________________
શ્રી જૈન પ્રવચન કિરણાવલી (૫. શ્રીભગવતીસૂત્રને પરિચય)
૧૫૫ રૂપ વર્ણવ્યું છે, તે અપૂર્વ બોધને દેનારું છે ને આત્માને નિમલ બનાવનારું છે, તથા મેક્ષમાર્ગની આરાધનામાં આત્માને ટકાવે છે. ઉત્તરોત્તર આગળ આગળ પ્રગતિ કરાવે છે. તેમાં શ્રી ગૌતમ ગણધરનું બાહ્ય સ્વરૂપ જણાવતાં કહ્યું કે તેઓ સમચતુરસ સંસ્થાનને તથા વજઋષભનારાચ સંઘયણને ધારણ કરનારા તેજસ્વી હતા. તેમનું અત્યંતર સ્વરૂપ જણાવતાં કહ્યું કે તેઓ છ છડુની તપશ્ચર્યા કરતા હતા. દુધર શીલ, સંયમ, સંતોષ, સાદાઈ, સમતા, નમ્રતા, ક્ષમા, સરલતા વગેરે ગુણવાળા હતા. વિશાલ તેજોલેશ્યા, શુભ ધ્યાનરૂપી કોઠારમાં મનને સ્થિર રાખનાર, લબ્ધિના ભંડાર અને વિનયાદિ ગુણેને ધારણ કરનારા તેઓ હતા. શ્રીગૌતમ ગણધર પ્રભુ શ્રી મહાવીરદેવને દેવ તરીકે ને ગુરુ તરીકે પણ માનતા હતા. એટલે તેમને જે દેવ તે જ ગુરુ પણ હતા, પરમોપકારક પરમઉદ્ધારક પણ તે જ હતા, વળી પ્રભુ વીરના ત્રિપૃષ્ઠ વાસુદેવપણાના ભાવમાં શ્રીગૌતમસ્વામી તેમના સારથિ (રથ હાંકનારા) હતા, આવાં આવાં અનેક કારણોથી તેમને પ્રભુ શ્રી મહાવીરદેવની ઉપર બહુમાન સહિત બહુજ ભક્તિભાવ હતો. “બાબાઇ ધો 7 પ્રભુ દેવની આજ્ઞા પ્રમાણે વર્તવામાં જ ધર્મનું ખરું રહસ્ય રહ્યું છે. તથા “વિનામૂત્રો ધણો ધર્મરૂપી કલ્પવૃક્ષનું મૂલ વિનય છે. વિનયથી ચૂકેલા આત્માઓ સર્વ પ્રકારે ધર્મારાધનથી ચૂકી જાય છે એટલે વિનયી આત્માઓ જ જિનધર્મની સાત્વિકી સંપૂર્ણ આરાધના કરી શકે છે. જિનદેવ વગેરેને ઓળખાવનાર અને તેમના પ્રત્યે ભક્તિભાવ પેદા કરાવો વિગેરે સ્વરૂપે અનહદ ઉપકારોના કરનારા, આરાધક બનાવી સંસારસમુદ્રનો પાર પમાડનાર, શ્રી ગુરુ મહારાજ જ છે. આવાં આવાં ઘણાં પવિત્ર જીવનસૂત્રને અસંખ્યાતા આત્મપ્રદેશે ઓતપ્રેત કરનારા શ્રીગૌતમ ગણધર છઠ્ઠ છઠ્ઠ તપના પારણે પણ પ્રભુદેવની આજ્ઞા લઈને ગોચરી લેવા જાય. પ્રાયે ઘણીવાર પ્રભુદેવને આહાર વગેરે વપરાવીને જ પારણું કરે. અવધિજ્ઞાનનો નિર્ણય કરવામાં અને પોતાના દીક્ષિત કેવલી સાધુઓને કેવલજ્ઞાની તરીકે જાણવામાં પ્રભુના કહેવાથી ભૂલ જણાતાં તરત જ ખમાવે. આવા આવા શ્રીગૌતમ ગણધરના અનેક જીવનપ્રસંગે હૃદયમાં ઉતારી મનન કરનારા છો જરૂર નિજગુણરમણતા વધારી સ્વપતારક બની શકે છે.
આ રીતે મુખ્ય પ્રશ્નકાર શ્રીગૌતમ ગણધરની બીના જણાવીને હવે બીજા પ્રશ્નકારો અંગે જરૂરી બીના જણાવું છું. શ્રીઅગ્નિભૂતિ, વાયુભૂતિ અને મંડિતપુત્ર આ ત્રણ ગણધરેએ પણ પ્રભુ શ્રી મહાવીરદેવને અવસરઉચિત પ્રશ્નો પૂછી પિતે પદાર્થ સ્વરૂપ જાણ્યું છે ને બીજાને પણ તે બંધ કરાવ્યો છે. એવી રીતે માકર્દીપુત્ર, હક મુનિ અને જયંતી શ્રાવિકા વગેરે ભવ્ય છાએ પણ પ્રભુદેવને પ્રશ્નો પૂછી ધર્મબોધ મેળવ્યો છે. આમાંથી સમજવાનું એ મળે છે કે પ્રશ્નો પૂછવાનો અધિકાર એકલા જૈનાને જ નથી, પણ જેન કે અજૈન કઈ પણ પ્રશ્નો પૂછી શકે છે.
જયંતી શ્રાવિકાએ પૂછેલા પ્રશ્નોના જવાબમાં જે કહ્યું તેને ટૂંક સાર એ છે કે
Jain Education International
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org