIne sUkSma pRthvI vagerenuM AyuSya, kAyasthiti, AMtaruM ane a5bahu kahIne bAdara pRthvIkAyAdinI e ja AyuSyAdi 4 bAbate vistArathI varNavI che. aMte nigodanuM svarUpa vistArathI varNavyuM che. 6. chaThThI pratipattimAM-nAraka jIvAdi 7 prakAranA jIvonA AyuSyAdinuM varNana vistArathI karyuM che. 7. sAtamI pratipattimAM-prathama samayanA nAraka chavAdi 8 prakAranA jIvonuM varNana vistArathI karyuM che. 8. AThamI pratipattimAM-pRthvIkAyAdi 9 jenA AyuSyAdi 4 padArthonuM varNana vistArathI karyuM che. 9 navamI pratipattimAM-prathama samaya, aprathama samayanA ekendriyAvi daza prakAranA jIvone uddezIne AyuSyAdi 4 bAbate vistArathI samajAvI che. pachI siddhAdinuM varNana karIne saMsArI jIvone uddezIne kaSAya, vezyA, jJAna, AhArakapaNAnI ne anAhArakapaNAnI sthiti ane samyagdaSTi AdinuM varNana karyuM che. pachI sarva jIvamAM judI judI rIte trividhapaNuM jaNAvIne cakSudarzanAdinI apekSAe cha cAra prakAranA che, ema spaSTa samajAvyuM che. pachI sarva jIvonA sAta prakAranuM varNana karatAM kAya ane vezyAnuM paNa varNana karyuM che. te pachI ATha prakAre jaNAvatAM jJAna ane ajJAnanI bInA tathA tiryaMca vagerenI yoninA bhedo vaNavIne nava prakAre ane daza prakAre paNa judI judI rIte vistArathI samajAvyA che. A rIte nave pratipattino saMkSipta paricaya pUre thaye, zrI vAbhigama sUtrane TUMka paricaya pUre thayo. bI jena pravacana kiraNAlIne salamo prakAza pUrNa thayo e - 5 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattarama prakAza 4. upAMga zrI prajJApanA (paNuvaNa) sUtrano paricaya / / AryA // paNNavaNovaMgassaha, paricayalesaM jahAsuyaM vRcchaM / / sa ma vA yaM go vaM gaM, siriAriyasAmasTuikiI // 12 // dambANaprogakaliyaM, pAiyabhAsApasaNNapayarayaNaM / guruyaM chattIsapayaM, NissaMbaM viTTivApassa / / 133 / / ajjhayaNaM suyarayaNaM, sattapayatthovaesagaM lesA // paNhu ttara rU ve NaM, parU va NA pava ra bo ha va yA / / 134 // paNNavaNA ThANapayaM, bahuvattavvaM ThiI visesapayaM // bukkatUsAsapayaM, saNNA joNI tahA caramaM // 135 / / bhAsAdehapayAI, pariNAmapayaM tahA kasAyapayaM // iMdiya poga lesA, kAThiipayaM ca sammatta // 136 // aMtakiyA payamavagA-haNApakiriya kammapayamavaraM // baMga vega veya ba-dhAi taha veyaveyagAhAraM // 137 / / uvaogo pAsaNayA, saNA saMjamapayaM tahohipayaM / / paviyAraNApayaM be-yaNA samagdhAyapayamaMte // 18 // siriharibhaddapiraiya, paesavakkhANusAra bihavittI // malayagirIyA kulamaM-gaNAvacuNNI ya saMgahaNI // 139 // 34 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasurIzvarakRta zabdA :--have hu. zrI jaina pravacana kirNAvalInA sattaramA prakAzamAM jaina siddhAMtane anusAre zrIprajJApanAsUtra nAmanA cAthA upAMganA paricaya TUMkAmAM kahIza. zrIsamavAyAMgasUtranuM A zrIprajJApanAsUtra upAMga che. saMpUrNa dvarA pUdhara, tattvArtha sUtra, prazamati vagere graMthAnA banAvanAra zrIumAsvAti vAcakanA ziSya Aya zyAmAcAya mahArAje A sUtranI racanA karI che. 13ra. A ceAthuM upAMga dravyAnuyAganI vizeSa bInA jaNAve che. ane ahIM prAkRta padmAnI racanA cittane prasanna karanArI che. dvAdazAMgImAM jema mIbhagavatI sUtra meTuM che, tema bAra upAMgeAmAM A zrIprajJApanAsUtra meTuM che, kAraNa ke te 7787 zlAka pramANa che. ahIM chatrIsa padmA che. padma eTale sUtranA bhAga. ane A prajJApanA sUtra daSTivAdanA sAra rUpa che. 133. tathA zruta graMthAmAM ratna jevuM che. temaja te adhyayana tarIke prasiddha che. A zrIprajJApanAsUtranA (1) prajJApanA pa4 (3) mahuvakatavya pada (5) vizeSa (paryAya) pa6 (10) carma pa (13) pariNAma padda, A pAMca pAmAM jIvatattvanuM ane ajIvatattvanuM varNAna karyu che. (16) prayAgapada, (rara) avagAhanApada, A e padamAM AzravatattvanI mInA kahI che. tathA karmAM prakRtinA nAmanA trevIzamA padamAM aMdhatattvanI ane chellA samudghAta padamAM saMvatattva, nirAtattva, ane meAkSatattvanuM varNana karyuM che. A rIte amuka aMze sAte tattvAnA upadeza karanAruM A zrIprajJApanAsUtra che ema samajavuM, tathA ahIM padmA tattvAnI prarUpaNA praznottara rUpe karI che. eTale jANe zrIgautamasvAmI mahArAja prazno karatA hAya ne prabhuzrI mahAvIradeva pUchelA praznonA uttarA ApatA hAya tevI uttama zailI A sUtramAM sUtrakAre svIkArI che. tenuM kAraNa e ke A zailIthI kaThIna padArthonuM paNa svarUpa zrotA vagere bhavya jIvA sahelAIthI samajI zake che. mATe ja uttama sacATa khAdhane phrenArI A praznottara zailI kahevAya che. 134, have A zrIprajJApanA sUtranAM 36 paDhAnAM nAma A rIte jANavAM: (1) prajJApanA pada (2) sthAna pada (3) bahu vakatavya eTale apamahupaDha, (4) sthitipada, (5) vizeSa eTale paryAyapada (6) vyutkrAMti eTale utpAdeADhattanApa%0, (7) ucchvAsapada, (8) sa MjJApada, (9) ceAnipada, (10) caramapada, (i) bhASApa4, (16) zarIrapa6, (13) pariNAmapada, (14) kaSAyapada, (15) iMdriyapada, (16) prayAgapadma, (17) lezyApada, (18) kAyasthitipada, (19) samyaktvapada, (20) a MtakriyApada, (11) avagAhana (saMsthAna) pada, (22) kriyApada, (23) ka prakRtipada, (24) ka`baMdha (ka`kha'dhaka) pada, (25) kaveda (ka`veka) pada, (26) karUMvedadha (vedadhmaka) padma, (27) ka`prakRtivedave (vedavedaka) padma, (28) AhArapada, (9) upayAgapada, (30) pazyattApa, (31) saMjJA (saMjJApariNAma) pada, (3ra) sacamapada, (33) avadhi (jJAnapariNAma) pada, (34) pravicAraNApada, (35) vedanApada, (36) samudghAtapa6, 135-136-137-138. A zrIprajJApanAsUtranI e TIkA che, temAM 360 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( 4. upAMga zrI prajJApanA sUtranA pazrciya) 361 zrIharibhadrasUri mahArAje racelI TIkAnuM nAma "praveza kyAhyA ?" che. sUtranA kaThIna padAnIja vyAkhyA te ' pradeza vyAkhyA ' kahevAya. keTalAka prathAmAM Ane 'sUlaTIkA ' tarIke oLakhAvI che, ema ' Arphe 2 TIjAjAra: ' ityAdi mATI TIkAnAM vacanAthI jaNAya che. A TIkA vagere sAdhaneAnA AdhAre ja zrImalagiri mahArAje meTI TIkA racI che. ane zrIkulama DanaNae avacUNi (avasUri) racI che. tathA zrIabhayadeva sUri mahArAje 133 gAthAmAM ' zrotrajJAvanA tRtIyarsa'maLI' nAme graMtha banAvyA che. temAM apabahutvanI mInA bahuja vistArathI samajAvI che. 139, spA :-- A zrIprajJApanAsUtra nAmanA ceAthA upAMgamAM 36 paTTAmAMnA pahelA prajJApanA pamAM najIkanA upakArI zrImahAvIra prabhune namaskAra karavArUpa ma gala karIne jaNAvyu che ke ahI zrItI karadevanA vacanane anusAre padArthonI bhInA kahI che. pachI prajJApanAnA e bheDhAmAMthI ajIva prajJApanAnA e bheDhDhAnuM svarUpa va vIne jIvaprajJApanAnI hakIkata vistArathI samajAvI che. temAM siddhanuM svarUpa jaNAvatAM be bhedamAMnA pahelA anatara siddhanA varNanamAM TIkAkAre ' strIe paNa meAkSane jarUra pAmavA lAyaka che ' ema spaSTa samajAvIne digaMbarA 'zrI meAkSe jAya nahI'? ema je mAne che te taddana khetu' ja che ema sASita karyuM" che, tathA pratyekabuddhAdinuM svarUpa paNa spaSTa vaLyuM che, aMte para para siddhanu N varNana karIne saMsArI jIvAnI bInA vistArathI samajAvI che, temAM 1. akendriya, ra, tenA pRthvIkAyAdi pAMca beTTA, 3. te darekanA sUkSma ane bAdara bheda, 4, pRthvIkAyanA zlaGga ane khara bheDhA, 5. vanaspatinA sAdhAraNa ane pratyeka bheda ane te baMnenuM lakSaNa, vagere hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI eiMAida traNatu. svarUpa, ane nAkAdi cAranuM svarUpa spaSTa samajAvyu che. temAM tiryaMcanA jalacarAdi ane ura:parisarpAdi bhedyAnuM tathA manuSyanA varNanamAM pa6 aMtaradvIpanA manuSyAnuM svarUpa temaja cAritranI hakIkata jaNAvatAM parihAravizuddhi cAritranu svarUpa kSetrAdi 20 dvArA gADhavIne spaSTa samajAvyu che. 2. bIjA sthAna padamAM pahelA padamAM jaNAvelA veAnA sthAna batAvyA che, eTale pAMca sthAvara,vikalendriya ane paMcendriyAmAMnA darekanA alaga alaga sthAnA paNa jaNAvyAM che. 3. apamahutva padamAM--pUrve jaNAvelA veAmAMnA kayA ve kayA veAthI AchA ke vadhAre che te bInA vistArathI samajAvI che. ahIM zarUAtamAM dizA vagerenA bheDhA ane sAmAnyathI digbAranuM varNana karyuM che. pachI anukrame 1. pRthyAdi, ra. nArakAdi pAMca ane ATha jvA, 3. ekendriyAdi, 4. cha kAya, pa. sUkSma jIvo, 6, bAdara jIvA, 7. te mane jIve, 8. yAgavALA cho, A ATha jIvAtuM apamahatva Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 zrIvijayapadmasUrIdharakRta kahyuM che. pachI veda, kaSAya, lezyA, dRSTi, jJAna ne dananI apekSAe vedAdivALA jIveAnuM apamahutva kahyuM che, pachI sayata ane upayAgavALA vA, tathA AhArakAdi temaja bhASakADha, parIttAdi, paryAsAdi, sUkSmAdi, sannI-asa'jhI, bhavya ne abhavya jIvAtuM apamahatva varNavIne astikAya, carama-acarama, jIvA ane sAmAnyathI jIvAnu. apabahutva jaNAvyu che. pachI kSetra ane gatinI apekSAe apamahuva kahIne daivA ane ekendriyAnuM alpabahuva, ane kSetrane anusAre vikalendriya, pacendriya, pRthyAdi, trasakAya tathA AyuSyanA bAMdhanAra vagere jIvAnu` apamahuva jaNAvyuM che. pachI kSetra ane dizAnI apekSAe pudgala dravyAnuM, ane dravya kSetra kAla bhAvanuM tathA 99 meDhAvALA vA ( mahAdaDaka )nuM alpamahuva jaNAvyuM che. 4. sthitipadamAM-pUrva kahelA tamAma vAtu AyuSya che. temAM 1. sAmAnyathI nAraka jIvA, 2. paryApta paryApta ratnaprabhAdinA nArako, 3, samudritadevA, 4. dareka nikAyanA devA, 5. pRthvI vagere pAMca chyA, 6. eiMdriyAdi traNa, 7. jalacarADhi samudrita veA 8. ane te dareka tiya`cA, 9, manuSyA. A badhA jIvAtuM AyuSya jaNAvyuM che. 5. vizeSa (paryAya) padmamAM-chavAnA ane ajIvAnA paryAyAnuM varNana vistArathI karyu che. temAM anukrame nAraka, asuranuMmArAdi, pRthvIkAyAdi, dvIndriyAdi, paMcendriya, manuSya, vAnavyaMtara devAnA paryAyeA kahIne teja thavAnA jaghanyAdi avagAhanAnI apekSAe paryAyAnuM svarUpa kahyuM che. pachI rUpI avAnA ane dravya pradeza tathA avagAhunA sthitinI apekSAe paramANu vagerenA, tathA jaghanyAdi pradezavALA skandhAdinA pA~yA vistArathI varNavyA che. huM, vyutkrAMti padmamAM-24 daDakAmAM upajanArA jIvAnI ane tyAMthI nIkaLanArA veAnI mInA kahI che. temAM cAra gatimAM veAne upajavAnA virahakAla, e ja zrInA ratnaprabhAphrimAM kahIne tyAMthI dareka samaye keTalA jIvA nIkaLe che te hakIkata vistArathI samajAvI che. te pachI 1, sAMtara (AMtare AMtare) upajavu' ne nira Mtara upajavuM, r, sAMtara uddhRttanA ane niraMtara uddhRttanA, 3. narakamAM dareka samaye keTalA jIvA upaje ! 4. kA jIyeA narkamAM Ave? A hakIkata spaSTa samajAvIne asurakumAra, pAMca sthavara, vikalendriya, paMcendriya tiryaMca, manuSya tathA cAra prakAranA devAmAM upapAta ane uddhRttanAnI mInA kahIne parabhavanA AyuSyane bAMdhavAnA vicAra ane AyudhanA bhedyAnuM svarUpa vistArathI samajAvyu che. 7. ucchvAsapadamAM-daDakAnA krama, zvAseAAsanI mInA ane te (ucchvAsa)nA virahu kAla vagere bInA vistArathI samajAvI che. 8, saMjJAdamAM-ddeza saMjJAnuM svarUpa, daMDakanA krame AhArAdi sa'jJAvALA jIvAnu apamahatva vagere bInA spaSTa samajAvI che. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jeta pravacana kiraNAlI (4. upAMga zrI prajJApanA sUtrane paricaya) 363 9nipadamAM-dhonipadanA bhedo, ane nArakAdimAM yoninA zItAdi bhedonI vahecaNI tathA sacittAdi bhedanI vaheMcaNI karIne saMskRta ni Adi traNa bhedonuM svarUpa kahyuM che. pachI manuSyomAM kUrmonnatA yoni vagere traNa bhedonI vaheMcaNI karatAM prasaMge bIjI paNa ghaNI bInA TIkAkAre vistArathI kahI che. 10. carAcarama (carama) padamAM-naraka sthAnomAM tathA ratanaprabhAdimAM caramatAnI (caramapaNA ) ane acaramatAnI bInA samajAvIne carama-acarama chAnuM ane alakAdinuM caramAdi bhede alpabahu kahIne paramANumAM ane ddhipradazika skaMdhAdimAM caramatAdinI hakIkata spaSTa samajAvI che. pachI saMsthAnanA bhede kahIne jIvAdimAM caramatAdinuM svarUpa vagere bInA vistArathI samajAvI che. 11. bhASA padamAM-satyAdi bhASAnuM svarUpa jaNAvyuM che. temAM bhASAnA avadhAraNuM bhASA vagere bhedonuM svarUpa ane eka vacana vagere 16 vacana tathA sAmAnyathI bhASAnAM kAraNe temaja satya bhASA vagere bhASAnA prakAro vistArathI samajAvyA che, pachI bhASaka-abhASakanuM svarUpa ane nArakAdi daMDakamAM bhASAnA bhedAnI vaheMcaNI, tathA bhASAnI utpattinA kAraNe, temaja bhASA dravyone grahaNa karavAno ane bhASArUpe pariNAma pamADIne choDavAno vicAra A badhI bInA vistArathI samajAvI che. pachI bhASA vagaNAnAM pudgalenA grahaNa ane nisarganA sAtara ane niraMtara prahaNAdi bhedanuM svarUpa ane bhASA vyAdinA bhedo tathA 16 vacanonuM svarUpa kahIne chevaTe satya bhASakAdinuM alpabadutva vagere bInA vistArathI samajAvI che. 12. zarIra padamAM-zarIranA bheda, ane prabhedo tathA temanI daMDakamAM prarUpaNa, temaja dArikAdinI saMkhyA kahIne te saMkhyAne vicAra nArakAdi daMDakone lakSyamAM rAkhIne praznottara rUpe spaSTa samajAvyo che. ahIM TIkAkAre garbhaja manuSyonI saMkhyA vagerenuM varNana bahu ja sarala paddhatie karyuM che, 13. pariNAma padamAM -(1) pariNAmanA be bhedanuM (2) jIvanA pariNAmanA gati vagere 10 bhedonuM svarUpa, (3) ajIva pariNAmanA baMdha pariNAma vagere daza bhedanuM svarUpa vagere bInA vistArathI samajAvI che. 14. kaSAya 5damAM-kaSAyanA bhedo, tenI utpattinAM kAraNe ane kadAdinA bheda tathA karmonA baMdhAdimAM kapAyonI mukhyatA (kAraNapaNuM) vagere bInA bahu ja vistArathI samajAvI che. 15. iMdriyapadamAM-spazendriyAdi pAMca indrimAM saMsthAnAdi 16 dvArone | vicAra ane te dareka ikiyAdinA pradeze tathA tenI jADAI kahIne avagAhanA ane alpabadutva kahyuM che. pachI nArakAdi dehakomAM ikiyAdinuM varNana, ane spaSTa Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 zrIvijyapaddhasUrIzvarakRta zabdAdinuM svarUpa tathA dareka iMdriyanA viSayanuM parimANa temaja aMtyanijara tathA pudgalenA jJAna (jANavuM) vagerene aMge praznottare kahIne cATalA vagerenI chAyAnuM svarUpa, ane avagrahAdinuM tathA kandriyonuM ane bhAvedriyonuM svarUpa kahyuM che. pachI nArakAdi chone bhUtakALamAM prApta thayelI te baMne indriyonI saMkhyA ane vartamAna tathA bhAvI indriyonI saMkhyA vagerenuM varNana vistArathI karyuM che. 16. progapadamAM-prayoganA bhedo, tenI nArakAdi daMDamAM vahecaNI, vagere bInA spaSTa samajAvI che, 17. lezyapadamAM-samAna (sara) AhAra vagere 7 dvArenuM ane lazyAnuM svarUpa tathA samakameva samakriyAdinI bInA kahIne asurakumArAdimAM AhArAdi nava padanI bInA ane samavedanAdinI bInA tathA lazyAnA bhedo temaja nArakAdimAM tenI vaheMcaNuM vagere bInA vistArathI jaNAvI che. pachI lezyA vagere AThanuM ane lezyAvALA nAraka tiryaMca manuSya ane dezanuM apabahuta kahIne jaNAvyuM che ke kRSNAdi lezyAvALA nArake pitAnA avadhijJAnAdinI taratamatAne laIne (ochA vadhatApaNAne laIne) avadhijJAnanI hada pramANe kSetrAdine jANe. pachI keTalA jJAnanI hayAtimAM kaI kaI lezyAo hoya? Ano spaSTa khulAso karIne vezyAnA pariNAmanuM lakSaNa ane tenA varNa gaMdha rasane sthAnanuM svarUpa jaNAvyuM che. ahIM yogya prasaMge TIkAkAre deva nArakanI le zyAmAM taphAvata jaNAvIne bIjA be matanuM khaMDana karIne jaNAvyuM ke lezyAne ane yogane anvaya vyatireka hevAthI gapariNAma rUpa vezyA che. 18. kAyasthitiSadamAM-kAyasthitinuM svarUpa jaNAvIne covIze daMDakonA jIvonI kAyasthiti yogadvAdi dvArA jaNAvavA pUrvaka varNavI che. pahelAM jevI sthiti (svarUpa) hatI tevI sthitinuM niraMtarapaNe je thayuM te kAyasthiti kahevAya. jema pRthvIkAya marIne AMtarAM rahitapaNe pRthvIkAya ja thAya gere. 19. samyakatvapadamAM-nArakAdi daMDakamAM samyagdaSTi, mizraSTi ane micchASTapaNAnA vicAre jaNAvyA che. ra0. aMtakriyA padamAM-jIvamAM ane nArakAdi deDakomAM aMtakriyAnA vicAro varNavyA che. prasaMge tIrthaMkarapaNuM vagerenI prAptinA kAraNAdinI bInA spaSTa samajAvI che. ane nArakAdi bhavamAMthI nIkaLelA jIvone uddezIne dhama zravaNAdinI bInA tathA tIrtha karavAdinA temaja cakravattivAdina vicAre jaNAvyA che. aMte devAdinA upapAtanI ane asaMsInA AyuSyanA bhedanI bInA spaSTa samajAvI che. 1. avagAhanA (saMsthAna) padamAM-nArakAdi jIvonA zarIranI UMcAInuM Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (4. upAMga zrI prajJApanA sUtrane pAracaya) 365 pramANa jaNAvyuM che. temAM vidhi, pramANa, saMsthAnAdinI bInA, zarIranA bhede, ane vikriya AhAraka taijasa kAmaNa zarIranA bheda, saMsthAna ane avagAhanA kahIne dravyAdinI ane jaghanyAvagAhanAdinI apekSAe audArikAda zarIranuM a5bahu vistArathI samajAvyuM che. rara. kriyApadamAM-kriyAnA pAMca bhedo, ane karmonA baMdhamAM tenI kAraNatA, tathA nArakAdi daMDakamAM kriyAnA vicAro, temaja kriyA saMvedha kahIne kriyAono sahabhAva (eka kriyAnI hayAtimAM bIjI kriyAonuM hovApaNuM), ane hiMsAdinA tyAganAM kAraNe, tathA hiMsAne tajanArA jIvone karmabaMdhanI chAza vistArathI samajAvI che. pachI kahyuM ke virativALA jIvone kriyA nimitte thate karmabaMdha na hoya. - ra3. karmaprakRti padamAM-kama prakRtinA bhede, baMdha, ane udaya, tathA sthiti kahIne ekendriyAdi jIvone bAMdhavA lAyaka karma sthiti jaNAvI che. pachI ATha karmonA jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdhanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. ra4. kamabaMdha padamAM-karmonA baMdhanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. eTale eka karmaprakRtinA baMdhakAle bIjA kayA kayA karmo baMdhAya? A praznano khulAso daMDakonA krame vistArathI karyo che. rapa. karmaveda padamAM-eka karma prakRtine baMdhakAle bIjA kayA kayA karmono udaya hoya? A hakIkatane daMDakanA krame vistArathI jaNAvI che. ra6. vedabaMdha padamAM-eka karmaprakRtinA udayakAle bIjA kayA kayA karmo baMdhAya? A hakIkatane daMDakanA krame vistArathI samajAvI che. 27. vedavedapadamAM -eka karmaprakRtinA udaya kAle bIjA kayA kayA karmono udhya hoya? A hakIkatane daMDakenA krame vistArathI samajAvI che. ra8. AhArapadamAM-nArakAdi daDakenA krame chanA sUcitAhArAdinI bInA vistArathI samajAvI che. temAM deva manuSya tiryaMca ane nArakonA AhAranuM svarUpa ane eja AhAra, mAhAra tathA kalAhAranuM svarUpa kahIne AhArane aMge 10 dvArA varNavyAM che, pachI sAmAnyathI jIvonI ane salezyAdi svarUpavALA jIvonA AhArakavAdino bInA ane gati vageremAM paNa AhArakatAdinI hakIkata vistArathI samajAvI che. ra9. upagapadamAM-nArakAdi daMDakamAM sAkAra anAkAra (12) upaganI vaheMcaNI vagere bInA vistArathI samajAvI che. 30. pazyattApadamAM-nArakAdi daMDakamAM sAkAra anAkAra pazyattAnuM svarUpa Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta vistArathI samajAvIne kevalI bhagavaMtane eka samaye eka upayoga hoya. A bInA spaSTa jaNAvI che, 31. saMjJApakamAM-nArakAdi daMDakomAM AhAra saMjJAtinA vicAre jaNAvI che kaI saMjJAthI saMsI kahevAya? vagere hakIkata vistArathI samajAvI che. 3ra. saMvatapadamAM-nArakAdi daMDakamAM saMtavAdinI bInA praznottara rUpe vistArathI samajAvI che. 33. avadhipadamAM--avadhijJAnanA bheda, viSaya, svarUpa, saMsthAnAdinuM varNana vistArathI karatAM tenA be bhede ane svAmI jaNAvyA che. pachI nArakAdi ne uddezIne avadhijJAnanuM pramANa ane AkAra kahIne tenA 6 bheda vagerenuM svarUpa vistArathI jaNAvyuM che. 34. pravIcArapadomAM-anaMtarAgata AhArAdi 7 dvAranuM varNana karIne te bInA nArakAdi chavAmAM ghaTAvI che. pachI nAkAri jInA AhAra pudgala ane jJAnAdinuM varNana vistArathI karIne dezanA kAyapravIcAravAdinuM varNana karyuM che. chevaTe kAyapravIcArA divALA devanuM a5bahuta vagere hakIkata paNa spaSTa samajAvI che. pravIcAra eTale bhegasevA. 35. vedanA padamAM-vedanAnuM svarUpa kahIne tenA judI judI rIte je je bheTa thAya che, te te bhedo kahyA che. pachI nArakAdi daMDakanA kame te bhedonI bhAvanA (ghaTanA; vaheMcaNuM) vagere hakIkata vistArathI samajAvI che. 36. samudaghAta padamAM-7 samughAtanuM svarUpa, svAmI, kAla, vagere bInA kahIne nArakAdi jemAM samudraghAtonI vahecaNI, atIta anAgata samughAta, vedanAdi, samudraghAtanuM varNana, ane vedanAdi samughAtavALA jIvanuM juduM judu tathA bheguM alpabadutva kahIne kevalI samudraghAtanuM svarUpa vistArathI jaNAvyuM che. pachI yoga nirodhanuM ane siddha bhagavaMtanuM svarUpa vagere hakIkato paNa TIkAkAre vistArathI samajAvI che. chevaTe TIkAkAre prazastimAM potAnuM nAma vagere bInA kahI che. A rIte zrIprajJApanA sUtro saMkSipta paricaya jANo. che zrI prajJApanA sUtrane TUMka paricaya pUro thayo che UR UR 5 zrI jaina pravacana kiraNAvalIno sattarama prakAza pUrNa thayo che Bian Fu Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che aDhAramo prakAza che 5. upAMga zrIsUryaprajJaptino ane 7. upAMga caMdraprajJapti sUtrano paricaya I mAryA che. aTThArasappayAse, ravisasipaNNattiparicayaM bacchaM // saMkhevA tamuvaMga, viNNeyaM siribhagavaIe // 140 / / jattha ya vitthArAo, parUviyA sUriyassa paNNavaNA / / sA sUriyapaNNattI, khagolatattatthabohadayaM // 141 // kAliyameyaM sutaM, duguNA dasa pAhuDA tahA paDhame // aDa pAhuDapAhuDayA bIe dasame tibAbIsA / / 142 / / caMdassa ya paNNavaNA, bahutthaLesu kayatthasarisattA // thovo atpavibheo, tahAvi siricaMdapaNNa tI // 143 // sattamuvaMgaM sAbaga-suttassa parUviyaM gaNaharehi // jattha kayA paNNavaNA, sasiNo sA caMdapaNNattI // 144 // jikag fachawA, jaMbuvaMneNa tena suttAmAM che. vitti karemi doNhaM. vittI sirimalayagiriraiyA / / 145 // zabdArtha -have huM zrI jaina pravacana kiraNAlInA aDhAramA prakAzamAM pa. zrIsUryaprApti upAMgano ane 7. zrIcaMdraprajJapti upAMgane paricaya TUMkAmAM kahIza. zrIbhagavatIsUtranuM A zrIsUryapratisUtra upAMga che. 140. jemAM sUryanI (ane prahAdinI) bInA kahI che te sUrya prajJapti kahevAya. khagoLanuM kharuM rahasya jaNAvanAruM A pAMcamuM upAMga che. 14, A zrIsUryaprAptisUtra kAlika sUtra kahevAya che. temAM 20 prAkRta che. temAM pahelA prAbhUtamAM 8 prAbhRtaprAbhUto che, ane bIjA prAbhUtamAM 3 prAkRtaprAbhRta, tathA dazamA prAbhUtamAM rara prAkRtaprAbhUto kahyA che. 14. A sUryaprApti sUtramAM baMnemAM (sUryamAM ane caMdramAM) ghaNI bInA sarakhI rIte ghaTatI havAthI ghaNuM sthalomAM caMdranI paNa ghaNI hakIkata jaNAvI che. tethI baMnenI zabda racanAmAM bahu pheraphAra jaNAto nathI. phakta AyuSya, vimAnonI saMkhyA vageremAM ja judAza che. chatAM caMdraprApti sUtrane zrIupAsakarazaga sUtranA upAMga tarIke jaNAvyuM Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta che, te vyAjabI ja che. kAraNa ke baMne indronA vimAnAdi ane deva devIonA parivAra vagere bInA alaga alaga kahI che. A rIte pUrva dhAdi mahApuruSoe pharamAvyuM che. jemAM caMdranI bInA kahI che te caMdraprazAMta sUtra kahevAya. 143-144. zrIsUryaprajJapti sUtranI TIkAnI zarUAtamAM TIkAkAra zrI malayagari mahArAje kahyuM che ke A sUtranI upara zrIbhadrabAhu svAmIe niyukti racI hatI, te kalikAlanA doSathI naSTa thaI che, tethI huM phakta sUtronI vyAkhyA karuM chuM. temaNe A zrIcaMdraprajJapti sUtranI paNa TIkA racI che. tethI pAMcamA ane sAtamA upAMganI TIkA racanAra zrImaliyagiri mahArAja jANavA, 145. spaSTArtha-A zrIsUryaprajJapti ane zrIcaMdraprajJAta nAmanA baMne upAMgomAM anukrame sUryanI ane caMdranI hakIkata kahI che. tethI jyotikanI bInA jaNAvanArA e upAMge jANavA, zrIlayagiri mahArAje karelI baMne upAMgonI TIkA hayAta che. tenA AdhAre ja ApaNe A be prajJA teno artha samajI zakIe chIe. A zrIsUryapraptinA prAbhUta che. prAbhUta eTale saMpUrNa zAstranA amuka bhAga. tevA ra0 bhAgo ahIM che. 1. prAbhUtamAM 8 prAbhataprAbhUta che. prAbhUtamAM paNa je nAnA vibhAge kahyA che, te prAkRtaprAbhata kahevAya. ahIM pahelA prAkRtaprAbhUtamAM TIkAkAre zrI vIraparamAtmAne zrata kevalI bhagavaMtAne ane jina vacanane namaskArAdi karIne jaNAvyuM che ke huM niktine viracheda thavAthI A sUtranI vyAkhyA karuM chuM. pachI mithilAnagarI, mANibhadra caitya, jitazatru rAjA, tenI dhAriNI rANI samavasaraNa, parSadAnuM nIkaLavuM, dharmakathA vagerenuM varNana TUMkAmAM jaNAvI vistArathI jANavA mATe aupapAtika sUtranI bhalAmaNa karI che. e ja pramANe indrabhUtinuM paNa varNana karIne 20 prAbhUtemAMnA dareka prAlatamAM kahevAnI hakIkata TUMkAmAM A pramANe jaNAvI che. | anuSyavRtta che jAdu naMdA va6,' uttara F 1rapha che obhAsai kevaiyaM, seyAi ki te saMThiI / / 1 / / kahiM paDihayA lesA, kahiM te oya saMThiI / / che riyaM vAdyate, huM te savA saM i 2 || kaha kaTTA porisocchAyA, joge kiM te va Ahie // hiM te saMvAcharelI,'' huM saMpAdu 2 | 3 || Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pra. kiraNAvalI (5. upAMga zrIsUryaprata tathA 7. caMdraprApta sUtrano pari.) 369 pAchuM vaMsano vI, paNa te roLA va* | ke sigdhagaI vRtte,'5 kahaM dosiNa lakkhaNaM" / / 4 // vALovANa karava6, jUriyA yAda che aNubhAve ke va saMvatte, evameyAiM vIsaI // 5 // spaSTAtha:-A sUryaprApti sUtranA racanAra keI samartha pUrvadhara sthavira bhagavaMta hoya, ema prauDha racanA zailIno vicAra karatAM jaNAya che. temaNe prabhuzrI mahAvIradeva uttaranA ApanArA ne zrIgautamasvAmI praznone pUchanArA che, A rIte sarala praznottara paddhatie sUrya caMdranI hakIkata jaNAvI che. temAM (1) pahelA prAbhUtamAMzrIgautama svAmIe prabhuzrI mahAvIra devane pUchyuM ke he prabhe! sUrya eka varSamAM keTalAM maMDalo (sUryanAM mAMDala) mAM eka vAra gati kare che? (cAle che; jAya che.) ne keTalAM maMDalAmAM be vAra jAya che ? prabhudeve A praznano uttara bahuja vistArathI Ape che. te bInA ane tene anusaratI bIjI paNa ghaNI hakIkata sUtrakAre TUMkAmAM kahI che, te ja bInA TIkAkAre spaSTa samajAvI che. 2. bIjA prAbhUtamAM -sUrya je tIrachI gati kare che, te bAbatamAM anya dhamI. onA 8 vicAro jaNAvIne prabhue kahyuM ke te AThe vicAre kheTA che. ame kAlika tIrthakara devonAM vacanone anusarIne A pramANe sUryanI yathArtha tIrachI gatinuM svarUpa kahIe chIe. ahIM te bInA vistArathI samajAvI che. sUtrakAre anyadharmIonA dareka vicArane pratipatti zabdathI jaNAvyuM che. 3. trIjA prAbhatamAM -sUrya ke caMdra keTalA kSetrane prakAzita (prakAzayukta) kare che? A bAbatamAM prabhue anya dhamaAnA ayogya 12 vicAre jaNAvIne chevaTe sAcI hakIkata vistArathI jaNAvI che. eTale ahIM sUrya arthavA caMdranAM kiraNa (lAITa) thI prakAzita thayelA kSetranA parimANAdinuM yathArtha varNana karyuM che. 4. cothA prAtimAM sUryanA tApathI vyApta thayelA kSetranI bAbatamAM anya dhamIonA ayogya 16 vicAra kahIne aMte satya bInA vistArathI samajAvI che, kAmAM kahI zakAya ke ahIM tApakSetranI yathArtha bInA spaSTa samajAvI che. 5. pAMcamA prAbhUtamAM sUryanI vezyA (kiraNe) nA pratighAta ( aTakAyata) thavAmAM anya dhamIonA 20 vicAronI asatyatA kahIne sUryanA kiraNone phelAvavAmAM aTakAyata karanArA kyA sthalanA kyA kayA pudgale che? tenI yathArtha hakIkata vistArathI samajAvI che. 6. chaThThA prAlatamAM-sUryane prakAza haMmezAM eka sarakho thayA kare che ke temAM kaMI amuka TAIme pheraphAra thAya che? A praznane khulAse vistArathI karatAM kahyuM ke Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIdharakRta sUryasaMvatsaranA aMte jyAre sUrya sarvAMtar maMDalamAM gati kare, tyAre sUryanA jabudvIpamAM phelAyelA prakAza trIza muhU sudhI paripUrNAM pramANa ( sa'pUrNa, jemAM vRddhi hAni na thAya) avasthita hAya che, ane sarvotara mAMDalathI jyAre sUrya AgaLa gati karatA hoya, tyAre sUrya savabharanA pahelA 6 mahinAmAM dararoja anukrame sUryanA prakAza (teja) ghaTe che (AchA thAya che), ne te pachInA 6 mahinAmAM dararoja anukrame sUryanu teja vadhe che. sUryanA prakAzanI bAbatamAM kharI hakIkata A pramANe che. A prasaMge phakata bhavya jIveAne jANavAnI khAtara ja anya dhamI enA 25 ayogya vicAre kathA che. te badhA vicAre jaina dRSTithI virUddha che, A bInA bahu ja vistArathI samajAvI che. 370 7. sAtamA prAbhUtamAM--kayA pudgalA sUryanAM kirAnI sAthe saMbaddha thAya che ? A praznanA yathArtha uttara vistArathI samajAvatAM anya dhamI AnA ayAgya 20 vicArA jaNAvyA che. 8. AThamA prAbhUtamAM--sUryanA uddayanI (tene ugavAnI) satya bInA varNavatAM anya bamI nA ayeAgya traNa vicArA jaNAvyA che. tathA merUnI cAre dizAmAM divasa rAtrinu pramANa, temaja Rtu vagerenA prathama samayAddhinA vicAro paNa jaNAvyA che. 9. navamA prAbhUtamAM- paurUSI chAyAnuM yathA pramANa jaNAvatAM anya dhamIenA aAgya traNa vicAre ane chAyAnA bheDhA vagere hakIkata vistArathI samajAvI che. 10, dazamA prAbhUtamAM --rara prAbhataprAbhutA che, temAM nakSatrAnA caMdramAnI sAthe je yAga ( sa`dha ) thAya, te ( yAga ) nI hakIkata vistArathI samajAvI che, ahI ( 1 ) pahelA prAbhUta prAtamAM-nakSatrAnA caMdranI sAthe cAga thAya, te bAbatamAM anya dhamI onA aAgya pAMca vicAra| kahIne nakSatra ane caMdranA yAganI satya bInA spaSTa samajAvI che. (2) bIjA prAbhUta prAbhUtamAM kayuM nakSatra caMdranI ke sUryanI sAthe keTaleA TAima sadha rAkhe che ? A hakIkata spaSTa samajAvI che. ( 3) trIjA prAbhUta prAbhUtamAM - pUrva bhAgI nakSatrAdinI bInA jaNAvatAM kayA nakSatrA caMdranI sAthe 15-30-ke 45 muhUtto sudhI sabaMdha dharAve che ? A praznanA paNa khulAsA vistArathI samajAvyA che. (4) ceAthA prAbhUta prAkRtamAM nakSatranA ne caMdranA yAganI AdinI mInA spaSTa samAvI che. ahI' nakSatranI sAthe caMdramAnA yAganI Adi ( zarUAta ) ne vicAra e rIte jANyA. temAM nizcayanayanA matane anusaratA vicAra jgyAtikara DakanI TIkAmAM vistArathI samajAvyeA che. tyAM jarUrI gaNita prakriyA paNa samajAvI che. ahIM teA yAganI vyavahAra nayane anusaratI AdinA vicAra kahyo che. eTale je nakSatranA caMdranI sAthe je TAime cAga thAya, te TAi me te nakSatranA yeganI Adi-mahulatAe ( ghaNu karIne ) kahevAya. (5) pAMcamA prAbhUta prabhRtamAM nakSatrAnA kula upakulAdinuM varSoMna karyuM che. (6) chaThThA Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pra. kiraNAvalI (5. upAMga zrIsUrya prApti tathA 7, caMdraprajJapti sUtranA para.) 371 prAkRtaprAkRtamAM zrAvaNa vagere mahinAnI pUnameAnA ane amAsanA nakSatrAnI ane kulArdinI bInA spaSTa samajAvI che. (7) sAtamA prAbhRtaprAbhUtamAM pUnamanA ane amAsanA nakSatronI ekatAnA vicAra jaNAvyeA che. (8) AThamA prAbhRtaprAbhUtamAM te dareka nakSatronA tArakA ( tArA ) nI saMkhyA kahI che. (10) dazamA prAbhRtaprAbhUtamAM zrAvaNa mAsa vageremAM nakSatra dinanI pauruSInuM pramANa kahyuM che. ( 11) agIramAM prAbhRtaprAbhUtamAM nakSatronA caMdranI sAthe thatAM pramayeAgatu' ane nakSatronI sAthe yukta ( ceAgavALA ) ane ayukta evA caMdranAM maMDaleAnuM varNana karyu che. ( 12 ) bAramAM prAkRtaprAbhUtamAM nakSatronA devatAnI bInA kahI che. (13) prA0 prA0 mAM 30 muhUrtanAM raudra vagere nAmeA kahyAM che. ( 14 ) prAbhuprA mAM divasa ane rAtrinAM nAmeA kahyAM che. (15) prA0 prA0 mAM tithionAM nAmeA kahyAM che. (16) prAprA mAM nakSatronAM gAtronI mInA kahyI che. (17) prA0 prA0 mAM nakSatronA bhejananI mInA kahI che. ( 18 ) prA0 prA0 mAM eka yuganA nakSatra, mAsa vagerenI saMkhyA kahI che. (19) prAo prA0 mAM mahinAnA abhicadra vagere 12 nAma kahyAM che. (20) prA0 prA0 mAM saMvatsaranA bhedA, te dareka varSInA mahinA, caMdrAdi saMvatsaro, ane temanA paryAM, tathA pramANa savatsaramAM nakSatra caMdrAdi va bhedA kahyA che. pachI lakSaNa saMvatsaranA bheDhDhA, nakSatra-sasarAdinAM lakSaNA ane zanaizcara saMvatsaranA bheA kahyA che. (21) mA prAbhUta prAkRtamAM nakSatronAM dvArAnI bhAmatamAM anya dhamI onA aceAgya pAMca vicAro kahIne satya bhInA spaSTa samajAvI che. (22) mA prAkRtaprAbhUtamAM ja drIpamAM sUrya-caMdra-nakSatrAnuM pramANa ane nakSatronA caMdranI ke sUryanI sAthe keTalA kAla sudhI yAga rahe? te cAganuM kAlamAna jaNAvyuM che. pachI nakSatronI sImAnA vikabha ane savAra sAMja vagere TAime sUryAdinI sAthe thatA nakSatronA cAgatuM svarUpa tathA dara pUnameAnI sAthe ane amAsanI sAthe cadranA ane sUryanA ceAganI hakIkata, temaja dura pUnameAnAM ane amAsanAM nakSatro kahyAM che. pachI nakSatronA ane caMdra sUryanA yAganuM aMtar (AMtarU) tathA maheAmAMhe caMdranI gatinu ane cALanuM sarakhApaNuM samajAvyuM che. ahIM dazamA prAbhUtanA paricaya pUrNa thayA. 11. agIAramA prAkRtamAM--yuganI ne savasaronI Adi ( zarUAta ) nu ane nakSatronA yAganuM svarUpa samajAvyuM che. 12. bAramA prAbhUtamAM--nakSatra-saMvatsara vagerenA divasa rAtri ane muhUtaeN nu pramANa, ane Aditya saMvatsara vagerenA Adi (zarUAta) ane aMta ( cheDA ) nA vicAro tathA prAvRt vagere RtuonA divasa rAtrinuM pramANa temaja tithinI kSaya vRddhinu svarUpa samajAvyuM che. pachI prAtrUT vagere AvRttiemAM ane haiMmatikI AvRttiomAM caMdranA ke sUryaMnAM nakSatronI sAthe thatA yAganuM svarUpa samajAvyuM che ne chevaTe vRSabha veNuka vagere 10 cAgAnuM varNana karyu che. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37ra zrIvijayasUrIzvarakRta 13. teramAM prAbhUtamAM caMdranI (caMdranAM kiraNonI) vRddhi-hAna ane muhUrtonI saMkhyA kahIne pUnamonAM ane amAsanAM muhUrtA, tathA caMdranAM maMDalanI hakIkata jaNAvI che. 14. caudamA prAbhUtamAM-jasnAnuM ne aMdhakAranuM alpabahu jaNAvyuM che. 15. paMdaramA prAbhUtamAM-caMdra vagere pAMcamAM konI konAthI zIdhra gati ke maMdagati heya? A hakIkta spaSTa jaNAvI che. pachI te darekanI gatimAM taphAvata, ane nakSatra mAsAdimAM caMdrAdinI maMDalamAM thatI cAra(gati)saMkhyA jaNAvI che. eTale nakSatra mAsAdimAM caMdra vagere keTalA maMDalomAM gati kare? A praznano uttara spaSTa kahIne eka divase caMdra maMDalAdinI saMkhyA, ane eka maMDalamAM pharatA sUryAdine keTale TAIma lAge? A praznano uttara detAM prasaMge bIjI paNa jarUrI hakIkata spaSTa samajAvI che. 16, selamAM prAbhUtamAM- snAnuM lakSaNa ane sUryanI vezyA vagerenAM paNa lakSaNe jaNAvyAM che. 17. sattaramA prAbhUtamAM-caMdra vagerenA cyavananI ne upapAtanI bAbatamAM anya dhamI AnA ayogya rapa vicAre jaNAvIne chevaTe satya bInA vistArathI samajAvI che. pachI caMdrAdinuM yathArtha svarUpa spaSTa samajAya, e rIte jaNAvyuM che. 18, aDhAramA prAbhUtamAM-sUryanI UMcAInI bAbatamAM anya dhamIonA ra5 ayogya vicAre kahIne sUryAdinI yathArtha UMcAI vagere bInA, ane caMdrAdinI nIce tathA uparanA bhAga vageremAM rahelA tArAo, temaja caMdrAdinA grahAdi parivAranuM pramANu kahyuM che. pachI merU parvatanI ane tizcakanI vaccenuM aMtaruM, ane sarvAtyaM. tara nakSatro tathA sarva bAhya nakSatro kahIne caMdrAdinAM vimAnonA AkAra, laMbAI, pahoLAI, ane te vimAnane vahana karanArA (jANe te vimAnene upADIne cAlatA na hoya, tevA dekhAtA ane te vimAnanI nIce cAlanArA) devanuM svarUpa, tathA caMdrAdimAM kenI kenI zIvra gati ane maMda gati hoya? A bInA vistArathI samajAvI che. pachI be tArakenI (tArAnI) vaccenuM aMtaruM ne caMdrAdinI agramahiSIonI saMkhyA kahIne jaNAvyuM ke mukhya sabhAmAM caMdra vagere paricAraNA (bhegasevana) kare ja nahi. kAraNa ke tyAM jinezvarenI pUjanika dADhA hovAthI AzAtanA thAya pachI caMdrAdinuM AyuSya, ane caMdrAmAM keNukenA karatAM apaddhika ane mahaddhika che? A prazno spaSTa khulAse karIne chevaTe caMdrAdinuM alpabahutva vagere bInA vistArathI samajAvI che. 19. ogaNIsamA prAkRtamAM-caMdronI ane sUryonI saMkhyAnI bAbatamAM anyadhamIenA 12 agya vicAre jaNAvIne jena dRSTie jabUdvIpamAM be caMdro, ne be sUryo che, vagere yathArtha bInA spaSTa samajAvI aMte puSkaravAra dvIpAdinA caMdra sUryAdinI Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pra. kiraNAlI (5. upAMga zrIsUrya prApti tathA 7 caMdraprakRti sUtrane pari) 373 saMkhyA vagere bInA paNa vistArathI samajAvI che. 20. vizamA prAbhUtamAM-caMdrAdinA anubhAva (prabhAva)ne uddezIne anyadhamaonA ayogya be vicAro jaNAvI caMdrAdinuM yathArtha svarUpa jaNAvyuM che. pachI rAhunI bAbatamAM anya dharmIonA be agya vicAro jaNAvI tenuM (rAhunuM) yathArtha svarUpa, tenAM 12 nAma ane vimAna, javuM AvavuM, temaja vikarviNAdinuM svarUpa kahIne duvarAhu ane caMdranI legyA tathA varNAdinuM varNana karyuM che. pachI caMdranuM zazI nAma, ane sUryanuM Aditya nAma hovAnuM kAraNa tathA caMdranA ane sUryanA kAmoganuM svarUpa jaNAvyuM che. ne aMte 88 grahonAM nAma jaNavyA che. pahelA prAbhRtanA 8 prAti prAbhUtono saMkSipta paricaya 1. pahelA prAbhUta prAbhUtamAM divasanAM ane rAtrinAM muhUrtamAM vRddhi hAni vagerenI bInA kahI che. 2. bIjA prAkRta prAbhUtamAM-jyAre sUrya dakSiNAI maMDalamAM ke uttarArdha maMDalamAM gati karato hoya, te vakhate divasa ane rAtri keTalA muhUrta pramANa hoya? eTale keTalA mUhUne divasa hoya? ne keTalA muhUrtanI rAtri hoya? A praznanA uttara vagere bInA vistArathI samajAvI che. 3. trIjA prAbhata prAbhUtamAM-je maMDalamAM bIjA sUrye gati karI hoya, tyAM kayA sUrya gati kare che? A praznano uttara vistArathI samajAvyuM che. 4. cothA prAbhRta prAbhatamAM-jaMbUdvIpamAM be sUrya gati kare che. te benI vacamAM AMtarUM keTaluM ? A praznano uttara detAM A AMtarAnI bAbatamAM anya dhamaenA agya 6 vicAro jaNAvIne be sUryanI vaccenAM AMtarAMnI yathArtha hakIkata vistArathI samajAvI che. ane jyAre sUrya eka maMDalamAMthI nIkaLe tyAre tathA bIjA maMDalamAM praveza kare tyAre divasanuM ne rAtrinuM pramANa vagere hakIkata paNa spaSTa samajAvI che. 5. pAMcamA prAbhata prAbhUtamAM-pano athavA samudrane keTalo bhAga avagAhIne sUrya gati kare che? A praznano uttara detAM A bAbatamAM anya dharmIonA ayogya pAMca vicAro kahIne yathArtha hakIkata vistArathI samajAvI che. 6. cha prAbhUta prAbhUtamAM--ekeka (reka) sUrya eka ahorAtramAM maMDalamAM keTalA kSetramAM gati kare ? A praznano uttara detAM A bAbatamAM anya dhamAM enA ayogya 7 vicAro jaNAvIne aMte yathArtha bInA vistArathI samajAvI che. 7. sAtamA prAbhataprAbharamAM-maMDala (sUryanAM mAMDala)nA AkAranI bAbatamAM Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta anya dhamIonA ayogya 8 vicAre jaNAvIne maMDalanA AkAranI yathArtha bInA spaSTa samajAvI che. 8. AThamA prAbhRtaprAbhUtamAM-sUryanA dareka maMDalano yathArtha vidhvaMbha (ane bAhaya jADAI) jaNAvatA anya dhamIonA agya 3 vicAro paNa phakta ziSyone jaNAvavAnI khAtara darzAvyA che. paNa te khoTA che ema samajavuM. bIjA prAbhUtanA 3 prAbhUtapratone TUMka paricaya 1. pahelA prAbhataprAbhUtamAM-sUrya tIchogati kare che, tathA uge che ane Athame che. A bAbatamAM anyadhamInA ayogya 8 vicAre jaNAvIne yathArtha bInA vistArathI samajAvI che, 2. bIjA prabhUtaprAbhUtamAM-sUrya ekamaMDalane gativaDa (gati karIne, cAlIne) para karIne bIjA maMDalamAM dAkhala thAya che (gati kare che) A hakIkatane yathArtha samajAvatAM anya dhamIenA ayogya be vicAre paNa jaNAvyA che. tathA bheda ghAtanI ane karNa kalAnI paNa hakIkata vistArathI samajAvI che. 3. trIjA prAkRtaprAkRtamAM-sUrya dareka maMDalamAM gati kare, tyAre eka mudramAM keTalI gati kare? eTale maMDalanA keTalA bhAgamAM cAle che? A praznano yathArtha uttara samajAvatAM anya dhamIonA ayogya 4 vicAre paNa jaNAvyA che. A rIte mahata. gatinI bInA kahIne ahIMthI ApaNe keTalA yojana dUra rahelA sUryane dekhIe chIe? A praznane paNa uttara vistArathI samajAvyo che. A rIte pahelA bIjA ane dazAmA prAbhUtanA anukrame 8+3+2=33 prAbhRtaprAbhUtonA saMkSipta paricaya sahita 20 prAbhUtonA TUMka paricaya jANe, A zrIsUryaprajJapti sUtra samajavAmAM bahuja kaThIna che. mahAbuddhizALI puNyavaMta cho ja AnuM kharuM rahasya samajI zake che. ApaNuM sadbhAgye zrImalayagiri mahArAje racelI TIkA Aje maLI zake che, tene AdhAre ja A sUtranA arthe samajAya che. Ane sAra laIne kaI prAcIna sthavira bhagavaMte jyotiSkaraDaka prakIrNaka (pannA)nI racanA karI che. tenI bInA AgaLa jaNAvIza. 5. zrI sUryaprajJaptino ane 7. caMdraprajJaptine saMkSipta paricaya pUro thayo zrI jaina pravacana kiraNAvIne aDhArama prakAza pUrNa thayA che Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || ogaNIzamo prakAza che 6. upAMga zrI aMbUdIpa prajJaptine saMkSipta paricaya I sAtha .. paNNattIe lesA, jaMbUddovassa paricayaM vacchaM / nA yA dhammaka hova-gamiNaM khittAibohadayaM / / 146 / / iha chaThe vakkhAre jaMbUddIvatthasatthapaNNavaNA // vihievaM sahatthA, sirijaMbUddIvapaNNattI / / 147 / / bharataviyAro paDhame, vakhAre kAlacakapaNNattI // boe vRtta taie, cariyaM siribharahacakkissa // 148 // bAsaharAi ca utthe, jiNavaijammAbhiseyavRttataM / paMcama va ka khA ra ga yaM, jaMbU ddI va ttha va ttataM / / 149 // kahiya chaThe sattama-vakkhAre joisANa vRttaM taM / bhUgolayavRttaM to-vaesagaM jaiNa biTThoe // 150 // lakkhaNa kulagara navanihi, coddasarayaNAiNNaNaM bhaNiya / / eyassa vittichakkaM sambhAvo ikkavittIe // 151 / / zabdArtha -have huM zrA jena pravacana kiraNAlInA ogaNIzamAM prakAzamAM zrIjabUdvIpa prajJapti sUtra nAmanA chaThThA upAMgano paricaya DhaMkAmAM kahIza. chaThThA zrIjJAtAdharmakathAga sutranuM A zrIjabUdvIpaprApti sUtra upAMga jANavuM. TUMkamAM kahI zakAya ke A chaThThA aMganuM chaThThuM upAMga che. ahIM bharata kSetrAdine vRttAMta kahyo che, tethI kSetrAdinI bInAne vistArathI samajAvanAruM A sUtra che. 146. ahIM chaThThA vakSaskAra (vibhAga) mAM bUDhIpanA padArthonuM varNana vistArathI karyuM che. tethI A chaThThA upAMganuM zrIjabUdvIpaprajJapti nAma yathArtha che. keTalAka graMthomAM eTale prameyarana maMjUSA vageremAM A sUtrane zrIjabUDhIpaprApti adhyayana zabdathI oLakhAvyuM che. 147. A sUtranA 7 vakSaskAre che. jema bIjA satramAM zatakAdi vibhAge kahyA che, tevA vibhAgane ja ahIM vakSaskAra zabdathI jaNAvyuM che. sAta vakSaskAramAMnA pahelA vakSaskAramAM bharata kSetranuM varNana karyuM che. ane bIjA vakSaskAramAM kAlacakranuM vRttAMta varNavyuM che, tathA trIjA vakSaskAramAM zrI bharata Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta cakravattinuM caritra jaNAvyuM che. 148. cethA vakSaskAramAM varSadhara parvatanI ane ramyaka kSetrathI laIne airavata kSetra sudhInA padArthonuM varNana karyuM che. pAMcamA vakSaskAramAM zrItIrthakara devana (iMdroe meru upara karelA) janmAbhiSekanuM varNana karyuM che. A sUtra vagerenA AdhAre ja prAkRta saMskRta hiMdI ane gujarAtI (snAtranA prasaMgane sUcavanAra) kAvya racAyAM che. tathA chaThThA vakSaskAramAM jaMbudvIpanA 1. khAMDavA, 2. yojana, 3. kSetro, 4, parvata, 5. zikhare, 6. tIrtho, 7. zreNIo, 8. vijo, 9. kaho 10. nadIo vagere padArthonuM varNana vistArathI karyuM che. A sUtra vagere zAstrono sAra laIne zrIjabUdvIpa saMgrahaNInI racanA thaI che. tenA kartA zrIharibhadrasUri mahArAja che. sAtamA vakSaskAramAM jyotizcakranuM vRttAMta jaNAvyuM che. A rIte jaina daSTie A sUtramAM bhUgoLanuM ane khagebanuM varNana sarala paddhatie karyuM che. sUkSma dRSTie vicAratAM jaNAya che ke ahIM cAre anuyogonuM paNa varNana TUMkAmAM karyuM che. 149-150. 20 mA sUtramAM batrIsa lakSaNo, ane 28 sUtramAM 15 kulakaronAM nAma jaNAvyAM che. tathA 66 mA sUtramAM cakravattI nAM da nidhAnonuM svarUpa 15 zlokomAM jaNAvyuM che. temaja 14 ratno vagere padArthonuM varNana vistArathI karyuM che. A zramajabUdvIpa prajJapti sUtranA racanAra koI pUrvadhara sthavira hoya, ema sUtranI bhASAdi jotAM jaNAya che. A sUtranI upara 6 TakAo racAI hatI. temAM (1) zrImalayagiri. kata TIkA vida pAmI. (2) zrIhIravijyasUriskRta TIkA, (3) zrIdharmasAgarakRta TIkA, (4) puNyasAgarakRta TIkA (5) brahamarSikRta vRtti. A badhI TIkAo hAla alabhya che. (6zrI zAMticaMdragaNikRta TIkA moTI che, ane te chapAI che, ane te maLI zake che. tenA AdhAre ja ahIM saMkSipta paricaya jaNAvyo che. 151 aSTArtha:-A zrIjaMbadvIpa prajJatisUtranA pahelA vakSaskAramAM TIkAkAra zrI zAMticaMdramaNie zarUAtamAM prabhuzrI mahAvIradevane ane gaMdhahasti mahArAjane, tathA zrImalayagirijIne, temaja dAdAgurU zrIvijayahIrasUri ane gurUzrI upAdhyAya sakalacaMdra gaNine stuti sahita namaskAzada karIne jaNAvyuM ke zrImAlayagiri mahArAje A chaThA upAMganI TIkA racI hatI, te kAladaSathI vida pAmI, tethI huM A zrIjabUdvIpa prajJapti sUtranI "prameyaratna maMjUSA" nAme TIkA racuM chuM. ahIM gaNitanI bInA vadhAre jaNAvI che, ne bAkInA traNa anugAnuM paNa saMkSipta varNana karyuM che. pachI kula 1 zrIsthAnAMga satranA 7mA adhyayanamAM (556 mA sUtramAM) sAta kulakare kahyA che ane dazamA adhyayanamAM daza kulakaro kahyA che tathA paumacariya (padmacaritra=prAkRta jaina rAmAyaNa)nA trIjA udezAnI gAthA 50-55mAM coda kulakare jaNAvyA che. A traNe vacana ApekSika che. ane mAnavA lAyaka che jema zrI pArzvanAthanA gaNadharAdinI bAbatamAM je kAraNo jaNAvyAM, tevAM paNa kAraNo ahIM kadAca hoya ema saMbhave che. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (6. upAMga zrI jabuddhIpa prApti sUtrano paricaya) 377 yoga maMgalAdinuM svarUpa jaNAvIne kahyuM ke daza varSanA dIkSA paryAyavALo muni A chaThThA upAMgane bhaNavA lAyaka jANa. pachI upakrama nikSepa anugamAdi dvArenuM varNana karIne bU, dvIpa, ane prApti zabdonuM nAmAdika nikSepanA anusAra svarUpa jaNA vyuM che. pachI mithilAnagarI, mANibhadra yakSanuM caitya, jitazatru rAjAnuM ane tenI dhAriNI rANInuM varNana karIne prabhuzrI mahAvIradevanA AgamanAdinI bInA kahI che. (A prasaMge TIkAmAM namaskArAdi padonA nikSepAnuM ane nAma-sthApanAnuM tathA dravyanaya bhAvanayanuM svarUpa samajAvIne kahyuM che ke sthApanA nikSepa namavA lAyaka che, ne pUjA sakArAdi karavA lAyaka che.) pachI zrIgautamasvAmInuM varNana karIne jaMbudvIpanA mahattva, (moTApaNuM, vizAlapaNuM) sthAna ane AkArAdinA praznottaranuM varNana karyuM che. (A prasaMge TIkAmAM paridhinuM mApa lAvavAnI rIta kahI che) pachI anukrame jabudvIpanI jagatI padhavaradikA, ane vanakhaMDa. tene bhUmibhAga, tathA vijayAdi dvAre, te darekanI UMcAI vagere, temaja te dvArenuM mAMhomAMhe AMtaruM, ane rAjadhAnI vagerenuM varNana karyuM che. pachI bharata kSetranA AkAra, laMbAI vagerenuM varNana karIne dakSiNa bhAratanA AyAma (laMbAI) vagerenuM ane manuSyonuM varNana karyuM che. pachI vaitADhaya parvatanuM svarUpa jaNAvatAM tenI laMbAI, UMcAI vagerenuM, vanakhaMDa, guphA, vidyAdharonI zreNi, nagaro, tyAM rahelA manuSya, zikharanuM tala (taLiyuM), zikharonI saMkhyA vagere padArthonI hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI siddhAyatana, devachaMdaka ane jinapratimA vagerenuM varNana karIne dakSiNA bharatanuM, tathA tyAM rahenArA devanuM ane tenI rAjadhAnI vagerenuM varNana karyuM che. pachI vaitADhaya zabdane atha, ane tyAM rahenArA devanA nAmanuM zAzvatapaNuM vagere bInA jaNAvIne uttara dizAmAM rahelA bharatakSetra (uttara bharatAdha)nA AkAra, laMbAI, ane manuSya vagerenI ane jhaDaSabhakUTanI hakIkata samajAvI che. (A prasaMge TIkAmAM bharatakSetranI jIvA (gaNita vizeSa)ne yojana lAvavAnI rIta tathA chavAnuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. gaNitanA jIvA, dhanu:pRSTha paridhi vagere bhedo che. te badhA bhedonuM svarUpa ahIM TIkAkAre judA judA prasaMge bahu ja sarala paddhatie samajAvyuM che. kSetrasamAsAdi prakaraNano gurugamathI jeNe abhyAsa karyo hoya, te ja jIva A sutranA artho yathArtha samajI zakaze. gaNitanI bInA samajavAmAM sahelI nathI. A ja kAraNe tenA abhyAsake viralA (gaNatrInA; gaNyA gAMThayA) ja jaNAya che. amuka aMze bIjA dravyAnuyAgAdinA abhyAsIone gaNitAnuyoga jarUra madada kare che. ane kSetrAdinI bInAne yathArtha samajavAmAM paNa jaNAtI kaThinatAne dUra karanAra gaNitAnuga che. AvA aneka muddAone lakSyamAM rAkhIne samartha pUrvadhara sthavira bhagavate ahi gaNitAnuyoganuM svarUpa vadhAre pramANamAM samajAvyuM che. zrIjaMbudviIpaprajJaptinA pahelA vakSaskArane saMkSipta paricaya pUre thaye. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrI vijayapadhasUrIzvarakRta zrI jaMbudvIpaprajJaptinA bIjA vakSaskArane Treka paricaya ahIM kAlacakranuM svarUpa jaNAvatAM vacamAM zrI AdinAtha prabhunuM saMkSipta jIvana vagere bInA vistArathI samajAvI che ema TUMkamAM kahI zakAya. ane vistArathI hakIkata anukrame A pramANe jANavI: 1. cha (6) Are, 2. ekathI mAMDIne zIrSa prahelikA sudhInuM aMkagaNita, 3. nizcaya paramANu ane vyavahAra paramANuthI mAMDIne jana sudhInA koSTakanuM ane papama sAgaropama vagerenuM (kAlanA bhedanuM) varNana vistArathI karIne A bharata kSetranI avasarpiNInA pahelA ArAnuM ane mattAMgada vagere kalpavRkSonuM varNana karyuM che. pachI te pahelA ArAnA manuSyonuM ane temanA AhAra, vasati, vagerenuM varNana karIne jaNAvyuM ke te vakhate ghara, gAma vagere na hoya, ane asi (taravAra) vagerenI vaparAza paNa na hoya. tathA A rAjA, A nokara, A Ano bhAI, mitra ke zatru, Avo vyavahAra paNa na hoya. siMhAdi gugaliyA manuSyone upadrava kare nahi, temaja DAMsa-macchara-marakI vagerenA ane bhUta vagerenA paNa upadrava thAya nahi. A pahelA ArAmAM yugaliyA jIvone kaSAya ochA hoya che, teo svabhAve zAMta hoya che. tethI temane koInI sAthe zatrabhAva hoto nathI, mATe teo bhaviSyamAM mRtyu pAmI devagatimAM ja jAya che. A yugaliyAonA AyuSya, zarIranI UMcAI, saMghayaNa, saMsthAna, gati, yugaliyAne janma vagere bInA anukrame spaSTa jaNAvIne chevaTe padmagaMdhAdi 6 bhedonuM svarUpa paNa samajAvyuM tyAra bAda bIjA ArAnA yugaliyAnI UMcAI vagere kahIne trIjA ArAnA traNa bhAga vagerenuM ane sumati vagere 15 kulakarenuM varNana karatAM temanI hakArAdi daMDanItinuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI zrISabhadevanA caritranA aMge kumAravAsa, rAjyakAla, kalAnuM dekhADavuM, strIonA guNe, zi95dazana, putrone karelA abhiSeka, dIkSA mahotsava, kAMIka adhika aka varSa sudhI vaya (devadUSya) nuM dhAraNa karavuM, upasarganuM sahana karavuM, samiti vagere sAdhunA guNe, kevala jJAnanI prApti, pacIza bhAvanA sahita mahAvratonI bInA, gaNadhara vagere parivAra vagerenuM kramasara varNana karyu che. pachI jaNAvyuM che ke zrI AdinAthanA vana vagere 4 kalyANaka ane rAjyAbhiSeka uttarASADhA nakSatramAM ane abhijita nakSatramAM aSTApada parvate nirvANa kalyANaka thayuM. te TAime devendra vagere AvyA, prabhu vagerenA dehone snAnAdi vidhi karavA pUrvaka citAmAM goThavyA. agnithI baLatAM chevaTe dADhA vagerene IMdrAdike grahaNa karyA. naMdIzvare mahesava karI teo svasthAne te dADhAone DAbaDAmAM mUkI haMmezAM tenI pUjA kare. cothA pAMcamA ane chaThThA ArAnuM vistArathI varNana karIne avasA paNInI bInA pUrNa karI che. pachI utsapiNInI Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (6. upAMga zrI jaMbudvIpa prApti satrano paricaya) 39 hakIkata zarU karIne anukrame pahelA ArAnuM, ane puSparAvarnAdi megha, mAMsAdine varjavAnI maryAdA, bIjA ArAnuM svarUpa vagere bInA vistArathI samajAvI che. A rIte bIjA vakSaskArane TUMka paricaya jANo. zrIjabUdvIpa prajJaptinA trIjA vakSaskArane saMkSipta paricaya zrIbharata cakravartInuM caritra ahIM zarUAtamAM ayodhyA nagaranuM ane bharata cakravatInAM lakSaNAdinuM varNana karIne jaNAvyuM che ke AyudhazAlAmAM cakarananI utpatti thaI, nokare bharata mahArAjAne vadhAmaNI ApI, teNe tenI pUjA karI, bharata mahArAjAe nokarane rAjI thai dAna A cuM, cakrano mahotsava karyo, temAM bharata mahArAjAe snAnAdi karIne nagarazeTha vagere parivAranI sAthe cakranI pAse jaI pramAjanAdi (mora pIMchI vagerethI sApha karavuM vagere) karavA pUrvaka cakra pUjA (cakrarananI pUjA) karIne tenI AgaLa darpaNa vagere aSTamaMgale AlekhyA (goThavyA) ane prajAnuM dANa (jakAta) mApha karyuM vagere prakAre dhAmadhUmathI cakraranano mahotsava karyA bAda bharata mahArAjA cakranI gatine anusare cha (6) khaMDa sAdhavA nIkaLyA. anukrame mAgadha tIrtha tarapha cakra cAlavA mAMDayuM, tenI pAchaLa bharata mahArAjAe paNa cAlavA mAMDayuM. jyAM cakra sthira thayuM, te sthale pauSadhazAlAmAM ame tapa karI rathamAM beThA. pachI temaNe lavaNa samudramAM utarI susthita devane namaskArAdi karI bANa choDayuM, AthI krodha pAmela susthitadeva bANanI upara lakhela bharata mahArAjAnuM nAma vAMcIne bheTayuM laI bharata mahArAjAnI pAse AvIne kahevA lAgyA ke huM Apano dAsa chuM, je hukama hoya te pharamAvaze, te karavA taiyAra chuM ane taiyAra rahIza. A vacana sAMbhaLI bharata mahArAjAe tene satkArAdi karavA pUrvaka svasthAne javAnI rajA ApI. lavaNa samudramAMthI bahAra nIkaLI snAnAdi karIne amanuM pAraNuM karyuM. pachI bharata mahArAjAnA sainyanI bInA ane varadAma tIrthanA devane sAdhavAnI hakIkata tathA pauSadhazAlA ratha ghoDA vagerenI temaja prabhAsa tIrthane sAdhavAnI hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI siMdhu devIna aTTama, pauSadha vagere vidhi karatAM siMdhu devIe ahIM bhAvI cakravatI AvyA che ema avadhijJAnathI jANIne bharata mahArAjAne bhadrAsanAdinI bheTa karI. tyAra bAda vaitAgirinA kumAra devane sAdhavAne akrama karatAM te ve bharata mahArAjAne kahAM vagere (bheTamAM) ApyAM ane timisrA guphAnA svAmI kRtamAla devane sAdhavA aThThama karanAra bharata rAjAne te deve 14 tilaka vagere ApyAM. pachI suSeNa senApatinuM varNana karIne jaNAvyuM ke te suSeNa senApati hasti nAdinI madadathI siMhala derA vagerene sAdhe che, tyAMnA loko tene AbharaNAdinI bheTa Ape che. pachI te suSeNa aThThama karIne timijA guphAnuM dvAra ughADe che, ne maNi Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 zrIvijayapadyasUrIzvarakRta rAnathI guphAmAM prakAza phelAvIne kAkiNI ratanathI 49 mAMDalAM Alekhe che. ( citare che) tathA unmajJA, nimagnA nadIo UtarIne cilAto (bhile)nI sAthe yuddha karatAM carmaratna ane chatraranathI sainyanI rakSA kare che, temaja te vakhate gAthA pati ratnathI zAlI vagere anAja nipajAve che (utpanna karAve che). aMte te suSeNa senAdhipati nAgakumAra devonA upadravane dUra karI bhilene jyAre vaza kare che, tyAre teo tene ratnAdi bheTa kare che. te pachI te aThThama karIne zuddha himavaMta parvatanA adhiSThAyaka devane vaza karatAM te tene puSpAdinI mAlAe vagere bheTa kare che. tyAra pachI ruSabhakUTa para bharata mahArAjAe pitAnuM nAma lakhIne sIna meLavIne ane gaMgA devInI sAdhanA vagere karIne khaMDaprapAta guphAnA adhiSThAyaka namAla devane aThThama karI vaza karyo. teNe bharata mahArAjAne ghareNu vagerenI bheTa karI. pachI suSeNa senAdhipatie gaMgA nadInA pAchaLanA nikUTa sAdhyA, vaza karyA, tyAre tyAMnA rahIza lokoe temane ranAda ApyA. A hakIkata jaNAvIne kahyuM ke teNe khaMDaprapAta guphAnA bAraNuM ughADayA vagere bInA vistArathI jaNAvI che, pachI unmanAdi nadIonuM utaravuM, ane gaMgA nadInA pazcima kAMThe nava nidhinA adhiSThAyaka devAnA nimitte aThThama karatAM nidhAnanuM prakaTa thavuM, tathA bharata rAjAe 14 ratno, 9 nidhi, strIratana vagere sahita dhAmadhUmathI apAdhyA nagarImAM karela praveza, temaja bharata mahArAjAnA cakravartAipaNAnA abhiSeka vagerenuM varNana vistArathI karyuM che pachI cakAdi ratnone utpanna thavAnA sthAna, ane bharata cakravattinI RddhinuM varNana karIne jaNAvyuM ke-AdarzamAM zarIranI zobhA jevAnA prasaMge anitya bhAvanAno vicAra karatAM bharata cakravattine kevalajJAna prakaTa thayuM. daza hajAra rAjAonI sAthe sarva zrIbharata cakravartIe dIkSA lIdhI, eka lAkha pUrva sudhI kevalIpaNe vicarI ghaNAM jIvone tArI aSTApada parvate anazana karI mokSe gayA, A hakIkata vistArathI jaNAvIne aMte bharata kSetrano anvartha (zabda pramANe thato artha) samajAvyo che. temAM kahyuM che ke A kSetranA adhiSThAyaka devanuM nAma bharata hevAthI te bharatakSetra nAmathI oLakhAya che. te devanuM AyuSya eka palyopamanuM jANavuM. jabUdIpaprajJaptinA trIjA vakSaskArane saMkSipta paricaya pUro thaye. zrIjabUdIpaprajJaptinA cothA vakSaskArano saMkSipta paricaya ahIM jaMbudvIpamAM AvelA varSadhara parvato, kUTo ( zikharo), tIrtho (bhAga vagere) vidyAdharanA nagaronI zreNIo, 34 vija (1. bharata, ra. airAvata, 3 thI 34 mahAvirahanI 3ra vijo ) kaho ane nadI vagerenuM varNana vistArathI karyuM che. te anukrame A rIte jANavuM : Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (6. upAMga zrI jaMbudvIpa prApti sUtrano paricaya) 381 1. sula himavaMta varSadhara parvata, 2. pada, tenAM kamaLo, maNipIThikA, zayanIya (zrIdevInI zayA, pathArI) zrIdevI, tene sAmAnika devAdine parivAra, ane kamalanA parikSepa (geLAkAre gherAvo) vagerenuM varNana anukrame vistArathI karyuM che. pachI gaMgA, sidhu, rohitAMzA A traNa nadIonuM, ne te dareka nadInA prapAta kuMDanuM tathA pAdinuM temaja himavaMta parvatanI upara Avela siddhAyatana vagerenuM varNana vistArathI karyuM che. A rIte bhulahimavaMtanI bInA TUMkamAM jaNAvIne himavakSetranI hakIkata zarU karI che. temAM zabApAtI nAme goLa vaitADhaya parvata ane tenA adhiSThAyaka devanuM varNana karIne himavakSetrane artha (zabdArtha) samajAvyuM che. pachI mahAhimavaMta parvatanA vanamAM mahApaddhahada, hIdevI ane rehatA nahI, harikAMtA nadI tathA tenA prapAtakuMDa, temaja pAdinI hakIkata kahIne chevaTe tenA 8 zikharanI paNa bIna spaSTa samajAvI che. pachI harirvadhakSetra, vikaTApAtI parvata, niSadha parvata, tibichAda, dhRtidevI, harinadI, sItAdAnadI, tenA prapAta, siddhAyatana, ane 9 kUTa vagerenuM varNana anukrame vistArathI karyuM che. pachI pUrva mahAvideha, pazcima mahAvideha, devaphara, uttarakara (yuliyA kSe)nuM varNana anukrame vistArathI karyuM che. pachI gaMdhamAdana parvata, tenA 7 phUTa, uttarakurU nAme yugaliyAnuM kSetra, tenI bhUmi, padvagaMdhAdi 6 jAti, yamaka parvata, tene adhiSThAyaka deva, tenI rAjadhAnI, jinezvara devonI dADhA, A badhA padArthonuM svarUpa kramasara vistArathI samajAyuM che. pachI nIlavata vagere pAMca kaho, ane kAMcanaparvata, jabUvRkSanI vedikA (nAno eTale ) tenA tripAna ( traNa pagathiyA ) tathA maNipIThIkA, zAlA, devacchada, tyAM rahelI jinapratimAo, anAdatadevanuM bhavana, zayanIya, teno parivAra, vAva, kUTa, A padArthonI hakIkata kamasara vistArathI samajAvIne chevaTe jaMbUnAmane avartha (zabdArtha) vagere bInA spaSTa jaNAvI che. pachI uttarakurano anvatha mAlyavaMtavakSaskAra, tenA 9 phUTa, harihaTa, tene svAmI deva, mAlyavAbane anyartha, tathA kacchavijaya, tyAM Avela vaitADhayaparvata, tenI uparanA vidyAdharonA nagara ane Abhiyogika devonI zreNi, sidhu ane gaMgAnadI, temanA kuM, A badhA padArthonuM kamasara vistArathI varNana karyuM che. pachI citrakUTa nAme vakSaskAraparvata ane tenA kUTa vagere, sukachAdi vijaya, te darekanI rAjadhAnI, kuMDa, nadIo vagerenuM varNana karIne vachAdi vijayenuM ane te darekanI susImAdi rAjadhAnInuM tathA trikUTAdi vakSaskAraparvata vagerenuM svarUpa vistArathI spaSTa samajAvyuM che. pachI saumanasa nAme vakSaskAraparvata, sidvAyatanAdi, ane devakara, padmagaMdhAdijAti, tathA citra vicitra nAmanA kUTa, temaja niSadhadrahAda pAMca kahenuM varNana karIne kUTa, zAmalIvRkSa, viprabha vakSaskAraparvata, tenA kUTa ane adhiSThAyaka deva vagerenuM svarUpa samajAvIne aMte vi2bhane zabdArtha jaNAvyuM che. pachI pakSmAdi vijayanuM ane te dareka vijayanI Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta rAjadhAnI tathA aMkAvatI vagere vakSaskAranuM varNana kAma karIne merU parvatanI bInA zarU karatAM merUnuM sthAna ane tenI laMbAI vagere tathA bhadrazAlavana, naMdanavana, saumanasavana, temaja paMDakavananI bInA jaNAvIne te vanonA kumuda vagerenI ane vAvaDIthonI tathA pottara vagere diphaTonI hakIkata spaSTa samajAvI che. pachI naMdanavananI laMbAI vagere, tyAMnA siddhAyatano, vAva, tathA naMdanavana kUTAdi 9 kUTa, A badhA padArthonuM varNana karIne saumanasavananI laMbAI vagere, ane paMDakavananI tathA cUlikAnI laMbAI vagere kahIne pAMDazilA vagere abhiSeka zilAonuM ane merUnA traNa kAMDanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che je zilAnI upara IMdrAdi deva zrI tIrthakara, devanA janma kalyANakano abhiSeka kare, te abhiSeka zilA kahevAya. pachI merUnAM nAma ane avartha kahIne nIlavarSadhara parvatanuM ane sItA nadI nArIkAMtA nadI tathA kuTanuM, temaja ramyaka kSetra (akarmabhUmi), gaMdhApAtI parvata, rUkima parvata tathA tenA 8 phUTanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI hairaNyavata kSetranuM ane mAlyavaMta nAme goLa vaitADhaya parvatanuM tathA zikharI parvata ane tenA kUTonuM varNana karIne eravata kSetranuM svarUpa ane anyartha vagere bInA spaSTa samajAvI che. zrIjabUDhIpaprajJaptinA cethA vakSaskArane TUMka paricaya pUro thayo. zrIjabUdIpaprAptinA pAMcamA vakSarakArane saMkSipta paricaya ahIM zrItIrthakara devonA janmAvasare chapanna dikakumArIonAM kAryonuM ane saTha indoe merU parvatanI upara karelA janmAbhiSekAdinuM varNana vistArathI karyuM che. pada dikakamArIomAM 8 adholokamAM rahenArI bhegaMkarA vagerenA ane urvalokamAM rahenArI mayaMkara vagere 8 diphakamArIonA tathA rUcaka parvatanI pUrvAdi cAra dizAomAM rahenArI 8-8 dikakumArIo maLIne 4 dizAnI 3ra dipakumArIonA temaja rUcakagirinA cAra khUNAmAM rahenArI 4 dikumArIonA ane madhya rUcakanI 4 dikumArIonA katavyo vistArathI samajAvyA che. pachI jina janmanA prabhAve IndrAsanane kaMpa (hAlavuM), sAme karelI stuti, IndranI janmensava karavAnI icchA, teNe devone bolAvI jina janmanI uddaghoSaNA karAvIne pAlaka vimAnanI racanA karAvI, temAM zuka vagere ucita sthAne besIne svargamAMthI nIkaLI ahIM AvyA, zakrendra prabhunuM pratibiMba sthApIne prabhune merU parvatanI upara laI gayA. tyAM bAkInA 63 ibdo AvyA. acudde Abhirogika nI mAraphata janmAbhiSekanI sAmagrI maMgAvI, saudharmendra sivAyanA idroe kAmasara abhiSeka karavA mAMDyA. te vakhate vAjiMtro vAge che, devo nAce che, ne gAya che. te prabhune ghareNAM vagere paherAvIne aSTamaMgala Alekhe pachI stuti kare che. saudharmendra Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (6. upAMga zrI jamUdrIpa prajJapti sUtranA paricaya) 383 cAra baLadanAM rUpA karIne prabhune abhiSeka vagere karIne ahI lAvI pratibiMba saMturI hiraNyAdinI vRSTi karAve che, ane koIe prabhunuM ane prabhunI mAtAnuM aniSTa citalavuM nahi, jo ciMtavaze tA zikSA pAmaze AvI udghoSaNA karAve che, te badhA muddAonu vistArathI varNana karyuM che. pachI indra vagere naMdIzvare aSTAhnikA mahe|tsava karI svasthAne (svaga`mAM) jAya che. A badhI hakIkatA ahIM vistArathI jaNAvI che. A pAMcamA vakSaskAranA AdhAre ja prAkRta saMskRta gujarAtI bhASAmAM snAtrAdinI saMkalanA thaI che. zrI jaMbUddhIpaprajJaptinA pAMcamA vakSarakAranA Traka paricaya pUrA thayA. zrI jaMbUddIpaprajJaptinA chaThThA vakSaskAranA saMkSipta paricaya ahI` zarUAtamAM kahyuM che ke jamUdrIpanA carama pradezA (cheka chellA pradezA) lavaNa samudrane sparze che (aDake che), chatAM te pradezA jamUdrIpanA ja che ema kahevAya. kAraNa ke jamRdvIpanI sImA (maryAdA, hRda)mAM te pradezeA rahelA che. e ja pramANe lavaNa samudranA carama pradezA jamRdvIpanA cama pradezAne aDake che kharA, paNa aDakavA mAtrathI te pradeza ja adbIpanA kahevAya ja nahi, kAraNa ke te lavaNa samudranI hadamAM rahelA che. ahIM tajanI AMgaLI ane jayeSTha AMgaLInuM dRSTAMta samajavA jevuM che, te A pramANe-aMguThAnI pachInI AMgaLI tarjanI kahevAya. lAko je AMgaLI lAMkhI karIne sAmA ubhelA mANasane tajanA karavA (tiraskAra karavA) pUrvaka ema kahe ke "tu yAda rAkhaje, gheADA vakhatamAM huM tArI khabara laIza" te AMgaLI tarjanI kahevAya. bIjo artha e ke jenAthI tanA karAya, te tanI kahevAya. ane tanI AMgaLInA pachInI je AMgaLI te jyeSThA (meTI) AMgaLI kahevAya. badhI AMgaLIomAM te ja meTI che, mATe te jyeSThA eTale mATI AMgaLI kahevAya che. tanI AMgaLI jyeSThA AMgaLIne aDake, tA paNa te taja nI kahevAya, ne jyeSThA AMgaLI tarjanIne aDake, te paNa te jyeSThA AMgaLI ja kahevAya. kANu ke mane alaga alaga sthAnamAM rahI che. A hukIkata jaNAvIne kahyuM ke jamUThThIpanA jIvA marIne keTalAeka AvA lavaNasamudramAM utpanna thAya ne keTalAeka jIvA tyAM utpanna thatA nathI. kAraNa ke karmAnusAre veAnA janma maraNa thAya che. ahIM A hakIkata spaSTa jaNAvI che. pachI ja khUdvIpanA 1. khAMDavA, 2. yojana, 3. kSetro, 4. patA, pa. kUTA, (zikhA) 6. tIrthA, 7. zreNiyA, 8. vijayA, 9. hA, ane 10, nadIonuM svarUpa pramANa vagere hakIkata vistArathI sarala paddhatie jaNAvI che. zrIja mUddIpa prajJaptinA chaThThA vakSarakAranA sa MkSipta paricaya pUrNa thayo. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 zrIja khuddIpa prajJaptinA sAtamA vakSaskAranA saMkSipta paricaya zrIvijayapadmasUrIzvarakRta ahIM pUrvadhara sthavira bhagavate sUryaprajJaptinA ne caMdraprajJaptinA sAra TUMkAmAM bahuja sarala paddhatie jaNAvyeA che. A sUtranA racanArA mahApuruSanuM nAma jaNAvyu nathI; paNa saMbhava che ke sUtranI prauDha prAkRta bhASA jotAM mahAsama viziSTa pratibhAzAlI vira bhagavate A sUtra racyu hoya. sUrya prajJaptinA ane cadraprajJaptinA a samajavAmAM A chellA vakSaskAra madadagAra che. A kAraNathI AnA a pahelAM samajIne sUryaprajJapti tathA caMdraprAptinA abhyAsa karavA ucita che. ahIM zarUAtamAM caMdra vagerenA prakAza vagerenI hakIkatane jaNAvI anukrame sUryanAM 184 maDalenuM varNana karIne abhyaMtara maMDalanuM ane bAhya maMDalanu AMtarU, ane dareka ma`DalanI laMbAI paheALAI tathA parikSepa ( gALa gherAvA; paridhi)nuM svarUpa, tathA sarvAMtara mAMDalanI ane merUnI vaccenuM AMtarU, temaja dareka maMDale AMtarAMnuM vadhavu vagere mInA spaSTa jaNAvI che. pachI abhyaMtara ma`DalAdinI laMbAI paheALAI vagere kahrIne dareka maDalamAM rahelA sUrya eka muhUtamAM keTalI gati kare? A praznanA spaSTa khulAse karIne 1. kayAre divasa vadhe te rAtri ghaTe ? tathA kayAre rAta mATI thAya te divasa nAnA thAya ? 2. sUrya abhyaMtarma`DalAdimAM cAlatA hoya te vakhate tenuM tAkSetra keTalu hAya ! eTale sUryanA tApa keTalA kSetromAM phelAya ? 3. sUrya` Uge tyAre meM te pachInA TAime ahIMnA leAkAne keTalA cAjana dUrathI dekhAya ? 4. je sUrya eka maMDalamAM pahelAM gati karI hoya. tyAM te pharI kayAre gati kare ? 5. sUryanA tApa UMce ane nIcenA bhAgamAM tathA AjubAjunA bhAgamAM kayAM sudhI phelAya ? . eka indra cavyA bAda jyAM sudhI bIjo indra utpanna na thAya, tyAM sudhI sAmAnika DhavA indranA kArabhAra kai paddhatie keTalA TAima sudhI calAve che. A 6 praznAnA uttare vistArathI samajAvyA che. pachI caMdranAM maMDaleAnI bInA ane tenA abhyaMtara maMDalanuM' tathA bAhya mahalanuM AMtarUM tathA ma`DalAmAM eka maDalathI bIjA maMDalanuM aMtarU', temaja dareka maMDalanI laMbAI vagerenI hakIkata spaSTa samajAvI che. pachI merUnI ane abhyatara mA~DalAdinI vaccenuM aMtarUM, ane sarvAbhyaMtara maDalAdinI la'bhAI vagere kahIne abhyaMtara maMDalAdimAM gati karatA caMdranI eka murtImAM gatinuM pramANa vagere zrInA vistArathI samajAvI che. tyAra bAda nakSatronA maDalA, tenA avagAha, tathA abhyaMtara maMDalanuM ne khArthe malanuM AMtarUM, temaja mahaleAnuM mAMheAmAMhenu AMtarU' kahIne caMdra sUryanA uddayAdinI hakIkata jaNAvatAM divasanuM ne rAtrinuM pramANa vagerenuM svarUpa vistArathI samajAvyu` che, pachI saMvatsaranA nakSatrasaMvatsarAdri bhaTTAnI laukika mAsa pakSa vagerenI ane lokottara mAsa (mahinA) pakSAdrinI hakIkata tathA 30 Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (6. upAMga zrI jabUdvIpa prajJapti sUvane paricaya) 385 muhUrtanA nAma, temaja bela vagere calakaraNe ane sthirakiraNanI hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI eka yugamAM ayana vagerenuM pramANa, ane yogadvArAdinuM svarUpa kahyuM che. pachI nakSatranAM nAma tathA nakSatronA caMdranI sAthe thatA dakSiNa gAdinI bInA, temaja abhijita vagere nakSatronI, devatAnI ane tArAonI hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI nakSatronAM gotra ane saMsthAnanI bInA tathA abhijita vagere nakSatronA caMdranI ke sUryanI sAthe thatA yoganuM kAlamAna, temaja te nakSatronA kula upakulAdinI bInA kahIne pUnamanA ne amAvAsyAnA nakSatrAdinI bInA ane zrAvaNa vagere mahinAmAM divasanA ane pauruSInA pramANanI hakIkata spaSTa samajAvI che. pachI yogAdinI saMgraha gAthA ane caMdrAdinA parivArAdine jaNAvanArI be saMgraha gAthA kahIne caMdranI ne sUryanI upara nIce ane AjubAju rahelA tArAonI hakIkata ane 88 grahonA nAma tathA tenA parivAra vagerenI bInA vistArathI jaNAvI che. pachI merU parvatanA nIcenA taLiyAthI jAtizcaka vagerenI vaccenuM aMtaruM, nakSatranI upara nIce bahAra ane aMdaranA bhAgamAM gati; tathA caMdranA ane sUryanA vimAnanA AkAra vagerenuM temaja te vimAnane upADanArA devAnuM svarUpa jaNAvIne caMdra vageremAM kenI gati utAvaLI haiya? keNa thoDI RddhivALA? ne kaNa vadhAre RddhivALA che ? A praznonA uttaro A pramANe spaSTa samajAvyA che. caMdranI cAla (gati) karatAM sUryanI cAla utAvaLI hoya che tathA sUryanI cAla karatAM anukrame graha nakSatra ane tArAonI cAla utAvaLI hoya che. AmAMthI samajavAnuM e maLe che ke caMdrAdi pAMca jayotiSiomAM caMdranI cAla badhAthI dhImI ne tArAnI cAla utAvaLI hoya che ema caMdrAdinI jaNAvelI eka muhUrtanI gatino vicAra karatAM spaSTa samajAya che. caMdanI eka muhUrtanI gatinA pramANathI sUryanI muhUrta gatinuM pramANa vadhAre hoya che, ema kramasara sUrya graha nakSatra tArAnI muhUrta gatimAM paNa samajavuM. tArAthI nakSatra mahaddhika hoya che, nakSatrothI anukrame rahe, sUryo ane caMdro mahaddhika jANavA. AmAMthI samajavAnuM e maLe che ke badhAthI thoDI ddhivALA tArAo che ane caMdramAM sarvathI adhika raddhivALA jANavA. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke gatinI vicAraNAmAM je je jenAthI je krame zIdhra gativALA jaNAvyA, te RddhinI vicAraNAmAM tenAthI ulaTA krame mahardhika jANavA. A rIte A hakIkata kahIne be tArAnI vaccenuM aMtarUM jaNAvyuM che. pachI caMdranI agramahiSIo jaNAvIne kahyuM ke jyAM jinadADhAo hoya tyAM deva maithunAdi anucita kriyA karatA nathI. pachI aMgArakAdi grahonI ne amahiNIonI bInA ane caMdrAdinA tathA caMdra sUryanA deva devInA sahAyarUpa parivAranuM jaghanya utkRSTa AyuSya temaja nakSatronA devatAnI bInA kahIne caMdrAdituM a5hu A pramANe jaNAvyuM che. caMdra tathA sUryo thatA jANavA paNa Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 zrIvijyapaddhasUrIzvarakRta jeTalA sUryo teTalA ja caMdro che. te baMnethI anukrame nakSatro, graha ane tArAo saMkhyAtaguNa jANavA. pachI jaMbudvIpamAM tIrthakara cakravatI baladeva vAsudeva nidhi vagerenI jaghanyathI ne utkRSTathI saMkhyA jaNAvIne jaMbudvIpanI laMbAI pahoLAI vagerenuM pramANa, ane tenA zAzvatavAdine nirNaya tathA jaMbUdvIpano avartha vagere bInA vistArathI samajAvI che. pachI sUtrakAre sUtrane upasaMhAra karyo che. ne TIkAkAre vistAsthI prazasti pA zlokamAM jaNAvI che. temAM kahyuM che ke zrI vijaya hIsUrinA ziSya mahopAdhyAya zrIsakalacaMdra gaNinA ziSya upAdhyAya zrI zAMticaMdra gaNie vi. saM. 1651mAM akabara bAdazAhanA rAjyamAM A zrIjabUDhIpaprApti sUtranI "prameyaranamaMjUSA nAme TIkA banAvI. zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtrane raMka paricaya pUro thayo. UF zrI jaina pravacana kiraNabalIne ogaNIzamo prakAza pUrNa thayo. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIzamA prakAza 8thI12 (5) upAMgeAnA samudAyarUpa zrI nirayAvalikA zrutaskaMdhanA paricaya || AryA // nirayAbalibuttataM vaNijjai jattha so suyavakhaMdho || nirayAvalayAbhikkho, viNNeo esa sadasyo / / 152 / / evaM paDhame vagge, causu Na vaggattha paMca paMcaNhaM || aMtillANaM gANaM, ajhayaNA dasaM dasaM caunhaM / / 153 / / bArasa paMcamabagge, bAvaNNA aMta gaDada saMgassa // nizyAvali ovaMgaM, taha kappavaDiMsiyA navame / / 154 / / taha puSkriyA ya dasame, vivAgasya puSkacUliovaMgaM // vahnidasA viTTivAyarasa / / 155 / / evamuvaMga va va tyA, kAlakumArAINaM, paDhame taNayANaMpi suyANaM, caMbAINa dasahaM, taie dasadevoNa cauthe, seNiyanivassa puttANaM // pommAINaM biiyavagge / / 156 / / vagge ya devadevINaM // bArasaputANamaMtille // / 157 / / zabdA :--jemAM narkamAM janArA vAnI zreNInu varNana karyuM che. te niyAvalikA zrutaskaMdha kahevAya, A rIte nirayAvalikA zrutaskaMdha zabdanA artha jANavA, 15. AvI mInA pahelA vargamAM ja kahI che. paNa bAkInA cAra vargomAM tevI nA kahI nathI, eTale pahelA va mAM narakagAmI vAnI mInA kahelI hAvAthI niAlikA zrutaskaMdha nAma pAcuM che. ahIM pAMca vargo che. te dareka vargane chellAM pAMca aMgAnAM kramasara upAMga tarIke samajavA, pahelA cAra varganAM 10-10 adhyayanA che, ne pAMcamA vaganAM 12 adhyayanA kahyAM che. badhAM maLIne pAMce varganAM bhAvana (para) adhyayanA jANavAM. huve upAMganI vyavasthA jaNAvu chu, te A pramANe jANavI--AThamA atagata dazAMganuM niAvalikA ( kalpikA ) nAme upAMga kahyuM che. ane zrI anuttara papAtika dazAMganuM kalpAvata sikA nAme upAMga jANavuM, tathA praznavyAkaraNanuM puSpikA nAme upAMga jANavuM, temaja vipAkasUtranuM puSpacUlikA nAme upAMga jANavuM. vaLI Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta daSTivAdanuM vahidazA nAme upAMga jANavuM. 153-55. pahelA vargamAM zreNika rAjAnA kAla kumAra vagere daza putronI bInA kahI che. bIjA vargamAM zreNika rAjAnA putronA putro eTale padmakumAra vagere 10 kSetronI bInA kahI che. trIjA vargamAM caMdra sUryAda 10 revanuM, ne cothA vargamAM zrI hI vagere 10 devIonuM varNana ka" che. ane chellA eTale pAMcamA vagamAM kRSNa vAsudevanA moTA bhAI baladevanA 12 putronuM vRttAMta jaNAvyuM che. 156-157, spaSTArtha -have huM jaina pravacana kiraNAvalInA ekavIzamAM prakAzamAM zrIniyAvalikAzrutaskaMdhanA saMkSipta paricaya jaNAvuM chuM-pUrve jaNAvelAM pAMca upAMgonuM bheguM nAma zrInirayAvalikA zrutaskaMdha" kahevAya che. eTale ahIM pAMca upAMgenuM varNana karyuM che. "nirayAlikA" AvuM nAma te kharI rIte tenA pAMca vargomAMnA pahelA vargamAM kahelI bInA tarapha lakSya rAkhIne ja pADayuM hoya ema cokkasa nirNaya thaI zake che. kAraNa ke ahIM zreNika rAjAnA putra ane koNikanA nAnAbhAI kALakumAra vagere daze kumAronAM daza adhyayano jaNAvyAM che. temAM kahyuM che ke te kALakumAra vagere daza kumAre ceTaka rAjA sAthenA yuddhamAM ceTaka (ceDA) rAjAnA ekeka bANathI maraNa pAmIne narake gayA. A hakIkata vistArathI jaNAvI che, tethI tene niraya eTale narake janArA jIvonI zreNI rUpa kahI zakAya tema che. paNa bAkAnA cAra vargomAM devalokamAM janArA jIvonI ja bInA kahelI hovAthI te cAra vargonI apekSAe nirayAvalikA nAmanI prasiddhi nathI, ema nirNaya thaI zake che. A sUtranI zarUAtamAM kahyuM ke rAjagRhI nagarInI bahAra guNazIla nAmanA yakSanA caityavALA bagIcAmAM zrIsudharmAsvAmI padhAryA. azoka nAmanA jhADanI nIce pRthvI zilApadanI upara teo barAjyA. te khabara sAMbhaLIne rAjagRhImAMthI zreNika rAjA vagere parSada temane vaMdana karavA AvI, sudharmAsvAmIe dharmopadeza Apyo. te sAMbhaLIne parSadA pAchI svasthAne gaI. tyAra pachI sudharmAsvAmInA mukhya ziSya zrI ja bUsvAmIe vinayapUrvaka vaMdanA karIne gurune pUchayuM ke he svAmI ! zramaNa bhagavaMta mahAvIradeve sAta upAMgonA artha kahyA pachI nirayAvalikA zrataskaMdhano che artha kahyo che? sudharmAsvAmIe kahyuM ke A nizyAvalikA zrutaskaMdhanA (1) nirayAvalikA (kalpikA), (2) kalpAvataMsikA, (3) puSpikA, (4) puSpacUlikA, (5) vahidazA, A rIte pAMca vAge kahyA che. pharI te ja bUsvAmIe pUchayuM ke pahelA niyaMvalikA nAmanA vargamAM keTalAM adhyayana kahyAM che? javAbamAM sudharmAsvAmIe kahyuM ke pahelA varganAM 1. kALa, 2. sukALa, 3. mahAkALa, 4. kRSNa, 5, sukRSNa, 6. mahAkRSNa, 7, vIrakaNu, 8rAmakRSNa, 9, pitRsenakRSNa, 10. mahAsenakRSNa, A rIte daza adhyayano kahyAM che. A haze kumAronAM nAma temanI mAtAnA nAmane anusaratA che. eTale kAlIrANInA putra kAlakumAra, sukAlIrANIne putra sukAlakumAra vagere. zreNika rAjAnI calaNa Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (8thI12 upAMgarUpa zrI nirayAvalikA sUcano pari.) 389 rANIthI nAnI evI A daze rANIonA kAlakumArAdinI bInA anukrame te te adhyayanomAM kahelI hovAthI kumAronAM nAme ja adhyayana oLakhAya che. tyAra pachI ja bUsvAmIjI pUche che ke pahelA adhyayanamAM zuM artha jaNAvyuM che? Ano javAba sudharmAsvAmI Ape che. tyAMthI A nirayAvalikA sUtranI zarUAta thAya che. temAM pahelA adhyayanamAM kAlakumAranI hakIkata jaNAvatAM pahelAM kahyuM ke caMpAnagarImAM keNika nAme rAjA hatA, tene padmAvatI nAme rANI hatI. teNInA AgrahathI keNike hala ane vihalanI pAse zreNika rAjAe Apela secanaka nAmane hAthI ane aDhAra serano hAra mAkhyo, baMne bhAIoe (kaNikanA sagA bhAI ee) te pAchA ApavAnI nA pADI. pachI "keNika amArI pAsethI A be vAnI jarUra laI leze ? AvA bhayathI te baMne kumAro (potAnI mAtA celaNAnA pitA ane) pitAnA mAtAmaha ceTaka rAjAnA zaraNe gayA. keNike A vAta jANI eTale tyAM dUta mokalI ceTaka rAjAnI pAse te be vastu sahita halla vihalane pAchA mokalI devAnI mAMgaNI karI. caTaka rAjAe nyAya jaNAvavA pUrvaka javAba Ape ke "tArI jema e paNa mArI putrInA ja putro che. te mAre zaraNe AvyA che. tethI huM te baMnene tane sopI nahi, temaja tAre temane rAjyano bhAga ApIne pachI te be vastunI mAMgaNI karavI ucita che, paNa haju teM te bhAga to baMnene ApyA nathI. mATe bApanI milakata traNenI gaNAya, tethI tArAthI temanI pAse te be cIjanI mAMgaNI karAya ja nahi. ne te baMne mArAthI pAchA mokalI zakAya paNa nahIM ? A uttara koNikane na rucavAthI chevaTe teNe ceDA rAjAne yuddha karavA mATe taiyAra thavA kahevarAvyuM. ane potAnA nAnA kAlakumAra vagere 10 bhAI Ane sAthe laI yuddha karavA gaye. A ceTaka mahArAjA sAthenA muzala nAmanA yuddhamAM upara jaNAvyA mujaba daza divase daza bhAI e marANA. ahIM kAlakumAranI mAtAne bhagavaMta mahAvIra svAmI tyAM padhAratAM rAtrie e vicAra thayo ke "kAle savAre prabhu pAse jaIne huM mArA putra saMbaMdhI khabara pUchuM ke tene huM jIvate pAcho Ave joIza ke nahIM ? ? AthI teNIe bIje divase prabhu pAse jaIne te pramANe pUchyuM, prabhue tenA maraNa pAmyAnI hakIkata kahI, tethI te zakAtura thaIne svasthAne gaI. tyAra pachI zrIgautamasvAmIe pUchayuM ke he svAmI! te kAlakumAra maraNa pAmIne kayAM gayo? prabhue kahyuM ke "cAthI paMkaprabhA narakamAM hemAbha nAme narakAvAsamAM daza sAgaropamanA AyuSyavALA nArakapaNe utpanna thayo che. ?tyAra pachI pUchayuM ke "teNe AvuM pApa karma kayAre karyuM ke jethI te cethI narake gayA ? prabhue Ano uttara detAM zreNika rAjAnuM ane keNikanuM te keNikane cebraNAnA garbhamAM Agamana (AvavAthI)thI mAMDIne] vRttAMta vistArathI kahyuM. temAM prabhue kAlakumAranA maraNanuM nimitta kahevAnA avasare abhayakumAranI ne celaNa vagerenI bInA Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadharIzvarakRta jaNAvatAM gautamasvAmIne kahyuM ke keNikano jIva jyAre caNAnA garbhamAM Avyo, tyAre teNIne thaela dehalo abhayakumAre pUryo. calaNAe garbhane nAza karavA ghaNA prayatno karyA, paNa temAM te na phAvI, tyAre tene ukaraDAmAM mukAvyo, ahIM kukaDAe bAlakanI AMgaLI cAMcathI vIMdhI hatI. te vAta zreNika rAjAe jANI callaNA Adine pako ApI bAlakane tyAMthI pAcho maMgAvI sAcavavAnuM kahI cehuNAne seM. kukaDAe AMgaLI vIMdhI, tethI tenuM keNika nAma pADayuM. zreNika rAjAne AnI upara bahu ja prema hovAthI pAkelI AMgaLInI vedanAthI gabharAIne jyAre jyAre A bAlaka rete hato, tyAre zreNika rAjA tenI pAkelI AMgaLI potAnA moDhAmAM rAkhatA hatA, tethI te roto nahote. jyAre te keNika moTo thayo, tyAre te keNika pitAno prema ane upakAra bhUlI gayo, tethI khaTapaTa karI zreNika rAjAne kedamAM pUrIne pite rAjA thayo. A bAbatamAM celaNAne asaMtoSa hato. te jANuM callaNane pUchatAM tene khAtrI thaI ke meM mArA upakArI pitAzrIne pAMjarAmAM keda karI bahu ja du:khI karyA, te mahApApa karyuM che. ema pazcAttApa karavA pUrvaka teNe nirNaya karyo ke huM kuhADAthI pAMjaruM teDIne pitAzrIne jaldI chUTA karuM. AvI bhAvanAthI ja te kuhADo laIne pAMjarA tarapha AvyuM. paNa zreNika rAjA ema samajayA ke "koNika mane mAravA Ave che, putranA hAthe maravuM te karatAM hIrAkaNI cUsIne athavA tAlapuTa viSa khAIne maravuM sAruM che ? ema vicArI te pramANe karIne zreNika rAjA kaNikanA AvyA pahelAM ja maraNa pAmI pahelI narake gAyA. A banAvathI keNikane bahu ja kheda thayo. pitAnA upakAra vAraMvAra saMbhArI revA lAgyo. tene tyAM gamyuM nahi, tethI caMpAnagarImAM rahevA mAMDayuM. A hakIkata paNa ahIM vistArathI jaNAvI che. tyAra pachI ( koNika rAjAne thayela zekanuM varNana pUruM thatAM ) halla ane vihalanI hAra ane hAthIne mAgavAnI bInA zarU thAya che. te nimitta ja caTakarAjA sAthe yuddha thAya che. ane temAM prathama kAlakumAre yuddhanI zarUAta kare che. A laDAImAM karelA ghaNuM nA sahArathI bAMdhelAM (narakamAM javAnA kAraNabhUta) karmonA udaye te cAthI narake gayo che. prabhue kahelI bInA sAMbhaLIne pharI zrIgautamasvAmIe pUchayuM ke narakamAMthI nIkaLIne te kayAM upajaze? AnA uttaramAM jaNAvyuM ke narakamAMthI nIkaLI mahAvideha kSetramAM manuSya thaI cAritrane ArAdhI mokSe jaze. A badhI bInA ahI vistArathI varNavI che. tyAra pachInA bIjA nava adhyayanamAM sukAlakumAra vagere nava kAronuM varNana TUMkamAM kahIne sarakhI bInA samajavA mATe pahelA adhyayananI (kAlakramAranA varNananI) bhalAmaNa karI che. e nave kumAre paNa ceTakarAjAnA bANathI Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pra. kiraNAvalI (8 thI 1ra upAMgarUpa zrI nirayAvalikA sUtrane para ) ra91 maraNa pAmI kAlakumAranI jema cothI narake jaI mahAvidehamAM narabhave mokSa mAne ArAdhI mokSe jaze. pahelA vargane TUMka paricaya pUro thayo. bIjA kalpAvataMsikA vargane TUMka paricaya A bIjA vargamAM paNa daza adhyayano che. te A pramANe 1, padma, 2. mahApaddha, 3. bhadra, 4. subhadra, 5. padmabhadra, 6. padmasena, 7. padmagulama, 8. nalinI gulama, 9, AnaMda, 10. naMdana. ahIM darekanA aMte adhyayana zabda joDavo. temAM pahele padmakumAra zreNika rAjAnI kAlI rANInA putra kAlakumAranI padmAvatI rANIne putra che. tene ATha strI sAthe paraNAvavAmAM Avyo. zrI mahAvIra svAmI tyAM padhAratAM te vaMdana karavA gayo. dezanA sAMbhaLI pratibaMdha pAmyo. ane mAtApitAnI AjJA laIne teNe dIkSA lIdhI. upavAsa, chaDuM, aThThama vagere ghaNI tapasyA karI. pAMca varSane cAritra paryAya pALI prabhunI AjJA laI vipulAcaLa parvate eka mAsanuM anazana karI samAdhimAM kALadharma pAmI pahelA saudharma devalokamAM be sAgarepamanA AyuSyavALo deva thayA. tyAMthI vI mahAvideha kSetramAM manuSya thaI mokSa mAgane ArAdhI siddhipada pAmaze. (2) bIjo mahApadma kumAra sukAlI rANInA putra sukAla kumArano putra hatA. te cAritra laI kALa karIne bIjA IzAna devalokamAM utkRSTa AyuSyavALo deva thayA. bAkInI bInA pahelA adhyayananI mAphaka jANavI. e ja pramANe (3) trIje kumAra trIjA devalokamAM deva thayo. (4) cotho kumAra cothA mAhendra devalokamAM deva thaye. (5) pAMcamo kumAra pAMcamA devalokamAM deva thayA. (6) chaThTho kumAra chaThThA lAMtaka devalokamAM deva thaye. (7) sAtame kumAra mahAzukra devalokamAM deva thayA. (8) AThamo kumAra sahastrAra devalokamAM deva thayA. (9) nava kumAra dazamA prANata devalokamAM deva thayo. (10) daza kumAra amruta devalokamAM deva thayo. A daze kumAronAM nAma zarUAtamAM jaNAvyAM che. teo zreNika rAjAnI kAlI vagere daza rANIonA kAlakumArAdi daza putronA putro hatA. eTale zreNika rAjAnA daze pAnI anukrame ekeka adhyayanamAM bInA kahI che, tethI te kumAranA nAmathI adhyayana oLakhAya che. te daze kumAre devalokamAMthI vI mahAvidehe manuSya thaI nimala cAritrane ArAdhI mokSe jaze. zrI nirayAvalikA vyutara kaMdhanA bIjA vargano TuMka paricaya pUro thayo. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapatrasUrIzvarakRta zrI nirayAvalikA zrutaskaMdhanA trIjA vargane TuMka paricaya A varganAM paNa daza adhyayano che. te A pramANe-1, caMdra adhyayana, 2. sUrya adhyayana, 3. zukra adhyayana, 4. bahuputrikAdhyayana, pa. pUrNabhadra adhyayana, 6. mANibhadra adhyayana, 7. datta adhyayana, 8, ziva adhyayana, 9, baLa adhyayana, 20, aNADhiya adhyayana, pahelA adhyayanamAM tiSI develakamAM caMdrAvataMsaka vimAnamAM jayotiSInA idra tarIke utpanna thayelA caMdra nAmanA indranI bInA kahI che. te caMdra avadhi jJAna vaDe jaMbudvIpanA bharata kSetramAM jatAM prabhuzrI mahAvIrane rAjagRhInI bahAra guNazIla vanamAM samavasarelA jANI sUryAbha devanI jema sarva RddhivaDe Ave che, ane nATayavidhi banAvIne svasthAne jAya che, tyAra pachI zrI gautama svAmIe teno pUrvabhava pUchatAM prabhu tenA pAchalA bhavanuM varNana kare che. te pAchalA bhavamAM zrAvatI nagarImAM "aMgati" nAme vyavahArI hato. teNe zrI pArzvanAthanI pAse dIkSA lIdhI hatI. tyAra pachI chaThuM vagere ghaNI tapasyA karI kAMIka virAdhanA dezanA pratApe kALa karI caMdra nAmanA indrapaNe utpanna thayo. tenuM AyuSya eka pApama ane eka lAkha varSanuM jANavuM. te hAlano caMdramA ahIMthI eNvI mahAvideha kSetramAM janma pAmI mokSamAgane ArAdhIne siddha thaze. bIjA adhyayanamAM sUrya nAmanA idranuM varNana karyuM che te pAchalA bhavamAM zrAvastI nagarImAM supratiSTha nAme gAthApati hato. teNe paNa zrI pArzvanAtha prabhunI pAse dIkSA lIdhI hatI ne kAMIka virAdhanAthI sUrya nAme iMdra thayo. hAlanA te ja sUryanuM 1 popama ane eka hajAra varSanuM AyuSya jANavuM. bAkInI bInA pahelA adhyayana pramANe jANavI. 3. trIjA adhyayanamAM zukanuM varNana karyuM che, te pAchalA bhavamAM mila nAme vidvAna brAhmaNa hato. tyAM eka vakhata zrI pArzvanAtha prabhu padhAratAM temane te vaMdana karavA gayA, tyAre teNe pArzvanAtha prabhune keTalAka yAtrA vagere padone aMge prazno pUchayA. te badhA praznonA vyAjabI uttaro sAMbhaLI pratibodha pAmIne teNe zrAvakadharma svIkAryo tyAra pachI muni vagerenA paricayanA abhAve te pAcho mithyAtvI banI gayo. teNe aneka prakAranI mithyAtvInI karaNI karI, te bInA ahIM mUla ane TIkAmAM vistArathI jaNAvI che. aMte eka deve madhya rAte prakaTa thaIne kahyuM ke he simila brAhmaNa! tArI A pravajyA beTI che. somile te sAMbhaLyuM, paNa gaNakArya nahi eTale teno Adara karyo nahIM. ane mithyAtvanI karaNImAM pravaryo, paNa te deve to dararoja madhya rAte e pramANe kahyA ja karyuM. tyAre pAMcame divase somile tene pUchayuM ke mArI pravajyA bATI che, ema je tuM kahe che, tenuM kAraNa zuM? tyAre te deve kahyuM ke te zrI pArzvanAthanI pAse svIkArelA zrAvaka dharmane tajI dIdho, ne tuM mithyAtvanI karaNI karI samyakatva guNa hArI gayo chuM. tethI tArI pravrajyA (zrAvaka dharma) TI. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (8 thI 12 upAMgarUpa zrI niyAvalikA sUtrane pari.) 393 che. deve kahelI A bInA sAMkaLI se mile pUchayuM ke he deva! tyAre have mArI supravajyA kema thAya? deve kahyuM ke tuM pAcho zrAvaka dharma aMgIkAra kara, ane pAMca aNuvratonuM sevana kara. teNe te pramANe karyuM, ghaNI tapasyA karI zrAvakadharmane Apo , paraMtu pUrvanA mithyAbhAvanI AlocanA karI nahI, tethI te kALe karIne zukAvAMsaka nAmanA vimAnamAM zukra (graha) devapaNe utpana thaze. teNe prabhunI pAse AvI nATaka karyuM. tenuM eka popamanuM AyuSya jANavuM. hAlamAM te zukragraha devAyuSya pUruM karI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI mAse jaze. cothA adhyayanamAM sIdhama devalokamAM utpanna thayelI bahuputrikA nAme apahItA devInuM varNana karyuM che. te utpanna thayA bAda prabhunI pAse AvI. dezanA sAMbhaLI, nATaka dekhADIne svasthAne gaI. zrIgautamasvAmIe teno pUrva bhava pUchatAM bhagavaMte kahyuM ke "te devI pAchalA bhavamAM vANArasI nagarImAM bhadra sArthavAhanI subhadrA nAme strI hatI. tene kaMI saMtati nahatI, tethI te udAsa rahetI hatI. eka vakhata tyAM suvratA nAme sAdhvI padhAryA, te ghare AvatAM tene bhAvapUrvaka AhAra pANI vaherAvIne subhadrAe putraprAptino upAya pUchayo. te sAMbhaLI sAdhvIe kahyuM ke tevI vAta sAMbhaLavAno paNa amAre AcAra nathI. " ema kahI zrAvaka dharmanuM svarUpa samajAvyuM. tethI te zrAvikA thaI. keTalAka varSo vItyA bAda teNe vicAryuM ke, have saMtati thavAno saMbhava nathI, mATe cAritra levuM vyAjabI che A vicAra pramANe patinI AjJA meLavI, te suvratAnI celI sAdhI thaI. amuka kALa gayA pachI tenA manamAM bALako pratye prema ubho , tethI te aneka bALakonI zarIra zuzraSA vagere karavA lAgyuM. tyAre guruNIe zikhAmaNa ApIne kahyuM ke A pramANe karavuM, e ApaNe AcAra nathI, mATe tajI de. " subhadrA sAvIne te hitazikSA gamI nahIM. tethI te judA upAzrayamAM jaIne rahI. pachI te ni:zaMkapaNe bALakanI paricaryA karavA lAgI. cAritramAM ghaNAM varSo cAritra paryAya pALI aMte anazana karI karelI virAdhanAne AvyA vinA kALadharma (mRtyu) pAmI pahelA devalokamAM cAra pApamanA AyuSyavALI devI thaI. tyAMthI vIne A bharatakSetranA bibhela nagaramAM somA nAme brAhmaNanI dIkarI thaze. tene tyAMnA rASTrakUTa sAthe paraNAvaze, tenA samAgamathI tene soLa varSamAM 3ra putra putrIo thaze, tenI paricaryA karatAM te bahu thAkI jaze. tethI te saMtAna vinAnI strIone dhanya mAnaze. eka vakhata tyAM padhArelA sutratA sAdhvInA upadezathI te cAritra levA patinI AjJA mAgaze, paNa AzA na maLavAthI te zrAvaka dhamane svIkArIne pALaze. keTalAMka varSo vItyA bAda patinI AjJA meLavI te cAritrane ArAdhI aMte kALa karI saudharma devalokamAM be sAgaropamanA AyuSyavALo sema nAme Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta sAmAnika deva thaze. tyAMthI thavI mahAvidehe manuSya thaI cAritra ArAdhI siddha thaze. vagere bInA vistArathI samajAvI che. (5) pAMcamAM adhyayanamAM saudharma devalokanA pUrNabhadra vimAnanA svAmI pUrNabhadra devano adhikAra varNavyo che. te utpanna thaI prabhu pAse AvI, nATya vidhi dekhADI svasthAne jAya che. gautamasvAmI teno pUrva bhava pUche che. prabhu kahe che ke te A bharatakSetramAM maNivatI nagarImAM pUrNabhadra nAme gAthApati hato. tyAM sthavira bhagavaMta padhAratAM te vaMdana karavA gayo. dezanA sAMbhaLI pratibodha pAmI dIkSA laI ArAdhIne aMte saudharma devalAkamAM be sAgaropamanA AyuSyavALo pUrNabhadra nAme deva thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehe siddha thaze. () chaThThA adhyayanamAM pUrNabhadranI jevA ja mANibhadra devane adhikAra che. te pAchalA bhavamAM maNivatI nagarImAM mANibhadra nAme gAthApati hato. te sthavira muni pAse cAritra laI ArAdhI aMte anazana karIne saudharma devake be sAgaropamanA AyuSyavALe maNibhadra deva thayo. ahIMthI avI mahAvidehe siddha thaze. A pramANe sAtame datta gRhastha caMdanA nagarImAM, AThamAM ziva nAme gRhastha mithilA nagarImAM, navame baLa nAme gAthA pati hastinApuramAM ane dazamo anAhata nAme gAthA pati kAkaMdI nagarInA rahIza hatA. tyAM cAritrane pALI saudharma devaloke be sAgaropamanA AyuSyavALA te te nAmanA deva thayA. ahIMthI teo vI mahAvidehe siddha thaze. zrI nirayAvalikA zrutaskaMdhanA trIjA vargane saMkSipta paricaya pUro thayo. zrI niyavAlikA taskaMdhanA puSpa cUlikA nAmanA cothA vargano TUMka paricaya (4) cothA varganAM daza adhyayanamAM anukrame 1. zrI devI, 2. hIdevI, 3. dhRti. devI, 4. kIrtidevI, 5. buddhidevI, 6. lakSamIdevI, 7. ilAdevI, 8. surAdevI, 9. rasadevI, 10. gaMdhadevInI bInA kahelI hovAthI te te devInA nAmathI te te adhyayana oLakhAya che. temAM pahelA adhyayanamAM zrIdevI saudharma devalokamAM utpanna thaI prabhunI pAse AvI nATyavidhi dekhADIne pAchI gaI, tyAre zrI gautamasvAmIe te devIne pUrva bhava pUchatAM prabhue kahyuM ke te devI pAchalA bhavamAM sudarzana nAmanA gAthApatinI (gRhapatinI ) bhUtA nAme putrI hatI. tene keI paraNyuM nahIM, tethI te moTI uMmara sudhI kumArI rahI. eka vakhata tyAM zrI pArzvanAtha padhAryA. tyAre parvadA vaMdana karavA nIkaLI. tenI sAthe sudarzananI te bhUtA nAmanI putrI paNa gaI. dezanA sAMbhaLI Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pra. kiraNAvalI ( 8 thI 12 upAMgarUpa zrI niyAvalikA sUtranA para, ) 395 pratibedha pAmIne pitAnI AjJA laI teNe cAritra lIdhuM. prabhue puSpacUlA sAdhvInI ziSyA ( celI ) banAvI teNIne soMpI. cAritra pALatAM eka vakhata te zarIranI zuzruSA ( TApaTIpa; oAbhA ) karanArI thai. tenI tevI pravRtti vadhI paDavAthI gurUNIe kahyuM ke ' sAdhvIthI Ama na karAya, mATe bhUlanuM prAyazcita laI Atmazuddhi kare. ' A hita zikSA tene gamI nahIM, tethI te judA upAzrayamAM rahIne te pramANe zarIranI paricaryA ( zAbhA ) karavA lAgI. A sthitimAM ghaNuM! kAla cAritra pALI virAdhanA deSathI aMte kALa dharma pAmI sauthama devalAkamAM pacApamanA AyuSyavALI zrIdevIpaNe utpanna thaI, ahI thI cyavIne mahAvidehe siddhi padma pAmaze. vagere bInA vistArathI jaNAvI che. A rIte AkInI nava daivIAnA varNanavALAM nava adhyayane paNa samajavAM, te madhI pAchalA bhatramAM puSpacUlA sAdhvInI ziSyAo thaI hatI. te badhI sAdhvIe zarIraparacaryAM vaDe cAritrane virAdhIne sauthama devalAkamAM palyApamanA AyuSyavALI devIA thaI che. adhI devIoe prabhu pAse AvI nATaka dekhADayu... che. te devIe tyAMthI vIne mahAvideha kSetramAM utpanna thaI mAkSe jaro, zrI nirayAvalikA zrutarakadhanA cothA varganA TraeNka paricaya pUro thayA. zrI nirayAvalikA zrutarakadhanA pAMcamA " viniMdazA '' vargonA sakSipta paricaya ahI. bAra adhyayanA che, tenAM nAma A pramANe - 1. niSadhaadhyayana, 2. aniyaadhyayana, 3. vahuadhyayana, 4. vehulaadhyayana, 5. pragatiadhyayana, 6. cuktiadhyayana, 7. dazathaadhyayana, 8. daAadhyayana, 9. mahAdhanuadhyayana, 10, saptadhanuadhyayana, 11. duzadhanuadhyayana. 12. zatadhanuadhyayana, A bAr adhyayanAmAM anukrame kRSNa vAsudevanA moTAbhAI baLadevanA niSadha vagere khAra putrAnI mInA kahelI hAvAthI adhyayanAnI prasiddhi te te kumAranA nAme thaI che. pahelA adhyayanamAM niSadhakumAranI bInA kahI che, te TUMkAmAM A pramANe jANavI - dvArikAnagarInA naMdana nAmanA bagIcAmAM surapriya yajJanuM maMdira hatuM. ghaNA mithyAtvI loko tenI pUjA karatA hatA. ahIM dvArikAmAM kRSNa vAsudeva traNa khaMDanA svAmI rAjya karatA hatA. temanA parivAr heALeA hatA. kRSNanA meATAbhAI baLadevanI revatI rANIne niSadhakumAra nAme putra hatA. yauvana vaya pAmatAM te pa0 rAjakumArIone paraNyA hatA. eka vakhata tyAM zrIneminAtha padhAryAM. pA vAMdavA nIkaLI, savAra kRSNa vAsudeva paN dhAmadhUmathI vAMDhavA AvyA. dezanA sAMbhaLI badhA lAko svasthAne gayA. niSakumArane A khabara paDatAM te prabhunI pAse AvI dezanA sAMbhaLI pratibeAdha Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 zrIvijayapadmasUrIzrvarakRta pAmI zrAvakadhama ne svIkArI svasthAne gayA. A banAva joine bahu ja rAjI thayelA zrIneminAthanA vadatta nAmanA mukhya gaNadhare prabhu neminAthane pUchyu` ke A niSadhakumAre AvI manuSya saMbaMdhI rAjya Rddhi vagerenuM sukha zAthI meLavyuM ? A praznanA uttara detAM prabhue jaNAvyuM ke " Aja mUThThIpanA bharatakSetramAM pAchalA bhavamAM te rADi nAmanA nagAM mahAmaLa nAmanA rAjAnA vIrAMgada nAme putra hatA, te puNyanA larUpa sAMsArika sukha bhogavatA hatA. eka vakhata tyAM zrIsiddhArthasUri nAmanA AcArya padhAryA. tyAre pA vAMDhavA nIkaLI, te vakhate vIrAMgaDha kumAra paNa vaMdana karavA gayA. dezanA sAMbhaLI pratibAdha pAmyA, mAtA-pitAnI AjJA meLavI teNe cAritra laI ullAsathI tenI sAttvikI ArAdhanA karI, tethI te brahmadevalAkamAM daza sAgarepanA AyuSyavALA mahaddhika deva thayA. tyAMthI cyavIne ahIM baLadevanA niSadhakumAra nAme putra thayo. pAchalA bhAve karelI nirmala cAritranI ArAdhanAthI te AvI Rddhi pAmyA che. thoDA vakhatamAM te jarUra dIkSA leze. " tyAMthI ( dvArikAthI ) vihAra karI eka vakhata pharIne prabhu tyAM ( dvArikAmAM ) padhAryA, te vakhate niSadhakumAre vaDhanA karI dezanA sAMbhaLI pratibheAdha pAmI mAtA-pitAnI AjJA lai, prabhunI pAse cAritra laI, nava varSAM sudhI tapazcaryA sAthe tenI nirmala ArAdhanA karI. aMte 21 divasanuM anazana karI kALadhama ( maraNa ) pAmI sarvAsiddha vimAne 33 sAgaropamanA AyuSyavALA ekAvatArI deva thayeA. hAla te tyAM che. tyAMthI cavIne mahAvideha kSetre siddhi padma pAmaze, A rIte A pahelA adhyayananA sakSipta paricaya jaNAvI dIdhA, ( A pramANe bAkInA agiyAre kumAranAM adhyayanA jANavAM, ahIM sUtramAM bahu ja TUMkAmAM varNana karI zeSa (bAkInI) mInA samajavA mATe pahelA adhyayananI bhalAmaNa karI che. tema (11 kumArA) nA pAchalA bhavanAM nAma, mAtA pitAnAM nAma vagerene jANavAnu sAdhana saMgrahaNI" che, ema kahyuM che. sabhava che ke kadAca te viccheda pAmI hAya, kAraNa ke hAla te mudrita prata vageremAM rRkhAtI nathI. A pAMcamA vanuM rahasya phreMkamAM e samajavuM ke baLadevanA te mAre putrA pAchalA bhavamAM cAritra pALI pAMcamA devalAke deva thaI baLadevanA putrapaNe upajI neminAtha prabhunI pAse cAritra laIne ArAdhI sarvAM siddha vimAne deva thayA te bhAre putro hAla tyAM ekAvatArI devapaNAnu devatAi sukha bhAgathI rahyA che. ate tyAMthI vI mahAvidehe siddhipada pAmaze, pAMcamA 'hiMdazA' nAmanA varganA sakSipta paricaya pUro thayA. nirayAvalikA sUtrane! saMkSipta sAra nirayAvalikA nAmanI bAbatamAM ahIM spArzvamAM kahyuM che. AnA pAMca Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI ( 8 thI 12 upAMga zrI niyAvalikA sUtro pari.) 397 vargomAMnA pahelA varganuM nAma kalpikA che. ema bIjA graMthomAM jaNAvyuM che. A nAmane zabdArtha ema saMbhave che ke "ka eTale AcAra. tenA be bheda. (1) sAvagha AcAra ane (2) nirdoSa AcAra, temAM AraMbha hiMsA vagere sAvagha AcAra kahevAya. tevI ghora hiMsA karIne narake gayelA zreNikanA daza putronuM varNana karanAra je varga te kalapakA kahevAya. 27 bIjA vargamAM zreNika rAjAnA pautra ane kAla kumArAdinA putra evA daza kumAre prabhu mahAvIranI pAse cAritra laIne ArAdhI anukrame saudharma, IzAne, sanatakumAre, mAhendra, brahmadevaloka, lAMtake, mahAzu, sahastrAre, prANata temaja amyuke kalpAvataMsaka vimAna (mukhya vimAna )mAM mahaddhika deva thayA. tethI A bIjo varga kapAvatAsakA" nAme oLakhAya che. trIjA varganuM nAma "puSpikA ' che. zrI naMdI sUtranI haribhadrasUrikRta TIkAnA upamA patramAM AnA zabdArtha A rIte kahyo che. zarUAtamAM grahavAsa choDIne saMyamabhAvathI puSita eTale sukhI thaI, saMyamano tyAga karavAthI du:khI thaI pharIthI e ja saMyamanI sAdhanAthI sukhI thayelA jIvonuM varNana je graMthapaddhatimAM karyuM hoya, te puSpakA athavA puSpitA kahevAya. ane A hakIkatane je vistArathI jaNAve, te graMthapaddhatio puSpacUlA athavA puSpacUlikA kahevAya. A cethA varganuM nAma che. trIjA vargamAM caMdra, sUrya, zukra, bahuputrikA vagerenAM daza adhyayano che. temAM nava deva thayelA che, ne eka devI thayelA che. A daze devAdie prabhu pAse nATayavA dekhADyo hato. cothA vargamAM zrI hI vagere daza devIonuM varNana Ave che. te daze devIo prabhu pAse AvI nATaka dekhADIne svasthAne gayela che. pAchalA bhavamAM zrI pArzvanAtha prabhunI mukhya sAdhvI puSpacUlAnI celI hatI. ane tyAM cAritranI virAdhanA karavAthI prathama devalokamAM devIpaNuM pAmI hatI. bIjA graMthomAM kahyuM che ke puSpacUlA guruNInA nAma uparathI cA vagara puSpacUlikA nAmathI oLakhAya che. pAMcamA vargamAM kRSNa vAsudevanA moTAbhAI baLadevanA bAra putrono adhikAra varNavyo che. te dareke pAchalA bhavamAM cAritranI ArAdhanA karI hatI. ne ahIM paNa prabhunI pAse cAritra laI ArAdhIne sarvArthasiddhi vipaNuM pAmyA. tyAMthI evI mahAvidehe siddha thaze. AnA vahridazA nAmane zabdArtha A pramANe jANavo - vidizA ahIM aMga zabdane lepa thayo che. tethI saMpUrNa nAma 'gaMdhA zA kahevAya. nAra uttara pazya vA' A sUtrathI 'baMdha' padane lopa thayo tethI vahidazA kahevAya che. vRNi vaMzamAM utpanna thayelAnI hakIkata ahI kahI che, tethI vadvidazA - Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39. zrIvijayapadmasUrIzvarakRta nAma pADayu che. eTale adhaka vRSNirAjAnA putra vakhudeva thayA. tenA putra baladeva ane kRSNa yA. te laDhetranA niSadha vagere khAra putrAnu varNana ahIM karyu che. A rIte pAMca vargonA sAra jaNAvyeA. have A mUtramAMthI traNa karavA lAyaka Atmahitakara edha jaNAvuM chuM. aMtakRzAMgasUtranu A nirayAvalikA ( kalpikA ) varga upAMga kahevAya che. ahI` zreNikanA kAlAdi deza putre nake gayA, te bInA vistArathI varNavI che. te dazenI mAtAe zrIvIraprabhunI pAse cAritra lai ArAdhIne aMtakRkevalI thai mAkSe gaI che. ema AThamA aMgamAM kahyuM che. A prathama vargamAM jaNAvela kaNikanA anyAya ane evA anyAyIne pakSa karavAthI kAlakumArAcaMda dardInA thayelA akAla mRtyunA prasaMga A banne apUrva bAdha e Ape che ke kadI paNa anyAyIne pakSa karavA nahI, kAraNa ke anyAyathI cAlu AbAdIne bahuja dhakko paheAMce che, eTaluMja nahI' paNa bhaviSyamAM paNa teo AbAdI pAmI zakatA nathI. vaLI jene mATe srInA kahevAthI DhArAyela kANika rAjAe bhayaMkara yuddha karyu, te hAthI ane hAra tene maLyA ja nahIM, ne ghaNA jvAnI nAhaka dhAra hiMsAnA pApathI lepAyA, tethI sAbita thAya che ke anyAyanuM piraNAma bahu ja kharAba Ave che. zreNika rAjAne ghaDapaNamAM pAMjarAmAM pUrI bhayaMkara du:kha denArA kaNikanI bInAmAMthI e kheAdha maLe che ke tenA jevuM nIca kAma Ahitecchu jIvA kare ja nahi. paNa mAtApitAnI kharA dilathI bhakti kare. kANikanA parUvALA ( pAkI gayelA ) aMgUThAne cUsanAra zreNikane putra ( kANika )nI upara bahu ja mAhu hatA. paNa aMte teja kANika khaTapaTa karI rAjA manI tene ( zreNikane) bahu ja du:kha de che. pAchalA bhavamAM zreNikanA jIva rAjA hatA, tyAre kANikanA jIva pa`cAgni tapa vagere kriyA karanAro tApasa hatA. te vakhate tapanuM pAraNuM pAtAne tyAM karavA mATe rAjAe e traNa vAra vinaMti karI, paNa rAjyakAyanI vyagratAne laIne 'te tApasa traNe vAra AvIne cAlyA gayA ? tenI tene khamarpaNa paDI nahIM. pachI rAjAne bahu ja kheda thayA, teNe mAphI mAgI, paNa te tApasane rAjAnI upara krodha ane dveSa rahyo. A sthitimAM marIne tApasa te kANika thayA, ne te rAjAnA jIva zreNika rAjA thayA. A mInA samarAditya ane agnizarmAnI hukIkatane maLatI jaNAya che, ema ' samrATa caMdragupta' vagere aitihAsika graMthAmAM kahyu che. karelAM karmo bhalabhalAne paNa bhAgavavAM paDe ja che, ema zreNikanuM vRttAMta jaNAve che, bIjA vaga mAM e kAlakumAraDhi dazenA putronA adhikAra che. te daze kumAre zrIvIra prabhunA samAgama ane dezanA zravaNAdithI anukrame UMca koTIe caDatA caDatA devalAkamAM maddhika deva thAya che. temAMthI jANavAnu` maLe che ke mahApuruSAnA darzanasamAgamAdithI AtmAnnati jarUra thAya che. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI (8 thI 12 upAMga zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtrane paricaya) 399 trIjA vargamAM nava devo ane eka bahuputrikA devIno adhikAra che. temAM pAchalA bhave cAritranI virAdhanA karavAthI caMdra ane sUrya thayA che te saMyamanI virAdhanA na karavAno bodha Ape che. ane zukranuM vRttAMta zrAvaka dharmane nahi tajavAno bodha Ape che. tathA mithyAtvInI karaNa karAya ja nahi, ema paNa jaNAve che. tathA bahuputrikAnuM varNana putrAdi na hoya, tyAre tenI cAhanA thAya ane bahu saMtati thayA pachI tenA kalezathI thato abhAva (aruci) thAya, AvI saMsAranI du:khamaya sthitinuM bhAna karAve che, ane putrano moha na rAkhavAne bodha Ape che. temaja te pachInA chae adhyayanomAM to pAchalA bhave cAritranA ArAdhanathI deva thayelAnI bInA cAritrane sAdhavA preraNa kare che. cothA vargamAM zrIdevI vagere daza devIono adhikAra che. teo pAchalA bhavamAM cAritranI virAdhanA karavAthI mAtra eka palyopamanA AyuSyavALI devIpaNuM pAme che. te cAritranI virAdhanA nahi karavAno bodha Ape che. virAdhanAthI cAritranuM saMpUrNa phaLa maLatuM nathI. pAMcamA vargamAM baLadevanA 12 putranuM varNana karyuM che. te badhA kumAre pAchalA bhavamAM cAritranuM ArAdhana karI, brahmadevalokamAM deva thaI, tyAMthI vI baLadevanA putrapaNe utpanna thayA che. teo zrI neminAthanI dezanA sAMbhaLI cAritra laIne ArAdhI mokSamArganA vIsAmA jevA sarvArthasiddha vimAnamAM ekAvanArI devapaNuM pAmyA. tyAMthI AvI mahAvideha kSetre manuSya thaI cAritrane ArAdhI siddha thaze. A bInA cAritrane prabhAva ane uttama pariNAma (phaLa) jaNAve che. tathA bhavya jIvone ema paNa sUcave che ke cAritra dharmanI ArAdhanA karyA vinA siddhapada maLe ja nahi. mATe Atmahatane cAhanArA bhavya jIvoe cAritranI ArAdhanA jarUra karavI ja joIe, kharuM sukha tyArAmAM ja che, bhegamAM nathI. A rIte pace upAMgonA samudAya rUpa zronirayAvalikA dhrutaskaMdhano sAra jANo. A nirayAvalikA sUtranI upara zrIcaMdrasUrie TIkA racI che. te mUlasUtra sahita Agodaya samitie chapAvI che. | zrI nirayAvalikA dhrutarakaMdha sUtrane paricaya pUro thayo che | zrI jaina pravacana kiraNAlIne vIzame prakAza pUro thayo che Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasurIdharakRta mahAprabhAvazAlI . paramApakAra rasika - me prasiddha TIkAkAra sUrivara zrIjaina pravacana kiraNAvalInA vIza prakAroAmAM zrIabhayadevasUri mahArAjanuM nAma ane zrImalagirijI mahArAjanuM nAma TIkAkAra tarIke ghaNI vAra jaNAvyuM che. te vyAjabI che. kAraNa ke zrIabhayadevasUri mahArAje zrIsthAnAMga vagere nave agAnI TIkAo racI che, ne zrIaupapAtikasUtra nAmanA pahelA upAMganI paNa TIkA racI che. tathA zrImalayagiri mahArAje zrIrAjaprakSIya vagere 6 upAMgAnI vRttio racI che. A rIte jinazAsananA mahAprabhAvaka ne e mahApurUSanA ane temanA graMthAnA TUMka paricaya bhavya jIvone bahu ja kheAdhadAyaka thaze. A irAdAthI te kramasar jaNAvuM chuM. 40 parama zAsanaprabhAvaka zrI abhayadevasUrijInA jIvananA ane graMthanA sakSipta paricaya jammUDhIpanA bharatakSetramAMthI zrImAlava dezanI dhArA nagarImAM bhAja rAjA rAjya karatA hatA. te nagarImAM lakSmIpati nAme eka mahAdhanika vyApArI hatA. eka vakhata zrIdhara ane zrIti nAmanA e brAhmaNA A dhArAnagarImAM AvyA. teo madhyadezamAM rahenArA hatA ne vedavidyAnA vizAradAne paNa pAtAnA buddhibaLathI harAvI de tevA cauda vidyA, smRti, itihAsa ane purANAmAM heAMziyAra hatA. teo judA judA dezane jovAnI icchAthI ahIM AvyA hatA. ane pharatA pharatA lakSmIpati zeThanI havelImAM AvyA. zeThe temanI AkRtithI AkarSAi, temaneA AdarasatkAra karI temane bhikSA ApI. te zeThanI havelI sAme bhIta para vIsa lAkha TakAnA lekha lakhelA hatA, te haMmezAM jovAthI pelA brAhmaNAne yAda rahI gayA. keTalAka samaya vItyA bAda nagarImAM agninA upadrava thavAthI zeThanI havelI maLI gaI, temAM pelA lekhanA paNa nAza thayA. A kAraNathI zeTha ghaNI ja ciMtAmAM paDI gayA. keTalAka samaya vItyA bAda bhikSA levA mATe te brAhmaNA AvyA. temaNe zeThane ciMtAtura joIne AzvAsana Apyu ke huM zeTha ! tamArA jevA dhIra puruSAe ApattinA samayamAM hI'mata rAkhavI joie. A sAMbhaLI zeThe kahyuM ke 'mane (leNAM-deNAMnI bInAvALA) lekha maLI gayA tenI ja vadhAre ciMtA thAya che, bIjAnI teTalI ciMtA nathI thatI, " tyAre te brAhmaNAne te lekha yAda heAvAthI temaNe zarUAtathI mAMDIne tithi, vAra, nakSatra, varsa, rakama sahita varNa, jAtinA nAma ane vyAja tathA mUla dravyanI saMkhyA sAthe khaDIthI te Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI abhayadevasUrijI ane temanA graMthAnA pari. ) 401 lekha lakhI batAvyA. tenA AdhAre zeThe cApaDAmAM utAreA karI lIdhe| ane brAhmaNAnA upakAra mAnI ghaNA ja Adara satkAra karavA pUrvaka te ane brahmaNAne peAtAne tyAM rAkhI ghaNAM sukhI banAvyA. eka vakhata zeTha vicAra karavA lAgyA ke A mane brAhmaNeA mArA guru zrI vardhamAnasUrijI mahArAjanA ziSyA thAya te zrIjainazAsanane ghaNuM ja dIpAve. sapAdalakSa dezamAM AvelA kupura nAmanA nagaramAM alarAjAneA putra bhuvanapAla nAme rAjA rAjya karatA hatA. te nagaramAM zrAva mAnasUri nAmanA AcArya mahArAjA hatA, jemaNe zrI jaina siddhAMtanA abhyAsathI saMsAranuM sAcuM svarUpa samajIne cArAzI caityenI mAlIkInA tyAga karyAM hatA. eka vakhata te sUrijI dhArAnagarImAM padhAryAM. A bInA sAMbhaLI ghaNA ja khUzI thaIne, pUrve jaNAvela ane brAhmaNAne sAthe laIne zeTha lakSmIpati guru mahArAjane vaMdana karavA AvyA. vAMdana karI zeTha yogya sthAne beThA. avasare brAhmaNAne uddezIne zrI guru mahArAje kahyuM ke A baMnenI asAdhAraNa AkRti sane jItanArI che." gurujInuM e vacana sAMbhaLIne te ane brAhmaNeA gurunA sAmuM joI rahyA. AthI gurujIe temane moDhAnAM bIjA paNa cihno uparathI dIkSAne lAyaka jANIne vairAgyamaya dezanA sAMbhaLAvI. te sAMbhaLIne teoe dIkSA levAnI icchA jaNAvI. avasare gurumahArAje vidhipUrvaka temane dIkSA ApI. te vakhate zrIjinezvara ane buddhisAgara ema baMnenAM nAma pADayAM, mahAtapasvI evA te aMnenA cogADhanapUrvaka siddhAMtanA abhyAsa karAvyA ane avasare temane AcArya padane lAyaka jANIne gurue suripada ApIne potAnA padhara banAvyA. tyAre teA zrIjinengharasUri ane buddhisAgarasUri evA nAmathI prasiddha thayA. anukrame vihAra mATe anujJA ApavAnA prasaMge zikhAmaNa detAM gurU mahArAje jaNAvyuM ke pATaNamAM caityavAsI yativarga suvihata munione tyAM TakavA detA nathI ne bahuja kanaDagata kare che, tamAre te julamane aTakAvavA, kAraNa ke atyAre tamArA jevA buddhizALIAmAM zirAmaNa bIjA koI bhAgye ja haze. A guruvacanane vadhAvI laI ane sUviroe gujarAta tarapha vihAra karI anukrame pATaNa zaheramAM praveza karyAM. tyAM zuddha upAzrayanI ghaNI tapAsa karatAM paNa te maLavAmAM muzkelI jANI. chevaTe anene gurujInuM vacana yAda AvyuM, A vakhate pATaNamAM mahAparAkramI ane nItizALI durlabharAja rAjAnuM rAjya hatuM, te ane sUrivaryA sAmezvaradeva nAmanA purohitanA ghera gayA. tyAM gharanI bahAra UbhA rahIne temaNe kahelAM vaidyapadAnA ni sAMbhaLI purAhita ghaNA ja rAjI thayA. ane teNe bhaktipUrvaka kheAlAvavA mATe peAtAnA bhAIne mAkalyA, tethI ane sUrijI pureAhitanA ghera AvyA. temane joIne purAhita ghaNA khuzI thaIne ane bhadrAsanAdminI upara esA " ema vinaMtI karavA lAgyA. ane AcAya mahArAje Apa - Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 zrIvijyapadhasUrIzvarakRta pitAnA saMyama dharmane vyavahAra jaNAvIne te upara besavAno niSedha karyo ane teo zuddha kAMbalInI upara beThA. ane veda, upaniSadu temaja jenAgamanA vacanathI samAnatA ( tattvanuM rahasya ) prakAzIne AziSa detA bolyA ke "hAtha, paga ane mana vinA je badhuM grahaNa kare che, cakSu vinA je jue che, kAna vinA je sAMbhaLe che, je jagatanA svarUpane jANe che, paNa tene koI paNa sAmAnya puruSa jANI zakato nathI evA arUpI ziva jinezvara tamAruM kalyANa kare ? pharI paNa temaNe jaNAvyuM ke jenAgamana artha rUDI rIte vicArIne ame jaina dharmanA svIkAra karyo che. A sAMbhaLI purohite pUchayuM ke tame nivAsa (utAro) kayAM karyo che? temaNe kahyuM ke ahIM cityavAsIonI mahAkanaDagata thatI hovAthI amane kyAMya paNa sthAna maLI zakatuM nathI. A sAMbhaLI guNagrAhI purohite saparivAra baMne sUrijIne rahevA mATe potAnuM makAna khAlI karI ApyuM, ane kahyuM ke Apa khuzIthI ahIM Utaro. tyAM teo bhikSAdharma sAcavIne saMyama pALavAmAM sAvadhAna banI, dharmanuM satya svarUpa samajAvavA tatpara thayA, bapore purohite yAjJika smAta ane dIkSita agnihotrIone temanI pAse bolAvyA. tyAM temanI parIkSAthI teo saMtuSTa thayA, ema brahmAnI sabhAnI jema vidyAvinoda cAlI rahyo hato, evAmAM caityavAsIonA puruSo AvI gayA. temaNe AvIne jaNAvyuM ke "tame jaladI nagaranI bahAra cAlyA jAe, kAraNa ke caityabAhya (cayamAM rahevAno niSedha karanArA) zvetAMbarone ahIM sthAna maLatuM nathI. A vacana sAMbhaLIne purahite kahyuM ke "rAjasabhAmAM A vAtano nirNaya karavAno che. temaNe pitAnA uparIone A bInA jaNAvo. badhA sAthe maLIne rAjAnI pAse gayA. tyAM purohite AvIne rAjAne namratAthI jaNAvyuM ke "he devI! be jaina muni pitAnA pakSamAM sthAna na pAmavAthI mAre tyAM AvyA, eTale guNavaMta jANIne meM temane Azraya Apo. evAmAM A caityavAsIoe bhaTTa-putrone mArI pAse moka9yA, mATe A bAbatamAM mArI Apane bhUla jaNAya to khuzIthI yogya lAge te zikSA pharamAvo. purohite kahelI bIne sAMbhaLIne sarva dharmomAM samAnabhAva rAkhanArA rAjAe hasIne kahyuM ke "he caityavAsIo ! kaI paNa dezathI AvelA guNIjano mArA nagaramAM rahe tene tame zA mATe aTakAva (naSedha) karo cho ? temAM geravyAjabIpaNuM zuM che ? - rAjAnA A praznanA uttaramAM caityavAsIo belyA ke "he rAjendra ! pUrve vanarAja nAmanA rAjAne nAgendragathvIya caityavAsI zrIdevacaMdrasUrie ghaNe upakAra karela hovAthI kRtA evA te rAjAnI samakSa zrIsaMghe evI vyavasthA karI ke saMpradAyano bheda na rAkhavAthI laghutA thavA pAmI che, mATe je muni cityaga2chavAsI yatidharmane Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena pravacana kiraNAvalI (zrI abhayadevasUrijI ane temanA graMthone paricaya) 403 saMmata hoya te ja ahIM rahI zake, bIjA nahI " to he rAjana ! te prAcIna rIvAja dhyAnamAM laIne tamAre nyAya ApavuM joIe. " rAjAe kahyuM ke te pramANe kabUla che. paraMtu guNIjanone Adara jarUra devo joIe, je ke rAjyanI mAgaNI tamArI amadaSTine AdhIna ja che, chatAM amArA AgrahathI emane nagaramAM rahevA devAnuM kabUla rAkhe, rAjAnA A vAkayane teoe mAnya rAkhyuM. A muzkelI dUra karavAnA IrAdAthI keTaloka samaya vItyA bAda rAjAe pharamAvelA sthale purohite upAzraya karAvyo. tyAM rahelA baMne sUrijI mahArAje dharmopadeza daIne ghaNA jIvone satyadharmanA sAdhaka banAvyA. A zrI buddhisAgarasUrijIe saM. 1080mAM mAravADamAM jAloramAM rahIne ATha hajAra leka pramANu "buddhisAgara nAme navuM vyAkaraNa banAvyuM. ane zrI haribhadrasUrijIe banAvela aSTakanI TIkA paNa temaNe racI che. eka vakhata vihAra karatAM zrI jinezvarasUrijI dhArAnagarImAM padhAryA. mahIdhara zeTha ane dhanadevI zeThANIne abhayakumAra nAmano mahAguNavaMta putra hato. putra sahita zeTha gurujIne vaMdana karavA gayA. tyAM saMsAranI asAratAne jaNAvanArI dezanA sAMbhaLI abhayakumArane hRdayamAM vairAgya bhAva pragaTa thayo. te saMyama levAne usuka thayo. pitAnI anumati hovAthI guru mahArAje abhayakumArane dIkSA ApI. sUtrArthane bhaNavArUpa grahaNazikSA ane pratilekhanAdi kriyAne zikhavArUpa AsevanA zikSAne abhyAsa karI abhayamunijI dvahana karavA pUrvaka sela varSanI aMdara vaparazAstranA pAragAmI banI zrIsaMghanA parama udhAraka banyA. ekadA vyAkhyAnamAM sarvAnumaya paMcamAMga zrI bhagavatI (vyAkhyAprajJapti) sUtramAM kahelA ceDArAjA ane keNikanI vacce thayelA rakaMTakAdi yudadhanuM varNana karatAM zrI abhayamunie raudra ane vIrarasanuM evuM sarasa varNana karyuM ke te sAMbhaLIne kSatriyo laDavA taiyAra thaI gayA. te joIne zrIjinezvarasUrijIe tarata ja mahAzrAvaka nAganatuonuM varNana karI e zAMtarasa vistAryo ke te sAMbhaLIne badhA kSatriyo zAMta thaI gayA ane manamAM vicAra karavA lAgyA : aho amane dhikkAra che, ke vyAkhyAnanA avasare paNa ame pramAdathI unmatta thaI gayA. dhanya che te nAganataka zrAvakane ke jeNe laDAInA prasaMge paNa dharmArAdhanamAM viveka sahita aDaga Teka rAkhI. gurujIe abhayamunine zikhAmaNa dIdhI ke "he budhinidhAna ziSya! tAre avasara jeIne vyAkhyAna vAMcavuM.' eka vakhata sAMje pratikramaNa karI rahyA bAda zrI abhayadeva munine eka ziSya kahyuM ke he mahArAja! zrI ajitazAMtistavamAM kahela gaMtavacALiyA ItyAdi 1 A stavananA banAvanAra zrI neminAthanA gaNadhara zrI naMdISeNa jANavA. anyatra ema paNa kahyuM che ke zreNika rAjAnA putra naMdISeNa munie te banAvyuM che. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta cAra gAthAne kRpA karI artha samajAvo ! tyAre zrI abhayadeve te gAthAmAM jaNAvelA devAMganAonAM tamAma vizeSanuM zaMgArarsathI bhareluM varNana kahI saMbhaLAvyuM. te vakhate upAzrayanI pAsenA ja raste thaIne cAlI jatI zuMgArarasamAM nipuNa evI koI rAjakumArIe A varNana sAMbhaLyuM. e sAMbhaLIne kuMvarIe vicAryuM ke A mAro svAmI thAya to janma saphaLa thAya. huM tyAM jaIne te zreSTha narane prArthanA karIne lobha pamADuM. evuM vicArI upAzrayanA bAraNA pAse AvIne bolI ke he buddhimAna paMDita ! bAraNuM ughADe ! huM madanamaMjarI nAmanI rAjaputrI guNagoSThI karavAne AvI chuM. A akALe strIne zabda sAMbhaLIne guru zrIjinezvarasUrijIe abhayadevane Thapako Apyo ke "pahelAM tamane je zikhAmaNa ApI hatI te bhUlI gayA ane jyAM tyAM hAMziyArI batAve che ! have zuM karaze ? tamArA guNethI AkarSAIne pahelI narakamAM AvelA pahelA sImaMta pAthaDA (narakAvAsa)mAM laI janArI A sImaMtinI (strI) AvI che. te sAMbhaLI abhayadeve kahyuM ke "he pUjya! ApanI kRpAthI te nirAza thaIne jema AvI tema jarUra jatI raheze, mATe Apa jarA paNa ciMtA karazo nahi, " pachI abhayadeve bAraNuM ughADI sarva zrAvakAdinI samakSa te rAjakanyAne kahyuM ke "he rAjaputrI ! ame jana sAdhuo chIe ? tethI ame eka muhUrta mAtra paNa strI sAthe dhArmika vAta paNa karatA nathI, to pachI guNagoSThI amArAthI karI zakAya ja nahi. vaLI ame koI paNa vakhata dAtaNa karatA nathI, mukha dhotA nathI, snAnAdi bAhya zuddhine paNa cAhatA nathI, temaja nirdoSa evuM ane bhikSAvRttio meLavIne phakta dharmAdhAra zarIrane TakAvavA mATe ja khAIe chIe. A zarIra maLa, mUtra viSTAdithI bhareluM hovAthI mahAdugaMdhamaya ane bibhatsa che. AvA dudhamaya amArA zarIrane sparza kare tArA jevI rAjaputrIne ucita nathI. " A pramANe evuM bibhatsa rasanuM varNana karyuM ke je sAMbhaLI te rAjaputrI potAnI bhUla kabUla karI tarata ja jatI rahI. pachI te guru mahArAjanI pAse AvyA tyAre zrIguru mahArAje kahyuM ke tAru buddhikauzalya samudranA pUra jevuM che. paraMtu vartamAna kAlamAM tene zamAvI devuM vyAjabI che. tethI tema karavA mATe tAre havethI chAza nAkhIne banAvelo juvArane kuma (roTala) tathA kAliMgaDAnuM zAka vAparavuM, jethI tArI buddhi nyUna thaze. zrI abhayadeve gurunA vacana pramANe ja AhAra karavA mAMDayo. keTalAka samaya vItyA bAda guruzrIe abhayadevane yogya jANIne saM. 1088mAM AcArya padavI ApI. tyArathI teo AcArya abhayadevasUrinA nAmathI oLakhAvA lAgyA. A zrI abhayadevasUrie ghaNuM bhavya jIvone samAnI dezanA daI sAvika mArganA upAsaka banAvyA. anukrame vihAra karatAM te sUri patyapadrapura tarapha gayA. eka vakhata dukALa paDavAthI dezanI durdazA thaI. siddhAMta tathA vRttiono prAya: ucheda thavA lAgyo. je kAMI sUtra vagere hayAta rahyAM hatAM teonuM yathArtha Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI abhayadevasUrijI ane temanA graMthAnA pari ) 405 rahasya " vRtti ADhi sAdhanA nAza pAmelAM hovAthI '' mahAprajJAzAlI munione paNa jANavuM muzkela thayuM. A prasa Mge eka vakhata adha rAtre dhama dhyAnamAM sAvadhAna rahelA zrI abhayadevasUrine vaMdanA karI zAsananI adhiSThAyikA devIe kahyuM ke * pahelAM mahAzAsananA sthaMbha samAna pama pUjya zrIzIlAMka ( kacAcA ) nAmanA AcAye agiyAre aMganI vRttio racI hatI, temAM hAla e aMga (AcArAMga, sUyagaDAMga )nI ja vRtti hayAta che, bAkInAM aMgAnI vRttio viccheda pAmI gaI che, tethI saMghanA hitane mATe zrI sthAnAMgAdi nave agAnI navI TIkAo banAvavAne udyama karo. " devInuM A vacana sAMbhaLIne sUrijIe kahyuM ke ' he mAtAjI ! suhitanAmadheya zrIsudharmAsvAmI gaNadhare racelAM sUtronuM yathA rahasya jANavAne paNa mArA jevA alpabuddhi asama che, teA pachI TIkAe teA kema manAvI zakuM? kAraNa ke kadAca koi sthaLe sUviruddha kahevAi jAya tA mahApApa lAge, tethI saMsAramAM anaMtI vAra bhaTakavuM paDe, ' tyAre devIe kahyuM ke * hai surNAzarAmaNa ! A kArya karavA mATe tame ja lAyaka che, ema huM mAnuM chuM. vRttie manAvatAM kadAca sa Mdeha paDe ! mane yAda karo ne sadehu jaNAvajo. huM mahAvideha kSetranA viharamAna tIrthaMkara zrIsImaMdharasvAmIne pUchIne te bAbatanA khulAsA Apane jaNAvIza, mATe A kA tame zarU kare. huM tamArI AgaLa pratijJA karuM chuM ke 'tame yAda karA ke tarata ja hAjara thaIza.' devInA vacanathI zrIAcArya mahArAje vRtti banAvavAnI zarUAta karI. TIkAo pUrI thAya tyAM sudhI AyaMbila tapa karavAnI pratijJA lIdhI, ane pATaNamAM TIkAo racI. bIjA graMthAmAM ema paNa kahela che ke pATaNanI bahAra racI. A kAmamAM devIe saMpUrNa rIte madada karI. zrI droNAcAya vagere vRddha mahAdyutadharAe A vRttione zuddha karI. eTale zrAvakoe lakhAvavAnI zarUAta karI. eka vakhata zAsanadevIe gurumahArAjane kahyuM ke ' pahelI prAMta (TIkAnI prata) mArA dravyathI lakhAya evI mArI icchA che.' ema kahI pAtAnI khyAtithI dRSTitejane AMjI, tyAM eka seAnAnuM ghareNuM mUkIne daivI svasthAne gayA. pachI munio gAcarI laine AvyA. ghareNu joIne Azcarya pAmyA. pUchatAM sUrijIe badhI mInA kahI. pachI zrAvakone lAvI ghareNuM matAvyuM, paraMtu tenuM mUlya nahi jANatAM te zrAvakA pATaNamAM jhaverIAnI pAse gayA. teoe A AbhUSaNa joIne kahyuM ke ahIM bhImarAjA 1 A bAbatamAM khIjAe kahe che ke jo ke, abhayadevasUrinA samayamAM nava aMgonI TIkA hayAta na hovAthI temaNe navI TIkAe banAvI ema prabhAvacaritramAM kahela che, paNa jema te ja sUrie zrI bhagavatInI svakRta TIkAmAM paMcamAMganI be TIkA che ema lakhyuM che, tema khIja' sUtronI pazu TIkAo hatI ema kahyuM che. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 zrIvajayapadmasUrIzvarakRta nI AgaLa A ghareNuM mUkI. te jeTalu dravya Ape teTaluM enuM mUlya samajavuM, ame A ( drivya ) ghareNAnI kiMmata AMkI zakatA nathI.' eTale zrAvakoe e ghareNu rAjAnI AgaLa mUkayu, ane tenI satya chInA paNa kahI dIdhI. rAjAe khUzI thaine kahyuM ke * koI mahAtapasvI mahAtmA AnuM je mUlya AMke te ApIne ja huM A laI zakuM, ' zrAvakoe kahyuM 'Anu" mUlye je Apa Ape! te amAre pramANa che. ' eTale rAjAe bhaMDArI pAsethI temane traNa lAkha drumma (TakA) ApyA. pachI temaNe TIkAnI prathama prati vagere pustako lakhAvIne sUrijIne vaherAvyAM, temaja pATaNa, tAmraliptI nagarI, AzApallI, (AzAvala) dheAlakA vagere nagaranA rahIza mahAdhanaka 84 zrAvakoe dareka a'ganI vRttinI 84 prate lakhAvI parama ullAsathI AcArya mahArAjane vaheArAvI. A pramANe zrIsudharmAsvAmIe tAvela iSTa tattva rUpa tALAne ughADavAnI kUcI jevI nave aMganI TIkAe pravata mAna thaI. TIkAe banAvyA pachI sayamayAtrA nimitte AcAya zrI dheAlakA nagarImAM padhAryAM. ujAgarA, pazrima ane atituccha AhAra karavAthI AcAya mahArAjane keADha ( raktadASa ) roganI asahya vedanA thavA lAgI. te vakhate irSyALu leAko kahevA lAgyA ke * sUviruddha kheAlavAthI (lakhavAthI ) sUrijIne kADha thayA che.* A sAMbhaLI roAkathI vyAkuLa thaelA ane paraleAkagamananI icchAvALA sUrijIe rAte dharaNendranuM dhyAna karyuM. tecI svapnAmAM gurue peAtAnA dehane cATatA dharaNendrane joyA. AthI gurue vicAyu`. ke ' kALarUpa A bhayaMkara sarpa mArA zarIrane cArTala che, tethI mAruM AyuSya pUruM thayuM lAge che. tA have anazana AdaravuM e ja mAre cAgya che, ' e pramANe citavatAM gurune bIje divase svapnamAM dharaNendre kahyuM ke 'meM tamArA dehane cATIne roga dUra karyAM che, " ema sAMbhaLatAM guru melyA ke * maraNanI bIkathI mane kheda thatA nathI, paraMtu rogane lIdhe cADiyA loko je niMdA kare che, te huM sahana karI zakatA nathI, ' tyAre dharaNendre kahyuM ke 'gurujI ! e bAbata tamAre ciMtA karavI nahi, have Apa khedane tajIne jinabiMbane prakaTa karIne zrIjinendrazAsananI apUrva prabhAvanA karo ke jethI te thatI niThThA aTakI jaze, ane te ni MdA ja jainadharmanA vakhANa karaze. zrIkAMtA nagarIne rahIza dhaneza nAmanA zrAvaka vahANa bharIne samudramAge jatA hatA. adhiSThAyaka deve tenA vahANa caMbhAvI dIdhAM, AthI roThe te dhruvanI pUjA karI. tyAre teNe devanA kahyA pramANe jamInamAMthI traNa pratimAe meLavI hatI. ( A bInA zrIprabhAvakacatramAM kahelI che. ) temAMnI eka pratimA cArUpa gAmamAM sthApana karI, tethI tyAM tI' thayuM. zrIjI pratimA pATaNamAM aSTineminA prAsAdamAM sthApana karI, trIjI pratimA staMbhana ( cAMbhaNA ) gAmanA pAdaramAM vahetI seTIkA (seDhI) nadInA Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI abhayadevasUrijI ane temanA graMthane paricaya) 407 kAMThe vRkSaghaTAnI aMdara jamInamAM sthApana karela che. tame te zrI (staMbhanapArzvanAthanI pratimAne prakaTa kare, kAraNa ke tyAM e mahAtIrtha thavAnuM che. pUrva vidyA ane rasiddhimAM bhAre pravINa evA nAgArjune tenA prabhAvathI rasanuM bhAna karyuM, ane tethI teNe tyAM staMbhanaka (thAMbhaNA) nAmanuM gAma vasAvyuM. A mahAprabhAvaka pratimAne prakaTa karazo to tamArI paNa pavitra kIti acala thaze. vaLI kSetrapAlanI jema vetaadharUpe tamArI AgaLa bIjAnA jovAmAM na Ave tema, eka devI tyAM rasto batAvaze. e pramANe kahI nirmala samyagdaSTi zrIdharaNendra potAnA sthAne gayA, inDe kahelI bInA jANIne sUrijI mahArAja ghaNu khuzI thayA. temaNe A rIte banela tamAma vRttAMta zrI saMghane kahI saMbhaLAvyo. te sAMbhaLI zrIsaMghe yAtrAe javA taiyArI karI. temAM 900 gADAMo cAlatAM hatAM. zrI saMghanA AgrahathI sUrijI mahArAja paNa sAthe padhAryA. jyAre A saMgha seDhI nadInA kAMThe AvyA, tyAre tyAM be gharaDA ghoDA adazya thaI gayA. eTale A nizAnIthI saMgha tyAM rahyo. AcArya mahArAje AgaLa jaIne pUchyuM tyAre eka govALe kahyuM ke he gurujI! A pAsenA gAmamAM mahIlaNa nAme mukhya paTela che. tenI kALI gAya ahIM AvIne potAnA cAre AMcaLamAMthI dUdha jhare che, eTale ahIM dUdha khAlI karIne (lavIne) ghera jAya che. ane tyAM dAhavAmAM AvatAM mahAmahenate lagAra paNa dUdha detI nathI. tenuM kAraNa kaMI samajAtuM nathI." ema kahIne teNe te sthaLe gurujIne dUdha batAvyuM eTale pAse besIne gurujI prAkRta bhASAmAM pArzvanAthanuM mahAprabhAvaka 'ratiduLa" ItyAdi batrIsa gAthAonuM navuM stotra racIne belyA. tyAM dhIme dhIme jANe pratyakSa prabhunuM pratibiMba hoya tevuM zrI pArzvanAtha bhagavaMtanuM tejasvI biMba prakaTa thayuM. eTale saMgha sahita sUrijIe tarata ja caityavaMdana karyuM, ane emano roga mULamAMthI dUra thaye. te vakhate zrAvakoe gaMdakathI prabhubiMbane navarAvIne kapUra vagerenuM vilepana karavA pUrvaka sAtvika pUjAne apUrva lahAvo lIdhe te sthaLe navuM derAsara baMdhAvavA mATe eka lAkha rUpiyA bhegA thayA. ane gAmanA mukhya lokoe tyAM devAlaya baMdhAvavAnI hA pADI. zrImalavAdIziSyanA zrAvakee tyAMnA Azvezvara ane buddhinidhAna mahiSa nAmanA kArIgarane caitya bAMdhavAnuM kAma soMpyuM. thoDA ja samayamAM te kAma pUrNa thayuM. te kAmanA uparIne dararoja pagAra tarIke eka drazna ApavAmAM Avato hato. temAMthI thoDuM bhejanAdinA kharcamAM vAparatAM bAkInA bacelA dravya vaDe teNe cetyamAM potAnA nAmanI eka devakulikA karAvI, ke je hAla paNa hayAta che. pachI zubha muhUrta abhayadevasUrijIe tyAM biMbanI pratiSThA karI. te divase rAtre dharaNendra AvIne sUrijIne vinaMtI karI ke mArA upara kRpA karI Apa A stavanamAMthI chellI be gAthAo Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta gAvI rAkho. sUrijIe tema karI trIza kAyama rAkhI. tyArathI te sthaLa tIrtha tarIke gaNAyuM. janmakalyANakanA mahotsavamAM prathama dhoLakAnA mukhya zrAvake jaLathI bharelA kaLaza laIne bhagavaMtane abhiSeka karyo. A biMbAsananA pAchaLanA bhAgamAM atihAsika akSarapaMkti pahelAM lakhI hatI. ema lokomAM saMbhaLAya che. zrI jinezvarasUri tathA buddhisAgarasUri cira kAla saMyama jIvana pALI chevaTe anazana karIne svarge gayA. zrI abhayadevasUri mahArAjAe prathama upAMga zrI aupapAtika sUtranI ane pUjya zrI haribhadrasUrijIe banAvelA zrI paMcAzaka zAsanI upara apUrva vidvattA bharelI TIkA banAvI che, je thoDAM varSo pahelAM zrI jainadharma prasAraka sabhAe chapAvI hatI. A baMne TIkAne paricaya AgaLa jaNAvIza. zrI abhayadevasUrinA ane zrI staMbhana pArzvanAthenA saMbaMdhamAM zrI upadezaprasAdane anusAra A rIte vRttAMta jANavuM AcAryapadathI vibhUSita thayA bAda zrI abhayadevasUrijI vihAra karatAM saMbhAraNaka gAmathI dholakA thaIne thaMbhanapuramAM padhAryA. tyAM atituccha AhAra karavAthI kedanA mahArogathI te evA du:khI thayA ke hAtha paga halAvavAnI paNa temanAmAM zakti rahI nahi. eka divasa sAMje sUrijIe pratikramaNa karIne zrAvakone kahyuM ke A roganI pIDA bahu thatI hovAthI huM eka kSaNa paNa te sahana karavA samartha nathI. tethI kAle anazana karIza. te sAMbhaLI zrAvake ghaNA dilagIra thayA. te pachI terasanI aDadhI rAte zAsanadevIe AvIne sUrijIne kahyuM ke he gurujI ! UMdho cho ke jAgo cho ? " gurue dhIme svare kahyuM ke "jAguM chuM." devIe kahyuM ke "UThe, A sUtaranI nava kokaDI Ukela? " guru belyA ke "AvA zarIre huM zI rIte ukelI zakuM?" devIe avadhijJAnathI jANune kahyuM ke "lAMbo kALa jIvIne haju nava aMganI vRti banAvavAnuM moTuM kAma jenA hAthamAM che tene A pIDA zA hisAbamAM che? devInuM vacana sAMbhaLIne gurue kahyuM ke AvA zarIre huM nava aMgenI TIkA zI rIte banAvIza? : devI bolI ke cha mahinA sudhI AyaMbila tapa kare. sUrijIe cha mahinA sudhI AyaMbila tapa karyo, ane kaThina zonI TIkA banAvIne te TIkAo pUrI karI. A pachI zarIrane viSe pharIthI mahAroga utpanna thayo tyAre dharaNenDe dhoLA sarSanuM svarUpa dhAraNa karI tyAM AvIne sUrijInA zarIrane cATI nIrogI banAvyuM, ane sUrijIne kahyuM ke "zeDhI, nadInA kAMThe, palAsa (khAkharAnA jhADa ) nA vanamAM zrIyaMbhana pArzvanAthanI pratimA jamInamAM gupta rahelI che tene tame pragaTa kare. tyAM ociMtI eka gAya AvIne te pratimA je jagyAe che te jagyAe dUdha jharaze. te cihathI te mUrtinuM sthAna nizcaye jANajo. savAre sUrijI saMghanI sAthe tyAM gayA ane gAyane dUdha jharatI joIne govALanA Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI abhayadevasUrijI ane temanA graMthane paricaya) 400 bALakoe batAvelI bhUminI pAse pratimAnA sthAnano nizcaya karIne gurujIe pArzvanAthanuM stotra racavA mAMDyuM. tenA 3ra kAvya kahyA pachI tetrIsamuM kAvya gurujIe devatAnA AdezathI gopavI dIdhuM. batrIsa kAvyonA A satranI zarUAtamAM kAtiyA pada hovAthI jayatihuyaNa nAme e stotra oLakhAya che. te pratimAnAM darzana thayAM ke tarata ja roga mULathI nAza pAmyA ne gurujI nI regI banyA. pachI zrIsaMghe gurujIne te pratimAnI utpatti pUchI, tyAre gurujIe zrIstabhapradIpa vageremAM jaNAvelI bInA zrIsaMghanI AgaLa kahI saMbhaLAvI, ane chevaTe kahyuM ke A pratimA koNe bharAvI te haju sudhI jANI zakAyuM nathI. A pramANe pratimAne mahimA sAMbhaLIne zrIsaMghe te ja sthAne navuM daheruM baMdhAvI tyAM staMbhanapura nAme gAma vasAvyuM. pachI jyAre vi. saM. 1368 nI sAlamAM julmI rAjAoe gujarAtamAM upadrava karyo tyAre vartamAna staMbhatIrtha (khaMbhAta)nI sthApanA thaI. eTale te sAlamAM A pratimAjI khaMbhAtamAM padharAvyAM. atyAre A mahA camatakArI zrI pArzvanAthanuM biba taMbhana tIrtha (khaMbhAta, taMbAvatI nagarI) mAM hayAta che, zrI abhayadevasUrijInA svargavAsanA saMbaMdhamAM prabhAvaka caritramAM kahyuM che ke sUrijI pATaNamAM kaNa rAjAnA rAjyamAM devaloka pAmyA. A vAkayano artha ema paNa saMbhave che ke karNanA rAjyakAlamAM teo pATaNamAM svargavAsa pAmyA. bIjAo A bAbatamAM ema paNa vicAra jaNAve che ke, je samaye kaNa rAjA pATaNamAM rAjya karato hato te vakhate sUrijI svarge gayA. paTTAvalionA ullekha pramANe to ghaNAkharA ema mAne che ke abhayadevasUrijIno kapaDavaMjamAM svargavAsa thayo. saMvatano vicAra e che ke paDhAvalimAM saM. 1535 mAM svarge gayA ema kahyuM che, tyAre bIjo mata e paNa che ke saM. 1539 mAM svarga gayA. zrI abhayadevasUri mahArAje banAvelA graMtho=aMgaTIkAna vibhAga 1. sthAnAMga TIkA-A mUla sUtramAM pahelA adhyayanamAM AtmA vagere ekeka padArtho jaNAvyA che. bIjA adhyayanamAM be be padArtho kayA kayA te jaNAvyuM che. A kame aMte dazamA adhyayanamAM dasa dasa saMkhyAmAM kayA kayA padArtho che te jaNAvyuM che. A rIte A graMthamAM jIva, ajIva vagere to, svasamayAdinI bInA, nadI parvata kSetra vagere bInA jaNAvI che, cothA adhyayanamAM narake javAnAM cAra kAraNe, be rIte thatAM zrAvakanA cAra cAra prakAre; pAMcamA adhyayanamAM samiti, aNuvrata vagerenI bInA; navamA adhyayanamAM zrI vIra prabhunA zAsanamAM bhAvI tIrthakaranA 9 jIvo zreNika, zaMkha, zataka, supArtha, sulasA, revatI, zrAvikA vagere thayA tenI bInA ApI che. aMguttaranikAya "nAmanA bauddha graMthamAM paNa A sUtranI zailI jevI zailI mAluma Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 zrIvijayapadrasUrIzvarakRta paDe che. avasare daSTivAdanI paNa keTalIka bIne jaNAvI che. A sUtra upara AcArya zrIabhayadevasUrijIe TIkA banAvI che. A TIkAnA aMtamAM sUrijI mahArAje pitAthI je kaMI usUtra belAyuM hoya te sudhAravA mahApuruSone je vinaMtI karI che te uparathI sUrijInI anahada namratA ane pApabhIrutA jaNAI Ave che. vadhumAM teo jaNAve che ke A TIkA banAvavAmAM zrI ajitasihasUrinA ziSya thazedeva gaNie mane madada karI che. zrI droNacArya vagere mahApuruSoe paNa saMzodhana karIne A vivaraNa pratye AdarabhAva darzAvyo che. mUla sUtranuM pramANa zloka 370 ane TIkAnA zloka 14250 che. vi. saM. 1120 mAM A TIkA banAvI. abhayadevasUri caMdrakulamAM thayA che. abhayadevasUri nAmanA AcAryo bIjA gacchamAM paNa thayA che. temAM prastuta abhayadevasUrijI navAMgI TIkAkAra tarIke prasiddha che. 2. samavAyAMga TIkA-mUla sUtramAM ekathI mAMDIne 100 uparAMta chavAchavAdi padArthonuM varNana karyuM che. dvAdazAMgI gaNipiTakanuM pallavagra eTale TUMkA sArathI bhareluM A cothuM aMga che. AnI upara abhayadevasUri mahArAje 3575 zloka pramANa TIkA banAvI che. mUla sUtranuM pramANa 1667 zloka che, vi. saM. 1120 nI sAlamAM aNahilapura pATaNamAM A TIkA banAvI che. 3. zrI bhagavatIsUtra TIkA:mUla sUtramAM chava, ajIva, loka, aloka, svasamayAdinuM varNana Ave che. eTale cAre anuyeganI bInAthI bhareluM A sUtra che. AmAM zrI gautamasvAmI vagere bhavya cha prazno pUche ane prabhu zrI mahAvIradeva uttara Ape, A rIte 36000 praznottaravALuM A pAMcamuM aMga che. atimukta muni, tugiyA nagarInA zrAvaka, buddha jAgarikAdi bhede, suptapaNuM ane jAgavApaNuM vagere aMge jayaMti zrAvikAe pUchelA prazno, pAMca prakAranA devanuM tathA dAnanuM svarUpa, ATha prakAranA AtmA, kaSAyanA vipAke, nArakI vagerenA AhAdanI bInA AmAM Ave che. mULa graMtha 1pa7para zloka pramANa che. AnA upara abhayadevasUrijI mahArAje vi. saM. 1128 mAM 1866 zloka pramANa TIkA banAvI che. A TIkAne zrI droNAcArye zuddha karI che. 1. AcArAMga cUrNi, 2. sUtrakRtAMga cUrNi, 3. bhagavatI cUrNi, 4, anugadvAra cUNika, 5. naMdI cUrNi, 6. dazavaikAlika cUrNi, 7. uttarAdhyayana cUrNi, 8, Avazyaka cUrNi, A ATha cUrNigraMthA hAla hayAta che. temAMthI zrI bhagavatI sUtranI upara paNa cUNi che, ema jANavAnuM maLe che. te pUrvAcArye racelI che, jenuM pramANa 4000 zloka che. A rIte mUla (157para), TIkA (1866) ane cUrNi (4000) nuM pramANa bheguM karatAM 38368 zloka thAya che. vi. saM. 1538 mAM zrIdAnazekhara mahArAje abhayadevasUrijInI TIkA vagerenA AdhAre 12000 zloka pramANa nAnI TIkA banAvI che. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karNAvalI (zrI abhayadevasUrijI ane temanA graMthAnA paricaya) 411 4. jJAtAsUtra vRtti--mUla sUtranuM pramANa 55000 zrlAka che. temAM zailakarAiiSa, draupadI zrAvikA vagerenuM varNana Ave che. zrIabhayadevasUrijIe vi. saM. 110 mAM vijayAdazamIe pATaNamAM 42para zrloka pramANa TIkA anAvI che. AmAM hAla 19 adhyayana ane 19 kathAo che. zeSa bhAga viccheda pAmyA che. 5. upAsakadazAMga vRtti--mUla sUtranu pramANa 812 zloka che. temAM (1) AnaMdakAmadeva vagere bhavya jIvone prabhu zrImahAvIradevanA samAgama kai rIte thayA ? (2) prabhu deve samyagdarzana hita mAre tratAnuM svarUpa samajAvIne kai rIte dezivarati dharma aMgIkAra karAbyA ? (3) vratadhArI thayela AnaMda zrAvaka prabhudhruvane zu kahe che ? (4) do zrAvako kaI rIte pAtAnuM nimala zrAvaka jIvana gujAre che ? (5) kai rIte temaNe pratimAvahunanI kriyA karI ? (6) temane dharmAMthI DagAvavA mATe devezae kayA kayA upasaryAM karyAM ? (7) te vakhate kaI rIte sthira rahIne dhazraddhA TakAve che? (8) emanI ArAdhanAmAM dRDhatA joIne zrI prabhudeve zrIgautamAdi munivarone kevI zIkhAmaNa ApI ? (9) AnaMda zrAvakane kevuM avadhijJAna thAya che ? (10) zrIgautama mahArAjA AnaMda zrAvakanA adhi jJAnanI mInA tenA kahevAthI jANe che, tyAre zrIgautama mahArAjA AnaMda zrAvakane zuM kahe che ? (11) A bAbatamAM prabhudevane pUchtA peAtAnI bhUla jaNAI, tethI zrIgautama mahArAjA AnaMda zrAvakanI AgaLa 'micchAmi dukkaDa'' >= che. (12) agiyAre zrAvako kevA prakAranI salekhanA karIne samAdhimaraNa pAmIne kayA devalAkamAM upayA ! (13) tyAMthI cavIne kayA kSetramAM kai rIte mekSe jaze ? vagere praznonA khulAsA A sUtramAMthI malI zake che. A sUtramAM phakata daza zrAvakAnI zrInA jaNAvI che. tethI A upAsaka dazAMga sUtra kahevAya che. AnI upara zrI abhayadevasUrijIe lagabhaga 900 zlAka pramANa TIkA batAvI che. 6. aMtakRdazAMgasUtra vRtti--mUla sUtranuM pramANa 900 zlAka che. temAM 6 vaM che. zarUAtamAM dvArikA, kRSNa vagerenuM varNana Ave che. zrIgautamakumAra vagere neminAtha prabhunI dezanA sAMbhaLI dIkSA grahaNa kare che. agiyAra agAnA abhyAsa karI chevaTe samAdhimaraNa pAmI zrIzatruMjaya girirAjanI upara mAkSe jAya che. akSAbhAdi adhyayanAmAM akSAbhAdi kumAronI chInA jaNAvI che. devakInA cha putro, gajasukumAla, seAmila brAhmaNa, jAli vagere kumAreAnI bInA; dvArikAnA nAzanuM kAraNa, jarAkumAranA nimitte kRSNanuM maraNa, trIjI narakamAM javAnuM sAMbhaLI kRSNane thayelA khe, bhAvI tI karapaNuM jANIne thayelA AnaMda, kRSNa dvArikAmAM DhAla vagaDAve che, ghaNA rAjAe sayama sAdhIne mAkSe jAya che, arjunamAlI, atimukta muni, sudarzana vagerenI mInA; kaNikanI culla mAtA caMdanabAlAnI pAse dIkSA lai ratnAvalI tapa kare che, sukAlI rANI kanakAvalI Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra zrIvijayapadmasUrIzvarakRta tapa kare che, mahAkAlI vagere rANIe sayama laIne vividha tapa kare che--A vagere bhInA AmAM jaNAvI che. A sUtranI upara zrI abhayadevasUrijIe TIkA banAvI che. 7. anuttarAyapAtika vRtti--mUla sUtranuM pramANa ra9ra zlAka che. sayamanA prabhAve jeo anuttara vimAnamAM gayA, temanI bInA ahIM jaNAvI che. AnA vistAra dezanA ciMtAmaNinA bhAga pahelAnA 86mA pAne jaNAvyA che. A sUtranI upara zrIabhayadevasUrijIe lagabhaga 100 zlAka pramANa TIkA banAvI che. 8. praznavyAkaraNa vRtti-mUla sUtranuM pramANa 1250 kSAka che. temAM hAla pAMca Azrava-savanI mInA maLe che, bAkInA bhAga vicchedna pAmyA che. tenI upara zrIabhayadevasUrijI mahArAje 4600 zrlAka pramANa TIkA banAvI che. 9. vipAkasUtra vRtti-mUla sUtranuM pramANa 1pa0 zlAka che. ahIM e zrutaskaMdha ( vibhAga ) che, temAM sukhanA ane du:khanA vipAkA jaNAvyA che. eTale ahiMsA dharmAdrine sAdhIne kayA vA kevA sukhane pAmyA? ane hiMsAdinA phaLarUpe kayA jIvA kevAM duHkha bhogave che, te bhInA jaNAvI che. dezatAcinAmaNinA pahelA bhAganA 87 mA pAne A mInA vistArathI jaNAvI che. A sUtranI upara abhayadevasUrijI mahArAje 900 zrlAka pramANa TIkA manAvI che, 10. auSapAtika vRtti ane 11 prajJApanA sUtranA trIjA pakSanI saMgrahaNI 133 gAthAmAM manAvI che. vizeSa bInA A nava aMgAnI TIkAo banAvavA uparAMta sUrijIe 12. jinezvarasUriSkRta SasthAnaka graMthanu bhASya, 13, zrIharibhadrasUriSkRta pacAzakanI TIkA, 14. ArAdhanA phulaka, 15. jayatihuaNustAtra, 16, navatattvabhASya vagerenI racanA karI che. nivRttigacchanA zrI mAnadevasUrinA ziSya zIlAcAya athavA zIlAMkAcA mahArAje vi. saM. 8933 ( zaka sa. 789 ) mAM AcArAMga sUtranI TIkA banAvI, ane vAraNanI madadathI khIjA sUtrakRtAMganI TIkA banAvI. A rIte temaNe agire aMgAnI TIkA banAvI hatI. temAMthI nava aMgAnI TIkA viccheda pAmI gaI. tethI abhayadevasUrie navI TIkA manAvI. ahI jaNAvelA 'zIlAMkAcAya nuM bIjuM nAma koTayAcAya che, ema keTalAeka aitihAsika prathA jaNAve che. 1. zIlAkAcAye (1) prAkRtamAM 54 mahApurUSonAM jIvanacaritro racyAM che, tenuM pramANu 10000 zloka che. (2) jIvasamAMsavRtti (3) jinabhadragaNikRta vizeSAvazyaka bhASyanI TIkA, vagere prathA paNa temaNe banAvyA che. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI abhayadevasUrijI ane temanA thAne paricaya ) 413 abhayadevasUrijInA ziSya zrI paramAnandasUrie 'hitApadezamAlA prakaraNa 1 banAvyuM che, ane tenI upara vRtti paNa pAte manAvI che. navAMgI vRttikAra zrI abhayadevasUrijI mahArAja mahAjJAnI ane nirdela saMyamanA dhAraka hatA. temanI jIvanarekhA bIjA graMthAmAM vistArathI jaNAvI che. ahI' jaNAvelI Truka jIvanarekhA ane temanA anAvelA graMthAnI mInA yAda rAkhIne bhavya jIvA te mahApuruSanA paMthe cAlI AtmakalyANa kare, e ja hArdika bhAvanA, zrI malayagirijInA ane temanA graMthAnA saMkSipta paricaya 66 ,, zrIjaitendra zAsanamAM thayelA mahAprabhAvaka puruSonI nAmAvilamAM pUjya zrI malayagirijI mahArAjanu paNa nAma Ave che. aitihAsika prathAnA avalAkana ane te mahApuruSe manAvelA graMthAnA anubhava vagere sAdhanAthI ane pAte banAvelA 6000 zlAka aruNa kumArapAloSrAtIn " pramANa muTiyALa nAmanA zabdAnuzAnamAM ApelA A udAharaNa uparathI tathA zrI hemacaMdrasUrijI mahArAja, temaja zrI devendrasUrijI mahArAjanI sAthe kumAragrAmamAM sAdhelA zrI siddhacakrama tranI bInAnA AdhAre eTalu te jarUra kahI zakAya ke teozrI bhArmA saikAmAM eTale kumArapAlanA samayamAM vidyamAna hatA. zrI siddhacakra maMtranI sAdhanAne aMge A pramANe hakIkata maLe che:-- gurumahArAja zrI devacaMdrasUrijI mahArAje hemacaMdrasUri mahArAjane mahAprabhAvazAlI zrI siddhacakranA maMtra samajAvyA, tene vidhipUrvaka sAdhavA mATe hemacaMdrasUrijI, malayajI ane devendrasUrijI e traNe taiyAra thayA. padminI strInI madadathI te matra siddha thAya che, tethI traNe sUrijI tenI zodha karavA lAgyA. anukrame kumAgrAmamAM AvatAM eka dheAkhI lUgaDAM dheAtA hatA, teNe eka vasra sUkavyuM hatuM, tenI AsapAsa bhamarAe gujArava karI rahyA hatA. te joIne temaNe nirNaya karyA ke ahI padminI strI hovI joIe. tapAsa karI te traNe sUrijI tenA ghera gayA ane tenA svAmIne avasara ucita dha dezanA sabhaLAvI, tethI rAjI thaIne teNe sUrijI mahArAjane vinayapUrvaka e hAtha joDI pUchyuM' ke Apane ahIM AvavAnuM kAraNa zuM? javAba detAM temaNe jaNAvyu amAre vidyA sAdhavAnI che, temAM tamArI padminI srInI madada joIe. AnI AgaLanI mInA kahetAM jIbha upaDatI nathI, kAraNa ke te kahetAM amane zarama Ave che. A sAMbhaLI te strInA svAmIe kahyuM ke khuzIthI vinA saMkoce kaheA. tyAre gurue jaNAvyuM ke jyAre ame vajrarahita avasthAe ma`tra sAdhavA besIe, Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 zrI vijayapadmasurIzvarakRta tyAre tamArI padminI skrU paNa vajrarahita thaI amArI sAme UbhI rahe. te avasare paNa tamAre hAthamAM khullI talavAra laIne UbhA rahevu. A vakhate amArA traNamAMthI koInu mana lagAra paNa calAyamAna thAya te amAruM mAthuM dhaDathI juduM karavuM, padminInA patie te vAta kabUla karIne kahyuM ke huM khuzIthI ApanA kahyA mujama karIza. pachI yeAgya avasare vidyA ( siddhacakranA maMtra) sAdhavA mAMDI. lagAra paNa calAyamAna thayA vagara nIrapaNe aMtrasAdhanA karavA lAgyA tyAre saudharmendranA sAmAnika dhruva-zra siddhacakranA adhiSThAyaka vimalezvara deve pratyakSa thaIne traNe pUjya puruSane kahyuM ke icchita varadAna mAgeA! temAM zrI hemacaMdrAcArye rAjAne dezanA zaktithI pratibeAdha karavAnuM varadAna mAgyu'; zrI devendrasUri mahArAje e varadAna mAgyuM ke tamArI madadathI upadravALI kAMtinagarInA jinamaMdirane nirUpava sthAnake ( serIse ) lai javA sama thA; tathA zrI malayagirijI mahArAje zrI jaina siddhAMta prathAnI upara sarala subeda TIkA manAvavAnu varadAna mAgyuM, traNene varadAna daIne dhruva svagamAM gayA. aitihAsika graMthAnA sukSma avaleAkanathI jANI zakAya che ke teAzrI eka apUrva prasiddha TIkAkAra hatA. ane e te mane paNa anubhavavasaddha che ke emanI TIkA anAvavAnI suMdara ane rocaka zailI mArA jevA ghaNAya mAla veAne paNa spaSTa aiAdhadAyaka nIvaDI che. tevI ja zalI zrI anuyAgaDhArasUtranI upara ane zrIvizeSAvazyakasUtranI upara maladhArI AcArya zrIhemacandrasUrIdharajI mahArAje banAvelI TIkAmAM dekhAya che, anubhavI mahAgItA zirAmaNa mahApuruSA jaNAve che ke zrI haribhadrasUrijI, vAdivetAla zAMtisUrijI mahArAja, nyAyAcAya yoAvijayajI mahArAja Adi mahApuruSoe racelA prathAnI kaThina pataMktionuM rahasya samajavAne mATe sauthI pahelAM zrImalagiri mahArAja ane maladhArI hemacaMdrasUrijInA graMthA jarUra gurugamathI jANavA joIe. vyAjakhI ja che ke mAla vene sarala zabdAmAM ane saMkSepamAM saMgIna beAdha thaI zake te muddo zrI malayagiri mahArAje AbAda rIte jALavyA che, temanA graMthA vAMcatAM ghaNI vAra evA anubhava thayA che ke jANe Ate sarala bhASAmAM tattvanA khajAnA na ApatA hAya! prAcIna kAlamAM te te mahApuruSonAM Adarza jIvanacaritro lakhavAne rivAja bahu ja thoDA pramANamAM hatA. athavA pAchaLathI te ritronA yuddhAddhi kAraNathI nAza thayA hoya ema sabhava che. zrI malayaMgarajI mahArAjanI bAbatamAM paNa tevuM banyuM che, temanA samakAlIna AcArya zrI hemacaMdrasUrijI vagerenA jIvananI mInA jema vadhAre pramANamAM maLI zake che tevI vizeSa mInA malayaga/jI mahArAjanI maLI zakatI nathI. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiravalI (malayagirijI ane temanA graMthono paricaya) 415 zrI malayagirijI mahArAjanA graMthono paricaya aMgavibhAga 1. sarvAnuyogamaya paMcamAM zrI bhagavatI sUtranA bIjA zatakanI ane vIsamAM zatakanI vRtti-mUla sUtramAM cAre anuyoganI bInA bharI che. sarasvatI devInA varadAnane pAmelA zrI malayagirijI mahArAja be ja zatakanI TIkA banAve ne bIjA zatakonI TIkA na banAve ema saMbhavatuM nathI. hA, kadAca ema saMbhave che ke TIkAkAra je je zataka sarala hoya, eTale jenI TIkA jaladI banAvI zakAya ema hoya te pahelAM banAve ane kaThina zatakanI TIkA pachI banAve. saMbhava che ke bhagavatIsUtranI saMpUrNa TIkA banAvI hoya! upAMgavibhAga ra. rAjazrIya (rAyapAseNIya) vRtti-mUla graMthamAM kezI gaNadharane rAjA pradezIe je je prazno pUchayA hatA tenI javAba sAthenI bInA Ave che. rAjA pradezI kaI rIte samyakAva mUla bAra vratane sAdhe che? potAnI rANI bhogamAM vighabhUta jANIne putrane kahe che ke tArA pitAne mArIne tuM rAjA thA, A bAbatamAM putra nA pADe che. chevaTe rANI pate jhera daIne rAjAne mAravA taiyAra thAya che. ajANatAM rAjA jherI padArtha chaThThanA pAraNe khAya che. aMte te rANInuM kAvataruM jANe che, chatAM samatAbhAva rAkhatAM samAdhi maraNe maraNa pAmI sUryAbha nAmanA mahaddhika deva thAya che. sUryAbhadeva prabhu mahAvIrane zA zA prazno pUche che ? te bIna Ave che. A sUtra bIjA aMganA upAMga tarIke gaNAya che. aMgamAM kahelI bInAne vistAra mAM hoya te upAMga kahevAya. AnI upara zrI malayagiri mahArAje sarala TIkA banAvI che. te thoDAM varSo pahelAM Agamaya samitie chapAvI hatI. pachIthI gurjara graMtharatna kAryAlaye chapAvI che. 3. jIvAbhigamavRtti-mUla sUtramAM jIva, ajIva, jaMbudvIpanA kSetra, parvata vagerenI bInA jaNavI che. tenI upara zrImalayagirijI mahArAje sarala TIkA banAvI che. te deva lADa taraphathI naM. 50 mAM chapAelI che. 4. prApanAvRttimUla sUtrakAra zyAmAcArya mahArAja che. te Arya sudharmAsvAmI gaNadharathI 23 mI pATe thayA, prajJApanA zabdano artha e che ke-tra=prakarNapaNe jJApanA=jaNAvavuM che jemAM, eTale je jIva-achava vagere padArthonI yathArtha (syAdvAda zailIe) bInA jaNAve, tenuM nAma prajJApanA kahevAya. A sUtranA 36 bhAga pADayA che. sUtrakAra dareka bhAgane pada zabdathI oLakhAve che. 1-3-5-10-13mA padamAM jIva Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 zrI vijayapadmasurIdharakRta ajIvanI zrInA jaNAvI che. 16-22 mA padmamAM mana, vacana, kAya e traNa yAga (Azrava ) nI mInA jaNAvI che. 23 mA padamAM madhanI mInA jaNAvI che. 26 mA samuddAta padmamAM samudghAtanuM svarUpa jaNAvatAM saMvara, nirjarA ne meAkSanI mInA jaNAvI che. puNyata ane pApatattvane AzravatattvamAM gaNyAM che, e pramANe lezyA vagere padArthInI bhInA cAlIsa daMDakanA krame jaNAvI che. 36 pA A pramANe jANavAM: 1. prajJApanApadma-ahI jIvasvarUpa vagerenI zrInA jaNAvI che. r. sthAnaSa-ahI nArakI vagere jIveAnA sthAnanI bhInA jaNAvI che. 3. alpamahuva (mahuvaktavya ) pada-ahI' kayA jIve kayA veAthI AchA ane vadhAre che? A praznanA khulAse vagere bhInA jaNAvI che. 4. sthitipaTTa-ahIM nArakI asurakumAra vagere, pRthvIkAyAdi, eiMdriya vagere, gaja tiryaMca ane manuSya, vyatara, jayAtika, tathA vaimAnikanA AyuSyanI mInA jaNAvI che. 5. paryAya ( vizeSa ) padma-ahIM paryAyanI bInA jaNAvI che. 6. upapAtedranA (vyutkrAMti ) padma-ahIM dareka daMDakamAM keTalA pramANamAM bIjI gatinA jIve AvIne upaje ane tyAMthI nIkaLe ? A praznanA khulAsA vistArathI jaNAvyA che. 7. ucchvAsapa-- ahIM ucchvAsanI InA jaNAvI che. 8. saMjJApada-ahIM AhArAdi saMjJAne cAvIsa dRMDakamAM gADhavIne samajAvI che. 9. yenipa-ahIM kayA daDakanA jIvane keTalI yuni hAya te khulAse che. 10, carmAcaramapada-ahIM carma koNa kahevAya ? ane ami kANa kahevAya ? te praznanA khulAse jaNAvyA che. 11. bhASApadma-ahIM satyAdi bhASAnI bInA jaNAvI che. 12, zarIpa-ahIM audArikAdi zarIranI bInA daMDakanA krame jaNAvI che. 13. pariNAmapaDha-ahIM vividha pariNAmanI bInA jaNAvI che. 14. kaSAyapaTTa-ahIM daMDakanA krame kaSAyanI bInA jaNAvI che. 15. iMdriyapada-ahIM daMDakanA krame iMdriyAnI mInA samajAvI che. 16. prayAgapada-ahIM prayAganA beTTA daDakanA krame jaNAvyA che. 17, lezyApada-ahIM daMDakanA krame chae lezyA samajAvI che. kayA kayA 'DakamAM keTalI keTalI lezyA hAya ! A khulAsA A padamAMthI maLe che. 18. kAya sthitipadma-ahIM kayA kayA daMDakanA vA niraMtarpaNe svada MDakamAM keTalI vAra upaje ? A praznanA khulAsA karyAM che. 19. samyaktvapa-ahIM kayA kayA daMDakanA avA samyagdaSTi, mizrardaSTi mithyAdaSTi heAya te zrInA jaNAvI che. 20. atakriyApada-ahIM daMDakanA krame a'takriyAnI bhInA jaNAvI che. 21. avagAhanApaTTa-ahIM dareka daMDakanA jIvanA zarIranI UMcAI samajAvI che. 22. kriyApada-ahIM daMDakanA krame kriyAnA bheDhA samajAvyA che. 23. kama prakRtipadma-ahIM daMDakanA krame karmAMnA bheA samajAvyA che. 24. kadhapada-ahIM karmInA aMdhanuM svarUpa daMDakanA krame jaNAvyu` che. 25. karma vedapada-ahI kayA jIvAne keTalA kamanA udaya hoya ? te bInA jaNAvI che. ra6. ka`veda adha-ahIM daDakanA krame kane Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena pra. kiraNAvalI (zrI malayagirijI ane temanA graMthone paricaya) 417 divAnI ane baMdhanI bInA jaNAvI che. ra7. kama prakRti veda veda-ahIM eka karmanA cAla udayamAM bIjAM karmone udaya samajAvyuM che. 28, AhAra pada-ahIM daMDakanA krame bheda sAthe AhAranI bInA jaNAvI che. ra9. upaga pada-ahIM daMDakanA krame upayoganI bInA jaNAvI che. 3. pazyanA pada-ahIM daMDakanA krame pazyattAnuM svarUpa samajAvyuM che. 31. saMjJA (pariNAma) pada. 32. saMyama ( ga) pada. 73, jJAna pariNAma (avadhi) 56, 34. pravicAra pariNAma (pravicAraNuM ) pada, 35. vedanA pada, 36. samudraghAtapada-aho daMDakanA krame vedanA samuddaghAta vagere sAta samuddaghAtanI bInA jaNAvI che. aitihAsika graMthamAM haribhadrasUri mahArAjanA mudrita-amudrita 82 graMtho jaNAvyA che, temAM "prajJApanA sUtra pradeza vyAkhyA " nuM nAma Ave che. tenA AdhAre malayagiri mahArAje bahu ja sarala TIkA banAvI che. TIkAmAM prasaMge digaMbare strI mokSe na jAya. ema mAne che, tenuM khaMDana karyuM che. tathA lazyAnuM svarUpa samajAvatAM traNa prazno UbhA karIne baMne praznonuM khaMDana karIne chevaTe jaNAvI dIdhuM ke vezyA e gapariNAma che. karmanA nisya darUpa vezyA hoya ja nahi, jyAM sudhI yogapariNAma hoya tyAM sudhI ja lezyA hoya che, mATe kramasara chevaTe teramA sagI guNasthAnake yoganirodha karyA pahelAMnA TAIma sudhI zukala lezyA hoya ema jaNAvyuM, codamAM ayogI guNasthAnake yoga na hovAthI vezyA na hoya "monI sattAo vagere bInA samajAvI che. ka graMtha kaI sAlamAM kayA sthaLe banAvyuM? pitAnA guru keNa? vagere bInA malayagiri mahArAje pitAnA koI paNa graMthamAM jaNAvI nathI. dareka graMthanI chevaTe jema jaNAve che tema ahI paNa pUjyazrI malayagirijI mahArAje jaNAvyuM che ke A graMtha banAvavAthI mane je lAbha thayo hoya, tenA pratApe jagatanA tamAma cha bodhibIjane pAme ema huM cAhuM . bIjA graMthinI aMtamAM ema paNa jaNAvyuM che ke " A graMtha banAvavAnA lAbhamAM huM e ja cAhuM chuM ke sarva jIvo samyakatvane pAme, AtmakalyANa kare, mokSane pAme. pa. sUrya prAptivRtti-mUla sUtranuM pramANa rara00 che. zrImalayagiri mahArAje banAvelI TIkAnuM pramANa 9000 kaleka ane cUNi 1000 zloka pramANa che. AmAM saryAdi jayotiSacakanI bIne jaNAvI che. "A sUtranI upara bhadrabAhasvAmI mahArAje niyukti racI hatI, te kalikAlanA daSathI vicheda pAmI, tethI huM phakta sUtranI vyAkhyA karuM chuM. ema TIkAkAra zrI malayagirijI mahArAja jaNAve che. ahI 20 pAhaDA (prAbhata=graMthanA nAnA nAnA vibhAga) che. temAM anukrame bInA A pramANe jaNAvI che-1. maMDalanI gati ane saMkhyA 2. sUrya tichI dizAmAM kaI rIte bhame che? 3. keTalA kSetramAM sUrya prakAza pheke che? 4. prakAzano AkAra, pa. lezyAno pratighAta, 6 eja:saMsthiti, 7. sUryAvaraka, 8, udayasaMsthiti, 9, paurUSI chAyA Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 zrIvijayapaghasUrIzvarakRta pramANa, 10. gasvarUpa, 11, saMvatsaronI Adi ane aMta, 1ra. saMvatsaranA prakAre, 13, caMdramAnA tejanI vRddhi tathA ghaTADa, 14. ja snAnuM pramANa, 15. zIdhragati nirNaya, 16, snAnuM lakSaNa, 17. cyavana ane upapAta, 18, caMdra-sUrya vagerenI uMcAI, 19. temanuM pariNAma, 20. caMdrAdine anubhAva. 6. caMdraprajJapiTIkA -AmAM caMdranI gati vagere bInA jaNAvI che. mUla sUtra pramANa ( sUrya nA jeTaluM ) rara00 zleka che. malayagirijIkRta TIkAnuM pramANa 9411 zloka tathA ladhuvRttinuM pramANa 1000 zleka che. 7. naMdIsUtraTIkA-mUlasUtranuM pramANa 700 zloka che, temAM pAMca jJAnanI vistArathI bInA jaNAvI che, zrI jJAnapravAda pUrvamAMthI uddharIne zrIdevavAcake AnI racanA karI che. cUrNinI racanA saM. 733 mAM thaI che, tenuM pramANa 2000 zleka, laghuTIkAkAra zrIharibhadrasUri mahArAja tenuM pramANa ra31ra zloka. A baMnenA AdhAre zrImalayagiri mahArAje 7735 zloka pramANa moTI TIkA banAvI. zrIcaMdrasUrikRta 3000 zleka pramANa dipaNa che. be cheda graMthonI TIkA 1. bRhaka5TIkA-adhyayana 24. zarUAtamAM pIThikAnI TIkA zrI malayagiri mahArAje banAvI che. A TIkA adhUrI hatI te bRhatazAlIya zrI kSemakIrtisUrijIe vi. saM. 133ra mAM pUrNa karI che. TIkAnuM pramANa 4ra000 zloka, moTA bhASyanuM pramANa 12000 zloka, laghubhASyanuM pramANa 8000 zloka, cUNinuM pramANa 143rapasava saMkhyA 76798 leka che. 2. vyavahArasUtraTIkA - AmAM daza adhyayana che. jUnI TIkAmAM mUla sUtranuM pramANa 600 zloka jaNAvyuM che. cUrNinuM pramANa 10361 leka, jUnI TIpamAM bhASyanuM pramANa 6000 zloka kahyA che. A badhAM sAdhanonA AdhAre zrImalayagirijI mahArAje 33625 zloka pramANa sarala TIkA banAvI che. saravAle 50586 zloka thAya che. prakIrNa TIkA 1. tibbaraMDaka TIkA-mUlasUtra 500 zloka pramANa che. zrImalayagirijI mahArAje 5000 zlekapramANa TIkA banAvI che. ahIM caMdrAdinA maMDala, cAra gati vagerenI bInA jaNAvI che. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (zrI malayagirijI ane temanA graMthono paricaya) 49 bIjAM sUtra vagerenI TIkAo 1. Avazyaka bahavRtti-mUla sUtramAM chae AvazyakanI bInA jaNAvI che. AnI upara zrI bhadrabAhusvAmI mahArAje 3100 zleka pramANa niryukti (gAthAbaddha) banAvI che. bhASyanuM pramANa 4000 zloka, TIkA-haribhadrasUrikRta ra2000 leka pramANu cUrNinuM pramANa 1800 zloka. A badhAM sAdhanonA AdhAre zrIlayagirijI mahArAje rara000 loka pramANa TIkA banAvI hatI, te saMpUrNa malatI nathI. eTale bhAga maLe teTalo AgamAdaya samitie chapAvyo che. tilakAcA 1ra3ra1 leka pramANa ladhuvRtti banAvI. aMcalagacchanA AcArya 12020 zloka pramANa TIkA banAvI. mAladhArI hemacaMdrasUrijIe 4600 zloka pramANa TippaNanI racanA karI che. saravAle saMkhyA 98246 zloka thAya che. ra. oghaniryuktivRtti, 3. piMDaniryuktivRtti, 4, vizeSAvazyakavRtti, 5. kSetrasamAsaTIkA, 6. zrIzivazarmasUrikRta 4pa gAthA pramANa karmaprakRtinI TIkA (AnaAdhAre zrI vijayajI mahArAje meTI TIkA banAvI.) 7. zrIharibhadrasUrikRta dharmasaMgrahaNInI TIkA, 8. dharmasAra TIkA, 9. zrIcaMdramahattakRta paMcasaMgrahanI 18850 zloka pramANa TIkA. mULa gAthA 389, mUla TIkA 9000 zloka, 10, SaDazIti (prAcIna cotho karmagrantha) vRtti, 11. saptatikA (chaThTha karma graMtha) nI TIkA. A pramANe je graMtha jANamAM hatA tenI bInA TUMkAmAM jaNAvI. pUjya zrImalayagiri mahArAjanA graMtha vAMcatAM emanA hRdayano nirNaya jarUra thaI zake che. temanA AzayanI vizALatA, kahevAnI spaSTatA, apUrva paramopakAraka daSTi vagere anukaraNa karavA lAyaka guNe, graMthanuM manana karatAM jarUra jaNAya che. bhavya jIvo AmAMthI sAra grahaNa karIne zrImAlayagirijI mahArAjanA paMthe prayANa karI AtmakalyANa sAdhe e ja hArdika bhAvanA, / / iti tapogacchAdhipati zAsanasamrAT sUri cakra cakravatti-jagadaguru-paramopakAri ziromaNi pUjyapAdAcArya mahArAja zrIvinaya nemisUrIzvara caraNa kiMkara vineyANa zAstravizArada kavidivAkara-prAkRta saMskRta gaurjarI bhASAbaddha tricatvAriMzaduttarazata grathAdi vidhAyakAcArya zrIvijayapadmasUrIzvara viracita svopajJa spaSTArthAdisameta zrI jaina pravacana kiraNAvalI sadabhidhAna prAkRta graMthasya dvAdazopAMga saMkSipta sAra paricayAdi varNanAtmako che dvitIyo vimAna H mAtaH | Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalIno trIjo vibhAga che ekavIza prakAza che zrI daza pannAne kramasara saMkSipta paricaya | ___ // AryA / / aha haM paiNNagANaM, dasahamavi paricayaM ca saMkhevA / / vucchaM tesi kamaso, viSNeyA imabhihANAI / / 158 / / causaraNAura paJca-khANAipa 3 10 pavara mahApaccakkhA-Na bhattasadda imapariNNA / / 152 / / taMdulaveyAliyasaM-thAragaNAyAra siTTANivijjA / / de vida ttha va maM te-ma ra Na samAhI payaNNAI // 160 / / chasu vassaesu ahigA-rachakkamiha saMjamAi guNasuddhI / / ca usaraNassIkAro, dukkaDagarihA tahA bhaNiyA / / 161 / / sukaDANumoyaNAI, tikAlakiccattajammasAhallaM / / nivvuipayahepatta, causaraNapaiNNaNissaMdaM // 162 / / zabdArtha -have huM zrI jaina pravacana kiraNAvalInA ekavIzamAM prakAzamAM 10 prakIrNa (pannAo)no adhikAra zarU karIne ane daze payannAnAM nAma jaNAvIne pahelA causaraNa pAyanAne paricaya kAmAM kahIza. 158, 1, catu:zaraNa prakIrNaka (4za255ya-na), 2. mAtu2 pratyAbhyAna ii (4082 5yA 5yanA), Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene pravacana kiraNAvalI (zrI daza pannAne saMkSipta paricaya) karI 3. mahApratyAkhyAna prakIrNaka (mahA paccakhANa payagno), 4. bhakatapariNA prakIrNaka (bhattaparanA payano), 5. tadula vaicArika prakIrNaka (taMduveyAliya payagno), 6saMskAraka prakIrNaka (saMthAraga paya), 7. gacchAcAra prakIrNaka, 8. gaNi vighA prakIrNaka, 9. devendrastava prakIrNaka, 10. maraNa samAdhi prakIrNa ka. A rIte 10 pannAnAM nAma jANavAM. 159-160. pahelA cauzaraNa pannAnuM rahasya TUMkAmAM A pramANe jANavuM -ahIM zarUAtamAM 6 AvazyakonA judA judA 6 arvAdhikAra (dareka AvazyakanI hakIkata) kahIne kayA AvazyakathI konI zuddhi thAya che? te bInA spaSTa samajAvI che, eTale sAmAyikAdithI cAritrAdi guNenI zuddhi (nirmalapaNuM ) kahI che. pachI 1. cAra zaraNane aMgIkAra karavA, 2. pApanI gaha karavI, ane 3. sukRtanI (ArAdhelA dAnAdi sArAM kAryonI) anumodanA karavI. A traNa vAnAM ( kartavya) jayAre mana phalezAdithI rahita hoya, tyAre savAre bapore ane sAMje ema traNa kAla jarUra karavA. ne phalezAdithI mana malina (meluM) thayuM hoya, tyAre te traNa vAnAM vAraMvAra karavAM. A rIte karavAthI A janma (bhAva) saphala thAya, ne bhavAMtaramAM (parabhave) muktinA sukha maLe che. 16-162, spaSTArtha-1ra aMgone ane 1ra upAMgono saMkSipta paricaya jaNAvone payanAno saMkSipta paricaya jaNAvuM chuM. prAkRtamAM rUuLA" ane saMskRtamAM 'prArtha" tathA gujarAtI bhASAmAM "pannA kahevAya che. A traNe zabdomAM pannA zabdanI prasiddhi vadhAre che. zrInaMdI sUtranI cUrNa vagere graMthomAM pannA zabdanI judI judI vyAkhyAo jaNAvI che. teno sAra TUMkAmAM A pramANe jANavo. zrI tIrthaMkaradeve arthathI jaNAvelA zratane athavA sUtrane anusarIne mahAbuddhizAlI munivare jenI racanA kare te prakIrNaka (pannA) kahevAya. athavA te ja cAra prakAra ( tpAtikI, vainAyikI, kArmikI ane pariNAmikI) nI buddhivALA munivara zratane anusAra potAnA vacananI kuzaLatAthI vyAkhyAna vagerenA TAIma graMtharUpe je prarUpe (jaNa) te pannaga kahevAya. athavA aupAtikI buddhi vagere cAra prakAranA buddhinA guNene dhAraNa karanAra zrI tIrthaMkaradevanA ziSyo je banAve te prakIrNaka kahevAya. athavA uttama sUtrone banAvavAnI zakitane dhAraNa karanArA munioe ke pratyekabuddha je banAvyuM hoya, te prakIrNaka kahevAya. Ane aMge kahyuM che ke zrI apabhadeva bhagavaMtanA 84 hajAra sAdhuo (zramaNa saMpadA) hatA. tethI prakIkarUpa adhyayane paNa 84 hajAra jANavAM. A bInA kaI rIte ghaTe? Ano uttara e che ke te 4 hajAra munio arihaMta prabhue arthathI kahelA ane gaNadharoe sUtrathI gUMthelA sUtramAM koI paNa sUtrane anusarIne je race, athavA dezanA pradAna vagere prasaMge belavAmAM heziyAra evA te zramaNe je kaMI kahe te prakIrNaka kahevAya. kAraNa ke anaMta gama-paryAyavALuM sUtra hoya che. ne te (munionuM) vacana nizcaye kaI paNa Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta paryAyane anusare che. tethI te prakIrNaka kahevAya. A rIte zrIRSabhadeva prabhunA samaye 84 hujAra paryannA jaNAvyA te ghaTe che. athavA " je tIrthaMkara prabhune cAra prakAranI buddhivALA jeTalA ziSyA hAya, te tItha kara devanA teTalA hujAra paryannA jANavA pratyekabuddho paNa teTalA ja jANavA. 13 nasa gattiyA sImA pharyA? sUtramAM kahyuM ke 'avaramALA pachaLa.' prakIrNa kA aramANa (pramANa rahita ) che. kAraNa ke te prakIrNa kAnA racanArA arimANa che. vaLI A sUtramAM kahyuM ke, je pratyekabudhdhe racyuM hoya, te prakIrNaka kahevAya. kAraNa ke prakIrNa kAnI saMkhyAne AdhAre pratyeka yuddhonI saMkhyA jaNAvI che. prazna-pratyekabudro zrItI karanA ziSyA kai rIte kahI zakAya? jo ziSya kaheA tA pratyekabudhdha na kahevAya, ne pratyekabudhdha kaheA tA te koInA paNa ziSya che. ema na ja kahevAya. uttara--bIjA jIve. jema zrItItha kara devanA hAthe dIkSA laI ziSyA thAya che, tevA ziSyA pratyekabuddho che ema na ja kahevAya. paNa je tIrthaMkaranuM zAsana jeNe svIkAryuM, te tenA ziSya kahevAya, A rIte ja pratyekabudhdhAnuM ziSyapaNuM kahI zakAya, ema zrInaMdIsUtra zreNI' vagere zAstromAM kahyu che. A prakIrNAMkonI gaNanA aMgamAhya zrutamAM karI che. zrIRSabhadevanA tImAM 84000 payannA, ne zrImahAvIra devanA tI mAM 14000 yannA tathA vacalA AvIza tIrthaMkaromAM saMkhyAtA prakIrNakA hatA. ema zrInadI sUtranI TIkAdinA AdhAre paNa kahI zakAya. kAlAdi dAkhathI te badhA prayannA viccheddha pAmyA. tethI hAla jo ke prAye AvIza payannA maLI zake che. tA paNa 45 AgamAmAM je daza yannAe gaNyA che, teone kramasara saMkSipta paricaya jaNAvatAM pahelAM mUla sUtra ane TIkA vagerenI jarUrI bInA jaNAvuM chuM. te A pramANe--1. catu:zaraNaprakIrNa ka ( cauzaraNapayantA ), A prakIrNAMkanI tathA bhaktaparijJA ane Atura pratyAkhyAnanI racanA karanAra zrIvIrabhadraNa ( zrIvIrabhadrAcAya ) kahyA che. te zrIdharmAMdAsaNa ( upadezamAlAnI 540 gAthAnA racanAra) nI jema prabhuzrImahAvIranA hAthe dIkSA pAmyA hatA. prArce vikrama saMvatanI pahelA 470 lagabhaga A traNa yajJA racAyA ema " jaina sAhityanA sakSipta itihAsa" vagere graMthAnA AdhAre jaNAya che. 66 1. A ziSyAmAMnA keTalAeka ziSyA te tI' karanA samakAlIna athavA pachInA kAle pazu thayelA heya. tathA zrIRSabhadevAdinA 84000 vagere sAdhue jaNAvyA, temAM keTalAekanu mAnavuM e che ke, zreSTha sUtranI racanA karavAmAM samaya 84000 hajAra vagere saMkhyA pramANu sAdhue kahyA che. AthI jaNAya che ke kahelI saMkhyAmAM sAmAnya sAdhuo umeratAM vadhAre sAdhue pazu hatA. vaLI keTalAkanu' e paNa mAnavuM che ke zrIRSabhadevAdinA jIvana kAlanA zramaNAnI A saMkhyA na samajavI paNa emanA saMpUrNa tIrthaMkAlamAM viziSTa zaktidhAraka munavarAnI 84000 vagere sakhyA jaNAvI che. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI daza payannAnA saMkSipta paricaya ) 423 ahIM prAkRta gAthA 63 (64) che. AnI upar acalagacchanA zrIbhuvanatuMga sUrie 800 zloka pramANa TIkA racI che, mUla ane tenI avara, tathA vijayavimala kRta (vASi) TIkA sahita ta dulavaicArika prakoNa ke A badhA eka pratAkAre devacaMdra lAlabhAi naM. 59 mAM chapAyela che. 2. AtRpratyAkhyAnaprakIka-AnA kartA zrIvIrabhadrAcAya kahyA che. prAkRta gAthA 84 che. tenuM pramANa 13 zlAka thAya. AnI upara a'calagacchanA zrIbhuvanatu gasUrie TIkA racI che. 3. mahApratyAkhyAnaprakIrNa ka- AnI 143 prAkRtagAthAo che, 4. bhakataparijJAprakIrNAMkanI 172 gAthAo che. 5. tadulavacArikaprakIrNAMka --AnI 139 gAthAo ane keTaluMka prAkRta gadyamAM paNa varNana che. AnI upara vijayavimala ( vArSi ) gaNae TIkA racI che. te chapAI che. 6. sastArakaprakIrNa ka-- AnI 123 gAthAA che. 7. gacchAcAraprakINa ka--AnI 138 gAthAo che. AnI upara vijayavimala (vASi) gaNie nAnI moTI TIkAo racI che. temAM nAnI TIkA AgamAya samitie ne meDhI DhIkA tathA anuvAda zrIkrayAvimala graMthamAlAe, temaja jainadharmAM prasAraka sabhAe mUla ane anuvAda chapAvyA hatA. 8. gaNividhAprakIrNa kaAnI 82 ( 81) gAthAA che. 9. devendrastavaprakIrNa ka--AnI 307 gAthA ( 303) che, 10, masamAdhiprakINa ka-AnI 656 gAthAo che. bIjA graMthAmAM 663 gAthAA jaNAvI che. A daze payannA saMskRta chAyA sahita AgamAya samitie chapAvyA che, bIjA graMthAmAM ahIM kahelA gacchAcAra ane masamAdhine badale cadrAvaidhyaka prakIrNa ka ane vIstava prakIrNaka jaNAvIne bAkInA 8 ( upara kahelA te ) umerIne 10 yanA gaNAvyA che. A rIte 10 payannAne aMge te darekanA gAthA pramANAdinuM TUMka varNana karIne bIjA graMthAmAM vadhAre paNa payannAe jaNAvyA che. temAMnA keTalAekanI mInA TUMka paricaya sAthe TUMkAmAM A pramANe jANavI, -- 11. ArAdhanA patAkA--zrIvIrabhadrAcArya 993 gAthAmAM racI che, 12. aMga vidyA--AmAM 60 adhyAyeA che, tenuM pramANa 9000 zrlAka che. 13. dvIpasAgara prajJapti--ahIM AryAM cha6mAM 223 gAthAA che. tenuM pramANa 280 zloka kahyuM che, te chapAI che. 14. jyAMtikara Daka prakIrNaka mUla graMthanuM pramANa 1850 gAthA kahI che. AnI upara zrImalayagara mahArAje 5000 zrlAka pramANa sarala TIkA banAvI che. A payannAnA jANakAra puNyavaMta AtmA zrIsu prajJaptine saralatAe jANI zake che. kAraNa sUryaprajJaptinI kaThInatAne dUra karavAnA irAdAthI ja kAI pratibhAzAlI mahApuruSe sUryaprajJaptinI bInAne ane jarUrI bIjI paNa bInAne vistArathI ahI` jaNAvI che. khuzIthI kahI zakAya ke sUrya pajJaptimAMthI AnA udhdhAra thayA che, mATe ja je hakIkata tyAM jaNAvI che, te ja ra1 mAtA ahIM spaSTa samajAvI che. te 21 bhAkhatA A pramANe-1 kAla pramANa, 2. savasaranA bhedA ane pramANa, Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta 3. adhika mAsanI niSpatti, 4. parvatithi samApti, pa. avama rAtra 6. nakSatronuM parimANa, 7. caMdronuM ne sUnuM parimANa, 8. caMdra sUrya-nakSatrAdinI gati, 9. nakSatra paga, 10. jaMbudvIpamAM caMdra sUryano maMDala vibhAga, 14-1ra. ayananuM ne AvRttinuM svarUpa, 13. caMdra sUrya nakSatronuM maMDalemAM eka muhUrtanI gatinuM parimANa, 14-15. RtuonuM ne viSanuM svarUpa, 16. vyatipAtAdinuM varNana, 17 tApakSetranI bInA, 18 divasanI vRdhihAninuM svarUpa, 19-20, amAsa-pUnamenuM, ne praNaSTa parvanuM svarUpa, ra1, parUSInI bInA. A ra1 adhikAra vistArathI ahIM samajAvyA che. 15. tIrthodagAra prakIrNa ka-AnI 1233 gAthAo che. 16. siddhaprAkRta-mUla sUtranuM pramANa 120 zleka che, tenI TIkAnuM pramANa 850 zloka che. 17. niraya vibhakti-mUlanuM pramANa 200 zloka che. 18, caMdradhyaka-AnI 174 gAthA che, temAM rAdhAvedhanuM varNana karIne samajAvyuM che ke aMtima samaye samAdhi jALavavI, e rAdhAvedhane sAdhavA jevuM duSkara kArya che. temAM vijaya meLavanArA munie muktinAM paNa sukha pAmI zake che. A payagno pATaNathI chapAyo che. 19, achavakalpa AnI 44 gAthA che. 20. vIrastava AnI gAthA 43 che. ahIM prabhuzrI mahAvIradevanI stavanA karI che. 21, tithiprakIrNaka, 22. sArAvalipayanso, ra3. jIvavibhakti, 24, kavacaprakaraNa, 5. yoniprAkRta, 26. aMgacUliyA, ra7. vagacUliyA, 28. jaMbupayano, 9, jitakalpa vagere payannAe jaNAvyA che. temAM jItakapasUtrano TUMka paricaya chedasUtrone TUMka paricaya jaNAvavAnA avasare jaNAvIza, kAraNake temAM chedano (prAyazcittAdina) adhikAra varNavyo che, tethI tene paricaya 6 cheda sUtronA prasaMge ja Apa ucita gaNAya. A rIte daza payanAne aMge samudita (bhegA, badhAmAM ghaTe tevA ) vicAre jaNAvIne have kramasara dareka payannAno sAra ane TUMka paricaya jaNAvuM chuM. 1. catuH zaraNaprakaNaka AnI caraNa payane A nAmathI vadhAre prasiddhi che. chatAM AnuM bIjuM nAma "kuzalAnubaMdhi adhyayana ? paNa che. Ano arthano vicAra karatAM baMne nAmo yathArtha ja che. ahIM jaNAvelAM traNa kartavyomAM pahelAM cAra zaraNAne aMgIkAra karavAnI vAta kahI che. tethI cauzaraNa eTale cAra zaraNAMnI bInA ane duSkatanI gaha tathA sukRtanI anumodanAnI bInA jemAM vistArathI jaNAvI che, te cauzaraNapayano kahevAya. ahIM kahelI hakIkata tarapha lakSya rAkhIne AnA kartAe A nAma rAkhyuM che. zAMta citte ahIM jaNAvela hakIkatane dhyAnamAM rAkhI cAra zaraNAM vagerenI bhAvane vAraMvAra karatAM, ne tene anusAra nirmala AcAra vicArAdi rAkhavAthI ghaNAM cIkaNuM pApakarmo nAza pAme che, ne kuzalAnubaMdhI eTale lAMbI sthitivALuM puNyAnubaMdhI puNya paNa baMdhAya temaja ghaNAM karmonI nirjarA paNa thAya Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karNAvalI (zrI deza payannAnA saMkSipta paricaya ) 45 che. A vAtane lakSyamAM rAkhIne 'kuzalAnuMdhi adhyayana ' A zrIjI nAma paNa ghaTI zake che, pahelA causaraNa payantAnA sAra 1. zrI arihaMta paramAtmA, 2. siddha bhagavatA, 3. sAdhuo, 4. zrI kevalI bhagavaMte kahelA dAnAdvi prakAranA athavA ahiMsA, saMyama ane tapa-rUpa athavA samyagdarzana jJAna cAritra rUpa dha, A cAre padArthAnu zaraNa svIkAravu, ane 2. duSkRtagaha eTale ajJAnAdine vaza thaIne A jIve je je pApakarmAM karyAM hoya, tenI AtmasAkSIe nidA ane gurusAkSIe garha karavI, tathA 3. " sukRtAnumeAdanA " eTale mahAbhAgyAye dAna-zIla-tapa-bhAva, tIrthIyAtrA, munibhakti,sAdhami kabhakti, sAmAyika, pauSadha, pratikramaNa, upadhAna, sarvavirati, dezaviratinI ArAdhanA, svAdhyAya, namaskAraciMtana, paropakAra, yatanA, jinapUjA, jinastuti, gurustuti, vyavahArazuddhi, rathayAtrA, upazama, viveka, savara, dayA, samiti, gupti, dhArmika jananI sAmata, iMdriya damana, cAritra levAnA nila pariNAmeA, zrIjinAjJAnusArI jJAnAdri guNa neAnI khANa jevA zrIsAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA rUpa caturvidha saMghanI upara bahumAna (pAtanA dIkarAnI upara jeTale prema, lAgaNI, sneha hAya, tethI paNa vadhAre prIti, ), jJAnabhakti, jinamiSeA bharAvavA, junAM jinadonA uddhAra karAvavA, navAM jinamaMdiro baMdhAvavAM, zrI jinatInI prabhAvanA, A badhAM sukRtAmAMnAM je je sukRta karyA hAya, eTale tevAM uttama kArya karavAnA avasara maLyA hoya, tenI huM anumeAdanA karuM chuM ne huM icchu chu mane AvAM dhArmika kAryo karavAnA zubha avasara prApta thAo. A rIte jaNAvelAM traNa kAryanI bhAvanA jyAre mana phlezavAsita ( phlezavALuM') thayuM hAya, tyAre vAraMvAra karavI, ne mana lezarahita heAya tyAre paNa traNa kAle (savAre, mAre, ne sAMje ) jarUra karavI joIe. A rIte karanArA jIvA tathabhavyAti bhAvane jarUra pAme che, tethI anukrame pApakarmAnA nAza, nirmIla dharmonI ArAdhanA, ne saMsArano nAza karavA rUpa phUla pAme che. A rIte pUrvAcAya bhagavate racelA zrI pAMcasUtranA pahelA sUtranI hakIkatane lakSyamAM rAkhIne zrIvIrabhadrAcArya' A cazaraNa yannAnI racanA karI che. ahIM zarUAtanI sAta gAthAomAM kramasara sAmAyikAdri 6 AvazyakonI mInA ane dareka AvazyakathI kAnI zuddhi thAya che ? A hakIkata spaSTa samajAvIne AThamI gAthAmAM tIrthaMkara devAnI mAtAoe joyelAM 14 svapnAnAM nAma jaNAvyA che. pachI zaraNa karavA lAyaka zrIarihaMtAdi cAra padmArthAnuM svarUpa jaNAvIne duSkRtanI gA~ ane sukRtanI anumeAdanA kai rIte karavI? A rIta jaNAvIne kahyuM ke mahApuNyazAlI jIvA ja A traNa padArthonI vicAraNA karI ArAdhaka ane che. mAnava Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 zrIvijayapadmasUrIdharakRta janmanI saphalatA paNa ene ja AdhIna che. A rIte A causaraNa payannAnA sAra jANavA. zrI causaraNa payannAnA sAra pUro thayA zrI causaraNa payannAneA TraMka paricaya ahIM zarUAtamAM 1. sAmAyika, 2. caturviMzatastava, 3, vajjainaka, 4. pratikramaNa, 5. kAcAsaga+, 6, pratyAkhyAna. A 6AvazyakAmAMnA dareka AvazyakamAM kahelI bInAnA sAra jaNAvIne kahyuM che ke sAmAyika nAmanA pahelA AvazyakathI AtmAnA cAritra guNa nimala ane che. sAmAyikane Adaza (cATalA) jevuM kahyuM che, te vyAjI ja che, kAraNa ke jema cATalAmAM jonAra AtmA potAnA dehanuM svarUpa jotAM kapALa Adisthale lAgelA DAghane dUra karI ( bhUsIne ) zuddha thai zake che, tema samatADhi guNamaya sAmAyikamAM rahelA AtmA pAtAnA bhUtakAlIna vartamAna ane bhaviSyanA AcAravicAra ane uccArAdrinA nirNaya karIne thatI ke thayelI bhUlA sudhArIne nimala nija guNa ramaNatAmaya sAttvika jIvanane pAmI zake che. he jIva! atyAra sudhImAM je kaMi te' vicAyu` ke kacuna athavA tuM khelyA, tenuM pariNAma zuM AvyuM ? tenAthI tArA AtmAne Atmiyaka lAbha thayA, ke tukarAAna bhogavavu paDayuM ? hAla je vicAro ke pravRtti kare che, te tArA AtmAne hita karanArA che, ke dutimAM laI janArA che. A rIte bhaviSyamAM kevA vicAro karavA, ane kevI pravRtti karavI, tathA kevI bhASA elavI? tenA nirNaya karIne sadoSa maneAcAgAdinA tyAga karIne nirdoSa trividha vyApAramAM AtmAne joDavAnuM apUrva sAdhana sAmAyika che. tathA rAgAdithI malina thayelA AtmA sAmAyikarUpa kataka cU`thI ke sAmayikarUpa sAmrUthI ni`la banIne ghAtI karmanA kSaya karI leAka aleAkanI tamAma hakIkatane jaNAvanAruM kevalajJAna pAmI te meAkSanA avyAbAdha sukha pAme che, vaLI jeTalA TAIma AtmA sAmAyikamAM rahe, teTalA TAImamAM ghaNAM azubha karmanA nAza kare che, tathA sAmAyikamAM 48 miniTa sudhI sAdhujIvananA lAbha maLe che. mATe sAmAyika vAraMvAra karavu joie, kAraNa ke AdhivyAdhi ane upAdhi rUpI dAvAnaLanA tApathI gabharAyelA azAMta AtmAne zAMti denAruM A sAmAyika che, sAmAyikathI zAMta thayelA AtmA ja bAkInI dhakriyAnI eTale pAMca AvazyakanI yathArtha sAdhanA karI zake che. A ja irAdAthI huM AvazyakomAM sAmAyika Avazyaka paheluM kahyuM che, temAM sAvadya cAganA tyAga karIne niravadya yoganI sAdhanA heAya che, tethI kahyuM ke 1. sAmAyikathI cAritrAcAranI nimala ArAdhanA thAya che. ra, bIjA catuvi'tistava nAmanA Avazyaka thI samyagdarzana guNa athavA darzanAcAra nimala bane che. ahIM vamAna cAvIzInA cAvIza tItha karazanAM nAma laIne stavanA karI che, tethI catuvi zatistava athavA Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI daza pannAne saMkSipta paricaya) 427 nAmastava kahevAya che. 3. vaMdanaka nAmanAM AvazyakathI jJAnAdi guNe nirmala bane che. ahIM guru mahArAjane vaMdana karavAnI hakIkata jaNAvI che, tethI trIjA AvazyakanuM vaMdanaka nAma prasiddha che. 4. pratikramaNa nAmanA cothA AvazyakathI katAdinI ArAdhanA karatAM ajJAnAdi kAraNe mokSamArganI ArAdhanA karatAM thayelI bhUlo sudhArI zakAya che. ahIM mArgathI khaselA AtmAne pharI mArgamAM (jJAnAdinI ArAdhanAmAM) sthApana karavAmAM Ave che, tethI pratikramaNa nAma yathArtha che. 5. kAyotsarga nAmanA AvazyakathI bAkI rahelA (cAritrAdikanA je aticAronI zuddhi pratikramaNa vaDe na thaI hoya tevA ) aticArenI zuddhi thAya che. 6. pratyAkhyAna nAmanA chaThuM Avazyaka vaDe tapazcaryAmAM lAgelA aticArenI zuddhi thAya che. ane 6 AvazyakathI vIryAcAranI zuddhi thAya che. A rIte jaNAvIne graMyakAre kuzalAnubaMdhI adhyayanane kahevAnI pratijJA karI che. pachI 1 cAra zaraNAM, 2, duSkatAnI gartA, ane 3. sukRtonI anumodanAnI hakIkata jaNAvIne kahyuM ke jemane arihaMta vagere cAranA zaraNane aMgIkAra karavAne lAbha maLe, te bhavya jIvo dhanya gaNAya che. pachI arihaMta, siddha, sAdhu ane kevalI prabhue kahela dharmanuM yathArtha svarUpa jaNAvIne temanA zaraNane huM aMgIkAra karuM chuM, ema kahevAnI sUcanA karI che. pachI dukRtagahanuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM ke mithyAtva, arihaMtAdinI AzAtanA, jIvone karelA paritApanAdi, dharmaviruddhakathana vagere pApa thayAM hoya, (eTale pApanAM kAraNe sevyAM hoya) te badhAnI niMdA-gaha karavI joIe. pachI arihaMta prabhu vagerenA guNanI ane jinavacanane anusAre karelAM dAnAdi sukRtonI anumodanA karavAnuM kahIne jaNAvyuM ke A rIte traNa kartavya karanArA jIvo puNyAnubaMdhI puNyane bAMdhe, ne ghaNAM karmonI nirjarA kare che, ema kahIne chelle phala jaNAvyuM. pachI sUcanA karI che ke A traNe kartavya traNe kAla jarUra karavA joIe, tema karanAra cha mAnava janmane saphala kare che. traNe kartavyo mukitanAM kAraNa che ema samajIne zuddha bhAvathI ahIM kahyA pramANe vartanArA Asana cho a5kAle muktinAM sukha pAme che. zrI catudazaraNa prakIrNakane TUMka paricaya pUro thaye 2. zrIAtura pratyAkhyAna prakIrNakane TUMka paricaya Atura eTale reganI pIDAthI gherAyelA AtmAne parabhavanI ArAdhanA karAvavAnA avasare karAvavA lAyaka pratyAkhyAnanI bInA jemAM kahI che, te Atura pratyAkhyAna kahevAya. bIjA graMthamAM "bRhadAtura pratyAkhyAna" nAma kahyuM che. AnI racanA karanAra zrI vIrabhadrAcAye zarUAtanI 10 gAthAonI pachI keTalAka bhAga gadya prAkRtamAM 2 Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 zrIvijayapadmasUrIdharakRta che, ahIM zarUAtamAM bAla-paDitamaraNanI vyAkhyA A rIte jaNAvI che: - dezivaratapaNAmAM je maraNa thAya te mAla-patimaraNa kahevAya. ahIM aviratinI apekSAe khAla kahevAya, ne viratiguNa dhAraNa kare, te apekSAe te paDita, ane jeTale aMze vitaguNa dhAraNa na karI zake, teTalA aMze te bAla kahevAya. A rIte bAla-pati zabdathI dezivaratavALA jIva samajavAnA che, A mAla-paMDitanu je maraNa te bAlapati maNa kahevAya. A rIte mAlapati maraNanuM lakSaNa jaNAvIne anukrame dezivaratinuM lakSaNa ane aNuvratAdi bAra tA, bhAlapati maNanA adhikAramAM acAnaka macchu vagere prasaMge bAlapaMDita maraNanA vidhi, ane temAM bhaktaparijJA nAmanA payannAmAM kahelI mInA samajI levAnI bhalAmaNa, tathA mAlapati maraNanu vaimAnika devatvAdi la jaNAvIne kahyuM ke saviratinA dhAraka munivaro samAdhi maraNanA vidhi jALavIne je maraNa pAme te pahita ma kahevAya, A prasaMge ajJAna asaMyamAdi deASAne tajavAnu ne zubha dhyAnAdi guNAne dhAraNa karavAnuM jaNAvyu` che. pachI zrIvamAnaprabhu ane gaNadharone namaskAra karIne jaNAvyuM che ke ArabhAdinA paccakhkhANa karavA, sa jIvAnI upara mAre samabhAva che, koinI sAthe vera jhera che ja nahi, huM havethI dhanAdinI AzAnA tyAga karuM chuM, ne huM samAdhimAM rahIne AhAra, saMjJA, gaurava, kaSAya, ne mamatAnA tyAga karuM chuM, sarva jIvAne khamAvuM chuM, have huM sAkAra (gAravALu') pratyAkhyAna karuM chuM. ahIM A mInA vistArathI samajAvIne siddhone namaskAra karavAnu jaNAvyuM che. pachI deva guru dha'nI zraddhA karavI, navAM pApa karavAnAM packhANa karavA, ane aMta samaye saMthAro karavA pUrNAMka sAmAyikanA pATha uccaravA, upadhi zarIrAdine vAsarAvavA, ne samatA bhAvamAM rahIne rAgAdinA tyAga karI Atma svarUpamAM rahevuM, A hakIkata kramasara spaSTa jaNAvIne AturAtmA (roga grasta jIvA ) ne bhAvavA lAyaka bhAvanA jaNAvI che, tenA sAra TUMkAmAM A pramANe jANavA-mArA AtmA jJAna-darzanacAritra guNamaya che, te zAzrvatA che. mArA jJAnAdi guNA sivAyanA skrI kuTuMba DhAlata vagere tamAma padArtho mAruM bhAveA che. eTale kharI rIte te mArA che ja nahi, phakta mAhune laIne ja huM mAnI rahyo chuM ke ' e padArtho mArA che. ' saMcAga che svarUpa jemanu evA te padArthonI mamatAne laIne ja anAdi saMsAramAM meM ghaNIvAra uparAuparI vividha prakAranA du:khA bhAgavyA che. have huM te badhA padArthonA mAhunA tyAga karuM chuM, huM ekalA ja chuM, mAru koI nathI, ne huM paNa koInA nathI. mArA tArAnI bhAvanA e meAhanA ja cALA che. 11 A rIte bhAvanA bhAvIne je je mUla guNAnI ane je je uttara guNAnI ArAdhanA karavI rahI gai hoya, athavA pramAdathI na karI hoya, te te mUlAttara guNAnI bAbatamAM AleAcanA karIne bhaya madya saMjJAtinI niMdA gardAdi karavI, ema jaNAvIne Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI daza yannAnA saMkSipta paricaya ) 49 kahyu` ke jema mAlaka saralatAthI mApanI AgaLa khele, tevI rIte AleAcanA karanAra bhavya jIve zrIguru mahArAjanI AgaLa bhUlAnI AleAcanA karavI joIe. A prasage AlAcanA karanAr jIvanA ane jenI pAse AlecanA karavI joie te guru mahArAjanA guNA jaNAvyA che. pachI anukrame guruAdinI bAbatamAM akRtajJatA thaI hoya tene khamAvavAnA vidhi, ane bharaNanA traNa bhedA, te darekanuM svarUpa tathA anArAdhaka (virAdhaka) jIvAnu' svarUpa temaja virAdhaka vAnu kAMki devAC/i ( halakI jAtinA dhruva) svarUpe upajavuM, ane dula bhamAdhi jIvAnu, tathA ana tasaMsArI jIvAnu temaja paritta sa'sArI jIvAnu` lakSaNa sarala paddhatie jaNAvIne kahyuM ke-jeo jinezvaradevanA vacanene jANatAM nathI temanu je macchu te mAlamaNa kahevAya, aMta samaye jo azAtA vedanIya karmanA udaye tIvra vedanA bhAgavavAnA prasaMga upasthita thAya, tA te TAime gabharAvuM nahi, dhaiya rAkhI samatA bhAve te karmAMjanya vedanA sahana karavI, hrAyaveAya karavAthI vedanA AchI thatI nathI te bIjA cIkaNAM azubha karmo baMdhAya che. mATe AtmasvarUpanI ciMtavanA karatA jarUra vedanA AchI thAya che. jema samudra nadIonA pANIthI dharAtA nathI, tema Asakta AtmA ghaNA kAmAga ghaNIvAra bhAgave, te paNa dharAtA nathI (sadegaASa pAmatA nathI). mATe jeA kAmabhAganA sakalpa paNa karatA nathI, te ja mahApuruSA dhanya kahevAya, ema vicArIne viSaya kaSAyaneA tyAga karavAnu... jaNAvIne kahyuM ke maraNathI Daravu' nahi, dhIra, jIvAtuM ne suzIla veAtu' ja macchu zreSTha gaNAya che, tathA niSkaSAya ( kaSAya rahita) vagere guNavaMta jIvA ja pratyAkhyAnanuM pU phala pAmI zake che. temaja chevaTe Atura pratyAkhyAnanuM phUla karyuM che. ahI` pahelI nava gAthAomAM khAlaDita bharaNu ( dezavirati )nuM svarUpa jaNAvIne paMDita maraNanI mInA varNavI che. AnuM mUla sthAna zrIbhagavatIsUtranA 13mA rAtakanA 7mA uddezA vigere che, kAraNa ke temAM maraNanA bhedAnuM varNana vistArathI karyu che, tathA digaMbara matanA mUlAcAra graMtha jotAM jaNAya che ke, tenA kartAe A cannAnI ghaNI gAthAo (59 gAthAo ) lIdhI che. jema ahI ArAdhanAnI bInA jaNAvI che, tema bIjA bhakatapariNA, mahApratyAkhyAna, ane maraNasamAdhi payannAmAM paNa tevI ja mInA ( ArAdhanAnI mInA) judI judI paddhatie TUMkamAM ke vistArathI jaNAvI che. tathA dvAdazAMgI AdimAM je je vivakSita zrInA sakSipta jaNAI, te te amuka amuka mInAnA vistAra pacannA graMthAmAM tenA kartAe karyAM che. e hakIkata paNa yannAnA vicAra karatAM jaNAya che. zrIAtura pratyAkhyAna prakIrNAMkanA TraMka paricaya pUro thayA Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 3. trIjA mahApratyAkhyAna payantAnA TraMka paricaya ahI` Ara paccakkhANamAM jaNAvelI paNa ghaNI bInA sakSepAdi rUpe varNavI che. dezivaratavALA bhaLyeAne atimArAdhanA karAvavAnA vidhi vagere bhInA Atura pratyAkhyAna payatnomAM kahI che, ane A mahApratyAkhyAna payannAmAM sAdhunI ata samayanI hakIkata vistArathI jaNAvI che. ne te prasaMgane anusAre bIjI paNa bhInA kahI che. A kAraNathI AnuM 'mahApratyAkhyAna prakIrNAMka " nAma suprasiddha che. ahIM zarUAtamAM tIkara vagerene namaskAra karIne anukrame samyakatva, pApanuM pratyAkhyAna, duSkRtanI niMdrA, sAmAyikanA pAnA uccAra, upadhi vagerenA ane rAgAdinA tyAga, sa vAne khAmaNAM, niMdavA lAyaka aDhAra pApasthAnakA vagerenI niMdA, gaha, AtmasvarUpanI ane AtmAnA ekAdinI, bhAvanA ` saMcAganA pApe ja ghaNIvAra du:khanuM bhegavavuM, temaja asaMyama mithyAtvAdinA jJaparijJAe edha meLavI pratyAkhyAnaparijJAe ( cheDavAnI buddhie ) tyAga karavA. koIe ApaNA gunhA karyA hoya te ane ApaNe koInA gunegAra thayA hAie, teA bIjA (ApaNA gunegAra) jIvA ApaNane khamAve, ane ApaNe temane zuddha bhAvathI khamAvavA. khamaNuM ane khamAvavuM, e avicchinna prabhAvazAlI trikAlAbAdhita zrI jainendrazAsananI zAndhatI maryAdA che. A badhI hakIkata jaNAvatAM hitazikSA pharamAvI che ke pApa karavuM e duSkara nathI, kAraNake anAdri kAlathI saMsArI veAne pApa karavAnA nIca sa`skAro paDelA ja hAya che, tethI te rAgAddhimAMnA koI paNa kAraNathI pApakamate ( aDhAra pApasthAnakomAMnA kAi paNa pApasthAnakane) seve che. tyAre duSkara kArya karyuM samajavuM? A praznaneA uttar e che ke " karelAM pApA guNava ta guru mahArAjanI pAse ni`la bhAvathI jaNAvIne temanA kahyA mujama prAyazcittAdi karIne AtmAne nila banAvavA.'' A kAma bahuja duSkara che. meM pApa karyu che, athavA he guru mahArAja! mArAthI A pApa ajANatAM thaI gayuM che. mAru' zuM thaze ? have Apa kRpA karIne te pApanI zudhdhi thAya, tevA upAya batAvA ? A pramANe hRdayanA baLApAthI guru mahArAjane karelI bhUlA je jaNAvavI te AlAcanA kahevAya. AvI AlAcanA karavI, te ja kAma duSkara che. A bAbata zrInizIthasUtranI cUrNimAM kahyuM che ke:~ vijayapadmasurI dharakRta 64 '' 'taM na dukkaraM jaM paDisebijjara, taM dukkaraM jaM sammamAloijjai " ( tanna duSkaraM yatpratiSevyate, tad duSkaraM yatsamyagAlocyate ). artha-ApaNAthI je pApa karAya, te kaMI duSkara kAma nathI eTale pApa karavuM, e kaI mhAdurInuM kAma nathI, paNa ApaNe je nila bhAvathI ajJAnAdi kAraNe 1. A bhAvanA Atura pratyAkhyAna payannAnA TUMka paricayamAM jaNAvI che. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjaina pravacana kiAvalI ( zrI daza payannAnA sakSipta paricaya ) 41 thayelI bhUlA gItAtha` zrIgurumahArAjane jaNAvIe ne prAyazcitta karI AtmAne ce kheA karIe, te kAma ja duSkara che. A rIte karavAmAM ja kharI kuzalatA ( heAMziyArI, bahAdurI) samAyelI che. AvI khAmaNAMnI hakIkata jaNAvIne kahyuM ke munie khAlakanA jevA sarala thavu joIe kAraNa ke bhASatuSamuni, atimuktamuni vagerenI mAphaka saralatA guNane dhAraNa karanArA puNyazAlI jIvA nirvANapadane jarUra pAme che. A hakIkata spaSTa jaNAvIne manamAM bhAvazaSyane rAkhanAra jIvAne thatA geralAbha jaNAvIne kahyuM ke AlAcanAdinu la karmonI AAza che, ema samajIne je bhUla je rIte thaI hoya, te rIte kahevI joIe, ne guru mahArAjanA kahyA pramANe jarUra prAyazcitta karavu joi e. A hakIkata jaNAvIne kahyuM che ke ArbhAdinA paccakhANa karavA, pachI pAlanavizuddhanuM, te bhAvavizuddhanuM svarUpa ane leAkAkAzanA dareka pradeze ane dareka ceAnimAM thayelA janmAdinI bInA kahI che, pachI hizikSA ApI che ke A jIva anAdi saMsAramAM ghaNI vAra khAlamaNe maraNa pAmyA, ne mAtApitA vagere saMbaMdheA paNa ghaNAM thayA, tathA jIva ekalA ja karma kare che, ne tenA phUla paNa te jIva ekaleA ja bhAgave che. mATe samabhAve rahevu joIe, pachI anukrame paMDita maraNanA vidhi ane phala jaNAvIne kahyuM ke ghaNAM kAmabhogAdinA sukhAthI paNa jIvane sASa thatA nathI, ane saMsAramAM srIputrAdimAMnA koI koInuM rakSaNa karavA sama nathI. pachI muktinAM kAraNNA ane mahAvratAnA Are pa ( uccAra) karavAnA vidhi, tathA keAdha kalahAtine tajavAnI temaja iMdriyAne vaza karavAnI hakIkata kahIne ATha pravacana mAtAne pAlavAneA ane tapazcaryA rUpI vahANane dhAraNa karavAnA hitApadeza ApyA che. pachI jaNAvyu` ke aMtima ArAdhanA parvatanI guphA vagere sthAne paNa thaI zake che, te sAdhu samudAyarUpa gacchamAM paNa thaI zake che. tapathI karmanA nAza thAya che. tathA paDita maraNathI janma-maraNanA aMta ( IMDA ) jarUra Ave che, te paMDita bharNamAM anazanAdi vidhi jarUra karavA joie. zarama abhimAna vagere kAraNAthI jee AleAcanA na kare, tee ArAdhaka catA nathI. A badhI hakIkata vistArathI jaNAvIne kahyuM ke ANaMdhanA Amahita sAdhavAmAM apUrva madadagAra che. savar rUpI agnikarUpI lAkaDAMne khALe che. tathA jJAnI AtmA cAritrAhinI ArAdhanA karatAM thoDA kAlamAM ghaNAM karyAM khapAve che. ajJAnI jIva tevu kAma karI zakatA nathI. temaja aMta kAle namaskArAdinuM eka 5 gaNavAthI ke upayogapUrvaka sAMbhaLavAthI maraNa sudhare che. vaLI zrI jinadhama tamAma veAnuM hita kare che, ane arihaMMta, siddha, AcAya, upAdhyAya ane sAdhu mahAmagalarUpa che. tathA a`takAlanI tIvra vedanA bhAgavavAnA avasare vicAravu ke 'he jIva! narakanI tIvra vedanAnI AgaLa A vedanA zA hiMsAmamAM che! arthAt bahuja thADI che. tuM mUMjhAyA vagara samatA Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43ra zrIvijayapadhasUrIzvarakuna bhAve sahana karaje. A badhI bInA vistArathI samajAvIne aMte jaghanya ArAdhanAnuM, madhyama ArAdhanAnuM ne utkRSTa ArAdhanAnuM phala vagere bInA spaSTa jaNAvI che. zrI mahApratyAkhyAna pannAne TUMka paricaya pUro thayo. zrI bhaktaparijJA pannAne TUMka paricaya ahIM aMtakAle gItArtha guru mahArAja lAyaka ane AhAranA paccakakhANa kaI rIte karAve? A bInA vistArathI samajAvI che, tethI AnuM yathArtha nAma bhakta parijJA suprasiddha che. AnA banAvanAra zrI vIrabhadragaNi mahArAje zarUAtamAM vartamAna zAsananA nAyaka prabhuzrI mahAvIra devane namaskAra karIne zrI jinazAsananI stuti karI che. pachI kahyuM che ke je mokSanuM sukha te ja kharuM sukha che, ne saMsAranuM sukha asthira che, durgatinA duHkhane denAruM che, tathA zrI jinAjJAne ArAdhatAM muktinA zAzvatA sukha jarUra maLe che, temaja ayudyata maraNanA 1, bhaktapariNA; 2. iMginI maraNa, 3. pAdapapagama maraNa ema traNa bhedo kahyA che. A prasaMge traNa bhedonuM svarUpa vistArathI samajAvIne bhaktapariNAne lAyaka jIvanI bInA jaNAvI che. pachI saMsAranI viSamatA samajAvIne anazanane svIkAravAnI IcchAvALA munine karavA lAyaka vidhi jaNAvatAM kahyuM ke te muni jyAre gItArtha guru mahArAjane vaMdana karI anazananI vidhi karavA mATe vinaMti kare, te avasare guru mahArAja tene vaMdanAdi vidhi karAve, ne teNe kahelA rASAne aMge prAyazcittAdi jaNAvIne vizeSa zuddhine mATe pAMca mahAvrata ucarAve. ne khamatakhAmaNa karAvI hitazikSA pradAna, kAyetsargAdi saMpUrNa kriyA karAve. A rIte munine karavA lAyaka anazanane vidhi samajAvI dezavirati zrAvakane uddezIne jaNAvyuM ke vratadhArI zrAvakane aMtakAle aNuvrato uccarAvavAte zrAvaka sAta kSetramAM dhanano sadupayoga karI anukUlatA hoya to saMthArA dIkSAne paNa AcAryAdi gurumahArAjanI pAse svIkArI anazana svIkAre. kAladoSAdi kAraNe A vidhi pracalita nathI, pachI anukrame carama pratyAkhyAnanI ne bhaktaparijJAne aMgIkAra karavAnI bInA, kSetranI pratilekhanAnI, temaja trividha AhAranA pratyAkhyAnanI hakIkata vagere bInA jaNAvIne samAdhi pAnanI bInA, samAdhipAnanA lakSaNane phUlAdinI bInA kramasara jaNAvI che. ahIM samAdhipAnanI vyAkhyA A rIte jaNAvI che-10 mI gAthAmAM bhaktaparijJA anazananA suvicAra, ane avicAra AvA be bhedo kahIne, te pachInI gAthAomAM anazana karavAne lAyaka jIvane samAdhi pAna karavAnI hakIkata jaNAvatAM kahyuM ke 1, elacI, taja 3. nAgaresara, 4, tamAlapatra, 5, sAkara, A pAMca vAnAM dUdhamAM ukALIne dUdha kADhe karI anazanane lAyaka jIvane pIvarAvavuM. AnuM nAma samAdhi pAna kahevAya. anazanakAle Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI daza payannAnA sa`kSipta paricaya ) 433 ve cittanI samAdhi ( svasthatA) ne TakAvanAruM samAdhipAna che; e muddo yAda rAkhavA joie. A hakIkata spaSTa jaNAvyA bAda zrIsaMghane anazananI vAta jaNAvavAnI ane upaDyAne dUra karavA kAyAtsaga ( kAusagga ) karavAnI mInA, tathA AhArane tajavAnI mInA spaSTa samajAvI che. pachI anazana karanAra jIva caityavaMdana karIne saghane ane AcAryAdine khamAve, tathA peAtAnA aparAdhAne paNa zuddhabhAve khamAve. A rIte karavAthI jema mRgAvatI sAdhvInAM pApakaryAM nAza pAmyAM, tema anazana karanAra pApakarmAMnA kSaya kare che. pachI anazanI jIvane guru mahArAje ApelI hiizakSAnu varNana karatAM te jaNAve che ke mithyAtvanA nAza karavA, samyakatvane TakAvanArI te nimala karanArI bhAva bhAvavI, zrIvItarAga devanI dravya bhakita ne bhAvabhakita karavI, navakAra maMtranuM smaraNa karavuM, svAdhyAya karavA, vratAdine sAcavavAM, traNa zalyanA tathA cAra kaSAyeAno tyAga karavA, indriyAne vaza karavI, jema jhAMjhavAnu pANI tarasa chIpAvatuM nathI, tema adhama karavAthI (dharmAvaruddha vartAvAthI) sukha maLe ja nahi, agni vagerethI paNa vadhAre du:kha denAru mithyAtva che. sAdhunI upara dveSa rAkhanArA jIve dattanI mAka du:khI thAya che, samyakatvathI ja jJAnAdi Take che, zrIjinazAsananI upara daDha raMga dhAraNa karavA. samyakatvathI bhavabhramaNa TaLe, ne meAkSa maLe, arihaMtAdinI bhaktithI durgatinAM du:kheA TaLe, ne meAkSanAM sukha maLe che. bhakita sivAya mukita maLe ja nahi, jema khArI bhUmimAM DAMgaranuM vAvavu. ( ugADavu' ), bIja vAvyA vinA dhAnyanI cAhanA, vAdaLAM vinA varSIdanI cAhanA, A badhAM kArya nakAmAM che, tema bhakti karyA vinA mukitanI cAhanA paNa nakAmI che. A prasaMge maNikAranuM dRSTAMta kahyuM che. A badhI bInA kahIne hitazikSAnA prasaMge navakAranA prabhAva jaNAvyA ke te (navakAra ) saMsArane kSaya karanAra che. ahIM melTjha ( hAthInA mAvata)nuM dRSTAMta jaNAvyuM che. pachI kahyuM ke ArAdhanA e hAthA jevI (kaTheDA jevI ) ane sugatinA mArgamAM tha jevI che, ane jJAna e mana rUpI pizAcane vaza karanAru che. temaja yavarASi ane cilAti putranA dRSTAMte jJAnathI vighnAdinA nAza thAya che ane sadUgatinAM sukha maLe che, pachI anukrame TUMkAmAM hiMsAdi pAMca DhASAnAM kaDavAM phUla vagere kahIne ahiMsA vagere pAMca guNAnA zubha lAdi jaNAvIne hitazikSA pharamAvI che ke hiMsA, jUTha, cArI, maithuna ne parigrahanA tyAga karIne ahiMsA, satya, cerInA tyAga, brahmacarya ne sattASa guNAne dhAraNa karavAthI jarUra mukitanAM sukhA maLe che. ahiMsAdi pAMca guNNAnA upadezanuM rahasya DhaMkAmAM hitazikSA rUpe A pramANe jANavuM- 1. kAI paNa jIvane haNavA nahIM, ra. pAtAnI jevA bIjA jIvAne gaNIne koinI paNa lagAra paNa AMtaraDI du:khAya, te rIte piratApanA vadha vagere karavA ja nahi, kAraNa ke koIne paNa du:kha gamatuM ja nathI, badhA jIvA sukhane cAhe che. mATe dayA jeve Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 zrIvijayapadhasUrIzvakRta koI dharma nathI. hiMsA karatAM te sagAMone paNa vadha karAvavAno prasaMge upasthita thAya che. 3. bIjA nI dayA pALatAM svadayA jarUra sacavAya che. 4, caMDAlanI jema hiMsaka cha duHkhI ja thAya che. pa, ahiMsAnuM (dayAnuM) phala Arogya, zubhagatinuM dIgha (lAMbuM AyuSya, cakravarti AdinI rAjya kRddhi vagere jANavuM. 6. jo muni paNa dUSita bhASA bele, to te kathA lepAya che, 7. sAcAM veNa ja vakhaNAya che, 8. sAcAM veNanAM phalo vizvAsa vagere jANavAM. ka, jUThAM veNa bolavAnAM phala-avizvAsa, caMDAlapaNuM vagere kahyAM che. vasurAjA asatya bolatAM durgatine pAme. 10. eka ghAsa jevI cIja paNa mAlikane pUchavA sivAya levAya nahi, 11, je jenuM dhana cAre, te tenA jAna paNa karyo che. 12. adatta cIja levI, e kAma lokavyavahArathI viruddha che. 13. adattAdAna (corI vagere) nAM phalo nirdhanapaNuM, durgati vagere jANavAM. 14. zrAvakaputra cArInA pApe bahuja du:khI tha. 15. kAma doSanuM kAraNa che. 16. maithunasaMjJA du:khane denArI che. 17. sarpanA jevo kAma che, 18, bhayakaMra vedanA ane durdazAne pamADanAre kAma che. 19. kAma (viSayavAsanA; maithuna)nA pApe kuberadattAdanA behAla thayA. 20. strI daSanI velaDI che. 21 duHkharUpa samudramAM pADanArI che, rara. mahApuruSe rUpI parvatone bhedanArI nadInA jevI strI che. ra3. strI nAgaNa jevI che, tenA vizvAsa karanAra chava vagara mate mare che. ra4. manane haranArI (bhramita karanArI, bharamAvanArI ) strI che. 25. rAjA taraphathI phAMsInA hukamane pAmelA puruSanA gaLAmAM paherAvelI kareNanA lAla phUlonI mALA jema te (purUSa) nA vinAzane (maraNane) sUcave che, tema strI paNa zagIjananA acAnaka maraNane sUcave che. ra6. strIno rAgI devarati rAjA bahu ja herAna thaI durgatine pAme, 27. zeka pApAdine karAvanArI ane mohaviSayane vadhAranArI strI che. ra8. cAritra rUpa bhAvaprANuno nAza karanArI ane munivarenA paNa manane calata karanArI strI che. juo, siMha guphAvAsI muni kezA vezyAne joIne calita thaI gayA. 29. pANInA pUravALI nadInI jema bhava samudramAM buDADanArI strI che. 30. moTA samudranA mojA jevI juvAnI asthira che, kAyama rahevAnI nathI. jarUra te juvAnI javAnI che. 31, saMgane artha Asakata moha, mamatA thAya che. saMgamAM phasAyelo jIva maNipatinI jema bIjAne mAratAM vAra lagADato nathI. 3ra. saMgane tyAga karanAra jIva cakravartithI paNa vadhAre parama sukhane bhogave che. A hitazikSA batrIzI nija guNa ramaNatAne jarUra vadhAre che. mATe tenI bhAvanA vAraMvAra karavI, A hakIkata kahyA pachI anukrame nidAna (niyANuM) nuM svarUpa, ane rAgadveSane mohanA bheda samajAvIne jaNAvyuM ke rAgathI gaMgadattane du:khI thavuM paDyuM, ema zreSathI vibhUti herAna thayo. tathA caMDapiMgala mehathI herAna thayA, tathA je kaI mANasa Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI daza payanano saMkSipta paricaya) 435 kAcanI upara thayelA mohathI te vapUrane daIne badalAmAM kAcane grahaNa kare, to te mUrkha ja gaNAya, ema kAca je ! rAga mahAdinI jAlamAM phasAIne vaiyarananA jevI mokSa mArganI ArAdhanAne hArI janAre jIva jarUra mUrkha ja gaNAya. he jinezvara deva! tamArA prasAdathI mArAM du:khano ne kamane kSaya thAo, AvI je mAgaNI te niyANuM na kahevAya, je nidAnAdi doSone chaDe, te mekSano sAdhaka AtmA jANavo. ane iMdriyonA zabdAdi viSayomAM Asakita bhAvane dhAraNa karanArA je saMsAramAM bhame che, tathA pitAnAM hADakAMne cATavA jevA viSayo che. temaja saMga e parizramanuM kAraNa che, keLanI aMdaranA garbha (vacalA bhAga)nI jevA sAra vinAnA viSayo che. A prasaMge pAMca dato jaNAvyA che. pachI jaNAvyuM ke iMdriyAne vaza karavI, mokSa mArganI ArAdhanA karavI, kaSAyone tajavAthI sukha maLe, ne kaSAya karavAthI du:kha maLe. ahIM naMda ane parazurAmAdinA daSTAMto dIdhA che. A bInA sAMbhaLIne anazana karanAra jIva gurune kahe che ke AvI hitazikSA mane vAraMvAra sAMbhaLavAno avasara maLaje. pachI kahyuM ke parISahAdinA avasare karelI anazananI pratijJA saMbhArIne mana sthira rAkhavuM. A rIte vartavAthI avaMtI sukamAla munirAja ArAdhaka thaI sadgatine pAmyA. anazana bhAvamAM rahelA vicAravuM joIe ke saMsAra asAra che, dharmarUpI vahANa mahAdurlabha che. ane te ciMtAmaNi vagerenI jenuM apUrva (prabhAvazAlI) che. A rIte vicAravuM, ne aMta samaya sudhI navakAra maMtranuM smaraNa karavuM. A pramANe vartanArA jevo jaghanyathI saudharma devake ane utkRSTathI acuta devaloke athavA sarvArthasiddha vimAne deva thAya che. zrI bhaktaparijJA pannAne TUMka paricaya pUro thayo 5. zrI naMdula vaicArika pannAne TUMka paricaya ahIM kartAe taMdula (cokhA)nI 460 kareDa ane 80 lAkha saMkhyA jaNAvIne vairAgyAdino upadeza Ape che, tethI AnuM nAma "naMdulacArika prakIrNaka yathArtha (nAmane anusAra thatA arthavALuM) ja che. TUMkAmAM ema paNa jarUra kahI zakAya ke taMdalenA vicAravALe je payane, te taMduvaicArika prakIrNaka kahevAya. AnI gadyaracanA ane padyaracanA bahu ja suMdara che. emAM viziSTa zabda racanA sAthe arthanI saMkalanA paNa prauDha ja che. ethI AnI prAcInatA sAbita thAya che. temaja chapAyelI zrIdazavaikAlika cUNi (pAnuM pAMcamuM) vagere zAstromAM AnuM nAma jaNAvyuM che, tethI paNa sAbita thAya che ke daza vaikAlika cUrNikAranA samayanI pahelAM ja A prakaNikanA racanAra mahAsamartha pratibhAzAlI gItArthe zrIsthavira bhagavaMta thayA che. Ane makhya Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 zrIvijayapadmasurIzvarakRta viSaya ( adhikAra) azuci bhAvanA che, bIjA graMthAmAM na maLI zake evu apUrva edhadAyaka azuci bhAvavAnu` vistArathI varNana ahIM ja karyu che. (1) pAchalA bhavanuM AyuSya pUrNa thayA pachI ja sa`sArI jIva navA (AgAmI) manuSya bhavanA AyuSyanA udaya jyAre thAya, tyAre mAtAnA garbhamAM dAkhala thAya che, A hakIkatathI mAMDIne te jIva gabha mAM audArika zarIra zI rIte kayA krame anAve che ? (2) tyAM garbhamAM kaI rIte AhAra kare che? (3) te grahaNa karavA AhAra kevA kevA svarUpe piraNAma pAme che? (4) ceAninuM svarUpa zu' ? (5) garbhamAM rahelA jIva audArika zarIranA dareka avayaveA kayA krame keTalA TAImamAM banAve che? (6) garbhamAM jIva kevA svarUpe rahe che ? (7) janmakAle te chatra zarIranA kayA bhAgathI bahAra nIkaLe che ? (8) janmyA bAda te kevA kevA svarUpe kayA krame meTA thAya che ? vagere praznonA spaSTa khulAsA meLavavAnuM apUrva sAdhana A taMdulavaicArika payannA che. dAkatarI ke vaidyaka lAInanA anubhavI sIvIla sarjana, vaidya vagere paNa jo ahI` kahelI zArIrika hakIkatane hAlanI navIna zArIrika zeAdhakheALanI sAthe sarakhAve, teA temane zarIra racanAnuM ghaNu navu ane TaMkazAlI jJAna jarUra maLe ane teo rAjI thaIne jarUra jaNAve ke A hakIkatanuM mUla sthAna zrIsa jJaprabhunAM vacanA ja che, AmAM 586 gAthAo che, te zeSa bhAga gadya ( vAkaya rUpe) che, temAM zarUAtamAM anukrame maMgalAcaraNa ane abhidheya (ahIM kahevAnI bInA) kahIne jIva garbhamAM jeTale TAima rahe, tenA divasa rAtri muhu dhAsocchvAsanuM, ane bIja kAlAdinuM pramANa, tathA zrI AdimAMnA kAne leAhI vigerenI vizeSatA hoya ? garbhamAM jIva kevI sthitimAM rahe che ? vagere praznAnA spaSTa khulAsA karIne jaNAvyuM ke jIva je TAI me garbhamAM dAkhala thAya, te ja TAime kA NakAyayAgathI je mAtAnA lAhInA ane pitAnA vInA AhAra kare, te Aja AhAra ( AjAhAra) kahevAya. pachI temAMthI thatI kalala, azru, pezI vagere avasthAnuM ane zirA ( nasa) dhamanI romAdinI saMkhyAnuM varNana karIne jaNAvyu ke ( garbhAmAM rahelA jIvane maLa mUtra na hoya ane te grahaga kareleA tamAma AhAr kAna vagere iMdriyA rUpe pariNamAve che. eTale te AhAramAMthI iMdriyA manAve che. tathA garbhamAM rahelA jIvane kavalAhAra na heAya, A bInA spaSTa jaNAvIne rasaharaNI zirAnu ane garbhanA jIva te dvArA je rIte AhAra le che te mInA, tathA garbhamAM rahelA jIve anAvelA zarIranAM aMgAmAMnA keTalAeka ageAmAM jo zukranI vizeSatA ( adhikapaNuM ) hAya, tA te aMgeA vyavahArathI ema kahevAya che ke A pitAnAM a`geA che, ane je aMgAmAM leAhI vadhAre hoya, te agA mAtAnAM kahevAya. A rIte zarIranAM aMgAnI mInA kahIne jaNAvyuM ke garbhamAM rahelA koI jIva kharAba bhAvanAthI marIne narake jAya, ane zubha bhAvanAmAM maratAM devalAkamAM jAya, tathA garbhanA jIva catto, Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana pravacana kiraNAvalI (zrI daza panAne saMkSipta paricaya) 437 paDakhAbhera vagere svarUpe garbhamAM rahe che, A hakIkata spaSTa jaNAvIne (gAthAomAM) garbhanuM svarUpa, ane janmanI bInA jaNAvatAM kahyuM ke, paga vageremAMnA koI paNa avayavathI garbhamAMthI jIva bahAra nIkaLe che. ane kaI pApI jIvanI apekSAe garbhamAM rahevAne kAla 12 varSane paNa ghaTI zake che. ema 55 mI gAthAmAM kahyuM che. pachI anukrame bAladazA vagere 10 dazAonuM, ane AkSepaNa vagere 10 avasthAonuM svarUpa kahIne jaNAvyuM ke sukhI jIve dharmanI ArAdhanA karavI joIe, tethI vadhAre dharmanI ArAdhanA du:khI AtmAe du:khano nAza karavA mATe ane sukha pAmavA mATe jarUra karavI joIe. puNyathI uttama jAti kula vagere prApta thAya che. pachI kramasara yugaliyAnuM svarUpa, temanA saMsthAna tathA saMvanana (saMghayaNa )nuM saMsthAnAdinI hAninuM svarUpa kahyuM che. pachI avasarpiNInA ArAnI apekSAe temaja so (100) varSamAM yuga-ayana-Rtu-mAsa-pakSa-divasamuhUrta tathA uchuvAsanI saMkhyA, taMdulanI saMkhyA, maga vagerenI saMkhyA ane samaya uchUvAra -prANa-stoka-lava ne muhUrtanuM svarUpa tathA nAlikA (naLI) nA chidranuM ane tenA pANInuM svarUpa, temaja eka varSanA divasAdinuM pramANa spaSTa samajAvIne manuSyAdinA saMpUrNa AyuSyamAM nidrAdinA vibhAgo jaNAvyA che. eTale jiMdagIno keTale keTalo bhAga nidrAmAM, bAlyAvasthAmAM tathA juvAnImAM, temaja ghaDapaNamAM jAya che, te jaNAvIne hitopadeza Apavo ke dharmAdhanane kAla bahu ja thoDA rahe che. mATe pramAdano tyAga karI parama ullAsathI zrIjina dharmanI sAtvikI ArAdhanA karI muktinAM avyAbAdha sukha meLavavA, emAM ja mAnava jIvananI sAcI sArthakatA rahelI che. dharmArAdhananI uttama taka gumAvanArA jIvane aMte jarUra pazcAttApa thAya che. A prasaMge AtmajJAnano upadeza daIne kahyuM ke AyuSya vagere nadInA pANInA vega vagerenI jevA che, ne saMsArarUpI samudramAM janma, jarA, maraNarUpI pANI ThasoThasa bhareluM che. A rIte kahIne yugalika puruSAdinA pRSTha karaDaka (meTI pAMsaLIo) vagerenA pramANAdinI bInA ane adhegAminI (zarIranA nIcenA bhAga tarapha janArI) zirA (nasa)nI bInA, tathA pittAdine dhAraNa karanArI zirAo (na)nI bInA, temaja zarIramAM rahelA lehI zukrAdinI bInA anukrame vistArathI samajAvI che. pachI vairAgyano upadeza detAM jaNAvyuM che ke mUDha AtmAo ajJAna ane mohane vaza thaIne ja strInA dehane suMdara mAne che. paNa teoe samajavuM joIe ke je strInA zarIranI aMdarano mAMsAdi bhAga bahAra Ave, ane cAmaDIne bhAga aMdara jAya, te jarUra te joIne tiraskAra thayA vinA rahe ja nahi, samaju AtmAne to jarUra vairAgya thAya ja. kAraNa ke, te to samaje che ke zarIra to malamUtrAdi azuci padArthothI bhareluM apavitra ja che. phakata cAmaDI, lUgaDAM, ghareNAM vagerethI ja tenI kSaNika (thoDI vAra rahe tevI) suMdaratA jaNAya che. mATe he jIva! tAre vairAgya bhAvamAM rahevuM, e ja parama zreyaskara che. tathA viSayo kiMpAka phalanI jevA Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta bhaya'kara du:kha denArA che, temaja strIjAti ghaNA DhASAnI khANa jevI che, mATe tenI upara mAha rAkhavA ja nahi. A rIte viSaya pratye vairAgyabhAvane prakaTAvanAra hitApadeza daIne anukrame strInAM 93 nAma ane tenI ( tArI, mahilA Ardri nAmanI ) vyutpatti, tathA strInuM caritra temaja svarUpa vairAgyabhAvanA prakaTAvavAnA irAdAthI spaSTa jaNAvIne graMthakAre kahyuM ke jaDa jevA thavAne hritApadeza devA nakAmeA che. kAraNake temane tenI talabhAre paNa asara thatI ja nathI. mATe buddhizAlI Asannasiddhika bhavya jIvee samajavuM joie ke maraNAdinAM du:khAne bhAgavavAnA avasare putra zrI vagere parivAmAMne koI paNa jIva du:khathI bacAvI zakatA nathI. mAvasare parabhava jAtAM eka dhama ja sAthe Ave che, dharmanuM ja zaraNa levu e sAcuM zaNa che. tenAja prabhAve iMdrAdinI te rAjyAdinI Rddhi vagere temaja aMte meAkSanA paNa sukhA maLe che. A rIte graMthakAre dhanuM phUla vagere kahIne A taMdulavaicArika prakIrNakane pUrNa karyAM che. pa. zrIta dulavaicArika prakIrNAMkanA sakSipta paricaya pUro thayA 6. zrIsaMstAraka prakIrNAMkanA TUka paricaya sastAraka eTale sa thArA nimala cAritrAdinA sAdhaka munivaro pAtAnA jJAnanA upayAgathI ke jJAnI guru mahArAjanA kahevAthI aMta samaya jANIne atakAle je vidhi pUrNAMka jevI ArAdhanA kare te zrInA ahIM va`vI che, tethI A sastAraka payannA kahevAya che, jema ahIM aMtima kAlanI ArAdhanAnuM varNana karyu che, tema catu:zaraNa, bhaktaparijJA, mahApratyAkhyAna prakIrNakAmAM paNa judI judI paddhatie DhaMkAmAM ke vistAramAM tevuM ja varNana karyu che. eTale daza payannAomAM payannAemAM ArAdhanAnA adhikAra ( varNana ) Ave che, ema khuzIthI kahI zakAya. ahIM zarUAtamAM zrImahAvIra prabhune namaskArAdi karIne sa MstArakanuM ArAdhanA svarUpa jaNAvyuM che. pachI kahyuM ke AtmAne sArI rIte tAre eTale zukala dhyAna, kevalajJAna, meAkSa rUpa lAbha pamADe te sastAraka kahevAya. A rIte sastArakanI vyAkhyA jaNAvIne zramaNapaNAnI utkRSTatA varNavI che. pachI anukrame saMstArakanuM parama maMgalikapaNuM ane tene svIkAranArA munivarone Atmika vIryAMllAsa tathA paramA (mAkSa)nA lAbha vagere bInA spaSTa jaNAvIne kahyuM che ke sastAraka e vasudhArA jevA ne tI svarUpa che. tathA ahIM mokSanA lAbha vagere traNa kAryAM sadhAya che; mATe A saMstAraka ( saMthArA karavA rUpe karAtI aMtima samayanI ArAdhanA) tItha svarUpa kahyo che, temaja kharuM rAjya tA mokSanuM je rAjya te ja che. nija guNa ramaNatAnA apUrva zAndhatA AnaMdane bhAgavanAra A sastAraka bhAvamAM Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI daza payannAnA sa`kSipta paricaya ) 439 rahelA munivarA mekSa rAjyanA rAjA che. A rIte jaNAvelI bInAne vistArathI samajAvIne zuddha saMstArakanuM ne azuddha sastArakanuM svarUpa kahIne jaNAvyu` che ke muni je divase sastAraka vidhine aMgIkAra kare, te divase tene bahuja karmane rAdi rUpa Atmika lAbha thAya, ne dareka samaye karmanA kSaya thAya, tathA te TAime munine cakravartInA sukhathI paNa vadhAre caDhiyAtuM sukha hoya che, koIne nATaka jovAmAM jevI prIti hAya, tethI paNa vadhAre prIti zrIjinavacananuM manana (rANa, vicAra, bhAvanA) karanAra A sastAraka bhAvamAM rahelA munirAjane heAya che. vyAjabI ja che ke jeTale aMze rAganA abhAva hAya teTale aMze nirdoSa Atmika sukhanA anubhava thAya che. A rIte aMta samayamAM paNa A sastAraka bhAvane svIkAranArA bhavya jIvA AtmakalyANa jarUra karI zake che, nizcayanace AtmA eja sastAraka kahevAya. kAraNa ke A TAime AtmA nijasvarUpamAM varte che. A bInA spaSTa samajAvIne kahyuM ke sastAraka bhAvane aMgIkAra karyAnA mukhya mArga e che ke cAmAsAmAM tapazcaryA karIne ziyALAmAM sastArakanA vidha karavA joIe, AvI nila ArAdhanA karIne Amahitane sAdhanArA puNyAtmAomAM dRSTAMta tarIke aNu kAputra AcArya, skaMdhasUrinA ziSyA, sukArAlamuni, avaMtIkumAla, dhama siMhamuni, cANakaya, amRtadhASamuni, caMDavega, cilAtIputra, gajasukumAla vagere jANavA. A badhI mInA jaNAvIne kahyuM ke sastAraka bhAvamAM rahela munirAja sAgAra pratyAkhyAna kare. yAgya avasare pANInA paNa tyAga kare, sa saMghane khamAve, sa aparAdheA khamAve, temaja anazananI anumAdanA kare, ane cAre gatinA du:khA, tathA thai gayelA anaMtA janma-maryAdA vicAra karIne, temaja anyatva bhAvanAne bhAvone nimamatva bhAvamAM varte. pachI AcAryAdrine te sarva jIvarAzine khamAve. A rIte vidhi sAcavanAra te muni ghaNAM karmone khapAve che. A prasaMge zrIguru mahArAja te munine hitazikSA detAM jaNAve che ke A sastAraka bhAvanI yathA sAdhanA karanArA bhavya aA trIje bhave mAkSe jAya che. 6. zrI saMtAraka prakIrNAMkanA saMkSipta paricaya pUro thayeA. 7. zrI gacchAcAra prakINuMkanA sakSipta paricaya gacchanA artha sAdhuonA samudAya thAya che. temanA AcAranuM varNana ahI karyu che. tethI AnuM nAma 'gacchAcAra prakIrNa ka' yathA che. AnA banAvanAra zrIsthavira bhagavate (1) AcAya` (2) sAdhuA (3) sAdhvIe A traNanI bInA zrImahAnizItha, ahukalpa ane vyavahArasUtrane anusAre varNavI che. eTale e traNe cheH sUtreAmAMthI Ane uddhAra karyAM che. A payannAnI zarUAtamAM pahelI gAthAmAM prabhuzrI mahAvIradevane Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 zrI vijayapatrasUrIzvarakRta namaskAra karIne kahyuM che ke huM gacchane AcAra jaNAvuM chuM. bIjI gAthAthI mAMDIne 7mI gAthA sudhInI 6 gAthAomAM munione garachamAM rahetAM zA zA lAbha thAya che ? te bInA ane prasaMge bIjI paNa bInA spaSTa jaNAvI che. pachI uttama AcAryanA ne adhama AcAryanA lakSaNa vagere 8mI gAthAthI 40mI gAthA sudhInI 33 gAthAomAM jaNavyA che ane te pachInI 66mI gAthAomAM sAdhu munirAjanA AcArAdinuM varNana karyuM che. te pachInI 28 gAthAomAM sAdhvIonA AcArAdinuM varNana karyuM che A rIte Ane dUka sAra jANe have A gacchAcAra pannAne paricaya TUMkAmAM A pramANe jANe-ahIM zarUAtamAM maMgala, ane abhidheya (graMthamAM kahevAnI bInA) vagere kahIne jaNAvyuM che ke munivaroe ca7mAM rahIne gacchanAyakanI AjJA pramANe vartavuM joIe ne gacchanI maryAdAne jarUra pALavI joI ejeo gacchanI maryAdA tarapha bedarakArI rAkhI svabhAve vate che, teo vadhAre kAla saMsAramAM bhaTake che. tathA AtmAthI sAdhuonA samudAya rUpa gacchamAM sAdhuoe rahevuM. temaja te ga7mAM AcAryane kharo AdhAra hoya che, tethI tenI parIkSA karavAno vidhi, ane umAge ( avaLe mAge; viparIta mAge) rahelA surinuM lakSaNa vagere bInA vistArathI samajAvIne kahyuM ke je AcArya AjJA vinayAdi sadguNI gachane mATe upakaraNAdi sAdhanone saMgraha karavo vagere kAryo kare nahi ne gachanA sAdhuone icchA, micchA tahakAra, chaMdanA,nimaMtraNA vagere darzAvadha cakravAla sAmAcArI zIkhave nahi, tathA munimArga (sAdhunA AcAra)ne samajAve nahi, te AcArya te guNa gacchanA zatru jevA jANavA tathA je ziSya zrIAcArya bhagavaMta vagere gItA vaDIla mahApuruSenI AjJA pramANe varte nahi ane AcAryane badale pite ga7mAM sAraNA vAraNA caNA paDAyaNA kare, tathA paramopakArI zrI guru mahArAjanI khabara le nahi te ziSya zatru je jANavoA vAta spaSTa jaNAvIne kahyuM ke AtmAthI vinayAdi saddaguNI ziSya karmodaye unmArge gayelA gurune paNa sanmArge cAlatA kare che. A prasaMge vinIta ziSya kaI vidhie kevAM namra vacanAdi sAdhanothI pUjya zrI guru mahArAjane sanmArge lAvavA, te vidhi vagerenuM varNana vistArathI karyuM che. pachI anukrame nirmala saMyamadhArI sAdhunuM svarUpa ane sabhAge rahelA sUrinuM tathA unmArgagAmI sUrinuM lakSaNa, temaja zuddha dharmopadezakanuM saMvipaNuM ane saMvipakSanuM lakSaNa vagere bInA jaNAvIne pachI kahyuM ke ga7mAM pUchA, pratipRcchA vagere jarUra thavAM ja joIe. je tema na thAya to gaccha svachaMdI banI jAya. tathA zrI tIrthaMkara deve pharamAvyuM che ke ziSyonI bhUla jaNAya to gurue temane samajAvIne sudhAravA, je tema na kare te gura mahArAja jinAjJAnI virAdhanA karanAra kahevAya. A badhI bInA vistArathI kahIne anukrame gacchanuM ne kugacchanuM lakSaNa, gItArthano mahimA ane agItArthanI niMdA, Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene pravacana kiraNAvalI (zrI daza pannAno saMkSipta paricaya) 441 tathA agItArtha-kuzIlAdinI sobata nahi karavAno AbAda upadeza Ape che. pachI anukrame ga7mAM rahenArA munivarAdine thatA lAbha ane gacchavAsI munivarAdinA lakSaNa kahIne jaNAvyuM ke munio 6 kAraNe AhAra kare. dIkSA paryAyAdikathI jeo moTA hoya temanuM sanmAna jarUra sAcavavuM. sAdhuo sAvInAM vastro vApare nahi, tenAM aMgopAMgAdine ekAgratAe kharAba bhAvanAthI juve nahi, tathA teno vicAra paNa kare nahi. temaja sAdhvIne paricaya kare nahi. A rIte jaNAvIne kahyuM ke sAdhue sAvIne saMsarga (paricaya, vAtacIta vagere) na karavo joIe, ane saMnihita deSAdithI dUSita AhAradine vAparavA nahi, tathA saMyamadharmanI ArAdhanA karavAmAM apramattabhAve prayatnazIla thavuM joIe, temaja 6 javanikAyanA rakSaka banIne dravyAbhigrahAdine jarUra dhAraNa karavA joIe. A bInA spaSTa jaNAvIne kahyuM ke munie khajUrInA pAMdaDAMnI sAvaraNathI kAje na kADhavA joIe, kAraNa ke tethI dayA sacavAtI nathI. sacitta pANInA tathA anna AdinA samAraMbhAdine tyAga kare . temaja puSpAdine spazadi karavA nahi (aDavuM paNa nahi). hAsya krIDAdine varjavAM, strIne aDavuM paNa nahi. A bInA tathA tene anusaratI bIjI paNa bInA spaSTa jaNAvIne kahyuM che ke munie ayogyane dIkSA devI nahi, niguNa sAdhune dUra kare, ane polANavALA pATa-pATalA vagere vAparavA nahi, jethI saMyamane puSTi maLe tevAM vacce vAparavAM. tathA hiraNyAdine aDavuM nahi, sAvInAM pAtro ane davA vagere vAparavAM nahi, tathA jyAM ekalI strI hoya, tyAM UbhuM paNa rahevuM nahi. sAdhvIne bhaNAvavI nahi, temaja sAdhuonI maMDalImAM sAdhvIthI avAya nahi, krodhAdi kaSAyane tyAga kare, zAMta thayelA kaSAyanI udIraNA karavI nahi. A badhI bInA spaSTa samajAvI che. pachI A rIte hitazikSA ApI che ke muni krayavikraya (vecavuM, kharIdavuM) kare nahi, suvihita muni samudAyamAM rahe. eka sAdhu vagerethI ke eka sAdhvI AdithI upAzrayanI rakSA thAya nahi, tathA sAdhvIone samudAya prAmAdinI bahAra AvelA sthAnamAM raheto hoya, to te kharAba gaccha kahevAya. temaja je gacchamAM ekalo sAdhu ekalI sAthvInI sAthe vAtacIta kare ane sAdhupaNAne na chAje tevI halakI bhASA bolAtI hoya te gacha nahi, paNa kharAba gaccha kahevAya. muni strInI chabI vagerene juve nahi, vastranuM sIvavuM vagere sadoSa kriyA na kare, ane vilAsavALI gati vagere kare nahi, gRhasthanA ghera kathA kahe nahi tathA rAte kathA na kahe, kaleza kare nahi, temaja bahAragAmathI AvelA sAdhuonI upara vAtsalyabhAva rAkhe ne zarIranI zAbhA na kare, rAte sUvAnA TAIme be juvAna sAthIonA saMthArAnI vacce eka vRddha sAdhvIne saMthAre thAya, e rIte taruNa sAdhvIe saMthArA karavAne vyavahAra che. sAvIoe me devuM vigere kriyA zarIrane zobhAvavA mATe karavI nahi. jyAM gabha vagere Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 zrIvijayapadmasUrIzrvarakRta pazue heAya tevA sthAne rahevu nahi, tathA pramAdAdine chaDIne vairAgyAdi guNA dhAraNa karI sayamanI ArAdhanA karavI, guruNI AdinA vinayAdvi karavA temaja vAtacIta karatAM sAmAnA tiraskAra karavAnI bhAvanAe uttara pratyuttara devA nahi, sAmAne javAma devAnA avasare sAdhvIe peAtAnI guruNInI pAchaLa UbhA rahIne ke besIne javAba devA. A hakIkata puruSane javAma devAnA prasaMge samajavI. tathA sAdhvIe jethI zIlabhAvanA ghaTe, tevI vAtacIta karavI nahi. temaja sAdhu ke sAdhvI jo gRhasthanA jevI bhASA mele, te te mAsApavAsAdi tapanA phUlane hArI jAya che, eTale tevI AkarI tapazcaryAnuM paNa saMpUrNa`la te pAmI zakatA nathI. A badhI mInA vistArathI samajAvIne te kahyuM che ke zrI mahAnizItha, bRhatkalpa ane vyavahArasUtramAMthI sAra lai ne A payannAnI racanA karI che. je munivaro ahIM jaNAvelI mInA pramANe gacchamAM rahIne parama ullAsathI sayamAdinI sAttvikI ArAdhanA karaze, teo jarUra saMsAra samudranA pAr pAmaze, eTale muktinAM avyAbAdha sukhA pAmaze. 7. zrIgacchAcAra payannAnA saMkSipta paricaya pUrNa thayA. 8. zrINividyA prakIrNAMkanA ( gaNivijhA payannAnA ) TraMka paricaya ahI. 8ra gAthAo che. temAMthI para (bAvana )mAMthI 58mA sudhInA 7 zlokA anuSTupa chaMdamAM che, bAkInI 75 gAthAo AryAM chaMdamAM che. gaNI eTale AcAya mahArAjane khAsa jarUrI evI jyAtiSanI vidyA (jyAtiSanuM jJAna ) jemAM TUMkAmAM jaNAvI che te gaNivadyA kahevAya. zrIAcAya mahArAja gacchanA nAyaka che, tethI kula gaNu sadyAdinA nimitte sArA divasa, tithi, nakSatrAdrine joIne nakkI karI teo te divasAdimAM dIkSA pratiSThA vagere karAve che. A kAraNathI 'NividyA' nAmamAM gaNazabda zarUAtamAM mUkayA che. jevI rIte ! aMgAmAM zrIsthAnAMgasUtra ane samavAyAMga sUtramAM jyAtiSanI thADI bhInA ane dRSTivAdanA 11 mA kalyANapravAda pUrNAMmAM jayAtiSanI zrInA bahu ja vistArathI kahI che, tathA 12 upAMgAmAM sUryaprajJapti, caMdraprajJapti ane jammUDhIpaprajJaptisUtra nAmanAM traNa upAMgAmAM jyAtiSanI mInA kahI che, tevI rIte daza yannAomAM phakata A vidyA payannAmAM ja janmyAtiSanI TUMkI chatAM bahu ja jarUrI mInA varNavI che. A hukIkata 45 AgamAnI apekSAe jaNAvI che. eTale 45 AgamAmAM upara jaNAvelAM sUtro sivAya bIjA AgamAmAM jyAtiSanI khAsa jarUrI zRMkhalAbaddha ( kramika ) mInA kahI nathI. bAkI chUTI chavAI tevI bInA tA zrIprajJApanAsUtrAdimAM koI koI sthale jaNAvI che, te paNa svataMtra nahi, paNa bIjA cAlu prasaMgane spaSTa samajAvavAne mATe TIkAkArAdri mahApuruSoe khapa pUratI jayotiSanI Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 443 zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI daza payannAnA saMkSipta paricaya ) mInA jaNAvI che. A pannAnI 82 gAthAo atha vicAratAM AnA racanAra sthavira ma`inuM apUrva jJAnipaNuM sAkhita thAya che. temaNe TUMkA chatAM bahu ja upayogI muddAe ahIM' jaNAvyA che. AnI upara TIkA nathI, kadAca hoya teA te upalabhya nathI. (maLI zakI nathI ). sabhava che ke jema 11 mA kalyANapravAda (avaMdhya pUrva) pUrvamAMthI sUrya prajJapti, caMdraprajJapti vagerenA uddhAra karyAM, tema A gaNividyA prakIrNa kanA koI meTA sUtramAMthI kadAca uddhAra thayeA hAya, paNa uddhAranu sthAna jaNAvyuM nathI. ahIM zarUAtamAM graMthakAre pahelI gAthAmAM jaNAvyu` che ke, huM lAkhala vidhi kahIza. eTale divasa vagere nava padArthImAM kayA kayA divaseA sArA gaNAya, ne kayA kayA divase sArA na gaNAya? A bAbatanA nirNaya kahIza. jema vyavahAramAM kahevAya che ke A divasa vagere sabaLA che eTale sArA che, ne A divasa vagere namaLA che. ( maLa vinAnA che, sArA nathI ) tema ahIM... paNa te pramANe samajavuM, te divasa vagere nava padArtho A pramANe jANavA(1) divasa -30 divaseAmAM kayA divase| sArA ane nabaLA kahevAya? AnA khulAsA karyA che. (ra) tithi-e ja pramANe tithiomAM sArI narasI tithie jaNAvI che. (3) nakSatra-ahI sArA narasA nakSatrA jaNAvyA che. (4) kAraNa-ahIM sArA narasA kAraNeAnI bInA kahI che. (5) grahu divasa-ahI sArA narasA graheAnI mInA kahI che. (6) muhUrta-ahIMM sArAM narasAM muhUrtanI mInA kahI che. (7) zatruna-ahIM sArA narasAM zakunAnI mItA kahI che. (8) lagna-ahI` zubha lagnanI ne azubha lagnanI mInA kahI che. (9) nimitta-ahIM sArA narasAM nimittonI mInA kahI che. ahIM sArA divasa vagere nava padArtho vyavahArathI sabala (liSTha, maLavALA) kahevAya che, ane namAM te divasa vagere nava padArthA amaLa ( maLa vinAnA ) kahevAya che. anukrame A divasADhi nava padArthonI mInA kahIne te sArA dvivasa vageremAM kayA kathA kAryAM karavA vagere mInA spaSTa samajAvI che. tathA aMte kahyuM che ke divasa, tithi, nakSatra, karaNa, graha, muhUta, zakuna, lagna, nimitta A nava padArthomAM anukrame divasakhala karatAM tithinuM ala caDhIyAtuM gaNAya che. ema tithinA khela karatAM nakSatranuM khala caDhI jAya, vagere zrInA paNa samajI levI. A rIte A gaNividyA prakINa kanu rahasya TUMkAmAM jaNAvIne have tenA paricaya bahuja TUMkAmAM jaNAvuM chuM. A gaNividyA prakIrNakamAM anukrame abhidheya ( kahevAnI khInA ) tathA divasa vagere nava padArthoM jaNAvIne samala ane amala evA divaseAnuM tathA rAtrinuM varNana karyu** che, sakhala ( sArA ) divaseAmAM karelAM dhArmi`ka kAryo nividmapaNe pUrAM thAya che. tethI viparIta amala ( nasA ) divaseAmAM tevAM kAryAM karAya ja nahi, pachI kramasara ekama vagere tithiomAMnI samala tithimAM ke akhala tithimAM AbhelAM kAryAMnu sAru' narasuM phula, gamana ( vihAra vagere ) AdimAM levA lAyaka nakSatro ane saMdhyAgata nakSatrAdinu Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 zrI vijayapadmasUrIzvarakRta svarUpa tathA phUla jaNAvIne pApApagamana, ( anazana ) vidyA, leAca, vahIdIkSA vagere kAryanA AraMbha karavAmAM ane vidyAbhyAsa, mRduka, bhikSA, bhikSupratimAdi tapazcaryAnA AraMbhamAM tathA navuM upakaraNa vAparavAmAM, temaja caityapUjAddhi dhArmika kAryAMmAM vaja ( nahi levA lAyaka ) nakSatro ane avajaya ( grAhya, levA lAyaka) nakSatro jaNAvyAM che. pachI anukrame ava vagere karaNAnAM nAma, ane tene lAvavAnA eTale kayA divase kayu' karNa heAya ? te jANavA mATe jarUrI gaNitanI mInA, tathA dIkSAdi prasaMge levA lAyaka kaNNAnI ane ravivArAdinI bhInA spaSTa jaNAvI che. pachI rUdra vagere muhUrtonI chAyAnuM pramANa, temAM karavAnAM kAryA ane zubhAzubha zakunAnI InA tathA temAM karavAnAM ne nahi karavAnAM kAryo, temaja cala rAzine sthira rAzinI mInA, temAM tathA dvArAdimAM karavAnAM kAryAM vigere bInA kramasara spaSTa jaNAvI che, pachI anukrame nimittonuM svarUpa, temAM karavA lAyaka kAryAM, ane nimittonu prakhalapaNuM' tathA divasAdi nava padArthomAM kramasara pUrvanA paTTA karatAM AgaLanA padmAnI samalatA ane pAchaLanA padAnI amalatA vagere nA spaSTa samajAvI che, || anuduvRttam // sarveSvapihi kAryeSu - yAtrAyAM ca vizeSata: // nimittayavRtithya, cittolATTu : pramatte / / ? / / artha-visa vagere nava padArthomAM kahelA navamA nimitta karatAM paNa manane utsAhu caDhI jAya che; eTale kAya` prasaMge nimitta karatAM paNa pahelAM mananA utsAha jovA. hAla je kAma karavAnI cAhanA hAya, TAime te kAma karavA manamAM bahu ja utsAha thatA hAya, tA te kAma jarUra te vakhate karI ja levuM, krisa tithi vagere nave vAnAM sArAM hoya, paNa manamAM vikSita kAma karavAne anukUla utsAha ja na va tA hAya, tA te kAma karavuM ja nahi, A niyama tamAma kAryamAM paNa lAgu paDe che, yAtrAnI bAbatamAM tA jarUra cittanA utsAha tapAsavA, ema ddinazuddhi vagere ghaNA nyAtiSanA prathAmAM jaNAvyu` che. te tathA keTalAMeka jarUrI kAryamAM vArane laI te paNa tithinI viziSTatA jaNAvI che. jIo: zanibhaumagatA riktA- sarvasAmrAjyadAyinI a -ceAtha, nAma ne caudaza. A kitA tithi kahevAya, te traNa tithimAMnI kAI paNa tithie zanivAra ke maMgalavAra hAya, teA te tithi sa` sAmrAjyane paNa devA sama che ema samajavu", keTalAMeka khAsa jarUrI dhAmikAdi kAryAM A tithimAM Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 445 zrI jene pravacana kiraNAvalI (zrI daza panAno saMkSipta paricaya) karAya. ema bIjA jyotiSanA ghaNA graMthamAM kahyuM che. temaja uttama yoganuM sAmarthya jaNAvatAM zrI haribhadrasUri mahArAjAdi mahApuruSae lagnazuddhi vagere graMthamAM kahyuM che ke " ege ravijoge patte, samve vigyAI viNassaMti" kadAca divasa vagerenI zuddhi saMpUrNa na jaNAtI hoya, ne kArya jarUra karavAnuM hoya, te vakhate uttama yoganI tapAsa karavI. AvA prasaMge jo eka raviyoga hoya, te divasAdinI saheja azuddhi lagAra paNa nukazAna karI zakatI nathI. 8. zrI gaNividyA prakIrNakano saMkSipta paricaya pUro thayo. 9. zrIdevendrastava prakIrNakane saMkSipta paricaya daza pannAomAM A navamo payatna che. temAM devonA svAmI idronI hakIkata jaNAvavA pUrvaka zrIjinezvara devanI stuti karI che; tethI te "devendrastAva AvA yathArtha nAme oLakhAya che. jyAre varSAdane AvavAnI zarUAtane TAIma varte che, zAMtinuM vAtAvaraNa vartAI rahyuM che, te avasare prabhuzrI mahAvIra devanA prAsAdamAM kSetrAdinI hakIkatane jANanAra eka zrAvaka svadharmacAriNI (patnI)nI sAthe dravyapUjA pUrI karIne bhAvapUjA karavAnA prasaMge zrI AdinAtha vagere vIza tIrthakaronI stuti karIne vartamAna zAsananA nAyaka prabhuzrI mahAvIra devanI upara bahu ja bahumAna hevAthI te mUlanA cakanI parama ullAsathI stuti kare che, temAM teNe kahyuM ke 3ra idrothI tavAyelA he nAtha ! huM ApanA caraNa kamalane namaskAra karuM chuM. A vacana sAMbhaLIne tenI pAchaLa UbhI rahIne stutine sAMbhaLanArI zrAvikAe (te stuti karanAranI patnIe) potAnA patine 6 prazno A rIte pUkyA ke 1 batrIza iMdro kaI rIte samajavA ? 2, temane rahevAnAM sthAne kyA kayA? 3. te batrIza idromAMnAM dareka iMdranuM keTaluM keTaluM AyuSya kahyuM che? 4. tathA kayA kayA iMdranA tAbAmAM keTalAM bhavane-vimAno che? 5. te bhavane ke vimAne kevAM hoya che? 6. te dareka iMdrane keTalI keTalI hadanuM avadhijJAna hoya che? A prazno sAMbhaLIne te dareka praznano uttara devAnI zarUAta karatAM pahelAM teNe jaNAvyuM ke zrI guru mahArAjanI pAse meM AgamazraNAdi sAdhanothI je zratajJAna meLavyuM che, tene anusAre 6 praznonA uttare ApuM chuM, ema kahIne teNe anukrame uttare AyA, temAM lokapAla vagerenI saMkhyA, iMnA baLanI hakIkata (zarUAtanI) 6pa gAthAomAM kahI che. pachI caMdrAdinuM vividha prakAre varNana - 1. ahI viziSTha RddhivALA para indro maryA che. temAM aMtaranA 2 indro meLavIne 14 Indro paNa bIjA graMthomAM kahyA che. indro batrIza che, e vacana ApekSika hevAthI vyAjabI che. Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 zrIvijayapadyasUrIdharaskRta karIne ca'drAdinI sAthe nakSatrAnA caiAga kaiTalA kAla sudhI rahe? AnA khulAsA karyAM che. pachI vaimAnika veAnA kapApapanna ane kalpAtIta veAnI bhInA 163 mI gAthAthI 198 gAthA sudhInI 36 gAthAomAM kahI che. pachI traNa gAthAomAM devAnA pravIcAra (devatAI bhAga ) nI bhInA, ane 273 mI gAthAthI ra90 mI gAthA sudhInI 18 gAthAmAM siddhAzalAnI mInA ane siddha bhagavaMtAnI avagAhanAnuM svarUpa tathA 293 mI gAthAthI ra9 mI gAthA sudhInI cha gAthAomAM siddha paramAtmAnuM sukha va byu che. A payannAnA racanAra zrI vIrabhadragaNI che. AmAMthI iMdrAdinI bInA TUMkamAM jANI zakAya che. AnI kula gAthA 37 che. A rIte A devendrastavaprakI`kane sAr jaNAvIne have tenA paricaya TU'kAmAM jaNAvuM chuM, dhruvendra stava prakIrNakanA saMkSipta paricaya ahIM zarUAtamAM maMgalAcaraNa karIne abhidheya (graMthamAM kahevAnI mInA) vagerenuM" svarUpa jaNAvIne zrAvake karelI zrIvIraprabhunI stutinuM varNana karavAnA avasare kramasara devendronA nAma, temanA bhavaneAnI ke vimAnAnI sakhyA, ane iMdronuM AyuSya, tathA bhavanAdinI jADAi vagere, temaja devatAi pravIcAra, iMdgonA avadhijJAna vagere muddAone lakSyamAM rAkhIne zrAvikAe karelA prazno jaNAvIne zrAvake kramasara ApelA uttare jaNAvyA che. temAM anukrame bhavanapati devAnA iMdro, temanA tAbAnA bhavaneAnI saMkhyA, ane dakSiNa dizAmA ne uttara dizAmAM (ema e vibhAge karIne) bhavanapati devAnuM rahevu, tathA temanA bhavananA sthAna svarUpa laMbAI vagere, temaja dakSiNa dizAnA iMdronA ne uttara dizAnA IMdronA nAma kahIne bhavanAnI ane iMdronI agrahiSIonI saMkhyA jaNAvI che. pachI ja mUThThIpAdinI samalAInamAM rahelA AvAsAdrinI saMkhyA, ane asurAdinA AvAsa sthAna, tathA camarendra vagere vIza indronI vaikriyazakitanuM pramANa jaNAvyuM che. A rIte bhavanapatinI bInA TUMkAmAM kahIne vyatarAnu vaSa~na karatAM temanA bhedeA, nAma, sthAna, bhavanAnAM sthAna, laMbAI, paheALAI, dakSiNa dizAnA ne uttara dizAnA iMdronA nAma jaNAvavApUrvaka AyuSyanu vahUna karyu che. A rIte vyaMtaranI mInA pUrI karIne jayAtika devAnuM vana zarU karyuM che. temAM anukrame jAtika- devAnA bheda, temanA vimAnAnA AkAra, jyAtizcakranI jADAi, caMdra sUrya^ graha nakSatra ne tArAnAM vimAnAnI lakhAI paheALAI vagerenu pramANa, caMdranA ne sUnA vimAnane vahana karanArA devA, caMdrAdimAM konI maMda gati heAya ? ne konI zIdhra gati hoya ? tathA apaddhika kANa? ne mahaddhika kANa? A praznonA spaSTa uttarA daIne abhyaMtara nakSatrAnI ne khAdya nakSatrAnI zrInA jaNAvI che. pachI tArAonuM vyAghAtika AMtarUM ane nirvyAghAtika AMtaruM jaghanyathI te utkRSTathI jaNAvIne caMdranI ke sUryanI sAthe nakSatronA Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI daza payannAne saMkSipta paricaya) 447 yoga (saMbaMdhI keTale kAla rahe? teno khulAso karIne jabuddhISAdimAM caMdrAdinI saMkhyA, tenA piTake, ane tenI paMkitao vagere bInA spaSTa jaNAvI che. pachI kramasara tizvakanI gatinA AdhAre sukha du:kha thavAnI bInA, ane tApakSetranI vRddhi hAni, tathA caMdranA prakAzanI vRddhi hAni vagere, temaja rAhuthI caMdranA vimAnanuM kaMkAvavuM, ane aDhI dvIpanI bahAra rahelA jatiSkanuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM ke te sUrya caMdra vagere eka bIjAne AMtare rahyA che. ahIM AMtaranuM pramANa paNa jaNAvyuM che, pachI anukrame eka caMdrane parivAra, ane jyotiSka devAdinuM jaghanya ane utkRSTa AyuSya kahIne jAtiSkane adhikAra pUrNa karyo che. pachI vaimAnika devonA adhikAramAM kahyuM che ke saudharma, izAna, sanakumAra vagere bAra devaloka che, ane anyaliMga (munine veSa e svaliMga kahevAya, ne saMnyAsI vagerenA je veSa, te anyaliMga kahevAya.) thI zaiveyakapaNuM pAmI zakAya ja nahIM, tathA samyaktvane pAmIne pharI mithyAtva bhAvane pAmelA jIvo devalokamAM jAya, te utkRSTathI nava raiveyaka sudhI ja jAya, pachI anukrame bAre devalokamAM rahelA vimAnonI saMkhyA, tyAM rahelA devonuM AyuSya, ane nava raiveyakanAM nAma, tathA dareka raiveyakamAM rahelAM vimAnanI saMkhyA, tathA tyAMnA (te vimAnamAM rahelA) devanuM AyuSya, temaja anuttara vimAnonAM nAma, ane te pAMca vimAnomAMnA vijaya vagere vimAna kaMI dizA vageremAM rahyAM che? tene khulAso karIne te anuttara vimAnavAsI TenA AyuSyanI hakIkata spaSTa jaNAvI che. pachI bAra devaloka, raiveyaka ane anuttara vimAnanA AkAra kahIne te vimAna konA AdhAre rahyAM che ? A praznane khulAso karyo che. pachI anukrame cAre nikAyanA devonA varNa, lezyA, ane zarIranuM pramANa jaNAvatAM kahyuM che ke AyuSyane anusAre zarIranA pramANa (uMcAI)no nirNaya thaI zake che. pachI vimAnAdinuM pramANa, denA pravIcAra-apravIcAra, (kayA devone kAyAdithI pravIcAra hoya? ne kyA devone te na hoya, A hakIkata) ane vimAnonA gaMdhAdi, tathA AvalikA praviSTa vimAnanI ne puSpAvakIrNa vimAnonI saMkhyA, temaja te badhA vimAnanA sthAna, saMsthAna, ane prakAra (kilo) vagere. A badhA padArthonuM kramasara varNana TUMkAmAM jaNAvyuM che. pachI kramasara bhavananI, bhauma nagaronI, ne jAtichaka devanAM vimAnanI saMkhyA, tathA vaimAnikAdi devonuM alpabahuva temaja pahelA be devalokanI devIonA vimAnanI saMkhyA spaSTa jaNAvI che. pachI anuttara vimAnavAsI devonA sukhAdinuM varNana karI jaNAvyuM che ke sarvArthasiddha vimAnanA devo nizcaya ekAvatArI ja hoya che, tevo niyama bAkInA vijayAdi vimAnonA devA mATe na samajavo. kAraNake tyAMnA devomAMnA keTalAka dene chellA eka be Adi manuSyabhava karIne paNa mekSe javAnuM hoya che. pachI kahyuM ke devone AhAra karavAnI icchA ane dhANvAsa levAnI kriyA potAnA AyuSyane anusAre hoya che. je devanuM Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta jeTalA sAgaropamanuM AyuSya haiya, te deva teTalA hajAra varSo vItyA bAda AhAranI irachA kare, ne teTalA pakhavADiyA vItyA bAda pharI zvAsa laIne mUke. pachI vaimAnika devanA avadhijJAna viSaya jaNAvIne kahyuM che ke nAraka vagere cha avadhijJAnathI abAhya kahevAya che. eTale temAMnA je samyagdaSTi jIvo hoya, temane ja avadhijJAna hoya che pachI anukrame saudharmAdi devalokamAM pRthvInI jADAI, himAnAnA vaNa, ane deva devIonI bInA, tathA prasAda temaja siMhAsanAdinI bInA kahIne vaimAnikane adhikAra pUre karyo che. siddhanA adhikAramAM sarvArthasiddha vimAnathI siddhazilAnuM AMtaruM, tenA AkAra jADAI laMbAI vagere, ane siddhonAM sthAna, prativAtAdi, saMsthAna, avagAhanA lakSaNa, sparzanA, jJAnAdi anukrame jaNAvIne siddhanA sukhanuM svarUpa svecchanuM AMzika dRSTAMta daIne samajAvyuM che. aMte siddhanA nAma ane avyAbAdhapaNuM jaNAvIne stuti karanAra zrAvake zrIarihaMtanA vaMdanane mahimA kahevA pUrvaka mAMgaNI karI che ke he prabhe! ApanI stuti karavAnA phalarUpe mane siddhinAM sukha maLe, e ja mArI hArdika bhAvanA che. cAre nikAyanA devonA saMkSipta svarUpane jaNAvanAra A patno che. tenI sarala paddhati cheDA TAIma tatva bene denArI che. A rIte A devendrastava panAno paricaya TUMkamAM jANavo. zrIdevendrastava prakIrNakane saMkSipta paricaya pUro thayo. 10. zrImaraNa samAdhi prakIrNakane saMkSipta sAra ahIM paNa aMta samaye karavA lAyaka ArAdhanAnI bInA 663 gAthAomAM bahu ja vistArathI kahI che. (1) maraNavibhakita, (2) maraNavizedhi, (3) maraNasamAdhi, (4) lekhanAzrata, (5) bhakata parikSA, (6) Atura pratyAkhyAna prakIrNaka, (7) mahApratyAkhyAna prakIrNaka, (8) ArAdhanA prakIrNa. A ATha zratagraMtho (zAstro ne sAra laIne A maraNa samAdhi prakaNakanI racanA zrI vIrabhadragiNie karI che. A ATha zAstromAM catu:zaraNa prakIrNaka ane saMsmAraka prakIrNakanuM nAma kahyuM nathI, tethI ema saMbhave che ke kadAca te be pannAnI racanA A maraNasamAdhinI racanA thayA pachI thaI hoya, tathA ATha zAstromAM "maraNa samAdhinuM nAma jaNAvyuM che, tethI e vicAra prakaTe che ke ArAdhanAnI hakIkatane jaNAvanAra te prAcIna "maraNa samAdhi' nAmanuM zAstra A pAnAnA racanAra zrI vIrabhadragaNinI pAse hovuM joIe, ke jenA AdhAre A vidyAmAna maraNasamAdhi prakIrNakanI racanA thaI che. janma ane maraNanI vyAptine vicAra karatAM samajAya che ke je jamyo te jIva jarUra maraNa pAme ja, paNa je jIva maraNa pAme te Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiAvalI (zrI daza yantAnA saMkSipta paricaya ) 449 jarUra janma pAme ja evA niyama nathI. kAraNa ke nirvANa paDhane pAmavu' te paNa eka jAtanuM maraNa ja che, tyAMthI janma pAmavAnA nathI. tehiM saha vippogo, jovANaM bhaNNae maraNaM " a:-zarIrabaLa vagere traNa khaLa, pAMca iMdriyA, dhAsArAsa ane AyuSya A daza prApyA che. ekendriya, vikalendriya, asaMjJI paMcendriya ne sajJI pAMcendriya jIvone anukrame 4 6-7-8-9-10 prANA hoya che. jItra A prANAthI chUTA paDe te maNa kahevAya. A maraNanI vyAkhyA jo ke temAM (mukitamAM janArA zrItIrthaMkArAdri mahApuruSonA maraNamAM, ane te sivAyanA bIjA vAnA maraNamAM) ghaTe che, tA paNa zrItI karAddhi mahApuruSe nA prANaviyeAganI bAbatamAM maraNa zabda vaparAya nahIM mATe nirvANa vagere zreSTha zabdAthI temanA macchune sUcavAya che. nirvANapadane pAmanAra mahApuruSone janma dhAraNa karavAnuM heAya ja nahIM. AthI sAkhita thayuM ke maraNa pAmanArA jIvAmAM janma dhAraNa karavAnI bhajanA hoya che. Anu tAtparya e che ke muktimAM janArA ve! janma dhAraNa kare ja nahI, ne te sivAyanA saMsArI jIvA maraNa pAmIna jarUra janma dhAraNa kare ja. maraNanA be bheda che: 1. samAdhi macchu, 2. asamAdhi maNa, temAM je samAdhivALuM maraNa te samAdhimaraNa kahevAya. ane asamAdhivALuM maraNa te asamAdhimaraNa kahevAya. A e maraNamAM samAdhimaraNa zreSTha gaNAya che, je payannAmAM samAdhimaraNanA viAdha kahyo che, athavA maNakAle samAdhine pamADanAra vidhi kahyo che te maraNa samAdhi prakIrNaka kahevAya. A prakIrNakanI bhASA ane racanA jotAM kaI mahAzrutajJAnI sthavira mahApuruSe AnI racanA karI hoya ema sabhava che. AnI a Mte kartAnuM nAma jaNAvyuM nathI. tethI AnA racanAranA cAkakasa nirNaya thaI zakatA nathI. ahI pahelI gAthAmAM graMthakAre jaNAvyuM che ke huM 'mavidhisaMgraha' kahIza. AthI A paryannAnuM mukhya nAma 'maraNavidhisaMgraha' kartAne iSTa huro ema jaNAya che, pachI ziSya pUchyuM che ke samAdhivALuM maraNa zI rIte thAya ? eTale maraNa kAle ( aMtakAle, maravAnA TAIme ) AtmAne samAdhi bhAvamAM rAkhavAnA zA upAya ? A praznanA vistArathI uttara daIne huM maraNa samAdhine jANavA icchuM chuM." AvI ziSyanI sabhAvanA 7 mI gAthAmAM jAhera karI che. pachI 15 mI gAthAmAM ArAdhanAnA traNa bhedyA ane ArAdhakanuM ane virAdhakanuM svarUpa, tathA tyAga karavAne lAyaka pAMca saMkilaSTa bhAvanAe 60 mI gAthA sudhImAM vistArathI jaNAvI che. pachI anukrame maraNanA TAIme karavA lAyaka AleAcanA vagere 14 prakAranA vidhi ane AcAya' bhagavatanA guNA, tathA rAjyane dUra karI jJAnAdinI ArAdhanA karavAmAM praznayazIla rahevAnA upadeza, temaja anarAna tapanuM lakSaNa vagerenuM vaSa~na karyuM che, pachI 15 gAthAomAM jJAnanA mahimA jaNAvIne (6 " Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta anukrame saMlekhanA karavAno vidhi, rAgadveSane jItavAno upadeza, pramAda upAdhi Adine tajavAnI bInA ane aMta kAle AtmAne kharuM AlaMbana, mamatAdi doSone tajavAno tathA bhAva zalyane dUra karavAno upadeza vagere bInA spaSTa samajAvI che. pachI pratyAkhyAnanI ane paMDita maraNanI bInA jaNAvIne mahAvratone sAcavavAne ane uttama arthe ( mokSanI) siddhine upadeza Apyo che. pachI anukrame abhyaghata maraNanI bInA, zrIjina vacanane mahimA, saMveganuM tathA patAkA haraNanuM temaja nirdhAmaka eTale nijhAmaNA karAvanAra zrI AcAryAdinuM varNana karyuM che pachI anukrame kSAmaNAMnI bInA ane zarIra AhAra upadhi vagerene vosirAvavAnI bInA tathA saMsmArakane (maraNakAle saMthArAne) svIkAravAnI vidhi, temaja anazana karanAra jIvane gurue pharamAvelI hitazikSAnI hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI 17 gAthAomAM anyatva bhAvanAnuM ane azuci bhAvanAnuM tathA narakAdi cAra gatinA duHkhenuM varNana karIne samAdhi maraNathI ArAdhaka bhAve Atmahitane karanArA (1) jinadharma zeTha, (2) cilAtiputra, zAlibhadranA banevI dhanyakumAra, zAlibhadra ane yudhiSThira, bhIma, arjuna, sahadeva ne nakula, A pAMca pAMDavo vagerenA daSTAMte jaNAvyA che. aMte (1) anitya bhAvanA, (2) azaraNa bhAvanA, (3) saMsAra bhAvanA, (4) ekava bhAvanA, (5) anyatva bhAvanA, (6) azuci bhAvanA, (7) Azrava bhAvanA, (8) saMvara bhAvanA, (9) nirjarA bhAvanA, (10) leka svabhAva bhAvanA, (11) badhidulaMbhatA bhAvanA, (12) dharmanA sAdhaka (karavA pUrvaka upadezaka ) zrI arihaMta prabhunI bhAvanA, (dharma bhAvanA ) A bAra bhAvanAnuM suMdara svarUpa kahIne mokSanA vAstavika sthira svAdhIna nirdoSa sukhanuM varNana karyuM che. A rIte dazamA zrI maraNa samAdhi prakIrNakano TUMkAmAM sAra jaNAvyuM. te khAsa manana karavA lAyaka che. tethI AtmA jarUra nirmala bane che. ArAdhanAnA svarUpane jaNAvanAra pUrve kahelA tamAma graMthomAM kahelI bInA karatAM vadhAre bInA vistArathI ahIM jaNAvI che. maraNa samAdhi prakIrNakane TUMka sAra pUro thayo. zrImaraNasamAdhi prakIrNakane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM maMgalAcaraNa ane abhidheya (kahevAnI bInA) vagere kahIne ziSya guNavaMta AcArya mahArAjane pUchayuM ke abhyaghatamaraNanuM svarUpa zuM ? A praznano vistArathI uttara daIne ArAdhanAne anusarato upadeza Ape che. pachI anukrame jJAnArAdhanA, darzanA rAdhanA, cAritrArAdhanA A traNa prakAranI ArAdhanAnuM kamasara svarUpa Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiAvalI (zrI daza payannAnA saMkSipta paricaya ) ane phUla tathA bhAlapaDita maraNanuM te paMDitamaraNAdinuM phala, temaja patimaraNanu svarUpa kahIne parika nA vidhi ( anazana karavAnI pahelAMnA vidhi) ane paDitamaraNanA vidhi, tathA kAMpika bhAvanA vagere pAMca bhAvanAnI InA, temaja samAdhi pAmavAne cAgya ( lAyaka) jIveAnI ane ayAgya jIvenI zrInA vistArathI samajAvI che. pachI anukrame dharma prAptinuM dula bhapaNuM, kAmabhAganuM tucchapaNuM ane viSaya tRSNAnuM nIMdanIyapaNuM, tathA bAlamaraNanuM svarUpa jaNAvIne kahyuM che ke mAhAsita mUDha vA paNa AleAcanA karavAthI ArAdhaka bane che. A mInA spaSTa samajAvIne AleAcanA, salekhanA, kSAmaNAdinI bhInA jaNAvavApUrvaka maraNa vidhi vistArathI varNavyA che. pachI anukrame vinayanuM svarUpa, phUla, ane AleAcanAdithI Atmazuddhine karanAranu tathA karAvanAranuM svarUpa, temaja kalpanA 18 bheda vagere mInA spaSTa samajAvI che. pachI kramasara AlAcaka (AleAcanA karanAra jIva) nA guNA upasthApanA karavA lAyaka 19 sthAneA kahIne jaNAvyu` che ke ziSye gurunI pAse dravya zalyane ane bhAva zalyane haDIne vratAdimAM aticAra je rIte lAgyA hoya, te aticAra te rIte saralabhAve kahevA joIe. A mInA kahIne anukrame ArAdhakanu ne virAdhakanuM lakSaNa lAcanA karavAnA vidhi ane tenuM la spaSTa jaNAvIne kahyuM ke koIne zarIramAM zastrAdinA ghA lAgavAthI je du:kha thAya tenAthI bahu vadhAre duHkha manamAM zaya rAkhavAnA pApe bhAgavavuM paDe che. ane bhavAMtaramAM zrIjina dharmAMnI prApti durlabha thAya che. eTale zalyanA tyAga karavAthI sulabha>>AdhipaNuM, ne zalya rAkhavAthI dula bhakheAdhipaNuM thAya che. tathA saMsAramAM ghaNeA kAla bhaTakavuM paDe che. A bInA spaSTa jaNAvIne anukrame zalyanA mAyAzaya, niyAzaya, mithyAtvazaSyarUpa traNa bhe, ajANatAM lAgelA DhASAne khamAvavAnA vidhi, ane AlecanA karavAnA prasa Mge tajavA lAyaka 10 dASA, tathA prAyazcitta devAnA ne levAnA dhi vagere hakIkata spaSTa jaNAvI che. pachI anukrame tapanA 12 zeTTA, svAdhyAyanI prazaMsA, ane muta yAganuM phUla, tathA samyaktvanI ne cAritranI prazaMsA, prAyazcittAthI thatI AtmAnI nirmUlatA, temaja upadhi vagerene vosirAvavAnI ( deha, upadhi, AhAra e traNanI upara rahelI mArApaNAnI bhAvanAne tajavAnI) bInA spaSTa samajAvI che. pachI tapa karavAnI sUcanA, parika`nA vidhi, ane zabdAdi viSayAne tajavAnI hakIkata, tathA salekhanAnuM svarUpa anukrame samajAvyu che, pachI upadeza rUpe pharamAvyuM che ke viSayakaSAyanA tyAga karIne ATha pravacanamAtAnI ArAdhanA karavI, ane rAgADhi DhApAne bhayaMkara du:kha denArA samajIne jarUra tajavA joI ce. niyANu 1 A prasaMgane anusaratuM zrI susaDhamuninuM caritra yathA` medha denAruM che, me te saMskRtagadyamAM racyuM che. te spaSTA sAthe chapAyuM che, 451 Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45ra zrIvijayapadmasUrIdharakRta karavuM nahIM. A avasare sUcanA karI che ke zrIAtura pratyAkhyAna nAmanA prakIrNa kanI tamAma mInA ahIM samajI levI, pachI anukrame maNakAle azAtAvedanIyajanya vedanA bhAgavavAnA samaye dhairya rAkhI samatAbhAve sahana karavAnI sUcanA, abhyudyuta maraNanuM svarUpa, ane ArAdhanAnI vidhi kahIne jaghanya ArAdhanAnuM ane madhyama ArAdhanAnuM mULa jaNAvyuM che. pachI kahyuM che ke dhIra puruSa vagere maraNa pAme che, ne adhIra puruSa vagere paNa maraNa pAme che, emAM dhIra puruSAdrinuM maraNa zreSTha kahyuM che. tathA suvihita suni vagere samAdhibhAve kAladha pAmIne mAkSe jAya che athavA mahuDriMka vaimAnikapaNu vagere zreSTha devapaNuM pAme che. pachI anukrame anazana karanAranA te tene nijhAmA karAvanAranA guNeA ne zrI AcAryAdine khamAvavAnA vidhi, tathA anazana karanAra muni AdinuM svarUpa temaja cAre AhAranuM pratyAkhyAna karavAnA vidhi vagere hakIkata spaSTa samajAvI che. tyAra bAda nijhAmaNA karAvavAnA vidhi ane pramAda vagerene tajavAnI te kSamAdi guNAne dhAraNa karavAnI hatazikSA tathA cAre gatinA sukha du:khanI mInA temaja janma-maraNa ne garbhAvAsanA duHkhanI vairAgyajanaka zrInA vistArathI jaNAvI che. pachI ganuM azucipaNuM, tyAM vaimAnika devanI paNa utpatti ane nAraka, manuSya, tiryaMcanAM du:kheA varNavIne kahyuM che ke mamatAnA sarvathA tyAga karavA. A avasare ArAdhaka jIvatu lakSaNa jaNAvIne hitazikSA pharamAvI che ke A dhyAna, raudradhyAna, ne rAgadveSAddinA tyAga karIne maraNa kAlanI vedanA sahana karavI joie. A rIte maNakAle samAdhibhAve rahI Ahitane karanAra vAnAM dRSTAMtA jaNAvatAM sanakumAra rASi, gajasukumAla, avatI sukumAla, cadrAvata...saka rAjA, damadata rAjiSa, kaiAzala muni, vajra svAmI, DhaMDhaNa RSi, ASADhabhUti muni vagerenAM nAmeA kahyAM che. pachI anukrame pApApagamana nAmanA anazananA vidhi ane IMginI maraNanA vidhi, tathA bAra bhAvanAnuM svarUpa, temaja manuSya jAtinI vicitratA vagere bInA spaSTa samajAvI che. aMte hitazikSA pharamAvI che ke manuSyapaNuM, jina vacananuM zravaNa vagere vAravAra maLavA dula bha che, ema samajIne meAkSamAnI ArAdhanA karI siddhinA sukha pAmavA, mAtA, srI vageremAMnA koI paNa maraNa kAle du:khane bhAgavatA jIvane duHkhathI bacAvI zakatA nathI, temaja te du:khane zAMta paNa karI zakatA nathI. du:khanA samayamAM eka jinadhanA ja kharo Azare che ema cAkkasa samajavu. pachI kartAe jina matanA mahimA jaNAvIne zrImaraNasamAdhi prakIrNaka pUrA karyAM che. zrI maraNa samAdhi prakIrNAMkanA TraeNka paricaya pUro thayo. 45 AgamAmAM je daza payannAe gaNyA che, te madhA yAonA sAra kahevA pUrNAMka saMkSipta paricaya jaNAvyA. bIjA aitihAsika prathAmAM aMgacUlikA vagere paccIza Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI daza payannAnA sakSipta paricaya ) 453 yannAnA nAma kahyA che. te A pramANe jANavA (1) aMgacUlikA, (2) aMgavidyA, (3) ajIvakalpa, (4) AturapratyAkhyAna, (5) ArAdhanApatAkA, (6) RRSibhASita, (7) kavacaDhDhAra. (8) catu:zaraNa, (9) caMdrAvedhyaka, (10) ja dhrUsvAmiadhyayana, (11) jIvavibhakita, (12)yAtikarDaka, (13) yAniprAbhUta, (14) tIrthaMgAli(2)ka, (15) tithiprakIrNAMka, (16) dvIpa sAgaraprajJapti (17) paya tArAdhanA, (18) piMDavizeAdhi, (19) vaga cUlikA, (20) vaMkacUlikAsUtra, (ra1) vyAkhyAncUlikA, (26) vIstava, (23) sa`saktaniyukti, (ra4) sArAvalIprakIrNAMka, (25) siddhaprAbhUta (siddhapAhuDa) zrIaMgacUlikA vagerenA paricaya TUMkAmAM A pramANe jANuve!: " 1. aMgacUlikA-aMgAnI je cUlikA, te aMgacUlikA kahevAya. eTale zrIAcArAMga vagere agAmAM kahelI saMkSipta bhInA ahI vistArathI samajAvI che, hAlanA graMthAmAM jema pariziSTa vagere nAmavALA eka jAtanA (graMthanA ) chellA vibhAgamAM te te graMthamAM kahelI TUka bhInA ane nahi kahelI bInA vistArathI samajAvAya che, tema je zAstranI je cUlikA hAya, temAM kahelI ane nahi kahelI bInA te cUlikAmAM vistArathI jaNAvAya che. mATe kahyuM che ke " visAmosAnukta thavAAi vRjinnA" ema zrI abhayadevasUri mahArAje paNa zrIsthAnAMgasUtranI TIkA ( adhya0 10 su, su0 755, pAnu` 513) mAM-- 'zrIvyavahArasUtra ( chaMdasUtra (vazeSa )' nA 10 mA uddezAnA bhASyanI 107mI gAthAnA AdhAre AnI vyAkhyA jaNAvatAM kahyuM che. paNa zrImalayagirijI mahArAja te vyavahAra bhASyanI 107mI gAthAnI TIkAmAM jaNAve che ke zrIupAsaka dazAMga sUtra vagere pAMca aMgAnI je cUlikA te aMga cUlikA kahevAya, zrIsthAnAMga ane naMdIsUtrAdimAM jaNAvelI A agacUlikAnI zarUAtamAM 'myUjhiyA ' zabdanI vyAkhyA kahI che, pachI munivaronA vinayAdi dhanuM prAkRta gadyamAM vistArathI varNana karyuM che. temAM zrInaMdIsUtranA ane zrIanuyAgadvAra sUtranAM nAma kahyAM che. tenA AdhAre jaNAya che ke A e sUtreAnI (zrIanuyAgadvAra sUtranI ane zrInadIsUtranI) racanA thayA pachI ja A aMgacUlikAnI racanA thaI hoya. vyAjabI ja che ke je sUtreAno racanA jenI pahelAM thai heAya, temAM te sUtreAnAM nAma AvI zake, saMbhava che ke, isvI sana pAMcamA saikA lagabhaga AnI racanA thaI hoya, ema aitihAsika prathAmAM kahyuM che. A sUtranI aMte sUcanA karI che ke, ahIM je bInA kahI nathI, te badhI bhInA va'cUlikA sUtramAMthI jANI levI. hAla AnI eka hAthapAthI bhAMDArakara prAcya vidyA saMzAdhana madiramAM hayAta che. koI munivare kareleA A sUtranA stakhakA (gujarAtI DhoA) paNa che, paNa te chapAyA nathI. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijayapadmasurIdharaskRta 2. aMgavidyA-aMgasphuraNa (zarIramAMnAM AMkha vagere gAnuM pharakavuM) vagere hakIkatane jaNAvanAruM je zAstra te aMgavidyA kahevAya. TUMkAmAM ema paNa kahI zakAya ke hAtha vagere aMgeAnA svarUpane jaNAvanArI vidyAne meLavavAnA sAdhanabhUta je zAstra, te aMgavidyA kahevAya. ahI* vidyA zabdanA artha jJAna athavA edha thAya che. AnI gadya padya prAkRta racanA che, ane Anu 9000 zrlAka jeTaluM pramANa che. zrIvIrasUrie sAmudrikazAstranI mInAne jaNAvanArA A zAstranA abhyAsa karyAM hatA, ema zrIsiMghI jaina graMthamAlA taraphathI chapAyela zrIprabhAvakaratranA 18mA pRSThamAM kahelA zrIvIrasUriciratramAM kahyuM che. tathA zrIjaina sAhityanA saMkSipta itihAsa (207 mA pRSTha) vagere aitihAsika prathAmAM jazuAvyu che ke zrIuttarAdhyayana sUtranI pAya TIkA (pAya TIkA; prAkRta bahula TIkA)nA banAvanAra zrIvAdivetAla zAMtisUrIzvara mahArAje 'aMgavidyA ? nAmanA graMtha banAvyeA. ( uddharyAM ). saMbhava che ke tenI racanA prAcIna aMgavidyAnA AdhAre karI hoya tathA dRSTivAdanA pUrvamAMthI A prAcIna aMgavidyAnA uddhAra thayA hAya. 454 3. ajIvakalpa--AnI 45 gAthAo che. temAM jaNAvyuM che ke munie AhAra, udhi vageremAM jethI DhASa lAge tevAM kArA samajIne nirdoSa AhAra upadhi vagere vahAravA joIe. ahIM jaNAvelA upaghAta zabdanA artha atikramAdi dASa thAya che. tethI jemAM upaghAta lAgavAnA saMbhava na jaNAtA hoya, tevA AhAra, upadhi, upAzraya, zayyA, daMDa, avalekhanikA (jenAthI paga vagerene cAMTelI dhULa dUra karAya, te avalekhanikA " kahevAya.) vagere ajIva padArthAne vaheAravAnA ( levAnA, grahaNa karavAnA ) kalpa eTale vidhi kahyo che, te ajIvakalpa kahevAya. ahI mizrakalpa vagerenI paNa hakIkata samajAvI che. 6 4. Atura pratyAkhyAna--ahI' pAMca parameSThinA guNAnI stavanA karIne 18 pApa sthAnAdine tyAga karavAnI ane cAra zaraNAMnA svIkAra karavAnI vagere zrInA lagabhaga 28 gAthAomAM jaNAvI che. dA payannAemAM jaNAvelA meATA Atura pratyAkhyAna prakIrNAMkanA sAra TUMkAmAM jaNAvyA che. tethI tyAMnI je 27 mI gAthA te ja AnI ate jaNAvI che. 5. ArAdhanA patAkA--jemAM ArAdhanA rUpI vijaya pharakAvavAnA vidhi kahyo che te ArAdhanA patAkA '" kahevAya. AnI 90 prAkRta gAthA che. temAM 983mI gAthAmAM kahelA 'zrImadda' zabdathI jaNAya che ke AnA racanArA zrIvIrabhadragaNI che. ahI' bhaktaparijJAdinI jema 'tima ArAdhanAnI InA jaNAvI che. huM, RSibhASita--je akSayanAmAM RSi eTale pratyekamruddha mahApuruSAnAM bhASita Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI daza payannAnA sakSipta paricaya) 455 eTale vacane kahyAM che, te adhyayanA 'vivitAnI ' RSibhASita kahevAya. A adhyacanAmAM ghaNI upamAonu varNana karyu che. ahIM ghaNAM adhyayanA paghamAM (zleAkabaddha) che. A sUtramAM 45 adhyayanA kahyAM che. tenI gaNatrI A pramANe jANavI-20 adhyayanA nArada vagerenI mInAne jaNAve che. te nArada vagere pratyeka yuddho zrIneminAthanA tImAM thayA che ema samajavuM, pachI zrIpArzvanAthanA tImAM thayelA 15 pratyeka yuddho, ane zrImahAvIrasvAmInA tImAM thayelA 10 pratyeka yuddho, ema 25 ane zarUAtamAM kahelA 20 pratyekabuddhI maLI 4pa pratyekabuddhoneA upadeza A 45 adhyayanAmAM varSoM byA che, ane daivaleAkamAMthI cyavIne manuSyaleAkamAM janma pAmelA 44 pratyekabuddhonAM 44 adhyayanA ' RSibhASita" nAmathI oLakhAya che. ema zrI samavAyAMgasUtramAM kahyuM che. jo ke praznavyAkaraNanA eka adhyayananuM nAma RSibhASita che. paNa tene A 44 ke 45 adhyayanAnA samudrAyarUpa RSibhASitAnI sAthe saMbaMdha nathI. te adhyayana paNa viccheda pAmyuM che. zrIbhAhu svAmIjIe zrIAcArAMgADha 10 sUtronI niyu'ktie banAvI che, temAM A RRSibhASita sUtranuM paNa nAma Ave che, 6 7. kavacadvAra--AnA 19 zloko che. zrIjinabhagaNi kSamAzramaNe racelA zrI jitakapabhASyanI 476 mI gAyAthI 490 mI gAthA sudhInI 15 gAthAmAM jaNAvelu kavacadvAra ane A kavacadvAraprakIrNAMka ane eka nathI, paNa judA judA samajavA, 8. catu:zaraNa--ahIM zrIrata vagerenAM zaraNAM svIkAravAnI mukhya zrInA kahI che. kreza yannAAmAM jaNAvelA catu:zaNa payatnAthI A yanA alaga che ema samajavuM. 9. cadrAvedhyakaprakI ka--AnuM zrIjI nAma ' caMdrakavedhya ' paNa che. caMdra athavA caMdraka zabdanA artha hAmI AMkhanI kIkI thAya che. tene vIdhavAnuM dRSTAMta daIne jemAM aMta samayanI ArAdhanAnuM varNana karyu che. te caMdrAvayAtrInaMda kahevAya. eka UMcA staMbhanI uparanA bhAgamAM pUtaLI gAThavIne tenI (staMbhanI ) pAse rahelA telathI bharelA tAvaDAmAM nIcI najara rAkhI (tAvaDAmAM paDelA pUtaLInA biMba tarapha joIne) je staMbhanI upara rahelI pUtaLInI DAbI AMkhanI kIkIne khANa mArIne vIMdhavI, te rAdhAvedha kahevAya. A kA` jema bahu ja muzkelI bharelu che, ane tene karanArA eTale rAdhAvedhane sAdhanArA jIvA mahu ja viralA hoya che, tema aMta samaye manane sthira rAkhI AtmAne saMpUrNa samAdhimAM rAkhI utkRSTa sAttvikI ArAdhanA karavI, te kA` paNa bahu ja muzkelI bharelu che, ane te kAryane sAdhanArA jIvA paNa viralA ja heAya che. AnI 174 gAthAo che. pATaNa-kesarabAI jJAnamaMdira taraphathI A prakIrNaka saMskRta chAyA sAthe chapAyA che. temAM AryAM vRttamAM 175 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 zrIvijayapaghasUrIzvarakRta gAthAo che. ahIM (1) vinayanuM svarUpa, (2) zrIAcAryanA guNa, (3) ziSyanA guNe, (4) vinaya sahita nigraha eTale indriyadamanAdi svarUpa, cAritrane sAdhanArA jIvanA guNe, (5) jJAnanA guNe (svarUpa phala vagere), (6) cAritranA guNe eTale tenI (cAritranI) ArAdhanA karavAthI thatA phAyadAo (lAbha), (7) samAdhimaraNanA guNe. (ArAdhanA vagere) A sAta padArthonuM svarUpa TUMkAmAM sarala paddhatie jaNAvyuM che. tathA chApelI pratamAM AnA banAvanAra 'pUrvAcArya' kahyA che. 10. jaMbusvAmI adhyayana-AnA 21 uddezAo che. temAM carama kevalI zrI jabUsvAmIjInA pAMca bhavonI hakIkata kahI che. bIjA (aitihAsika) graMthamAM AnA jabUdaSTAMta, je bUsvAmI kathAnaka ne jaMbUcaritra nAme kahyAM che. upAdhyAya zrIpadmasuMdara gaNie Ana bAlAvabodha (be) karyo che. 11. jIvavibhakti--ahIM jIvonA bheda vagere 25 gAthAomAM jaNAvyA che. AnI racanA karanAra zrIjinacaMdra che. ema jaina graMthAvalInA 66-67 mA pRSThamAM kahyuM che. 1ra tikaraMDaka-jema upAMgemAM sUryaprajJapti, caMdraprajJati, jabudvIpaprApti A traNa prajJaptie khoLanI eTale AkAzamAM gati karatA caMdrAdinI bInAne jaNAve che, tema prakIrNamAM khaLavighAne A apUrva graMtha che. daza vayanAmAM kahelA gaNividyA prakIrNakamAM te khAsa jarUrI potiSanI bInA TUMkAmAM kahI che. tethI te paNa khagoLa vighAne ja graMtha kahevAya. sUryaprAptinA ja AdhAre A tibbaraMDakanI racanA thaI che. ema A prakIrNakanA racanAra (jemanuM nAma jANavAmAM nathI AvyuM evA) mahAjJAnI sthavira bhagavaMte zarUAtamAM jaNAvyuM che. sUrya prajJapti sUtranuM kharuM rahasya samajavAmAM bhaviSyanA jIvone bahu ja muzkelI paDaze, ema vicArIne temaNe bIjI paNa jarUrI bInAne vadhAre karI AryA chaMdamAM A jyotiSa karaMDaka prakIrNakanI racanA karI che. ghaNAM zAstromAM jenI aMte piTaka, karaMDaka, ke maMjuSA zabda hoya evA gaNipiTaka, karaMDaka, rana, maMjUSA vagere zabdo Ave che. ane tenI zarUAtamAM paNa ratna, kala. vagere uttama zabdonI jamA thayelI hovAthI samajavAnuM maLe che ke jema kaDaka (karaDiyA) vagere AdhArabhUta padArthomAM rena vigere uttama padArtho bharavAmAM Ave che. tema A prakIrNa ka rUpI karaMDiyAmAM vividha prakAranI jyotiSanI hakIkato rUpI ratnAdi padArtho bharelA che. mATe ja AnuM zAstrakAre "tiSkaraDaka nAma pADayuM te yathArtha ja aTale arthane anusaratuM nAma che. TUMkAmAM ema paNa kahI zakAya ke tiSanI (saMvatsara nakSatrAdinI) judI judI hakIkato rUpI ratnothI bharelo je hi, te tikaDaka kahevAya, e ja pramANe gaNipiTakanI ane rana maMjUSAnI paNa vyAkhyA samajavAnI che. eTale bhAvAcAryanA vividha prakAranA tajJAnAdino je Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI daza paryantAnA sakSipta paricaya ) 457 dAkhaDA te piTaka kahevAya. ratnAnI je peDhI te ratnamajUSA kahevAya. A rIte jyAtiSkaDaka nAmane uddezIne khAsa jarUrI khInA jaNAvIne A prakIkanA dareka adhikArane prAbhUta zabdathI oLakhAvyA che. tevA ra1 prAbhUtAmAMnA dareka prAbhUtamAM kahelI bInA DhaMkAmAM kahuM chuM, te anukrame A pramANe jANavI: (1) pahelA prAbhUtamAM kALanuM mApa karavAnI mInA jaNAvI che. (ra) bIjA prAbhUtamAM saMvatsaranA pAMca bheDhA, te dareka saMvatsaranA divasAdinuM pramANa vagere zrInA jaNAvI che. (3) trIjA prAbhUtamAM adhika mahinAnu N vana kayu` che. (4) cAthA prAbhUtamAM patithinuM varNana karyu che, (5) pAMcamA prAbhUtamAM avamarAtra eTale kSayatithinu vaSa~na karyu che. (6) chaThThA prAbhUtamAM nakSatrAnA pariNAmAdinI mInA kahI che, (7) sAtamA prAbhUtamAM caMdranI ne sUnI sa MkhyA vagere padArthAnuM svarUpa kahyuM che, (8) AThamA prAbhUtamAM caMdranI gatinuM, sUrya'nI gatinuM tathA nakSatrAnI gatinuM svarUpa samajAvyuM che. (9) navamA prAbhUtamAM caMdrAdinI sAthe nakSatrAnA thatA yAganI mInA eTale caMdranI sAthe ke sUryanI sAthe kayA nakSatronA cAga keTalA TAima rahe ? A praznanA khulAsA vistArathI samajAvyA che. (10) dazamA prAbhUtamAM jadvIpamAM sUryanA mAMDalA keTalA che ne caMdranA mAMDalA keTalA che? A praznanA uttara ApyA che. (11) agIramA prAbhUtamAM 6 mAsanA pramANavAlA uttarAyaNAdinI khInA kahI che. (12) bAramA prAbhUtamAM AvRtti vagerenI hakIkata kahI che. (13) tema prAkRtamAM eka muhUtamAM dareka maMDala ( mAMDalA)mAM caMdra, sUrya ke nakSatra keTalI gati kare ? ( keTalu cAle?) A praznanA spaSTa uttara jaNAvyeA che. (14) caudamA prAbhUtamAM varSARtu vagere 6 RtuonuM varNana karyuM che. (15) padamA prAbhUtamAM viSuvAnuM varNana karyuM che. (16) sAlamA prAbhUtamAM vyatipAtAdinuM varNa na karyu che, (17) sattaramA prAbhUtamAM sUryanA tApa kSetrAdinI hakIkata jaNAvI che. (18) aDhAramA prAbhUtamAM divasa kayAre vadhe (meTA thAya)? ne kayAre ghaTe (nAnA thAya)? A praznanA khulAsA karyAM che. (20) vauzamAM prAkRtamAM pranaSTha panuM svarUpa samajAvyuM che. (21) ekavIzamA prAbhUtamAM pauruSInuM pramANa vagere bInA va vI che. A skUla graMtha paNa samajavAmAM kaThIna che, ema samajIne nirvANakalikAdi graMtheAnA banAvanAra zrIpAdaliptasUri mahArAje jaina mahArASTrIya bhASAmAM vRtti racI hatI. temAMnAM keTalAMka avataraNNA zrImalagiri mahArAje racelI TIkAmAM maLI zake che. te uparathI jaNAya che ke zrIpAdaliptasUrijIkRta TIkA vagerenA AdhAre zrImalayagiri mahArAje TIkA banAvI hoya ema sabhava che. A zrImalagiri viracita TIkA chapAI che, ne te A jyAtiSNuraeNMDakanI mInA samajavAmAM bahu ja madada kare che. kAraNa ke temAM sarala zaDhAnI racanA che, ne TIkAkAranI padmA tattvane nirUpaNa karavAnI ( kahIne samajAvavAnI ) zailI paNa hu ja sarala che, jema jIvasamAsa vAlabhI vAcanAne anusaratuM Agama gaNAya che, Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta tema A khyAtimkara Daka prakIrNaka paNa tevu ja che, eTale te paNa vAlabhI vAcanamAM gaNAya che. e vAcanAe vadhAre suprasiddha che, tethI tenuM varNana magadhasaMgha ( pATaliputra viSad)nI mInA sAthe phreMkAmAM A pramANe jANavu', magadhasa dha-mAthurIvAcanA-valabhovAcanA prabhuzrI mahAvIradevanA nirvANathI lagabhaga ekase varSo vItyA mAda bIjA saikAmAM naMdarAjAnA rAjya kAle magadha dezamAM lAgalAgaDha mAr varSa sudhI bhayaMkara dukALa paDayA, te TAIma saMghanA nirvAha thavAmAM AkarI muzkelI AvI paDI, tethI munivare e mADhe rAkhelA zrIjinAgamene paNa temane thatA vismAdi kAraNeAthI hAsa thavAnA prasaMga upasthita thayA. A kAraNathI jyAre dukALa dUra thatAM sukALa thayA; te avasare pATaliputra ( paTaNA ) mAM zrI saMgha bhegA thayA, ne je munivarAdine jeTaluM zrutajJAna yAda hatu. te badhuM kramasara ekaThuM karI agiyAra aMgAnI saMkalanA karI Anu nAma magadhasaMgha-saMmelana athavA pATaliputra pariSad kahevAya che. A rIte joke 11 agA saMdhAyA, paNa mArmA dRSTivAdane sAMdhavAmAM muzkelI paDI. A vakhate zrIsa'ghane vicAra karatAM jaNAyuM ke nepAla dezamAM cauDha pUrvanA jANakAra zrIbhadramAhu svAmI mahArAjara mahAprANAyama dhyAnane sAdhI rahyA che, tethI teNe temanI pAse zrIsthUlibhadrajI Adi sAdhuone pUryAM bhaNavA mATe meAkalyA. temAM zrIsthUlibhadrajI zrIutpAdapUryAdi 10 pUrvI atha sAthe, te chellAM cAra pUrvA (atha vinA ) mULamAtra bhaNyA. A avasare zrIsthUlibhadrajI mahArAjanA pUrvAvasthAnA (saMsArI paNAnA ) mhena yakSAsAdhvI dvArA maLelA (1) bhAvanA adhyayana, (ra) vimukti adhyayana, (3) ratikapa adhyayana, (4) viviktacaryA adhyayanAmAMnA zarUAtanAM khe adhyayanA zrIAcArAMganI cUlikA tarIke sthApyAM, ne chevaTanA e adhyayanA zrIza vaikAlikasUtranI cUlikA tarIke sthApita karyA. chellA caudapUvI' zrathUlibhadrajI vI ni 1. A hakIkata zrIharibhadrasUri mahArAje banAvelA upadezapadanI traNa gAthAnA AdhAre kahI che. tene sAra TrakAmAM A pramANe jANuvA-mA vakhate bAra varSa sudhI dukAla paDo, tethI satra muni samudAya samudranA kAMThe rahelA pradezAmAM vicaravA lAgyA. jyAre dukAla maDhI sukAla thayA tyAre te muni samudAya pharIne pATaliputramAM AvyA, eTale zrIsaMdhane zrutajJAnanI AvI ciMtA thaI ke "krenI pAse keTalu' a'rUpa thru jJAna che. ? AthI teNe jene je AgamAnA uddezA, adhyayana vagere yAda hatA, te badhAM, kramasara ekaThAM karI 11 aMge sthApita karyAM. A trInA zrIpariziSTa parva, RSima'Dala prakaraNa vRtti, bharatezvarabAhubali vRtti vagere graMthamAM paNa jaNAvI che. 2. zrIbhadrabAhusvAmIjI vI. sa'0 170 mAM svarge gayA. 3. A zrIsthUlibhadrajI mahArAja nAgara brAhmaNu naMda rAjAnA zaDAla maMtrInA putra hatA temaNe vI. saM 156 mAM dIkSA lIdhI. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI daza pannAno saMkSipta paricaya) saM0 ra19 mAM svarga gayA. A rIte pariziSTa parvanA navamA sargamAM jaNAvelI bInA dhyAnamAM letA samajavAnuM maLe che ke zrI vInisaM0 nA bIjA saikAthI ja zratajJAnane je hAsa (ghaTADa) thavA mAMDe hatA, magadhasaMdhe te zrutajJAnane (11 aMgAne) saMghaTita (vyavasthita) karyuM. kAlakrame tevA prasaMge (zrutajJAnane ghaTavAnA prasaMge) vadhu upasthita thavA lAgyA. temAM purAvA e paNa che ke vIsaM0 ra9ra mAM saMprati rAjAnA rAjyakAle zrI Arya suhasti sUrinA samayamAM bAravaNI dukALa paDayo hato, tenA pratApe bhaNeluM zrutajJAna bhUlAvA mAMDayuM, pAThaka ane bhaNanArA munivare paNa kAladharma (mRtyu) pAmyA. AvAM aneka kAraNone laIne mRtapAna ghaTavA mAMDyuM. ( vicchinna thavA mAMDayuM.) te pachI lagabhaga cAra saikA (400 varSo) vItyA bAda vI. saM. chaThThA saikAmAM pUjya zrI kaMdilAcArya ane rAgiNI rukimaNune cAritranI ArAdhanAmAM joDanAra zrI vajasvAmIjInA najIkanA TAIme vaLI bIje bhayaMkara bAravarSa dukALa paDayo. A hakIkata zrI naMdIsUtracUNi Adi graMthomAM vistArathI jaNAvI che. teno sAra e che ke A bhayaMkara dukALane laIne sAdhuone saMyamAdinA nirvAha nimitte judA judA sthaLe vadhAre vihAra karavo paDyo. tethI teo zrutajJAnanuM grahaNa (vAMcana) parAvRtti (sUtranuM yAda karavuM) ane anuprekSA (arthanI citavanA) karI zakayA nahi, ethI paNa zrutajJAnano vizeSa ghaTADo thayo ane jyAre tyAM pharI sukAla thayA tyAre mathurA nagarImAM pUjya zrI skaMdilAcArya vagere saMdhe moTo sAdhu samudAya bhego karI je munine jeTaluM zrata yAda AvyuM te badhuM kAlika zrutajJAna saMghaTita (vyavasthita) karyuM. A dukALe to mAMDamAMDa bacI rahela te zrutajJAnanI ghaNI hAni karI nAkhI. A uddhArane mAtharI vAcanA" kahevAmAM Ave che. te (vAcana) zUrasena dezanA pATanagara mathurAmAM thaI hatI. mATe te zrutajJAnamAM saMbhava che ke zaurasenI bhASAnuM mizraNa thayeluM hoya. lagabhaga A TAIme Arya rakSitasUri mahArAje zrI anugadvArasUtranI racanA karI hatI. te pachI vIra nirvANathI lagabhaga cAra saikA vItyA bAda eTale dazamA saikAmAM paDelA bAra varSanA dukALanA pratApe ghaNAM bahaAtanuM avasAna (mRtyu) thayuM. tethI pahelAM bacelA kRtamAM paNa ghaNe ghaTADo thayo. kAlakrame vi. saM. 980 varSa (eTale vIra, saM. pa0 mAM ) pUjya zrIdevadvigaNi kSamAzramaNa mahArAje valabhIpuramAM muni samudAya bhego karI je je zrutajJAna yAda hatuM te te traTita aTita AgamanA pAThene kamasara pitAnI buddhithI sAMkaLI (saMkalita karI) pustakArUDha karyA. A vakhate lakhavAnuM ghaNuM hatuM ane sUtramAM vAraMvAra sarakhA pAThonA AlAvA Ave tethI vAraMvAra lakhavAne badale "jema bIjA amuka sUtramAM che tema jANI 1 A bInA zrImerUtuMga sUrikRta vicArazreNimAM paNa jaNAvI che. Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 zrI vijayapadhasUrIzvarakRta levuM ? e rIte sUcanA karavAmAM AvI hatI. daSTAMta tarIke je vimAnano adhikAra Ave ne te bIjA sUtramAM hoya to "gA rAvaLag" (yathA rAmazrI) "jema rAyapaNamAM kahyuM che tema jANI levuM " A rIte AdhAra TAMkavAnuM rAkhyuM. A kAraNathI aMga sUtronI bhalAmaNa upAMga sUtromAM karI che, ane upAMga sUtronI bhalAmaNa aMga sUtromAM karI che. AnuM nAma "valabhIvAcanA " kahevAya. etihAsika graMthomAM kahyuM che ke A vAcanAnA TAIme zrAvavAcaka gaNie jJAnapravAda pUrvamAMthI uddharIne zrInaMdIsUtranI racanA karI. A rIte magadhasaMghanI ane mAdhurI vAcanAnI tathA valabhI vAcanAnI bInA jarUrI hovAthI DhaMkAmAM jaNAvI dIdhI. 13. peniprAsata-ahIM asamAna aneka dravyanA saMyoganI yonio (zakti, sAmartha) sarpa, siMha vagere prANIo, maNio, suvarNa vagere vividha jAtanA padArthonI utpattinuM varNana karyuM che, ema maladhAri zrI hemacaMdrasUri mahArAje vizeSAvazyakanI 1775 mI gAthAnI TIkAmAM kahyuM che. ahIM TIkAkAre mUla gAthAmAM jaNAvelA bALavihA" zabdathI yoniprAbhUta prakIrNaka samajavAnI sUcanA karIne temAM zI bInA varNavI che? A praznano khulAse mUla TIkAdinA AdhAre karyo che. ane zrI prabhAcaMdrasUrikRta zrIprabhAvacaritramAM jaNAvelA zrIpAdaliptasUri prabaMdhanA 115 mA zlokathI 1ra7 mA zloka sudhInA 13 zlokamAM kahyuM che ke mahAjJAnI zrIrUdradavasUri mahArAja pitAnA ziSyane A yoniprAbhRta bhaNAvatA hatA. temAM temaNe ziSyane samajAvyuM ke AvA AvA dravyasaMgathI banAvelA cUrNane pANImAM nAkhatAM ghaNAM mAchalAM utpanna thAya che. A hakIkata upAzrayanI najIkamAM thaIne jatAM eka macchImAre sAMbhaLI ne te pramANe prayoga karyo, tethI teNe te dhaMdhAmAM (macchImAranA dhaMdhAmAM) ghaNuM dravya pedA karyuM. AcArya mahArAje A bInA jANI tene (mAchIne, macchImArane) pApa karatAM aTakAvyA ne A hakIkatanuM mULa kAraNa zodhI kADhayuM. AnI pachI 118 mA zlokamAM siMhanI paNa hakIkata jaNAvI che. tathA zrIvyavahAra sUtranA bhASyanI (58) aThThAvanamI gAthAmAM niprAbhUtanI apavAdika bInA jaNAvI che. temaja bRhakalpasUtranA bhASyanI 1303 mI gAthAmAM "voLi" no artha yonidrAmRta karyo che. paNa AgaLa jatAM 1313 mI gAthAmAM kahyuM che ke yoniprAkRta ane cUDAmaNi A be graMtha jyotiSanA che. eTale jyotiSanI hakIkatane jaNAvanArA che. A hakIkatane dhyAnamAM letAM e vicAra udabhave (prakaTe) che ke A jatiSanA varNanavALe yoniprAta ane vividha prakAranA dravyonA saMyogathI utpanna thatA padArthonA svarUpane jaNAvanAra niprAbhRta baMne graMthe alaga alaga hevA joIe. athavA kadAca te eka ja graMtha hoya, te A bRhatka95bhASyanI 1313 mI gAthAnA AdhAre kahI zakAya ke temAM Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena pravacana karaNAvalI (zrI daza panAno saMkSipta paricaya) yotiSanuM varNana paNa vadhAre pramANamAM karyuM hoya. jema bRhakapabhASyamAM peniprAbhUtanuM nAma jaNAvyuM che, tema Aja sUtranA (bahapanA ) TIkAkAra zrI kSemakIrti mahArAje paNa chApelI bRhakalpasUtranI bukanA 401 mA pAne niprAbhUtanuM nAma jaNAvyuM che. keTalAka vidvAna zrIharibhadrasUrikRta pahelA paMcAzakanA bIjA zlokanI TIkAmAM zrI abhayadevasUrie kahelA nimittazAtre thotiSamRtakamRtiva" (eTale jyotiSa pAhuDa vagere nimitta zAstro jANavAM) A vacanathI niprAbhUtane aSTAMga mittanI hakIkatathI bharelo graMtha mAne che, paNa satya bInA evI che ke temAM aSTAMga nimittanI bInA jaNAvI nathI. paNa amuka amuka padArthonI sAthe amuka amuka padArtha meLavavAthI amuka padArtha thAya; A rIte vividha padArthonI utpattinAM nimittakaraNanI hakIkatane jaNAvanAra yoniprAkRta che ema samajavuM, eTale "nimittazAstra ahIM nimisazAstrane artha nimittakAraNa paNa thAya che, e jarUra yAda rAkhavuM joIe. tathA zrIbhadrezvarasUri viracita prAkRta kathAvalImAM pAdaliptasUrinA caritramAM cAra prAbhUte jaNAvatAM patiprAkRta, nimittaprAkRta, vidyAprAkRta, ane siddhaprAbhUtanAM nAma kahyAM che, temaja zrIsUtrakRtAMganA pahelA katakaMdhanA AThamA adhyayananI niryuktinI 93 mI gAthAnI vRttimAM kahyuM che ke vividha prakAranA dravyonA sAmarthyane samajavA mATe "poniprAbhRta" graMtha jevo joIe. A rIte zrIjitakalapasUtranI siddhasenasUrikRta cUrNimAM (pRSTha 28 mAM) " niprAbhUtano ullekha karyo che. zrIjinadAsagaNie nizIthasUtranA cothA uddezAnI vizeSa cUrNimAM A yoniprAbhUtane uddezIne kahyuM che ke A niprAbhRtanA jANakAra munIzvare (zrIjinazAsananI rakSA prabhAvanAdi khAsa kAraNe ) ekendriya sudhInA prANuo utpanna karI zake. jema zrIsiddhasene ghoDA banAvyA hatA. A bInA bRhatka9pa bhASyanI ra681 mI gAthAnI vRttimAM paNa jaNAvI che. tathA A niprAbhUtano ullekha nizIthasUtranA 18 mA uddezAnI vizeSa cUNimAM paNa zrIjinadAsagaNimahattare karyo che. je yoninI hakIkatane jaNAve, te yonipAta kahevAya. sUtronI jema AvA gUDha rahasyavALAM zAstro saMpUrNa lAyakAta dharAvanArA munivarone madhyarAte jema ayogya jIvonA kAne eka zabda paNa na paDe te rIte bhaNAvAya che. AmAM kahelI hakIkatano upaga game te kAraNe ke kaI paNa TAIme karavAno hoya ja nahi, dravya kSetra kAla bhAvanA jANakAra mahAgItAtha mahAtmAo ja-jema zrIvAsvAmIe saMghanI Apatti dUra karI; bengA nadImAM cUrNa nAkhI nadInA baMne kAMThA bhegA karI nadI utarIne pele pAra janAra AcArya mahArAje apUrva jinazAsananI mahAprabhAvanA karI; tema-tevAM khAsa kAraNe upasthita thayAM hoya, tyAre ja saMpUrNa rIte lAyaka pUrvadharAdi mahApuruSo ja ahIM jaNAvelA prayogomAMno kaI paNa prayoga karI zake. A niprAtinI vi.saM. 1582mAM lakhelI eka chinnabhinna hasta pustikA (hAthapothI) pUnAnA bhAMDArakara prAgya vidyA Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijayapadhasUrIzvarakRta saMzAdhana maMdiramAM hayAta che. emAM A yoniprAbhUtanA kartA pahapravaNa kahyA che. digaMbara saMpradAyanA pravacanasAranI prastAvanAmAM kahelA 43 prAbhUtomAM niprAbhata... nuM nAma jaNAvyuM che. paNa te ane A niprAbhUta baMne alaga alaga ja che ema samajavuM. 14. tIrthodugArika-tIrtha eTale zrI mahAvIra prabhunA zAsananuM varNana karanArA udgAre eTale vacanothI guMthAyelo (racAyele ) je prakIrNaka, te tIrthoddagArika prakIrNaka kahevAya. ema temAM kahelI hakIkatanA AdhAre jaNAvyuM che. ahIM AryA chaMdanI gAthAo 157 che. AnI keTalIka pratomAM 1273 ane keTalIkamAM 1257 kula gAthAne aMka jaNavyo che. ahIM zarUAtanI traNa gAthAomAM 24 tIrthakarone namaskAra karavA rUpa maMgalAcaraNa karIne jethI, pAMcamI ane chaThThI gAthAmAM kahyuM che ke prabhuzrI mahAvIra deve rAjagRhI nagarInA guNazIla nAmanA bagIcAmAM zrIgItamAdi gaNadharanI AgaLa eka lAkha padanA pramANavALA je A tIrthoddagArikanA arthanI prarUpaNA karI hatI, tenA AdhAre TUMkAmAM A tigAlI (tIrthodugArika prakIrNaka ) nI racanA karuM chuM. pachI 7 mI gAthAthI ra6 mI gAthA sudhInI 20 gAthAomAM anukrame kALanuM svarUpa jaNAvavAnA prasaMge palyopamanuM ne 6 ArAnuM varNana karyuM che. pachI 27mI gAthAthI 90mI gAthA sudhInI 64 gAthAomAM yugaliyAnuM ane kulakarenuM varNana karyuM che. pachI 9mI gAthAthI ra7ramI gAthA sudhInI 183 gAthAomAM pAMca bharata kSetromAM ane pAMca eravata kSetromAM pahelA tIrthaMkaranuM cyavana, 14 svani, (ahIM prAsAdanuM ne nAgabhuvananuM alaga alaga varNana karyuM che ) janma, dikumArIoe karelo mahotsava, rAvaNa hAthI upara besIne iMdrAgamana, Idra pAMca rUpa karI prabhune merUparvatanI upara lAve, janmAbhiSeka vagere hakIkata samajAvI che. pachI ra73mI gAthAthI 617mI gAthA sudhInI 345 gAthAomAM zrI AdinAthaprabhunuM jIvana, bharatakSetrAdi daza kSetromAM thayelA pahelA tIrthakaranAM ne pahelA cakravattinAM nAme, ane tIrthakarenA jUdA jUdA bola, tathA bharatakSetrAdi daza kSetronA cakravationuM ne vAyunuM varNana temaja te baMnenA bole vagere hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI prabhuzrI mahAvIradevanA nirvANa thayA pachInA pAlaka, naMdarAjA, moryavaMzIya rAjAo, pUSyamitra, balamitra bhAnumitra, nabha sena gabhila A rAjAonA rAjyakAlAdinI bInA, ane bhaviSyamAM thanAra kaTakI rAjAnuM vistArathI varNana, dattarAja, tyAra pachIno rAjavaMza, vimalavAhana rAjA vagerenuM varNana 618 mI gAthAthI 68mI gAthA sudhInI 80 gAthAomAM vistArathI karyuM che. pachI 60mI gAthAthI 706mI gAthA sudhInI 9 gAthAomAM zrutajJAnanI hAni thavAnI bInA ane vI. ni. saM0 64mAM daza padArthono vichera, tathA vI. ni saMo 170 mAM cauda pUrvomAMnAM chellAM cAra pUrvone vicheda vagere hakIkata praznottara rUpe Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI daza payannAnA sakSipta paricaya) 463 jaNAvI che. pachI 707 mI gAthAthI 80 mI gAthA sudhInI 9pa gAthAomAM atihAsika hakIkata jaNAvatAM kahyuM che ke jyAre cAthA ArAnAM 75 varSI, ane sADI ATha mahinA bAkI rahyA, tyAre prabhuzrI mahAvIranA janma thaye, 3 varSI ane 8 / / mahinA bAkI rahyA tyAre te prabhuzrI mahAvIra nirvANapadane pAmyA. AnI pachI zrI sudharmAMsvAmIthI mAMDIne zrIsthUlibhadrajI mahArAja sudhInI paraMparAnuM varNana karIna madhya dezamAM paDelA meATA dukALanI, ane chellAM cAra pUryAMnA viccheda pAmavAnI hakIkata vistArathI samajAvI che. A prasaMge zrI bhadrabAhusvAmI mahArAje zrIsthUlibhadrajInI karelI praza'sAnuM ane temanA tyAga, duSkara kArya, mahAsvAdhyAya, mahAdhyAna vagere guNAnu varNana karIne RddhigAravanuM dUSaNa (zrutamadathI siMhanuM rUpa viqarthAtuM dUSaNa ) jaNAvyuM che. pachI 804 mI gAthA sudhInI traNa gAthAomAM zrutajJAnanA vicchedanA ane rAjavaMzanA vicchedanA itihAsa jaNAvatAM kahyuM che ke jyAre svAdhyAya vaMzanA ( cauda pUrvAddhine mATe rAkhIne parAvRtti Adi rUpe pATha karanArI zramaNa munivaronI paraMparAnA ) vicchedra thayA, tyAre aMgavaza, nadaza ne marUavaza (maurya vaMza-kalpaka brAhmaNanA maMtrIvaza )nA paNa vicchedra thayA. pachI 805 mI gAthAthI 89 mI gAthA sudhInI 25 gAthAomAM kahelI bInAnA TUMka sAra e che ke chellA cauda pUrvadhara zrIsthUli bhadrajI svage jatAM chellAM cAra pUrvA, ne pUrve jaNAvelA traNa vA (aMgavaza, naMdavaMza ne maMtrIva'za)nA vicchedra thayA. ane chellA daza pUrvadhAraka A zrIsatyamitra mahArAja thayA. tathA vIrtanasa0 1000mAM pUrvajJAnanA vinAza thayA. temaja vIni sa0 1250 mAM AryadinaMgaNI yugapradhAna puSyamitrajI mahArAjanI pachI zrIbhagavatI. sUtranA hAsa thayA. vaLI vI sa'0 1300 mAM yugapradhAna mADhaksa`bhUtiguptanI pachI samavAyAMganA hAsa thayA. vI saM 1350 mAM yu A` ( rakSita ) pachI zrIsthAnAMgasUtraneA hAsa thayA. vI sa0 1400mAM yu jyeSThAMga gaNunI pachI ahukalpasUtra ane vyavahArasUtranA hAsa thayA, ane vI saM0 1500mAM zumitranI pachI dazAkalpa sUtranA me 1900mAM bhAradvAja gAtrIya mahAzramaNa pachI sUtrakRtAMganA hrAsa thayA. pachI kramasara AcArAMgAddhinA hAsa vagerenI paNa hakIkata jaNAvI che. ahIM gAthAomAM vadhAre azuddhi hAvAthI kharA artha jANI zakAtA nathI. 830 mI gAthAthI 89mI gAthA sudhInI 50 gAthAomAM bhaviSyamAM thanAra zrI duptasahasUrijInA pUrvabhava, janma, zrInAgilAcAnI pAse duSpasahasUrijIe dIkSA leze, temanA abhyAsa dazavaikAlikasUtra sudhInA, pAMca bharatakSetromAM ne chellA saMghamAM ekeka vyakti hoya. A bharatakSetramAM A dukhasahusUri, sAdhvI phebruzrI. nAgila zrAvaka, ane satyazrI zrAvikA, vimalavAhana rAjA, sumukhamaMtrI, 20 varSInuM AyuSya, utkRSTa tapa aThThamabhakta, iMdre karelI 1.-A zrIdinaMgaNInI paraMparAmAM zrI siddhasena gaNI thayA hAya, ema saMbhave che. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrIvijayapadmasUrIdharakRta zrI saMghanI stuti ( naMdIsUtranI gAthAne anusAruM), duppusahasUri vagerenuM aMte kAladharma pAmI jIddA judA devalAkamAM javu, dazavaikAlikasUtranA vinAza, be cAritrone vicchedya, tInA viccheda, 21000 varSa pramANa zrIvIrazAsananA kALa, tenI pahelAM ( vacamAM ) dhama` Adine niSedha karanArane daMDa, A tamAma InA spaSTa samajAvIne gaNipiTaka ane syAdvAdanu varNana karI pAMcamA ArAnI samApti jaNAvI che. pachI 880 mI gAthAthI 9ra6 mI gAthA sudhInI 47 gAthAemAM trIjA ne cAthA ArAnA bharatakSetranuM varNana karatAM 10 AzcaryAM, dumakALanA caturvidha saMgha, rAjA ane prajAnI tathA dezanI paristhiti, dharma, dAna, zIla, auSadha vagerenuM paNa svarUpa samajAvyu che. pachI 927mI gAthAthI 9mI gAthA sudhInI pa3 gAthAemAM chaThThA ArAnI eTale duSpama duSpama kALanI bhaviSyanI hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI 979 mI gAthAthI 1185 mI gAthA sudhInI ra07 gAthAomAM bhAvI utsarpiNI kALanuM varNana karatAM to kSetranA kulakara cakravatI vAsudeva khaLadeva vagerenI nAmAvalI, pahelA tIrthaMkaranuM caritra, yugaliyAnuM svarUpa, 12 ArA (avanA 6 ane utsanA 6 ArA )nuM varNana vistArathI karyu` che, pachI 1186mI gAthAthI 125 mI gAthA sudhInI 66 gAthAomAM A zrI titthAgAlI ( tIrthaMgArika ) prakI`kane sAMbhaLavAnA adhikArI (lAyaka jIve ), sAmAyika, kaSAyajaya, deza prakAranA sAdhu dha", samyagdarzanAdika meAkSamA, siddhazilA, siddhaparamAtmAnI avagAhanA, siddhonuM mukha vagere padArthAnuM spaSTa vana karIne aMte kahyuM che ke A titheAgAlI prakIrNAMkanuM mUla pramANa ( jemAMthI AnA uddhAra thayA, tenuM pramANa) bahu ja vizAla hatuM. A rIte prabhuzrI mahAvIra deve mahAmunivaronI AgaLa AnI prarUpaNA karI hatI. temAMthI uddharIne TUMkAmAM kartAe AnI racanA karI hatI. chevaTe jaNAvyuM ke he bhavya chA ! Ane sAMbhaLIne tame siddha paramAtmAne ane zrIvIra prabhune tathA zrIsaMgha rUpI nagarane namaskAra karo. meM ahIM kadAca je kaI zrutAjJA viruddha kahyuM hoya, tenI zrutadharAe zuddha karavI ema huM vinaMtI karuM chuM. AnuM pramANa 1257mI gAthAmAM 1233 gAthA kahI che, paNa bIjA prathAmAM 1257 vagere hInAdhika pramANa paNa jovAya che. A prakIrNAMkanA racanAranI AkhatamAM haju sudhI cAkkasa nirNaya thayA nathI. kAraNa ke zrInadIsUtrAdimAM jaNAvelAM sUtromAM AnuM nAma jaNAtuM nathI, ane ahIM sUtrakAranuM nAma paNa kahyuM nathI, keTalAka itihAsavettAe anumAna kare che ke ahIM kahelI bInAnA vicAra karatAM saMbhava che ke kadAca vI saM 2000 lagabhaga AnI racanA thaI haze. ane ahIM keTalIka hakIkata evI paNa kahI che ke je bIjA AgamAdimAMthI na maLI zake. tathA AnI keTalIka gAthAo sAkSIpATha tarIke bIjA zAsrAdimAM apAI che. ahI pATaliputra ( paTaNA ) mAM thayelI vAcanAnuM varNana karatAM cauda pUrvAMdhara zrIbhamAhu Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI daza payannAneA sakSipta paricaya ) 465 svAmIjInuM caritra kahyuM che. avasare e paNa jaNAvyuM che ke temAM zrutamadathI zrIsthUlibhadrajIe siMhanu rUpa kayu ane pATaliputramAM pANInuM pUra pharI vaLatAM bahu ja nukasAna thayuM hatuM. tathA zakarAjAnuM zAsana kayAre zarU thayu? A praznanA spaSTa uttara ahIM traNa gAthAomAM (620mI gAthAthI 6rar mI gAthA sudhInI traNa gAthAomAM) A pramANe jaNAvyA che-pAlakanAM 60 varSA, naMdarAjAonAM 150 varSI, mauryavaMzanA rAjAonAM 160 varSA, puSyamitranAM 35, malamitra bhAnumitranAM 60 varSoM, nabha:senanAM 40 varSA, ane gabhilanA rAjyakAlanAM 100 varSa pUrAM thatAM zakarAjAnuM zAsana zarU thayuM, ane kalkInI utpattinI bAbatamAM 635 mI gAthAmAM kahyuM che ke-je A vaDanagara che, e (ca) pATaliputra nAme leAkamAM prasiddhi pAmyu che. ahIM (tha) jenuM bIju nAma caturmukha che, te kalkI rAjA thaze. A gAthAmAM kahelAM ane Dtha (ahIM ) padma uparathI keTalAka itihAsavettAo kahe che ke A tIrthaMgArika prakI kanI racanA ahI. pATalIputramAM kadAca thai hoya, ema sabhave che, tathA 705mI gAthAmAM zakavazAhinA aMta thavAnI mInA kahI, paNa mahAgupta vaMzanuM nAma jaNAvyuM nathI, tethI temaja tevA bIjA aneka kAraNAthI teo anumAna kare che ke AnI racanA kadAca pAMcamA saikAnI zarUAtamAM thaI hoya. vaLI ApaNe hAla sAMvatsarika pratikramaNa bhAdaravA mudde ceAthe ane cAmAsI pratikramaNa caudaze karIe chIe. te mane pahelAM anukrame pAMcame ane pUname karatA hatA. A pheraphAra kANe kaI rIte kaI sAlamAM karyAM ? A praznanA spaSTa khulAse karavA mATe zrAddhavidhi, sadehaviSaauSadhi, paryuSaNA darArAtaka vRtti, tatvatara MgiNIvRtti, vicArAmRtasaMgraha, catuvikRtipramadha, dIvAlIkalpa, pratiSThAnapur kalpa vagere pramANabhUta graMthAmAM Aja titthA gAlIpayannAnI e gAthAonI sAkSI ApIne te te graMthanA banAvanAra zrIratnazekharasUrijI vagere pramANika mahApuruSoe jaNAvyuM che ke " zAlivAhana rAjAe zrIkAlikAcA hArAjane pUchyuM ke he bhagavan! savazkarI kacAre karavAnI che? A praznanA javAmamAM te zrIAcArya mahArAje te rAjAne kahyuM ke bhAdaravA suda pAMcame saMvaccharI ( sAMvatsarika pratikrRSNa ) karavAnI che. A vacana sAMbhaLI zAlivAhana rAjAe kahyuM ke pAMcame idramaheAtsavamAM huM vyagra rahevAnA chuM. tethI pAMcame sa'vaccharI karI zakIza nahI. mATe kRpA karIne ApazrIjI inne (bhALyu74) savaccharI karo, kAlikAcArya mahArAje zAlivAhana rAjAnI e vinaMtI svIkArI nahIM. te jaNAvyu ke cau pUrvI yugapradhAna zrIbhadrabAhusvAmIe dazAzrutakadhamAM kahyuM che ke jo yugapradhAnAdi mahApuruSone khAsa kAraNe savaccharI pAMcame na thai zake evuM jaNAya, tA pAMcamanI ( bhAdaravA suda pAMcamanI) pahelAM savaccharI pratikramaNa karAya, paNa pAMcamanI rAtrInuM ullaMghana teA karAya ja nahi, eTale bhAdaravA suddhi chaThe savaRrI pratikramaNa na thAya. juo te pATha A pramANe che:-- Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 zrIvijayapadhasUrIzvaraskRta " aMtarAvi se kappai, no se kapai taM raNi uvAyaNAvittae" A vacanathI ethe saMvacharI karAya. zAlivAhana rAjAe ane zrIsaMghe ema karavAnuM kabUla karyuM. A rIte zAlivAhana rAjAnA rAjyamAM saMghanA AdezathI kAlikAcArya mahArAje saMvacharI pratikramaNa karavA mATe bhAdaravA suda cotha nakakI karI. A niyama pramANe mAsI pratikramaNa karavA mATe caudaza nakakI karI. eTale zrI saMgha lI. saMo 93 mAM pAkSika pratikramaNanA divase cAturmAsika (comAsI) pratikramaNane karavA lAgyo. AnuM nAma AcaraNa kahevAya, ne te jinAjJAnI jevI gaNIne pramANa karavI (svIkAravI). eTale jinAjJAnI mAphaka AcaraNa ArAdhavI. paNa tenI virAdhanA na karavI. te be gAthA A pramANe jANavI :- | | AryA che sAlAhaNena raNA, saMdhAeseNa kArio bhayavaM // pajjosavaNa cautthI, cAummAsaM cauddasIe // 1 // caumAsa paDikkamaNaM, pakkhiyadivasammi cauviho saMdho / nabasayateNaehi, . AyaraNaM taM pamANaMti / / 2 // (A be gAthAone artha upara jaNAvI dIdhuM che.) tathA ahIM valabhIpurane nAza kaI rIte thayo? te bInA paNa TUMkAmAM jaNAvI che. ane avAjagaMDiyAnI paddhatinA jevI paddhatie ahIM padArthonI hakIkata kahI che te A prakIrNaka vAMcatA te gaMDikA jarUra yAda Ave che. zrIvIranirvANa pachI ra1000 varSo sudhI zrIdazavaikAlika sUtrane artha, zrIAvazyaka sUtra, ane zrIanuyAgadvAra sUtra tathA zrInaMdIsUtra akhaMDita raheze. ane jyAre zrIdupasahasUri kALadharma pAmaze tyAre zrIdazavaikAlika sUtrano artha nAza pAmaze. A zrItIrthaMgArika prakIrNakamAM ra3 udayamAMnA be yugapradhAnonAM nAma kahyAM che. madhyakAlIna prAkRta racanAne vicAra karatAM anumAna saMbhave che ke vIni saM0 1000 nI AsapAsanA samaye AnI racanA thaI hoya. ahIM kahelI karakInI bInA vagere sAdhanone AdhAre zrIhemacaMdrasUri mahArAje 10 mA parvanA 13 mA sargamAM kadakInuM varNana karyuM che. 15. tithiprakIrNa ka-AmAM tithine anusaratI bInA kahI che. 16. dvIpasAgaraprApti-jemAM kaMpanI ne samudronI bInA kahI che, te dvIpasAgara prajJapti kahevAya. AnuM bIjuM nAma "dvipasAgarapratisaMgrahaNI - zrIsthAnAMga 1 A caMDikAmAM ghaNI jANavA jevI jarUrI hakIkata jaNAvI che. surata jainAnaMda pustakAlayamAM AnI eka prata che. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467 zrI jaina pravacana kiraNavalI (zrI daza panAne saMkSipta paricaya) TIkA vagere graMthamAM jaNAvyuM che. ahIM zarUAtanI 18 gAthAomAM mAnuSettara parvatanuM varNana karIne 19 mI gAthAthI ra4 mI gAthA sudhInI 6 gAthAmAM nalinodaka samudranI bInA kahI che, pachI 25 mI gAthAthI 71 mI gAthA sudhInI 47 gAthAomAM AThamA naMdIzvara dvIpanuM varNana karIne 7ramI gAthAthI 110mI gAthA sudhInI 39 gAthAomAM kaMDalIpanI bInA spaSTa samajAvI che. pachI 111 mI gAthAthI 157 mI gAthA sudhInI 47 gAthAmAM rUcakadvIpanuM varNana karIne 158 mI gAthAmAM zaMkhavara dvIpanI bInA kahI che. aMte asurakumAra devAdinA AvAsAdinuM paNa varNana karyuM che. AnI chApelI pratamAM kula gAthA rara3 che. temAM ra12 mI gAthA guTita (adhurI) che. dIvasAgarapaNutti nAma zrIsthAnAMgasUtra, pAkSikasUtra, naMdIsatra, AvazyakacUrNi vagere sUtromAM Ave che, ne dvIpasAgaraprApti nAma zrInaMdIsUtranI ne AvazyakasUtranI zrI haribhadrasUrikRti TIkAdimAM Ave che. 17. parya tArAdhanA-jemAM aMtima samaye karavA lAyaka ArAdhanAnuM varNana karyuM che, te paryatArAdhanA kahevAya. AnI AryA chaMdamAM kula prAkRta gAthAo 70 che. anyatra AnA be nAma "ArAdhanAprakaraNa ane ArAdhanA sUtro jaNAvyA che, zrIsAmasUri mahArAje racelI A parvatArAdhanAdine AdhAre upAzrIvinayavijayajIe puNyaprakAzanuM stavana racyuM hatuM. kAraNake baMnemAM daza adhikAronuM varNana vagere bInA sarakhI jaNAvI che. gujarAtI anuvAda sAthe A graMtha chapAye che. 18. piMDavidhi-munie zuddha AhAra vagere kaI rIte meLavavuM joIe? vagere bInA jemAM kahI che, te piMDavidhi kahevAya. AnuM bIjuM nAma piMDavizuddhi jaNAvyuM che, zrIjinavalabhagaNi mahArAje 103 gAthA pramANa A graMthanI racanA zrIbhadrabAhasvAmikRta piMDaniryuktinA AdhAre karI che. Ano artha samajAvanArAM 4 sAdhano che. te A pramANe-(1) zrIyazodevasUri mahArAje vi.saM. 1176 mAM racelI subedhA nAmanI TIkA, (2) zrIudayasiMhasUri mahArAje visaM0 125 mAM racelI dIpikA, (3) zrI ajita devasUri mahArAje visaM. 16ra7 mAM racelI dIpikA, (4) koIke racelo stabakArtha (be). 19, vagacUlikA-zrI abhayadevasUrijI kahe che ke zrIaMtakRdadazAMgAdimAM adhyayanA samudAya rUpa ATha vagere vargo kahyA che. tenI je cUlikA te vagacUlikA kahevAya. ane mahAkapazratanI je cUlikA, te vargacUlikA kahevAya ema zrImalayagiri mahArAje zrIvyavahAra sUtranA 10 mA uddezAnA bhASyanI TIkAmAM kahyuM che. vargomAM kahelA arthane ne nahi kahelA arthane ahIM vistArathI samajAvyo che. 1 naMdIzvaradIpanuM varNana bIlokaprakAza, praznottaraprabaMdha, dezanA ciMtAmaNa (zeradalAla jesaMgabhAI kAlIdAse chapAvela)no bIjo bhAga vagere graMthamAM vistArathI karyuM che. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 zrIvijyapadhasUrIzvarakRta 20vaMkacUliyA-ahIM zratajJAnanI hIlanA karatAM koNe kevAM kevAM duHkha bhegavyAM? te bInA AnA racanAra zrIyazobhadra mahArAje vistArathI kahI che. vi0 saM. 1979 mAM heDamAstara hIrAcaMda kAlabhAIe "camatkArika sAvacUri stotra saMgraha ane vaMkacUliyA sUtra sArAMza" nAmanI bUka prasiddha karI hatI, temAM A sUtrano sArAMza Ape che. 1. viyAhacUliyA (vyAkhyAcUlikA)-vivAhanI je cUlikA, te vivAha (vyAkhyA cUlikA) kahevAya ema zrI vyavahArabhASyAdimAM kahyuM che. rara. vIrastava-ahIM zrI mahAvIrasvAmInI vividha nAma jaNAvIne stuti karI che. keTalAka vidvAne mAne che ke AnA kartA haribhadrasUri mahArAja che. ra3. saMsaktaniyukti-ahIM amuka saMgamAM upajatA saMmUrNima chAnuM ane munivarone khapatA AhAradinuM varNana vistArathI karyuM che. ane prasaMgane anusAra magadhAdidezanAM nAma paNa jaNAvyAM che. AnI kula 63 gAthAo che, temAM bIjI gAthAmAM kahyuM che ke (keI sthavira bhagavaMte) Ane bIjA agrAyaNIya pUrvamAMthI uddhAra karyo che. AnI upara saMskRta avacUNi racAI che. 24. sArAvalI prakIrNa ka-ahIM zrISabhadeva prabhunA mukhya gaNadhara zrI puMDarIka gaNadharanuM caritra varNavyuM che. AnI kula gAthA 116 che. zarUAtamAM paMca parameSinI stavanA karIne puMDarIka gaNadharanuM caritra zarU karyuM che, AnA AdhAre zrI zatrujya mahAkapAdinI racanA thaI che. zatruMjayanAM 1 nAma vagere hakIkatanuM mUla sthAna A sArAvalI payane che. Ane stabakAI (bo) paNa che. 25. siddhaprAkRta (siddhapAhuDa) ahIM siddha paramAtmAnI hakIkata vistArathI varNavI che. bIjA agrAyaNIya pUrvanA nityaMda (jharaNA) rUpa A siddhapAhuDAnI 12 gAthAo che. temAM bIjI gAthAmAM cauda pUrvadhara bhagavaMtone vaMdanA karI che. keTalAeka aitihAsika bInAnA jANakAra vidvAnonuM mAnavuM che ke kadAca AnI racanA zrIsthalabhadrajInA samaya pachInA samaye thaI hoya, AnI prAcIna TIkA che. ema chapAyela pratanI chevaTe kahyuM che. jenagraMthAvalI vagere graMthenA AdhAre jaNAya che ke jesalameranA bhaMDAramAM visaM141ra mAM tADapatranI upara lakhAyelI hAthapothImAM AnI TIkA che. saMbhava che ke kadAca te prAcIna TIkA heya. A rIte TUMkAmAM 10 pannA sivAyanA bIjA paNa 25 panAone paricaya jaNAvyuM. temAM keTalAka pannAo chapAyA che, ne keTalAka panAo chapAyA nathI. keTalAka pavanAonA racanAra mahApuruSonAM nAma jaNAvyAM che, ne keTalAka pannAonA racanAra mahApuruSonAM nAma jaNAvyA nathI kAraNa ke mUlagraMthAdimAM paNa racanAra mahA Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI dA payannAnA saMkSipta paricaya) ve puruSanu' nAma maLI zakatuM nathI. agA ane upAMganI jema payannAe paNa vividha padArthanA medha karAve che, evA vyavahAra che ke zrAvako traNa traNa AyaMbila karI gItA zrIguru mahArAjanI pAse causaraNa payannAnI ane Aura paccakhANa pacannAnI vAcanA laI pATha kare che. A rIte ahIM payannAnA adhikAra pUrNa thAya che. daza payannAmAM aMtima samayanI ArAdhanAnA adhikAra vadhAre pramANamAM varNa dhye che. eTale (1) taMdulavaicArika prakIrNAMka, (2) gacchAcAra prakINa ka, (3) gaNividyA prakIrNaka, (4) devendrastava prakINa ka. A cAra payannAe sivAyanA cauzarNa vagere ph e yannAemAM TUMkAmAM ke vistArathI aMtakAlanI ArAdhanAnI hakIkata jaNAvI che. AvI ArAdhanA aMta samaye AtmAne samAdhibhAvamAM jarUra TakAve che. ane e sthitimAM thayelA mane samAdhimaraNa kahyuM che. Avu maraNa thayA pahelAM karelI meAkSa mAnI ArAdhanAnI sapUNa tA samAdhimaraNane AdhIna che. mATe ja bhavya jIve. ucca koTInA samAdhimaraNane sAdhI meAkSanA avyAbAdha sukhane meLavanArA zrItItha' kahevAnI pAse A pramANe prArthanA kare che ke huM prabhA ! Ape prakArolA siddhAMtAmAM niyANuM karavAnI nA kahI che, paNa huM hAtha joDI mastake lagADI Apane vinaMtI karu' chu ke mane ApanA caraNakamalanI sevA lavAbhava maLajo, eTale A vamAna bhavathI mAMDIne muktimAM javAnA chellA bhavanI vacamAM rahelA bhavAmAM ApanA caraNakamalanI sevA mane jarUra 8 maLajo, ane du:khanA kSaya, karmanA kSaya, samAdhimaraNa, tathA kheAdhilAbha A cAra padmArthAnA lAbha Apane praNAma (vagere bhakti) karavAthI mane thAo, ema prArthanAsUtra (jayavIyarAya sUtra)mAM kahyuM che. A rIte ahIM varNavelA samAdhimaraNanA lAbha tamAma jIvAne maLe, A muddAthI dararoja savAre, apeAre ane sAMje vAMcIne zAMtithI manana karavA lAyaka 'ArAdhaka bhAvanA me' usara prakIrNAMka vagere 6 payannAmAMthI te zrIpUrvAcAya bhagavate racelA zrIpa'thasUtra vagere zAstromAMthI sAra laIne taiyAra karI che. te A pramANe jANavI: ArAdhaka bhAvanA avicchinna prabhAvazAlI, trikAlAmAta, paramArAdhya zrI jainandrazAsana ane tenI yathA ArAdhanAne anukUla sAdhanasAmagrI Asasiddhika bhavya vAne ja maLI zake che, prakhala puNyAye te mane maLyA chatAM pramAdI AtmAe viSaya kaSAyAdi bhAvazatruonA paMjAmAM sapaDAIne tenA yathA lAbha laI zakatA nathI. A kAraNathI peAtAnAM mana vacana kAyAnA aniyamita vyApArane jarUra niyamita karavA joI e. vacana ane kAyAnA vyApAramAM nizcaye manAvyApAranI mukhyatA che. eTale vAcika ane kAyika pravRtti svataMtrapaNe thatI nathI, paNa maneAbhAvanAne anusAre ja thAya che. mATe ja kahyuM che ke-mana tra manuSyanAM vALa vadhokSaro: eTale azubha vicArathI kama` dhAya, . Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrIvijayapadmasUrIdharakRta ne zubha vicArI meAkSanAM sukha maLe. A mukhya vastune yathA samajavA mATe prAcIna maharSi bhagavatAe ta uliyA mastya, prasannacaMdra rAja' vagerenAM dRSTAMte jaNAvyAM che. temAM taMduliyA mastyanI chInA tathA prasannacaMdra rAjarSanI mInA TUMkAmAM A pramANe jANavI : samudramAM rahelAM meTAM mAchalAMnI AMkhanI pAMpaNamAM eka matsya utpanna thAya che. tenuM pramANa (cAkhAnA dANA ) jevaDu' hAya che, tethI te taduliyA matsya kahevAya che, jyAre meTa mAchalAnuM mADhuM. khullu' hoya, tyAre temAM bIjA nAnAM mAlAMo pese che ne nIkaLe che, A banAva joIne taduliyA matsya vicAre che ke A meM mAchallu' ATalA badhAM nAnAM mAchalAMne kema khAi jatuM nathI, tene ema ne ema zA mATe nIkaLavA de che ? evaDu mAru zarIra jo mAru' hoya ne mArA mADhAmAM A dhAM nAnAM mAchalAM Ave te huM badhAMne jarUra khAI jAuM, ekane paNa jIvate na rahevA dauM. A kharAba bhAvanAthI te taduliyA matsya vacanathI ane kAyAthI hiMsA nathI karatA, chatAM paNa aMtarmuhUtamAM maraNa pAmI sAtamI narakamAM jAya che, e azubha bhAvanAnuM pirNAma jANavuM, tathA kAussagga dhyAnamAM rahelA prasannacaMdra rASi jyAre yuddha kartAnI azubha bhAvanAvALA hatA, tyAre prabhu zrI mahAvIra dhruve rAjA zreNikane jaNAvyuM ke he rAjana ! te rAjiSa hAla jo kALadharma pAme te sAtamI narake jAya. te pachI gheADA ja vakhate te rASi` mastaka upara hAtha mUkatAM peAtAnI bhUla sudhArI zubha bhAvanA bhAvavA lAgyA. anukrame ghAtI kaneA nArA thavAthI temane kevalajJAna prakaTa thayuM. tyAre prabhu zrI mahAvIradeve rAjA zreNikane jaNAvyu ke te ja rASine hAla kevalajJAna prakaTa thayuM, te nimitte AkAzamAM vAjiMtra vAge che. azubha ane zubha bhAvanAnuM pariNAma samajavA mATe A dRSTAMta jANavuM, nimittavAsI AtmA jevA jevA nimittane pAme te pramANe tenI bhAvanAmAM pheraphAra thAya che. A muddAthI uttama bhAvane TakAvanArAM Ala nAnI jarUra sevanA karavI joie. ajJAna dazAthI gherAyelA AtmA ajJAnane dUra karI AlaMbana sevI ni*la bhAvanAnA cAge duSkarmanA nAza karI mAnava jiMdagInA mukhya sAdhyane parama ullAsathI sAdhI zake, A ja irAdAthI pUrvadhara bhagavaMtAe zrI paMcasUtra, cauzaraNa, Aur paccakkhANAtinI racanA karI che. dararAja ApaNA AtmA zubha bhAvanAmaya banI, svakavya parAyaNa rahe, A ja IrAdAthI te graMthAmAMthI uddharIne ArAdhaka bhAvanA jaNAvuM chuM te DhaMkAmAM A pramANe jANavI : 1. he jIva ! zuM dRSTAMte durlabha manuSyabhava pAmIne, rAgadveSanAM kAraNeA tane AtmadRSTine sateja karanArAM sAdhanA sevaje. viSaya kaSAya mAnavajIvanane barabAda karanArA che; tethI tenA vizvAsa karatA nahi. vairAgya-samatAbhAvane pASanArAM kAraNeAnI sevanA tarake vadhu lakSya rAkhaje, Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI dA payannAnA sakSipta paricaya ) 471 2. parama ullAsathI jinadhanI ArAdhanA karavAmAM je rAtani gayAM, te ja saphala gaNavAM, strI, kuTuba, DhAlata vageremAMnuM eka paNa parabhava jatAM jIvanI sAthe Avatu' nathI. tuM ekalA ja AvyA chuM, ne ekalA javAnA chuM. 3. karoDA ratnAnI kiMmata karatAM paNa mAnavajIvananI eka kSaNanI kiMmata vadhAre mAnaje, kAraNa ke ApaNe koIne kahIe ke, tu' mane mArA gayeleA samaya pA lAvI Apa, teA huM tenA badalAmAM tane karoDA kiMmatI ratnA ApuM, te sAmeA mANasa zuM gayelA samaya pAche! lAvI Apo ? arthAt koinI paNa tAkAta nathI ke gayelA samaya pAchA lAvI Ape. mATe ja prabhu zrImahAvIrthe phAvyuM ke jo eka vAr mAnava jiMdagI pramAdI thaIne hArI gayA, teA pharIthI maLavI sahela nathI, kAraNa ke karmAMnI gati vicitra che, mATe kSaNa vAra paNa pramAda kA nahi. 4. iMdrapaNuM, cakravartipaNuM vagere padArtho maLavA sahela che, paNa avicchinna prabhAvazAlI zrI jinezvaradeve bhAkhela dha maLavA mahAdulabha che. kadAca dAsapaNAmAM paNa zrI jinadhama maLatA hoya, tA te dAsapaNAne hu` vadhAvI lauM, paNa zrI jinadhanI ArAdhanA vinAnuM kriSNuM vagere sArI sthiti maLatI hoya teA tene huM svapna paNa cAhu` nahi. pa. DhoSThinA tyAga karu chuM' ne guNadRSTine svIkAruM chuM. 6. sukhanA samayamAM puNyAI khAlI thatI jAya che, ema samajIne he jIva! sevAnA avasare abhimAnI thaIza nahi, paNa cetatA raheje, ne maLelA padArthanA sadupayeAga karaje, temaja du:khanA samayamAM gabharAvuM nahi. kAraNa ke pApanA kacarA khAlI thatA jAya che, tethI te vakhate AnaMda mAnaje ne samatAbhAve du:kha sahana karaje, kAyama du:kha ne kAyama sAMsArika sukha rahetuM nathI, e samudranA meAjA' jevAM jANaje, 7. zrI guru mahArAja e vaidya, zrI arihaMta prabhunA svarUpanI yacA vicAraNA e auSadha ane tamAma jIvAne peAtAnI jevA gaNIne te sanI upara dayAbhAva rAkhavA e pathya bhAjana, A traNa sAdhanAnuM ninidAna vidhipUrvaka yathArtha sevana karavAthI bhAvareganA nAza karI zakAya che. tethI huM prabheA ! huM jyAM sudhI muktipada na pAmu, A bhavathI mAMDIne tyAM sudhInA vacalA bhavAmAM e traNa sAdhanAnI sevanA mane bhavobhava maLajo, kamanI pIDA e bhAvaroga kahevAya. 8. he prabho ! meM ApanA zAsananI sevanA karIne je puNyAnubaMdhI puNya kama nija rAdi svarUpa lAbha meLavyeA hoya tenA kula svarUpe ane hAtha joDI mastake lagADI huM e ja mAguM chuM ke ApanA pasAyathI zrI jinazAsananI sevA karavAnA zubha avasara mane bhaveAbhava maLajo. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIdharakRta 9. 1. jaina zAstranA abhyAsa, ra. jinendhara devanI bhakti, 3. Aya puruSonI seAbata, 4. sadAcArI mahApuruSonA guNagAna, pa. koinI paNa niMdA karavI ke sAMbhaLavI nahi, 6. hita-mita-priya veNa AAlavAM, 7. AtmatattvanI vicAraNA karavI, A sAta vAnAM huM pratyeA ! tamArA pasAyathI mane bhavAbhava maLajo ! ja 10. AtmatattvanI vicAraNA saMkSepe A rIte karavI: huM ekalA ja chuM ne mAruM' ahIM koI nathI, tema ja huM paNa koInA nathI. huM lakSAdhipati zeThiyA jI, huM A milkatanA mAlika chuM, A strI, dhana, putra vagere mArA che, vagere prakAranI mAnyatA taddana khATI che; e kevala meAhunA ja uchALA che. AvA mAhunA ja pratApe mArA jIve anaMtIvAra narakAdinI viDaMbanA bheAgavI che. mATe huM tenA vizvAsa nahi karyuM, strI vagere padArtha mArA nathI ane huM temanA nathI. AvI bhAvanAnA zubha saskArathI nirmAha dazA pAmI zakAya che, zuddha zAata Atmadravya svarUpa huM chuM, huM jJAnAdi guNavALA chuM, jJAnAdi guNNA e ja mArI vastu che, bAkInI vastu para che eTale mArI nathI, je mAru che, te mArI pAse ja che, have huM pudgalaramaNatA ghaTADIne nijagurumaNatA guNane vadhArIza. jainendrAgamamAM AtmAnA traNa bheDhA jaNAvyA che: 1. mAhyAtmA, 2. aMtarAtmA, 3. parmAtmA, jyAM sudhI mArA AtmA hraSTivALA che, eTale mArA jJAnAdi guNAthI bhinna evA strI, dhana, zarIrAdinA mAhane laIne aneka prakAranA AraMbha samAraMbhAdi kare, asatya mele, mAyA prapaMca kare, paMcendriyAdi vAnA vadha kare, sahArAdi anucita prakAre jIvananirvAha kare-karAve, cArI, abrahma, paricAdi ka`baMdhanAM kAraNeA AnaMdathI seve, viSaya kaSAyane seve, tyAM sudhI te hirAtmA kahevAya. satsaMga, jinavacana zravaNa, maitrI vagere cAra tathA anitya bhAvanAdi bAra bhAvanA, supAtradAnAdi, zIla tapazcaryAM vagere sAdhanA sevavAthI hirAbha zA dUra karI zakAya, ne aMtarAtmadazA pAmI zakAya. je mana, vacana, kAyAthI nirdoSa pravRtti kare eTale Atta raudra dhyAnanA tyAga karI manathI sadvicAra kare, koInuM paNa aniSTa ciMtave nahi ane vicAre ke tamAma jagatanA jIvanuM kalyANa thAva, save jIvA pahita karanArA thAo, tamAma deSa nAza pAmeA, save` sukhI thAva, badhAnu kalyANa thAva, sarve jainendra zAsananI ArAdhanA karIne muktinA avyAbAdha sukha pAme, tamAma jIvA bhaveAbhava jinendra zAsana pAme, mAre koInI sAthe verajhera che ja nahi, ne have huM tevA kAraNAne sevIza nahi. AvI zubha bhAvanAthI hita, mita, priya eAlanArA, sasayama dezasayamAdinI parama ullAsathI sAttvikI ArAdhanA karanArA jIvA aMtarAtmA kahevAya. ane ghAtI karyAMnA nAza karI arihaMtapaNAne pAmelA sayeAgI, yAgI, kevalI vagere paramAtmA kahevAya-ityAdi A rIte AtmatattvanI Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI (zrI daza pannAne saMkSipta paricaya) 473 vicAraNA karatAM zrI bharata cakravatI, kUrmaputra, jaMbusvAmI vagere paNa bhavya che siddhipadane pAmyA, pAme che, ane bhaviSyamAM pAmaze paNa kharA. 1. he jIva! vicArI le ke te Aja sudhImAM parabhavane lAyaka jarUrI bhAtuM keTaluM taiyAra karyuM ? ne keTaluM karavAnuM bAkI che. kAraNa ke, te kAma ahIM ja thaI zakaze. 12. he jIva! tuM hAla vibhAva dazAmAM vate che ke svabhAva dazAmAM vate che? je te vibhAva dazAmAM vate hoya to jarUra tyAMthI khasIne jaladI svabhAva dazAmAM AvI jA, svacitA tajIne paciMtA karavAmAM AtmaNi che ja nahi, 13. je padArtho janmatAM sAthe AvyA nathI, parabhavamAM jatAM paNa sAthe Avaze nahi, ne Atmahita bagADanArA che, tevA strI, dhana, zarIrAdinI je mohagarbhita vicAraNA te vibhAva dazAnI vicAraNA kahevAya ane pitAnA jJAna, darzana cAritrAdi guNAnI je vicAraNA te svabhAva dazAnI vicAraNA kahevAya. 14. he jIva! te paramApakArI zrI AcArya bhagavaMta vagere mahApurAnA samAgamathI tathA temano parabhavamAM paNa parama kalyANa karanAra upadeza sAMbhaLI manana karI atyAra sudhImAM zakti pramANe dAnAdi dharma sAthe upadhAna, deza virati vagerenI je sAdhanA karI hoya tenI tuM anumodanA karaje, ane pratidina tenI nimala ArAdhanA vadhAre pramANamAM thAya, te tarapha jarUra lakSya rAkhaje. ema mAnaje ke haju paNa tAre (sarvaviratinI ArAdhanA vagere) amuka kAryo karavAnA bAkI che. je prabala puNo tevo avasara maLe ne tevI ArAdhanA thAya, te ja mAnava jiMdagInI kharI sArthakatA kahI zakAya. jyAM sudhI huM tevAM kAryo karavAne lAyaka na banuM, tyAM sudhI mAre mAnavuM joIe ke haju tevA prakArano viziSTa karmane kSayopazama ane puNyodaya thayo nathI. huM je ghaDIe tevAM kAryo karavA bhAgyazAlI thaIza, te ja divasa ane te ja ghaDI ? saphala mAnIza. 15. hAla je tu zrAvakapaNAnI ArAdhanA karato hoya to saMyamadhArI mahAparaSone joIne manamAM ema vicAraje ke he jIva! tuM AvI samatAmRtathI bharelI anitAne kayAre pAmIza? yAda rAkhaje ke nirdoSa saMyama jIvananA pratApe ja sAcI zAMti ane sAcuM sukha maLe che. 16. je ja te maravAne jarUra, paNa jeo gratAdinI sAdhanA kare che. sAdhu, sAdhvI Adi sAta kSetrone poSe che, jene siddhAMtAdi bhaNe ne sAMbhaLe, bhaNAve. saMbhaLAve, bhaNutA, bhaNAvatA, sAMbhaLatA saMbhaLAvatA bhavya jIvone sahAya kare. viSaya kaSAyanA prasaMgathI taddana alaga rahe, anityAdi seLa bhAvanA bhAve, khamata Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta khAmaNAM kare karAve, paraMma ullAsathI jainendrAgamA lakhAvI guru mahArAjane vaheArAve, vagere prakAre sAttvikabhAve zrI jinadhanI ArAdhanA karanArA bhavya jIvA aMtasamaye samAdhipUrNAMka hasatAM hasatAM maraNa pAme che; temane maraNanA bhaya heAtA ja nathI. kAraNa ke te ahIM je sthitimAM che, tethI sArAmAM sArI sthitine parabhavamAM pAme che. AtmA mare ja nahi, dehAddhithI AtmA chUTA paDe, e ja maraNa kahevAya che. 17. he jIva! kSa vAramAM zu' banAva banaze tenI tane khakhkhara nathI, tema ja tArA jevAne DhAMkayA karmInI paNa khabara paDatI nathI, mATe humezAM cetatA raheje ne bhaviSyamAM meDA karavA dhArelAM kAryAM jaladI karI leje. 18. mArA deva adbhuita che, kaMcana-kAminInA tyAgI viziSTa mahAvratAdi sadguNNAnA dhAraka zrI AcArya bhagavaMta vagere guru che ane zrI jinezvaradeve kahela tripuTIzuddha dharma che. atyAra sudhImAM samyagdarzana-jJAna-cAritranI ArAdhanA karatAM mana, vacana kAyAthI kAi paNa DhASa (aticAra ) lAgyA hoya, tenI AtmasAkSIe nidA karuM chuM, ne gurusAkSIe gA~ karuM chuM. je DhASanI zuddhi mATe guru mahArAjanI AjJA pramANe prAyazcittAdi karavAnI jarUriyAta jaNAtI hAya, te te dASanI zuddhine aMge prAyazcittAdi karIne Atmazuddhi karavA cAhuM chuM, 19. sa'sAranI rakhaDapaTTI TALavAnA upAya pUrvadhara bhagavaMte zrIpa casUtranA pahelA pApapratighAtamIjAdhAna nAmanA sUtramAM pharamAvyA che, te A pramANe : dararoja ema vicAravu` ke A jIva anAdi che, ane tene saMsAranI rakhaDapaTTI paNa anAdi kAlanI che. anAdi ka`sayAgathI ja sasAramAM khaDapaTTI karavI paDe che. A saMsAra du:kharUpa che, temAM eka du:kha khase tyAM bIjI' du:kha AvIne UbhuM ja rahe, mATe te du:kharUpa lavALA kahyo che. 1. zrI arihaMtAdi cAranA zaNane aMgIkAra karavA, 2. sukRtanI anumAdanA, 3. ane duSkRtanI garha - A traNa sAdhanAnI bhAvanA vAravAra karavAthI bhavyatyAdi sAmagrI maLI zake, tenI ArAdhanAthI pApakA nAza thAya. tethI jJAnapUrNAMka ninidAna zrI jinadhanI ArAdhanA karI zakAya. ne tethI saMsAramAM rakhaDavAnuM adha thaI jAya; A rIte saMsAranI rakhaDapaTTI TALI zakAya, 20. manathI aAgya vicAra karatAM, vacanathI ayeAgya veNa kheAlatAM, ane kAyAthI anucita pravRtti karatAM je pApa badhAyu' hoya, te saMbadhI mithyA duSkRta dauM chuM. 21. meM koinuM aniSTa ciMtavyu... hAya, koIne kharAba veNa kahyAM hAya, kAyAthI koIne tADanAdi karyu hAya, te saMbaMdhI pApane huM khamAvuM chuM, ane jee mArA gunhegAra hAya, te mane khamAve ema huM cAhuM chuM; kAraNa ke khamavuM ane khamAvavuM e zrI jinazAsananI avicchinna maryAdA che. je bhavya jIvA khame ane khamAve teo Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene pravacana kiraNAvalI (zrI daza pannAno saMkSipta paricaya) 475 ja ArAdhaka keTInA jANavA; ane jeo na khamAve, te jIva virAdhaka jANavA, pApa karavuM e dukara nathI, paNa nirmalabhAvathI prAyazcitta karI khamAvI Atmazuddhi karavI e ja bahu duSkara che. rara. bhUta bhaviSya ane vartamAna kAlanA sarva tIrthaMkarAdine, badhAM jaina tIrthone, ane tyAM rahelI tamAma jinapratimAone huM bhAvathI vAMduM chuM. ra3. A rAtrimAM kadAca mAruM maraNa thAya to mAre svAdhIna lakSmI vagere tamAma padArthone vosirAvuM chuM. ra4. meM prANAtipAtAdi aDhAre pApasthAnamAMthI kaI paNa pApasthAnaka sevyuM hoya, sevarAvyuM hoya, sevanAranI anumodanA karI hoya, te saMbaMdhI micchAmi dukkaDuM 25. corAzI lAkha jIvanimAMnA keI paNa jIvane haNyo hoya, haNA heya, haNanArane sAre mAnya hoya, te saMbaMdhI mithyAdukRta dauM chuM, 26. zrI arihaMta, siddha, sAdhu, jina dharma mahAmaMgalika che, lokamAM uttama che, huM te cArenA zaraNane aMgIkAra karuM chuM, 27. tamAma vicAro dUra karI zrI siddhacaka bhagavaMtanA svarUpane vicAratAM vicAratAM alpa nidrA levI. vacamAM nidrA UDI jAya to nirmoha dazAnI ciMtavanA karavI. zrI malinAtha, neminAtha, jaMbUsvAmI, sthUlibhadrAdinI jIvanaghaTanA vicAravI. e pramANe zrI paMcasUtrAdi aneka graMthonA AdhAre bahu ja TUMkAmAM ArAdhaka bhAvanA ahIM jaNAvI che. bhavya che tene vAraMvAra vicArI, manana karI, mana, vacana, kAyAnI ekatA sAdhI samatAmaya mokSamArganI sAdhanA karI muktinA avyAbAdha sukha pAme e ja hArdika bhAvanA. | zrI daza payannAne kramasara saMkSipta paricaya pUro thayo che che jene pravacana kiraNAlIne ekavIsamo prakAza pUrNa thayo che Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 zrIvijayasUrIzvarakRta // iti tapogacchAdhipati zAsanasamrAT sUricakra cakravatti-jagadguru-paramopakAri ziromaNi pUjyapAdAcArya zrIvijayanemisUrIzvara caraNakiMkara vineyANuzAstravizArada kavidivAkara-prAkRta-saMskRta-gaurjarI-bhASAbaddha tricatvAriMzaduttarazatagraMthAvi vidhAyakAcArya zrIvijayapadmasUrIzvara viracita svopajJa spaSTArthAdisameta zrI jaina pravacana kiraNAvalI sadabhidhAna prAkRta athasya prakoNakadazakAdi ___ varNanAtmakastRtIyo vibhAgaH // // tRtIyo vibhAgaH samAptaH // Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalIno cotho vibhAga bAvIzame prakAza che che cAra mUlasUtra-zrI Avazyaka sUtranA saMkSipta paricaya che // AryA // navavikkhiyANa punviM, paDhaNijjAI jao tao tAI // m lA I va takaNaM, va ttA I ma la suttA iM // 13 // sampatya mUlapijjA, thijja gijjai samUlavasthUNaM // nANaM kiriyA laM, sAhUNaM samaNadhammassa / / 164 // samayA saNasuddhI, viNao sohI aikkamAINaM // bosavisohI saMvara-lAho AvassayA hojjA // 165 / / AyArAyaraNANA-yAraccAyA chajIvaviNNANaM // pavayaNajamaNI sevA, saMjamasaMsA pirataM ca // 166 / / basaveyAliyasuttA, eyaM taha cevamuttarAyaNA / / sAhuguNANa biyAso, veraggaINa viNNANA // 167 / / AhArAiya dosa-paNANaM NihosavatthusaMsevA // hojjA tesiM jehiM, viNNAyA mohanijjuttI // 168 / / bhAvassaya basaveyA-liutsarajmayaNamohaNijjuttI // vucchaM paricayamesi, kamaso evaM ca paDhamassa // 169 / / sAmAiyaM ca caubI-satyavaM baMdaNamihaM paDikkamaNaM // pAuslaggo pacca-khANamiyAvassae baccaM // 170 // jaM cAbassayamevaM, pAmo saMjhAi sAhusaDDANaM // karagijaM sadasyo, butto aNumogadArasue // 11 // Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta zabdArtha:prabala pudaye uttama cAritra dharmanI ArAdhanA karavAmAM tIvra utsAhI navA munivarene pahelAM eTale dIkSA lIdhA pachI zarUAtamAM kramasara A Avazyaka vagere cAra sUtro bhaNavA ja joIe. A kAraNathI te 4 sUtro mUlasUtra tarIke oLakhAya che. jema jhADane TakAvI tenA mUla (mUliyuM, mUlanA bhAga)nI majabUtAIne AdhIna che, tema navA munivarane karavA lAyaka nirdoSa sAvitrI mokSamArganI ArAdhanA (nirmala samyakatva jJAna cAritranI ArAdhanA) A cAra sUtronA bodhane AdhIna che, eTale A cAra sUtronA jANakAra munivara saMpUrNa rIte saMyama dharmanI parama ullAsathI nirdoSa ArAdhanA jarUra karI zake che. ne cheDA TAIme siddhinAM sukha pAme che. mATe zrI AvazyakAdi cAra sUtronuM mUlasUtra nAma suprasiddha che. 163. vyavahAramAM paNa makAna vagerenI bAbatamAM paNa tema ja jaNAya che. juo, mUla eTale jo pAye majabUta hoya, to ja makAna athavA mahela majabUta bane che. bhaviSyamAM TakI zake che. A rIte jema mUlavALA padArthono TakAva mUlanI majabUtAIne AdhIna che, tema navA (vartamAna kAle) saMyama dharmane pAmelA jIvone mokSanA avyAbAdha sukhane meLavavA rUpa mahelane TakAva jJAna ane kriyAnI parama ullAsathI karelI sAvikI ArAdhanA rUpa mULane AdhIna che. AvI te ArAdhanAnA svarUpane samajAvanAra A cAra mUlasutro che. athavA kSamA, mAdava, Ajava, saMtoSa vagere daza prakAre kahela zramaNa dharmarUpI vRkSa (jhADa)nA mUla jevA yathArtha jJAnanI ne kriyAnI bInAne vistArathI samajAvanArAM je cAra sUtro, te mUlasUtro kahevAya. ema be rIte mUlasUtrane zabdArtha jANo, 164, sAmAyikAdi 6 AvazyakenAM phala anukrame A pramANe jANavAsAmAyika nAmanA pahelA AvazyakanuM phala samatA che; bIjA catuvijAtistava (logassa) nAmanA AvazyakathI AtmAne samyagdarzana nAmano guNa cekho bane che. trIjA vaMdanaka dvAdazAvavaMdana) nAmanA AvazyakathI vinayAdi guNenI ArAdhanA thAya che. jethI pratikramaNa nAmanI AvazyakathI gratAdinI ArAdhanA karatAM ajJAnAdi kAraNe temAM brAhimAM) lAgelA atikrama vyatikrama aticArAdi deSarUpa mela dhovAya che. pAMcamA kAyetsarga (kAussagga) nAmanA AvazyakathI cethA AvazyakanA avasare je rAnI AlocanA nidA goMdi karavA bhUlI gayA hoya, te badhA doSonI zuddhi (A pAMcamA AvazyakathI) thAya che. A rIte doSanI saMpUrNa zuddhi cothA ane pAMcamA AvazyakathI thAya che ema jANavuM chaThThA pratyAkhyAna (paccakhANa) nAmanA AvazyakathI saMvarAdino mukhya lAbha thAya che. ane 6 AvazyakonuM ekaThuM phala samyagdarzana jJAna cAritranI ArAdhanA, vRddhi ane sthiratA (TakAva) jANavuM. athavA jJAnAcArAdi pAMce AcAranI zuddhi vagere svarUpa phala paNa kahyuM che, 165, dazavaikAlika sUtrathI eTale tenA abhyAsAdithI navA sAdhuo potAnA muni dharmane lAyaka AcArane seve Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya ) YE che ne anAcArane chaDe che, tathA pRthvIkAyAdi 6 jIvanikAyanuM svarUpa samajIne tenI rakSA kare che. tema ja pAMca samiti ane traNa guptinA samudAya rUpa ATha pravacana mAtAnI ArAdhanA kare che. A rIte sayama dhamane ArAdhIne pAte prazaMsApAtra bane che. ane kadAca karrayAdimAMnA koI paNa kAraNane laIne peAtAnA AtmA saMyama dharmInI ArAdhanA karavAmAM asthira thayA hAya, teA tene ane bIjA paNa tevA asthira AtmAone sthira kare che. tathA uttarAdhyayana sUtranA abhyAsAdithI vairAgyAdi guNAnI yathAtha oLakhANa thAya che, tethI paMca mahAvratAnI ArAdhanA vagere sAdhunA guNAnA vikAsa thAya che. 166-167. je munioe AniyuktinuM yathArtha jJAna meLavyu che, te AhArAdimAM kayA kAraNathI kayA dASa lAge che ? A bInA samajIne nirdoSa AhArAdine vApare che. 168, 1, zrIAvazyakasUtra, 2. zrIdazavaikAlikasUtra, 3. zrIuttarAdhyayanasUtra, 4. zrIAniyukita, A cAra mUla sUtronAM anukrame nAma jANavAM. temAM ahIM zrI Avazyaka sUtranA paricaya TUMkAmAM kahIza. pachI anukrame 23mA, 24mA ane 25mA prakAzamAM khAkInAM traNa mUla sUtreAnA paNa paricaya TUMkAmAM jaNAvIza. 169. zrIAvazyaka sUtramAM 6 adhyayanA kahyAM che. te darekanAM nAma anukrame A pramANe jANavAM:- 1. zrIsAmAyikAdhyayana, 2. zrIcartuvi zatistava adhyayana, 3, zrIvahanaka adhyayana, 4, zrIpratikramaNa adhyayana, 5. zrI kAyAtsargAdhyayana, 6, zrIpratyA khyAna adhyayana, 1970, je sAdhuone ane zrAvakone savAre tema ja sAMje jarUra karavA lAyaka vidhAna ( kriyA ) che, te Avazyaka kahevAya, ema zrIanuyAga dvAra sUtramAM kahyuM che. 171. spaSTA :--have huM zrI jaina pravacana kiraNAvalInA anukrame bAvIzamA, ra3mA ra4mA, ane 25mA prakAzamAM cAra mUla sUtreAnI niyukita vagerenu' jarUrI vaNa na karIne te cAre sUtrAnA paricaya DhaMkAmAM jaNAvIza. 1. zrIvazyakasUtra, 2. zrIdazavaikAlikasUtra 3. mIuttarAdhyayanasUtra, 4, zrIzvaniyukita. A cAra mUla sUtromAMnA pahelA zrIAvazyaka sUtranA ane jaNAvanArA niyu`kita vagere sAdhanAnI InA TUMkAmAM A pramANe jANavI-- A zrIAvazyaka sUtranA niyukita, bhASya, cUrNi, ane TIkAo paNa maLI zake che. (1) zrIbhadrabAhusvAmI mahArAje racelI niyukitanI 2550 gAthAo che, tenu' pramANa 3100 zlAka kahyuM che. (2) zrIAvazyaka cUNi - AnuM pramANa 18464 zlAka che, te chapAI che, temAM padya bhAga karatAM gadya bhAga vadhAre che. bIjA graMthAmAM kahyuM che ke ahIM 13600 gAthAo che. 3. TIkAo--(1) zrI haribhadrasUri mahArAje A zrIAvazyaka sUtranI 84000 zlAka pramANa vizAla TIkA banAvI hatI, te hAla maLI zakatI nathI, temAMthI ja Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 zrIvijyapaddhasUrIzvarakRta saMkSepa karavAnA irAdAthI temaNe ra2000 zloka pramANa vRtti racI hatI. ema chApelI bAvIza hajArI nAmathI oLakhAtI Avazyaka bRhadavRttinI zarUAtanA bhAganI TIpaNImAM kahyuM che. (2) A bAvIza hajArI TIkAmAMnAM keTalAMka kaThina padanuM rahasya samajAvavAnA irAdAthI mAladhArI zrI hemacaMdrasUrijI mahArAje TipaNanI saMkalanA karI che, te chapAI che. tenuM pramANa 4640 zleke kahyuM che. (3) prasiddha TIkAkAra zrImalayagiri mahArAje paNa mUla TIkA (bAvIza hajArI) vagerenA AdhAre 18000 zloka pramANa TIkA banAvI hatI. te hAla saMpUrNa maLI zakatI nathI. apUrNa TakA traNa bhAgamAM suratanI Agamodaya samitie chapAvI che. (4) zrItilakasUrie visaM. 1296mAM 1ra3rapa leka pramANa laghu TIkA racI che, te chapAI nathI. (5) avasUrinAM 126 pAnAM che. tenA kartA jaNAvyA nathI. (6) zrInemi sAdhue vi. saM. 11ra3mAM sAdhu pratikramaNAdi 6 prakAranA Avazyaka sUtranI vRtti racI hatI. (7) zrI devendrasUri mahArAje 63 gAthA pramANu caityavaMdana bhASyanI, 41 gAthA pramANa guruvaMdana bhASyanI ne 48 gAthA pramANa pratyAkhyAna bhASyanI racanA karI hatI. temAMnA caityavaMdana bhASyanI 8500 zloka pramANu TIkA zrIdharmaghoSasUri mahArAje banAvI. te saMghAcArabhAgya nAme oLakhAya che. A TIkA ane traNa bhASya artha sAthe chapAyA che. (8) kharataragacchIya zrItaruNaprabhasUrie vi0 saM. 1331 mAM 7000 zloka pramANu caityavaMdanAsUtravRtti banAvI tenuM bAlabAdhA ? bIjuM nAma che. caityavaMdana karatI vakhate belAtAM sUtronI ja A vRtti che, ema jaNAvavA mATe caityavaMdanAtravRtti nAma rAkhyuM che. (9) gAthAbaddha zrI caityavaMdanA vicAra' nAmanA graMthamAM caityavaMdanA karavAmAM jarUrI sUtronI vyAkhyA karI che. (10) vAdivetAla zrI zAMtisUri mahArAje caityavaMdana mahAbhASyanI prAkRta racanA karI, tenI 9rara gAthAomAM caityavaMdananA sUtronuM yathArtha rahasya jaNAvyuM che. A mahAbhASyanI maLatI TIkAmAM kartAnuM nAma jaNAvyuM nathI. (11) caityavaMdanAlisUtronI eka kulakapradIpa nAmanI TIkA maLe che, temAM tenA kartAnuM nAma kahyuM nathI. tenuM pramANa ra458 ke kahyA che. (12) zrItilakasUri mahArAje catyavaMdanA vaMdanaka pratyAkhyAna AvazyakanI papa0 zleka pramANa TIkA banAvI. (13) zrI devendrasUri mahArAje caityavaMdana bhAkhyAdi traNa bhASyonI ra720 zloka pramANa TIkA racI. (14) zrI akalaMkadevasUrie caityavaMdanAdi sUtra sAdhuzrAddha pratikramaNa sUtrapadaparyAyamaMjarI nAmanI TIkA banAvI che, (15) zrI yazevasUrie (1) IryA pathikI (iriyAvahI) sUtranI 150 zloka pramANa cUNi, ane (2) cityavaMdanA sUtranI 840 zleka pramANu caNi, tathA (3) vaMdanaka (vAMkaNAM) sUtranI 7ra7 zloka pramANa cUNi racI. A rIte traNa sUtronI traNa cUNionA racanArA zrIyazodevasUri mahArAja kahevAya che. (16) lalitavistarA--zrIhari. bhadrasUri mahArAje caityavaMdananAM sUtronI lalitavistarA nAme TIkA banAvI, tenuM Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya ) pramANa 1290 zlAko kahyuM che. vAdidevasUrijI mahArAjanA guru zrImunicadrasUri mahArAje lalitavistarA TIkAmAM AvatAM kaThina padAnA vivaraNarUpa " lalitavistarAnikanI racanA karI. A TIkA chapAI che. (17) zrI pArzvamunie vi saM0 956 mAM caityavaMdanA sAdhu zrAvaka pratikramaNasUtravRtti racI, tenuM pramANa 2000 zrlAko kahyA che. (18) sAdhupratikramaNasUtranuM pramANa 13 zlAko kahyuM che. (19) zrIjinadeva sUrie vi sa0 1183mAM zrAddhasAmAyika pratikramaNasUtra vyAkhyAprakaraNa banAvyuM, tenI ra93 prAkRta gAthAo che, tenuM pramANa 365 zrlAka kahyuM che. (20) zrItilakasUri mahArAje zrAddhapratikramaNasUtranI 3000 zlAka pramANa TIkA racIne sAdhupratikramaNasUtranI paNa ra6 zlAka pramANa TIkA banAvI. 21) zrIjinaprabhasUri mahArAje vi saM 134 mAM sAdhupratikramaNasUtranI TIkA racI. (rara) zrIvijayasihasUrie kavi saM0 1183mAM zrAvaka pratikramaNasUtranI 4pa0 zlAka pramANa Ni manAvI. tathA zrIcaMdrasUri mahArAje vaLa saM1222 mAM 19pa0 zleAkapramANa vRtti racI. (23) zrIyAdevasUrie ' pratyAkhyAnasvarUpagraMtha' prAkRtamAM banAvyA, tenuM pramANa 360 zleAkeA kahyA che. (24) pratyAkhyAna vRttinuM pramANa 550 zrlAko kahyA che. (25) zrImatisAgare vi saM 1168 mAM zrIpa'caparameSThi vivastunI racanA karI, tenI 250 prAkRta gAthAo che, (26) vadyAvRtti-zrIdevendrasUri mahArAje dittusUtranI upara aMdAja 5000 zrlAka pramANa TIkA banAvI te va'dArUvrutti nAme oLakhAya che. te chapAI che. (27) zrAddhapratikramaNasUtra vRtti paNa (suratathI) chapAI che. (28) zrIvizeSAvazyaka mahAbhASya : zrIjinabhadgaNi kSamAzramaNe sAmAyika sUtra ('karemibha Mte" sUtra )nA vivaraNarUpe prAkRta gAthAmRddha bhASyanI racanA karI hatI. tenI chapAyelI e TIkAomAMnI eka TIkA zrIkATayAcArya mahArAje banAvI che. tenA AdhAre maladhArI zrIhemacaMdrasUri mahArAje mATI TIkA banAvI, te bahu ja sarala hovAthI abhyAsakone bhASyanuM rahasya spaSTa rIte samajavA mATe parama sAdhana che. mArI yAdI pramANe A rIte zrIAvazyakasUtranA ane samajAvanArA niyukti vagere sAdhanAnI khAsa jarUrI bInA jaNAvI che. saMbhava che ke A sUtranAM bIjA paNa vRtti, dIpikA vagere sAdhanA jJAnabhaMDArADhimAM surakSita rahyAM hoya. 481 zrI dazavakAlika sUtranAM niyukti vagere sAdhanAnI TraMka bInA 1. dazavaikAlikanIsUtra niyukti--A niyuktinA banAvanAra zrIbhadrabAhusvAmI mahArAja che. temaNe 445 gAthA pramANa A niyuktimAM dazavaikAlikasUtranuM yathA rahasya samajAvyu che, bIjA graMthe!mAM A niyuktinI 4para gAthAo jaNAvI che. (2) zrIdazavaikAlika caNi--AnuM pramANa 7000 zrleAkeA che. bIjA graMthAmAM 970 zlAka kahyA che. niyuktinuM rahasya samajAvanArI cUrNi` che. (3) A cUrNi` vagere sAdhanAnA AdhAre zrIharabhadrasuri mahArAje 7550 zlAka pramANa mADhI TIkA banAvI te chapAI che. ane Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIzvarakRta zrItilakasUrimahArAje 7000 zrlAkapramANa TIkA racI hatI. temAM zrIneminAtha prabhunuM caritra vistArathI jaNAvyu` hatu`, tathA zrIsumatisUri mahArAje mATI ane ladhu TIkAnA AdhAre 2600 zrlAka pramANa TIkA racI hatI. bIjAM paNa dIpikA vagere sAdhanA dazavaikAlikanA ane samajAvanArAM che, temAM samayasuMdarajIe dIpikA racI che. 482 zrI uttarAdhyayanasUtranAM niyukti vagere sAdhanAnI TUMka bInA (1) A zrIuttarAdhyayanasUtranAM 36 adhyayanA che, tenuM pramANa 2000 zrlAkA kahyA che. (2) zrIbhadrabAhusvAmI mahArAje 607 gAthAmAM 700 zlAka pramANa niyuktinI racanA karI. te chapAI che. (3) gAvAlaya mahattaranA ziSye pa00 zrlAkapramANa sRNi nI racanA karI. bIjA graMthAmAM A cU`inuM pramANa 5850 zlokA che ema kahyuM che. (4) zrImica`drasUri mahArAje vi sa0 1129 mAM 14000 zlAka pramANa TIkA 18000 zleAkAnA pramANavALI meATI TIkAnA AdhAre racI, tenuM sueAdhA nAma che. zrInemicaMdrasUrinuM sUripada thayA pahelAnuM 'zrIdevendragaNI " nAma hatuM. AcArya padavI detAM khAsa kAraNe pahelAMnuM nAma addalI zakAya, evA prAcIna vyavahAra che. (5) vAdivetAla zrIzAMtisUri mahArAje 18000 zrlAka pramANa sumizra meDhI TIkA banAvI, temAM kathAnaka vageremAM prAkRta racanA vadhAre che, tethI ' pAyaTIkA' athavA pAiyaTIkA kahevAya che. AnA AdhAre ja zrI nemicadrasUrie subAdhA nAmanI 14000 zlAka pramANa nAnI TIkA, tathA bIjAoe dIpikA, avasUri vagerenI racanA karI che. ema aitihAsika gra'thAdimAM jaNAvyuM che. (6) zrI bhAvijayajIe AAkaddha TIkA banAvI che. te chupAI che. (7) kharataragIya zrI kamalasayame kamalasayamI nAmanI TIkA anAvI. (8) tathA zrI lakSmIvallabhe lakSmIvallabhI' nAme TIkA racI, te ane TIkA chapAI che, A rIte zrI uttarAdhyayana sUtranI niyukita vagerenI bInA jANavI. ' zrI AdhuniyuktinI TIkA vagere sAdhaneAnI TUMkI bInA 1. Aghaniyukti--(1) mUla graMthanuM pramANa 1164 gAthAo che. (2) AnA ane samajAvanArI Ni hatI, paNa te hAla maLI zakatI nathI. (3) AnuM 3000 zrlAka pramANa bhASya hatuM, te paNa maLI zakatuM nathI. (4) zrI droNAcArya mahArAje 6825 zlAka pramANa TIkA manAvI che, te chapAI che, (5) zrI malayagirijI mahArAje 8850 zlAka pramANa sUmizra vRtti racI hatI, paNa hAla te maLI zakatI nathI. zrI dazavaikAlikasUtranA be uddezAvALA pAMcamA adhyayananI je niyukti te ja piMDaniyukti nAme suprasiddha che, tethI te dazavaikAlika niyuktimAM ja gaNavI vAjabI che. dazavaikAlikanAM bIjA huM adhyayanAnI niyuOkitanuM pramANa nAnuM che. ne A pAMcamA adhyayananI niyuktinI 708 gAthAo hovAthI pramANamAM te mATI niyukti Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya ) 483 gaNAya. A irAdAthI te pAMcamA adhyayananI niyukti alaga zAsra tarIke gaNAya che. paNa te 45 AgamAnI gaNatarImAM levAya ja nahi, tenuM kAraNa pahelAM kahyuM che. jo ke piDaniyukti nAma vadhAre prasiddha che, teA paNa kharI rIte te zrIzavaikAlikanA pAMcamA pitaiSaNAdhyayananI ja niyukita che ema samajavuM, ahIM pitaniyuktimAM phakata AhArAdinI ja mInA vistArathI varNavI che. paNa AghaniyuktimAM AhAra pANInI bInA uparAMta bIjI paNa vividha prakAranI munivaronA AcArAdinI mInA bahu ja spaSTa rIte samajAvI che, AvAM aneka kArAne laIne mUla sUtromAM Adyaniyukti gaNavI, paNa piDaniyukti gaNAya ja nahi, ema zrIgItA mahApuruSonAM vacanAnu rahasya vicAratAM samajAya che. zrIsenaprakSAdi ghaNAM graMthAnA AdhAre jaNAya che ke niyuktinI racanA cauda pUrvanA jANakAra zrutakevalI ja kare, bIjAne tenI racanA karavAnA adhikAra nathI. tema kahevAnuM kharu` rahasya e che ke khIjabuddhi vagere labdhionA bhaMDAra zrIgaNadharadevoe racelAM sUtronI kharI cAjanA karavA mATe tee ja saMpUrNa rIte sama hoya che. AvA ja zrutakevalI zrIbhAhusvAmI mahArAje racelI piMDaniyukti hovAthI ja caudasA cu'mAlIsa theAnA banAvanAra zrIjinabhadrasUrinA ziSya yAkinImahattarAsUnu zrI haribhadrasUri vagere mahApuruSAe traNa vRttio racI che. tenI chInA TUMkAmAM A pramANe jANavI-(1) piMDaniyuktinI 708 gAthAo che. aitihAsika graMthAmAM kahyuM che ke AnI 4000 zleAkapramANa TIkA koIe racI hatI. temAM TIkAkAranuM nAma jaNAvyuM nathI, mATe te 'ajJAtaka ka'vizeSaNathI eLakhAvI che. hAla te maLatI nathI. (2) zrI haribhadrasUri mahArAje A zrIpiDaniyuktinI adhUrI 1350 zlAka pramANa TIkA racI hatI, te zrIdevAcArya mahArAjanA ziSya zrI vIrAcArye pUrI karI. tenuM alaga pramANa 1750 zrleAkeA kahyA che. ane vibhAgAnI TIkAnuM pramANa 3100 zlAko thAya. (3) zrImalagiri mahArAje 7500 zrlAka pramANa sUtramizra TIkA racI hatI, te hAla maLatI nathI. A rIte zrI ethaniyuktinAM TIkAdi sAdhanAnI ka bInA jaNAvavAnA prasaMge piniyuOktinI vRttionI zrInA paNa TUMkAmAM jaNAvI, bIjA aitihAsika graMthAmAM A cAra mUla sUtronAM niyukti vagere sAdhanAnI khAsa jANavA jevI vadhu hakIkata paNa kahI che. te TUMkAmAM A pramANe jANavI. 1. zrI devendrasUrie SaDAvazyaka (6 Avazyaka) sUtranI vArUvRtti nAme TIkA banAvI, tenuM bIjuM nAma zrAvakAnuSThAnavidhi' paNa kahyuM che. 6 2. Avazyaka sUtranA pahelA sAmAyika nAmanA adhyayananI ( zrI bhadraSAhusvAmIkRta ) niyukitanA AdhAre zrIjinabhaNi kSamAzramaNe 5000 zlAka pramANa bhASya'nI racanA karI, te sAmAyikasUtranA vivarNarUpa hAvAthI 6 vizeSAvazyakabhASya ' nAme vadhAre prasiddha che. A bhASya ( mahAbhASya ) pUrvadhara zrIjina prAkRta gAthAmaDha Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta bhadragaNi bhagavaMtanI apUrva racanArUpa hovAthI zrIjainAgamAM apUrva tattvabodhane denAra zAstra tarIke suprasiddha che. 3. zrI vijayasiMhasUrie vaMdittA sUtranI (zrAddhapratikramaNa sUtranI) cUNi vi.saM... 1183 mAM racI. tenA AdhAre zrIratanazekharasUrie arthadIpikA nAmanI TIkA banAvI te pAI che. 4. zrIharibhadrasUrikRta bAvIza hajArI TIkAnuM "ziSyahitA ? bIjuM nAma che. 5. ahIM cAlu prasaMge mUla sUtromAMnA mUla zabdano artha prAthamika eTale munidharmane pAmyA bAda zarUAtamAM khAsa bhaNavAlAyaka je sUtro, te mUlasUtro kahevAya. A mUlasUtranI vyAkhyA karavAmAM jema mUla zabdane "prAthamika artha karyo, tevI rIte mUla zabdanA bIjA paNa arthe thAya che. ema anya dhamaonA (bauddhadhama AdinA) graMthanuM rahasya vicAratAM jaNAya che. ahIM "mahAvyutpattigraMtha vagere dRSTAMta tarIke jANavA. bauddhadharmanA A 'mahAvyutpatti' graMthamAM kahelA mUlagraMtha zabdamAMnA mUla zabdathI gautama buddhanuM grahaNa karIne mUla graMthazabdano artha A rIte jaNAvyuM che : jemAM bauddhadharmane mUla samAna (utpAdaka) buddhanAM vacanonuM varNana karyuM che te mUlagraMthakahevAya. A rIte aneka arthamAM mUla zabda vaparAya che, temAM ahIM prAthamika artha levo. . aitihAsika graMthAdimAM Avazyaka sUtranI niyuktinA arthane samajAvanArAM traNa bhASya kahyAM che. temAM 173 gAthAvALuM bhASya "mUlabhASya nAme oLakhAya che, ne aMdAja 300 gAthAvALuM bIjuM bhASya che. tathA trIjuM bhASya "vizeSAvazyaka nAmathI suprasiddha che. anyatra kahyuM che ke zaka saMvata 131mAM lakhAelI zrIvizeSAvazyaka mahAbhASyanI "hAthapathI ' jesalameramAM che. A vizeSAvazyaka bhASyanA kartA zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNe saMskRta bhASya racyuM hatuM, te jesalameramAM che. tathA vizeSAvazyakamAMno vizeSa zabda ja jaNAve che ke A bhASya saMpUrNa zrIAvazyakasUtranuM nathI, paNa tenA eka bhedarUpa sAmAyika sUtra nAmanA pahelA AvazyakanA vivaraNa svarUpa che, zrIjinabhadrANi kSamAzramaNa" nAmamAM rahelA kSamAzramaNa zabdanuM rahasya vicAratAM jaNAya che ke teozrI dRSTivAdanA bheda rUpa pUrvajJAnane dhAraNa karanArA hatA. jemanA nAmamAM vAdI, kSamAzramaNa, divAkara, vAcakamAM kaI paNa zabda bolavAmAM Avato hoya, teo pUrvagata zratanA jANakAra che, ema jANavuM. kahyuM che ke - vAI ya khamAsamaNe, divAyare vAyagatti egaTTe / puvvagayammi ya sutte, ee sadA payati / / 1 / / (Ane artha A gAthAnI pahelAM ja jaNAvyuM che.) upAdhyAyajI yAvijayajI Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI Avazyaka sUtranA saMkSipta paricaya ) 485 vagerenA nAmamAM joDAyelA vAcaka zabdeneA a upAdhyAya " karavA. eTale teA pUrvadhara nathI, ema samajavuM, 7. AvazyakasUtranI cUrNi--aitihAsika graMthAmAM ane AnI chApelI pratanI zarUAtamAM A cUNinA banAvanArA 'zrIjinadAsagaNI jaNAvyA che. ahIM prAkRta gadya bhAga vadhAre che. jarUrI prasaMge gAthAo paNa jaNAvI che. lAkottara aitihAsika kathAdine jaNAvanArI A zrIAvazyakasUtranI cUi mAM kahyuM che ke vamAna zAsananA nAyaka prabhuzrI mahAvIradevane kevalajJAna thayA pahelAMnA 13mA varSe zrAvastI nagarImAM pANInI rela AvI hatI. 8. AvazyakadIpikA--zrI mANikayazekharasUrie niyuktinA sakSipta vivaraNa svarUpa dIpikA racI che, tenAM pAMca adhyayanA ja chapAyAM che. 9. jema zrIharibhadrasUriSkRta 84000 zlAka pramANa TIkA maLatI nathI, tema zrIjinabhaTe racelI Avazyaka TIkA paNa maLI zakatI nathI. 10. zrI AvazyakAdi cAra sUtro ja mUlasUtro kahevAya. temAM cogAdvahananA krama paNa sAkSI pUre che. navA sAdhune zarUAtamAM zrI AvazyasUtranA ne zrIdazavaikAlika sUtranA yogadvahana karAvIne yeAgya avasare zrIuttarAdhyayana sUtranA yogADhana karAvAya che. ahIM zrI Avazyaka niyuktimAM eniyuktinA samAveza karyAM che, ema samajavuM, AthI paNa sAbita thAya che ke upara jaNAvelA zrIAvaravaka vagere cAra sUtro ja mUlasUtro kahevAya. samajavu joie ke zrIdazavaikAlikanA pAMcamA adhyayananI niyuktimAM piMDaniyuktinA samAveza thAya che, ne zrI AvazyakasUtranA cAcA pratikramaNa adhyayanamAM pAkSikanA sUtranA samAveza thAya che. tathA cheHsUtreAnA ane AvazyakasUtranA viSayAne nirUpaNa karavAnI zailI vagerenA sUkSma dRSTithI vicAra karatAM jarUra khAtarI thaze ke zrIAvazyakasUtrane chedasUtra tarIke gaNAya ja nahi, tema ja jenA dIkSAparyAMya vadhAre hoya, te sunine ja chedasUtronA cAMgoddahana AcArAMgasUtranA yogadvahana thayA pachI ja karAvAya che. AthI sAbita thayuM ke navA sAdhune zarUAtamAM cheHsUtranA cogAdvahana karAvAya ja nahi. AvAM aneka kArone lakSyamAM rAkhIne parama gItArthA Dha mahApuruSoe AvazyakasUtrane cAra mUlasUtrAmAM ja gaNyuM che, vaLI 45 AgamAnI ArAdhanA karavAnI vidhimAM paNa AvazyakasUtrane mUlasUtromAM ja gaNyu` che. tema ja 6 chedasUtromAM AvazyakasUtra gaNyu nathI. tethI AvazyakasUtrane chedyasUtra tarIke na gaNAya. ema sAkSI tarIke yAgividha, sAmAcArI prakaraNa vagere ghaNA graMthA che, A rIte zrI AvazyakasUtranAM niyukti vagere sAdhaneAnI bInA pUrI thaI. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 zrIvijayapadmasUrIzrvarakRta zrI AvazyakasUtranA sAra je sUtra sAmAyika vagere 6 AvazyakonI hakIkata jaNAve te AvazyakasUtra kahevAya. zrIjainandra zAsanamAM yathA nAmane dhAraNa karanArAM 6 Avazyaka A pramANe kahyAM che-(1) sAmAyika, (2) catuvi zatistava, (3) vajjainaka, (4) pratikramaNa, (5) kAcAsa, (6) pratyAkhyAna. sAdhuoe ane zrAvakoe samudita (bhegI) 6 AvazyakAnI ArAdhanA savAre ane sAMje avazya (jarUra) karavI joiye, AvI tIrthaMkara devAnI AjJA heAvAthI te tIrthaMkarAddhi mahApuruSoe A sAmAyika vagere 6 prakAranI kriyAne Avazyaka nAmathI oLakhAvI che, temAM leAkavyavahArathI savAre karAtI 6 AvazyakanI ArAdhanA rAya (rAtrika) pratikramaNa nAmathI oLakhAya che, ne sAMje karAtI 6 AvazyakonI ArAdhanA devasiya (daivasika) pratikramaNa nAmathI oLakhAya che. Ama kahevAnuM kharuM rahasya e che ke rAtripratikramaNathI ke daivasika pratikramaNathI ekalA pratikramaNa nAmanA ceAthA AvazyakanI ArAdhanA karAtI nathI. paNa sAmAyika vagere cha (6) e AvazyakeAnI ArAdhanA karAya che. A 6 AvazyakonA sArI kramasara TUMkAmAM A pramANe jANavA, 1, sAmAyika--samatA pUrvaka karelI kriyA muktinA avyAbAdha sukhane jarUra pamADe che. A muddAthI 6 AvazyakomAM sAmAyikane paheluM kahyuM che. pratikramaNamAM daivasika pratikramaNa ke rAtrikramaNa ThAyA (sthApyA ) pachI A sAmAyika AvazyakanI zarUAta thAya che. muktine meLavavAmAM AnI (samatAbhAvanI) asAdhAraNa zaktine lakSyamAM laIne ja zrIjinabhadraNa kSamAzramaNe ekalA sAmAyika sUtranA ja vivaraNarUpa vizeSAvazyaka mahAbhASyanI racanA karI che. tathA meAkSamArganI ArAdhanA karavAmAM saMpUrNa rIte madadagAra samatAbhAva che. tethI manamAM samatAbhAva rAkhIne karAtI dharmAMkriyA saMpUrNa` phaladAyaka nIvaDe che, ema anubhavathI paNa jANI zakAya che. A sUtrathI muni vagerene jIvanaparyaMnta ne zrAvakAni zakti mujaba sAmAyikanI pratijJA karAvAya che, AnI TIkA vageremAM A sUtranu spaSTa rahasya samajAvyu che. 2. catuvi zatistava ( cauvIsatthaya) -- pahelA AvazyakamAM varNavela samatAbhAvane samajAvanArA zrItI...kara devA che. temaNe ja kahelA samatAbhAvanA pratApe jema anaMtA jIve| siddha thayA, tema hAla paNa mahAvideha kSetrAmAM ghaNAM jIvA siddha thAya che. ahIM mahAka nirjarAdarUpa lAbha ghaNAM vA pAmI gayA, pAme che ne pAmaro, tathA bhaviSyamAM meAkSapada paNa pAmaze. AthI samatAnA upadezaka maheApakArI zrItIrthaMkara devAnI stavanA karavI joIe. A muddAthI sAmAyikanI pachI cauvIsatthava nAmanuM bIjI Avazyaka kahyuM che. AnA (1) lAgasasUtra, (2) nAmastava ema be nAma che, Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI Avazyaka sUtrane sakSipta paricaya) 487 temAM A sUtranI zarUAtamAM 'srozaraNa' padma hovAthI legasa sUtra kahevAya che. ane zrIRSabhAdi tIthakaronAM nAma laIne temanI ahIM stavanA karI che, tethI nAmastava kahevAya che. ahIM zarUAtamAM huM cAvIze tIrthaMkaradevAne stavIza, ema jaNAvIne cAvIze tIrthaMkaradevAne nAma laine vAMghA, pachI temanuM AMtarika nirdela svarUpa jaNAvIne huM tIthaMkara devA ! Apa mArI upara prasanna thAe " ema mAgaNI karI che. pachI bhavya jIva vinaMti kare che ke Apa mane ArAgya, kheAdhilAbha, zreSTha samAdhi Ape|. A rIte nAmajananI stavanA karIne a Mte siddhonI pAse mAgaNI karatAM bhavyajIva kahe che ke "huM zrIsiddhaparamAtmA ! Apa caMdrathI paNa vadhAre nimA~la che., sUryathI paNa vadhAre prakAza karanArA eTale tamAma padArthAnA pUrNa svarUpane vistArathI kevalajJAna rUpI prakAzathI jANanArA che. ne samudra jevA gaMbhIra che. Apa mane siddhinAM sukha ApeA. e ja mArI hArdika mAgaNI che." A bInAne TIkAdimAM bahu ja vistArathI samajAvI che. yAda rAkhavuM joIe ke nAma lai ne stavanA karavAnA paNa (nAmanikSepAnA paNa) prabhAva anahada ja che. jenuM nAma laIe, te nAma letAMnI sAthe ja tenA guNA vagere paNa jarUra yAda Ave ja che. A prasaMge tenA jIvananA vicAra karI peAtAnA AcAra vicAra te uccAra sudhArI stavanA karanAra bhavya jIvo para parAe bhAvanikSepAnI ArAdhanA karIne sasArasamudranA pAra pAme che. A rIte sUkSma dRSTie vicAra karatAM jarUra samajAze ke sthApanAnikSepa ane nikSepanI jema nAmanikSepa paNa bhAvanakSepanI ArAdhanA karavAmAM asAdhAraNa kAraNa che. A hakIkata paNa mATI TIkA vageremAM bahu ja spaSTa samajAvI che. savAranA pratikramaNamAM rAjya ( rAtrika) pratikramaNa ThAyA ( sthApyA ) pachI 'karemibhaMte ? sUtrathI sAmAyika AvazyakanI zarUAta thayA bAda eka leAgassaneA kAussagga pArI prakaTa lAgassa ekalavAthI mAMDIne aticAranI ATha gAthA sudhI mIjA cauvIsava nAmanA AvazyakanI hRda samajavI. ane sAMjanA pratikramaNamAM devasiya pratikramaNa ThAyA (sthApyA) pachI ' karemibhaMte " sUtrathI sAmAyika Avazyaka zarU thaI aticAranI ATha gAthA gaNavA rUpa ( sAdhune 'sAyaNAsannapANe ' ityAdi gAthA traNa vAra gaNavA rUpa ) kAussagga karatAM pUrNa thAya che. te pachI prakaTa lAgasa kahetAM khIjAcavIsava nAmanA AvazyakanI zarUAta thaI te pUrNa thatAM te paNa pUruM thAya che. 3, vaMdanaka Avazyaka--vaMdana zabdathI dvAdazAvatuM vadana '" levAya che. te 'vAMDhA " nAmathI paNa eLakhAya che. vAMDhA devAmAM 16 aMzula (AMgaLa )nA pramANavALI sukhastrikA (muhapatti)nA sAdhana tarIke upayAga karAya che. tenuM paDilehaNa karIne ja tethI vAMdaNAM devAya evA vidha che. tethI A trIjA AvazyakanI Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 zrI vijayapadmasUrIzvarakRta zarUAta ahIthI (trIjA AvazyakanI muhapattinA paDilehaNathI ) xAMDIne thAya che. e vAMDhaNAM pUrAM thatAM A vaMdanaka Avazyaka pUrNa thAya che. zrutI kara devAnI stavanA zrIjA AvazyakamAM karI te vAmI che. kAraNa ke peAte sajJa thaIne svata trapaNe upadeza Ape che. temanAM vacanAne anusAre zrIAcArya bhagavaMta vagere mahApuruSA hAla paNa AvazyakAdinuM svarUpa samajAve che, tethI teo parama upakArI che. AvA muddAothI cavIsava nAmanA bIjA AvazyakanI pachI trIjI vaMdanaka Avazyaka kahyuM che. ahIM zrI AcArya vagere guru bhagavAne vaMdanA karavA rUpa niyama dharmInu varNana karyu che. zrIAcAya vagere hayAta (sAmA beThA ) hAya tA temanI sAme vAMDhaNAM devA joi e. ane hAjara na heAya teA sthApanAcAnI pAse vAMdaNAM devAya che. padma upakArI zrIgurumahArAja jyAre gacchAdinA kAryamAM vyagra hAvAthI azAMta hoya, ane Asana upara beThA na heAya, tathA upazAMtabhAve rahelA na heAya, tema ja Adeza dai zake tevI pirasthitimAM na heAya tyAre vAMdaNAM devAya nahi, zrIguru mahArAja UbhA hoya, ke bIjA sthAne javA taiyAra thatA hoya, bIjA sAdhu vagerene mIThAM vacanathI ke kaDavAM vacaneAthI sArA, vAraNA, paDhicAyaNA karatAM hAya, anI vAcanA detA hAya, kAMinI sAthe vAtacIta karatA hAya, ziSyAdike pUchelA praznonA uttarA detA heAya tyAre ane tenA jevA bIjA paNa kAraNa prasaMge vAMdaNAM devAya nahi. jo vAMdaNAM daIe teA AzAtanA thAya. ApaNe ( ziSya vagere ) je Adeza mAgIe, te daI zake nahi, mATe jyAre guru mahArAja zAMtinA Asana upara prasannacitte beThA hAya ne Adeza ApI zakaze, ema ApaNane khAtarI thAya, tyAre ja vAMdaNAM devAya. A bAbata zrI devendrasUri mahArAje guruvaMdana bhASyamAM kahyuM che ke-- | AryAM pasaMte AsaNatthe ya, uvasaMte ubaTTie // anuLavisu mehAvI, jimnuM varNanaN // 2 // a--jyAre guru mahArAja prazAMta hoya, Asana upara beThA heAya, ne upazAMta hAya, Adeza devA taiyAra hAya, tyAre temanI (guru mahArAjanI ) AjJA laIne buddhizAlI ( vAMdaNAM devAnA vidhine jANanAra ) ziSye vAMdAM devA joIye. tathA hAla ahIM zrIguru mahArAjanA kharo AdhAra che; kAraNa ke zrItIthaMkaradevAnA virahakAla hAvAthI zrIgurumahArAja zrItIthaMkaradevAnuM svarUpa samajAve che. tethI bhavya ve bahumAnathI temanI bhakti karI Atmahita sAdhe che. tema ja bhavya vAne mAkSamAganI ArAdhanA karAve che, tethI mAMdagI Adi kAraNe parama upakArI te guru mahArAjanI bhakti kaddAca na karAya, athavA ochI karAya, paNa temanI AzAtanA tA karavI ja Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya ) 49 nahIM, kAraNa ke gurunI AzAtanA bahu kAla sudhI sa'sAramAM bhaTakAve che, ema kahIne (1) khAra Avo nuM svarUpa, (ra) vinayadhanu' svarUpa, (3) avagrahanuM svarUpa, (4) te avagrahamAM pesavAneA ne nIkaLavAnA vidhi, (5) vaMdanA karatAM gurunA lagAra paNa avinaya thayA hoya, teA namratA guNadhAraka ziSye khamAvavAnA vidhi, (6) divasanI ne rAtanI sukhazAtA pUchyAnA vidhi vagere mInA TIkAkArAddhi mahApuruSoe spaSTa samajAvI che. gurune vaMdanA karanArA jIve. AjJApAlana ane vinayAdvi guNAnI ArAdhanA karIne ucca gAtravALA zrAvaka kulAtimAM janma pAme; ne karyAM nirA karIne siddhinAM mukha paNa pAme che. 4. pratikramaNa Avazyaka pratikramaNa eTale pAchA pharavuM, nija guNamAM ramaNa karavAthI thatA AnaMdanA je anubhava karavA te athavA vratAdinI ArAdhanA e svasthAna kahevAya. tenAthI viparIta je sthAna te parasthAna kahevAya, eTale mithyAtva, avirati kaSAya, cAga vagere parasthAna kahevAya. rAga-dveSa-ajJAnAdimAMnA koI paNa kAraNathI parsthAnamAM gayelA AtmAne je kriyAthI svasthAnamAM lAvI zakAya, te kriyA zrInendra zAsanamAM pratikramaNanA nAme ALakhAya che. A kriyA vibhAva (parabhAva, paraparati) mAM phasAyelA AtmAne svabhAvamAM sthApana kare che. TIkAkArAdi mahApuruSoe A kriyAnuM kharuM rahasya ahIM pratikramaNa sUtramAM samajAvyuM che ke zrAvako pratikramaNa kriyAnI hakIkatane jaNAvanAra "vaMdittAsUtra" (zrAddhapratikramaNa sUtra, zrAvakapratikramaNasUtra, zramaNApAsakapratikramaNasUtra) ne khelatA anI vicAraNA karIne sAMje divasamAM lAgelA vratADhinA atikramAdi dASAne AleAve che, ne savAre rAtrimAM lAgelA vratAdinA DhASAne AleAve che, tathA sAdhu sAdhvIe zramaNusUtrane ( pagAma sajjhAya sUtrane) a` vicAravA pUrvaka kheAlatAM daivikAdi dASAne AleAve che. yAda rAkhavu joIe ke sUtranA a nI vicAraNA karavAthI mana ni`la ane, tethI nila bhAvanA prakaTe, tethI ghaNAM karmonI nirjarA thatAM saMpUrNa rIte meAkSamAne ArAdhI siddhinAM sukha pAme che. tethI kahyuM che ke sUtronA zuddha uccAra karavAthI ke sAMbhaLavAthI sArI rIte anI vicAraNA thAya che, tethI nirmUla bhAvanA prakaTa thatAM ghaNAM karmanA phAya thAya che, te a Mte siddhine lAbha maLe che, AnuM rahasya TrukAmAM e che ke zabdazuddhine AdhIna azuddhi che, azuddhine AdhIna bhAvazuddhi che; ne bhAvazuddhine AdhIna ka zuddhi ( karmanA kSaya) che, tathA kazuddhine AdhIna Atmazuddhi (mAkSa) che. A hakIkata dhyAnamAM rAkhIne pratikramaNa karanAra jIvAe zuddha uccAra karIne anI bhAvanA karIne pratikramaNa karavuM joIe. jeo zuddha uccAra na karI zake, te zuddha uccAra karanAra bhavya jIvanI sAthe pratikramaNa kare, ne teNe kahelAM sUtrone sAMbhaLIne anI vicAraNA kare. maMtranI mAka sUtranI paNa asara AtmA (ke mana) upara Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta jarUra thAya che. A vAta ghaNA jIvA peAtAnA anubhavathI paNa samaje che. A mInA ahIM spaSTa samajAvI che, 5. kAyAsa (kAussagga) Avazyaka ---- vismaraNa (yAda na AvavuM), zarma, abhimAna vagere kAraNeAmAMnA koI paNa kAraNathI pratikramaNa karavAnA avasare je DhASAnI AleAcanAdi karavI rahI gaI hAya, te roya ||nI AleAcanA vagere A pAMcamA AvazyakathI karAya che. A muddAthI va%0naka nAmanA trIjA AvazyakanI pachI anukrame cAthA ane pAMcamA AvazyakanI saMkalanA karI che. trIjA AvazyakanI muhutti paDilehIne vAMdaNAM dvIdhA pachI ja ceAthA pratikramaNa AvazyakanI zarUAta thAya che, ne ' Ayarica uvajjhAe' sUtranI pachI pAMcamA AvazyakanI zarUAta thAya che. kAryAtsaga nuM kula mananI sthiratA, kanijarA vagere jANavuM, dharmAMdhyAnAdinuM paNa apUrva sAdhana kAryAtsaga che. A hakIkata ahIM vistArathI varNavI che. 6. pratyAkhyAna (paccakkhANa) Avazyaka -- chaThThI AvazyakanI muhapattinA paDilehuNathI mAMDIne A pratyAkhyAna nAmanA chaThThA AvazyakanI zarUAta thAya che. guru mahArAja ne vAMdIne pratyAkhyAna levAya. te vaMdanA karavAmAM muhapatti sAdhana che. mATe te paDilehIne vAMDhaNAM Ine paccakkhANa karavuM joie, kharI rIte ahIM ja (chaThThI Ava zyakanI muhapatti paDilehIne e vAMDhaNAM dIdhA pachI ja) paccakkhANa karavu joie. mATe ja hAlanI paddhati pramANe pratikramaNa zarU karyA pahelAM jemaNe zrIguru mahArAja vagerenI pAse paccakhkhANa na karyuM" hAya, te 6 AvazyakeAnAM nAma melyAM pahelAM paccakhkhANa karI le che. aniyamita AtmAne niyamita (maryAdita) manAvavAnuM apUrva sAdhana pratyAkhyAna che. tenAthI savara thAya che, eTale AzravathI bhacAya che. niyukita vageremAM A pratyAkhyAnanuM svarUpa nikSepAhi prakAre bahu ja vistArathI samajAvyuM che, temAMthI sAra laIne zrIdevendrasUri mahArAja vagere mahApuruSAe 'pratyAkhyAna bhASya ' vagere graMthonI racanA karI che. ahIM pratyeka AvazyakanA sAra pUrNa thAya che. adhyAtmadRSTie saMpUrNa (6 e) AvazyakanuM rahasya vicAratAM samajAya che ke klezathI malina thayelA manane ni`la banAvavAnu ane paraparAe meAkSamAnA sAdhaka thaIne muktinA sukha meLavavAnu apUrva sAdhana AvazyakanI pavitra kriyA che. zrIjainendrazAsananI avicchinna maryAdA e che ke koI paNa dhArmi ka kriyA karatAM niyANAnI bhAvanA chaDIne parama ullAsathI AtmAne saMsAra-samudrathI tAravAnI ja bhAvanA rAkhavI joie, tema ahIM paNa tevI ja AtmadRSTi rAkhIne upacegapUrvaka kriyA kare ne artha vicAre, tA te nAgamathI bhAvAvazyaka kahevAya. khamAsamaNAM vagere kriyA vinA jo AvazyakanA anI vicAraNA ekAgratApUrvaka kare, tA AtmA AgamathI bhAvAvazyaka kahevAya. ane upayAga rAkhyA vagara je kriyA karAya, te dravyAvazyaka kahevAya, zrIjinazAsanamAM AvI dravyakriyAne Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiAvalI ( zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya ) 491 tajIne bhAvakriyA karavAnuM kahyuM che te vyAjabI ja che. kAraNa ke dareka kriyAmAM bhAvanI mukhyatA che, jema sarakArI calaNI nANAmAM chApanI ja kharI kiMmata hoya che, tema dhAmika kriyAmAM bhAvanI ja kiMmata che. ahIM phUgaDu muninuM dRSTAMta ane atimukta muni vagerenAM dRSTAMtA jarUra vicAravA jevAM che. kuragAmuni bhUkhyA rahI zakatA nathI, te geAcarI lAvIne mahAtapasvI meTA munivarone batAve che. tyAre teo teneA A rIte tiraskAra karavA lAgyA ke he krUragamuni ! tu... lagAra paNa tapa karatA nathI, mATe tane dhikkAra thAe " ema kahIne te munie tenI gAcarInA pAtramAM thUkayA. kUragaDamuni pAtAnI bhUla kabUla karIne temanA tapa-guNanI anumedanA karatAM zubha bhAve thUMkavALI gAcarI vAparatAM kevalajJAna pAmyA. te ja pramANe saralatAnA bhaMDAra zrIaMtimukta nAmanA mAla munirAja prabhuzrI mahAvIradevanA vacanathI aplAya (kAcA pANI )nI virAdhanA DhAkhanI zuddhine mATe iriyAvahI paDikkamIne kAussaggamAM zubha bhAvanA bhAvatA kevalajJAna pAmyA. A prasaMge zrIprasannacaMdra rASi, bharatacakravatI, kUrmAMputra vagerenAM dRSTAMtA paNa jarUra vicAravA joIe. vividha prakAranA AcAra-uccAra ane vicAravALA chadmasthaLavA nimittavAsI hoya che, eTale teo jevA jevA nimittane pAme che, tenA yAge tevA tevA svarUpane dhAraNa karI tevA vicAra kare che, ane te tevI bhASA Ale che, tathA kAyAthI pravRtti paNa tevI ja kare che. mATe tevA azubha nimittothI vAra vAra asthira manatA AtmAone sthira karI meAkSa mArganA sAttvika ArAdhaka banAvavA mATe ja zrInTenendrazAsanamAM daisikAdi pAMce pratikramaNanI ArAdhanA pahelAMnI jema hAla paNa karAya ja che. jo ke dararoja rAtrika pratikramaNa ane daivasika pratikramaNa anukrame savAre ane sAMje karAya che, te paNa vismaraNa, zarama, abhimAnAdimAMnA kAI paNa kAraNathI je DhASAnA AlAcanAdi karavAM rahI gayAM hoya, te dASAnI AlAcanA anukrame pAkSika, cAturmAsika, ane sAMvatsarika pratikramaNamAM karAya che, A ja paddhati khAmaNAMne aMge paNa samajI levI, tathA pAkSikAdi pratikramaNa karavAnu bIju kAraNa 'vizeSa zuddhi ? paNa jaNAvyuM che, temAM dRSTAMta paNa kahyuM che ke - jema gRhasthA haMmezAM be vAra ghara sA kare che, chatAM dIvAlI vagere pa`nA prasaMge vizeSa zuddhinI khAtara vadhAre sApha kare che, tema ahIM' pratikramaNanI khAkhatamAM paNa samajI levuM ke koIne kadAca deASa na lAgyA hAya, athavA dASanI AleAcanA karavI rahI gaI na heAya. teA paNa teNe vizeSa zuddhi ane cIkaNAM karmonA nAza vagere lAbha lakSyamAM rAkhIne jarUra pAkSikAdi pratikramaNAnI kriyA karavI ja joIe. Avazyaka sutronA dareka padanA ane dareka kriyAnA uddeza samajAvatA graMtha mahuja meATA thai jAya, mATe ahIM A AvazyakasUtranA sAra bahu ja TU'kAmAM jaNAvyA che ema samajavuM. - A rIte zrI AvazyakatranA saMkSipta sAra pUro thayeA. Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta zrI Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya ahIM zarUAtamAM TIkAkAre kahyuM che ke huM vartamAna jinazAsananA nAyaka prabhuzrI mahAvIradeva, zrutadevatA vagerene namaskAra karIne saMkSeparuci (kAmAM sUtrArthane jANavAnI icchAvAlA) jIvone A sUtrano artha samajAvavA rUpa upakAra karavA mATe AvazyakasUtranI TIkAne racuM chuM. ema kahIne pAMca jJAna rUpa naMdInuM svarUpa samajAvatAM anukrame prayojana (naMdI kahevAnuM kAraNa, phala) vagerenI carcA karIne te naMdInA maMgalapaNAne sAbita karyuM che. pachI nAma-nikSepAdi cArenAM lakSaNone kahIne nAma maMgala vagere (maMgalanA) cAra bhedo vistArathI samajAvyA che. pachI apekSAe zAnanI, ne yanI (jJAnathI je jaNAya tenI) ekatA ( abhinnatA; abheda jUdAza vagerenuM svarUpa) jaNAvIne matijJAnAdinI bInA kahevAnI zarUAta karI che. temAM anukrame matijJAnamAM ne zrutajJAnamAM taphAvata, ane avagraha IhA apAya tathA dhAraNAnuM svarUpa jaNAvatAM te cAre bhedane kAla varNavyuM che. pachI cakSu ane mana apAyakArI indriyone che, ne bAkInI cAra iMdriya prAyakArI che. A hakIkata vistArathI samajAvIne kahyuM che. ke je zabdo saMbhaLAya che, temAM zuddha zabda, mizra zabdo ane vAsita zabdo ema traNa bhera paDe che. A hakIkata vistArathI samajAvIne bhASAvargaNAnA pudgalone laIne choDavAno vidhi (krama) spaSTa samajAvyo che. pachI dArikAdi traNa zarIra dvArA belAtI bhASAnuM svarUpa jaNAvatAM satya bhASA vagere cAra bhedAnuM svarUpa vistArathI kahyuM che. pachI grahaNa karIne choDelA bhASA vargaNAnA pudgala keTalA samayamAM cauda rAja lokamAM phelAya? A praznano uttara daIne kamasara matijJAnanA paryAyavAcaka zabdo ane sAdaprarUpaNA vagere nava dvArenuM svarUpa tathA gati iMdriyakAya vagere ra0 dvAramAM matijJAnanI vicAraNa, tema ja cAlu jJAnanA prasaMgane lakSyamAM rAkhIne be nayanI (vyavahAranayanI ne nizcayanayanI) prarUpaNa karIne matijJAnano adhikAra pUro karI zratajJAnane adhikAra zarU karyo che. bIjA zrutajJAnanuM svarUpa jaNAvatAM anukrame tenA akSarakRta, anakSazrata, vagere 14 bhedanuM varNana karIne jaNAvyuM ke uvasita (avAja thAya e rIte zvAsa laIne mUka), khaMkhAra khAvo, vagere kriyA karIne pitAnI hayAtI jaNAvavI vagere anekSarazrata kahevAya. pachI Agama (bedha, jJAna)nA kAraNabhUta zuzraSA vagere ATha buddhinA guNane kahIne sUtrane sAMbhaLavAno, ane gurue ziSyane vAcA ApavAno (1) pahelAM ziSyane sUtrano artha kahe, (2) pachI temAM (sUtranA arthamAM) niyuktinA vicAro bheLavIne sutrano artha kahe, (3) pachI bAkI rahelA tamAma (sUtrano) atha kahe. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karaNAlI (zrI Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya) 47 A krame vidhi vistArathI samajAvyuM che, temAM sUtrane sAMbhaLavAno vidhi samajAvatAM bahu ja yAda rAkhavA jevI A gAthA kahI che - | | mAya | niddAvikahAparivajjiehi bhavvehi paMjaliuDehiM // .. maNirAmApunna, nivakuvA suartha che 1 . spaSTArtha-prabala puNyodaye zrIjinezvara devanAM ekAMta hitakara vacanane sAMbhaLatI vakhate nidrA ane vikathAne jarUra tyAga karavo joIe, baMne hAtha joDIne zrIjinedharadevanI upara ane temanAM vacanonI upara tathA te vacanane saMbhaLAvanAra guru mahArAjanI upara bhakti ane bahumAna jarUra dhAraNa karavAM joIe. 1. jinezvara devanAM vacana sAMbhaLatAM (saMbhaLAvanAra) zrI guru mahArAjanI sAme ja najara rAkhavI joIe ne manane sthira rAkhavuM joIe. joDAM chatrInI, vepAranI ke seInI ciMtA karatAM mana asthira bane che, tethI jinavacanenuM saMpUrNa rahasya hRdayamAM pariNAma pAmatuM nathI ne jIvananI nirmalatA, karmakSaya vagere judA judA viziSTa lAbha paNa maLI zakatA nathI. bhavya jIvone AvA bhayaMkara nukasAnathI bacAvavAnI pavitra bhAvanAvALA parama dayALu pUrvadhAdi mahApuruSoe pharamAvelI dareka dharmakriyAmAM joDI zakAya, tevI svAnubhavasiddha niyamAvalI DhaMkAmAM jaNAvuM chuM. te A pramANe jANavI- (1) khAsa jarUrI ja vicAra karavA joIe. (2) khAsa jarUrI ja hita (sAmAne hitakArI) mita (jarUrI zabdaracanAvALAM) ane priya (zretAne ruce tevAM) vacano balavAM joIe, (3) khAsa jarUrI pravRtti (kAyAthI thatI kriyA) karavI joIe. (4) khAsa jarUrI ja javuM ane sAMbhaLavuM. (5) jUnAM vairajhera bhUlI javAM joIe, (6) navAM vairajhera utpanna karavAM nahIM. (7) maitrI, pramoda, kAruNya, mAdhyazya bhAvanA, ane anitya bhAvanA vagere 12 bhAvanA jyAre avasara (phurasada) maLe, tyAre bhAvavI joIe. (8) nija guNa ramaNatAne vadhAranArA ne pudgala ramaNatAne ghaTADanArA sArA nimittonI sevA karavI, (9) zrIarihaMta, siddha, sAdhu ane jinadharmanuM zaraNa aMgIkAra karavuM, ane pote karelA dAna zIla tapa vagere sAruM kAryonI anumodanA karavI, eTale tevAM kAryo karavAne prasaMga (zubha avasara ) mane bhavobhava maLaje evI bhAvanA bhAvavI. ajJAna mohAdane vaza thaIne karelA pApAnI niMdA gartA karavI. (10) vairAgya bhAvane poSanAra graMthe ja vAMcavA joIe. tathA tevAM ja vacane sAMbhaLavA joIe. A 10 niyama AtmAne parama zAMtimAM rAkhIne dareka dhArmika kriyAmAM sthiratAthI joDe che. ane viSaya kaSAya vagere aMtaraMga zatruonA trAsathI bacAve che. A 10 niyamone Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta vistAra avasare karavA vicAra che. A rIte zravaNavidhinuM rahasya TUMkAmAM jaNAvyuM. have ahIM anuyoga vidhinuM rahasya jANavanArI gAthA A pramANe jANavI: suttattho khalu paDhamA boo nijjuttimosio bhaNio // taioma niravasesA, esa vihI hAi aNuoMge // 1 // spaSTArtha - vyAkhyAnakAra gItArtha mahApuruSoe ziSyAdine sUtranI vAcanA ravAnA avasare pahelA sUtrane artha samajAvavo joI e. pachI te kahelA arthamAM niyuktine artha bheLavIne sUtranI vyAkhyA samajAvavI ne aMte bAkInA tamAma artha samajAvavo. sUtranA vyAkhyAna karavAmAM A vidhi jANe. A rIte zrutajJAnano adhikAra pUre karIne avadhijJAnanane adhikAra zarU karyo che. temAM kahyuM che ke avadhijJAnanA asaMkhyatA bheda che, ane samyagdaSTi deva nArakone bhavapratyayika avadhijJAna hoya che. pachI anukrame avadhijJAna pragaTa thavAnA prasaMge kSetrAdinI bInA ane avadhi zabdanA nikSepAnuM svarUpa, tathA jaghanyathI ne utkRSTathI avadhijJAne karIne jANavA lAyaka kSetranI bInA, tema ja audArika vagaNA vagere 7 vagaNAnuM svarUpa samajAvyuM che. pachI guru dravyonuM ne laghu dravyanuM tathA agurulaghu dravyanuM svarUpa kahIne dravyAdithI paramAvadhinuM svarUpa ane nAraka tiryaMca devanA avadhijJAnanuM svarUpa, tathA jandhanyathI ne utkRSTathI pratipAtI avadhijJAnanuM ne apratipAtI avadhijJAnanuM varNana, tema ja avadhijJAnanA stibuka (parapoTa) vagere AkAranuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI kahyuM che kesamakitI ne ane samakitI nAraka jIvone anugAmI avadhijJAna ja hoya, paNa samyagdaSTi manuSyone ane samyagdaSTi tiryaMcone anugAmI vagere (6) cha bhede avadhijJAna hoya che. pachI spardhakanuM ne avadhijJAnanA cha bhedonuM svarUpa kahIne jaNAvyuM che ke anuttara vimAnavAsI devone virbhAgajJAna hoya ja nahi. kAraNake te devo nizcaya karIne samyagdaSTi hoya che. pachI anukrame bAhyAvadhijJAnavALA chAnuM ne atyaMtara avadhijJAnavALA nuM svarUpa, tathA saMbaddha avadhijJAnanuM tema ja asaMbaddha avadhijJAnanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI AmaNISadhi vagere labdhionuM, ne vAsudeva cakavatIne tIrthakarenA balanuM varNana kramasara karyuM che. pachI mana:paryavajJAnanuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke sarvathA pramAdarahita vividha prakAranI ddhi eTale labdhione dhAraNa karanAra cAritravaMta mahAmunIzvarane mana:paryAvajJAna hoya che. A bAbatamAM sAkSipATha paNa A rIte jaNAvyuM che, ___taM saMjayassa sambappamAyahissa vivihriddhimo| A adhI gAthAne atha upara jaNAvyo che. pachI anukrame kevalajJAnanuM ane Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana (karaNAvalI (zrI Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya) 495 prApanIya (je padArthonuM svarUpa kahI zakAya tevA padArthonI vacana garUpa dezanAnuM svarUpa jaNAvIne kahyuM ke ahIM AvazyakanA varNanamAM mutajJAnane adhikAra che, ema samajavuM. kAraNake te (zrutajJAna ja ) pitAnuM svarUpa ane bAkInAM cAra jJAnuM paNa svarUpa jaNAve che. A rIte pAMca jJAnanA varNana rUpa naMdInuM saMkSipta varNana pUruM thayuM. upakrama nikSepa anugama ane nayanuM TuMka varNana ahI Avazyaka zabdanA nikSepAnuM svarUpa kahetAM agItArthanuM ne asaMvigna jIvanuM daSTAMta jaNAvyuM che. pachI anukrame AvazyakanA 10 ekAWka zabdo, tathA upakramanA bheda jaNAvatAM brAhmaNI vagerenA daSTAMta, nikSepAnuM ne anugAmanuM svarUpa jaNAvIne upaghAta niryuktinI maMgala karavA pUrvaka zarUAta karI che. ahIM yogya prasaMge tIrthanuM svarUpa ane je 10 sUtronI upara zrIbhadrabAhasvAmI mahArAje niryaktinI racanA karI che te daza sUtronAM nAma, tathA sAmAyisUtranI niryuktimAM dravya paraMparAnuM daSTAMta, tema ja niyuktinA artha vagere bInA vistArathI samajAvI che. pachI samajAvyuM che ke gaNadharo sUtronI racanA kare che. ahIM sUtraracanA karavAnAM kAraNe spaSTa jaNAvIne kahyuM che ke zrutajJAnano sAra (phala) caritra che. ane cAritrano sAra mokSa che. tathA saMyamarahita jIva ekalA zrutajJAnathI mokSanAM sukha pAme ja nahi, jema vahANumAM beThelo mANasa jo anukUla vAyu vAya nahi, to iSTa nagare pahoMce nahi, tema vAyu jevA cAritrathI rahita jIva mokSanagare pahoMce nahIM. mATe ja vAjabI kahyuM che ke cAritra rahita jIva bhavasAgaramAM bUDe che, tema ja jema aMdha puruSAdinI AgaLa keDa dIvAne paNa prakAza karavo nakAmo che, tema aMdha jevA cAritrarahita jIvanuM zrutajJAna nakAmuM che. A vacananuM kharuM rahasya e che ke dekhatA mANasanI AgaLa divAnA prakAzanI mAphaka cAritravaMta jIvanuM zrutajJAna sArthaka (saphala) che. ane cAritrahIne AtmA bhale jJAnI hoya, to paNa te sukhaDano bhAra upADanAra gadheDA jevo ja kahevAya. ahIM sukhaDanA jevuM cAritra che, ema yAda rAkhavuM. jema gadheDo caMdanane lAbha leto nathI, tema ekalA jJAnane dhAraNa karanAra chava cAritrano lAbha leto nathI. yAda rAkhajo ke cAritra vagaranuM jJAna pAMgaLA mANasanI jevuM che, ane jJAnarahita cAritra AMdhaLAnI jevuM che. mATe ja kahyuM che "nALaMafNA movo" eTale jJAnanI ne kriyAnI samudita (ekaThI) ArAdhanA karatAM mokSanAM sukha maLe che. bIjI rIte ema paNa kahI zakAya ke jJAna, tapa ane saMyamanI ekaThI ArAdhanA karavAthI mokSa Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 zrIviryapadyasUrIzvarakRta maLe, ema zrIjinazAsanamAM kahyuM che. ahIM tapa ane saMyama baMne kriyA svarupaja che. ema samajavuM ane zrutajJAnAvaraNIya karmanAkSapazamathI zrutajJAna prakaTa thAya che. tathA kevalajJAnAvaraNIya karmanA kSayathI kevalajJAna prakaTa thAya che. A badhI hakIkata vistArathI samajAvIne sarvavirati, upazama zreNi vagerene prApta karavAno karmakSayanA vicAravALo krama jaNAvyA che, pachI anukrame pAlA vagerenA daSTAMto ApIne sAmAyika guNa prApta thavAnI bInA ane anaMtAnubaMdhI kaSAya vagerenA udaye samyakatvAdi guNemAMnA kayA guNe prApta na thAya? ne kayA guNene nukasAna na thAya? A praznonA uttara, tathA saMjavalana kaSAyanA udaye vratAdimAM lAgatA atIcAronI bInA, temaja saMjavalana kaSAya sivAyanA kaSAyAnA udaye kayA kayA guNene nAza thAya? ane 16 kaSAyomAMnA keTalA kakSAnA kSakSApamAdithI cAritrAdi guNemAMnA kyA guNe prakaTa thAya? A praznonA uttare vistArathI samajAvyA che, pachI anukrame cAritranA pAMca bhedo, ane Acelakya vagere 10 prakAranA ka, tathA vistArathI parihAra vizuddhi tapanuM svarUpa, tema ja upazama zreNinuM svarUpa vistArathI samajAvIne sUkSma saM5rAyanuM svarUpa ane kaSAyane mahimA, tathA kaSAyane vizvAsa kare nahi, AvI hitazikSA, tema ja kSapaka zreNinuM svarUpa spaSTa jaNAvyuM che. temAM aMte kahyuM che ke AThame navame dazame guNasthAnake sarvathA mehano kSaya thAya, ne bAramA guNasthAnakanA upAMtya (chellA samayanI pahelAMnA) samaye nidrAddhika kSaya thAya, tathA chellA samaye jJAnAvaraNIyAdi zeSa ghAtikarmane kSaya thatAM nizcayanayanA abhaprAye bAramA guNasthAnakanA chellA samaye kevalajJAna pAme, ne vyavahAranayanA abhiprAye teramA sayogI guNasthAnakanA pahelA samaye kevalajJAna pAme. A badhI hakIkata vistArathI samajAvIne anukrame pravacananI utpattinI bInA, ane tenA ekArthika zabdo, tathA vibhAga tema ja naya vyAkhyAdi prakAranuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che, pachI anukrame pravacananA sUtranA ane anuganA ekArthika zabdo tathA anuyogamAM nikSepAnI bInA jaNAvatAM gAya vagerenAM chAtA. tema ja bhAva nikSepAnA varNanamAM zrAvakanI bhAryA vagerenAM dRSTAMta vistArathI varNavyAM che. pachI bhASakAdinuM svarUpa jaNAvatAM kASThakarmAdinI upamAnuM varNana ane vyAkhyAnavidhinuM svarUpa samajAvatAM gAya vagerenAM pratipakSa (viredhI) daSTAMto sahita chAta tathA ziSyanA doSa ane guNenuM varNana spaSTa samajAvIne chevaTe ziSyanI parIkSA kaI rIte karavI ? A praznano uttara zela vagerenA dRSTAMto ApIne vistArathI Ape che, A rIte upakramAdi 4 nI TUMka bAnA pUrI thaI. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya ) upAddhAMta niyukitanuM TuMka varNIna ahI` zarUAtamAM upAdghAta niyuktinA uddeza nirdeza vagere (26) dvArAnuM svarUpa kahIne uddeza zabdanA ane nirdeza zabdanA nikSepAnI bInA jaNAvatAM uddezamAM te nirdezamAM taphAvata samajAvyA che. 497 A prasaMge nayanA vicAra gADhavIne nirdezanuM svarUpa ane nigama zabdanA nikSepAnI mInA spaSTa samajAvIne upeAAta niyuktinuM varNana pUru karyu che. zrI mahAvIrasvAmI vagerenuM TreMka vana nayasAre (prabhuzrI mahAvIra devanA jIve) aTavImAM bhUlA paDelA munivarone parama bahumAnathI sAcA raste caDhAvyA. AvI bhaktinA pratApe ahIM te samyaktvane pAmyA, munivare nA upadezathI svIkArela jinadhane ArAdhI devapaNuM bhAgavIne A bharatakSetramAM zrIbharata cakravatI'nA marIci nAme putra thayA. AnI AgaLanI mInA vacamAM zarU karelu zrI RSabhadevanuM jIvanacaratra pUrUM thayA bAda jaNAvI che. AnA vicAra karatAM jaNAya che ke kadAca niyuktinI gAthAonA kramamAM saMkalanAtruTi hAya, ema saMbhave che. kAraNa ke prabhuzrI mahAvIranI bInA zarU karIne tene adhUrI rAkhI vacamAM bIjI hakIkata jaNAvAya e ucita na kahevAya. marIcinA bhavanI zarUAta karyA pachI kulakara vaMzanI ane ikSvAku klanI bInA kahevAnA avasare kulakonI pAchalA bhavanA nAma pramANa vagere 12 prakAranI bInA spaSTa samajAvI che. pachI kulakarAnA vartamAna ( cAlu bhavanA (1) nAma, (2) zarIranI UMcAi, (3) saMghayaNa, (4) saMsthAna, (5) zarIranA va, (6) temanI strInuM nAma, (7) te strInA zarIranI UMcAI, (8) te zrInu. saMsthAna, (9) te strInA zarIranA varNa, (10) kulakarAnuM AyuSya, (11) temanI strIonuM AyuSya, (12) kulakAnA kAla, (3) ahIthI kAla karIne temaNe meLavelu' devapaNu, (14) temanI strInI ane hAthInI bhaviSyati. (15) nItinA prakAra, A badhI mInA vistArathI samajAvIne zrIRSabhadevanA AhAranI bInA ane bharatacaTTInA vakhate cAlatI nItinuM svarUpa kahyuM che, pachI pahelA tIrthaMkara zrI RSabhadevanu ciratra zarU karatAM temanA pUrvabhavanI khInA phUMkAmAM A rIte jaNAvI che:--prabhuzrI RSabhadeva pAchalA 13mA bhave 'dhana' nAme sAvAtuM hatA, zrIAcAryAdi parivAranI sAthe jaMgalamAM rahetAM emaNe zubha bhAve munivarezane ghRta (ghI) vaheArAvyuM. A avasare prabhu RSabhadevanA 13 pUryAM bhavAnI hakIkata jaNAvatAM kahyuM che ke dhana sAtha vAhanA bhava pachI (1) uttarakuru kSetramAM yugalikapaNuM, (2) saudharmAMdevalAkanuM devapaNu, (3) mahAviruhe vaidyanA putra thayA. ahIM rAjaputrAdinA te mitra hatA, koDha rogavALA sAdhunI davA karavA rUpa bhakti karIne a Mte (4) devapaNuM pAmyA, (5) devapaNuM bhAgavIne mahAvidehu Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta kSetramAM puMDarIkizuM nagarImAM vajasena rAjAnA vajanAbha nAme putra thayA, ne bharatacakI vagerenA jIvo bAhu subAhu pITha ane mahApITha thayA. ahIM vajanAbha dIkSAne ArAdhI cauda pUva thayA. arihaMta pada vagere vize sthAnakone ArAdhI tIrthakara nAmakarmano nikAcita baMdha karyo. A prasaMge vIza sthAnakanuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke zrI RSabhadeva ane zrI mahAvIra svAmIe saMpUrNa vIze sthAnakenI ArAdhanA karI jina nAmakarmane nikAcita baMdha karyo ane vacalA bAvIza tIrthakaree ekAdi sthAnakenI ArAdhanA karIne jina nAmakarmane nikAcita baMdha karyo. zrI bharata bAhubalinA jIvoe (bAhu subAhu munivaree) munivaronA vaiyAvRtya (vaiyAvacca) vagere karIne sarvAthasiddha vimAne deva thaIne apUrva kripaNuM ane bAhubaLa meLavyuM. pIThamuni ane mahApIThamuni sarvArthasiddha vimAne devapaNuM bhogavIne mAyA nimitte zrI RSabhadevanA brAhmI ane suMdarI nAme putrI thayAM. tema ja zrI vajAbha munIzvara (prabhuzrI RSabhadevanA jIva) nirmala saMyamanI sAttivaka ArAdhanA karIne sarvArthasiddha vimAne devapaNuM bhogavIne aSADha vada cothe vyA, eTale marUdevA mAtAnI kukSimAM padhAryA. A tamAma bInA vistArathI samajAvIne anukrame zrI RSabhadevanA janma, nAma, vRddhi (moTA thavuM) vagere 8 dvAranuM varNana karyuM che. temAM caitra vada AThame janma ane janmotsava, tathA dikakumArI devIonAM kRtyo tema ja prabhunA vaMzanI sthApanAnI bInA vagere vistArathI samajAvyAM che. pachI inDe prabhunA aMgUThAmAM karela AhAranI saMkrAMti, (zrItIrthakara deva bAlyAvasthAmAM stanapAna karatA nathI, moMDhAmAM rAkhela aMgUTha cUsI tRpta thAya che.) ane i prabhune zelaDInI IcchA thaI che, ema jANuMne IkvAku vaMzanI sthApanA karI te bInA, tema ja sunaMdA ane sumaMgalA sAthe prabhunI vRddhi (moTA thavuM) vagere hakIkata spaSTa samajAvIne kahyuM che ke bAlyAvasthAmAM zrISabhadeva jAtismaraNa pAnavALA ane matikRta avadhijJAnavALA tathA zreSTha kAMti ane buddhi guNane dhAraNa karanArA hatA. pachI anukrame yugalika puruSanuM akAle thayela maraNa ane nAbhi kulakare bacelI kanyAno karela svIkAra tathA prabhu RSabhadevane vivAhesava, tema ja prabhunI 6 lAkha pUrva pramANa uMmara thayA bAda bharata cakrI vagerene thayela janma vagerenI bInA spaSTa samajAvIne 49 yugalanA janma vagerenI hakIkata kahI che. pachI keTalAka kALa vItyA bAda thayela nItinuM ulaMghana ane nAbhi kulakaranI pAse yuliyAoe karelI rAjAnI mAMgaNI, te sAMbhaLI nAbhi kulakare kahyuM ke RSabhakumAra "tamAro rAjA thAo ? A bInA tathA prabhunA jyAbhiSekanuM varNana, adhyA nagarInuM vasAvavuM, tema ja AhAradrArAdi 40 dvAronuM varNana vistArathI karyuM che, pachI kamasara agninI utpatti, tenAthI anAjane pakAvavAnI zarUAta, ane 100 zilpanI bInA, kamadvAra vagere 40 Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya ) 49 dvArAnu varNana, tathA tamAma tIrthaMkaromAM ghaTe evuM savaccharI dAnanu varNana, dIkSAnA abhiSeka, temaja A cAvIzInA dareka tIrthaMkaranI sAthe dIkSA lenAranI saMkhyA kahIne dIkSA levAnA TAime prabhunI uMmara ane dIkSAnA tapa, dIkSA levAnuM sthAna tathA dIkSA levAnA kAla (TAIma), chadmasthapaNAMnA kAla, kevalajJAnanA tapa, tene UpajavAnuM sthAna, gaNa gaNadharAdi parivAranu varNana, tema ja dareka tIrthaMkaranA kumArapaNAM vagerenA kAla, A badhAM dvAre A cAvIzInA 22 tIkarAmAM ghaTe te rIte samajAvyA che. pachI te ja tItha karIe nirvANa kAle karela tapa ane temane nirvANa pAmavAnuM sthAna tathA temanI sAthe meAkSe janArAnI saMkhyA phUMkAmAM jaNAvIne prabhu RSabhadevanI dIkSAnI adhUrI rAkhela hakIkata zarU karI che. temAM anukrame prabhu RSabhadevanI dIkSA levAnI tithi, (caitra vaddhi AThama) te prabhue sudarzanA nAmanI pAlakhImAM besI dIkSA levAnA sthAne AvI 4000 puruSonI sAthe lIdhelI dIkSAnuM, ne vihAranuM varNana tathA AhAra hi maLavAthI thayelA tApasAnu', tema ja nima vinaminA vidyAdharapaNAnuM varNana karIne prabhu AdinAthanA pAraNAMnI zrInA jaNAvI che. ahIM bIjA tIrthaMkarAmAM ghaTatI pAraNA vagerenI mInA paNa kahI che, pachI anukrame dha cakranI, ane prabhue karela anAya dezamAM vihAranI bInA tathA puSmitAlamAM thayela kevalajJAna tema ja jJAnanA mahimA varNavyA che, pachI bharatarAjAne ekasAthe prabhunA kevalajJAnanI ane AyudhazAlAmAM cakraratnanI vadhAmaNI maLI. tethI lAbhAlAbhanA vicAra karI te prabhunI pAse marUdevI mAtAne sAthe laIne javA nIkaLyA, prabhunI dezanA sAMbhaLI putrAdike ane marIcie dikSA lIdhI. avasare bharatakumAre cha khaDA sAdhyA, brAhmIe dIkSA lIdhI, ane bharatanA bhAI ee prabhunI pAse dIkSA lIdhI. A tamAma bInA spaSTa samajAvIne pAMca yuddhonI mInA ane bAhubalinI dIkSAnI bInA, tathA tenuM mAna dUra karavA brAhmIne suMdarI sAdhvInuM AvavuM, tema ja mAna dUra thatAM mAhuline thayela kevalajJAna tathA bharatacaDhInI Rddhi vagerenuM varNIna vistArathI karyuM che. pachI anukrame marIcine thayela cAritrathI kaTALe, tethI teNe svIkArela parivrAjakapaNuM, (tridaMDIpaNuM"), ane bharatacakrIe karela veda vagere huM dvArAnu varNana, tathA ra3 tIrthaMkaronAM nAma, cakrI vAsudeva tathA baladevAnu svarUpa ne nAma vagerenuM varNana, tema ja tIrthaMkarAnA zarIranA vaNu uMcAI gAtra nagara mAtA pitA ne te baMnenI gatinuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI kramasara cakravatI vAsudeva te baladevAnA varNa pramANa gAtra AyuSya nagara mAtA pitA gatinuM varNana ane vAsudevanA niyANAMnI mInA, tathA tIkarAnA AMtarAnI mInA, tema ja te AMtarAmAM thayelA cakrI ne vAsudevAnI bInA spaSTa samajAvI che. pachI bharata cakrIe prabhu RSabhadevane pUchyuM ke A paTTAmAM je bhaviSyamAM tIrthaMkara thaze, evA koI puNyazAlI jIva che ? tenA javAbamAM prabhue marIcinuM nAma jaNAvIne kahyu ke te Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 zrI vijayapadmasUrIzvarakRta marIci vAsudeva paDhavI ne cakravatanI padavI bhAgavIne cAvIzamA tIrthaMkara thaze. A mInA sAMbhaLI rAjI thaIne bharatacakravartI e marIcine vAMdI tenI prazaMsA karI te sAMbhaLI marIcie kulanA mada karI nIca gAtra bAMdhyuM, tenuM phUla bhAgavatAM bhAgavavA bAkI rahelA kanA pratApe chellA bhavamAM (27mA bhavamAM) devAnaMdA brAhmaNInI kukSImAM rahevu' paDayu. A tamAma InA spaSTa samajAvIne kahyuM che ke prabhuzrIRSabhadeva aMtasamaye aSTApada paryaMtanI upara daza hajAra munivarADhinA parivAra sAthe mAkSe gayA. A avasare citA ane dADhA vagerenI mInA kahIne RSabhadevanuM caritra pUruM karyu che. te bharatacakrInA kevalajJAnanI zrInA jaNAvatAM kahyuM che ke zrIbharata cakravatI Adaza gharamAM AMgaLImAMthI vITI nIce paDI, te vakhate AMgaLI nisteja joI ne anitya bhAvanA bhAvatAM kevalajJAna pAmyA, eka lAkha pRtra sudhI cAritrane ArAdhI svapara tAraka banI meAkSe gayA. ahIMthI AgaLa marIcinI mInA zarU karAya che. temAM marIcie triDInA veSamAM upadeza detAM ducana meAlI bhavabhramaNa vadhAryuM. a Mte maraNa pAmI brahma devale ke devapaNuM vagere sthUla bhavAnI vacamAM ghaNA nAnA bhavA karI te paccIzamA bhave naMdana nAme rAjakumAra thayA, ahIM dIkSA laI sayamanI ArAdhanA karatAM zrIarihaMta padma vagere vIze sthAnakAnI ArAdhanA karI tI karanAmakarmanA nikAcita adha karyAM, A prasa`ge tIrthaMkara nAmakarmInuM svarUpa ane vamAna cAvIzInA kayA tIrthaMkaranA tImAM koNe jinanAmakarmAMnA baMdha karyAM ? A praznanA uttara vagerenuM varNa`na TUMkAmAM A pramANe jANavuM:-- tI kara nAmaka // sammattaguNanimittaM titthayaraM saMjameNa AhAra // carama tIrthaMkara prabhu zrImahAvIradeve cAra jJAnanA dhAraka zrIgautama gaNadhara Adine uddezIne pharamAvyuM ke jIva, ajIva Adi nava tattvAmAM trIjuM puNya tattva kahyuM che. tenA 42 bheDhAmAM tI'karanAmaka ne gaNAvyuM che. A tIrthaMkaranAmakama svaparopakAra karavAnuM eTale sarva jIvAne zAsana rasikabhanAvavArUpa bhAvakrayAne saMpUrNa rIte pASanAra che. Avu tIMkara nAmaka` zreSTha bhAvanA sahita nimA~la samyaktva guNanI sAthe jema jema viMzatisthAnakAdinI ninidAna jJAnapUrvaka amRtArAdhanA karavAmAM Ave che, tema tema nikAcita baMdhAya che. AvA irAdAthI ja jANe hAya nahi tema pUjyapAda* AcAya 1. A AcArya mahArAja eka dhuraMdhara vidvAna ane sazva TIkAkAra tarIke suvidita che. teozrIe Avazyaka, jIvAbhigama, prajJApanA, sUrya`prajJapti AdinI tathA dha saMgrahaNI, pAMcasa Mgraha tathA karmIprakRtinI sarala TIkA banAvI tattvo upara anahada upakAra karyAM che. tee pUjya zrI hema drarijInI ane ( ka graMthAdi vRtti--sudanA caritrAdinA batAvanAra) pUjya zrIdevendrasUrijInI sAthe sarasvatInA sAdhaka ane sarasvatInuM " tamArI maherabAnIthI AgamAdi gra'thenI TIkA banAvI zakuM..." eva varadAna meLavanAra hatA, ema bRhatkSetrasamAsa prastAvanAdithI jANI zakAya che. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI Avazyaka sUtrane sakSipta paricaya ) zrI malayagirijI mahArAje karmAMnA apUrva tattvajJAnanA pratipAdaka zrI paMcasa'grahamAM kahyu che ke pAchalA bhavamAM dravya tI karanA thavA A nIce jaNAvelI bhAvanA bhAvI tIrthaMkara nAmakama upAje che: 51 46 aho ! citramet yat satyapi pAramezvare pravacane sphurattejasi mahAmohAndhakAraviluptasatpathi duHkhaparitacetaso mUDhamanaskA jaMtavaH paribhramanti tadahametAnataH saMsArAt anena pravacanena yathAyogamuttArayAmIti evaM ca cintayitvA yathA yathA pareSAmupakAro bhavati tathA tathA ceSTate ityAdi / / . A pAThaneA spaSTA e che ke ahe! ! A teA Azcaya kahevAya ke mahAmAha rUpI aMdhakArathI jenA uttamamA naSTa thaye che,ane prabhu zrItI karadevabhASita, teja mAratuM caLakatuM pravacana chatAM paNa du:khathI bharelI maneAvRttivALA A saMsArI jIvA cAra gatimaya saMsAramAM bhaTake che! athaDAmaNa athavA pabhramaNa aMdhakAramAM saMbhave paNa jyAM tejasvI kirAnA pracAra heAya tyAM kai rIte sa'bhave? mATe A du:khI veAne (du:khanAM kAraNahiMsAdi ane sukhanA kAraNa-ahiMsAdi ema samajAvanAra) pravacana vaDe A saMsArarUpa aDhavIneA pAra pamADu, evI bhAvanAne vartana dvArA amalamAM mUkanArA puNyavatA jIvA tI kara nAmaka khAMdhe che, pUrve anaMtI cAvIzI thaI gai, temAM jema ghaNAM veAe e pramANe tIrthaMkara nAmaka bAMdhI, derAnAdi dvArA sala karI paramAnandamaya siddhisukha meLavyuM, tema A cAvIzImAM paNa ghaNA jIvAe tIrthaMkara nAmaka AMdhyuM che. te A pramANe-- prabhuzrI RSabhadevanA vakhatamAM tIrthaMkaranA jIva tarIke marIci hatA ane sAtamA zrI supArzvanAthanA vakhatamAM zrIvanRpa Adi tathA dazamA zrIzItalanAthanA vakhatamAM hariSaNa ane vizvabhUti tathA agiyAramA zrI zreyAMsanAthanA vakhatamAM zrIketu vagere jinajIva tarIke suprasiddha hatA. te ja pramANe bAramA zrI vAsupUjyasvAmInA samayamAM zrIna'dana, munisuvratasvAmInA vakhatamAM rAvaNa tathA nArada, zrIneminAthanA vakhatamAM kRSNa vagere ane zrIpAnAthanA samayamAM aMkhaDa ane satyakI vagere jema dravyajina tarIke prasiddha che, tema carama tI kara zAsananAyaka bhAvakaruNAnidhAna prabhudeva zrImahAvIra bhagavaMtanA vakhatamAM dravya jina tarIke 1. zreNika, 2. supArzva, 3. udAyI, 4. pATTilaaNagAra, pa. daMDhAcu, rR. zaMkha zrAvaka, 7. zataka zrAvaka, 8. sulasA zrAvikA ane 9. revatI zrAvikA ema nava bhavya jIvA suprasiddha che, ema zrIsaptatizatasthAnaka prakaraNamAM kahyuM che. A graMthanA kartA mahApuruSa jinajIvAnI uparanI mInAthI ema jaNAve che ke vIsamA munisuvratasvAmInA tIthaeN rAvaNa AdinI mAphaka zrIvIratItha zreNika Adi nava jaNAe tIthakara nAmaka bAMdhyuM, ema zrIsthAnAMgasUtranA navamA Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIzvarakRta 12 adhyayananA samaNassa bhagavao mahAvIrassa titthaMsi navahiM jIvehiM titthagaranAmagote kamme nivvaie / 1 senieNaM 2 supAseNaM 3 udAinA 4 poTTileNaM aNagAreNaM 5 daDhAuNA 6 saMkheNaM 7 sayaeNaM 8 sulasAe sAviyAe 9 devaIe || A pAThathI jANI zakAya che. prabhu zrImahAvIra devanA zAsananA alaukika prabhAva paNa uparanI mInAthI jANI zakAya che. 102 "" upara jaNAvelA zreNikAdi nava chavAnu TraMka varNIna 66 1. zreNika:- teo rAjagRhI nagarInA rAjA hatA. maMtrI abhayakumAranA pitA thAya, pahelAM e bauddhadharmI hatA. jainadharmAnurAgiNI celaNA rANIe bauddha gurunI dAMbhikatA Adi sASThita karIne ane jaina munie ja nirdoSa AhAranI gaveSaNA karI zake'ema jaNAvIne jainadharmanA anurAgI banAvyA hatA. temaNe `iNI haraNIne mANathI mArI nAMkhI e paMcendriya jIvA haNyA, tethI narakAcu mAMdhyuM. prabhudevAnA Agama pharamAve che ke eka paMcendriya jIvanI hiMsA karavAthI narakamAM UpajavA lAyaka (AyuSyAdi ) ka baMdhAya, tA e paMcendriyane haNanAra jIva tevuM ka' kema na bAMdhe ? 1. mahA-AraMbhanA karanAra, 2. dhanAdimAM tIvra mUrchA karanAra, 3. mAMsAhAra karanAra, 4, paMcandriyanA vadha karanAra jIva 'jethI narakamAM javuM paDe" tevu' ka` mAMdhe che, zreNikanI bAbatamAM paNa tema ja anyuM. pAchaLathI prabhunA samAgamamAM AvI, te jainadhamAM niLa zraddhALu eTale kSAyika samyagdaSTi thayA hatA. samyagdaSTi manuSya devAyu bAMdhe tema rAjA zreNikanI bhAmatamAM na thayuM, kAraNa ke samyakatva guNa pAmyA pahelAM te napatie narakAsuSya bAMdhyuM hatu. rAjA zreNike prabhuzrI mahAvIradevane kahyuM ke he svAmina, mArI nakati na thAya evA koi upAya kRpA karI jaNAveA. uttaramAM prabhudeve kahyuM ke tame mithyAtva. paNAmAM narakAyuSya mAMdhyuM che, tethI tene bhAgavavA naEmAM javu ja paDe, evA upAya ja nathI ke jethI tamAruM narakagamana nivArI zakAya. vastusthiti tevI ja hAvA chatAM rAjAe Agraha karyA tyAre kapilA dAsI AdinAM dRSTAMtA ApI prabhudeve samajAvatAM kahyuM hu zreNika, kapilA dAna de ja nahi, kasAI hiMsAthI aTakayA ja nathI, tema tamAruM narakagamana mithyA thAya tema che ja nahi; paraMtu tyAMthI nIkaLIne AvatI cArlIzImAM mArA jevA pahelA 'padmanAbha' nAme tIrthaMkara thoA. tIrthaMkara prabhunuM vacana satya ja hAya, jethI te ja pramANe banyuM, rAjA zreNikara maraNa pAmI ratnaprabhA 1. vizeSa khInA jANuvA mATe jIe-upadeza prAsAda, cAthuM vyAkhyAna. 2. bhaMbhAsAra evu' khIju` nAma che. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (zrI Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya) nAmanI prathama narakamAM sImaMtaka narakAvAsamAM nArakIpaNe UpajyA, tyAM temanuM AyuSya 84 hajAra varSanuM che. prazna-prabhu zrI mahAvIra devanA nirvANathI keTalo samaya vItyA bAda rAjA zreNika tIrthaMkara thaze? uttara -84007 varSa pAMca mAsa vItyA bAda te tIrthakara thaze. te A pramANe - avasarpiNanA cothA ArAnAM 3 varSa ATha mAsa ane paMdara divasa, avasarpiNInA pAMcamA chaThThA ArAnAM 4ra000 varSa, utsarpiNInA pahelA ane bIjA ArAnAM 4ra000 varSa ane trIjA ArAnAM 3 varSa 8 mAsa ane paMdara divasa ema kula 84007 varSa ane pAMca mAsa thayAM. calasI bAsa sahassA, gAsA satteva paMca mAsA ya / vIramahApaumANaM, aMtarameyaM viyANAhi / / 1 / / pravacanasAroddhAre / rAjA zreNika, naraka bhavamAMthI nIkaLI AvatI utsaNiImAM jaMbudvipanA bharatakSetra vaitADhayagiriyAdamUle paMDra nAmanA deze zatadvAra nagaramAM sAtamA samuIra kulakaranI bhadvArANInI kakSamAM putrapaNe Avaze. nava mahinA ane 7nA divasa vItyA bAda janma pAmaze. bhAra kuMbha pramANa padma (kamala) AdinI vRSTi thavAthI mAtApitA bArame divase mahApadha" evuM guNaniSpanna nAma pADaze. mAtApitA mahApadma kumAranI sAdhaka ATha varSanI uMmara thatAM gAdIe besADaze- rAjA banAvaze. mahApadma rAjA rAjyanuM pAlana karaze, te samaye pUrNabhadra ane maNibhadra nAmanA be mahaddhika devo senAnuM kAma karaze. loko A bInA jaI Azcarya pAmI mahApadma rAjAnuM "devasena evuM bIju nAma pADaze. keTalAka samaya vItyA bAda cAra dAMtavALe hastina prakaTa thaze. tenI upara rAjA savArI karI nIkaLaze. AthI Azcarya pAmI loko "vimalavAhana" evuM trIjuM nAma pADaze. anukrame mAtApitA devaloka pAmyA bAda trIza varSanI uMmare vaDIlonI AjJA laI, cha atizayavALuM saMvacharI dAna daI mahotsava pUrvaka bagIcAmAM eka devadUSya vastra dhAraNa karI muMDa thaI saMyama grahaNa karaze, zeSa bInA prabhu zrI mahAvIranA jevI jANavI, sAdhika bAra varSa pramANa chadmasthakAla daramyAna devatAI Adi upasargo sahana karaze. aSTa pravacana mAtAnA pAlaka, gupta brahmacArI, amama, akiMcana, nirupalepa, graMtha chedaka thaze. 1. ratnasaMcayamAM kahyuM che. 2. sumati kulakara-ema upadezaprAsAdanA 209 mAM vyAkhyAnamAM. , vanAdinI tithi zrI mahAvIranI mAphaka. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta kaMse saMkhe jIve, gagaNe vAeya sArae salile // kulapatta krame, vio vaLe ya mArakuM | ? || kAMsAnA bhAjana, ne zaMkhAdinI jevA viziSTa guNAthI zAbhAyamAna prabhuzrI mahApadma (padmanAbha ) dravyADhi prakAre vItarAga thaze. prabhu vIranI mAphaka chadmastha paryAya pUro thayA bAda pakaNimAM prathama mAhune huNyA bAda dhyAnAntarIya samaye zeSa traNa chAtImAM huNI kevalajJAna-darzana pAmaze, tIrthaMkara nAmakarmAMnA udaya thatAM aplAnie samavasaraNamAM dezanA ApI ghaNA jIvAne sayama dAnAdi rUpa dAraDAthI saMsArarUpa kUvAmAMthI bahAra kahADaro, ane sa` vevAnA upapAtAdi jANavApUrvaka avasare dezanAmAM bhAvanA sahita mahAvrata, cha jInikAya, prema-dveSa-madhana manAdi trividha daMDa, cAra kaSAya, pAMca zabdAdi kAmaNu, samiti, sAta bhayasthAna, AThe masthAna, navavidha zIlagupti, darzAvadha zramaNa dharma, AdinI ( zrIvIraprabhunI mAphka ) prarUpaNA karaze, munivane AcINa -anAcI nuM svarUpa samajAvI zramaNAcAranA jJAtA banAvaze. AhAranA betAlIsa DhASa samajAvaze, daSidha kalpanA niyatAniyata vibhAga samajAvaze. zrAvakAne mAra vratamaya zrAvakadhama samajAvaro, temane nava gaNu, 11 gaNadhara thaze, prabhu zrImahAvIranI mAzka gRhastha paryAya 30 varSI, chadmastha paryAya 12 varSa 13 pakSa, keli paryAya ogaNatrIsa varasa pAMca mahinA paMdara divasa pALI saMpUrNa 72 varSanuM Ayu pUrNa thatAM aghAtI karyAM khapAvI paramAnandamaya siddhisthAnane pAmaro, jaM solasamAyAro rahA titthaMkaro mahAvIro || tassIlasamAyAro hoi u arahA mahApaumo / / 1 / / pAMca kalyANakAnI tithi AdinI bhInA zrIvIranA jevI ja jANavI. ( zrI sthAnAMga sUtranA navamA adhyayanamAMthI tema ja prAkRta caritrAdinA AdhA2e TUMkAmAM uparanI zrInA jaNAvI che. ) 2. zrI supArzva rAjA--prabhuzrI mahAvIradevanA kAkA thAya. hAla IzAna deva lAkamAM che. AvatI cAvIzImAM bIjA 'suradeva" nAme tIrthaMkara thaze. dehava, Ayu, lAMchana, dehanI UMcAI, kalyANaka tithi AdinI bInA zrIpArzvanAthanA sarakhI jANavI. 3. udAyIrAjA--zreNikanA putra kANika thayA, temanA putra udAyI rAjA kANikanA maraNa mAda, pATalIputra nagara vasAvI tyAM rahyA. pAtAnA mahelamAM nirdoSa sthaLe pa divaseAmAM gItA savigna sadgurune AmaMtraNa karI temanI bhaktimAM lIna banI parama savegane dhAraNa karavA pUrvaka sAmAyika pauSadhAdi zrAvakocita anuSThAna karavAmAM tatpara hatA. keTalAka samaya vItyA bAda dezamAMthI kADhI mUkela zatru rAjAnA vinayaratna nAmanA putra sAdhu veSamAM bAra varasa rahI acAnaka ahIM Ave che. A zrInAthI ajANa Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 505 zrI jaina pravacana kAvalI ( zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya ) evA rAjA udAyIe tenI pAse pauSadha grahaNa karyAM, rAte nidrAvaza banelA rAjAnA gaLA upara charI mUkI vinayaratna (abhavyatA jIva) cAlyA gayA. rAjA udAyI maraNa pAmI sanakumAra devalAkamAM dhruva thayA, AvatI cAvIzImAM te "supArzva" nAme trIjA tIrthaMkara thaze. temanI cyavanAdinI bhInA zrI neminAthanA jevI jANavI 4. pATTila aNagAra--A nAmanA eka aNagAranI mInA anuttarApapAtika sUtramAM Ave che, tyAM ema kahyuM che ke te pATTika hastinAgapuranA rahIza hatA. temanI mAtAnuM nAma bhadrA sAtha`vAhI hatuM. te pATTile trIza bhAryAone tyAga karI prabhu zrIvIranI pAse dIkSA grahaNa karI, ghaNAM varSoM saMyama pALI chevaTe eka mAsanuM anazana karI, sarvAsiddha vimAne dhruva thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehe siddha thaze. A pATThila aNagAr bIjA samajavA, ahIM navamAMnA cAcA pATTila aNagAra teA hAla mAhendra devalAkamAM che. te ahIM bharata kSetramAM AvatI cAvIzImAM '- svaya'prabhu' nAmanA ceAthA tIkara thaze, zrI naminAthanI jevA devarNAdimAM te jANavA. 5. zrI' dRDhAcu zrAvaka--te hAla IzAna dhruvaleAkamAM che. AvatI cAvIzImAM sunisuvratasvAmI jevA sarvAnubhUti nAmanA pAMcamA tI kara thaze, 6, 7. zaMkha zrAvaka ane zataka zrAvaka--A emAM je zakhanI bhInA zrI bhagavatIjImAM Ave che tenAthI A judA za kha zrAvaka jANavA, ane te ja paMcamAMgamAM kahela zataka zrAvaka te A ja zataka zrAvaka jANavA. ane zrAvasti nagarInA rahIza hatA. ananya dhazraddhALu hatA. prabhu zrImahAvIradeve za`kha zrAvakanI bAbatamAM zataka ( puSkalI evu` bIjuM nAma che) zrAvakAdine jaNAvyu` ke A za`kha zrAvaka priyadhamI', dRDhadhI, sudRSTi jAgarika che, tenI niMdA na karavI joIe. A e zrAvako paDhine pauSadhAdi anuSThAnarUpI gArUDI maMtrathI meAhanIya sarpanuM jhera utAratA hatA. zaMkha zrAvaka AvatI cAvIzImAM '* uddayaprabha" nAme sAtamA tIrthaMkara aDhAramA zrIaranAthanI jevA thaze, ane zataka zrAvaka AvatI cAvIzImAM dazamA zatakIrti nAme, zrIdha`nAthanI jevA tIrthaMkara thaze. hAla tA te trIjI narkamAM che, tyAMthI nIkaLI tIrthaMkara thaze. 8. sulasA zrAvikA--rAjagRha nagaranA rAjA prasenajitanI pAse nAga nAme rathika hatA. tene sulasA nAme srI hatI. eka vakhata sulasAnA jANavAmAM Avyu ke " mAro pati putra nimitte iMdrAdine namaskAra (mAnatA) kare che." tyAre sulasAe bIjI strI paraNavAnI anumati ApI. te sAMbhaLI rathike kahyu` ke mArI tema karavA IcchA nathI. bIjI taraphe iMdra-vimAnamAM " mulasA nirmala dRDha samyakatva guNavALI che. tevI zrI bhAgye ja bIjI kAI haze?" AvI prazaMsA thaI, A vacanA sAMbhaLatAMnI 1. abhayadevasUrijI mahArAja ' daDhAvunnatIta: ' ema kahe che. Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 zrIviryapaddhasUrIzvarakRta sAthe eka deva parIkSA karavA sAdhunuM rUpa laI sulasAne ghera Avyo, ajANI sulasAe A muni che ema jANuM vaMdanA karI pUchayuM ke Apa kayA kAraNe padhAryA cho ? sAdhue (ve) kahyuM ke mAre vaidyanA kahyA pramANe lakSapAka telanI jarUra che. ane te tamAre tyAM che. e sAMbhaLI sulasAe kahyuM ke, "huM ApuM chuM ? ema kahI jemAM tela bharyuM che te vAsaNa nIce lAve che. eTalAmAM devatAI prayogathI vAsaNa phUTayuM. bIjI vAra paNa vAsaNa utAratAM deve tema karyuM, ema traNa vAra tema thayuM chatAM sulatAne dAnadharmamAM utsAha aDaga rahyo jANI prazaMsA karI deve 3ra gaLIo sulasAne ApI, ane kahyuM ke, "avasare ekeka goLI vAparavAthI tane kara putro thaze. agatyanA kAraNe mane yAda karaje, jethI huM madada karIza." ema kahI deva svasthAne gayo. tyAra bAda sulatAe vicAryuM ke- batrIze goLIo ekIsAthe khAuM to eka putra thaze. ema dhArI ekasAthe batrIse goLIo khAdhI, jethI batrIse garbha (nA chevo) vadhavA mAMDayA, pIDA vizeSa thatAM devanI ArAdhanA nimitte kAussagna karyo. deve AvI pIDA dUra karI. 32 putro jamyA. prabhu zrI mahAvIradeve aMbaDanI mAraphata A sulasA zrAvikAne dharmalAbha kahevarAvyo hato. te AvatI cevazImAM zrI zItalanAthanI jevA nirmama nAme paMdaramA tIrthaMkara thaze. vizeSa bInA upadezaprAsAdAdi graMthomAMthI jANI levI. 9. revatI zrAvikA--prabhu zrI mahAvIra deva gAmAnugAma vicaratAM meTikagrAma nAmanA nagaramAM padhAryA. tyAM temane adhika baLatarAnI vedanAvALo pittajvara ane lehitavarga vyAdhi (maraDo) thayo. temAM mULa kAraNa gozAlAe prabhunI upara tejalezyA mUkI te hatuM. A avasare loke ema bolavA lAgyA ke, gozAlanI tejalezyAthI prabhanuM zarIra dAjhayuM, jethI cha mAsanI aMdara prabhu kAladharma pAmaze. A bInA sAMbhaLI ananya bhakta siMha munie vicAryuM ke ""mArA dharmAcArya mahAvIrane roga pIDA ApI rahyo che, tethI anya dharmIo ema kaheze ke zrI mahAvIra, gozAlAe tejalezyA mUkI, tethI kAladharma pAmyA. AvA irAdAthI te munivarya manamAM ghaNA ja nArAja thaI mAlukaka7 nAmanA vanamAM jaI sadana karavA lAgyA. prabhue sthavirone tyAM mokalI te manine bolAvyA, ne kahyuM ke "he siMhamuni ! je tame vicAryuM tema thavAnuM nathI. yAda rAkhajo ke haju huM dezena soLa varSa sudhI kevalIpaNe vicArIza. tame nagaramAM jAo. tyAM revatI zrAvikAe mArA mATe keLApAka taiyAra karyo che. tenI jarUra nathI. paNa bIjorApAkanI jarUra che, te tame lAvo ! >> siMhamuni nagaramAM revatI zrAvikAne ghera gayA. bIjepAkane khapa jaNAvyuM, jethI revatI zrAvikAe svaAtmAne katAtha mAnI dAnanAM pAMca bhUSaNe sAcavI munine khapa pramANe te vahorA. munizrIe lAvIne prabhune hAthamAM Apo. te vAparavAthI prabhudeva nIrogI banyA. zrIsaMghe ghaNA Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana pravacana kiraNuvalI (zrati Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya) 5o ja khuzI thayo. devAdi paNa harSathI nAcavA lAgyA. revatI kAladharma pAmI bAramA devaloke gaI tyAMthI cyavI te revatInA jIva AvatI vIzImAM AThamA zrI caMdraprabhasvAmInI jevo samAdhi nAme sattaramA tIrthaMkara thaze. graMtha vadhI na jAya A irAdAthI uparanI bInA ghaNI ja saMkSepamAM jaNAvI che. zrI saMvegamAlA AdimAM tIrthakara nAmakarma bAMdhavAnAM kAraNe savistara jaNavyAM che. prabhu zrI mahAvIra deve pAchalA trIje bhave jinanAmakarmanA karelA nikAcita baMdhane varNavavAnA prasaMge zrIsthAnAMga sUtrAdinA AdhAre ane zrIpaMcasaMgrahAdi kArmagraMthika graMthonA AdhAre khAsa jarUrI ane yAda rAkhavA lAyaka jinanAmakarmanuM rahasya TUMkAmAM jaNAvyuM. A rIte zrInaMdana munivara jinanAmakarmano nikAcita baMdha karIne ane ghaNuM mAsakSamaNa tapa karavA pUrvaka nirmala saMyamAdinI sAvikI ArAdhanA karIne aMte samAdhibhAve kAladharma pAmI dazamA prANata devalokamAM utkRSTa (20 sAgaropama) AyuSyavALA mahaddhika deva thayA. ahIMthI 3vIne aSADa suda chaThe devAnaMdA brAhmaNanI kukSimAM AvyA. Aso vada teraze saudharmedranA hukamathI harimeSi deve trizalA mAtAnI kukSimAM sthApana karyA. ane trizalAnA putrI rUpe garbhane devAnAnI kukSimAM sthApana karyo. Ama thavAmAM karma sivAya bIjuM kaMI kAraNa che ja nahIM. devAnaMdA ane trizalA pAchalA bhave derANI-jeThANI hatAM. te vakhate derANIe (devAnaMdAnA che) jeThANune (trizalAnA jIvana) ranano dAbaDa coryo. tethI bAMdhelAM karmonAM phalo devAnaMdAne bhegavavAM paDayAM, ema eka sajajhAyamAM kahyuM che. ' AnI pachI trizalA mAtAe cauda svane joyA, prabhu mahAvIre garbhavAsanA sAtame mahine mAtApitAnA jIvatAM huM dIkSA laIza nahIM Avo abhigraha karyo. prabhuvIrane janma caitra suda terase thayo, te vakhate ghareNAM vagerenI vRSTi thaI, iMdrAdike prabhuno janmasava karI prabhune trizalA mAtAnI pAse mUkyA, A badhI bInA vistArathI samajAvIne anukrame AmalakI kIDA ane lekha zAlAnuM tathA che ke prabhune paMDitanA manamAM rahelA prazno pUchayA, ne prabhue uttare AyA, te vakhatanA aMdra vyAkaraNanuM varNana karIne prabhuvIranA vivAhAdinI bInA kahI che. pachI dIkSA adhikArI varNavatAM anukrame lokAMtika devonuM AvavuM, sAMvatsarika dAna, ane caMdraprabhA nAmanI pAlakhInuM svarUpa.. tathA temAM nAnAdi vidhi karI alaMkRta thayelA zubha lezyAvaMta prabhu mahAvIra cali. hAra chaThTha tapa karI beThA, te vAta jaNAvIne kahyuM ke jyAre dIkSA mahotsavano varaghoDo vayamaMDa nagaramAMthI nIkaLyo, tyAre keTalAeka idro cAmara vIMjhI rahyA che, keTalAeka iMdrAdi pAlakhI upADe che, deve phUlAnI vRSTi karI rahyA che, jatA AvatA devAdinA Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta vimAnAthI AkAza zAbhI rahyuM che, vAjA' vAgI rahyAM che, AvI dhAmadhUma pUrvaka anukrame te prabhu mahAvIra jJAtakhaMDa nAmanA vanamAM AvyA. prabhue je TAime AbharaNAdi utArI leAca karI dIkSAnA pATha melI mAgazara vi dazame (gujarAtI kArtika vada dazame ) cAritra svIkAryuM, te ja samaye prabhune cAthuM mana:paryovajJAna prakaTa thayuM. A rIte prabhu mahAvIranA dIkSA kalyANakanuM varNana karIne anukrame prabhu mahAvIradeva kAM karyAM vicaryAM ? ane temanA tapanA pAraNAM tathA cAmAsAM kayA kayA sthAne thayAM? vagere praznonA uttarA rUpe prabhunA chadmastha jIvananI zrInA jaNAvatAM saMgamadeve karelA upasargAnI pahelAM thayelA upasarvAMnI zrInA ane saMgamakreve karelA 20 upasargAnI chInA tathA cadra-sUryanu mUla vimAnamAM besI prabhune vAMDhavA Avavu, temaja camarendranuM saudharmAM devalAkamAM javuM, vagere hakIkatA vistArathI samajAvI che. pachI anukrame prabhue chadmastha avasthAmAM karelA tapanI ane pAraNAMnI saMkhyA jaNAvI aMte kahyuM ke prabhuzrI mahAvIre sADIbAra varSA, ne eka pakSa pramANa chadmastha kAlamAM karelI ghaNI AkarI tapazcaryAnA pAraNAMnA divase 349 hatA. AvI dhAra tapazcaryAnA karanAra prabhu mahAvIrane vaizAkha sudi dazame kevalajJAna thayuM. A bhInA spaSTa jaNAvIne zrIvIra jinAdinuM varNana pUruM karyuM che. samavasaraNanuM saMkSipta varNana prabhuzrI mahAvIra kevalajJAna pAmI tarata ja dezanA ApI mahusena vanamAM padhAryAM. A prabhunuM bIjuM samavasaraNa jANavuM, A avasare sAmila brAhmaNe karAvelA yajJanI bInA, devAnA ane kevalajJAnanA mahimA, tathA samavasaraNanI racanAnA vidhi, tema ja samavasaraNanI racanA kayAre thavI ja joIe ? A praznanA uttara vagere hakIkata anukrame spaSTa samajAvI che. temAM kahyuM che ke, jyAM koI vakhata samavasaraNanI racanA thaI ja na hoya tyAM, ane koI mahuddhika deva vAMDhavA Ave, tyAre samavasaraNanI racanA jarUra thAya ja. pachI samavasaraNanA traNa prakAra (gaDha) vagerenI mInA, pahelI ane chellI pArIsImAM dezanA; ane seAnAnAM nava kamalA, prabhunAM traNa pratiSThi che, tathA prabhunuM rUpa, mAre padAnI geAThavaNI, tema ja khIjA gaDhamAM tiryaMcA besIne prabhunI dezanA sAMbhaLe, ne trIjA gaDhamAM devAdinAM vAhanA sthApana karAya che, A tamAma chInA kramasara vistArathI samajAvI che. pachI anukrame sAmAyikanI kathA, ane tenA vidhi jaNAvIne kahyuM che ke, prabhunA samavasaraNanI mInAne jANanArA sAdhu vagere mArI cAjanathI paNa vihAra karI prabhunI dezanA sAMbhaLavA' Ave che. pachI gaNadharAdinA rUpanI InA, prabhunI vANInA guNA, ane cakravattI vagerenuM prItidAna, tathA bhakti vagerenuM phala, temaja ali bAkaLAnuM svarUpa kahIne aMte mukhya gaNadharAdinI dezanAnA vidhi, ane te Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya) pa9 dezanAnA guNa tathA gaNadharanA jJAnanuM svarUpa vagere hakIkate vistArathI samajAvIne samavasaraNanuM varNana pUruM karyuM che. prabhuzrI mahAvIra devanA 11 gaNadharanuM saMkSipta varNana ahIM zarUAtamAM zrI iMdrabhUti vagere 11 brAhmaNanuM Agamana (AvavuM), . ane temanA anukrame (1) jIva che ke nahi? (2) kama che ke nahi? (3) je deha te ja AtmA, ane je AtmA te ja zarIra che. baMne judA judA nathI, (4) pAMca bhUta (pRthvI, jala vagere) che ke nahIM, (5) je jIva A bhavamAM jevo (manuSyAdimAM koI paNa svarUpe) hoya, te jIva marIne parabhavamAM (have pachInA bhAvamAM) te ja thAya. (6) karmabaMdhane saMzaya, (7) devane saMyaza (8) nArakane saMzaya, (9) puSyane saMzaya, (10) pAkane saMzaya, (11) nirvANano saMyaza, A rIte anukrame iMdrabhUti vagere 11 brAhmaNanA saMzo jaNAvIne te dareka brAhmaNa paMDitonA ziSyone parivAra, ane iMdrabhUtine thayela krodha ane mAnanuM varNana, tathA temaNe mAnelA veda padonA artho khoTA sAbita karI prabhue kahelA sAcA artha samajIne temaNe svIkArela dIkSAnuM varNana vagere hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI te 11 brAhmaNanA (1) grAma (janmabhUmi) (2) janmanakSatra, (3) mAtApitAnAM nAma, (4) gotra, (5) janmarAzi, (6) gRhastha paryAya, (7) chadmasthaparyAya, (8) keliparyAya, (9) sayuSya (10) Agama eTale jJAna, (11) mokSe javAnA avasare karela tapa (anazana), vagerenI bInA spaSTa samajAvI che. A avasare zrIAvazyakatra, vividha tIrthaka5, prAkRta saMskRta mahAvIra caritra vagere ghaNAM zAstromAMthI uddharIne mahAprayane taiyAra karela apUrva Atmika bedhadAyaka zrIgautama gaNadharAdinuM caritra TUMkAmAM A pramANe jANavuM. 1. lakvinidhAna zrI gautamasvAmI pUrva bhavane saMbaMdha carama tIrthaMkara prabhu zrI mahAvIradeva pUrve karelA niyANAnA prabhAve 18 mA bhavamAM tripRSTa nAmanA vAsudeva thayA hatA. ane mathurA nagarImAM munirAjanI mazakarI karavAthI bAMdhela karmonA udaye ghaNA bhomAM bhaTakyA bAda, te vizAkhAnaMdI kumAra siMhapaNe utpanna thayA hatA. ane gautama mahArAjane jIva e tripuSTa vAsudevanA sArathipaNe utpanna thayo hato. te siMha (vizAkhAnaMdIne jIva) aneka mAnavone upadrava karato hato, eTale sArathi (gautama svAmInA jIva) ne sAthe laIne tripRSTa Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 zrI vijayapadmasUrIzvarakRta karavA mATe rathamAM besIne kumAranI sAme dhasyA ane kumAra ( mahAvIrasvAmInA jIva) te upadravanuM nivAraNa vanamAM gayA. kumAre sihune paDakAra karyAM eTale jaladI chevaTe tripRSTamAre tene mArI nAkhyA. maratI vakhate siMhe khedapUrvaka vicAyu ke " ahA ! A eka sAmAnya manuSye mArI A sthiti karI ? 11 A prasaMge te sArathie tene zAMta karavA mATe kahyuM " he siMhuM ! A tane mAranAra e bhaviSyamAM vAsudeva thavAnA che, tene tuM sAmAnya mANasa na samajIza ! jema tuM ti carUpe siMha che, tema A tripRSTakumAra paNa manuSyalAkamAM siMha samAna che. tethI tu' sAmAnya puruSanA hAthe marAyA nathI, paNa siMhu jevA narendranA hAthe marAyA che, mATe kheda na kara !" A pramANe sArathinAM vacana sAMbhaLIne harSita thai siMha zAMtipUrvaka maraNa pAmyA. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke A ja siMha vacamAM ghaNuM! kAla bhamIne prabhu mahAvIranA samayamAM te hAlika nAmanA kheDUta tarIke utpanna thAya che ke jene prabhunA kahevAthI zrI gautamasvAmI pratioAdha Ape che. A prasaMga AgaLa upara Apela che. janma-mAtA-pitA-kuTuMba ghaNA kAla vItyA bAda e sArathinA jIva magadha dezanA gAbhara nAmanA gAmamAM vedAdi pAraMgata vasubhUti brAhmaNanA putrapaNe utpanna thayA. temanuM nAma iMdrabhUti ane gAtra gautama hatuM. emanA janma jayeSThA nakSatramAM ane vRzcika rAzimAM thayA hatA. emane pRthvI nAmanI mAtA hatI. vaRSabha nArAca saMghayaNa ane samacaturasa sa`sthAnanA dhAraka A zrI iMdrabhUtijIne agnibhUti ane vAyubhUti nAmanA be nAnA bhAI hatA. teo vyAkaraNa, nyAya, kAvya, ala'kAra, purANa, upaniSad, veda vagere svadha zAsranA pAragata banyA, huMmeza traNe bhAio pAMcase| pAMcase zikhyAne bhaNAvatA hatA. AvA paDita hovA chatAM samyagUnanA abhAve teo kharA jJAnI naheAtA gaNAtA. kAraNa ke zuddha zraddhAyukta jJAna ja sAcuM jJAna kahevAya che ane te emanI pAse na hatu, bhagavAna mahAvIranA samAgama ane dIkSA e pramANe zrI iMdrabhUti 50 varSanI uMmar sudhI mithyAtvI rUpe rahyA. bIjI bAjI zrI mahAvIradevane kevalajJAna thayA bAda tIrthAMnI sthApanA karavAnA prasaMge, zrI iMdrabhUti vagere agiyAre brAhmaNA gaNadharapadane lAyaka jaNAyA. tethI prabhu vihAra karI madhyama pApA (apApA ) nagarInA mahusena nAmanA udyAnamAM padhAryA, tyAM samavasaraNamAM esI prabhu dezanA ApI rahyA hatA, ane nagarImAM saparivAra zrI iMdrabhUti Adi brAhmaNA yajJakriyA karI rahyA hatA, tyAre iMdrabhUtine AkAzamArge AvatA devAnA nimitte, sarvajJa prabhu zrI mahAvIranA piracaya thayA. te prabhunI pAse gayA tyAre prabhue temane pUchyuM, ' he iMdrabhUti ! tamane " jIva che ke nahi" A bAbatanA saMdeha che, ' Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya) 511 prabhunuM A vacana sAMbhaLIne idrabhUtine Azcarya thayuM ane sAthe sAthe prabhunA sarvApaNAnI khAtarI thaI. vedavAkyane iMdrabhUti je anucita artha karatA hatA tenA prabhue upayoga dhamanI apekSAe satya artha samajAvyuM. eTale saMdeha dUra thatAM, temaNe pacAsa varSa pUrA thayA bAda ekAvanamA varSe vaizAkha suda agiyArasanA divase pUrva bhAgamAM saMyama grahaNa karyuM. (bAkInA daza brAhmaNoe paNa te ja divase pitAne saMzaya dUra thatAM indrabhUtijInI mAphaka dIkSA grahaNa karI.). gaNadhara pada ane cAra jJAnanI prApti ahIM e dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke, potapotAno saMdeha dUra thatAM zrI indrabhUti AdinI mithyA pariNati paNa dUra thaI ane samyakatvanI pariNati prApta thaI prabhue lAyaka jANI temane gaNadhara padavI ApI ane vAsakSepa karyo, eTale e ja vakhate teo badhA samyagdarzana uparAMta cAra jJAna (mati, zruta, avadhi ane mana:paryava)nA dhAraka banyA. kharekhara, prabhunA vAsakSepano prabhAva alaukika hoya che. thoDA ja vakhata pahelAM jeone samyajJAnanI gaMdha paNa na hatI, jeo mithyAjJAna rUpI kAdavamAM khUMcelA hatA ane tethI jeo prabhune "iMdrAliyo vagere vagere zabdo kahetA hatA, teo thoDA ja vakhatamAM AvA jJAnI banyA ane ucca keTImAM mukAyA. kharekhara puruSono samAgama apUrva lAbhakAraka hoya che ! astu. tIrthakara pada ane gaNudharapadane raMka paricaya tIrthakarapada sivAyanA bIjA padomAM gaNadharapada pradhAna che. aneka graMtha upara sarala TIkA banAvanAra ane sarasvatInA varadAnavALA AcArya zrI malayagirijI mahArAje paMcasaMgrahamAM kahyuM che ke kaSAyanI maMdatAvALA ane samyagdarzana sahita chatAM paNa che Azcarya che ke mahAdedIpyamAna zrI tIrthakarano dharmarUpI dIvo hayAta chatAM moharUpa timirathI DhaMkAyelA netravALA A bicArA saMsArI jI aneka kaSAyAdi svarUpa kAMTAothI bharelA saMsAramAM AthaDe che, '' evI bhAvadayAthI prerAIne sava jIvone uddhAravAno prayatna kare che, teo tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe che. svajana varganA uddhAra karavAnI bhAvanA bhAvanAra cha gaNadharapadane pAme che. mahApuNyazAlI jIvo ja A sthitine pAmI zake che, tethI temanI rUpasaMpadA paNa bIjA cha karatAM caDhiyAtI hoya che. eTale AhAraka zarIranA rUpa-saudaryathI paNa gaNadharanuM rUpa adhika hoya che, ane tethI caDhiyAtuM rUpa zrItIrthaMkara prabhunuM hoya che. 1. A sUrijInA caritra mATe mAstara maMgaladAsa manasukharAmanI chapAvelI kamaprakRtinI meM lakhelI prastAvanA juo. Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAra zrIvijaya padyasUrIzvarakRta zakti, guNa, tapa ane gurubhakti sarva gaNadharemAM zrIgautama gaNadhara mahAprabhAvazAlI gaNAya che, kAraNa ke teozrI aneka svAbhAvika labdhionA nidhAna hatA. sAthe sAthe teo nirabhimAnI paNa teTalA ja hatA, te AnaMda zrAvakanA avadhijJAnanI bAbatamAM potAnI bhUla jaNAtAM temaNe tene "micchAmi dukkaDaM ? dIdho te uparathI jANI zakAya che. AvI UMcI hada pahoMcyA chatAM teone gurubhaktimAM apUrva prema hato. gurunI AjJA pramANe vartavAmAM teo AnaMda anubhavatA hatA ane kharI moTAI paNa temAM ja samajatA hatA. vastutaravane niSThaka nirNaya meLavavA sAthe, bIjAone bedha pamADavA mATe ane svazi nA zraddhA guNa vadhAravA mATe paNa zrIgautama mahArAje vAraMvAra bhagavAnane aneka prazno pUchavA che ane tethI ja zrI bhagavatI sUtramAM 36 hajAra vAra zrI gautama mahArAjanuM nAma Ave che. AvA prakAranI praznalIne apUrva bedhadAyaka jANIne zrI zyAmAcArya bhagavaMta zrI prajJApanA sUtramAM paNa e zailI kAyama rAkhI che. aNahArapadanI vAnakI ane nikAcita karmone toDavAnuM apUrva sAdhana kSamApradhAna tapazcaryA che, ema samajIne zrI gautamasvAmI chaThThane pAraNe chaThTha karatA hatA, chatAM teonuM zarIra mahAtejasvI dekhAtuM hatuM, kevaLajJAnanI prAptinI zaMkA ane tenuM nivAraNa pRSThacaMpAnagarInA zAla ane mahAzAla nAmanA rAjaputroe prabhunI dezanAthI vairAgya pAmI pitAnA bhANeja gAMgilane rAjya soMpI, dIkSA grahaNa karI. teo agiyAra aMge bhaNyA ane gItArtha banyA. pachI gAMgala kumANadine pratibodha karavA mATe, prabhunI AjJA laIne zrI gautamasvAmInI sAthe te baMne (zAla-mahAzAla) pRSacaMpAnagarImAM padhAryA. tyAM gAMgila rAjAe gaNadhara zrIgautama mahArAjanI dezanA sAMbhaLI, vairAgya pAmI, svaputrane rAjya seMpI, mAtApitA sahita gautamasvAmInI pAse dIkSA grahaNa karI, pachI saparivAra gautamasvAmI prabhu vIranI pAse AvatA hatA. tyAM rastAmAM zAla ane mahAzAlane potAnAM bena-banevI AdinA guNenI anumodanA karatAM kSapakazreNimAM kevaLajJAna thayuM. A bInA prabhu zrIvIranI pAse AvyA bAda prabhuzrInA kahevAthI jyAre zrIgautama mahArAje jANI tyAre teo vicAra karavA lAgyA ke zuM mane kevaLajJAna nahi thAya? A vAtano khulAso devoe karyo ke Aje ja prabhue pharamAvyuM che ke je bhavya jIva svalabdha vaDe aSTApada parvata upara jaI jinezvarone vaMdana kare te AtmA te ja bhale siddhipadane pAme, " e sAMbhaLIne te prabhunI AjJA laI cAraNalabdhithI vAyu jevA vege aSTApada parvata upara caDhI, tIrtha vaMdanA karI, azoka vRkSanI nIce beThA, tyAM vaizramaNa Adi devone saMsAranI vicitratA gabhita dezanA Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI Avazyaka sUtranA saMkSipta paricaya) pa13 sabhaLAvI, chevaTe vaizramaNane zakAzIla jANIne pu...DarIka ane 'ka'DarIkanuM dRSTAMta kahI tene ni:saTrUhu banAvyeA. paMdarase tApaseAne dIkSA, bheAjana ane kevaLajJAna rAta tyAM rahI teA savAre nIce utaravAnI taiyArI karatA hatA tyAre nIce pUrve AvelA padaseA tApaseA gautamasvAmInI ( parvata caDhatA hatA vakhatanI) apUrva zakti joine Azcarya pAmIne 'uparathI te utaraze tyAre temanA ziSya thaizuM, ' AvA irAdAthI temanI rAha joI rahyA hatA. eTale jyAre gautamasvAmIne AvelA joyA tyAre teoe dIkSAnI mAgaNI karI. gautamasvAmIe badhA tApasAne dIkSA ApI. pachI badhA prabhunI pAse javA cAlyA. vacamAM eka gAma AvyuM, tyAM zrI gautamasvAmIe akSINa mahAnasIlabdhinA prabhAve cADI khIra chatAM sarvene nusa karI, sarve ne vismaya pamADyo. e paMdaraseA tApaseAmAMthI pAMcasAne jamatAM, ane pAMcasone prabhunI prAtihAryAdi Rddhi jotAM ane pAMcaseA tApaseAne prabhunA dUrathI dAna thatAMnI sAthe ja kevalajJAna prakaTa thayuM. A vAtanI zrI gautamasvAmIne khabara na heAvAthI temaNe tApasAne kahyuM ke, he munivaro ! tame prabhune vaMdana karo. eTale mahAvIradeve kahyuM, ' he gautama, A sava` kevalI che, tethI vaMdana karavAnuM na kahevAya ! ' ema sAMbhaLI tarata ja zrI gautama mahArAje kevalI tApasAne khamAvyA, dhanya che zrIgautamadevanA namratA guNane. pharIne kevalajJAnanI prAptinI zakA ane tenuM samAdhAna A avasare krI zrI gautama mahArAje vicAyu` ke " jarUra huM A bhavamAM muktimAM jaIza nahi. kAraNa ke meM jeone dIkSA ApI teo kevalajJAna pAmyA ane huM na pAmyA" eTale prabhue pUchyu " he gautama ! tIrthaMkarAnu vacana sAcuM ke DhavAnu vacana sAcuM !" A praznanA zrI gautame vinayathI javAba ApyA ke " huM prabhu ! namrI tIrthaMkaronuM vacana satya che. " prabhue gautamane AzvAsana pamADavA mATe vadhumAM kahyuM ke " he gautama ! Ama adhIratA karIza nahi, lAMbA kALanA paricayathI tane mArI upara dRDha rAga che. te dUra thatAM ja tane kevalajJAna thaze ! " gautamasvAmIne prabhunA A vacanathI zAMti thaI. zrI gautama mahArAjA mahAvIra devanI pAse bahu dUra nahi ane bahu pAse naha tema ubhaDaka page vinayapUrNAMka esatA hatA, ane dharmadhyAna-zukaladhyAna rUpI koThAne prApta thayelI pAMca iMdriyAne ane manane sthira rAkhatA hatA. tema ja sayama ane tapa 1. upadezaprAsAdamAM A bInA che. Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA4 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta vaDe AtmAne nila banAvI rahyA hatA. gautama gAtramAM janmelA, sAta hAthanI kAyAvALA, samacatusra saMsthAnanA dhAraka ane vajraRSabhanArAMca saMghayaNavALA zrI gautamasvAmI mahAtapasvI, dhAra brahmacanA pAlaka ane sakSipta tema ja vipula tejolezyAne dhAraNa karanArA hatA. vaLI teo cauda pUrvanA jJAtA, cAra jJAnanA dhAraka ane sarvAkSara sa`yeAgAnA jANakAra hatA. chatAM temane jyAre jyAre jijJAsA rUpa sazaya thAya, tyAre tyAre vinayapUrvaka kayAM kAraNAthI karyu' kama aMdhAya ? ka`thI mukta thavAnA zA upAya ? tema ja " camALe ca" vagerenA mahAvIra prabhune prazno pUchI teneA khulAsA meLavatA hatA. prabhune prazno pUchavAnA hetu A prasaMge e zaMkA thAya che ke zrI gautamasvAmI te dvAdazAMgInA racanAra ane cAra jJAnanA dhAraka hovAthI sajJa jevA hatA, teA pachI prabhune teozrI praznA pUche che ema kema bane? AnA uttaramAM TIkAkAra bhagavaMta jaNAve che ke (1) udayamAM vatA jJAnAvaraNIyAdi karmAnA pratApe chadmasthane anupayoga bhAva hAya che tethI, (2) jANatAM chatAM peAtAnA jJAnanA saMvAda mATe, (3) bIjAAne Adha pamADavA mATe, (4) vaziSyAne gurunA vacana upara dRDha zraddhA thAya evA irAdAthI athavA (5) sUtraracanAnI vidhi sAcavavA mATe, ema pAMcamAMnA koI paNa kAraNathI gautama mahArAjA prabhune vAravAra prazno pUchatA hatA. kezI gaNadhara sAthenA prasaMga zrI gautamasvAmImAM apUva vinaya guNa vasyA hatA, tenI khAtarIne mATe kezI gaNadhara mahArAjAnA prasaMga sAkSI pUre che. trevIzamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAmAM thayelA, traNa jJAnanA dhAraka, mahAradhara, zrI kezI gaNadhara mahArAjA ane zrI gautama mahArAjA eka vakhata zrAvastI nagarInI najIkamAM padhAryA. tyAM zrIkezI gaNadhara tinduka vanamAM padhAryA ane zrIgautama gaNadhara kASThaka nAmanA udyAnamAM rahyA hatA. eTale jyeSTha kulanu mAna sAcavIne vinayanidhAna zrI gautama mahArAja kezI gaNadharane malavA padhAryAM, zrIkezI mahArAje temanuM cAgya sanmAna sAcavyu, mahAmAMhe ekabIjAe sukhazAtAnA samAcAra pUchyA, ane ane pUjya puruSA ghaNA ja khuzI thayA. avasara joine zrIgautama gaNadhare kaizI gaNadharanAM mahAvratAnI sakhyA, sacelaka acelaka dha ityAdi bAbAnA tamAma praznonA zAMti pUrvAMka, mIThI bhASAmAM uttara ApyA, je sAMbhaLI zrIkezI gaNadhara ghaNA khuzI thayA. daivAdinI sabhAne paNa A vAta sAMbhaLI ghaNA ja AnaMda thayA. pachI zrIkezI gaNadhare ' Apa zrI mahAjJAnI ane gAMbhIryAdi guNanAnA samudra che. ' ema stavIne zrIgautama mahArAjAnI pAse Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI Avazyaka sUtranA saMkSipta paricaya ) pAya paMca mahAvrata dharma aMgIkAra karyAM, A prasaMgamAMthI kheAdha e maLe che ke saralatA ane kadASarahita svabhAva e e mukhya cuNAthI mADhAi maLe che. meTA puruSanA zuddha vatananI chApa ziSyAdi upara avazya paDe che, vaDIleAnA sanamAM bhAvI jIvAnu cAkkasa hita samAyelu che, dvAdazAMgInI racanA : pUrva kahyA pramANe cauda vidyAnA pAragAmI, kSAryApazamika samyagdarzanavALA zrI gautama mahArAja ( Adi 11 gaNadharA) dvAdazAMgInA racanAra hatA. te prabhu zrIvIrane khamAsamaNuM darzana pUchatA ke ' bhayava' ! tatta' kahetu !' he bhagavan tattvane kaheA ! ema traNa vAra pUchavAthI anukrame prabhue tripadI jaNAvI, jene AdhAre gaNadhara mahArAje bIjabuddhithI dvAdazAMgInI racanA karI. jema eka puruSa jhADa upara caDI phUlA bhegAM karI nIce nAMkhe, te phulAne mAlI vajramAM jhIlI tenI mAlA banAve che, tema sarvajJa zrImahAvIre kevalajJAna rUpI jhADa upara caDI, anekA rahasyabhita dezanA dvArA vacanArUpI phUlA veryAM ane te phUlene vINIne yathArtha svarUpe khIjabuddhi Adi aneka labdhinA dhAraka zrIgautama (Adi 11 gaNadhara) mahArAje AcArAMgAdi sUtreA rUpI mAlA gUthI. tethI ja kahyuM che ke atyaM mAmarA pukhta paMcaMtta naLA nikaLe. " zrutakevalI Adi sthavira bhagavaMtAe te aMgAnuM spaSTIkaraNa karavA zrI upAMgAdinI racanA karI. [ A prasaMge samajavu joIe ke dUdhamAM jema dhI rahelu che ane tene vicakSaNa puruSa jIda karI zake che, ema aMgasUtreA dUdha jevAM ane niyukti Adi thI samAna che, caturthAMza pUrvara zrIbhAhusvAmI Adi mahApuruSAe te te aMgasUtrAddhinI sAthe abhinna svarUpe rahelA zrI niyukti Adine judA gAvyA, ema zrI bhagavatIjImAM kahela 'suttastho vadhu vaDhamo'ityAdi gAthAnA vacanathI jANI zakAya che. ] prAcIna kAlamAM A Agama rUpa gaNAtAM sUtreAnA dareka padanu cAre anuyAga gabhita vyAkhyAna karavAmAM AvatuM; pachI avarpiNInA du:SamakAlanA prabhAve veAnA buddhi Adi guNA ghaTatA heAvAthI te te anuyeAgAmAM thatI gU`catraNa AdRi hetuone dhyAnamAM laIne pUjya zrI rakSitasUri mahArAje te cAre anuyogane pratyeka sUtrAmAM judAM judAM vaheMcyA. tyArathI te te sUtrAnuM vyAkhyAna te te anuyAgane AzrayIne ja karavAmAM gaurava manAya che. pUjya zrIgautama mahArAja (Adi 11 gaNadharo) sa labdhinidhAna hatA. guNapratyayika zaktine labdhi. kahevAmAM Ave che. te bdhionAM svarUpa sAthe nAmeA TUMkAmAM A pramANe jANavAM-- buhilabdhinA 18 bhedA 1. kevalajJAnalabdhi-AnAthI leAkAleAkamAM rahelA tamAma vyAdi jaNAya. Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayasUrIzvarakRta 2. mana:paryavajJAnadhi--AnA pratApe mananA bhAva (vicAra) jaNAya. 3. avadhijJAnalabdhi - AthI AtmA rUpI drabyAnuM jJAna meLavI zake. 4. mIjabuddhidhi--AnAthI pUjya zrI gaNadharAdri mahAtmAe sUtranA eka atha sAMbhaLe, tA paNa buddhimalathI bhaNyA vagara ghaNA arthA karavAne sama thAya, AkhA graMthanuM rahasya samajI jAya, ane sUtracanA karI zake. 516 5. koSThabuddhilabdhi-jema keAhAranI aMdara raheluM dhAnya vikharAya nahi, tema A labdhivALA mahAtmAe bhaNela bhUle nahi. 6. padmAnusAriNIlabdhi--AthI jenA abhyAsa karyAM nathI, tathA je sAMbhaLavAmAM paNa AvyuM nathI evA sUtranuM eka pada sAMbhaLIne te sUtranA pahelA padmathI mAMDIne chellA padma sudhInuM jJAna dharAve. ( AnA traNa bheTTA che 1. anuAAtapadAnusAriNI, 2. pratizrAtapadAnusAriNI ane 3. ubhayapadAnusAriNI, ) 7. sabhinnazretAlabdhi--A labdhinA prabhAve sparzanAdi pAMce kriyAnA viSayAne koI paNa IMdriyathI jANI zakAya. jema AMkhathI vastunu' rUpa jovAya, tema A labdhivALA mahAtmA game te iMdriyathI paTTAnuM rUpa joi zake. ema zabdAdi cAremAM paNa samajavuM, 8. dUrAsvAdana sAmarthya jethI dUra rahelI vastune svAda jaNAya. 9. dUraspana sAmarthya --jethI dUra rahelI vastunA sparzanuM jJAna thAya. 10. dUradarzana sAmarthya --jethI dUranI vastu paNa joI zakAya. 11. dUraghANa sAmarthya --jethI dUra rahelI vastunI gaMdhanuM jJAna thAya, 12. dUrAvaNa sAmarthya jethI cheTenA zabda saMbhaLAya. 13. dazapUvi paNuM--AthI daza pUrvAnu jJAna meLavI zakAya. A labdhivALAne nizcaye samyagdarzana heAya che. jIe sAkSipATha, " caudasa dasa ya abhinne niyamA sammatta sesae bhayaNA 14. caturthAMzapUvi paNuM--AthI vizAla tattvamaMtrAdi garbhita 14 pUryAMnuM jJAna meLavI zakAya. 15, aSTAMgamahAnimittakauzalya--AthI judAM judAM nimitto dvArA zubhAzubhanA cAkkasa nirNaya karI zakAya. 16. prajJAzramaNapaNuM--jema caudapUrvI anI prarUpaNA kare tema A labdhivALA viziSTa buddhinA prabhAve jIvAdi tattvAnA arthanI prarUpaNA karI zake. 17. pratyekabuddhapaNuM ane 18 vAdipaNu', Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya ) kriyAviSayaka labdhinA be prakAra 1. cAraNapaNuM ane ra. AkAzagAmipaNuM temAM cAraNadhinA ja ghAcAraNa ane vidyAcAraNa evA be bheda kahyA che. ja ghAcAraNadhi--A labdhinA prabhAve sUryanAM kiraNAnI madadathI eka ja utpAte (kaeNlage) teramA rUcakavadvIpa sudhI tiI (vAMkI) gati karI zakAya. ane Urdhva mAM meru parvata upara javA cAhe tyAre eka ja utpAte paDakavana para jAya, ane pAchA phare tyAre tevI ja rIte eka ja utpAte nandanavanamAM Ave ane bIjA utpAte svasthAna Ave. 517 vidyAcAraNalabdhi--vidyAcAraNamunIdharo naMdIzvaradvIpa sudhI sUryanAM kiraNa AdinA AlaMbanathI jaI zake che. teo e upAte cakadvIpe jAya ane pAchA pharatAM eka ja upAte svasthAne AvavA samartha thAya che, ane Udhvagati kare, tyAre merunI upara jatAM, pahelA utpAte naMdanavanamAM ane bIjA utpAte paDakavanamAM jAya. tyAM caityavaMdanAdi karI pAchA phare, tyAre eka ja utpAte svasthAne AvI zake. prazna-ja ghAcAraNane pAchA pharatAM vadhAre vakhata lAge tenuM zuM kAraNa ? uttara- jaMghAcAraNa munione pAchA pharatAM labdhinI AchArA sabhave che, mATe vadhAre vakhata lAge che, ane jaghAnA khalathI te gati kare che, mATe pAchAM pharatAM javAnA parizramane laIne paNa tema saMbhave che. ane vidyAcAraNa munione tema nathI, te teA vidyAnA khale gati-Agati kare che. AkAzagamanaladhi--AthI pa"kAsane beThA beThA athavA kAyAtsargAdi svarUpe, paga upADayA vinA addhara AkAzamAM cAlI zakAya, enA jalacArA zrIjA paNa aneka bheA samajavA. vaikriyalabdhinA aneka bheA che. te A pramANe-aNimA, lithamA, garimA, mahimA, prApti, prAkAmya, iziva, zitva vagere, tAbdhinA ugra tapasyAlabdhi vagere sAta bheTTA che. maLalabdha--1. maneAkhalIpaNuM', 2. vacanamalIpaNuM ane 3. kAyamalIpaNuM ema alalabdhi traNa prakAre jANavI. auSadhilabdhinA 8 bhedA--1. ASaSaSadhilabdhi, r. khelauSadhibdhi, 3. jallauSadhilabdhi, 4. malauSadhilabdhi, pa. viDyuDauSadhilabdhi, savaiSidhilabdhi, 7. AzIviSalabdhi ane 8. dRSTiviSalabdhi, rasalabdhinA kSIrAzrava, mAzraya, amRtAzraya, dhRtAzrava vagere 6 bhedyA samajavA, Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta kSetralabdhinA be bheda-1, akSaNamahAnasIlabdhi ane 2 akSINamahAlayatvalabdhi. zrI gautama mahArAjAne akSaNamahAnasIlabdhi paNa hatI. A labdhinA prabhAve temaNe DI khIrathI paNa 1500 tApasane jamADyA hatA. hAlika kheDutane prasaMga, pUrva saMskAronuM prAbalya prAraMbhamAM kahyA pramANe zrI gautama mahArAje je siMhane maratI vakhate navakAramaMtra saMbhaLAvI AthAsana ApyuM hatuM, te siha marIne atyAre kheDUta thayo hato. tene joIne prabhu zrIvIre kevalajJAnathI jANyuM ke je ke meM tripuSTa vAsudevanA bhavamAM Ane mArela hovAthI mArI upara tene dveSa che, to paNa teno huM uddhAra karuM. eTale prabhue gautama gaNadharane kahyuM ke "he vatsa! A sAme khetaramAM kheDa karatA kheDUtane pratibodha karavA ja! ? eTale gautamasvAmIe tyAM jaI tene upadeza Apyo ane tene dIkSA dIdhI. pachI tene sAthe laIne zrI gautama gaNadhara prabhunI pAse AvyA. prabhune jotAMnI sAthe ja cheSa jAgavAthI veSa mUkIne te kheDUta cAle gaye. ahIM saMskArano siddhAMta samajavA jevuM che. jevA saMskAra A bhavamAM paDyA hoya tevA saMskAra laIne jIva bhavAMtaramAM jAya che. pAchalA bhavamAM saMyamAdinI ArAdhanAnA ucca saMskArane pratApe ja zrI vajasvAmI Adi mahApuruSone nAnI uMmaramAM paNa saMyama sAdhanAno uttama avasara maLyo hato. sAthe sAthe e paNa yAda rAkhavuM joIe ke pAchalA bhavamAM kharAba saMsakAre paDayA hoya to tevA ja saMskArane gozAlA vagerenA daSTAMte bhavAMtaramAM anubhava thAya che. hAlikanA pUrva saMskAe jora karyuM ane te prabhu virane joIne saMyama choDIne nAzI gayo. zrI vIranirvANu ane kevalajJAnanI prApti zrI gautama mahArAje pacAsa varSanI uMmara vItyA bAda ekAvanamA varSe dIkSA grahaNa karIne trIza varSa sudhI eTale 80 varSanI uMmara thaI tyAM sudhI chadmasthabhAve prabhu zrIvIranI sevA karI ane AtmAne nimala karyo. 81mAM varSanA prAraMbhamAM temane kevalajJAna pragaTa thayuM. te prasaMga A pramANe che. potAno nirvANa samaya najIka jANIne prabhu mahAvIradeve " gautamane mArI upara atyanta rAga che, mATe mArAthI dUra haze te ja tene kevalajJAna thaze." ema jANIne zrIgautamane najIkanA keIka gAmamAM rahetA vazarmA nAmanA brAhmaNane pratibodha karavA javAnI AjJA pharamAvI. te pramANe che tene pratibaMdha pamADI pAchA pharatAM rastAmAM temaNe prabhunA paMcama nirvANa kalyANa mATe AvelA devAnA kahevAthI prabhu zrI mahAvIranA nirvANanA samAcAra jAgyA. temane asahya kheda thayo ane te stabdha thaI gayA. teo khinna hRdaye ja mahA Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene pravacana kiraNAlI (zrI Avazyaka sUtranA saMkSipta paricaya) pa1 vIra" "mahAvIra' zabdane mATe svare jApa karavA lAgyA. vIra vIra ? ema bolatAM belatAM kaMTha ane tALuM sukAvA lAgyAM eTale chevaTe eka "vI" zabda ja bolavA lAgyA. pote dvAdazAMgInA jANakAra hovAthI "vI" zabdathI zarU thatA aneka stutisUcaka zabdo temane yAda AvyA. chevaTe vItarAga zabdanI vicAraNuM karatAM temaNe jANyuM ke prazasta sneha paNa mokSa pAmavAmAM vighakartA che. ema jANI zrI gautama mahArAjA vicAravA lAgyA ke kharekhara huM bhUla karuM chuM, prabhu to vItarAga che. emane mArI upara rAga hoya ja zAno? kharekhara huM ja mehamAM paDayo chuM. mArA A ekapakSI snehane dhikkAra che. huM ekalo chuM. mAruM kaI nathI, tema huM keIne nathI; ema vairAgya bhAvanA bhAvavA pUrvaka kSAyika samyagdaSTivALA zrIgautamasvAmI Aso vada amAsanI pAchalI rAte dhyAnAktarIya samaye lokAloka prakAzaka kevalajJAna pAmyA. vyAjabI che ke mokSamArgamAM pravatelA bhavya jIvone vajanI sAMkaLa samAna kaI paNa hoya to te eka sneha ja che. savAre iMdrAdika devoe kevalajJAnano mahimA karyo, anazana ane nirvANanI prApti pachI bAra varSo sudhI jagatItalanI upara vicarI, ghaNA bhavya jIvone pratibodhIne gautamadeva aMtima samaye zrIrAjagRhI nagaranI bahAranA vaibhAragiri parvatanI upara AvyA ane tyAM pAdapopamana anazanamAM eka mahinAnA upavAsa karI, sudharmAsvAmIne gaNa meMpIne, 92 varSanuM AyuSya pUruM thatAM bAkInAM cAre aghAtI karmone kSaya karI, akSaya avyAbAdha sukhamaya muktipadane pAmyA. vartamAna covIzInA cepIza tIrthakaranA badhA gaNadharamAM zrI gautama gaNadhara mahAprabhAvazALI gaNAya che. temanA kSamA, namratA, saralatA, labdhisaMpannatA Adi aneka guNothI AkarSAIne zrIsaMgha divALInA divase, cepaDAmAM zAradApUjana karatI vakhate "zrI gautamasvAmInI labdhi hojo ema lakhe che, ane kArtika suda ekamanA divase savAramAM temanAM stotra-rAsa vagere sAMbhaLe che. evA guru gautama zrIsaMghanuM kalyANa kare, 2. agnibhUti gaNadhara. magadha dezanA gobara gAmamAM gautama gotranA vasubhUti brAhmaNa ane pRthvI mAtAnA putra zrI agnibhUtino janma vRSabha rAzi ane kRttikA nakSatramAM thayo hato. te mahAbuddhizAlI hovAthI moTI uMmare cauda vidyAnA pAragAmI banyA. "karma che ke nahi, A saMzaya dUra karIne prabhu zrI mahAvIradeve temane temanA pAMcaso ziSyo sAthe, 47 mA varSanI zarUAtamAM vaizAkha sudI agiyArase dIkSA ApI ane gaNadhara pade Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parava zrIvijayapadmasUrIzvarakRta sthApyA. tripadI sAMbhaLIne agiyAra aMgeAnI racanA karavAmAM sama ane caturgAnI evA zrI agnibhUti mahArAja chadmasthapaNAmAM 12 varSa rahyA eTale 58 varSa vItyA bAda pa9 mA varSoMnI zarUAtamAM teo kevalajJAna pAmyA. 16 varSa sudhI keliparyAya ArAdhI, 74 varSInuM saMpUrNAMyu pUru karI, vaibhAragiri upara pAApagamana anazana karavA pUrvaka mAsakSamaNa karI, tee nirvANa pAmyA. temanA saMghayaNa, deha rUpa vagerenI bhInA zrI iMdrabhUtijInA caritra pramANe samajavI. 3. vAyubhUti gaNadhara trIjA gaNadhara mahArAjA te pahelA ane mIjA gaNadharanA sagA bhAI thAya, tethI mAtApitAnAM nAma pUrvanI mAphka jANavAM. temanA janma tulA rAzimAM svAti nakSatramAM thayA hatA. teo cauda vidyAnA pAragamI banyA hatA. temane A zarIra che te ja AtmA che ke zarIrathI alaga AtmA che, " A saMzaya hatA. prabhuzrI vIranA samAgamathI te sa Mdeha dUra thatAM 500 ziSyA sahita, pUrve` kahelI tithie, 41 varSanA gRhastha paryAya vItyA bAda, temaNa prabhu pAse dIkSA lIdhI. 10 varSa chadmasthapaNAmAM rahI, pa3mA varSanI zarUAtamAM teo sajJa thayA. 18 varSAM kevalIpaNe vicarI 70 vanuM sarvAyu pUrUM karIne prabhunI hayAtimAM teo nirvANa pAmyA. bAkInI mInA pUrvanI mAphka jANavI. 4. zrI vyakata gaNadhara A zrI vyakata gaNadhara mahArAjA kollAka gAmanA rahIza, ane bhAradvAja gAtranA pitA dhanamitra ane mAtA vArUNInA putra hatA. temanA janma makararAzi ane zravaNa nakSatramAM thayA hatA. zrI iMdrabhUtijInI mAphka 51 mA varSoMnI zarUAtamAM pAMca ( pRthvI Adi ) bhUta che ke nahi ? " A saMdeha dUra thatAM 500 ziSyA sahita temaNe prabhuzrI vIranI pAse dIkSA grahaNa karI. zrI agnibhUtinI mApheMka 12 varSa pramANa chadmastha paryAya pAlI 6ra varSanI uMmara vItyA bAda 63mA varSanI zarUAtamAM te kevalajJAna pAmyA. trIjA gaNadharanI mAphaka 18 varSa sudhI kevalIpaNe vicarI prabhu zrI vIranI hayAtimAM sarvAMcu 80 varSanuM pUrNa karI muktipada pAmyA hatA. bAkInI mInA pUrvInI jema jANavI. 5. zrI sudharmArasvAmI gaNadhara A pAMcamA gaNadhara sudharmAsvAmIjI kAllAka gAmanA rahIza ane agnivezyAyana gAtramAM janmelA evA pitAzrI dhanamitra vipra ane mAtA bhadheilAnA putra hatA. kanyArAzi ane ( prabhu zrIvIranuM je janma nakSatra hatuM te) uttarAphAlgunI nakSatramAM temanA . Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (zrI Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya) 521 janma thayo hato. kuzAgra buddhinA prabhAve teo cauda vidyAnA pAraMgata thayA. temane e saMzaya hato ke "je prANuM je A bhavamAM hoya, te ja te (prANu) parabhavamAM thAya che ke bIjA svarUpe? prabhu zrI vIre A saMzaya dUra karyo, jethI temaNe paNa pahelA ane cethA gaNadharanI mAphaka ekAvanamA varSanI zarUAtamAM prabhunI pAse dIkSA lIdhI, A zrIsudharmAsvAmInI bAbatamAM zrI zatruMjayamAhAmyamAM kahyuM che ke AdIzvara bhagavaMtanI AjJAthI zrI puMDarIka gaNadhare savA lAkha zloka pramANa zrA zatruMjayamAhAmya banAvyuM hatuM. te ghaNuM vizAla hovAthI aha5 jIvita-buddhivALA jIvonA upakArane mATe prabhu zrI mahAvIra devanI AjJAthI gacchanAyaka zrI sudharmAsvAmI gaNadhare tene TUMkuM karIne ra4 hajAra zloka pramANu banAvyuM. tyArabAda kAlAntare zilAditya rAjAnI vinaMtI dhyAnamAM laIne AcArya zrI dhanezvarasUrijI mahArAje tethI paNa nAnuM zatruMjayamAhA banAvyuM, sudharmAsvAmIjI mahArAja pahelA udayanA 20 AcAryomAM mukhya yugapradhAna thayA, yugapradhAna mahApuruSo (prAya:) ekAvatArI hoya che. temaNe 4ra varSa (bIjA daze gaNadhare karatAM adhika samaya) sudhI chadmasthapaNuM bhegavyuM. temAM teo 30 varSa sudhI prabhu vIranI sevAmAM rahyA ane 12 varSa sudhI zrI gautama mahArAjanI sevAmAM rahyA. dara varSa vItyA bAda 93 varSanI uMmare teo kevalajJAna pAmyA. 8 varSa sudhI kevalIpaNe vicArI zrI ja bUsvAmI Adi ghaNuM bhavya jIvone pratibodhI 100 varSanuM AyuSya pUrNa thatAM vaibhAragirinI upara mAsika anazana karI prabhu zrI vIranA nirvANathI 20 varSe muktipada pAmyA. bAkInI bInA pUrvanI mAphaka jANavI. 6. zrI maMDita gaNadhara chA gaNadhara zrI maMDita gaNadhara vAsiSTha gotranA maurya gAmanA rahIrA vipra zrI dhanadeva ane mAtA zrI vijayadevAnA putra hatA. temane siMha rAzi ane maghA nakSatramAM janma thayo hato. bRhaspatine paNa jIte evA buddhivaMta hovAthI teo thoDA samayamAM cauda vidyAnA pAragAmI thayA. te hamezAM 350 ziSyone bhaNAvatA hatA. temane baMdhamekSanI bAbatamAM saMdeha hatA, te prabhu zrI mahAvIre dUra karyo, tethI temaNe pa4mA varSanI zarUAtamAM prabhunI pAse dIkSA lIdhI. te A gaNadhara padavI pAmyA hatA ane dvAdazAMgInA racanAra hatA, teo chadmasthapaNAmAM 14 varSa sudhI rahyA. eTale 68mA varSanI zarUAtamAM teo kevalajJAna pAmyA, kevalIpaNe 16 varSa sudhI vicarI, 83 1. prabhu zrImahAvIre agiyAre ziSyone gaNadhara pada detI vakhate bIjA sarva karatAM dIrdhAya hevAthI sudharmAsvAmIne gaNunI anujJA karI hatI. Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parara zrIvijayapadmasurIzvarakRta vastu sarvAyu pUrNa karI prabhunI hayAtimAM ja te muktipadane pAmyA. bAkInI mInA pahelA gaNadharanI mAphaka samajI levI. 7. zrI mauryaputra gaNadhara A mauya putra gaNadhara mahArAjA kAzyapa geAtranA mau gAmavAsI, mauya brAhmaNanA putra hatA. temanI mAtAnuM nAma vijayadevA hatuM. teonA janma vRSabha rAzimAM mRgazIra nakSatramAM thayA hatA. teo cauda vidyAnA pAragAmI hatA ane 350 ziSyAnA adhyApaka hatA. temane "DhavA che ke nahi '" evA saMzaya hatA. prabhu zrImahAvIre dUra karyAM eTale 65 varSoMnI uMmare teo dIkSita banI gaNadhara banyA. saghdhinidhAna evA teA 14 varSa chadmasthapaNAmAM rahyA, eTale 2 varSa vItyA mAda 80 mA varSanI zarUAtamAM teo kevalajJAna pAmyA. 16 varSa sudhI kevalIpaNe vicarI sarvIyu (65 + 4+ 16) 95 varSInuM pUrNa karI prabhunI hayAtimAM zailezI avasthA anubhavIne te nirvANapadane pAmyA. mAkInI mInA pUrvanI mAphka samajavI, 8. zrIakapita gaNadhara. A AThamA gaNadhara mahArAja gautama gautranA, pitA dhruva brAhmaNa ane mAtA jayaMtInA putra hatA. teonA makAza, uttarASADhA nakSatramAM janma thayA hatA. tIvra buddhinA prabhAve chae dananAM zAstro bhaNIne teo mahAsamaya vidvAna thayA. te 300 ziSyAne bhaNAvatA hatA. temaneA nArakIe che ke nahi" A saMzaya prabhuzrI mahAvIre dUra karyAM eTale temaNe prabhunI pAse 49mA varSanI zarUAtamAM dIkSA lIdhI, ane teo gaNadhara padavI pAmyA. 9 varSa chadmasthapaNe rahI teozrI 58mA varSanI zarUAtamAM kevalajJAna pAmyA. 21 varSa sudhI dhyAnAtIta bhAve vicarI, ghaNA bhavya vAna meAkSamAnA musAphara banAvI, sarvAyu (48 + 9 + 21) 78 varSanuM pUrNa karI pacama gati (meAkSa) ne pAmyA. mAkInI mInA zrIiMdrabhUtijInI mAphka jANavI 9. zrIacalAtA gaNadhara. A zrI 9mA gaNadhara mahArAja kAzalA (ayAdhyA ) nagarInA rahIza, hArita gAtranA pitA zrIvatu brAhmaNa ane mAtA nAnA putra hatA. mithunarAzi ane mRgazIra nakSatramAM teo janmyA hatA. sAMkhya auddha dazanAdi sarva zAstronA teo pAragAmI banyA. prabhu zrImahAvIradevanA samAgamathI, 300 ziSyAnA adhyApaka evA temanA, * puNya-pApa che ke nahi?" A saMzaya dUra thatAM, teo 47mA vatI rArUAtamAM dIkSA lai gaNadharapadavI pAmyA. 16 varSa chadmasthapaNAmAM rahI 59mA varSanI zarUAtamAM kevalajJAna pAmyA. 14 varSa sudhI kevalIpaNe vicarI sarjAyu 72 varSInuM pUrNa karI sanAtana ' Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI Avazyaka sUtranA saMkSipta paricaya ) zAMtimaya siddhapadane pAmyA. bAkInI mInA prathama gaNadharanI mAphka jANavI. 10. zrImetA gaNadhara. C A zrI dazamA gaNadhara vacchadezAntaga ta tu`gika nAmanA gAmamAM rahenAra kauDinya gAtranA pitAzrI datta brAhmaNa ane mAtAzrI varUNadevAnA putra thAya, temanI janmaza meSa hatI ane temanuM janmanakSatra azvinI hatuM. te mahAsama paMDita ane 300 ziSyAnA adhyApaka hatA. temane * palAka che ke hu? A saMzaya hatA. prabhu zrIvIre te dUra karyAM, eTale 37 varSanI uMmare teo dIkSA lai gaNadhara padavI pAmyA. 10 va chadmasthapaNAmAM rahI, 47mA varSanI zarUAtamAM te kevalI thayA. teozrI 16 varSa kevalIpaNe vicarI chevaTe (36+10+16) 62 varSInuM sarvAMcu pUrNa karI janma jarADhi upadravahata parama padane pAmyA. bAkInI trInA prathama gaNadharanI mAphka jANavI. 11. bAlasaMyamI zrIprabhAsa gaNudhara P pa3 rAjagRhI nagarImAM kauDinya gAtramAM janmelA zrIkhala nAmanA brAhmaNa rahetA hatA, tene atibhadrA ( atikhalA ) nAmanI srI hatI. temane tyAM kaI rAzi ane-puSpa nakSatramAM eka putranA janma thayA. tenuM nAma 'prabhAsa ' pADayuM. te anukrame sa zAstromAM niSNAta banyA. A zrIprabhAsa brAhmaNa 300 ziSyAnA adhyApaka hatA. temane " meAkSa che ke nahi ?" A saMzaya hateA. te bhAva karuNAnA bhaMDAra bhagavata zrImahAvIre yathArtha InA samajAvI dUra karyAM, eTale prabhunI pAse 16 varSanI ( bIjA gaNadharo karatAM nAnI ) uMmare dIkSA laI gaNadharapaDha pAmyA. 8 varSI chadmasthapaNAmAM rahI, 24 varSanI uMmara vItyA bAda 25mA vaSa~nI zarUAtamAM teo kevalajJAna pAmyA. 16 varSo sudhI kevaLIpaNe vicarI sarvAMyu 40 vaSanuM pUrNa karI prabhunI hayAtimAM ja teo AtmasmaNatArUpa meAkSane pAmyA. upasa hAra AvazyakasUtra, vividha tI' kapa vagere graMthAne AdhAre A pramANe agiyAra gaNadharAnI jIvanarekhA TUMkAmAM jaNAvI. dareka gaNadharanA saMzayA ane te darekanu prabhue karela vivecana ane samAdhAnagabhita vicAro alaga graMthamAM ApavA bhAvanA hovAthI ahIM te saMbadhI TUMkamAM ja ullekha karyAM che. A agiyAre gaNadharAnA jIvananI bAbatamAM hajI ghaNuM jaNAvavuM bAkI kahyuM che, je avasare jaNAvavA bhAvanA che. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ riAya | svAti tulA 1 ) sudharmA vAbha zrI gaNadhara mahAyaMtra aMka nAma | saMzaya | nAma janmabhUmi janma nakSatra rAzi pitA | mAtA | gotra rAvatI thayAsakhya 1 IMdrabhUti | jIvana magadhadezamAM | jyeSThA vRzcika vasubhUti pRthvI | gotama 50 gobara gAma agnibhUti karmane kRttikA vRSabha 4 | 12 vAyubhUti | zarIrathI chava , jude nathI vyakta paMcabhUtane kAlA ka zravaNa makara dhanamitra vArUNI bhAradvAja ! je ahIM je uttarA phAgunI | agni -| te marIte thAya vezyAya maMDita baMdha mokSane 350 madhA dhanadeva jayade vAziSTa mauryaputra devane mRgazIra kAzyapa akapita nArakIne 300 mithilA uttarASADhA makara deva | jayaMtI | gautama alabhrAtA puNya pApane kezalA nagarI | mRgazIra hArita | 46 metAryA paralekane vaccha dezamAM | azvinI varuNadeva kauDinya 36 taMgika 11 | prabhAsa | nirvANano | rAjagRha , puSya karka | bala atibhadrA , nIcenI bAbate agiyAra gaNadharanI ekasarakhI samajavI - saMghayaNa-vajavabharanArA saMsthAna-samacaturastra; dehavaNa-suvarNa je. rUpasaMpadA-tIrthakara devathI ochI ane AhAraka zarIrathI caDhiyAtI. dIkSA samaya-vaizAkha suda agiyArasanA divasane pUrva bhAga (pahelA be prahara)ne jJAna-gRhasthapaNe cauda vidyAnA pAragAmI ane dIkSitapaNe dvAdazAMgI gaNipiTakanA dhAraka ane chevaTe kevaLajJAnI, nirvANa-rAjagRha nagaramAM vaibhAragiri parvata upara, mAsakSamaNa pUrvaka pAdapapagamana anazanamAM. [ zrIIndrabhUti ane zrI dharmAsvAmI sivAyanA nava gaNadhara mahArAja bhagavAna mahAvIra svAmInI hayAtimAM ja nirvANa pAmyA hatA. ] nedha-bhagavAna mahAvIra svAmInA samavasaraNamAM AvatA dene, A agiyAre brAhmaNoe "teo potAnA yajJamAM Ave che, ema mAnyuM. paNa chevaTe temane sAcI vastu samajANI, eTale teo potapotAnI zaMkAnuM samAdhAna meLavavA bhagavAna pAse gayA ane pitAnA manane saMtoSa thatAM dIkSita thayA. A rIte prabhuzrI mahAvIranA 11 gaNadharonuM varNana pUruM thayuM. 9 ! 16 ! 40 Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karNAvatI ( zrI Avazyaka sUtranA saMkSipta paricaya ) sAmAcArInu TraMka varNana ahIM zarUAtamAM kAla zabdanA nikSepAtuM ane samaya vagerenu' svarUpa, tathA sAmAcArInA A sAmAcArI vagere traNa ane 10 bheTThAnuM svarUpa, kramasara vistArathI samajAvyu che, pachI anukrame icchAkArAdinA yAgya viSaya ( avasar; prasaMga )nu ane phUlanuM varNana, tathA upasaMpadAnA mukhya traNa bheda ( jJAnAdinI upasaMpadA ), temAM jJAnApasaMpadAnA ne darzanApasa'padmAnA traNa traNa bheTThA ane cAritra sa'padmAnA be bhedyAnuM vana, tema ja vattanA sanA ane grahaNanuM svarUpa spaSTa samajAvyu` che, pachI anukrame pramAna ane niSadyAdinA vidhi, tathA vAcanAne sAMbhaLavAnA vidhi ane tenu la jaNAvIne avagrahane mAMgavAnA vidhi vagere bInA spaSTa samajAvI che. upakramanuM nikSepAdinuM TreMka varNIna ahI AyuSyane ghaTavAnAM 7 kArA vividha dRSTAMta sAthe jaNAvatAM daMDa, cAbUka vagere hetuonI bInA paNa spaSTa samajAvI che. pachI kramasara prazasta kAla ane aprazasta kAla tathA divasa rAtri rUpa pramANakAla tema ja va`kAla, ane bhAvasthitinuM vaNa na karIne cAlu prasaMge pramANa kAlanI pahelI paurUSInA adhikAra (jarUriyAta) jaNAvyA che, ane bhAvanikSepAnA vicAramAM prabhu mahAvIranA kSAyikabhAvanI, ane gaNadharanA kSAcApamikabhAvanI jarUriyAta jaNAvI che. pachI anukrame zabdanA nikSepAnA vicAra, tathA nimitta-naimittinuM temaja samavAyI--asamavAyI vagerenuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che. te pachI pratyaya zabdanA ane lakSaNa zabdanA nikSepAtu varNana, tathA naigamAdi 7 nacAnAM lakSaNa ane bheTTA kahIne cAlu prasaMge traNa nayAnA adhikAra (jarUriyAta) jaNAvyA che. pachI zrI vajrasvAmInA aratramAM be vAra deve karelI AhAranI nimaMtraNA, temaNe zeThanI dIkarI rukimaNIne upadeza daI sAdhvI banAvI, deve vajrasvAmIne ApelI AkAzagAminI labdhinuM svarUpa, temanu mAhezvarI nagarImAM javuM vagere bInA paNa vistArathI samajAvI che. pachI zrIAryarakSitasUri mahArAjanA varNavelA caritramAM kahyuM che ke dareka sUtramAM anuyAganI alaga alaga saMkalanA karanArA te zrIAryarakSitasUri mahArAja jANavA. ahIM temanA mAtApitA vagerenA varNanamAM te badhAMnI bInA vagere hakIkatA paNa jaNAvI che, ne aMte cAre anuyAganAM sUtrAnI, ne mahAkalpa chedanI hakIkata paNa vistArathI samajAvIne upakramAdinuM varNana pUruM karyu` che. ahIM AyuSyane ghaTADanArA rAgADhinA adhyavasAya vagere 7 upakramAnuM vistArathI varNana vizeSAvazyaka bhASya, lAkaprakAza, saMvegamAlAdi graMthAmAMthI jANavuM, nijJavAnu TUMkavaNuM na ahI" anukrame nivAnA matA ane te dareka matane kADhanArA Ada puruSanuM parapa Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 zrIvijayapadrasUrIzvarakRta nAma, tathA te mata jyAM je sAlamAM nIkaLyo, te gAmanuM nAma tema ja sAlanI bInA kahIne vistArathI nihanuM varNana karatAM pUrvapakSa ane uttarapakSa vagerenI bInA spaSTa samajAvI che. upodaghAta niyuktinuM saMkSipta varNana kaI paNa zAstranI vyAkhyA zarU karatAM pahelAM tene TUMkAmAM paricaya karAvanArI je niyukti, te upodaghAta niryukti kahevAya. sAmAyikasUtranI A upaghAtaniryuktimAM (1) samyakatva sAmAyika, (2) zrata sAmAyika, (3) dezavirati sAmAyika, (4) sarvavirati sAmAyika, A rIte sAmAyikanA 4 bheda jaNAvIne kayo naya e 4 bhedamAMnA keTalA bhedone mAne che? A bInA spaSTa samajAvI che. pachI anukrame guNa-guNInA abheda nayanI apekSAe je AtmA te ja sAmAyika kahevAya. A bAbatamAM jarUrI nayane vicAra ane dareka vratanA viSayanI bInA tathA sAmAyikanuM svarUpa, tema ja ghaNIvAra prApta thatA dezaviratinA lAbhanuM varNana vistArathI karyuM che. pachI anukrame kSetra, dizA vagere (kAro)nI apekSAe sAmAyikanA vicAro jaNAvatAM kahyuM che ke (1) traNe lokamAM samyakatva ane zrata hoya, (2) tirthAlAkamAM manuSyane ja sarvavirati hoya. (3) manuSyane ane tiya"cane dezavirati heya vagere bInA vistArathI jaNAvI che. pachI anukrame mAnuSya(manuSyapaNuM) vagerenI durlabhatA daza daSTatAthI kahIne dharma karavAne upadeza detAM dharmane sAMbhaLavAmAM vizva karanArA Alasa vagere 13 kAThIyAne tajavAnI ane vrata, kSamA vagerene ArAdhavAnI preraNA karI che. pachI anukrame vistArathI samyakatvanuM svarUpa, ane cAre sAmAyikane daSTAMta sAthe zabdArtha, tathA cAlu prasaMge damadaH muni vagerenuM tema ja munipaNAnuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che. chevaTe anukrame metArya muninI ane kAlikAcAryanI tathA cilAtIputranI stuti karIne dharmarucI muninA dRSTAMte anAvRSTinuM ane IlAputranA dRSTAMte parijJAnuM, tathA pratyAkhyAnanA varNanamAM tetalinuM dRSTAMta varNavyuM che. A rIte uddaghAtaniryuktinuM varNana pUruM thayuM. satranuM huMka varNana ahIM sutranuM svarUpa jaNAvatAM tenA 3ra deSanuM ane 6 ke 8 guNenuM paNa varNana vistArathI samajAvIne namaskAra maMtranI vyAkhyA zarU karI che. namaskAra (maMtronuM saMkSipta varNana ahIM zarUAtamAM namaskAra sUtranA utpatti, nikSepa, pada, padArtha vagere dvArenuM varNana karIne ApaNAdi pAMca prakAranI prarUpaNa karI che. pachI "namo arditA che ahIM kahelA ari zabdathI rAgadveSa-kaSAyAdinuM svarUpa ane kaSAya zabdanA nikSepa, Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena pravacana kiraNAvalI (zrI Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya) para7 tathA parISaha upasargonI bInA, tema ja "ahaMna zabdanI nirUkti, temane namaskAra karavAnuM phala vagere bInA spaSTa samajAvIne "namo siddhALaM" A padamAMnA siddhapadanA 11 nikSepAnuM varNana karatAM anukrame karmane ane zilpano bheda (te bemAM taphAvata) ane A avasare kekAsAdinAM dAtA, tathA vidyAmAM ane maMtramAM pharaka, Arya khapUTAcAryAdinA dRSTAMta ApIne samajAvyo che. pachI gasiddhanA varNanamAM Arya samitasUrinuM, ane AgamAMsaddhanA varNanamAM zrIgautama svAmI gaNadharanuM, tathA artha (dravya, dhana) siddhAdinA varNanamAM mahA kaMjUza mammaNa zeTha vagerenAM daSTAMte kahIne anukrame buddhisiddhanuM lakSaNa, ane buddhinA cAra bhedo daSTAMte daIne vistArathI samajAvyA che. pachI ta:siddhanA varNanamAM daDhaprahArI ceranuM daSTAMta jaNAvIne siddha ' zabdanI nirUkti, ane samudraghAtanI tathA zailezI avasthAnI bInA, tema ja siddhanI Urdhvagati thavAmAM tuMbaDA vagerenAM dAMta varNavyA che. pachI siddhanI alokamAM gati na thavAnuM kAraNa, ane siddhazilAnuM varNana, tathA siddhanI avagAhanA, tema ja deza-pradezanI sparzanA, vagere hakIkato kahIne siddhanAM lakSaNa ane sukha, tathA ekArSika 8 zabdo, tema ja temane namaskAra karavAnuM phala vistArathI samajAvyuM che. pachI kramasara AcAryapadanA, ne upAdhyAyapadanA cAra cAra nikSepAnuM ane te baMnenuM svarUpa vagere bInA kahIne te ja paddhatie sAdhupadanuM varNana karyuM che. pachI arihaMtAdi pAMca saMkhyAnI ane kramanI bAbatamAM zaMkA ane samAdhAnanuM tathA namaskAranA projana ane phala vagerenuM varNana tridaMDI vagerenAM dRSTAMta ApIne vistArathI karyuM che. A rIte namaskAramaMtranI vyAkhyA pUrI thaI. zrI sAmAyika (karemi bhaMte) sUtranuM TUMka varNana ahIM zarUAtamAM kahyuM ke zrInaMdIjInA ane anugadvAra sUtranA upadaghAtone prastAvanAone) jANI navakAra bolIne "karemi bhaMte !" sUtrane uccAra karavo. ahIM mUla sAmAyika sUtra kahIne kramasara tenAM (1) karaNa, (2) bhayAMta, (3) sAmAyika, (4) sa, (5) javA lAyaka sAvadyoga (6) pratyAkhyAna, (7) yAvajava, (8) trividha, A dareka pAnuM spaSTa svarUpa samajAvIne "karaNa padanA 6 nikSepA jaNAvyA che. temAM dravyakaraNAdi 4 karaNanuM svarUpa, ane uddeza samudeza ne anujJAnuM svarUpa vistArathI kahyuM che. pachI anukrame sAmAyikanA ekArthika (paryAyavAcI zabdo, ane sAmAyikane ka7 (AtmA) karma (sAmAyika) ane karaNa (AtamA )nuM svarUpa, tathA sarva padanA nikSepa, tema ja tyAga karavA lAyaka krodhAdinuM varNana karIne kahyuM che ke "samyakatva vagere ? prazasta yoga kahevAya. A tamAma bInA vistArathI samajAvIne pratyAkhyAna zabdanA 6 nikSepa ane yAvajIva zabdano artha tathA jIva zabdanA nikSepa tema ja tivA ? Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 zrIvijayapaghasUrIzvaraku A padanuM svarUpa vagere bInA vistArathI kahI che. pachI dravya pratikramaNanuM varUpa jaNAvatAM kSullaka (nAnA) ziSyanuM, ane bhAva pratikramaNanuM svarUpa jaNAvatAM mRgAvatI sAvIjInuM dRSTAMta kahyuM che. pachI dravya niMdAnA varNanamAM citAranI dIkarInuM dRSTAMta ApIne dravya gahanA varNanamAM brAhmaNanuM ane dravya vyutsarga (dravya kAyotsarga)nA varNanamAM zrIprasannacaMdra rAjarSinuM dRSTAMta kahIne anugAmanuM varNana pUruM karyuM che. chevaTe jJAnanayanuM, ne kriyAnanuM svarUpa kahIne jaNAvyuM che ke je jJAna kriyAne sAdhaka hoya, te ja sAdhu kahevAya. A rIte sAmAyika sUtranI vyAkhyA pUrI thaI, zrI caturvizatistava (logassa sUtra)ne TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM "caturvizati zabdanA ane stava' zabdanA nikSepa jaNAvIne kahyuM che ke puSpAdithI je prabhunI pUjA karIe, te dravyastava kahevAya. ane dravyapUjA karyA pachI prabhunA guNenI je stavanA karIe, te bhAvastava kahevAya. nirAraMbhI sAdhuone bhAvatavathI kamenijara vagere ghaNAM lAbha thAya che, tethI teo dravyastava ( phUla vagerethI pUjA) karatA nathI. tathA zrAvakee dravyastavanI sAdhanA karavI ja joIe. kAraNa ke te temanI saMsAranI rakhaDapaTTI TALe che. A tamAma bInA vistArathI samajAvIne loka zabdanA 8 nikSepA ane leka zabdanA ekArthika zabdo (paryAyavAcaka) zabdo jaNAvyA che. pachI anukrame kahyuM che ke agni vagere padArthono je prakAza te dravyaudyota kahevAya, ane je matijJAnAdi pAMca jJAna te bhAvaudyota kahevAya. zrIjinezvaro AvA bhAvaudyotanA karanArA che. tathA je mRtadharma ane cAritradharma e bhAvadharma kahevAya. A badhI bInA vistArathI samajAvIne anukrame tIrtha zabdanA ane kara zabdanA nikSepAnuM varNana ane jinanuM tathA ahaMna zabdanuM temaja kevalI svarUpa spaSTa jaNAvyuM che. pachI cAlu covIzInA vIze tIrthakaronI stuti karIne te dareka tIrthakaranA nAmanAM sAmAnya kAraNe ane vizeSa kAraNe varNavyAM che. pachI anukrame jinezvaranA prasAda, Arogya, bAdhi ane samAdhi (A cAra padArtho)nI prArthanA (mAMgaNI) karIne nati zabdanA ne kIrti zabdanA paryAyavAcaka zabda, ane uttama zabdanI vyAkhyA (jeo mithyAtva, ajJAna, avratarUpa aMdhakAra rahita hoya, te tIrthakara uttama kahevAya) tathA prArthanAnuM anidAnapaNuM vagere bInA jaNAvIne kahyuM che ke tIrthakare to dayAnI lAgaNIthI ArogyAdi lAbhane karanAra dharmopadeza Ape che. te pramANe vartanArA bhaktizAlI bhavya che bhaktinA pratApe thayelAM karmonA kSayathI ArogyAdine pAme che. AvI kharI paristhiti (hakIkata) che. chatAM "he prabho ! mane Apa Agya vagere Ape." Ama je bhaktajana kahe che, te bhaktinA udagAra, vyAvahArika bhASA tarIke samajavA. ane zrI tIrthakaranI bhaktine nahi karanArA jIvonuM Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene pravacana (karaNAlI (zrI Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya) parasTa bhaviSya sudharatuM nathI, eTale teo bhavasamudrane tarI zakatA nathI. cetyabhakti vagerethI paNa vadhAre Atmahitane karanAruM saMyama ja che. A tamAma bInA vistArathI varNavIne siddhinI prArthanA (he zrI siddha bhagavaMta! mane siddhinAM sukha Apa. AvI mAMgaNI)nuM varNana karIne kahyuM ke kevalajJAnathI lokamAM ne alokamAM prakAza thAya che, eTale siddha bhagavaMte lekanuM ne alokanuM saMpUrNa svarUpa jANe che. A rIte bIjA Avazyaka (cakavIsasthavalegassa sUtra)ne saMkSipta paricaya pUre thaye. 3. trIjA Avazyaka (vaMdana adhyayana)no raMka paricaya ahIM zarUAtamAM vaMdanaka zabdanA 4 paryAyavAcaka zabado, ane "kasya eTale kone vaMdana karavuM joIe? " vagere 9 nava dvArenuM svarUpa, tathA vaMdana vagerenA varNanamAM zuddhaka sAdhu vagerenA daSTAMte, tema ja vaMdanIya (vaMdanA karavA lAyaka) ane avaMdanIyanA varNanamAM mAlAnuM dRSTAMta vagere bInA kahIne jJAna tIrthAdinA adhikAra (varNana)nI sUcanA karI che. pachI anukrame avaMdanIyanA pArthastha (pAsasthA) vagere bhedo, ane pAsasthA vagerene vaMdana karatAM lAgatA doSonI bInA, tathA tenA (pAsasthA vagerenA) cAritrane nAza, tema ja tenuM durlabhadhipaNuM jaNAvatAM caMpaka (cAMpAnAM phUla)nI mAlA, zakunI, pAraga ne vairya rananAM daSTAMte kahyAM che. eTale kharAba jananI sebata karavAthI thatAM nukasAna jaNAvyAM che. pachI kramasara muni veSanI carcA ane suvihitanAM lakSaNe kahIne jaNAvyuM che ke pratyekabuddhonuM AlaMbana laIne svachaMdI banelA jIvo pitAnA cAritrane nAza kare che. ubhAganI dezanA denArA jIva adaSTavya (rekhavA lAyaka nahi evA) jANavA, tathA je jinazAsananI apabhrAjanA kare, tene vAMdavAmAM ghaNuM daSo (geralAbha) che, tema ja je jinazAsananI prabhAvanA kare che, temane vAMdavAmAM kama nijA vagere ghaNA lAbha che. A hakIkata spaSTa samajAvIne anukrame AcAryAdinuM svarUpa, ane temane vAMdavAno vidhi, tathA pratikramaNa vageremAM karAtA dhava vaMdana ane adhava vaMdananuM svarUpa tema ja pazcIza AvazyakenuM svarUpa phala vagere bInA vistArathI vaNavI che. pachI anukrame vaMdananA 3ra doSo ane tenuM phala tathA vinaya guNanI zreSThatA jaNAvIne vaMdanaka mUla sUtramAMnA icchA, anujJA, avagraha vagere 6 zabdonA nikSepa ane svarUpa tathA gurunI AjJA laIne avagrahamAM praveza karavAno vidhi, tema ja zrIguru mahArAjanA caraNe vAMdaNAM detAM ziSya pitAnuM mastaka aDADe, A tamAma bInA vistArathI samajAvI che. pachI yAtrA, yApanIya ane kSA maNanuM svarUpa tathA ziSyane vAMdaNa detAM gurumahArAja je vacane kahe, te vacananuM tema ja te vacano sAMbhalIne ziSya zuM kahe ? te praznonA uttara vagere bInA spaSTa samajAvIne be vAMdaNAM Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta devAnuM ane bIjA vAMdaNAmAM "zAvaraNamANa A pada nahi bolavAnuM kAraNa tathA vaMdananuM phala vagere bInA vistArathI samajAvI che. A rIte trIjA vaMdanaka nAmanA adhyayanano TUMka paricaya pUro thaze. 4. zrI pratikramaNa adhyayanano TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM pratikramaNanuM ane pratikramaka (pratikramaNa karanAra jIva)nuM tathA pratikAMtavya eTale pratikramaNa karavAne lAyaka doSonuM svarUpa, tema ja pratikramaNa zabdanA paryAyavAcaka zabdonuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che. pachI anukrame pratikramaNa vagere 8 zabdonA nikSepA ane azva vagerenA 6 nikSepa daSTAMta sAthe jaNAvatAM adhika mAsane aMge AMbAne ApelA upAlaMbha (ThapakA)nI bInA kahI che. pachI jaNavyuM che ke AlocanA karavAthI ArAdhanA thAya che, mATe ajJAnAdi kAraNe lAgelA doSa guru mahArAjane jarUra sarala bhAve jaNAvavA joIe ane te doSonI zuddhine mATe temanA kahyA mujaba prAyazcittAdi jarUra karavo joIe. A hakIkata spaSTa samajAvIne anukrame mArA pratikramaNanuM svarUpa, ane bhedAdi sahita anazananuM svarUpa tathA mahAvratanuM svarUpa tema ja bhAvapratikramaNanuM svarUpa vistArathI jaNAvyuM che. je mithyAtvAdi doSono athavA tevA rASavALA saMsArano tyAga kare te bhAvapratikramaNa kahevAya, A hakIkata spaSTa samajAvIne anukrame (1) "cattara iAruM' sUtra (2) "vattA stronuttamA' sUtra, (3) "vattA sara" sUtra, (4) rUchAmi dizAnirva, vo tevo ityAdi sUtra, A 4 sUtronA artha samajAvIne (1) pratiSiddha (je kArya karavAnI jinAjJA na hoya tevA) kAryanuM karavuM. (2) sAmAyika jinapUjAdi kAryo na karavAM, (3) azraddhA karavI, (4) viparIta prarUpaNA karavI. pratikramaNa karavAnAM A mukhya cAra kAraNe spaSTa samajAvyAM che. pachI anukrame 1, icchAmi paDikamiuM, iriyA, vagere sutrano artha kahIne pagAma sajhAyane artha vistArathI samajAvyo che. temAM anukrame atikrama vyatikrama aticAra anAcAranuM svarUpa, ane traNa guptinA ane traNa daMDanA daSTAMta, tathA traNa gAravanA varNanamAM maMgvAcAryanuM daSTAMta, tema ja jJAnAdinI pratyunIkatA vagerenuM varNana karI vikathAnuM svarUpa vistArathI varNavyuM che. ahIM zramaNa sUtranA vivaraNamAM cAra dhyAnanuM svarUpa jaNAvatAM dhAnazatakavarNavyuM che. temAM zarUAtamAM maMgala ane pratijJAnI bInA kahIne anukrame yogIzvaranuM svarUpa, tathA dayAnanuM ne cittabhAvanA, anuprekSA, ciMtAnAM lakSaNe tema ja svarUpa vagere bInA spaSTa samajAvI che. pachI anukrame dhyAnanI sthiti tema ja citAmAM ane dhyAnamAM taphAvata, ane dhyAna saMtAna (dayAna saMtati-dhyAnanI dhArA) Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 531 zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI Avazyaka sUtrane saMkSipta paricaya) svarU5, tathA dhyAnanA bheda, tenuM phala vagere bInA spaSTa samajAvI che. tyAra pachI saMsArane vadhAranAra ArtadhyAnanA bhedo, ane prazasta AlaMbanane sevanAra munimAM tene abhAva, tathA tenA (AdhyAnanA) svAmI kahIne jaNAvyuM che ke A AddhyAna saMsAramAM rajhaLAvanAruM ane lazyAnuM nimitta kAraNa che. pachI raudra sthAnanA bheda, svAmI vagere bInA kahIne dharmadhyAnanuM svarUpa varNavatAM tenI bhAvanA ane tene lAyaka deza, kAla tathA Asana, tema ja AlaMbana vagerenuM svarUpa kahIne dharmadhyAnanA dhyAtA, dhyAna karavA lAyaka padArtha ane anuprekSA, tathA phala tema ja tenI prazasta legyAmAM nimittatA vagere hakIkato vistArathI samajAvI che. pachI kramasara jJAnAdinI bhAvanA ane dharmadhyAnanA sthAna, kAla, Asana, tathA tenAM vAcanA vagere AlaMbane, tema ja AjJAvicaya, vipAkavacaya vagere 4 bhede varNavatAM rAgAdithI thatA geralAbha, ane karmapradezanA vicAra, tathA lokanA svarUpanI vicAraNuM (temAM Urthe lokAdinAM lakSaNa saMsthAna vagere) tema ja jIvanAM lakSaNa vagere vistArathI jaNAvyAM che. pachI kahyuM che ke vratanI sAdhanA rUpa vahANathI saMsAra samudrane tarI zakAya che. AvuM je vicAravuM te paNa eka prakAranuM dharmadhyAna ja che. kaSAyAdine kSaya ke upazama karanArA ja dharmadhAnanA svAmI (dhyAtA) ane pUrvadhare ane kevalI bhagavaMta zukala dAnanA svAmI jANavA. dhyAna pUruM thAya, tyAre bAra bhAvanA bhAvavI joIe. tema ja daDha zraddhA vagere guNe joIne dharmadhyAnAdine nirNaya thaI zake che, tethI dharmadhyAnAdinAM zraddhA vagere liMga (ciha) kahyAM che. A tamAma bInA vistArathI samajAvIne kahyuM ke zukala yAnanAM kSamA vagere AlaMbano che, ahiMsA vagere liMga (cihna) che, ane kevalI bhagavaMtane zukaladhyAnanA chellA be bhedo dhyAvavAnA bAkI che. A bInA spaSTa samajAvI ganirodha, ane AzravaThArAdinI anuprekSA tathA zukalezyAnuM svarUpa, tema ja dharmadhyAnamAM ane zukaladhyAnanAM phala vistArathI varNavyAM che. A rIte dhyAnazatakane saMkSipta paricaya pUre thaye, dayAnazataka pUruM thayA bAda kramasara pAMca kriyAnuM ne zabdAdi pAMca kAmaguNanuM varNana karIne IryAsamiti vagere pAMce samitinuM svarUpa daSTAMta ApIne vistArathI samajAvyuM che. pachI niyuktikAra zrI bhadrabAhu svAmI mahArAje pAriSThApanikA samitinuM svarUpa jaNAvatAM sAdhu sAdhvI kAladharma pAme tyAre te vakhate karavA lAyaka vidhi ane pratilekhanA vagere 16 dvArenuM varNana, tathA mahAUDilanI paDilehaNAnuM svarUpa vagere bInA vistArathI samajAvI che, pachI anukrame (1) 6 jIva nikAyanuM svarUpa jaNAvI (2) 6 lezyAnuM svarUpa jaNAvatAM jAMbu khAnArA jIvonuM ne gAmane lUMTavA nIkaLelA 6 puruSonuM dRSTAMta samajAvyuM che. (3) te pachI 7 bhaya ane 8 mada, (4) nava brahmacaryanI guptio, (5) yatidharmanA 10 bhedo, (6) zrAvakanI 11 pratimAo, (7) 12 sAdhunI pratimAo, Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 zrIvijayapadmasurIzvarakRta (8) 13 kriyAnAM sthAnA, (9) jIvanA 14 bhedyA, (10) 14 guNasthAnakA, (11) 15 paramAdhAmIe, (12) sUtrakRtAMganAM 16 adhyayanA, (13) saMyamanA 17 beTTA, (14) abrahma ( maithuna )nA 18 bheDhA, (15) jJAtAsUtranAM 19 adhyayanA, (16) asamAdhinAM 20 kAraNeA, (17) e rIte 21 zakhaladASAnu' varNana, (18) 22 parISaheA, (19) sUtrakRtAMganAM pu`DarIka adhyayana vagere 23 adhyayanA, (20) 24 tIrthaMkarA, (21) pAMca mahAtrAnI 25 bhAvanAA, (22) dazAzrutaskaMdhAdinA ra6 uddezAo, (23) sAdhunA 27 guNA, (24) AcAr prakalpa ( nizItha sUtra)nA 28 uddezAo, (25) 29 pApazrutanA bhedA, (26) mehunIyanAM 30 sthAnA ( kAraNeA ) (27) e rIte siddha bhagavatanA 31 guNe, A tamAma padArthonuM svarUpa vagere zrInA vistArathI samajAvI che. pachI AleAcanA vagere kara yAgasaMgrahanu varNana karatAM a%0na, dRDhamitra, dharmASa vagerenAM dRSTAMtA jaNAvyAM che. ahI zikSAnA vanamAM zrIsthUlibhadrajInuM dRSTAMta kahyuM che. ane Arjava ( saralatA ) guNanA varNanamAM aMgaRSinuM, tathA samyaktva guNanA vanamAM vimala ane prabhAkaranAM dRSTAMtA jaNAvyAM che. temaja suvrata RSinuM dRSTAMta ApIne samAdhinuM svarUpa samajAvyu` che, ane vAratraka RSinA dRSTAMta saMvega guNanuM svarUpa jaNAvyu` che. tathA nazrInuM dRSTAMta ApIne saMvarabhAvanuM varNana karyu che. tema ja devalAsutanuM dRSTAMta ApIne vairAgyanuM svarUpa samajAvyu che. vaLI kAcAsanA vanamAM pratyeka yuddhonAM dRSTAMtA kahyAM che. ahIM saralatAnA guNA, ane vakratAnA dASA vagere mInA kahIne chevaTe marUdevI mAtAnu dRSTAMta ApIne ArAdhanAnuM svarUpa vistArathI varNa vyu` che. pachI 33 AzAtanA ( arihaMtanI AzAtanA vagere ) nuM svarUpa jaNAvIne kahyuM che ke anyadhamI AmAMnA keTalAeka anya dhI A ema mAne che ke brahmAe lAkane banAvyA che, athavA prakRti-purUSarUpa leAka che. A padbhutanuM khaMDana karIne zrIjinezvara ve leAkanu jevuM svarUpa varNavyuM che, te krU'kAmAM spaSTa samajAvyu che. tathA aMte zrutajJAnanI vyAviddha vagere 14 AzAtanAnu` svarUpa vistArathI varNavyu che. pachI asvAdhyAya ( asajjhAya )nI bInA varNavatAM tenA pAMca bheDhA, ane dravya kSetra kAla bhAvathI tyAga karavA lAyaka mahikA ( dhUmasa) sacitta raja vagerenI bInA, upanaya (ghaTanA) sAthe pAMca purUSAnuM dRSTAMta daIne samajAvIne kramasara mahikAdinuM svarUpa, ane jyAre sayamane khalela paheAMcADanArI asajjhAya hAya, tyAre pAlavA lAyaka yatanA ( jayaNA )nuM svarUpa samajAvIne pAMzu vagerenuM svarUpa ane caitra mAsanI oLInA asvAdhyAyanI tathA kAyAsanI bInA temaja gaMdhava nagarADhi rUpa ' sAddivya ' asvAdhyAyanI hakIkata vagere mInA spaSTa jaNAvI che. pachI grahaNanI asAyanA kAla, ane akAle sajjhAya karavAthI thatA DhASo ( nukasAna ), tathA mRtakanI tema ja leAhInI asAyanA kAla vagere bInA vistArathI jaNAvI che. pachI jamIna upara paDatAM iMDu phUTe te te vakhate karavA lAyaka vidhi Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karNAvalI (zrI Avazyaka sUtranA saMkSipta paricaya ) pa33 ane pramANathI asannayanI siddhi (sAbitI), tathA jarAyunI 3 paurUSI (3 paheAra) asajjhAya, tema ja lAhInA sparza thatAM asajjhAyane! kAla vagere InA spaSTa varNavI che. pachI Rtu (mAsika)nI asajjhAya 3 dvivasa kahIne manuSyanA rudhirAdinI ne janma maraNanI tathA dAMta-hADakAM vagerenI asajjhAyanuM pramANa temaja mRtakane laI javAnA vidhi vagere bInA kramasar spaSTa samajAvI che. pachI anukrame kAlagrahaNanA vidhi jaNAvatAM kAlapratilekhanAnuM svarUpa ane kAlagrAhI muninA guNA, tathA sajjhAya padmAvavAnA vidhi, temaja ukAdinI asajjhAyanuM pramANa vagere hakIkata vistArathI varNavI che. pachI kAlagrahaNa levAnA samaye tArA jovAnI mInA ane kAlagrahuNanA kAlanuM pramANa, tathA kAlagrahaNa levAmAM bhUla thatAM nava vAra levAnI InA, vagere hakIkata vistAthI samajAvIne pravacananuM ne zraddhAnAdinuM varNana karIne asayamAdine tajavAnI hakIkata vistArathI kahI che, aMte munivaMdana sUtra (aThThAiz2esu sUtra)nA artha samajAvatAM 18000 thIlAMgAnI bInA ane sarva jIvone khamAvavAnI mInA spaSTa samajAvI che, A rIte pratikramaNa-adhyayananA sakSipta paricaya pUrA thayA. 5. pAMcamo kAryAtsaga adhyayananA TraeNka paricaya ahIM zarUAtamAM prAyazcittanA daza beTThAnuM svarUpa traNa (gUmaDAM; ghA)nuM dRSTAMta ApIne samajAvyuM che, pachI kAyAtsaga zabdanA nikSepA ane paryAyavAcaka zabdo vagere 11 dvArAnu svarUpa vistArathI kahIne kAryAtma padamAMnA kAya zabdanA ane utsaga zabdanA nikSepAtu varNana karatAM jaNAvyu` che ke taijasa kAmhaNa zarIra e gatikAya kahevAya, ane jInikAya e nikAyakAya kahevAya. A prasa`ge dravyakAyane aMge jarUrI carcA karIne kahyuM che ke je padArthAnA samudAya te paryAMyakAya kahevAya, ane je kAvaDa (je DALInA AkAre hAya che) te bhArakAya kahevAya. A hakIkata vistArathI jaNAvIne anukrame kAyazabdanA paryAyavAcaka zabdA ane utsa` zabdamAM nikSepAnA vicAro, tathA kAcAsanA guNA (te karavAthI thatA lAbha), tema ja yAnanuM lakSaNa ane kula tathA dhyAnanuM sthAna vagerenuM varNana vistArathI samajAvyuM che, pachI anukrame bhaMgika zrutamAM traNa prakAranA dhyAnanuM svarUpa, ane dhyAnamAM tathA cittamAM taphAvata vagere hakIkata spaSTa samajAvIne ' phnchAmi miAphsanuM, tama uttarILAM, annatha0' A sUtreAnA vivaraNamAM divasamAM lAgelA aticAronI ciMtavanA ane mithyAduSkRta zabdanA akSarA, tathA uttara prAyazcittAdinI vyAkhyA, temaja ucchvAsAdine nahi rokavAnI mInA vagerenuM varNana vistArathI karyu che. pachI vAta nisargAdi kAraNe karavA lAyaka jayaNAnI mInA ane agni vagerenA AgArInuM svarUpa, tathA sUryanA prakAzavALA sthale bhUmIne Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta pUjIne yogya kAle kAussagna karavAno tema ja pratikramaNano vidhi jaNAvIne "raDyo daMta" sUtrano ane zrutastava (puravaNavaparIva) sUtranA tathA siddhastava (siddhAnaM vudhdhAnaM) sUtrane, tema ja zrI vardhamAna svAmInI traNa be (naDatu vardhamAnAya)ne artha samajAvyA che. pachI anukrame 6 mAsI tapa ciMtavavAno vidhi ane khAmaNAM karavAnA prasaMge guru mahArAja je vacane kahe, tenI bInA tathA kSAmaNuM sUtrane artha, tema ja pAkSika kSAmaNAnA sUtronA atha vagere hakIkato spaSTa samajAvIne comAsI pratikamaNAdimAM kSetra devatAnA kAyotsargAdinuM svarUpa ane daivasikAdi pratikramaNonA kAyosarganuM pramANa tathA kAusagna karavAnAM kAraNe, temaja uchUvAsanuM svarUpa vagere bInA vistArathI samajAvI che. pachI kramasara kAusagna karavAno vidhi, ane kAussaga karatAM tajavAnA (nahi lagADavAnA) 19 denuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke zatrumAM ne mitramAM samatAbhAvane dhAraNa karanAra ane upasargane sahana karanAra bhavya jIva zuddha kAussagna karI zake che. A vAta subhadrA sAvI vagerenAM dRSTAMta ApIne spaSTa samajAvI che. pachI kAusagganA pratApe thatA karmanAzanI bInA jaNAvatAM karavata ane tenAthI laherAtA lAkaDAnuM dRSTAMta kahIne chevaTe kAyotsargamAM bhAvavA lAyaka bhAvanAnuM varNana karyuM che. ahIM kAyotsarga adhyayanano TUMka paricaya pUro thaye, 6. zrI pratyAkhyAna adhyayanano raMka paricaya ahIM zarUAtamAM (1) pratyAkhyAna, (2) pratyAkhyAnane karanAra chava, (3) jenuM pratyAkhyAna karavAnuM che te pratyAkhyaya padArtho. A traNenuM svarUpa jaNAvIne (1) parSada (2) kahevAno vidhi, (3) ane phaLa svarUpa dvArenuM varNana vistArathI karyuM che. pachI pratyAkhyAna zabdanA 6 nikSepAnuM svarUpa jaNAvavAnA prasaMge rAjaputrInuM daSTAMta tathA mUla guNenuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che. pachI anukrame zrAvakanA bhedo, ane aNuvatonA bhAMgA, tathA aticAra sahita samyakuvanA AlAvAnuM varNana karatAM kArtika zeTha vagerenAM dadAti kahyAM che. ane aticAranuM svarUpa jaNAvatAM durgadhikA nArI vagerenAM dRSTAMta kahyAM che. pachI zrAvakanAM bAra vratomAM aticAra sahita pAMca aNuvratanuM svarUpa kekaNa dezane vANiye, parivrAjaka, goSThI zrAvaka, vagerenAM dRSTAMta ApIne spaSTa samajAvIne anukrame traNa guNavratonuM, ane cAra zikSAvratanuM svarUpa vistArathI jaNAvyuM che. temAM dareka vratanA aticAronI bInA ane karmAdAnanI bInA tathA aNuvratAdine kAla, tema ja samyakatvanA bheda ane zrAvakanI 11 pratimAnuM tathA salekhanAnA aticAronuM varNana paNa spaSTa samajAvyuM che. A rIte zrAvakanA mUla Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya ) 535 guNAnu varNana karIne uttara guNAnuM varNana karatAM pratyAkhyAnanA (1) anAgata pratyAkhyAna, (ra) atikrAMta pratyAkhyAna vagere 10 bhedyAnu svarUpa vistArathI samajAvatAM kahyuM che ke je aMguSTha pratyAkhyAna, muSTi pratyAkhyAna vagere pratyAkhyAnA te saMketa pratyA khyAna kahevAya ane je paurUSI vagerenAM pratyAkhyAnA te addhA pratyAkhyAna kahevAya. A tamAma mInA vistArathI samajAvIne 6 zuddhinuM ane zraddhAna vagerenuM svarUpa tathA nAkArazInA pratyAkhyAnanuM svarUpa vistArathI jaNAvyuM che. pachI kahyuM che ke zabda karatAM mananA bhAva e vadhAre pramANabhUta gaNAya che. eTale pratyAkhyAna letAM te lenAranA manamAM je pratyAkhyAna levAnI bhAvanA heAya, te ja pratyAkhyAna teNe lIdhuM kahevAya. azravaNa (nahi sAMbhaLavu) vagere kAraNeAmAMnA koI paNa kAraNathI pratyAkhyAnanA denArA zrI guru mahuArAja vagere kadAca bIju pratyAkhyAna Ape, teA paNa pratyAkhyAnanA lenArane te karavAnuM hoya ja nahi. kAraNa ke te ApelA pratyAkhyAnane karavAnI bhAvanA ja pratyAkhyAna lenAra bhavya jIvanA manamAM vatta`tI nathI. mATe ja pratyAkhyAna bhASyamAM zrI devendrasUri mahArAje kahyuM che ke valothi vamALe, na mALa yaMnnainA " eTale pratyAkhyAnane lenArA bhavya jIvAnA upayoga e ja pramANa tarIke gaNAya, paNa zabdanI skhalanA (pheraphArI) e pramANabhUta (vAjamI ) gaNAya ja nahi. A hukIkata vistArathI kahIne ? japtiyaM, 2 pATiya, rU moEi, cha tIthaeN, dha TTiya, 6 jhAciM, A 6 pAnA spA samajAvyA che. pachI anukrame pratyAkhyAnanuM phUla ( Azrava dvArAne rokavA vagerethI mAMDIne aMte mAkSarUpala) ane pratyAkhyAnanA AgArAnI InA tathA paurUSI ( pArasI )nA ane ekAzana (ekAsaNAM )nA pratyAkhyAnanuM svarUpa tema ja vikRti (vigaI)nA, tathA abhigrahanA bhedyA vagere hakIkata spaSTa samajAvIne vigaInA pratyAkhyAnamAM AvatA ATha ane nava AgAra nu sthAna (eTale ATha AgAre kAre elAya ? ne nava AgArA kayAre khelAya ? A hakIkata ) ane nIvI (nivikRtika)nA pratyAkhyAnanuM svarUpa tathA AyakhilanA bhedyA, tema ja nIviyAtA vagerenA ne pAriSThApanikAnA vicAra vagerenuM vaNa na vistArathI karyu che. pachI anukrame pAriSTAnikA ( paraThavavA lAyaka padyArthIne paraThavavA )nA vidhi, ane pratyAkhyAnane lenArA ve ane ApanArA gurumahArAja vagere ane pratyAkhyAnanA svarUpanA jANakAra hAya tA pratyAkhyAnanA lenAra jIvanuM pratyAkhyAna zuddha kahevAya che. ahIM pratyAkhyAnanA lenAra jIva jANakAra na heAya, paNa denAra guru vagere jANakAra hoya. A bIjo bhAMgA jANavA. tathA denAra guru vagere jANakAra na hoya, paNa lenAra jIva jANakAra hAya. A trIjo bhAMgegA jANavA, tema ja lenAra ane denAra, ane jANakAra na heAya. A ceAthA bhAMgA jANave. A rIte pratyAkhyAnanA lenAranI ne dainAranI cabha'gI spaSTa samajAvIne pratyAkhyAnanA karanAranu ne dainAra guru mahArAja vagerenuM svarUpa Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta vistArathI jaNAvyuM che, pachI kramasara pratyAkhyeya (dravyathI pratyAkhyAna karavA lAyaka aAna vagere, ane bhAvathI mithyAtva vagere)nuM svarUpa, ane pAnA (1) upasthita padmA, (ra) vinIta paDhA, (3)avyAkSisa pa`dA, (4) upayukta padmA. A cAra bhedyAnuM svarUpa, tathA AjJAthI mAnavA lAyaka ' AjJAgrAhya ' padmA'nI tema ja dRSTAMtathI jANavA lAyaka padArthanI mInA samajAvIne dhammilanuM ane dAmannakanuM dRSTAMta ApIne pratyAkhyAnanA letuM varNana karatAM tenuM aMtima phala-meAkSa maLe ema kahyuM che. chevaTe jJAnanayanI ane kriyAnayanI carcA jaNAvIne samajAvyu` che ke parama ullAsathI jJAna kriyAnA sAttvika ArAdhaka evA je AtmA te ja sAdhu kahevAya. // zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricaya pUro thayeA // 5 5 5 // zrI jaina pravacana karaNAvalInA bAvIzamA prakAza pUrNa thayA !! LE E Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / trevIzamA prakAza / / 5 zrI edha niyuktinA TraeNka paricaya // / AryAM| sAmaNNA muNicariyA, satahi dArehi jIi paNNattA // sA bhaddabAhuraiyA, viSNeyA mohanivruttI / / 72 / / tIe paricayalesaM, vucchaM oheNa samaNadiNacariyA || vRttA sAmaNNattho, ihohasado tahevesA . 272 || asthi pasAmAvasya - NijjuttIe jo tayatthuttI || saMkhittatthaNNattho'-vi bhAsio puvvivaraguruNA / / 174 / / caraNa-karaNa - paDilehaNa-viDovahiNAyayaNacAyapaDisevA / / AloyaNA visuddhI, chuM mAsanuLIyo / / 171 / caraNa karaNANuoga - pAhaNNamimIi jeNa caraNatthaM / anuyogatinuM samaLo-vALiIyo nivruttI // 276 1 zabdA--have huM A zrI jaina pravacana kiraNAvalInA trevIzamA prakAzamAM zrI Adya niyuktinA paricaya TUMkAmAM kahIza, je ( niyukti )mAM pratilekhana (vastrAdinI paDilehaNA ) dvAra vagere sAta dvArAnu varNana karavA pUrvaka municaryA (zramaNajIvananA nayamA; sunidhama ) sAmAnyathI jaNAvI che, te ethaniyuOkti kahevAya. caudapUrvI zrI bhadrabAhusvAmI mahArAje AA (Adyaniyukti)nI racanA karI che. A zrIeniyuktine aMge jANavA jevI bIjI mInA e paNa che ke ahIM evathI eTale sAmAnyathI sAdhusAdhvInI dinacaryAnuM varNana karyuM' che, tethI paNa eniyukti kahevAya che, Adya zabdanA 6 sAmAnya artha thAya che. tathA ahIM zrIbhadrabAhusvAmIe AvazyakaniyuktimAM kahelI ane na kahelI ghaNI bInA vistArathI samajAvI che. tethI A AkSaniyuktine 6 sakSipta Avazyakaniyukti " paNa kahI zakAya. 172-173-174, A zrI megha niyuktimAM caraNasittarInI, te karasattarInI mInA kahI che. eTale sAta dvArAnu vana vistArathI kahyu`" che, te 7 dvArAnAM nAma A pramANe jANavAM : (1) pratilekhanA dvAra, Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 zrI vijayapadhasUrIzvarakRta (2) piMDadvAra, (3) upadhidvAra, (4) anAyatana vajana dvAra, (5) pratisevA dvAra, (6) AlocanA dvAra, (7) vizuddhi dvAra. A 7 bAbato ahIM vistArathI kahevAnI che. A ghaniryuktinA arthanA vivaraNarUpa sAdhano be che. (1) bhASya, (2) cUrNi. temAM AnuM bhASya sapUrNa maLI zakatuM nathI. tenI keTalIka gAthAo aNasamaju lekhakAdie niryuktimAM bheLavI dIdhI che. cUrNi che kharI, paNa te chapAI nathI. 175. A zrI ghaniyuktimAM cAritranI bInA ane cAritrane TakAvanArAM tathA vadhAranArAM, tema ja nirmala banAvanArAM sAdhanonI bInA vadhAre vistAthI kahI che, tethI te (gha niyaMti) caraNa karaNAnuyogane varNavanArI che, ema khuzIthI kahI zakAya. yAda rAkhavuM joIe ke dharmakathAnuyoga, gaNitAnuga, ane dravyAnuyoga caraNakaraNanAgane ja piSanArA che. mATe cAre anuyogomAM pahelA caraNakaraNAnuga kahyo che. kAraNa ke mokSamArganI ArAdhanAmAM cAritranI ja mukhyatA che, tethI caraNakaraNAnuyoganI kahelI mahattA (meTAI) vAjabI ja che. TUMkAmAM ema jarUra kahI zakAya ke sAdhu sAdhvIone bahu ja upakAra karanArI A zrI ghaniryukti che. zrI guru mahArAja vagere gItArtha mahApuruSoe navA sAdhuone A zrI ghaniryukti jarUra bhaNAvavI joIe. A gha. niryuktinA abhyAsa karanArA munio vagere mokSamArganI ArAdhanA jarUra karI zake che, ane zrIAvazyakaniyuktino yathArtha artha paNa jarUra samajI zake che. 176. spaSTAthe-A zrI jaina pravacana kiraNIvalInA trevIsamA prakAzamAM zrI Agha niryuktine paricaya TUMkAmAM jaNAvuM chuM. jema AvazyakasUtramAM sAmAcArInuM varNana karyuM che, tema ahIM paNa sAdhu-sAdhvInI samAcArInuM varNana vistArathI karyuM che, tethI AvazyakasUtranI niyuktinI sAthe ghaniryuktino vadhAre saMbaMdha che. mATe ja ahIM AvazyakasUtrano paricaya TUMkAmAM jaNAvIne Aghaniryuktino paricaya TUMkAmAM jaNAvavo ucita gaNAya che. saMyamarUpa jhADanAM mULiyAM jevI ghaniyukti che. mATe e sUtra rUpa nahi chatAM paNa mUla sUtra tarIke parama gItArtha mahApuruSonA vacanathI gaNAya e vAjabI ja che. ahIM zarUAtamAM zrI bhadrabAhusvAmIe zrIari. haMta bhagavaMta vagerene namaskAra karIne a5 akSara (thaDa akSare) vagere guNavALI Aghaniktine kahuM chuM, ema jaNAvIne kramasara ogha zabdanA paryAyavAcaka 4 zabdonI bInA ane niyuktino zabdArtha (anyartha) kahyo che. pachI AnA bhASyanI bIjI gAthAmAM caraNasaptatinA 70 bhedo A pramANe kahyA che-(1thI 5) pAMca mahAvrato, (6thI 15) sAdhudharmanA kSamA, mArdava vagere 10 bhedo, (16thI 32) saMyamanA 17 prakAre, (33thI 4ra) vaiyAvRtya (vaiyAvacca) nA 10 bhedo, (43thI 51) brahmacaryanI nava guptio, (para thI pa4) jJAnAdi traNa bheda, (papa thI 66) bAhya atyaMtara tapanA Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI AniyuktinA TUMka pazciya) 539 6-6 bhedA gaNatAM tapanA 12 bheTThA, (67thI 70) krodha, mAna, mAyA, lAbha rUpa cAra kAyAnA tyAga. A rIte caraNasattattaranA 70 bhedyA kahuIne AnA bhASyanI trIjI gAthAmAM kaNasaptatinA 70 bhedA A pramANe kahyA che-(1thI4) piDavizuddhinA 4 bhedA, (pathI 9) iryAsamiti vagere pAMca satie, ( 10 thI 21) anitya bhAvanA vagere Ara bhAvanA, (22 thI 33) sAdhune vahuna karavA lAyaka 12 pratimA, (34 thI 38 ) pAMca iMDyAnA nigraha, (39 thI 63) pratilekhanAnA ( paDilehaNAnA) 25 bhedyA, (64 thI 66 ) manAgupti vagere traNa gupti, (67 thI 70 ) dravyAdi bhede cAra prakAranA abhigrahA. A pramANe caraNasattarInI ArAdhanA karavAmAM sapUrNa madada kare che, mATe te ' karNasattarI ' nAme oLakhAya che. A ba Mne sitterInuM varNana karIne kahyuM che ke caNukaraNAnuyAga vagere cAre anuyAgAmAM anukrame (1) caraNakaraNAnuyAga (2) dha kathAnuyeAga (3) gaNitAnuyAga, (4) dravyAnuyAga, mahaddhika (zreSTha) jANavA, dharma kathAnuyoga vagere traNa kathAceAgAnu phala cAritra che, mATe cAre anuyAgAmAM cAritranI (caraNakaraNAnuyAganI ) mahuttA varNavI che. A prasaMge vajranI, suvarNanI, rUpAnI ane leADhAnI khANanuM dRSTAMta jaNAvyuM che. A tamAma bInA vistArathI kahIne alpAkSara zabdanA ane mahA zabdanA saMyogathI thatA cAra bhAMgA, ane cAlu prasaMge jarUrI kapAsa vagerenAM dRSTAMtA kahyAM che. pachI ahIM kramasara kahevA lAyaka pratilekhanA vagere sAta bhAkhatA jaNAvIne kramasara pratilekhanAnA paryAyavAcaka zabdo, ane paDilehaNAne karanAra sAdhu vagerenu, tathA pratilekhanAnuM tema ja pratilekhanA karavA lAyaka padArthanuM svarUpa vistArathI varNavyuM che. pachI aziva, dukALa vagere 10 kAraNeAnI khInA ane azivakAriNInuM svarUpa jaNAvatAM tyAga karavA lAyaka padArthonuM paNa varSoMna karyuM che. pachI glAna ( mAMdA ) sAdhune uddezIne uddhRtta nAnA vidhi vagere jarUrI hakIkata ane pRthvIkAya, aplAyanI jayaNA jaNAvatAM masitthAdinuM svarUpa tathA pAlekhanikAdinuM svarUpa tema ja saMghaTTADhinu' svarUpa jaNAvavA pUrvaka sauMghaTTAti pramANavALA jalamAM utaravAnA vidhi vagere sunidhane pASanArI hakIkatA vistArathI samajAvI che. pachI anukrame teukAya, vAyukAya ane vanaspatirUpa traNa dvArenu svarUpa jaNAvatAM yatanA dharmanA upadeza ApyA che. temAM prasage evI hitazikSA ApI che ke sayamanA sAdhaka AtmA che, mATe tevA AtmAnI pahelAM jarUra rakSA karavI joi e, ane gAriyA pravAhe taNAvuM nahi. jeTalAM saoNMsAranAM kAraNeA che, teTalAM ja kArA meAkSanAM paNa jANavAM. AthI kahI zakAya ke bhavanAM kAraNA ane meAkSanAM kAraNeA sarakhAM che. tema ja yatanAne (jayaNAdhamane) pAlanAra jIva mAkSane pAme che, ne jayaNAdharmanI virAdhanA karanArA jIva saMsAramAM bhame che. A hukIkata vistArathI samajAvIne kahyuM che ke jIva TUlane joIne vidhimArganA ane niSedhamAnA amala (upayoga) karAya che, ane kharI Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 zrIvijayapadrasUrIzvarakRta rIte karmabaMdhamAM je AtmAnAM pariNAma, te ja sAkSAta (anaMtara) kAraNa che, tathA yatanAthI Atmazuddhi thAya che. tema ja jenA manamAM sAcI tyAgadharmanI bhAvanA rahelI che, te AtmA muktipadane pAme. A tamAma bInA spaSTa samajAvIne glAnAdi dvArenuM varNana, ane sAMgikAdine aMge jarUrI bInA, tathA plAnane mATe vaidyane lAvavAno vidhi tema ja zrAvaka pAsethI jarUrI davA vagere padArthone mAMgavAne vidhi vagere bInA vistArathI samajAvI che. pachI jinAjJAnuM ne AcAryanI AjJAnuM ane prathamAlikArU5 gocarInuM jarUrI varNana tathA uddagama doSAdinI bInA, tema ja zUnyagrahAdimAM vasati, (rahevA mATe sthAna, upAzraya) vagerene aMge jarUrI hakIkata vagere bInA spaSTa jaNAvI che. pachI kaI gAma nagarAdimAM bIjI vasati (upAzraya) munivarone utaravAlAyaka na hoya, tyAre je pArzvastha vagerenI vasatimAM nirUpAye utaravuM paDyuM hoya (rahevAno prasaMga Avyo hoya, to te vakhate sAcavavAne vidhi, ane khAsa kAraNe aziva (upadrava vALA) sthAne rahevAne prasaMge upasthita thatAM te vakhate sAcavavAno vidhi, tathA comAsAmAM vihAra karavAthI lAgatA doSenuM, tema ja gItArthanA vihAranuM ane gItArthanI nizrAe karAtA vihAranuM svarUpa vagere tamAma bInA vistArathI kahI che. ahIM jaNAvyuM che ke zrI tIrthakare (1) gItArthane vihAra, ane (2) gItArtha, nizcita munivarono vihAra A be rIte vihAra karavA pharamAvyuM che. je muni pote gItArtha na hoya, ne gItArthanI nizrAmAM (AjJAmAM) na rahetA hoya, te jo vihAra kare, to te virAdhaka bane che. pachI anukrame gacchavAsI AcArya vagerenuM, ne gachanirgata (jeo garachamAM hAla na rahetA hoya tevA) pratyeka buddha vagerenuM svarUpa, tathA gacchavAsI munivarAdinA vihArano vidhi, tema ja kSetranI ane uccArabhUmi vagerenI pratyupekSaNa (paDilehaNA) karavAne vidhi vagere bInA spaSTa samajAvIne kSetranA vibhAgAdine vidhi, ane zrIAcAryAdi gurumahArAjane mATe snigdha AhAra ( dUdha, ghI) vagerene vaheravAno vidhi, ane svaihilAdinI pratyupekSaNa karavAne vidhi, tathA vasati vAparavA mATe zayAtaranI anujJA (rajA) levAno vidhi, tema ja dravyAnujJApanA vagerenuM svarUpa vagere tamAma bInA vistArathI samajAvI che. pachI kramasara sAMkaDI vasatimAM rahevAno vidhi. ane prAghurNaka (paNA jevA-cAlu vihAra karatAM AvelA) munie vasatimAM AvatAM sAcavavAno vidhi, tathA vihArakAle upadhi Adine vahana karI (upADI) cAlavAne vidhi, tema ja vihAra karatAM AgaLa gayelA ke pAchaLa rahelA sAdhuone sAcavavAno jarUrI vidhi, vagere bInA vistArathI samajAvI che. pachI kramasara AgaLa gayelA sAdhuo pAchaLa rahelA sAdhuone kharA rastAnI khabara paDe, mATe rekhA (dAMDAthI liseTa) kare tevI sUcanA, AhAra karIne ke vikAle gAma nagarAdimAM praveza karavAthI lAgatA doSonuM varNana, saMthAro karavAno, gAma Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI Adya niyuktinA dbhaka paricaya ) 541 vageremAMthI nIkaLavAnA, tema ja vasatimAM praveza karavAnA vidhi, ne khullA makAnamAM rahevAnA vidhi vagere mInA vistArathI samajAvI che, pachI anukrame munivarAdine judI judI vasatimAM rahevAnA vividha ane vasaMta vagerene meLavyA pachI gurumahArAja vage2e vaDIlAne jaNAvavAnA vidhi, tathA sAdhikAnI sAthe rahevAnA, tema ja traNa divasa sudhI parANA sAdhuone sAcavavAnA vidhi vagere bInA spaSTa samajAvI che. pachI anukrame sAMkaDI vasatimAM, vizAla vasatimAM ne pramANeApeta vasatimAM saMthArA karavAnI tathA nIkaLavAnI vidhi tema ja temAM te traNe prakAranI vasatimAM sAcavavA lAyaka yatanAnI mInA vistAthI samajAvI che. pachI kramasara bagIcAmAM utarelA munivarone sAcavavAnA vidhi ane gAma vageremAM praveza karatAM zakuna jovAnA vidhi, tathA sthApanAkulanuM varNana tema ja zrI AcArya ne gharadaherAsare vaMdana karavA jatAM sAcavavAnA vidhi, vagere hakIkatA vistArathI kahI che. pachI vaiyAvaccanA karanArA muninuM svarUpa ane zrAddhalamAM dravya ( azana vagerenA ) pramANAdine jANavAnA vidhi, tathA gurunI AjJA laIne bIje gAma javAnA vidhi, tema ja prathamAlikAdinA vidhi vagere padArthAnuM vana vistArathI karyu che. pachI jaNAvyuM che ke kevalajJAnI je uSadha vagerene nAnA jIve cAMDhayA heAya tevI upadhinI ja paDilehaNA kare, paNa chadmastha jIveAne tA upadhi vagere jIvasa sakta hAya ke na hAya, tA paNa zrI jinezvaradevanI AjJA che ke savAre ane sAMje jarUra vasrAdinI pratilekhanA ( paDilehaNa ) karavI ja joie. kAraNa ke teo chadmastha che tema ja kevalI bhagavA nAnI vAtane kevalajJAnathI jANe che, paNa chadmastha jIvA ahu ja jhINA jaMtuone jANI zakatA nathI. AmAMthI samajavAnuM e maLe che ke kevalajJAnI kevalajJAnathI ema jANe ke mArI upadhi vagerene jIvAta lAgI che, (cAMTI che), teA te jarUra paDilehaNA kare ne ema jANe ke jIvAta vagere lAgI nathI, tA emane paDilehaNA karavAnI jarUriyAta nathI, arthAt na kare. A tamAma bInA spaSTa samajAvIne dravyathI ne bhAvathI pratyupekSaNAnuM svarUpa, ane kAussagga karavAnI tathA saMDAsAdi vidhi sAcavIne zrI gurumahArAjAtinI pAse besavAnA vidhi, tema ja pahelAM joIne pUjIne upakAdine grahaNa karavAnA mUkavAnA vidhi vagere mInA vistArathI samajAvI che. te prasaMge jaNAvyuM che ke muni alvA (lAMmA vihAra) ane AgADha mAMdagI vagere kAraNA sivAya divase sUve nahi, pachI kramasara sukhagnikA ( muhutti) vagerenI pratilekhanA karavAnA vidhi ane te samaye tyAga karavA lAyaka DhASAnuM svarUpa tathA mauna bhAve paDilehaNA karavAnI bhalAmaNa tema ja paDilehaNA karatAM karatAM khelavAthI thatI 6 jInikAyanI virAdhanAnI InA vagere padArthAnuM varNana vistArathI karyu che. pachI jaNAvyuM che ke je munivara vasrAdinI pratilekhanA kare nahi, te sarvArAdhanA (saMpU ArAdhanA )ne lAbha laI zakatA nathI. je iMdriyAne vaza karIne ATha pravacanamAtAne Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta pAlIne tapa niyama ane saMyamane sAdhe, te munivaro ArAdhaka bane che. A hakIkata vistArathI samajAvIne prekSAsaMyama, uprekSAsaMyama, paribApanA saMyama ane pAMca prakAranA svAdhyAyanuM varNana vistArathI karyuM che. pachI kramasara thaMDila javAnA varNanamAM ApAta ane saMloka padanA bhAMga, ane svapakSAdinuM varNana, tathA adhikaraNa (kaSAya, kaleza, jhaghaDA )nuM svarUpa jaNAvatAM Ahanana (tADana-tarjanA) vagere doSonI bInA, A tamAma hakIkata jaNAvatAM pahelAM nizcayathI ne vyavahArathI paurUSInuM svarUpa, zItakAlAdimAM tenI thatI vRddhi hAni (paurupInA pramANamAM thato vadhAro ke ghaTADa) tathA avamAtra eTale kSayatithinuM varNana, tema ja pratilekhanA karavAnA kAlanuM svarUpa vistArathI karIne anukrame pAtrAne paDilehavAno ne paDalehIne tene sthApana karavAnI vidhi vagere bInA spaSTa samajAvI che. pachI jaNAvyuM che ke comAsAmAM pAvAnI upara gucchA caDhAvavA nahIM ne bAkInA ATha mahinAmAM pAtrAnI upara gucchA jarUra caDhAvavA ja joIe. jo tema na kare, to je doSo lAge tenuM varNana vistArathI karyuM che. pachI spaMDila jatAM (vaDInIti jatAM) Dagalane grahaNa karavAnI vidhi ane spaMDilanA 10 bhAMgA jaNAvIne zuddha thaMDilanuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke jyAM loke AvatAM-jatAM na hoya, ane temanI dRSTi na paDatI hoya, tathA bila tema ja lIlotarI vinAnI bhUmi hoya, tyAM sAdhue spaMDila (vaDInIti) javuM joIe. A DilanA varNanamAM sama vagere pAnuM paNa svarUpa ane sUryanI chAyA vagereno nirNaya karavAno vidhi, tathA avagrahane mAMgavAnI vidhi, tema ja upakaraNane mUkavAnA sthAnanI bInA vagere padArthonuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI pAMca samitinA adhikAramAM IsamitinuM svarUpa, ane UMce jaIne ke ADA avaLAM joIne cAlatAM thatA nukasAna vagerenI bInA spaSTa samajAvIne pratilekhanA dvAranuM varNana pUruM karyuM che. 2. bIjA piMDadvArane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM piMDeSaNa vagere traNa prakAranI eSaNAne kahevAnI bhAvanA jaNAvIne niryuktikAra zrIbhadrabAhusvAmI mahArAje piMDa zabdanA nikSepa jaNAvatAM sacitta, mizra ane acitta pRthvIkAyanuM tathA akAyanuM svarUpa ane prayojana tathA acitta thavAnAM kAraNe tema ja vastrone dhovAne kAla, vidhi ane sUkavavAno vidhi vagerenuM varNana vistArathI karyuM che. A avasare kalyANaka-prAyazcittanuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI kramasara sacittAdi traNa bhede agnikAya, vAyu ane vanaspatinuM vistArathI varNana karIne vikalanidrayAdinuM prayojana ane pAtrAne lepa karavAnA sAdhanabhUta padArthonI mAMgaNI kenI pAse kaI rIte karavI ? lepa karavAnuM kAraNa zuM ? lepa kaI rIte kare? pAtrAne leSa na karavAthI thatA geralAbha kayA kyA ? A tamAma praznonA uttare, tathA piMDa zabdanA paryAyavAcaka zabdonuM varNana, tema ja vyapiMDa ne bhAvapiMDanuM svarUpa vagere hakIkata WWW.jainelibrary.org Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI eya niyuktinA krUka paricaya ) vistArathI samajAvI che. pachI kramasara eSaNApadanuM svarUpa ane tenA (eSaNApanA) nikSepAnuM svarUpa kahIne gaveSaNAnuM vaNa na karatAM pramANa, kAla, Avazyaka, saMghATakAdinI bInA ane sAdhu ekalA gAcarI jAya, teA tene thatA DhASonI bInA, tathA AcAryAdine mATe ekathI vadhAre vakhata gAcarI javAnuM varNana, temaja jyAM gAcarI javAya nahi, tevA pratiSiddha kaLAne oLakhavAnAM cihno vagere padArthAnuM svarUpa vistArathI samajAvyu che. pachI anukrame niMdanIya piMDane grahaNa karavAnuM phUla ane niSiddha vasati tathA AhAra pANInuM vana vagere hakIkatA jaNAvIne kahyuM che ke zrIjinapravacanathI viruddha kriyA karanArA jIve| ana tIvAra sa'sAramAM bhame che, je munivare eSaNAnuM ane aneSaNAnu svarUpa jANe che, teA jinamatane jANe che, ema jarUra kahI zakAya. A mInA spaSTa samajAvIne dravyagaveSaNAnuM ane bhAvagaveSaNAnu' svarUpa anukrame dravyagaveSaNAnA varNanamAM kanakapRSTha rAjAdinAM dRSTAMtA; ane bhAvagaveSaNAnA varNanamAM dharuci aNagAranuM te zrI vajrasvAmIjInu dRSTAMta jaNAvyu che. pachI vAnarayUthanuM dRSTAMta ApIne dravya grahaNaiSaNAnuM svarUpa samajAvIne kramasara bhAvagrahaNaiSaNAnuM svarUpa ane jenI pAsethI gAcarI vaheArI zakAya nahi tevI gaNI strI, tathA dhAnyane khAMDatI, pIsatI, rUne kAMtatI zrI Adi pAsethI bhikSA vaheArAya nahIM. A tamAma padArthInI hakIkata spaSTa samajAvIne paganI pramArjanA karavAnA vidhi, ane traNa nisihInI mInA tathA kAyAsaga karavAnA vidhi, tema ja pratisevanAdinuM svarUpa vistArathI kahyuM che. pachI anukrame Agha AlAcanAnuM svarUpa ane te AleAcanA karatI vakhate tajavA lAyaka rASonuM svarUpa, tathA vaDIlane gAcarI batAvavAnA tema ja AleAvavAnA vidhi vagere bInA spaSTa samajAvIne kramasara svAdhyAyanI prasthApanAnuM svarUpa, ane prAthU ka munivarAdine jarUra nimayaMtraNa karavAnI bInA jaNAvI che. pachI kahyuM che ke teo peAtAne jarUra na heAvAthI kadAca geAcarI le hi tA paNa nima traNa karanAra munivarAdine kanijaeNrAdi viziSTa lAbha jarUra maLe che. zrIbharatacakrI vagerenA dRSTAMte vaiyAvacca guNa apratipAtI che, ema samajIne munie tenA lAbha jarUra levA joie. pachI anukrame mAchalAMnAM dRSTAMtA, dravyathI grAsaiSaNAnuM svarUpa kahIne bhAvathI prAgaiSaNAnuM svarUpa ane khAsa kAraNe maMDalIthI alaga besIne gAcarI karanArA AgADhayAgI munivarAdinuM svarUpa tathA munine gurunI najare gocarI vAparavAnA vidhi, tema ja maMDalInAM kAraNeA vagere padArthanI hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI kramasara vasatine sAcavanAra muninI pharaja ane acitta svaccha pravAhI padArthoM (pANI vagere) vaheAravAnA tathA tene garaNAM vagerethI gALavAnA vidhi, tema ja drava (pravAhI) padArthAne vaheAravAnA pAtrAnuM pramANa vagere bInA spaSTa kahIne anukrame ma`DalI sthaviranuM svarUpa, ane bhojana mAMDalImAM padasthADhinA krame besavAnA vidhi tathA AhAra vAparavAnA vidhi jaNAvatAM dhUmraSa aMgAra DhASAdinu 43 Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 zrIvijayapadmasurIzvarakRta svarUpa, tema ja munine AhAra karavAnAM 6 kAraNeA ne AhArane tajavAnAM gADhi kAraNe vagere khInA vistArathI samajAvI che. pachI AhAra karyA bAda pAtrAMne sApha karavAne vidhi ane gocarI karatAM vadhelA AhArane vAparavAnA tathA gItAnI AjJAthI khAsa kAraNe (sAdhue na vAparI zake ema hAya tA athavA akathya padArtha anupayAgAdimAMnA koI paNa kAraNathI vaheArAyeA hAya teA ) paraThavavAnA vidhi tema ja zrIAcAryAdri nimitte vadhAre AhArAdi vaheAravAnA vividha vagere bInA bahu ja vistArathI jaNAvIne bIjA piMDadvAranuM varNana pUru karyu" che. munivarone chellI pauruSImAM svAdhyAya karavAnA vidhi, ane upavAsAdvi tapa karanArA tathA nahi karanArA munivarone kramasara AcAya -anazanI-glAnAdinI upadhinI pratilekhanA karavAnI bhalAmaNa, tema ja AhAra vAparanAra ane nahi vAparanAra munione uddezIne sAMjanI upadhinI paDilehaNAnA kramamAM ceAgya sUcanA vagere bInA vistArathI samajAvIne pharI svAdhyAyAddhi karavAnI AjJA pharamAvI che. pachI uccArAdinimitte ra4 sthahilAnI mInA ane 3 kAlabhUmine paDilehavAnI bInA tathA sUtrAne yAda karavA mATe badhA munione ane guru vinA bAkInA munione kAyAsa karavAnA vidhi vagere hakIkata vistArathI samajAvI che. pachI anukrame kAlagrahaNanuM svarUpa, ane kAlagrahaNane levAnA vidhi, tathA kAlagrAhI muninA guNA, tema ja kAlagrahaNanI kriyAmAM cAra kAlagrahaNAmAMnA kayA kAlagrahaNamAM tArAne jovAnI jarUriyAta hoya ? ne kayA kAlagrahuNamAM AkAzamAM tArA jovAnI jarUriyAta na hoya? A praznonA uttaro vagere bInA vistArathI samajAvI che. A rIte kAlagrahaNa vidhinA Dhaka paricaya pUro thayA. 3. udhi dvAranA TUMka paricaya ahI` zarUAtamAM upadhi zabdanA paryAyavAcaka rADhDhA, ane tenA (1) aughika upadhi, ane (ra) aupagrahika upadhi AvA be bhedA tathA te dareka udhinI saMkhyA ane pramANa tema ja sthavirakalpika munione 14 prakAranI upadhi, jinakalpika munione 12 prakAranI upadhi, sAdhvIne 25 prakAranI upadhi vagere hakIkata vistArathI samajAvI che, pachI anukrame sthavirakalpikAdinI aupahika upadhinI bInA ane temAM ghaTatA jAnyAdi bheDhA, tathA sAdhvInAM (25) upakaraNeAnuM svarUpa ane pramANa, tema ja utkRSTAdi bhe? kramasara 8-13-4 prakAranI upadhinuM varNana vistArathI karyu che. pachI anukrame pAtrAnuM pramANa ane vaiyAvaccakara muninuM tathA naMdIbhAjananuM svarUpa tema ja tenuM (naMdIbhAjananuM) prayAjana vagere samajAvIne pAtrAnAM lakSaNAnuM ne apalakSaNAnuM varNana, tathA pAtrAnuM prayAjana (6 vinakAyanI rakSA vagere), tema ja Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNavalI (zrI otha niryuktine TUMka paricaya) 545 jhALI, uparano ne nIceno guccho, tathA paMjaNI AdinuM pramANa ane projana vagere bInA vistArathI samajAvI che. pachI anukrame pahelAM (jheLInI upara DhAMkavAmAM Ave te)nuM svarUpa, ane munio, ziyALAmAM 4palAM, tathA unALAmAM 3 temaja comAsAmAM pAMca pallAM vApare che te bInA, ane pahelAMnuM tathA rajastrANa, vastra, rajoharaNa, (dharmadhvaja, gho) mukhavabrikA (muha patti, ) mAtraka, cAlapaTTa, saMstAraka (saMthArIuM), uttarapaTTaka (uttarapaTTo); AghAnI aMdaranI niSadyA (pAThuM) A rIte 10 upadhinuM pramANu ane prajana, tene vAparavAno vidhi vagere bInA spaSTa samajAvI che. pachI comAsA vageremAM UnanI kAmaLI vagerene rAkhavAno ne vAparavAnI vidhi tathA camakezaka, daMDakTi vagerenuM lakSaNa, svarUpa, pramANa, projana vagere hakIkata jaNAvIne kahyuM che ke je padArtha saMyamAdi-mokSamArganI ArAdhanA karavAmAM munine upakAra (madada) kare te upakaraNa kahevAya. A rIte upakaraNanI vyAkhyA jaNAvIne tene dhAraNa karavAnI (vAparavAnI) rIti (vidhi) kahI che. pachI anukrame jJAnI ajJAnI ane pramatta jIvothI thatI hiMsAmAM taphAvata jaNAvIne kahyuM che ke nizcaya nayanA mate hiMsAnA pariNAmavALA AtmA ja hiMsA che, ne ahiMsAnA pariNAmavALe AmA ja ahiMsA che. tathA apramatta AtmA ahiMsaka che, temaja pramatta AmA hiMsaka che. A tamAma bInA spaSTa samajAvIne jaNAvyuM che ke hiMsAne doSa lAgavAmAM pariNamanI mukhyatA che. jayaNA sAcavanAra munine kadAca ajANatAM virAdhanA thAya, to paNa te karmanirjarAti kalane pAme che. nizcayanayanA mate mananA bhAva e ja pramANa gaNAya che. temaja pratilekhanA vagere bAhAkaraNa eTale karaNa sittarinI ArAdhanA karavAmAM Alasa karanAra munie cAritrane sAcavI zakatA nathI. A badhI bInA spaSTa samajAvIne aMte kahyuM che ke vidhimAgano sAdhaka AtmA Ayatana kahevAya che. eTale te mokSa mAgane sAthe che, ne bIjAne sAdhavAmAM madadagAra banIne svapatAraka thAya che. A rIte upAdhidvArane TUMka paricaya pUro thayo. 4. anAyatana varjana dvArane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM anAyatananA svarUpa ane paryAyavAcaka zabdo, tathA tenI evanAthI thatI jJAnAdi guNenI hAni, temaja bhAvukanuM ne abhAvukanuM svarUpa vistA. rathI samajAvyuM che, pachI anukrame dravya-AyatanAdinuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke zrI jinamaMdira upAzraya vagere dravyAyatana kahevAya ane darzana gAna cAritra bhAvathI Ayatana kahevAya. jyAM zIlavaMta bahuta AtmAo bhegAM maLIne dhArmika vicAronI Apa le Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta karatA haya, sAmudAyika dharmArAdhanA karatA hoya te Ayatana kahevAya. ema kahIne aMte tenI sevAnuM phala jaNAvyuM che. (5) pAMcamA pratisevanA dvArA varNanamAM mUlaguNa-pratisevanAnuM ne uttaraguNapratisevanAnuM svarUpa, tathA pratisevanA zabdanA paryAyavAcaka zabdonI bInA vagere vistArathI samajAvyuM che. (6) cha AlocanA dvArA varNanamAM jaNAvyuM che ke AlocanA e AtamazuddhinuM parama sAdhana che. dAyaka ane grAhaka baMne ja jANe e rIte AlecanA karavAnI avicchinna maryAdA che. pachI anukrame AlocanA karanAra jIvanA ane jenI pAse AlocanA karAya tevA gurUnA guNe, tathA AlocanAnuM svarUpa, phala, tenA paryAyavAcaka zabdo vagere hakIkata vistArathI samajAvI che. . (7) sAtamAM vizuddhidvAranA varNanamAM kahyuM che ke jema roganA nidAnane jANanAra e paNa vaidya pitAne thayelA daradanI davA bIjA anubhavI vaidyanI pAse karAve, to te jarUra nIrAgI (raMgarahita) bane che tema ajJAna-moha-rAga-dveSAdimAMnA keI paNa kAraNathI lAgelA deSanI zuddhi karavAno upAya pote (AcArya vagere) jANato hoya chatAM paNa bIjA gItAthadi mahApuruSonI pAse AlocanA vagere vidhi sAcavIne lAgelA roSanI zuddhi karIne AtmAne nirmala banAvavo joIe. pitAnI meLe AlocanA karavAne vyavahAra paNa nathI. kAraNa ke tethI Atmazuddhi thAya ja nahi. eTale jJAnIe paNa gurUnI pAse ja AlocanA karavI joIe. lajajA, kapaTa abhimAna vageremAMnA kaI paNa kAraNathI lAgelA deha (bhUla) chupAvavA nahIM, paNa bALakanI jevA sarala banIne gurUnI pAse AlocanA karavI joIe. jeo tema karatA nathI ne manamAM zalya rAkhe che, te jIvo bhavAMtaramAM durlabha badhi thAya che, ne susaDha muninI mAphaka anaMtIvAra saMsAramAM bhame che. meM spaSyArthI sahita A susaDha caritramAM AlocanAnuM vistArathI svarUpa jaNAvIne kahyuM che ke je bhavya cha zalyane dUra kare che, teo thoDA kAlamAM muktinA avyAbAdha sukhane jarUra pAme che. A tamAma bInA spaSTa samajAvIne chevaTe sAmAcArInuM phala ane pramANa vagere bInA vistArathI samajAvI che. A rIte muni vargane bahu ja jarUrI sAmAcArInuM svarUpa vistArathI jaNAvanArI zrI ghanakti che. ahIM navA munivarane savArathI mAMDIne rAte saMthAro karI sUvAno samaya thAya, tyAM sudhInI tamAma sAmAcArInuM svarUpa ane upAdhi AdinuM svarUpa, pramANa, prayojana ane kala vagerenuM varNana vistArathI karyuM che. tethI gItArtha mahApurUSoe navA munivarone Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI AdyaniyuktinA TraeNka paricaya ) 1547 A eghaniyuktinA artha samAvavA joIe kAraNa ke temAM meAkSamA nA ArAdhaka anAvavAmAM svaparatuM hita jarUra samAeluM che. AdhaniyukitanA hU~ka paricaya pUro thayA. Wan Wan // zrI janapravacana kiraNAvalInA trevIsamA prakAza pUro thayA. 5 5 Wan Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // cAvIzame prakAza / / zrI dazavaikAlika sUtraneA sakSipta paricaya ! // AryA // aha bucchaM dasaveyA-liyassa saMkhittaparicayaM harisA // sijjaM bhavasUrikayaM - dasatti ajhayaNadasagamiNaM / / 177 / / paDhaNijjaM ca viyAle, veyAliyamayamimassa saddattho || kAla- samayasajhAiya- vajjo samao viyAlatti / / 178 // vI0 saM0 dusayarivarisA - ikkamarayaNA imassa suttassa || uddedugaM paMcama - jjhayaNe navame ya cattAri / / 179 / / NijjuttIe NijjU-haNAkahA sattamAu puvvAo / / chajjIvaNiyA NAmaM - tareNa kammadhvavAyapuvvA, saccappavApuvvA, siridhammapaNNattI // 180 // NijjUDhaM paMcamaM tahA chaTTha // NijjUDhaM sattamajjhayaNaM / / 181 / / taiyAo vatthUo - paccakhANapavAya puvvassa || NijjUDhAI sesa -jjhayaNAiM vihitattAiM / / 182 / / dhammAINa sarUvaM, paDhame bIe susAhuyA heU // taie pariharanijjo, bAvaNNapayatyasaMdoho / / 983 // mahavvauttI cautthamajjhayaNe // jIvanikAya sarUvaM attiyakamaguNalA ho, niyaguNara ivaDDaNo samao / / 184 // bhikkhAe uvaogo, niravajjAhAragahaNapuNNa viho / saparanimittiyadosA, bhaNiyA taha paMcame'jjhayaNe / / 185 / / chaTTa e mahavvayArA - haNahe uvihI taheva muNibhAsA || sirivakkasuddhibhikkhe - bhaNiyA ajjhappalAdayA / / 186 / / Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNIvalI (zrI dazavaikAlika sUtrane saMkSipta paricaya) NiggaMthAyArAI, vRttA lesA tahaTamajjhayaNe // bhikkhAniyamamuNiguNA, osahajogAipaDisehA / / 187 / / viNayAisamAhINaM, viNayasamAhIi bhAvaNA vivihA / / AyaMsabhikkhubhAvA, dasame eyassa cUlAe // 188 / / raivakakAe thirayA, tahA gihatthattanidaNAvRttI // jamavA munivariyA, vivizvariyArU vattA " 11 NijjuttibhAsacuNNI- vittI suttatthabohayA ee / avacarIvi ya aNNe, sAro ekssa suttassa / / 190 // zabdArtha -have huM zrI jaina pravacana kiraNavalInA vIzamAM prakAzamAM sAdhusAvIne zramaNa dharmanI sAtvikI ArAdhanA karavAmAM bahu ja madada karanAra zrI dazavaikAlika sUtrano paricaya harSathI TUMkAmAM kahIza. zrIsudharmAsvAmI. zrIjabUsvAmI, zrI prabhavasvAmI, zrIzathaMbhavasUri A krame prabhu mahAvIradevathI pAMcamI pATe thayelA zrIyaMbhavasUri mahArAje pitAnA pUrvAvasthAnA (saMsArIpaNAnA) putra saMyamasAdhaka zrI manaka munirAjanA kalyANa mATe pUrvomAMthI uddharIne A zrIdazavaikAlika sUtranI racanA karI hatI. zrIdazavaikAlika sUtramAM "daza - zabadathI ahIM daza adhyayana che ema samajavuM, ane A sUtra vikAle bhaNAya che, mATe "vaikAlika" kahevAya che. kAlavelA ane asajajhAyanA kAla sivAyane je kAla te vikAla kahevAya che. A rIte baMne zabadanA artho jaNAvIne have A sUtrane samudita artha e thAya che ke vikAle bhaNavA lAyaka daza adhyayanavALuM je sUtra te "daza vaikAlika sUtra" kahevAya. A daza adhyayanamAM kahelI ane nahi kahelI bInA chelI be cUlikAmAM kahI che, tethI te daza adhyayananuM athavA A sUtranuM aMga ja gaNAya. A muddAthI AnA zabdArthamAM be cUlikAne nirdeza karyo nathI athavA upalakSaNathI daza zabadathI daza adhyayananI sAthe be cUlikAo paNa laI zakAya. 177-178. zrI vIraprabhunA nirvANathI 72 varSo vItyA bAda A zrI dazavaikAlika sUtranI racanA thaI, ema keTalAeka aitihAsika graMthamAM kahyuM che. A zrI dazavaikAlika sUtranAM daza adhyayanamAM pAMcamAM adhyayananA be uddezA ane navamA adhyayananA 4 uddeza che. bAkInAM AThe adhyayana ekasarA-uddezA vinAnAM che. 179. A zrI dazavaikAlika sUtranI zrI bhadrabAhasvAmIe racelI niryuktinI 16 mI ane 17 mI gAthAmAM kahyuM che ke zrI zayaMbhavasUri mahArAje sAtamA zrI AtmapravAda nAmanA pUrvamAMthI cothA chajajIvaNiyA Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrIvijayapadmasurIzvarakRta ( paGUnikAya ) nAmanA adhyayananA udghAra karyAM. A cAthA adhyayananuM bIju nAma dha prajJapti ?" jaNAvyuM che, jemAM huM jInikAyanI rakSA vagere zramaNa dharmAMnI bhInA kahI che, te dhama prapti kahevAya. tathA AThamA ka`pravAda nAmanA pUrNAMmAMthI pAMcamA zrIpiMDaiSaNA nAmanA adhyayananA uddhAra karyAM, temaja chaThThA satyapravAda nAmanA pUrvamAMthI sAtamA zrIvAkayazuddhi nAmanA adhyayananA uddhAra karyAM. ane navamA zrIpratyAkhyAna pravAda nAmanA pUrvanI trIjI vastumAMthI bAkInAM ( 1-2-3-6-8-8-10 mA) sAta adhyayanAnA uddhAra karyAM. A sAta adhyayanAmAM judI judI jAtanA, tattvabhUta, sAdhunA AcAra vagere padArthAnuM varNana karyuM che. 180-181-182. A zrI dazavaikAlika sUtranA (1) pahelA kumapuSpikA nAmanA adhyayanamAM jhADanA phUlanuM ane bhamarAnuM dRSTAMta ApIne Adarza sAdhunA dharmAdhAra dehane TakAvavAnA sAdhanabhUta gAcarInA yathArtha vidhi jaNAvavApUrvaka Adeza sAdhunuM svarUpa pAMca gAthAmAM varNavyuM che. temAM zarUAtamAM jinadharmanu ne dharmAMnA sAttvika sAdhaka AtmAnuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke dhama e utkRSTa (bhAva) maMgala che, jenuM mana haMmezAM A zrI jinadhamanI ArAdhanA karavAmAM lIna hoya che, tene dhruve paNa tamaskAra kare che. ahIM sAdhu-sAdhvIone bhamarAnI jevA kahyA che ane gAcarIne (bhikSAne) phUlanA rasa jevI kahI che. jema bhamaro phUlane ( phUlanA jIvane ) lagAra paNa kilAmaNA na thAya, te rIte phUlanA rasa cUsIne peAtAne nirvAha kare che, tema sAdhu-sAdhvI phUla jevA gRhasthanA gherathI gRhasthanuM mana lagAra paNa dukhAya nahi, te rIte ( phUlanA rasa jevI) nirdoSa gocarIne (AhAra pANIne) grahaNa kare. A rIte bhikSAnI maryAdAne sAcavanArA je sAdhu-sAdhvIe pakSInI jema kSetrAdinA rAgane dUra karIne pRthvItala para vihAra karI ghaNA jIvAne dharmInI dezanA daIne meAkSamArga nA sAdhaka manAvI svaparatAraka ane, teo kharA sAdhue ane kharI sAdhvIo kahevAya che. niyukti vageremAM A zrInA vistArathI samajAvI che. tethI sAdhu jIvananuM kharUM rahasya samajAya che, tene samajanArA ane vicAranArA munie ane sAdhvIe yathA sAdha'ne ArAdhIne bhavasamudranA pAra pAme che. (2) zrAmaNyapUrNAMka adhyayanamAM kharA tyAgadhaInuM ne kharA tyAgInuM svarUpa jaNAvatAM hitazikSA ApI che ke he muni ! tame bheAgatRSNAnA tyAga karIne manane ni`la cAritranI ArAdhanAmAM joDajo, ane sArA zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparzImAM rAga kazA nahIM, tathA kharAma saMkAnA tyAga karo. temaja je peAtAnA svAdhIna vajrAdinA tyAga karI nirmAlhI bane, te meAkSamAne ArAdhe, teo ja kharA tyAgI kahevAya. vaLI kharAba nimittathI dUra rahejo ane rAgadveSanA tyAga karIne parama zAMtimaya jIvana gujAro tathA tyAga karelA bheAgAnI icchA karazeA ja nahIM. A bAbatamAM magadhana kulanA sarpanuM dRSTAMta ane rAjImatI sAdhvIjIe zrI neminAtha prabhunA nAnA Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI darAvaikAlika sutranA sakSisa paritrya ) para bhAI nemi munine je vacanA sabhaLAvIne sayamanI ArAdhanAmAM sthira karyA, te vacanA jarUra yAda karavAM. A rIte ahIM saMyamathI kaTALelA AtmAne sayamanI ArAdhanAmAM sthira karavAnA upadeza vagere vairAgyabhAvane pASanArI ane AtmadRSTine sateja karanArI hakIkatA vistArathI jaNAvI che. A badhI InA niyukti vageremAM vistArathI samajAvI che. (3) trIjA kSullakAcAra kathA nAmanA adhyayanamAM munivarone akalpya padArthAdinI bInA spaSTa samajAvI che. je vastu sAdhu sAdhvIone khape nahi (vaheArAya nahIM) te akalpya kahevAya. ahIM' AvA akalpya (anAcI =je AcA lAyaka nathI tevA ) para (bAvana ) padArtho jaNAvyA che, ane kahyuM che ke jarUra jaNAya te munioe kalpya padArthonA upayAga karavA, paNa akalpya padArthA grahaNa karavA nahi. DhakAmAM ema kahI zakAya ke ahIM sayadharmAne dUSita banAvanAra zayyAta pi hanu levu' vagere kAryAM karavAno niSedha karyAM che, munine na vaparAya tevA cittAa padArthoM levAnA paNa niSedha karyA che. A rIte je adhyayanamAM kSullaka eTale navA sAdhunA mUla guNAne pASanAra AcAranuM varNana karyuM che, te kSullakAcAra kathA kahevAya. tApa e ke ahIM muninA uttama guNAnuM varNana karyuM che. (4) cAthA SaDUrvAnakAya nAmanA adhyayanamAM pRthvIkAya aplAya vagere huM nikAyanI ALakhANa ( krUka piracaya ) karAvIne pAMce mahAvratAnuM svarUpa ane jJAnanA mahimA, tathA AtmAnA kevalajJAnAdi guNAne prakaTAvavAmAM zarUAtathI mAMDIne aMta sudhInA krama jaNAvyA che. te nijaguNaramaNatAne vadhAranArA ne prazama sukhane denArA che. navA sAdhu-sAdhvIone A ceAthuM adhyayana bhaNAvyA pachI ja vaDIdIkSA ApI zakAya. zrI dazavaikAlika sUtranI racanA thayAM pahelAM zrI AcArAMga sUtramAMnA mahAvratAnA AlAvA bhaNAvyA bAda vaDI dIkSA ApavAmAM AvatI hatI. 183-184. pAMcamA piMDaiSaNA nAmanA adhyayanamAM bhikSAnuM svarUpa ane upayoga rAkhIne nirdoSa bhikSAne grahaNa karavAnA vidhi, tathA dAyaka (zrAvaka ane zrAvikA)nA nimitte ane grAhaka ( sAdhu sAdhvI )nA nimitte lAgatA doSonI bInA kahI che. 185 chaThThA dharmArtha kAma nAmanA adhyayanamAM zramaNadharmAMnAM pAMca mahAvratAne ArAdhavAne vidhi vagere bInA jaNAvI che. AnuM bIjuM nAma 'mahAcAra kathA ' che. te paNa vyAjI che, jemAM mahAcAra eTale mahAvrata vagerenI kathA eTale prarUpaNA karI heAya, te ' mahAcArakathA kahevAya. (7) sAtamA vAkayazuddhi nAmanA adhyayanamAM sAdhu sAdhvIone khAsa kAraNe eAlavA lAyaka ane adhyAtmazAne pamADanArI evI bhASAnuM svarUpa vagere bInA varNavI che. 186 (8) AThamA zrIAcAra praNidhi nAmanA adhyayanamAM niAdinA AcAra, tathA bhikSAnA niyameA tathA munivaronA guNA, temaja temane tajavA lAyaka auSadhaprayAga, yAga, nimitta vagerenI mInA paNa samajAvI che. 187, tathA (9) navamA zrI vinayasamAdhi nAmanA adhyayanamAM samAdhinA Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIzvarakRta para vinayasamAdhi vagere bheda-prabhedAdinuM varSoMna vistArathI kahyu` che. temaja prasaMgAnuprasaMge judI judI jAtanI ( munidhama ne dIpAvanArI ) bhAvanA eTale vairAgya ane guruvinayAdinuM paNa svarUpa spaSTa samajAvyuM che, ane (10) 'maiM mivu' nAmanA adhyayanamAM Adarza sAdhunA sAttvika guNA vagerenuM varNana karyuM che. eTale je nave adhyayanAmAM kahelA AcArAdine sAdhe te bhikSu (sAdhu) kahevAya. A hakIkata vistArathI samajAvI che. A zrI dazavaikAlika sUtranI e cUlikAmAMnI pahelI "tivAkayA" nAmanI cUlikAmAM mAhanA pramala sAdhanabhUta strI vagerenA rAgaSTithI paricayAdi kharAba nimittonA paMjAmAM sapaDAyelA muni mAhAMdha banIne saMyama mAnI ArAdhanA karatAM aTakI jAya che. temane saMyamAdinI ArAdhanA karyAmAM rita eTale prema upajAvanArAM vAkatho vagerenI mInA ahI vistArathI kahI che; tethI A pahelI cUlikAnuM rativAkaya ? nAma yathA pAcu che. temAM prasaMge gRhasthapaNAmAM rahelI muzkelIo, aneka jAtanI upAdhi Adi kAraNeAthI thatA kama aMdha vagerenI zrInA paNa spaSTa samajAvIne sacamadhanI zreSThatA sAbita karI che. temaja mIjI " viviktacaryA " nAmanI cUlikAmAM sAMsArika pravRttirUpa kareALiyAnI jALamAM gUMthAyelA saMsArI jIvAnI durdazA jaNAvIne sAdhuone ane sAdhvIone te mArge javAnA niSedha karIne ( nA pADIne ) Abha tarapha lakSya rAkhavA bhalAmaNa karI che. ahIM prasaMge municaryA eTale viviktacarcAna anukUla niyamA ane viviktacarcAnuM svarUpa tathA rahasya vagere bInA paNa vistArathI samajAvI che. 188-189. A zrI dazavaikAlikanA ane anukrame spaSTa samajAvanArAM niyukti, bhASya, cUrNi ane TIkA tathA avara, dIpikA vagere sAdhanA che, temAM bhASyanI 63 gAthAo che. zrI bhadramAhusvAmIe niyuktinI racanA karI che. zrIjinadAsagaNi mahattare 'inI racanA karI che. zrI haribhadrasUri mahArAje niyukti, bhASya ane cUrNi Adi sAdhanAne AdhAre racelI meATI TIkA niyukti vagerenA kharA rahasyane samajavAnuM apUrva sAdhana che. zrI samayasuMdara gaNie A TIkA vagerenA AdhAre vi0 sa0 1691mAM nAnI TIkA racI che. A sUtranI eka avasUri paNa che ema gRha@ipanikAdinA vacanathI jaNAya che. paNa tyAM tenA kartAnuM nAma jaNAvyuM nathI A zrI dazavaikAlika sUtranA niryukti, bhASya, cUrNi, TIkA vageremAMnA avasUri ane bhASya sivAyanA sUtra niyukti vagere sAdhanA chapAyAM che. A rIte zrI dazavaikAlika sUtranA sAra jANavA, 190, zrI dazavaikAlika sUtraneA TraeNka paricaya ahvIM zarUAtamAM niyu`ktikAra zrI bhadrabAhusvAmI mahArAje zrIsiddha bhagavaMtAne namaskArAtmaka ma gala (maMgalAcaraNa) karIne A zrI dazavaikAlika sUtranI niyuktine Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI daza vaikAlika sUtranA saMkSipta paricaya ) 553 racavAnI pratijJA karI che. pachI maMgala zabdanA nikSepA kahIne A sUtranA zrutajJAnamAM aMtarbhAva karavA sUcanA karI che. pachI kramasara nikSepa zabdanA paryAyavAcaka zabdo, ane deza, kAla, zruta, skaMdha, adhyayana ne uddeza, A 6 zabdAnA nikSepA, tathA 'ekeka' zabdanA temaja 'dezaka? zabdanA nikSepA vagere bInA spaSTa samajAvIne sAMsArI jIvanI bAhya vagere daza dazAo, ane kAlapaTTanA nikSepA, tathA vaikAlika zabdanA artha, temaja A zrI dazavaikAlika sUtranA udvArAdinuM vana vistArathI karyu`M che, ahIM (1) cena (jeNe) (2) ya (jene uddezIne) (3) yat (jenA uddhAra karyA) vagere pAMca dvArAnI mInA spaSTa samajAvatAM kahyuM che ke A zrI dazavaikAlika sUtranI racanA karanAra zrI zayyaMbhavasUri mahArAja saMsArIpaNAmAM brAhmaNa hatA. munivaronA 'ddo Ta baddo STa taravuM na jJAyate paraM' eTale amane Azcarya lAge che ke tame kevala kaSTarUpa ja A yajJa vagere karo che, paNa kharu tattva zuM che ? te tame samajyA nathI, AvAM vacanA sAMbhaLIne tattvane jANavAnI tIvra utkaMThAvALA zrI zayyaMbhava brAhmaNa peAtAnA gurue batAvela zrI jinendharaprabhunI pratimA joIne pratiAdha pAmyA. temaNe zrI prabhavasvAmIjInI pAse jaina dIkSA lIdhI. gurumahArAje anukrame jJAnavinayAdi guNNAnA bhaMDAra evA temane AcArya' padavI daIne pAtAnA paTTadhara banAvyA. A zrIzaSyabhavasUrie pAtAnA pUrvAvasthAnA putra manakamunine dIkSA ApI, jJAnathI tenuM 6 mAsanuM AyuSya jANIne teTalA vakhatamAM paNa tene ArAdhaka banAvavAnI zubha bhAvanAthI pUrvamAMthI uddharIne A zrIdazavaikAlika sUtranI racanA karI, bIjA graMthAmAM kahyuM che ke dvAdazAMgI-gaNipiTakamAMthI uddharIne A zrI dazavaikAlika sUtranI racanA karI. (1) AtmapravAda, (ra) kamapravAda, (3) satyapravAdaM, te (4) pratyAkhyAnapravAdamAMthI daza adhyayanAnA uddhAra karyAM, ema AnI niyuktimAM jaNAvatAM zrIzayyaMbhavasUrijInuM jIvana vistArathI varNavyuM che. aitihAsika prathAmAM temanA vI0 ni sa'0 36mAM janma ane vI nio sa0 98mAM 62 vaSa~nI ummare svargavAsa jaNAvyA che. A tamAma bInA spaSTa samajAvIne A sUtranA deze adhyayanAmAM ane ane cUlikAmAM kahevAnI hakIkata TUMkAmAM jaNAvI che. A rIte piMDA (saMpUrNa` sUtranI TUMka bhInA) kahIne dareka adhyayananI hakIkata jaNAvavAnI zarUAta karatAM, pahelA adhyayanamAM cAra dvAranI bInA kahIne zrI jinadha`nI prazaMsA karI che. pachI adhyayana zabdamAM nAmAdhyayanAdinuM ane adhyayana, akSINa, Aya-kSapaNAdinuM svarUpa, tathA kumanA ane puSpa (phula)nA 4 nikSepA, tathA 14 paryAyavAcaka zabdonI hakIkata jaNAvatAM ratna vANiyAnuM dRSTAMta kahyuM che. pachI anukrame davAne paNa namaskAra karavA lAyaka dharmanuM svarUpa te uddezAdinuM svarUpa tathA vyAkhyAnuM lakSaNa temaja pRcchA vagerenI mInA jaNAvIne dha zabdanA 4 bhAMgA, temaja saMyamanA 17 bhedyA vistArathI samajAvyA che. pachI kramasara tapanA bAra bhedAnuM svarUpa ane kalpita 6 Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta udAharaNanA tathA carita (manela ) udAharaNanA temaja hetunA cAra cAra bheddA kahIne dRSTAMtanA paryAyavAcaka pAMca zabdo, ane vyAdi bheDhe apAya vagerenuM dRSTAMta sAthe varNana, tathA upAyanA cAra bhedAnuM varNana karatAM abhayakumAre kahelI vRddha kumArInI kathA, temaja jIvanuM apekSAe nityapaNuM ne anityapaNu` vagere bInA vistArathI varNavI che. pachI anukrame AtmAnI siddhi (sArrAkhatI ), ane anumAna pramANathI dhane sAbita karavAnA prasa`ge (1) pratijJA, (2) hetu, (3) dRSTAMta, (4) upanaya, (5) nigamana, A (anumAnanA) pAMca avayavanu svarUpa, tathA pratijJAvizuddhi, heviddhi ane dRSTAMtavizuddhi-A traNa vizuddhinuM svarUpa, temaja bhamarAnA dRSTAMte gAcarI, muninI aniyatavRtti, ane eSaNA vagere padArthAnI bInA vistArathI samajAvI che. pachI eSaNAnA traNa bheDhAnI bInA ane nAnApiMDa zabdanuM rahasya, tathA eSaNAdimAM upayAga pUrvaka pravRtti karanArA zramaNeAnuM svarUpa, temaja bhamarA vagerenA dRSTAMtanI muni vageremAM ghaTA (ghaTAvavuM) vagere hakIkatA kahIne jaNAvyu che ke munivareza pAMca samitine pAle che, ane jemAM yAdi cuNA rahelA che te zrIjinadhama utkRSTa maMgalarUpa che, anya dhamI A yatanA ( jayaNA ) nuM svarUpa samajatA nathI, temaja udgamAdvi DhALavALA bheAjanane vAparanArA munivaro traNa guptine pALI zakatA nathI, vaLI iMdriyAne kramana karanArA guNavaMta munie ja dharmInA kharA sAdhaka kahevAya che. A tamAma mInA spaSTa samajAvatAM upanaya-vizuddhituM, te nigamana-vizuddhinuM svarUpa vagere . mInA spaSTa samajAvI che. temaja chevaTe jJAnanayanI ne kriyAtayanI carcA kahIne jaNAvyu` che ke jJAna kriyAthI meAkSanAM sukha maLe che. pahelA kumapuSpikAyananA TraMka paricaya pUro thayA. 2. bIjA zrAmaNyapUrvikAdhyayananA TraeNka paricaya prabala puSpAda2e hRdayanI sAcI bAdazAhIthI bharelA ane parama zAMtinu asAdhAraNa sAdhana evA zramaddhane pAmelA munivaroe zrAmaNya eTale sAdhudhanI zreSThatAne ane parama durlabhatAne lakSyamAM rAkhIne ja sadvicAro karavA joIe, khAsa kAraNe nirdoSa bhASA elavI joiye ane nirdoSa kAyika pravRttio karavI joie. A muddAo ahI vistArathI samajAvyA che. tethI A bIjuM adhyayana 'zrAmadhyapUrvikAdhyayana? AvA yathArtha nAme oLakhAya che. ahIM zarUAtamAM zramaNa zabdanA 4 nikSepAnI ane pUrva rAkhtanA 13 nikSepAnI mInA, tathA urga (sa`) vagere 12 upamAonA AdhArabhUta zramaNanu' svarUpa, temaja zramaNa vagere zabdAnA paryAyavAcaka Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI daza vaikAlika sUtrano saMkSipta paricaya) 555 zabdonI bInA vagere padArthonuM svarUpa vistArathI samajAvIne kahyuM che ke je jIvo zabdAdi kAma-bhegamAM Asakti dhAraNa kare che, teo jarUra saMkalpane (ArUM dhyAnAdine) vaza thAya che. A bInA spaSTa samajAvIne kAma zabdamAM nikSepAnA vicAre ghaTAvatAM dravya-kAmanuM ne bhAva-kAmanuM paNa varNana karyuM che. pachI pada zabdamAM 4 nikSepa ghaTAvIne dravya-padanuM ne bhAvapadanuM svarUpa kahetAM kSullaka muninuM dRSTAMta jaNAvyuM che. A prasaMge gadya-padya-geyAdinuM ne 18 hajAra zIlAMga rathanuM svarUpa, ane subaMdhunA dRSTAMte svachaMdI sAdhuonuM atyAgIpaNuM, tathA svAdhIna bhegone tajanArAnuM sAcuM tyAgIpaNuM, vagere bInA spaSTa samajAvIne kahyuM che ke je strI vagere bhoga sAmagrI te mArI nathI ne huM tene nathI. AvI zubha bhAvanA rAgane dUra karavAnuM parama sAdhana che. A bInA dAsI vagerenA dRSTAMtathI spaSTa samajAvI che. muni vamelA (tajelA) bhegonI icchA kare ja nahi, maravuM e vadhAre sAruM, paNa vamelA bhegAnI icchA karavI e vAjabI nathI. A prasaMge rAjImatI sAdhvIe rathanemine Apela upadeza-vacano ane nUpurapaMDitAnuM daSTAMta vagere bInA vistArathI jaNAvI che. hitazikSA - AMkhathI zrI jinezvaradevane ane zrIgaNadharAdi mahApuruSone jevAthI temanA sadaguNe yAda Ave che. tethI darzana karanAra bhavya che te mahApuruSoe ApelA sanmAge pitAnA AtmAne joDIne Atmahita jarUra sAdhe che, ane rAganA prabala sAdhanabhUta strI AdinA rUpane rAgadaSTithI jotAM manamAM bhegaNuM vadhatI jAya che, anukrame mana asthira banatAM mokSamArganA sAdhaka AtmAe potAnI sAdhanA cUkI jAya che. AvA prasaMge uttama puruSonAM vacano yAda Ave ke koI dayAlu puruSa tevA AtmAne zAMtithI prema bharelAM hitakArI vacane saMbhaLAve, to te sAvaceta banelA Asannasiddhika AtmAo potAnI bhUla samaje che, bhUla kabUla karIne pazcAttApa karI prAyazcittAdi sAdhanone sevIne jarUra Amazuddhi karIne parama ulAsathI ne bahu ja kALajIthI kSamArganI sAttvikI ArAdhanA kare che, pariNAme muktinAM avyAbAdha sukha paNa pAme che. A bIjA adhyayanamAM A hakIkatane prabhu zrI neminAthanA nAnA bhAI rathanemi muninuM dRSTAMta ApIne samajAvanArA zrI zaabhavasUri mahArAje tamAma munivarone hitazikSA pharamAvI che ke he munivare! tame je pele pale sAvaceta rahIne sArA nimittone sevaze, to ja saMyamajIvananA aMtima sAdhyane (mokSane) pAmaze. dravyacAritra bhAvacAritrane TakAve che, paNa mokSamArganI ArAdhanAmAM te bhAvacAritranI ja mukhyatA che. tene malina karanArAM nimittothI jarUra alaga raheje. ne sArA nimittAnI sevA karIne bhavasamudrane tarI jajo. zrI grAmapUrvika adhyayanane Treka paricaya pUro thayo. Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa6 zrIvijayasUrIzvarakRta 3. zrI bhulikAcAra kathA nAmanA trIjA adhyayanane Treka paricaya ahIM zarUAtamAM kSullaka-padanA nikSepo kahIne AcAra-padanA nikSepa jaNAvatAM jJAnAcAronuM svarUpa sulasA, zreNika rAjA, vajasvAmI, vagerenAM daSTAMta ApIne vistArathI samajAvyuM che. pachI anukrame arthakathA, kAmakathA, dharmakathAne mizra kathAnuM svarUpa sArthavAhanI putrI vagerenAM dRSTAMta ApIne vistArathI samajAvyuM che. pachI AkSepiNuMkathA vikSepisakathA, saMvejinIkathA, ane nivedinI kathAnuM tathA strIkathA vagere 9 kathAonuM svarUpa kahetAM saMveganuM ne nirvedanuM paNa varNana karIne sAdhunAM kartavyo ane akartavya tathA kathA karavAnI rIti, temaja sAdhune anAcIrNa (nahi AcaravA lAyaka) para (bAvana) padArtho vagerenuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. aMte sAdhunuM yathArtha svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke jeo AzravAdine taje, ne AtApanAdi kare, tathA parISahAdine sahIne tapazcaryAdi vaDe mokSamArgane sAdhe te munivaro karmone dUra karI siddhipadane pAme che. 4. cothA SaDrajavanikAya nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM niyuktikAre kahyuM che ke A cethA adhyayanamAM chavanI ane ajIvanI hakIkata tathA cAritradharmanuM svarUpa jaNAvatAM yatanAne pAlavAne upadeza ApIne aMte dharmanuM phala jaNAvIza. A rIte kahevAnI pratijJA karIne nikSepAnuM svarUpa jaNAvavAnA prasaMge "" ane "6 saMkhyAvAcaka zabdomAM nikSepAnA vicAro kahIne jIvanI parIkSA karavAnA sAdhanabhUta (tenA) lakSaNa, astitva (hayAtI) zarIrAdithI judAI, amUrNapaNuM, nityapaNuM, kartApaNuM, zarIramAM phelAIne tenuM (jIvanuM) rahevApaNuM, guNapaNuM, UMce javApaNuM vagere (jIvanA) dharmonI bInA spaSTa samajAvI che. pachI jIva zabdanA nikSepA, ane sUkSma bAdara paryAptAdi nuM svarUpa tathA lakSaNanA paryAyavAcaka zabdo, temaja jIvanAM upaga vagere lakSaNo vagere padArthonI hakIkata vistArathI samajAvIne kahyuM che ke jIvanI sattAne laIne ja dAnAdi kriyAonI sAdhanA ghaTI zake che. A jIvane karavata AdithI chedI zakAya nahi, te zarIrathI alaga che. A bInA vistArathI kahIne saMsAranA traNa bhedo ane Asta vacanAdi pramANethI jIvanI siddhi, tathA tenA amUrNapaNuM vagere dharmonuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI jIvane ekAMta nitya mAnavAmAM jaNAtA nI bInA, ane tenA (jIvana) kartava (karmAdinA karanArapaNuM) vagere dvArenuM varNana, tathA kApatInuM daSTAMta kahevA pUrvaka kAya zabdanA nikSepa jaNAvIne kahyuM che ke ahIM cAlu prasaMge nikAya ane kAyazabdanI jarUriyAta che. pachI anukrame pRthvIkAyAdi 6 javanikAyanuM svarUpa ane Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacanakiraNAvalI (zrI dazavaikAlika sUtranA saMkSipta paricaya) 557 dravyazavyAdinuM tathA svakAya sAdinuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke je zastra, agni, jhera vagere ane svIkArya zAstra vagere te dravya zastra kahevAya, ne je asaMyama temaja viruddha vicAra vagere te bhAva zastra kahevAya. A bInA spaSTa samajAvIne vanaspatikAyanA varNanamAM jhADanAM mUla (mUliyA) ane prathamapatra (mULiyAno bhAga thayA bAda je paheluM pAMdaDuM Uge te)no banAvanAra eka ja jIva che; eTale te baMneno kartA (banAvanAra) ekaja jIva che, paNa mUlano jIva judo nathI ne prathama patrano jIva paNa tenAthI judA nathI, A bInA spaSTa samajAvIne vizvastayoninuM svarUpa ne avizvasta-yoninuM svarUpa tathA mUla (jhADanAM mULiyAM)ne jIve banAvelA prathama patrAdinI bInA vistArathI varNavI che. pachI kramavAra adhyayananA pAMca artho, sUkSma pudagala ne napudagalAdinuM svarUpa, tathA 6 javanikAyanA daMDane (AraMbhAdine) tajavAnI bInA kahIne pAMca mahAvratAno adhikAra (varNana) zarU karyo che. ahIM pahelA mahAvratanA varNanamAM saMpUrNa hiMsAne tajavAnI bInA jaNAvatAM paTAdinA daSTAMte upasthApanAnuM ne sUkSma bAdara, rasa, sthAvara jenuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI bIjA mahAvratanA varNanamAM agatyanA saddabhAva-pratiSedha vagere cAra bhAMgAnI hakIkata kahIne sarvathA asatyane tajavAnuM kahyuM che. pachI trIjA mahAvratanA varNanamAM sarvathA adattAdAnaviratinI bInA che ane cothA pAMcamAM mahAvratanA varNanamAM kramasara sarvathA maithuna-viratinI hakIkata tathA sarvathA parigrahanI virati karavAnI AjJA pharamAvI che. tyAra bAda anukrame rAtribhejana-viramaNa-vratanA varNanamAM cAra bhAMgAnI bIne ane sarva vratonA 47 bhAMgAnI bInA, tathA tene svIkAravAno vidhi vagere bInA spaSTa samajAvI che. pachI pRthvIkAyAdi 6 kAyanI rakSAne sUcavanArA AlAvAnA artha, ayatanAthI pravRtti karanArA jIvone thatAM kaDavAM phalo, tathA jayaNathI gamana Agamana vagere karavAnI sUcanA, temaja yatanA pALavAnAM zubha phalo vagere bInA vistArathI samajAvI che, pachI anukrame jIvanA ne ajIvanA svarUpane jANavAnAM phalonuM varNana karatAM saMyamathI mAMDIne chevaTe siddhinA sukhanI prApti sudhInI bInA spaSTa samajAvIne kayA munivare sugatine pAme? ne kayA munio durgatine pAme? tathA chellI avasthAe paNa saMyamane sAdhanArA cho kaI gatine pAme? A praznonA spaSTa khulAsA karIne aMte munione zramaNadharmanI ArAdhanA karavAno AbAda upadeza Ape che. zrI SajIvanikAya adhyayanane TUMka paricaya pUro thayo. 5. pAMcamAM zrI piDeSaNa nAmanA adhyayananA pahelA uddezAne TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM piMDa zabdanA ane eSaNA zabdanA nikSepAnI bInA kahIne dravyapiMDanuM ne bhAvapiMDanuM svarUpa jaNAvyuM che. gALa bhAta vagere dravyapiMDa kahevAya ne krodha vagere bhAvapiMDa kahevAya. A bInA spaSTa samajAvIne anukrame vaiSaNAnuM ne Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIdharakRta 558 bhAvaiSaNAnuM tathA nava koTInuM svarUpa vistArathI jaNAvIne kahyuM che ke sAdhu-sAdhvIe jyAre bhikSA levA javAnA samaya thAya, tyAre vyAkSepa vagerenA tyAga karIne zAMta citte iryAMsamiti sAcavIne gRhasthanA ghera gAcarI levA nimitte jAya, ane vezyAnA mahAllAmAM ke jyAM durAcArI-adhamI thavA rahetA heAya, tevA anAyatanamAM gAcarI mATe jAtha nahi. tathA vacamAM kUtarA vagere pazue beThAM hoya, te temane ulladhIne ( kUdIne) javuM nahi, temaja gAcarI jatAM mahu utAvaLathI cAlavuM vagere dASA sevavA nahi, A tamAma hakIkata spaSTa samajAvIne kahyuM che ke munie gRhasthanA ghare ceAgya sthAne ( anunnata=.hu UMcA nahi, vagere guNAvALA sthAne) UbhA rahIne nirdoSa gAcarI vaheAravI joie, te vakhate upara ke ADI-avaLI najara karAya nahi. prabhue jemanA gherathI gAcarI vaheAravAno niSedha karyAM che, tevAM niSiddha gharAmAM geAcarI levA javu nahi, tathA gRhasthanA gharanuM bAraNuM baMdha hAya, te| suni pAte ughADe nahi. temaja hallA mAtrAnI mAdhAne dUra karIne ja munie gAcarI javu joIe. kAca upAzrayathI nIkaLyA bAda rastAmAM laghunIti (pezAba, mAtrA )nu ke vaDI nIti (lA)nuM kAraNa jaNAya tA lAyaka gRhasthane te bInA jaNAvI teNe kahelA nirdoSa sthAne munidhanI maryAdA kharAkhara sAcavIne ja lA-mAtrAnI bAdhA dUra kare, paNa tevI khAdhAne (vegane) zake nahi, A tamAma bInA spaSTa samajAvIne kahyuM che ke je gharanuM dvAra (bhAraNuM) bahuja nIcuM hAya, jyAM cAlavAnA mArga phUla, anAjanA dANA, citta mATI, jala vagere citta padArthA verAyalA hoya ke patharAelA hoya, tyAM prunie gAcarI nimitte javuM nahIM, vacamAM beThelAM bakarAM vagerene ulaMdhIne gAcarI javu` nahi, paNa bIjA mArge javu, gAcarI vaheratAM jyAM gRhasthanA parivAra snAnAdi kriyA karatA hoya te taram jovuM nahi. je akalpya hoya, bhUmi para verAyuM hoya, jIvahiMsA karatAM zrAvikADhi vaheArAve te gAcarI vaheArAya nahI', tathA sacitta padArthonI upara vaheAravA lAyaka padArtho mUkayA hoya athavA tevA padArthonI upara citta padArtho mUkayA hoya, teA tevI gAcarI khape nahiM. temaja citta pANImAM thaIne ke hALIne vaheArAve, tA tevI gAcarI khape nahIM, vaLI munine vaheArAvatAM pahelAM temanA nimitte ja sacitta jalAdinA AraMbha karI sApha rAkhelA kaDachI vagerethI vaheArAvAtI gAcarI khape nahIM. A tamAma bInAe vistArathI samajAvIne jaNAvyuM che ke zrAvakAdinA hAtha vagere citta jalathI bhInA thayA hoya, te munie tenA hAthe gocarI vaheAravI nahIM. je strI garbhavatI hoya, bAlakane dhadharAvatI haiApa, tenA hAthe munie gocarI levI nahIM, tathA bhikhArI vagerene devA mATe taiyAra rAkhelA padArthA munine khape nahIM. temaja auddezikAdi doSavALA padArtho, vaLI jemAM citta phUla vagere meLavyA hoya tevA padArthoM munie vaheArAya nahIM. mALa upara caDhIne nIce lAvelA padArtho, tathA ghaNA ThaLiyA kaThina bIja vagere jemAM hAya, Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI dazavaikAlika sUtranA sakSipta paricaya) 559 temaja jemAM khAvAnA bhAga thADA heAya ne ghaNA bhAga phekI devAtA hoya, tevA zelaDI vagerenI jevA padArthA munie vaheArAya nahIM; A tamAma bInA vistArathI samajAvI che. pachI munine khape evA padArthonuM svarUpa, ane gocarI vaheArIne upAzraye AvI gurunI pAse gocarI AlAvavAnA vidhi, tathA te pachI karavA lAyaka svAdhyAya, vizrAmaNA, guru vagerene AhArAdi vAparavA mATe nima traNA karavAnA vidhi, te pachI gurunI AjJA laIne munine gocarI vAparavAnA vidhi vagere bInA vistArathI samajAvI che. A prasaMge AhAra-pANI vAparanAra munine sUcanA karI che ke gAcarI vAparatAM aNagamatA AhArAdinI niMdA karyA vagara maunapaNe munie gAcarI vAparavI joIe. A rIte vanArA sudhAdAcI sudhAvI munivaro mahu ja vilA heAya che. tevA puNyazALI AtmAo jarUra sadgatine pAme che. ahIM A vAta parivrAjakanuM dRSTAMta ApIne spaSTa samajAvI che. dazavanA pAMcamA adhyayananA pahelA uddezAneA TUMka paricaya pUro thayeA. zrI dazavainA piMDaiSaNAdhyayananA bIjA uddezAnA TraMka paricaya ahIM zarUAtamAM kahyuM che ke 1. munine pahelI vAra jaIne lAvelI gAcarI vAparatAM nirvAha na thAya teA te gurunI AjJA laine bIjI vAra gAcarI levA jaI zake. 2. munie gAcarInA samaye gAcarI vaheAravA javuM, paNa akAle na javu joie. kAraNa ke akAle geAcarI janAra muni leAkamAM nidApAtra bane che. 3. kadAca gAcarI na maLe ke AchI maLe, teA munie zAka karavA nahIM, 4, munie geAcarI jatAM, vaheAratAM ke vAparatAM vAta karavI nahI', te geAcarI vaheAratAM mAraNAMnI bhUMgaLa vagerene TekA devA nahI", bIjA munie gRhasthanA ghera gAcarI vaheAratAM hAya, te teo vahArIne mhAra nIkaLe,te pachI te muni (pAchaLathI Avela muni) gAcarI vahere. pa. koI gRhastha vanaspatine tADIne ke cALIne vaheArAve, teA te munie vahArathI nahIM, ne citta ke mizra evA tAMdaLajA vagerenuM zAka vagere paNa munine khape nahi. 6, koI gRhastha munine gamatI cIja kadAca na vaheArAve te munie tenI upara krodha karavA nahIM ne dInatA dhAraNa karavI nahIM. 7. jyAre gRhastha munine vaMdana karatA hoya, te avasare munie anenI jarUrI padAnI mAMgaNI karavI nahi. koI munine vAMDhe ne kAI na vAMde, upara munie samabhAva rAkhavA joie. 8. munie chatA malavIyane geApavavuM na joie ane sArI geAcarI meLavavA mATe mAyAzayADhi DhASA sevavA nahIM, A tamAma bInA vistArathI samajAvIne aMte tapasvInA guNA ane zuddha bhikSA grahaNa karavAnuM kula Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 zrIvijayapadmasUrIdharakRta vagere bInA vistArathI samajAvI che. ahIM bIjA uddezAnA tathA pAMcamA piMDaiSaNAdhyeyananA TraeNka paricaya pUrNa thAya che. zrI dazavaikAlikanA pAMcamA adhyayananA TUMka paricaya pUro thayeA. zrI piDaniyuktinA saMkSipta paricaya zrI dazavaikAlika sUtranA pAMcamA adhyayananI ja mInAne vistArathI jaNAvanArI A zrI piMDaniyukti che. mATe tenA paNa paricaya phreMkAmAM jaNAvuM chuM A zrI piMDaniyuktimAM (1) piMDanuM svarUpa, (2) udgama dASAnI mInA, (3) utpAdanA DhASAnI mInA (4) eSaNA de!SonuM varNana, (5) grAmaiSaNA rASonI hakIkataA pAMca mAkhatA ( athavA 8 bhAmatA ) vistArathI varNavI che. (1) piMDanuM sa MkSipta svarUpa-ahIM zarUAtamAM moMgalAcaraNa karIne A zrI viMDa niyuktimAM jaNAvavAnI ATha mAmA kahI che, te A pramANe--(1) piMDanuM varNana, (2) ugama DhASonuM va`na, (3) utpAdanA dASonuM vaSa~na, (4) eSaNA deASonI mInA, (5) saMceAjanAnuM svarUpa (6) muninA AhAranuM pramANa vagere. (7) aMgAra doSanAM kAraNeA, (8) dhUma DhASanAM kAraNeA. A rIte ahIM kahevA lAyaka pAMca muddA athavA ATha bAbate jaNAvIne kramasara piMDa zabdanA paryAyavAcaka zabdo ane piMDa zabdanA nikSepA tathA nAmanA traNa bheDhA temaja te traNe bheDhAnuM svarUpa vistArathI jaNAvyu` che, pachI sadbhAvasthApanAnuM ne asahbhAva-sthApanAnuM svarUpa, tathA nizcaya nayanA mate ane vyavahAra nayanA mate pRthvIkAyAdinuM sacittapaNuM, mizrapaNuM ne acittapaNuM jaNAvatAM kayAM kArAthI pRthvI vagere acitta ane ! ane kayA kayA sthalanA pRthvI vagere keTalA samaya sudhI mizra kahevAya ? tathA te pRthvIkAya vagere 9 bhedyAnA upayoga kevA kevA prakAre thAya che ? A badhI hakIkata vistArathI samajAvI che. temAM munine vasronA kApa (vastra dhAvA )nA kAla, vizrAmaNAnA vidhi, vasrone dhAyA pachI sUkavavAnA vidhi, mu`rAdinA agninu' mizrapaNuM, pUrvAdi dezAnA vAyunuM vyavahArathI sacittapaNuM, nizcayanaya anantakAya vanaspatinu sacittapaNuM, satyamAdi prazasta bhAvapiMDanuM ne asa yamAdi aprazasta bhAvapiDanu svarUpa, anukrame te darekanu` mukti vageremAM kAraNapaNuM vagere mInA spaSTa samajAvIne kahyuM che ke mAkSanAM kAraNa darzIna, jJAna, cAritra che, te traNenI ArAdhanA karavAmAM AhAra madadagAra che. mATe ahIM pahelAM piMDanA svarUpane jANavu joI e. 2. udgamaDhASAnA vanamAM pahelAM 'eSaNA' zabdanA paryAyavAcaka zabdo, ane eSaNAnA tathA gaveSaNAnA nikSepA, temaja udgama zabdanA paryAyavAcaka zabda Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI dazavaikAlika sUtrano saMkSipta paricaya) 561 ane 8 nikSepa vagere bInA spaSTa jaNAvavAnA yogya prasaMge haraNa-hAthI vagerenAM daSTAMta paNa kahyAM che. 16 udgama doSone jANIne te sarva doSothI rahita AhArAdithI saMyamajIvanane dIpAvanArA munivare jarUra nirmala cAritranI sAtvikI ArAdhanA karIne siddhipadane pAme che, "je AhAra (khAvuM te), tevo oDakAra (A), 2 ane "jevuM anna khAya tevI mati thAya, ane jevI mati thAya tevI gati maLe. A kahevata pramANe nirdoSa AhAra karatAM bhAvanA paNa nirmala ja thAya che, ne tene anusAra nirmala ArAdhanA karatAM jarUra muktinA avyAbAdha sukha maLe che. TUMkamAM e hitazikSA yAda rAkhavI ke ugamazuddhine AdhIna cAritrazuddhi che ne cAritrazuddhine AdhIna ja siddhipadanI prApti che. A ja muddAthI zrI bhadrabAhusvAmI mahArAje ahIM munine vahorAvanAra gRhasthAdinA nimitte thatA AdhAkarma vagere 16 doSonuM varNana bahu ja vistArathI karatAM AdhAkarma zabdanA nAma vagere 8 dvArenuM svarUpa jaNAvIne AdhAkama doSanI hakIkata spaSTa samajAvI che. pachI anukrame AdhArmika zabdanA paryAyavAcaka zabdo jaNAvatAM yogya prasaMge saMyamazreNinuM svarUpa ane dhArmika AhAra levAnuM aniSTa phala (dugati), tathA hiMsAthI thatI cAritranI hAnI temaja AtmAne thatA geralAbha vagere hakIkato paNa spaSTa jaNAvI che. pachI kramasara cera vagerenAM dRSTAMtothI pratisevanAnuM svarUpa ane sAdharmika-svarUpane jaNAvanArA nAma-sthApanA-dravya-kSetrakala-pravacana-liMga-darzana (3) jJAna-(5) cAritra-(pa-3) abhigraha-4) ane bhAvanA (1ra) rU5 bAra dvArenuM varNana, tathA svapakSa pakSanuM svarUpa, temaja nU pura paMhitAnuM dRSTAMta jaNAvavApUrvaka atikama, vyatikrama, aticAra, anAcAranuM svarUpa vagere padArthonI bInA vistArathI samajAvI che. pachI mananI azubha pariNatine anusAra baMdha. ne zubha-pariNatine anusAre nirjarA ane mokSa thAya che. A hakIkata priyaMkarAdinAM dRSTAMta ApIne saceTa samajAvI che. pachI audezika doSanA bhedo, tenuM svarUpa tathA temAM kaya-akaya-vidhi vagere bInA kahIne dravyapUti doSanuM svarUpa chagaNadhAmikanuM dRSTAMta ApIne jaNAvyuM che, pachI anukrame bhAvapUti, bAdarapUti ne bhaktapUtinuM svarUpa. ane sthApanA doSanuM varNana karatAM vikArI-avikArI dravyAdinI bInA, tathA bAdara. prAtikA ne sUkSmaprAbhUtikAnuM svarUpa vagere bInA, temaja phrItaSa, prAmityadoSa, parivatiSa, abhyAhUtadoSa, udubhinnadoSa, AchinnadoSa, athavapUrakadoSa, A tamAma dAnA bheda-svarUpa-ka-aka-vicAra vagere hakIkato bahu ja spaSTa samajAvI che. ahIM yogya prasaMge jarUrI daSTAMto paNa kahyA che. pachI vizeSikeTina ne avidhi keTInuM svarUpa vagere hakIkata jaNAvavApUrvaka 16 uddagama doSanuM spaSTa varNana 3-sola (16) utpAdanA doSonI utpattimAM grAhaka sAdhu-sAdhvIo nimitta Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrIvijayapadmasUrIzvarakRta kAraNa che, eTale temAM uddagama DhoSomAM dAyaka gRhasthAdi jema nimitta kAraNa kahyAM che, tevuM ahIM na samajavu. sAdhu-sAdhvIone bhikSA (bhAtapANI)nI utpAdanA (prApti, meLavavuM) karavAnA samaye peAtAnA vicAra ane vacanAdi kAraNeAmAMnAM koI paNa kAraNathI (1) dhAtrI doSa, (2) dUtI DhASa, (3) nimitta DhASa, (4) AjIva dAya, (5) vanIpaka DhASa, (6) cikitsA deSa (7 thI 10) kApiMDa doSa, mAnapiMDa doSa, mAyApiMDa rASa, lAbhapiMDa DhASa, pUrvasaMstava TASa, (12) padmAstava DhASa, (13) vidyA DhASa vagere 16 DhASa lAge, te utpAdanA DhASa kahevAya. ahIM A badhA DhASonuM varNana kramasara vistArathI jaNAvatAM dhAtrI DhASanA varNanamAM pAMca dhAtra mAtAonAM nAma, tenI vyutpatti, ane darekanu kArya vagere hakIkatA dattanuM dRSTAMta daIne spaSTa samajAvI che. ahIM" pAMca dhAva mAtAe A rIte kahI che. (1) kSIradhAtrI-je khAlakane dUdha pIvarAve te, (2) majjanadhAtrI-je bALakane huvarAve te, (3) maMDanadhAtrI-je bALakane ghareNAM paherAvI zaNagAre te, (4) krIDanadhAtrI-je bALakane ramADe (krIDA karAve) te, (5) aMkadhAtrI-je bALakane kheALAmAM sUvADe te, AvuM dhAvamAtAnI jevu vatana DhekhADIne bhikSA letAM munine dhAtrI DhASa lAge che. je muni dUtInA jevu. vana karI bhikSA meLave tene dUtI dASa lAge che, ahI dUtInA bhedda svarUpAdi jaNAvatAM dhanadattanu dRSTAMta kahyuM che. tathA je muni gRhasthanI AgaLa nimittanI mInA kahIne bhikSA meLave tene nimitta DhASa lAge che, ahIM lAbhanu nimitta, alAbhanuM nimitta vagere 6 prakAratA nimittonu svarUpa ' bhAginI 'nuM dRSTAMta daI ne samajAvyu` che, temaja je muni gRhasthanI AgaLa pAtAnA jAti-kula-gaNa-kama-zilpamAMnA koine vakhANIne bhikSA meLave tene AjIva DhASa lAge che vanIpaka DhASanA vanamAM vanIpakanA be svarUpAdi jaNAvyA che. tathA cikitsA DhASanA vanamAM cikitsAnA traNa bheda, svarUpAdi jaNAvatAM kahyuM che ke munie gRhasthanI AgaLa vaidyanA jevu. vartana karIne bhikSA levAya nahI' kAraNake tema karatAM cikitsA DhASa lAge che. tathA krodha-mAna-mAyAlAbhane sevIne gRhastha pAsethI bhikSA na levAya, kAraNake tema karatAM anukrame kApaDa DhASAdi cAra doSo lAge che. A mInAne dhekhara, seva, vagerene vaheAranAra muniAnAM dRSTAMtA ApIne spaSTa samajAvI che. temaja munie gRhasthanI AgaLa pAtAnA pahelAMnA ( dIkSA lIdhA pahelAMnA ) ke pachInA vakhANa saMbhaLAvIne geAcarI levI nahi. kAraNa tema karatAM sastava DhASa lAge che. ahIM sastavanA e bheda, svarUpAdinuM varNana spaSTa karyu che, ane munie vidyA-maMtra-cUNa-lepAdinA prayoga dekhADIne paNa gAcarI levI nahIM, kAraNake tema karatAM kramasara vidyADhASa vagere lAge che. A dASAnI tamAma mInA ahIM` vistArathI samajAvI che. 4. eSaNAnA 10 DhAyonA vanamAM vAnarayUthanuM dRSTAMta ApIne drazaiSaNAnu Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI daza vaikAlika sUtranA sakSipta paricaya ) 563 svarUpa jaNAvIne bhAvaiSaNAnuM svarUpa kahetAM zakita vagere 10 deSonI bInA varNavI che. pachI anukrame grahaNa (vaheAravuM) ane AhAra-pANI vAparavAnI bAbatamAM cAra bhAMgAnI bInA tathA udgama DhASomAM ne mrakSita DhASAdimAM thatI zaMkAnu varNana, temaja tevA DhASothI bacAvanAra upayAga dharmanuM svarUpa vagere bInA vistArathI samajAvIne kahyuM che ke zrutajJAnanA upayoga daIne grahaNa karelI bhikSAne zrutajJAnanI pramANatA vagerene sAcavavAnA muddAthI zrI kevalI bhagavaDatA paNa vApare che. ane zuddha AhAramAM paNa pariNAmanI azuddhithI zakA thAya teA te eSaNIya. ( khape tevI ) bhikSA chatAM aneSaNIya kahevAya che. A tamAma mInA spaSTa samajAvIne zrakSita dASanA varNanamAM sacitta zrakSitAdinI hakIkata jaNAvI che, pachI kramasara anaMtara sacitta nikSisAdinI mInA, temAM kahatmya-akalapsanA vidhi vagere bInA, ane pihita dASa ne saharaNa dveSanuM lakSaNa, tathA temAM kaSTa-akaSya-vidhi, temaja khAlavRddha vagere 40 prakAranA dAyakAmAM ( tenA hAthe bhikSA levAnI) bhajanA vagerenuM varNana vistArathI karIne saMta DhASamAM ne unmizra doSamAM taphAvata, ane A prasaMge Adra-zuSkAdinA bhAMgAnI mInA tathA temAM kalpya akalpya vidhi temaja dvaiita DhASAdinI mInA madhumiMdunA dRSTAMte spaSTa samajAvI che. 5. grAseSaNA DhASanA varNanamAM grAsaiSaNAnA nikSepAnI zrInA jaNAvatAM mAchalAMnuM dRSTAMta ApIne dravya grAsaiSaNAnuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI kahyu` che ke bhAva cAraiSaNAnuM svarUpa jANavAnA prasaMge sayAjanAdi dASone samajIne tyAga karavA, pachI kramasara dRSTAMtanA e bhedyA ane munine bhAvavA lAyaka AtmAnuzAsana ( AtmahuitazikSA ) tathA puruSAdinA AhAranuM pramANa vagere bInA, temaja hInAdi bhAjana karavAnA guNA vagere mInA vistArathI samajAvIne hita-mita AhAranuM svarUpa, ane kAlanI apekSAe AhAranuM pramANa, tathA aMgAradASa, dhUmauASanuM varNana, temaja munine Ahara karavAnAM kSudhA vedanIyAdri 6 kAraNA vagere vistArathI samajAvIne kahyu` che ke munio rAgAdi-kAraNe A che AhAra kare che, ane temane sayama dharmanI ArAdhanAmAM te Avazyaka yAgAnI sAdhanAmAM hAni na pahoMce eTale harakata na Ave, A bhAvanAthI munivaro hita-mita AhArane vApare che. tathA sUtramAM jaNAvelI vidhi pramANe cAlatAM kadAca virAdhanA thAya, teA tenuM kula ka`nirjarA che. A rIte pahanA 47 doSonI hakIkata vistArathI jaNAvI che. tene samajIne munivare nirdoSa AhArAdithI dharmAMsAdhana dehane nabhAvI parama ullAsathI meAkSamArgane ArAdhI muktinA avyAbAdha sukha jarUra pAme che, zrI pi'DaniyuktinA Dhaka paricaya pUro thayeA. Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta 6. zrIdazavaikAlikanA chaThThA mahAcAra kathA nAmanA adhyayananA dUMka paricaya ahIM zarUAtamAM AcAra zabdanA nikSepA vagerenI bhInA TUMkAmAM kahIne jaNAvyu che ke rAjA vagere AcAryane pUche che ke ApanA AcAra ( mUla guNNA ) ane gAcara kevA che te kRpA karIne jaNAveA ? A praznanA javAbamAM zrI AcArya mahArAja (1 thI 6) pAMca mahAvratanI ArAdhanA, rAtribhAjananA tyAga (7 thI 12) 6 jIvanakAyanI rakSA (13) akalpya ( dUSita ) AhAra-pANI levA nahIM, (14) gRhasthanA bhAjanamAM khavAya nahIM, (15) tenA palaMga para besavuM nahIM, (16) tenI beThaka ( gAdIkiyA-khurasI vagere vaparAya nahIM, (17) snAna karAya nahIM, (18) zarIranI zAbhAnA tyAga karavA. A rIte 18 prakAre munidhama ane zrAvakadhama vistArathI samajAve che. cAmya prasa Mge aNuvratAdinu ane kSamA vagere daza prakAranA zramadharmInuM svarUpa jaNAvIne azabdanA nikSepAtu varNana karatAM dhAnya, ratna, sthAvara, dvipa, catuSpada, kuSyanA bheda, svarUpa vagere bInA vistArathI samajAvI che. pachI tyAga karavA lAyaka kAmanA bheda ane svarUpa vagerenuM varNana karIne muninA pAMca mahAvrata ane rAtribhojananA tyAgarUpa vrata vagere 18 sthAnakAnuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke (1) munivaro tamAma vene jIvavu game che ema samajIne sarvathA jIva hiMsA karatA nathI, karAvatA nathI, jIvanI hiMsA karanAranIanumodanA paNa karatA nathI. (2) bru uN bele tenA koI vizvAsa karatu... nathI, ema samajIne munie potAne mATe ke bIjAna mATe lagAra paNa jUThThuM elatA nathI. (3) DhAMta khAtaravAnI saLI jevI cIja paNa mAlikanI rajA sivAya letA nathI, (4) tathA bhayaMkara adharmInA kAraNabhUta maithunane manathI paNa sevatA nathI, trividhe tenA tyAga karI nirmIla brahmacaryane pALe che. (5) lavaNa gALa vagerenA nidhi (saMgharA ) karatA nathI, (6) sayamAdinI ArAdhanA karavAmAM vasrAddina madagAra samaane dhAraNa kare che te pAtAnA zarIra upara paNa mamatA rAkhatA nathI. (7) bahu ja jhINAM jaMtuo vagere rAte aMdhArAmAM dekhAya nahi, A muddAthI munie rAte lagAra paNa azanAddhi AhAra karatA nathI. A tamAma hakIkata vistArathI samajAvIne huM jIvanikAyanI rakSAnuM varNana karatAM kahyuM che ke pRthvIkAyAddine huNatAM tene AzrIne rahelA bIjA paNa jIvA huNAya che, ema samajIne munivaro pRthvIkAya vagere 6 nikAyanI saMpUrNa rIte rakSA kare che. ane akalpya (munine na khape tevA ) piMDAdinA tathA auddezikADhi DhASavALA AharAdine vAparatA nathI. A prasa Mge zikSA kalpanuM te sthApanA kalpanuM svarUpa spaSTa samajAvyu` che, tathA munivare gRhasthanA kAMsAdinA vAsaNamAM bhAjana karatA nathI, kAraNa ke teo jo tema kare, tA temane zItAdakanA ArbhanA ane pazcAtkama 'pura:kanA DhAba lAge che. temaja sIvelA pAlakhI vagerenI pratilekhanA (paDilehuNa) bahu ja muzkelIthI paNa thaI zake nahIM, tethI munie te pAlakhI Adine vAparatA Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 565 zrI jaina pravacana karNAvalI ( zrI dazavaikAlika sUtranA sakSipta paricaya ) nathI. ane je munie vRddha heAya ke tapasvI hoya, ke mAla hAya, te sivAyanA muniA jo gRhasthanA ghera bese, te tenA gharanA zrI Adine muninA zIlamAM zaMkA thAya, ane bIjA bhikSuko tene tyAM AvI zake nahIM, tathA tenA gharamAMnA kAine beThelA munivara para kaidha thAya. A kAraNeAthI munivare gRhasthanA ghera besatA nathI. tapasvI Adi munie paNa jo khAsa kAraNa hoya, teA gRhasthanI rajA laIne muni maryAdA sAcavIne gharanI bahAra bese, paNa aMdara nahi. tathA snAna ane vibhUSA zIlanA ghAtaka hovAthI munivare te kha'tene tajIne zramaNa dharmanI sAttvikI ArAdhanA karI sa`varabhAvanA bhAvIne AThe karmAMnA kSaya karI siddhipadane pAme che. A badhI hakIkata ahIM vistArthI samajAvavAnuM rahasya e che ke munivaro svadharmane ArAdhe, vibhAvamAM phasAya nahIM, ane parama zAMtimaya sAdhuvanamAM rahuIne meAkSanA abhyAbAdha sukha pAme. zrI dazavaikAlikanA chaTThA mahAcAra kathAdhyayananA TraeNka paricaya pUro thayA. zrI dazavaikAlikanA sAtamA vAkayazuddhi nAmanA adhyayananA TraeNka paricaya mauna e muninuM bhraSaNa che, paNa vyAkhyAna-vAcanAdi prasaMge tathA bIjA paNa sunidhanA vyAvahArika prasaMge sAdhu-sAdhvIAne sAcavavA lAyaka vAkayazuddhinuM ahIM svarUpa kahyuM che, tethI AnuM nAma vAkayazuddhi yathArtha ja che. ahIM zarUAtamAM vAkaya zabdanA 4 nikSepA jaNAvatAM bhASA vaNAnA puddagalAne dravya-vAkaya tarIke kahIne vacanazabdanA paryAyavAcaka zabdeA, ane bhASAnA mukhya cAra bhedyA, temAM satya bhASAnA janapada satya vagere 10 bheDhA, asatya bhASAnA 10 beTTA, mizra bhASAnA 10 bheDhA temaja asatyAtRSA (vyAvahArika) bhASAnA AmaMtraNI vage2e 12 beTTA-ema kula 42 bhedAdinuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI zuddhi zabdanA nikSepA vagere jaNAvatAM kahyuM che ke darzana-jJAna-cAritra-tapathI je zuddhi thAya, te ja pradhAna (kharI) zuddhi che, ane vAkayazuddhi e saMyamazuddhinuM asAdhAraNa kAraNa che, tathA durbhASitathI (kaThora vacana vagerethI) saMyamanI virAdhanA thAya che. temaja munie buddhithI vicArIne satyabhASA ane asatyAkrRSA (vyAvahArika ) bhASA kheAlavI joie. paNa asatya ke mizra bhASA khelavI nahIM, ane jo nepathya-srIna (je purupu InA veSa paheryAM che tene) 'A puruSa che " ema kahevAya paNa A strI che? ema kahe teA pApakanA baMdha thAya, tA pachI asatya eAlavAmAM pApa kema na kahevAya? arthAt jarUra kahevAya ke jUThuM eAlavAthI pApaka aMdhAya che, tathA kANAne kANA na kahevAya. A tamAma mInA vistArathI samajAvIne kahyu` che ke munie asayata ( grahastha vagere )ne ' AveA, besA ' ema na kahevuM joie. ane asAdhune sAdhu na kahevA, paNa cAritrAdine sAdhanAra bhavya jIvane A sAdhu 6 " Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 zrIvijayapadyasUrIzvarakRta che' ema kahevu' joi e. tathA jemAM sAvadya (pApa)nI anumAdanA thatI hAya, tevAM vacanA na melAya. jemake A laDAImAM amuka rAjA jItaze, humAM varasAda thaze vagere, temaja je vacanane sAMbhaLavAthI sAmA mANasane AghAta thAya ke dhAdi thAya, tevAM vacanA ane 'A vastu Ama ja che" AvAM nizcayAtmaka ( ' ja' kAravALA ) vacanA munithI meAlAya nahIM. A tamAma bInA ahI vistArathI samajAvI che. zrI dazavaikAlika sUtranA AThamA * AcArapraNidhi' nAmanA adhyayananA TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM AcAranI mInA pahelAMnA adhyayanamAMthI jANavAnI sUcanA karIne dravyapraNiAdhi tarIke nidhAna vagerene kahyA che, je iMdriyAdinA zabdAdi viSayAthI vairAgyabhAva prakaTe, te prazastabhAva praNadhi kahevAya, ema jaNAvyuM che, ne tenAthI viparIta eTale je rAkhvAdimAM rAganI bhAvanA, te aprazasta bhAvadhi kahevAya, tathA iMdriyArUpI gheADAne vaza karavAnuM sAdhana zrI jinavacanA che, temaja keAdhAdine je rokavA te nAiMdriyabhAvapraNidhi kahevAya. A tamAma InA spaSTa samajAvIne anukrame kaSAyathI sayamanI niSphalatA, ane zuddhinA prazastA be bheda, tenuM phaeNla, tathA anAyatananA tyAga karIne sacamanI sAdhanA karavA mATe praNidhinI jarUriyAta, temaja praNadhinuM phUla ane apraNidhituM phUla,vagere bInA vistArathI samajAvI che. pachI anukrame pRthvI vagere 6 nI hiMsAne tajavAnI bInA, ane sUkSma jIvAnA 8 bheDhA, tathA pAtrAdine paDilehuvAnA temaja uccArAdine pAvavAnA vidhi vagere hakIkatA spaSTa samajAvIne anukrame jayaNAnI mInA ane krIta vagere DhASAthI dUSita AhArAdinA ne saMnidhinA tyAga, tathA sAdAI vagere guNAvALuM sAdhujIvana, temaja zabdAdimAM rAgAdi nahi karavAnI, tathA kaThora sparzIdane ane bhUkha vagerene sahana karavAnI ne rAte bhAjanAdi hi karavAnI hitazikSA vagere bInAe vistArathI samajAvI che. pachI munione uddezIne kahyuM che ke-he munio ! tamAre cIDiyA svabhAva rAkhavA nahi, ane bIjAnA tiraskAra karavA nahIM tathA jethI AvatAM karyAM zakAya tevA AcAra sevave ne vicAro karavA, tathA uccAra (bhASA) kheAlavA, temaja iMdriyAne ane manane vaza karo, paNa tame tene vaza thA nahi, ane jyAM tamArA veNanI saphelatA jaNAya, tyAM ja cegya avasare hita-mita-priya-vacanA melajo. tathA bheAgatRSNAne tyAga karo, temaja yAda rAkhajo ke jyAM sudhI ghaDapaNa vagerenI pIDA thaI nathI, tyAM sudhI ja dharmArAdhana thai zakaze. krodhAdinA tyAga nahi karanArA vA bahu ja du:khI thAya che. A badhI hakIkatA vistArathI samajAvI che, pachI sAdhusAdhvIone uddezIne jaNAvyu` che ke he nigrA ane nithI ! tame vaDIla munivaronI sevA jarUra karajo, nidrA levAnI jarUriyAta jaNAya tA thADI levI, tathA jyAre nidrA UDI Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana pravacana kiraNAvalI (zrI daza vaikAlika sUtranA saMkSipta paricaya) pa67 jAya, tyAre AtmasvarUpanI ciMtavanA karaje. temaja zramaNadharmanA kriyAnuSThAnanI sAdhanA parama ullAsathI ekAgra citta karaje, vaLI bahuzrata zrI AcArya bhagavaMta vagere mahApuruSanI bhakti jarUra karaje, aSTa pravacanamAtAnI ArAdhanA karajo. tathA keInI paNa pITha pAchaLa niMdA karaze nahi. temaja keIne aprIti thAya, tevAM vacano paNa belaze nahIM. A tamAma bInAo spaSTa samajAvIne kahyuM che ke he munio! tame daSTAtivAdI thajo. eTale je tame barAbara joyuM hoya ke sAMbhaLyuM hoya, ke anubhavyuM hoya, te ja cogya avasare dvavyAdinI parIkSA karIne bolaje. keInI paNa ThThA mazkarI karaze nahIM, tathA nakSatrAdinI bInA gRhasthAdinI AgaLa kaheze nahIM. temaja vikathAno tyAga karaje. A tamAma hakIkato spaSTa samajAvIne A rIte hitazikSAo pharamAvI che ke he sAdhuo! jyAM strInuM citra ke chabo hoya, tyAM tamAre rahevuM nahIM, ne jeNInA kAnanAka kapAyelA che athavA nathI, tevI strIne paNa lagAra paricaya karaze nahIM. zarIrane bhAvavuM vagere kriyAne tame jhera jevI gaNo, temaja strInA aMga vagerene rAgadaSTie jeze nahIM, vaLI viSayo pratye tiraskAranI bhAvanA bhAvajo eTale viSayarAgI thaze nahI, ne nispRhI banIne lIdhelI dIkSA saphala karaje, tathA tapa ane svAdhyAyAdinI umaMgathI sAdhanA karaje. A tamAma bInA vistArathI samajAvIne chevaTe svAdhyAyanuM ne dhyAnAdinuM phala jaNAvIne kahyuM che ke pariSahAdine sahana karanArA ne zIlAdi guNenA dhAraka munivaro A adhyayanamAM kahyA pramANe vartavAthI jarUra pakSanA avyAbAdha sukhe pAme che. 9 navamA vinaya-samAdhi nAmanA adhyayananA pahelA udezAno TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM vinaya padanA ne samAdhipadanA nikSepo jaNAvatAM kahyuM che ke netaranI seTI, senuM vagerenuM je namAvavuM (vALavuM) te dravyavinaya kahevAya. lokapacAra-vinaya tathA jJAnAdine je vinaya, te bhAvavinaya kahevAya. temAM vaDIla guru vagere Ave, tyAre temano vinaya sAcavavAnA IrAdAthI ziSya UbhA thAya, hAtha jaDe, gurune besavA Asana Ape, vagere lekopacAra-vinaya kahevAya. prabhuzrI tIrthakara deve kahelA bhAvanI je zraddhA karavI te darzanavinaya kahevAya, tathA guruno vinaya sAcavIne vidhipUrvaka pAMca prakAre svAdhyAya kare te jJAnavinaya kahevAya. A tamAma bInAo spaSTa samajAvIne pratirUpa vinayanA varNanamAM tenA para (bAvana) bheda kahyA che. pachI kramasara dravyasamAdhinuM tathA bhAvasamAdhinuM svarUpa, ane vinayadharmathI bhraSTa karanArA krodhAdinI bInA tathA gurunI nidA karavAthI mithyAtvanA baMdhAdi, temaja gurunI AzAtanA karavAnA phala tarIke kahela anartha ane abAdhi (bhavAMtaramAM dulabha bedhipaNA)nuM Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 zrIvijayapadmasUrIdharakRta svarUpa vagere bInA spaSTa samajAvI che pachI kahyu` che ke parameApakArI zrI guru mahArAjanI AzAtanA karanArA jIvA ghaNA kAla saMsAramAM bahu ja bhUrI hAlate rakhaDe che, ema samajIne sAdhu-sAdhvIoe jema zrI guru mahArAjanI prasannatA rahe, te ja pramANe vartavu joI e ne te ja pramANe vinayathI khAsa jarUrI kheAlavu joi e. tathA bhalene ziSyane ghAtI karmonA kSaya thatAM kevalajJAna thayuM hoya, tApaNa teNe kRtajJapaNAnI bhAvanAthI gurunA vinaya karavA ja joIe. jyAre gurune khabara paDe ke A ziSyane kevalajJAna prakaTa thayu che, tyAre gurumahArAja pAte ja tene vinaya karavAnA niSedha kare. temaja sAdhu-sAdhvIoe eka paNa dhArmika padyane bhaNAvanAra zikSakanA upakAra mAnIne jarUra tenA AdarasatkAra karavA joIe. A tamAma hakIkatA ahIM pahelA uddezAmAM vistArathI samajAvI che. pachI kahyuM che ke sAdhu-sAdhvIoe meAkSamA ne samajAvIne te mAga mAM joDanAra zrI guru mahArAja vagere mahApuruSAnI jarUra bhakti karavI joIe, nimala jJAna-zIlanI ArAdhanA karanAra zrI AcArya bhagavaMtADhi mahApuruSAne je rIte sASa thAya, te rIte dhane pAmavAnI icchAvALA bhavya jIvAe vavuM joI e, tevA mahApuruSAnI sAttvikI bhakti karanArA puNyavatA bhavya veAne AkhA gacchanI bhakti karavAnA lAbha maLe che. A rIte vartanArA jIvA jarUra siddhipadane pAme che. A tamAma mInA vistArathI samajAvI che. zrI dazavaikAlikanA navamA adhyayanA bIjA uddezAnA TraeNka paricaya ahI zarUAtamAM jaNAvyu` che ke jema (jhADanA) mUlamAMthI thaDa vagere thAya che, tema zrI jinadha`nI ArAdhanA karavAthI ArAdhaka vinayavaMta AtmAo samyakatva, zrutajJAna, cAritra vagere guNAne sAdhIne chevaTe siddhipadane pAme che; paNa avinIta thavA jJAnAdine pAmatA nathI. ane jeA ziSyanuM ekAMte hita ja cAhe che, tevA guru mahArAja jyAre ziSyane hitazikSA Ape, tyAre vinIta ziSye gurunI upara krodha na karavA joie kAraNa ke krodha karavAthI bahu ja nukasAna thAya che. lagAra paNa hita sAdhI zakAtuM nathI. yAda rAkhavuM joIe ke vinayavaMta sAdhu-sAdhvIe ja A leAkamAM parama zAMtithI meAkSamAne ArAdhI siddhipadane pAme che, ane zrIAcArya vagere gItArthInI bhakti karanArA sAdhu vagere grahaNazikSAdinuM saMgIna jJAna meLavIne tenI sAttvikI ArAdhanA karI zake che. gRhasthA paNa jyAre zilpAdine zikhavanAra gurunAM kaThAravacanAdina sahana kare che, ne te zikSakanI bhakti paNa kare che, tA jJAna bhaNAvanAra gurunAM kaThoravacanA ziSyAe sahana karavAM joIe, ne temanI bhakti karavI joi e, emAM navAI zI? temaja ziSye gurunA AsanathI nIcA Asane besavu" joI e, temanI Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI daza vaikAlika sUtranA saMkSipta paricaya) 569 pAchaLa cAlavuM joIe. gurune avinaya thayo hoya te jaladI khamAvavo joIe. gaLiyA baLadanA jevA na thavuM joIe, kAla-kSetrAdinI paristhitine lakSyamAM rAkhIne ja pravRtti karavI joIe. temaja kaSAyane sevanArA avinIta jIvo mokSane pAmatA nathI. A tamAma bInA vistArathI samajAvIne aMte kahyuM che ke je ziSya gurunI AjJA pramANe vartIne mokSamArgane sAdhe che teo ja siddhipadane pAme che. zrI dazavaikAlikanA navamAdhyanA trIjA uddezAne raMka paricaya ahI kahyuM che ke (1) vinIta ziSyoe zrI AcAryAdi mahApuruSonA mananA bhAvane (temanA vicArane) samajIne temanI bhakti jarUra karavI joIe (2) jJAnAcAra vagere pAMca AcAranI yathArtha ArAdhanA karavAmAM vinaya guNa asAdhAraNa kAraNa che. (3) zrI guru mahArAjanI lagAra paNa AzAtanA nahi karanArA munio lokamAM pUjya bane che ne ArAdhaka thAya che. (4) sAdhu-sAdhvIoe vaDIla munivarAdino vinaya jarUra karavo joIe. (5) munine keI kaThora vacane bele, to teNe sahana karavA joIe. kAraNa ke 88 sahe te rahe, ne name te game, 25 eTale sau koIne zAMtimAM rahevAnuM parama sAdhana sahanazIlatA che. ApaNe badhAMne gamIe (vahAlAM lAgIe) evA thavAmAM asAdhAraNa kAraNa "namratA guNa che (6) sAmAne kaThera vacana kahevAthI jarUra vara vadhe che. mATe sAdhu-sAdhavIoe tevA vacano na belavAM joIe. eka kavie vyAjabI ja dUhA-chaThThAmeM amRta vase, viSa bhI unakI pAsa; eke bAla keDI guNa, eka keDI vinAza. 1 (7) sAdhu sAdhavIoe zramaNa dharmane sAcavavAnI khAtara sAmA mANasanAM kaThora vacano ke tiraskArane sUcavanArAM vacane jarUra sahana karavAM, paNa ghobInI sAme dhobI jevA thavuM nahIM. kAraNa ke tethI bemAMthI ekene lagAra paNa lAbha to che ja nahi, paNa bhayaMkara nukasAna veThavuM paDe che. (8) sAdhu-sAdhvIoe niMdAnAM vacano, zatratAne vadhAranA vacane, tathA avadhAraNI (A vAta Ama ja che, AvAM nizcayAtmaka) vacano na bolavAM joIe. (9) sAdhu-sAdhvIoe lAlupatA (sArA sArA AhArAdi karavAnI Teva) no tyAga kare joIe. (10) sAdhu-sAdhvIoe rAgadveSano tyAga karIne samatAbhAve rahevuM joIe. (11) keInI paNa hIlanA karavI nahi, (12) sAdhu-sAdavIoe pUjya puruSanI bhakti vagere jarUra karavAM joIe. kAraNa ke jeo mAnavA lAyaka hoya temane jarUra mAnavA (mAna devuM) joIe, ne pUjavA lAyaka hoya temane jarUra pUjavA joIe. majAna mAnavetta phUDyAna pUgata" eTale mAnyane mAna devuM, ne pUjyanI Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 zrIvijayapadmasUrIdharakRta bhakti karavI. (13) parama ullAsathI pAMca mahAvratAdinI ArAdhanA karanArA sAdhu sAdhvIo guru mahArAjanI bhakti karatAM jarUra siddhipadane pAme che, A tamAma hakIkatA ahIM vistArathI samajAvI che. zrI daza. nA navamA adhmanA ceAthA uddezAnA TUMka paricaya ahIM (1) vinayasamAdhi (2) zrutasamAdhi (3) tapa:samAdhi (4) AcAra samAdhi. A cAra samAdhi-bhedyAnuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke (1) namratA guNa dhAraNa karIne je zrIAcAryAdinI bhakti karavI, te vinayasamAdhi kahevAya. (2) zrutajJAna bhaNavAmAM je ekAgratA rAkhavI, ane bIjA munivarAdine zrutajJAna bhaNavAmAM joDavA, ne pAte paNa zrutajJAna bhaNavAmAM lIna bane te zruta samAdhi kahevAya. (3) je niyANAMnA tyAga karIne vidhi vagerene jANIne kevala kanija rAnI bhAvanAthI jJAnapUrvaka tapazcaryAM karavI te tapa:samAdhi kahevAya. (4) e ja pramANe jJAnAcAr vagere pAMca AcArAnI je ArAdhanA karavI, te AcArasamAdhi kahevAya, vinaya, zruta, tapa ane AcAra, A cAre padArtho samAdhinA asAdhAraNa kAraNa che. A apekSAe samAdhinA 4 bheDhA pADyA che, ema samajavu. A cAra prakAranI samAdhinuM svarUpa vistArathI samajAvIne chevaTe kahyuM che ke A rIte samAdhi guNane dhAraNa karanArA sAdhu-sAdhvIe pAtAne ane parane yAga-kSema karavAmAM sAdhanabhUta thaIne aMte maddhika devapaNAne athavA siddhipadane pAme che. zrI dazavaikAlikanA navamAdhyayananA TraMka paricaya pUro thayA. zrI dazavaikAlikanA dazamA sabhikSu nAmanA adhyayananA TraMka paricaya ahIM zarUAtamAM 'mikSu' mAMnA pahelA 'jJa' kAranA ane 'bhikSu ' zabdanA nikSepA jaNAvatAM kahyuM che ke A zrI dazavaikAlika sUtramAM kahyA pramANe je sAdhu-sAdhvIe sAdhuvanane pAle te kharAM sAnru-sAdhvIe kahevAya. pachI anukrame 'bhikSu' zabdanAM nirUkti ( vyutpatti ) ane paryAyavAcaka zabdo tathA bhikSune oLakhavAnAM liMga ('A bhikSu che,' ema jenAthI jaNAya te cihna ) vagere bhInA jaNAvIne kahyuM che ke je bhikSunA guNAne dhAraNa kare nahi, te bhikSu kahevAya nahIM. A mInA anumAnanA sAdhana bhUta pacAvayava vAkayathI sAbita karI che. ane je karUpI pAMjarAMne bhede (teADI nAkhe) te bhikSu kahevAya. ahIM bhedanAranuM, bhedavAnA sAdhananu' ane bhedavA lAyaka padArthonuM svarUpa jaNAvIne kahyuM ke je viratirahita yAcakA (mAMgaNa ) hAya, ane je humezAM ArbhAdinA karanAra gRhasthA, tathA je mithyArdaSTi, hiMsAnA karanAra, abrahmacArI, parigrahI, sacitta-uddiSTADhi DhASavALA sAjanane karanArA jIvA, te badhAe javA drabhikSuka Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI daza vaikAlika sUtrane saMkSipta paricaya) pa71 kahevAya. ane je jIva bhikSu zabdanA arthane jANe ne te arthanI vicAraNAmAM upayogavAlo heya tathA pAMca mahAvratanI ArAdhanA vagere guNene dhAraNa kare te jIva bhAvabhikSuka kahevAya. te ja jJAnI bhAvabhikSuka ahIM karmarUpI pAMjarAne bhedanAra che ema samajavuM, te karmarUpI pAMjarAMne bhedavAnuM sAdhana tapazcaryA che. temaja te tapathI bhedavAne lAyaka karma che, ema yAda rAkhavuM. ahIM bhikSu zabdane bIjo artha e paNa jaNAvyuM che ke je bhUkhane bhede eTale sudhA pariSahane sahana kare te bhikSu kahevAya. je jayaNA pAle te yati kahevAya, ane je saMyamane care eTale seve te caraka kahevAya. tathA je saMsArane khapAve eTale bhavasamudrane tarI jAya, te kSapaka kahevAya. temaja je saMsArano aMta eTale nAza kare te bhadaMta kahevAya. je nirdoSa bhikSA levA mATe vidhipUrvaka vicare (phare) te bhikSa kahevAya. je tapa ane saMyamane sAdhe te tapasvI kahevAya. A rIte nigraMtha zabdanA 28 paryAya vAcaka zabdonuM svarUpa ane munine oLakhavAnA sAdhanabhUta 17 cilo (liMga)nI bInA jaNAvI che. pachI "je A dazamA adhyayanamAM kahelA guNene dhAraNa kare, te ja sAdhu kahevAya, paNa bIje nahIM, " A bAbatane anumAnathI siddha karavAnA prasaMge senAnA ATha guNenI bInA vagere hakIkato spaSTa samajAvI che. pachI kahyuM che ke je uddiSTAdi bhejana kare, 6 kAyanI hiMsA kare, ghara vagerene banAve, ne sacitta pANI pIve, tene sAdhu kema kahevAya? arthAta na ja kahevAya. je muni svastha cittavALA hoya, strIne vaza na thAya ane tyAga karelA bhAganA sAdhanAne manathI paNa cAhe nahIM, tathA cha chava nikAyanA rakSaka hoya, temaja sacitta padArthone seve nahi, dUSita AhAradine vApare nahIM, ane rAMdhe nahi, raMdhAve nahIM, tathA cha jIvanikAyanA jIvone pitAnI jevA mAne, tema ja paMca mahAvratAdine ArAdhe, Avone rAke. ane kaSAya kare nahIM, pratilekhanA vagere cakravAla samAcArIne jarUra kare, rUpuM vagere rAkhe nahI, gRhasthanA jevAM kAryo kare nahIM, temaja saMnidhi kare nahi, sAdhuone AhArAdi vAparavA mATe nimaMtraNa kare, svAdhyAyamAM lIna rahe, kadAgraha rAkhyA vagara jarUrI vAta kare, iMdriyone vaza kare, svabhAve zAMta-sarala-namra-saMtoSI-kSamAvALA hoya, temaja bIjAe karelA AkrozAdine sahana kare, sukhanA samayane ke du:khanA samayane sarakhA gaNe, ane bhikSunI 12 pratimAone ArAdhe, nirbhaya hoya, tathA tapazcaryAdi karavAmAM lIna hoya, deha upara mamatA na rAkhe, temaja nidAna (niyANa) ane kanhalane taje, pariSahAdine sahana kare, hastAdine kAraNa vinA halAve nahIM, tathA adhyAtmabhAvamAM lIna hoya, zratanA arthane jANe, mUcha na kare, daya-vikraya (vecavuM; kharIdavuM) 1. A ATha guNo vistArathI paMcAzaka zAstranI gAthA jaNAvIne meM zrI zrAvakadhAma jAgarikAmAM jaNAvyA che. te tyAMthI jANavA. Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7ra zrIvijayapadhasUrIzvarakRta vagere kare nahi, temaja saMgane ane samRddhine taje, Rddhi AdimAM ni:spRha hoya bIjAne tarachoDe nahIM te bhikSu (sAdhu) kahevAya. tevA sAdhuo jarUra mokSane pAme che. A tamAma bInAe ahIM vistArathI samajAvI che. zrI rativAkya cUlikAne TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM cUlikA zabdanA nikSepanuM varNana karatAM kukaDA vagerenI cUDAne anukrame sacittAdi dravya-cUlikA jaNAvI che. ane lokanikUTAdine kSetra-cUlikA kahI che. tathA adhika mAsAdine kAla-cUlikA, temaja A rativAkaya cUlikAne bhAvacUlikA tarIke varNavI che. A tamAma bInA spaSTa samajAvIne "rativAkaya' zabdane artha kahIne jaNAvyuM che ke jema rogI mANasane sIvavuM, chedavuM vagere karavuM ruce nahi, tema kamaregathI pIDAelA jIvane dharma karavAnI ruci thatI nathI. je munine svAdhyAyAdi karavA game ne asaMyamane poSanArI pravRtti karavI game nahIM, te muni jarUra siddhipadane pAme che. tethI dharmArAdhanamAM lAgaNI TakAvanArAM sthAnenuM ne adharmanAM kAryomAM aruci karAvanAra sthAnonuM varNana ahIM karyuM che. prAye manuSyo kapaTI hoya che ne kAmaganAM sAdhano kSaNavAramAM nAza pAme che. tathA parama zAMtimaya muktinA parama sAdhana evA saMyamajIvanane tajIne bheganI icchAthI grahavAsane sevanArA cho durgatinAM bhayaMkara du:khone lAMbA kALa sudhI rIbAI rIbAIne bhegave che. tyAM grahavAsamAM paNa teo aneka Adhi-vyAdhi ne upAdhi rUpI karoLiyAnI jALamAM gUMthAya che, tethI dharmanI ArAdhanA karI zakatA nathI. kAma e zalyanI jema duHkhane nArA che. AyuSyano bharoso nathI ema samajIne manane sthira karI saMyamAdinI ArAdhanA karIne saMsAra samudrane tarI ja, e ja samaju muninuM kharuM kartavya che. A tamAma hakIkata ahIM vistArathI samajAvI che. durgatinA asAdhAraNa kAraNa viSaya ane kaSAya che. tene tajIne parama zAMtimAM Atma hitane sAdhavAnuM kAraNa sAdhujIvana che. ane gRhastha jIvana tethI viparIta che. parama-azAMtinuM kAraNa che, A vAta cAlu paristhitine paNa lakSyamAM lenArA samaju cho jarUra samaje che. mATe prabala puNe sAdhu jIvanane pAmelA sAdhu-sAdhvIoe haMmezAM sArAM nimittAnI sevAnA karavI joIe. 1. svAdhyAya-tapa-saMyama ne vaiyAvaccane sAdhavAmAM apramatta thavuM joIe. 2. munivaroe mohanA prabala sAdhana strInI sAthe lagAra paNa paricaya karavo na joIe. tenA sAmuM jovuM nahIM. paccakhANa devAnuM hoya, ke gocarI vahoravAnI hoya tevA prasaMge tenA sAmuM jeIne paccakhANa apAya nahi ne gocarI vahevAya nahIM. nIce pAtrA tarapha najara rAkhI vahoravuM joIe. e pramANe tamAma munidharmanI pravRttiomAM Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI daza vaikAlika sUtranA sakSipta paricaya) bahu ja sAvaceta banIne vavu joie. 3. zrI kathA karavI nahI, strInA varNanavALAM pustako vAMcavAM nahIM. 4. nava brahmacarya nI guptienI vAraMvAra vicAraNA karavo. pa. zIlavaMta mahApuruSAdrinA pavitra jIvananI vAravAra bhAvanA karavI. 6. brahmacaryanA mahimA vAr vAra vicAravA. 7. kharAba zrI AdinA rUpa jovA nahI, eTale deva-guru vagere sArAM sAdhanAnAM krezana karavAmAM AMkhane joDavI. yAda rAkhavu joI e ke vagara vicAre jyAM tyAM najara pheravavAthI ane binajarUrI je te sAMbhaLavAthI mana asthira ane che ne kharAma kAma karavA tarapha vadhAre dhyAna kheMcAya che. mATe jarUrI vicAra karavA, jarUrI khelavuM, jovuM, te sAMbhaLavuM. 8 klezanAM kAraNeA dUra karavAM, zIla, samatA, sAdAI, sASa, satyamAdrine sAdhavAmAM lagAra paNa pramAda karavA nahI. 9 kaSAya, niMdA, dveSa, eka bIjAne ADu avaLu kahIne laDAvavA, IrSyA vagere dASAne tilAMjali devI. 10. jUnA vaira-jhera bhUlI javA ne jethI navA vairati upaje tevAM kArA sevavAM nahI", 11. anityAdi bAra bhAvanA ne maitrI bhAvanAdi 4 bhAvanAo phurasadanA samaye bhAvavI 12. svAdhyAyathI mana vairAgyamAM Take che, navuM navuM tattvajJAna maLe che, mATe tenA jevA bIjo koi tapa nathI ema samajIne, chatI zaktie jarUra vinayAdi jALavIne AgamAdinA abhyAsa karavA. 13. gRhastha jIvana pratye arucibhAva rAkhavA. temAM rahelI Adhi-vyAdhiupAdhinA vicAra karI sayamajIvanane uttama mAnIne tenI ArAdhanAmAM lIna banavuM, A rIte tivAkaya cUlikAnuM rahasya vAravAra vicAranArA sAdhu-sAdhvIe padma durlabha sacamadhane parama ullAsathI ArAdhIne jarUra bhavasamudranA pAra pAme che. 573 zrI daza vainI vivikta carcA cUlikAnA TUMka paricaya , AtmAnA jJAnAdi guNA che ne zarIranA varNAgni cuNA che tethI te baMnene judA gaNIne phakta AtmadRSTi tarapha lakSya rAkhIne ja je zuddhacAritrAdinI parama ullAsathI sAttvikI ArAdhanA karavI, te viviktacaryA kahevAya. je cUlikAmAM tenuM varNana karyuM che; te 'viviktacaryAM cUlikA ' kahevAya. ahIM saMsArI jIvAnA AcAra-vicAra ne uccAra ka badhanA kAraNabhUta hAvAthI sadASa kahyA che, munivaronA te AcAra vagere nirdoSa hoya che, mATe ahIMM kahyuM che ke saMsArathI virakta muni sa`sArI vAnI pravRttirUpa pravAhathI sAmA (UlaTA ) pravAhe cAle che. A rIte kahIne muninA carcAguNA ane niyamAnuM svarUpa varNavatAM jaNAvyu che ke jJAnAdi meAkSamArganI je ArAdhanA te carcA kahevAya, na guNA eTale mUlaguNA tathA uttaraguNA temaja niyameA eTale bhikSAgrahaNAdinA niyameA kahevAya. (1) A caryAdi traNenA sAdhaka muni niyatavAsa eTale vinA kAraNe eka sthale ghaNA kAla rahetA nathI. 2. munie judA judA gRhasthAnAM gharomAMthI Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa74 zrIvijayapadyasUrIzvarakRta AhAra-pANI vahere che. A rIte je AhAra-pANI vahoravA te samudAnacaryA kahevAya 3. munie ajJAtachane rahaNa kare che, eTale aparicita (jeo munine oLakhatA nathI tevA) gRhasthAnA gherathI potAne joIe te pramANe AhAra-pANI vahere che. 4. pratiriktatA, munio jyAM saMyamanA bAdhaka padAthe na hoya tyAM rahe che ne pa, pitAne khapa hoya teTalI ja upAdhi rAkhe che. 6, kalahano tyAga kare che. 7. jyAM ghAMghATa thata hoya ne munivaronuM apamAna thatuM hoya tevA sthAnamAM rahetA nathI. 8, koInI paNa akhAI karatA nathI. 9. kAsargane (dahanI mamatAne dUra karAvanAra kAussaggane) kare che. 10. svAdhyAya karavAmAM lIna rahe che. 11. cahasthane "A pATalA vagere mane vaharAvavA >> evI pratijJA karAvatA nathI. 12. mamatAne chaDe che. 13. asaMyata nuM vaiyAvacca karatA nathI. A tamAma bInAo tathA prasaMgeanuprasaMge jaNAvelI bIjI paNa bInA vistArathI samajAvIne sAdhu-sAdhvIone karavA lAyaka kRtAkRtAdinI vicAraNA A pramANe jaNAvo che : 1. he jIva! te jJAnAdinI ArAdhanA vagere kAryomAMthI keTalAM kAryo karyA? ne keTalAM kAryo bAkI rahyAM? ra. tuM je kAryo hAla karI zakAya tevAM che te guru vinayAdimAMnAM kayAM kayAM kAryo karato nathI? kayA kayA kAraNathI kevI kevI bhUla thaI gaI che? ityAdi prakAre vicArIne pramAdathI ArAdhanAmAM nyUnatA thatI hoya, to te apramatta banIne dUra kare. thatI bhUlone sudhArIne saMyamasAdhanAmAM sAvadhAna bane. A rIte AtmAne sAcavanAra sAdhu sAdhvIo parama ulAsathI nirmala saMyamAdinI sAvitrI ArAdhanA karIne siddhipadane pAme che. cUlikAono paricaya A zrIrativAkaya cUlikA ane vivaktacaryA cUlikA tathA zrIAcArAMgasUtranI bhAvanAdhyayana, cUlikA ne vimukti adhyayana cUlikAnI bAbatamAM kalikAlasarvA zrI hemacaMdrasurIzvarajI mahArAje pariziSTaparvanA 9mA sarganA 7mA-98mA zlokamAM kahyuM che ke A cAre cUlikAe zAsanadevatAnI sahAyathI mahAvidehakSetramAM zrI sImaMdharasvAmInI pAse gayelA jayeSThA sAdhvIne zrI sImaMdharasvAmIjIe kahI hatI, te yAda rAkhIne ahIM AvI zrI saMghane te bInA jaNAvatAM pUrvadhara mahApuruSoe pahelI be calikAne dazavaikAlika sUtranA aMte sthApanA karI. chellI be cUlikAne AcArAMgasUtramAM sthApanA karI. AthI samajAya che ke jayAre zayaMbhavasUrijIe Ano uddhAra karyo tyAre A be cUlikAe hatI nahIM, A rIte jemanuM AyuSya phakta 6 mahinA jeTaluM bAkI hatuM te manakamuni 6 mahinAmAM A dazavaikAlika sUtra bhaNIne ArAdhaka thayA. temanA Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kAvalI ( zrI daza vaikAlika sUtranA sakSipta paricaya ) 575 para zrIyazAbhadrasUri vagere mahApuruSoe Ane mUla sUtra tarIke sthApyuM, A mInA vistArathI kahIne a Mte nacAnI hakIkata jaNAvI che. zrI dazavaikAlika sUtranA sakSipta paricaya pUro thayA. 5 5 Pin zrI jaina pravacana kiraNAvalInA cAvIzamA prakAza pUrNa thayA. 5 5 Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 paccIzame prakAza k // zrI uttarAdhyayana sUtranA TraMka paricaya // AryA // aha haM paricayalesaM, bucchaM siriutarajjhayaNasaMgaM // chattIsajjhayaNAI, vRttAI vihitattAI // / 1910 2 viNao viNayasummi, parIsahAI parasahajjhayaNe / / 3 cauraMgijje heU, caDharo muttIi paNNattA / / 192 // bhaNiyA pamAyabheyA, asaMkhae tassa cAyapaNNavaNA || prakAmamaraNe, mimeyadhvamuhavattaMttaM // 193 // vRttA ora me pavarapaMcaditA // cha cullagabattA, kavilo ya kAbilijje, namipavvajjAI namivattA / / 194 / / dumapattodAharaNA, pamAyaparihAravesaNA bhavbA // dumapatte ThANAI, bahusuyapujje bahuyata / / 195 / / 13 E 12 harie se harieso, saMbhUuttaraNagAracittakkhe / / 14 citto muNisaMbhUI, usubhArijje chapavvajjA / / 196 // varasamaNalakkhaNAI, sabhikhuNAmammi baMbhacerassa / / 15 dasa ThANAi samAhi-dvANe taha pAyasamaNijje / / 197 / / 18 pAvasamaNavRttaMttaM - buttaM taha saMjaijjaNAmammi // 19 saMjainivassa ya miyA - puttIe suyamiyAputto / / 198 / / 20 21 vRtto ya niyaMThijje, samaNAnAho samuddapAlijje // vitthArA paNNattaM samuddavAlassa vRttataM / / 199 / / Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtranA sakSipta paricaya ) 22 rahaNemIe rAI - maIi rahaNemi NemisIsassa // saMcAyo naLikesI--ALax-sioiyamALa = // 200 va 23 sirike sigoyamijje, samiiya NAmammi samiiguttIo // 5 munimALasaMyAo, naLoduMmALasArUM 5 2015 ' 24 26 sAmAyArI sAmA--yArIe gaggasAhubattAe / 27 vRttoya khalu kijja e, khalaMguvaNao kao sIse / / 202 / / 32 . nANAiyassa rUvaM, mukkhagaikkhe tisattariddArA // ajAN savamevA, tAmi, caraLAnAmarina / / 203 II cAritassa sarUvaM, pamAyaThANammi rAgadosAI || kammapayaDiNissaMda, janmavayadghiLAmAyane ! 204 / / 34 35 lesajjhapaNe lesA'--NagAramaggo 'NagAramaggami || jIvAjIvA jIvA - jIvavibhattoi paNNattA / / 205 / / zabdA :- have huM jainapravacana kiraNAvalInA paccIzamA prakAzamAM zrI uttarAdhyayana sUtranA paricaya TUMkAmAM kahIza. ahIM 36 adhyayanA kahyAM che. te dareka adhyayanAmAM judI judI jAtanAM tattvAnI mInA kahI che, eTale vinaya vagere padArthanuM varNana karyu.. che. 191,te 36 adhyayanAmAMnA (1) pahelA vinayazruta nAmanA adhyayanamAM vinIta (vinayavaMta ) ziSyanA ne avinayavaMta ziSyanAM lakSaNa, svarUpa ane avinayanAM klA jaNAvIne gurudhama ane ziSyadharmAdinuM varNana vistArathI karyu che. ahIM zrIsudharmAMsvAmIe jammUsvAmI Adine uddezIne jinadharUpI prAsAdanA mUla pAyA jevA vinayadha vagerenuM svarUpa saMbhaLAvyu` che, tethI A adhyayananuM 'vinayazruta nAma yathArtha che. (2) pariSahu nAmanA adhyayanamAM 22 pi2SahAnI mInA kahI che. eTale judA judA prasage je je sa`kaTa Ave, te vakhate tene zAMtithI sahana karavAthI jarUra ghaNAM karmanI nirjarA thAya che. navAM cIkaNAM karyAM adhAtAM nathI. tethI viparItabhAve vartavAthI sunidhama` kaluSita thAya che ne bIjA navAM ghaNAM cIkaNAM karyAM aMdhAya che, mATe munie pariSaheAne samatA bhAve sahana karavA joIe. A mInA dRSTAMtA sAthe vistArathI kahI che. (3) trIjA cAturgIya nAmanA adhyayanamAM muktinA (1) manuSya . 57 Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta paNuM, (ra) zruti-jinavacananuM sAMbhaLavuM, (3) jinavacanonI upara zraddhA thavI, (4) saMyamanI ArAdhanAmAM AtmavIryo lAsa pharave-A cAra parama (asAdhAraNa) kAraNenuM svarUpa vistArathI kahyuM che, tethI cAturaMgIya nAma yathArtha che. prabala puNyodaye manuSyatva vagerene pAmelA bhavya jIvo pramAdAdi aMtaraMga zatruonA paMjAmAM sapaDAIne bhavabhramaNa kare nahIM, AvI paropakArI daSTivALA sUtrakAre te cAre padArthonI kamasara dulabhatA varNavIne pramAdAdinI oLakhANa karAvI te dareka aMtaraMga zatrune jItavAnI AjJA pharamAvI che. AtmAne kamasara UMce caDhAvanArA A cAra padArtho che. te dareka padArthanuM vistArathI varNana meM dezanA ciMtAmaNInA bIjA bhAganI prastAvanAmAM karyuM che, te tyAMthI jANavuM. 192. (4) cothA asaMskRta nAmanA adhyayanamAM pramAdane tajavAno sacoTa upadeza detAM apUrva Amika bodhane denArA ane pramAdAdinA bhayaMkara julamone jaNAvanAra daSTAMto sAthe pramAda vagerenuM svarUpa, bheda, phala vagere bInA vistArathI samajAvI che. ahIM zarUAtamAM kahelA (masaMvaghaM) (ii) padathI A adhyayananI oLaANa karAvI che, tethI AnuM nAma "asaMskRta" yathArtha che. jIvanadArI tUTayA pachI "asthiraM , eTale sAMdhI zakAtI nathI. zrI tIrthakarAdi mahApuruSo paNa te tUTelI jIvanadorIne sAMdhI zakatA nathI. chadmastha jIvone kayA samaye kayA kSetramAM kayA kAraNathI mRtyu thaze, tenI khabara paDatI nathI. mATe he jIva! tuM pramAda karIza nahi. tu ema samaje che ke hAla te dhana kamAvAno ne bhega bhegavavAno samaya che, mATe ghaDapaNamAM dharmane sAdhIza paNa A tArI samajaNa bhUla bharelI che. kAraNa ke tuM "vRddha thaIza ja" evuM nakkI nathI. najaro najara joIe chIe ke savAre joyelA jIva bapore dekhAtA nathI. (mRtyu pAme che). bapore joyelA jIvo sAMje dekhAtA nathI. vaLI duniyAnA jevo svAthI che. ghaDapaNamAM sAmuM paNa jotAM nathI. puyAI hoya to dIkarA vagere vRddhanI khabara che. AvI purNAI ghaDapaNa AvyA pahelA dharmArAdhana karIne meLavI zakAya che. ghaDapaNamAM zArIrika zakti vagere sAdhanAnI saMpUrNa khAmI thatI hovAthI te dharmArAdhana karavAne samartha thaI zakatuM nathI, mATe jyAM sudhI zarIra nIrogI che, ghaDapaNa AvyuM nathI, iMdriya akhaMDa che, AyuSyano aMta Avyo nathI, teTalA kAlamAM parama ullAsathI mahAdurlabha zrIjinadharmanI ArAdhanA karIne bhava samudrane pAra pAmaje. A hakIkata zrIsaMvegamAlA vagere graMthamAM bahu ja vistArathI jaNAvI che. A adhyayanano sAra e che ke (1) AyuSyanuM vinadharapaNuM, (2) azubha karmonAM kaDavAM phalo, (3) je jIva 1 Arthika sahAyaka zeradalAla jesaMgabhAI kAlIdAsanI madadathI zA. izvaradAsa mUlacaMde graMthaprakAzana sabhAnI mArakata chapAvI che. 2. zrI saMgama'lA graMtha zrI jaina dharmaprasAraka sabhAe chapAye che. : Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTe zrI jaina pravacana karNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtranA sakSipta paricaya ) kata kare te ja jIva ka`nA phUlane bhogave che, (4) hAla jAgavAnA samaya che, UMghavAnA samaya nathI. mAnavajIvananA samayanI kIMmata samajIne apramatta thavu... joie. (5) svacchaMdI thavuM nahIM, kaSAyane jItavA A pAMca muddA vagere hakIkatA vistArathI samajAvI che. (5) akAmamaraNIya nAmanA pAMcamA adhyayanamAM maraNanA bheda vagerenuM varNana vistArathI karyu che. (1) ajJAnI veAnA maraNanI bInA, (2) pApakarmAne karanArA vA tenA udayakAle kevA pazcAttApa kare che te mInA (3) zabdAdi kAmabhAgane sevanArA veAnI durdazA, (4) e prakAranA roganAM kAraNA, (5) durAcArane sevanArA jvAnI maraNakAle dayAjanaka paristhiti, (6) dezaviratinA maraNanI bInA, (7) saMyamI jIvAnuM paMDita bharaNa, tenI zubhati, devatAI sukha vagerenuM vana (vistArathI karyu che. ) e A adhyayananA TUMka sAre che. 193. (6) kSullaka nitra thIya nAmanA chaThThA adhyayanamAM kSullaka sAdhunuM ( muninuM ) svarUpa jaNAvyuM che. ahIM kSullaka sAdhu zabdathI e nAmanA muninI kathA kahI nathI, paNa ajJAnAdithI mAMdhelA karmAMnA phalane bhAgavatAM dhana--putra vageremAMnAM koIpaNa du:khathI bacAvatA nathI, mATe mamatAnA tyAga karI sarva jIvAnI upara maitrIbhAva rAkhIna meAkSamAga nI yathArtha ArAdhanA karavA AjJA pharamAvI che, ekalA jJAnathI ke ekalI kriyA karavAthI muktinA sukha maLe ja nahIM, paNa jJAnakriyAnI samudrita sAdhanAthI te maLe che. A bInAnuM je vistArathI varNana te ja A chaThThI adhyayananA sAra samajaveA, (7) sAtamA aurabhra (elaka) nAmanA adhyayanamAM jaNAvelAM pAMca dRSTAMtAmAM paheluM... urabhra eTale dheTAnuM dRSTAMta kahyuM che, tethI AnuM 'aurabra' nAma yathA che, anyatra elaka adhyayana kahyuM che. temAM a`bheda nathI, kAraNa ke elaka'nA artha paNa ( dheTA' ja thAya che. ahI' dheTAnu' ane kAkaNI, kerI, vepAra, tathA samudranAM dRSTAMtA jaNAvIne (1) bhAgamAM Asakta thavAnI durdazA ane (2) dutimAM janArA vAnAM lakSaNA, (3) lagAra paNa thayela bhUlanA bhayaMkara pariNAmA, (4) manuSyanA kanyA, (5) kAmoAganI vinazvaratA-A pAMca muddAonuM je vistArathI varSoMna te AnA sAra che, ema samajavuM, (8) kApilIya nAmanA AThamA adhyayanamAM zrI kapilamuninuM caritra kahyu che. tethI A adhyayana kapilamuninI bInAvaLuM hAvAthI kArpilIya nAme prasiddha che. vyAkaraNanA niyama pramANe ' je kapila ( muni ) tuM hoya, te 'kArpilIya' kahevAya. A rIte 'kApalIya zabdanI vyutpatti thAya che. 'lAbha ' zabdane avaLA karIe eTale viparItapaNe gAvavAthI banelA 'bhalA ' zabda ja jaNAve che ke lAbha anarthInuM ne Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrIvijayapadmasUrIdharakRta durgatinuM kAraNa che. satASa e parama sukhanuM ne parama zAMtinuM apUrva sAdhana che. kapila muni pUrvAvasthAmAM leAbhI hatA. lAbhanA theAla (aTakAva) thayA nahi, tenAM kaDavAM phUlA vicArIne sASa guNane dhAraNa karI parama sukhI thayA. parama zAMtinA bhAjana anyA. ema samajIne munivaro saaASI manIne meAkSamAgane ArAdhI siddhipadmane pAme. e ja A adhyayananA TUMka sAra che. ahIM (1) kapila muninA pUrvabhavanI mInA, (2) temaNe zubha bhAvanAthI karela sayamanI sAdhanA, (3) temaNe sASa guNane pamADanArI ApelI dezanA, (4) dayAdhamanuM kharuM rahasya, (5) sAcI vidyAnuM varNana (6) lAbhanAM kharAba le! (7) srI paricayanA parihAra, A sAta muddAo spaSTa kahyA che. (8) AThamA ' mipravrajyA ' nAmanA adhyayanamAM nima rAjAe dRDha vairAgya thatAM lIdhelI dIkSAnuM varNana vistArathI karyuM che, tethI A adhyayana ' namipravrajyA ? kahevAya che. (1) nima rAja', (2) karakaMDu (3) dvimukha, (4) nagRti-A cAra pratyeka buddhomAM nima rASi paNa jaNAvyA che. (1) hAthanA kaNa nimitte prakaTa thayela vairAgyathI temaNe dIkSA lIdhI, (2) te vakhate tyAM (mithilA nagarImAM) hAhAkAra thayA. (3) A prasaMge brAhmaNa veSe rahIne iMdra mahArAje te mi rAjane je je prazno pUchyA, tenA te rASie AbAda uttaro ApyA. A traNa muddAonu je vistArathI varNana e ja A adhyayananA sAra che. ema samajavu', 194. (10) kremapatraka nAmanA dazamA adhyayanamAM prabhuzrI mahAvIre jhADanA pAkI gayelA pAMdaDAMnI jevI manuSyanA AyuSyanI kSaNabha'guratA samajAvIne apramatta bhAve mAkSamAnI ArAdhanA karavA mATe zrI gautamasvAmIne uddezIne AtmAne bahu ja asarakAraka ne vairAgyajanaka upadeza ApyA che. tethI A adhyayana * kumapatraka ' evA yathArtha nAme oLakhAya che. ahIM cAgya prasaMge ane anuprasaMge manuSyajIvananI durlabhatA, azubha karmAMnA kaDavA vipAkA, judA judA bhavAnA AyuSyanuM pramANa vagere bInA jaNAvIne zrI gautama mahArAjAne thayelI upadezanI asara ane temanA nirvANanI mInA vistArathI samajAvI che. bhavya jIve e jhADanA jINa thayela pAMdaDAMnA jevuM jIvana jANIne apramatta bhAve padma ullAsathI meAkSamArgane ArAdhI siddhipadane meLavavuM, emAM ja sAcI mAnavatAnuM rahasya rahyuM che, e ja A adhyayananA sAra che. (1ra) bahuzrutapUjya (bahuzrutapUjA) nAmanA agiyAramA adhyayanamAM bahuzrutapaNAMnAM svarUpa ane kAraNeA, tathA avinIta ziSyAnAM ne vinIta ziSyAnAM sthAnA jaNAvyAM che. eTale uttama jJAnavata bhavya jIvAtAM ne ajJAnI thavAnAM lakSaNeA bhAvanA tathA jJAnanAM phUla, temaja uttama jJAnI jIvAne lAyaka upamAonuM ahI vistArathI je vana, te ja A adhyayananA sAra che. (12) bhAramA rikezIya nAmanA adhyayanamAM Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtrane saMkSipta paricaya) 581 harikeza (harikeza bala) muninuM caritra kahyuM che, tethI temanA ja nAme adhyayana eLakhAya che. jAtimadanA kaDavAM phale, tapasvIno tyAga, tapazcaryAno prabhAva, ane tenI zuddha vagere bInA vistArathI samajAvI che. 15. (13) teramA citrasaMbhUtIya nAmanA adhyayanamAM citra ane saMbhUti nAmanA be bhAInuM varNana karyuM che, tethI te baMnenA nAmathI ja A adhyayana oLakhAya che. potAnA bhAI citra munie saMbhUti (brahmadatta cakravartinA jIva)ne niyANuM na karavA mATe ghaNuM samajAvyo, chatAM samaja nahIM, ne te niyANuM karIne mRtyu pAmI brahmadatta cakI thayo. citra muni cAritra pALIne deva thayA. A rIte te baMnenA pUrva bhavanI bInA jaNAvatAM saMskAranI thIyarI, pUrvabhavanA snehane prabhAva, tathA sAcI tyAgadazA, temaja baMne bhAIonuM maLavuM, tyAM citra munie ApelI hitazikSA vagere muddAono je vistArathI hevAla, te ja A adhyayanane sAra jANavo. (14) ISakArIya nAmanA caudamA adhyayanamAM iSakAnapuranA rAjA ISakAra vagere 6 jIvonI dIkSA vagerenuM varNana karyuM che, tethI pura (nagara)nA nAme ke rAjAnA nAme A adhyayana oLakhAya che. dharmArAdhananA phala rUpe sAMsArika padArthonI je icchA karavI, te niyANuM kahevAya, tenAM kaDavAM phale brahmadattane bhegavavAM paDayAM, e teramA adhyayanamAM kahyuM. ahIM niyANa tyAga karavAthI thatA lAbhanuM varNana karatAM eka ja deva vimAnamAM rahelA 6 cha devAyuSya pUruM karIne iSakArapuramAM janme che. (1) ISakArapurano iSakAra rAjA, (2) tenI rANI, (3) purohita, (4) tenI patnI, (pa-6) tenA be putro, A rIte 6 jIvonA pUrvabhavanI bInA, temanuM iSakArapuramAM pharI maLavuM, te samaye pUrvanA saMskAranI phuraNA, sAcA vairAgyanA varNanamAM "AmA dravyAstikanaye nitya che. AnI sAbitI, aMte te 6 chanI dIkSA ane muktinI bInA vistArathI kahI che, A ja A adhyayanane sAra che, ema samajavuM. 196. (15) paMdaramAM sabhikSu nAmanA adhyayanamAM Adarza sAdhunA guNe vagere bInA vistArathI kahI che, te sAdhujIvanane samajavAmAM bahuja madadagAra che. (16) selamAM samAdhisthAna nAmanA adhyayanamAM samAdhinAM eTale brahmacaryanA daza sthAnonuM vistArathI varNana karyuM che, tethI A adhyayana samAdhisthAna kahevAya che. ahIM brahmacaryanI nava vADanuM varNana zIlabhAvanAne poSanAruM che. mana vacana kAyAthI zIla pALavAnAM sAdhane, tenuM kula vagerenuM je vistArathI varNana te ja Ano sAra samaje. (17) sattaramA "pApazramaNIya nAmanA adhyayanamAM zramaNa dharmanI avicchinna maryAdAthI svacchaMdI banIne viruddha pravRtti kare te pApabhramaNa kahevAya. tenI bInA ahIM kahI che, tethI te ja nAme adhyayana oLakhAya che. 1. pApazramaNanuM svarUpa, 2. saMyamajIvanathI pADanArA doSonI bInA, 3. te doSone dUra karavAnA upAyo, A traNa muddAonuM je vistArathI varNana te ja Ano sAra samajavo. (18) aDhAramA Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 zrIvijyapadhasUrIzvarakRta saMyatIya nAmanA adhyayanamAM bhogano tyAga koNe karyo? tethI kone kevA lAbhe thayA? te bInA yathArtha samajAvavA mATe saMyati (saMjaya) rAjAnI kathA kahI che, tethI A adhyayana te ja nAme oLakhAya che. 1. kAMpilya nagarano saMyati rAjA zikAra karavA bagIcAmAM gayo, (2) laheramAM pharatAM pharatAM tene thayela pazcAttApa, (3) tene gardabhAlI munine samAgama, temano upadeza sAMbhaLavAthI thayelI tyAganI bhAvanA, (4) teNe dIkSA lIdhI. (5) temane kSatriya muninI sAthe jinazAsananI bAbatamAM vAtacIta, (6) pAchalA bhavanuM smaraNa ane tyAgadharmane poSanArA cakravartI vagerenAM dRSTAMtonI je vistArathI hakIkata, te ja Ane sAra samaje. (19) ogaNIzamA mRgAputrIya nAmanA adhyayanamAM mRgAputranuM caritra kahyuM che, tethI tenA nAme A adhyayana oLakhAya che. sugrIva nAmanA nagaranA balabhadra rAjAnA juvAna kumAra mRgAputrane eka muninA darzana thayA, tethI tene jAtismaraNa jJAna thayuM, tenA prabhAve teNe jANelI pUrva bhavanI bInA ane nIca gatimAM bhagavelAM du:khanI bInA mAtApitAne jaNAvIne samajAvIne dIkSA lIdhI. A prasaMge putre mAtApitAnI sAthe karelI praznottarI apUrva vairAgyabhAvane poSanArI che. A muddAono je vistAra te ja Ano sAra samajavo. 128. (20) vIzamA mahAnirgathIya nAmanA adhyayanamAM mahAnitha eTale moTA munizrI anAthI aNagAranuM caritra kahyuM che, tethI A adhyayana "mahAnirgathIya " kahevAya che. ahIM anAthI manie zreNika rAjAne "khare nAtha kaNa thaI zake? anAtha keNa kahevAya ? A praznonA uttaramAM sAcI anAthatAnuM ane sAcI sanAthatAnuM varNana samajAvatAM muninA vairAgya guNane vakhANyo. A bInA jaNAvatAM azaraNa bhAvanA, AtmA pote ja karmone kare che ne tenAM phalo paNa te ja bhegave che, tathA sanmAgAmI AbhAja pote potAno mitra kahevAya ne jo te unmArge cAle to potAno zatru kahevAya, vagerenuM je vairAgyajanaka vana ja Ano sAra samajavo. (21) ekavIzamAM samudrapAlIya nAmanA adhyayanamAM ekAMta caryAnA svarUpane samajAvanAra samudrapAlanI kathA kahelI che. tethI tenA nAme A adhyayana oLakhAya che. tenA pitA pAlita caMpAnagarImAM rahetA hatA. temaNe prabhu zrI mahAvIranI pAse dIkSA lIdhI. samudrapAle eka coranI durdazA joIne vairAgya thatAM dIkSA laIne bahuja tapa Adi karavA pUrvaka parama ullAsathI cAritranI ArAdhanA karI AtmakalyANa karyuM. A tamAma bInAno je vistAra, te ja Ano sAra samajavo. 1. (rara) AvIzamAM rathanemAya nAmanA adhyayanamAM rathaneminI bInA kahI che. tethI tenA tA. A adhyayana oLakhAya che. daza dazAha rAjAomAM sauthI moTA samadravijaya ane sauthI nAnA vasudeva jaNAvyA che. temAM samudravijayanA putra prabhu zrI neminAtha, ane vasavanA putra kaNa vAsudeva thayA, uMmaramAM nAmanAthathI kRSNa vAsudeva moTA hatA. prabha zrI neminAthanA sagA bhAIonI nAmAvalimAM rathaneminuM nAma Ave che. te prabhuthI nAnA Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtranA saMkSipta paricaya) 583 hatA. ema zrInemicaritrAdimAM jaNAvyuM che. keTalAekanuM mAnavuM e che ke te prabhunA moTAbhAI hatA. samudravijaya vagere daze bhAIone parivAra bahu ja vizAla hatA. kRSNa vAsudevane tyAM pAMDavonuM mosALa thAya, eTale uMmaramAM pAMDavo nAnA ane kRSNa vAsudeva moTA hatA. A kRSNa vAsudeva ugrasena rAjAnI putrI ane kaMsakumAranI bena rAmatI sAthe prabhuno vivAha karAvyo. zrAvaNa suda chaThe lagnanI taiyArI thaI. ugrasena rAjAnA mahelanA najIkamAM lagnano varadhoDe pahoMcatAM sArathine pUchyuM ke A dayAjanaka zabda kenA saMbhaLAya che ? teNe kahyuM ke tamArA lagna nimi ATalA pazuo ekaThAM karyA che. temanA A zabdo saMbhaLAya che. sArathinAM vacano sAMbhaLI dayALu prabhue rathane pAcho vaLAvI vaSIdAna daI dIkSA lIdhI. ahIM A tamAma bInA ane rAjamatInI dikSA vagere bInA jaNAvatAM rAmatI sAdhavIe rathanemi munine je vairAgyamaya upadeza daIne saMyamamAM sthira karyA te bInA kahI che. prasaMge rAmatInA jIvananI (1) 400 varSonI uMmare dIkSA lIdhI, (2) 1 varSano chadmastha paryAya, (3) 500 varSo pramANa kevalI paryAya. 90 varSa pramANa sarjAyuSya pUrNa thatAM siddhipada vagere bInA vistArathI samajAvI che. (23, trevIsamAM zrI kezIgautamIya adhyayanamAM zrI kezagaNadhare pUchelA praznonA uttaro zrI gautamasvAmIe AyA, te bInA vistArathI kahI che tethI te baMne nAmathI A adhyayana oLakhAya che. zrAvastI nagarImAM zrI pArzvanAthanI paraMparAmAM thayelA cAra mahAvratonI ArAdhanA svarUpa zramaNa dharmanA sAdhaka kezI gaNadhara (kezI nAmanA AcArya) ane cAra jJAnanA dhAraka zrI gautamasvAmI baMne bhegA thayA, mAMhamAMhe sukhazAtA pUchI praznottara sAMbhaLI rAjI thaIne kezIgaNadhara prabhu mahAvIranA zAsanamAM dAkhala thayA, eTale paMca mahAvratonI ArAdhanarUpa zramaNa dharmanA sAdhaka banyA. A vakhate parSadAmAM AnaMda vattI rahyo hato. A praznottarAdinI bInAno je vistAra te ja Ano sAra samajavo. (24) cAvIzamA samitIya (samitika) nAmanA adhyayanamAM pAMca samiti vagerenuM varNana karyuM che, tethI A adhyayana te samitinA nAmathI oLakhAya che. (1) ATha pravacanamAtAnuM yathArtha varNana, prasaMge saMyamanuM varNana karatAM munine cAlavAnI, belavA vagerenI maryAdA, mana-vacana-kAyAnA saMyamanuM varNana vagere hakIkato ahIM samajAvI che. (25) pacIzamA yajJIya nAmanA adhyayanamAM sAcA yajJanuM varNana karela che, tethI A adhyayana te nAme oLakhAya che. ahIM kharA yAjaka (yajJa karanAra), yajJa ane agni tathA brAhmaNanuM svarUpa kahIne vedanuM rahasya, karmavAdanI pradhAnatA ane zramaNa muni tApasanI vyAkhyA vagere bInA vistArathI varNavI che. Ano sAra e che ke jayaghoSa muni ane vijayaSa brAhmaNanI hakIkata jaNAvavAnA prasaMge brAhmaNanAM khare lakSaNe ne brahmacaryanA guNa vagerenuM varNana paNa karyuM che. vijayadhoSa brAhmaNe Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasurIzvarakRta 584 ArbhelA yajJamAM jayadheASa suni bhikSA levA gayA, tyAre teNe munine bhikSA vaheArAvI nahIM, te avasare ane vacce thayelA saMvAdamAM munie kharA sAdhu, brAhmaNa muni, tApasa, kSatriya, vaizya, zUdra vagerenA pNa lakSaNA spaSTa samajAvyAM che, temAM kahyuM che ke mAtra janma levAthI jati gaNAtI nathI ne mAtra gaLAmAM janAI paherI levAthI brAhmaNa thavAtuM nathI, tathA mAtra chAlanA vastra paheravAthI kharuM tApasapaNuM kahevAtuM nathI. A badhI mInA ahIM vistArathI samAvI che. 200-201 (26) chavvIzamA sAmAcArI nAmanA adhyayanamAM deza prakAranI cakravAla ( humezAM karavA lAyaka ) sAmAcArInu varNana karyuM che tethI ' sAmAcArI" nAme A adhyayana ALakhAya che. sAmAcArInA icchA, micchA, tahutti, chaMdranA, nimaMtraNA, AvasahI, nisIhI, vagere daza beTTAnuM svarUpa vistArathI jaNAvatAM sAdhunA divasanAM te rAtrinAM kabyA, samayane oLakhIne kArya karavAnI sUcanA, sAvadhAnatA, vakhata jANavAnI rIti vagere hakIkatA vistArathI samajAvI che. (27) satyAvIzamA khala`kIya nAmanA adhyayanamAM khalu ka eTale gaLiyA baLadanuM dRSTAMta kahIne zikhyAne saMyamanI sAdhanAmAM sAvadhAna thavAnI hitazikSA devAnA avasare gaga muninI eAdhadAyaka kathA kahI che tethI A adhyayana khaluMkIya' nAme oLakhAya che. ahIM gaLiyA baLadanA jevA ziSyAnA DhASA, svacchaMdatAnA kaDavAM lA, ga munie karelI satya mAnI ArAdhanA vagerenuM varNana vistArI karyu che. 202. (28) aThayAvIzamA meAkSagati (mAkSamAgati, mAkSamAga ) nAmanA adhyayanamAM meAkSanA kAraNabhUta jJAna-darzana-cAritra ane tapanuM svarUpa vistArathI samajAvyu che. zrI umAsvAmI vAcake AmAM kahelA tattvAne lakSyamAM rAkhIne zrI tattvArthasUtranI racanA karI che. A bInAne jANavAthI AtmadharmAMnA kramasara vikAsa jarUra karI zakAya che. (29) AgaNatrIsamA 'samyaktva parAkrama" (apramAda) nAmanA adhyayanamAM saMvega, nive, zrI jinadhanI zraddhA vagere 73 guNA (dvArA ) nuM varNana ka" che. Atmatattvane jANavAnI icchArUpa prathama pagathiyAthI mAMDIne AtmAnA saMpUrNa vikAsarUpa chellA pagathiyAne pAmavA sudhInA tamAma kramanu` spaSTa vana vagere tAttvika mInAneA je vistAra, te ja A adhyayananA sAra che ema samajavu, AtmA samyakUva guNane pAmyA mAda parAkrama phAvIne anukrame siddhipadane kaI rIte pAme che ? A praznane spaSTa khulAsA ahI karyAM che, tethI A adhyayana ' samyakRtva-parAkrama ' nAme oLakhAya che, ane mAkSanA sukha pramAdane tajavAthI ja maLe che. A muddAthI bIjA graMthAmAM AnuM nAma apramAda adhyayana kahyuM che. (3) trIzamA tAmA nAmanA adhyayanamAM bAra prakAranA tapanA bheda prabheda svarUpa vagerenuM varNana karyu che, tethI A adhyayana tapAmA " nAme eLakhAya che. (1) ATha karmI rUpI lAkaDAMne mALanAra agninuM svarUpa, (2) tapanuM traNa dRSTie (vaidika, vaijJAnika ane AdhyAtmika dRSTie ) varNana, Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtranA saMkSipta paricaya) 585 (3) tapanA bheda-prabheda vagere (4) tapano prabhAva. A cAra muddAone je vistAra, te ja A adhyayanano sAra che. (31) ekatrIzamAM caraNavidhi (caraNa) nAmanA adhyayanamAM ekathI mAMDIne tetrIza sudhInA padArthonuM svarUpa jaNAvatAM heya (tyAga karavA lAyaka) ya (jANavA lAyaka)ne upAdeya (grahaNa karavA lAyaka) padArthonuM paNa varNana karyuM che, temAM cAritranA bhedAdi, svarUpa vagerenI bInA jaNAvIne aMte kahyuM ke upayoga e ja dharma che. (32) batrIzamAM pramAdasthAna nAmanA adhyayanamAM pramAdanAM kAraNenuM svarUpa jaNAvIne pramAdane tajavAnuM kahyuM che, tethI A adhyayana pramAdasthAna" nAme oLakhAya che. ahIM rAga-dveSa-ha-kaSAyAdinuM svarUpa, rAgAdithI thatuM bhayaMkara nukazAna, pramAdanAM kAraNene ane du:khane TALavAnA upA, tRSNA, moha, lobhanI utpattinAM kAraNe, tathA rAga-dveSanAM mULa kAraNe, temaja iMddhine ane manane vaza nahi karavAthI bhegavavAM paDatAM bhayaMkara duHkhAdinuM je vistArathI varNana te ja Ane sAra che, ema samajavuM. (33) tetrIzamA karmaprakRti nAmanA adhyayanamAM janma-maraNanA mULa kAraNe ATha karyA che. tenAM nAma, bheda, sthiti ane pariNAma (phalo) vagerenuM varNana karela hovAthI A adhyayana karmaprakRti" nAme oLakhAya che. ahIM jaNAveluM karmonuM saMkSipta varNana bahu ja manana karavA lAyaka che. tethI AmA karmabaMdhathI bacIne mokSamArganI ArAdhanAmAM jarUrasthiratA pAme che, ne aMte siddhipadane pAme che. 203204 (34) cetrIzamA lezyA nAmanA adhyayanamAM lezyAnuM varNana karyuM che, tethI A adhyayana "lezyAdhyayana' kahevAya che. ahIM 6 vezyAnAM nAma, varNa, rasa, gaMdha, sparza, pariNAma, lakSaNa, sthAna, sthiti, gati, AyuSya vagerenuM vistArathI varNana karyuM che. kharAba bhAvanAnA kAraNabhUta doSanuM tathA zubha bhAvanAnA kAraNabhUta guNenuM svarUpa, tathA bAhya kriyAomAM mananI mukhyatA temaja zubhAzubha vicArenI AtmA upara thatI asara, vaLI maraNa pAmyA pahelAM lezyAnA yoge thatI jIvananI paristhiti vagerenuM je vistArathI varNana, te ja Ane sAra samajavo. (35) pAMtrIzamA aNagAramA nAmanA adhyayana (anagArAdhyayana)mAM anagAra (sAdhu)nA dharmanuM varNana karyuM che, tethI te "anagara mAga" nAme oLakhAya che. ahIM munie saMsArano meha tajIne pitAnI pharajo pALavAmAM bahu ja sAvadhAna rahevuM joIe. nirAsakta banIne mamatAnA kAraNethI bahuja dUra rahevuM joIe. A tamAma bInAno je vistAra, te ja Ano sAra samajavo. (36) chatrIzamA "jIvAjIva vibhakti" nAmanA adhyayanamAM chavanA ane ajIvanAM nAma, bheda, prabheda, svarUpa vagere bInA kahI che, tethI A adhyayana "jIvAjIva vibhakti nAme oLakhAya che. jemAM jIva ane ajIvanA bhedAdinI vaheMcaNa eTale bInA kahI che te jIvAjIva vibhakti kahevAya. ahIM ekendriyathI mAMDIne paMcendriya sudhInA jIvonA bheda, prabheda, AyuSya Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta vagere padArthAnuM svarUpa samajAvIne jaDa padArthAMnI hakIkata kahI che. pachI karmInI jIva upara thatI asara ane maNa kAlanI zubhAzubha bhAvanA vagere padArthAnu je vistArathI varNana, te ja A chellA adhyayananA sAra samajavA. prabhu zrImahAvIradaive atima samaye A 36 adhyayanA kahyAM hatAM, ema ahIM ra66 mI gAthAmAM kahyu che. 205. spaSTA :-prabhu zrI mahAvIradeve aMtima samaye koie paNa nahi pUchelA praznonA je uttara ApyA, te uttarAnA sagraharUpa A zrIuttarAdhyayana sUtra che, ema A sUtranI keTalIeka TIkA vageremAM kahyuM che, ane AnI niyuktinI cAthI gAthAmAM zrIbhahusvAmI mahArAje kahyuM che ke aMgasUtreAmAMthI A sUtranAM 36 adhyayaneAmAMnAM keTalAeka adhyayanAnI utpatti thaI che ne keTalAMka adhyayane jinabhASita che. keTalAMka adhyayanA pratyekabuddhAdinA saMvAdAdirUpa che. tathA vAdivetAla zrI zAMtisUri mahArAje AnI pAte racelI meATI TIkAmAM kahyuM che ke " bIjA parISahu adhyayananA uddhAra dRSTivAdamAMthI thayA che, ane kumapatraka adhyayananA anI apekSAe upadezaka prabhu zrImahAvIradeva che. tathA pratyekabuddhe kApalIya adhyayananI racanA karI che; temaja kezI gaNadhara ane zrIgautama svAmInA saMvAdarUpa zrIkezI gautamIya nAmanuM adhyayana che, A A sUtramAM kula 1643 zlAko sivAyane thADA bhAga gadya paNa che. padya vibhAgamAM AryAM, anuSTupa, upati vagere chaThThA vaparAyA che. zrI dazavaikAlika sUtranI racanA thayA pahelAMnA samayamAM ziSyAne AcArAMga sUtrane bhaNAvyA pachI A sUtrane bhaNAvAtuM hatuM, kAraNa ke zrIAcArAMgamAM jaNAvela che. nikAyAnI hakIkatane jANyA mAda navIna ziSyAne vaDIdIkSA apAtI hatI. A rIte zrIAcArAMganI uttara eTale pachI bhaNAvavA lAyaka je adhyayanA te uttarAdhyayana kahevaya. ema zrIvyavahAra bhAkhyAdimAM kahyuM che. paNa zrIzayyaMbhavasUri mahArAje zrIdazavaikAlikanI racanA karI te samayathI navIna ziSyAne anukrame AvazyakasUtra, dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtra ne AcArAMgasUtra bhaNAvAya che. mATe ja 6 nikAAnI bInA zrI dazavaikAlika sUtranA cAthA adhyayanathI bhaNAvIne ziSyAne vaDIdIkSA apAya che. zrI uttarAdhyayanasUtranA yeAgA hana karIne vinayAdi guNAne dhAraNa karanAra ziSyA vidhipUrvaka bhaNavAthI nizcaye karIne bhavya kahevAya che ema niyuktikArAdi mahApuruSAnA vacanathI jaNAya che. A zrI uttarAdhyayana sUtra caturvidha saMghane bahu ja upakAra karanAra che. kAraNake temAM jaNAvelI vividha prakAranI bInAe bhavya jIvAte nijaguNa-ramaNatAnA mAge prayANa karAve che te pudgala-ramatA jarUra ghaTADe che, AtmAnA kharA zatruAne ALakhAvIne temanA paMjAmAM huM sapaDAvA mATe sAvadhAna manAve che tathA hitazikSA Ape che ke he bhavya vA ! vinayAdi guNAne dhAraNa karaze. avinaya, de, mAha, karAya, pramAda vagere dASAne duSkRtinAM bhayaMkara du:khAne phrenArA samajIne jarUra tyAga Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAvalI ( zrI uttarAdhyayana sUtranA sakSipta paricaya) 187 karo, ne hRdayanI kharI bAdazAhIthI bharelA parama Adarza jIvana rUpa sAdhune pa ullAsathI ArAdhIne bhava samudranA pAr pAmo, mATe ja vidhipUrvaka bhaNelA munivareza vyAkhyAnamAM A sUtrane vAMce che, tyAre bAkInA sAdhvI zrAvaka-zrAvikAe A sUtranA ane sAMbhaLIne vairAgya, tattvajJAna, yatanA vagere guNAne dhAraNa kare che, ne meAkSamAnI sAttvikI ArAdhanA karI jarUra mAnava janmane saphUla kare che. dISTithI vicAra karatAM e paNa jarUra samaya che. ke ahIM jaNAvelI adhyayanAnI sakalanA viziSTa muddAovALI che, ane te muddAonuM spaSTIkaraNa niyuktikArAdi mahApuruSAe ahuja vistArathI niyukti vageremAM karyuM che. tethI samajAya che ke gItA vagere graMthAthI paNa caDhI jAya, evuM A eka advitIya zAstra che. sAdhuone mUla guNAdinI ArAdhanAmAM utsAha pamADanAruM ane TUMkAmAM (sUtra rUpe) AtmAne hitakArI sudara zIkhAmaNAne denAruM, tathA vinaya, sahunazIlatA, zIla, samatA, saMyama, saralatA, sAdAI, vagere guNAnA rahasyane samajAvanArU, temaja ka`prakRti, jIva, ajIva vagere tattvAnA yathA rahasyane samajavAnu` parama sAdhana A zrI uttarAdhyayana sUtra che. sAcI sAdhutAne ne asAdhutAne yathA oLakhAvavApUrvaka niya karAvanAruM, tathA tevI sAdhutA tarapha prema upajAvIne AtmAne te (sAdhutAnA) paMthe prayANa karAvanAru paNa A zrIuttarAdhyayana sUtra che. dRSTAMtA ApIne samajAvelA padArthonA rahasyane khAla ve paNa saralatAthI samajI zake che. A muddAthI ahIM ghaNAM sthale apUrva edhadAyaka cAra, rathane hAMkanAra, traNa vepArI, prabhuzrI neminAtha vagerenI kathAo paNa TUMkAmAM kahI che, temaja e vyaktionI vacce thayelA dhArmika savADhA paNa AtmaSTine jarUra sateja kare che. A muddAthI ahIM (1) rikezanA ane brAhmaNanA saMvAda apU AtmaNeAdhane karAvavAnA irAdAthI kahyo che. (ra) tathA sAdhu jIvananA ne gRhastha jIvananA bheda (phraka) samajAvavA mATe purohite tenA putronI sAthe karelA saMvAda varNavyA che. e ja pramANe vinaya karavAnA vidhi, lakSaNa, svarUpa, temaja kSamAdi guNeAne dhAraNa karavAnI AjJA vagere InA spaSTa samajAvI che, pachI kramasara hAMsI, ajJAnI veAnI sAmata, krIDA, krodha, bahu elallu' vagere dASAne tajavAnI ne abhyAsa tathA AtmasvarUpanI ciMtavanA karavAnI hitazikSA ApI che. pachI krodha thAya tyAre tene kSamA guNanI bhAvanAthI dUra karavAnA vidhi vagere bItA vistArathI samajAvI che. pachI e hatazikSA ApI che ke jAtivaCta dhADA jevA vinIta ziSyAne vAraMvAra kahevAnA parizrama karavA paDatA nathI. ane teo pApanAM kAraNeAne sevatA nathI. A prasaMge gaLiyA aLadanA ne jAtiva'ta gheADAnA paryAyavAcaka zabdo, ane gurune prasanna karanArA ane nArAja karanArA ( peDha upajAvanArA ) ziSyAnI bInA, tathA gurune prasanna karavAnA vidhi, temaja AtmAne damana karavAnuM kula vagere bhInA jaNAvatAM prasaMgane anusaranArA ca'DarUdrAcArya, phulaputrAdi, Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 zrIvijayapadhdhasUrIzvarakRta tathA cAra vagerenAM dRSTAMte paNa kahyAM che. pachI potAnA AtmAne ane bIjAne damavAnAM kAraNene secanaka hAthInA dRSTAMte samajAvIne hitazikSA pharamAvI che ke munivaree guru na sAMbhaLe te rIte ke sAMbhaLe, te rIte paNa mana, vacana, kAyAthI gurunA zatru jevA na thavuM joIe, ne gurunI lagAra paNa AzAtanA na thAya, te rIte gurunI pAse vinaya sAcavIne besavuM joIe, tathA gurue pUchelI vAtano javAba saMthArAmAM beThA beThA apAya nahIM, paNa temanI pAse vinayathI hAtha joDIne javAba Apavo. temanI AjJA pramANe vartavuM. temaja guru jyAre belAve tyAre tarata ja gurunI pAse hAjara thavuM. vinayathI gurunI pAse sutrArthanI vAcanA, pRcchA vagere prakAre abhyAsa karavo joIe. A prasaMge gurune prazno pUchavAno vidhi ane munione asatya-avadhAraNI bhASA nahi bolavAnI hitazikSA tathA mAyAdi doSone tajavAnI sUcanA vagere hakIkato spaSTa samajAvIne kahyuM che ke sAdhu (sAdhvI)oe sAvadha vacano belavAM nahIM ne kAraNa vinA nakAmuM bela bela karavuM nahIM tathA keIne (sAmA zrotAne) AghAta upajAvanArI bhASA bolavI nahIM temaja ekalI strInA sAthe UbhA rahI vAtacIta karavI nahIM. A bInAo spaSTa samajAvIne pharI paNa hitazikSAo pharamAvI che ke guru mahArAja ThaMDAM vacanathI ke kaThora vacanothI zikhAmaNa Ape, te vakhate vinIta ziSya ema ja mAnavuM joIe ke ni:svArthabhAve guru mahArAja je kahe temAM mAruM hita ja samAyeluM che. gurunAM zIkhAmaNanAM vacano sAMbhaLIne buddhizAlI ziSya rAjI thaIne gurunA kahyA pramANe varte che. paNa mUkha ziSyo gurunI upara dveSa rAkhe che. tethI teo ArAdhaka banatA nathI, vinIta ziSyoe gurunA AsanathI nIcA Asane vinaya sAcavIne besavuM joIe. temaja munivaroe yogya kAle gocarI Adi nimitte bahAra javuM, ne yogya kAle pratikramaNAdi kriyAo karavI joIe, te ja pramANe AhArAdino vidhi paNa samajI levo. bIjA sAdhuone ulaMghIne munie gRhasthanA ghera gocarI na javuM joIe. A tamAma bInAe spaSTa samajAvIne anukrame bhikSAne levAno ne vAparavAnI vidhi jaNAvatAM kahyuM che ke muni AhArane vakhANIne vApare nahIM, ane pitAne ke gurune krodha na thAya, te rIte munie vartavuM joIe. tathA AcArya mahArAjanA vicAra ane vacana pramANe vinIta ziSyoe vartavuM joIe, temaja kadAca teo kahe nahIM to paNa kuzalatAthI temane vicAra samajIne vaiyAvacca vagere karavuM joIe. A tamAma hakIkato vistArathI samajAvI che. pachI anukrame vinayanuM phala ne ziSyanA vinayathI prasanna thayelA gurathI ziSyane maLatA phalanI bInA tathA ziSyone A bhavamAM ne para bhavamAM vinayanA pratApe prApta thatAM phalanI bInA temaja aMte nonI bInA bahu ja vistArathI samajAvI che. 2. uttarAnA bIjA parISaha adhyayanane TUMka paricaya vinayavaMta ziSyoe sahanazIla thavuM joIe. A muddAthI ahIM bAvIza (rara). Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaitapravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtranA sakSipta paricaya ) 189 parISaheAnuM varNana karyuM che, jene AtmAne! ane zarIranA bheda samajAyA che, te suni parISahu vagerene pete bAMdhelAM karmanA phalarUpa samajIne samatAbhAve jarUra sahana kare che. te (muni) ema mAne che ke mane atyAre A parISahune sahana karavAnA prasaMga prApta thayA, te bahu ja sAruM thayuM. kAraNa ke hAla mArI pAse AtmajJAnarUpI apUrva dravyAnA bharapUra khajAnA hayAta che. tethI kama rAjAnuM leNuM sa pUrNa rIte cUkavI daIza. jema eka zeThanI pAse sIlakamAM 10 lAkha rUpiyA rokaDA hoya, te vakhate eka mANasa e mahinA pahelAM te zeThane tyAM vyAje mUkelA peAtAnA rUpiyA levA Ave, tyAre te rojha tene rAjI thaIne eka lAkha rUpiyA jarUra Apaze, ne kaheze ke hAla tame levA AvyA, te bahu ja sAruM karyuM, kAraNa ke mArI pAse 10 lAkha rUpiyA sIlakamAM hayAta che, jyAre mArI pAse sIlakamAM te mATI rakama na heAta, tyAre jo tame mAgavA AvyA heAta, te! mAre tamane 'hAla mArI pAse lAkha rUpiyA nathI " tethI AvatIkAle Avajo, ema vAyadA karavA paData. paNa tevuM na banyuM e mAru sadbhAgya mAnuM chuM, tema muninI pAse jJAna khajAnA bharapUra hovAthI te ka`rAjAnuM leNuM AnaMdathI cUkave che. AvI paristhiti manuSya bhavamAM ja hoya che. kAraNa devA viSayAsakta hoya che, tiya cAne viveka hAtA nathI ne narakanA jIvA bhayaMkara du:khAnI pIDAthI rImAya che. manuSyAmAM paNa jJAnI AtmAe ja dhaMya rAkhIne karmAnAM leAne bhAgave che. mATe manuSyabhavamAM ja samatAbhAve thai rAkhIne karmane bhagavI zakAya che, AvI zubha bhAvanAne bhAvanArA munivarezane sahuna karavA lAyaka mAvIza parISaheAnI mInA ahI jaNAvatAM pahelAM parISahu zabdanA 4 nikSepAnI hakIkata ane parISahe| kene zAthI thAya ? vagere 13 dvArAnu varNana karIne jaNAvyuM che ke ka` pravAda nAmanA pUrvamAMthI A parISahu adhyayananA uddhAra thayA che. pachI parISaheAnI bAbatamAM judA judA vicAro jaNAvatAM 700 varSo sudhI sanakumAra rAjiSa e kharajavA vagerenI vedanA samatAbhAve bhAgavI hatI temaNe dravya-regAne dUra karavA mATe peAtAnI asAdhAraNa zakti chatAM tenA upayAga karyAM na hatA. temaNe devAne spaSTa kahI dIdhuM ke tamArI zakti hoya teA. mArA bhAvagAne dUra kare. A mAmatamAM DhAe kahyuM ke ame bhAvaragAne dUra karavA asamartha chIe, vagere bInA vistArathI samajAvI che. pachI anukrame 22 dRSTAMtA ApIne kSudhA-parISahu vagere AvIsa parISaheAnuM yathArtha svarUpa samajAvyu che, temAM hastibhUti nAmanA kSullaka sAdhunuM dRSTAMta ApIne kSudhA parISahanuM svarUpa kahyuM che. pipAsA parISahunA varNanamAM dhanazanuM dRSTAMta tathA zIta parISahanA varNanamAM zrI bhadramADusvAmInA cAra ziSyAnuM dRSTAMta kahyuM che. temaja ahunnaka muni (araki munivara ) tuM dRSTAMta ApIne uSNa parISahanuM svarUpa samajAvyu che. sumaneAsanuM dRSTAMta ApIne daza-mazaka-parISahanuM svarUpa vaLyu che. sAmadevanA Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 zrI vijayapadhasUrIzvarakRta duSTote acelaka parISahanuM svarUpa samajAvatAM digaMbaronA dhasI mukita-niSedha' (vastrAdinA parigrahanA kAraNe strI mokSe jAya nahIM AvA) matanuM vistArathI khaMDana karIne sAbita karyuM che ke mUcha e ja parigraha che. sAdhu-sAdhIe saMyamano nirvAha karavA mATe mamatArahitabhAve vastrAdi rAkhe te parigraha kahevAya ja nahi. tethI mokSamArgane ArAdhIne strI-puruSa siddhipadane jarUra pAme che. pachI arati-pariSahane sahana karavAnA upAya jaNAvatAM purohitanuM dRSTAMta kahyuM che. sthUlibhadrajInuM dRSTAMta ApIne strI-pariSahanuM svarUpa kahyuM che. dattamuninA dRSTAMte caryApariSahanuM svarUpa temaja kurUdattanA daSTAMte naidhikI parivahanuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che. somadatta tathA somadevanA daSTAMte zAparISahanuM svarUpa, tathA arjunamAlInA dRSTAMte Akroza pariSahanuM svarUpa, temaja skaMdasUrinA ziSyonA dRSTAMte vadhapariSahanuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che. baladevanA dRSTAMte vAcA (yAcanA) pariSahanuM svarUpa, DhaDhaNa muninA daSTAne alAbha pariSahanuM svarUpa, temaja kAlavezika muninA daSTAMte rega-parivahanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI bhadrakumAranA daSTAMte vaNasparza pariSahanuM svarUpa, sunaMda nAmanA zrAvakanA dAte malaparipahanuM svarUpa tathA eka zrAvakanA daSTAMte satkAra-pariSahanuM svarUpa, temaja kolakAcAryanA daSTAMte prajJApariSahanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI mAtaSa muni vagerenA dAMte ajJAna pariSahanuM svarUpa ane ASADhAcAryanA daSTAMte dazana-pariSahanuM svarUpa vagere hakIkata spaSTa samajAvI che. ahIM nAnA vicAre jaNAvatAM gya avasare (1) eka sAthe keTalA pariSaha hoya? (2) kayA kamanA udayathI kayA parISaha thAya, (3) kayA guNasthAnake keTalA pariSaha hoya? vagere praznonA spaSTa uttare samajAvyA che. 3. uttarAgnA trIjA caturaMgIya adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM eka (ekaDA, eka saMkhyA) zabdanA ne cAra saMkhyAne jaNAvanAra catuSka zabdanA tathA aMga" zabdanA nikSepAonuM varNana karatAM thatAMgarUpa bhAvAMga tarIke dvAdazAMgI ane nomutabhAvAMga tarIke mAnuSatva vagere cAra padArge jaNAvyA che. pachI zarIrane ne saMyamanA paryAyavAcaka zabdonI bInA kahI che. pachI manuSyatva vagere para padArthonI kamasara durlabhatA, tathA manuSyabhavanI durlabhatAne jaNAvanArAM bhejana vagerenAM 10 daSTAMto, temaja Alasa vagere tera kAThiyAnuM varNana vagere hakIkato vistArathI samajAvI che. pachI anukrame azraddhAnA mithyAtvAdi kAraNadinI bInA kahIne nihaMnAM nAma, (1) jamAlinI bInA, (2) AmAnA chellA pradezane jIva tarIke mAnanAra "tiSpaguptanI bInA, (3) avyaktavAdI ASADhazinI bInA, (4) amitranI bInA, (5) AryasaMganI bInA, (6) tathA vaDalUka airAzikanI bInA jaNAvatA parivrAjakanI vidyAonI ne darekane jItanArI vidyAonI hakIkata kahI che. (7) pachI gaSAmAhalanI ne digaMbara matanI bInA spaSTa samajAvIne Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAlI (zrI uttarAdhyayana sUtrano saMkSipta paricaya ) paTela kahyuM che ke prabala puNyodaye (1) manuSyapaNuM maLe che, kAraNa ke laghukamI jevo ja manudhyapaNe janme che. temAM paNa dhamI kulAdinI kamasara durlabhatA hoya che. je jIvane kramasara vadhAre vadhAre durlabha evA ja manuSyAdi cAre padArtho prApta thayA che, te jIva zraddhAdinA pratApe karmono kSaya karIne siddhipadane pAme che. A rIte je tamAma karmone khapAvavAnI sAmagrI nahi maLavAthI kadAca cAlu bhavamAM mokSe na jAya, to paNa teo uttama devapaNuM te jarUra pAme che. A jIvo ahIM devatAI sukha bhogavIne trIjA bhave zrIjinadharmane ArAdhavAnI saMpUrNa sAmagrIvALA uttama kulamAM janma pAmIne yogya umare mokSamArgane sAdhIne siddha thAya che. A tamAma bInAo ahIM vistArathI samajAvI che. 4. uttarAnA cothA zrI asaMskRta nAmanuM adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM pramAda zabdanA ne apramAda zabdanA cAra nikSepAnI bInA ane te baMnenA svarUpa, lakSaNa, tathA bheda vagere jaNAvIne kahyuM che ke AyuSya kSaNabhaMgura che, jIvanadorI tUTayA pachI koIthI paNa sAMdhI zakAtI nathI. gharaDA mANasane tenA sagA putrAdimAMnuM koI paNa du:khathI bacAvI zakatuM nathI. mA he jIva! tAre pramAda na karavo joIe. pachI ahIM jaNAvelA saMskRta zabdanuM ne asaMskRta zabdanuM svarUpa tathA karaNa zabdanA nikSepAnI bInA samajAvatAM tithine ane karaNane jANavAnA upAyo kahyA che. pachI hitazikSAo pharamAvI che ke pApakarmo karIne dhanane meLavanAra jIve chaDAmAM aMdarathI ne bahArathI kheMcAtAM cAranI mAphaka ahIM temaja narakagatimAM bhaja du:khane bhegave che. karmonAM phalone bhegavavAnA dhanane bhegavanArA samAM putrAdimAMnA keI paNa duHkhano bhAga letA nathI. A bInA bharavADaNane chetaranAra vANiyAnA dawte spaSTa samajAvI che. purohitanA putranuM dRSTAMta ApI spaSTa samajAvyuM che ke dhana e du:khathI bacAvI zakatuM nathI. pachI dravyadIpa ne bhAvadIpa vagerenuM svarUpa samajAvatAM dhAtuvAdInuM dRSTAMta kahyuM che. je pratibuddhijIvI hoya ane AzuprajJa (zIghabuddhi) heya, te bhAreDa pakSInI mAphaka pramAdane sevatA nathI. A prasaMge agaDadattanuM dRSTAMta kahyuM che, tathA strI vagere mohanA sAdhanane pAsa (mAchalAne pakaDavAnI jALa) jevA mAne che ne tevAM sAdhanothI DarIne cheTA rahe che, tathA saMyama dharmane sAdhavAmAM sahAya kare, tyAM sudhI dehanI apekSA rAkhe, tevA guNu munivare jarUra siddhipadane pAme che. A hakIkata maMDaka cAranA daSTAMte samajAvI che. je jIvananI paLe paLe bahu ja sAvaceta rahe, eka samaya paNa dharmasAdhana karyA vinA nakAmo javA de ja nahi te pratibuddhajIvI muni kahevAya, ne je saMyama dharmanI dareka kriyAne yathArtha samajIne apramatta thaIne sAthe te AzuprajJa kahevAya. je muni svachaMdI na bane, pramAdane seve nahi, te mekSanA sukhane pAme che. ahIM ghaDAnuM dRSTAMta jaNAvyuM che. tathA je muni kAmaganAM sAdhanone Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrIviryapaddhasUrIzvarakRta choDIne ane kAmagIne sevatA jIvonI durdazAne vicArIne zIla, samatA, saMyama, saralatA vagere guNone dhAraNa kare te. (muni, apramatta kahevAya. ahIM brAhmaNInuM ane vANiyAnI strInuM dRSTAMta kahyuM che. aMte prabhue hitazikSA pharamAvI che ke he munivara ! rAga-dveSa ne kaSAyono tyAga karajo, tenAM kAraNene saMga lagAra paNa karaze nahi. A tamAma hakIkata ahIM vistArathI samajAvI che, 5. uttarAgnA pAMcamAM akAmamaraNa adhyayanane TUMka paricaya ahIM anukrame kAma zabdanA 8 nikSepAnI ane maraNa zabdanA 6 nikSepAnI bInA kahIne vibhakti vagere 8 dvAranuM svarUpa ghaTAvIne goThavIne) maraNanuM varNana vistArathI karyuM che. temAM maraNanA AvIcI-maraNa vagere 17 bhedanuM svarUpa ane AvIcI-maraNanA lakSaNa, pAMca bheda tathA avadhi maraNa, AtyaMtika maraNa, valammaraNanuM svarUpa, temaja aMta:zalya maraNanAM phUla ane svarUpa vagere bInAo kramasara vistArathI samajAvI che. pachI kramasara taddabhavamaraNa, bAlamaraNa, paMDitamaraNa, dezaviratimaraNa (bAlapaMDitamaraNa), chaghasthamaraNa, kevalimaraNa, vaihAyamaraNa ne gRdhrapRSThamaraNanuM svarUpa kahIne bhaktaparijJA, iMginI ane pAdapopagamana nAmanA anazananA traNa bhedanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI anukrame sakAma maraNanuM ane akAma maraNanuM svarUpa kahIne jaNAvyuM che ke bAlane akAma maraNa vAraMvAra thAya che ne paMDitone sakAma maraNa eka vAra thAya che. je jI kAmAsakta hoya ne krUra hoya, tathA kAmabhegane cAhe, temaja paralokanI bAbatamAM zaMkAvALA hoya ne trasAdinI hiMsA kare, kapaTa kare, dArUmAMsane khAya teo akAma maraNane pAme che. A tamAma bInA vistArathI kahIne sAdhanA ane gRhasthanA AcAramAM taphAvata samajAvyo che. pachI bhIkhArInA daSTAMta durAcArI vagere jIvonI durgatinI bInA kahIne jaNAvyuM che ke sAmAyika-pauSadhAdi kriyAone karanAra zrAvake aMte devapaNuM pAme che. sAdhu mokSe athavA svargamAM jAya. pachI anukrame devAnuM ne temanA AvAsenuM varNana karIne jaNAvyuM che ke je munio zAMtithI saMyamane ane tapane sAdhe che teo saddagatine pAme che, ane zIlavaMta jIvo maraNa kAle lagAra paNa rIbAtA nathI, hasatAM hasatAM maraNa pAmI sadgatinA sukhone pAme che, kSamA, dayAdi guNene dhAraNa karanArA munivaro haMmezAM prasanna (AnaMdI) rahe che. A tamAma bInAe ahIM vistArathI samajAvI che. 6. uttarAnA chaThThA kSullaka nigraMthIya nAmanA adhyayanane raMka paricaya ahIM zarUAtamAM mahata" zabdanA 8 nikSepA ane nirbhaya zabdanA 4 nipAdinI bInA kahIne pulAka vagere pAMca nithAnuM ne pratisevanAdi dvAronuM varNana karyuM che. pachI anukrame bAhA graMtha ne atyaMta graMthanA bhedAdinuM svarUpa ne nigraMthanuM Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtranA saMkSipta paricaya ) 53 svarUpa jaNAvIne kahyuM che ke ajJAna e du:khanuM kAraNa che, tethI ajJAnI jIvA sasAramAM chedAya che, bhedAya che. A prasage gAdhakanuM dRSTAMta jaNAvyuM che, muni satyane cAhe, ne maitrIbhAvanA bhAve. temaja mAtA-strI vagere durgAtinA du:khathI bacAvI zakatA nathI, mATe temanI upara sneha karavA nahI. A tamAma hakIkatA vistArathI kahI che. pachI kahyuM che ke sarva jIvone jIvavu game che, mATe munie temane haNavA nahIM, dhana vagere piraNAme narakanA kAraNa che, mATe tenI upara mAha karavA nahI', muni bIjAe vahe - rAvela AhArapANI vApare. jJAna vAdIe khelavAmAM huziyAra hoya che, paNa te pramANe karavAmAM ( jevuM bele, tevuM pALavAmAM) kAthar heAya che. A badhI bInAA vistArathI samajAvI che, pachI hitazikSA ApI che ke pApI jIvAne jANelI bhASA ke vidyA durgAtanAM du:khAthI bacAvI zakatA nathI. ane zarIra, dhana, zrI AdimAM je Asakti te ja du:khanuM kharuM kAraNa che. mana saMsArI jIvAnI viDaMbanAAne vicArIne apramatta bane, temaja munio zarIrane meAkSanI sAdhanAmAM madadagAra jANIne tene (zarIrane) AhArAdithI TakAve che. A tamAma mInAene vistArathI samajAvI che. pachI kramasara jaNAvyuM che ke munie ka kha'dhanAM kArAthI dUra rahIne nirdoSa AhArapANI vAparavA joie, lepavALA padArthonA tathA nidhinA tyAga karavA joie, tathA pharatApharatA gRhasthanA gherathI AhArapANI levA joie. A rIte prabhu zrImahAvIradeve pharamAvyu che, 7. uttarAnA sAtamA 'aurazrika ' nAmanA adhyayananA TraeNka paricaya ahIM zarUAtamAM urjA zabdanA nikSepAnI mInA kahetAM dheTAnuM dRSTAMta vagere pAMca dRSTAMtAnI sUcanA karI che, pachI dheTAnuM dRSTAMta jaNAvIne zikhAmaNa ApI che ke gheTAMnA vadhanI mAphka samRddhine sevanArA adhamI thavA narkane cAhe che ema samajavuM, pachI anukrame kahyu` che ke hiMsAdi narakanAM kAraNeA che. dhana vagere karmAMbadhanAM kAraNeA che. A hakIkatAne spaSTa samajAvI che. pachI bAkInAM dRSTAMtA kahIne te dareka dRSTAMtane ghaTAvatAM manuSyarUpe te daivarUpe janma lenArA vAtuM svarUpa kahyuM che. pachI hitazikSArUpe jaNAvyuM che ke samaju manuSyAe pAtAnuM AyuSya thADu' ja che ema lakSyamAM rAkhIne, navA jJAnAdine meLavavArUpa yAganu ane meLavelA jJAnAdine sAcavavArUpa kSemanuM svarUpa jarUra samajavuM joie. jee kAmanAM sAdhanAne tajatA nathI, teo mAkSamAga thI jarUra khasI jAya che, tathA kAmabhogane tajanArA jIve uttama devapaNAnI smRddhine bhAgavIne viziSTa Rddhi tathA kAMtivALuM manuSyapaNuM pAme che. A badhI bInAe spaSTa kahIne aMte mAla jIvAnu' ne dhIravAnu svarUpa, tulanA ane gati vagerenuM vana vistArathI karyuM che. Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 594 zrIvijayapaghasUrIzvarakRta 8. uttarAnA AThamA zrI kApilIya nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM kapila zabdanA ja nikSepAnI bInA jaNAvatAM kahyuM che ke kapila munirUpa bhAva-kapilathI A adhyayananI utpatti thaI che. ema kahIne kapila muninuM caritra vistArathI varNavyuM che. ahIM e prazna pUchyo che ke asthira evA A saMsAramAM durgatithI bacAvanAra keNa che? A praznano uttara vagere hakIkata jaNAvatAM kahyuM che ke parigrahane ane kalahane tajanArA jIvo karmarUpI melathI levAtA nathI ane aLakhAmAM mAkhI coMTe tema bhAgamAM Asakta ajJAnI cho ghaNuM cIkaNAM karmone bAMdhe che. ajJAnI hiMsaka asAdhu jIvo narake jAya che, temaja jeo jIvahiMsAne sArI mAnatA nathI ne tene (hiMsAne) dhikkAre che te che mokSane pAme che. A tamAma bInA vistArathI samajAvI che. pachI upadeza rUpe kahyuM che ke jema sthalathI (nIcANavAlI sapATa bhUmithI) pANI nIkaLI jAya che, tema hiMsAthI virakta AtmAmAMthI pApakarmo nIkaLavA mAMDe che. munio traNa sthAvaranI hiMsA manathI paNa karatA nathI, tathA je muni nirdoSa bhikSAne meLavavAmAM sAvadhAna hoya ane samRddhine taje, te ja sAcA bhikSuo kahevAya. teo mokSamArgane sAdhavAnA muddAthI ja aMta prAMta (je nirdoSa AhAra maLe te) AhArAdine vApare che. temaja je munio sAvadya lakSaNa svAdinI bInA lokone jaNAvI AraMbhAdimAM pravRtti karAve, te sAdhu kahevAya nahi. A tamAma bInA vistArathI samajAvIne jaNAvyuM che ke kAmagamAM Asakta cha samAdhi (cittanI svasthatA)thI bhraSTa thaI halakI jAtanA asura-devapaNuM pAmIne saMsAramAM bhame che ne teo durlabhadhika thAya che, eTale bhavAMtaramAM paNa jinadharmane pAmI zaktA nathI. tathA lebhI jIvane AtmA cauda rAjalakanI lakSmI maLe, to paNa dharAto nathI. tenA manoratha pUrA thatA nathI, temaja kapila brAhmaNane pahelAM be mAsA senAnI ichA thaI. pachI lobha vadhatAM vadhatAM karela sonayAne meLavavAnI IcchA thaI. A banAva joIne teNe nirNaya karyo ke IchA AkAzanA jevI vizAla che. mAre A kAma strInA vacane karavuM paDayuM. mATe he jIva! have tuM strImAM Asakti rAkhIza nahIM, kAraNa ke te puruSane lalacAvIne nokaranI mAphaka nacAve che, ne halakAM kAma karAve che. je jIva strInA saMsaIdine tyAga karIne mokSamArgane ArAdhe te bhikSu kahevAya. AvI zubha bhAvanAthI te kapila brAhmaNa zramaNudharmane ArAdhI kevalI thaI mokSe gayA. A tamAma bInA ahIM vistArathI samajAvI che. 9. uttarAnA navamA nimipravrajayA nAmanA adhyayanano ka paricaya ahI zarUAtamAM nami zabdanA ne pratrajyA zabadanA 4-4 nikSepAnI bInA jaNAvatAM kahyuM che ke anya dhamI Ane mAnya evI tApasAdinI je dIkSA te dravya Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI ( zrI uttarAdhyayana sUtranA saMkSipta paricaya) 595 pravajyA kahevAya, ne vairAgyathI sarvathA AraMbha-parigrahAdino je tyAga karavo te bhAvapravajyA kahevAya. pachI cAra pratyeka buddhanA varNanamAM temanA deza ane bedhinAM (vairAgya thavAnAM) kAraNe tathA eka ja samaye te cAre (pratyekabuddhanA) nuM devalokamAMthI sthavavuM ne mokSe javuM vagere hakIkato spaSTa jaNAvIne kahyuM che ke kaliMga dezanA rAjAne baLadane joIne vairAgya thatAM teNe dIkSA lIdhI, ne paMcAla dezanA rAjAne iMdraketu (iMdravaja) nA nimitte (tene joIne) anityabhAvanA bhAvatAM dIkSAnI irachA thaI. tethI teNe dIkSA lIdhI. tathA namarAjAe potAnI rANuoe paherelA valayanA zabdone sAMbhaLatAM vairAgya thavAthI dIkSA lIdhI. temaja gaMdhAra dezanA rAjAe AMbAne joIne vairAgya pAmI dIkSA lIdhI. A tamAma bInAe spaSTa samajAvIne kahyuM che ke sAcA tyAgIne saMcaya (dhanAdinuM ekaThuM karavuM) hoya ja nahIM, vagere bInA jaNAvIne 4 pratyekabuddhonI kathA jaNAvatAM karakaDa Adi traNanI kathA kahIne namirAjAnuM pAchalA devabhavamAMthI cyavana, ane tene thayela jAtismaraNa, tathA teNe putrane rAjya bhaLAvIne jyAre dIkSA lIdhI, tyAre nagarImAM bahu ja kelAhala pravaryo. A avasare brAhmaNanuM rUpa laIne AvelA i namirAjAne pUchelA praznonA je je uttara teNe ApyA, tene sAra A pramANe jANavo. ahIM namie iMdranA praznonA je uttare AyA te ja jaNAvuM chuM. (1) A lokamAM sagAM vagereno meLo, e jhADa para beThelAM paMkhIonA meLA je samajavo, sau kaI potAnA svArthanI dorI tUTI javAthI eTale pitAnI svArthanI siddhi thatI aTakI javAthI potapotAnA rodaNAM rUve che. (2) meM kaMcana kAminIne sarvathA tyAga karyo che, tethI nagarI baLe, temAM mArA jJAnAdi guNemAMthI kaMI paNa maLatuM nathI. je mAruM che, te mArI pAse ja che. svaciMtA tajI te paranI citA zA mATe karavI joIe? (3) meM putra-strI vagerene trividha trividha tyAga karyo che, tethI mAre mana koI priya (hAluM) ke apriya che ja nahIM. huM ekalo ja jo chuM ne ekalo ja maravAno chuM. huM keIno nathI, ne keImAruM nathI. (4) mAre mahela vagerenI ciMtA karavI ja na joIe, huM to zraddhA, tapa, saMyamAdane ArAdhavAnA ja vicAre karuM chuM. (5) huM zAzvata sthAne (mokSamAM) javA cAhuM chuM. tethI vinadhara padArthonI ciMtA karato nathI. (6) je AtmAne jIte te ja sAco jaya che, iMdriyone vaza karavAthI ne kaSAyone jItavAthI AtmAne ja kahevAya. AvA ja AtmAo kharA sukhane anubhave che. (7) daza lAkha gAyanA dAnathI paNa caDhI jAya e saMyama che, tene sAvadhAnI tIvra icchAvALA evA mAre yajJa karavAnI ke brAhmaNane jamADavAnI ciMtA paNa zA mATe karavI joIe? arthAta na ja karavI joIe. (8) ghaNAM sonaiyA vagere lakSmI ke rAjyAdi maLe, te paNa A jIvane saMtoSa thatuM ja nathI. (9) kAmaga e zalya jevA che, jhera ane sarSanI jevA bhayaMkara durgatinAM paNa du:khone denArA che. krodhAdikaSAyo paNa Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zrIvijayapaThAsUrIzvarakRta narakAdi durgatinAM du:khe pamADe che. A pramANe zrI namirAjAnAM vacane sAMbhaLIne rAjI thayelA iMdra potAnuM svarUpa prakaTa karI temanI stuti, pradakSiNa, vaMdanAdi karyA. pachI te svarge gayA. nami rAjarSi AvA prasaMge paNa ahaMkAra tajIne parama ulAsathI cAritranI sAtvikI ArAdhanA kare che. A adhyayananuM kharuM rahasya e che ke nami rAjarSinI mAphaka bhegAsaktine ne kaSAyono tyAga karavAthI ja nija guNa ramaNatAnA kharA AnaMdano anubhava thAya che. nami rAjarSinuM jIvana apUrva bedhadAyaka che, sAcA tyAgane samajAvanAruM che. mATe mumukSu AtmAoe vAraMvAra vicAravuM joIe. A bInA ahIM vistArathI samajAvI che. meM to graMtha moTo thaI jAya e bIkathI bahu ja TUMkAmAM jaNAvI che. 10. uttarAnA dazamA drumapatraka nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM kuma (jhADa) zabdanA nikSepa vagerenI bInA jaNAvIne jhADanA pAMdaDAMnI upamA sthiti vagerenI apekSAe ghaTAvI che. jema jhADanuM pAMdaDuM kAlakrame kharI jAya che, eTale AmAthI alaga thAya che. tema manuSyanuM audArika zarIra paNa jhADanA pAMdaDAnI jevuM ja samajavuM. A bInA spaSTa samajAvIne kramasara zAla mahAzAla ane gAgilanI dIkSAnI bInA jaNAvIne kahyuM che ke "svalabdhithI aSTApada parvatanI upara jaIne tyAM rahelI jinapratimAone je vaMdanA kare, te jIva nizcaye te bhava (cAlu bhava) mAM ja mokSe jAya, prabhue kahelI A bInA devonI pAse sAMbhaLIne zrI gautamasvAmI svalabdhithI aSTApada parvatanI upara gayA, yAtrA karIne jhADanI nIce beThA, tyAM temaNe (zrI gautamasvAmIe) zrI vajasvAmInA javA vaizramaNadevanI AgaLa zrI puMDarIka adhyayananI dezanA ApI. " A bInA spaSTa samajAvIne kahyuM che ke kauDinya vagere dIkSA laIne kevalI thayA. "he gautama! tuM mAro lAMbA kALane paricita hovAthI tene mArI upara bahu rAga rahyo che tethI tene kevalajJAna thatuM nathI. jyAre e rAgano nAza thaze, te ja samaye tane jarUra kevalajJAna thaze. A bhavamAM tuM jarUra siddhipadane pAmIza.' ema kahIne prabhu zrI mahAvIre zrI gautamasvAmIne AzvAsana ApyuM. A tamAma bInAo spaSTa samajAvIne prabhue zrIgautamasvAmIne uddezIne bIjA ziSyane hitopadeza Ape che, temAM kahyuM che ke manuSponuM AyuSya jhADanA gheLA pAMdaDA jevuM kSaNabhaMgura che. ema kahIne jhADanI sAthe saMbaddha pAMdaDAno ne jhADa uparathI nIce paDatA pAMdaDAMne saMvAda kahyo che. teno sAra e che ke " lIlAM pAMdaDAM ahaMkArathI pILAM pAMdaDAMnI hAMsI kare che ke tamArI AvI hAlata kema thaI? tyAre pILAM pAMdaDAM temane (lIlAM pAMdaDAne) kahe che ke tame hAla to lIlAMchama dekhAo che, paNa bhaviSyamAM amArA jevI hAlata tamArI jarUra thavAnI che, mATe tame garva karaze nahIM. Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI uttarAdhyayana sUtranA TUMka paricaya ) 597 A dRSTAMta manuSya jIvanamAM ghaTAvatAM hitazikSA ApI che ke juvAnI kAyama rahetI nathI, te te jarUra javAnI che. te vakhate teA dharmArAdhana karIne parabhavatuM bhAtuM dhavu joie. pAchalA bhavanI puNyanI mUDI ahIM jema jema bhegavAya, tema tema khAlI thatI jAya che, teA huve parabhavane sudhAravA mATe bAlyavayamAM ke juvAnImAM dharmAne na sAdhe, te ghaDapaNamAM lagAra paNa dhanI sAdhanA thai zakaze ja nahIM, jene AjImAjunA sArA saMjogA hoya, putrAdi parivAra vinayavaMta hAya, te jIva ghaDapaNamAM zAMtine anubhave che. paNa svAthI duniyAmAM tevA jIvA viralA ja hoya che, mATe ghaDapaNanA vizvAsa rAkhave nahIM. najarezanajara dekhIe chIe ke ghaNA jIvA janmyA pahelAM ja mAtAnA garbhamAM, bAlyavayamAM ke bharajuvAnImAM maraNa pAme che, tethI nI kema mAnI zakAya ke ApaNe ghaDapaNane pAmIzuM ja %0 A pAMdaDAMnuM dRSTAMta baneluM nathI paNa kalpita che. bhavya vAne edha pamADavA mATe kalpita udAharaNa paNa kahevAya che. A bInA spaSTa samajAvIne kahyu che ke devAnA lAMbA AyuSyanI apekSAe seApakramI mAnaveAnuM AyuSya bahuja thADuM che, te paNa ghAsanI Toca upara rahelA pANInA TIpAMnI jevuM kSaNa vAramAM nAza pAme tevuM heAya che. kayA jIvane kayA samaye kacI rIte kayA kSetramAM AyuSya pUruM thaze tenI chadmastha jIvAne khabara paDatI nathI. mATe manuSyabhavanuM AyuSya thADA kAlanu che, te ghaNAM vinnovALu che, tathA manuSyabhava pharI maLavA bahu ja du`bha che, temaja hasatAM hasatAM karmAnAM phlA rAtAM rAtAM bhAgavIe, teA paNa bhAgavAMja paDe che, ema samajIne he jIva! sayamanI ArAdhanA karIne navAM karmAne bAMdhIza nahIM. jUnAM karmone tapathI khapAvIza, te tuM jarUra siddhipadane pAmIza. A bhInA spaSTa kahIne anukrame pRthvIkAya vagere 10 vAnI kAca sthitinI mInA, ane mahu pramAdane sevanAra jIvezanI saMsAramAM bhaTakavAnI mInA, tathA (1) A paNuM, (2) pAMca iMdriyAnuM atitaNuM, (3) uttama dharmonuM sAMbhaLavuM, (4) dharmAMnI zraddhA, (5) dharmanI ArAdhanA. A pAMca padArthonI kramasara durlabhatA, ( mahA muzkelIe maLavApaNuM) temaja dareka kSaNe kAna, AMkha vagere iMdriyAnA malanuM AchA thavApaNuM vagere bInA vistArathI samajAvI che. pachI hatazikSAe pharamAvI che ke gumaDAM vagere gAnI pIDAthI zarIra kSINa thAya che. sneharahita munie zarada RtunA kumuda (caMvikAsI kemala) nI mAphaka huMmezAM prasanna cittavALA hoya che. te vamelA kAma bheAganAM sAdhanAne manathI paNa cAhatA nathI, temaja hAla ahIM zrItItha kara devA pratyakSa dekhAtA nathI te paNa teo che, thayA che ne thaze ema jarUra zraddhA rAkhavI joIe. he gautama ! tuM have sasAra samudranA sAmA kAMThe lagabhaga paheAMcavA AvyA chuM mATe tuM pramAdane seza nahIM. A rIte prabhunI hitazikSA pramANe cAlIne zrI gautamasvAmIjI rAgAdine dUra karI kevalI thaI mAkSe gayA. A mInAne ahIM vistArathI samajAvI che, Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 zrIvijayapadmasurIzvarakRta 11. uttarAnA agiyAramA bahuzruta pUjA adhyayananA TraMka paricaya ahIM zarUAtamAM (1) mahu, (2) zruta, (3) pUjA zabdanA cAra cAra nikSepAnI mInA jaNAvatAM kahyuM che ke Izvara ziva vagerenI je pUjA te dravyapUjA kahevAya ne zrI arihaMta paramAtmAdinI je pUjA te bhAvapUjA kahevAya. tathA zrIarihaMtAdinI stuti karavI, te paNa bhAvapUjA kahevAya. temaja je amahuzruta heAya te abhimAnI, leAbhI, svacchaMdI ane binajarUrI vadhAre lavArA karanAra hAya che. A hakIkatAne spaSTa samajAvIne pharI paNa kahyuM che ke je ahaMkAra vagere durguNA, te azikSA (guru mahArAjathI jJAna pAme nahI te) nAM kAraNeA che. je vinayAdi guNA te jJAnAdinAM kAraNeA che. vinIta ziSyA krodhAda kare che ne vinIta ziSyA gurunI AgaLa bahumAnathI hAtha joDI UbhA rahI gurunA vaiyAvaccane cAhe che, temaja je munie gurukula vAsamAM rahIne jJAnAddhi yoganI ne tapazcaryAM sayamAdinI ArAdhanA kare che, tene ja zrI guru mahArAja heAMzathI grahaNa zikSA ane AsevanAzikSA vagere bhaNAve che, vyAjabI ja che ke vinaya guNathI ja bIjA guNA pamAya che, vinaya vagaranuM jIvana dhUla karatAM paNa halakuM ja samajavuM. A tamAma hakIkatAne vistArathI samajAvI che. pachI dUdhathI bharelA dakSiNAva` za'khanI jevA bahuzruta munivaronI andha ( dheADA ) vagerenI upamA ghaTAvIne (andhAdinA jevA kahIne) stavanA karI che. pachI chevaTe zrutajJAnanA mahimA varNavatAM jaNAvyuM che ke zrutajJAnI mahAmunivara| pAtAnA AtmAne ane temanA kahyA pramANe cAlanArA jIvAne bhavasamudrathI tAre che. 12. uttarAnA khAramA rikezIya nAmanA adhyayananA TraeNka paricaya ahIM zarUAtamAM harikeza munie pAchalA bhavamAM karelA madanI mInA ane teNe prabhu zrItI karadevanA azAka vRkSa vagere prAtihAryAMne joIne grahaNa karelI dIkSAnI bInA, tathA rikeza zabdanA paryAyavAcaka zabdA vagere bInA jaNAvI che. pachI kahyuM che ke caMDALa kulamAM janmelA, guNI, ATha pravacana mAtAnA pAlaka zrIharikeza muni mAsakhamaNanA pAraNe bhikSA levA mATe yajJanA vADAmAM AvyA. temane joIne brAhmaNoe hAMsI karI, bhikSA ApI nahi, ne kahyuM ke "ahIMthI tame cAlyA jAo, " A avasare harikeza muninA zarIramAM eka bhaktadeva dAkhala thayA. teNe (devAdhiSThata munie ) sAdhunA guNA kahI bhikSA mAMgI. tyAre yajJa karAvanAra brAhmaNanA vidyAthIoe kahyuM ke he muni A bheAjana brAhmaNAne jamADavAnuM che, mATe tamane nahi ApIe. tame cAlyA jAva. yakSAdhiSThita muni: kheDUtA UMcI bhUmimAM ke nIcI bhUmimAM dhAnyanI AzA Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacanakiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtrane TUMka paricaya) pada rAkhI yogyatA joIne bIja vAve che. e zraddhAthI mane Apo, kAraNa ke A kharekhara pavitra kSetra che. e tamAre ArAdhavA lAyaka che. vidyAthIoH uttama jAtivaMta ane vidyAnA dhAraka brAhmaNe ja pavitra kSetra gaNAya che. yakSAdhiSThita muni: brAhmaNe jAtihIna ne vidyAvihIna che, teo krodhAdi doSothI dUSita che, tethI brAhmaNe pApanuM ja kSetra che ane nirdoSa bhikSAcaryAthI nirvAha karanArA munio ja puNyanuM kSetra che. vidyAthIe: tame amArA dharmathI viruddha belanArA zatru che, mATe tamane annapANI nahi ApIe. yakSAdhiSita muni: tame jo samiti vagere guNavaMtane dAna nahi Ape, te tamane yajJane lAbha kayI rIte maLaze? arthAta nahi maLe. A vacana sAMbhaLI krodhe bharAyelA adhyApake vidyArthIone hukama karyo ke A munine lAkaDI vagerethI mAre. tethI vidyAthIe munine tADanA-tajanA karavA lAgyA. A vakhate bhadrAkumArIe munine mAratA evA vidyArthIone zAMta karI muninI stavanA karI ane temane (vighAthIone) pake Apa. tyAra bAda kumArIe saune kahyuM ke tamAre sukhI thavuM hoya te A muninA zaraNe jaIne tame karelA aparAdhane khamAvo. badhAe te pramANe karyuM. te vakhate munie spaSTa jaNAvyuM ke A badhuM yakSe karyuM che. te sAMbhaLI brAhmaNee munine bhAvapUrvaka vahorAvyuM. te samaye pAMca divya prakaTa thayAM. A prasaMge munie sAcA yajJAtinuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM ke tapa e ja agni che, AtmA e ja agninuM sthAna jANavuM, mana-vacana-kAyAnA garUpa kaDachI che. temaja agnine uttejita karanAra zarIra che, ane karmarUpI lAkaDAM tathA saMyamarUpI zAMtimaMtra samajavo, huM prazasta cAritrarUpa yajJane karuM chuM. temaja zrI jinadharma e ja khare hada (kuMDa) che. nirmala brahmacarya e ja puNyatIrtha che. huM parama ullAsathI zramaNa dharmarUpI kuMDamAM snAna karIne karmarUpI melane dUra karuM chuM. A tamAma hakIkato ahIM spaSTa samajAvI che. 13. uttarAnA teramA citrasaMbhatIya nAmanA adhyayanane raMka paricaya ahIM zarUAtamAM citra zabdanA ne saMbhUta (saMbhUti) zabdanA 4-4 nikSepA vagerenI bInA, citranA ne saMbhUtanA pUrva bhavAnI hakIkata, tathA niyANuM karanAra saMbhUta muni devatAI sukha bhogavIne brahmadatta nAme rAjakuMvara thayA, ItyAdi bInA vistArathI kahI che. pachI jaNAvyuM che ke citra munino jIva devalokamAMthI yuvIne purimatAla nagaramAM dhanapati nAmanA zeThanA ghera janma pAme che. ahIM puNyanA prabhAve Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6oo zrIvijayapaddhasUrIzvarakRta sArI rIte sukhamAM divasa pasAra thAya che. eka vakhate teNe ke I munie kahelI gAthAne sAMbhaLI prakaTa thayelA jAti smaraNanA pratApe pUrva bhavonI bIne jANI lIdhI. tethI tene vairAgya thatAM dIkSA levAnI icchA thaI. pUrNa ulAsathI teNe strI Adino tyAga karI zramaNa dharmane svIkAryo. pUrvanA saMbhUti munine jIva hAla kAMpilyapuramAM brahmadatta cakI thayo che, te brahmadatta cakravatI bagIcAmAM pharatAM pharatAM eka phUlanA daDAne joIne jAtismaraNajJAnane pAmyA, tethI tene pAchalA bhonI bInA jANatAM potAnA bhAIne maLavAnI tIvra IcchA thaI. tethI teNe pAchalA bhavanA bhAIne zodhavA mATe "AthI rANA maII daMNA cAMdArA maka jJA". A anuSyapa zleka banAvI badhA sthalemAM paTaha vagaDAvIne jaNAvyuM ke "je A lekane pUro karaze, tene adhuM rAjya maLaze, 27 A vAta tamAma dezomAM pasarI gaI. citra munine jIva, je hAla sAdhu che, te pharatA pharatA jyAre ahIM bagIcAmAM padhAryA. tyAre mALInA maDhethI A zlokanI bInA jANI chellA be pAda sumA yA kArDa, gaNaom vinA" A rIte banAvI zloka pUrNa karyo. mALI pAsethI A vAta jANIne brahmada mALI mAraphata munine bolAvyA. bhAIne jatAM ja cakI belyA ke huM AvI cakrIpaNAnI sAhibI jogavuM chuM, ne tame sAdhupaNAmAM AvuM du:kha kema bhego cho ? A praznanA javAbamAM munirAje pitAnI tamAma bInA jaNAvIne sacoTa samajAvyuM ke kharuM sukha tyAgamAM ja (saMyamadharmanI sAttvikI ArAdhanA karavAmAM ja ) che, paNa bhAgamAM kharuM sukha che ja nahIM, vagere upadeza detAM e paNa jaNAvyuM ke ApaNe baMne pAMca bhamAM anukrame 1, dAsa, 2. haraNa, 3. haMsa 4. cAMDala ne 5. deva thaIne chaThThA bhavamAM teM niyANuM karyuM, tethI tuM cakrI thayA ne huM nagarazeThane dIkare thayo. te huM hAla saMyama dharmane parama ulAsathI ArAdhuM chuM. A rIte ApaNA baMneno viraha thavAmAM tAruM niyANuM kAraNa thayuM hatuM. te sAMbhaLI brahmadatta cakrIe kahyuM ke huM pAchalA bhave karelA zubhakarmonAM phalarUpe cakIpaNAnI sAhibI pAmyo chuM. paNa tArI AvI hAlata kema thaI? A praznano javAba ratAM munie kahyuM ke huM paNa puNyakarmonAM phalarUpe akhUTa RddhivALA zeThane putra hatA, te vakhate mAre dehanI kAMti vagere paNa suMdara hatI; paNa hAla je dehanI kAMti jhAMkhI dekhAya che, temAM tapazcaryAdi kAraNa che, ema jANaje. dehanI suMdara kAMti vagerene jovAM, e to mohanA cALA che. kharuM tapAsavAnuM to Atmika guNanuM teja che. tame mahArAjAnA dAsa banyA cho, tethI tamane mArI tyAgadharmanI paristhiti gamatI nathI, paNa satya bInA e ja che ke tyAgadharmanA prabhAve mArA Atmika guNa sateja banavAthI Aje huM jevo nija guNa ramaNatAne AnaMda, zAMti ke sukha bhavuM chuM, tevA AnaMda sukha ane zAMti tamArA jevAne hoya ja kayAMthI? are mArA sukhAdithI anaMtamA bhAganA Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (zrI uttarAdhyayana sUtranA saMkSipta paricaya) 601 sukhAdi paNa tamArA jevA bahu ja Asakta jIvone maLavA ati durlabha che. muninAM A vacana sAMbhaLIne brahmadatta snehathI munine kahyuM ke "A badhuM rAjya tamAruM che. tame prAsAda-lakSmI-gItAdine apUrva AnaMda bhegavI parama zAMtine pAme ema huM vinaMti karuM chuM. " brahmadattanAM ajJAna ane mohagarbhita A vacana sAMbhaLI munie mahela vagerenI kSaNabhaMguratAne ane durgatinAM bhayaMkara dukha bhogavavAmAM asAdhAraNa kAraNutA vagerene samajAvatAM spaSTa jaNAvI dIdhuM ke kharuM sukha, khare AnaMda ane kharI zAMti tyAgadharmanI sAdhanAthI ja pAmI zakAya che. AyuSya capaLa che. puNyanI mUDI khAlI thatAM jIvane bahu ja du:khI thavuM paDe che. jema siha harine upADI jAya, tema maraNakAle ke karmodayakAle duHkhI thatA jIvane keInuM paNa zaraNa hotuM nathI. temaja kharI rIte ghara sI-dhana-vagerene AtmAnI sAthe lagAra paNa saMbaMdha nathI. kAraNa ke te badhAne tajIne ja ekale jIva parabhavamAM jAya che, sAthe temAMnuM kaMI paNa laI jate ja nathI. juvAnInuM teja ghaDapaNamAM TakatuM nathI. mATe he rAjana ! tame pApakarmone karaze nahIM, brahmadatta cakrI: mane kAmaganI tIvra Asakti rahI che, tethI jema kAdavamAM khUMtI gaelo hAthI bahAra nIkaLI zakato nathI, tema huM kAmabhegane tajI zakato nathI. muni: he rAjana ! kALa bhayaMkara che. AyuSya-baLa ghaTatAM jAya che, temaja kAma bhAga anitya che. jema pakSIo phaLa kharI gayA bAda jhADane tajI de che, tema maLelA kAma bheganAM sAdhano paNa saMsArI jIvane tajI de che, eTale juvAnInA madane laIne sArA lAgatA kAmabhoge ghaDapaNamAM bhayaMkara du:khone Ape che. mATe karmonA jorathI kadAca tuM tyAgadharmane svIkArI zake nahi, te mArI chellI zIkhAmaNa e che ke jo tuM gRhastha dharmamAM rahIne yathAzakti zrIjinadharmane sAtvika bhAvathI ArAdhIza, to paNa tuM jarUra devatAI sukhane pAmIza. drAkSa ane sAkarathI paNa vadhAre hitakAraka A upadezanI asara brahmadattane lagAra paNa thaI nathI ema avadhijJAnathI jANIne jatI vakhate munie tene kahyuM ke tuM AraMbha-parigrahamAM bahu ja Asakta che. tethI mAra: vacana tane rUcatuM nathI. have huM jauM chuM. ema kahIne muni grAmAnugrAma vicaratAM svapatAraka banIne aMte siddha thayA. brahmadatta cakravatI karela pApakarmonA udaye aMte marIne sAtamI narake gayo. ahIM brahmadattanI bAkInI bInA paNa kahI che. 14. uttarAnA caudamA iSakArI nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM iSakAra zabdanA nikSepA vagerenI bInA kahIne iSakAra rAjAnA pUrvabhavAdinI hakIkata jaNAvI che. yogya prasaMge 1, iSakAra rAjA ane tenI 2. rANI, 3. purohita ane tenI 4. panI, tathA 5. te baMnenA be putro, ema 6, jIvo pAchalA bhavamAM devatAI sukhane bhegavIne ahIM be jIva (rAjA ane rANI) kSatriyakulamAM Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta janma pAmyA che, bAkInA 4 jIvA ( purAhita vagere) brAhmaNakulamAM janma pAmyA che. temAM purAhitanA putroe jAtismaraNathI pAchalA bhavAnI bInA jANIne vairAgya pAmI mAtA pitAnI pAse dIkSA levAnI rajA mAgI. te vakhate purAhita putrAdinI sAthe je vAta kare che tenA sAra TrakamAM A pramANe jANavA purAhita: he putro ! tame tamArA putroneA janma thAya, tathA vedanA adhyayanAdi karIne pachI tyAgamAga ne svIkArajo. kumArA ( pure|hitanA putro): veda vagere durgatithI bacAvI zakatA nathI, kAmabhAga bhayaMkara du:khAne denArA che, te mRtyune koInI paNa zarma nathI. te teA acAnaka taraphaDatA jIvane cAlu bhavanA sukhAdithI alaga pADe che. 6 purohita : tapa karavAnuM phala dhana, strI ane kAmabheganAM sAdhanA " tame pAmyA che, te te badhAne bhAgavone pachI Ahitakara tyAgadharma ne svIkAO. kumAre : Atmahitane sAdhavAmAM dhana vagere traNe pAryAM nakAmA che temAM jJAnAdi traNanI ja jarUriyAta che. purahita : zarIra hoya, tyAM sudhI ja jIva rahe, zarIranA nAza thatAM jIvanA paNa jarUra nAza thAya che. kumAra : AtmA zarIramAMthI utpanna thatA ja nathI. kAraNa ke te amRta heAvAthI nitya che, ne te AtmA ajJAnAdi nimitte karmAthI baMdhAya che. ka`badha e ja saMsAranuM kAraNa che. ame have dhanuM svarUpa jANIne pahelAMnI mAphaka pApakarmAne nahI karIe. du:khathI bharelA A gharavAsa amane lagAra paNa gamatA nathI tathA mRtyurUpa zikArI saMsArI jIvAne bahu ja pIDe che, temaja te jIvA ghaDapaNarUpI jALathI gherAyelA che, aNIdAra hathiyAronI dhAra jevA rAtri-divaseA AyuSyane pale pale karI rahyA che. tathA je rAta-divase gayA te pAchA maLatAM nathI, dha karaNIvALA divase ane rAtrIe ja saphUla gaNAya che. purAhita : hAla thADA vakhata ahIM rahIne avasare ApaNe cAre jaNAM tyAga dhane svIkArIzuM, kumAre : jene mRtyunI sAthe bhAibaMdhI ( dAstI ) hoya, je mRtyuthI chUTI zakatA hAya athavA ' huM marIza ja nahIM" evI jene khAtrI thai hoya te ja jIva kSaNavAranA paNa bharAsA rAkhI zake. paNa ahIM jaNAvela bhInAmAMnuM kaMi paNa sA~bhavatuM ja nathI. mATe huM pitAjI ! kSaNavAra vilaMbha karavA yAgya nathI. kAraNa ke mRtyu koIne paNa mitra thatu' nathI, koi paNa mRtyuthI macateA nathI, ne je janmyA te teA jarUra mAne Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI uttarAdhyayana sUtranA saMkSipta paricaya ) 603 ja che. ahI pitA ane putronA saMvAda pUrNa karIne purAhitane tenI jasA nAmanI patnI sAthe thayelA savAnI InA zarU karI che, tene phreMka sAra A pramANe jANavA:purAhita : jema zAkhAo vinAnuM jhADa zAbhatuM nathI, tema have mAre e putrA vinA gRhavAsamAM rahevu. ucita nathI. jasA patnI : kAmabhAgane bhogavyA bAda ApaNe ane tyAgadhama ne svIkArIzuM. purAhata : ghaNA bhAga bhogavyA chatAM bhAgatRSNA zAMta thaI nathI ne thaze paNa nahIM, amUlya avasara cAlyA jAya che. mATe have huM AmahitanA mAne khUba vicArIne ja tyAgadha ne svIkAravA cAhuM chuM. he bhadre! jema sarpa kAMcaLI cheADIne cAlyA jAya, tema A be juvAna putrA bhAgAne cheDIne tyAga mAne svIkAre che, te huM te uttama mAne kema na ArAdhu ? purahitanAM A vacanAnI sADha asara ane vairAgya thatAM jasA patnIe paNa tyAga dhane ArAdhavAnI icchA jaNAvI. A rIte purAhita vagere cAre jaNAnA ni thanI rAjAne khakhkhara paDatAM rAjA purohitanI mAla milakatane svAdhIna karavA prayatna kare che, kamalAvatI rANIne tenI khabara paDatAM teNe rAjAne tema karatAM aTakAvyeA ne sacATa vairAgyanA upadeza daIne pAtAnI sAthe dIkSA levAne taiyAra karyAM. A rIte 6 jaNAe zrI jainandvI pravajyAne parama ullAsathI ArAdhIne siddhipadane pAmyA. A rIte bhavya jIvoe paNa tyAgamAne sAdhIne siddhinAM sukhA meLavavA emAM ja dubha mAnava jIvananI kharI sAkatA che e ja A upadezanuM kharuM rahasya samajIne vAraMvAra manana karavuM. 15. uttarAnA paMdaramA sabhikSuka nAmanA adhyayananA paricaya ahIM zarUAtamAM bhikSu zabdanA 4 nikSepA vagerenI bInA samajAvatAM dravyathI ne bhAvathI bhedanAra, bhedavAtuM (nAza karavAnuM; sahana karavAnuM) sAdhana ane bhedavA lAyaka padArthA, A traNa padmArthAnuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI bhikSu zabdanu svarUpa samajAvatAM kahyuM che ke (1) je sAdhu-sAdhvIo rAgAdine bhedde eTale naSTa kare ( khapAvavA mATe prayatnazIla bane) ne kSudhA (bhUkha) vagerenI vedanAne sahana kare, tathA jyAre kheAlavAnuM khAsa kAraNa na heAya tyAre mauna rahe, temaja nirmIla cAritrAdi guNAnI ArAdhanA kare, kAi krodha kare ke mAre, tyAre te sahana kare, kSamA rAkhe, zatrunuM paNa bhalu' cAhe, tathA svAbhAvika (sheje) sAdhAraNa upakarA (saMthAriyuM, Asana vagere) maLe, tenAthI saMtuSTa thaI jIvananirvAha kare, temaja 'bIjAe mAro satkAra kare' evuM cAhe ja nahi. (2) mAhanAM kAraNa, svarUpa ane trAsa vagerene lakSyamAM rAkhIne nirmAha dazAnA Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 zrIvijayapakvasUrIzvarakRta apUrva AnaMdane anubhave. (3) gRhasthAdinI pAse sAvadya svaronI bInA ane bhauma (bhUmi saMbaMdhI) vagere nimittAdi zAstronI bInA bole nahIM. (4) maMtraprayoga vazIkaraNa kAmaNuTummaNAdi kare nahIM. (5) kSatriyAdinI prazaMsA (vakhANa karavA) paricaya vagere dUSita pravRttione kare nahIM. (6) adatta (vastunA mAlike nahi ApelI) cIjane ke nahIM. (7) nirdoSa AhAradine tenA (AhArAdinA) vakhANa ke niMdA karyA vinA vApare, (8) bhayanA kAraNethI alaga rahe. (9) samyakatvAdi guNene sthira mane ArAdhe. (10) sAvagha zi9pAdinI bInA lokanI AgaLa kahIne peTa bharavuM vagere sAdhumaryAdAthI viruddha AcAra, vicAra ke uccAra (bhASA) rU5 pravRtti kare ja nahIM. (11) zIla, samatA, saMtoSa, sAdAI, saralatA vagere guNene dhAraNa karIne ne paraniMdAdi doSone IDIne, mokSamArganI sAtvikI ArAdhanA karavAmAM lIna rahe, te sAdhu-sAdhvIo sAcA bhikSuka ne bhikSaNa kahevAya che. A tamAma bInAe ahIM vistArathI samajAvI che. 1. lekavyApArathI rahita munivarone je sukha AnaMda hoya che, tevA sukha ane AnaMda viSaya-kavAyanA gulAma banelA Indrane ke cakravatIne hotA ja nathI. vyavahAra draSTie loke jemane parama sukhI mAne che, te idro ane bhegAsakta cakravatI tasvaSTie parama du:khI ja che. zrI bharata cakravatI jevA che te viralA ja hoya che. zuM dareka dukAne hIrAo vecAya che? zuM ThekANe ThekANe senAnA pahADo hoya che? zuM dareka jaMgalamAM siMhanAM ToLeToLAM hoya che? jema A traNa vAnAMmAMnuM eka paNa hoya nahi, tema kharuM sukha ane khare AnaMda te baMnene (iMdrane ke cakravatIne) hoya ja nahIM. prabala puNyodaye sAdhujIvanane pAmIne paNa yathArtha svarUpe jIvanArA jIvo bahu ja ochA (viralA ) heya che. je mahAtmAo mada (ahaMkAra)no ne madana (bhegaNuM)no sarvathA tyAga kare che eTale namra banIne mana-vacana-kAyAthI nirdoSa brahmacaryAdi guNene ArAdhe che, ane jemanA manamAM, vacanamAM ke kAyAmAM talabhAra paNa vikAronA aMkurA paNa prakaTa thatA nathI, tathA jeo para vastuonI cAhanA paNa karatA nathI, tevA munivare ahIM ja mokSanA sukhane AMzika (dezathI) anubhava kare che. jeTale aMze pudagala ramaNatA ghaTe teTale ja aMze nijaguNa ramaNatA vadhe che. ema samajIne je munivare pele pale sAvaceta rahIne karmanirjarAnAM kAraNene seve, teo thoDA kAlamAM jarUra siddhipadane pAme che. 16. uttarAnA selamA zrI brahmacarya samAdhi nAmanA adhyayanane Treka paricaya ahIM zarUAtamAM eka (ekaDA) zabdanA 7 nikSepA ne dazaka (daza) zabdanA 6 nikSepAnI bInA ane jIvanA tathA ajIvanA paryAya temaja brahma zabdanA 4 nikSepAnA varNanamAM sthApanA brahmanuM svarUpa jaNAvatAM brAhmaNonI utpatti vagere bInAo paNa vistArathI varNavI che. A prasaMge kahyuM che ke ajJAnI jIvane dravyabrahma Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena pravacana karaNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtrane saMkSipta paricaya) 605 hoya ne sAdhune bhAvathI brahma hoya. A brahma (AtmA)nI rakSA karavA mATe ja ahIM 10 sthAno jaNAvyAM che. te jaNAvyA pahelAM anukrame caraNa zabdanA 6 nikSepA, samAdhi zabdanA ja nikSepa ane sthAna zabdanA 4 (14) nikSepA kahIne A pramANe brahmacarya samAdhinAM 10 sthAnake kahyAM che-(1) jyAM strIo, pazuo ane napuMsake na rahetAM hoya, tyAM munie sthAna-zayana vagere kriyAo karavI joIe. tema na kare to zIla dUSita bane. (2) strIonI sAthe vAtacIta karavI nahIM. (3) jyAM strI beThI hoya tyAM muni bese nahIM. (4) rAgadaSTithI strIonI indriyo eTale aMgopAMga vagere jovAM nahIM. (5) jyAM bhItanA AMtare strI vagere sUtAM hoya, tyAM munie rahevuM nahIM, bhItanI pAchaLa UbhA rahI strInA zabdo sAMbhaLavA nahIM. (6) pahelAM saMsArIpaNAmAM bhegavelA kAmone yAda karavA nahIM. (7) khAsa kAraNa vinA snigdha (cIkaNe) AhAra vAparavo nahIM. (8) gajA uparAMta AhArAdi vAparavAM nahIM, (9) zarIranI zobhA karavI nahIM. (10) iMdriyonA sArA zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparzamAM rAga karavo nahIM ne kharAba zabdomAM dveSa kare nahIM eTale zabdAdi kAma bheganAM sAdhanono vicAra paNa kare nahIM. A tamAma bInAe spaSTa samajAvIne kahyuM che ke tAlapuTa jhera jevAM strI AdinA sahevAsavALAM sthAne che ema jANIne brahmacArI munivaree nirdoSa sthAna vageremAM rahIne parama ullAsathI saMyamadharmanI ArAdhanAmAM tatpara thavuM joIe. 17. uttarAnA sattaramA zrIpAzramaNa nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM "pApa" zabdanA 6 nikSepAnI bInA jaNAvatAM kahyuM che ke narakasthAno e kSetra pApa kahevAya ane kAlathI pApa chaThTho Aro kahevAya. pachI zramaNa zabdanA 8 nikSepAnI bInA jaNAvatAM kahyuM che ke jJAna ane saMyamano sAdhaka AtmA te bhAva zramaNa kahevAya, muni dharmane na chAje tevAM akartavyone je seve, te pApabhramaNa kahevAya. tevAM akartavyone tajIne mekSamAgane ArAdhanAra jIva siddhipadane pAme che. temaja je muni dIkSA laIne vasati AdimAM rAgI thaIne sukhazIla (sukhazIliyo, pudgalAnaMdI) bane, te pApabhramaNa kahevAya. ane je muni AcAryAdinI niMdA kare, prANabhUta satvajIvone haNe, tathA paDilehaNa-mArjanA karyA vagara saMthArA vagerene vApare, temaja nIce jIvajaMtune joyA vinA bahu ja jaladI cAle, pramAdI thaI paDilehaNAdi kare nahIM, gurune tarachoDe, temaja ghaNI vAra mAyA-prapaMcane kare, navA jhaghaDAne karAve, (nAradavidyA kare) tathA pitAnuM Asana tajIne jyAM tyAM khAsa kAraNa vinA paNa pharato phare, temaja sacitta dhULa vagerethI bharelA pATa pATalA vagerene vApare, khAsa kAraNa vinA ne gurunI AjJA lIdhA sivAya vikRti (ghI vagere) vApare, tathA sUrya dekhAya. tyAM sudhI AhArapadane vApare, AcAryAdi vaDIlenI pAse rahe nahIM, jyAM tyAM gurunI Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 zrIvijayasUrIzvarakRta AjJA vinA svachaMdIpaNe pharyA kare, pitAnI (saMsArIpaNAnI) jJAtinA gharamAMthI ja AhAradine vahorIne vApare, te muni pApabhramaNa kahevAya. AvA zramaNa dharmathI viruddha AcAradine tyAga karIne zramaNa dharmane sAdhanArA munivare siddhipadane pAme che athavA mahaddhika samyagdaSTi devapaNAne pAme che. | bhAvanA ! je munivaro prabala puNyodaye pAmelA munidharmanI javAbadArI samajIne javA AvavAmAM, AhArAdine vAparavAmAM, khAsa jarUrI upakaraNAdine rAkhavAmAM ne vAparavAmAM, bhaNavAmAM, guru vagere vaDIlanA vinayAdine sAcavavAmAM, munidharmanI badhI vyAvahArika temaja dhArmika pharajone jANIne pALavAmAM bahu ja sAvadhAna rahe, pramAdano tyAga karIne vivekI thaI krodhAdi aMtaraMga zatruone jIte, AtmadaSTine sateja karI nijaguNAnaMdI bane, teo ja dharmazramaNa kahevAya. je pramAdI banI durlabha dhamasAmagrIne sAdhe nahIM, paNa virAdhe, teo pApazramaNa kahevAya che, ema samajIne munio apramattabhAve zramadharmane sAdhIne svapatAka bane, e ja A adhyayananuM kharuM rahasya che. 18. uttarA0nA aDhAramA zrIsaMyatInAmanA adhyayanano raMka paricaya ahIM zarUAtamAM saMjaya zabdanA nikSepa vagerenI bInA kahIne jaNAvyuM che ke saMyatirAjA cheDA upara besIne zikAra karavA nIkaLyA, kezara nAmanA bagIcAmAM dayAnastha gardabhAli muninI pAse gayelA eka hariNane pite cheTethI bANa mArIne mArI nAkhyuM. pachI tenI najIkamAM gayelA rAjAe gabhAli munine joyA. temanI pAse pitAnA bANathI marelA hariNane joIne bhaya pAmelA rAjAne e vicAra thayo ke zuM mAruM bANa munine vAgyuM haze ? athavA A hariNa muninI pAse doDI Avyo, tethI A haNAyelo hariNa zuM A gino haze? have mAruM zuM thaze? ema vicAratAM zakAmAM paDele rAjA munirAjane khamAve che. sAdhu to maunapaNe dhyAnamAM rahyA che. kaMI bAlatA nathI, tethI rAjA vadhAre AkuLavyAkuLa thayo (gabharAya). dhyAna pUruM karIne manie saMyati rAjAne bahu ja vairAgyamaya upadeza Ape. teNe te gardabhAli muninI pAse dIkSA laI parama ullAsathI zramaNadharmane sAdhavA mAMDyo. anukrame te gItA thayA pachI garanI AjJA laI alaga vicaratAM vicaratAM eka sthaLe Ave che. ahI temane eka kSatriya rAjarSine samAgama thAya che. temaNe rAjaSi saMyati munine pAMca prazno paDyA. te darekanA uttaramAM saMyati munie jaNAvyuM ke (1) mAruM nAma saMyati che ane (2) gautama nAme gotra hatuM. (3) saMvega ane nirveda bhAvanA jAgavAthI huM zramaNa thayo. (4) gardabhAli gurunI sevA karuM chuM. (5) huM kriyAvAdI vagere vAdIonI mAnyatAne eTI mAnIne ATha pravacana mAtAnA pAlana ane gurUvinayAdi karavA pUrvaka Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI uttarAdhyayana sUtranA sakSipta paricaya ) }os sayamadharmane apramatta thaine sAdhu` chuM. A rIte huM vinIta thayA chuM, huM pAchalA bhave 10 sAgarApama sudhI brahmadevalAkanA devatAi sukha bheAgavI, manuSyabhave rAjyanAM sukhA bhayaMkara du:khAne denArA che, ema samajIne saMyamane sAdhu chuM. jJAnapUrvaka tapazcaryAdina paNa ArAdh` chuM, A pramANe sati muninAM vacanAne sAMbhaLIne kSatriya rAjiSa e kahyuM, ApaNe baMne eka ja zrI jinazAsananA sAdhaka chIe, te jJAna kriyAmaya zramaNadhane ArAdhIe chIe. A zramaNadhama' muktinuM advitIya kAraNa che ema samajIne 12 cakrIomAMthI subhUma ane brahmadatta mahAra'bhAdi karIne sAtamI narake gayA che, tethI te e cakrI sivAyanA 10 cakravartIe, dANa bhadra rAjA, 4 pratyekabuddho, udyAyana rAjA, zveta ane vijaya rAjA tathA mahAbala rAjA jema zramaNadhamane sAdhIne siddhipadmane pAmyA hatA, tema ApaNe paNa sayamadhane sAdhIne siddhipadane pAmIzuM', AvI rIte mAMhomAMhe vArtAlApa karI ane munie alaga thaine grAmAnugrAma vicaravA lAgyA. sati rASi paNa te kevalI thaIne mAkSe gayA. A adhyayanamAM zramaNadhamanI yathA zreSThatA samajAvI che. 19. uttarAnA AgaNIzamA mRgAputroya nAmanA adhyayananA DhaMka paricaya sugrIva nagaranA alabhadra rAjAnI mRgAvatI rANIne khalazrI nAme kumAra hatA tenuM prasiddha nAma mRgAputra hatu, te DhALunduka devanI mAphaka krIDAsukhane bhogavatA hatA. eka vakhata te gAkhamAM besIne nagaranI zAbhAne joI rahyo hatA, te samaye sAdhunAM darzIna thatAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM, tethI teNe pahelAM sAdhelA munipaNAnI mInA jANI. ahIM paNa dIkSA levAnI icchA thatAM mAtA-pitAnI pAse jyAre dIkSA levAnI rajA mAgI, tyAre temaNe dIkSAnI duSkaratA vagere jaNAvIne saMsAramAM rAkhavA ghaNA prayatna karyAM, paNa temAM te baMne phAvyA nahIM. cAritranI ArAdhanAmAM je je muzkelIo jaNAvI, te dareka muzkelInA spaSTa khulAsA sAMbhaLIne Azcaya pAmelA, ane putrane dRDha vairAgyavata jANanArA mAtA-pitAe aMte rAjIkhuzIthI AjJA ApI. parama ullAsathI caritranI ArAdhanA karIne te siddhipadane pAmyA, ahIM mRgAputre mAtApitAne spaSTa jaNAvyuM che ke kAmabhoganAM sAdhanA jhera ane kipAka lanI jevA bhayaMkara du:khAnAM kAraNa che, ane zarIra rogAnuM ghara che, kSaNabhaMgura che, manuSyapaNuM paNa Adhi-vyAdhi ne upAdhithI bhareluM che, temaja temAM ( manuSyapaNAmAM ) garbhAvAsAdinA ghaNAM AkarAM du:khA rahelAM che. jema bhAtuM lIdhA vagara musAphara lAMkhI aDhavImAM cAle, tathA jemAM lAhya lAgI che tevA makAnamAM kAI sUI jAya, te tenA jevI du:khI huAlata ahIM saMsArI jIvanI kahI che. A prasaMge narakanA vividha bhayaMkara du:khAnu varNana karIne teNe Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608 zrIvijayapadhasUrIzvaraskRta jaNAvyuM ke sAdhupaNAnAM kaSTo e kharI rIte kaSTarUpa che ja nahi, paNa te karmone khapAvavAnA asAdhAraNa kAraNa che. chatAM narakanAM du:khanI AgaLa te du:kha anaMta bhAganA paNa kahevAya nahIM. tathA sAdhudharmamAM bhalene nipratikatA (rogone dUra karavAnAM sAdhanono upayoga karAya nahIM te) hoya, to paNa jaMgalanA harinA jevI mRgacaryAne lakSyamAM rAkhanArA munivare dehanI mamatA tajIne saMyamane sAdhe che. mATe pratikarmano vicAra paNa karavAnI jarUriyAta che ja nahIM. mAtA-pitAno ne mRgAputrano saMvAda vairAgyaguNane bahu ja sateja karanAra che. ema jANIne te bInA TUMkAmAM jaNAvI che. aMte kahyuM che ke mRgAputra zramaNanA guNonI parama ulAsathI sAtvikI ArAdhanA karIne siddhipadane pAmyA. A tamAma hakIkata ahIM vistArathI samajAvI che. 20. uttarAnA vazamA zrI mahAnigraMthIya nAmanA adhyayanano TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM kSullaka zabdathI viparIta mahatta' zabdanA nikSepa vagerenI hakIkata vistArathI kahIne pAMca nirca thAnuM svarUpa 37 dvArenuM varNana karavApUrvaka spaSTa samajAvyuM che. pachI zrIanAthI muninuM varNana zarU karatAM zreNika mahArAjAe muninI karelI prazaMsAnI bInA, ane tame dIkSA zAthI lIdhI? A rIte zreNike pUchelA praznanA javAbamAM anAthI munie jaNAvyuM ke mAre koI nAtha hato nahIM, tethI meM dIkSA lIdhI. A vacana sAMbhaLIne zreNika rAjAe kahyuM ke huM tamAre nAtha thavAne taiyAra chuM. muni : tuM piAte ja tAre nAtha thaI zakato nathI, to pachI tuM mAro nAtha thavAne lAyaka kaI rIte kahI zakAya? zreNika rAjA : huM mArA hAthI, ghoDA vagerene nAtha (mAlika) chuM. to pachI huM anAtha kaI rIte kahevAuM? A praznanA javAbamAM zrIanAthI munie potAnA gRhasthapaNanI hakIkatane jaNAvavApUrvaka anAthapaNAnuM yathArtha svarUpa samajAvyuM che, te prasaMge umAgagAmI AtmAe narakanI vaitaraNI nadI vagerenA jevA che, tathA sAdhupaNAmAM paNa pApakarmonA udaye kumArge gayelA sAdhue potAnA paNa nAtha thaI zakatA nathI, to pachI bIjA jIvonA nAtha kaI rIte thaI zake ? arthAt na ja thaI zake, jyAre jyAre sAdhuomAM paNa AvI paristhiti hoya che, to pachI he rAjana ! tamArA jevA gRhastha amArA jevA tyAgInA nAtha thaI zake ja nahIM. je muni durgatinA mAgathI alaga rahIne pitAnA AtmAne mekSamArganI ArAdhanAmAM joDavApUrvaka bIjA bhavya jIvone gatinA mArgathI khaseDIne mokSamArganA sAdhaka banAve, te ja parama puNyazAlI mahAtmA pitAnA ane bIjAne kharA nAtha thaI zake che. ne tenI ja ArAdhanA karanArA jIvo Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (zrI uttarAdhyayana sUtrane saMkSipta paricaya) 609 jarUra saMsAra samudrane tarI jAya che. A bInA lakSyamAM rAkhIne kuzIlatA (svachaMdapaNA)no tyAga karIne mokSamArgane sAdhanArA cho jarUra siddha thAya che. anAthI muninAM A vacana sAMbhaLIne bahu ja rAjI thayelA zreNika rAjAe piote karelA avinayanI (pote munine bhega bhegavavAnI vinaMtI karI hatI tenI) mAphI mAgI, bhAvathI vaMdanA karIne te svasthAne ( mahelamAM) gayA. A tamAma hakIkatone vistArathI ahIM varNavI che. bahu ja vairAgyabhAvane vadhAranAruM ane TakAvanAruM A adhyayana che. ra1. uttarAnA ekavIzamAM zrI samudrapAlIya nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM "samudra" zabdanA ne "pAla' zabdanA nikSepA vagerenI bInA, ane samudrapAlanA janmanI tathA vivAhanI bInA jaNAvIne kahyuM ke A samudrapAla eka vakhata mahelanA jharUkhAmAM besIne nagara caryA (nagaranI paristhitine joI rahyo che. te avasare teNe eka cerane joyo, A cArane mAravAnA cihna tarIke kareNanA kalenI mALA paherAvI hatI. tenI AgaLa phUTelA dela vAgato hato ne sipAIo tene gadheDAnA upara besADIne vadhabhUmi (mAravAnA ke phAMsI devAnA sthAna) para laI jatA hatA. A cArane joIne samudrapAla A rIte vicAra karavA lAgyo ke aho ! karelA azubha karmonAM kaDavAM kula kevAM bUrI rIte bhegavAya che ! vyAjabI ja che ke je kare, tevuM pAme ? A nItinuM vacana tene apUrva bodhadAyaka nIvaDyuM. tethI teNe e paNa vicAryuM ke huM zuM karI rahyo chuM? mAre paNa A bhega bhegavavAthI bAMdhelA kane udaya thatAM te rIbAI rIbAIne A cAranI mAphaka bhogavavA paDaze? mATe have mAre A rIte vartavuM vyAjabI nathI, ityAdi zubha bhAvanAnA pratApe tene jAtismaraNa jJAna prakaTa thayuM. tethI vizeSa vairAgyavALA teNe mAtApitAnI AjJAthI zramadhamane svIkArI parama ullAsathI ArAdhavA mAMDyo. (1) saralatA (2) sahanazIlatA (3) namatA (4) Asaktino abhAva, (5) keI niMde ke vakhANe te samaye samatA, (6) maitrI, pramoda ne mAdhyastha bhAvanA (7) nirdoSa sthAne AhAradine upayoga (8) svakatAnI ArAdhanA karavAmAM niraMtara sAvadhAnatA. (9) saMtoSa, sAdAI vagere guNone dhAraNa karavApUrvaka zramaNadharmane ArAdhatAM te samudrapAla munIra kSapakazreNimAM ghAtIkama thAya karI kevalI thaI siddhipadane pAmyA. | bhAvanA che Asannasiddhika che pratibodhanuM nimitta kAraNa joIne jarUra samadrapAlanI Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta mAphaka sAvaceta banIne durlabha mAnavajIvanane saphala karavA mATe parama ullAsathI zramaNadharmanI sAtvika ArAdhanA karIne nizcaye siddhipadane pAme che. 22. uttarAnA bAvIzamAM rathanemIya nAmanA adhyayanane Treka paricaya ahI zarUAtamAM rathanemi zabdanA nikSepA vagerenI bInA kahIne anukrame dhAmadhUma sAthe zrI neminAthanA lagnanA mahatsava(varaDA vagere)nI bInA ane te prasaMge pAMjarAmAM pUrelA pazuono pokAra sAMbhaLIne prabhue sArathine pUchelo prazna tathA tene sArathie Apela uttara, temaja prabhunI dIkSA vagere hakIkatone vistArathI kahIne anukrame prabhunI dIkSAnA prasaMge kRSNa vAsudeva vagere bhavya chAe karelI prabhunI stuti ane rAmatInI dIkSA, te samaye vAsudeve Apela AzIrvAda, temaja guphAmAM rathanemino samAgama, te vakhate kada patita-pariNAmI thayelA rathanemie karela bhAganI prArthanA, te vakhate rAjImatI sAdhvIe cAritramAM nizcala rahIne rathanemine Apela hitazikSA garbhita upadeza, tene sAMbhaLIne sanmArgamAM Avela rathanemie prabhu neminAthanI pAse karela Atmazuddhi, chevaTe rathanemi muni ane rAjamatI sAdhvIjInA kSAdinI hakIkatane vistArathI samajAvI che. A adhyayananuM rahasya e che ke 1. munivaree saMyamanA ghAtaka padArthone jovA paNa nahIM, kAraNa ke tethI mana rathaneminA daSTAMte bahuja asthira banIne sAdhyathI AtmAne bhraSTa kare che. 2. zrI rAmatInI mAphaka sAthIoe vikaTa prasaMge paNa zIladharmanI rakSA karIne pApakarmanA udaye mArgathI khaselA jIvone mokSamArgamAM joDavA joIe. 23. uttarAnA trevIzamAM kezIgautamIya nAmanuM adhyayanane Treka paricaya ahIM zarUAtamAM zrIgautama zabdanA ne zrIkazi zabdanA nikSepa vagerenI bInA zrAvatI nagarInA tiMdukana e nAmanA bagIcAmAM ane zrIgautama gaNadharanuM kahIne puruSAdAnIya prabhu zrI pArzvanAthanuM varNana karyuM che. pachI kamasara zrI kezigaNadharanuM keSTaka nAmanA bagIcAmAM Agamana (AvavuM, padhAravuM) tathA te baMnene ane temanA ziSyone AcArabhedanI thayelI (judA judA AcAra zAthI? AvI) ciMtA, temaja saparivAra zrI gautamasvAmI tidukavanamAM padhAryA, te vakhate zrI kezigaNadhare temane karela satkAra, sUrya ane caMdranA jevI baMnenI zebhA, A prasaMge jovA mATe ne sAMbhaLavA mATe leka ane devAdanuM tyAM AvavuM, vagere hakIktone vistArathI samajAvI che. pachI kezi gaNadhare AjJA laIne zrI gautamasvAmIne vrata, liga vagerenI bAbatamAM 12 prazno pUchyA, zrI gautama svAmIe te dareka praznanA je je uttara ApyA, teno sAra TUMkAmAM A pramANe jANo. 1. prabhu zrI RSabhadeva paramAtmAnA anuyAyI sAdhu-sAdhavIone dharmanA . Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtranA saMkSipta paricaya) 611 svarUpane samajavAmAM muzkelI paDatI hatI, ne zrI mahAvIra prabhunA zAsananA sAdhusAdhvIo dharmane samaje che kharA, paNa temane pALavAmAM kaThIna lAge che. tethI ja te baMne tIrthaMkara denA zAsanamAM pAMca mahAvratonI ArAdhanArUpa zramaNadharma hato. zrI paNa mamatAnuM sAdhana hovAthI parigraha rUpa ja gaNAya che. A muddAne yathArtha samajanA jurANa (vacalA bAvIza tIrthakaronA ) sAghue cAra mahAvratonI ArAdhanArUpa zramaNadharmane sAdhatA hatA; paNa A rahasyane pahelA ane chellA tIrthakaronA sAdhuo viziSTa buddhinA abhAve yathArtha samajI zakatA nahatA, tethI bhegA gaNAtA cothA ane pAMcamA mahAvratone alaga alaga gaNIne pAMca mahAvratorUpa zramaNadharma jaNAvyuM. ahIM saMkhyAnI apekSAe bheda jaNAya che, paNa arthanI apekSAe jarA paNa judAza che ja nahIM. kAraNa ke baMnemAM phakata zramaNa dharmane ja spaSTapaNe samajAvavAno muddo che. 2-puruSAdAnIya prabhu zrI pArzvanAthanA sAdhuo sarala ane buddhizALI hatA, tethI teo vividha varNavALAM vastrone nimamatvabhAve (mamatA rahitapaNe) vAparatA hatA, avasarpiNuM kAla vagerenA prabhAvane laIne sAdhuomAM vividharaMgI vacce mamatAnA kAraNa jANIne prabhu zrI mahAvIradeve pramANe peta ane sAdo veza rAkhavA mATe sAdhu-sAdhvIone pharamAvyuM. ahIM baMne prakAranA muni vezamAM mamatAnA tyAgarUpa muddo eka sarakhI rIte jaNAya che. ane munionA AvA sAdA veza jene jenArA lokone khAtrI thAya ke A jaina muni che. A rIte bIjA vezadhArI saMnyAsI AdithI jaina munine bhinna jaNAvavA mATe prabhu zrI mahAvIre sAdo muniza jaNAvyuM che. munine bhAvacAritranI ArAdhanAmAM TakAvanAre A muniveza che, ema vyavahAranayanA vicAre kahI zakAya, paNa nizcayanayanA vicAre mokSanA sabhyazana-gAna,cAritranI ArAdhanArUpa traNa sAdhanAnI bAbatamAM zrI pArzvanAtha ane zrI mahAvIra prabhu (baMne) eka sarakhI rIte prarUpaNa karanArA che. A rIte mUla to baMnenAM eka ja che. 3-kharAba vicAravALe AtmA e zatru che. tene jItavAthI 4 kaSA jarUra jitAya che. ema eka (AtmA) ne jItavAthI pAMca (AtmA ane 4 kaSAya) chatAya che. ne e pAMcane jItavAthI pAMca iMdriyone vaza karAya che, tethI badhA maLIne daza (AtmA, 4 kaSAya pAMca iMdriya) chatAya che, A rIte huM daza (AtmA vagere) ne jItavAthI tamAma aMtaraMga zatruone jItIne parama zAMtithI vicAruM chuM, kSamA, namratA. saralatA ane saMtoSathI kaSAyone jItI zakAya, ane vairAgya guNethI pAMca iMdriyAne jItI zakAya che. A rIte thavAthI AbhA khuzIthI jItI zakAya che. 4-rAga, dveSa, moha, parigraha ane zrI AdinI mamatArUpa snehabaMdhanAra Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 612 zrIvijayapadrasUrIzvarakRta jALane chedIne huM zAMtithI vicaruM chuM. ahIM kamarUpI jALane toDIne ane pUrve kahelA rAgAdi rUpa baMdhanane chedIne parama zAMtithI vicaruM chuM, A rIte paNa uttara ApI zakAya, pa-saMsAramAM rakhaDAvanArI "bhagatRSNA rUpI viSavela (jherI velaDI) che. tene UgavAnuM sthAna "hRdaya che. janma, jarA, ane maraNa vagere tenA jherI phale jANavAM. te viSavelane ukheDIne eTale bhagatRSNAne tajIne huM zAMtithI zrI jinazAsanane ArAdhuM chuM. 6-zarIra, mana vagerene bALanAra kaSAyarUpa agni che. parama kRpALu zrI tIrthakara deva rUpI meghamAMthI varaselI dana-jJAna-cAritra ne tArUpI pANunI dhArAothI te kaSAya rUpI agnine ThArI dauM chuM. tethI te kaSAyonuM kaMI paNa baLa cAlatuM nathI. A rIte kSamAdi guNAne dhAraNa karIne parama puNyodaye maLelA zrI jinazAsanane AnaMdathI ArAdhuM chuM, 7-manarUpI sAhasika bhayaMkara duSTa ghoDe che. te ghoDA zabdAdi viSayanA sevana rUpa umA doDI rahyo che. tene zrI tIrthaMkaradevanAM hitakArI vacanarUpI lagAmathI vaza karIne parama sthiratAthI zramaNadharmane ArAdhuM chuM, 8-pAkhaMDIo piotAnI buddhi pramANe je taddana khoTA mArgo kADhIne bIjA jIvone te raste dorI rahyA che. te badhA asatya paMthane jANIne huM zrItIrthakara deve kahelA sAcA Atmahitakara mokSamArge cAluM chuM, ha-janma-jarA-maraNarUpI jalapravAhanA vigamAM saMsArI jIva taNAI rahyA che. temane bacAvanAruM kharuM sthAna, kharuM zaraNa ane bacAvanAra khara dvIpa avicchinna prabhAvazAlI trikAlAbAdhita zrIjina dharma ja che, tenI parama ullAsathI huM ArAdhanA karuM chuM. tethI te jalapravAhanA vegathI bacyo chuM. 10-javarUpI khalAsI saMsArarUpI samudramAM zarIrarUpI hoDI mokSamArganI ArAdhanArUpa anukUla pavanamAM calAvIne bhavasamudrane tarI jAya che. ahIM zarIrarUpI hADI koIpaNa bAjuthI bhedAya nahi, eTale temAM chidro na paDe te rIte jIve bahuja kALajI rAkhIne zarIra dvArA mokSamArganI sAdhanA karavI joIe. 11-saMsAramAM ajJAnarUpI aMdhakAra bahu ja phelAya che, tethI saMsArI jIvo Ama tema gothAM khAIne bhaTakI rahyA che. ahIM tevA aMdhakArane dUra karanAra zrI sarvajJa prabhu zrItIrthakara devarUpI sUrya che, temanI sevA karIne huM ane bIjA ghaNA jIvo samyajJAnarUpI prakAzane pAmyA chIe, pAmIe chIe ane pAmIzuM.. 1ra -- jyAM janama-jarA-maraNAdinI pIDA lagAra paNa nathI, je lokanI Toce rahela Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI uttarAdhyayana sUtranA sakSipta paricaya ) 613 che, te parama sukhanA bhaMDAra jevA siddhisthAnamAM mAkSamAnA sAdhaka mahApuruSA jaIne kAyama rahe che, temane ahIM pharI Avavu paDatuM nathI. A rIte sASakAraka uttara sAMbhaLIne zrIkezI gaNadhara prabhuzrImahAvIranA paMca mahAvratarUpa zramaNa dharmone svIkArIne, tenI parama ullAsathI ArAdhanA karavA lAgyA. A prasaMge AvelA bIjA jIvA paNa A praznottarI Adi svarUpa upadezane sAMbhaLIne zrIjinazAsananI ArAdhanA karavA lAgyA. A 23mA adhyayanamAM je praznottaraza vistArathI jaNAvyA che, te zrInA TUMkAmAM ahIM samajAvI che. ' 24. cAvIzamA zrIpravacana mAtR nAmanA adhyayananA TraMka paricaya 6 ahIM zarUAtamAM 'pravacana 'zabdanA cAra nikSepAtu varNana karIne adhyayananu pravacana bhA" nAma rAkhavAnuM kAraNuM jaNAvyuM che. pachI kramasara pAMca samitinu svarUpa jaNAvatAM samitinA AlaMbana vagerenuM varNana karIne kahyuM che ke khAsa kAraNe upayAgapUrvaka je cAlavuM te IrSyAsati kahevAya. asatyanAM krodhAdi kAraNeAne tajIne nirdoSa hita-mita-priya vacane kheAlavAM te bhASAmiti kahevAya, upayAgapUrvaka zuddha bhikSA vagere vAparavA te aSaNAsamiti kahevAya, temaja upakaraNAdine upayAgapUrvaka levAM ke mUkavAM te AdAna-bhaDa-mAtra-nikSepaNAsimita kahevAya. paThavavA lAyaka uccAra (llo) vagerene nirdASa sthAne je paravavA te pAoiApanikAsamiti kahevAya. A tamAma mInA vistArathI samajAvIne guptinuM varNana karatAM kahyu che ke je azubha vicArone karatA evA manane aTakAvavu te mane cusi kahevAya, kharAma vacanA na khelavAM e vacana gupti kahevAya. kAyAthI thatI azubha kriyAone na thavA devI te kAyagupti kahevAya. A prasaMge sabhAdi traNa hiMsaka kriyAnuM svarUpa A rIte varNavyuM che : hiMsAdine karavAnA je Aveza, (dRDha nizcaya) te sarbha kahevAya, je hiMsAnAM sAdhanA ekaThAM karavAM te samArabha kahevAya, tathA je hiMsAdi kriyA karavI te AraMbha kahevAya. hrasAdine pharavAnA vicArathI mAMDIne te vikSita kArya pUru thatAM sudhImAM anukrame A sarbha vagere traNe kriyAo ghaTAvavI joie. aMte samitimAM ane guptimAM pharaka ane tenuM phUla vagere bInA vistArathI samajAvI che. AnA sAra e che zubha pravRttirUpa rspati che te zubhamAM pravRtti ne azubhathI nivRttirUpa gupti che, jema mAtA putra para premabhAva rAkhIne tenu kalyANa cAhe, tema samiti-guptirUpa ATha pravacanamAtA zramaNarUpa bAlakanuM jarUra kalyANa kare che, mATe te 'pravacana mAtA'kahevAya che. A AThe mAtAomAM dvAdazAMgIneA samAveza thayA che ema samajavuM. kAraNa ke dvAdazAMgImAM UMcI koTInA AcAra, vicAra ane uccArAnAM sAdhanA paNa kahyAM che, te AcAra itraNenI prApti Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 614 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta ATha pravacana mAtAnA pAlanathI jarUra thAya che. A hakIkatane lakSyamAM rAkhIne sAdhusAdhvIo samiti-guptine ArAdhIne siddhipadane jarUra pAmyA che, pAme che ne pAmaze. 25. paccIzamAM zrIyajJIya nAmanA adhyayanane raMka paricaya ahIM zarUAtamAM "yajJa zabdanA x nikSepAnuM varNana karatAM kahyuM che ke, tapa, saMyama ane yatanA (jayaNAdhama) e mokSane denAra khare bhAvayajJa kahevAya. vijayaghoSa nAmano brAhmaNa yajJa karAve che, tyAM jayaghoSa muni bhikSA levA jatAM je banAvo bane che, te tamAma banAvone jaNAvanAruM A adhyayana che. tethI ahIM zrIjayaghoSa munirAjanA caritranuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke manarama udyAnamAM padhArelA jayaSa muni vijayaghoSa brAhmaNanA yajJa karavAnA sthAne bhikSA vahoravA AvyA. temaNe bhikSAnI mAgaNI karI. brAhmaNoe bhikSA devAnI nA kahI. to ye paropakArI munivare vijayaghoSa vagerene pratibaMdha karavAnI bhAvanAthI sAcA vedanuM ne sAcA yajJa vagerenuM kharuM rahasya samajAvyuM. prasaMge brAhmaNanuM paNa yathArtha svarUpa jaNAvyuM. te sAMbhaLIne badhA brAhmaNee muninI prazaMsA karI gocarI vahoravA mATe vinaMti karI, paNa munine tenI paravA nathI. te te to vijayadhoSe karelI dIkSAnI mAgaNI svIkArI tene zramaNa dharmano sAdhaka banAve che. gara-ziSya parama ullAsathI cAritrAdine sAdhIne siddhipadane pAmyA. A tamAma hakIkata te baMnenA jIvana caritrane varNavavA pUrvaka vistArathI samajAvI che. jema lIle (je sukAyo nathI te) mATIno gALo bhIMte phekIe, to te coMTI jAya che. tema kAmabheganAM sAdhanone sevanArA hInabuddhi jI pApakarmo karI saMsAra 35 bhItamAM coMTI jAya che. ahIM lIlA goLA jevA Asakta che jANavA. tathA jema ke mATInA geLA bhIte pheMkatAM bhIMtanI sAthe cUMTI jato nathI, tema virakta AtmAo saMsAra rU5 bhItamAM ceTI jatA nathI. eTale teo saMsAramAM bhamatA nathI; paNa mese jAya che. vyAjabIja che ke kharuM sukha tyAgamAM ja che. A vacananI satyatA 12 cakravartIomAMnA 10 cakravartIoe paNa tyAga mAga svIkArIne sAbita karI ApI che. 26. chavIsamA zrI samAcArI nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahI zarUAtamAM "sAmAvA' zabdamAM rahelA sAma zabdanA nikSepAnI bInA jaNAvatAM bhAva sAma tarIke sAmAcArInA IchA michA vagere 10 bhedo kahyA che, ane Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtrane saMkSipta paricaya) 615 "AcAra zabdanA nikSepAnI bInA jaNAvatAM bhAvAcArI tarIke sAmAcArIne AcAra (ArAdhanA) kahyo che. pachI kramasara adhyayananA nAmano anyatha, ane du:khane nAza karanArI sAmAcArInA AvazyakI vagere 10 bhedonuM svarUpa, lakSaNa vagerenI bInA, tathA gurunI AjJA pramANe svAdhyAyane ke vaiyAvaccane karavAnI sUcanA, temaja divasanI cAra pirisImAM karavA lAyaka kartavyo, ane chAyA vaDe pirisIne ane paDiNahaNanA samayane jANavAno upAya, tathA te ja pramANe rAtanI cAra parisIne jANavAno upAya, temaja te dareka parisImAM karavA lAyaka kartavyo vagere vistArathI samajAvyAM che. pachI vastrAdine paDilehavAna vidhi, ane munine AhAra karavAnAM tathA nahi karavAnAM 6-6 kAraNe, temaja vihAra, svAdhyAyakAla, ane pratikramaNAdinI bInA spaSTa samajAvI che. pachI anukrame devanI pratikramaNano vidhi, ane kAlagrahaNanuM svarUpa, vidhi tathA trika (rAI) pratikramaNanI vidhi temaja sAmAcArInuM phala vagere hakIkatane vistArathI samajAvI che. muni khAsa kAraNa sivAya svasthAnane ke pitAnA Asanane tajIne anyatra jAya nahi. AtmasvarUpanI ciMtavana kare. ajJAnAdi kAraNomAMnAM koI paNa kAraNathI lAgelA dene prAyazcittAdithI zuddha kare, gurunI AjJA pramANe vaiyAvacca vageremAM pravarte, navuM jJAna bhaNavAmAM udyamazIla rahe, kSamA-namratAdi guNene dhAraNa karI svaciMtA karavApUrvaka paropakArAdi sakAryomAM paNa yathAzakti pravRtti kare, A tamAma bInAo munijIvanane nirmala banAve che, tethI te paNa munidhamanI sAmAcArInA aMgo (peTA vibhAga) kahevAya che. sAmAcArInA pratyeka muddAo khAsa samajavA jevA ne jIvanamAM utAravA lAyaka che. te darekanuM apUrva rahasya jaNAvatAM graMtha vadhI jAya, tethI yogya prasaMge jaNAvavA bhAvanA che, 27. satyAvIzamAM khaluMkIya adhyayanane TUMka paricaya khaka e gaLiyA baLadanuM nAma che. avinIta ziSyone tenA jevA kahIne vinIta (vinayavaMta) thavA mATe hitazikSAe pharamAvI che. tethI A adhyayana tenA (khaluMka zabdanA) nAme oLakhAya che. zarUAtamAM " khaluMka' zabdanA nikSepAnI bInA ane khaluMka (gaLiyA baLada)nuM svarUpa, tathA tenA jevA sAdhunuM svarUpa kahIne hitazikSA ApI che ke he sAdhu-sAdhvIo ! te gaLiyA baLadanA jevA thaze nahi, mAyA-prapaMcAdi doSone tajIne sarala svabhAve ja parama ullAsathI mekSamArganI sAvikI ArAdhanA karIne siddhipadane pAma, pachI jaNAvyuM che ke gaga nAmanA gaNadhara AcArya) vizAla ziSyasamudAyanA nAyaka hatA, abhimAnAdi temAMnA ke koI deSanA nimitta ziSya bahuja svachaMdI thayA, sAraNAdi bheda samajAvavA chatAM paNa Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta sudharyA nahIM, tyAre te AcArya tevA thiI alaga thaIne Atmahatane sAdhavA lAgyA. AthI ziSyonA bhAvI hitane bahuja dhakake paho . A prasaMge gaLiyA baLadanuM daSTAMta kaziSyomAM ghaTAvIne temanA gaurava, (rasagArava vagere traNa) ke, bhikSA levA javAmAM ALasa, DhaSa, kaleza vagere durgaNenuM varNana karyuM che. aMte hitazikSA ApI che ke AtmahiteSu ziSyae bhavasamudrathI tAranAra, devanuM ne dharmanuM svarUpa samajAvanArA, paramopakArI zrI guru mahArAja nArAja thAya evuM kaMI paNa kAma karavuM ja nahi. kAraNa ke jemAM rAjA prajAnI upara nArAja thAya, to prajAnuM hita bagaDe ne pradhAna je nArAja thAya to rAjAnuM hita bagaDe, tathA jJAtino nAyaka je nArAja thAya to AkhI jJAtinuM hita bagaDe, temaja kuTuMbano nAyaka je nArAja thAya to AkhA kaTuMbanuM hita bagaDe; tema saMghanA ne sAdhusamudAyanA nAyaka zrI AcArya bhagavaMta vagere mahApuruSonuM mana potAnI upara lagAra paNa nArAja na thAya te rIte zivee vartavuM joIe. temaNe samajavuM ja joIe ke teo (zrI gurumahArAja ) ApaNane tAravAnI buddhithI ja kaDavAM ke mIThAM vacanothI hitazikSA pharamAve che, mATe ApaNe te pramANe vata joIe, vyAjabI ja che ke bALakane nIrogI banAvavAnI lAgaNIthI kaDavuM auSadha paNa mAtAja Apaze, vaigha paNa kadAca kaDavI davA Ape, temAM paNa temanI bhAvanA regIne Arogya pamADavAnI ja hoya che. jeo dekhAvamAM to sarSanI jevA kara ane bAlavAmAM talavAranI dhAra jevA kaThora veNa bolatA hoya, paNa jemanA hadayamAM zinuM hita karavAnI mIThI lAgaNI ja niraMtara varte che, AvA uttama guruo prabela puNyodayeja ziSyone maLe che. koI vakhata evuM paNa bane che ke zrIguru mahArAja ziSyone hitazikSAo pharamAve, paNa jema tAvanuM jora vadhatAM khAvAnI rUci na thAya, tema bhArekamI ziSyone te hitazikSAo rucatI nathI, ne teo te pramANe cAlatA paNa nathI. A prasaMge gAsane udezIne jaNAvyuM che ke unmArge jatAM ziSyAne sanmArge vALavAmAM ja gurupaNAnI yathArtha sArthakatA ( saphalatA) che, ema gurue paNa jarUra yAda rAkhavuM ja joIe. sIdhA mArge cAlanArA ziSyone to sAcavanArA ghaNAM guruo dekhAya che. zrIAcAryAdi mahApuruSoe paNa jyAM sudhI banI zake, tyAM sudhI chevaTe zAMti ane prema bharelAM vacanothI paNa potAnA zaraNe AvelA vidhAsu ziSyane ke saghane hitamAge eDavAnI tIvra lAgaNI ke dayA dIlamAM jarUra rAkhavI ja joIe. ne samajavuM joIe ke chA2 kachoruM bane, paNa uttama mAbApa to tenuM bhaluM ja cAhe, moranI zobhA pIchAthI ne pIMchAnI zobhA morathI hoya che. ahIM pIMchA je ziSya samudAya jANo, ne mora jevA vaDIle samajavA. Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jata pravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtranA sakSipta paricaya ) 28. aThayAvIzamA meAkSamA 617 (meAkSamA gati ) nAmanA adhyayananA TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM A adhyayananA 'meAkSamAgati' nAmane lakSyamAM rAkhIne anukrame meAkSa zabda, mArga rAkhyuM ane gati zabdanA cAra cAra nikSepAonI mInA kahIne A adhyayananA e anvayA jaNAvyeA che ke uttama jJAna, duzana, cAritra ane tapa rUpa meAkSamArgInI sAdhanAthI meAkSagatine pAmavAnI bInA ahI' kahI che, tethI AvuM 6 meAkSamAga gati" nAma ane anusaratuM vyAjabI che, paNa Ditha vagere nAmeAnI jevu niraka ( artha vagaranuM) nAma nathI. pachI kramasara mAnuM svarUpa ane phaLa, tathA pAMca jJAna, te dareka jJAnanA viSaya, dravya-guNa-paryAyanAM lakSaNA, temaja dharmAstikAyAdinI haiyAtivALA bhAganuM lAkaNuM, ane te dharmAstikAyAdinAM lakSaNa, ekapaNuM anekapaNuM vagere hakIkatAne vistArathI samajAvI che. A rIte jJAnanI bhInA jaNAvyA pachI darzananI bhInA jaNAvatAM anukrame (1) samyakatvanAM lakSaNa ne bheTThA, (2) nisargaruci vagere 10 prakAranI rucinuM svarUpa, (3) samyakatvanA upazama vagere pAMca ligA, (4) samyakatvanA mahimA (5) ane samyakatvanA AcAra (nAcAra) vagerenuM svarUpa vistArathI samajAvyu che. pachI kramasara pAMca cAritrAnuM ne e prakAranA tapanu varNana karIne aMte jaNAvyuM che ke jJAnAdi cAra padyArthInI parama ullAsathI sAttvikI AradhanA karavAthI je meAkSanAM sukhA maLe, e ja saMyamanu` ne tapanuM aMtima kula samajavuM, A sakSipta tamAma hakIkatAne ahIM vistArathI samajAvI che, 29. AgaNatrIzamA samyakatva parAkrama adhyayananA TraeNka paricaya ahI` zarUAtamAM samyakatvAdinA nAmeA ane apramAH-zruta zabdanA nikSepA, tathA adhyayananA atha, temaja uddeza vagere zrInAe spaSTa samajAvIne kramasara savega dvAra vagere 73 dvArAnAM nAma ane phUla vagerenI hakIkatA vistArathI samajAvI che, tenA sArI TUMkAmAM A pramANe jANavA : 1. savega--mAkSanI je icchA thAya te sa Mvega kahevAya. A guNa prakaTa thayA pachI tenA kula rUpe (1) anukrame dharmAMzraddhA (2) vairAgya (3) prathama kaSAyanI maMdatA (4) samyakatva zuddhi vagere lAbha jaNAvyA che, (2) nive--kAmabhogathI ke sAMsArika Adhi, vyAdhi ne upAdhithI je AtmAne kALA thAya eTale Asakti ghaTavA mAMDe, te niveda kahevAya. A rIte kaDhALelA AtmA Ara'bhAdine tajIne saMsArathI nirALA thaI paramazAMtithI mekSamAne ArAdhI siddhipadmane pAme che. Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIzvarakRta 3. dharma zraddhA--AtmAnA jJAnAdi dharmAM ja sAcA che, te ja AtmAne nimala anAthI siddhipadane pamADanArA che, AvI je AtmadhanI aDaga zraddhA te dhazraddhA kahevAya. A guNavALe! AtmA sAMsArika sukhAne bhAgavatAM temAM rAcate nathI, paNa vairAgyabhAve sayamI manI thADA ja samaye siddhipadane pAme che. re 4. zuzruSA--pUjya puruSAnI ane sAdhikAnI je sevA te zuzrUSA kahevAya. tenAM phUlA anukrame 1. vinaya, 2. samyakatvanAM kAraNeAnA vikAsa, (3) du'tinA nAza, yazaH kIti, (3) mAkSamArganI sAdhanA, (pa) meAkSa, jANavAM. 5. AlAcanA-pramAdAdithI karelI bhUlAne gurunI pAse je kahevI, te AleAcanA kahevAya. tenAM leA anukrame 1 traNa zayAnA nAza, 2. zrIvedAdinA madha thAya nahi, ne 3. pUrva mAMdhelA te karyAMnA nArA thAya. 6. AtmanidA--pramAdAdithI thayelI bhUlAnA guruno pAse pazcAttApa karavA te AbhanA kahevAya. tenAM leA anukrame DhASAnA nAza, vairAgya, kSapakazreNI, mAhanAza ane meAkSa jANavAM. 7. gA~--je pramAdAdithI thayelI bhUleAnA AtmasAkSIe pazcAttApa karavA, te garha kahevAya. tenA leA anukrame laghutA, prazasta yAganI prApti, ghaNAM karmonA nAza vagere jANavAM. 8. sAmAyika--AtmAne samatAbhAvamAM rAkhanArI je kriyA, te sAmAyika kahevAya. tenA phUlA anukrame samatA, ghAtIkamAMnA nAza, kevalajJAna ane mukti jANavAM. 9. catuvi zatistava-cAvIza tIrthaMkaronI stuti karatAM samyagdarzanAdi guNuA nimala ane che, ne tethI meAkSanAM sukha maLe che. 10. vaMdanaka--vaDIleAnA vaMdanArUpa vinaya karavAthI nIca gAtranA kSaya, ne uccagAtranA baMdha, netApaNuM, leAkavallabhatA, kevalajJAna vagere lAbha maLe che. 11. pratikramaNa--AnA artha Avazyaka sUtranA sakSipta paricayamAM jaNAvyeA che, tethI aticArADhi DhASAnI zuddhi, Azravanirodha, ATha pravacanamAtAnI ArAdhanA vagere lAbha maLe che. 12. kAyAtsaga --kAcAsaga thI pratikramaNamAM AleAcavA rahI gayelA dASAnI zuddhi, laghutA, prazasta dhyAna vagere lAbha maLe che. 13. pratyAkhyAna--AthI navAM pApakarmAM baMdhAtAM nathI, icchAone rokI zakAya che te parama zAMtimaya jIvana gujArI zakAya che. sAmAyikAdi nA atha zrI Avazyaka sUtranA sakSipta paricayamAM kahyo che. Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI (zrI uttarAdhyayana sUtrane saMkSipta paricaya) 619 14, stavastuti-zrI tIrthakarAdi parama guNI mahApuruSanI stavanA karatAM mokSamArganI sAdhanA, ne tethI svarga ke mekSanI prApti thAya che. 15. kAlagrahaNa-A kriyAthI jJAnAvaraNIyAdi karmono nAza thAya che. kAlagrahaNa e sUtranA abhyAsamAM kAraNabhUta yogAdvahananI kriyAnuM aMga (bheda) che. 16. prAyazcitta-tethI pApazuddhi, laghutA vagere lAbha maLe che. 17. kSAmaNA-pramAdAdithI karelA aparAdhone mahomAMhe khamAvatAM cittanI prasannatA, maitrIbhAva, nirbhayatA vagere guNe pAmI zakAya che. 18. svAdhyAya-AthI vairAgya, saMyamamAM sthiratA, navuM tattvajJAna, karmanirAdi ghaNuM lAbha thAya che. 1. vAcanA-AthI jJAnavRddhi, cAritrAdinI nirmalatA, sthiratA, kamanirjarAdi ghaNuM lAbha thAya che. 20. pratipRcchA-AthI sUtrArthanuM yathArtha rahasya jaNAya che ne kAMkSAhanIyAdi karmone nAza paNa thAya che, 21. parAvatanA-bhaNelA sUtrArthone saMbhAravAthI te baMne bhulAtA nathI ne bIjAne bhaNAvavAmAM vadhAre anukUlatA paDe che. tathA mananI sthiratA, vairAgya, karmanija rAdi ghaNA lAbha thAya che. rara anuprekSA-AthI karmonI tIvra prakRti-rasa-sthitio ane pradeza maMda zaktivALA bane che. eTale Ayu sivAyanI kamaprakRtinAM gADha baMdhanone zithila kare che, ne azubha karmonI sthitine, tenA rasane tathA pradezane ghaTADe che. ahI niyatakAle ja AyuSya baMdhAya che, tethI tenI vAta karI nathI. temaja apekSAthI asatAvedanIyAdi karmo paNa nAza thAya che. 23. dharmakathA-AthI karmanirjarA jJAnAdinI sthiratA, jinazAsananI prabhAvanA vagere lAbha maLe che. ra4. zratArAdhanA-zrutajJAnanI ArAdhanA karavAthI ajJAnane ne kalezAhidane nAza, apUrva tattvajJAna, karmanirjarA vagere lAbha maLe che. 25. mananI ekAgratA-AthI azubha vicAro rekAya che, zubha bhAvanA jAgatAM karmanirjarAdi ghaNuM lAbha maLe che. . saMyama-AthI navAM AvatAM karmonuM rokANa thAya che. Atma-nimalatA ne karmanirjarAdi lAbha paNa maLe che. Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadmasUrIzvarakRta 27. tapa-- AthI ajJAnAdine vaza thaIne bhUtakAlamAM mAMdhelAM karmonA nAza, labdhinI prApti, nikAcita karmanA nAza vagere lAbha thAya che. 28. vyavadAna--AnuM phula sAvadha kriyAne nahi karavApaNuM ne aMte siddhipada 60 jANavuM. ra9. sukhazAta--kAmabhoganA sukhanA tyAga karavAthI sASa, zAMti, avyAkuLatA, cAritramehAdinA nAza vagere ghaNA lAbha maLe che. 30. apratiSThaddhatA--kSetrAdinI uparanA rAganA tyAga karIne apratibaddhapaNe vicaratA asagapaNuM, ekAgratA, parama zAMti, zAsananI prabhAvanA, kanija rAdi ghaNA lAbha maLe che. 31. vivikta-zayyAdi--jyAM zrI AdinA rahevAsa nathI, tevA upAzrayAdine vAparavAthI cAritranI rakSA ne kanija rADhi ghaNA lAbha thAya che. 3ra. vinivana--viSayanAM sAdhanAnA tyAga karavAthI navAM karma baMdhAtA nathI, jUnAM karmonA kSaya thAya che ne a Mte siddhipada maLe che. 33. asa bhAga--sAdhuAnA je mAMheAmAMhenA vyavahAro te sa bhega kahevAya. khAsa kAraNe gurunI AjJA laIne parama gItAdi mahApuruSAtu madhA muni vagerethI nile pa rahevu te asa'bhAga kahevAya. A rIte vanArA mahApuruSA pAte jAte ja gAcarI lAvavI vagere kriyAo kare che. AthI parAzAnI nivRtti, zAMti, svAzrayapaNuM, ni:spRhatA, kanirjarA vagere ghaNA lAbha thAya che. viziSTa abhigrahADhavALA gItAhiMdu mahApuruSone A pratyAkhyAna hoya che. 34. upadhi pratyAkhyAna--AthI upaddhituM pramANa nizcita karAya che, tenAM phUlanizcitatA, zAMti, bIjA svAdhyAyAdi cegAnI zAMtithI ArAdhanA, echAM sAdhanAthI nirvAha karavAnA abhyAsa ne kanirAdi ghaNA jaNAvyAM che. thADI upadhithI nirvAha karavA e muninA mukhya guNa che. 3pa. AhAra pratyAkhyAna--AthI lAlupatA DhASanA nAza, ni:spRhapaNuM, avasare AhAra vinA nirvAha karavA paNuM, parama zAMti ne kani rAdi ghaNA lAbha thAya che. 36, kaSAyatyAga--AthI vItarAgapaNuM, mukhanA samaye te du:khanA samaye samatAbhAva, kSamAdi guNAtA lAbha ne kevalajJAnAdi lAbha thAya che. 37. ceAgatyAga--mana vagere vyApAranA tyAgathI ayAgipaNuM, ka'nA adhana thAya te pUrve bAMdhelAM karmanA nAza vagere lAbha thAya che. 38. zarIra tyAga--zarIranA mAhArdinA tyAga karavAthI siddhipada maLe che, Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtranA saMkSipta paricaya) kA 39. sahAyaka tyAga--muni peAtAnAM kAryAM mATe niyama kare ke mAre mAruM tamAma kAma jAte ja karavuM, paNa bIjAnI pAse karAvavu' nahIM. A rIte pAtAnI dhAraNA pramANe amuka mudata sudhI bIjA madadagAranI apekSA nahi rAkhavArUpa abhigraha karavAthI svAzrayipaNuM, ekatva bhAvanA, kaSAyAnI ne kalezanI AchAza, vadhAre vakhata mauna, thAtuM melavApaNuM kanirA vagere ghaNA lAbha thAya che. 40 bhaktapratyAkhyAna- AthI bhavabhramaNanI AchAza, kama nirjarA vagere ghaNA lAbha thAya che. 41, sa`yAgAne sudhavArUpa kriyAmAtranA tyAga karavAthI kevalajJAna ane siddhipadane pAme che. 42. pratirUpatA--upadhirahitapaNuM, athavA mana-vacana ane kAyAnI ekatAthI haLavApaNa... ( gheADI upaddhithI nirvAha karavApaNuM), apramAda, vizvAsa karavA lAyakapaNuM, jitendriyatA (iMdriyAnA jaya eTale tenA zabdAdi viSayAthI dUra rahevApaNuM ), tapazcaryAdi guNAnI ArAdhanA ne kanija Dhi ghaNA lAbha thAya che. 43. vaiyAvRtya--munirAja vagerenuM vaiyAvacca karavAthI jinanAmakarmanA, sAtA vedanIya ne ucca gAtrAdri zubha prakRtinA baMdha, pApakarmonA kSaya, kevalajJAna vagere ghaNA lAbha thAya che. 44. sa`guNa-sa pUrNahatA--tamAma uttama jJAnAdi guNAnI prAptithI tamAma du:kheAnA nAza thatAM siddhipadane pAme che. 45. vItarAgatA--AthI rAgAdinA baMdhanathI rahitapaNu ane vairAgyane pAmIne kevalajJAnI thaI siddhipadane pAme che. 46, kSamA-AthI parISaheAne jItI zakAya che. ne kaOnirAdine paNa lAbha maLe che. 47, mukti--aAbharahitapaNAthI parizcaMha ( mamatA )nA, parAdhInatAnA ne AzAnI gulAmagIrInA nAza tathA mananI parama svasthatA karmanirA vagere ghaNA lAbha thAya che. 48. Ava--sarala svabhAvathI zrIvedAdi halakI prakRtinA baMdha thatA nathI, te zubha karmo adhAya che, tathA bIjA guNNAnI sahAya maLatAM kanija rAdi ghaNA lAbha maLe che. 49. mAva--namratA guNathI leAkane vahAlA lAgavApaNu ane vizvAsapAtratAnA lAbha thAya tathA ahuMkArAdinA ne 8 mA nAza, kevalajJAna te siddhinAM sukhA maLe che. Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 922 zrI vijyapadhasUrIzvarakRta 50. bhAvasatya-aMta:karaNanI nirmalatAthI dharmanI yathArtha ArAdhanAnA phalarUpa siddhipadane pAme che. pA, karaNasatya-AthI kriyAnI nirdoSa ArAdhanA thAya che. pitAnA vicArathI ke vacanathI lagAre viruddha vartana thatuM nathI tethI siddhipadane jarUra pAmI zakAya che. para. gasatya-AthI nirmala yoga pravRtti thatAM pariNAme kamanijerAnA phala rUpe mokSane pAme che. pa3, mogupti-AthI thatAM kharAba vicAre rokAya che ne zubha bhAvanA prakaTe che. 54. vacanagupti-AthI kharAba veNa bolAtA nathI ne khAsa kAraNe hita-mitapriya-sAcAM veNa belAya che tathA bolavAnuM kAraNa na hoya tyAre mauna rahI zakAya che. mauna e munipaNAnuM parama bhUSaNa che. 55. kAyagupti-AthI ghaNAM karmonA baMdhanathI bacIne saMvara bhAvane sevatAM AmA jarUra siddhipadane pAme che. pa6. manasamAdhAraNA-manane mokSamArganI ArAdhanAmAM joDavAthI anukrame ekAgratA, jJAnavRddhi, samyakatvanI zuddhi ne kamanijarAdi ghaNuM lAbha thAya che. 57. vacana samAdhAraNu-mokSamArgane poSanArAM vacano bolavAthI samyakatvazuddhi, sulabhAdhipaNuM ne karmanirjarAdi ghaNA lAbha maLe che. 58. kAyasamAdhAraNA kAyAne mokSamArganI ArAdhanAmAM joDavAthI cAritrAdi guNenI nirmalatA, yathAkhyAta cAritra, kevalajJAna ne siddhipadane pAme che. 5. jJAnasaMpannatA-nirmala bedhanA pratApe tavonuM kharuM rahasya jaNAya che. vaLI tamAma du:khane nAza thatAM bIjA guNenI sahAyathI siddhapada pAme che. jema dorAvALI seya bevAtI nathI, tema jJAnI jIva saMsAramAM bhUlo paDato nathI. 60. danasaMpannatA-samyagdaSTi jIva ajJAnane dUra karI uttama jJAnaguNane pAmIne cAritrAdine ArAdhI siddhipadane pAme che. 1. cAritrasaMpannatA-AthI bhavyajIva zailIthI avasthAne pAmIne mokSe jAya che. durathI 66. zrotra (kAna) vagere pAMce Iddhine nigraha (vaza karavuM)-pAze dahiyAne vaza karavAthI sArA zabdAdimAM rAga thato nathI ne kharAba zabdAdimAM zreSa te nathI. tethI rAga-dveSajanya karmone baMdha thato nathI ne pahelAM bAMdhelAM te kamenA nAza jarUra thAya che. Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtrane saMkSipta paricaya) ra3 67 thI 70. krodhAdi cAra kaSAyone vijaya-cAre kaSAyone jItavAthI kramasara kSamA, namratA, saralanA ne saMtoSa guNe prakaTe che, krodhAdi nimitte navAM karmo baMdhAtAM nathI ne kaSAya nimitte pahelAM bAMdhelAM tevAM karmono nAza paNa thAya che. 71. prema-dveSa-mithyAdarzanavijaya. 7ra yathAya:pAlana, 73. sahAna-prema-dveSa ane mithyAtvano nAza karanAre bhavya jIva mokSamArganI parama zAMtithI ArAdhanA karIne kevalajJAnI bane che. 71. pitAnuM AyuSya aMtamuhUrta pramANa bAkI che ema jANIne yoganirodha karIne zailIzI avasthAne pAme che. aMte zrIayogI kevalI bhagavaMta bAkI rahelI dArika zarIra-nAmakarmAdi tamAma karmaprakRtine khapAvIne siddha thAya che. A 73 dvAranuM varNana ahI vistArathI karyuM che. bhavya jIvoe samyagdaSTi thayA pachI kramasara Atmika jIvanane ucca koTImAM lAvanArA guNenuM yathArtha varNana ahIM karyuM che. 30. trIzamA zrI tapomArgagati nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM tapazabda, mAga zabda ane gati zabdanA nikSepa vagerenI bInA kahIne spaSTa jaNAvyuM che ke tapathI bhUtakAle bAMdhelA karmone thAya jarUra thAya che, ne mUlaguNAdinI ArAdhanA karavAthI vartamAnakAle AvatAM karmone kSaya thAya che. A hakIkatane yathArtha samajAvanAruM taLAvanuM dRSTAMta A pramANe tapamAM ghaTAvavuM jema eka pANIthI bharelA taLAvane taddana sUkuM karavuM hoya, to pahelAM tenA garanALA (bahArathI navuM pANI AvavAnAM bAkAM) baMdha karIne AvatuM pANI rekI devuM joIe, pachI aMdaranuM pANI ulecIne bahAra kADhIe, te badhuM pANI khAlI thaI jAya ne pachI sUryano tApa paDatAM te taLAva taddana sUkuM thaI jAya che. A taLAvanuM dRSTAMta AtmAmAM A rIte ghaTAvavuM : taLAva je AtmA jANa ne pANI jevAM bAMdhelAM ane baMdhAtAM karmo samajavAM, iMdriya-kaSAya-agrata vagere garanALA jevAM jANavAM. tene baMdha karanArA DATA jevI mahAvratAdinI ArAdhanA karIne navAM karmo bAMdhato nathI ne jJAnapUrvaka ninidAna (niyANune tajIne) tapa karavAthI jUnAM karmone khapAve che. A rIte zrI tIrthaMkaradevoe tevo tapa karIne AtmAne nirmala banAvyuM. pachI bhavya jIne tapa karavAne upadeza Ape, tethI temaNe tapa karIne kahyuM che, ema khuzIthI kahI zakAya. A bInA spaSTa jaNAvIne anukrame bAhyatapanA 6 bhedo ane atyaMtara tapanA 6 bhedo vistArathI samajAvatAM irika anazananA varNanamAM ghaNItapa vagerenuM svarUpa, ane yAtkathika anazananA varNanamAM vicAra anazanAdinuM svarUpa vistAsthI jaNAvyuM che. dravyAdi pAMca bheda udarikAnuM svarUpa jaNAvatAM gArInA 8 bhedane eSaNAnA 7 bhedonI bInA Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrIvijayapadyasUrIzvarakRta kahI che. tathA bhikSA levA jatAM 6 AkAronI bInA paNa spaSTa samajAvIne bAkInA bApanA vRtti saMkSepa ane rasatyAga vagere cAra bhedAnuM varNana vistArathI karyuM che. A prasaMge vIrAsana vagere AsananI ane ekAMtasthAnanI bInA paNa spaSTa samajAvI che. pachI atyaMtara tapanA 6 bhedone anukrame samajAvIne aMte tapanuM siddhinA lAbha35 phala jaNAvyuM che. 31. ekatrIsamA caraNa vidhi nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM cAritrane ArAdhavAno amuka prakArane vidhi kahyo che, tethI A adhyayana caraNa vidhi nAme oLakhAya che. temAM caraNa zabdanA ne vidhi zabdanA nikSepAdinI bInA jaNAvIne kahyuM che ke ahIM bhAvacaraNa (bhAva cAritra)ne aMge upadeza devAne che. je muni zrAvakanI 11 pratimAonuM varNana ane jIvanA 14 bhedanuM tathA 15 paramAdhAmInuM svarUpa temaja sUtrakRtAMganA pahelA zrutaskaMdhanAM 16 ane bIjA grutaskaMdhanAM 7 maLIne ra3 adhyayana, ane jJAtAsUtranAM 19 adhyayane, tathA dazAzrutaskaMdhAdinA ra6 udezA, temaja nizIthasUtra, ane 31 siddhinA guNe tathA 3ra bhede yogasaMgraha, vagere jANavA lAyaka padArthonA svarUpane yathArtha jANe. vaLI eka prakAre asaMyama, ane rAga-dveSa rUpa be baMdhana tathA traNa prakAre daMDa, gArava, zalya, temaja cAra bheda vikathA, kaSAya, ane saMjJA tathA AtadhyAna, rIdradhyAna, temaja iMdriyonA zabdAdi pAMca viSayo ane kAyikI vagere pAMca kriyAo, traNa azubha lezyA, sAta bhaya, ATha mada, tera kriyAsthAne tathA asaMyamanA 17 bheda, abrahmanA 18 bheda, 20 asamAdhinAM sthAno, rA ala rAze, temaja ra9 pApa mRtaprasaMge, 30 mehanIyanAM sthAna vagere tyAga karavA lAyaka padArthone tyAga kare, tathA devAdinA upasargone sahana kare, ane dhama dhyAnAdi zubhadhyAnane vyA, tathA pAMca mahAvratone ane pAMca samitine pAle, temaja traNa zubha lezyAnA pariNAma rAkhe, cha javanikAyanI rakSA kare, ane 6 kAraNomAMnAM kaI paNa kAraNe AhAra kare. hu piSaNAne ArAdhe, navavidha zIlane, ane daza prakAre zramaNadharmane, tathA 1ra bhikSapratimAone ArAdhe, tathA rara parISahene sahana kare, 24 tIrthakaronI bhakti kare, mahAvratanI ra5 bhAvanAe bhAve, ra7 sAdhunA guNone dhAraNa kare, A rIte prahaNa karavA lAyaka (ArAdhanA lAyaka, ke sahana karavA lAyaka) padArthone ArAdhe, te muni bhavabhramaNane jarUra TALe che. A rIte ahIM 1 thI 33 sudhInAM sthAnonuM traNa prakAre svarUpa vistArathI samajAvyuM che. 32. batrIrAma pramAdathAna nAmanA adhyayanane Treka paricaya ahIM zarUAtamAM pramAda zabdanA nikSepAnI bInA jaNAvatAM magha vagere ne Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAvalI (zrI uttarAdhyayana sUtranA sakSipta paricaya ) ya dravya pramAda ane viSayeAne (viSayAsaktine ) bhAva pramAda tarIke jaNAvyA che. pachI sthAna zabdanA nikSepA jaNAvatAM cAlu prasa Mge saMkhyAsthAna ane bhAva-sthAnanI jarUriyAta jaNAvI che. pachI kahyuM che ke prabhuzrI AdIzvaradevanA eka lAkha pUrvanA dIkSA paryAyamAM AhA rAtra pramANa ja pramAdakAla hatA, ne zrI mahAvIra prabhunA dIkSAparyAyamAM phakta aMtamuhUta ja pramAdakAla hatA. tathA pramAdI jIve anaMta saMsAramAM bahu vAra bhame che, ema samajIne bhavya jIvAe meAkSamArganI ArAdhanA karavAmAM lagAra paNa pramAdane seve nahIM. A bhInA spaSTa samajAvIne jaNAvyu` che ke, zrA AcArya bhagavaMta vagere mahApuruSAnI bhakti vagere sAdhanAthI nirmala jJAnAdirUpa meAkSamAne ArAdhatAM jarUra mAkSe javAya che. samAdhinI icchAvALA munivare khapapUratA zuddha AhArAdine vAparavA joIe, tathA teNe sUtrAnA jANakAra mumukSu sadguNI sAthIdArane jarUra zeAdhaveA, temaja nirdoSa cAgya sthAne vivekathI Atma svarUpanI ciMtavanA karavI. jo guNAdhika ke samAna guNI sAthIdAra na maLe teA kAmabhAganI Asakti ane pApane tajIne rAgadveSa rahitapaNe vicaravuM, paNa durguNInA saMga karavA ja nahI', rahevuM te guNavatAnA saMgamAM ja rahevuM, rAgadveSathI mAhu thAya che. mAhathI kama upaje che. kamathI janma macchu thAya che, temaja janmamaraNathI du:khanA anubhava thAya che. e pramANe mAhu ane tRSNAmAM, mAhu ane ka`mAM, ka` ane bhavamAM, du:kha ane mAhumAM, tRSNA ane lAbhamAM mAMheAmAMhe kArya kAraNapaNuM samajavuM, A bInAA vistArathI samajAvIne rAgAdine nAza karavAnA mukhya traNa upAyA A pramANe jaNAvyA che 1. snigdha rasavALA padArtho vAparavA nahI, 2. strIe AdinA saMsargAdi hita upAzrayAdri sthAne rahevuM. 3. skrInA rUpAdine rAgathI jovA nahIM. A hakIkatane spaSTa samajAvIne kramasara zrIAnA rAgane du:khe karI tajavApaNuM ane viSayAnA bahu ja sUrAM leA tathA sArA ke narasA viSayAmAM rAgAdine nahi karavAnI sUcanA, temaja viSayAsaktithI thatA nukasAno vagere bInAe vistArathI samajAvI che. pachI kahyuM che ke viSayAsakta jIvane viSayAmAM rAga hAvAthI du:kha begavavu paDe che, paNa nirAsakta jIve du:khI thatA nathI. rAgadveSathI vikAranI utpatti thAya che, mATe munivara e kreAdhAdrino tyAga karavA, akalpyAhArAdine vAparavA nahI. tathA vItarAgI jIvane adhahetu paNa mAkSanuM kAraNa thAya che. A tamAma hakIkatAne spaSTa samajAvIne kahyuM che ke kusa'kAne tajavAthI anukrame tRSNAnI hAni thAya ne kevalajJAna pAme tathA mekSe jAya. A rIte AtmA kRtArtha ane che. 33. tetrIzamA krama prakRti nAmanA adhyayananA TUMka paricaya ahIM' zarUAtamAM kaI zabdanA ne prakRti zabdanA nikSepAnI bInA jaNAvIne Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38* - 129 zrIvijyapadrasUrIzvarakRta kahyuM che ke kema e saMsAranuM kAraNa che te jJAnAvaraNIyAdi 8 karmonA kramasara pa-9-2-28-4-2-4ra(67-93) 25 uttarabhedo che. pachI pradeza-kSetra-kAla-bhAvanuM svarUpa jaNAvIne samajAvyuM che ke AvatAM karmone rokavA mATe ane pUrve bAMdhelAM karmAdina kSaya karavA mATe kamaprakRti vagerenuM svarUpa jANavuM joIe. A rIte karmAnI vividha hakIkate ahIM vistArathI samajAvI che. 34. cotrIzamA lezyAdhyayanane TUMka paricaya ahIM 6 vezyAonuM varNana vistArathI karatAM leNyA zabadanA ne adhyayana zabdanA 4-4 nikSepAnI bIna spaSTa samajAvI che. A prasaMge prazasta tejalezyAdika lezyAone grahaNa karavAnuM ne aprazasta kRSNa lezyAdika 3 vezyAone tajavAnuM kahyuM che, pachI anukrame vezyAnA svarUpane vistArathI samajAvanArA nAmAdi dvAronA varNanamAM (1) lezyAnAM 6 nAma, (2) varNa, (3) rasa, (4) gaMdha, sparza ane pariNAma (5) lakSaNe, (6) sthAna, (7) sAmAnyathI gatinI apekSAe lezyAnI jaghanya sthitinuM ane utkRSTa sthitinuM varNana, (8) vivakSita lazyAnA pariNAma thavAnA pahelA samaye ane chellA samaye parabhavamAM jIvanI utpatti thatI nathI, paNa jyAre te vezyAnI sthitimAMnuM paheluM aMtamuhUrta vItI jAya, ne cheluM aMtamuhUrtA bAkI rahe tyAre eTale te vacalA gALAnA samayamAM jIva pAchalA bhavanuM AyuSya pUruM karIne AgAmI navA bhavamAM utpanna thAya che, tyAM (te navA bhavamAM) paNa pAchalA bhavanI vezyAnA pariNAma aMtamuhUrta sudhI rahe che. tyArabAda cAlu chavanI leNyA zarU thAya che. A tamAma bInAe ahIM vistArathI samajAvI che. 35. pAtrIzamA anagAra mAga gati nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM zarUAtamAM A adhyayananA nAmamAM rahelA (1) anagAra zabda (2) mAga zabda (3) ane gati zabdanA nikSepAnI bInA jaNAvIne kahyuM che ke je muni saMga (Asakti)ne tajIne nirdoSa upAzrayamAM rahe, kharAba vacanone bele nahi, tathA kaMcana kAminI (dhana, strI)no paricaya lagAra paNa kare nahIM, temaja nirdoSa bhikSAne vidhipUrvaka meLavIne anAsakatabhAve (Asakti-lelupatAne tajIne) pote bIjA AcAryAdi mahApuruSone vaparAvIne vApare, ane Adara-satkAra vagerene cAhe nahIM, tathA dharmadhyAnAdine niraMtara dhyAve, temaja mamatAdi karmabaMdhanAM kAraNathI bahuja dUra rahIne mUlaguNAdinI ArAdhanAmaya mekSamArganI sAttivanI ArAdhanAne parama ullAsathI kare, ane nijaguNa ramaNatAne vadhAranArA ne TakAvanArA zIla, samatA, saMtoSa, saralatA, sAdAI vagere sAvaka guNene ArAdhe, te muni jarUra siddhipadane pAme che. A tamAma bInAo ahIM spaSTa samajAvI che. Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (zrI uttarAdhyayana sUtrano saMkSipta paricaya) dara7 36. chatrIzamA jIvAjIva vibhakti nAmanA adhyayanane Treka paricaya ahIM zarUAtamAM upakrama, nikSepa vagerenI bInAne jaNAvatAM kramasara jIva, ava, ane vibhakti zabdanA nikSepAnI bInA, ane A adhyayanano upadyAta, tathA saMyama ane tenuM phala, temaja lokanuM ane alakanuM lakSaNa vagere bInAo vistArathI jaNAvI che. pachI anukrame lokanA dravyAdithI cAra bhedonuM (dravyaloka, kSetraloka, kAlaloka, ne bhAvalokanuM) svarUpa, ane rUpI ajIvanA bhedo tathA arUpI ajIvanA bheda, temaja arUpI ajIvanA kSetranI ne kAlanI hakIkata vagere vistAthI samajAvIne rUpI ajIvanA bheda, kSetra, ane kAlanuM tathA bhAvanuM (varNAdinuM) svarUpa samajAvyuM che. A rIte ajIvanuM varNana pUruM karIne jIvanuM varNana zarU karatAM anukrame siddhanA bhedo jaNAvatAM TIkAkAre vistArathI digaMbara matanuM khaMDana karIne sAbita karyuM che ke puruSanI mAphaka strIo paNa jarUra muktine pAme che. pachI anukrame eka samaye siddhipadane pAmelA strIliMga siddhAdinI saMkhyA ane siddhane UMce jatAM kayAM aTakavuM paDe che vagere praznonA uttare, tathA siddhazilAnuM tathA lokAMta (lokanA cheDA)nuM svarUpa vagere hakIkatane vistArathI samajAvI che. pachI kramasara siddhonI avagAhanA ane temanuM svarUpa, tathA eka ja sthale anaMtA siddhonuM rahevuM temaja temanA anaMtajJAnAdi gaNAnuM svarUpa vagere hakIkatone vistArathI samajAvIne siddhanuM varNana pUruM karyuM che. pachI saMsArI jInA varNanamAM anukrame jIvanA trasa ane sthAvara rUpa be bhede, ane sthAvarane pRthvI, jala, ane vanaspati rUpa traNa bheda, te darekanA sUkSma-Adara-paryApta aparyApta bhedo, temaja bAdara pRthvInA glaNa ane khara pRthvIrUpa be bhedo vagerenuM svarUpa vistArathI jaNAvyuM che. pachI anukrame sarve lekamAM phelAIne rahenArA sama jIvonI bInA jaNAvIne kahyuM che ke bAdara pRthvI vagere sthAvara lekanA eka dezamAM rahe che. pachI pRthvIkAyanA varNAdinI apekSAe thatA bhedo ane AyuSyAdinuM varNana karIne e ja pramANe (pRthvIkAyamAM jevuM kahyuM tevuM) akAyanA varNanamAM paNa tenA bheda, kAyasthiti, AyuSya vagerenuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI anukrame vanaspatinA pratyeka ane sAdhAraNa rUpa be bhedo, tathA te darekanA bhedo, temaja sUkSma vanaspatinuM svarUpa jaNAvIne tenAM (vanaspatinA) kAyasthiti, AyuSya, varNAdithI thatA bheda vagerenI hakIkatone vistArathI samajAvI che. ahIM sthAvara bInA pUrI thAya che ne trasanI bInA zarU thAya che. temAM teukAya ane vAyukAyane gatigrasa tarIke ane beIdriya, teidhiya. cariMdriya ane paMcendriyane udAsatrasa tarIke oLakhAvyA che. ane deva-naraka-manaSyatiyAne paMcendriyanA 4 bheda tarIke jaNAvyA che. A baMne prakAranA trasa jIvonA kamasara bheda, AyuSya, kAyasthiti vagerenI spaSTa bInA samajAvIne hitazikSA ApI che ke manivae A rIte jIvAdinuM svarUpa sAMbhaLIne samyagdarzanane nimala karavAparvaka Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrIvijyapadmasurIzvarakRta parama ullAsathI cAritra dhanI sAttvikI ArAdhanA karIne siddhipadane pAmavA nira'tara apramatta rahevu joIe. A rIte saMyamI bhavya jIve anazanane aMgIkAra karyAM pahelAM 12 varSI sudhI saMlekhanA kare che. anazanane lAyaka manAvanArI A salekhanA che. temAM kaSAyAdine maDha karavAnA tIvra prayatna karAya che ne telanA kogaLA karAvavA vagere vidhi paNa karAya che. A tamAma mInA spaSTa samajAvIne anukrame kAMki bhAvanA vagere azubha bhAvanAonAM nAma ane svarUpa, tathA te dareka bhAvanAnAM phUle, temaja zrIjinavacanane anusAre vavAnu ne nahi vavAnuM phala vagere bInAAne vistAra pUrvaka samajAvIne chevaTe niyuktikAre jaNAvyu` che ke jeo ghaNAM AgamAne yathA svarUpe jANatA hAya, dravya-kSetrAdinA jANakAra parama gItA hAya, ni`la jJAna na-cAritranA sAdhaka tathA gaMbhIra hAya, temanI pAse ja munivarAdike peAtAnA DhASAne Atmazuddhi karavAnA zuddha AzayathI jaNAvavA joie, paNa bIjA agItArthAMDhinI pAse AleAcanAdi vidhi karavA nahi, ane bhavya jIve ja A zrI uttarAdhyayana sUtrane bhaNe che, ne sa`pUrNa prakAre ArAdhe che. A sUtranuM adhyayana ane zravaNa caturvidha saMghane meAkSamA nI ArAdhanAmAM madada kare che, jema eka pitA peAtAnA aMtakAle putrane hitakAriNI ( seAnerI ) hitazikSA Ape, tema prabhuzrI mahAvIre aMtakAle sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA rUpa sAnA kalyANane mATe ahIM apUrva hitazikSA (sAnerI zIkhAmaNeA) pharamAvIne kahyuM ke tame A rIte vazA teA jarUra siddhipadane pAmazeA. ahIM A 36 adhyayana pUrNa thAya che, te pUrNa thatAM zrI uttarAdhyayana sUtranA TUMka paricaya paNa pUrA thayA. / / zrI uttarAdhyayana sUtranA sakSipta paricaya pUrA thayA !! 5 5 Pin // zrI jaina pravacana karaNAvalInA pacIzamA prakAza pUrNa thayA ! ET ET Pin Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | chAvIzame prakAza che che zrInaMdIsUtrano saMkSipta paricaya che // AryA // vacchaM paricayalesaM, naMdIsuttassa paramasuttassa / / siridevavAyageNaM, raiyaM nAgapavAyAo / / 206 / / titthayaragaNaharANA-iyAvalI ceva sIsaparisAo / / ohI maNapajjava ke-valaM maiNNANasuyanANaM // 207 // jIvapasiddhI saha-ppAmaNyaM bhavavibhoyaNanirAso / veyassa poraseya-ttakhaMDaNaM vittiyAreNaM // 208 // savaNNavAyanera-ppasaMkhamayamuttikhahaNaM lesA // bheyAbheyapasiddhI-aTThahimuvamAhi saMghaI // 209 / / aMtaradIvA pajja-ticAraNA khullapayarapaNNavaNA // itthImuttipasiddhI, uvaogaviyAraNA lesA // 210 // kAliyasaNNAitigaM, parUviyaM kAlacakkapaNNattI / / tisayAhiyapAkhaMDiya-mayakhaMDaNamitti saMkhevo // 211 / / cuNNI lahuguruvittI, TippaNayAI tayatthabohadayA / jaiNAgamamaMjUsu-dhADaNavarakuMciyA boNi // 212 // spaSTArtha:-zrI jene pravacana kiraNavalInA chavvIzamAM prakAzamAM zrInaMdIsUtrane paricaya TUMkamAM kahIza. zrIdevavAcakagaNi mahArAje pAMcamAM zrI jJAnapravAda pUrvamAMthI jJAnanA vibhAgane uddhAra karIne A zrInaMdIsUtranI racanA karI che. vyAkaraNanA niyama pramANe 'TuNadu' dhAtu samRddhi mana lAve. tethI netA adhyayana, zra59, bhane nididhyAsana (arthanI ciMtavanA)thI AtmA samRddha bane, eTale nirmala jJAnAdi guNAne parama AnaMdathI ArAdhIne siddhisthAnamAM kAyama nija guNAnaMdI thaIne rahe, te naMdIsatra kahevAya. nimala darzana ane cAritranI ArAdhanAmAM jJAnanI bahu ja jarUriyAta samajIne ja ahIM che ke jJAnanuM varNana vadhAre karyuM che, te paNa vacamAM siddha vagerenA Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 630 zrI vijayadrasUrIzvarakRta varNanamAM darzana ane cAritranuM paNa varNana karyuM che. 206. ahIM anukrame zrItIrthakaravAnI ane gaNadharanI AvalikAnuM varNana tathA zrIjinazAsananI stavanA temaja virAvalInuM varNana karyuM che. pachI anukrame avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevalajJAna, matijJAna ne zrutajJAnanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. 207. ahIM TIkAkAre zarUAtamAM tIrthakara devonI stutinuM varNana karatAM anumAnAdi pramANethI jIvanI ane ane zAbdabodhanI sAbitI karIne bhavimocana nAmanA matanuM khaMDana paNa karyuM che. ane vartamAna zAsananA nAyaka prabhuzrI vardhamAnasvAmIne namaskAra karavAnI bInA jaNAvanArI gAthAnA vivaraNamAM vedAMtIo ja vedane apauruSeya mAne che te matanuM khaMDana karyuM che. 208. tathA zrI mahAvIra paramAtmAnI temanA atizanA varNana karavA dvArA stuti karavAnA prasaMge anukrame sarvAvAda, rAgAdino AtyaMtika kSaya, nairAgyavAdanuM ane sAMkhya dazane mAnelI muktinuM khaMDana, tathA bhedabhedanI siddhi vagere hakItone vistArathI samajAvI che, temaja zrIsaMghamAM nagara vagere ATha padArthonI upamAo ghaTAvIne tenI (zrIsaMghanI) stuti karI che. ra09. tathA cothA mana:paryava jJAnanA varNana karavAnA prasaMge pa6 aMtaradvIpanuM, 6 paryAtinuM ne cAraNu munionuM svarUpa jaNAvyuM che. temaja be kSullaka pratanI bInA samajAvI che. ane anaMtara siddhanA bheda jaNAvatAM svayaM buddhomAM ne pratyekabuddhomAM taphAvata tathA "strI siddhi padane jarUra pAme che. ema sAbita karIne digaMbarenA mata (strI mokSe jAya ja nahi AvI mAnyatA) khaMDana karyuM che. temaja paraMparasiddhanA varNanamAM "kevaline eka samaye eka ja upayoga hoya, paNa be upaga na hoya? A saiddhAMtika matane sAbita karIne be upayogane kahenArA zrIsiddhisena-divAkaranA matanuM khaMDana karyuM che. ra10. ane saMzikatAdinA vaNanamAM dIrdhakAlikI saMjJA vagere traNa saMjJAonuM svarUpa jaNAvyuM che. tathA samyaku zratAdinA varNanamAM kAlacakranuM svarUpa jaNAvyuM che. temaja aMgapraviSTa zratanA varNanamAM pAkhaMDIonA matonuM khaMDana karyuM che. A rIte TUMkAmAM zrInaMdIsUtranuM varNana jANavuM. 121. A zrInaMdIsUtranA yathArtha rahasyane ochA vadhatA pramANamAM samajavAnA prAkata-saMskRta sAdhane cAra che. temAM (1) zrIjinadAsa gaNimahattare vi. saM. 733mAM (TIcaNinI racanA karI che. keTalAeka etihAsika vidvAno mAne che ke zrInadIsatranI racanA i0 sa0nA trIjA saikAthI mAMDIne pAMcamA saikAmAM thaI haya, temAM pramANa tarIke ahIM jaNAvelA jaina Agama vagerenAM nAma che. tenI pachI cUrNinI racanA thaI che. A caNinI keTalIka pratAmAM zaka saMvata 298 jaNAvyuM che, te paNa vyAjabI che. kAraNa ke zaka saMvatamAM ne vikrama saMvatamAM 135 varSone pharaka hovAthI 733mAMthI 135 bAda karatAM 598 Ave che. A pa98mA varSane keTalAka vidvAno cUNinA lipikALa tarIke mAne che. jaina mahArAkI prAkRta bhASAmAM racAyelI A cUrNimAM prAkata vibhAga Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacanakiraNAvalI (zrI naMdIsUtrano saMkSipta paricaya) 631 vadhAre pramANamAM jaNAya che. (2) temAM paNa bahu ja saMkSepa che. ema jANIne cUNinA AdhAre zrIharibhadrasUri mahArAje ra300 zloka pramANu nAnI TIkA banAvI. (3) A TIkAmAM kaThIna padonI upara 3300 zloka pramANu TippanakanI racanA karI hatI. (4) zrI malayagiri mahArAje cUrNi, laghuvRtti AdinI kaThInatAne dUra karavA mATe ane bAlAjIvone zrInaMdIsUtranuM yathArtha svarUpa samajAvavA 7732 zleka prakANa moTI TIkA banAvI. keTalAeka aitihAsika graMthamAM kahyuM che ke A TakAnI racanA vi. saM. 1ra91mAM thaI che. ane A zrInaMdIsUtranA arthane samajAvanArA bAlAvabodha vagere bIjAM paNa sAdhanAmAMnAM keTalAMka labhya ane mudrita paNa che. zrI AcArAMgAdi AgamorUpI rananI peTIne ughADanArI be kUMcIomAM eka kUMcI zrI naMdIsUtra kahI che, ne bIjI kUcI zrIanuyogadvArasUtra kahI che. jema kUMcI vinA peTIne vAseluM tALuM UghaDe nahIM, ne temAM rahelA padArtho vaparAya nahIM, tema zrInaMdIsUtranA ane anuyAgadvArasUtranA arthane jANyA vinA dvAdazAMgI-gaNipiTakAdinuM yathArtha rahasya jaNAya ja nahi. zrInaMdIsUtranA mUlanuM pramANa 700 zlokanuM jANavuM. 212. zrInaMdIsUtrane raMka paricaya A sUtramAM 90 gAthA sivAyano bAkIno bhAga gadyamAM eTale paMktirUpe che. bIjA sUtronI mAphaka ahIM adhyayanAdi vibhAga pADayA nathI. zrI jinazAsanamAM A sUtra jJAnanuM nirUpaNa kare che. tethI parama maMgalika gaNAya che. mATe ja lAyaka jIvone zrI AcAryAdi padavI detI vakhate mUla naMdIsUtra saMpUrNa bolAya che. ne bIjA yogedvahanAdi prasaMge laghu naMdIsUtra belAya che. A zrI naMdIsUtranI zarUAtamAM anukrame zrItIrthakara bhagavaMta ane zrI mahAvIra svAmI vagerenI stuti karIne zrIsaMghane (1) nagara, (2) cakra, (3) ratha, (4) kamaLa, (5) caMdra, (6) sUrya (7) samudra, (8) ane meru parvatanI upamAo daIne (ghaTAvIne) stuti karI che. pachI kramasara (stuti karavA.. rUpe) tIrthakaronI ane gaNadharonI AvalikA kahIne zrIjinazAsananI stavanA karI che. pachI sthavira bhagavaMtonI AvalikA jaNAvIne ane mutajJAnane namaskAra karIne jJAnanI ane parSatAnI bInA zarU karI che. temAM parvata, megha, ghaDA vagerenAM daSTAMto ApI yogya parSadAnuM ne ayogya parSadAnuM svarUpa jaNAvIne vijJaparSada, aviparSada ane durvidagdha parSadAnuM svarUpa samajAvyuM che. pachI kramasara jJAnanA pAMca bhedo ane matijJAna, zratajJAna, avadhijJAna, mana:paryavAna, kevalajJAna, A krame pAMca jJAnane kahevAnAM kAraNe, tathA pramANanA be bhedo, temaja matijJAna ane zratajJAna A be jJAnanuM parokSapaNuM vagere bInA vistArathI samajAvIne pratyakSa jJAnanA iMdriya pratyakSa ane noIdriya pratyakSa ema be bhedanuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI avadhi Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63ra zrIviryapaddhasUrIzvarakRta jJAnanA varNanamAM tenA mukhya be bhede, ane te darekanA be be bheda samajAvatAM kSapazamabhAvanI sAbitI karIne jaNAvyuM che ke guNapratyayika avadhijJAnanA anugAmI avadhijJAna, vagere 6 bhedo che ema samajavuM. pachI AnugAmika avadhijJAnanA varNanamAM aMtagata avadhijJAna ane madhyagata avadhijJAna, niyata avadhijJAna, aniyata avadhijJAna vagerenI hakIkatane spaSTa samajAvIne anAnugAmika avadhijJAnanuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI jaghanyathI ne utkRSTathI vardhamAna-avadhijJAnanuM svarUpa jaNAvatAM kAlAdinI sUkSmatA vagerenuM paNa svarUpa jaNAvIne kramasara avadhijJAnanA hAyamAna, pratipAtI ne apratipAtI bhedanuM svarUpa ane dravya-kSetra-kAla-bhAvathI avadhijJAnano vicAra tathA bAhyAvadhi, ane atyaMtarAvadhinuM svarUpa vagere hakIkatona vistArathI samajAvI che. ahIM avadhijJAnanuM varNana pUrNa thAya che. pachI mana:paryavajJAnanA varNanamAM antaradvIpa, paryApti ane cAraNa munionuM svarUpa jaNAvIne tenA bhede, ane tethI (mana:paryavajJAnathI ) jANavA lAyaka padArthonuM svarUpa, tathA be kSullaka (nAnA) prataranI bInAne spaSTa samajAvI che. pachI kevalajJAnanA varNanamAM sa yogInuM kevalajJAna ane agInuM kevalajJAna tathA anaMtarasiddha ane paraMparasiddhanA kevalajJAnane jaNAvatAM satpada vagere 8 prakAre kSetra-kAlAdinI hakIkato vistArathI samajAvI che. pachI anukrame anaMtarasiddhonA bhede jaNAvatAM svayaM buddhamAM ne pratyekabuddhamAM kaI kaI rIte judAza hoya che te ane strIo paNa mokSe jarUra jaI zake ja che. A bInAe vistArathI samajAvIne digaMbara matanuM khaMDana karyuM che. pachI paraMparasiddhonA kevalajJAnanA varNanamAM eka-kAle kevalIne eka upaga hoya ke be (kevalajJAna darzanano upayoga hoya? A praznano khulAso vistArathI karyo che. aMte zrItIrthaMkaradevonA vacananuM dravyazrutapaNuM sAbita karIne kevalajJAnanuM varNana pUruM karyuM che. pachI matijJAna ne zrutajJAnanuM varNana zarU karyuM che. ahIM anukrame matijJAnamAM ne zratajJAnamAM judAza, tathA samyaphapaNuM ne mithyApaNuM, temaja amRtanizrita-matijJAnanA tpAtikI buddhi vagere 4 bhedonuM daSTAMte sAthe varNana vagere hakIkatone vistArathI samajAvI che. mutanizrita matijJAnanA 4 bhedonuM svarUpa samajAvatAM anukrame avagrahanA be bhedo, ane vyaMjanAvagrahanA 4 bhedo, mananuM ne AMkhanuM aprApakArIpaNuM, temaja prApakArI 4 iMdriya (kAna, ghANa, azendriya, bha)mAM kAnanuM prAyakArIpaNuM vistArathI samajAvatAM "zabda e AkAzano guNa nathI, paNa paugalika dravya che ? vagere hakIkatone paNa spaSTa samajAvI che. pachI anukrame 6 arthAvagrahanI bInA ane avagrahanA pAMca paryAya vAcaka zabdo, tathA IhA apAya ne dhAraNAnA bhedo ane paryAya vAcaka zabdo, temaja avagrahAdine kAla vagere hakIkatone vistArathI samajAvI che. pachI vyaMjanAvagrahanuM svarUpa samajAvatAM pratibaMdhaka(jagADanAra)nuM ne malaka (keDiyA)nuM Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAlI (zrI naMdIsUtrane saMkSipta paricaya) 633 daSTAMta ApyuM che. pachI dravya-kSetra-kAla-bhAvathI Abhiniodhika (matijJAna)nA bhedonuM svarUpa, tathA mizra-zabdAdinuM svarUpa temaja paryAyavAcaka zabdo vagere padArthonuM svarUpa vistArathI samajAvIne zrutajJAnanuM varNana zarU karyuM che. temAM zrutajJAnanA kramasara akSazrata vagere 14 bhedonuM svarUpa samajAvatAM akSarakRta, anakSakRta, saMjJIzruta, asaMgIzrata A cAra bhedonuM svarUpa samajAvatAM dIrghakAlikI saMjJA, hetuvAdopadezikI saMjJA ane daSTivAdopadezikI saMgAnuM svarUpa paNa samajAvyuM che. pachI anukrame samyapha. zruta ane mithyAzrata vagerenuM svarUpa samajAvatAM kAlacakranuM paNa svarUpa samajAvyuM che. pachI kramasara sAdidbhuta, sAMtazrata, anAdikRta, anaMtazrata, gamikakRta, agamikazrata, A badhA zrutajJAnanA bheda vagerenuM svarUpa vistArathI samajAvIne zrutajJAnanA Avazyaka ukAlikata, kAlikazruta, prakIrNa kakRta vagere bhedo ane aMgapravikhazratanA 12 bhede jaNAvavAnA prasaMge AcArAMganuM saMkSepa varNana karIne sUtrakRtAMganuM varNana karatAM 363 pAMkhaDIonA ayogya vicArenuM khaMDana karIne syAdvAdazailIe sAcI bInA jaNAvI che. pachI anukrame sthAnAMga, samavAyAMga, vyAkhyAprajJapti (zrI bhagavatI sUtra), jJAtAdharmakathAMga, upAsakadazAMga, aMtakaddazAMga, anuttarapapAtikadazAMga, praznavyAkaraNa, vipAkazrata, A ATha aMgenuM svarUpa TUMkAmAM kahIne dRSTivAdanuM svarUpa jaNAvatAM tenA pAMca bhedo ane te dareka bhedanA paNa bhedo, (prabhedo) pahelA cAra pUrvonI vastuo ne cUlikAo, tathA chellA 10 pUrvonI vastuo, temaja siddhonA svarUpane jaNAvanArI, ne 50 gAthAnA pramANavAlI mIsiddhapaMcAzikAnuM varNana vagere hakIkatone vistArathI samajAvI che. pachI anukrame dvAdazAMgInI ArAdhanAnuM ne virAdhanAnuM phala, tathA tenuM arthanI apekSAe nityapaNuM ne zabda racanAnI apekSAe anityapaNuM tathA zratanA 14 bheda vagerene jaNAvanArI saMgraha gAthAnA artho, temaja buddhinA 8 guNe vagere hakIkatone vistArathI samajAvI che. A zrInaMdIsUtra vagerenA AdhAre ja vizeSAvazyaka vagere zAstronI racanA thaI che. tethI jaNAya che ke jJAnanuM vistarathI svarUpa samajAvanArA zrInaMdIsUtrAdimAM A naMdIsUtra pradhAna gaNAya che. ahIM jJAnanuM svarUpa bahu ja vistArathI samajAvyuM che, tethI temAMthI ane bIjA ghaNA graMthamAMthI sAra laIne sabhya jJAnanuM " A nAme TUMkAmAM jaNAvuM chuM. | | samyajJAnanuM rahasya che nANaM payAsagaM sohao tavo saMjamo a gattidharo / / tiNhapi samAogo, mokkho jiNasAsaNe bhaNio // 1 // zrInaMdra zAsana e mana-vacana-kAyAnA trividha tApane zamAve che. ane te Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaghasUrIzvarakRta uttama jJAna sahita kriyAnI ArAdhanA karavAthI je AnaMda thAya tenA dhodhapravAhathI bhareluM che. AvA bhAva saMpattine denArA zrI jaineMdra zAsanamAM uttama jJAna ane kriyAnI yathArtha (kharI nirmala) ArAdhanA karIe to mokSanA sukha pAmIe ema TUMkamAM kahI zakAya. ane A vacanane ja vistArIne uttama darzana, jJAna, ane cAritra e traNanI sAdhanA karavAthI muktipada maLe, ema kahI zakAya. A bAbatamAM anukrame purAvA A pramANe jANavA karemi bhaMte (zrIsAmayikasUtra)nA vivaraNarUpa zrIvizeSAvazyaka sUtramAM kahyuM che ke "jJAnagiyAkhyAM mokSa " ane zrItattvArtha sUtramAM kahyuM che, ke "savanajJAnavAtriALa mokSamArgaH" prazna: uparanA sUtromAM kriyAnI pahelAM jJAna kahyuM, tenuM zuM kAraNa? uttara : jJAna hoya to ja kriyAnI nirdoSa ArAdhanA thaI zake, A irAdAthI sUtrakAre kriyAnI pahelAM jJAna kahyuM che. jema triphaLAM (haraDAM, beDAM, AmaLAM) pANIne sApha kare che, tema AtmAmAM rahelAM jUnAM karmorUpI kacaro sApha karavAne samartha hoya, to te eka niyANurahita, vidhine jANIne te pramANe karelI tapazcaryA ja che. ane je navAM karmo Ave, te karmone saMyama rokI zake che. A saMyama ane tapanI sAdhanAno vidhi jJAna dvArA samajI zakAya che, mATe zarUAtamAM jJAna e prakAzaka che ema kahyuM. A traNenI sAdhanAthI muktipada pAmI zakAya. ahIM jema jJAnane paheluM kahyuM ema chae javanikAyanuM svarUpa, saMyamanI dulabhatA vagere uttama AcArane jaNAvanAra zrI dazavaikAlika sUtranA cethA pachavanikA nAmanA adhyayanamAM paramapUjya AcArya mahArAja zrIyaMbhavasUri mahArAje paNa jJAnane paheluM kahyuM che te muddo e che ke " zrIjainadharmanuM mUla (pA ) dayA che, jIva-ajIva vagerenI samajaNa hoya to ja jIvane bacAvI zakAya. nahi te evuM bane ke ajIvane bacAve ane jIvane haNe, temaja jJAna hoya, te ja mAruM kalyANa zAthI thaze? kayAM kayAM pApanAM kAraNe mAre choDavA joIe? A badhuM jIva jANI zake che. " te pATha A pramANe jANo- paDhamaM nANaM tao dayA, evaM ciTai savvasaMjae / #writ di , ja rA jArI cheyaurat | AvI jJAnanI jarUriyAtane dhyAnamAM laIne bIjA aneka graMthomAM kahyuM che ke (1) jJAna e trIjI AMkhanI jevuM che. kAraNa ke te dvArA atIndriya padArthonI paNa 1. A sUrijI mahArAjano janma vi. saM. 6mAM, ane vIsaM. 64mAM 28 varSanI uMmare dIkSA, tathA vI. saMje 75mAM yugapradhAna thayA. saMbhava che ke temaNe vI. saM. 84 ane 94nI vaccenA kAlamAM dazavaikAlika banAvyuM che. ane manaka munine svargavAsa paNa teja arasAmAM saMbhave che. tathA vIra saM. 88mAM temane vargavAsa thA. Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI naMdIsUtranA sakSipta paricaya ) 35 bInA ApaNe spaSTa jANI zakIe chIe. tathA (2) alaukika sUraja jevu' jJAna che. kAraNa ke je abhyaMtara ajJAna ApaNane sasAcakramAM rakhaDAvI rahyuM che, tene jJAnathI ja dUra karI zakAya che. (3) Azcaya kArI ghareNAM jevuM jJAna che. kAraNa ke ajJAnI mANasa krRkhAtAM seAnA-rUpAnAM ghareNAM bhale pahere, paNa jevI zAbhA jJAnI mANasa jJAnanA pratApe ahIM ane paradezamAM pAme che tevI zAbhA ghareNAMne dhAraNa karanAra ajJAnI pAmI zakatA nathI. (4) heAMziyAra cAra paNa na cArI zake tevA dvivya dhananI jevu' jJAna che. kAraNa ke duniyAmAM dekhAtuM seAnuM vagere dhana cAra cArI zake, paNa jJAnanI cArI thaI zake ja nahi. UlTu kathAnakAmAM ema sabhaLAya che ke samI nayanayonuM dviiicatti " A samasyA pUranAra gunegAr cArane rAjAe mukta karyAM. unmArge jatA jIvAne cArI vagere pApanA rastethI haThAvI sanmArgamAM paNa jJAna ja lAvI zake che. tathA hiMsA, dhananI mUrchA, viSaya vagerene na sevavA joie ane vairAgya, saMjama, tapa tathA dayAnI sevanA karavI joIe. vagere mAkhatanI samajaNa paNa jJAnathI thaI zake che. kaSAyameAhanIya vagere kamarUpI paryaMtane bhedavAne vajra jevuM jJAna che, te manane nila anAve che. AvA AvA aneka vizAla muddAone dhyAnamAM laIne maheApAdhyAya zrI yazAvijayajI mahArAje " pIyUSamasamudrothaM " vacanA dvArA sAfe jaNAvyu che ke " jJAnanA saMskAravALI kriyA sAnAnA ghaDA jevI jANavI. " tathA jema deDakAnuM kalevara baLIne rAkha thayu. hAya, teA temAMthI navAM deDakAM upaje ja ( thAya) nahi, tema jJAnapUrvaka kriyAnI ArAdhanA karatAM je ka" khape, te pharI na baMdhAya. jJAnavALI kriyA sUryanA prakAza jevI ane jJAna vinAnI kriyA AgiyA jIvaDAnA prakAza jevI kahI che. aneka graMthAmAM AvA jJAna guNane dhAraNa karanAra sayamadhArI zrImunirAja vagerenI Urdhvagati thAya ema kahyuM che, AvI aneka apekSAone lakSyamAM laI ne zrInyAyAthAya vagere aneka prAmANika mahApuruSAe jJAnanA ukane cAritra jaNAvyu` che. te sarvA ze ghaTita ja che. emAM paNa kharu rahasya e samajavAnu` che ke jIvane jJAnanI paripAka-tazA ( utkRSTapaNuM ) hAya, te jIva tene jarUra cAritra heAya. Aja irAdAthI prazamarati Addhi aneka zAstromAM paNa kahyuM che ke jJAnanuM eTale bhaNyAnuM phUla e ke ' virati guNane meLavaveA, ' jyAre meAhavAsanAnuM tAzAna zAMta thAya, tyAre samajavuM ke have ApaNe jJAnanuM phala pAmyA chIe. vaLI e paNa jarUra yAda rAkhavA jevI mInA che ke kharI Atmika zAMti mAhurAjAne harAvIe teA pAsIe. kAcA pAcA mANase mAhune na harAvI zake. e teA zUravIranuM kAma che. jJAnanI sahAyathI AtmA jarUra zUravIr ane che. ne tethI Atmika zAMtine sAdhavAmAM jarUra vijaya pAme emAM navAI zI ? zrIjJAnasAramAM graMthakAra mahArAje munirAjane iMdranI sAthe sarakhAvyA che. te A pramANe : indra jema Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrIvijayapadmasurIzvarakRta sahujAna ( nijaguNa vajra rAkhe che tema muni nimala jJAnarUpI vajrane dhAraNa karIne ramaNatA ) rUpI naMdana vanamAM krIDA kare che. ( mAjamAM vicare che) AvA jJAnarUpI khajAnAnA pratApe ja azAtAvedanIya vagere karmAMnA uddayakAle paNa samajI bhavya vene lagAra paNa kaleza ke kheDha thatA nathI ema teA gItA paNa kabUla kare ja che. tyAM (gItAmAM) kahyuM ke jJAninoDajJAninoyAtra, same prArabdha karmaNI // na klezo jJAnino dhairyAMt klizyatyajJo'dhairyataH // 1 / / tevA jJAnavata bhavya jIveAne kRtA' kahyA che. A mAmatamAM jIe sAkSipATha-- te dhaNNA sukayatthA, jesi niyatattaboharUI jAyA / je tattabohabhoI, te punAsarUmavALuM / / tathA ekAMta matane mAnanArAe paNa pAtapAtAnI mAnyatA (vicAra) pramANe jJAnane paramapadanA kAraNarUpe te mAne ja che. kahyuM che ke-- "te zAnAsa muttiH " naTo mukI zilI vASi, yaMtra satrAzrame rasaH / / paMcavizatitatvajJo mucyate nAtra saMzayaH // 1 // "jJAnAti: sayaMrnAni, mahnasA seDanuM na ! / / 33 tema chatAM te apekSAjJAnanA abhAve ekalA jJAnathI ja mukti mAne che; eTale kriyAne svIkAratA nathI. A bAbatamAM maheAyazAlI zrInTenendra darzana jJAnahita kriyAnI ArAdhanA karavAthI muktipada maLe ema kahe che, eTale alaga alaga jJAnamAM ane kriyAmAM paramapada ApavAnu dezathI sAmarthya che, ane sapUNa sAmarthya temAM rahyuM che, A bAbatamAM dRSTAMta A che; jema gADAne calAvavAnu` sAmarthya dareka paiDAmAM amuka aMze ane 'ne paiDAmAM sarvAMze rahelu` che, tema jJAna ane kriyAnI bAbatamAM paNa samajavuM, tathA jJAna vagaranI kriyA AMdhaLA jevI ane kriyA vagaranuM jJAna pAMgaLA jevuM jANavuM jema jagalamAM dAvAnala saLagI UThaco hAya, A prasaMge AMdhaLAmAM bhalene cAlavAnI zakti hoya, paNa te jyAM sudhI pAMgaLAne peAtAnA khabhAnI upara na esADe, ane pAMgaLA je rastA batAve, te raste AMdhaLA na cAle, tyAM sudhI dAvAnalanA du:khathI na kheMce, tevI ja rIte jJAna ane kriyAnuM (baMnenuM) ArAdhana na kare, teA ApaNA AtmA (harakoI jIva) saMsArarUpI dAvAnalathI ace kharo ke? na ja kheMce. 1. teo paramapadanI vyAkhyA A pramANe jaNAve che: yanna duHkhena sa bhinnaM, na ca bhraSTamanantaram // mijAvAvanIta' 2, toya mam // Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNavalI (zrI naMdIsUtranA saMkSipta paricaya) 637 sarvAnugamaya (cAre anuyeganI bInAthI bhareluM) paMcamAMga zrI bhagavatIsUtra tathA devavAcake banAvela zrInaMdIsUtra ane zrI Avazyaka temaja vizeSAvazyaka vagere ghaNAMe AgamagraMthamAM AvuM uttama jJAna pAMca prakAranuM kahyuM che. te A pramANe-(1) matijJAna (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna (4) mana:paryavajJAna (5) kevalajJAna, A bAbatamAM yukti paNa emaja spaSTa jAhera kare che ke jema duniyAnA prakAzaka (1) sUrya, (2) caMdra, (3) graha, (4) nakSatra, ne (5) tArA ema pAca padArtho che, tena jJAna paNa pAMca kahyAM che. kAraNa ke zrutajJAnanA daSTAMte paNa jJAna prakAzaka ja che. prakAza ane jJAna A be zabdomAM arthanI apekSAe talabhAra judAza che ja nahi, ema ahIM zarUAtamAM kahelI "tALa pacAsa homo tavo saMgano kutti' (ityAdi) vagere gAthA ja jaNAve che. A pAMce jJAnanuM svarUpa, dUkAmAM kramasara A pramANe jANavuM:- 1 matijJAna "vRdhe zAne "jANavuM' A arthamAM mana dhAtu vate che. tethI artha ema karavo ke "vicAravuM ? enuM nAma mati kahevAya. athavA jenAthI pAMca iMddhi ane mananI madada laI niyata padArtho samajAya te matijJAna kahevAya. AnuM rahasya e che ke jemAM zabda ane arthanI vicAraNAne anusaravAnuM hoya, te to mutajJAna kahevAya che. AnAthI matijJAnane juduM pADavAnI khAtara ema kahyuM che ke zabdArthanI vicAraNAvALA jJAna sivAyanI Idriya ane manathI je yogya dezamAM rahelA padArthonI bInA jANavI, te matijJAna kahevAya. pUjya zrIanugadvAra sUtra tathA A zrInaMdIsUtramAM paNa A jJAnane "AbhinibAdhika jJAna 2 ema kahIne oLakhAvyuM che. juo A rahyo te pATha- " nANaM paMcavihaM paNNattaM, taM jahA / AbhiNibohiyanANaM, suyanANaM ohinANaM maNavajjavanANaM kevalaNANaM / " prazna: AbhinibAdhika zabdano artha samajavo ? 1. A satramAM chavAjIva-leka-aleka-svasamaya-parasamaya vagerenuM vividha prakAre svarUpa jaNAvyuM che, tathA bIjAM sUtro karatAM AmAM viziSTapaNuM e che ke jyAre zrI AcArAMga vageremAM zake, anAganuM varNana karyuM che, tyAre A sUtramAM dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga, caraNukaraNAnuyoga, dharmakathAnuyoga ema cAre anuganI bInA kahI che. zrIgautama mahArAjA vagere gaNadharanI bInA, zrI atimukta munirAja vagerenuM nirmala jIvana bahu ja vairAgyaraMga vadhAre e rIte jaNAvavA uparAMta zrIgikAnagarInA zrAvakanuM ane jayaMtI zrAvikA vagerenuM varNana apUrva bodha Ape evuM che. 2. AmAM sAmAyika, caturvizatistava, vaMdanaka, pratikramaNa, kAyetsarga, ane pratyAkhyAna e che AvazyakenuM vistArathI varNana karyuM che. Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta uttara: abhi eTale sanmukhapaNuM. tAtparya e ke jemAM jANavA lAyaka padArtha yogya dezamAM rahevo joIe AvI apekSA che. tathA ni eTale niyatapaNuM. AnuM rahasya e che ke je (jJAna)mAM iMdriya vagerenI madada levI paDe che. Avo je potapitAnA sparza vagere viSayane anusarate bedha te abhinibodha kahevAya. ane te ja AbhinibAdhika jJAna kahevAya. ahIM abhinibodha zabadathI "ika| pratyaya joDAIne AbhinibAdhika zabda bane. matijJAnanA ane Abhinibedhika jJAnanA arthamAM lagAra paNa phera che ja nahi, AgaLa je zrutajJAna kahevAze, temAM paNa pahelAM zabda saMbhaLAya, tyAra bAda "gharaghavAyo ghaTa eTale ghaTa zabdathI ghararUpa artha jANo, ane ghaTarUpa arthane jaNAvanAro ghaTa zabda che, A pramANe je vAvAcakabhAva nAmanA saMbaMdhane yAda karavo. A baMnene (zabdazravaNa ane saMbaMdha maraNa) matijJAna svarUpe jANavA, zrI tavArthamAM Ane sAMvyavahArika pratyakSa jJAna tarIke jaNAvyuM che. A jJAna samyagdaSTi jIvane hoya che. 2. zratAna-zadArthanI vicAraNA karatAM karatAM iMdriya ane mana dvArA je baMdha thAya, te zrutajJAna kahevAya. ahIM daSTAMta e che ke koI ema bole ke "ghag , A zabdane sAmA UbhelA mANase sAMbhaLo. tyArabAda sAMbhaLanAra zabdArthano saMbaMdha yAda kare che ke ghaTa zabda kaMbugrIvAdi AkAravALA padArthane jaNAve che. ahIM sudhI jJAna te matijJAnasvarUpa che. zabdArthane saMbaMdha yAda karyA bAda je ghaTarUpa arthane bAdha thaye te zratajJAna kahevAya. AmAMthI samajavAnuM e male che ke matijJAna zratajJAnanuM kAraNa che. A zrutajJAnanA be bheda che. (1) dravyazrata, (2) bhAvamata, (1) chApelAM akSaro tathA je zabda belAya te dravyagruta kahevAya. (2) zabdane sAMbhaLanAra jIve zabda dvArA arthane jANe e bhAvakRta kahevAya. AnuM rahasya e che ke bhAvakRtanuM kAraNa dravyazrata che. tathA je arthanI bAju lakSya rAkhIne zabda bolAya, A avekSAe bhAvatanuM kAya dravyazrata kahI zakAya. matijJAnanI mAphaka A zrutajJAna paNa samyagdaSTi jIvone hoya che. zratajJAnAvaraNIya karmanA kSopazamathI je thAya te zrutajJAna kahevAya. AvuM zrutajJAna mana vinAnA ekendriyAdi jIvone heya che. kAraNa ke temane paNa AhAra saMjJA vagere cAre nA hoya che. ane AhAragrahaNa vagerene anukUla je aspaSTa adhyavasAya te saMjJA kahevAya. A saMjJA zrutajJAna mAnyA sivAya na ghaTe, karmagraMthAdi zAstromAM A AzayathI ekendriyAdine zrutajJAna kahyuM che. 5. avadhi jJAna-iMdriya ane mananI madada vinA je sAkSAta rUpI padArthonuM na thAya te avadhijJAna kahevAya. mATe ja zrInaMdIsUtra vageremAM avadhijJAnAdi traNe jJAnAne pratyakSa jJAna tarIke oLakhAvyA che. Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI naMdIsUtranA saMkSipta paricaya ) 39 4. mana:paryavajJAna--jenAthI mananA bhAva jANI zakAya te mana: vajJAna kahevAya. AmAM mana: ane pava A be zabdanA atha khAsa samajavA joI e. mananA e bheda che. (1) dravyamana (2) bhAvamana, temAM saMjJI paMcendriya jIvA kAyayeAganI madadathI vicAra karavAmAM upayAgI evA manAvAnAM dravyeA (eka jAtanA sUkSma skaMdhA) ne grahaNa kare. tyAra bAda vicAra (karavA) lAyaka padArthanA vicAra karavAmAM joDAelA manAyAganI madadathI te grahaNa karelAM drabyAne manarUpe pariNAma pamADe, pachI tenA AdhAre vicArazreNI pravarte', ahI' samajavAnuM e ke vicAra karavAmAM madadagAra pudgalA dravyamana kahevAya. ane tevA vicArane anusaratA je pariNAma te bhAvamana athavA pava kahevAya. AvA mananA pa vAnu jJAna jethI thAya, te mana:paryava jJAna kahevAya. jIva jevA vicAra kare, tevA AkAra te pudUgalA (dravyamana)mAM paDe che. mana:parya jJAnI mananA pAmane sAkSAtabhAve jAve jANe, ane A bhavya jIve Ave! ( amuka) vicAra karyAM'" A vAta anumAnathI jANe. maneAvaNAnA pudgalAmAM je AkAra paDayo hoya, te uparathI ema vicAre ke A (ghaTAniA) AkAra uparathI sAbita thAya che ke ANe A ja padArtha ciMtanyeA. A mAbatamAM dRSTAMta e che ke graMthane vAMcanAra mANasa tenA lekha uparathI graMthakAranA Azaya samajI jAya, tema ahIM paNa samajavuM, eTale maneAvaNA sivAyanA ghaTAdi padArthone A cAthA jJAnathI na jANe, paNa anumAnathI jANe, A AkhatamAM juo sAkSipATha-JaLapha vaphreDanumALAgo (vAghAnanumAnAta nAnAti) 5. kevaLajJAna--badhA jJAnAmAM A jJAna zreSTha gaNAya che. kAraNa ke AnAthI dravyAdinI badhI bInA jANI zakAya che. prazna:--ahI' kevala zabdanA atha zA ? (6 uttara:--kevala zabdanA 6 arthA thAya che, temAM pahelA atha kaivala eTale eka " ema karavA. kAraNa ke yAre temA guThANuM kevalajJAna prakaTa thAya, tyAre bAkInA cAra jJAnA heAtA nathI. ema Avazyaka niyuktinA narkemni = chAkamasthi nALe' A vacanathI kahI zakAya che. prazna:--pAtapAtAnA AvarNanA kSayApazcame matijJAna vagere cAre pragaTe che. tuve kSApazama karatAM caDhiyAtA kSaya thAya, tyAre tA temanI nila svarUpe haiyAti hAvI ja joIe, jema kSayApazamabhAvanuM cAritra jyAre cAritramAhanA kSaya thAya tyAre nAza na pAme paNa pahelAM karatAM vadhAre ni`la bane, tema ahIM kevalajJAna thAya, tyAre te cAre jJAna kema na heAya? kahyuM che ke-- AvaraNa desavigame - jAI vijjaMti mhsuy| INi || zrAvaraNa savyavigame kaha tAiM na huti jIvassa ||1|| Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrIvijayasUrIzvarakRta uttara:-vAdaLAmAM DhaMkAyelA sUryanI ADe sAdaDI rahI hoya, ane tenI pAchaLa ghaTa vagere padArgo rahyA hoya. ahIM evuM bane che ke sUryanAM kiraNe vAdaLamAMthI nIkaLI sAdaDI vagere je ADA (vacamAM) rahyAM che, tenA bAkAmAM pesIne ghaTAdi padArthone prakAze che. A daSTAMta cAlu vAtamAM A pramANe utAravuM. sUryanI jagyAe kevalajJAna samajavuM, tathA meghanA jevuM kevalajJAnAvaraNIya karma ane sAdaDI vagerenA bAkA je matijJAnAvaraNIyAdi karmono kSayopazama samajavo; eTale kevalajJAnAvaraNIya karmathI DhaMkAyelA kevalajJAnano prakAza vacamAM rahelA matijJAnAvaraNIyAdinA kSayopazama rU5 bAkAmAMthI nIkaLIne chavAdi padArthone prakAze che. A pramANe kSayapazAmajanya prakAzane anusAre matijJAna vagere nAma pADayAM che. A hetuthI jema vAdaLAM vagere AvaraNe (ADAza) dUra thayA bAda sUryane pahelAMnI je aspaSTa prakAza hoto nathI, paNa tethI vilakSaNa bIje ja spaSTa prakAza hoya che. ema jyAre kevalajJAnAvaraNIya tathA matijJAnAvaraNIyAdi khase eTale nAza pAme, tyAre pahelAMne matijJAnAdi nAmane dhAraNa karanAra prakAza na ja hoya; paraMtu badhI rIte spaSTa e judA ja prakAza hoya che. jethI sarva padArthonI saMpUrNa bInA jaNAya, A bAbatamAM juo sAkSipATha A pramANe che kaDavivarAgayakiraNA-mehaMtariyastha naha viNesassa / / te kaDamehAvagame, na huti jaha taha imAiMpi // 1 // (Ane spaSTa artha upara jaNAvI dIdhuM che.) A bAbatamAM bIjA pUjya AcArya bhagavaMto ema kahe che ke jyAre sUrya Uge, tyAre tenA vadhu prakAzamAM nakSatra vagerenuM teja samAI jAya. AthI jema sUryodayakAle teo hoya chatAM binajarUrI gaNAya, ema kevalajJAnanA samaye bAkInA jJAne heya kharA, paNa te badhA kevalajJAnathI UtaratA darajajAnA che. kAraNa e badhA jJAnanuM kAma kevalajJAna sArI rIte banAvI zake che. A AzayathI te vakhate matijJAnAdi jJAna hoya kharA, paNa kaMI paNa lAbhadAyI na hovAthI te gaNatrImAM gaNAtA nathI. kahyuM che ke - aNNe AbhiNibohiyanANAINi vi jiNassa vijjati // aphalANi ya sUrudae-jaheva nakkhattamAINi // 1 // (2) kevala zabdane bIjo artha "zuddha thAya che. Ama kahevAnuM rahasya e che ke kevalajJAnAvaraNIno saMpUrNa (mUlathI) kSaya thAya tyAre kevalajJAna thAya. tethI AvaraNarUpI mela lagAra paNa rahetuM nathI, mATe taddana cekhuM evuM je zAna te kevalajJAna kahevAya, Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrInadIsUtranA saMkSipta paricaya) (3) kevala zabdane trIjo artha "pUrepUruM thAya che. bIjA jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thAya, tyAre zarUAtamAM jJAna ochA vadhatA pramANamAM thAya che AvuM kevalajJAnamAM hotuM nathI. kAraNa ke jyAre kevalajJAnAvaraNIya karmane saMpUrNa kSaya thAya tyAre zarUAtamAM ja pUrepUruM prakaTa thAya che. A kAraNathI kevalajJAnane ema paNa artha thaI zake ke pUrepUruM jJAna te kevalajJAna kahevAya. (4) asAdhAraNa" evuM je jJAna te kevalajJAna kahevAya. kAraNa ke AnA jevuM bIjuM eka paNa jJAna nathI ema ceAtho artha thaI zake che. (5) anaMta evuM je jJAna te kevalajJAna kahevAya kAraNa ke AnAthI badhA padArthonI anaMtI bInA jaNAya che. ane te sAdi-ananta kAla sudhI rahe che. ema pAMcamo artha jANavo. (6) vyAghAta vinAnuM je kAna te kevalajJAna kahevAya, bhIta vagerenI pAchaLa padArtho rahyA hoya, athavA ghaNe cheTe lekamAM ke alAkamAM padArtho rahyA hoya, to paNa te bIna A jJAnathI jaNAya che. padArthonuM ghaNe cheTe rahevuM, athavA bhIMta vagerenI ADe (pAchaLa aMtare) rahevuM, e vyAghAta kahevAya. prazna:- pAMca jJAnamAM paheluM matijJAna pachI zrutajJAna vagere jJAna kahyAM Ave krama kayA muddAthI rAkhyo che? uttara : matijJAna vageremAM mati ane zratajJAna A be eka sAthe kahevA joIe kAraNa ke pAMca bAbato baMnemAM sarakhI rIte ghaTe che. te A pramANe - 1. je matijJAnane svAmI hoya, te ja zrutajJAnano paNa hoya. ane zratajJAnane svAmI hoya te matijJAnane paNa hoya che, ema baMnenA svAmI sarakhA che. ema A zrInaMdIsUtranA 70 marUnALafpacAri vacanathI kahI zakAya. - 2, matijJAnanI jeTalI sthiti kahI che, teTalI zrutajJAnanI paNa kahI che. temAM pravAhanI apekSAe baMnene samaya sarva kAla jANu, ane apatita eka jIvanI apekSAe kAMIka vadhAre chAsaTha sAgaropama eTale kAla jANe, A bAbatamAM zrI vizeSAvazyakane juo sAkSipATha- do vAre vijayAisu-gayasya tiNNA'ccue ahava taaii|| airegaM narabhaviyaM, nAnAjIvANa savvadA // 1 // ema baMnene samaya sarakho che. 3. jema iMdriyo dvArA matijJAna thAya che, tema zratajJAna paNa iMddhi dvArA thAya che. A pramANe baMnenA kAraNe paNa ekasarakhAM che, Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64ra zrIviryapaddhasUrIzvarakRta 4, jema matijJAnathI Adeza karIne sarva dravyAdi jaNAya, ema zratajJAnathI paNa badhA dravya vagere jaNAya. A pramANe baMneno viSaya sarakho che, 5. matijJAna jema parokSa che, ema kRtajJAna paNa tevuM ja che. A pramANe baMnemAM parokSapaNuM rahe che. prazna : avadhijJAna vagere traNa pratyakSa jJAnanI pahelAM matijJAna ane zrutajJAna tema kahyAM? uttara : je jIvane matijJAna ane zrutajJAna hoya, tene ja te pachInA avadhi vagere jJAna heya. A muddAthI traNa pratyakSa jJAnanI pahelAM be pakSajJAna kahyAM che. ema vizeSAvazyakanI 85 mI gAthA paNa jaNAve che. prazna : matijJAna ane zrutajJAnamAM paheluM matijJAna zAthI kahyuM? uttara : matijJAnapUrvaka zrutajJAna thAya che te A pramANe : pahelA avagrahAdirU5 matijJAna thAya, ne te pachI zratajJAna thAya. ema vizeSAmAM 105mI gAthAmAM ane A zrI naMdIsUtranI cUNimAM paNa kahyuM che. prazna : A baMne jJAnanA svAmI vagere eka sarakhAM che, tethI matijJAna ane zratAnamAMthI ekane mAnavAmAM vAMdho che? uttara : jema baMnenuM ekapaNuM jaNAvyuM, evI rIte sAta kAraNene laIne matijJAnamAM ane zrutajJAnamAM judAza paNa jaNAya che. mATe bemAMthI ekane mAnavAthI baMnenuM kAma sare (thAya) nahi, sAta kAraNonI bInA TUMkamAM A pramANe jANavI. 1. baMnenA lakSaNa judA judA che. juo - manyate yogyo'rtho'nayeti matiH eTale jenAthI yogya artha jaNAya, te matijJAna kahevAya, ane sAMbhaLavuM athavA zabdone sAMbhaLavAthI je jJAna thAya, e mutajJAna kahevAya vagere. 2. baMnemAMthI eka kAraNa ane bIjuM kArya che. zrutajJAnanuM kAraNa matijJAna che. jema ghaTanuM kAraNa mATIno piMDa che, tema matijJAna dvArA zrutajJAna thAya che. zAstro bhalene ghaNAM sAMbhaLyAM heya, paNa je zAstra vAraMvAra saMbhArIe, ane te bAbatamAM vadhAre vicAraNAtoM ja karIe; to te zAstranA vicAre hRdayamAM vadhAre spaSTa rIte kase che. AthI samajavAnuM che ke zrutajJAnano pAyo matijJAna che. matijJAna jeTalA pramANamAM vadhaghaTe, te pramANe mutajJAnamAM paNa pheraphAra jarUra thAya tethI ema sAbita thayuM ke matijJAna e kAraNa che ane zrutajJAna kArya che. Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kAvalI (zrIna'dIsUtrane sakSipta paricaya ) 643 3. tenA bheDhDhAnI saMkhyA alaga alaga kahI che. matijJAnanA 28 vagere ane zrutajJAnanA 14 vagere bheda che. 4, temAM kAraNa tarIke iMddhio judI judI jaNAvI che. zrotrendriya dvArA je jJAna thAya te zrutajJAna, ane bAkInuM matijJAna kahevAya. ema vizeSAvazyakanI 117mI gAthAmAM kahyuM che. pa. jema chAlanuM dAraDuM ane ema matijJAnathI zrutajJAna thAya mATe matijJAna chAla jevuM ane zrutajJAna DhArA jevuM kahevAya. 6. matijJAna akSaravALuM ane akSara vinAnuM paNa hoya che, kAraNa ke nivikalpa evu' avagrahajJAna anakSara kahevAya, ane IhAdinuM jJAna te akSaravALuM che mATe sAkSara kahevAya. ane zrutajJAna sAkSara (akSaravALuM) ja che, kAraNu ke akSara vinA zabdArthanI vicAraNA kaI rIte thaI zake ? eTale na ja thaI zake, 7. matijJAna mUMgA mANasanA jevuM che, kAraNa ke peAtAnuM svarUpa bIjAne jaNAvI zakatuM nathI. ane zrutajJAna e mUMgA jevuM na kahevAya, kAraNa ke te peAtAnu ane bIjA jJAnAnuM svarUpa jaNAvI zake che. ema vizeSAvazyakanI 97mI gAthAmAM kahyuM che. prazna : matijJAna ane zrutajJAnanI pachI avadhijJAna kahevAnuM zuM kAraNa ? uttara : cAra kAraNeAthI matijJAna ane zrutajJAna pachI avadhijJAna kahyuM che, te bInA TUMkAmAM A pramANe jANavI: 1. samyakatva guNathI nahi paDelA te te jJAnavata eka jIvanI apekSAe matijJAna zrutajJAnanI sthitinI jema avadhijJAnanA paNa sAdhika 66 sAgaropama kAla kahyo che, ema sthiti sarakhI jaNAvI. 2. jyAre mithyAtvanA uddaya thAya tyAre jema matijJAna-matiajJAnarUpa thaI jAya ane zrutajJAna zrutaajJAnarUpe pharI jAya. ema avadhijJAna vibha'gajJAnarUpe pazcAya che, ema vipa yanI sarakhAmaNI jaNAvI, 3, je pahelAM e jJAnanA svAmI hoya, te ja jIva avadhijJAnanA paNa svAmI hAya che. 4. vibhagajJAnI dhruva vagere jyAre samyagdarzana guNane pAme tyAre te ja samaye matijJAna vagere traNa jJAna te samyagdaSTi devAdine prakaTa thAya, ema lAbhanI sarakhAmaNI jaNAvI. prazna : avadhijJAnanI pachI manaHpavajJAna kahyuM emAM zuM kAraNa ? uttara : cAra kAraNathI adhijJAnanI pachI mana:paryavajJAna kahyuM che, te A pramANe-- Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayapadmasUrIzvarakRta 1. 'tenA svAmI chadmastha jIva che, jema avadhijJAna chadmasthata thAya tema mana:paryavajJAna paNa tene thAya che. 44 2. baMnemAM viSayanuM paNa sarakhApaNuM jaNAya che. avadhijJAnathI rUpI drabyAnI bInA jaNAya, ema mana:paryaM`vajJAnathI paNa rUpI (manAva`NA) drabyAnI bhInA jaNAya che. 3. temAM bhAvanI sarakhAmaNI ddekhAya che, te A pramANe!--jema avadhijJAna kSAyeApamika bhAvamAM varte che, tema mana:paryavajJAna paNa kSAyeApamika bhAvamAM varte che. 4. baMnemAM pratyakSapaNuM rahyuM che, te A pramANe-jema avadhijJAna pratyakSajJAna kahevAya che, tema mana:paryavajJAna paNa tevuM ja che, ema vizeSAnI 87mI gAthAmAM kahyuM che. prazna : mana:paryavajJAna pachI kevalajJAna kahyuM, tenuM zuM kAraNa ? uttara : traNa kAraNathI mana:pa`vajJAnanI pachI kevalajJAna kahyu` che, te A pramANe:1. matijJAna vagere cAre jJAna padmArthAMnI mInA adhUrI jaNAve che ane kevalajJAna tA pUrepUrI khInA jaNAve che mATe sarvottama kahevAya, tethI chevaTe badhA jJAnamAM mukuTa jevuM kevalajJAna kahyuM, 2. apramattatine jema mana: vajJAna upaje, ema kevalajJAna paNa apramatta veAne ja thAya. ema baMnemAM apramattapaNuM rahyuM che. 3. je bhaya jIva adhA jJAnAne pAmavAnA heAya te chevaTe jarUra kevalajJAna pAme ja. A irAdAthI mana:paryavajJAna pachI kevalajJAna kahyuM che. A rIte meM samyajJAnanuM rahasya ghaNAM svapara-zAstronA AdhAre bahu ja Dha'kAmAM jaNAvyuM che. zrIvizeSAvazyakAdi zAstromAM te tenuM bahu ja vistArathI varNana karyu che. graMtha mATI thaI jAya, tethI meM ahIM sakSepamAM kahyuM che. ahIM nadIsUtranA TuMka paricaya pUrNa thAya che. // zrInadIsUtranA saMkSipta paricaya pUro thayA !! Pin Pin 5 // zrI jaina pravacana kiraNAvalInA chavvIzamA prakAza pUrNa thayA ! 5 Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIza prakAza che zrI anuyogadvAra satranA saMkSipta paricaya // AryA // vucchaM paricayalesaM, aNuprogaddArasiTThasuttassa // aNuogapurapavese, vAramiNaM suttasahattho // 213 // jANAgamamaMjusu-gdhADaNavarakuMciyAsamaM sattaM NijjuttirahassavayaM, nANadesAI paNNattI // // 214 / / AvassayasuyakhaMdhe, nikkhevaniojaNaM tahA kiccA / / samvatthavi nidiha, aNuogo sucavakkhANaM // 215 // meyA upakkamAI, tassa pabheyAvi vittharA bhaNiyA / / aMgulakAlasarUvaM, pallovamasAgarAigayaM // 216 // nANaguNaksapamANe, paccakkhaNumANapamuhapaNNattI // AgamapamANabhaNaNe, attAgamapamuhabheuttI // 217 // gaNaNAparUSaNAe, saMkhijjAiyasarUvapaNNavaNA // vacandhayAi bhAvA, uvAkame vistharA bhaNiyA / / 218 // nikkheve bheyatigaM, do bheyA aNugame ya vitthArA // chancIsai dArucI, AvassayavaNiyANugame // 219 // nayavAre pajjaMte, sattanauttI taheva sattaNhaM // mANe taha kirivAe, maMtabhAvo viNiTThio // 220 / calai raho cakkehiM, jaha vohi taha lahaMti muttisuhaM // jiNasAsamayA bhanbA, sigdhaM varanANakiriyAhiM / / 221 / / Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta gurUmaihoNA sajne, suttatthA varagurUNa viNaehiM / / te labbhA paDhikaNaM. jaitthabohA saparabhaddA // 222 / / zabdArtha:--have huM zrI jaina pravacana kiraNAvalInA satyAvIzamAM prakAzamAM zrIanuyogadvAra sUtranA paricayane TUMkamAM kahIza. zrIgItArtha AcArya bhagavaMta vagere mahApuruSo AjJAniyAdi sadguNa ziSyone zrIAcArAMgAdi sUtronA arthone sarala paddhatie samajAve te anuga kahevAya. A ja muddAthI kahyuM che ke "anuko vANAM ? eTale svArthanuM je vyAkhyAna te anuga kahevAya. tenA dvArenuM (sAdhananuM) varNana je sUtramAM karyuM hoya te anugadvAra sUtra kahevAya. jema eka nagara hoya, temAM je javA AvavAnA aneka moTAM nAnAM daravAjA hoya, te lake AnaMdathI nagaramAM jaI zake ne tyAMthI nIkaLI zake che. tema ahIM anuga rUpI nagaranA (1) upakrama, (2) nikSepa. (3) anugAma, (4) nayarUpa cAra moTA daravAjAe kahyA che. upakramAdinA bheda rUpa nAnA daravAjAe kahyA che. eTale upakramAdi 4 sAdhanothI anuyoganuM yathArtha svarUpa jaNAya che, mATe upakrama vagere 4 sAdhano anuyoga rUpI nagaramAM praveza karavA mATe ne upalakSaNathI nIkaLavA mATe daravAjA jevA che, ema khuzIthI kahI zakAya. 213. zrIAcArAMga sUtrAdirUpa Agama ratnonI peTIne ughADavA mATe cInA jevuM A zrIanuyAgadvAra sUtra che. eTale pUrve kahelA Agama-maMjUSAne ughADanArI be kaMcI jevA zrInadIsUtra ane anuyAgadvAra sUtramAMnuM A bIju sUtra che. A be sutrone bIjA graMthamAM cUlikAsUtra tarIke oLakhAvyAM che. eTale A cUlikA satrathI be satrone svIkAre che, ane zrIbhadrabAhu svAmIe racelI niryuktionA yathA bodhane karAvanAruM A zrI anuyogadvAra sUtra che. ahIM zarUAtamAM pAMca jJAna rU5 nadIne jaNAvatAM kahyuM che ke pAMca jJAnomAM zrIzratajJAna ja bIjAnI pAsethI laI zakAya che ne bIjAne daI zakAya che, mATe tenA ja uddeza vagere yogo dvahananI kriyA karAvavAnA avasare ziSyane karAvAya che. A prasaMge uddeza, samuddeza ane anujJAnuM svarUpa vagere bInAone paNa vistArathI samajAvI zakAya che. ra14. pachI (1) Avazyaka zabda, (2) zrata zabda, (3) ne skaMdha zabadanA nikSepAnI saMpUrNa bInA jaNAvIne kahyuM che ke A rIte jIva ajIva vagere tamAma zabdomAM nikSepAnI vicAraNuM karavAthI te te padArthona yathArtha svarUpa jaNAya che. sUtranA arthanuM je yathArtha svarUpe kahevuM te anuga kahevAya. 215. A anuyoganA (1) upakrama, (2) nikSepa, (3) anugAma, (4) naya A rIte mukhya cAra bheda kahIne te darekanA (upakramAdinA) paNa bhedo, ane traNa prakAranA aMga (AMgaLa), tathA samaya, AvalikA vagere kAlanuM temaja palyopama sAgaropama vagere kAlanuM paNa svarUpa jaNAvyuM che. 216, tathA upakamanA karelA vistRta vanamAM Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene pravacana kiraNAvalI (zrI naMdIsUtrane saMkSipta paricaya) 147 jJAnaguNa-pramANanuM svarUpa jaNAvatAM pratyakSa anumAna, upamAna pramANanuM svarUpa kahIne Agama pramANunI bInA kahI che. temAM sUtranI ne arthanI apekSAe AtmAgama, anaMtarAgama, paraMparAgamanI hakIkata paNa spaSTa samajAvI che. ra17. gaNanA (saMkhyA)nI hakIkata jaNAvatAM saMkhyAtAnuM, asaMkhyAtAnuM ne anaMtAnuM svarUpa, tathA vaktavyatAnuM svarUpa temaja, arthAdhikAranuM varNana vagere bInA vistArathI kahIne upakramanuM varNana pUruM karyuM che. 218. pachI nikSepanA varNanamAM (1) ghaniSpanna nikSepa, (2) nAma niSpanna nikSepa, (3) sutrAlApaka niSpanna nikSepa, A traNa bhedonuM svarUpa vistArathI kahIne anuyoganA anugama nAmanA trIjA bhedanA be bhedonuM svarUpa, ane Avazyaka sUtramAM kahelA uddezadvAra vagere ra6 dvArenuM svarUpa paNa jaNAvyuM che. 219 tathA upakramanA chellA bheda rUpa nayanA varNanamAM tenA 7 bheda vagerenuM svarUpa jaNAvIne kahyuM che ke A sAte nayano jJAnanaya ane kriyAnayamAM samAveza (aMtarbhAva) thAya che, e yAda rAkhavuM joIe. ra20. jema ratha be paiDAMthI cAle che, tema zrIjInendra zAsananA rasika bhavya jIvo nimala jJAnanI ane kriyAnI sAtvikI ArAdhanA parama ullAsathI karIne jarUra muktinA avyAbAdha sukhane pAme che. ahIM samyaga jJAnamAM samyagdarzanano samAveza karIne kahyuM che ke "jJAna kriyAthI mokSa maLe che. rara. tamAma sUtronA artho gurumahArAjanI buddhine AdhIna che. eTale strArthanI dorI zrIAcArya bhagavaMta vagere parama gItArtha mahApuruSonA hAthamAM rahI che. kAraNa ke teo ja sUtranA yathArtha rahasyane jANe che, ane upadeze che. (teno upadeza kare che) mATe te sUtrArtho zreSTha guru mahArAjanA vinaya vagere sAcavIne ane yogAdvahanAdi vidhine karIne ja meLavI (pAmI) zakAya che. ema samajIne he munivare ! tame te rIte A zrI anugadvAra vagere tamAma sUtrone bhaNIne zrIguru mahArAjanI prasannatAthI yathArtha bedha pAmIne tamAruM ne bIjA bhavya jIvonuM (caturvidha saMghanuM) kalyANa karaje. rarara zrI anugadvAra sUtrano saMkSipta sAra zrI AcArAMgAdi sutronI sAthe bahu ja najIkapaNe saMbaMdha rAkhanArI niyuktio che, zrIcauda pUrva mahAmAe ja te niyuktionI racanA kare che. temAM hAla je zrI AcArAMga, sUtrakRtAMga, uttarAdhyayana sUtra. dazavaikAlika sUtra, Avazyaka sUtra. vyavahAra satra ne brahaka95 sUtranI niyukti maLI zake che, te 7 niryuktionI sAthe zrI. suryaprajJata, dazAzrutaskaMdha ane RSibhASita sUtranI niyuktione gaNatAM 10 niyuMtionI racanA karanArA cauda pUrvI zrIbhadrabAhasvAmI mahArAja che. zrI dazavaikAlika savanA ne zrIuttarArthayanasUtranA niyukti, bhASacUNiane TIkAomAMnAM keTalAMka For Private & Personal Use Only Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 648 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta (arthanA) sAdhano labhya ne mudrita paNa che. A niyuktionuM rahasya nikSepa-anugama ane nAnA svarUpane samajavAthI ja jANI zakAya che. AvA aneka muddAothI te daza niryuktiomAM kahelI nikSepa vagerenI gahana (samajavAmAM kaThIna) bInAone samajavAnuM asAdhAraNa sAdhana A anuyAgadvAra sUtra che. ahIM upakramanI bInA bahu ja vistArathI samajAvIne nikSepa, anugama ane nAnuM svarUpa madhyama paddhatie (bahu vistArathI nahi, ne bahu TUMkAmAM paNa nahi, A rIte) varNavyuM che. (1) dUra rahelA zAstranA rahasyane je najIkamAM lAvIne TUMkAmAM kahevuM eTale zAstranI saMpUrNa bInAne TUMkAmAM prastAvanAdi rUpe je jaNAvavI te upakrama kahevAya, A rIte cAra anuyogonuM yathArtha varNana karyuM che. AvI rIte je zAstranA upakrama jaNAvyo hoya, tenA ja nikSepAnuM varNana karAya, A muddAthI upakramanI pachI nikSepane kahyo che, jenA nikSepA kahyA hoya, tene ja anugama thAya, ne jene anugAma thayo hoya, temAM ja nAnA vicAro jaNAvI zakAya, A muddAthI upakrama, nikSepa, anugama, ane naya A kame ja cAra anuyoga jaNAvyA che. (2) je nAma-sthApanA-dravya ane bhAvathI padArthane vicAravA te nikSepa kahevAya. (3) nikSepo jaNAvIne sUtrane arthanI sAthe je saMbaMdha joDe eTale A sutrane A rIte A artha thAya che, ema je kahevuM te anugAma kahevAya. (4) dareka padArthamAM judI judI apekSAe aneka dharmo rahe che, chatAM temAMnA eka dharmane je svIkAre te naya kahevAya. sUtranA arthane jaNAvyA bAda chevaTe nayonI bInA kahevAya che. A zrI anugadvAra sUtramAM (1) kAvyanI daSTie upayogI vIrarasa vagere nava rasanI hakIkata dRSTAMto sAthe TUMkAmAM jaNAvI che. temaja sAta svaronA vanamAM dareka svaranAM nAma ane sthAna kahIne te svarane bolanArA jIvonA nAma tathA je vAjitramAMthI je svara nIkaLe te hakIkata, temaja svaranAM lakSaNo, traNa grAma, ra1 mUInA, svaranAM utpattisthAna, jAti geyanA guNe vagere padArthonuM varNana tathA sAmAsika, taddhita vagere padyAnuM paNa varNana karyuM che. A sUtranI cUrNimAM svaranA traNa grAma vagerenA artho kahIne A bInAnuM mUlasthAna pUrvenA bheda rUpa svara prAbhata jaNAvyuM che. keTalAka vidvAne mAne che ke zrI Arya rakSitasUrijIe A anuyogadvAra satranI vikrama saMvata bIjA saikAmAM racanA karI, ema saMbhave che. ? A zrI anugadvAra sutranAM athadhaka traNa sAdhana che, temAM (1) zrI jinadAsagaNi mahattare rara3pa zloka pramANu cUNinI racanA karI hatI. (2) te cUNinA AdhAre yAkinI mahattarAsanuM zrI haribhadrasUri mahArAje laghu TIkA banAvI hatI. (te baMne pAI che.) (3caNi ane hAribhadrIya laghu vRtti vagerenA AdhAre mAladhArI zrI hemacaMdrasUri mahArAje pa800 zloka pramANa maTI TIkA banAvI, te paNa chapAI che. zrI anuyogadvAra sUtrane saMkSipta sAra pUrNa thayo. Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNIvalI (zrI anuyogadvAra sUtranA saMkSipta paricaya) 49 zrI anuyAgadvAra sUtrane TuMka paricaya ahIM zarUAtamAM zrI mahAvIra devane ane zrI gautamasvAmI vagere dharmAcAryone, tathA zrutadevatAne namaskAra karIne anukrame Avazyaka, zrata, ane skaMdha zabdanA nikSepAnI bInA ane pAMca jJAnanA varNanavALI ladhu naMdInuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke matijJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, ane kevalajJAna rUpa cAra jJAnanA uddeza, samuddeza ne anujJA karAvAtA nathI, paNa zrutajJAnanA ja te traNa uddezAdi karAvAya che. A prasaMge TIkAkAre uddezAdinuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke guru ziSyane je zarUAtamAM sutrane ane arthane bhaNave eTale "he ziSya! tuM have A sUtranuM adhyayana (abhyAsa) kara " AvuM je guruvacana te uddeza kahevAya. ane "he ziSya! te bhaNelA sUtranA arthane sthira paricita (bhulAya nahIM tevA) kara " AvuM je guruvacana, te samudeza kahevAya. tathA "he ziSya! bIjA sAdhuone te sthira paricita karelA sUtrano artha bhaNAvaje AvuM je gurunuM vacana (kahevuM), te anujJA kahevAya. ane A uddeza, samudeza, anujJA, aMgapraviSTa sUtronAM ne anaMgrapraviSTa sUtronAM karAvAya che. ema paNa kahI zakAya ke kAlika sUtronA ne utkAlika sUtronA athavA Avazyaka sUtranA ne Avazyaka sUtrathI bhinna sUtronA godvahana kAle karAvAya che. A prasaMge TIkAkAre zrI AcArya bhagavaMtanA guNAnI ane nikSepAnI paryAyavAcaka zabdo vagere jaNAvavApUrvaka vyAkhyA tathA parSadAnA bhedonuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che. pachI Avazyaka sUtra aMgarUpa nathI, paNa zrutaskaMdha rU5 ane 6 adhyayananA samudAyarUpa che, ema kahIne kramasara Avazyaka, zrata, skaMdha ane adhyayananA nikSepAonI bInA jaNAvatAM kahyuM che ke jyAM vadhAre nikSepAno saMbhava na hoya, tyAM paNa (te padArthamAM paNa) nAma, sthApanA, dravya, bhAva rUpa cAra nikSepAenI bIna jarUra jaNAvIne te vivakSita padArthanuM yathArtha svarUpa jaNAvavuM joIe, A rIte nAmAdi 4 nikSepAno niyama jaNAvIne nAmAvazyaka, sthApanAvazyaka, dvavyAvazyaka, ne bhAvAvazyakanuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che. A prasaMge nAmanuM lakSaNa kahevApUrvaka jaNAvyuM che ke jIvAdimAMnA keInuM Avazyaka AvuM nAma pADIe. te nAmAvazyaka kahevAya. kAba karma (kASTha) vageremAM sabhAvarUpe ke asaddabhAvarUpe dehadhArI saMsArI jIvanI je sthApanA karavI te sthApanA jIva kahevAya. deha vinAne jIva arUpI che, tethI tenI sthApanA thaI zake nahIM mATe dehadhArI AvazyakakriyAne karanAra jIvane sthApanA jIva tarIke jaNAvyo che. A prasaMge sthApanAnuM lakSaNa ane nAmamAM tathA sthApanAmAM bheda (judAza: pharaka) jaNAvyuM che. pachI anukrame " AgamathI ? ane no AgathathI dravyAvazyakanuM svarUpa jaNAvatAM dravya zabdanuM lakSaNa samajAvyuM che. ane zikSita (zIkheluM Avazyaka) vagere guNAvAlA dravyAvazyakanuM svarUpa vidyAdharanuM daSTAMta Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta ApIne samajAvyu` che, tathA 'nAAgamathI ' dravyAvazyakanA traNa bhede jaNAvatAM (1) zayyAdimAM rahela Avazyaka sUtranA arthane jANanAra jIvanuM je mRtaka (jIva rahita) zarIra te jJa zarIra dravyAyaka kahevAya, jema ghInA ghaDAmAMthI ghI ThalavIne ghaDA khAlI karyAM hoya, teA paNa te dravyathI 'ghInA ghaDA' kahI zakAya. kAraNa ke pahelAM zrI bha hatu, tema A mRtaka zarIramAM rahelAM jIve pahelAM Avazyaka sUtranA artha jANyA hatA. (2) je jIva bhaviSyamAM Avazyaka sUtranA a` jANaze te bhavyazarIra-dravyAvazyaka kahevAya. jema bhaviSyamAM rAjA thanAra cuvarAjane leAkA rAjA kahe che, tema ahI' paNa samajavuM, (3) tadnayatirikta dravyAvazyakanA traNa bheDhAnuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke 1. rAjA-prajA vagere lAka savAre sUryace dAtaNa karavuM vagere avazyakaraNI kare te laukika dravyAvazyaka kahevAya. (2) parivrAjaka vagere yakSAdrinA maMdiramAM dhUpa-dIpa vagere avazya karaNI kare, te kuMprAvacanaka dravyAvazyaka kahevAya. (3) je muni sAdhunA guNAthI rahita hoya ne hiMsAdi karIne pazcAttApAddhi kare nahIM, te ( muni) je Avazyaka kriyA kare, te leAkAttara-dravyAvazyaka kahevAya. A prasaMge asavignanuM dRSTAMta paNa jaNAvyu che. pachI AgamathI ane neAgamathI bhAvAvazyakanuM svarUpa jaNAvatAM bhAvanuM lakSaNu samajAvIne kahyuM che ke je jIva AvazyakasUtranA ane jANe ne tenI vicAraNA upayogapUrvaka kare te (jIva) AgamathI bhAvAvazyaka kahevAya. ane nAgamathI bhAvAvazyakanA (1) laukika bhAvAvazyaka, (2) kRprAvacanika bhAvAvazyaka (3) leAkAraka bhAvAvazyaka. A rIte traNa bhede che. temAM (1) leAko pAtAnA dharmonA rIvAja mujaba avazya karaNI ( jarUra karavA lAyaka kAya`)samajIne upayAgapUrvaka savAre mahAbhAratane vAMce ne sAMje rAmAyaNane vAMce te laukika bhAvAvazyaka kahevAya, (2) parivrAjaka vagere upayogapUrNAMka hAma vagere avazyakaraNI kare te kuMprAvanika-bhAvAvazyaka kahevAya. (3) ratnAnI khANa jevA catuvidha saMgha je upayAgapUrNAMka 6 AvazyakarUpa pratikramaNa kare te leAkeArika bhAvAvazyaka kahevAya. ahIM 'nA' zabda traNa arthAne jaNAve che, te A pramANe-(1) saniSedharUpa artha, (2) dainiSedharUpa artha, (3) mizra eTale dezaniSedha-saniSedharUpa artha, temAMthI ahIM cAlu prasaMge kriyArUpa aMza AgamarUpa nathI. sUtranA zabdone elavArUpa Agama che, tethI nAzabda mizra ( dezaniSedharUpa ne sarvAniSedharUpa arthanA ) vAcaka samajavA. tathA Avazyaka zabdanA Avazyaka, AvazyakaraNIya, vizeAdhi vagere 8 paryAyavAcaka zabdo jAvA, jema Avazyaka zabdanA nikSepAnI bInA kahI, te ja pramANe zrutazabdanA 4 nikSepAnuM varNana karatAM anukrame nAmazrata, sthApanAzruta, ane AgamathI te nAAgamathI dravyazrutanA be bhedA, temAM jJa zarIra dravyazruta ane bhavya zarIra dravyazruta tathA tadrutirikta dravyazrutanuM svarUpa jaNAvatAM patraka (zAstranA pAnAM) vagerenI mInA ane sutta " zabdanA bIjo artha 'sUtar' karIne aMDaja vagerenI mInA paNa spaSTa samajAvI che. ( Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI anuyAgadvAra sUtro saMkSipta paricaya) 65 pachI AgamathI ne AgamathI bhAvakRtanuM varNana karatAM AgamathI bhAvakRtanuM svarUpa kahIne noAgAmathI bhAvaAtanA be bhedanA varNanamAM mahAbhArata vagere laukika graMthone laukika dravyazrata tarIke jaNAvyA che ne zrIAcArAMgAdine lakattara dravyazrata tarIke jaNAvyA che. chevaTe zrutajJAnanA paryAyavAcaka zabdo kahIne zratanA nikSepAnuM varNana pUrNa karIne te ja pramANe "skadhanA nikSepa paNa jaNAvyA che. temAM kahyuM che ke nAmaskaMdha, sthApanA-skaMdhanI bInA zratanI mAphaka jANavI. AgamathI tathA AgamathI dravyaskaMdhanA varNanamAM tayatirikta dravyaskaMdhanuM svarUpa sacitta, acitta ane mizra rUpa traNa bheda samajAvyuM che. A prasaMge te sacittAdi trividha kaMdhonuM ane kR, akRtna aneka dravyaska dhonuM paNa svarUpa spaSTa samajAvyuM che. pachI AgamathI ne noAgamathI bhAvaskadhanuM svarUpa jaNAvatAM kahyuM che ke je vaskaMdha zabdanA arthane jANe, ne te arthane upayogapUrvaka vicAre te (jIva) AgamathI bhAvaskaMdha kahevAya, ne AgamathI bhAvaskaMdha tarIke A zrIAvazyaka zrutaskaMdhane jANavo. chevaTe skaMdha zabdanA paryAyavAcaka zabdo jaNAvIne kaMdha zabdanA nikSepAnuM varNana pUruM karyuM che. pachI anukrame AvazyakanAM 6 adhyayanamAM kahelI bInA TUMkAmAM jaNAvI che. nAma-sthApanA-dravya ane bhAva nikSepAnuM praznottararUpe saMkSipta varNana prazna : atyAra sudhImAM AvazyakAdi traNa zabdomAM nAma vagere cAra nikSepa ghaTAvyA, ane AgaLa paNa upakramanA varNanamAM te ghaTAvavAnA che, to kRpA karIne e cAre nikSepAnI TUMkI vyAkhyA samajAve, uttara : jene asalI cIjanA paryAya (sarakhA arthavALA zabdo)thI vyavahAra thaI zake nahi, ane je mULa zabdanA arthathI bIjA arthamAM rahela hoya, ane e ja kAraNathI je mUla artha-nirapekSa hoya, eTale mUla (mukhya) arthanI sAthe jene saMbaMdha na hoya, tathA ghaNuM karIne jyAM sudhI (nAmavALuM athavA jenuM nAma pADIe te) dravya rahe tyAM sudhI je rahe, evuM marajI pramANe je sthApIe, te nAma kahevAya. A bAbatamAM zrI vizeSAvazyaka purA A pramANe che: pajjAyANabhidheyaM-ThiamaNNatthe tayatyaNiravikkhaM / jAicchiyaM ca NAmaM, jAva davvaM ca pAeNaM // 1 // spaSTArtha : jema keInuM "jJAna" evuM nAma pADIe, te nAma-jJAna kahevAya, ema jenuM iMdra nAma hoya, te nAmendra kahevAya. A nAmajJAna athavA nAmaidra tenA paryAyavAcaka zabdothI kahI zakAto nathI, kharI vastusthiti e che ke te te nAmavALI Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dupara zrIvijayapadrasUrIzvarakRta vyaktimAM rahelA dharmone te te iMdrAdi nAmamAM upacAra karavAmAM Ave che. A muddAthI jenuM je je nAma pADyuM hoya, tene te sAMketika zabdathI ja bolAvavAmAM Ave che. eTale kArya prasaMge bolAvAya, paNa tenA paryAyavAcaka zabdo dvArA na belAvAya, jJAnapadanA sarakhA athavALA (paryAyavAcaka) zabdo bedha, jJapti, prakAza vagere ane idrapadanA za, hari, puraMdara vagere jANavA. A pramANe nAma e paryAyavaDe anabhidheya kaI rIte kahevAya? Ano spaSTa khulAso karI dIdho. have "thitamanyArthe " eTale mUla zabdanA arthathI bIjA arthamAM nAma rahe. Ano spaSTa artha jANavo joIe, te A pramANe : jemAM utkRSTa aizvarya vagere guNe rahe, te iMdra kahevAya, iMdra padane A kharo artha che tamAma devone sattAdhIza uparI hoya temAMja ghaTe che. ema bAlaka vageremAM te artha na ja ghaTe. kAraNa ke tyAM te tene saMketa ja karela che. ATalA vivecana uparathI samajavAnuM rahasya e maLe che ke je amuka vyaktinuM amuka nAma pADavAmAM Ave che, temAM kevala tenI oLakhANa paDe e ja muddo che. paNa nAmano je artha thato hoya, te temAM na ghaTe. AthI barAbara samajAvI dIdhuM ke jemAM mUla (mukhya) artha sivAyano bIjo artha rahe e nAma kahevAya. e pramANe "tadarthanirapekSa Ano bhAvArtha paNa samaja hela che. kAraNa ke pahelAM je kahyuM ke nAma e mukhyArthathI judA arthamAM rahe, eTale mukhyAthamAM na rahe. je nAma mukhyAthamAM na rahetuM hoya, te tenAthI (mukhyArthathI) nirapekSa (saMbaMdha na rAkhe evuM ) heya, emAM navAI zI? A prasaMge "je jenA kharA arthamAM na rahe, te tenAthI nirapekSa hoya." A vAta (nyAya) jarUra yAda rAkhavI. e pramANe "tadarthanirapekSa nAma' Ane spaSTArtha jaNAvIne nAmanI bAbatamAM chevaTe jANavA jevI bInA e che ke icchAnusAra (marajImAM Ave tema) te nAma pADavAmAM (rAkhavAmAM) Ave che. eTale jema paryAyathI anabhidheya, ane anyArthamAM rahela tathA tadarthanirapekSa je hoya te nAma kahevAya, tema icchAnusAra arthanI tarapha dhyAna rAkhyA sivAya keInuM Ditya, vitha vagere nAma pADIe, te paNa nAma kahevAya, ghaNuM karIne jyAM sudhI nAmanA AdhAbhUta dravya rahe tyAM sudhI te nAma hoya che (rahe che.) prazna: "ghaNuM karIne " Ama kahevAnuM zuM kAraNa? uttaraH devadatta vagere nAmathI je vyakti (mANasa)ne bolAvIe chIe, te kAyama e ja nAmathI bolAvAze, e niyama raheto nathI. ema paNa ghaNe sthale dekhAya che ke je vyakti hAla amuka nAmathI oLakhAtI hoya, te keTaloka samaya vItyA bAda athavA bhUtakALamAM bIjA nAmathI oLakhAya athavA oLakhAtI hatI. tevI rIte anubhavasiddha ema paNa kahI zakAya ke hAla paNa eka jaNanAM aneka nAma pADyAM hoya che. dukAna vagere sthale tenuM nAma juduM cAle ane potAnA ghera vagere sthale Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI ( zrI manuyAgadvAra sUtranA sakSipta paricaya ) 653 mAbApa vagere tene judA nAmathI khelAve. A muddAthI ghaNuM karIne ema kahyuM che. kahevAnuM rahasya e ke merU vagere zAtA padArthInA je nAma zAstramAM Ave che te yAvathika kahevAya. eTale nAmavALI vastu rahe tyAM sudhI nAma rahe. ema pratiniyata deza vagerenI apekSAe paNa nAma yAvakathika kahI zakAya, A bhAmatamAM dAkhale e ke jeo uttarakura nAmanA yugaliyAnA kSetromAM ja janmyA hAya, tee uttarakurUe ema kahevAya, ane bharatakSetramAM janmelA jIvA bhAratavaSIya nAmathI oLakhAya. tathA pustakamAM athavA kAgaLa vageremAM "I, jJAna" Ama akSare gAvIe, e nAma kahevAya, ema paNa bIjA graMthAmAM kahyuM che, ema nAmanu svarUpa jaNAvI dIdhuM. " prazna : sthApanA nikSepamAM rahelA sthApanA zabdanA spaSTa artha samajAvo. uttara : zabdanA mukhya a jemAM na rahe, ane mUla vastu taraphe khyAla rAkhIne je sthapAya eTale AkRtirUpe karAya, te sthApanA kahevAya ema kRtrima sthApanAnuM lakSaNa kahI zakAya. A lakSaNa zAndhatI pratimA vagere zAzrvata sthApanAmAM na ghaTI zake, chatAM e paNa sthApanA tA kahevAya ja, prazna: zAdhatI sthApanAnuM lakSaNa zuM? uttaraH arihaMta vagere svarUpe je kAyama rahe te zAzrvatI sthApanA kahevAya. A lakSaNa tamAma zAdhatA padArthAnI sthApanAmAM ghaTI zake che, ahIM sthapAya te sthApanA ema na kahI zakAya. kAraNa ke AvI zAzrvatI cIjonI sthApanA karanAra koI hoya ja nahi. sthApanAnA e bheda A pramANe jANavA--(1) je bhUla padAnI sAthe kharekhara malatI Ave, te sadbhAva sthApanA kahevAya, jema atyAre kemerAthI sAmA mANasanA phoTA levAya, te kharekhara maLatA ja Ave, te sadbhAva sthApanA kahevAya. (2) ane jenA mULa padAnI sAthe meLa na khAya, eTale aMdAjathI je AkRti banAvAya te asadbhAva sthApanA kahevAya. A bAbatamAM dRSTAMta e dai zakAya ke akSa vagerenI sthApanAne sthApanAcAya tarIke sthApIe, AmAM mULa padAtha ( sthApelA je AcAya bhagava ta te)nI sAthe sthApelI sthApanA sarakhAvIe teA sarakhAmaNI thai zakatI nathI. mATe te asadbhAva sthApanA kahevAya. Ane zrIanuyAgadvAra sUtranI maladhArI zrIhemacaMdrasUrIzvarajIe banAvela TIkAmAM anAkAra sthApanA tarIke oLakhAvI che. A uparathI e paNa samajavAnu male che ke sadbhAva sthApanAne bIjI rIte sAkAra sthApanA ema paNa kahI zakAya. AvI je sthApanA gheADA kALane mATe sthapAya, te akSa vagerenI sthApanA ivakAlika (thoDA samayavALI) kahevAya. ane je kAyama rahe te yAvakathika sthApanA kahevAya, ane tevI sthApanA tarIke zrI na...dIdharadvIpanA caitya, pratimA vagerene dhyAnamAM rAkhavA. A bhAdhmatamAM jue sAkSipATha zrI vizeSAvazyakanA Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6pa4 zrI vijayapadhasUrIzvarakRta " jauM puNa tayatthasuNNa tybhippaae| tArisAgaraM // kIrai ya nirAgAra ittaramiyara va sAThavaNA // 26 // yattu tadarthaviyukta tadabhiprAyeNa yacca tatkaraNi // lepyAdikarma tatsthApaneti kriyate'lpakAlaca // 1 // praznaH nAmamAM ane sthApanAmAM pharaka zuM ? Ama pUchanAra bhavya jIvane Azaya (muddo) e che ke "bhAvazUnya dravyamAtramAM jema nAmano vyavahAra karAya che tema sthApanAno paNa vyavahAra te ja pramANe thAya che. A pramANe jo nAma ane sthApanAmAM kaI paNa jAtane taphAvata na hoya, te baMnene alaga zA mATe mAnavA? ane alaga alaga te be kahela che. tethI bheda to hovo ja joIe, te praznakAra jANato nathI. mATe ema pUche che ke baMnene kayA kAraNathI alaga alaga gaNyA che? uttara : kAlanI apekSAe baMnemAM spaSTa rIte pharaka mAluma paDe che, te A pramANe, je dravyanuM (Avazyaka vagerenuM) je nAma pADIe, te dravya te (nAma)ne AdhAra gaNAya, govALane chAko (teno deha vagere) athavA zilAno jaththo vagere jyAM sudhI kAyama rahe, tyAM sudhI Avazyaka, meru, jabudvIpa, kaliMga, magadha, soraTha vagere nAma rahe che. mATe nAma e yAkathika ja (dravya rahe tyAM sudhI rahenAra) hoya ane sthApanA te baMne rIte saMbhavI zake che. eTale te thoDA kAlane mATe (jarUra hoya tyAM sudhI) paNa sthapAya ane kAyama rahe evI paNa hoya che. thoDA samaya rahe, evI sthApanAnuM daSTAMta A pramANe-hAla je akSAdi padArthane Avazyaka tarIke sthApyA hoya, te amuka samaya athavA kriyA vItyA bAda khAsa kAraNasara iMdra tarIke ke rAjA vagerenA svarUpe sthApavAmAM Ave che. ane kAyama rahe evI sthApanAnuM svarUpa samajavA mATe zAzvatI pratimA vagerenuM dRSTAMta samajavuM. zAthatI sthApanA karanAra koI hoya ja nahi, kAraNa ke je tema mAnIe te zAzvatapaNuM kahI zakAya nahi, tyAre sthApanA nikSepanI bIjI rIta hovI ja joIe. te meM pUrve jaNAvI dIdhI che. ATalA vivecana uparathI bhavya che have te jarUra spaSTa samajI zakaze ke bhalene nAma ane sthApanAne AdhAra bhAvazUnya dravya hoya to paNa kAlanI apekSAe baMnene alaga mAnavA joIe ja, prazna : jema sthApanA thoDA samayavALI hoya che, tema nAma paNa tevuM ja saMbhavI zake che. kAraNa ke e to spaSTa dekhAya che ke eka ja vyakti (govALane bAlaka vagere)ne hAla je nAmathI oLakhAvAya, tene ja amuka samaye mUla nAma pheravIne aneka nAmathI oLakhAvAya che. to pachI ema kaI rIte kahI zakAya ke nAma e yAvakathaka ja hoya ? uttara : ghaNuM karIne nAma e yAva-kathika hoya ema samajavuM. ane eka ja vyakti hayAta hoya chatAM tene aneka nAmathI bolAvAya ema keIka vyaktivizeSamAM ja tevuM bane che, badhAnI bAbatamAM tevuM thatuM nathI. A abhiprAya tevI bAbatanI ahIM Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAvalI ( zrI anuyAgadvAra sUtranA sakSipta paricaya ) 655 vivakSA karI nathI, eTale AvI bInAne eka bAju rAkhIne nAmane yAvakathika kahIe tApaNa zAstrIya dRSTie lagAra paNa geravyAjamI nathI. jema kAlathI taphAvata jaNAvI dIdhA, e pramANe AkAra, bhAva ane pravRtti vagere hetuthI paNa baMnene jarUra alaga mAnavA joi e te A pramANe-(1) jema iMdra vagerenI pratimAne ghareNAM vagere paherAvAya. paDakhenA bhAgamAM iMdrANI hoya ane hAthamAM vajra hoya. AvuM jema pratimArUpa sthApanAmAM jaNAya che, tevuM nAmamAM hotuM nathI. eTale nAmendra vageremAM tevI sthiti rakhAtI nathI, (2) dra vagerenI pratimA vagere sthApanAne joine je bhAva jAge che, te nAma zravaNathI thatuM nathI (3) iMdranI smRti vagerenI pAse lAko bheTa mUke, tenI mAnatA mAne, pUjA kare, iSTa kArya sAthe vagere rRkhAya che, Avu' nAmendra vagerenI bAbatamAM DhuMkhAtu' nathI. e pramANe sthApanAnuM svarUpa jaNAvI dIdhuM. have dravya-nikSepAtuM svarUpa A pramANe--je dravyanI sAthe rahe, te guNa kahevAya, ane kramasara badalAya, te paryAya kahevAya. thaI gayelA paryAyAnu ane bhaviSyamAM thanAra paryAyAnu je kAraNa hAya, te dravya kahevAya. te dravya e prakAre jANavuM, (1) chatravALuM dravya puruSa vagere kahevAya. (2) ane jIva vinAnuM dravya (lAkaDuM vagere), je jIva bhUtakAlamAM sva vagere sthale iMdrAdvirUpe hatA, tyAnuM AyuSya pUruM karIne ahIM manuSyAdi svarUpe upaje te te jIva ahIM ( manuSyAdi bhavamAM ) paNa dravya-zcaMdra vagere kahI zakAya, kAraNa ke pahelAM teNe IsvarUpa vagere bhAgavyu` che. jema pradhAna padathI utarela jIva paNa pradhAna kahevAya, tema ahIM paNa samajavu', tathA hAla je manuSya IMdranuM AyuSya bAMdhyu. hAya, te paNa thanArI keMkeMdrapadInuM kAraNa che, mATe dravya-IMdra kahevAya. jema cuvarAjane rAjA kahI zakAya, tema ahIM paNa samajavuM. A bhAkhatamAM jue sAkSipATha bhUtasya bhAvino vA, bhAvasya kAraNaM tu yalloke // tad dravyaM tatrajJe : sacetanAcetanaM kathitam // 1 // have bhAva (nikSepa )nuM svarUpa A pramANe--te te vikSita kriyAnA anubhava karavA e bhAva kahevAya, eTale je zabdanA je mukhya artha thatA hoya, te avALI vyaktimAM te a jyAre DhekhAya tyAre te bhAva kahevAya. A bAmatamAM dAkhaleA e ke je caMdra padane parama andha vagere guNAne dhAraNa kare iMdra kahevAya, A atha jyAre devaleAkamAM te sAkSAt drapaNe hAya, tyAre temAM ghaTe, eTale svargamAM rahela iMdra e bhAvendra kahevAya. kAraNa ke iMdrapadanA a` te vakhate temAM ghaTe che, juA A bAbatamAM sAkSipAH-- bhAvo vivakSitakriyA''nubhUtiyukto hi vai samAkhyAtaH // sarvajJerindrAdiva - dihendanAdikriyAnubhavAt // 1 // A zlAkanA atha upara jaNAvyA che, Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zrIvijayapadmasUrIzrvakRta vizeSa bInA vagere zrI vizeSAvazyaka sUtrathI jANavI, A rIte nAmAdi niopAnuM varNana padArthAnA yathA svarUpane jaNAvanAra hAvAthI dRSTAMta tarIke AvazyakAdi traNa zabdonA nikSepA jaNAvIne anuyoganA 4 bhedyAmAMnA pahelA upakrama nAmanA bhedanuM svarUpa samajAvyu` che. temAM upakramamAM mukhya e bheda, (1) laukikApakrama, (2) zAsrIya upakrama kahyA che. pachI laukika upakramanA bhedamAMnA tadravyatirikta drabyApakramanA varNanamAM sacittAdi traNa bhedyA ane te dareka bhedamAM parikrama ane nAzanI apekSAe thatA pratibhedyAddhinuM varNana vistArathI karyu` che, pachI kramasara kSetropakrama, kAlApakrama, bhAveApakramAdinuM paNa svarUpa spaSTa samajAvyu` che. A rIte laukikApakramanI mInA pUrNa karIne zAstrIyeApakramanA AnupUrvI vagere 6 bhedAnu svarUpa samajAvatAM pahelAM AnupUrvI nuM svarUpa, naya, bhaMga vagerenA vicAro gADhavIne vistArathI kahyuM che. temAM pUrvAnupUrvI AdinuM varNana karatAM dharmAstikAyAdi 6 dravyo anumAnAdi pramANe thI sAbita karyAM che. utkIttanAnupUrvInA varNanamAM vamAna cAvIza tIrthaMkarAnI je kramasar stavanA karavI te utkIttanAnupUrvI kahI che. tathA sAmAcArI AnupUrvI nA vanamAM (1) icchA (ra) miththAkAra vagere daraza prakAranI sAmAcArInu' svarUpa kahyuM che. temaja bhAvAnupUrvI nA vanamAM auyikabhAva vagere 6 bhAvAnI mInA kahI che. A rIte AnupUrvI nuM va`na karIne 10 nAmanA adhikAra zarU karyAM che, temAM dvinAmanu svarUpa jaNAvatAM ekAkSaravALA nAma ane anekAkSaravALA nAma tathA jIvAvanA nAma temaja sAmAnya nAmanu' ne vizeSa nAmanuM varNana daivAdinA bheDhA jaNAvavApUrvaka vistArathI karyu che. (3) traNa nAmanAM varNanamAM kahyuM che ke dravya, guNa ane paryAya, athavA pulliMga, strIliMga, napu sakaliMga A rIte traNa nAmanu' svarUpa jANavuM, caturmAMma ( cAra nAma )mAM Agama, patti ) 1. leApa (te'tra), (3) prakRti, (annI hatau ) (4) vikAra, ( rUdhira-dUSIta) dRSTAMta sAthe kahyA che, (5) pAMca nAmamAM ( vagere dRSTAMtA sAthe nAmika vagere pAMca padArtho kahyA che. (6) OM nAmamAM auyikAti huM bhAveAnI mInA kahI che, (7) sAta nAmanA vanamAM sAta svaronI mInA ane (8) ATha nAmanA vanamAM ATha vibhaktinI bhInA tathA (9) nava nAmanA vanamAM nava rasezanuM svarUpa dRSTAMtA sAthe kahIne (10) darA nAmanA vanamAM gauNa nAma vagere 10 nAmanI hakIkata ane prasaMgAnuprasaMge mIjI paNa ghaNI hakIkatA spaSTa samajAvI che. ahIM' nAmeApakramanI bInA pUrNa karIne pramANa upakramanuM varNana zarU karyu che. temAM tenA dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI mukhya cAra bhe| kahIne dravyapramANanA varNanamAM mAna-unmAnAdinuM svarUpa. kSetrapramANanA varNanamAM traNa prakAranA aMgula ane 24 DakAmAM avagAhanAdinuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. tathA kAlapramANanA varNanamAM samayAdithI mAMDIne pudgalaparAvartI sudhInA kAlanA bhedAnu ane uddhArAditraNa bhe? pira Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 657 zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI anuyAgadvAranA sUtranA sakSipta paricaya) sUkSma-mAdara pApamanu' ne sAgaropamanuM svarUpa vistArathI jaNAvatAM 24 daDakanA vAnuM AyuSya vagere bInAe paNa kahI che. temaja bhAvapramANanA varNanamAM tenA (1) guNa, (2) naya, (3) saMkhyA-bhAvapramANa, A rIte traNa beTTAnuM svarUpa jaNAvatAM ajIvanA varNAdinI mInA, cuNeA, ane chatranA jJAna-darzana-cAritra guNAnI bInA paNa bheda prabhedyAdine kahevApUrvaka vistArathI samajAvI che. ahIM jJAnanA pratyakSa anumAna upamA ane AgamarUpa bheDhA, dananA 4 bhedeA, tathA cAritranA pAMca bhedAnuM svarUpa vagere hakIkatA samajAvI che. ahIM guNAnI bInA pUrI karIne nayanI mInA prasthakAdi traNa dRSTAMtA sAthe spaSTa samajAvI che. pachI sakhyApramANanA varNanamAM nAma-saMkhyAdinu svarUpa jaNAvatAM saMkhyAtAnu' ne asa`khyAtAnuM tathA anaMtAnuM svarUpa tenA bhedaprabhedAdi jaNAvavApUrvaka vistArathI samajAvyu che. A rIte zAsrIya upakramanA trIjA bheda rUpa pramANadvAranuM varNana pUrNa karIne ceAthA eka rUpa vaktavyatA kAryanuM svarUpa zarU karyu che. temAM svasamayavaktavyatA vagere traNa bheDhAnuM svarUpa samajAvIne karyA naya te traNa bheDhAmAMthI kayA bhedane mAne che? A praznanA paNa khulAseA vistArathI samajAvyeA che. pachI arthAdhikAra' nAmanA pAMcamA bhedanA vanamAM huM AvayakAmAMnA dareka AvazyakamAM kahelI bInA TUMkamAM jaNAvIne zAsrIya upakramanA chaThThA bhedya rUpa samavatAr upakramanA varNanamAM nAmasamavatAra vagere 6 bhedyAdinuM svarUpa jaNAvyu` che. ahIM anuyAganA pahelA bheda rUpa upakramanuM varNana pUrNa thAya che. nikSepannAranu sakSipta varNana ahI` zarUAtamAM nikSepanA (1) AdyaniSpanna nikSepa, (2) nAniSpanna nikSepa, (3) sUtranA AlAvAthI banelA nikSepa, A rIte mukhya traNa beTTA kahIne AniSpanna nikSepanA varNanamAM (1) adhyayana, (ra) akSINa, (3) Aya, (4) kSapaNA, A cAra zabdAnA 4 nikSepAnI bInA vistArathI varNavI che. pachI nAmaniSpanna nikSepAnA vanamAM sAmAyikamAM 4 nikSepA ghaTAvIne kahyuM che ke jyAre sUtrane kahevAnA avasara Ave, tyAre tenA dareka padanA nikSepAnuM je varNana karavuM te sUtrAlApakaniSpanna nikSepa kahevAya. A tamAma bInAe ahIM vistArathI samajAvI che, ahIM. anuyAganA bIjA bhedarUpa nikSepanuM varNana pUrNa thAya che. anugamanuM saMkSipta varNana sUtranA anI sAthe je anugama karavA eTale sabaMdha joDaveA, te anugama kahevAya, tenA nikSepa, niyukti, anugama vagere mukhya traNa bheTTAmAMnA pahelA bhedanA vanamAM kahyuM che ke pahelAM je sAmAyika vager padmAnu N yathArtha svarUpa samajAvavA mATe Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 658 zrIvijayapadyasUrIzvarakRta te dareka padanA nikSepAnI bInA kahI che, te nikSepaniryukti anugama kahevAya. ane je sUtranuM vyAkhyAna karavAnuM hoya, temAM je uddeza, nirdeza vagere ra6 dvAnA svarUpane jaNAvavuM te udaghAtaniryukti-anugama kahevAya. A ra6 dvArenuM vistArathI varNana zrI AvazyakatranI mATI TIkAdimAM karyuM che. temAMthI laIne TIkAkAra maladhArI zrI hemacaMdra sUri mahArAje sAmAyikamAM ra6 dvAre ghaTAvIne upaghAtaniryukti anugAmanuM svarUpa bahuja spaSTa samajAvyuM che. tathA sUtrAnugAmanA avasare je sUtranA dareka padonI vistArathI vyAkhyA (vivaraNa, spaSTIkaraNa) karavI te sUtrasparzikaniryukti anugama kahevAya. A prasaMge sUtranA batrIza donuM ane 8 guNenuM varNana karIne kahyuM che ke jemAM batrIsa de na hoya, te sUtra kahevAya. anuganA trIjA bhedarUpa anugAmanuM varNana pUrNa thAya che. | anuyoganA cothA bheda 7 nayane saMkSipta paricaya che (1) gamanaya, (2) saMgrahanaya, (3) vyavahAranaya, (4) jusavanaya, (5) zabdanaya, (6) samabhirUDhanaya, (7) evaMbhUtanaya. A sAta na jANavA. 1. nigamanaya-padArthanA sAmAnya dharmone ane vizeSa dharmone svIkAre che. 2. saMgrahanaya-padArthanA sAmAnya dharmane ja svIkAre che. jema jagata sata eTale jagata padArtha vidyamAna che. 3. vyavahAranaya-loka rUDha vizeSa dharmavALA padArthone svIkAre che. 4. jusUvanaya-vartamAna (cAlu) kAlamAM ja thayelI bInAne mAne che. eTale bhUtabhaviSya kAlanI hakIkatane mAnato nathI. 5. zabdanaya-kAla, liMga, vacana vagerenA bhedathI padArthone judo mAne che. jema ke deva, devI devA: 6, samabhirUDhanaya-vyutpattinA bhedathI padArthane bhinna bhinna mAne che, jema ke- kunatindra = ezvaryane bhAgavato hovAthI iMdra kahevAya vagere. A natha cheka vAcaka tamAma zabdone (zabdonA arthane) alaga alaga mAne che. 7. evaMbhUtanaya-vartamAna (cAlu) kriyA viziSTa padArthane ja svIkAre che. jema ke-je vakhate ghaTa pANI lAvavAnI kriyAmAM madadagAra hoya, eTale "ghara" ta ghaTa:= je dvArA jalAharaNAdi kriyA thAya, te ghaTa kahevAya. paNa kriyArahita kAlamAM eTale jyAre ghaTa dvArA jalAharaNa (pANInuM lAvavuM, kheMcavuM) vagere na thatuM hoya, tyAre te ghaTa na kahevAya. ema bIjA padArthomAM paNa samajI levuM. ahIM samabhirUDha nayamAM kriyA kare agara na kare, paNa zabdamAM vyutpatti-artha ghaTavo joIe, A muddo che. ne evaMbhUta nathamAM cAlu kriyAnI mukhyatA che. A maigamAdi 7 no aMtarbhAva (samAveza) jJAnanaya ane kriyAnamAM, athavA vyAstikanaya ane paryAyAstikanayamAM thAya che. avina prabhAvazAli trikAlAbAdhita zrI jenendrazAsananI avicchina Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNIvalI (zrI anugAra sUtrane saMkSipta paricaya) 59 praNAlikA e che ke- jJAnAikhyAM mokSa eTale nirmala jJAna kriyAnI athavA samyam darzanAdi traNa padArthonI samudita ArAdhanA karavAthI mokSanA avyAbAdha sukha jarUra maLe che. A bAbatamAM meM pahelAM cakra ane rathanuM tathA triphalAnuM daSTAMta vistArathI samajAvyuM che. ahIM nAnuM TUMka varNana pUrNa thAya che. A rIte upakramAdi 4 bhedanuM saMkSipta varNana pUrNa thatAM zrI anuyogadvAra sUtrane paNa TUMka paricaya pUrNa thayo. | zrI jaina pravacana kiraNAlIne sattAvIza prakAza pUrNa thayo che che zrI jaina pravacana kiraNAvatIno cotho vibhAga pUrNa thayo che ||iti tapogacchAdhipati zAsanasamrATasUricakracakravatti-jagadguru-paramopakAri ziromaNi madIyAtmoddhAraka pUjyapAvAcArya zrIvijayanemisUrIzvara caraNakiMkara vineyaannushaastrvizArada riyA-kAra-saMkArA-nI-mANAvada girAviMlAdurashtgrNpaavi vidhAyakAcArya zrauvijapadmasUrIzvara viracita svopana spaSTAdi. sameta zrI jaina pravacana bhAnu kiraNAvalI nAma prAkRtapasya mUlasUtra catuSTaya-zrInaMdIsUSAnuyogadvArasUtradvayAtmaka-cUlikAsUtradvayasAra saMkSiptaparicayAdivarNanAtmakacaturka vibhaagH|| che tatha vimAgaH samAta ! Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalIno pAMcamo vibhAga 5 6 aThThAvIzamA prakAza 5 !! che sUtranA saMkSipta paricaya // // AryA // aha vucchaM saMkhevA, cheyAbhihasutta chakka paricayaNaM / / paDhamaM nisIhasutaM, mahAnisIhaM tahA biiyaM / / 223 / / taiya dasAsukhaMdho, bihakappo paMcakaSpavavahArA // cheyA iya sutAI, duvagariso cheyaddattho / / 224 / / avagari sivAi pariNAmA pariNAmI ya jAi dijjaMti // pariNAmINaM tAI, buttAI heyasuttAI / / 225 / / vasthA ya diTThatA, dUsiyacaraNAi sohikaraNAI || gaNaersuit tiNi, sesakiI bhadabAhUNaM / / 226 // paJcakkhANapavAe, taiye vatthummi sohipaNNattI || tanvicchee bavahA - rAikiI bhaddabAhUNaM / / 227 / / siri cheyasuttamajjhe, jAyA siripaMcaka ppavicchee || taha jIyaMkapagaNaNA, aNNamae kappayavahArA / / 228 / vIsuddesA bhaNiyA, pacchittAI nisIhasuttammi || siribhadabAharayaNA, vRttamiNaM paMcakaSpammi / / 229 / / ajjhayaNachakkacUlA, mahAnisIhe NisallabhAvAI | uvahANatthava saMgA, gacchAyArAicchittA / / 230 / / Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 661 zrI jene pravacana kiraNAvalI (zrI Ida sUtrane saMkSipta paricaya) rajjUpamuhA aMte, susaDhacarittaM vasAsuyakkhaMdhe / ajjhayaNadasAvasagaM, asamAhitANasabalAI // 231 / / uddesapachakkagayaM, bihakappe kappabhevachakkaM ca // sAhagavAhagavattA, pAyacchittovaogAI // 232 / / vavahAre basa bhaNiyA, uddesA smnnvivihvvhaaraa|| ajjhAvaNapariAyA, vicchiNNaM paMcakappasuyaM // 233 // dasa pacchittuvaeso, jiyakappe cheyasuttasaMkhevo // paNayAlIsAgamiyaM, puNNaM saMvittavRttattaM // 234 // // pasatthI // pahuvIrasohamAi-kakamA vijayahorasenadevagurU // soho paMDiyasacco, kapUrakhamAjiNuttamayA // 235 / / gaNipommarUvakittI, katthUraviNeyasiTamaNibuddhI // sirivaddhivijayasIsA, jAyA gurunemisurIsA // 236 / / tavagacchagayaNaviNayara-guruvarasirinemisUrisIseNaM // viNNatteNaM viNayA,-rAyanayarajaiNasaMgheNaM // 237 // pAiyasakkayagujjara-gaMthAivihAyageNa guNamaiNA // paumeNAyarieNaM, cauvihasaMghovayAra? // 238 / / kAyAgAsanahakkhi-ppamie varise ya vikkame suhae / goyamakevaladiyahe, jahaNaurI-rAyanayarammi // 239 / / jaiNappavayaNakiraNA-valI ppaNIyA jahAsuyaM suyayA / jaM vivarIyaM bhaNiyaM, tamahaM khAmemi suhabhAvA / / 240 / / sirivIrasAsaNaMtaM, vijayau esA pavAiyA vihiNA // nisuyA sAhiyajaiNA-gamakiriyA hota siddhirayA / / 241 / / jesiM mahappasAyA, saMsAhiyasavvasuttajogeNaM // savvAgamaviNNANaM, hiTeNa mae samuvaladdhaM / / 242 / / Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66ra zrIvijayapadharIkRta te majja gurU vijayo-dayasUrI hoMtu laddhasiddhisuhA / / sAhijjagarA vanne, bhave bhave laddhajiNadhammA / / 243 // dhaNNo'haM kayapuNNo, jayaMtu sabiTadevasuyadevI // jiNasAsaNa tihuyaNe, vijayau savve havaMtu sahI / / 244 / / zabdArtha:-have zrIjaina pravacana kiraNAvalInA aThThAvIzamAM prakAzamAM 6 cheda sUtronA saMkSipta paricayane kahIza. 6 dasUtro che, tenAM nAma A pramANe jANavA-(1) zrInizIthasUtra, (2) zrImahAnizIthasUtra, (3) dazAzrutaskaMdha, (4) zrIbahukalpasUtra, (5) zrIpaMcakalpasUtra, (6) zrIvyavahArasUtra. A 6 dasUtromAM jyAM sudhI ""5 caka9pasUtra' hayAta hatuM, tyAM sudhI te chedasUtromAM gaNAtuM hatuM, paNa tene vicheda thayA pachI tene sthAne zrIjItakalpasUtranI gaNanA karIne chedonI 6 saMkhyA kahI che. tathA paMcakalpanA sthAne chatakalapane gaNavAnuM bIju kAraNa anyatra A rIte jaNAvyuM che keTalAeka gItArthonuM ema mAnavuM che ke paMcaka9pa e bRhakaka5 bhASyano bhAga che. chatAM jema Avazyaka sUtrathI alaga eghiniyuktine, dazavaikAlika sUtrathI alaga piDaniyuktine gaNuM che, tema "paMca ka5ne alaga gayuM hoya ema saMbhava che. A bAbatamAM zrIvicArasAra prakaraNanI uparanI gAthAne ane zrIjinaprabhasUrikRta zrIsiddhAMtAgama stavanA 36mA zlokane jotAM jaNAya che ke amuka kAla (tenI hayAti) sudhI A zrIpaMcakahapasUtranI gaNanA chedasUtromAM thatI hatI. ne temAM pAMca prakAre kalpanuM varNana karyuM hatuM, tethI te yathArtha paMcakalpa nAme oLakhAtuM hatuM, eTale jemAM kalpanA 6, 7, 10, 20, ne 4ra bhedonuM varNana vistArathI karyuM hatuM, te "paMcakalpa kahevAya, ema AnI vyAkhyA saMbhave che. A paMcakalpanAM viccheda thayA bAda tenA sthAne jitakalpasUtrane gaNavAnuM kAraNa e paNa saMbhave che ke ahIM (zrI jitakapamAM) daza prakAranA prAyazcitta vagerenuM varNana karyuM che. have dasUtrano zabdArtha jaNAvuM chuM-jema A dArika zarIrane keI bhAga regAdi kAraNathI saDI gayo hoya, te bAkInA zarIrane bacAvavAnI khAtara dAkatarI paddhatithI saDI gayelA bhAgane kApIne dUra karAya che. tema nimala cAritra rUpI zarIranA dUSita bhAgano cheda karIne bAkInA cAritrarUpI zarIrane sAcavavAnA vividha prakAranA (judI judI jAtanA ).upAye je sUtromAM kahyA hoya, te chedasUtro kahevAya. enA racanArA zrIgaNadharAdi viziSTa jJAnI mahApuruSo hovAthI "dasUtromAM keda zabdanI sAthe sUtra zabdanI yojanA karI che. kayAM kayAM zAstrone sUtra tarIke mAnavAM? A praznonA javAba devAmAM zrIdroNAcArya kRta zrIoghaniryaktinI TIkA vagere ghaNA graMthamAM spaSTa jaNAvyuM che ke-arthathI jenA praNetA (kahenAra) zrItIrthakara heya ne sUtrathI Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana karAvatI (zrI cheH sUtranA sakSipta paricaya) 663 jenA racanArA gaNadharo, pratyekabuddho, cau pUtrI ke dazapUrvI jaNAvyA hoya, te sUtra kahevAya. A rIte chetranI kahelI vyAkhyAnuM rahasya e che ke pramAdAdi kAraNeAmAMnA koI paNa kAraNathI nimala jJAnadAna-cAritramAMne kAI paNa guNa dezathI ke sa`thI dUSita thayA hAya, tA te dyAyanI zuddhi kaI rIte karIne cAritrAdi guNeAnI rakSA karavI? AvA aneka praznAnA spaSTa khulAsA vagere hakIkatA A chedasUtromAM jaNAvI che. A cheHsUtranI vyAkhyA anyatra ( bIjA graMthAmAM) A rIte paNa jaNAvI che. zrIpa'cakalpasUtranA bhASyamAM (1) pariNAmI ziSyeA, (ra) apariNAmI ziSyA, (3) atipariNAmI ziSyA, A rIte ziSyanA traNa bheTTA kahyA che. temAM jeo ekAMte utsa`mA te ja vyAjabI mAne, te ziSyA atipariNAmI kahevAya. jee ekAMte apavAda mA te ja vyAjabI mAne, te gItADhi guNAnA dhAraka gurunI AjJA vinA te khAsa agatyanA kAraNa sivAya paNa apavAda mAte ja sevyA kare te ziSyA ariNAmI kahevAya. A baMne prakAranA ziSyAnA cheda karIne eTale teone che sUtrA bhaNAvAya ja nahi, ema mAnIneje sUtreA phakta vyavahArAdi sUtramAM kahelA dIkSAparyAyAdithI lAyaka gaNAtA pariNAmI ziSyAne ja bhaNAvAya, te chedasUtreA kahevAya che. je ziSyA ubha` sUtrAdinA rahasyane gurugamathI yathArtha samajIne dezakAlAdine ALakhIne ucita pravRtti kare, te ziSyA pariNAmI kahevAya che. A traNe zeDhAnu yathArtha svarUpa samajAvavA mATe kerI vagerenAM dRSTAMtA paNa samajAvyAM che. A rIte kahevAnuM rahasya e che ke jema lUgaDAMne sAMdhIne (thIgaDuM mAravuM vagere prakAre) TakAvI zakAya che, ne vAsaNane paNa sAMdhIne ke thIgaDuM' mArIne TakAvI zakAya che tema cAritrAti-mUlAdimAM lAgelA atikramAdi dASAnI zuddhi karIne cAritrAdine TakAvavAnA upAyA tathA bIjI paNa jarUrI ghaNI mInA chedasUtrAmAM varNavI che, A 6 chedasUtreAnI racanAnI bAbatamAM zrIgaNadhara bhagavaMtAe (1) zrInizIthasUtra, (ra) mahAnizIthasUtra, (3) paMcakalpasUtranI racanA karI che, ane (1) bRhatkalpasUtra, (ra) vyavahArasUtra, ne (3) dazAzrutaskaMdhanI racanA karanArA zrIbhadrabAhusvAmI che, ema keTalAeka vidvAnA mAne che. ane zrInizIthasUtranI racanA karanAra zrIbhadrabAhusvAmI che, ema paMcakalpabhASyAdinA vacanathI samajAya che. 23-24-225-2260 A mUlaguNAdimAM thayelA aparAdhAnA prAyazcittAdinuM varNana zrIbRhatkalpasUtrAhinI racanA thayA pahelAM zrIgaNadhara bhagavaMtAe navamA pratyAkhyAna pravAda pUrvanA trIjA vastu nAmanA vibhAganA vIzamA pAhuDAmAM kayu hatuM. te pachI kAla vagerenA DhAkhathI keTalAka kAla vItyA bAda pUrvAnA abhyAsa thatA aTakI gayA, tethI viccheda pAmatA te prAyazcittAdi vidhAnane avicchinna rAkhavAnA muddAthI cauda pUrvI zrIbhadramAhusvAmI mahArAje zrIvyavahArasUtra ane zrI mahukalpasUtranI racanA karI. zrIbRhatkalpasUtramAM kayA prasaMge kevA nimittothI kevA aparAdhA kaI kaI bAbatamAM saMbhave che? A praznanA khulAsA, tathA Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrIvijayapadmasUrIdharakRta prAyazcitta vagere mInAe kahI che, ane zrIvyavahArasUtramAM te prAyazcittAdine karavAnA, ne karAvavAnA vidhi ne pAMca prakAranA vyavahAra vagere hakIkatA vistArathI samajAvI che. A rIte A baMne sUtreAnA nikaTa (bahu ja najIka) sadha jANIne zrIjinaprabhasUri prAkRta zrIsiddhAMtastavamAM huM aizva sUtreAne gaNAvatAM mRtyukalpa ane vyavahArane eka sUtra tarIke jaNAvIne, jitakalpa sUtrane umere che. 227-228. nizIthasUtramAM vIza uddezA che, ne prAyazcittAdinuM varNana karyu che. zrI bhadramAhusvAmIe A sUtranI racanA karI ema zrIpa cakapabhASyAdimAM kahyuM che. 29. zrImahAnizItha sUtramAM 8 adhyayanA che. temAM chellAM be adhyayanA cUlikAnA nAmathI oLakhAya che. temAM aparAdharUpI zalyane dUra karyA vagerenI ane upadhAnathI bhInA kahI che. dravyastava ne bhAvastavanI mInA tathA kuzIlanA saMgathI te tene (saMgane) tajavAthI thatA nukazAna ane lAbha anukrame jaNAvyA che. tema ja gavAsI munionA AcAra ane prAyazcittAdinI bInA, yAgya prasaMge rajjA sAdhvI vagerenAM dRSTAMtA, temaja vistArathI susaDha caritra vagere zrInA kahI che. zrIzAzrutaskaMdhamAM daza vibhAgA che, temAM 8mA ane 10mA vibhAga sivAyanA ADha vibhAgA 'lA' nAme oLakhAya che, ane 8mA ane 10mA vibhAga adhyayana nAme paNa oLakhAya che. ahIM asamAdhinA kAraNeA ane zamala DhASa vagerenI mInA kahI che. 230-231. zrI mRhukalpasUtramAM 6 uddezA che, temAM kalpa (AcAra)nA 6 bhedyAnuM varNana karyu che, ane sAdhu-sAdhvIone zuM khape ? ne zuM na khape ? te zrInA tathA kayA aparAdhanuM karyu. prAyazcitta Ave? vagere hakIkatA paNa samajAvI che. ra3ra. zrIvyavahArasUtramAM 10 uddezA che, temAM sAdhu-sAdhvIonA vividha prakAranA vyavahAra ( AcAra)nuM varNana karyuM che. tathA vyavahAranA AgamavyavahAra vagere pAMca bhedezanu svarUpa, sUtreAne bhaNAvavAnA kAraNabhUta dIkSAparyAyanuM pramANa vagere padArthanuM svarUpa vistArathI jaNAvyuM che. zrIpa'cakalpasUtranA viccheda thayA, tethI tenA sthAne gAvAyelA zrIjitakalpasUtramAM kramasara mUlaguNAdinAM prAyazcittonuM ane tenA deza bhedAnuM svarUpa, tathA AgamavyavahArAdi pAMca vyavahAranuM svarUpa, tema ja pratisevanAnA bheda, svarUpa, lakSaNNA vagere padArthonuM svarUpa vistArathI samajAvyu che. A rIte 6 cheda sUtrAnuM svarUpa TUMkAmAM jaNAvatAM 45 AgamAnuM saMkSipta varNana paNa pUrNa thAya che. 233-234. have pracakAra peAtAne paricaya karAvavApUrNAMka graMthanA racanA kAlanI khInA jaNAve che-(1) mahAvIra prabhu, (2) sudharmAsvAmI, (3) jaMbUsvAmI, (4) prabhavasvAmI. (5) rAjyabhavasUri, (6) yoAbhadrasUri, A krame karIne anukrame zrIvijayahIrasUri thayA. te pachI kAlakrame anukrame (1) vijayasenasUri, (2) vijayadevasUra, (3) vijayasi'hari, (4) panyAsa satyavijayagaNI, (5) 50 kapUravijayagaNI, (6) 50 kSamAvijayagaNI (7) 50 Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvelI (zrI dasUtrono saMkSipta paricaya) 665 jinavijayagaNI, (8) 50 uttamavijayagaNI, (9) paM. pavijayagaNuM (paddhakaha), (10) 50 uttamavijayagaNI, (11) paM. kIrtivijyagaNI, (12) paM. kastUravijayagaNI, (13) paMnyAsa zrImaNivijaya gaNuM (dAdA), (14) zrIbuddhivijayajI (boTerAyajI) mahArAja, (15) paramapUjya zrIvRddhivijayajI (vRddhicaMdrajI) mahArAja, (16) temanA ziSya paramapUjya paramopakArI zrI gurumahArAja AcArya zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja thayA. ra34-36. tapAgaccha rUpI AkAzamAM sUrya jevA zreSTha guru AcArya mahArAja zrIvijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA ziSya ane ghaNAM prAkRta-saMskRta-gujarAtI graMthonA banAvanAra tathA guNagrAhI AcArya zrIvijayapadhasUrIe rAjanagara (amadAvAda) nA zrI saMghe vinayathI karelI vinaMtIne dhyAnamAM laIne ratananI khANa jevA zrI caturvidha saMghanA upakArane mATe vikrama saMvata 2006mAM zrIgautamasvAmI gaNadharane kevalajJAna thavAnA divase (kArtika suda ekame) jainapurI zrI amadAvAdamAM zrIjaina siddhAMtAdi aneka zAstronA AdhAre zrutajJAnane ApanArI paNa spaSTArthAdi sahita prAkRta zrI jaina pravacana (bhAnu) kiraNAvatInI racanA karI che. A graMthanI racanA karatAM anupayogAdi kAraNethI je kaMI meM sUtraviruddha kahyuM hoya, te huM zubhabhAvathI khamAvuM chuM. ra37-ra38-39-ra40, huM ema cAhuM chuM ke zramaNa bhagavaMta prabhu zrI mahAvIradevanA zAsananA aMta sudhI A zrIjaina-pravacana-kiraNAvalI vijayavaMtI rahe, tathA zrI caturvidha saMgha vagere bhavya vidhipUrvaka A zrI jaina pravacana kiraNAlIne vAMce ane vaMcAve, tathA sALaLe ane saMbhaLAve temaja pariNAme (chevaTe ) nirmala jJAna kriyAnI ArAdhanA rUpa mokSamArgane sAdhIne siddhipadane pAme. 241. tathA huM cAhuM chuM ke je be paramopakArI niHspRhI mahApuruSonI moTI maherabAnIthI (je baMnenA pratApe ) meM zrI gurumahArAjanA hAtheja 45 AgamonA vinayAdi vidhisahita yogoddhahananI pavitra kriyA karIne niyuMkti vagere sAdhana sahita tamAma AgamonuM vijJAna meLavyuM te paropakArI pUjyapAda prAta:saraNIya zrI guru mahArAja sUricakracakravati, tapagacchAdhipati jagadaguru vijayanemisUrIzvarajI mahArAja ane mArA moTA gurubaMdhu (gurubhAI), vidyAguru siddhAMtavAcaspati nyAyavizArada paramokArI AcArya zrI vijayodayasUrIzvarajI mahArAja bhavabhava avicchinna prabhAvazAlI trikAlAbAdhita zrI jainendrazAsanane pAme, ne aMte siddha padane pAme. e ja pramANe mAra graMtharacanAdi kAryomAM ne mekSamArganI ArAdhanAmAM je je bhavya cho madadagAra thayA che, thAya che, ne thaze te tamAma bhavya jIta parama prabhAvazAlI zrI jinadharmane ArAdhIne siddhipadane pAme. 24ra-ra43. mane parama puNodaye A zrIjaina pravacana kiraNAvelI graMthanI racanA karavA rUpe zrI jenAgAmanI sevA karavAne apUrva avasara maLyo, tethI huM mArA AtmAne dhanya-kRtArtha mAnuM chuM. ne cAhuM chuM ke jemanA Vain Education International Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayaparasUrIzvarakRta pasAyathI mAruM A kArya saMpUrNa thayuM, te zrI sUrimaMtrAdi sahita zrI siddhacaka, dharaNendra padmAvatI paripUjita zrIzaMkhezvara pArzvanAtha vagere badhA ISTadevo, tathA jinavANI ane zrutajJAnanI adhiSThAyikA zrI zrutadevI, vimalezvaradeva, tathA cakrezvarIdevI vagereno samudAya jayavaMto varto, temaja traNa bhuvanamAM zrI jinazAsana vijaya pAme ne tamAma jIvo sukhI thAvA aMte huM A zrI jaina pravacana kiraNAvalInI racanA karavAthI prApta karela puNyAnubaMdhI puNyanA phalarUpe e ja cAhuM chuM ke tamAma jIvo zrI jainendra AgamonI parama ulAsathI sAtvikI ArAdhanA karIne pariNAme mokSamArgane sAtvika bhAve ArAdhIne siddhipadane pAme. ra44. spaSTArtha:- chedasUtronuM mUla sthAna daSTivAda che. jema vyavahAramAM rAjA rAjyane TakAvavA mATe judA judA prajanAdine lakSyamAM rAkhIne pahelAM mukhya mukhya kAyadAo ghaDe che. ane te dareka kAyadAne paNa majabUta karavA mATe dIrghadRSTithI vicAra karIne nAnA niyamo ghaDe che. ane maMtrI vagerenI mAraphata te kAyadA vagerene anusAre prajAne vartavAnI pharaja jaNAve che. ne kahevarAve che ke "jeo A pramANe vartaze, teo rAjA taraphathI zikSAne pAmaze nahIM, ne zAMtimaya jIvana gujAraze. jeo bedarakArI, lebha vagerene vaza thaIne rAjyane gUne karaze, teo rAjAnA gunegAra hovAthI zikSApAtra banaze eTale temane rAjAe pharamAvelI zikSA sahana karavI paDaze." tema ahIM zrI jainandrazAsanamAM zrI tIrthaMkaradeva rAjA jevA che, ane temane zrI gaNadhara vagere ziSya praziSyAdi vage e pradhAna maMDaLa che, tathA sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAonA samudAyarUpa caturvidha saMgha e prajA jevo che. temaja rAjyanA mukhya kAyadAnA jevI mUla guNenI ArAdhanA che, ane te dareka mUla guNane TakAvanArI uttara guNAnI je ArAdhanA e rAjyanI laghu niyamAvalI jevI che. mokSa mArganA sArika ArAdhaka pUjya zrI tIrthaMkarAdi mahApuruSo caturvidha saMgha vagere bhavyane mokSa mArganI sAttivakI ArAdhanA karAvavA rUpa rAjya calAve che. jemAM rAjA prajAne putranA jevI gaNIne sAma dAma vagere sAdhanonA upayogathI prajAne satya-nIti ane dayAnA mArge dore che, te ja pramANe zrIjinazAsanamAM paNa paramakRpALu zrI tIrthakada ane gaNadharAdi mahApuruSe paNa caturvidha saMghane putrAdi jevA gaNIne ga ane kSema karavApUrvaka mekSanA mArge dore che, ne ajJAna-pramAdAdi kAraNemAMnAM kaI paNa kAraNathI saMghamAMnA keI paNa bhavya jIva bhUla kare, to tene aMge dravya-kSetrabhAva vagerene jANIne daza prakAranA prAyazcittamAMthI yogya prAyazcitta ApIne te bhUla karanAra chavane zuddha karI pAcho mokSanA mArge joDe che. tene hitazikSA Ape che ke "he bhavya jIva! have AvI bhUla karIza nahIM? te sAMbhaLI Asannasiddhika bhavya che te pramANe ni:spRhI pUjyapuruSonI hitazikSA pramANe cAle che ne pharIthI bhUla karatA ja Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI chedsUtronA sakSipta paricaya ) 667 nathI, atimuktakumArAhinI mAphaka sanmArgamAM sthApanAra pUjya upakArI puruSonI dayA vagerenA vicAra karatAM zubha bhAvathI jarUra kevalajJAna pAme che. chadmastha jIvA nimittavAsI hAya che, tethI tene je samaye jevu' nimitta maLe, te samaye te jIva tevI bhAvanAne dhAraNa kare che, mATe sArAM AlaMbaneAnI sevanA karavAthI prAyazcittanAM kAraNeAthI bacI zakAya che. ane kayA jIve kevA saMcAgAmAM kevI bhAvanAthI bhUla karI che? vagerenA vicAra karIne ja prAyazcittanA denArA pUjya puruSo grAhaka muni vagerene prAyazcitta Ape. prAyazcittanA lenArA jIve kaI rIte gurunI pAse prAyazcitta levuM joIe ? vagere bInAne jaNAvanAra ane meAkSa mAnA sAdhaka AtmAone meAkSamAnI nirdoSa ArAdhanA karAvavAmAM apUrva madadagAra A chedasUtro che. te dareka sUtranA ane jaNAvanAra niyukti-bhASya-cUNi - TIkAdri sAdhanAmAMthI hAla je je sAdhanA maLI zake che, te dareka sAdhananI mInA TUMkAmAM A pramANe jANavI-- 1. zrI nizIthasUtra--A sUtranuM mUla chapAyuM che. tenI aMte kahela traNa kSeAkeAmAM jaNAvyuM che ke mahuttara zrI vizAkhagaNIe A sUtrane lakhyuM hatu. A sUtramAM jJAnAcArAdi pAMca AcArAmAM lAgelA DhASAnA prAyazcittonu kramasara varNana karyuM che, tethI te 'AcAra prakalpa" nAme paNa oLakhAya che. paNa nizItha nAma vadhAre suprasiddha che. zrI jinaprabhasUriSkRta siddhAMtastavanI avara vagere graMthAmAM 'nizItha' nAmanuM kAraNa jaNAvyu che ke nizItha eTale rAtrinA madhyabhAga athavA madhyarAtri te samaye cAgya dIkSA paryAyavALA pariNata ziSyAne je sUtra bhaNAvAya nizIthasUtra kahevAya. ApavAdika bhInA utsa mAga ne TakAvavA mATe ja kahI che, paNa utsargamAnA lepa karavA mATe ke apavAdamA nA pracAra vadhAravAne mATe apavAdamAnI prarUpaNA karI ja nathI. A khare muddo apariNAmI ziSyA ke atipariNAmI ziSyA samajI zakatA nathI, tethI te baMne prakAranA zikhyA A nizIthasUtranI bhInA na sAMbhaLe, te rIte gItArthIne A sUtra ane enI jevA bIjA paNa chedasUtrone bhaNAvavAnI zrI tIrthaMkara devAe AjJA pharamAvI che, anupayeAgAdi kAraNeAmAMnA koI paNa kAraNathI madhya rAte paNa meDhA svare (ghAMTA pADIne) bhaNAvavAnI AjJA pharamAvI nathI. kAraNa ke gRhasthAdi te mInA sAMbhaLIne ghaNAM hiMsAdinA kAryAM karavA mAMDe temAM nimitta kAraNa mATA svare khelanAra gItArtha gaNAya che. A hakIkata samajAvavA mATe macchImAranu dRSTAMta paNa jaNAvyu che. tenA sAra e che 8 AcArya mahArAja mADhA svare ziSyAne aisUtro bhaNAvatA hatA. te zabdA sAMbhaLIne macchImAre vadhAre mAchalAM pedA karavAnI rIta jANIne pramANe karatAM te dhanavaMta thaI AcAryanI pAse AvI temanA upakAra mAnavApUrvaka pAte dhanavaMta kaI rIte thayA?' te zrInA jaNAvI. te sAMbhaLIne AcAya mahArAje te mAmatamAM thayelI peAtAnI bhUla sudhArI macchI Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ < zrIvijayapadmasUrIdharakRta mArane pApa karatA aTakAvyA, '' AthI sAmita thAya che ke chedsUtronI vAMcanA gAMbhIryAdi guNAne dhAraNa karanAra pariNAmI ziSyAne ja rAtrinA madhya rAta vagere samaye ja ApavI joie. temAM paNa ayeAgya vA na sAMbhaLe te ja rIte vAMcanA ApavI joIye. A nizIthasUtra e zrI AcArAMganI pAMcamI cUlikA che, tethI zrI AcArAMga sUtramAM kahelI sAdhu-sAdhvIonA AcAranI bInA taraphe lakSya rAkhIne ja A nizIyasUtranI sakalanA karAI che, tethI paNa tenA AcAraprakalpa nAmanI vizeSa sAkatA samajAya che. (1) A nizIthasUtranA bhUla graMthanuM pramANa 812 (950) AAka che. (2) zrIbhadgabAhusvAmI mahArAje A zrInizIthasUtranI niyukti racI hatI. te A sUtranA 7000 (6439) zlAka pramANa laghu bhASyamAM bhaLI gai che. (3) mahubhASya ( moTA bhASya)nuM pramANa 12000 zrlAka che. (4) cUrNi`-hAla je sRNi malI zake che, tenuM nizItha vizeSa cUNi (vizeSa nizItha cUrNi` ) nAma che. A nAma uparathI keTalAeka vidyAnA mAne che ke A cUNi sivAyanI bIjI paNa caNi hovI joie. paNa hAla te maLI zakatI nathI. A zrInizIthasUtranI vizeSa padanI `imAM eTale 10mA uddezAnI cUrNimAM cakravatI nAra zItagRhanI bInA kahI che. e zItagRhamAM sUnAra cakravatI ne ziyALAmAM ThaMDInI, unALAmAM garamInI ane cAmAsAmAM varasAdanI lagAra paNa viparIta asara thatI nathI. 'vivAhapAla' nAmanA jyAtiSanA graMtha bAramA uddezAnI zreNamAM jaNAvyeA che. tathA 1244mAM pAnAmAM gheADAnA zarIramAMthI kAMTA kADhavAnI rIta jaNAvI che. tathA A zrInizIthasUtranA 10mA uddezAnI cUrNimAM kAlikAcA nI kathAmAM ceAthanI savacharI vagerenI hakIkatA paNa jaNAvI che. (5) TIkA-A nizItha sUtranA phakta 20mA uddezAnI TIkA zrI pAdeva gaNIe ane zrI zIlabhadrasUrinA ziSya zrI caMdrasUrie vi0 saM0 1174mAM banAvI hatI. te dareka TIkAnuM pramANa 1100-100 zlAka kahyA che temAM zrIpAndha deva gaNI kRta TIkA hAla maLI zakatI nathI. tathA zrI ratnaprabhanA ziSya A zrInizIthasUtranA bhASya viveka nAmanA vivaraNanI racanA karI hatI. ema jaina graMthAvalI vageremAM tathA mRtyuddhinikAdimAM paNa kahyuM che. A nizIthasUtranA bhUla graMtha, cUrNi` ne bhASyanuM (traNenu') pramAla 9000 klAka jaNAvyA che. temaja A tranA gujarAtI TippaNa, huMDI vagere paNa racAyA che. paNa te hAla maLI zakatA nathI. A zrInizIthasUtranA 20 vibhAgeA che. dareka vibhAgane uddezA nAmathI ALakhAvyA che. te dareka uddezAmAM keTalA keTalA ela (vacaneA, vAkayo ) che ! te nIce jaNAvelA yaMtrathI jANavu Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAvalI (zrI dasUtrone saMkSipta paricaya) 58 28 17 151 59 0. 47 Ta 18 36 20 5 3 42 74 'ba 45 77. 77. 81 ) 17 | udezAne bolanI udezAno bolanI uddezAne bolanI naMbara saMkhyA jarUrI bInA naMbara saMkhyA naMbara saMkhyA dareka uddezAne judA jadA bolamAM prAyazcittane lAgavAnAM kAraNe samajA12 vIne paramakRpALuM sUtrakAra 13 maharSie te kAraNone taja14 vAnI hitazikSA ApI che, 15 154 16 50 TUMkAmAM ema kahI zakAya ke prAyazcittanA aneka bheda che. temAMnA 4 bhedanuM varNana zarUAtanA 19 uddezAmAM karI chellA uddezAmAM prAyazcittanA bhedanI bInA tistArathI samajAvatAM kayuM prAyazcitta kaI vidhie karAya ? vagere praznonA khulAsA spaSTa samajAvyA che. ahIM kahelI bInAomAMnI keTalIka bInA hInAdhika rUpe vyavahArAdimAM paNa varNavI che. A zrInizItha sUtranA jANakAra munione madhyama gItArtha tarIke jaNAvyA che. temaja madhyama jJAnasthavira tarIke paNa temane ja kahyA che. A prasaMge sthaviranA ne gItArthanA bAkInA bhedanuM svarUpa TUMkAmAM A pramANe jANavuM-(1) paryAyasthavira, (2) jJAnasthavira, (3) vaya:sthavira. A rIte sthaviranA traNa bheda jANavA. temAM je munino dIkSA paryAya 20 varSano thayo che te paryAya sthavira kahevAya. jJAna sthaviranA jaghanya-madhyama-utkRSTa sthavira rUpa traNa bhedamAM je munie zrIsthAnAMga sUtranA ne zrIsamavAyAMga sUtranA jANakAra che te munio jaghanya jJAnasthavira kahevAya. zrInizIthasUtrAdinA jANakAra munio madhyama jJAnasthavira kahevAya. tathA je kAle jeTalAM sUtra vidyamAna (hayAta) heya, te tamAma sUtronA jANakAra munio utkRSTa jJAnasthavira kahevAya temaja jemanI 60 ke 70 varSanI uMmara thaI che, te munio vaya: sthavira eTale uMmaranI apekSAe vRddha kahevAya che. ane utkRSTa gItArtha paNa teo ja kahevAya che. A zrInizIthasUtranAM bhASyAdi sAdhano hAla vadhAre pramANamAM maLI zakatA hovAthI ne cUNinuM pramANa vizAla hovAthI 6 chedasUtromAM AnuM kada mAruM gaNAya che. tathA ahIM mUla guNenA ne uttara gunA prAyazcittAdinuM kramasara varNana karyuM che. temaja jema koraTamAM vAdInI ane prativAdIonI dalIlo sAMbhaLavAnA samaye ane te baMnenI dalIlone bahuja dIrdhadaSTithI vicAra karIne chelAmAM chelle cUkAdo ApavAnA samaye nyAyAdhIzane mAthe je je javAbadArIo hoya te tamAma javAbadArIonuM rahasya samajIne nyAyAdhIza chelle cUkAdo Ape che. te ja pramANe ahIM prAyazcittanA denArA gItArthone uddezIne saMpUrNa varNana karyuM che. 1. prAyazcitanA lenArA sAdhu sAdhvIo abhimAna, lajajA (zarama), lokamAM phajetI thavAne bhaya Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 670 zrIvijayapadmasUrIzrvarakRta vagere kAraNeAmAMnA koI paNa kAraNathI karelA aparAdheA chupAvatA hoya, teA temane prAya. zritta laIne Atmazuddhi karavAthI thatA lAbha vagere prasagAcita bhIMtAe zAMtithI ane premathI samajAvIne temane ( munione ) prAyazcitta levAnI bhAvanA kaI rIte karAvavI ? (2) A munie A gunA svaccha MdatAthI karyAM che ke parAdhInapaNe karyAM che ? (3) pahelA je aparAdhanI prAyazcita laIne zuddhi karI hatI, te ja aparAdha A munie krI senceA che ke bIjo aparAdha sevyeA che? vagere bAbatAnA phrI dRSTithI vicAro karyAM Aja gItArthI gunegAra munione prAyazcitta ApI zake. yAda rAkhavu joIe ke prAyazcittanA lenArA munie karatAM tenA phrenArA gItArthAne mAthe bahuja javAbadArIe hAya che. jema nyAya (cUkADhA ) ApavA, e shela vAta nathI, tema aparAdhIne yAgya prAyazcitta devuM, e paNa shela vAta nathI. mATeja kahyu` che ke hInAdhika prAyazcittanA denArA gItArthI paNa zrIjinazAsananA gumenAra bane che. ahIM temaja bIjA paNa chedasUtromAM AchA vadhatA pramANamAM A tamAma hakIkatA spaSTa samajAvI che. aa zrInizIthasUtramAM kahyuM che ke je mahAvratAdinI ArAdhanAmAM atikramAdi dASAne lagADavArUpa pratisevanA karavI, te ( kAya`) kaI duSkar nathI, paNa peAtAnA AtmAne bhavasamudrathI tAravAnI nimala bhAvanA rAkhIne sarala svabhAve je aparAdha je rIte thayA hoya, te rIte ja ga'bhIratAdi sadguNa nidhAna parama gItA mahApuruSAnI pAse jaNAve ke 6 A kAraNathI A rIte meM mahAvratAdimAM atikramAdi doSA lagA DayA che, te Apa kRpA karIne tenI zuddhinA upAya matAvA" A rIte peAtAnI karelI bhUlane sudhAravAnI bhAvanA dRDhadhamI' Asannasiddhika bhavya vAnA ja manamAM prakaTe che. mATe ja kahyuM che ke nilabhAve gItArthe gurunI pAse je AleAcanA karavI (bhUlane jaNAvavI ), te ( kAI) ahu duSkara che. A mInAne jaNAvanAra pATha A pramANe kahyo che. te na sudhAra` =/setrikannarU, ta` tuM na' sammonaph ' / / sa`sArI jIvAne pApakama karavAnI kuTeva teA anAdi kAlathI paDelI che, tethI kharAba nimittanA saMsa`thI temane pApakamane karatAM vAra lAgatI nathI. mATe ja kahyuM ke "pApakarmane karavuM, e kArya karyuM duSkara nathI, paraMtu temane samyag rIte gItA pAse pragaTa karavAM te duSkara che. " jenA asaMkhyAtA pradezAmAM zrIjainendra zAsananA cAlamaDhanA jevA dRDha rAga (raMga) rahyo hoya, te ja AtmA bhUlane bhUla tarIke kabUla kare che. kAraNa ke bIjA jIve teA pApakarmAMnA tIvra udbhayathI gherAyelA heAvAthI pApane pApa tarIke mAnatA ja no. tA pachI tenI AleAcanA karavAnI vAta ja kayAM rahI? prAyazcittanA lenArA jIvAnI jeTale aMze bhAvanI ni`latA hoya, ane bhUlane mATe manamAM dIlagIrI heAya, tathA jaldI DhAkhanI zuddhi karavAnI tIvra utkaMThA hoya, Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI dasUtronuM saMkSipta paricaya) 67nA teTale aMze teo nAnA prAyazcittAdithI paNa Atmazuddhi karI zake che. paNa je kapaTathI gurunI pAse ema kahe ke keIe A aparAdha karyo hoya, to tenuM prAyazcitta zuM Ave? A rIte bIjAnuM nAma laIne prAyazcitta pUchIne pote te prAyazcitta kare, to tethI kaMI bhUlanI zuddhi thAya ja nahi. paNa AvA kAryane karanAre jIva zrI jinazAsanane bevaDo gunegAra thato hovAthI gItArtho tene bamaNuM prAyazcitta daIne hitazikSA Ape che ke A rIte kapaTabhAve AlecanAdi karanArA cho ghaNe kAla saMsAramAM duHkhI thAya che. mATe have pachI A rIte AvuM kArya karavuM nahIM. gItArthane sAmAnA (prAyazcittane lenAranA) bhAva vagerenI parIkSA karavAnI jokhamadArI hoya che. sarva prabhuzrI tIrthakara deve bAra parSadAmAM kahelI prAyazcittAdinI bInA sAMbhaLIne eka bhavya jIve bahu ja saralatAthI bALakanI mAphaka bharasabhAmAM (bAre padAnA jIva sAMbhaLe te rIte) mahAdine vaza thaIne pote karelA ghaNA aparAdhe jaNAvIne kahyuM ke "he prabhu! huM ghaNe pApI jIva chuM. moha ajJAna vagerenA paMjAmAM sapaDAyelA mArA AtmAe ghaNuvAra zIlakhaMDana vagere bhayaMkara pApo karyA che. ApanI dezanA sAMbhaLIne mane bahuja pazcAttApa thAya che ke "mAruM zuM thaze? Apa kRpA karIne prAyazcittAdi daIne mAro uddhAra kare, huM Apa jema kahe tema karavA taiyAra chuM. ? prabhuzrI tIrthakaradeve kevalajJAnathI jANyuM ke "A aparAdhI jIva hRdayanA kharA baLApAthI sarala svabhAve bharasabhAmAM pitAnA aparAdho jaNAve che. A rIte kahenArA dahadhamI cha bahu ja viralA hoya che. prabhue tethI te aparAdhI chavane kahyuM ke "te bharasabhAmAM hRdayanA kharA baLApAthI sarala svabhAve mArI pAse je aparAdho kahyA, te kahevA mAtrathI aparAdhonI zuddhi thaI che. bIjuM kaMI prAyazcittAdi karavAnI jarUriyAta che ja nahIM. A hakIkatano sAra e che ke jema bAlaka bApanI AgaLa sarala svabhAve pavitra hRdayathI je kahevAnuM hoya te kahe che, te ja pramANe gItArtha guru mahArAja vagerenI AgaLa aparAdhone kahevA rUpa AlocanA vagere karavAthI gItArtho tenA guNanI anumodanA karIne thoDuM prAyazcitta Ape che. ne tethI te jIva te pramANe vartIne jarUra cA ka bane che. A tamAma bInAnuM mUla sthAna navamuM pUrva che. A rIte zrInizItha sUtrane paricaya bahu ja TUMkAmAM jaNAvyo. 2. zrImahAnizIthasUtra-nizItha sUtranA mUla graMthanuM pramANa 812 zloke kahyAM che, ne bIjA graMthomAM 950 zloke jaNAvyA che. tenI apekSAe A mahAnizItha sutranA mUla graMthanuM pramANa laghu vAcanAne anusAra 3500 ke kahyA che. ne madhyama vAcanAne anusare 4200 zloke kahyA che tathA moTI vAcanAnusAre 4544 zloka jaNAvyA che. A rIte mUla sUtranA pramANanI apekSAe nizItha karatAM mahAnizItha Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 672 zrIvijayapaghasUrIzvarakRta sUtra moTuM hovAthI AnI ema vyAkhyA thaI zake ke nizItha karatAM moTuM je sUtra hoya, te mahAnizItha kahevAya che. je samaye nizIthasUtra bhaNAvAya che, te ja samaye A sUtra bhaNAvAya che, tethI nizItha karatA moTA bIjA (mahAnizItha sivAyanA) sUtro laI zakAya nahIM. paNa bhaNAvavAnA kAlanI sarakhAmaNI vagere tarapha lakSya rAkhIne kahyuM che ke nizIthasUtrathI je moTuM sUtra te "mahAnizIthasUtra" kahevAya. A zrImahAnizItha sUtramAM 8 adhyayano che, temAMnA chellAM be adhyayane A sUtranI cUlikA tarIke oLakhAya che. ahIM 1, zaddhara nAmanA pahelA adhyayanamAM moha ajJAnAdi kAraNomAMnAM kaI paNa kAraNathI karelA pAparUpa zalyane dUra karavAnI bInA jaNAvI che. kAMTe, khAlI, khIla vagere dravya zalya kahevAya che. jema temAMnuM kaI paNa zalya zarIramAM vAge, to AkarI vedanA A bhavamAM ja bhegavavI paDe che, paNa pAparUpa bhAvazalya ghaNA bhavamAM vividha prakAranAM du:khane bhegavavAmAM kAraNa thAya che. mATe tene AlocanA-niMdA-gahadi vidhithI jaladI dUra karavuM joIe. A prasaMge AlocanAdi karavAno vidhi, prANAtipAta vagere 18 pApa sthAnakonAM nAma vagere bInAe paNa jaNAvI che. tathA AlocanA karavAnA AlAvA vagere hakIkato paNa samajAvI che. AnA 7 pAnAM che. zayane dUra karavAnI bInA jemAM kahI che, te za9ddharaNa adhyayana kahevAya. 2. karmavipAka (karmavipAka vyAkaraNa) nAmanA adhyayananA pAnAM 11 che. temAM karmonA judA judA prakAranA vipAkanI bInA kahI che. tethI A adhyayana karmavipAka nAmathI oLakhAya che. ane karmavipAkanuM vyAkaraNa eTale spaSTIkaraNa karela hovAthI kavipAka vyAkaraNa nAmathI paNa oLakhAya che. cArAzI lAkha yonimAM bhamatAM bhamatAM A jIve ajJAnAdithI je kaMI pApa karyA hoya, tene AlocavAnI bInA ane prasaMgAnuprasaMge bIjI paNa hakIkato jaNAvI che. ane zrAvake sAmAyika ane pauSadhAdi bate beghaDI, 4 pahora ke 8 pahora kAla pramANathI lIdhA che, tethI te samaya pUre thayA bAda te pAre, ne ghera jAya, temAM anucitapaNuM che ja nahi, tethI te ArAdhaka che. paNa munie jAvachava sudhInI maryAdA bAMdhIne mahAvratAdi svIkAryA che, te zrAvakanI mAphaka kare, to virAdhaka gaNAya. A rIte prabhuzrI mahAvIradeve gautamasvAmIe pUchelA praznano javAba detAM pharamAvyuM che. karmavipAkanI bIjI paNa ghaNI hakIkata kahelI hovAthI pahelA adhyayananA pramANa karatAM A adhyayana moTuM che. 3. trIjA kuzIla nAmanA adhyayanamAM kuzIlIyA (kharAba AcAra vicAravAlA) sAdhuonI bInA kahI che, tethI te "kuzIla' nAmathI oLakhAya che. ane ahIM kazIlIyAnI sobata nahi karavAne upadeza Apyo che, tethI A adhyayana "kuzalasaMga (saMsagi) vajana >> nAmathI paNa oLakhAya che. ahIM anukrame kuzIlIyA sAdhuonI Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI eka sUtronA sakSipta paricaya) zrInA ane dravya stavanuM tathA bhAva stavanuM varNana, temaja paMcama'gala mahAdyutaskaMdhanI (cauda pUrvInA sAra rUpa navakAra mahAmatranI) hakIkata, ane upadhAnanI tathA anukaMpA (dayAdha)nI bInA, temaja dravyapUjAnA, ne bhAvapUjAnA taphAvata vagere bInAone spaSTa samajAvIne kahyuM che ke rAgiNI rUkimaNIne virAgiNI manAvIne saMyamanA paMthe DhAranAra zrIvaz2asvAmI mahArAje A pUmAMthI zrIpaMcama'gala mahAzrutaskaMdhanA (navakAra mahAmaMtranA) uddhAra karIne ahIM' (mahAnizIthamAM) gAThavyA hatA. (sthApana karyAM hatA) suzIla sAdhuonA saMgathI ne kuzIlIyAnA saMga tajavAthI nAgila zrAvaka ArAdhaka thaIne anazanAdi vidhi jALavIne zrAvakapaNAmAM kevalI thaI ate mAkSanA avyAbAdha sukha pAmyA, ne te nAgila zrAvakanA sumati nAmanA bhAI kuzIlIyA sAdhunA saMgathI eTale temanI pAse dIkSA laIne sayamanI virAdhanA karI asuramAra nikAyamAM paramAdhAmI devapaNuM bhAgavIne aMgeAliyApaNuM pAmyA. ahIM aMDagAliyAnA varNanamAM zrIprazna vyAkaraNa nAmanA dazamA adhyayananI bhalAmaNa karI che, te sumati aMRsgAliyAnA bhavamAM 12 mahinA sudhI vajranI ghaMTImAM pIlAyeA. AvI AvI tIvra vedanA 27 vAr tene bhogavavI paDI. anukrame anaMta sa'sAramAM rajhaLatAM ghaNAM du:khA bhAgavIne kuzIlanA saMgathI karelI sayamanI virAdhanAthI pahelAM bAMdhelAM pApakarmAMnA kSaya karIne muktipadane pAmaze, A hakIkatane dhyAnamAM rAkhIne sAdhu-sAdhvIoe kuzIlanA saMga karavA nahi, ne suzIla munivarAdinA saMge rahIne parama ullAsathI meAkSamAganI ArAdhanA karavI joie. A nAgila ane sumatinI ja vadhAre bInA cAthA adhyayanamAM jaNAvI che A trIjA adhyayanamAM namaskAra mahAmatranA navapaTTAnI mInA jaNAvatAM 6 upadhAnamAM dareka upadhAnanA divaseAnuM pramANa kahIne tapa, kriyA ane pAMca parameSThinuM tathA tIrthaMkara vagerenuM varNana karyu che. temAM ceAgya prasaMge kahyuM che ke devendroe ane narendroe je rIte prabhu zrItI karanA dravyastava ne bhAvastava karyAM hatA, te pramANe zrAvakoe prabhunI e bhede pUjA karavI joie. prabhunI jalAdikathI je pUjA karavI te dravyapUjA kahevAya, ne je temanI guNastuti karavI ane munipaNuM e bhAvapUjA (bhAvastava) kahevAya, samyagdaSTi zrAvako ane dezavirativa ta zrAvako dravya ne bhAvathI e zeThe pUjA karavAnA adhikArI che, chaThThA sAtamA guNasthAne va`tA munivarA bhAvapUjAnA adhikArI che. pUjya zrItIrthaMkaradevA dravyastavathI caDhIyAtA munipaNAMnI sAttvikI ArAdhanA karavArUpa anAra'bhAdi guNAvALA bhAvastavane (bhAva pUjAne) pAte amalamAM mUkIne eTale ArAdhIne pharamAve che ke bhAvastava ArAdhavAne asamartha AtmAoe traNe kAla ATha prakAre jina pUjanarUpa dravyastava karavu joI e, jyAM bhAvastava hoya tyAM dravyastavanI bhajanA jANavI, paNa jyAM dravyastava hoya, tyAM bhAvastava nizcaye hAya ja. ahI bhAvastavanI dravyastavathI viziSTatA jaNAvavA mATe kahyuM che ke eka mANasa meru parvatanA 673 Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta jevuM UMcuM jinamaMdira karAve, pratimA bharAve, tene je lAbha thAya, te munipaNAnI nirmala ArAdhanA karavAthI thatA lAbhanA anaMtamA bhAga jeTalo paNa kahI zakAya nahIM. Aja muddAthI jAvAjIva sudhI anAraMbhAdi guNenA dhAraka munivare bhAva stavane ja ArAdhe che. ruhastha tevA guNenA dhAraka nathI, tethI teo saMsArasamudrane culu je karanAra dravyastava jarUra kare ema kahyuM che. tathA yogya prasaMge e paNa kahyuM che ke sAdhu-sAdhvIo AraMbhAdinAM kAryo kare to bhavabhramaNa vadhAre che, ne A zrImahAnizItha sUtrane atha yogya ziSyane ja bhaNavA joIe, tathA ahI yoga kriyAnA prasaMge tapanI bInA, ane 16 bheda tathA 19bhede kazIliyAnI bInA temaja jJAna kuzIliyAnA 8 bheda kahIne navakAranA upadhAnanuM varNana karatAM dayAdharmanI prasaMzA karI che. pachI anukrame navakAranA upadhAnano vidhi kahIne jaNAvyuM che ke cAritra laIne tajI denAra veSadhArI muni je ema kahe ke ame aSTaprakArI pUjA karIne tIrthanI prabhAvanA karIe chIe to te ubhayabhraSTa muni anate kAla saMsAramAM bhaTake ane jeo bhAvastavathI vyastavane caDhIyAta jaNAvIne AraMbhAdinAM kAryo kare, karAve teo bhavAMtaramAM dulabhabadhI thAya che. A rIte vistArathI dravyastavathI bhAvastivanuM caDhIyAtApaNuM sAbita karatAM pharamAvyuM che ke A bhAjapUjAthI dazArNabhadra sajA, cakradhara, bhAnudatta vagere anaMtA cha siddhipadane pAmyA che. hAla mahAvidehamAM ghaNA ja pAme che, ne bhaviSyamAM paNa ghaNA jIvo pAmaze. A prasaMge bhila ane rAjAnuM dRSTAMta jaNAvIne siddha paramAtmAnA apUrva sukhanuM varNana karatAM kahyuM che ke prasiddhaprabhunA sukhanI Agala saMsArI jInuM sukha anaMtamA bhAga jeTaluM paNa kahI zakAya nahIM. aMte mahAnizItha sUtranA lakhanArA mahApuruSanuM nAma vagere bInA paNa kahI che. A rIte trIjA cothA adhyayanomAM kuzIliyAnA saMgane tajavAnI bInA daSTAMta sAthe kahevApUrvaka upadhAnAdinuM varNana karyuM che, ema TUMkAmAM kahI zakAya, zrI mahAnizIthanA trIjA cothA adhyayanane TUMka paricaya pUrNa thaze. 5. pAMcamA navanItasAra (gacchAcAra) nAmanA adhyayanane TUMka paricaya ahIM garahavAsI munivaronA AcAra ane ga7nuM varNana karela hovAthI AnuM nAma gacchAcAra jaNAvyuM che. jema mAkhaNa e dahIne sAra che, tema A sUtrano ahIM sAra kahyo che, tethI A adhyayana navanItasAra' nAme paNa vadhAre prasiddha che. A sUtrane ghaNe bhAga viccheda pAse, tethI ahIM gacchAdinuM varNana bahu ja ochuM jaNAya che. daza pAnAmAMnA gacchAcAra nAmanA pAyanAnI racanA karanAra parama gItAtha mahA Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI cheH sUtronA sakSipta paricaya ) puruSe tenI aMte jaNAvyu` che ke meM A gacchAcAra prakIrNa kanI racanA zrImahAnizItha sUtrAtimAMthI sAra sAra bInAe laIne dUkAmAM karI che. hAla mArI pAse je prata che, tenA 16 pAnA A pAMcamA adhyayane rAkathA che. temAM anukrame (1) gacchavAsI munionA AcAre, (ra) pAMcamA ArAnA aMte vanArA sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMghanA 4 nAmeA, temAM AcArya tarIke zrIdukhahusUri mahArAjane jaNAvyA che (3) aMtakRtkevalI thaI mAkSe janArA AcAya ane temanA 9 ziSyAnI bInA, (4) dvAdazAMgI gaNipiTakanu varNana, (5) kamalaprabha AcAya ( sAvaghAcAya )nI kathA. A pAMca muddAonuM varNana vistArathI karyu che. vacamAM ceAgya prasaMge AcAya nA bheTA ane tIrtha yAtrAdinI zrInA paNa kahI che. ahI` zarUAtanA 6 pAnAmAM gacchanI ne AcAryanA pATha ( AlAvA ) che, temAM vividha upamAo ane arthanI bhInA kahI che. te apUrva edhadAyaka che. pachI pAMcamA ArAnA aMte vanAra dusahasra Adi cAra ( ekeka sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikA )nAM nAma jaNAvIne kahyuM che ke bhaviSyamAM thanAra zrIdusahasUri thatA sudhInA kAlamAM kSAyikasamyagdaSTi cAra yuga prayAnA thaze, ane je kSayApama samyagdaSTi 2000 yugapradhAnA thaze, temane trIje bhave kSAyika samyakava thaze. jema zrIgautamasvAmI gaNadharane je chellA bhatramAM kevalajJAna thavAnuM hatuM, te ja chellA bhavamAM kevalajJAna prakaTa thayA pahelA kSAyika samyakava thayuM, tema ahIM jaNAvelA kSAyika samyagdaSTi 4 cugapradhAna sivAyanA 2000 yugapradhAnA chellA bhavamAM kSAyika samyagdaSTi thaIne kevalajJAna pAmI meAkSe jaze. kharI vastusthiti Ama hAvAthI ema samajavuM joie ke pAMcamA ArAmAM zuddha AcArya bhagavaMtA 'tA- ghaNAM thaze. paNa temAM je ekAvatArI viziSTa guNavaMta AcAryAM hoya, te ja yugapradhAna kahevAya. ne bAkInA AcAryA ekAvArI ja hoya evA niyama nathI, eTale ekathI vadhAre bhave paNa mekSe janArA teo (2000mAMnA AcArya) hoya che, ane pAMcamA ArAnA aMta sudhI zrIdaravaikAlika sUtra raheze. A bInA spaSTa jaNAvIne tI` zuM vastu che ? A praznanA khulAsA karyAM che. pachI eka AcAnA 49 svacchaMdI ziScAnI bInA kahI che, tenA sAra TUMkAmAM A pramANe jANavA--pUrve (bhUtakAlamAM ) ra3 cAvIzInA pahelAMnI cAvIzInA kAlamAM 24mA tI karatuM nirvANa thayA bAda eka carmazarIrI AcAya thayA hatA. temane 499 zibyA hatA. temAMnAM eka ziSye gurune (AcAya mahArAjane )kahyuM ke jo ApanI AjJA hoya, teA caMdraprabhasvAmInuM jyAM dharmacakra che, tyAM huM yAtrA karavAne jAuM..." AcAyaeN tyAM javAnI nA kahIne jaNAvyuM ke " ekalA svecchAcArI thaIne yAtrA karavA javAya nahIM, ne javu hoya teA guNavaMta sAdhuonI sAthe yAtrAe javu, " ApaNe badhA sAthe jaIzuM, te sAMbhaLI ziSye gurune pUchyuM' ke ekalA sAdhu yAtrAe jAya, te zuM thAya? gurue kahyu` ke-asaMyamI thAya, pa Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ st zrIvijayapadmasUrIzvarakRta ne saMcamamAM ghaNA meATA DhASA lAge, tyAM ghaNA mATA leAkasamadAya bhegA thAya, temAM sunidhama sacavAtA nathI. lIleAtarI Adi jIvA hAya, upakaraNAddivu paDilehaNa paNa barAbara thaI zake nahI. tethI te virAdhaka thAya, A rIte huMmezAM vAtacIta thatAM thatAM ziSyA mAMheAmAMhe laDavA lAgyA. te gurune cheDIne sa`thI virAdhaka thayA. saMyamathI bhraSTa thaIne jatA rahyA. eka dvivasa AcArya mahArAja bahAra sthaMDile gayA, tyAre siMha sAmA AvyA, teNe AcAya ne huNyA. A vakhate AcAya mahArAja aMtakRkevalI thaine mekSe gayA. AnA sAra e ke AtmArthI sAdhu-sAdhvIee gurunI AjJAthI viruddha vananA 'saMyamathI bhraSTa thavuM? vagere kaDavA vipAkA (phUla) jANIne zrIgurumahArAjanI AjJA pramANe AcAradine pANIne bhavasamudranA pAra pAmavA joIe. A kathA pUrI thayA pachI anukrame gaccha ane AcAryanuM varSoMna karIne dvAdazAMgInu varNana karatAM jaNAvyuM che ke iMdrone paNa vaMdana karavA lAyaka zrI tIrthaMkaradevA paNa dvAdazAMgI zrutajJAnane "namo tikSyanna'" kahIne namaskAra kare che, pachI anukrame A vasarpiNImAM thayelA dRza accherAnI mInA ane mithyArdaSTi aMgAramaka AcAyanI kathA kahrIne mizra bhASAe eka vacana elIne dvAdazAMgInI virAdhanA karatAM ane tA kAla sudhI sasAramAM rakhaDanAra sAvadyAcAya . ( kamalaprabha AcAya) nI kathA pAMca pAnAmAM vistArathI kahI che. tenA sAra A pramANe jANavA-A cAlu zroRRSabhAdinI cAvIzIthI pUrve thayelI anaMtamI cAvIzImAM sAta accherA thayA hatA. prabhuzrI mahAvIra deva kahe che ke te pAchaThThI ana tamI ceAvIzImAM mArA jevA sAta hAthanI kAyAvALA cAvIzamA zrI dharmIzrI' nAmanA tI kara thayA. temanA nirvANa pachI kAlaDhASe karIne mithyAtvanI pravRtti ghaNI thavA mAMDI, ane sayamI AtmAe paNa zithila thaIne jinapratimAnI pUjA vagere karavA lAgyA. tathA gRhasthanI mAphaka ArabhAdi sAvadha pravRttimAM pravatavA lAgyA. A prasaMge zrI gautama gaNadhare pUchelA praznanA uttara zvetAM prabhue jaNAvyu` ke jo sapUrNa tyAgI sAdhu-sAdhvIe jinapUjA kare teA teo virAdhaka thaine anaMta sa MsAramAM rajhaLe che. eka vakhata te liMgadhArIonA gAmamAM utkRSTa sacamAdri guNAne dhAraNa karanArA, jinanAmaka nA nikAcita adha karanArA zrI kamalaprabha nAmanA AcA` padhAryAM. temaNe zuddha munimAnI prarUpaNA karatAM jaNAvyu` ke te liMgadhArIonI tamAma pravRtti munimAMthI viruddha hovAthI teone sAdhu tarIke mAnavA ja na joIe. A vAta zrAvakoe te liMgadhArIone kahI. tyAre temaNe utsUtraprarUpaNA karIne zrAvakone sthira karyAM, ne tAmeTA vagADIne te kamalaprabha AcAryane * sAvadyAcA' nAme prasiddha karyAM, ne teo pAtAnA unmAgane ASavA lAgyA. tathA leAkAne pAtAnA unmArgamAM ja sthira karavA lAgyA. A ati manAva joI ne aMkhavANAM paDelA zrIkamalaprabhu AcArya tyAMthI viDDAra karyAM, ne sAta mahinA vItyA Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI chedasUtronA saMkSipta paricaya ) 677 Ada pharI tyAM AvIne dha dezanA devA lAgyA. tyAre kevala dveSa buddhithI ja te liMgIAe pAtAnA matanI liMgI sAdhvIne ' irAdApUrvaka te kamalaprabha AcAyanA page aDIne tAre vaMdanA karvI' ema zIkhavADIne temanI pAse mAkalI. te sAdhvIe te pramANe bharasabhAnI vacce thaIne page aDIne vaMdanA karI. A banAva joIne te liMgadhArI vagere leAkeAe AcAya ne pUchyu ke he mahArAja ! sAdhvIe tamane page aDIne vaMdanA karI, temAM tamane saMghaTTo thayA ke nahI ? A praznanA javAmamAM temaNe ( kamalaprabhAcArya ) mizra bhASA vAparIne kahyu ke saMghaTTo thAya te na thAya. jitasiddhAMtamAM utsargI mA ne apavAdamA` ema e mAga' kahyA che. A rIte mizra bhASArUpa utsUtra elatAM temanA nikAcita jinanAmakarmAMnA daliyAM vikharI gayAM, ( eTale Atma pradezAthI alaga thayAM, )ne temaNe anaMtA sa MsArlR vadhAryAM. A avasare liMgiyA leAkAe tAmeTA vagADIne 'sAvAghAcAya " kahevA pUrNAMka temane vageAvyA. kAlakrame te kamalaprabhAcAya eka vacana utthApIne 700 varSa, be mahinA te cAra divasanu AyuSya pUrNa karIne anukrame vyaMtara, vAsudevanI putrI, pure|hitanI strI, tiyaca, manuSya, sAtamI narakanA bhava, ema A bhavezamAM tathA cArAzI lAkha yAnimAM anatI vAra bhamIne pazcima mahAvidehe manuSya thai ne leAkeAnI sAthe prabhuzrI tI'kane vAMdavA jatAM dharmapadeza sAMbhaLIne dIkSA lai sayAdi meAkSamAne sAdhIne siddha thayA. A prasaMge prabhune zrI gautamasvAmIe pUchelA traNa praznonA uttarAnA sAra TUkAmAM A pramANe jANavA. prabhue zrI gautama gaNadharane kahyuM ke he gautama! je samaye sAdhvIe AcAyanA page paDIne vaMdanA karI, tyAre leAkAe saMghaTTAnI bAbatamAM pUchatAM te AcArye kahyuM ke 'utsa'-apavAda rUpa jinamAga che.' Ama kahetAM ja temaNe ana MtA saMsAra vadhAryAM, ane he gautama ! utsa-apavAdarUpa anekAMta dhama che kharA, paNa adhama karIne Agamanu nAma kahevAya nahIM, Ama kahevAnuM tAtpa e che ke teukAya, akAya, ane maithunAdine je seve, te ajJAnA bhaMga karanAra che, tethI te anaMta saMsArI jANavA, tathA huM gautama 'seviyA seviyaM soletriyA seviyaM 11 je samaye te AcAryaM zakA rAkhIne khelyA, te vakhate temane maithunanA DhASa lAgyA. tethI temaNe AjJAnA bhaMga karIne anaMtA saMsAra vadhAryAM, ane temanA AMdhelAM jina nAmakarmanAM daliyAM vikharI gayAM. he gautama, A badhuM je thayu temAM pramAda e ja kAraNa che ema samajavu, AmAMthI sAra e levA ke sAdhu-sAdhvIe jinAjJA pramANe cAlIne meAkSanA abhyAmAdha sukha meLavavA joIe. A tamAma mInA tathA prasaMge bIjI paNa hukIkatA ahIM spaSTa samajAvI che. zrI mahAnizItha sUtranA pAMcamA adhyayananA TraMka paricaya pUrNa thayA. Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67. zrI mahAnizItha sUtranA chaThThA adhyayananA TUMka piracaya viSayanI leAlupatA e bhavabhramaNanu kAraNa che, te pApakamehRdayathI ke kharAba nimittane laIne bhAgatRSNAne vaza thayelA jIvA AleAcanA-prAyazcittAdi sAdhanAthI zuddha thaIne jarUra sadgatine pAme che, A bhInA yathA samajAvavA mATe anukrame prAyazcittanA daza bhedA, ane AlAcanAnA 4 bhedA jaNAvatAM bhadra nAmanA AcAryAMnA gacchavatI rajjA ( rajjU ) sAdhvI, na diSaNamuni, ASADhamuni, lakSmaNA sAdhvI, puMDarIka kaMDarIka rAjakumAronI kathA vagere mInAe paNa vistArathI varNavI che. temAM nadISeNanA varNanamAM kahyuM che ke " nadISeNa muni vezyAne ghare gAcarI gayA, dharmalAbha kahyo, tyAre vezyAe alAbhanI jarUriyAta jaNAvI, munie tajju khecyu tyAre sAnaiyAnI dRSTi thai. mAheAye saMyamane tajIne vezyAne ghare aa. ahIM te haMmezAM daza daza jaNane pratidhIne prabhuzrI mahAvIradevanI pAse dIkSA levA mAkalIne bheAjana karatA hatA. eka divasa nava jaNa pratimAdha pAmyA bAda dazamA puruSane pratiaiAdhatAM ghaNI vAra lAgI, tyAre vezyAe Akula vyAkula thaIne kahyuM ke bhAjana karavA padhAro, raseAi ThaMDI thaI jAya che. nadISeNe kahyuM A dazamA puruSa pratiAdha pAmatA nathI. vezyAe kahyu` ke te pratibeAdha na pAme teA dazamA tameja pratibeAdha pAmeA. te sAMbhaLI bhAgakAM kSINa thavAthI nadISeNa karI dIkSA laI ArAdhI kevalI thaI siddhapadane pAmyA. " A kathA upadezaprAsAdAdimAM vistArathI varNavI che. pachI kAIka AcAya nA ziSya ASADhamuninA varNanamAM kahyuM che ke " te munikautuka nimitte sayamane virAdhIne dutimAM gayA. '' pachI anukrame prAyazcittanA lenArA vAnA te tenA ApanArA gItA gurunA guNeA varNavatAM kahyuM che ke dhai`, suzIla, kSamA vagere guNAne dhAraNa karanAra ve sauthI pahelAM kevalI bhagavaMtanI pAse AleAyaNA levI joi e. najIkamAM ke dUra tevA kevalI na maLe teA anukrame mana:paryAMvajJAnI, avadhijJAnI, ni`la cAritravata viziSTa zrutajJAnI ( cauda pUrvI ) vagerenI pAse pAyazcitta laine Atmazuddhi karavI, A mInA vistArathI kahIne prAyazcitta lenAra zrAvakAdinA zIla,satAya, sadAcAra vagere guNA jaNAvyA che. pachI be AcAya nA dRSTAMte prAyazcittane laI ne ArAdhaka thavAnA upadeza daIne AtmaniMdA karatAM kevalajJAnane pAmelI eka sAdhvIe ApelA upadezanuM varNana karyu che. pachI ghaNI sAdhvIonI guruNI rajjA sAdhvIne acAnaka kADha thayA. bIjI sAdhvIoe tenuM kAraNa pUchatAM te rajjAe taddana khATuM kANu e jaNAvyuM ke mane ukALeluM pANI pIvAthI kADha roga thayeA. A vacana sAMbhaLIne ghaNI sAdhvIonA piraNAma pharI gayA, paNa eka sAdhvI prabhunI ukALelu pANI pIvAnI AjJA sAcI ja che, AvI zubha bhAvanA bhAvatAM kevalajJAnane pAmI. tamAma sAdhvIoe ukALelu pANI pIvuM, e ja sunidhama che, guruNInuM vacana asatya che, azAtAvedanIyAddhi kace zrIvijayapadmasUrIdharakRta Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana karaNAvalI (zrIdasUvane saMkSipta paricaya) 67 ane dhAtrI daSAdi nimitta ja ke roga thayo che vagere bInA spaSTa samajAvIne potAnI guruNIne kahyuM ke tame bhASA samiti sAcavI nathI, ne dhAtrIdoSa vagerethI saMyamane dUSita karyuM che. tethI tame ghaNe kAla ghaNuM bhavamAM duHkhI thaze. A prasaMge te rajA sAvInA dIgha saMsAramAM thanArA judA judA bhavAnI bInA vistArathI kahI che. A kathA zrIupadeza prAsAdAdimAM paNa jaNAvI che. teno sAra e che ke sAdhu-sAdhvIoe bahu ja vicArIne hita-mita-priya-satya vacane bolavAM joIe, pachI lakSmaNA nAmanI rAjakumArInI bInA varNavatAM kahyuM che ke A rAjakumArIno bhartAra lagnanI corImAM ja maraNa pAmyo, tethI avasare vairAgyabhAve dIkSA laI AkarA tapa-saMyamane zubhabhAvathI ArAdhavA lAgI. A rIte ghaNe kAla vItyA bAda eka vakhata te lakSmaNa sAdhvIe cakalA cakalInI maithuna kriyA joIne azubha bhAve vicAryuM ke "huM manuSya bhave paNa janmaraMDApa pAmI, tethI viSaya janma sukho dIThAM ja nahI " theDIvAra pachI tene zubha bhAvanA jAgavAthI vicAra Avyo ke meM AvA anucita vicAro karyA te ThIka nathI karyuM ema vicArIne A bhUlanI guru AdinI pAse AlecanAdi karyA vinA svacchedI vicAre te lakSmaNa sAvIe pacAza varSa sudhI sela mAsakhamaNa vagere AkarA tapa karyA paNa te lekhe AvyA nahIM eTale nakAmA gayA. tenAthI teNe karelA doSanI zuddhi thaI nahIM, te A sthitimAM (sazalya bhAve) marIne ghaNe kAla saMsAramAM bhamI. pUrve thaI gayelI rAzImI vIzInA covIsamA tIrthaMkaranA kAlamAM thayelA A lakSamaNa sAdhvI AvatI covIzInA pahelA padmanAbha tIrthakarane tIrthamAM karelA tamAma pApakarmo khapAvIne siddhipadane pAmaze. pachI tIrthakaranA vanathI kevalajJAna sudhInI bInA kahIne jaNAvyuM che ke zrI tIrtha. kare caturvidha saMghanA kalyANane mATe tIrthanI sthApanA karIne A prAyazcittAdinI bInA kahI che. aMte puMDarIka ane kaMDarIka kumAranI bInA vagere jarUrI ghaNI hakIkato upadeza dvArA samajAvI che. anyatra A gItArthavihAra nAmanA adhyayananuM bIjuM nAma agItArtha vyavahAra paNa jaNAvyuM che, A rIte 6 adhyayane kahyA pachI aMte kahelI be cUlikAmAMnI (1) pahelI cUlikAe 1ra pAnAM kayAM che. temAM AlocanAnA daza bhedo, prAyazcitta levAthI thatA lAbha, prAyazcittane karavAno vidhi, temaja nAma sthApanAdi 4 bhede AlecanAnuM svarUpa vagere bInA kahIne aMte AlocanA karanAra chavanI ne AlocanA karyA vinA maranAra jIvanI paristhiti, vagere hakIkata jaNAvI che. (2) bIjI cUlikA 13 pAnAmAM che. ahIM AlocanA, prAyazcitta, ane ArAdhaka virAdhakanI bInA, tathA yatanA dhamadinA svarUpane samajAvanAra sUsaDha muninA caritrane jaNAvatAM tenA pUrvabhavanI Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapaghasUrIzvarakRta bInA paNa kahI che. temAM prasaMganuprasaMge goviMda brAhmaNa, tenI strI tathA aMjanazrI vagerenI paNa hakIkato kahI che. zrI devendrasUrie A cUlikAnA AdhAre pa19 zleka pramANa prAkRta susaDha kathA racI che. te baMnenA AdhAre meM saMskRtamAM gadya rUpe susaDha caritra ane tene spaSTAthe rahe che. te chapAyo paNa che. A mahAnizItha sUtranI cUNi che, paNa maLI zakatI nathI. pUrve bAra bAra varSanA moTA dukALa paDayA hatA. temAMnA cothA bAravaNI mahAdukAlamAM sUtrone viccheda thato jANIne zrI valabhIpuramAM zrI devagiNi kSamAzramaNe sarva sAdhuone bhegAM karIne moDhe sUtro (yAda) rAkhelAM hatAM , te pustakAkAre lakhyAM. te lakhatAM lakhatAM vI - saM0 510 mAM zrI devaddhigaNI svargastha thayAtathA vI. saM0 530 mAM yugapradhAna zrI satyamitrasUri svargastha thayA. kAlakrame zrI haribhadrasUri, siddhasenasUri, vRddhavAdI, vakSasenagaNI, devagupta, jinadAsagaNI vagere mahApuruSoe ekaThAM thaIne A zrI mahAnizIthasUtra lakhyuM. lakhatAM lakhatAM keIka pATha-AlAvAmAM jyAM pheraphAra jaNAye teno nirNaya jaNAvanAra kevalI che ema kahyuM. A hakIkata cethA adhyayananI chevaTe kahI che. zrI haribhadrasUri vI. saM. 185mAM svarge gayA. ahIM jinapratimAnI pUjA karavAnA pATha ane saMghatIrthayAtrAnA pATho hovAthI jinapratimAnA utthApake (hRdaka matane mAnanArA loko) A zrI mahAnizItha sUtrane mAnatA nathI ne kahe che ke asalI mahAnizItha sUtrano vicheda thayo che. je stra hAla che, temAM pAchaLathI ghaNe pheraphAra thAya che, tethI ame te mAnatA nathI. A zrI mahAnizItha sUtramAM parva tithino mahimA paNa jaNAvatAM kahyuM che ke bIja, pAMcama, AThama, caudaza e zubha parva tithiomAM zubha gatinuM AyuSya baMdhAya che, mATe jarUra te parva tithionI ArAdhanA karavI joIe. A sivAya bIjI paNa ghaNI munidharmane samajAvanArI hakIkato spaSTa samajAvI che. mahAnizItha sUtrane TUMka paricaya pUrNa thayo. zrI paMcakalpasUtrane TUMka paricaya A sUtranA racanAra zrI gaNadhara bhagavaMta che. temAM pAMca prakAre kapanuM varNana karyuM che, tethI te paMcakalpa kahevAya che. eTale ahIM 6-7-10-20 ane 4ra prakAre ka95 eTale munivarenA AcAranuM svarUpa jaNAvyuM che, tethI te paMcakalpa kahevAya che. A zrIpaMcakalpasUtranA bhAgyamAM kahyuM che ke zrIbhadrabAhu svAmIe nizIthasUtra, dazAzrataskaMdha, bRhatkalpasUtrane vyavahArasUtrane udhAra navamA pUrvamAMthI karyo che. A zrI paMcakalapasUtra (mUla graMtha) saM. 161ra sudhI hayAta hatuM ema zrI jaina graMthAvalI vageremAM paNa kahyuM che. A zrI paMcaka9pa e bRhaka5 bhAgyano eka vibhAga che ema Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI chedasUtronuM saMkSipta paricaya) 681 paNa kahevAya che. jema ogha niyukti ane piMDaniryuktinI alaga gaNanA thAya che, tema AnI paNa alaga gaNanA khAsa kAraNasara thaI hoya ema jaNAya che. A zrI paMcakalpasUtranuM mUla je ke vicacheda pAmyuM che, to paNa tenA arthane jANavAnAM traNa sAdhano che, temAM be bhASyamAMnuM eka bRhaddabhASya che, tenI racanA karanAra zrIsaMghadAsa kSamAzramaNa kahyA che. zrIpaMcaka95nI cUNi paNa che. A traNe sAdhano amudrita che. bahaTripanikAdi aneka graMthomAM A (1) zrI paMcakalpasUtranA mUla graMthanuM pramANa 1133 zleke kahyA che. (2) zrI saMghadAsa gaNi (kSamAzramaNa) e racelA moTA bhASyanI 574 gAthAo che, tenuM pramANa 3035 zloko kahyA che. (3) A sUtranI cUrNinuM pramANa 3000 zloka kahyA che, anyatra 3136 zloka jaNAvyA che. A rIte zrI paMcakalpasUtrano TUMka paricaya jANavo. zrI paMcaka9pasUtrane saMkSipta paricaya pUro thayo. zrI dazAzrutaskaMdhano TUMka paricaya cauda pUrvenA dhAraka pUjya zrIbhadrabAhusvAmI mahArAje navamA zrI pratyAkhyAnapravAda pUrvamAMthI uddhAra karIne A zrIdazAzrutaskaMdha sUtranI racanA karI hatI. ahIM daza dazAnuM varNana hovAthI A sUtra "dazAzrutaskaMdha' nAme oLakhAya che. zrInaMdIsUtrAdimAM AnuM "nA" nAma kahyuM che. ne zrIsthAnAMga sUtrAdimAM "AcAra dazA ane dazAmRta" vagere nAme paNa jaNAvyA che. zrIvyavahArasUtranA trIjA ane dazamA uddezA vageremAM bRhatkalpa ane vyavahAra sUtranI sAthe zarUAtamAM A dazAzrutaskaMdhane "rakSA acqvavAra sattAdho ' A rIte kahyo che. A traNe sUtrone eka ja taskaMdharUpe zrI hatakAlpasUtranI niryuktinI 266 mI gAthAmAM nirdeza karyo che. temaja yogavidhi, sAmAcArI Adi graMthamAM paNa te ja pramANe nirdeza karyo che. ahIM jaNAvelI daza dazA (vibhAga)mAMnI 8mI ane dazamI dazAne bIjA graMthamAM adhyayana tarIke paNa jaNAvI che. ne bAkInA 8 vibhAge dazA nAmathI prasiddha che. A rIte daza dazAmAMnI (1) pahelI asamAdhisthAna nAmanI dazAmAM asamAdhi eTale cittanI asvasthatAne (azAMtine) karanArA kaSAyanI udIraNA karavI, ajayaNAe besavuM vagere kriyA karavI, vagere je ra0 kAraNathI asamAdhi thAya che, te asamAdhisthAnanuM varNana karyuM che. (2) bIjI sabala doSa nAmanI dazAmAM cAritrane zabala eTale kAbaracItaruM (malina) karanArA raNa zabala doSanuM varNana karyuM che. (3) trIjI AzAtanA nAmanI dazAmA gurumahArAjanI AzAtanA thavAnAM 33 kArone jaNAvIne tene javAnuM kahyuM che. (4) gaNisaMpadA nAmanI dazA (adhyayanAdi jevA vibhAga)mAM zrI AcArya mahArA Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 682 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta janI ATha saMpadAonuM varNana, tenA bhedo ane prabhedo tathA vinayanA bhedAdinuM varNana karyuM che. (5) pAMcamI cittasamAdhisthAna nAmanI dazAmAM cittanI samAdhinAM 10 kAraNene kahIne te kAraNene sevavAnI bhalAmaNa karI che. (6) upAsakapratimA nAmanI dazAmAM zrAvakanI 11 pratimAonuM varNana karyuM che. meM AnuM vistArathI savarUpa zrIdezanA ciMtAmaNInA pahelA bhAgamAM jaNAvyuM che. (7) sAtamI bhikSupratimA nAmanI dazAmAM sAdhune ArAdhavA lAyaka 12 pratimAonuM (eka jAtanI abhigrahAdivALI viziSTa kriyAonuM) svarUpa vistArathI varNavyuM che. (8) AThamI paryuSaNakalpa nAmanI dazAmAM prabhu mahAvIravAdinA jIvana caritro, sthavirAvalI ane sAmAcArInuM varNana karyuM che. A paryApaNAkalpanuM ja nAma bArasAsUtra (ka9pasUtro kahevAya che. te dara varSe paryuSaNa mahAparvamAM vaMcAya che. (9) navamI mehanIyasthAna nAmanI dazAmAM jethI mehanIyakarma baMdhAya, tevAM 30 kAraNe jaNAvIne te dareka kAraNane tajavAnI bhalAmaNa karI che. (10) AyatisthAna nAmanI dazAmAM nava niyANAnuM varNana karIne tene tajavAnI sUcanA karI che, "huM A saMyamAdinI ArAdhanA karIne bhavAMtaramAM iMdrAdinI Rddhi vagere pAmuM, athavA karelI AradhanAnA phalarUpe bhavAMtaramAM huM IMdvArirUpe janma pAmuM. A rIte sAMsArika padArthonI je icchA karavI te niyANuM kahevAya, zrI dazAzrutaskaMdhanA niryukti, cUrNi AdinuM TUMka varNana A sUtranA arthane jANavA mATe be prAkRta sAdhana che. temAM zrIbhadrabAhu svAmIe A sUtranI 2106 glAka pramANa (rarara5 loka pramANa) niyukti racI che, te hAla hayAta che. cUNinuM pramANa 43ra1 zloka kahyA che, tathA zrI brahmamunie janahitA' nAmanI saMskRta TIkA racI che temaja keIe gujarAtI Tipanaka paNa racyuM che. tenI racanA vi. saM. 1677 nI pahelAnA samaye thaI hoya ema keTalAeka aitihAsika graMthomAM jaNAvyuM che. A zrI dazAzrutaskaMdhanA 1216 zloka pramANa AThamAM adhyayana rU5 zrIka9pasUtranI niyuktinI 68 gAthAo che, ne cUrNinuM pramANa 700 zleke kahyA che. tathA zrI vinayacaMdrasUrie racelA zrI kalpanirUkta pinakanuM pramANa 158 zloka temaja zrI pRthvIcaMdra banAvela TippanakanuM pramANa 640 zloka jaNAvyA che. vaLI u0 zrI dharmasAgarajIe kalpasUtranI ka9pa kiraNAvelI TIkA amadAvAtamAM banAvI che. ne u0 zrI vinayavijayajIe "kalpa subAdhikA ? TIkA racI che. te ghaNAM sthale vaMcAya che. ane tapAgacchanA AcAryAdi mahApuruSoe kaha5 kaumudI, kalpa dIpikA, ka5 pradIpikA vagere TIkAo ane kharataragacchanA zrI jinaprabhasUrie vi. Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravecana kiraNAvalI (zrI cheda sUtrone saMkSipta paricaya) 683 saM0 1364mAM "saMdehaviSaSadhi" nAme TIkA tathA zrI jinavalabhasUri Adie racelI kapakalpalatA vagere TIkAomAMnI ghaNIkharI chapAI paNa che. A zrI dazAzrutaskaMdhamAM sAdhuonI ne zrAvaka dharmanI paNa bInAo varNavI che. zrI dazAzrutaskaMdha sUtrane Treka paricaya pUrNa thayo. zrI bRhatkalpasUtrane saMkSipta paricaya ahIM ka5 eTale sAdhu-sAdarIonA vividha prakAranA AcAronuM ane te dareka AcAmAM prAyazcitta lAgavAnAM kAraNe, prAyazcittanuM svarUpa, pramANa temaja prAyazcittane karavAno vidhi vagere hakIkata bahu ja vistArathI samajAvI che, tethI A sUtra brahakapasUtra AvA yathArtha nAme oLakhAya che. ka5 zabdanA aitihAsika tathadinA varNana vagere artho paNa zabdakeSAdimAM jaNAvyA che. paNa te arthomAMthI AcAra rUpa artha ja A prasaMge levAnuM che. bIjA graMthamAM A sUtranA (1) vedakalpasUtra, (2) bRhasAdhu kalpa, (3) kalpAdhyayana (4) "kalpa AcAra nAmo paNa jaNAvyAM che. temAMnA trIjA nAmano upayoga yogadvahananI kriyA karatAM uddezAdi karavAnA Adeza bAlavAmAM karAya che, ne "nAjhacvavavaphA" ahIM "kapa" zabdathI ja hakalapasUtranuM grahaNa karyuM che. bIjA be nAmono upayoga bahu ja ocho thato jaNAya che. jema dazavaikAlika sUtra ane uttarAdhyayanasUtranA niryukti, bhASya, cUNi ane TIkAo maLI zake che, tema 6 chedasutromAM A zrI bRhakalpasUtranA niyukti, bhASya, cUrNi ane TIkA maLI zake che. je sUtranI upara A cAra sAdhano maLI zakatAM hoya, tevAM sUtro bahu ja ochA jaNAya che. zrI bhadrabAhu svAmIe zrI pratyAkhyAnapravAda nAmanA pUrvanA trIjA bhavA' nAme vasturUpa vibhAganA vazamA prAkRtamAMthI uddhAra karIne A zrI bRhakalpasUtranI racanA karI hatI. te mUla sUtranuM pramANa 473 ke jaNAvyA che, tenI paNa niryukti temaNe (zrIbhadrabAhu svAmIe) racI hatI, paNa tenI ghaNI gAthAo zrI saMghadAsa gaNi kSamAzramaNe karelA laghu bhAgyamAM bhaLI gaI che. keI AcAryAdi mahApuruSe niryukti AdinA AdhAre bRhadubhASya laghubhASya ane cUNinI racanA thayA bAda racyuM che. ane A sUtranI be cUrNimAMnI "kalpa vizeSa cUrNinuM pramANa 31000 zloke, ane bIjI nAnI cUrNinuM pramANa 1ra7000 zloke jaNAvyA che. zrImalayagiri bhAkhyAdine anusAra A zrI bRhakalpasUtranI aDadhI pIThikA sudhInI 4600 zloka pramANu TIkA banAvI hatI. te apUrNa rahevAthI zrI kSemakIrtisUrijIe vi. saM0 133ra mAM "suNAvavadha TIjhA" nAma rAkhIne bAkInI 37400 zloka pramANa TIkA pUrNa karI, Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 684 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta tethI saMpUrNa TIkAnuM pramANa 42000 zrleAkA thAya che. A sUtranI upara racAyelA gujarAtI kheA vagere paNa maLI zake che. A rIte niyukti AdinI bhInA DhaMkAmAM jaNAvIne have kramasara 6 uddezAnI bInA jaNAvuM chuM, te DhaMkAmAM A pramANe jANuvI-A sUtranA 6 uddezA che. tenA 1. pahelA uddezAmAM sAdhu sAdhvIonA AhAranA vidhi ane upAzrayamAM UtaravAnA vidhi, tathA kaleza thatAM mAMhAmAMhe khamAvavAnI bInA temaja vihAra karavAnA vidhi vagere mInA samajAvIne upakaraNAne levAnI (vhAravAnI) vidhi ane jyAM vihAra na karAya tevA sthalAnI mInA vagere hakIkatA spaSTa samajAvI che. 2. bIjA uddezAmAM sAdhu sAdhvIne UtaravA lAyaka upAzrayanuM svarUpa ane zayyAtanA akalpya (na khape tevA ) AhArAdinI mInA kahIne vastra ane rajoharaNanI AmatamAM kalpa-akapya vidhi vagere hakIkatA spaSTa samajAvI che. 3. trIjA uddezAmAM (1) vastrone vhAravAneA vidhi ane ayeAgya kAlanuM varNana tathA vaDhanA karavAnA vidhi temaja gRhasthanI pAsethI amuka kAla sudhI vAparavA mATe yAcelA upakaraNAdine kA` pUru thayA pachI pAchA ApavAnI vidhi vagere mInA kahIne je upAzrayamAM pahelAM sAdhue rahyA che, tyAM vihAra karIne AvelA navA sAdhuoe kaI vidhie UtaravuM joIe ? tathA te pahelAMnA sAdhuonAM upakaraNAdinI jarUra hoya tA kaI vidhie te mAMgIne vAparavA ? temaja je sthAnanA koI mAlika nathI te sthAne UtaravAnA vidhi vagere bInA spaSTa samajAvI che. aMte kahyuM che ke zatru rAjAnI jyAM lazkarI senA UtarI hoya tyAM sAdhuoe rahevu' nahI. pachI gAcarI ane sthahila javAne mATe gAunI maryAdA vagere bInAe paNa spaSTa samajAvI che. 4. cAthA uddezAmAM saMyamanA nAza karanAra traNa kAraNe! ane dazamA tathA navamA prAyazcittane AvavAnAM traNa traNa kAraNeA temaja dIkSAne tathA vAMcanAne apeAgya traNa traNa jaNAnI bhInA spaSTa samajAvIne vAMcanA ApavA lAyaka traNa jaNanI bhInA ane mahAmuzkelIthI samajAvI zakAya evA traNa jaNanI ane sahelAithI samajAvI zakAya evA traNa jaNAMnI mInA vagere hakIkatA spaSTa samajAvI che, pachI anukrame pahelI perisIe lAvelA AhAranI mInA ane vihAranA sthalathI AhAra keTalA gAu sudhI laI jaI zakAya ? A bhAmatamAM kalpya-akalpya vidhi tathA zakitAdi sadASa AhAranI khonA tema ja pahelA ane chellA tIya karanA sAdhuone AhAra jhAravAnA vidhi vagere hakIkatA spaSTa samajAvI che, pachI jJAnAdi nimitte bIjA gacchamAM javAnA tathA rahevAnA vidhi ane bIjA gacchanA sAdhuone bhaNAvavA mATe bIjA gacchamAM javA vagerenA vidhi tathA sAdhu kAlakrama pAme tene nimitta karavAnA vidhi temaja kaleza karanArane samajAvavA Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAlI (zrI che sutranA saMkSipta paricaya) 685 vagerene adhikAra spaSTa samajAvIne kramasara parihAravizuddhi cAritrane pALanArA munivaranA AhAra vagerenI bInA ane pAMca mATI nadIone UtaravAno vidhi tathA maryAdA, temaja prasaMgAnuprasaMge bIjI paNa jarUrI prAyazcittAdinI hakIkatone vistArathI samajAvI che. 5. pAMcamA uddezAmAM kaleza thatAM bIjA saMghADAmAM jatA sAdhu-sAdhvIone samajAvIne pitAnA garachamAM pAchA lAvavAnI bInA ane AhAradine vahoravAnA prasaMge sAcavavA lAyaka yetanA (jayaNa) dharma vagerenI bInA, tathA sAdhu sAdhvInA vihAradine aMge vidhi niSedha mArganI maryAdA, temaja sAdhvIone javA lAyaka kriyAo vagere hakIkatone spaSTa samajAvI che. pachI anukrame A tapanI ane abhigrahanI jarUrI bInA, ane palAMThI vALIne besavAnI bAbatamAM, tathA Teke daIne besavAnI bAbatamAM vidhi-niSedhanI prarUpaNa, temaja pATa vagerenI upara besavAnI ne UbhA rahevAnI bAbatamAM vidhi-niSedhanuM varNana vistArathI karyuM che. pachI kramasara sAdhu-sAvIne vAparavA lAyaka tuMbaDuM, puMjaNI, ane rajoharaNAdinI bInA ane sthaviro je kAraNe parihAravizuddhika cAritravALA munine bolAve te kAraNanI bInA, tathA sAdhu sAdhvIne vahorelA AhAranI bAbatamAM vidhi-niSedha vagere hakIkata vistArathI samajAvI che. 6. chaThThA uddezAmAM sAdhu-sAdhvIone tyAga karavA lAyaka avarNavAdanA 6bhedonuM varNana ane jUThAM ALa levAno niSedha karIne saMyama, bhASA samiti, gocarI, IryAsamiti vagere 6 guNone nAza thavAnAM 6 kAraNo ane ka5sthitinA 6 bheda (cAritranA sAmAyika, TopasthApanIya, vagere 6 bheda) vagere padArthonuM varNana vistArathI karyuM che. A rIte zrI bRhaka9pasUtranA 6 uddezAno paricaya bahu ja TUMkAmAM jaNAvyuM che, sAdhu-sAdhvIonA AcArAdinI sUkSmadaSTithI vicAraNA karIne munivarAdine mokSa mArganI ArAdhanA karavAmAM apUrva madadagAra A zrI bRhakalapasUtrane gItAtha guru AdinI pAse bhaNanArA munivara pitAne ane parano uddhAra jarUra karI zake che. zrI bahakalpasUtrane raMka paricaya pUro thayA. zrI vyavahAra sUtrane TuMka paricaya A satramAM sAdhu-sAdhvIonA vyavahAranuM varNana vistArathI karyuM che, tethI A sUtra vyavahAra sUva' nAme oLakhAya che. zrI bhadrabAhusvAmI mahArAje navamA pUrvanA AcAra vastunA vIsamA prAbhUtamAMthI uddhAra karIne A zrIvyavahArasUtranI racanA karI hatI. bahathripanikAdimAM kahyuM che ke A zrI vyavahAra sUtranA mUla graMthanuM pramANa 373 zloko che. A sUtranI paNa niryukti (mUla sUtranA karanAra zrI bhadrabAhu Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 686 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta svAmIe racelI niyukti ) nI gAthAe bhASyanI gAthAomAM bhaLI gaI che. A bhASyanuM pramANa 6400 zrleAkA ane cUrNina' pramANa 12000 aAkA jaNAvyA che tathA zrImalayagiri mahArAje bhASyAdine anusarIne banAvelI TIkAnuM pramANa-336pa ( 34125) zleAkeA kahyA che, ane A sUtranA vi0 sa'0 1573nI pahelAM racAyelA gujarAtI e (stamakA) hu`DI vagere paNa che. ahIM dazamA uddezAmAM kAMcanapuramAM pANInI rela AvI hatI ema kahyuM che. A zrIvyavahAra sUtranA 10 uddezA che. te dareka uddezAnA paricaya TUMkAmAM A pramANe jANavA: 1. pahelA uddezAmAM vismRti ( bhUlI javu'), pramAdAdi kAraNAmAMnAM koI paNa kAraNathI cAritrAdikamAM lAgelA DhASonI, sarala svabhAve AleAcanAdi karavAnA vidhi, ane te darekane aMge jarUrI prAyazcittAdinuM varNana, tathA prasaMgAnuprasaMge bIjI paNa khAsa jarUrI ghaNI bInAA vistArathI samajAvI che. 2. bIjA uddezAmAM grAmAnugrAma ( eka gAmathI bIje gAma ) vidhipUrvaka vihAra karatA ghaNAM munivaromAMnA keTalAeka munivare| pramAdAdi kAraNeAmAMnAM koIpaNa kAraNathI mUla guNAdimAM atikramAdri DhASAmAMnA keAI paNa dASathI dUSita thayA hAya, teA temaNe ane bIjA ( adUSita ) munivare e mAMheAmAMhe kaI rIte vartavu ? eTale gAcarIAdinA vyavahAra kaI rIte sAcavavA joie ? vagere vyavahAranuM spaSTIkaraNa karavAnA irAdAthI sUtrakAre A bIjA uddezAnI racanA karI che. 3. trIjA uddezAmAM sAdhu samudAyamAM nAyaka tarIke anukrame AcAya, upAdhyAya, pravata ka, gaNAvacchedaka ane sthavirAte jaNAvyA che temAM (1) AcArya mahArAjagacchanA sAdhuone ( sUtronA) arthanI vAcanA Ape che, ane smaraNAddhi prakAre gacchane mAkSamArganI ArAdhanA karAve che. (2) upAdhyAyajI munivarAdine sUtranI vAcanA Ape, ne cuvarAjanI mAphka AcAryane gacchAdinAM kAryamAM madada kare che. (3) pravartI ka je sAdhu vaiyAvacce adhyayanAdi kAryamAMnA je kAryone karavA lAyaka hAya, tene te kA mAM pravRtti karAve che. ( joDe che. ) (4) gaNAvacchedaka AcAryAdinI AjJA pramANe gacchane lAyaka kSetranI tapAsa kare che, te jarUrI upakaraNAdi padArthA pUrA pADe che. (5) vira--sayamAdinI ArAdhanAmAM sIdAtA munione sthira kare che. temanA jJAna sthavirAdi traNa bheAnI ane temAM paNa jaghanyAdi bhede judI judI vicAraNA meM pahelAM jaNAvI che. cAritra-jJAnagAMbhIryAdi guNeAmAMnA kayA kayA guNAne dhAraNa karanAra munivarAdimAMthI kANu kayA padane lAyaka che ? ane AcAryAdi padavI keAne apAya ? tathA kone na apAya ? vagere hakIkatAne samajAvavA mATe sUtrakAre A trIjA uddezAnI racanA karI che. Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAvalI (zrI cheH sUtrAnA sakSipta paricaya ) 687 4. ceAthA uddezAmAM pUrve jaNAvelA AcAryAdi pAMcamAM koIpaNa padastha mahArAja keTalA sAdhuonI sAthe vihAra karIne keTalA munionI sAthe cAmAsuM kare ? vagere praznanA uttarAne spaSTa samajAvatA A ceAthA uddezA che. eTale AcAryAddhine vihAra karavAnI ne cAmAsuM karavAnI mInA ahI vistArathI samajAvI che, 5. pAMcamAM uddezAmAM prakRtinI sAdhvIe keTalI sAdhvIonI sAthe vihAra karavA joIe ? ne keTalI sAdhvIonI sAthe cAmAsuM karavu joIe ? vagere hakIkatAne spaSTa samajAvI che. 6. chaThThA uddezAmA sAdhu-sAdhvIoe kaI rIte kayAM bhikSA levA javu' joIe ? e ja pramANe nirdoSa stha`DilanI mInA ane vasatinI zrInA jaNAvIne kahyuM che ke nirdoSa pradezamAM munivarAdie sthahila (lle) javu joIe. nirdoSa vasatimAM rahevu joIe ke jethI sayamAdinI rakSA thAya, ne svAdhyAyAdinA vidhi paNa sAcavI zakAya. ahIM judI judI bhUlAnA judA judA prAyazcitta vagerenuM paNa varNana karyu che. 7. sAtamA uddezAmAM eka sAdhvIsamuddAyamAMthI bIjA sAdhvIsamudAyamAM gayelI sAdhvIne sAcavavAneA vidhi, tathA sAdhvIonA khIjA paNa svAdhyAyAdinA niyama ane vyavahArAdinuM svarUpa spaSTa jaNAvyu` che. 8. AThamA uddezAmAM koi grAmAptimAM UtaravAnAM upAzrayAddhi sthAnA na heAya tA sAdhu-sAdhvIoe pAtAne vAparavA mATe gRhasthanA gharanA keTalA bhAga kaI rIte yAcave ? tathA vihAra karatAM kaI vidhie te bhaLAvavA? A bInAne spaSTa samajAvIne gRhasthanI pAsethI pATa pATalA vagerene yAcIne lAvavAnA vidhi, ane khape evAM pAtrAdi upakaraNAnuM pramANa, tathA AhArAdine vAparavAnA vidhi vagere hakIkatAne spaSTa samajAvI che. 9. navamA uddezAmAM sayamI jIvananI apUrva sAdhanArUpa bhAra bhikSupratimAone ArAdhatAM sAcavavAnA AcAra vagerenuM svarUpa samajAvIne sAdhu-sAdhvIone vAparavA lAyaka zayyAtara (makAnanA mAlika)nA makAnanI chInA tathA prasaMgAnuprasaMge bIjI paNa muni vyavahAranI bInAe spaSTa samajAvI che. 10. dazamA uddezAmAM anukrame abhigrahonI ane parISahArdinI bInA kahIne vyavahAranA (1) Agama vyavahAra, (2) zrutavyavahAra, (3) AjJA vyavahAra (4) dhAraNA vyavahAra, (5) jIta vyavahAra, A rIte pAMca vyavahAranuM spaSTa svarUpa ane puruSanA tathA AcAryanA te ziSyanA 4-4 bheDhAnuM svarUpa temaja sthavirAnI ne ziSyAnI traNa traNa bhUmikAnuM varNana vistArathI karyuM che. cAritrAdvi guNAnI sthiratA ane vRddhi vagere thavAnA apUrva sAdhanarUpa gurukula vAsamAM rahelA navA sAdhue zarUAtanA traNa Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta varSamAM Avazyaka sUtranA ne dazavaikAlika sUtranA cAgendvahana karavA pUrvaka abhyAsa karIne cheDhApasthApanIya cAritra ( vaDI dIkSA )ne svIkAryAM pachI anukrame uttarAdhyayana sUtranA ne AcArAMga sUtranA yogAdvahana karavApUrvaka adhyayana kare che. A rIte traNa varSanA dIkSAparyAya thayA pachI anukrame zrI nizItha sUtrAddhinA cogAndvahana karAvIne jema jema dIkSAparyAMya vadhatA jAya, tema tema kayA kayA sUtranA yogADhana karAvIne kathA kathA sUtreA bhaNAvAya ? A hakIkatane spaSTa samajAvI che. A hukIkata meM zrI dezanA ciMtAmaNInA pahelA bhAgamAM vistArathI samajAvI che. a Mte kahyuM che ke (1) AcAya (2) upAdhyAya, (3) sthavira, (4) tapasvI, (pa) zaikSa, (6) plAna sAdhu, (7) sAmika, (8) kula, (9) gaNu, (10) saMgha-A dezanuM vaiyAvacca karatAM ghaNAM karmAnI nirjarA thAya che. ne aMte meAkSanAM sukha pAme che. A zrI vyavahAra sUtramAM munienA judI judI jAtanA vyavahAronuM vaNa na vadhAre pramANamAM che. tenI sAthe prAyazcittAdinuM paNa vana vistArathI kayu` che, tethI AtmI munivarAdine meAkSamAga nI sAttvikI ArAdhanA karAvanAruM A zrIvyavahAra sUtra che. A sUtrane gurugamathI vidhipUrvaka jANanArA munivare dravya-kSetra-kAla-bhAvAdine oLakhIne svapara veAnA nirvAhaka jarUra thaI zake che. A rIte zrI vyavahAra sUtranA TraeNka paricaya jANavA. zrI vyavahAra sUtrane pheka paricaya pUrNa thayA. zrI jItakalpa sUtrane TUMka paricaya zrIvyavahArasUtramAM jaNAvelA pAMca vyavahAromAMthI AgamavyavahAranA viccheda thatAM chatavyavahArane anusarIne prAyazcittAdinI pravRtti zarU thaI hatI, te hAla paNa cAlu che ne bhaviSyamAM paNa cAlu raheze. sUtramAM A chellA jItavyavahAranuM varNana vistArathI karyuM che, te jItakalpasUtra kahevAya. A sUtranA racanAra zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNa pUrvAdhara hatA ema kSamAzramaNa zabdathI jaNAya che. temaNe 103 ( 105 ) prAkRta gAthAomAM A sUtranI racanA karIne pAteja ra606 gAthAomAM (svApajJa) bhASyanI racanA karIne bhUla gAthAonuM rahasya yathArtha samajAvyu` che, mUla sUtranu ane bhASyanuM pramANa 2709 gAthAe jaNAvI che, ne graMthA>> 3200 (3125) zleAkeA jaNAvyA che. A svApaNa bhASyamAM bahukapa bhASya, vyavahAra sUtra bhASya, pacakrapa bhASya, ne piMDaniyukti prathAnI jarUrI gAthAo paNa lIdhI che. bhASyAkAre mUla gAthAonuM rahasya tA vistArathI samajAvyu' ja che, paNa te uparAMta khAsa jarUrI bInAe paNa prasaMgAnuprasaMge spaSTa samajAvI che, tethI prAkRta bhASAnA jANakAra bhavya jIvAne A sUtranA artha samajI Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainapravacana kiraNAvalI (zrI chedasUtronA saMkSipta paricaya ) 689 zakAya, paNa te sivAyanA jIvAne paNa upakAra karavAnA muddAthI meATI nAnI sRSTi, Tippanaka, TIkA, vivaraNa vagere ane jANavAnAM sAdhanAnI paNa racanA thaI che. temAM (1) zrIsiddhasenasUrie racelI saMskRta mATI cUrNinuM pramANa 1000 zrlAko kahyA che. A cUrNinA keTalAka pAThAnA vicAra karatAM jaNAya che ke A sUtranI bIjI cUrNi hovI joi e. (2) caNi` Tippanaka-caMdrasUri mahArAje siddhasenasUriSkRta cUNinA kaThina padAnI je vyAkhyA karI hatI, te ja cUrNi Tippanaka athavA viSamapaDha-vyAkhyA nAme oLakhAtI hoya ema saMbhave che. (3) zrItilakasUri mahArAje si0 saM0 1224mAM 1800 zlAka pramANa TIkA racI che. (4) jItakalpanuM vivaraNa--A sakSipta ganikArUpa che, tenuM pramANa 443 zlAko che, (5) zrAddhajItakalpanI 30 gAthA che, tenI TIkAnuM pramANa 11pa0 zlAko che, (6) yatitakalpanI zrI sAdhuttasUrie 7000 zlAka pramANa TIkA racI che. hAla te lakSya che. (7) zrAddhajItakalpanI zrI sAmaprabhasUrie 2600 zloko pramANa TIkA racI hatI, paNa te hAla maLI zakatI nathI. zrIseAmaprabhasUriSkRta yatijItakalpamAM sAdhuonA mUla grAdine uddezIne prAyazcittAdinuM varNana karyuM che, ne zrIdhama dhASasUriSkRta zrAdvaita kalpamAM zrAvakanA aNuvratAdine uddezIne prAyazcittAdinuM varNana karyuM che. 6 cheda sUtrAmAMthI sAra laIne A e ( yatizrAddha) takalpanI racanA thaI che. zarUAtamAM 6 cheH sutrAmAM zrI paMcakalpasUtranI gaNanA thatI hatI. paNa keTalAka kALa vItyA bAda tenA viddha thatAM zrIgItArthAddhi mahApuruSAe tenA sthAne jItakalpasUtrane gaNyu che. temAM sAdhu-sAdhvIonA daza prakAranA prAyazcitta vagere padArthonuM varNana jItavyavahArane anusAre vistArathI karyuM che. ema Tru'kAmAM kahI zakAya. svepaNa bhASyane anusAre A zrIjitakalpasUtranA paricaya phreMkAmAM A pramANe jANavA, ahIM zarUAtamAM bhASyakAre pahelI gAthAnA bhASyamAM anukrame pravacana ane prAyazcitta zabdanA nirUkatA ( zabdane anusAre thatA artha)ne kahIne vyavahAranA pAMca bheDhAmAMnA pahelA Agama vyavahAranuM svarUpa jaNAvyuM che, temAM Agama vyavahAranA bheddAnuM ane prabhedAnuM vaSa~na karatAM kramasara pratyakSa Agamanu ne parokSa Agamanu svarUpa ane nAiMdriya pratyakSanA avadhijJAna, mana:paryAMvajJAna ne kevalajJAna rUpa traNa bhedyAnuM vistArathI svarUpa tathA parokSAgama vyavahArInI temaja prAyazcittane denAra jIvanI cAgyatAnA ne ayeAgyatAnA vicAra| vagere hakIkatAne vistArathI samajAvI che. A prasage AleAcanAne sAMbhaLavAnA krama paNa jaNAvyA che. pachI anukrame prAyazcittanAM 18 ane 3ra sthAnA tathA AcAra saMpadA vagere 8 saMpadAnu varNana, temaja prAyazcittanAM 36 sthAnA vagere bInAone spaSTa samajAvIne kramasara cAra vinayanI pratipattionA 44 bheTThA ane Agama vyavahArInuM svarUpa tathA AleAcanAnA daza guNA vagere paDhArthAnu` svarUpa temaja ra3 dvArAnuM vaOna gADhavIne bheda prabhedAdi sahita bhaktaparijJAdinuM Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 690 zrIvijayapadmasUrIzvarakRta svarUpa vistArathI samajAvyu che. pachI anukrame iMginImaraNa, pAdApagamana, zrutavyavahAra, AjJAvyavahAra ane traNa prakAranA apariNatADhi ziSyAnI parIkSA vidhi tathA temanuM svarUpa vagere bInAe kahIne bheda prabhedAdi sahita pratisevanAnuM svarUpa jaNAvatAM kramasara nA 10 bheDhA, kalpanA cAvIza bhedA ane dhAraNAvyavahAra, me bhede jItavyavahAra vagere padArthonI bInAe vistArathI samajAvI che. bIjI trIjI gAthAnA bhASyamAM prAyazcittanuM mAhAtmya kahIne cAthI gAthAnA bhASyamAM anukrame prAyazcittanA AlAcanA vagere 10 beTTAnuM svarUpa jaNAvyuM che. pachI 5 thI 8 cAra gAthAonA bhASyamAM AlAcanAne lAyaka aparAdhasthAnA ane chadma zabdanA artha jaNAvyA che. pachI 9 thI 12 cAra gAthAonA bhASyamAM pratikramaNa prAyazcittane lAyaka aparAdha sthAnAnI mInA, darekanA dRSTAMta sAthe ATha pravacana mAtAnu svarUpa tathA gurunI AzAtanA vagere bInA temaja laghu svamRSAvAdanuM svarUpa vagere hakIkatAne vistArathI samajAvI che. pachI jemAM pratikramaNa prAyazcitta Ave evA avidhi, udharasa, bagAsuM, chIMka vagere avALA avividha vagere paTTAnI vyAkhyA samajAvI che, pachI 13 thI 15 traNa gAthAonA bhASyamAM ubhaya ( AlAcanA ne pratikramaNa ) prAyazcittane lAyaka aparAdhAnI mInA ane saMbhramAddhi padmAnI vyAkhyA kahI che, pachI 16-17 e gAthAonA bhASyamAM jethI viveka prAyazcitta Ave tevA aparAdheAnI bInAM kahIne piMDa, upadhi vagere padAnI spaSTa vyAkhyA jaNAvI che. pachI 18 thI 22 pAMca mAyAnA bhASyamAM je karavAthI vyutsaga prAyazcitta Ave tevAM aparAdhasthAnAnI bInA ane gamana vagere paTTAnI vyAkhyA nathA ucchavAsanuM pramANa vagere hakIkatAne spaSTa samajAvI che, pachI 23 thI 34 sudhInI bAr gAthAonA bhASyamAM je karavAthI tapa: prAyazcitta Ave tevAM aparAdhasthAnAnI bInA ane jJAnAcAra-hanAcAra tathA cAritrAcAranA aticAronI hakIkata spaSTa samajAvI che. pachI 3pa pAMtrIzamI gAthAnA bhASyamAM ( 1087-1679) 16 udgama DhASA ane 16 utpAdanA rASo tathA grahaNaiSaNAnuM svarUpa temaja tenA 10 beTTA vagere bInA jaNAvatAM yAgya prasaMge cAritrAmanuM svarUpa saMyamazreNi ane kADhi zabdanA atha tathA svarUpa, temaja utpAdanA zabdamAM nikSepAnA vicAre, ane dhAva mAtAnA pAMca bheTTA, tathA krodha piDAdinA vanamAM kSapakAdinA dRSTAMtA, temaja vidyAmAM ane matramAM taphAvata, ane dRSTAMta sahita vidyApiMDADhinuM varNana vagere hakIkatAne paNa vistArathI samajAvI che. pachI kramasara mAtaiSaNA--svarUpa, ane samAjanA, pramANa, aMgAra, dhUma, kAraNa DhASAdinI mInA paNa spaSTa samajAvI che. pachI 36 thI 44 sudhInI nava gAthAonA bhASyamAM piDavizuddhi sabadhI aticAronu ne prAyazcitta vagerenuM varNana. vistArathI karyu che. pachI 45 thI 59 sudhInI paMdara gAthAonA bhASyamAM jethI tapaHprAyazcitta Ave tevA dhAvana, rupa vagere padAnuM Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI (zrI sUtronuM saMkSipta paricaya) (aparAdhasthAnanuM) svarUpa, ane kAlAtItakaraNa vagere padonuM svarUpa, tathA kAyotsarga bhaMga vagere padAnuM svarUpa, cirakaSAyAdipadonuM svarUpa jaNAvIne darpa paMcendriya-vyapapaNAdi padonuM svarUpa, ne azraddhAnAdiponuM svarUpa spaSTa samajAvyuM che. pachI dravyakSetrAdine AzrI sAmAnyathI ne vizeSathI Apattine ane dAnaviSayaka (dAna saMbaMdhI) tapana vibhAge jaNAvatAM 60 thI 68 sudhInI nava gAthAnA bhAgyamAM kamasara tA:prAyazcittane ane sAmAnya vizeSa Apatti ane dAnanuM svarUpa, tathA dravya-kSetra-kAla ane bhAvanuM svarUpa jaNAvIne te dareka dravya vagere AzrI tapedAnanuM vistArathI varNana karyuM che. pachI 69 thI 73 sudhInI pAMca gAthAonA bhASyamAM puruSanA prakAra ane tene AzrI tapedAnanuM svarUpa jaNAvatAM anukrame gItArtha, agItArtha, sahanazIla, zaha, asahanazIla, azaka, pariNAmI Adi cAra puruSonuM svarUpa, ane dhati saMhane pata, ane hIna, Atmatara, paratara, ubhayatara, nabhayatara, anyatara puruSonuM varNana, tathA ka9pasthita ane akalpasthita Adi puruSonuM varNana, tema sthita zabdanA ekArSika zabdo, ane 6 prakAranI ka5sthiti, tathA daza prakAranA ka5mAM avasthita anavasthita vibhAga temaja parihAraka5, jinakapa, sthavirakalpa. A traNa kapanuM svarUpa, vagere bInAe spaSTa samajAvI che. pachI pariNata, apariNata, kRtAgI, akRtAgI, taramANa, ataramANu puruSonuM svarUpa vagere bInAo ane ka5sthitAdi purUSone AzrI tapAdAna vibhAga, tathA chatayaMtravidhi vagerenuM varNana vistArathI karyuM che. pachI 74 thI 78 sudhInI 6 gAthAonA bhAgyamAM kamasara pratisevanAnuM svarUpa ane tene AzrI tapadAnane vibhAga vagerenuM varNana karyuM che. pachI 80 thI 93 sudhInI cauda gAthAonA bhASyamAM anukrame jethI cheda, mUla ane anavasthApya prAyazcitta Ave, tevAM aparAdha sthAnonuM, ne hastatAla, hastAlaMba, tathA hastAdAnanuM svarUpa samajAvatAM avasAna AcAryanuM dRSTAMta paNa jaNAvyuM che. pachI 94 thI 101 sudhInI ATha gAthAonA bhASAmAM jethI pAcika prAyazcitta Ave, tevAM aparAdhasthAno (gUnAnAM kAraNe)nuM varNana karatAM zrItIrthakarAdinI AzAtanA karatAM prApta thayela pArAMcaka prAyazcittavALA jIvanuM svarUpa ane kaSAyaduSTa tathA viSayaduSTa pArAMcikanuM svarUpa, temaja tyAnaddhi pramattaparAMcikAdinuM liMga pArAMcika, kSetrapArAMcika, kAlapArAcika vagerenuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. pachI 102 mI gAthAnA bhAgyamAM kahyuM che ke zrIbhadrabAhasvAmInA kAla sudhI anavasthApya ane pArAcika prAyazcittane sadbhAva (hayAtI) hato. ne chevaTe 103 mI gAthAnA bhAgyamAM jItaka9pasUtrane pUrNa karatAM anukrame jIta ane kalpa zabdArthanA artha jaNAvIne A jItaka9pasUtrane bhaNavA lAyaka chenuM varNana karatAM kahyuM che ke je munio zrIhakalpasUtra zrIvyavahArasUtra ane zrInizIthasUtranA ane yathArtha svarUpe jANatA haze, teeja potAnA ziSya-praziSyAdine zrIjIta Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 692 zrIvijayapadhasUrIzvarakRta kahapasUtranA arthane bhaNAvI zakaze. A rIte zrIjatakalpa sUtrane paricaya dukAmAM jaNuM che. che zrI chatakalpa sUtrano saMkSipta paricaya pUrNa thayo che | zrI jaina pravacana kiraNuvalIne 28mo prakAza pUrNa thayo che zrI jaina pravacana kiraNAlIne pAMcamo vibhAga pUrNa thayo. / / iti tapogacchAdhipati zAsanasamrAT sUricakra cakravati-jagadagaru-paramopakAri ziromaNi pUjyapAdAcArya zrIbijayanemisUrIzvara caraNakiMkara vineyANuzAstra vizArada kavidivAkara-prAkRta-saMskRta-gaurjarI-bhASAbaddha tricatvAriMzaduttara graMthazatakAvi vidhAyakAcArya zrIvijayapadmasUrIzvara viracita svopajJa spaSTArthAdisameta zvI jaina pravacana phiraNAvalI nAma prAkRta graMthasya cheda sUtra SaTkAdi saMkSipta paricayAdi varNanAtmakaH paJcamo vibhAgaH. samAptaH / / tatsamAptau ca paJcacatvAriMzadAgama saMkSipta paricayAdi varNanAmikA zrI jaina pravacana kiraNAvalI samAptA / / Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina pravacana kiraNAvalI graMtha racanAre jaNAvelI prazastina - TUMka paricaya che huM A rIte pAMca vibhAganA 28 prakAzamAM pistAlIza Agamane saMkSipta paricaya vagere bInAo jaNAvIne zrI jena pravacana kiraNAlIne pUrNa karuM chuM, vartamAna jinazAsananA nAyaka alaukika samatAdi sadaguNanA bhaMDAra trizalAnaMdana kAzyapa gotrIya prabhuzrI mahAvIra devanA dIrdhAyuSka (100 varSa pramANa AyuSyavALA) prathama paTTadhara zrIsudharmAsvAmIe je nitha gacchanI sthApanA karI hatI, te ja niya ga7 zrIsusthitasUrinA samayathI "keTika cha' nAme prasiddhi pAmyo, pachI kAlakrame zrI caMdrasUri mahArAjanA samayathI te ja kaTikaga7 "caMdraga' nAme prasiddhi pAmyo. pachI kAlakrame zrI sAmatabhadrasUrinA samayathI te caMdragaccha * "vanavAsigarejI nAme prasiddhi pAmyo. pachI kAlakrame zrI sarvadevasUrinA samayathI te ja vanavAsigacha 5 vaDagaccha nAme prasiddhi pAmya, pachI kAlakrame zrIjagacaMdrasUrinA samayathI te ja vaDaga7 "tapAgaccha' nAme prasiddhi pAme. A zrItapAgacchamAM zrI jagacaMdrasUri, devedrasUri AdinI paTTa paraMparAmAM kAlakrame anukrame zrIvijayahIrasUri, zrI vijayasenasUri, zrI vijayadevasUri, zrI vijayasiMhasUri thayA. te pachI anukrame paMnyAsa zrI satyavijyagaNuthI mAMDIne kamasara mArA dAdA guru parama pUjya prAtaHsmaraNIya zrI vRddhivijayajI mahArAja sudhI thayela pUjya puruSonI pavitra nAmAvalI ahIM zabdArthamAM kahyA pramANe jANavI. te zrI vRddhivijayajI mahArAjanA ziSya zrI jainendra zAsana prabhAvaka paramapuNya. zAlI AtmoddhAraka paramopakArI ziromaNi pUjyapAda paramakRpAlu prAtaHsmaraNIya mArA guru AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja hAla vijayavaMta vate che. te zrI gurumahArAjanA pasAyathI mArA ziSya muni vidyAprabhavijaya vagerenI ane jainapurA amadAvAdanA zrIsaMghanA agragaNya devaguru bhaktikAraka dAnAdi dharmArAdhaka saMghavI zeTha mANekalAla manasukhabhAI bhagubhAI tathA deva guru bhaktikAraka dAnAdi dharmArAdhaka bAra vrata dhAraka suzrAvaka zeTha bhagubhAI cunIlAla (sutarIyA), zeradalAla jesaMgabhAI kAlIdAsa, vakIla maNIlAla ratanacaMda, zA, IzvaradAsa mUlacaMda, zeradalAla sArAbhAI jesaMgabhAI vagerenI vinaMtIthI amadAvAdamAM vikrama saMvata 2006mAM zrIgautamasvAmI gaNadharane je divase kevalajJAna thayuM, te divase eTale kArtika sudI ekame (besatA varase) caturvidha saMghanA upakArane mATe pachAryAdi sahita zrI jaina pravacana kiraNAvalI nAmanA prAkRta graMthanI racanA karI che. bhavya che tene vAMcIne, sAMbhaLIne ne manana karIne Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayapadhasUrIzvarakRta bahu mAnathI zrIjainAgamanI ArAdhanA karavA pUrvaka parama ullAsathI mokSamArganI sAvikI ArAdhanA karIne siddhipadane pAme e ja mArI hArdika bhAvanA che. bAkInI bInAM zabdArthamAM kahyA pramANe samajavI. A rIte prazastine paricaya TUMkAmA jANavo. | zrI jainapravacana kiraNAlI samAptA | Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha ' ' X 4 7 ' 1. . 1 17 20 27 .. ra at 3 40 6 *** * * te 7. 71 72 g lITI 1 ra 11 19 ra ra 24 24 34 R 24 6 23 24 16 29 29 4 11 54 1 13 3 10 } 4 me 11 ra 23 1. azuddha tIthanA capadeza ArUDhA pratibAdha munine kAlpikAdi ega tana TIDAdamAM saraNa muNDALa mUDI sUtrakRtAma 9019 udAraraNa agA sUrI 175mAM moA uddezAnA uddezya uddezane AcArAMganA upadezAnA apUrva tIrthaMka uddezAne deSA saMthA uddA che. puDarAya zuddhi patraka pRSTha zuddha tIrthaM nA dyupadeza ArUDho pratikheAdha munie kalpikAdi egaM tena TIkAdimAM saraNaM sukANu mUDI sUtrakRtAMga 1977 udAharaNa AgADha sUri 1975mAM soccA uddezAnA uddezA uddezAne AcArAMganA uddezAne apUrva tIthi ka uddezAnA deSA saMthArA uddezA che. 16. puMDarIya 78 8 2 8 2 29 9. 94 99 99 99 102 10 108 an 19 125 127 128 129 129 130 133 134 15 137 138 139 140 142 146 152 15 156 lITI 28 2 21 25 29 28 7 7 13 26 12 19 18 17 ra 2 21 27 7 12 11 12 31 23 30 5 * 3 28 3. azuddha vatAlIya tItha karA tegere udarI uddezA vana guNAnuM tiNNudezA rasudesa payatyA baha ' AcAranAnA kama tegere vAdInI anusare arAvata mahAra vA praveyaka vAsA che dazAmata peAsInI agnibhUta dhanuSTa sate satI svAmI caMdra te tenA savuttatA zratArthA: ' rAjyamAna dazAzruta pArasInI kheDUta. hunnarakhe tAlIsa hunnara zuddha vaitAlIya tI karA vagere uddI uddezA guNAnuM vaNuM na tiSNuddesA sa payatthA bahU AcAranA kra vagere vAdInI sakhyA anusAre airavata mahAvIra vIza traiveyaka " vAsA che. agnibhUti dhanu: pRSTa chata tI svAmIne caMdra te tenA sattatA zrutArthAH zAbhAyamAna Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha lITI azuddha pRSTha lITI azuddha : zuddha saMkhyAtI agnibhUti chadmastha 209 157 157 162 166 23. 210 213 211 25 28 sa"khyAtI agnibhUta chagnastha bane goTha ne AyamatAM prAkSaka sthAnAMgasUtra ane mAsakSamaNa lAge sthavire uttara upaje ? zatakano goThavIne AthamatAM prAka bhagavatIsUtra 22 21 27. mathALa 1 thayo. mArakSamaNuM lAgya ravire uttara uje ? uddezAno thayA. praye thI badhAne TaMka 25 yAtrathI. ame 25 168 168 169 14 174 178 178 181 181 183 218 219 22e 221 prayogathI badhAnA 13. 17 213 cAritrathI 29 vatasakanA vataM sakanA kamabaMdha kamabaMdhu 15 sadhunI sAdhunI 14 uddezAma uddezAmAM 17 saMbaMra che. saMbaMdhI vicAre che. gabhane garbhane jaNavI jaNAvI pratiSThata pratiSThita ane 224 225 27 10. 226 185 pulakAdi 228 189 196 lezyA uddhattanA uddhatte ? ekandriya bhagavatAcha bhavasiddhaka ane tapura' lephTa pulAkAdi lezyAne urjAnA uThatte ? ekendriya bhagavatIjI bhavasiddhika anaMtarapara 197 197 le 199 ba. razi A ja 6 1 e pathika caryApathika 3bInA ane pudagalanI ane galanI bInA brAhyaNarDa brAhmaNakuDa pravayAne pravrayAne nArakano nArakane RdidhavALAne RddhivALAne padhdhateo paddhatie 16 sasthAnanI saMsthAnanI pUchayu pUchayuM upAdAnI utpAdAdinI anaMtarahArI anaMtarAhArI 5 ke zikArane kezikumArane 19 vakriya vaikriya agagAra aNugAra bhedanA bhedonI 29 chAya chAyA chellI chadmasthane chadmasthane rAzi e ja pUrvokta pUkta ke 235 kata ta che 14 237 11 taiyada halanAM ajJA di taiyaDa hAlane ajJAnAdi bhavya 238 bhathe 206 2.7 208 239 duSa - 5 - 240 24* asatyane asatyanA 15 adhyaya-dhanyana adhyayana-dhanya chellI 2halA rahelA ja Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 241 242 242 143 244 246 247 24 251 253 1. 255 39 11 . 25 5 ra61 93 263 ** 27 "" 265 REF 37 267 269 .. 273 35 205 28. lITI 11 8 28 27 18 4 melI ' 1 2. "9 31 5 ' " R 20 chellI 5 1. 6 22 3 * 14 5 ' } 3 0 chellI zuddha sI ArAdhaka aMgane ar madha tyA gAmasI mInA sAva ni . . caMdranu pradhana anumAdanA ghaTata prakaca pa zreNika nadhama rahitanAranu Rta sama zabda kokiya buttaMta aruNappai bhade 9. kAlA salamA AradhavA kSulla yatanA, zrAdvaita che vage pA nI zuddha strI rAyaka aMgatA atha vaikriya metha nRtyA mAsI mA InA sAdhuvane ... caMdranu pradhAna nidA ghaTatAM prayu. pUrNAM zreNika jainadharmI rahita nAradanu zruta sUryabha zakrendra koliya aruNappaha bhave 59. makA kulamAM ArAdhavA cula cutanA 697 zrIgautama char3e vagge pAmI 282 28 . 20 299 3.0 pRSTha 33 ?? , .. butaMta pa "7 35 308 312 313 31 321 39 326 327 328 33 , 338 17 356 36 31 362 3 364 365 lITI 'pa 4 10 rA 20 21 22 32 1 28 12 TakAmAM zraNaka 70 77 sa`` sa 1 kadI rI 7. rIbAIne rIbAI rIbAI rIbAIne 17 pradhAne mAganI bRhaspati narake taramA 6 1. 21 8 11 huM 11 25 14 18 25 chellI ra ra 13 azuda pradhAna mAganI bruhuspati nara teramA vasamayanI lekhyu anuyAgavaDe rAzika ahi uvabAdama sulika / 11. praki dAka 358 saruda vattaMtaM (sAjJAnya ratabhA prakRtinA pRthvA thara zuddha spaSTa thAya gere nimatte caMdrapragapta prabhata 11 TakAmAM zreNika svasamaya lakhyu anuyAga vaDe trarAzika aMgehiM uvavAIya cUlika (1. zreNika kArSyA tika 338 saruva vRttaMtaM (sAmAnya ratnaprabhA prakRti pRthvI sthAvara pruSTa thAya vagere nimitta caMdraprajJapti prAkRta Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha lITI 14 chelI tane 372 273 kaI 377 18 377 378 381 382 zrutajJAna 188 390 tyAre 31 24 aza. zuddha pRSTha lITI azuddha zuddha prAbhRta prAbhUta 435 2 jevA prAta prAbhUta 437 staka-1 staka lava prabhUta prabhutA 441 tenA mudde nAM muddattanAM 443 14 kAraNuM karaNa hakIkta hakIkata kAraNenI kAraNonI prAbhata prAta 15 kaMI prAbhata prAbhata prAkRta prAbhUta 24 prakAra prAkAra laMbAI laMbAI, 448 27. vighAmAna vidyamAna avasA5NInI avasarpiNInI 450 cheTalI dazanA rAdhanA darzanArAdhanA harivarSa harivarSa 454 kahI zakAya zrItIrthakara. zrI tIrthaMkara 456 vage ne vagere zaka 458 15 prANAyama prANAyAma tArAnImuhUrtA tArAnI muhUrta 27 mu jJAna nirayuM nirayA 460 pazrIye praznIye tyAne 25-26 baha . gRhaka95 nimitta nimitte prAtanI prAtanI sahAra saMhAra 43 ati atinirayAlikA nirayAvalikA 465 vihina vahi jendra jainendra bhave 470 ma masya (naSedha) (niSedha ) 473 Atmahi Amahita catramAM caritramAM 476 grathasya granthasya Adeza nI AdezathI 477 kiriyA laM kiriyAmUlaM cinA maNI ciMtAmaNi karaNijaM karaNijjaM zalI 48 8 #AMDIne mAMDIne graMtha 493 nayamAvalI niyamAvalI (Ana (AnA 494 vIo bIo grathAdi granthAdi 495 27 nArNAkariyAhiM nANakiriyAhiM siTTANi siTThANa 500 dADhA dukphaDaga dukkaDaga citrameAt citrametat sUtramAMne sUtramAMnA 502 devaIe vacArika vaicArika dene devanA tatha tathA 511 Amiyaka AtmiA 512 vAnakI vAnagI supasiddha suprasiddha 52 1 . temaNa temaNe 34 10 eyaM 395 25 15 11 bhAve 5 402 401 409 412 44 417 418 ja zalI e graMtha 12 daDhA 40 501 revaIe 421 42 425 426 432 paryAva parya 22 14 Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 520 parapa 527 parasa 130 19 538 547 548 55 562 39 565 5}} 567 574 33 579 583 584 185 50 y pa1 , lITI ,, 4 4 zuddha pRSTha 28 dhamitra dhammila 22 31 A da Adi 623 6 sahunA -NanimAM siddhanA varSoMnamAM 1 2 varUpa 17 12 12 5 TaH beTa rU re 6 29 30 24 14 19 28 22 azuddha saraNa paDikA miDa sapUrNa jan NijjaDhaM purupu nahI tathA nidA padAthA vicarIne khInAvaLu' nimi (*) dazava ( 7 thI 10 ) ( 7thI 11 ) dhAtra vahecaNa kroza padArgA ma bahu ja sAvadhAnI svarUpa saraNaM paDikkami AradhanA asabhAga ghaNAM saMpU jaita NijjUDhaM dave. 55 60. 31 bhAvuM chuM. bhAgavuM chuM. 610 mA pAnAmAM 20-21-22-23 mI lIMTIo anukrame 20-22-21-23 e krame gAThavIne vAMcavI. 5 paDigrehaNu paDilehaNu pa 17 16 }* 14 dhAva puruSe nahIM. nidA padArtho vicArIne khInAvALu` nimitte (30) vahe caNI Akroza padArtho mATe bahu ja sAdhavAnI 699 ArAdhanA asa bhega ghaNA lAbha 64 5 627 }a 633 35 }"G : ,, }e 41 47 ' 64 5. 59 te 39 }}x 33 664 pa }} "" }}} ' , }}e lITI 25 13 3 2 20 G 1ra 22 24 1 rara 26 24 sa ra 3 4 g ' * * * 22 23 . 25 13 17 azuddha zailIthI saralatA sidhinA Ahe ayuSya siddhisena mithyAzrata pAMkhaDIe vistarathI jIva tene jhAne maNavajjava avekSAe gayasya maha AgathI Avazyaka bahuka pa 5 cakakSa k maNapajjava apekSAe gayarasa bahu AgamathI Avazyaka zrI 56 aThThAvIzame| / / aThThAvIzame nA cheka !! 6 chaMda graMthakAra 10 yogAhananI pUjyApAda tIkaMda hwn cakravatI nAra pramAla tistArathI svarUpa zuddha zailezI saralatA siddhanA ahA- AyuSya siddhasena mithyAzruta pAkhaDIe vistArathI ' jIvate jJAne bRhatkalpa 5caka5 graMthakAra 5. yAgAdahananI pUjyapAda tItha kara 15:0. cakravatI nA pramANu vistArathI svarUpa Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha lITI 170 tex 675 {7} 677 1 62 29 La 11 14 5 1 23 2. 14 * 1ra zuddha gutenAra bhAjapUja dusahasrara samadAya ajJAnA bRhata 15 AradhanA graMthAmAM AcAra zuddha gunegAra bhAvapUjA duusahasUri samudAya AjJAne bRhatkalpa ArAdhanA graMthAmAM A cAra 700 pRSTha lITI ca ' 828 85 }e te 33 }te 690 ra ', chellI 23 4 1ra 18 chellI azuddha zuddha 12700 127000 zrImalayagirijI mahArAje nimitta nimitte ahaMkalpa bRhatkalpa (3425) (34625) AtmathI AtmAthI bhASyAkAre sinsa' Depa SC) bhASyakAre visa' repana Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________