Page Text
________________
શ્રી જૈન પ્રવચન કિરણાવેલી (૫. શ્રીભગવતીસૂત્રને પરિચય)
૧૭૫
૧૭૫ ૯ નવમા ઉદ્દેશામાં સમય-ક્ષેત્રનું સ્વરૂપ જણાવતાં વિસ્તાર માટે જીવાભિગમસૂત્રની સાક્ષી આપી છે.
- ૧૦. દશમા ઉદેશામાં કહ્યું છે કે ધર્માસ્તિકાય વગેરે (પુદગલ રહિત) પાંચ પદાર્થો વર્ણાદિ રહિત તથા અવસ્થિત છે. તેના દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવ અને ગુણથી પાંચ ભેદે છે. જીવ વર્ણાદિ રહિત છે, ગતિમાં મદદગાર ધર્માસિસ્કાય છે અને સ્થિતિમાં સહાયક અધર્માસ્તિકાય છે. આકાશાસ્તિકાયનો અવગાહના ગુણ છે, તેમજ જીવનો ઉપયોગ ગુણ છે. પુદ્ગલને ગુણ ગ્રહણ કરવું એ છે. વળી પુદ્ગલાસ્તિકાયમાં પાંચ વર્ણ, પાંચ રસ, બે ગંધ અને આઠ સ્પર્શી હોય છે. તેમજ જ્યાં સુધી એક પણ પ્રદેશ ઓછો હોય, ત્યાં સુધી ધર્માસ્તિકાય ન કહેવાય. જેમ લાડો આખો હોય તો જ લાડવો કહેવાય, પણ અડધે હોય તો તે તેનો કટકો કહેવાય. એ પ્રમાણે બધા અસ્તિકાયોમાં સમજી લેવું. તમામ જીવોના ભેગા મળીને તથા આકાશના ને પુદગલના પ્રદેશ અનંતા છે, જીવ ઉત્થાનાદિ ક્રિયા કરે છે. જીવનું લક્ષણ ઉપયોગ છે. આકાશના બે ભેદો-૧, લોકાકાશ, ૨, અલકાકાશ, લોકાકાશના તથા જીવાજીવના દેશ પ્રદેશ છે. એમ અરૂપી પદાર્થોનું વર્ણન કરી રૂપી અજીવના ૧, સ્કંધ, ૨. સ્કંધનો દેશ, ૩. કંધને પ્રદેશ, ૪. પરમાણુ-પુદ્ગલ એમ ચાર ભેદો કહ્યા છે. અરૂપી અછવના પાંચ ભેદ અને અલકાકાશ અજય દ્રવ્યનો દેશ છે, અગુરુલધુ છે. તથા લોકાકાશમાં વર્ણાદિ નથી. પછી ધર્માસ્તિકાય વગેરેનું પ્રમાણ તથા સ્પર્શને જણાવી કહ્યું કે ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય અને એક જીવ એ ત્રણે પદાર્થોના પ્રદેશે લોકના પ્રદેશો જેટલા છે. તથા ધર્માસ્તિકાયને સાધિક અર્ધ ભાગ એટલે અડધો ઝાઝેરો ભાગ અધોલોકને અડકે છે. તિર્થો લેક ધર્માસ્તિકાયના અસંખ્યાતમા ભાગને તથા ઊર્વલોક તેના લગાર ઓછા અર્ધા ભાગને અડકે છે. પછી ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય અને લોકાકાશની સાથે રત્નપ્રભાદિ સાતે નરક પૃથ્વીની જંબૂઢીપાદિક દ્વીપ સમુદ્રની ને સૌધર્મ દેવલોકાદિથી માંડીને સિદ્ધશિલા સુધીના પદાર્થોની સ્પર્શના વગેરે વિસ્તારથી સમજાવીને અંતે આની બીના ટૂંકામાં જણાવનારી સંગ્રહગાથા કહી છે.
શ્રીભગવતીજીના બીજા શતકનો પરિચય પૂરો થયે.
શ્રીભગવતીજીના ત્રીજા શતકને ટૂંક પરિચય
પહેલા ઉદેશાને રંક પરિચય અહીં શરૂઆતમાં આ ત્રીજા શતકને સાર જણાવનારી સંગ્રહગાથા કહી છે. પછી વિફર્વણ એટલે વૈલિબ્ધિના પ્રતાપે દેવો જે જુદી જુદી જાતનાં રૂપો બનાવે તેને લક્ષ્યમાં રાખીને મેકા નગરીની બહાર નંદન ચયવાળા ઉદ્યાનમાં શ્રી અગ્નિભૂતિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004513 |
| Book Title | Pravachana Kiranavali Pistalisa agam Rahasya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vijaypadmasuri |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 750 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_related_other_literature |
| File Size | 16 MB |