Pravachana Kiranavali Pistalisa agam Rahasya

SR No.: 004513
Original Sutra Author: N/A
Author: Vijaypadmasuri
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1987
Total Pages: 750
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_related_other_literature
File Size: 16 MB

Page 410

શ્રી જૈન પ્રવચન કિરણાવલી ( ૪. ઉપાંગ શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના પશ્ર્ચિય)
૩૬૧
શ્રીહરિભદ્રસૂરિ મહારાજે રચેલી ટીકાનું નામ “પ્રવેશ ક્યાહ્યા ?” છે. સૂત્રના કઠીન પદાનીજ વ્યાખ્યા તે ‘ પ્રદેશ વ્યાખ્યા ' કહેવાય. કેટલાક પ્રથામાં આને ‘સૂલટીકા ’ તરીકે ઓળખાવી છે, એમ ‘ આર્ફે ૨ ટીજાજાર: ' ઇત્યાદિ માટી ટીકાનાં વચનાથી જણાય છે. આ ટીકા વગેરે સાધનેાના આધારે જ શ્રીમલગિરિ મહારાજે મેટી ટીકા રચી છે. અને શ્રીકુલમ ડનણએ અવચૂણિ (અવસૂરિ) રચી છે. તથા શ્રીઅભયદેવ સૂરિ મહારાજે ૧૩૩ ગાથામાં ‘ શ્રોત્રજ્ઞાવના તૃતીયર્સ'મળી' નામે ગ્રંથ બનાવ્યા છે. તેમાં અપબહુત્વની મીના બહુજ વિસ્તારથી સમજાવી છે. ૧૩૯,
સ્પા :— આ શ્રીપ્રજ્ઞાપનાસૂત્ર નામના ચેાથા ઉપાંગમાં ૩૬ પટ્ટામાંના પહેલા પ્રજ્ઞાપના પમાં નજીકના ઉપકારી શ્રીમહાવીર પ્રભુને નમસ્કાર કરવારૂપ મ ગલ કરીને જણાવ્યુ છે કે અહી શ્રીતી કરદેવના વચનને અનુસારે પદાર્થોની ભીના કહી છે. પછી પ્રજ્ઞાપનાના એ ભેઢામાંથી અજીવ પ્રજ્ઞાપનાના એ ભેઢ્ઢાનું સ્વરૂપ વ વીને જીવપ્રજ્ઞાપનાની હકીકત વિસ્તારથી સમજાવી છે. તેમાં સિદ્ધનું સ્વરૂપ જણાવતાં બે ભેદમાંના પહેલા અનતર સિદ્ધના વર્ણનમાં ટીકાકારે ‘ સ્ત્રીએ પણ મેાક્ષને જરૂર પામવા લાયક છે ' એમ સ્પષ્ટ સમજાવીને દિગંબરા ‘શ્રી મેાક્ષે જાય નહી'? એમ જે માને છે તે તદ્દન ખેતુ' જ છે એમ સાષિત કર્યું" છે, તથા પ્રત્યેકબુદ્ધાદિનું સ્વરૂપ પણ સ્પષ્ટ વળ્યું છે, અંતે પર પર સિદ્ધનુ ં વર્ણન કરીને સંસારી જીવાની બીના વિસ્તારથી સમજાવી છે, તેમાં ૧. અકેન્દ્રિય, ર, તેના પૃથ્વીકાયાદિ પાંચ બેટ્ટા, ૩. તે દરેકના સૂક્ષ્મ અને બાદર ભેદ, ૪, પૃથ્વીકાયના શ્લઙ્ગ અને ખર ભેઢા, ૫. વનસ્પતિના સાધારણ અને પ્રત્યેક ભેદ અને તે બંનેનું લક્ષણ, વગેરે હકીકત વિસ્તારથી સમજાવી છે. પછી એઇંાિદ ત્રણતુ. સ્વરૂપ, અને નાકાદિ ચારનું સ્વરૂપ સ્પષ્ટ સમજાવ્યુ છે. તેમાં તિર્યંચના જલચરાદિ અને ઉર:પરિસર્પાદિ ભેદ્યાનું તથા મનુષ્યના વર્ણનમાં પ૬ અંતરદ્વીપના મનુષ્યાનું સ્વરૂપ તેમજ ચારિત્રની હકીકત જણાવતાં પરિહારવિશુદ્ધિ ચારિત્રનુ સ્વરૂપ ક્ષેત્રાદિ ૨૦ દ્વારા ગાઢવીને સ્પષ્ટ સમજાવ્યુ છે.
૨. બીજા સ્થાન પદમાં પહેલા પદમાં જણાવેલા વેાના સ્થાન બતાવ્યા છે, એટલે પાંચ સ્થાવર,વિકલેન્દ્રિય અને પંચેન્દ્રિયામાંના દરેકના અલગ અલગ સ્થાના
પણ જણાવ્યાં છે.
૩. અપમહુત્વ પદમાં—પૂર્વે જણાવેલા વેામાંના કયા વે કયા વેાથી આછા કે વધારે છે તે બીના વિસ્તારથી સમજાવી છે. અહીં શરૂઆતમાં દિશા વગેરેના ભેઢા અને સામાન્યથી દિગ્બારનું વર્ણન કર્યું છે. પછી અનુક્રમે ૧. પૃથ્યાદિ, ર. નારકાદિ પાંચ અને આઠ જ્વા, ૩. એકેન્દ્રિયાદિ, ૪. છ કાય, પ. સૂક્ષ્મ જીવો, ૬, બાદર જીવા, ૭. તે મને જીવે, ૮. યાગવાળા છો, આ આઠ જીવાતું અપમહત્વ