________________
શ્રીવિજયપધસૂરીશ્વરકૃત ત્રિસ્થાન અધ્યયનના ચેથા ઉદેશાને ટૂંક પરિચય
અહીં પ્રતિમાપ્રતિપન્ન સાધુને લાયક ઉપાશ્રય તથા સંથારાની બીના તથા કાલ, સમય વગેરેના ત્રણ ત્રણ ભેદ અને વચનના ત્રણ ભેદ (પુદગલપરાવર્તાનું
સ્વરૂ૫) કહી જ્ઞાનાદિની પ્રજ્ઞાપનાનું ને સમ્યકત્વનું તથા અતિક્રમાદિનું તેમજ આધાકર્માદિનું સ્વરૂપ કહ્યું છે. પછી અકર્મભૂમિના ને જંબુદ્વીપના તથા મેરૂની દક્ષિણમાં ને ઉત્તરમાં આવેલા ક્ષેત્ર વર્ષધરાદિના ત્રણ ત્રણ ભેદ કહી દેશથી ને સવથી પૃથ્વીનું ચલન અને કિટિબષિયા દેવોની સ્થિતિ તથા શકની પર્ષદાના દેવોની સ્થિતિ જણાવી છે. પ્રવાજન (દીક્ષા) વગેરેમાં અકખ્ય જીવો તથા પંડક, વાતિક અને કલીબનું સ્વરૂપ, અને અવાચનીયાદિનું સ્વરૂપ તેમજ માણ્ડલિક પર્વતાદિનું સ્વરૂપ કહ્યું છે. પછી નાકાદિને ત્રણ ત્રણ શરીર અને માતાપિતાનાં ત્રણ અંગો કહી સાધુ અને શ્રાવકને મહાનિજ રાનાં ત્રણ ત્રણ કારણ જણાવી ઇંદ્રાદિની અદ્ધિ તથા સ્વાધ્યાયાદિ અને જિનાદિના ત્રણ ત્રણ ભેદો તેમજ વેશ્યાના ગંધનું સ્વરૂપ કહી મરણના ત્રણ ભેદ અને ઘનોદધિ વગેરેનાં વલયો કહ્યાં છે. પછી ત્રણ સમયને વિગ્રહ અને નક્ષત્ર તથા તારાની બીના કહી છે. પછી શ્રીધર્મનાથનું ને શાંતિનાથનું આંતરૂં, અને શ્રી વીરપ્રભુની યુગાંતકૃભૂમિ અને મહિલનાથના ને પાર્શ્વનાથના દીક્ષા સમયને પરિવાર કહ્યો છે. પછી શ્રીવારપ્રભુના ચૌદ પૂવીએ અને ચક્રિપણું ભેળવીને જિન થયેલા ત્રણ તીર્થકરો (શાંતિનાથ, કુંથુનાથ તથા અરનાથ) તથા રૈવેયકના પાથડા તેમજ ત્રિપ્રદેશિકા પુદ્ગલનું સ્વરૂપ વગરે બીના સ્પષ્ટ જણાવી છે.
ત્રિસ્થાન અધ્યયનના ચોથા ઉદેશાનો ટૂંક પરિચય પૂર્ણ થયો. ત્રિસ્થાન અધ્યયનનો ટૂંક પરિચય પૂર્ણ થયો.
ચોથા ચતુ સ્થાન અધ્યયનનો ટૂંક પરિચય અહીં અંતક્રિયાના ચાર ભેદ તથા ઊંચા વૃક્ષાદના દાંતે પુરૂષના ચાર ભેદ અને ભાષાના ભેદો કહી વસ્ત્રાદિના દાંતે પુરૂષના ચાર ભાંગા અને ભસુના ચાર ભાંગા તથા અચબી જાદ વનસ્પતિના ભેદો કહી જણાવ્યું કે નારકી ચાર કારણે અહીં ન આવી શકે. પછી સાવીની સંઘાટી (સાડ )ના ભેદ અને ધ્યાનના ભેદાદિ ૪ ચાર કહી કવાયના ભેદ તથા કમ પ્રકૃતિનાં કારણે, અને પ્રતિમાનું સ્વરૂપ કહ્યું છે. પછી અજીવ, અરૂપી તથા અસ્તિકાયની બીના, સૂત્રધરાદિની ચઉમંગી તથા લેકપાલ દેવોના અને દેવના તથા પ્રમાણના ચાર ચાર ભેદે કહી દિકુમારી અને શક-શાનેન્દ્રની મધ્યમ પર્વદાનાં દેવ-દેવીની સ્થિતિ કહી છે. પછી સંસારના ૪ ભેદ જણાવી, દષ્ટિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org