Pravachana Kiranavali Pistalisa agam Rahasya

SR No.: 004513
Original Sutra Author: N/A
Author: Vijaypadmasuri
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1987
Total Pages: 750
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_related_other_literature
File Size: 16 MB

Page 359

૧૦
શ્રીવિજયપદ્મસુરીશ્વરકૃત
'
આધીન છે. આનું રહસ્ય એ છે કે પર્યાયની ઉત્પત્તિ થયા બાદ જ તેના વ્યયને વિચાર થઈ શકે છે. આવા અનેક મુદ્દાઓને લક્ષ્યમાં રાખીને પૂજ્ય શ્રીગણધરદેવાએ આ પહેલા પૂર્વીન ‘ઉત્પાદ પૂ” નામથી ઓળખાવ્યુ` છે. આનાં ૧ ક્રેડ પદ્મા અને દશ વસ્તુઓ તથા ૪ ચૂલિકા કહી છે. એક હાથી પ્રમાણ શાહીના પુંજથી લખી શકાય એવું આ પહેલું પૂ છે. પદ્મ વસ્તુ ચૂલિકા વગેરેનું સ્વરૂપ છેવટે જણાવીશ. ૨. અગ્રાયણીય પૂ-બીજા ગ્રંથામાં આના અગ્રણીય અગ્રેણીય વગેરે નામેા જણાવ્યા છે. અહીં અગ્ર શબ્દના અર્થ “ પરિમાણ ” થાય. એટલે સબ્યા અને પર્યા તથા વિશેષ। ( વિશેષ પ્રકારના વા)નુ પરમાણુ કહેલુ હાવાથી મા બીજુ પૂર્વ અગ્રાયણીય નામે ઓળખાય છે. બીજા ગ્રંથામાં કહ્યું છે કે આ બીજુ પૂર્વ સ પ્રકારના બીજની કુલ સંખ્યા બતાવનારું હતું, આનાં ૯૬ લાખ પદેા, ૧૪ વસ્તુઓ અને ૧૬ ચૂલિકા હતી. તેમજ એ હાથી પ્રમાણ મષી પુંજથી લખાય એવું આ બીજું પૂર્વ હતું. ૩. વી પ્રવાદ-અહી' વીય એટલે બળ અથવા પ્રયત્ન રૂપ એ અર્થા કરવા. તેનું તથા કહિત અને કહિત જીવાના અને અવેાના વીયનું સ્વરૂપ આ પૂમાં કહેલ હોવાથી તે વીપ્રવાદ નામથી ઓળખાય છે. તેમાં ૭૦ લાખ પટ્ટા, આઠ વસ્તુએ અને આઠ ચૂલિકાએ હતી. તથા તે ચાર હાથી પ્રમાણ મષીપુ જ ( શાહીના ઢગલા )થી લખાય તેવુ મોટું હતું. ૪. અસ્તિનાસ્તિ પ્રવાઃ-અહી દરેક પદાર્થના અસ્તિ નાસ્તિ આદિ ધર્મના સ્વરૂપવાળી સપ્તભંગીનુ અને સ્યાદ્વાદનુ સ્વરૂપ કહ્યું હતું. એટલે દરેક પદાર્થીમાં જે રીતે અસ્તિત્વ અને નાસ્તિત્વ ( હોવાપણું ને નહિ હેાવાપણું) ઘટે છે, તે રીતે પાર્થાનું સ્વરૂપ અહીં કહેવા ઉપરાંત તેને અનુસરતી બીજી પણ મીના કહી હતી તેથી તે દ્રુ અસ્તિનાસ્તિ પ્રવાદ' નામથી ઓળખાય છે. સ્વધર્મની અપેક્ષાએ પદાર્થો છે' એમ કહેવાય, તે પરધર્માની અપેક્ષાએ પદાર્થા ‘નથી’ એમ પણ કહી શકાય. એક પદાર્થીમાં જે નિત્યત્વ, અનિત્યવ વગેરે ધર્માંના સ્વીકાર કરવા તે સ્યાદ્વાદ કહેવાય. આ પૂર્વનાં ૬૦ લાખ પટ્ટા, ૧૮ વસ્તુઓ અને ૧૦ ચૂલિકા કહુી છે. બીજા ગ્રંથામાં ૮ ચૂલિકા કહી છે. તથા આ ચાક્ષુ' પૂ` ૮ હાથી પ્રમાણ શાહીના પુંજથી લખાય તેવુ' હતુ'. પ. જ્ઞાનપ્રવાદ પૂર્વ “અહીં મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મન:પર્યાંવજ્ઞાન અને કેવલજ્ઞાનના સ્વરૂપ, ભેદ, સ્વામી, સ્થિતિ વગેરે સંપૂર્ણ હકીકત કહી હતી. શ્રીદેવ વાચક ગણએ નદીસૂત્રતા આમાંથી ઉદ્ધાર કર્યા હતા. આનાં પદ્મા એક ઉણાં ક્રોડ કહ્યાં છે, અને ૧૨ વસ્તુએ જણાવી છે. ૧૬ હાથી પ્રમાણ મષીપુંજથી લખાય એવું આ પૂં હતું, ૬. સત્યપ્રવાદ પૂર્વ–સત્યના ૧. સયમ ૨. સત્ય વચન, આ છે અર્થા થાય છે. પ્રતિપક્ષ સહિત સંયમ અને સત્ય વચનનું સ્વરૂપ એટલે સત્યાદિ ભાષાનું, ભાષ્ય ભાષકનું, તેમજ વાચ્ય વાચકનું સ્વરૂપ અહી” કહ્યું હતું. તેથી તે સત્યપ્રવાદ નામથી ઓળખાય છે.