Page Text
________________
શ્રી જૈનપ્રવચન કિરણાલી (શ્રી નંદીસૂત્રને સંક્ષિપ્ત પરિચય)
૬૩૩ દષ્ટાંત આપ્યું છે. પછી દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાલ-ભાવથી આભિનિઓધિક (મતિજ્ઞાન)ના ભેદોનું
સ્વરૂપ, તથા મિશ્ર-શબ્દાદિનું સ્વરૂપ તેમજ પર્યાયવાચક શબ્દો વગેરે પદાર્થોનું સ્વરૂપ વિસ્તારથી સમજાવીને શ્રુતજ્ઞાનનું વર્ણન શરૂ કર્યું છે. તેમાં શ્રુતજ્ઞાનના ક્રમસર અક્ષશ્રત વગેરે ૧૪ ભેદોનું સ્વરૂપ સમજાવતાં અક્ષરકૃત, અનક્ષકૃત, સંજ્ઞીશ્રુત, અસંગીશ્રત આ ચાર ભેદોનું સ્વરૂપ સમજાવતાં દીર્ઘકાલિકી સંજ્ઞા, હેતુવાદોપદેશિકી સંજ્ઞા અને દષ્ટિવાદોપદેશિકી સંગાનું સ્વરૂપ પણ સમજાવ્યું છે. પછી અનુક્રમે સમ્યફ. શ્રુત અને મિથ્યાશ્રત વગેરેનું સ્વરૂપ સમજાવતાં કાલચક્રનું પણ સ્વરૂપ સમજાવ્યું છે. પછી ક્રમસર સાદિદ્ભુત, સાંતશ્રત, અનાદિકૃત, અનંતશ્રત, ગમિકકૃત, અગમિકશ્રત, આ બધા શ્રુતજ્ઞાનના ભેદ વગેરેનું સ્વરૂપ વિસ્તારથી સમજાવીને શ્રુતજ્ઞાનના આવશ્યક ઉકાલિકત, કાલિકશ્રુત, પ્રકીર્ણ કકૃત વગેરે ભેદો અને અંગપ્રવિખશ્રતના ૧૨ ભેદે જણાવવાના પ્રસંગે આચારાંગનું સંક્ષેપ વર્ણન કરીને સૂત્રકૃતાંગનું વર્ણન કરતાં ૩૬૩ પાંખડીઓના અયોગ્ય વિચારેનું ખંડન કરીને સ્યાદ્વાદશૈલીએ સાચી બીના જણાવી છે. પછી અનુક્રમે સ્થાનાંગ, સમવાયાંગ, વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિ (શ્રી ભગવતી સૂત્ર), જ્ઞાતાધર્મકથાંગ, ઉપાસકદશાંગ, અંતકદ્દશાંગ, અનુત્તરપપાતિકદશાંગ, પ્રશ્નવ્યાકરણ, વિપાકશ્રત, આ આઠ અંગેનું સ્વરૂપ ટૂંકામાં કહીને દૃષ્ટિવાદનું સ્વરૂપ જણાવતાં તેના પાંચ ભેદો અને તે દરેક ભેદના પણ ભેદો, (પ્રભેદો) પહેલા ચાર પૂર્વોની વસ્તુઓ ને ચૂલિકાઓ, તથા છેલ્લા ૧૦ પૂર્વોની વસ્તુઓ, તેમજ સિદ્ધોના સ્વરૂપને જણાવનારી, ને ૫૦ ગાથાના પ્રમાણવાલી મીસિદ્ધપંચાશિકાનું વર્ણન વગેરે હકીકતોને વિસ્તારથી સમજાવી છે. પછી અનુક્રમે દ્વાદશાંગીની આરાધનાનું ને વિરાધનાનું ફલ, તથા તેનું અર્થની અપેક્ષાએ નિત્યપણું ને શબ્દ રચનાની અપેક્ષાએ અનિત્યપણું તથા શ્રતના ૧૪ ભેદ વગેરેને જણાવનારી સંગ્રહ ગાથાના અર્થો, તેમજ બુદ્ધિના ૮ ગુણે વગેરે હકીકતોને વિસ્તારથી સમજાવી છે. આ શ્રીનંદીસૂત્ર વગેરેના આધારે જ વિશેષાવશ્યક વગેરે શાસ્ત્રોની રચના થઈ છે. તેથી જણાય છે કે જ્ઞાનનું વિસ્તરથી સ્વરૂપ સમજાવનારા શ્રીનંદીસૂત્રાદિમાં આ નંદીસૂત્ર પ્રધાન ગણાય છે. અહીં જ્ઞાનનું સ્વરૂપ બહુ જ વિસ્તારથી સમજાવ્યું છે, તેથી તેમાંથી અને બીજા ઘણા ગ્રંથમાંથી સાર લઈને સભ્ય જ્ઞાનનું ” આ નામે ટૂંકામાં જણાવું છું.
| | સમ્યજ્ઞાનનું રહસ્ય છે नाणं पयासगं सोहओ तवो संजमो अ गत्तिधरो ।।
तिण्हपि समाओगो, मोक्खो जिणसासणे भणिओ ॥ १॥ શ્રીનંદ્ર શાસન એ મન-વચન-કાયાના ત્રિવિધ તાપને શમાવે છે. અને તે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004513 |
| Book Title | Pravachana Kiranavali Pistalisa agam Rahasya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vijaypadmasuri |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 750 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_related_other_literature |
| File Size | 16 MB |