Book Title: Prashnottar Mohanmala Uttararddha
Author(s): Mohanlalmuni
Publisher: Prem Jinagam Samiti Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005266/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mohanamALA UttarAddha ( agiyAra bhAgamAM ) prakAzaka, zrI prema jInAgama samitI, muMbaI prAjaka pU. mohanalAlajI mahArAja Jain Education Internation are & Personal use on Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MMM:33M88MEMEMM330EHMEMEMMSH zrI arhadbhyo namaH zrI praznottara mohanamALA UttarArdha (agiyAra bhAgamAM) EM328380KMMESKM2883MMEHMM88x200MHHHHHHEEMNEM 33MAGESS S3elI3333333333334 MESSEGMAILESH MelLSSSBM) prAjaka pUjyazrI mohanalAlajI mahArAja, ( sadUgata pUjyazrI gopAlajI svAmInA ziSya ) saMzodhaka, jhaveracaMda jAdavajI kAmadAra. prakAzaka, zrI prema jInAma samitI, muMbaI. ZMM@MMEMOC300MMMMOOHHHHO0120 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka~~ zrI praznottara mahunamALA prakAzaka:- prema jinAgama prakAzana samitI, ghATakopara. prati : 1000 saMvata 2037 i. sa. 1981 vI. sa'. 2507 mUlya rU. 10 ( daza rUpiyA ) prApti sthaLa~~ zramaNI vidyApIDa hiMgavALA lena, ghATakopara muMbaI 40037 mudraka *oTAlAla gekuLadAsa zrIrAma prinTIMga presa, naMdara ( myunisipAlITI sAme ) jI. dhulIyA. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA saMsayaM pariANao saMsAre parinnAe bhavai, saMsayaM apariyANao saMer paranA mag -AcArAMga sUtra. je saMzaya-jijJAsAne jANe che te saMsAranA svarupane jaNe che, je jijJAsAne nathI jANata te saMsAranA svarupane paNa nathI jANate. jANavAnI icchA te jijJAsA. jyAre vastunA svarupane oLakhavAnI tamannA jAgRta thAya che tyAreja taviSayaka puruSArtha jAgRta thAya che mATe jijJAsAja jJAnanuM kAraNa che. jijJAsA utpanna thayA pachI jyAM sudhInI nirNaya na thAya tyAMsudhInI madhya sthitine saMzaya kahe chesaMzaya pachI nirNaya avazya thavo joIe. je saMzaya pachI nirNaya na thAya te saMzaya tyAjya che. AtmazAMtine bAdhaka che mATe ja kahevAya che "saMgamAM vinarAti" je saMzaya pachI tatva nirNaya thAya te saMzayaja jJAna sAdhaka che. jyAM sudhI padArtha viSayaka saMzaya na thAya tyAM sudhI prazna na thAya ane prazna vinA uttara saMbhavita nathI. e rIte te viSayaka ajJAna ja rahe. gautama gaNadhara paNa saMzayanA kAraNe ja saMsAranA daSTa banyA. gautama mATe zAstrakAroe vizeSa lagyADayA. che-"nAra saMay, saMnIya saMay, 3gpur saMag, gogo rANa" A pramANe saMzaya thatAM bhagavAna mahAvIra ne saMzayanuM nivAraNa karavA prazna pUchatAM ane uttara prApta karatAM. A praznottara mahinamALA mAM paNa aneka jijJAsu e tattvanA nirNaya mATe pU. mohanalAlajI mahArAja sAhebane prazna karela ane pUjya mahArAja zrI e samAdhAna karela te praznottaranuM saMkalana karI anya jijJAsuone paNa upayogI thAya te hetuthI be bhAgamAM prakAzIta thayela che. A pustakanI A bIjI AvRtti ja tenuM mahattva sUcave che. uttarAddhane 11 bhAgamAM siddhAMtanA aneka viSaya para vizad carcA karI sUtronA gUThAne pragaTa karela che. gupta evA aneka ratna upara prakAza pADela che. AvA amUlya ratnone lAbha te teja meLavI zake che A graMthane sage pAMga abhyAsa kare. chatAM paNa ApaNe A prastAvanA dvArA vihaMgAvalokana karIe. graMthakAre prathama bhAgamAM paMca parameSThInuM temanA svarUpanuM varNana Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI te pada kevI rIte prApta karI zakAya tenA upAya darzAvela che. siddhanuM varNana karatAM pUjya zrI e anya danIonA nirAsa karela che. sukha-duHkha, sRSTi, kalyANanA kAM izvara che tevI anya tIrthikonI mAnyatA che tenA niSedha karatAM 'ApaNu kalyANa ApaNeja karavA zaktimAna chIe' tema jaNAvI anekAMtavAdanA AdhAre koika apekSAe siddha paNa kalyANa kare che te darzAvela che jema-'temanA dhyAnathI ApaNA AtmA nivRtti pAme che, jema agnine tApa dUra haiAvA chatAM TArDane dUra karI manuSyane sukha arpe che tema sAta rAju dUra rahevA chatAM siddha paramAtmAnA nAma smaraNathI pApasamUha nAza thAya temAMzu' Azcaya ?' sAdhunA anAcI nuM varNana karatAM bIjA bhAgamAM asnAnavratanuM mahattva sUcavatA kahe che ke sAdhu mATe snAna ane vibhUSA tyAjaya che. kAraNake snAna kAma ane madane dIpta kare che. snAna te kAmAMgAmAM prathama age che mATe kramendriya sAdhakoe snAna karavuM na joie. jaLanA asaMkhya jIvanI virAdhanA na thAya mATe paNa snAnano niSedha che. jaLasparzathI mokSa thAya che tevI anyayUthikonI mAnyatAnuM khaMDana karatAM kahe che ke jo jaLaspathI mokSa thatA hoya tA matsya, magara, mAcchImAra nA paNa mokSa thavA joie. Atmazuddhi pANIthI nahIM para'tu saMyamathIja che te vAta temanAja siddhAMta dvArA siddha karela che jemake " AtmAnadI saMyama toyapUrNA, satyA dahA zIla tahAdayormi : / tatrAbhiSeka kuru pAMDuputrAH, na vAriNA zuddhayati cAMtarAtmA || mahAbhArata taduparAMta agnipathI-yajJayAgAdi thI paNa mekSa nathI te vAta aneka dRSTAMta dvArA siddha karela che. vyAkaraNa bhaNavAthI bhASAjJAna ane zabda jJAna thAya, uccAraNa zuddhi thAya paraMtu bhASA zuddhi nathI thatI te vAta tRtIya bhAgamAM jaNAvela che. nivadya, dvi-kArI, priyakArI, akaka zakArI, yathAtathya vastune nirupanAra bhASAja bhASAzuddhi mAM samAviSTa thAya. krodha, mAna, mAyA, lAbha, hAsya, bhayathI khelAtI bhASA asatya ja che sAdhake svasamayanuM jJAna meLavyA pachIja vyAkaraNAdi jJAna meLavavu joie anyathA abhimAna vadhavAno saMbhava che. 4 prakAranI bhASA 1) satya bhASA 2) asatya bhASA 3) vyavahAra bhASA 4) mizrabhASAnuM svarupa nidarzana karI sAdhakane satya ane vyavahAra bhASAja khelavA yeAgya jaNAvI che. dUka lokokita satya ja heAya tema nathI te pUravAra karatAM kahyu` che ke- keTalAka Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAne che ke bhASA dravya lekAne sparza pachI karNapUramAM praveze che te vAta siddhAMta samaMta nathI. siddhAMtAnusAra ardhamAgadhI bhASAnuM mahattva darzAvatA jaNAve che keche kiMta mAyA mArA ne amArA mAsaMti " ardhamAgadhI bele te bhASArya che. sarva jainAgama saMskRta-prAkRtamAM nathI paraMtu ardhamAgadhImAMja che A bAbata caturtha bhAgamAM siddha karela che. pAMcama bhAgamAM kapanuM varNana che jinakalpI-paDimAdhArI sAdhu viziSTa sAdhanA mATe ekalA vihare che tenuM varNana karatAM vartamAnamAM ghaNA sAdhusAdhvIo akelavihArI bane che tenI agyatA darzAvI che. ATha guNanA dhaNIne ekalavihAra prazasta che jyAre ATha avaguNanA dhaNIne ekalavihAra aprazasta che. gurukulavAsane tajanAranA vratamAM doSa lAge che. jevI rIte pakSInuM bacca je pitAnA mALAne cheDI bahAra nIkaLI jAya te anya pakSIo dvArA pakaDAyA jAya che tema vaya ane jJAnathI avyakata evA sAdhaka je gurukula vAsane tyajI de te anyadarzanIo dvArA tenuM haraNa karAya che ane adhyAtmajIvana naSTa thaI jAya che zithilAcArI mAM pAsasthA, yathAda, utsannA, kuzIla tathA saMsatAnuM svarupa varNana karela che. jJAnanI 16 kaLAnuM vivaraNa bhA. 6 mAM che. ATha AtmAnuM varNana karatAM upaga, jJAna, darzana, sukha, duHkha, darzana, cAritra, tapa, vIrya ane upaga A jIvanA 11 lakSaNenI vistRta carcA karela che. bhAga sAtamAM samyaktva prAptine kama jaNAvatAM kahyu che ke jIva yathApravRttikaraNa, apUrvakaraNa ane anivRtikaraNa karI prathama samyakatvane lAbha meLave che te samyaktva 15 prakAranuM che. tatvaci samyakatva, bhAva samyakatva, nizcaya samyakatva, vyavahAra samyaktva, nisarga sa., upadeza e, kAraka sa., recaka sa, dIpaka sa., kSapazama sa, upazama sa, kSAyika sa., sAsvAdAna e vedaka sa, A paMdare samyakatvanAM svarupanuM digdarzana karAvela che. 363 pAkhaMDI matanI carcA AThamAM bhAgamAM che. kALaja kartA che. yegya kALeja phaLa pAke che, ThaMDI garamI paDe che. yogya kALeja tIrthakara thAya che. A mAnyatA ekAMtakALavAdInI che. sarva kArya svabhAvathIja thAya che pakSI svabhA vathIja uDe che, mAchalI svabhAvathIja tare che. sarvakArya svabhAvathI ja thAya che. tema ravabhAvavAdI mAne che. niyati vAdIne mate thavAnuM hoya teja thAya che. dvArakAmAM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAha na lAge te mATe kRSNe mahAna prayatna karyA paraMtu dvArakA baLIja. kama vAdI nA mate sava sRSTi karmAdhIna che janmathI koi raka thAya teA koI rAjA, suruSa kuruSa, subhAgI--durbhAgI thAya te kama thIja thAya che. jyAre udyama vAdI kahe che ke sarva kA udyamathIja siddha thAya che.svAdvAdanA AdhAre samAdhAna karatAM jaNAvyuM che ke yathAyAgya pAMceca samavAya maLelA hoya tyAre kArya thAya che ekalA kALa, karma, niyati ke uMdyamathI kArya pUrNa banatuM nathI. navamA bhAgamAM samAvasaraNa, aSTamahAprAtihArya, kSullakabhava, snehakAya carama--acarama, pati-aparita Adi aneka viSayeAnI carcA che. temaja bhagavatIsUtra ane prajJApanA sUtranA AdhAre vividha viSayepara mahatvapUrNa carcA che. dazamAM bhAgamAM anya keTalAka lokonI zaMkA che ke jaina sAdhue pahelA mAMsAhAra karatAM te za MkAnuM samAdhAna aneka pramANa dvArA karela che.eka zabdanA aneka arthoM thatAM heAya che. sUtronuM rahasya ke mamatA jANanArA ja jANI zake. sUtrakAranA abhiprAyathI ajANa, ardhadagdhanA hAthamAM sUtro javAthI te aM no anarthAM karI nAkhe ttinA eTale sarasava, nAsA eTale aDada, juhatthA eTale kaLathI A pramANe siddhAMtamAM zabda prayoga che paraMtu keTalAka A rahasyane na jANanAra tenA viparIta a kare che. A pramANe uttarAddhanA 11 bhAgamAM vividha viSaye par mahattva pUrNa carcA karavAmAM Avela che siddhAMtanA raghusyA ukelavAmAM A graMtha ghaNeAja upayegI thai zake tema che. A graMtha dvArA jijJAsu peAtAnA sa'zayane dUra karI tattvaniNaeNya sudhI pahoMcI zake che. iti alama bhadrA. pI. hemANI zramaNI vidyApITha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmapremI suzrAvaka premajI hIrajI gAlA ( saMkSipta paricaya) zramaNasaMdhanA jaina sudhAraka, saMtaratna prasidhavaktA zrI saubhAgyamalajI mahArAja sAheba, prakhara pUjyapAda zrI kavivarya zrI surya-- munijI mahArAja sAhebanI AjJAnuvartI mAtRsnehI, vAtsalya vArizrI vyAkhyAnI zAstra zrI vayevRdhdha zrI saubhAgya kuMvarajI mahAsatIjI, viduSI vyAkhyAtriI zAMtamUti zrI madanakuMvarajI mahAsatIjI, saMgIta gAyikA madhura vyAkhyAnI zrI mAnakuMvarajI mahAsatIjI "jaina sidhdhAntAcArya" zrI sevAzIla hemaprabhAi mahAsatIjI, jaina sidhAntAcArya Adi ThANuM 4, mAlavAmAM mAlavakezarI pUjya gurudevanAM darzanArthe tathA sevArthe javAnI utkRSTa IcchA hatI chatAM paNa kAMdAvADI saMghanI AgrahabharI vinaMtIne svIkAra karI amane saMvata 2035 caitra mAsanI AyaMbilanI elI tathA varSItapanAM pAraNA mATe padhArIne amane je pravacana tathA sevAne lAbha Ape che te ame bhUlI nathI zakatA. vizeSa harSanI vAta to e che ke, gopAla sibaMDI saMpradAyanAM pUjya zrI mohanamunijI mahArAja sAheba dvArA anumati mohana praznottara bhAga 1 ane 2 je aprApta hatA, saMte tathA mahAsatIjIo tathA tatvajJa zrotAo mATe vizeSa upayogI hovAne kAraNe anupalabdha sAhityane upalabdha karavA mATe premajIbhAI gAlAne preraNA ApI. temaNe paNa saharSa svIkArI lIdhI. A pustakane prakAzita karavA mATe sarvaprathama mahAsatIjIonI preraNA tathA AzIrvAda dvArA je amUlya samaya ApIne mArgadarzana maLyuM, tene mATe ane satIvRMdano khUba khUba aNI tathA AbhArI chIe, sAthe sAthe premajIbhAI gAlAe paNa je dhanasaga Ape tene mATe khUba khUba dhanyavAda ApatAM temane abhinaMdana ApIe chIe. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI premajIbhAI kacchanA kAMDAgarA gAmanA vatanI che. dharmane temaNa upara UDe saMskAra che. temanA dharmapatnIne paNa khUba ja sAro sahayoga dharmakaraNImAM maLI rahe che. maTA zaheromAM rahIne karmanI rAvI levI te karatA dezamAM dharmadhyAna sArA pramANamAM banne jaNA kare che. eTale mULamAM khUbaja dhAmIka ane sukhI jIvana jIve che. jIvanamAM kyAre jAgRti AvI che, tyAre mANasa tyAgavRttI tarapha Avato jAya che ane mAnava bhavasArthaka karavA prayatna kare che. ghaNAM varSothI brahmacarya vrata svIkAreluM che ane naDAnA meTA aneka paccakhANa karatA rahe che. Aja pramANe zramaNI vidyApIThamAM pU. prANukuMvarabAda, ma. sa. pUjya muktAbAI ma. sa. ane lIlamabAI ma. sa. nA paricayamAM AvyA ane ApaNA batrIsa AganuM gujarAtImAM anuvAda karavAnuM saharSa svIkArI lIdhuM. atyAre agiyAra sUtro gujarAtImAM anuvAda karI cukyA che ane hajI kAma AgaLa cAlI rahyuM che. kAgaLa, priTIMga vigerenA bhAve maryAdAnI bahAranA che eka eka pustakanI kiMmata rU. 35 nI AsapAsa Ave che. chatAM jIjJA subhAI sArA pramANamAM lAbha UThAve te daSTIe kIMmata rU. 10 rUpiA rAkhavAmAM Ave che. mihanamALAnI praznottaranA yuphe zramaNI vidyApIThanA adhyApaka bhadrAbenae tapAsI Apela che, temaNe atre hArdika upakAra mAnuM chuM, pharI zrI premajIbhAI tyA temanA kuTuMbIjanone AbhAra mAnuM chuM ke dharmanA kAmamAM Aveja sahega ApatA rahe ane jaina dharmane bahALe phelAvo karatA rahe. vasaMta paMcamI tA. 9-ra-81 harajIvanadAsa 3, gAMdhI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznanAttara mAhanamALA-uttarAddha bhAga 1 lA nI viSayAnukramaNikA. 9999999393 bhAga 1 vA. pRSTa 3 thI 39 sudhI. prA viSaya viSaya navakAra maMtranAM pAMca pada tathA navapadanI samajaNa pAMca padamAM, pahelA ahi~ tANuM pa6mAM dravyabhASa askRita- nI samajaNu athavA dravyabhAva verInI elakhANa siddhapada me|yuM ke arihaMtapada mATu' ?24 gaNadhara pahelA arihaMtane namaskAra karyo tenuM zuM kAraNa ? zrI uttarAdhyayananA 20 mA adhyayananI pahelI gAyAmAM gaNadhare eja padane namaskAra ye temAM arihaMtane kayA padamAM gaNyA siddhane rahevAnuM sthAna kayuM ? manuSyakSetra ane siddhakSetra vacce aMtara keTaluM? siddhane siddha kSetramAM javAnAM kALa vize ekasamayanI siddhanI gatimAM potAnuM ja AtmabaLa ke koi padArthonI preraNA kharI ! jIvane karmAM grahaNa karavAne svabhAva che. te muLanA svabhAvane chADIne siddha kevI rIte thAya ? siddhmAM sukha zuM -- 1-5 25 39 23 40 41-42 45 lAkha jojananA si. kSetramAM anatA siddha kevI rIte samANu ? mukitamAM jIva niratara jAya ane sa MsAra khAlI thAya nahi, A vAkaya paraspara virUddha kema na paDe ? siddhane tyA karavAnuM zuM? siddhanuM svarUpa kevuM haze ? sAta rAja rahelA sidgha ApaNu lyANa kevI rIte karI zake ? mukita varavAnI IcchA kene na hoya ? 43-44 45-53 72 26-31 tamAma matavALA mukitane varavAnA? 73 32-38 | mukti suMdarInA svayaMvara mukita praznAMka 54-19 60 61 2-69 70 91 suMdarI keAne varamALA nAkhaze ? 74-78 meAkSa pAmelA te pAchA Ave kharA ke kema ? namANa keTalA kahevA ghaTe ? sAmAyika kAnI AjJAe levA ? arihaMtanA guNa keTalA ? siddha bhagavaMtanA guNa keTalA ? 102-189 93 1800 101 AcArya pada kene lAgu che ? 104 195 gaNadharanA keTalA guNe ? upAdhyAyamAM keTalA guNA ! 106 7 - t = 1-9 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya prazno | viSaya prakSAMka pAMcamA padamAM nameloe savya gaMgAdikanA snAna vinA zuddhinuM sAhuNa zabdano artha zuM? 107 ] svarUpa tathA suciasuci viSe 38-41 sAdhujanA keTalA guNa - 108 pAMca prakAranA zauca viSe - 42 uttarAddha bhAga 2 che. cAra prakAranAM snAna viSe - 43 pRSTa 42 thI 92 sudhI jenadharmanA sAdhune bhAva snAna jainanA sAdhune nahi hovAnuM kAraNa dezathI ne bhAvathI karavA viSe 44-47 ane zAstrokata purAvA - 1-7 jaLasnAnathI kAma viSe pradIpta anyajanI snAna viSe dalAle 8-9 thAya che ane snAna te kAmanA pANInA eka bIMdamAM keTalA seLa aMgamAMnuM paheluM aMga che 48-51 gaMgA mahAmya viSe dayAnaMdajIne jIva che? te viSe dArzanika pUrAvA 10 uttara tathA satyatIrtha vize- para 53 AnathI thatI apavitratA - 11 kharUM tIrtha kayuM mAnavuM ? 54-56 sUtA jaLane jagADanArA manuSa jaina sutromAM tIrthaMjAtrA viSe kAMI rAkSasI sillA samAna - 12 13 jaNAve che ke kema ? - 57-18 jaLanA jIvane haNatA viSNune saMsArarUpI samudra taravAne kaI vinAza viSNu purANane dAkhalo 14-15) nAvanI jarUra ? - - jaLasnAnathI Atma zuddhi nathI. 16 17] | kayA tIrthamAM snAna karavAthI jainanA sAdhune uSNa jaLathI mukita prApa thAya che ? - 74-77 snAna karavAno che doSa? - 18-19 tatha" viSe adhyAtma kavitA- 78 brahmacArIne snAna karavAno niddha 2. | jaina leke gaMgAmAtAne mAne che . gaMgAdika tirthasnAnathI mekSa anya ja nathI mAnatA - 79-85 mAnavAvALAne jainasUtrathI niddha 21-25 draba zauca ane bhAva zaucanuM svarUpa - - - nAna mATe bauddha dharma zuM 86-89 jaNAve che? jainadharmamAM havana homa yajJa viSe - - 26 dareka dharmanA tyAgIone nhAvAne tathA dravya bhAva yajJanuM svarUpa 90-106 niddha ane bhAvasnAnanI zA yajJa ane tIrthasnAna viSe janakata oLakhANa - 27-30 : zAstra tathA anyazAstra tathA tIrthAdikanA snAnathI zuddhi nathI harmana jekabane abhiprAya 107-108 paNa manano mela tyAgavAthI uttarAddha bhAga 3 jo zuddhi che - - 31-kara ! pRSTa 94 thI 140 sudhI zrIkRSNa mahArAje pAMDavone batAvelA tIrthanuM svarUpa - 33-36 sAdhune vyAkaraNa bhaNavA viSe 1-7 nadI AdI jaLAzayane viSe vyAkaraNathI pravacanano ArAtIrtha mAnavAvALAnI buddhi vize 37 dhika thato nathI- - 8 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 * viSaya praznAMka viSaya prakSAMka jainasatranuM jJAna vyAkaraNAdikathI bhASAnI jAtinuM svarUpa - 86-84 thatuM nathI gurUgamathI thAya che, bhASAnA pulanuM karNapUTamAM ema gaMbhIravijayajI tathA di- pADavApaNuM kevI rIte thAya che gaMbara zAstra jaNAve che - 9 12 te saMbaMdhe khulAsAvAra samajutI 5-104 vyAkaraNa bhaNyA vinA zuddha zroteMdriya viSaya keTale? te viSe 15 upadeza daI zakavAne zrI sUyaH paryApti aparyApta bhASA viSe 106 gaDAMgacha sutrane dAkhala --- 13 bhASAnI utpatti viSe - 17 saMskRta bhaNavA viSe ApelA svasamayanuM jJAna meLavyA bAda sUtranA dAkhalAne zAstrayukata parasamayanuM jJAna meLavavA vize uttara - - - 14-18 tathA batrIza prazna -- . 106 saMskRtAdisthI samyapha jJAna prApta bhAga 4 the. thatuM nathI bhASA jJAna ane pRTa 141 thI 180 sudhI. tatvajJAnane mukAbale - 19 zrI AcArAMgAdi satranI kaI bhASA pUrvAcAryo vyAkaraNanA bhaNelA samajavI? - - 1- 2 hatA ke nahi tenI samajutI 20-22 tranI bhASAne saMskRtamAM banAbhASA zuddhi mATe vyAkaraNanA vavAnA abhiprAyanI siddhasena jarUra nathI --- --- 23 divAkarano dAkhala - zrI pannavaNAjImAM kahelA cAra satranI bhASA kaI samajavI ? 4-5 prakAranI bhASAnuM yathAtathya satranI bhASAnA apamAna vize svarUpI - - - 24127 sutranI bhASAne nirNaya sutrathI dravya bhAva paMDitanuM svarUpa - 28 41 thAya te viSe -- - (-9 samathuta ane miyAzruta viSe prAta ane saMskRta bhASAnI samajutI - - 42-43 utpatti vize haMTara sAheba Adi zrI prazna vyAkaraNa tathA zrI panna traNe dAkhale sAthe AtmArAvaNajI satramAM jaNAvela majIne abhIprAya ane addha bhASAnuM svarUpa - - 44-51 mAgadhI bhASAno nirNaya - 10 13 zrI prazna vyAkaraNAdi sUtramAM pahelA tIrtha karathI chellA tIrSa daza prakAre kahelAM satyanuM svarUpa para-62 | kara sudhInA sUnI racanA zrI prazna vyAkaraNamAM kahelI bAra sarabI ane addha mAgadhI prakAranI bhASA tenuM svarUpa - 63 bhASAmAM AmArAmajIne sUtranI bhASA viSe - --- 64 65 | abhiprAya --- - 14-15 bI prazna vyAkaraNamAM kahelA sUtrane prAkRta bhASAmAM mAnavAthI seLa prakAranAM vacananuM svarUpa che 85 thatA devo Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te viSe - che to viSaya praznaka vikya prakSAMka bhASAnA svarUpa viSe - 18-19 | jaina sutronI Arya bhASA viSe RSIone prazasta ane aprazasta sutronA tathA vidvAnonA dAkhalA 81-85 bhASA viSe samajutI - 20-26 | devatA ardhamAgadhI bhASA bole sUtranI bhASA prAkRta nathI - 27 che te viziSTa ane zreSTa kahI che? 86-87 prAkRta bhASA AtmAne hitakArI ardhamAgadhI bhASA cha bhASAnI nathI zAstrokata dAkhale sahita 28 banelI che te viSe jaina munisUtranI bhASA eTale mUtranI ne dAkhale -- - 88-89 sajhAya sUtranA ArAdhanAthI ardhamAgadhI bhASA keTaleka ThekANe. thate lAbha - - 28-39 vaparAya che te vize - 90 bhagavaMtanI vANI dUra sAMgInI AryapaNuM kayAM lAgu thAya che ArAghanA virAdhanA tathA bhaga 91 vaMtanI vANI addha mAgadhI gaNadhara mahArAje addhamAgadhI bhASAmAM che. sUtrapATha - 40-43 , bhASAmAM sutro racyAM te vizenI bhASAnA medAnabhedanuM svarUpa - 44-48 nyA - - - 92 lekika ane lokettara bhASAnuM devAddhi kSamA zramaNe ardhamA " svarUpa - - - 49 gadhI bhASAmAM mULasutra hatA gaNadhara mahArAje ardhamAgadhI te lakhyA che ? - - 93-94 bhASAmAM sUtra guMthyA tenA sutro- mAgadhI, saMskRta ane prAkRta kata dAkhalA tathA paMDita lAlana viSenI samajaNa tathA satramAM tathA AtmArAmajI mahArAja judI judI bhASAnA zabdo viSe 95-104 tathA cAritravijyanA gaNadhara mahArAje addha mAgadhI abhiprAya - - 50-61 : bhASAmAM racanA karI eja traNa prakAranA AgamanI samajutI 62 64 | sutra kaMThAce rahelA te ardha- mAgadhI bhASAmAM devAddhi kSamA hAla je sU varte che teja nirca tha pravacana che ema sUtra zamaNe lakhANamAM lIdhAM. 15 sAkSI Ape che - - 65-66 cAlatA sutro sammazrata che? . sAkha nadIjI sutranI 106-108 zrI anugadvAra sutramAM kahelA sutranA daza nAmanI samajutI 7-78 bhAga 5 me bhagavaMtanI vANI jemAM rahI che pRSTa 181 thI rara3 sudhI te sutra zIkhavAnI bhagavaMtanI sAdhunA pAMca prakAranA kalpane AjJA temAM samakitanI prApti vistAra 9-1 ane ardhamAgadhI bhASAnA pratyeka bodha ane svayaMbuddhanA sutre paNa teja - - 9-80 | kalpanI pRcchA - 10-11 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pramAMka viSaya pramAM pratyeka bedha ane buddha behI suziSyane gurUkuLavAsa vasavAthI kayAre heya ? tenI samajutI 12-13thatA guNa? te viSe - 55 sAdhunA cha prakAranI kapanI svachaMdAcArI ekalavihArInAM sthita te adhikAra - 14-10 | mukhamAMthI nIkaLatAM vAka - 56-59 pAMcamA ArAmAM keTalA kapa pAMca sumati traNa guNimAM uhoya? te vize - - 21 sargane apavAda viSe ... 60 ekalavihArI viSe - - 22-23 bahusUtrI banavAvALae zuM cheparihAra vizuddha cAritranI ne tajI sadaguNone grahaNa karavA samajutI - - 24-27, vi zrI uttarAdhyayananA 11 janakalpi kyA kyA tIrtha karanA mA adhyayananuM svarU5 - 61-65 vAre hoya ? ane keNa thaI zake ? 28 parihAra vizuddha cAritranI sthiti | sa pUrNa sutranuM jJAna thavAne kALa ane AMtaraM? te vize - 29-30 che te vize - - 66 janakaspinI gatI viSe - 31 32 ! jInakalpi tathA paDimAghArI janakalpi ane paDimAdhArI paNa gurUnI AjJAe ekalA sAdhumAM zo taphAvata ? - 33-34 | | vicarI zake? te viSe -- 67 aMdhakajIe bAra paDiyA AdarI bhikSunI pazcima aMgIkAra karaekalA vicaryA nathI ? te vize 35 nAra bAvIza bela sahita vicare 68 keTalA guNano dhaNI ekale vicarI zake ? te viSe - 36-37 bhikSunI bAra paDImAnA kALa viSe 69 A kALamAM, AkSetre zAstrokata sAdhune ekalA pharavAnI sutrathI guNavALA evihArI hoI manAI - - - 70 zake ke kema ? te viSe - 38-41 A jamAnAmAM ekalavihArI pAMcamA ArAmAM jina kalpine thavAnA cha kAraNo - 01 viccheda - - - 42 paDimAdhArI sAdhune keTalI bhASA ekalavihArI jinakalpi athavA belavI kalpe? - - 7ra paDimAdhArI ja hoya ke bIjA pakimAdhArI sAdhu jyAM jAya tyAM paNa hoya kharA ? - 43 keTaluM rahe? - - paMcamakALamAM ATha avaguNa DimAdhArI sAdhu upadeza daI vALA ekalavihArI vize - 44-48 ! zake ke kema ? - zrI uttarAdhyayanachanA 3ra mA zrAvakane paDhimAmAM upadeza devAya adhyayananI trIjI, cothI ane ke nahi? - - 75 pAMcamI gAthAmAM kahelA ekala- paDimAdhArI zrAvakane gama gAma vihArIne khuba se te viSe - 49-58 vicAravAnuM kayAM kaMzu che? ... 76 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya prahmAMka ! viSaya prAMka agiyAra paDimAdhArI bhAvaka paDi- bhAga 6 The. mA pUrI thaye saMsAramAM AvI pRSTa 225 thI 268 sudhI. prahasthAzrama bhagave ke kema ?- 7 | zrI uttarAdhyayanachanA navamAM zrAvakane paDimAM aMgIkAra kara adhyayananI 44 mI gAthAmAM vAne kALa jaghanya 1-2-3 kahelA mRta AkhyAta dharmanI divasane kahyo tenuM kAraNa zuM ? 78 seLakaLAnuM svarUpa .. 1-4 sAdhu mahAvrata aMgIkAra karatA seLakaLA mAMhenI pahelI kaLAnI prANAtipAtAdi pAMca bolane samajutI - ... " tyAga kare che temaja zrAvaka seLa kaLA mAMhenI pahelI kaLA saMthArAmAM paNa teja pAMca je kahI te abhavIne lAgu belano tyAga kare che chatAM thAya ke nahi? - -- 6 temane sAdhu kema na kA ? 79 bhavasiddhiyAmAM seLa mAhelA strI, sAdhunI ke AvakanI DimA keTalI kaLA lAbha ... -8 aMgIkAra karI zake ke nahi abhavIne soLa mAMhelI keTalI temaja sAdhavI jinakalpi heya kaLA lAbha - 9 ke nahi? ... -- 80 akSaranA ane temAM bhAga mATe A jamAnAmAM koI ekala bhavI abhavIne tAratuMba - 10-12 vihArInI nakala laIne vicare te zrI naMdIjI sUtramAM kahela ane AjJAmAM ke AjJA bahAra ? kSaranAM anaMtamA bhAganuM svarUpa 13-14 te viSe - -- 81 ! bhavya ane abhavyanI zruta nihnava saMbaMdhInI samajutI -- 82 86 ! viSenI samajaNa - -- 15 nidbhava ane pAsasthAmAM taphAvata be prakAranA bhavya jIvanI " deg samajutI - - 16 doSitane doSita na kahevA viSe. 91 vi. ) abhavyane siddha samAna gaNa jagatArtha bhASAne mAThA phaLa viSe kara-93 ke nahi? - - 17 upakArI guvAdikanI niMdAnA abhavIne dravya bhAva kaLA viSe mAThAM phaLa ane pAMcamA ArAnA samajutI - - 18-19 bhAva vize .. ... 94-97! bhavI ane abhavIne mukata vAvana daMsaNagAnI samajutI 98 taphAvata * --- 2 AhA chaMdAnI oLakhANa 99 mokSa javAvALA ane nahi pAsatyAdi pAMca belanI oLa javAvALA bhavya nI khANa -- ... ... 100-100 sutrokata samajaNa --- Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya praznAMka 1 viSaya pramAMka zrI bhagavatIjI sUtramAM aMdhakane abhavIne jJAnAvaNiya karmanA adhikAre kahelA jJAna, darzana AvaraNa saMbaMdhInI samajutI 6-1ra ane cAritranA paryava sabaMdhI jJAna ajJAna ane karmanuM svarUpI 13-17 bhavya abhavyane lAgu thatA abhavIno AtmA kevaLa svarUpa paryanI sUtrokata samajutI - 20-41 ne siddha samAna mAnavA viSe 18 sarva jIva sattAe sarakhA che, bhavI ane abhavInA jJAna ane ane siddha samAna che, ane ajJAna viSe vadhAre khulAse? 1-24 ata zakita che, te abhavIne bhavya ane abhivyane guNaThANA kevaLajJAna ne kevaLadarzana hoya keTalA? te viSe - 25 ke nahi ? - - 42-49 bhavya ane abhavyamAM carama abhavIne kevaLa jJAnAvaNiya kevaLa acarama viSe .. ... 26 27 darzanAvaNiyanA baMdha saMbaMdhI 50-51 bhavya abhavya ane siddhanA zrI ThANAyaMgajImAM kahevA mAMge AyA saMbaMdhI - jIvanI anaMta zakti viSe 28-29 chava saMbaMdhI ekAMta ane sarva jIvanA samace mukAbalAmAM anekAMtanuM svarUpa - pa3 abhavI jIva gaNAya ke kema ? 30 ATha AtmAnuM svarUpa - 54-58 sarva bhavya jIvanI mekSa gati AtmA so paramAramAmAM abhavI nahi te viSe samajutI - 31 lAgu thAya ke kema? te saMbaMdhe jena ane anyanI vALe ane traNa AtmAnuM svarUpa - 59-65) mAnyatAmAM taphAvata te vize 32 AtmA teja jJAna ane jJAna bhavyajIva ane abhavyajIvamAM teja AbhA te viSe - 66-67 taphAvata mATe pattharanI khANa jIva dravyanA dravya guNane paryAya ane strI purUSanuM draSTAMta ... 33-34 ane lakSaNanuM svarUpa bhavya mokSanI IcchA bhavya jIvane abhavya ane siddhanAM jIvanI thAya tema abhavya jIvane thAya samajutI sahita - 68-108. ke nahi ? tema huM bhavI chuM ke abhavI evo vicAra bhAga sAtame. thAya ke nahi? - - 35-38 pRSTa 269 thI 337 sudhI bhavya abhavya ane siddhanA chava keI apekSAe sarakhA upayoga lakSaNa saMbaMdhI ... 1-3 | hoya ke kema ? te viSe - 39-42 abhavIne mokSa saMbadhInI zrata dharmanI peThe cAritra dharmanI zaMkA viSe - . 4 | soLa kaLA vize -" -- 43-45 abhavIne bhavI ane bhavInA | bhavya ane abhivyamAM cAritranI cha abhavI thAya ke nahi te viSe 5 | seLa kaLA viSe ... .. 46-47 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya eka pakSasa siddha samAna che sarvAM jIva pAse samakita ane kevaLa sattAmAM mAne che. tyAre Ajo pakSa mokSa prApta mAgya bhavya jIvateja uparanA mAla kabula rAkhI. abhavyate samakita ke kevaLa sattAmAM nathI - 16 tyAre trIjo pakSa ema jaNAve che ke koI paNa jIva pAse sattAmAM samakita ke kevaLa nathI etA navA utpanna thAya che te vizenI samajutI trIjo pakSa jema jIva ane kama' anAdi che tenA uttaramAM jJAna ane ajJAna vigere anAdi kahela che. rehAaNugAranA pUchelA prazna ? te viSe, je AyAse vinAyA vinAyAsa AyA A zabda bhavya ane lAgu che? ATha AtmA tathA jAtismaraNa jJAna viSe 59 samakita navuM mAne tenA uttaramAM jJAna, darzana ne cAritranAM pava jIva pAse sattAmAM che. mATe bhavya jIva pAse jJAnAdi tamAma vastu sattAmAM che te vize dara 64 vaThANA ane guNaThANA banne * zabdanI oLakhANa pahelA guThANAnuM svarUpasamakitanI prAptivALAne thatA guNAnu svarUpamAM prathama sasAtuM svarUpa jaNAvyuM che. -- prasAMka 85 57 18 201 4-33 $19 6 8 -74 viSaya mArgAnusArInA be bheda te viSe sahita pAmavAnA traNa karaNa viSe. gaDhIbheda thavAnuM svarUpa aAvIne pUrvAMnu jJAna hAya ke nahi ? te vize traNa karaNane aMge pIpAlIkAnuM draSTAMta - - - samakita prApta thavAnA sanmukha thayelAne thatA guNAnuM svarUpa vyavahAra ane nizcaya samakita draSTinuM lakSaNa nizcayathI sakita prApta thanArane vyAvahArika karaNI karavAnI jarUra kharI ke kema ? samakitanI rIta kevI hoya te vize apuravakaraNa ane anIvRtti karaNanuM svarUpa tathA aMtaHkara chunAM aMte samakitanI prApti te vize mithyAtvanuM svarUpa paMdara prakAranAM samakitanuM svarUpa 92 107 zrAvakapaNu ane sAdhupaNuM kayAre prApta thAya te vize prazAMka zrAvakamAM kevA guNo hovA joie te viSe muni dha viSe - koi kahe ke paMcamakALamAM krAI sAdhu iMja nahiM te viSe 15 19-83 Y bhAga 8 ame. pRSTa 340 thI 380 sudhI 24 ' 102 *2-67 1-4 p E 8 4-90 41 huM ra Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya hiMgabara matanA abhiprAya pramANe paMcama ArAnuM svarUpa bhavya jIvane meAkSanI prApti nahi thavAnu kAraNa mithyAhtva che viSa 15 samatta dazIna kareI pAva samakita draSTi pApa kare nahi ema zrI AcArAMgaccha sUtranuM vAkraya che. viSa zu` samajavuM ! zrI AcArAMgajI sUtramAM dradi zIne bhAvidezInuM svarUpa AkuTIne jANI prIchIne pApa kare kevI rIte chuTe te viSe zrI AcArAMgajI sUtramAM kahelA che khelanAM sadAya jIvanI - tpatti kahI che ? viSe sAdhune nirdoSa upAzraya maLavA su`bha ke durlabha ? te viSe dhama' saba dhe. kapaTa sahita karaNI karavAthI zu phaLa ? te viSe nArakImAM lehI, parU te agni hAya ke kema ? dharmArthe tathA me kSArthe vanaspati tathA agninA ArbhathI mAThAM daLa vize - - - prazAMka 13-14 16-19 OM cha 1 22 23 24 25 gRhasthAvAsamAM kevaLanI utpatti viSe AtmA kA kartA nathI. AmA sadA mekSa svarUpI che ema mAnI ArbhamAM pravarte te mokSathI vimukha kA che. viSe 28 jJAna ApanAra gurunuM nAma eLave tenu zuM phaLa ? viSe 3 OM 17 27 29 viSaya sayama tapane viSe mada kare tenu zuM phaLa ? sAdhu ga` sahita zlAghAnAkAmI tene zuM phaLa pote guNI ane prajJAvaMta chatAM khIjAte prAbhave tenuM zuM phaLa ? te viSe kara traNase te rozaTha matanu svarUpa ? 23 pAMca samavAya ga eTale kALavAdi pAMcavAdInuM svarUpa Adi te viSe jainAne kama vAdi manAya ke kema 4. te viSe kriyAvAdInA 180 matanuM svarUpa ? 41 akriyAvAdInA 84 matanuM svarUpa? 42 ajJAnavAdInA 67 matanu svarUpa ? 43 vinayavAdInA 32 matanuM svarUpa ? 44 cAra dizAmAM e dizA pavitra ane e dizA apavitra kahI tenuM zu kAraNa ? sAdhune sAmAyaka kahI te vize kevaLIne e prakAranI ArAdhanA kahI te viSe --- - vaikriya samuddhAta viSe devatAne paricAraNA viSe lokAMtika devate manuSya lokamAM AvavAnAM kAraNa -- pAzavALAne bA ThANAMgajI sUtramAM sarvArtha siddha vimAnamAM upajavuM kahyuM che te kema ? ziSyate dikSA ApavAnA traNa kalpa vize gAzALAnA ziSyAne zAlanatapa viko Batm sopha 30 31 34-19 45 46 ja dU ete 5 51 12-15 5 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 vizva pannAMka ! viSaya arihaMta eTale tirthaMkaranA bhadrakalyANakArI kama upajavAnuM nirvANa vakhate lekamAM aMdhAruM kAraNa te vize - - ane udyota bane kahyA te viSe 57-58 | jugalIyAnAM kSetramAM agni kahI manuSyanuM AkhuM bAMdhavA viSe 59 | te vize - - 87 devatAnuM AukhuM bAMdhavA viSe 60 pahele nidrava jamAlI ronI legAdika bhayathI sAdhune mA- nagarI sAvarathI kahI te viSe 88 sAmAM vihAra karavA viSe - 6 sUtramAM kahelA pAMca hetu vize Da9-104 varSAkALanuM mAna keTaluM ane zrAvakane dharmAcArya kahevA viSe 105 sAdhue zI rIte vartavAnuM? devatAne pAMcase lejananI gaMdha te viSe --- - 62 Ave che ane dhrANendriyane rAjapiMDa viSe . - 63 viSaya nava janano kahyo te tirthaMkarAdikanI labdhi viSe - 64 viSe - - - 106 pAMcamAe saMyama pALavA viSe 65 chavAstha mokSa thavAnuM jANe nahi nArI devatAnA avadhI vize 66 ane anutara vimAnanA devatA A prakAranA pratikramaNa vize 67 jANe dekhe te viSe - 107 sAmAyika ane chedo pasthApanIya jIne nahi paNa chana sarIkhA kalpasthiti viSe - - 68 A zabda gaNadharane ja lAgu che. mallInAtha ane chamitranI sAthe ke bIjA sAdhune lAgu thAya dikSA viSe - - 69 te viSe - - 108 sAta vikathA viSe -. -- 70 bhAga 9 navame AcArya upAdhyAyanA atizaya viSe - - - 7 pRSTa 382 thI 416 sudhI AcArya vastrapAtrAdikano saMgraha samozaraNa eTale zuM ? te viSe 1-9 kare te viSe - - 7ra zrI bhagavatInA zataka udezA vize 10 trIjA ArAnA cheDe traNa daDa viSe 73 nArakIne traNa prakArane saMsAra daza aUrA vize- - 74-81 sacIThaNa kAla te viSe - 15 upAzrayAdi pUjavAthI te AkAzamAM thato vAdaLA vize 12 lAbha te vize -- -- 82 | prANAtipAta pA5 sthAnaka kayA nikAcita karma tuTavA viSe - 3 karmanA udaye hoya che te viSe 13 dazanagarImAM vAraMvAra nahi pezavA 1 kilpiSI kayA pApanA udaye thAya ? viSe - - - 84 te viSe - -- 14-15 chA ane kevaLamAM taphAvata samudramAM rahelA jaLacara jugavize - - 85 | lIyA hoya ke nahi ? te viSe 16 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pramAMka viSaya prazno nihavanI gati navagrIvega agninA jIva viSe - 39 sudhInI kahI che ne jamALI chaThe nArakI tiryaMca pakIyamAM devaleke kividhI thayo te vize 17 upaje te kayA AvakhAne vede che nArada putra ane niyaMThI putramAM te vize - 40 moTuM koNa te viSe - 18 devatAnAM vaikiya viSe - 41 pRthvIkAyanuM dArika zarIra pRthvIkAyanA jIva prANAtipAdi. prayogabaMdha kALathI keTalo kALa pApa kare ? te vize - 4ra have ? te viSe - - 19 pRdhyadikane vize eka zarIre khulAkabhavano artha zuM ? te vize 20 keTalA jIva upaje ne eka chavAsthane kevaLa saMyamAdi 4 sAthe keTalA AhAra lIye ? cAra bAla kahyA te viSe -. 21 te vize - aka znIkAya kayAM varase che ? te viSe rara-24] pRthvIkAyanA jIvanuM zarIra kevaDuM ? pRthapha kayAM sudhI kahiye ? te vize 25 te viSe nArakI tathA devatAmAMthI avadhI pRthvIkAyane pharasavAthI te jIvane laIne nIkaLe te tirthaMkaraja ? kAMI duHkha thAya ? te viSe 45 46 ke anerA nIkaLe te viSe- 26 jaina sutromAM pahelI thAvarajIva upajavA jatA keTalA samAnI kAyanI dayA batAvI paNa pahelI vigraha gati kare ? te viSe- ra7-28 manuSyanI dayA nahi batAvavAnuM gozALAe pitAnA matAnusAre zuM kAraNa che te vize - 47 kALanI kalpanA kahI batAvI gozALAe be sAdhune bALyA te vize - - 29 tyAre bIjA sAdhue parAkrama gozALe pitAnA bhavAMtara kevI kema na pheravyuM ? te viSe - 48 rIte jaNAvyA te vize - 30 sAta zreNinuM svarUpa te viSe 49 gauzALAnAM prauDha prahAra viSe - 31-02 vigraha gatine adhikAra kahyA gauzALe ATha carama prayA te zI rIte ? te vize - te viSe | zrI mahAvIranAM rAjagarInA cauda praNIta bhUmi kaI bhUmi kahI che comAsA vize te vize - 3pa | kAMtika devanA vimAna saMkhyAtA bhavasiddhaka ane abhavasiddhakanAM kojanamAM ke asaMkhyAtA carIma acarama te vize - 36 jananAM che ? te viSe -- para zakeMdra pUrve koNa hatA ane bharata kSetrathI merU parvata utare kayAre thayA ? te viSe - kAka che tema aravata kSetrathI tathA gaMgadA devane dekhI zakeMdra bhAgyo pUrva pazcima mahAvidehathI kaI maMdira kyA ? te vize te - 38 | dizAe meru parvata che? te viSe 54 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pakSAMka ! viSaya prazno bharata IravRta pUrva pazcima mahA manuSyanI saMkhyA ogaNatrIsa videhamAM divasa rAtrI sarakhAM AMkanI kahIM? te vize - 7ra hoya ke nAnAM moTAM heya! te te kAyane upajavA AthI de viSe - - - 54 | pATa kahA ? te viSe - - 73-74 pAMca IdrimAM kAma keTalI ane parita ane aparita ? te viSe 75 bhogI keTalI che te viSe - papa pa6 pAMce Idriyone jaghanya ukRSTa palaDukaMdane lasaNakaMda anaMta viSaya keTale ? te viSe -- kAya che chatAM pratyeka kahyA ! strI anuttara vimAne jAya ke te viSe -- - 57 nahi? te viSe - - devalokamAM apakAya kyAM kayAM sudhI puSkara dipanA manuSyo suryane hoya? te viSe - - 58 keTale cheTethI dekhe ? te viSe --bAdara vanaspati kayAM kayAM ne karyuM tiryaMca veyi zarIra kare to ThekANe hoya? te viSe - 59 che kevaDuM kare che te viSe -- - 9 traNa vigateMdriya kyAM kyAM heAya ? cakravartinuM strIratna keTalA te viSe - - daMDakamAMthI AvIne thAya che te viSe 8* 60 vidyAdhara ticha kyAM sudhI devalokanI vAvaDImAM pera pramukha jAya che te viSe - - - 8 hoya ke nahi te viSe - 61 kathuAnI jIbha kevaDI hoya devatAne hADakAM na hoya te te viSe -- - -- 82 dAMta kema kahyA che te viSe .. 2 manarUpI ke arUpI ? te viSe 83 ahArika aNahArika viSe - 63 AzAlIka chava keTalI IdrivALo beIdriyanA jJAna ajJAna viSe 64 hAya ? te viSe -- - - 84 jugaLIyA manuSya tiryaMcamAM jamAlIe kAlatikAMta AhAra samakita lAbhavA viSe karyo ta kAlAtikrAMta ko samacarIma acarIma? vize- 68 jo te viSe - 85 tiryaMca pacediyanA utkRSTI jadhanya sAta hAthanI athagAhanA avagAhanAmAM tathA utkRSTI vALa siddha thAya ane siddhanI sthitimAM jJAna ajJAna viSe 69 jadhanya avagAhanA eka hAthane jaLacaramAM jugalIyAno bheda hoya aSTa AMgulane kahI tenuM kema ? te viSe - - - - 6 ke nahi ? te viSe - 190 AThamA devaloka sudhI tiryaMca mati jJAnanA jaNavA dekhavAnA ane manuSyane upajavA AzI bheda te viSe - - - 7 niraMtara kahyA tenuM zuM kAraNa? trIjA devalekanI sthiti ane te vize - 71 | lezyA viSe -- - ' 88-89 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya prazAMka viSaya aMdhakajIe bAramI paDImAM pAMca samakita kayAM kahyuM che ? AdarI temAM guNa mahela guNa te vize - 16 na thayo tenuM zuM kAraNa? te viSe 90 samuchama manuSya eka samaye sUkSma mAryA mare nahi te tenI keTalA upaje che te vize - 107 kriyA kema lAge ? te viSe 91 iva garbhamAM mare to keTalA cakava itimisa guphAmAM 40 devaloka ane kaI narka sudhI mAMlA kare che ? te viSe 92 jAya che te viSe - 108 rAtrInAM pratikamaNamAM pacca khANa na karavA te viSe - 93 bhAga 10 darAma rAtrInAM pratikramaNamAM kAusagna paSTa 418 thI 501 sudhI zene karavo ? te vize - 94 95. keTalAka evI zaMkAo kare che mANasa paccakhANa nahi karatAM ke jenanA sAdhuo AgaLa aviratIpaNAmAMja lAbha mAne mAMsAhArI hatA te zaMkAnuM che tenuM kema ? te vize - 96 samAdhAna mATe nIcenA prazno 1 gurnAdikanI hAjarI heya ne jainanA sAdhune ekaMdilanA aceta vaMdaNA karavI te te ThIka paNa guvadikanI gerahAjarIye zI pugaLanAM AhAra viSe - 2-9 rIte karavuM ? te viSe - 97 jaina sAdhune madya mAMsanA yoga zrAvakane sajhAya karavAnA niyama vize 10 - 98 sUtramAM nava vigaya kahI temAM brahmacArIne nAgaravelanAM pAna cAra mahA vigaya nibaddha khavAya ke kema ? te viSe - 99 bAkInA bhAMgA ? te viSe - 11-13 navanekaSAyanI samajaNa? te viSe 100 zrI uttarAdhyayanacha sUtramAM mAMsacaMdra sUryane grahaNa koNa kare nA khAvAvALAne kevA kahyA che. che ke te viSa - 101 che tane zuM phaLa? te vize 14-16 irIyAvahInA micchAmI dukakaDa zrI ya gAMgajI mUtramAM mAMsa keTalA? te vize -. 102 khAvAvALAne thatA do te viSe 17-20 vane jadhanya upayoga keTalA ne pApa to hiMsAnA karanArane lAge ke vakhate hoya? te vi 103 che, taiyAra paNa khAnArane doSa devatAne nidrA Ave ke nahi ? zAne ema belatA pratye zAstrazuM te vize kahe che ? te viSe - -- 21 ive upajatI vakhate prathama zrI AcArAMga sUtramAM mAMsa samaye kayA vegathI AhAra maccha vize uThatI zaMkAonA lIye ? te viSe - 105 | samAdhAna mATe - - 22-23 vize Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya zrI AcArAMgajI sUtranA bhASAMtaramAM vAMdhAvALI cha lame 562-165-6 07---19-6 30 631 te klameAnA samAdhAna vize prathama 562 mI kalamanu samAdhAna ane mAMsAdikanI sa'khaDI ketAM jamaNavAramAM jamavAnA nikoddha te vize ~ 24-26 sAdI saMkhaDImAM paNa javAnA niSeSTha vize mAMsAdika vaparAtA hAya te saMkhaDImAM vaheAravA nahiM jatA te raste thaI javA AvavAna adhikAra che ? te viSe zakAvALI slama 565 nA uttaramAM mAMsAdikanI ciMtavaNA karavAthI mAyAnuM sthAna kahyuM ane bhAgave to hiNAcArI kaheMge che ? te viSe zakAvALo kalama 67 mI te uttara sakSepathI zakAvALI lama 6129 mInAM uttaramAM mAMsa ane maccha zarTa vanaspati thAya che ! te viSe khullAmA kAvALI slama 30 mInA uttaramAM mAMsa, mAMsa bhukhana, a`i akriya' paDhavAnA uttamAM athANAdikane garbha gIra khAvA kahyA ane ADIyAM, phaLIyA, kAMTA vagere parIvavA kahyo. ba 27 22 28-33 34-36 8 39-42 viSaya arjunAyane atha hADakAM thato nathI paNa ThaLIyA thAya che te viSe sUtreAkata dAkhalA mAMsanA aya vanaspatinA mULa athavA gIranA thAya che ta viSe dAkhale matsya zabdano artha vanaspati vigere thAya che ta viSe-- agni zabda hADakAM ane aDDaya zabda ThaLIyA ema be zabda sutrapADe judA che DhaLIyA vizenI zaMkAnuM samAdhAna tathA vanaspatinu pace driyanI jAtinuM nAma matsya zabde ghaNI jAtanI vana spati vagerenAM nAma che te viSe - zrI bhagavatIjI satranA zataka 15 me zrI mahAvIra svAmI viSe kapAta pAka ane kaDa mAMsanA pAka viSe thatI zakAonuM samAdhAna te zabdo vanaspatimAM paNa che te vize zrI pAvaNAjI tathA zrI AyAMrAMgajI sutramAM manuSya ti cArdikanAM nAme vanaspatinI 43-44 rI viSe nAMka dori 4 47-50 51-12 53 54 AMtanAM nAma kahyAM che te vizva pa vaidakazAstramAM manuSya tiryaMca devadikanAM nAme ghaNI natanI vanaspationAM nAme jaNAva vAmAM AvyAM. te vize mAMsane niha thI uttarAdhyayanajamAM ciMtamunIe karelA che 15-4 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSama samakita dRSTi, madirA, mAMsa khAya nahite viSe ... mAMsAhArathI thatA nukasAne te viSe www mAMsAhArInI narakanI gati vize sutronA dAkhalA ... anAjanA kheArAkamAM thatI hiMsA thI mAMsanA khArAkamAM vizeSa hiMsA ane pApa kahela che te vize mAMsanA svAga viSe uttama ti ane zubha phaLa viSe yajJAthe thatA pazu vadhe tathA te sabaMdhe mAMsAhArane zAstrAkata niSe te vize musalamAnanA zAstramAM prANI hiMsA ane mAMsAhArane ni- koddha te vize ... ... jaina mUtrAmAM yA mATe jJAnIe zuM kahyuM che ? te viSe pArasIbhAiyAnA pustakamAM prANI hiMsA ane mAsa khArAkane niSedha te viSe aMgrejanA khAibalamAM prANI hiMsA ane mAMsAhAranA nimeSTha vize jainatrAmAM sAdhune khAvana anAcaraNamAM rAjapiMDanA zabdamAM mAMsa madirAdi cAre mAlA samAveza thAya che mATe rAja piMDa viSe maMdirAnA niddha viSe maghu ane mAkhaNanA vo ... niSpha azoka = Gei 90-92 93-99 78-79 80-83 84-95 9 97-98 raka 23 vikrama deva devIne nAme dheTAM meAkaDAM vigerenA thatA vadha viSe .. bhAga 11 AgiyAjhmA. 18 puSTa 504 thI 508 sudhI. prAcIna jaina dharma viSe, jaina dharma anAdi che. veda pahelA jaina dharma che, RSabhadeva svAmIthI cAlyA Ave che, veda ane purANanA puSkaLa dAkhalA gauttame jainadharma calAvyA nathI paNa gauttama mahAvIranA ziSya thayA che te viSe purA NanA dAkhalA jaina dharma bauddha dharmamAMthI nIkaLyeA nathI paNa zrI mahAvIr ane bauddhanu' saMmelanapaNuM heAvAnA saMbaMdhe jainetara draSTie jaina graMthamAM meTA meATA vidyAtAnAM tathA hana jekeAkhI nA dAkhalAthI siddha karela che te vize jaina dharma RSabhadeva bhagavAnathI cAlyA Ave che. te viSe jainetara draSTie jaina graMthamAM vidAnAnA dAkhalAo jaina dharma'nI prAcinatA viSe paramahaM sanA dAkhalA bhagavata zabdanA artha zuM? jinarAjano artha zuM ? 160-101 alakhatA artha zuM ? 102-303 | ciddhanatA a` zu` ke cidAna ne artha zuM ? 104 -107 nirajananA atha' zuM? ... ... prazAM 1-18 12-26 {7-48 5 - 52 54 54 55 56 paka 18 4 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 viSaya praznaka | viSaya praznoka 85-88 - - - 1" vitarAgane artha zuM? - 60 || jJAnInI dazA kevI hoya. -- 83 sacidAnaMdane artha zuM? - 61 | jJAnInuM zuM lakSaNa? - 84 arihaMtane artha zuM? - 62 samaktinuM svarUpa zuM? - tirthakarane artha zuM ? - zraddhA samAdhAna viSe - paramAtmAne artha zuM ? - mumukSa vize - paramezvarane artha zu - | jIjJAsu viSe ? - -- 1 kAra zabdano artha ? - AtmArthi jIva vize ? vitarAganuM svarUpa zuM? - sadagurUnA lakSaNa viSe arihaMtanuM svarUpa zuM? - mukitanA upAya vize - brahmAnuM svarUpa zuM? viSNunuM svarUpa zuM? rAma keTalA prakAranA? - 7 mahezvaranuM svarUpa zuM? - 7ra sama damanuM lakSaNa zuM? - brahmA viSNu ane mahezvara vivekanuM lakSaNa zuM? -- traNenuM svarUpa eka arahaMtaneja narkavAsIonA ciha viSe - lAgu thAya che? - - 73-74 | hiMdu kone kahie? mahAdevanuM svarUpa zuM ? - 75 musalamAna kone kahie? - svayaMbhUnuM svarUpa zuM? - 76 rahimAna kene kahie - zivasvarUpa zuM? - - 77 para kene kahie? - 102 trividha zivasvarUpa zuM? - allA budA kone kahie - 103 jIva ane zivamAM taphAvata keTalo? phakIra kene kahie ane phakIranAM te viSe - - lakSaNa zuM? - paramAtmA kene kahiye ane tenuM - 104 svarUpa zuM? - - kAne kamalA zuM kahe che ?- 105 kevaLajJAnanuM svarUpa kevI rIte ajAno upadeza te viSe - 106 jANavuM? - - 81 musalamAna ane kApharanI jJAnI kone kahie ane jJAnInuM oLakhANa? - - 107 svarUpa zuM - - 82 | dAdu vAkaya che ? - - 108 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad pUjya zrI geApALajI svAmI zrathamALA-maNakA 1 le. parama pUjya zrI geApALajI svAmI tatu ziSya muni zrI meAhanalAlajI kRta. zrIpraznottara mohanamALA uttarArdhva bhAga 1 lo. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mAhanamALA bhabhaya uttarAddha bhAga 1 lA ja prazna 1 luM--navakAramaMtranAM keTalAka pAMca pada kahe che ne keTalAka nava padma kahe che tenu* kema ? uttara--- bhagavatIjI vagere sUtramAM prathamaja zarUAtamAM pAMca pada kahyAM che ane kai AcArya e pAMca padanI sAthe eka gAthA umairI nava padma karyAM che ema paNa keTalAka kahe che. prazna 2 jI --e gAthA koI sUtranI te nathI ke ? uttara koi sUtramAM jovAmAM AvatI nathI. prazna 3 juM--e gAthA kahevAnA hetu ze! che ? uttara--hetu tA mAtra eja che ke-mULanAM pAMca pada che tenu mAhAtmya jaNAvyuM che. prazna 4 thuM-pAMca padanuM mAhAtmya kevI rIte jaNAvyu che te gAthA sahita jaNAvaze. uttara--te mAthA A pramANe che. sAMbhaLe-esa pa Mca namukkArA, savva pAva paNAsaNA; maMgalANaM ca sabvesiM, paDhama havaI maMgala. 1 AmAM ema jaNAve che ke-namA arihu tANa, jAva savva sAhU, eso paMca e pAMca tamukkAro namAkAra, namaskAra karavAnI e pAMca pada, savvapAvapaNAsaNA sa pApano nAza karanArAM che ane magalANu ca sanvesiM, sarva ma`galamAM paDhama havai maMgalaM, A prathama maMgaLa che eTale duniyAmAM vatA sa laukika magalAmAM A lokottara maMgaLarUpa pAMca padanuM smaraNa teja pahelu ane mahA magaLa che. AnA paramArtha e che ke--laukika maMgalanA aneka bheda che, paNa te maMgalanuM ama'gala koi vakhata thAya, para`tu lokottara moMgala A bhava ane parabhava sadAya ma galakArIja DrAya che mATe gaNadhara deva jevA mahAjJAnIee paNa magalAcaraNamAM name arihaMtANuM vagere pAca padanuMja 2AraNa karela che. jevI rIte gItA ane gItA mAhAtmya bhinna che tevIja rIte Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 navakAra maMtra (paMca parameSThImatra) ane tenuM mAhAtmya batAvanAra chellAM cAra yada e bhinna che. A pAMca pada anAdi che ane te pachInAM cAra pada che te koi AcAya nI kRti che. prazna 5 mu'--tA pachI navakAramaMtra kahevAnuM zuM kAraNa ? uttara~~e te leAka bhASAnI lAvaNI che. mULa zabda tA namukkAra che, paNa leAka rUDhIe navakAra zabda vaparAya che ane te zabdane laIne navapada kahevAmAM Ave che. keTalAka navapada upara kahyA pramANe kahe che ane keTalAka mULa pAMca padanI sAthe namA nANassa, tame I Msagusse, name carittasa, name tavasa A cAra padane meLavI navapada paNa gaNe che ane digaMbara jaina graMtha ratnAkaramAM kAramAM pAMca padane samAveza karyAM che te viSenI eka gAthA nice pramANe kahI che : arahaMtA asarI AiriyA, tahauvajjhayA muNiNo / pamavara bilpaLo, mAro paMca parameTTI // // eka kAra zabdamAM paNa paMca parameSTInA pAMca padanA samAveza thavAnu kahe che. ema saiA saunI mAnyatA mujaba gaNanA kare, paNa mULa pada te pAMcaja kahyAM che. prazna 6 huM namaskAranAM pAMca pada kahyAM temAM pahelA padamAM, name arihaMtANuM namaskAra he arihaMtane. Ano artha te ema sUcave che ke verI, duzmana, zatrunA haNanArane namaskAra he| te dareka jIva pAta peAtAnA zatrune haNe che te tene namaskAra karavA kema ghaTe ? uttara-zatru e prakAranA heAya che, eka drazya zatru mo bhAva zatru. dravya zatru te peAtAnA jAnamAlanI nukazAnI kare te ane bhAva zatru te AtmaguNanI hAnI kare te, have dravya zatrunA samAveza bhAva zatrumAM paNa thAya che. bhAva zatru te ka che ane kame` karI dravya zatru nI utpatti che. pUrve jyAre koI jIva sAthe kaura bAMdhelu' hAya, keinI hAnI karelI hAya teja A bhavamAM ApaNA duzmano pedA thAya che. zrI uttarAdhyayanajI sUtranA 20 mAM adhyayanamAM kahyA pramANe avvA simittatra AtmA eja mitra ane zatru che. eTale AtmA eja karmanA kartA che, alpA sA vidattA ya zubhAzubha karmano kartA paNa AtmAja che; mATe kama eja bhAva verI che ane huM bhAva zatrune haNe eja hita, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 7 muM-karma kartA jyAre AtmA che te AtmA AtmAne verI thaye ema kahI zakAya ke kema? uttara-tema kahevAne koI vAMdho nathI. kemake kaSAyaAtmA, jogaAtmA (azubhagaAtmA) ane ajJAnaAtmA te AtmAne verIja che saMsAramAM parikAmaNa karAvanAra, naraka nidAdikanAM duHkhanA ApanArA AtmakAryane vinAza karanArA chupA zatru te eja che. zrI sUpagaDAMgajI sUtranA chaThThA adhyayanamAM kahyuM che ke vohaM ra mA ja tava mAthe meM raheltha matha vorA kodha, mAna, mAyA ne lebha A cAre kaSAya AtmA che te dravya AtmAnI sAthe maLI jaIne mULa AtmAne svabhAva je jJAna, darzana, cAritra ane tapa tene chupI rIte ke pragaTa rIte paNa nAza kare che, eTale nirmaLa AtmAne doSita banAve che. AThe karmane utpanna karanAra A cAra kaSAyarUpI caMDALa cekaDI che. prazna 8muM-karmane utpanna karanArAM karmanA bIja te rAga ane dveSa e beja kahyAM che te kema? uttara-rAga deSa kaho ke kaSAya kaho te ekaja che. kaSAyanA cAra bheda je kodha, mAna, mAyA ne lebha temAM be prakRti rAganI che ne be prakRti dveSanI che. krodha ane manane zreSamAM, mAyA tathA lebhane rAgamAM samAveza thAya che. rAgadveSa e beja karmanAM bIja che ane dravya tathA bhAve AtmAne hAnI karanArAM che. prazna 9muM-kodhAdi cAre bela dravya ane bhAve hAnI kevI rIte kare che te jaNAvaze? uttara-sAMbhaLe dazavaikAlika sUtranA 8mA adhyayanamAM gAthA 38 mI koho pII paNAsei mANo viNaya nAsaNo; mAyA mitANi nAsei, lobho sanca viNAsaNo 38. artha - kaMdha je che te dravya ne bhAve prItine nAza kare che dravyathI saMbaMdhIo sAthe ane bhAvathI dharma sAthe prIti thavA de nahi ne hoya te nAza kare. mAna je che te paNa dravya ane bhAve vinayane nAza kare che. dravya mAtA pitA ane vaDIlene vinaya thavA na de, ane bhAvathI gurnAdikane vinaya thavA na de. mAyAthI dravya ane bhAve mitrabhAvane nAza thAya che. dravye saMsAra vyavahAranAM kAma saMbaMdhI mitrabhAva thavA na de ane bhAve sarva prANIomAM Atmavat buddhirUpa maitrI bhAvanA thavI joIe tene Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAza thAya che. ane jyAM lebha Ave tyAM sarvane vinAza kahyo eTale prItine, vinayana ane mitratAne sarvane vinAza lebha kare che prazna 10 muM-- krodhImAM ughADA keTalA avaguNa hoya . uttara--zAsamAM kodhIne aMge pAMca avaguNa meTA rahelA che te e ke- kodhI-avaguNa paMca he, ghaTe prIta taje anna azubha baMdha lehI baLe, cUke satya vacana ! A sivAya dharma ane saguNonI paNa hAnI kare che. prazna 11 muM--mAnathI vinayane nAza kahyo tethI hAnI zI thaI ? uttara--hAnI te badhIe thaI, dharma ane vyavahAra badhAmAM vinaya pradhAna che. mATe zAstramAM kahyuM che ke viNao jiNasAsaNe mUlaM viNayAo saMjamo tavo, viNao vippamukkassa ko dhammo ko tavo. 1. vinaya e jinazAsananuM mULa che vinaya eja saMjama ane tapa che. jeNe vinaya mUkyo ane avinayamAM jenI vizeSa pravRtti thaI tene dharma ane tapa che kAmane che? arthAta vinaya rahita avinIta prANIne dharma ane tapa vagere tamAma zubha karaNI nirarthaka che. mAnI purUSane A moTI nukazAnI samajavI. prazna 12 muM-mAyA (kapaTa) karavAthI mitratAne nAza kahyo te uparAMta kAMI hAnI thAya kharI ? uttara-mAyA (kapaTa) karavAthI mitrabhAvane nAza thAya che, tethI mAThAM phaLanI prApti thAya che. malinAtha bhagavAnanA juve pUrve mahAbaLanA bhave sAdhupaNAmAM che mitrathI kapaTa bhAve vata chane aThama karyo te paNa mAyA bhAvane laIne strIvedanI upafNa karyA, ema jJAtA sUtra jaNAve che. ane sUyagaDAMga sUtramAM cakakhuM kahyuM che ke nagna bhAve vartanAra, mAsa mA khamaNanA upavAsa karanAra je manane viSe mAyA bhAva seve topaNa anaMtAM garbhAvAsanAM duHkha pAmaze. arthAta mAyAne sevanAra ane saMsArA thAya che. prazna 13 muM-lejanA karanArane sarvane vinAza kahyo te zuM samajavuM ? uttara-lebhanA aMgamAM uparanA traNe bolane samAveza thAya che. lebI mANasane kodha bahArathI jovAmAM na Ave paNa atyaMta krodha vizeSa hoya che. tene AtmA vastu meLavavAne prajavalita rahyA kare, vastunI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApti na thAya tyAMsudhI tevAone AtmA pedA kula rahyA kare, tenA virUddhanI vAta game nahi paNa ulaTa kaeNSa kare. lebhI mANasane mAnanI IcchA vizeSa rahe che. paNa ulaTa mAnane bhaMga thavAthI zreSanI kaSAyanI vRddhi thAya che. lebhI mANasane vastu meLavavA mAyA [58] nuM sevana vizeSa karavuM paDe che. tethI prItine vinayane ane mitratAne nAza thavA sAthe tamAma dene bhAgIdAra lebhI mANasa gaNAya che. mATe A caMDALa cekaDI ekaMdare AtmAne ahitanIja karanArI che. dharmane ane mekSane aTakAvanArI A cekaDI che. prazna 14 muM-AtmAnA hitaciMtaka purUSe zuM karavuM ? uttara-te viSe dazaukAlika sutranA 8 mA adhyayananI 37 thI gAthAmAM sAro khulAso Apyo che. sAMbhALe. kohaM mANaM ca mAyaM ca, lobhaM ca pAvavadvaNaM / 'vane cAri holaDuM, rUchato diyamag | 20 || artha_kAdha, mAna, mAyA ne lebha A cAre pApanAja vadhAravA vALA che. mATe AtmAnuM hita IcchAnArA janee e cAre dene AtmAnuM ahita karanArA jANIne tene tyAga kare. prazna 15 muM-upara kahelA cAre kaSAyane tyAga karavAne kaI aksIra upAya che? hoya te upakAra buddhie batAvo. uttara-akasIra upAya mahAvIra paramAtmAe teija anubhava karIne batAvyA che. sAMbhaLo zrI dazavaikAlika sUtranA 8 mA adhyayananI 39 mI gAthA. uvasameNa haNai koha, mANaM madavayA jiNe / mAyaM anjava bhAveNaM, gobhaM saMtosao jiNe / / 39 // artha-upazamarUpI phAkI bharavAthI krodharUpI mahAdaradane nAza thAya che. eTale kAdhane haNanAra mAtra kSamAja che. mAnane nAza karanAra mAdarva paNuM eTale nirabhimAnapaNuM che. arthAt abhimAna rahita thavAthI mAnane nAza thAya che. mAyAne [ kapaTane ] tyAga kare hoya teNe ArjavApaNuM eTale saralapaNuM dhAraNa karavuM ane jene lebha jIta hoya teNe temAM dhAraNa kare. saMtoSIne lebha parAbhava karatA nathI. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 16 muM -mahAvIra paramAtmAe pote kevI rIte anubhava karyo che? uttara--sUyagaDAMga sUtranA 6 TrA adhyayananI 26 mI gAthAmAM zrI mahAvIra svAmInI stuti karatA zrI gaNadhara mahArAje kahyuM che ke-mahAvIra paramAtmAe krodha, mAna, mAyA ne lebha e cAre adhyAtma doSa jANIne tenuM vamana karyuM eTale tene sarvathA tyAga karI ahaMtapada meLavyuM ane meTA pIdhara thayA, ane pApakarmanAM aDhAre sthAnakane aTakAvyAM. prazna 17 muM--tame arihaMtANaM zabdane mATe kodha, mAna, mAyA ne lebha A cArane adhyAtma zatru ko te te mehanIya karmanA bheda che to zuM otmAne zatru eka mehanIya karma ja che ne bIjA nathI? uttara----AtmanA zatru te AThe karma che. paNa mihanIya karmanI prabaLatAthI ne karmanuM AgevAnapaNuM che. siddhAMtamAM paNa eja vyAkhyA che ke eka mehanIya karmane nAza thaye AThe karmane nAza samaja eTale prathama ghanaghAtI karma ke je jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAya e ja karmane ghAtI karma kahyA che te nivaDa karmamAM mehanIya karma rAjA samAna che. tene kSaya thatAM ekI sAthe meDanIya karma sahita cAre ghAtI karmane nAza thAya che. bAkInAM cAra karma je vedanIva, AukhuM, nAma ne gotra e cAra aghAtI karma paNa baLI deraDI samAna mAtra AkAra rUpe rahelA te paNa nahi jevAMja zAstrakAre gaNIne ADe karmane haNanAra arihaMta kahyA che. jema rAjAne jItavAthI tenA tamAma rAjyane tathA senA vagerene jItI zakAya che. tema ahiM rAjArUpI mehanIya karmane jItavAthI bAkInA paNa enI meLeja jItI zakAya che. eTale ATha karma AtmAne zatrurUpa che. mATe namo rihaMtAI ATha karma rUpI verIne haNanArAne prathama namaskAra karyo che prazna 18 muM-ATha karmarUpI verIne haNanArane arihate kahyA te kaye ThekANe kahyA che? uttara--zrI bhagavatIjInI TImamAM bAbuvAlA chApelA pAnA bIjAnI puSThI pelImAM name arihaMtANane artha jyAM karyo che tyAM arihaMta zabdano artha A pramANe che. aTha vihaM pi yaM kamma, aribhUyaM hoi samaya jIvANaM; taM kammamarihaMtA, arihaMtA teNavuccati / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMyAM ema jaNAve che ke ATha karma je che te sakala jIvane eTale sarva jIvane vairI bhUta zatru tulya che; te karmarUpI verIne haNIne jeNe arihaMtapada dhAraNa karyuM che tene arihaMta kahevA te padane prathama namaskAra karavAmAM Avyo che. prazna 1 muM--ahiMyAM eka taka utpanna thAya che ke zatrune haNavAmAM kaSAyanI jarUra paDe che; kaSAya vinA zatrune nAza thato nathI te pachI karmarUpI zatrune vinA kaSAye rIte nAza karyo ? uttara-- tamArI zaMkA vicAravA jevI che, tenuM samAdhAna A pramANe che. agni be prakAra che eka tejasakAyane agni ane bIjo hImane agni. tejasakAyanA agnithI vana vagere baLeluM vakhate pAleve pallavita thAya che. paNa hamarUpa agnithI baLeluM vana vagere pharI pAlavatuM nathI. dravya zatrune haNavAmAM kaSAyarUpa agni prajavalita thavA saMbhava che; paraMtu bhAva verIne haNavAmAM te kSamArUpa Tha DI agninI AvazyakatA che. karmarUpI zatrune haNavAne kSatyAdi guNoja zAstrakAre jaNAvyA che. sUtramAM kahyuM che ke vamA surA rati e ka zura purUSa che ke karmarUpI zatrane haNyA? uttaramAM kSamAvAna evA arihaMta bhagavAna ke jene ghaNA ghaNA parisaha upasargo prApta thatAM paNa evI kSamA dhAraNa karI dIdhI ke jenuM eka rUMvADuM paNa prajavalita nahi thatAM teja kSamAvaDe jeNe kevaLajJAnane kevaLa darzana pragaTa karyuM eja zurAmAM zurA kSamAvAna arihaMta bhagavAna kahyuM che. prazna 20 muM -kSamArUpa ThaMDI agnithI karmane nAza thAya te vAta kIka che paNa bIjane nAza thavAne kAI bIja upAya hovo joIe. uttara--bIje upAya e ke bIjane akhimAM zekIne dagdha karI dIdhA pachI vAve te teno aMkura phuTe nahi, tema karmane dagdha karI nAkhavAthI tenA bIjane bALI nAkhavAthI bhavarUpI aMkuro pragaTa thato nathI ema bhagavatIjInI TIkAmAM kahyuM che. prazna 21 muM -bhagavatIjInI TIkAmAM zI rIte kahyuM che te jaNAvaze ? uttara--hAjI, sAMbhaLe pahelAja padanA arthamAM cAlatA adhi kAramAM kahyuM che ke : dagghabIje yathAtyaMta prAdurbhabati nAMkuraH karma bIje tathA dagdhe, na rohaMti bhavAMkuraH // 1 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dagdha karelAM bIjane game tevI jamInamAM vAve te paNa temAMthI aMkurAnI kuTa thatI nathI tema karmabIjane dagdha karavAnI bhavarUpI aMkura utpanna thatuM nathI. prazna 22 muM--bIjane agnithI zekI dagdha karI nAkhavAthI te bIjAne karo na phaTe e vAta nirvivAde kabala che paNa tevI ja rIte karmane bALavAne bIjo koI agni joIze mATe te agni karyo? uttara--samajAyuM, tamAre jAjvalyamAna agninI jarUra che te te paNa sAMbhaLe. uttarAdhyayananA 28 mA adhyayanamAM kahyuM che ke taf vhiMmunnA eTale taparUpI agnie karIne AtmA sAthe lAgelAM karmane bALIne AtmAne zuddha nimaLe kare che ane chevaTanI gAthAnA pahelA be padamAM kahyuM che ke vittA purvemAruM vana ve ya pUrvakRta karma saMyama ane tapavaDe khape che. eTale karmane sarvathA nAza thAya che eTale saMyama ane parUpa agnie karelAM karmane nAza thavAthI te pharIne AtmAne te karma lAgatAM nathI. prazna 23 muM-zarIrAzrita zarIramAM rahelA karma ane AtmA anA dikALanA sahacArI chatAM AtmA tejasa kArmaNa [ sUkSma zarIrane kamazrita zarIrane kevI rIte bALI zake? uttara--jema AtmA sAthe kamazrita zarIrane anAdikALane sabhAva che temaja AtmA sAthe anaMtA jJAna, darzana, cAritra ane tamane paryava rahyA che jema araNImAM agnine sadAkALa rahevAne sadbhAva che tema, duha-agni araNIthI nIkaLI, baLe aNI jema deDathI jJAna pragaTa karI, dagdha bIja kare tema 1 jema araNImAMthI nIkaLelA agni araNIne bALI bhasma kare che tema AtmA jyAre baLavAna thAya che tyAre A sthala deha ke je audArika pradhAna zarIra vaDe arthAt japa tapAdinI kiyA vaDe jJAnAgni pragaTa karI je dehathI karmo utpanna thatAM teja kamazrita deharUpa bIjane dagdha karI arthAta bALI bhasma kare che ke jethI karI tenI utpatti thatI nathI. uparokata nyAye aSTakarmarUpa verIne haNanArA arihaMta bhagavaMtane gaNadhara deve pahele namaskAra karyo. prazna 24 muM-siddhapada meTuM ke ati pada meTuM ? uttara-arihaMtathI siddhapada moTuM che. arihaMta te cAra aghAtI karma sahita dehadhArI che. ane siddha te sarva karmathI mukta thayA che. mATe Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 siddhapada mATu che. vaLI arihaMta tIrthaMkara mahArAja dIkSA letI vakhate paNa siddALa no vidyA siddha bhagavatane namaskAra kare che ema AcArAMga sUtranuM vAkaya che mATe arihaMta padathI siddha pada mAMTuM che. prazna 25 muM--te pachI gaNadhara deva jevA mahApurUSAe prathama siddhane namaskAra nahi karatAM arihaMtane namaskAra karyAM tenuM zuM kAraNa ? uttara--ddhine oLakhAvanArA arihaMta bhagavaMta che. gaNadhara devanA gurU paNa arihaMta che. jJAnanA dAtA arihaMta che vagere kAraNAne laine ziSye gurUnu mAhAtmya pragaTa karavA gaNadhara deve prathama namaskAra arihaMta bhagavatane karyAM hoya ema jaNAya che. anya matamAM paNa kahyu` che ke-gurU goviMda donuM khaDA, kisaku lAguM pAya vidase gurU khaDA, ke jeNe geAviMda diyA khAya. 1 prazna 26 muM--tA pachI uttarAdhyayananA 20 mA adhyayanamAM prathama maMgaLAcaraNamAM gaNadhara deve siddhane namaskAra karIne pachI bhAvathI sajamIne namaskAra karyA temAM arihu tane kayA padamAM gaNyA ? uttara--ahiMyAM gaNadhara deve bahuja vivekathI be padanI ghaTanA karI che. A e padamAM ghaNAM aneA samAveza thAya che. prazna 27 muM-e be pada ane tenu' svarUpa kevA prakAranu che te jaNAvaze ? uttara--hA, jI sAMbhaLeA.- siddALa nammo cittA, saMnayALa na mAyo gaNadhara mahArAje prathama siddhane namaskAra karI ane saMyamIne bhAvathI nama skAra karyAM. e pahelA lAMgo. 2. khIje bhAMge-siddha zabdamAM arihaMtane sAthe gaNIne siddha ane ahi ta a nene sAthe namaskAra karI pachI tamAma saMyamIone bhAvathI namaskAra karyAM. ka. trIje bhAMge-siddhane namaskAra karIne sayamI tItharathI mAMDI tamAma sayamIne namaskAra karyAM 4. ceAthe bhAMge-siddha ane bhAvathI sayama guNe vatA tamAma sacamIne namaskAra karyAM. prazna 28 mu'--pahele bhAge siddhane namaskAra karyAM te tA ThIka paNa sacamIne bhAvathI namaskAra karyAM te zI rIte ? Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 uttara---vyavahArathI teA jainadhama nI zailI pramANe ratnAdhika eTale cAritre adhika hoya athavA rayaNAdhika jene dIkSA samaye prathama rajoharaNu gurUe ApyA hAya te ratnAdhika kahevAya te apekSAe gaNadhara deva mahAvIranA zAsananA tamAma sAdhune namavA yogya che. chatAM mahAvIra nA gaNadhare tamAma saMyamIne bhAvathI namaskAra karyAM te aDhI dvIpamAM nAnA moTA saMyama guNe vatA evA saMyamInA sayama guNane bhAvathI namaskAra karyA che prazna 29 muM--bIjA bhAMgAnuM svarUpa zI rIte che? uttara-bIjA bhAMgAmAM arihaMtane siddha padamAM gaNyA che. siddhanA be bheda, eka bhASakA siddha, bIjA abhASakA siddha bhASakA siddhamAM ariha'ta bhagavaMta terame guNasthAnake vaMtA siddha gatine prApta thavAnA krAmI thakA vicaratA te bhASakA siddha ane abhASakAnA e bheda, eka saMsAra tathA caudamA guNasthAnavALA ane bIjA asasAra tathA te mekSa gatine prApta thayelA siddhanA jIva eTale siddhanA banne bhAMge tamAma siddhane namaskAra karyAM bAda saMcamIne pahelA bhAgAnI peThe levu. prazna 30 muM--trIjA bhAMgAnu svarUpa jaNAvaze ? uttara---trIje bhAMge pahelAM siddhane namaskAra karIne aDhI dvIpanI aMdaranA vatamAna samaye chadmastha tIthaMkarathI mAMDI kevaLapadmanA tI kara tathA sAmAnya vaLI tathA sayama guNe vartatA tamAma sAdhune bhAvathI namaskAra. prazna 31 muM-cAcA bhAMgAnu svarUpa zI rIte che ? uttara--siddhane namaskAra, uparanA traNa bhAMgAmAMthI game te bhAge levA. paNa sajavANu cabhAvae arthAt tamAma, saMyamI, sayama bhAve vatA eTale bhAvathI saMyamI gRhaliMgI pramukha sAtamA guNasthAnanI bhAvanAe vatA evA bhAva sayamI pramukha tamAma saMyamIAne bhAvathI namaskAra karyo. ahiMyAM gaNadhara mahArAje e padanA namaskAramAM pAMce padane namaskAra jaNAvyA temAM mukhyatve bhASakA siddhamAM arihaMta padane AgaLa karI potAnuM ziSyatyapaNuM pragaTapaNe jaNAvyu . mA 32 muM-siddhane rahevAnu keI sthAna haze ke kema ? uttara--siddhane rahevAnu sthAna lokAya (lokonA agra ) bhAga kahyo che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 prazna 33 muM-lekAra bhAga kaI dizAne le? uttara--urdhva dizAne le. prazna 34 muM-urdhva dizAne lekALa keTaluM che ne siddha keTalAmAM ne kayAM rahyA che? uttara-urva dizAne lekAgra eka rAjamAM che ne siddhanA jIva manukhya lekanI aDhI dvipanI sIdhI lITIe aDhI dvipanA jeTalAka vistAravALA pradezamAM eTale ke 45 lAkha jejananI hadamAM cauda rAjalekanI uparanI Tece rahyA che. prazna 35 muM-siddhazilA, muktizAlA sUtramAM sAMbhaLI che ne te upara siddha rahyA che, ema sAMbhaLIe chIe te kema? uttara-e vAta kharI che, paNa muktizilAnA upalA taLIyA upara rahyA che ema na samajavuM. paNa muktizilAnA upalA taLIyAthI eka jojana cheTe lekAra che eTale lekane agra bhAga che arthAt lekane aMta che tyAM siddha bhagavaMta rahyA che. prazna 36 muM -siddhane tyAMja rahevAnuM zuM kAraNa ? uttara--upara eka che mATe tyAM aTakyA ema pannavaNAjI sUtranuM bIjuM pada tathA uttarAdhyayanuM 36 muM adhyayana jaNAve che. prazra 37muM-- upara kahyA sUtramAM zI rIte kahyuM che te jaNAvaze ? uttara--sAMbhaLe; prathama gautama svAmIe prazna karyuM che ke--#hiM paDihayA siddhA ? kahiMsiddhA paiThiyA !; kahiM bondicaittANaM ! kattha gaMtuNa sikaruM? 30 30 29 . 19 mI. artha--aho pUjya ! aho bhagavad ! ahiMthI siddha gatine prApta thayelA siddha bhagavaMta te kyAM pratihata thayA? kayAM khalANA? kayAM aTakyA? arthAt kayAM gayA te siddha kayAM pratiSThayA? kayA rahyA ? kayAM zarIrane chAMDyuM ane kyAM jaIne siddha thayA ? A pramANe gautama svAmIe prazna karyA bAda bhagavaMta mahAvIra deve kahyuM ke he gautama! sAMbhaLa. aloe paDihayA siddhA, loyagge ca paiTThiyAH / iha bondi caittANaM, tattha gaMtUNa siMjjhai u. a. 36 gA. 57 mI. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 asiddha alAke pratihata thayA, khalANA, aTakayA, ane lekane agre lAkane a`te pratiSThayA rahyAM. ahiM manuSya leAkamAM zarIrane chAMDayu' ane jaIne sidhda kSetramAM sidhda thayA. prazna 38 mu-siddha lokanA agrabhAge jaine aTakayA, paraMtu anaMta zaktivALA siddhane alAkamAM jatAM aTakavAnuM kAMraNa zuM ? uttara--jaina siddhAMtAnusAra lakamAMja SaTe-chae dravya rahyAM che, alAkamAM te eka AkAzaja rahela che; mATe jIva ane ajIvanI gati lekamAMja che alAkamAM nathI evA anAdi svabhAva che. prazna 36 muM--manuSya kSetra ane siddhakSetra vacce aMtara keTalu' ? uttara--sAta rAjanuM. prazna 40 muM- ahiMthI siddha kSetramAM siddhanA jIvane jatAM keTale vakhata lAge ? uttara--mAtra ekaja samaya lAge. sama zreNIe eka samaye siddha thAya evu' siddhAMta vAkaya che. prazna 41 su--eka samayamAM siddhakSetra sudhI siddhane gati karavAnuM potAnu ja AtmabaLa ke koi padArthInI preraNA kharI ? uttara- siddhanA AtmA teA akriya che. gatigamana karavAnI kriyA siddhAtmAne hevAno saMbhava nathI, para Mtu zarIrAka NunA baLe AtmAnI sthiti zarIrane viSe hatI, paNa te AkarSaNa tUTavAthI AmA siddhakSetramAM dAkhala thAya che. jema tAkelA nizAne bANune paheAMcavAnI gati khANu mUkanAra ane bANu mUkavAnA kAmaThAnA jherathI kAmaThathI-kamAnathI chuTelu tIra jema nizAnane bhede che arthAta tAkelA nizAne dAkhala thAya che tema udArika zarIrathI karelA japa tapardikanA baLe vaijasa kANurUpa kAmaThathI chuTelA eTale kama thI chuTA thayelA siddhAtmA pUrvAkarSaNano abhAva thatAM siddhakSetramAM dAkhala thAya che. prazna 42 muM--A nyAya ThIka che, paNa khInta nyAya hAya te vizeSa jANavAmAM Ave. uttara--ApaNI zakAe TALavAne mATe sUtramAM aneka nyAye che. mAMbhaLo huMmezA haLavI vastune uce caDavAnA svabhAva che, ema tA sau sau jANe che siddhAMtamAM AtmAne DuLA ane bhArepaNAnA nyAyamAM Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 tuMbaDIne mATIno lepa ane kAthInA bhIDAnuM draSTAMta ApI jaNAvyuM che ke tuMbaDIne ATha mATInA lepa ane ATha kAthInA bhIDA vaDe bhAre thayelI tuMbaDIne jaLAzayanA taLe jaIne besavAne svabhAva che. lepa ane bhIDAthI mukata thayelI tuMbaDInA svabhAveja "cI jaLane agrabhAge rahevAnA svabhAva che tema cAra gatirUpa sa`sAra samudramAM ATha karmonA lepe mithyAtvAdi nivaDa gAMDayAnA bhAre karI AtmA taLe jai bese che. teja AtmA jyAre karmAdrikathI nirlepa thAya che tyAre tu MbaDInI peThe lAkA2e jai Thare che. arthAt karma rahita AtmAnI nile pa tu MbaDInI peThe urdhvagatija heAya che. vagere bhagavatIjI sUtramAM siddha paramAtmAnI Udhvagatine mATe aneka nyAya dRSTAMto ApyAM che. prazna 43 mu. javanA kamazraNa karavAno svabhAva che te mUlanA svabhAvane choDIne siddha kevI rIte thAya ? uttara--jIvanA ane karmanA jo ke mUlanA [anAdi ] saMbadha che tApaNu tathA prakAranI sAmagrI maLavAthI karma grahaNa karavAnuM choDIne jIva zivapaNuM pAmI siddha thAya che prazna 44 muM--A saMbaMdhI kAMi dRSTAMta che ? uttara--hA jI, sAMbhaLe. pArAnA mULa svabhAva caMcaLa ane agnimAM asthira rahevAne [uDI javAnA che, paNu tathA prakAranI bhAvanA devAthI pArA vahnimAM sthira rahe che. agnimAM dAhakatAnA mUla svabhAva che, paNa tathA prakAranA prayAgathI matrayega athavA auSadhi vaDe AMdhavAthI agnimAM praveza karanArane agni dahana karatA nathI, tathA satya ziyalanA prabhAve paNa agni kahana karatA nathI. agninuM bhakSaNa karanAra cAra pakSIne agni potAnA svabhAva badalI javAthI dahana karatA nathI. tema ja abhraka, suvarNa, ratna kakhala ane siddha pArAne agni dahana karatA nathI. eve vakhate agnimAMnI mUla dAhakatA kayAM jAya che : lAcumbaka pASANamAM leha grahaNa karavAno sahaja svabhAva che, paNa jyAre agni thI te mRta [ bhasmIbhUta thAya che, athavA tenA da(prabhAva ) ne haraNa karanArI bIjI auSadhithI tene saMyukata karavAmAM Ave che tyAre tenA leha grahaNa karavAne svabhAva naSTa thAya che. teja pramANe siddhomAM karma grahaNa karavAnA yoga svabhAva jatA rahe che. dhAnya pramukhanu bIja jyAMsudhI tenA mUla svabhAvamAM vikAra thayA hotA nathI, tyAMsudhI tenA dhAnyAMkuranI utpatti kare che, paNa jyAre te khIja baLI jAya che tyAre aMkurAti thatI nazrI, tevIja rIte siddha Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvomAM kama bIja baLI javAthI navIna karmabaMdha thatuM nathI. vAyune sahaja svabhAva caMcaLa vate che, paNa jyAre pavanane pakhAlamAM nirUddha bhirIne rokavAmAM karavAmAM Ave che, tyAre te cala svabhAva kevI rIte jate rahe che? teja rIte siddhAtmAne viSe karma grahaNa karavAne svabhAva jate rahe che. A ane evAM bIjAM dRSTAMtamAM jema mULane svabhAva badalAI jAya che, tema jIvane karma grahaNa karavAne sahaja svabhAva paNa siddhatva pAmatAM te rahe temAM zuM vicitra che? . anya matamAM paNa kahyuM che ke- zukAdi munie AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha e cora mUlanI saMjJAone tyAga karIne parabrahmarU5 siddha thayA che. zaivamata-A pramANe "jaina tatvasAra" mAM kahyuM che. ': " prazna 45 muM-siddhamAM sukha zuM ? uttara-saMsAramAM je duHkha rahela che temanuM siddhamAM kAMI na hoya teja sukha. prazna kada muM--saMsAramAM kevA prakAranAM duHkha che ke je duHkha siddhamAM nathI. uttara--uttarAdhyayananA 19 me adhyayananI gAthA temAM mRgAputre cAra prakAranAM duHkha jaNAvyAM che te gAthA - namaM yuvA gI Turva 1 ) mALiya; aho dukkho hu saMsAro jattha kisanti jantavo // 15 // . janmanuM 1, jarAnuM 2, reganuM 3, ane maraNanuM ja A cAra prakAranA duHkha nicethI saMsAramAM rahelAM che. te duHkha siddhamAM nathI eja anaMtu sukha. prazna ka7 muM--janmanA ane maraNanA duHkha kAMI varNana haze kharuM ? uttara--zAsakAra e viSe prathama garbhavAsanAM duHkhanuM varNana kare che ke "UTha keDI suI sAmaTI, tAtIkara bANAhe, ethI vedanA ATha guNerI, udhe mukha-jhulaNA ." eTale A zarIramAM sADA traNa karoDa rUMvADAM hoya che temAM ekI sAthe sADItraNa karoDa suIe unI karI cape ghase temAM keTalI vedanA thAya? tethI ATha guNa vedanA garbhavAsanAM jIvane thaLanuM kahyuM che. ethI karoDa guNa vedanA janmatI vakhatanI zAstrakAre jaNAvI che. ane tethI anaMta guNI vedanA maraNa samayanI kahI che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 janma samayathI maraNanA aMta sudhImAM Adhi, vyAdhi ne upAdhi tathA roga, jarA; paravazapaNuM Adi duHkhI saMsArane aMge rahelA jenI koI sImA hotI nathI. emAMnAM keIpaNa prakAranAM duHkha siddhamAM nathI. eja siddhanuM sukha. A uparAMta ApaNI kalpanAmAM paNa na AvI zake tevuM akayu, akatha, agamya, atIndriya ane anirvacanIya evuM AtmAnuM svAbhAvika anaMtasukha siddha bhagavaMtane hoya che. prazna 48 muM -saMsAramAM rahelAM cAra prakAranAM tathA bIjA aneka prakAranAM duHkha jaNAvyAM te maheluM duHkha siddhamAM nathI te te ThIka. paNa tyAM temane karavAnuM zuM ? jema saMsAramAM duHkha ghaNuM che, tema sukha paNa ghaNAM che. bhale siddhamAM duHkha nathI, paNa khAvA, pIvAM AnaMda mejazekha uDAva, ramata gamatamAM AtmAne AnaMdamAM rAkhavA vagere sukhamAMnuM sukha siddhamAM hevuM te joIe ane te jyAre na hoya tyAre sukha zAnuM? uttara-he bhAI! e sukha te badhA dehadhArIne mATe che. siddha bhagavaMta dehadhArI nathI. saMsArI jIva sakriya che, siddhanA jIva akiya che. je sakriyane karavAnuM che te akiyane karavAnuM nathI. vyavahAra mAtra sakriyane che, akicane koI prakArane vyavahAra nathI. AcArAMga sUtranuM vAkya che ke e marata vahANa na vinara jene ApaNe sukha mAnIe chIe te vyAvahArika sukha che te paudagalika sukha che. je prakAre je vastunA bhega vaDe mAneluM sukha te kaI vakhata duHkharUpa thaIne ubhuM rahe che. dudhapAka, bAsuMdI ke zIkhaMDa vagere miSTa bhejana jamatAM jeTalo AnaMda thAya che, teTaleja AnaMda balake tethI vizeSa duHkharUpa teja samaya te vastunuM vamana karatAM thAya che ane jyAre te vikriyA rUpe pragame che tyAre tenAM du:khanI sImAM rahetI nathI. te pachI kSaNabharanuM sukha ke kSaNa mAtrane AnaMda zA kAmane ? kAma bhegane Azrita sAMsArika sukha te te pAma | khasa vALAne kharaja khaNavAthI thatI mIThAza tuya che. kAma bheLa prArA lage. phala kiMpaka samAna; mIThI khAja aAvatAM, pI che dubakI khANa. 1 A sukha te sukha nathI paNa ekAMta dUHkhaja che. jyAre AvA kRtrima ane kalpita sukhamAM jJAnI puruSe paNa AnaMda mAnatA nathI. te pachI siddhamAM te e kheTe AnaMda hoyaja kyAMthI? mATe siddhanuM sukha te avinAzI bIjA ja prakAranuM che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prazna 49 muM-- siddhanA jIva jyAre anatajJAna, ane taddana ane ana tavIryavaMta che te te bhale duHkharUpa kane grahaNa na kare, paNa sukharUpa zubha karmAMnuM grahaNa karavAne zuM aTakAyata che ? uttara--siddhAtmAne zubha yA azubha baMne prakAranAM karma grahaNa karavAnA ayAga che. kAraNa ke karmAnu grahaNa sUkSma taijasa kANu zarIra vaDe thAya che. jene siddhAtmAne abhAva che. siddhAtmAne jyeAtiSa, cidu ane AnaMdanA bhura samUhathI sadA tRpti heAya che. sukha duHkhanI prAptinAM kAraNa bhutakALa svabhAvAdi prayAjakonA siddhAtmAne abhAva che. siddhAtmA nira'tara niSkriya kriyA rahita ] che. athavA siddhAtmAnu sukha vedanIya karmanA udayathI huM paNa kSayathI utpanna thayelu' ana ta che, ane kamAM zAnta thayelAM tenI sthiti pUrI thaye nAza pAmelAM hAvAne lIdhe karyAM siddhanA sukhanA hetu thaI zakatA nathI. tAtparya ke siddhAtmA karmAnuM grahaNa karatA nathI; jema lokamAM kSudhA ane tRSA bhUkha ane tarasa] zrI mukta-tRpta thayelA saMtoSI jIvane tRptinI kAla maryAdA hotI nathI. jatendriya sa tuSTa ceAgIne kaMipaNa grahaNa karavAnI vAMchA heAtI nathI. athavA jema pU` pAtramAM kaMIpaNa mAtu nathI tema sadA cidAnaMdAmRtathI paripUrNa siddhAtmA kiMcit karma grahaNa karatA nathI. jema manuSyane adbhuta nRtya dana [ nATaka-nAcanA jovA ] zrI sukha thAya che, tema siddhone vizvanA vartAva [ vRtAnta-banAva] rUpa nATakanA jovAthI nitya sukha varte che-akhaMDa sukha varte che. prazna 10 muM--siddhone karmendriya, jJAnendriya ke zarIra kaMi nathI to te anaMta sukha kevI rIte prApta kare che ? uttara--lekamAM kai varAdithI pIDita hoya te kadAcit uMghate hoya tyAre tenAM sagAM vahAlAM te sukhamAM che. jagADazeA nahi, e prakAre le che. nidrAvasthAmAM indriyajanya sukha ke karapAdAdanI kriyA kaMi dekhAtuM nathI. to paNa sUtelA mANasane sukha hAvAnuM kahevAmAM Ave che. tema jAgrat ( jJAnAdi upayAgavALA ) siddhomAM sadA sukha hoya che. athavA je cegI AtmajJAnAmRtanuM pAna karatA potAne sukhI mAne che tevA koI sa MtuSTithI puSTa ane jitendriya munine bIjo mANasa pUche ke ' Apane kema che ' ? tyAre te 'sukhI' evA javAba Ape che te kSaNe tene koI uttama vastunA spardhA, bhAjananA yAga, ga dhagraha, darzIna ke zravaNa temaja pANipAdAdinI kriyA kai hotu nathI, to paNa te sateSI mahAtmA 'huM sukhI chu" ema vAraMvAra kahe che. tenu jJAna sukha teja jANe che. jJAnahIna tenu' kathana karavAne sama Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 nathI. eja pramANe siddhImAM indrionA viSayA ane kriyAe vinA anaMta sukha che. temanA sukhabharane teeja jANe che. jJAnI te kahevAne samartha nathI kemake te nirUpama che. jainatattva sAra. prazna 51 muM anaMta jJAnI tI kara mahArAje te siddhanAM sukhanu svarUpa jANyu haze, to tevA jJAnI purUSonA kathanathI siddhanAM sukhanAM svarUpane kAMIka paNa prakAza hAvA joie. te te viSe sUtra kAMi jaNAve che kharU ? uttara--sUtra ema jaNAve che keH--manuSya lAkamAM ke devalAkamAM eve koI padArtha nathI ke tenI upamA daine siddhanAM sukhane anaMta jJAnI tIrthakara mahArAja paNa batAvI zake ? prazna para muM--siddhanAM sukhanA mukAbalAmATe leAkamAM koi eve padArtha nathI ke upamA daI anaMta jJAnI paNa samajAvI zake te samajAyu paNa je sukha jovAmAM Ave te kahI zake te kharA ke ? uttara---vanavAsI bhIlane rAjAe potAnA mahelamAM cha mahinA rAkhI tenA kaN puTapara kAMi paNa avAja niha paDavA detAM aneka prakAranAM rasa vyaMjana sahita miSTa bhAnA, puSpanI zayyA ane arIsAbhuvananI aMdara netrane gamatA aneka padAthAMthI levAtA AMnada A tamAma sukhanA anubhavavALA bhIla jyAre potAnA kuTu ane maLe tyAre tene kAMI pUche ke bhAI tuM ATale vakhata kayAM rahyo, te zuM khAdhu pIdhu' ane te zuM karyu ? vagere pUchatAM te bhIla zuM uttara dai zake ? eka vAha ! vAha ! sIvAya kAMi kahI zake nahiM. tema mahAvIra jevA ana tajJAnI purUSe paNa gauttamanA siddhanA sukhanA pUchelA praznanA uttaramAM eja uttara ApyA ke, siddhanu sukha du jANuM dekhu chu, anubhavu chuM, paNa kahevAne zaktivAna nathI. jema muMgAne alaukika svama Ave te zuM kahI zake ? tema jJAnI purUSaSa siddhanAM sukhane taLavA zaktivAna che, paNa kahI zakavA ktivAna nathI. prazna 13 muM--te have TUMkAmAM siddhanuM sukha jANI zakIe tevA i dAkhave che ? uttara-zAstramAM nyAya dAkhalA te ghaNA hAya paNa ApaNe eka huM kAja dAkhalAthI samajI zakIe tevA nyAya zrI padmavaNAjI sUtranA bIjA ThANa padamAM jaNAvyo che. te atre dAkhala karIe chIe. navi asthi mANussANaM, taM sokkha naviya savtra devANaM; jaM siddhANaM sokkhaM, avvAbAhaM uvagayANaM, 5x20 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suragaNa maha sammattaM, samvaddhA piMDiyaM aNaMtagaNaH Navi pAvaha muttisuha, NaMlAhiM vivagga baggUvigohi. // 14 // siddhassa maho rAsI, savvaddhA piDie. jai havejjA; toujta vaiA mAmo, paMDyA pAse mAru nA. ? | artha_siddha bhagavaMtane nirAbAdha sukha je prApta thayuM che tevuM sukha nathI manuSyamAM ke nathI devatAmAM. 13 sarva devatAnA samudAyanA traNe kALanuM sukha ekatra kare tathApi mukitanA sukhanA anaMtamA bhAge AvI zakatuM nathI. 14 traNe kALanA ( gayaukALa, vartamAnakALa ane Avate kALa tenA) jeTalA samaya thAya tene varga karI, tene anaMta guNa kare teTaluM devatAnuM sukha ekaThuM kare te paNa siddhanA sukhane tulya e sukha AvI zakatuM nathI. 15 ATaluM sukha siddhamAM raheluM che. tenA mATe chevaTanI be gAthAmAM jaNAve che ke Nijchinna sabadukkhA, jAi jahA maraNa baMdhaNa vimukkA; avvAbAhaM sekviM, aNuhoti sAmayaM siddhA. // 21 // atula suhasA ragayA, avvAbAhe ya NovamaM pattA; sabda maNAgayadhdaM, cidrUti suTTI suhaMpattA. // 22 // artha--zArIrika ane mAnasika sarva duHkhane kSaya thaye, janma, jarA, mRtyunA baMdhanathI mukta thayA evA siddha sadeva parama sukhane anubhava kare che evA zAzvatA siddha che. 21 atulya sukhasAgara nirAzA anupama sukhane prApta thayelA aparyavasita anaMta kALa sudhI (sarva AvatA anaMtakALa sudhI) ekAMta sukha, sukhane sukhamAM ja rahe che. . rara . basa Aja siddha bhagavaMtanuM asaMtuM sukha A padamAM siddha saMbaMdhInI ghaNI hakIkata jANavA jevI che ane keTalIka zaMkAonuM samAdhAna paNa tyAMthI ja thaI jAya tema che. prazna 54 muM-siddhine rahevAnuM sthaLa to mAtra 45 lAkha jejananI laMbAI pahoLAInI hadamAMja che, te temAM anaMtA jIva mukti gayA ane jaze te badhAne samAveza kevI rIte thaI zake ? A viSe ghaNAM lekane matuM zaMkA udbhave che to te viSe kAMI sUtramAM khulAse che ? hAya te jaNAvazo? Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 21 uttara-uparanA kahela adhikAramAM kahyuM che ke-gAthA - jatthaya ego pido, tatthaNatA bhavakkhaya vimukkA / aNNoNNA samogADhA pudgA savvevi logate // 9 // phusaha aNaMte siddhe, saba paesehiM niyama so siddhA / tevi asaMkhejja guNA, desapaesehiM je pudgA // 10 // artha--jyAM eka siddha hoya tyAM anaMta siddha hoya. siddha eTale bhavabhramaNarUpavinAza tethI rahita tathA janma maraNarUpabhavane kSaya karI, sarva karmathI, mukta thayelA evA siddha paramAtmA ane paraspara eka bIjAmAM maLelA lekanA aMtane sparzIne rahyA che. 9 pitAnA AtmAnA sarva pradezamAM eka siddha, anaMta siddhanA AtmAne sparza karIne rahyA che. ekeka siddhine asaMkhyAtA Atmapradeza che te sarva dezathI vA pradezathI sparzI rahyA che. 10 Ane paramArtha e che ke 4pa lAkha jejananI mahelI kera anaMtA siddhane samAveza A pramANe thAya che ke-jyAM eka siddha tyAM anaMtAsiddha ane jyAM anaMtAsiddha tyAM eka siddha, eTale anya siddhanA jIve karIne rahela che. mATe samAvezane vAMdho Avato nathI. prazna pa5 muM -e keka siddhine rahevAnI jagyA keTalI hoya? uttara-je manuSya ahiMthI siddha thAya tenA zarIranAM pramANamAMthI trIjo bhAga bAda karatAM bAkInA be bhAganA jeTalI, eka siddha jagyA roke. prazna pada muM DAmAM thoDI ane ghaNAmAM ghaNI keTalI avagA vALA siddha thAya ? uttara --cheDAmAM beDI be hAthanI, avagAhanAvALA ane madhyama sAta hAthanI, ane utkRSTI pAMca dhanuSyanI avagAhanAvALA siddha thAya. pAMca dhanuSyanI, avagAhanAvALAne siddha kSetramAM traNaseM tetrIza dhanuSyane batrIza AMgulanA ane be hAthane avagAhanAvALAne eka hAthane ATha Agulano ghana paDe. eTale be hAthathI, mAMDIne pAMca dhanuSya sudhInI avadheNAvALA manuSya siddha gatine prApta thAya che. te tenI hadamAM rahelA madhya avagAhanAvALAne paNa je jIva siddha thAya tene trIjo bhAga bAda karatAM zarIranA be bhAga jeTalI jagyA siddha kSetramAM siddhanA jIvanI, avagAhanA rahe. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prazna pa7 muM--siddhane je dhana kahyo te ghana zuM ? ne avagAhanA zuM ? ane trIjA bhAge hIna zarIranA ghanamAM anaMtA siddhane praveza kevI rIte thaI zake ? vagere samajI zakAya tema jaNAvaze ? uttara--pannavaNAjImAM kahyuM che ke mArI nAva ghan, siddha bhagavaMtA azarIrI che, pAMca zarIramAMnuM eke zarIra nathI, te jIvane ghana eTale jIvanA asaMkhyAtA Atma pradezanA maLelA samuhane je vana- ghana, te asaMkhyAta pradezamAM ghanane jeTalA AkAza pradeza avagAhIne rahevApaNuM te avaghaNA eTale arUpI Atma pradezamAM eka bIjAnuM saMmilanapaNuM thavAmAM- ekabIjAmAM maLI javAmAM aTakAyata thAya nahi. prazna pa8 muM--dareka siddhinA jIva judA judA rahevAmAM zo vAMdhe Ave ? uttara-mekSa thavAnuM kSetra ane mekSa prApta thayelA siddhAtmAnuM kSetra mAtra pistALIsa lAkha jejananuM ja che. ane mane pravAha anaMtakALane cAlatamAM che, traNa kALamAM e pravAha baMdha thAya tema nathI. vaLI samazreNI eja siddha thAya. jyAM kalpanA karIe tyAM manuSya kSetramAM ekavAlA. jeTalI paNa siddha thayA vinAnI jagyA rahI nathI. jo ke je jIva manuSya kSetramAMthI siddha thayA te siddha pitapotAnA mULa svabhAvamAM dareka siddhAtmA jadAja che. je jagyAe eka jIva siddha thayA che, te ja jagyAe anaMtA anaMtA jIva siddha thayA che. ane eka siddhane anaMtA anaMtA siddhAtmAo pharazIne rahyA che. tathApi dareka siddhAtmA judAja che. tenuM kAraNa ke arUpI arUpImAM maLI jatAM sakIrNa thAtu nathI. prazna 59 muM -evo koI dArzanika pUrAve che? uttara--makAnanI aMdara eka dIpaka hatAM. tyAM bIje dIpaka maLe. temAM te prakAza maLI gaye ke kema ? arthAt eka dIpakanA prakAzamAM bIjA dipakano prakAza maLI gayA tema trIjA cothA ema eka makAna aMdara agaNita dIvA mUke arthAt jeTalA dIpaka mUke te tamAmane prakAza eka bIjAmAM maLI jAya, paraMtu dareka dIpaka ane tene prakAza pitApitAnA svabhAvamAM judA ja che. prakAzanA maLelA samUhamAM eka bIjAne vyAghAta jema thato nathI, tema siddha kSetramAM rahelA eka siddhAtmAmAM anaMtA siddhanuM eja pramANe samajI levuM. eTale dIpaka rUpa AtmA ane prakAza rUpa Atma pradeza dareka siddhAbhAnA mULa svabhAve judAja che ane kSetra svabhAve jyAM kalpanA kare tyAM anaMtA che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 prazna 60 mu--mukita mAnA pravAha nira'tara cAlatA rahe, ane saMsAra khAlI thAya niha. A vAkya paraspara virUddha kema na paDe ? uttara- --A viSe pUrvAnA 4 thA bhAgamAM 31 mA praznamAM ghaNu khulAsA karavAmAM AvyA che. te paNa vizeSa khulAsAne mATe sAMbhaLe. ana'ta jJAnI bhagavaMte je bhAva jANyA teja prakAzyA. bhagavaMtanuM e vacana asatya nathI, paNa alpa buddhivALA jIvAnA cittamAM tenA vicAramAM te vAta ese nahi. e svAbhAvika che. e upara alaukika dRSTAMta che, te sAMbhaLatAMja zreAtAnAnu` mana sthira thAya tema che. nadIonAM hada [mULa]mAMthI [drahamAMthI] nadI pravAha nIkaLIne sadAkALa samudra bhaNI vahe che, tApaNa hado [hA] khAlI thatAM nathI. nadI pravAha ba Mdha thatA nathI, ane samudra kadI pUrNa thatA nathI. tevIja rIte saMsAramAMthI nIkaLIne bhavya jIvA muktimAM jAya che, tApaNa saMsAra khAtrI thatA nathI, bhavya jIvo chUTatAM nathI, ane mukita bharAtI nathI. A dRSTAMta ane dASTAntikanu sAmya-sarakhApaNuM samyak prakAre avaleAkana karanAranI adbanamAMja pratIti thaze, anyatra nahi. bIjI' paNa eka lAgu paDatuM dRSTAMta pramANanA jANakAroe e sAMbhaLavA yogya che. kei buddhizALI janmathI mAMDIne maraNa paMta traNa lekanA sarvazAstronuM hiMduonA SaD [7] darzana ane yavana sAstronu, Atma zaktithI 'paThana karato asa`khya AyuSya nivaddhana kare, topaNa tenA azrAnta pAThathI tenu [hRdaya] kaDhI zAsrAkSarethI pUrNa thAya nahi. zAstrAkSa khUTe nahi ane zAstro khAlI thAya nahi. tevIja rIte sa MsAramAMthI game teTalA bhavye muktimAM jAya tANu mukti pUrAya nahi, bhabyo khUTe nahiM ane saMsAra khAlI thAya nahi. arthAt mukita mArga aMtarAya vinA vahetA raheze. A dRSTAMta ane drArSyAntikanI bhAvanA vijJA [jANakAra e svacittamAM cintavI levI ane evA aneka dRSTAMtA yejavAM. [jainatattvasAra, prazna 61 muM -siddha paramAtmAne tyAM karavAnuM zuM ? uttara-kevaLajJAna dananA upayoganI ramaNatAmAM-AnaMdamAM rahevA zIvAya bIjuM kAMi karavAnu nathI. zrI pannavaNAjI sUtranAM bApadamAMnI 12 mI gAthAmAM kahyuM che ke:-- kevalaNANu vauttA, jANaMti savvabhAva guNabhAva: pAsaMti sao khala, kevala diTTho hitAhi ||12|| artha --siddhanA jIva, kevaLajJAnanA upayegavaDe sarva dravya pradArthAnA dravya guNa paryAyane jANe che, temaja kevaLa danaDe sarva bhAvane dekhI rahyA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 che, arthAt kevaLajJAna ane kevaLa darzananA upayoganI ramaNatAmAM rahevuM teja temanuM kartavya teja temane karavAnuM. prazna dara muM --siddhanuM svarUpa kevuM haze? uttara - jainatatvajAramAM" parabrahmanA svarUpanuM varNana karyuM che tyAM siddha paramAtmAnuM ja svarUpa jaNAvyuM che. te A rIte paropakAramAM parAyaNatA [ tatpara vItarAga, sarvajJa ane sarvadazI Ato vastunuM svarUpa jevuM hoya tevuM kathana karanArA e parabrahmanuM nivedana A pramANe karyuM che. parabrahma nirvikAra, niSkriya, nirmAcI, nirmohI, nimaMtsara, nirahaMkAra, niHspRha, nipekSa, nirguNa niraMjana, akSara avinAzI ) anAvRti, anaMtaka, aprameSTa [ apAra ] apratikiya, apunarbhava, mahAdaya, jyotirmaya, cinmaya,AnaMdamaya, parameSTi, vibhu, zovata sthitiyukata, re virodha rahita, prabhA Dita, jagata jenuM niHsevana kare che ane jenA dhyAnanA prabhAvathI bhakto nivRttine pAme che evA izvararUpa che. prazna 63 muM --siddha viSe bIjA dAkhalAo hoya to te paNa jaNAvaze ? uttara -prajJA prakAza stavamAM gAthA 2 thI kahyuM che ke - yenAdi muktau kilasatimiddhA, mAyA vimuktogatta karmabaMdhAH ekasvarUpA kathitA kavI : siddhAMta zAstreSu niraMjanAsta. artha siddha saMbaMdhe eka ja AzrI Adi che, paNa aMta nathI. ane sarva siddha AzrI Adi aMta rahita che, eTale anAdi siddha che. mAyA eTale kama thI mukata thayelA. temane karmane baMdha gaye che, eTale pharIne kamane baMdha thato nathI. siddha ana tA che, paNa eka svarUpI tamaya kavI kahyA che. eTale kavinA IMdra je gaNadhara mahArAja temaNe siddhAMtane viSe zAstrane viSe niraMjana devanuM svarUpa A prakAre jaNAvyuM che-ke niraMjana deva siddha bhagavaMta A prakAranA che. prazna 64 muM- siddha niraMjana deva kevA prakAranA che? uttara-sAMbhaLe- teSAMnakAyonamanonarUpaM. mahAkavinAmakalasvarupaM: necchAna moha punarAgamona, dveSa na vepo na mado na mAnaH / / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 nirajana deva kevA che ? to ke temane kAyA [ pAMca zarIramAnuM zarIra nathI, mana nathI, rUpa nathI, meATA kavIzvara te paNa rUpane kaLI zakayA nathI. icchA nathI, meha nathI, saMsAra viSe pharI Avavu nathI, dveSa nathI, veSa nathI, mada nathI, mAna nathI. siddhAna nAryo na naronaklIbAH vatkutvayogA na calAnasaMti; na zreSTa saMhAra kRdona dazyA, bhogArthinonA kRti dhArakAnaH // 5 // artha:--siddha te strI vede nathI, purUSa vede nathI, napuMsaka nathI, vAta karavA yoga nathI, eTale ApaNe mukhe kahI zakIye tevA nathI. athavA mana, vacana, kAyAnA yAga nathI, tyAMthI caLavAvALA nathI, athavA calana svabhAva nathI, zreSTI saMhAra karatA nathI, draSTigocara Ave evA nathI. bhAganA aI nathI, AkAravata nathI, AvA nirajana deva siddha svarUpI rahyA che. prazna 65 muM--jene ApaNe nira'jana kahIe chIe. siddha kahIe chIe. tene anyamatamAM izvara kahe che. to anyamatanA zAstramAM izvara svarUpa kevuM kahyuM che ? uttara izvaranA svarUpa mATe vedAMta matamAM A pramANe kahyuM che- nabhUmirnacAponavahinavAyu, nacAkAza mAstananidrAnataMdrA ; nagrISmo nazIto nadveSo naveSo, nayasyAstimUrtistrimUrttisvamIDe // 1 // arthAM - izvaranuM svarUpa te bhUmi-pRthvIrUpa nathI, pANIrUpa nathI, agnirUpa nathI, vAyurUpa nathI, AkAzarUpa nathI, nidrarUpa nathI, tadnArUpa nathI, uSNu nathI, zIta nathI, dveSamaya nathI, veSarUpa nathI, koi prakAranI mUrti ke trimUrtirUpa izvara nathI. prazna 66 muM--tA have izvara devA che? te svarUpa jANavu joie. uttara---Izvara magarA,zvetadAramALAnAm zivaMmApa varuM mApA nAma: suciMgama: vAramA tInuM, pratye vara pAvana zvetAna || o || - artha izvara ajanma che, janma letA nathI, zAzrvatA che, kAraNanuM paNa kAraNa che eTale ApaNe jenI upAsanA karIe chIe, te paNa temanI upAsanA karuM; zivasvarUpI kaivalyasvarUpI jJAnIeja temanu svarUpa kahI zake. traNa prakAranI vaya mAhelI vaya nathI. Adi a`tara rahita paramapadane prApta thayelA pavitramAM pavitra advaita ekaja Izvara svarUpe che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 67 muM-siddhanuM svarUpa siddhAMtamAM kAMI varNaveluM che ? heya te te batAvaze ? uttara-zrI AcArasaMgajI sUtranuM pAMcamuM adhyayana tene chaThTho udeze ane bhASAntaranI kalama 330 thI 333 sudhImAM kahyuM che ke sabbe sarANiyaTTati takkA jatthaNa vigjaMti, mattitatthaNa gAhitA, orA appatiThANassa kheyanne ( 330) / bhASAntara-(mukitanA mukhamAM rahenArA jenI je avasthA vate che te jaNAvavA) koipaNa zabdo samartha thatA nathI, koI paNa kalpanA deDI zakatI nathI, ane koIpaNanI mati pahoMcI zakatI nathI tyAM sukalakarma rahita ekale jIva saMpUrNa jJAnamaya birAje che. (330) prazna 68 mukita sthita jIva mATe sUtra zuM jaNAve che ? uttara--nIcenI kalamamAM mukita sthita javA mATe ema jaNAve che ke seLI, baTarase, jIva, mtane, jarUse, gAribaM, ke, gaLo, gadA, aNu, gurahiza, dudhei , itite, sukha, Tdasa, gAve, gama, gavare, khamaNa, nA, naTu, khINa, , Lie, ityu, " +aa 3, Dhe, kharAM, pArtha, pura, jamanA, paMniLe paLa ( rUrU?). bhASAntara-te mukita sthita jIva nathI lAbe, nathI TuMke, nathI goLa, nathI triIkeNa, nathI cAra, nathI maMDaLAkAra, nathI kALe, nathI lI. nathI rAta. nathI pILe, nathI dhoLa, nathI sugaMdhI, nathI dadhI, nathI tI, nathI kahe, nathI kasAyela, nathI khATa, nathI mITha, nathI karkaza, nathI sukumAra, nathI bhArI, nathI haLavo, nathI ke nathI garama, nathI nigdha, nathI rUkSa, nathI zarIvALe. nathI janmadharanAra, nathI saMgapAmanAra, nathI strIrUpa, nathI purUSarUpa, nathI napuMsakarUpa. riMtu jJAtA ane parijJAtA thaI birAje che. (331) prazna da9 muM-chevaTanAM be sUtromAM siddha bhagavaMta mATe zuM kahyuM che ? uttara- chevaTamAM jaina siddhAMta ema jaNAve che ke - uyamANavijanI / arUvIsattA / apayassa payaM Nasthi / [332 . seLabhare, dave ne che, jANe, jANe zu tAvata rive i rU 2 ] Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 bhASAntara--mukata jIvAne jaNAvavA mATe koI upamA cheja nahi. kemake teonI arUpI hayAtI rahelI che. temaja teone ze| paNa avasthA vizeSa che nahi, mATe temane jaNAvavA mATe koi zabdanI paNa zakti nathI. [ 333 ] kemake te nathI zabdarUpa, nathI sparUpa, nathI rUparUpa, nathI gadharUpa ane nathI rasarUpa. ane vAcya vastunA vizeSa to mAtra e zAkhyAdika pAMca guNuja che te mukata jIvAmAM che nahi. mATe te avAcya che. [ 333 siddha paramAtmAnI vyAkhyA upara kahyA pramANe sUtramAM kahI che te mULapATha sAthe jaNAvI. prazna cha. mu--siddha bhagavata manuSya kSetrathI sAta rAja che. rahyA che to eTale cheTethI te ApaNuM karI zake? uttara--ApaNuM kalyANu ta ApaNeja karavAnu che. eTale je raste paramAtmAe mukita meLavI; siddha pada dhAraNa karyuM che, te rastAne ApaNe pakaDazu; ~ te pathane viSe cAlazu, to ApaNe paNa te patrane dhAraNa karI zakazuM. eTale jyAre siddha samAna ApaNA AtmA zakitavAna thaze yAre te ApaApa poteja mukita pada meLavI zakaze, mATe ApaNuM kalyANu tA ApaNeja karavA zitavAna chIe. tepaNa sAtarAja rahyA-siddha paramAtmA paNa ApaNA AtmAnuM kalyANa karavAne zakitavAna che te vAta kADhI na khavA jevI nathI. eTale ApaNAthI kalyANa kevI rIte prazna 71 suM----zuM nyAyathI te ApaNuM karI zake che ? uttara--eka to e ke--temanA dhyAnanA prabhAvathI ApaNA AtmA nivRtti pAme che. bannu kAraNa nIcenA nyAyathI jAze. prajJA prakAzamAM kahyuM che keH yathA'gni tApaHsukha dojanAnAM zItaM madA iMti na zaMsayoti ; zrI siddha jAyehi tathA cajJeyaM, pApaM prakRSaM ca kimatra citra artha :yathA dRSTAMte-jema agnino tApa dUra rahyA manuSyone sukha rUpa thAya che. eTale TADhathI parAbhavelA manuSyonI gItane haNavAne sadAya atri zakitavAna che. e dRSTAMte siddha paramAtmAnA smaraNa vaDe ghaNAM pApanA samuhano nAza thAya temAM zuM Avya. arthAt siddha paramAtma sAta rAja Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheTe rahyA, paNa temane bhaya ApaNA AtmAnu kalyANa kare che, temAM Azcarya nathI. 28 prazna 72 muM--mukti varavAnI cchiA kone na hoya ? uttara--mukita varavAnI icchA sau koine hoya che. duniyAmAM jeTalA dha, jeTalA mata, jeTalA patha vate che, te tamAma mutine varavAnI IcchA dharAve che, ane potapotAnA dharmamAMja mukita mAne che. jo ke koI kevA svarUpe ke koi kevA svarUpe muktinA Adha Ape che, ane muktinA mArga batAve che, ane bhakatAne emaja badhe che ke, amArAmAMja mukti maLe tema che. potAnA paMthamAM mukita maLavAne mATe senerI meATA akSaranA mukita phojanA ` mArI A phoja mukti javAnI che ema paNa jaNAve che. A uparathI ema te nizcaya thAya che ke mutine varavAnI icchA tamAma dhama vALAne rahI che. prazna 73 mu~tamAma matavALA mukitane varavAnA kharA ? uttara-kacchA te tamAmanI hAya paNa mukti temane varaze ke niha, te eka prazna che. A mukitasuMdarInA svayaMvaramAM maLelA tamAma dharmanA adhikArIe emaja mAnI beThA heAvA joie ke mutasuMdarI amaneja varaze--amArI koTamAMja varamALa nAkhaze. paNa varamALA kenI koTamAM nAkhavI. ane kene varavuM te tenA hRdayanI vAta che. prazna 74 muM--mukita suMdarI kAne varamALA nAkhaze. ? uttara--je tene lAyaka jaNAze tene arthAt muktine varavAnA lAyakatAnA guNA jainAmAM jovAmAM Avaze tenI keTamAM muktisuMdarI varamALA nAkhaze e vAta satya che. prazna 7pa mukitasuMdarIne varavAvALAmAM kevA guNe hovA joie ? ane svayaMvara saMbaMdhInI hakIkata sakSpe jaNAvaze. ? ---- uttara-- sAMbhaLo :-mukita te mukita suMdarI, tene varavAnI icchA dharAvanArA kriyA vAdI, akriyA vADhI, jJAna vAdI, ajJAna vAdI, vinaya vADhI, jaDa vAdI, sAtAvAdI, zrama vAdI, AdI traNase vesaDa matavAdIe rAjA mahArAjApaNe pUjAtA, manAtAM, ameja meAkSanA adhikArI chIe,amaneja mukita suMdarI varavAnI che; evI icchA dharAvanArA dareka matavAdI rAjA tarIke jANavA. mudata suMdarInI sumati dAsI [ rAjA rANAne eLakhAvanArI ane sumita rUpI varamALA jenI DokamAM paDI te mukitane adhikArI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI cUkyo.] brahmAMDarUpI maMDapane Tace rahI adazyapaNe pitAne varavA maLelA nA guNonuM nirIkSaNa karatI, temaja sumati dAsI dareka paMthanA sevana karanArAnI tamAma hakIkata jaNAvatI eka bIjA paMthanuM arthAt matavAdIonuM ulaMghana karatI nirIkSaNa karatI cAlI jAya che. prazna 76 muM-mukita suMdarI kevA guNavALAne varavAnI IcchA dharAvatI haze? uttara-je gUNe vaDe pite je pada meLavyuM che. tevAja guNavALA eTale potAnA barAbarI guNavALAne varavAnI icchA dharAve che, ane tene ja zodhatI phare che. arthAt pitAnI dIvyu draSTi vaDe tene jue che. prazna 77 mU-mUkti suMdarIne kevA gUNavALA purUSe joIe chIe te te jaNAve ? uttara--, juo sAMbhaLo paMcAsava paritrAyA, tiguttAchasusaMjayA, pacaniggahaNA dhorA, niggaMthA ujjudasiNo. ||11||d0 a0||3|| hatthasaMjae, pAyasajae, vAyasaMja saMjae iMdiyasa, ajmapparae susamAhiappA, muttatthaM ca via Naijesabhikkhu // da0a01. gA0 15 // tavoguNa pahANama, ujjumaIti saM namarayasa, parIsaheM jiNatama, sunahA sAgainArilagala. // a. 5 gA0 27 // artha-mUkita suMdarI AvA purUSonI zodha kare che.) hiMsAdi pAMce AzravanA yAgI, mana AdI traNe gRptie guptA SaTakAya- pRthyAdi chakAyanA rakSaka, pAMce kadine nigraha karavAvALA, bAvIsa parisaha unna thaye, dherya dhAraNa karanAvALA, sAyA kapaTapa granthi rahita, saMyama sAmI jenI kaSTi che evA nitha ke. janA) hAtha, paga, vacana ane indriya ekata saMyama rUpaja hoya tathA sAmAnya prazastadhyAnA sakata-zubha dhyAnamAM ja Asakata hoya. ane Ama sadAya samAdhimAM lIna hoya. sUtra ane arthane vijJAna sahita yathAtathya jANa hoya, e hoya tene huM khare bhikSu kahuM chuM [ te biTaku tapanA khUNe karI pradhAna, kapaTa rahita-sarala mativaMta, kSamAvaMta, ane sayamane viSe ramaNatA karavAvALA ane sitAne jItavAvALAne, saMgati mikSanI prApti-mUkita suMdarI varavI ] sulabha che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparokta guNavALA purUSone mukita-suMdarI varavA icchA dharAve che. ane pAtAnA svAmIne mATe sumati dAsI paNa lAyaka varanI zodhamAM pharyAM kare che ane upara kahyA guNavALAnIja DokamAM mALA nakhAvAnI che. 30 prazna 78 suM--AmAM kAMI dharmanA matabheda khare ke amuka dharma mAM AvA guNavALA heya teneja mukita su MdarI varavAnI ? uttara--mahAvIre ema kAMI jaNAvyuM nathI, ke amuka dharmavALA mukitanA adhikArI che. paNa ema te cAkasa kahI gayA che ke amuka amuka guNavALAneja mukita varavAnI che. game te matamAM, game te paMthamAM ke game te dharmomAM gRhavAsamAM ke tyAgI dazAmAM upara jaNAvelA guNa jenAmAM haze tene mukita suMdarI avazya varavAnI. sumati mukhI paNa tevAja purUSone batAvavAnI ane tevA gukhevALAnIja DokamAM kSAyaka samakti rUpa mALA paDavAnI. jenI DokamAM yathAkhyAta zAyaka samaktinI mALA paDI, te muktinA adhikArI mukita suMdarInA vara thai cUkaye. ( kRti mukita suMdarIno svayaMbara. ) prazna 79 muM--mokSa pAmelA te pAchA Ave kharA ke kema ? + uttara---AcArAMgajImAM kahyuM che ke-mukitamAM vAsa karanAra tene janma dharavA nathI. jaina tattvasAramAM parabrahmanA svarUpanuM varNana karyu che temAM ' apunarbhava 'kahyo che. jaina siddhAMtamAM " 'namethyuNa' nA pADamAM mayurAvarti * nathI pharIthI avataravuM jene drAr ehavI siddhanI gatI che. eTale siddha gatimAM gayA-siddha thayA tene pharI avataravu nathI. tathA vijJAna vallabha e nAmanu' pustaka saMvata 1979 mAM chapAyu che-AvRtti caudhI. tenA pRSTa 18 me kahyu che ke mokSa pAmanArA mokSa pAmyA pachI pAchA AvatA nathI. tevuM gItAjInA 15 mAM adhyAyanA 6 / zlokamAM zrI kRSNa prabhue kahyu che. prazna 80 mu-zrI gItAnA mULa loka DevI rAte kahyAM che te jaNAvaze ? uttara---gItAjInA mULa zloka A rIte che--sAMbhaLe --- natadbhAsayate sUrya, nazazAMkona pAvakaH / yajJAvAnanivRta te, saddAma pameM mama | 6 || Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 artha - je padane sUrya, caMdramA ke agni prakAza karI zakatA nathI ane je padane pAmIne pharI egIe pAchA AvatA nathI te mArU uttama dhAma che. da. - temaja prajJA prakAzamAM paNa kahyuM che ke-niraMjana pada pAmyA pachI punarAgonaA saMsAramAM pharI Agamana temanuM hotuM nathI. prazna 81 muM-bhagavatIjI vagere sUtromAM jyAM nameLuNane paTha Ave che tyAM paheluM namaNUNa siddha bhagavaMtanuM, bIjuM arihaMta tIrthaMkara mahArAjanuM ne trIjuM dharma gurUnuM ema traNa naSNuNa kahevAmAM Ave che. temAM eka savAla uThe che ke-paheluM mathurNa siddha bhagavaMtanu che ne temAM guNa to badhA tIrtha karanA Ave che tenuM kAraNa zuM ? uttara-nameLuNato siddha bhagavaMtanuM ja che, paNa je tIrthakare mekSagatine pAmIne siddha thayA te tIrthakarenA guNonuM varNana karIne siddhanuM svarUpa jaNAvyuM che, prazna 82 muM-jyAre pahelA namoLuNamAM tIrthakara ane siddha baMnenA guNane samAveza thAya che. to pachI bIju tirthaMkaranuM juduM pADavAnuM zuM kAraNa ? uttara-bI namaNUNe vartamAna tIrthakarane mATe eTale kevaLapa tIrthakara hayAtI dharAvatA hoya tene mATe kahyuM che. prazna 83 muM-tIrthakara hayAtI na dharAvatA hoya to ? uttara--tIrthakaranI hayAtI na hoya to siddhanuM to kharUMja ane gurUnI hayAtI hoya to gurUnuM. prazna 84 muM--tIrthakara ane gurUnI hayAtI na hoya to ? uttara--eka siddhanuM ja nAmathunuM sUtranA nyAyathI jaNAya che. prazna -5 muM--sUtranA mULa pAThathI uparanA praznono khulAse thAya tema che ? uttara-- hA, jI. mULa pADamAMja tamAma khulAse che. prazna 86 muM -amArA sAMbhaLavAmAM to ghaNe namoLuNa kahevA ema dhAraNAmAM che to traNa nAmothuNa kahevAnuM koI sUtramAM che ? heya te te jaNAvaze ? Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 uttara- uvavAI sUtramAM aMbaDa saMnyAsInA sAtase celAnA saMthArA vakhate paheluM namaNUNe siddhanuM, bIjuM bhagavaMta mahAvIranuM, ne trIju temanA gurU ebaDanuM e pramANe traNe kahyA che. prazna 87 muM -tIrthakaranI gerahAjarImAM siddhanuM ne gurUnuM beja namethyanuM kahevAnuM kayAM kahyuM che? uttara-rAyaprazreNI sUtramAM pradeza rAjAe saMthAro karyo che, tyAM paheluM namaNUNe siddhanuM ne bIjuM kesI svAmI gurUnuM mULa pATha kahela che. prazna 88 muM ekaluM siddhanuMja namaNUNa keIe kahyuM che kharuM ? uttara-jJAtAjI sUtramAM ahaMnnaka zrAvake samudramAM sAgArI saMthAra karyo che tyAM mULa pADe eka siddhanuMja namethyaNuM kahyuM che. prazna 89 muM- A uparathI ema tema jaNAya che ke tIrthakara ke gurU hayAti dharAvatA hoya temaja temanuM naSNuNa kahevAne adhikAra che anyathA nahi. te kerI svAmInA vakhatamAM bhale pArzvanAtha tIrthakara nahotA paNa mahAvIra tIrthakara te hatA ke nahi ? temanuM nameLu pradezI rAjAe kema na kahyuM? uttara-e prazna khare che, paNa ahiyAM traNa kAraNa jaNAya che. eka te e ke rAjA pradezI pArzvanAtha bhagavAnanA saMtArIyA kerI svAmIne ziSya thayA che. temanI pAse zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyo che ane te pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanamAM gaNAya che. mATe temanA zAsananA tIrthakara hayAtI dharAvatA nathI. e pArzvanAtha bhagavAna te mikSa gayA che mATe temanuM namaNUNa siddha padamAM AvI gayuM mATe bIjuM naththuNe kahyuM nathI. bIjuM kAraNa e ke pArzvanAtha ane mahAvIra vaccenA aDhI varSanA aMtarAmAM rAjA pradezI thayela hoya te kema nA kahevAya? te vakhate mahAvIra paNa na hoya ema saMbhave. trIjuM kAraNa rALa pradezI kadI mahAvIranI hayAtImAM kerI svAmI pAse bodha pAmyA hoya te vakhate mahAvIra chamasthapaNAmAM hoya to paNa nA kahevAya nahi. prazna 90 mu-ahiyAM keIema kahe ke mahAvIra tIrthaMkara pade vicaratA hatA te vakhate ke tamane saMvAda thayelA ane kenI svAmI mahAvIranA zAsanamAM bhaLyA. e apekSAe rAjA pradezIe mahAvIranuM tIrthakara padanuM naSNuNa kahevuM joIe chatAM kema nahi kahyuM hoya? Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-mahAvIranA zAsanamAM bhaLyA te kezI svAmI ane rAjA pradezane bujhavyA te kezI svAmI bane judA che. (tene khulAso savistara) vAMca heya te juo pUrvArdha bhAga 6 ThTho prazna 89 thI 96 sudhI) eTale pradezI rAjAne bodha denAra te kezI svAmI pahelA thayA che. te vakhate mahAvIranI hayAtI hatI ke nahi te saMbaMdhe sUtramAM kAMI khulAso jaNAte nathI. paNa pradeza rAjAe tIrthakaranuM methyaNuM nathI kIdhuM, te te sUtra sAkSI Ape che. prazna 91 muM-arvanaka zrAvakanA vakhatamAM mallinAtha hatA chatAM temanuM namethyaNuM kema kahevAmAM AvyuM nahi hoya ? uttara-te vakhate mallinAtha bhagavAna saMsAramAM hatA, atIpaNe hatA-arNanaka zrAvaka bAra vrata dhArI paMcamAM guNasthAnavALA, saMsAramAM rahelA tIrthakarane naSNuNe kahyuM nathI. te uparathI ema nizcaya thAya che ke pAMcamA guNasthAnavALA cothA guNasthAnavALAne namaskAra na kare. prazna 92 muM-je zAsananA adhikArI tIrthakara mahArAja meMkSa gayA pachI temanuM namaNUNe te zAsananA tIrthamAM kahevAmAM AvatuM nathI, paNa mahAvidehamAM te sadAya tIrthakara heyaja. temanuM bIjuM namaNUNuM kahe temAM ze vadhe ? uttara- vAMdho na hato te araNaka zrAvaka tathA paradezI rAjA kaheta, paNa te te kAMI che ja nahi. mATe dareka zAsananA adhikArI tIrthakaranaja naththuNa lAgu thatuM hoya ema sUtranA nyAyathI jaNAya che. prazna 93 muM- hAlanI sthAnakavAsInI pravRttimAM sAmAyikAdi uzcaratA zrImaMdharasvAmInI AjJA levAmAM Ave che te viSe zuM samajavuM ? sUtranA nyAye A pravRtti ThIka lAge che ke kema ? uttara-A jamAnAmAM ThIka aThIkanuM kAMI jovAnuM nathI. temAM A vargane mATe to jene je ThIka lAgyuM teja DIka, ema mAnI levAmAM Ave tene uttara koI heyaja nahiM. paNa sUtranA nyAya pramANe A vAta lAgu thAtI nathI. dAkhalA tarIke rAjakoTamAM rahelI rAjakoTanI vastI gaMDala ke morabInA rAjAnI AjJAmAM rahevAnI IcchA dharAve te vAta ucita gaNAya ! ahiyA jyAre bAdazAhI rAjya hatuM tyAre tenI AjJA manAtI. hAla jyAre yurepiyananI sattA pravarte che, tyAre tenI AjJA AkhA hiMdustAnamAM manAya che, chatAM ke jarmana ke kaMcanI AjJA citave te zA kAmanI ? Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prazna 94 muM-to pachI A pravRtti calAvavAne kaIka paNa hetu hovuM joIe ? uttara-hetu bIje kAMI nathI mAtra AjJA mAgavAneja che. temAM bheda eTale ke-eka ceTI rAkhI to eke dADhI rAkhI temAM hetu che jevAne hoya ? prazna 95 muM-uparanA hetumAM ame kAMI samajyA nathI ; mATe maMdharasvAmInI AjJA mAgavAnA saMbaMdhamAM samajI zakIe teve khulAso maLavuM joIe ? uttara-khulAso te sUtranA nyAye eTaleja che ke jyAM sudhI tIrthakara mahArAja bIrAjatA hatA tyAMsudhI tIrthakara mahArAjanI AjJAeja dharma saMbaMdhInI pravRtti cAlatI hatI. tIrthakara mahArAja ekSe gayA pachI zAsanAcArya-zAsananA adhikArI sudharma gaNadharanI AjJA pravartatI tyArabAda keTalAka kALa sudhI pATAnapATe zAsanAdhikArInI AjJAeja dharmapravRtti sarakhIja cAlatI. kALAMtare eka mahAvIranA zAsanamAM aneka phAMTA thayA, aneka ga7 nIkaLyA, anekathI mAnyatAo judI judI thaI, keIe kevA prakAranI AjJA svIkArI che keIe ethI bIjA ja prakAranI AjJAne svIkAra karyo. Ane paramArtha e che ke, eke AcArya ane sAdhunI AjJA te akhaMDa rAkhI paNa baMnenI gerahAjarIe AcAryanI sthApanA karI. tenI AjJA mAgavAnI pravRtti calAvI tyAre bIjA varge sAdhunI gerahAjarImAM zrImaMdharasvAmInI AjJA mAgavAnI pravRtti calAvI. prazna 96 muM--A be prazaMsanIya kayuM gaNAya ? uttara--e khulAse to vAcaka vargoe potAnI meLeja samajavAne che e ke sthApanAnI AjJA mAgI tyAre bIjAe bhale mahAvidehamAM rahelA paNa tIrthakaranI AjJA mAgI. A bemAM tIrthakaranI AjJA mAganAra pahelA pakSathI caDI jAya kAraNake kevalapade vicaratA tIrthakaranI AjJA mAgI, mATe sthApanAcArya mAM kAMI AcAryanA guNa nathI ane tenI AjJA mAgavI tema karavA karatAM tIrthakaranI AjJA mAgavAmAM vizeSa virUddha jANatuM nathI. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa prazna 97 muM-tyAre koI ema kahe ke-sAdhu hoya te temanI AjJAe sAmAyikAdi ucarIe chIe te na hoya te sthApanAcArya karI paMciMdiya bhaNI sAmAyika ucarIe chIe. uttara-paMciMdiye bhaNanArA tene hetu jANatA hota to sthApanAcArya karavAnI jarUra rahetI nahi. paMciMdiye bhaNuM AjJA mAgavAnI pRthA je mULathI hota to bIjA vargane AcAryanI AjJA mAgavAmAM vadhe Avata nahi. prazna 98 muM--paMciMdiya eTale zuM-ne tene hetu zuM ? paMciMdiya eTale AcAryanA 36 guNanI be gAthA che. temAM pahelA padamAM paMciMdiya zabda Ave che. te uparathI paMciMdiya kahevAmAM Ave che. tene hetu sAmAyikAdi vrata ucaratI vakhate kahevAne. prazna 9muM-sAmAyikAdi vrata, ucaravAnA saMbaMdhamAM paMciMdiya kevI rIte kahevAmAM Ave che ? uttara sAMbhaLe gAthA-- paMcidiya saMvaraNo, taha navaviha baMbhacera guttidharo; cauviha kasAyamukko iaaThThArassa guNehiM saMjuto // 1 // paMca mahanvayajutto. paMcavihAyAra pAlaNa samaththo; paMcasamiu tigutto, chattIsa guNo gurumajha // 2 // AmAM ema jaNAve che ke pAca indriyanA saMvaravAvALA, temaja navavidha brahmacaryanI guptinA dhAraka, cAra prakAranA kaSAyathI mukata e aDhAra guNe karI saMyukata , pAMca mahAvratane viSe julA, pAMca mahAvrata yukta pAMca prakAranA AcAra pALavAne viSe samartha. pAMca samitie sumatA traNa gupti e guptA e chatrIza guNe karI sahita hoya te mArA gurU che. ATaluM kahIne eTale uparanI be gAthA kahIne IcchAmi khamAsamaNe ityAdi pATha belIne vaMdaNA-namaskAra karIne sAmAyikAdikanI AjJA mAge Ane paramArtha e ja che ke --upara kahelA guNavALA gurU AcArya game tyAM hoya paNa A be gAthA belIne temanI AjJAthe sAmAyikAdi vrata ucaravAne jarA paNa vAMdho nathI. jema tIrthaMkaranI AjJA sarvatra varte che. tema gurU AcAryanI AjJA paNa sarvatra varte arthAt ziSya game tyAM vicare paNa gurUnI AjJA to tenI sAtheja hoya tema cAre tIrthane mATe gurU Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryanI AjJA e sAmAyikAdi vrata aMgIkAra karI zakAya ema zAstrathI nirNaya thavA saMbhava che. prazna 100 muM-sthApanAcArya sthApyA chatAM paMciMdiyanI be gAthA kahevAnuM zuM kAraNa haze ? uttara-kAraNa te eja jaNAya che ke pUrvAcAryo DAhyA hatA jeNe sthApanAcAryanI pravRtti calAvI haze, temane emato samajAyuM jaNAya che ke AcAryanA guNa A sthApanAmAM nathI ane ajIvanI AjJA, vratamAM levAya nahi AjJA te jJAna, darzana, cAritrAdi guNanA dhArakanI ja hoya mATe AcAryanA guNonI, be gAthAne uracAra karIne AvA guNavALA gurU heya temanI AjJAthe sAmAyika ucaruM chuM. ema paMcaMdiyAnuM nizAna ApyuM hoya ema jaNAya che. prazna 101 muM-ziSya-ahIM sudhImAM traNa padanI vyAkhyA barAbara jaNAvI. paNa jema AcAryanA 36 guNa jaNAvyA, tema arihaMta ane siddhanA guNa jANavAmAM AvyA nathI, mATe te paNa jANavAnI IcchA che. to prathama arihaMtanA guNa keTalA ? uttara-arihaMta bhagavaMtanA bAra guNa kahyA che, temAM ATha prAtihArya ane cAra mulAtizaya maLI bAra guNa kahyA che. temAM ATha prAtihArya A pramANe che. gAthA. kI kIllI kusuma vuTI, devajhuNI cAmarAsaNAiMca; bhAvalaya bherochattaM, jayati jiNa pADihAi // 1 // aMcaLa gacchanAyaka zrI maheMdrasiMha sUri viracita bRhat zatapadI graMthamAM pAne 7 me kahyuM che ke -- sthApanA cArya nahi thApa pAne 19 me vicAra 20 me annaka zrAvake tathA pradeza rAjAe aNasaNa karyo che. tyAM sthApanAcArya vagaraja temaNe aNasaNa karyo che. pAne 26 methI 30 mA sudhImAM vicAra 21 me temAM zrAvakane sthApanAcArya karavA nahi e viSe ghaNuM lakhANa che. laghu zatapadI bhASAMtaramAM prastAvanAmAM 21 mA bole zrAvake sthApanAcArya na kare. pAne 203 me vicAra 34 me temAM kahyuM che ke --namo gAyAM e padanI vyAkhyA karatAM cAre nikSepa batAvI bhAvAcAryane ja namAya che. ema kahela che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 A ATha pratihAra A rIte paNa kahe che - azoka vRkSaH surapuSpa vRSTi, divyadhvanizcAmaramAsanaM ca / bhAmaNDalaM duMdubhirAtpatrAM, satprAtihAryANi jinezvarANAm // jyAM jyAM tIrthakara mahArAjanuM bIrAjavuM thAya tyAM azeka vRkSa banI Ave. 1 devakRta, puSpanI vRSTi thAya. 2 divyadhvani. 3 cAmara. 4 siMhAsana. pa bhAmaMDala. 6 iMdubhI. 7 ane chatra. 8 e ATha prAtihArya tIrthakara mahArAjanA punya pratApe banI Ave che. ATha e ane cAra mUlAtizaya-te apAyApagamAMtizaya * 1 jJAnAtizaya 2 pujAtizaya, 3 vacanAtizaya, 4 maLI 12 guNa arihaMta, bhagavaMtanA jANavA. prazna 102 muM-siddha bhagavaMtanA guNa keTalA ane kyA kyA? uttara--siddha bhagavaMtanA ATha guNa kahyA che te e ke : nANaMca daMsaMNaM ceba, avvAbAha taheva sammatrA; asvayaThiiarubai, agurulahu vIrIyaM havai // 1 // kevaLajJAna 1, kevaLadarzana 2, avyAbAdha sukha 3, kSAyakasamakita che, akSaya sthiti pa, arUpIpaNuM 6, egurU laghu 7, anaMta Atmika zakti 8, e ATha guNa siddha bhagavaMtanA jANavA. prazna 103 muM --uttarAdhyayananA 31 mA adhyayanamAM eka bolathI mAMDI 33 belanI vyAkhyA karI che. temAM 31 mo bela, siddhAda 1TT siddhanA guNane kahyo che. ane Avazyaka sUtramAM prati bhAi nitAruM muLaTiM kahela che eTale sikanA 31 guNa kahyA te kayA ? uttara--(5) saMDANa (5) varNa (pa) rasa (2) gaMdha (8) sparza (3) veda, emAMnuM siddhamAM koI nathI. e 28 bela ane (29) azarIra paNuM (30) asagapaNuM, ane (31 bela) jJAnAvaraNa, Adika ATha karma khapAvyA che. te kula ekavIza siddhanA guNa jANavA. AcArAMgajImAM paNa niddhanA eja guNa kahyA che. prazna 104 muM--janame arihaMtANuM" ane "name siddhANaM" e be padanI samajutI te barAbare thaI, have trIjuM pada "name sAyariyANa A padanI vyAkhyA zI rIte che? kaapAyApagamAtizayane artha pUrvAddhanA cha bhAgamAM - 79 mA praznathI jANavuM. - - --- -- Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 uttara--AcArya pada be purUSane lAgu thAya che. eka zAsananA utpAdaka purUSa-zAsanAdhikArIne, bIjA te zAsananA rakSaka purUSane, eTale zAsananA rakSaNa karanArane paNa AcArya kahevAmAM Ave che. tenA paNa be bheda che. tIrthakara mahArAja nirvANa thayA pachI, chama gaNadhara hoya te zAsananA adhikAra paNa temane hakaka che. sudharma gaNadharavat temanI gerahAjarIe ThANagasUtranA AThame ThANe kahelI ATha saMpadAnA ghaNI pUrve kahelA 36 guNayukta hoya te paNa, AcAryapade zAsananA adhikArI kahyA che. prazna 105 muM- AcAryathI gaNadhara pada caDIyAtuM che te jyAre AcAryanA guNa 36 kahyA, te gaNadhara mahArAjamAM keTalA guNa hoya ? te savistara jaNAvaze. uttara-bhagavatIjI vagere sUtramAM gaNaghara mahArAjamAM (52) bAvana guNa kahyA che te e ke - (1) amacaurasa saThANa (2) vAkaSabhanArA ghayaNa (3) kaseTIye caDAvyA kanaka samAna, paddha gauravaNa. (4) uSNata (5) ditta (6) tactave (7) mahAtave (8) urALa (9) ghere ghera guNa (10) ghera tavaNI (11) ghera baMbharavADI (12) uchuTha sarira (13) saMbItavili, te le, (14) caudasa, puthvI (15) unA vagae, (16) sabrakhara sannivAI e 1dane AcArajanA guNa (ka) melavatA gaNadhara mahArAjanA(para) guNa thAya che. prazna 106uMcethepade "namo uvathANuM" - upAdhyAyajImAM keTalA guNe te paNa jaNAvazo. uttara -upAdhyAyajImAM pacIsa guNa kahyA che te e ke : - 11 aMga, ne 12 upAMga, e ra3 zuddha sUtrArtha bhaNe ne bhaNAve 24, caraNa sIttarI tathA karaNa sattarI e behane zuddha rIte pALe(25)e pacIsa guNayukata upAdhyAyajI hAya. prazna 107 muM--pAMca pade 'nanolee savva sAhaNa" lekamAM rahelA sarva sAdhune namaskAra karyo te leka zabda mUkavAnuM zuM kAraNa ? ane jainanA sAdhu nahi mUkatAM sarva sAdhu kahyA tenuM paNa zuM kAraNa? uttara--A viSe bhagavatIjInI TIkAmAM ghaNuM lakhANa che. paNa ApaNe TuMkAmAM samajavAne mATe sAdhu te aDhIdviIpamAja haiya tathApi keI labdhidhara muninI zakita naMdIzvara kI sudhI javAnI kahI che. te Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI muni aDhIdvIpa bahAra gayA hoya tene mATe athavA koI deve sAdhunuM apaharaNa karI aDhIdvIpa bahAra mUkyA hoya tene mATe athavA nahi tIrthakara padamAM ke nahi siddha padamAM evA vartatA sAmAnya kevaLI athavA nahi AcAryapadamAM ke nahi upAdhyAya padamAM svayaMbuddha, pratyeka buddhAdi, tathA nahi svaliMgamAM-eTale sAdhupaNAnA vezamAM nahi evA gRhasthaliMgI, athavA anyaliMgI, bhAvacAritre vartatA e badhAne samAveza karavAne mATe savva sAhUNaM zabda kahyo hoya ema jaNAya che. 'tatva kevaLI gamya' prazna 108 muM--sAdhujanA keTalA guNa ne kayA kayA ? uttara--sattAvIsAe aNagAra khuhiM aNagAra sAdhunA sattAvIza guNa kahyA che te e ke :-- chanvaya chakAya rakaravA, paMciMdima loha nigahokhaMtI, bhAva bisohI paDilehaNaya, karaNe visuddhIya // 1 // saMyama joe juttoa, kusala maNa vayaNakAya saMrohI, sIyAi piMDa sahaNaM, maraNa uvasaggasahaMNaca // 2 // che vrata 6 chakAyanI rakSA 12, pAMca ithi ane lebhane nigraha kare 18 kSamA 19, bhAvanI vizuddhi karavI. 20 vidhie paDilehaNa karavuM 21, karaNa vizuddhi zuddha kriyA karavI 22, saMyamane viSe jAgane joDavA 23, kuzala zubha mana, vacana, kAyAne jemane saMharavA arthAt traNa jegane ropavavA 23, sItane parIsa sahana kare 25, sudhAne parasaha sahana kara 26, ane maraNane upasarga sahana kare ra7 e sattAvIza guNa saMyukata sAdhu munirAja hoya. ItizrI paramapUjya zrI gopALajI svAmIttat ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta "zrI praznottara miDanamALA uttarAddha" bhAga 1 le samApta. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad pUjya zrIgApALajI svAmI zra'thamALA-maNakA 8 mA. parama pUjya zrI geApALajI svAmI tat ziSya muni zrI meAhanalAlajI kRta. zrIpraznottara mohanamALA uttarArdra bhAga 2 jo. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mehanamALA. uttarAddha bhAga 2 je prazna 1 lu-ziSya-keTalAka kahe che ke -jainanA sAdhunI karaNI AcAra vicAra vagere tamAma dharmanA tyAgIothI caDIAtAM che, paraMtu eka bAbatamAM teo pazcAtuM rahe che. tenuM zuM kAraNa haze ? uttara-kaI bAbatamAM pazcAtuM rahe che, te khullA zabdomAM jaNAvaze. prazna 2 -bAbata te eka eja che ke-jainanA sAdhu nhAtA nathI, taddana malIna rahe che, tethI te dunIyAnA tyAgIonI apekSAe apavAdamAM gaNAya che. mATe te viSe jaina zAstrathI tathA anya zAstrathI khulAso thavo joIe. uttara- jainanA sAdhu bIjA tamAma tyAgIethI kriyAkAMDamAM caDIAtA manAtA hoya to A (nahi nhAvAnI) kriyA apavAdamAM kema Ave ? te kriyA paNa caDIAtI ja hevI joIe. je tyAgIomAM taphAvata to tyAgamAM paNa taphAvata ane tyAgamAM taphAvata to kriyAkAMDamAM paNa taphAvata e badhe taphAvata ahine aMge che. paNa mukti mArgamAM taphAvata nathI. muktine mAge cAlavAvALAne mATe te ekaja raste che, ane te rasto paNa naSabhadeva bhagavAnathI mAMDI mahAvIra paramAtmA sudhInA tamAma tIrthaMkara mahArAjanuM eka ja vAkya che ke -- jassAe kirai nAgAbhAve muMDabhAve anhANayaM adaMtadhuvaNayaM acchatayaM aNovAhaNayaM bhUmisejjA phalahasejjA kaseA kesaloobaMbhaceravAso paragharampaveso laddhAvaladdhI uccazyA gAmakaMTayA bAbIsaM parIsahovasaggA ahiyAsijjai tama ArAhei jAva saba dukhkappahINe / / eTale je tyAgIoe mokSane arthe karavAnuM hatuM te karIne mokSagati prApta thayA. te mekSanA sAdhanane mATe snAnanI AvazyakatA bIlakula nathI, A vAta siddha thaI. jainanA sAdhu je mokSanA sAdhanane mATe nhAtA na hoya te pachI praznakArane zuM kahevA mAguM che ? Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna ke zuM-kahevAnuM che eTaluM ja che ke-jainane sAdhuo je mokSanA sAdhanane mATe nhAtA nathI te anya dharmanA tyAgIo ema kahe che ke, ame mikSane mATe snAnAdi kriyA karIe chIe. A be vAtamAM kaI vAta satya mAnavI. uttara-je vAta satya hoya teja satya mAnavI, paNa satya asatyanI parIkSA karyA vinA-asatyane pote satyapaNe mAnI huM kahuM chuM, huM karUMchuM te satya che, tyAM satya asatyane InsApha thaI zake nahi, paraMtu te banne bAbatane InsApha te zAstrathI ja thaI zake, ane je bAbata zAstra sAkSI Ape teja satya gaNAya. zAstrane koIne pakSapAta hete nathI. mATe satya asatyane nirNaya zAstrathIja samajo. prazna 4 thuM- A viSe zAstra zuM pharamAna kare che ? uttara-sAMbhaLo jainasUtra dazakAlika adhyayana -gAthA 8 mI pada 4 zuM - UAmomavakaavi snAna ane zobhA (zarIre alaMkAra dhare te) varjavA arthAt snAnAdi zabhA varjavI ema kahyuM. temaja gAthA 61 mAM ___ vAhio vA arogI vA siNANaM jou patthae / vukkato hoi AyAro, jaDho havai saMjamo // 61 // artha: regI athavA nirogI je kaI sAdhu snAnanI IcchA kare prArthanA kare, tene AcAra ne saMyama naSTa thAya che (eja dazavaikAlika sUtranA trIjA adhyayananI bIjI gAthAmAM sAdhune snAna AcaravA joga nathI, ema kahyuM che.) - snAna ane zarIranI zobhA saMbadhI 64 mI gAthA sudhImAM sArI rIte jaNAvyuM che. prazna 5 muM--samasta sAdhu vargane mATe nAnAdika na karavA saMbaMdhI kAMI khulA zabdamAM che kharuM ? hoya to te paNa jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLe nagiNassa bAvi muMDassa dIharoma nahaMsiNAH / / mehuNA uvasaMtassa ki vibhUsAekAriyaM // 65 // jeNe na paNuM (dravya ane bhAvathI) dhAraNa karyuM che-dravyathI vaza rahita ane bhAvathI mUcha rahita, temaja muMDa thayela dravya ane bhAvathI, dravyathI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mataka muMDela, ane bhAvathI mana muMDela, vaLI jenAM rema- (kakSAdikanA) ane nakha dIrgha paNAne pAmelA hoya, ane maithunavRtti jenI upazAMta thayela hoya arthAt maithunathI upazamyA hoya, evA yogIone snAnAdika vibhUSAnuM zuM kArya ? jene zarIranI darakAra nathI tevA tyAgI, tevA tyAgI purUSane vaLI snAnAdika vibhUSAnI jarUra hoyaja zAnI? arthAta-naja hoya. eTalethI nahi aTakatAM ane tyAgI game te matane hoya te snAnAdi vibhUSAnAM phaLa mAThAMja jANe. prazna 6 huM-snAnAdikane artha te ApaNe samajIe chIe ke nhAvuM, paNa vibhUSAne artha e che ke-bIje kaI thAya che ? uttara--ghaNe bhAge bannene ekaja arthamAM samAveza thAya che. vibhUSA zabdamAM snAna paheluMja hoya che. snAna karyA pachI tenA aMge zarIranI thatI kriyA caMdanAdikanA vilepanAdika te vibhUSA kahevAya che. te gAthA siNANaMha aduvA kaka lodraM paumaggaNiya; / gAyasu kaTTaNaThAe nAyaraMti kayAivi // 64 // snAna athavA aneka prakAranAM dravyathI zarIranuM uvaTaNa karavuM athavA zarIrane ugavAne arthe zarIrane dIpAvavAne arthe aneka prakAranAM dravya lagAvavAM athavA snAna karyA pachI caMdanAdike zarIrane dIpAvavuM-AnuM nAma vibhUSA kahevAya che. te tyAgI purUSo Acare nahi. kadAcita kaI vakhata paNa tene svIkAra kare nahi. Ano paramArtha e che ke- snAna ane zarIranI zobhA vibhUSA zabdamAM samAI jAya che. prazna 7 muM-vibhUSA karavAvALAne zuM phaLa prApta thAya che ? uttara-sAMbhaLo- vibhUsA vittiyaM bhikkhu kammaM baMdhai cikkaNaM; saMsArasAyare ghore jeNaM paDai duruttare // 66 // je kaI bhikSu vibhUvAne viSe vaLagyA rahe che. arthAt vibhUSAmAMja tenI vRtti sadAkALa rahyA kare che. evA bhikSu-sAdhune cIkaNuM karmane baMdha thAya che. evA nivaDa karmanA baMdhane laIne saMsArarUpa ghera samudramAM paDelA jIvane tarIne pAra pAmavuM duSkara hoya che. ema anaMta jJAnI tIrthakara mahArAjanuM kahevuM che. prazna 8 muM -kei ema kahe che. A vAta jainazAstranI che. ane jainanA sAdhu snAna karatA nathI. te kAraNe paNa samajAyuM ke zAstra jya re Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 anahuda doSanA bejo mUke te zAstranA svIkAravAvALA tyAgIothI snAna vibhUSA thai zakeja kayAMthI ? A vAta amArA zAstramAM kayAMya paNa jovAmAM AvatI nathI. paNa ulaTuM amArUM zAsra ema jaNAve che ke, snAna karavAthI zarIranI zuddhi thAya che. tethI mananI zuddhi thAya che. ane mananI zuddhi vaDe AtmAnI zuddhi thAya che. ane tevI zuddha gatinI prApti thAya che. tethIja ame snAnAdi kriyAmAM vaLagI rahyA chIe. uttara--bhale tamArUM zAstra tamane game tema batAvatuM hoya paNa ene bee guNatA cAraja thAya, nava di ja thAya.jyAre tame tamArAja zAstrathI tathA nIti nyAyanAM dRSTAMtAthI tamArI jIbhe kabula karaze to uparanI bAbata satya mAnazo ke kema ? prazna 9 muM- amArU zAstra jo nhAvA viSeno niSedha karaze te ekavAra nahi paNa anekavAra kabula che. ane nIti nyAyanAM dRSTAMtAthI amene samajAvaze te paNa amAre vinA takarAre kabula karavu ja joze. uttara hAla zasranI vAta bAju para rAkhI eka dArzanika purAvA para lakSa khe cIzuM. eka pANInA biMdunA phoTo-eTale pANInu ekaja biMdu temAM kevA AkAranA kevA prakAranA hAlatA cAlatA jIvA keTalA rahyA che, te phoTo jovAthI ane tenI nIcenu lakhANa vAMcavAthI khAtrI thaze ke, eka pANInA biMdumAM keTalA jIva che ? ATalI vAta jANyA bAda tamArA tamAma praznono khulAsA sahelAithI samajI zakaze. prazna 10 mu--pANInA eka biMdumAM keTalA jIva che? te purAvAvAra jaNAvazeo te tenA uparathI vicAra karavAno lakSa kheMcAya. uttara--sAMbhaLe!--- eka buMda pAnIko tasvIra siddha padArtha vijJAna nAmakI kitAba jo alahAbAda gavarnameMTa presa meM chapI hai. ( jIsame kaeNpTana skorsavi sAhebane khuda darjInase 36450 jIva trasa ( hIlane phirate ) dekhe. prasidhdakartA - pAlaNapura nivAsI modI tulasIbhAi jhumacaMda. bIjo lekha--ismAilIsatapaMtha prakAza pustaka 8 muM sane 1923 aMka 1-2. 18-0958 57 me-eka pANInA TIpAmAM 26 hajAra jeTalAM jhINA Rtue che te eTalAM jhIgA che ke pAsTanI eka TIkITa para gA aDhI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 karADa rahI zake tevuM anumAna phreMca zAstrIe karyu` che. mahAvIra paramAtmAe eka jaLanAM biMdumAM asa'pya jIva sthAvara apakAyanA ke je ApaNI draSTie na Ave tevA peAtAne prApta thayelA kevaLa jJAna vaDe prakAzailI tene uparanA lekhA Teko ApanAra thaI paDe che. basa A be purAvApara puratA lakSa kheMcavAnA che. prazna 11 mu -A savAla mATe tame zuM kahevA mAge che ? uttara ame e kahevA mAgIe chIe ke snAna sa`kha'dhImAM bhAgInI vAta alaga rAkhA; paNa tyAgI purUSo dayA dharma pALe che ke kema ? dareka dharmanA tyAgI jIvanI hiMsAthI nivA~ che ke kema ? jo dayA dharma pALatA hoya, jIvanI hiMsAthI nivA~ hAya to tevA tyAgIone uparanA lakhANa pramANe vicAra karI tenA para draSTi de te eka paNa jaLanAM biMduthI nhAvAnA adhikAra tene ghaTatA nathI. jyAre eka biMdu jaLamAM chatrIza hajAra cArase' ne pacAsa ane eka peASTranI TIkITa para samAya eTalA jaLanAM biMduvAmAM aDhI karoDa hAlatA cAlatA-haratA pharatA jIvanI saMkhyA kahI to tenA pramANamAM snAna karavAvALA potAnA zarIra para keTalA vAnA lAhI mAMsanuM lepana karI pavitrapaNuM kevI rIte mAnatA haze ? e jarA vicAra karavA jevuM che. prazna 12 muM--tyAre koi kahe ke-amArA zAstramAM to nhAvAthIja pavitrapaNuM jaNAve che. AvI bAbato kei jAheramAM lAvatuM nathI. tema amArA dharma gurU paNa amane AvA doSo jaNAvatA nathI. paraMtu amArA dharmagurU poteja ema mAne che, ane amane paNa ema jaNAve che ke jema jema vadhAre vAra nahIce tema tema tapanI vizeSa vRddhi thAya che. ethI amArA AtmA nirmaLA thAya che. ane tethI adhIka lAbha sutA jaLane jagADavAmAM mAnIye chIe. eTale sthira paDelA jaLamAM pahelA snAna kare tene vadhAre lAbha mAnavAmAM Ave che. ema amArA dharmagurUo batAve che tevuM kema ? uttara-divasane rAtrinA cAvIsa kalAkamAM nhAvAnA bhAga keTalA kalAkanA letA haze ? jo ke covIze kalAkanA vakhata nhAvA khAte letA nathI. paNa tamArI mAnyatA pramANe covIze kalAka alake AkhI jIMdagI jaLamAMja rahenArA maccha kAdikanA tapanu zuM kahevu ? tamArA kahevA pramANe tamArAthI paNa tenA AtmA vizeSa nirmaLA mAnatA hazo kema ? rAtrinA sthira paDelA jaLamAM jaLAzrita asakhya javA jaLanI aMdara rahenArA ane jaLanA agrabhAge sthira thayelA uDaNA jIvA, tenA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 upara rAkSasIzIlAnI peThe sADA traNa maNanI zIlA jaine paDe te jaLAzrita rahelA jIvAnaM zI dazA thAya ? prazna 13 mu--rAkSasIzIlA eTale zu ? uttara--gAmanI aMdaranA tamAma jIvA rAtrinA bhAgamAM jaLa-~ jatuenI peThe ja pI gayelA hoya tenA upara rAkSasa kopAyamAna thaine eka mhoTI gAma pramANe zIlA vIdbhavIne adharathI paDatI mUke tyAre grAmavAsI jIvAnI zI dazA thAya ? tevIja dazA sutA jaLane jagADavAvALA rAkSasI zarIrarUpazIlA nice AvelAM jaLa jaM tuenI thAya. temAM te vaLI puNya ke lAbha hAyaja kayAMthI ? asaMkhya jIvAnA lohI mAMsanu` zarIra para lepana karI zarIra ane AtmAne pavitrapaNuM mAnavuM. AnuM nAma ajJAnatA nahi te bIjuM zuM ? mitro khATuM lagADaze nahi hA, A mArU' vAkaya tamArI anAdi kALanI ajJAnatA uDADavAne mAtra tamArA hiMtane khAtaraja che. paNa tamArAja zAstrathI tame kabula karazo. prazna 14 mu'--amArA zAstramAM te hAra hAra nhAvAnIja vAta che. temAM tame zuM batAvavA samartha che ? uttara--hAlamAM tamane huM ekaja savAla puchuM chuM kejle viSNuH rathale viSNuH viSNuH parvata mastake; jvAlAmAlAkule viSNuH, sarva viSNumayaM jagat // 1 // yo mahaM sarvaganaM jJatvAH, na ca hiMse kadAcinaH; tasyahaM na praNamyAmi. sa ca me na praNazyati ||2|| uparanA be bleka kayA zAstranA che ? prazna 15 muM che te| amArA viSNu purANanA temAM tame zu kaheva! mAgeA che ? AmAM kAMi nhAvA sabaMdhInA niSedha jaNAtA nathI -tathApi kAMi tamane samajAtuM hoya to spaSTA karI samajAve. uttara--pahelAja padamAM zarUAtamAMja jaNAve che ke-jaLane viSe viSNu che, eTale jaLa, sthaLa, paMta ane paryaMtanA mastake--agra bhAge, agnimAM, vAyumAM, vanaspatimAM, ane AkhA jagatmAM viSNu che. eTale AkhuM jagat viSNue bharelu che. ema mane so TakA jANIne Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 jaLa Adi koI paNa jIvanI kadApi paNa hiMsA na karavI, je mArI hiMsAmAro vinAza nahi kare tene huM paNa vinAza nahi karuM. Ane paramArtha e che ke-viSNu zabda jIva samajavA. eTale jaLa, sthaLa vagere tamAma ThekANe AkhA brahmAMDamAM jIva bharelA che. te huM ja chuM. ema jANIne kaI jIvane haNaze nahi. te jaLanA jIvene haNatAM viSNune haNanAro gaNAze ke kema ? AmAM tamane nhAvAnI jagyA kayA ThekANe rahI ? prazna 16 muM-to zuM amArA zAstramAM jaLathI dehanI zuddhi ane dehathI mananI ane manathI AtmAnI zuddhi kahI che te kharI ? uttara-te TI tamArI jIbheja kaho che. ane zAstra te mULathI ja beTI kahe che. prazna 17 muM -e amArA zAstrane eka te dAkhale batAve. uttara--, sAMbhaLo,-tamArA manusmRtimAMja adhyAya- me-ka 109 me-kahyuM che ke adbhirgAtrANi zuddhayanti, manaH satyena zuddhayati; . vidyA tapobhyA bhUtAtmA, budvi ne na zuddha yati // 109 / / pANI vaDe gAtro (zarIranA avaye) zuddha thAya che. satya vacana vaDe mana zuddha thAya che. brahmavidyA ane tapa vaDe jIvAtmA zuddha thAya che. ane jJAna vaDe buddhi zuddha thAya che. jaLa zuddhithIja thayelA deDavaDe mana zuddhi ane Atma zuddhi mAnavI te to bhramaNA che. zAstra to khullA zabdomAM kahe che ke-satya vaDe mananI zuddhi ane jJAnane tapa vaDe AtmAnI zuddhi kahI che. A sivAya zucI azucI vagerenI vyAkhyA tathA snAnAdika kane lAgu che. ane kene doSita che vagere jaina zAstra ane anya zA tamAma khulAsA Ape tema che. prazna 18 muM--eka taka utpanna thAya che ke jainanA sAdhune mATe upara jaNAvelA pANIne dezane mATe-eTale asaMkhya jIvonA rakSaNane arthe je nhAvAne niSedha che te jema pate pIvAmAM uSNa jaLathI nibhAva kare che tema uSNa jaLathI nahAIne sApha rahevAne zo vAMdho Ave tema che ? uttara-are bhAI ? jene tyAga pALave che jene brahmacaryavrata pALavuM che tene mATe zAstrakAre bahuja dhyAna rAkhavuM paDe che. jenA Adhune Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 doSita ke anya padArthanA mizraNavaDe jIva rahita pANI (garama thayA vinAnuM ThaMDuM pANI)ne te sarvathA niSedha che nhAvAne mATe tamAre je savAla utpanna thaye che, te saMbaMdhI pUrve ghaNuM kahevAI gayuM che. paNa uSNa jaLathI jaina sAdhu kema snAna karatA nathI ? tenA javAbamAM-dazaukAlika sUtranA 6 3 adhyayananI dara- kamI gAthAmAM sAro khulAso Apela che. sAMbhaLe - saMti me suhamA pANA, dhasAsu bhilagAsu ya; mavaghu sigAyato, giusrAva | dazA tamhA te na siNAyaMti, soeNa usiNeNa vA; nAvarIyaM vacce ghara', mA rUA. TI-jhAnuM nAnena rtha laMcana ricA rUAra "ati" ttasUkAM, kSatti vAcakSA pAmyamAna varupa: 'sUma:' RkSA "jhAnino' kIridrayAdyH 'ghasAsu' zuSirabhUmiSu 'milagAsuca' tathAvidha bhUmi rAnISu ca yAMstu bhikSuH snAna jalo jjhanakriyayA 'vitekana prAsukodake noplAvayati, tathA ca tdviraadhnAta: paMcama paristhAna kRti sUtrArtha: drA nAmanA 'taruM tisUtra, camA deva muktadoSaprasaMgastasmAt 'te' sAdhavo na satAnti zItena boSNe nodakena prAsukenAprAsukena vetyarthaH kiM viziSTAsta ityAha- yAvajjIvam' AjanmatrataM 'ghoraM' duranucaramasnAnamAzritya 'adhiSTAtAraH' asthaiva kartAra iti sUtrArthaH // 63 / / TIkAkAra paNa A pramANe kahe che. prazna 19 muM -uparanA mULa pADathI ke TIkAthI ame barAbara samajI zakatA nathI. mATe ame samajI zakIe tevA artha hoya to vadhAre sAruM. uttara-jenanA sAdhune ubaga jaLathI nahi nahAvAnuM zuM kAraNa ? A tamArA pUchelA praznane pachArtha A prakAre che ke-jamIna upara pRthvIne AzrIne sUma jhINuM-bArIka dhuvAdika tathA kIDI makoDI melAdika ghaNA jI rahyA hoya che, tathA nIlaNa kulaNa sevAla vanaspatinA aMkurA vagere (haMmezA nAna karavAnA sthaLe tathA cAlatI pANInI nIkanA khALIyAmAM ghaNuM samuha hoya che, tathA phATI jamIna-DIyA paDI gayelI jamIna-tathA khADA pramukhamAM tathA kacarA pramukhamAM karoLI vagere ghaNA che bharAine rahelA hoya che. te mATe je sAdhu snAna kare te Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNuM chanI virAdhanA karavAvALA thAya. kAraNake snAna karavAthI te jIvo pANInA pravAha sAthe taNAIne marI jAya, tethI sAdhupaNAne-saMyamane nAza thAya. eTalA mATe nirdoSa jaLathI-TharelA pANIthI ke uSNu-garama pANIthI paNa sAdhu snAna kare nahi. evuM jAva jIva paryata-jyAM sudhI jIve tyAMsudhI ajJAna rUpa ghara bata jainanA sAdhu grahaNa kare che. prazna 20 muM-AhA hA hA ? ? ? ke khyAla ? jyAre anya dharmanA tyAgIe-sAdhuo ane brahmacArIo snAna karavAmAM ja tapa ane vrata mAne che tyAre jaina dharmanA sAdhuo asnAnane gheravrata dhAraNa karyuM mAne che, eTale AkarAmAM AkaruM vrata mAne che. A te kevuM Azcarya ? Ane te nirNaya kevI rIte thAya ? uttara-he bhAI ! nirNaya te zAstra karI Apaze-tame muMjhAomAM sAMbhaLo, prathama brahmacArIone kevI rIte vartavuM joIe te nIcenA lokothI jaNAI Avaze. snAna mudvAnabhyaMga, nasla kezAdi sakiyA; gaMdhamAlyaM pradipa ca, tyati brahmacAriNaH // 1 // snAna, viTaNa (zarIrane sAbu pramukhe ugaTavuM) teladikathI abhaMgana karavuM, nakha,ane kezAdikane samAravA, sugaMdhI padArtho, puSpanI mALA ane dive. eTalAM vAnAM brahmacArIe tajavAM. sukhazayyA navaM vastraM, tAMbUlaM snAna maMDana; daMtakASTa sugaMdhaM ca, brahmacaryasya dUSaNA: // 2 // parghakAdika zayyAmAM sUvuM, sUkama-jhINA ane navA vastranuM paheravuM, tAMbula, snAna, ane zaNagAra, kASTanuM dAtaNa, ane sugaMdhI padArtho, ATalAM vAnAM brabracArIne dUSaNa upajAvanArAM che ema purANasAranI huMDImAM kahyuM che. kahe, bhAI, ahiMyAM brahmacArIne koI ThekANe snAna karavAne saMbaMdha jaNAya che ? snAnAdi ghaNA padArtho dUSaNa bharelA hovAthI tajavA kahyA che. prazna 21 muM-gaMgA vagere tIrthanA sthaLane mAne che ke kema? uttara-gaMgA vagere tIrthanAM sthaLane tIrtharUpe keTalAka mAne che ema ame jANIe chIe. prazva 22 muM-gaMgAdika tIrthamAM snAna karavAthI amArAM pApone nAza thAya che. ane amAro AtmA pavitra thAya che. arthAt amArA AtmAne mokSa thAya che, temAM tame zuM kahI zake tema che ? Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 uttara--bhAi ! ame je kahIzuM te tame sArI rIte jANI zakaze. te paNa zAstranA AdhArathIja jaNAvIzuM. tamArA bahuRSi matamAM aneka bhede jovAmAM Ave che te paNa tame jANatA haze! ane jANaze. ana'ta jJAnI arhat bhagavaMtano batAvelA mArga te bIjA svarUpanA che, te paNa niSpakSapAtI ane Atmahitaneja mATe che. prazna 23 su~~uparanA praznane mATe jainazAstra zuM jaNAve che ? uttara--tamArU' prazna ga'gAdi tIrthonAM snAna mATenuM che. amAre te tamAma jaLa, ga'gAsvarUpIja che, ane jaLanA snAnane te tyAgIne tamAma prakAre niSedha che te sArI rIte jaNAvI dekhADayuM, paraMtu tamArA pUchelA praznonA sabaMdhamAM jaina dharmanA "sUyagaDAMga sUtra" nA sAtamA adhyayananI 12 mI gAthAmAM kahyuM che ke:-- iga mUDhA pavati mokkhaM, AhAra saMpajjANa vajjeNaM; egeyasI udaga sebaNeNaM, hueNa ege pavayaMti mokkhaM // 1 // * a--ahIM dharma sthApanA adhikAre koI eka mukha kuzIla, darzonI ema kahe che ke- AhAreNa saMpacaka eTale lavaNu tene navA thakI mekSa che. eTale sa` rasanuM sAra lavaNa che. cata vALa viTTunA rasAskRti vanAt tathA pAThAMtare nAdAra paMca savaLa paMcavuM reDhuM AhAra' AzrI pAMca bhedavavA thakI meAkSa thAya che. te AhAra pacakanAM nAma kahe che. eka lasaNa, mItte palAMDu, trIjo karabhI eTale dugdha, ceAtheA gaumAMsa, pAMcamuM madya tathA ekeka vAdI, zItalokanA upabhoga thakI ( snAna thakI ) mekSa kahe che, koi eka vaLI hutAzana, eTale agninA hAma thakI mekSa che. ema prarUpe che, jema suvarNAdikanA maLane agni maLe che tema AtmAnA maLane paNa agnija nAza kare che. 12 // prazna 24 mu'--ApaNA viSaya ahiMyAM nhAvA saMbadhIne che te snAna sa`khazrI jainazAstra zuM pharamAna kare che te paNa vizeSe karIne jANavu joie. mATe uparanA vAdIne je savAla ke zItaleAdakanAM upabhegathI eTale snAnathI mekSa kahe che tene mATe jainazAstra zu' kahe che ? te jaNAvaze ? uttara--uparAkta sUtranI 13 mI gAthAnA pahelA paramAM ema jaNAve che ke pAka sALAvittu sthi mAtrano eTale prAtaH snAnAdike karI zabda thakI hastapAdane dhAve karI ( tathA prAtaHkALa vinA paNa snAna kriyA Adi zabdamAM levI eTale snAna zabde deza snAna tathA sarva snAna thakI.) Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 mekSa nathI, kemake pANI nAkhavA thakI tAzrita ne ghAta thAya che te mATe ema karyA thakI mokSa prApta na thAya. te viSe 14 mI gAthAmAM daSTAMta sahita jaNAve che keudgenn je siddhi mudAharaMti, sAyaM ca pAyaM udagaM phusaMtA / udagassa phAseNa siyAya siddhi, sijjaMsu pANA bahave dagaMsi // 16 // artha--jeo pANIe karI mokSa prarUpe che eTale saMdhyA, prabhAta ane cakAranA grahaNa thakI madhyAnhane viSe pANIne sparza karavA thakI (snAna karavAthI nhAvA thakI) mukti kahe che te paNa mudhA jANa; kemake udakanA sparza thakI je siddhi thAya te pANI mATe sarva kALamAM mAchalAM pramukha jI rahe che athavA jALa paNa pANImAM rahe che tene paNa mukti hovI joIe tema te thatuM nathI, kAraNa ke pANI jema aniSTa maLane haraNa kare che temaja ISTa maLa je sugaMdha dravya che tene paNa haraNa kare che. 14 macchAya kummAya sirI sivAya, maggaya ugahaga raramakha sAya / aThANameyaM kusalA vayaMti, udageNa ne siddhi mudAharati // 15 // udayaM jai kammamalaM harejjA, evaM suha icchAmittamevaM / aMdhaM vaNeyAra maNusmaritA, pANA Ni cevaM viNihaMti maMdA // 16 // artha je udakanA pa nAvA thakI mekSa thAya te mAchalAM kurmaka eTale kAcabA, deDakAM tathA sapajaLakaga, jaLacara jIva, vizeSa, jaLamANasa eTale manuSyAkRti jevA rAkSasa e sarva zragAmI thaze, te kAraNa mATe je kuzala eTale tIrthakara deva teNe e asthAna-ayukta kahyuM che te zuM kahyuM che, te ke. udaka thakI (nAna ) je mikSa kahe che te purUSa ajJAnI pApiSTa, pAkhaMDI. apamativALA jANavA, 1pa0 udaka je azubha karmarUpa maLane haraNa kare te emaja zubha eTale puNya tene paNa haraNa kare ane je puNyane haraNa na kare te karma maLa paNa apaherI zake nahi mATe je udaka thakI ( nhAvA thI ) siddhi kahe che te e vacana, IcchA mAtraja bole che, jema jAtyaMdha purUSa mArga dekhADanAra hoya te tenI pachavADe cAlavA thakI vAMchita mArga pAmIe nahi tema mukha prANI paNa dharmanI buddhie prANIene vinAzaka evA zauca mArgane sevana karatA thakA mokSa pAme nahi. ema bhagavaMta kahe che. prazna 25 muM have kAMI kahevAnuM che kharuM ? Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para uttara-hajI jarA kahevAnu che, sAMbhaLeH-- eka gAthA sAMbhaLe:-- pAi kammAi pakuvatohiM, siodagaM tu jai taM harijjA / sijjhaM ege dagasata ghAtI, musaM vayaMte jala siddhimAhu // 17 // a --je jIva prazne karI jIva ghAttAdika aneka pApa kRtya karI, ka upArjane pachI zIteAdaka eTale trisaMdhyAye pANIno sparza karI, ( snAna karI ) upArjIta kanA nAza karIne siddhi pAme to pANIne ge karI koi eka jIva ghAtaka evA mAchIgara pramukha paNa sIje te mATe je udaka [ snAna ] thakI, siddhi kahe che te mRSAvAvAda ele che. 517 paravAdIe je snAnAdikathI mekSa, yA puNya-yA dharma mAne che; tenA mATe tIMkara mahArAje nyAya yukta, niSedha kahI batAvyo, ane potAnA sAdhu mATe 21 mI gAthAnAM bIjA padamAM vicarela sadadhruva ne siLAvuM phAsuka pANIe eTale nirdoSa pANIe snAna kare te sayama thakI, dUra varte che. ema zrI tI kara gaNadhara kahe che ane ( 22 ) mI gAthAnA chellA padamAM kahyu che keH- vite binALavu thiyAnu snAna, abhyaMga, ugaTaNArdikane viSe tathA strIne viSe virati hAya eTale je strIthI nivatyAM hoya te snAna abhya'ga, ugaTaNAdikathI nivarte paNa kuzIla deSa Acare nahi nRtya : prazna 26 muM:-snAna mATe bauddha dharma zuM jaNAve che ? uttaraThIka jaNAve che, sAMbhaLeA " caritramALA pustaka 3 thI 8 33 44 ( bhAratanAM zrI ratna) graMtha 1 lo-e-bhAgamAM-kartA zIvaprasAda dalapatarAma paMDita, " prakAzaka sastuM sAhityavardhaka kAryAlaya, saMvata 1968 varSa pahelu` A pustaka 682 pAnAnu` che,-temAM pAne pa7pa me-'ratna 89-puNuikA" e nAmanAM ratnamAM lakhyuM che ke-oddha dharmanA bhikSusa MghamAM jevI rIte sArita kAtyAyana vagere moTA tattvajJAnI dharmopadezaka thai gayA che, tevIja rIte bhikSuNIsa MghamAM kSemA utpalavarNA vagere bhikSuNI thai gai che. keTaleka prasaMge moTA moTA vidvAna purUSane paNa temaNe adhikAra yukta vANIe upadeza karIne sanmArge vALyA hatA; temAMnI eka purNIikA nAmanI bhikSuNInI gAthA pAlI prathAmAMthI ahiM utArIe chIe. puNikA nAmanI bhikSuNI savAramAM UThIne vihAramAMnI bibhruNI mATe pANI bharavA nadI upara gaI hatI, tyAM eka brAmhaNa prAtaH snAna karato hato tene joine te bolI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udahArI ahasIte sadA udaka mAteri / sayyAnaM daMDabhayaM bhItA vAcAdosa mamadvitA // kassa brAhmaNatvaM bhIto sadA udaka mAteri / bedha mAnehi gattehi sautaM baMghayase bhusaM // A TADhamAM bhikSuNI saMghanA bhayathI (mane doSa Apaze evA bhayathI) pANI bharavA huM A pANImAM utaruM chuM. paraMtu te brAhmaNa ! tArA A kaMDIthI akaLAI gaelAM gAtrathI tuM A pANImAM utare che te tenA bhayathI ? ThaMDIthI tuM akaLAI gayeluM lAge che. brAhmaNe kahyuM-huM puNya karma karuM chuM ane pApane nirodha karuM chuM" e jANavA chatAM he puNikA tuM A prazna kema pUche che? je koI vRddha ke tarUNa pApa kare che te prAtaH sanAthI te pApathI mukta thAya che (e tane khabara nathI zuM ?). puNikA belI-1 he brAmhaNa! snAnathI pApamukata thavAya che e tuM ajJAnane lIdhe kahe che. 2 deDakuM, kAca, sApa, magara, ityAdi pANImAM rahenArAM sarva prANIo svarge ja javAnAM che ke zuM ? 3 bakarA mAranArA, Dukkara mAranArA, mAchalA mAranAra-kaLI, pArAdhI, cira, phAMsInI zikSA thaI hoya te mANase ane bIjA pApI lake snAna karyAthI pApa karmathI mukata thaze ke zuM ? he brAmhaNa! A nadIo je tArUM pApa viDIne laI jaze te te sAthe puya paNa laI jaze, eTale tAruM puNya paNa jaze pa mATe he brAmhaNa! je pApanA bhayathI tuM nitya A pANImAM utare che teja pApa tuM karIza nahi. amasto ThaMDIthI tArAM zarIrane dukhI zA mATe kare che ? puNikAne A upadeza sAMbhaLIne brAhmaNa saMtuSTa thayuM ane eka vastra laIne tenI pAse Avyo, ane tene kahyuM he puNikA ! te mane kumArgethI sumArge vALe mATe A vastra huM tane ApuM chuM" puNikA belI-1 he brAmhaNa ! tArUM vastra tArI pAse ja rahevA de, huM te levA IcchatI nathI. tuM je dukhathI hIte heya, tane duHkha apriya hoya. te ekAMtamAM ke loka samuhamAM tuM pApa karma karIza nahi. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 2 je tuM pApa karma kare che agara karIza to game tyAM nAsI jaIza te paNa tuM duHkhathI mukta thavAne nathI. 3 jo tuM duHkhathI baDI hoya, tane je duHkha apriya hoya te tuM buddhane zaraNe jA, ane tenA saMghane zaraNe jA, sIlanA niyama pALavAthI tarUM kalyANa thaze. A uparathI te brAhmaNa bauddhamatAnuyAyI thaye. sAthvI puNikAnA upadezathI sanmArge caDele e brAhmaNa AgaLa jatA mATe sAdhu thaye tyAre teNe udagAra kahAvyA ke pahelAM huM mAtra nAmaja brAhmaNa hato; paraMtu have kharo brAhmaNa thaye chuM. karaNa have aividha (bauddha dharmamAM). kahelI traNa vidyA jANanAro chuM. huM veda saMpanna jJAna saMpanna) chuM. huM purohita (svasti sukhanA lAbhavALe) chuM. huM snAtaka (bhakata) chuM." dhanya che pApIone satpathagAmI karanArI puNikA jevI devIone Iti. bauddhadharmanA tyAgIone paNa nhAvAno niSedha che ema upara lekha sAbIta karI Ape che. prazna ra7 muM - ziSya -jainadharmanAM ane bauddhadharmanA tyAgIomATe nahi nhAvAnA dAkhalA dalIlethI pUratA khulAsA jema kahi batAvyA temaja anya dharmanA tyAgIone mATe paNa zAstrokta khulAsA thaI Ave ta, jaina dharmanA tyAgIe kema nhAtA nathI, evI ghaNA lekanI zaMkAnuM samAdhAna thaI jAya. ane sau koI samajI zake ke tyAgI lekone nhAvAne dharma nathI. dareka dharmamAM tyAgIone nahAvAno niSedha che ema khullI rIte jaNAvavuM joIe. uttara-he bhAI ! brahmacArIne nhAvuM te dUSaNa bhareluM che,-tyaMjavA yogya che vagere pUrva kahI batAvyuM che. te anya matanA zAstronuM ja anyamatanA brahmacArIoneja mATe lakhANa che. jyAM brahmacArI zabda AvyuM. tyAM tyAga te AvIja cukyA. brahmacarya zabda tyAgane ja lAgu che. brahmacarya vinA tyAga heta nathI brahmacaryane AzrIne ja tyAgIone tyAga che. mATe tyAgIo ane brahmacArIne mATe athavA te mokSanA abhilASI Atma kalyANanI IcchA dharAvanArA game te dharmanA ho paNa snAna mATe ziva-- purANamAM ghaNo sAro khulAse Ave che. prazna 28 muM-zivapurANamAM kevI rIte snAna karavuM kahyuM che, te jaNAvaze ? Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 uttara--hAjI sAMbhaLeA zrloka. AcAra vastraM jala gAlitena, satya prasanna kSama zILanena; jJAnAMbunA snAti narohi nityaM, kiM tasya bhUya salilena kRtya // 1 // AcArarUpI vastra vaDe jaLane gALavu. te AcAra kayA ane jaLa kayuM ? ke satya, prasanna, kSamA ane zIlarUpI AcAra vaDe jJAnarUpI jaLane gALIne je manuSyA nitya snAna kare tene nadI vagere jaLanA snAnanI zI jarUra che ? te snAna tene zA mATe karavuM joie. arthAt jJAna jaLathI snAna karavuM eja tyAgIone mATe zreSTha che. prazna 29 mu-kAI ema kahe ke zAstramAM nAnAne manRtyano kahela che teA jaLa snAnathI kama maLanA tyAga kema na thAya ? uttara-A viSe zivapurANamAM kahyu che ke nodaka lina gAtropi, snAna ityena zudhyate; sanAno sromaH nAna:, sevAdhAnvaMtara: zutti. // // malina gAtra paNa jaLa vaDe ke snAna vaDe zuddha thatAM nathI teA kama maLanI zuddhi--kama maLano tyAga thAyaja kayAMthI ? karma maLa tyAga karavAne kharUM snAna te iMdriyAnuM damana karavuM teja che. te snAnathI bAhyAbhyataranI zuddhi zuci thAya che. na mRtikA naivajalaM, nApyagniH karmmazaudhanaH, zaudhayaMti budhAkarma, jJAnadhyAna tapo jalaiH ||2|| kRtikA, jaLa ane agni vaDe karmanuM zodhana thatuM nathI arthAt jaLa snAnAdikathI karmInu TaLavApaNuM eTale AtmanI zuddhi thatI nathI. kanu zodhana eTale AtmanI zuddhi karavAne jJAnI purUSA jJAna, dhyAna ane tapa rUpa jaLanuM ja snAna batAve che. ka maLano tyAga karanAra pavitra pANA tA jJAna, dhyAna ne tapaja kahela che. ( iti zivapurANe ) purANa sAra DuMDImAM. prazna 30 mu~snAna karavAthI nirmaLa thavAya ke nahi ? uttara---Aditya purANamAM teA cokakhuM kahyuM che ke atyaMta malino dehA, dehI cAtmAtma nirmalaM ubhayoraMtaraM jJAtvA, kasvazAcaM vidhIyate // 1 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyaMta malino dehA, nava zrota samanvitaM; zravate ca ahorAtraM, kathaM snAnena zuddhayati. // 2 // A zarIra che te te atyaMta malina ja rahyuM che. ane zarIramAM rahele AtmA Atma svarUpe nirmaLa che. ema jJAnI puruSa zarIra ane AtmAne aMtara jANe che. temAM zarIranI zucI kevI rIte thaI zake ? zarIra te atyaMta malina che. kAraNake purUSane nava dvAra ane strIne bAra dvAra ahe2 trI zravyA kare che. vahyA kare che. te snAna vaDe kevI rIte zuddha thAya-kevIrIte nirmaLa thAya ? arthAt snAna vaDe zarIranI zuddhi thatI nathI te Atma zuddhi te thAyaja kayAMthI ? vaLI skaMda purANamAM kahyuM che ke na zarIra malaM tvAgat, naro bhavati nirmala: manasya tu malotyakti, bhavatyaMta sa nirmalaM // 1 // zarIra uparano mela tyAgavAthI koI manuSya nirmaLa thatAM nathI, paraMtu manane mela kADhavAthIja te nirmaLa thAya che. prazna 31 muM--keTalAka kahe che ke amArA dareka zAstramAM kahyuM che kegaMgAdi tIrthanA jaLamAM snAna karavAthI karmarUpI maLane nAza thAya che ane te jIva svargagatine pAme che, mATe amAre tIrthanA jaLanuM mAhAtma vizeSa che temAM tame zuM kahe tema che ? uttara -te viSe skaMda purANa ema jaNAve che ke jAyate ca mRyate ca, jale pya ca jalokasi; na ca gacchanti te svarge, mavizuddha manormalA // 1 // jaLanI aMdara arthAt tIrthanA jaLanI aMdara rahelA che te temAMja jame che ane temAMja mare che paNa te svarge jatA nathI. kAraNake mananI zuddhi thayA vinA nirmaLa thavAtuM nathI. te jyAM sudhI mane zuddha na thAya, manane mela na khase tyAM sudhI svarga paNa jAya nahi. citta matargataM duSTa. tIrthasnAne na zuddhayati, zatazopi jaledhotaM, zurAbhaMDa mivAzuci // 1 // mRdAbhAra sahasraNa, jalakuMbha zatena ca; na zuddhayati durAcArA, snAnA tIrtha zatairapi // 2 // jenuM citta aMtargata duSTa hoya te tIrthanAM snAna vaDe paNa zuddha thatuM nathI. jema madine bhAMDa so vAra jaLe karI devAthI aMdara zuddha na Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 thAya tema aMtargata malina citta paNa tInA snAnathI zuddha na thAya hajAra bhAra mATIe sApha karI seMkaDA game jaLanA ghaDAthI dhAve te paNa jema mitarAnA ghaDe aMdara zuddha thatA nathI--ghaDAnI aMdarathI vAsanA jatI nathI tema durAcArI manuSyo tIrthanAM jaLamAM saikaDA vAra snAna kare tepaNa te zuddha thatAM nathI. prazna 32 muM koi kahe ke amArA tInA mahAtmyamAM kahyu` che ke--game tevA kRtyanA karavAvALA aparAdhI jIvA hAya, te gaMgAdi tIrthAMmAM snAna karavAthI zuddha thAya che tenu kema ? uttara--e viSe tIrthAdhikAramAM ThIka kahyu che. sAMbhaLoH~~~ AraMbhe vartamAnasya, maithunepuratasya ca kutaH zauca bhave tasya, brAhmaNasya yudhiSTiraH || 1|| kAmarAgo madonmatto, je strIya vazavartinaH; na te jalena zuddhanti, snAna tIrthe zatairapi // 2 // naH gaMgA na ca kedAraM, na prayAga na puSkaraM ; na jJAnaM na ca homazca, na tapaH na japaH kuryAt // 3 // je Ara'bhane viSe vartelA eTale jIvanI hiMsAnA karanArA, ane maithunane viSe rakata-Asakata, te kevI rIte zauca thAya ? zrIkRSNa mahArAja kahe che ke-he yudhiSThira ! upara kahelI vRttivALA brAhmaNa hAya, tepaNa te zaucapavitra kahevAtA nathI. je purUSa kAma bhegane saMge karIne madonmatta-unmatta thayelA-jenI vRtti strIne viSeja varte che, tevA purUSA jaLa vaDe te zuddha thatA nathI paNa tInA snAna vaDe paNa te zuddha thatA nathI eTale ga`gA, kedAra, prayAga ane puSkarAdikanA tI tathA jJAna, hAma, tapa ane japa karavAthI uparokata purUSo zuddha thatA nathI. prazna 33 mu~tInA snAnathI zuddha na thavAnA koi ddaSTAMtika purAvA che ? uttara--ema sAMbhaLIe chIe ke jyAre pAMca pAMDavAe mahAbhArata yuddha karyuM, ghaNAM mANasonA yuddhamAM kSaya thayA, kuTu MbanA saMhAra karyA vagere pApa lAgavAthI te pApanuM nivAraNa karavA aDasaTha tI karI te pApathI mukata thavA tI karavA javAno nizcaya karI pAMce pAMDavA zrIkRSNa mahArAja pAse Avya, zrIkRSNu mahArAje Agamananu kAraNa pRchatAM pAMDAe " Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 potAnA abhiprAya jaNAvye. zrIkRSNa mahArAje smit hAsya karI pAMDavonA utsAha baMdha na pADavAnA eka tuMbaDI ApI bhalAmaNa karI ke ahA pAMDavA ! je je sthaLe je je prakAre tame tIrthayAtrA karo teja pramANe A tuMbaDIne paNa karAvajo. pAMDava tI yAtrA karIne zrIkRSNa pAse AvyA. bAda kacerI bharI tuMbaDIne vedArI pAMDavA vagere tamAmane tIvAsI tu MbaDInI prasAdI-zeSa ApI dareka janeAe mAthe caDAvI mukhamAM mukI ke tarataja pAMDavA vagere tamAmanA mukhanA caherA badalAI gayA. tuMbaDI evI kaDavI hatI ke jenA rasa gaLA heThe utarI zake tema nahotu, tema sabhAnuM apamAna thavAnA bhayathI koi uDI zakatu' paNa nahI. AvI kaphoDI sthitimAM AvI caDelA pAMDavA vagerene mukhamAMthI egALa kADhI nAkhavAnI AjJA thavAthI mukhame sApha karI pAMDavA vagere AvIne beThA. bAda zrIkRSNa mahArAje prazna karyuM.... . prazna 34 --zrIkRSNa mahArAje pAMDavA pratye zuM prazna karyuM... ? uttara-e prazna kayu ke aheA pAMDave ! meDhAM kahANAM kema thai gayAM ? pAMDavA kahe mahArAja ! tuMbaDInI zeSa to jherathI paNa adhika kaDavI gaLA heThe utare nahi tevI tethI ame teA muMjhAi gayA. zrIkRSNa mahArAje kahyuM ke tame tamArUM pApa dhoyuM, paNa mArI tu baDInuM pApa dhAyu niha, tame tuMbaDIne tInA jaLe snAna karAvyu lAgatu nathI, tema tItha saMbaMdhI kAMi paNa kriyA karI hoya ema jaNAtuM nathI, tamArI peThe tuMbaDInA tI yAtrA karAvI heAya te tenI kaDavAza kema rahe ? pAMDavA kahe mahArAja ! jeTalI kriyA ame karI teTalIja kriyA tuMbaDIne karAvI che. zrIkRSNa mahArAja kahe te pachI tuMbaDInI kaDavAza kema na gaI ? je tu MbaDInI kaDavAza nathI gai te tamArAM karmAM paNa nathI gayAM e vAta cAkasa jANavI. prazna 35 muM--pAMDavA kahe-ahA mahArAja ! pachI amArAM pApAnuM nivAraNa kema thAya ? ame pApathI kema mukta thaie ? evuM kayuM tIrthanu sthaLa che ke jemAM snAna karavAthI amArA pApa karmonA nAza thAya ? uttara---zrIkRSNa mahArAja kahe che ke-ahA pAMDu putro ! ahe pAMDavA ! jo tamAre pApathI mukta thavu hoya te huM kahuM te sAMbhaLe. satyaM tithe tapaH tIrtha tIrthamiMdriyagrahaH sarvabhUtaDhyA sAthe, khetattIryanuvAdata / / / / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 prathama hu' tamane tInuM svarUpa jaNAvuM chuM. pApa kama`thI mukata thavAne kharU tIrtha A pramANe che. satya te prathama tIrthaM (1) bIjI tapa tIrthaM (2) trIju N iMdriyAnA nigraha karavA te tIrtha (3) ane cethrA' tI saM bhUta para dayA karavI teja AcAra tIneja huM tIrtha kahu chuM. prazna 36 mu--A cAra tImAM snAna karavAnuM to kAMi jaNAyuM nahi ke AprakAre snAna karavAthI AtmA zuddha thAya che,te paNa jaNAvavu joie. uttara-tenA khulAse paNa pAMDavA pratye zrIkRSNa mahArAje kahI batAvyeA che ke sAMbhaLe, blekaH ; AtmAnaMdI saMyama toya pUrNA, satyA dahA zILataTA dayorbhiH tatrAbhiSekaM kurU pAMDuputrAH na vAriNA zuddhayati cAMtarAtmA // 1 // rUti madAmArate. AtmArUpa nadIne viSe sAMyamarUpa pUrNa bhareluM pANI, satyarUpa ( pANI AvavAnA ) pravAha, zIlarUpI ( nadInA banne taraphanA ) taTa-kAMThAM, dayArUpa ( prANImAM caDatI ) urmi-uchALA, hIlALA, ( evI jJAnarUpI gaMgA) tene viSe ahA pAMDu putro ! abhiSeka kare ke tamArAM pApa karmono nAza thAya. paraMtu, rANunaH aMtarAtmA vANiA nazuddhayati-eTale pANI vaDe aMtarAtmA zuddha nahi thAya. arthAt jJAnAtmArUpa ga`gA nadImAM, sayamarUpa pANImAM snAna karavAthI aMtarAtmA zuddha thAya che, paNa pANIthI zuddha thatA nathI. ema mahAbhAratamAM-tirthAdhikAre kahela che. ( purANu sAra huMDImAM. ) prazna 37 muM--tIrthAdi karavAvALAne kAMika to phaLa hovuM joIe ke nahi ? zuM amArA pUrvAcAryAM tInuM mAhAtmya vRthA kahI gayA haze ? uttara--te viSe bhAgavatamAM dazama skaMdhamAM sArU kahyuM che sAMbhaLe zlokaH yasyAtma budhdi kuNape tridhAtuke svadhIH kalatrAdiSu bhaumaijyadhiH ; yastArthabuddhiH salilena karhacit. janeSvabhijJeSu sa eva govaraH // 1 // traNa dhAtu (vAta, pitta ane kapha) nuM baneluM je zarIra tene viSe jenI Atmabuddhi che, zrI putrAdikane viSe jenI mArApaNAnI buddhi che, ane pachyAdika pRthvIthI utpanna thayelAM padArthaoNne viSe jenI pujananI buddhi che, ane nadI Adi jaLAzayane viSe jenI tIrtha buddhi che. AvI buddhivALA manuSyo jJAnI purUSAnA vRMdamAM kevI UbhA pAme che ? to ke Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema gAyanA ToLAmAM gadheDa zobhA ne pAme tema jJAnIonI sabhAmAM upara kahelA buddhivALA zabhA pAme. vaLI gItA sAramAM paNa kahyuM che ke zleka - tIrtheSu pazuyajJeSu, kASTa pASANa mRNmaye; pratimA manunA, te na mUDha taHT. ? tirthane viSe, pazunA yajJane viSe, kASTa pASANa mATI Adi prati- mAne viSe jenuM mana pravarte che tevA manuSyanI cetanA mUDha thaI gayelI samajavI. (iti purANu sAra huDI.) prazna 38 muM-koI ema kahe ke amArA zAstramAM gaMgAdi tIrthonA snAna vaDeja zuddha thavAya che tenuM kema? uttara-te viSe paNa purANa sAramAM kahyuM che ke kalekaH citaM zama damaH zuddhaM, vadanaM satyabhASaNaiH; trAdi krAi, in vinAnA che ? zama, dama, kSamA ane indriyone davA) vaDe karIne jeNe cittanI vRttine zuddha karI che, satya belave karI mukhane pavitra karyuM che ane brahmacaryAdike jeNe kAyAne zuddha karI che. AvA purUSe gaMgA vinA sadAya zuddha ne pavitra ja hoya che, tene koI gaMgAdi tIrthonI jarUra paDatI nathI. prazna 39 muM zuci keTalA prakonI che ? uttara-zuci be prakAranI che. eka divya zuci ane bIjI bhAvazuci. prazna 40 muM dravyazuci ane bhAvazucinuM svarUpa zI rIte che ? uttara-sAMbhaLe. zucirbhUmigataMtoyaM zuci nArI patitratA; zuci dharma paro rAjA, brahmacArI sadA zuci // 1 // bhUmigata jaLa te sadAya zuci gaNAya che, vyavahAramAM tene koI niSedha karatuM nathI, mATe zuddha gaNAya che, pativratA nArI te paNa zuci eTale pavitra gaNAya che, dharmiSTa rAjA te paNa zuddha ne pavitra gaNAya che. ene brahmacArI to sadAya zuci che-sadAya zuddha ne pavitra gaNAya che, cAra prakAranI zucimAM pahele bela dravya zucinene upalA traNa bela bhAvazucinA. prazna 41 muM--azuci keTalA prakAranI ne tenuM svarUpa zI rIte che ? te paNa jaNAvazo ? Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 uttara--azuci paNa cAra prakAre kahI che te e ke leka:ashucikrunnaahiinN, azuci nitya maithunaM; azuci paradravyeSu, azuci paraniMdA bhavet // 1 // dayAhIna-dayA rahita purUSa 1 nitya maithunanA sevavAvALA 2 para dravyanA luMTArA-yA para dravyanA icchanArA 3 ane pArakI niMdAnA karanArA 4 A cAre purUSo sadAya azucimaya-apavitraja che. prazna 42 muM--zoca keTalA prakAre thAya che te jaNAvaze ? uttara--zauca pAMca prakAre kahyuM che te sAMbhaLeA zrlokaH-~ satya zaucaM tapaH zaucaM, zaucamidriyanigrahaH sarvabhUtayA zaurja, nacha zauna tu vaiSama || ? | ititIrthAdhikAre ( purANusAra huMDI ) (1) satya, (ra) tapa, (3) iMdrIyAnA nigraha, ane sarvAM prANI-bhUtapara dayA (4) ane pAMcamuM jaLa zauca, A pAMca prakAranA zaucamAM pahelA cAra bhAva zauca che, ne pAMcame jaLa zauca kahyo te dravya zauca che. prazna 43 muM-dravya zauca ane bhAva zaucamAM zuM taphAvata ? uttara--sAMbhaLeA-dravya zauca ane bhAva zauca nIce pramANe che, zloka jalasnAne malatyAgo maMtrasnAne sadA zuci tapanAne karmannati jJAnasnAne paraM padaH // 1 // jaLanA snAna vaDe mAtra zarIra uparanA melanAja tyAga thAya che, bhagavat smaraNarUpa -parameSThinA dhyAnarUpa maMtranA snAna vaDe bAhyAbhyaMtara sadAjhuci-sadA pavitraja hAya che, taparUpI snAna karavAthI karmonA nAza thAya che. ane jJAnarUpI snAna vaDe paramapadanI prAptI thAya che. jaLa snAna te dravya snAna che. bAhya snAna che tethI te zarIra uparanA melanAja tyAga thAya che, tethI kAMi AtmA pavitra thatA nathI. AtmAnI pavitratA mATe tA bhAva snAna ke je bhagavat smaraNa maMtra snAna ( koi leAkamAM maMtra ne ThekANe zIla snAna paNa kahe che) tapa snAna ane jJAna snAna eja AtmAne zuddha karanAra-pavitra karanAra-nirmaLa karanAra kahyAM che. dravya snAna te ka baMdhano hetu che. ane bhAva snAna te karma baMdhathI mukta thavAnA hetu che. dravya zauca ane bhAva zaucamAM ATalA taphAvata che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 44 muM-jananA sAdhu jyAre dravya snAna (jaLa snAna) karatA nathI te bhAva snAna kevI rIte kare che? eka te te jaNAve ? uttara-jainanA sAdhu bhAva snAna be prakAre kare che. eka deza snAna ne bIjuM sarva snAna ? prazna 45 muM -deza snAna kevI rIte ne sava snAna kevI rIte kare che te te jaNAve ? uttara--jyAre bhikSArthe ke deha ciMtAdi kAraNe pitAnA mukAmathI bahAra jaIne pAchA Ave tyAre jatAM AvatAM ajANapaNe (kIDI kuMDuM adinI virAdhanA thaI hoya ) pApa lAgyuM hoya te pApane TALavAne mATe IriyAvahInuM pratikramaNa karavAmAM Ave che. ane lAgelAM pApanA prAya zcita gamanAgamananI citavaNarUpa IriyAvahInA pAThane kAusagga-eTale kAyAne thatA upasarga sahana karavAne tapa. te e rIte ke amuka samaya sudhI aDela vRti e dhyAnArUDha banI-zarIrane halAvyA calAvyA vinA sthira-sthAya vRrti e Atma citavaNA karI lAgelA pApanI mAphI ma gavI te jInI kSamA cAhavI. ane AtmAnI sAkSIe paramAtmA siddha bhagavaMta yA tIrthakara deva yA gurU mahArAjanI samakSa be hAtha joDI lAgelAM pApanI AlecanA karI lAgelAM pAparUpa maLane tyAga karavArUpa deza snAna jANavuM. dRSTAMta tarIke -jema vyavahAramAM hAthapagAdi ke amuka aMgane cheDA jaLathI sApha karavAmAM Ave che. ane vyavahAramAM zuddha gaNAya che. tema apa vakhatanuM a5 pApa TALavAne mATe iriyAvahInA prattikamaNarUpa dezasnAna kahyuM prazna 46 muM-jananA sAdhune bhAvathI sarva snAna karavAnI vidhI kevA prakAranI che te paNa jaNAvaze ? uttara-jananA sAdhune bhAvanAne haMmezAM be vakhata karavAmAM Ave che. eTale AkhA divasanI aMdara sUryodayathI sUryAsta sudhImAM potAnA vrata niyama saMyama dharmane viSe mana, vacana ne kAyA vaDe aticArAdika deSa lAgelA hoya, athavA halaNa calaNAdi kriyAthI kaI paNa jIvanI virAdhanA thaI hoya upaga zUnyathI yA pramAdane vaza ke potAnI bedarakArIthI kAMI paNa pApa. ajANapaNe sevAnuM hoya tenI zuddhine mATe sAyaMkAla-saMdhyA samaya pratikramaNa karI rAzI lakSa jIvonI mAMhelA keI paNa jIvane aparAdha karyo hoya tenI anaMtajJAnInI sAkSIe mAphI mAgI AtmAne nirmaLa kare te jaina dharmanA munione sAyaMkALanuM snAna jANavuM. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 have sUryAstathI sUryacaMdaya sudhImAM rAtrInA samayamAM halana calanAdi kriyAthI tathA nidrAvasthAmAM aMgeApAMga pheravavAthI temaja svapnAvasthAmAM kAMi doSa lAgyA hAya, tathA rAtrinA je niyame pALavAnA heAya temAM zUnya upayega thavAthI, tathA pramAda vaze kAMi paNa aticArAdi doSa lAgyA hoya, athavA jA, mAMkaDa vagere koI jIva caMpANA hAya, duHkhI thayA hAya yA maraNa pAmyA hoya ityAdi ajANapaNe kAMI paNa doSa lAgyA hoya te pApanA nivAraNa mATe prAtaHkALanu pratikramaNa karI AtmAne nirmaLa karavAnu jainanA sAdhune prAta:snAna kahyuM che. A, be vakhatanuM snAna jyArathI dIkSita thayA tyArathI jIvita paMta avazyameva karavAne anaMtajJAnI tItha ka mahArAjanuM pharamAna che, ane jaina muni paNa hamezAM bhAva snAnathIja ni La thAya che. manusmRtimAM paNa kahyu` che keH purvI saMdhyAM japaMstiSThannaizameno vyapohati / pazcimAM tu sAmasIno malaM hanti divAkRtam // adhyA 2 zrloka 102, artha prAtaHkALe ubhA rahIne gAyatrInA japa karanArA purUSa potAnAM rAtrimAM karelAM pApano nAza kare che. ane sAyakALe esIne gAyatrInA japa karanArA purUSa divase karelAM pApane nAza kare che. A kSekanI phUTanoTamAM lakhe che ke:-A zrlAkamAM pAta:kALanI saMdhyA karavAthI rAtrinAM ane sAya'kALanI saMdhyA karavAthI divasanA pApano nAza thAya che, ema kahyu` che keHte parathI ema samajavAnu' nathI ke, manuSyA je je pApa kare che, te badhAM saMdhyA karavAthI nAza pAme che, jo ema heAya teA pachI brahmahatyAdika mahA pApAne mATe zAstramAM kahelAM prAyazcitA niraka thai paDe, mATe A zlokanuM tAtparya evuM che ke, rAtre zayyAmAM ALeTatAM mAMDa, cAMcaDa vagere marI jAya tathA divase uThatA besatAM ane hAlatAM cAlatAM aANatAM je kaMi jIvahiMsA thai jAya, tevAM sAmAnya pApai| saMdhyA va`danathI nAza pAme che, ane buddhithI vRddhi thAya che. prazna 47 muM--ajANapaNAmAM lAgelAM pApane TALavAne mATe e vakhatanA pratikramaNarUpa bhAva snAnathI nirmULa thavA jaNAvyuM te te barAbara che paNa jANapaNAthI thayelAM pApane TALavAnA zeSa upAya ? uttara--jANatAM thayeluM pApa gurU samakSa jAhera karI, gurU te pApanA nivAraNa mATe je prAyazcita Ape te pramANe japatapAdi karavAthI jANu paNAmAM thayelAM pApanu nivAraNa thAya che, arthAt te pApathI mukta thavAya che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 48 muM-jaLa snAnathI jIvahiMsA sivAya bIjI koI nukasAnI che ke zAstrakArane tene niSedha karavA vizeSa jarUra paDe che. uttara-hA, cha, meTa deSa che. te doSa e che ke, sAdhu nAma dharAvanArA tyAgIo, ane brahmacaryavrata pALavAvALA brahmacArIo game te matanA hoya te tamAmane mATe snAna je che te teonA brahmacaryone bhaMga karavAne madadagAra che, mATe dareka zAstramAM snAnane niSedha karela che. prazna 49 muM -e koI prAmANika glaeNkabaMdhI dAbale che ke, je vAta tamAma kabula kare ? - uttara-kAmazAstramAM kAmane-viSaya vikArane pradIpta kare tevA strInA seLa zaNagAra kahyA che temAM pahele zaNagAra snAna karyo che, ane purUSanA soLa zaNagAramAM mastakane caherokSarI] karyA bAda snAnanuM ja AgevAnapaNuM kahyuM che. A uparathI ema nizcaya thAya che ke -tyAgIo, brahmacArIone snAnane niSedha che. prazna pa0 muM-strI ane purUSanA goLa zaNagAra viSe lebaMdhI hoya te jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLo, seLa zaNagAra viSe. - zArdUla vikrIDitama. Adau maMjana cArU cIra tilaka, netrAMjanaM kuMDalaM, nAzA mauktika puSpahAra kuratnaM jhaMkArakA nepuraM; aMge caMdana lepa, kuMcakamaNi kSudrAvalI ghaMTIkA, tAMbUlaM karakaMkaNaM caturanA zRMgAra strI SoDaSa H // 11 // ane keI graMthamAM A rIte paNa 16 zrRMgAra kahyA che - (1) pIThI veLIne nahAvuM, (2) sApha kapaDAM paheravAM, (3) hAthe page meMdI (ala), (4) zira keza samAravA. (5) caMdana kelaranI ADa athavA cAMdale, (6) AbhUSaNa-ghareNa, (7) mukhavAsa-tAMbula, (8) sneha -madhura svare gAyana, (9) aMjana-netrAMjana, (10) kaTAkSa-vAMkI najare jovuM, (11) madhura bhASaNa, (12) maMda hasavuM. (13) cittane viSe caturAI, (15) haMsa gaja gAminI, (15) prativratA, (16) kiDA, e 16 strInA gAra. have purUSanA 16 zRMgArane ka nIce pramANe che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSauraM manjana cAru cIra tilakaM gAtraM sugaMdhA cinaM, karNe kuMDala mudrikA ca mukuTaM pAdau ca carmocitau; haste khaDga paTaMbare kaTI chUrI vidyAvinodaM mukha, tAMbUlaM mati zIlatA caturatA zRMgAra teSoDaSaH // 2 / / A prakAre purUSanA soLa zRMgAra kahyA che. temAM eTaluM ja jANavAnuM che ke strI ane purUSanA seLa zRMgAramAM AgevAnapaNAmAM snAna mukhyatve kaheluM che, te snAnathI mAMDI soLe zaNagAra madane utpanna karanAra ane kAmane dIpAvanAradIpta karanAra, jema agnimAM vRtta nAkhavAthI agni pradIpta thAya che tema viSayAzakata strI purUSane snAnAdi seLe zaNagAra kAmarAgane, viSayane pradIpta kare che, mATe yati- sAdhu-tyAgI-brahmacArIne snAna sarvathA varjita che. . prazna 51 muM-snAnathI kAma dIpta thAya che. madane utpanna kare che e zAstrokata dAkhale hoya te jaNAvaze ? uttara juo, jaina sUtra sUyagaDAMgajI adhyayana 7 me gAthA caudamInI TAkAmAM-bAbuvALA chApela pAne 339 me kahyuM che ke yatInAM brahmacAriNA mudakasnAnaM dopAyaiva // tathA coktaM snAnaM mada darpakaraM kAmAMgaM prathamaM smRtaM; tasmAnkAmaM parityajya na ca snAMti dame ratAH // 1 // yati-sAdhu ane brahmacArIne udaka-jaLa snAna je che te doSa bhareluM che. kAraNa ke snAna te kAma ane madane dIpta karatA che. kAmanA saLa aMga che temAM snAna paheluM aMga ke je kAmanI smRtine karanAra che, teTalA mATe kAmane tajavAvALAe nacasnAna snAna karavuM nahi. paraMtu indrione damavAmAM rakta rahevuM. kaho have kAMI kahevAnuM che? tyAgIone ke brahmacArIne snAna karavuM kaI prakAre ucita gaNAya tema che? jaina dharmanA tyAgIo ane anya dharmanA tyAgIo, brahmacArIo, brahmacarya vratanA pALavAvALA game te matanA hoya tene snAna draSya ane bhAve doSita kartA che, ema baMne pakSanA zAstrothI siddha thAya che, tamAma dharmanAM zAstro snAnano niSedha kare che. ema ApaNe ghaNu dAkhalA-dalIlathI nirNaya karyuM, te paNa praznArane je zaMkA hoya te pragaTa karavI. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna para mu--ga'gA mahAtmyamAM kahyu` che ke zrlAkaH gaGgA gaGgeti yo brUyA dhojanAnAM zatairapi; mucyate sarva pApebhyo viSNulokaM sa gacchati // 1 // je sekaDo sahasra koza dUrathI paNa gaMgA gaMgA kahe te tenAM pApa naSTa thaine te viSNu leAka arthAt vaikuMThe jAya che tetu` kema ? uttara--e pramANe satyArtha prakAzamAM lakhyu che kharUM. tenA uttara dayAna dajIe evA prakAranA karyAM che ke-A zloka pApa purANanA che. mithyA hAvAmAM zI zakA ? kemake gaMgA gagA kahevAthI pApa kadI paNa chUTatAM nathI jo chUTatAM hAya te| duHkhI kAi rahe nahi ? ane vaLI pApa karavAthI kei paNa Dare nahi, jemake AjakAla pApa lIlAmAM pAya vRddhi pAmatu` rahyuM che. mUDhone evo vizvAsa che ke ame pApa karI tItha yAtrA karIzu te pApothI nivRtti thai jaze. eja vizvAsa para pApa karIne A lAka ane paraloka nAza kare che; paraMtu kareluM pApa tA bhogavavu ja paDe che. prazna 53 muM--te koi tIrtha satya che ke nahi ? uttara--( uparanA praznanA uttaramAM yAna dajI kahe che ke A prakAranAM tItha' satya che. ) vedAdi satya zAstronu bhaNavuM, bhaNAvavuM, dhArmika vidvAnonA suga, pAropakAra dharmAnuSThAna yogAbhyAsa, nirbera, niSkapaTa, satya bhASaNa, satyanuM mAnavuM, satya karavuM, brahmama sevana a cAya, atithI, ane mAtA-pitAnI sevA, paramezvaranA stutI, prArthanA, upAsanA, zAnti, jItendriyatA, suzIlatA, dharmayukta purUSA, jJAna, vijJAta Adi zubha guNa karma duHkhothI tAravAvALA hAvAthI e tIrtha che ane je jaLa ane sthaLamaya che te .' ++ tIrtha kadA nathI thai zakatA, kemake " nanA caitanti tAni tIrthAni' manuSya jeNe karIne duHkhothI tare che tenu nAma tI che. jaLasthaLa tAraka nathI kintu murADI mAranAra che. pratyuta naukA AdinuM nAma tI thai zake che, kemake enAthI paNa samudraddine tarAya che. samAna tIrthe vAsI // 1 // a0 namastIthIya 2 || cattuH 26 || [ % { o 08 / je brahmacArI ane AcAya eka zAsane sAthe sAthe bhaNatA hAya te sasIsamA tItha sevI hAya je vedAti zAstra ane satya Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ST bhASaNAdi dharma lakSaNamAM sAdhu hoya tene annAdi padArtha ApavA ane temanI pAsethI vidyA levI ItyAdi tIrtha kahevAya che. iti satyArtha prakAza. / ekAdaza samullAsaH in prazna pa4muM-kharUM tIrtha kayuM mAnavuM ? uttara-kharuM tIrtha ane kharUM svarUpa pUrve sArI rIte vistArathI kahevAya gayuM che, te paNa kharUM tIrtha jANavAnI IcachA hoya te prathama tamArAja matanA AdhAre "atitya purANa" mAM je pramANe kahyuM che te pramANe ahiMyAM jaNAvuM chuM. sAMbhaLo leka:-- jaMgamaM sthAvaraM caiva, dvividhi tIrtha mucyate; jaMgamaM RSaya stIthai, sthAvaraM taM niSevate // 1 // ahiyAM be prakAre tIrtha kahevAmAM AvyAM che. eka jaMgama tIrtha ane bIjuM sthAvara tIrtha. jaMgama tIrtha te RSio pate; ane sthAvara tIrtha te trASio jenuM sevana kare che te. prazna papa muM-jaMgama tIrthanuM svarUpa jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLe-AvA guNavALAne jaMgama tIrtha kahevAmAM Ave che.-kaleka-- ahiMsA satya masteyaM, brahmacarya susaMyamaH / / bhikSAvRtI ratAye ca, taM tIrtha jaMgamaM smRtaM // 2 // ahiMsA, satya, adAvata, brahmacarya. uttama prakArane saMyama ane bhikSAvratine viSe rakata ATalA guNavALA hoya tene jaMgama tIrtha kahIye. prazna pa6 muM--sthAvara tIrthanuM svarUpa zuM ? uttara- agAdha vimale zuddhe satya zIla samaM hRde : sthAtavya jaMgama stIrthe, jJAnArjavadayAvarai : jaMgama tIrthanA hRdayarUpI drahamAM agAdha nirmaLa ane zuddha satya. zIla, sama, jJAna, Arjava ane dayArUpI saMpurNa jaLe sthAeM kahetAM bharela tene sthAvara tIrtha kahIye. eTale jaMgama tIrtha te kRSi ane temAM rahelA guNo te sthAvara tIrtha, arthAta satya, zIla, amadama, jJAnArjava ane dayArUpa jaLamAM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hamezAM Si loko snAna karI sadA zuddha ane pavitra ja rahe che. tene koI bAhya jaLanI jarUra paDatI nathI. iti atitya purANe ( purANa sAra huMDI). bramanAzaka-paramArtha darzana thI AvRtti saM. 161 AtmAnaMdajI kRta pAne 194me kahyuM che. ke- tIrthAdi mAnavAvALA te mahA mukha che. ema tIrthAdiniSedhanA lekamAM kahela che ane bhAgavatanA lekanA arthamAM lakhela che ke nadI, nALAM, parvata ane makAnamAM tIrthane samAveza kare che, te manuSya paza je (baLada) che ema kahela che. prazna pa7 muM--tIrtha jAtrA viSe jaina dharmanA zAstramAM kAMI jaNAve uttara-jaina dharmanA zAstramAM e viSe ghaNI bInA che. prazna pa8 muM-tame tIrtha jAtrA mAno che ? uttara---hA, jI. ame tIrtha yAtrA mAnIe chIe. prazna 59 muM--ame te ema mAnIe chIe ke jaina leka tIrtha yAtrA mAnatA nathI, ane temanAM zAstramAM tIrtha yAtrA saMbaMdhI koI paNa hoya tema jaNAtuM nathI. have jyAre kaho cho ke ame tIrtha yAtrA mAnIe chIe te te tamArA sUtrathI jaNAvaze. uttara-sAMbhaLe. bhagavatIjI sUtra zataka 18me uddeza 10me tamArI ja peThe zrI mahAvIra paramAtmAne semIla brAhmaNe yAtrA saMbaMdhInuM pUcheluM prazna kimaMte ? he bhagavaMta tamAre yAtrA kaI? tyAre bhagavaMta kahe somilA jaM me tava niyama saMjama sajjhAya / jjhANAva saggA mAdIemu joemu jayaNA setaM jattA // he mIla je amAre tapa, niyama, sayaMma, sajhAya, dhyAna ane Avazyaka ityAdikane viSe yoganuM joDavuM, tenuM yatana karavuM. chakAya jIvanI yatanA karavI te yAtrA kahIe. e prakAre somIla pratye mahAvIre jaNAvelI yAtrA. prazna 60 muM -A viSe bIjo dAkhe che ? hoya te jaNAve. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tehi uttara--sAMbhaLeA. zrI jJAtAjI sUtra adhyayana 5 me zrI thAvara cA putre aNagAra pratye sukadeva parivrAjake prazna karyuM ke natamamaMte he pUjaya tamAre yAtrA che ? tyAre sthAvaracA putre aNagAre uttara ApyA ke jIyonajJAtime ! he suka ! amAre yAtrA che ema uttara dvIdhA : tarNa se sue thAvacA puttaM evaM vyAsI sekitaM maMte jattA ? suyA jaNaM mama NANe daMsaNa caritta tava saMjama mAiehiM joehiM jayaNA seyaM jatA. tyAra pachI te suka parivrAjake thAvaracA putra aNagArapratye e prakAre pUchyu ke he pUjya tamAre kai yAtrA che ? tame kevA prakAranI yAtrA mAnA che ? tyAre thAparacA putra aNagAre kahyuM ke he suka ! je amAre jJAna, darzIna, cAritra, tapa, saMyama ityAdikane yoge karI yatana karavuM. yakAyanI yatanA karavI tene ame yAtrA kahIe...jaina sUtromAM upara kahyA pramANe yAtrA kahI che. A bhAvayAtrA jaina yA jainettara game te kare tenA AtmA nirmaLa thAya che. prazna 61 mu--jaina sUtramAM tItha saMbaMdhI kAMI jaNAvyuM che ? uttara--hA, jI, sArI rIte jaNAvyu che. prazna 62 muM--tame tItha kone kaho cho ? uttara-tIra nAma kAMTho. tha nAma tyAM rahela te tI. prazna 63 muM--zenA kAMTo ? nadInA, kuvAnA, saraiAvaranA ke samudranA ? ene kAMThe ghaNA jIvo rahelA hAya, ghaNA padArtho rahelA DeAya e badhAne tIrtha mAnavA ? uttara --tI be prakAranAM che. eka dravya tIrtha ane bIjI bhAva tIrtha, prazna 64 mu--dravya tIrtha kone kaheA che ? uttara--upara kahelA natI. kuvA, kuMDa, vAva, sarevara ne samudra ke je tIrtha rUpe manAya che te dravya tIrthaM che te tItha AtmAne malIna kartA che. te tIne kAMThe rahelA nadI pramukhamAM paDelA taNAine mRtyu pAmelA nAnA moTA ghaNA jIvA nAza pAmatA joie chIe ane sAMbhaLIe paNa chIe, te tI tA kutI kahevAya. prazna 65 muM--te pachI bhAva tI kone kaheA che ? te svarUpa jaNAvo, te jANIe te kharA. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 uttara bhAva tInuM svarUpa jJAnI purUSoe evA prakAre jaNAvyu che ke saMsArarUpa samudrane tarIne pele pAra sAme kAMThe stha nAma rahelA icchIta vastunI prAptine mATe eTale mekSa sukhanI prAtyine mATe muktipurI javAne mATe tatpara thayelA tene bhAva tItha kahela che. prazna 66 muM----bhAva tInA adhikArI koNa ? uttara-bhagavatIjI sUtranA 20 mAM zatakanA 8mA uddeze zrI mahAvIra devanI dRSTie AvelA sAdhu sAdhavI zrAvakane zrAvikA A cArane tI kahyA che. tehune mekSa gAmI kahyA che. saMsArarUpa samudrane tarIne pAra pAmanArA kahyAche, eTale mahAvIranA pharamAna pramANe vanArA cAre tI mAkSanA adhikArI che mATe tene bhAva tItha kahela che. prazna 67 muM----tIrthAMmAM te| snAnanI khabata Ave che ne AmAM kAI snAnanI vAta AvI nahiM tenu kema ? uttara--je temanA vrata, niyama, tyAga, vairAgya, japa, tapa, jJAnAdi guNArUpa bhAva jaLe snAna karI aticArAdi doSAvALA karUpa maLanA tyAga karavA temanA guNArUpa jaLamAM nhAvu te bhAva snAna che. AmAM prathama kahelA ja gama tIrtha ane sthAvara tIrthanA samAveza thai jAya che. prazna 68 suM mAnA artha ema thAya che ke jainanAja sAdhu sAdhavI zrAvaka ane zrAvikA teja tImAM gaNAya, bIjA nahi A vAta prema sa'bhave ? uttara--A vAkaya vastunuM svarUpa samajyA vinAnu` che. prathama jainane artha jAANA ke "yatIti jaina " je indri jaya meLave, indriyAne jIte arthAt karmarUpI zatrune jIte te jana ane teja pramANe parAkrama karanArA te jaina. tame iMdriyAne jato, karmarUpI zatruo para jIta meLave! to tame paNa janAja che. jenamAM evA bheda bhAva nathI ke brAhmaNa tare ne cAMDALa na tare, cAMDALamAM tInA guNe! hAya tA te paNa tare. game te vyaktimAM tInA guNA heAya te mahAvIranI draSTie te jainaja che. prazna 69 muM--ahIMyAM eka tarka utpanna thAya che ke jayAre saMsArarUpI samudra taravA te nAva vinA kevI rIte tarI zakAya ? mATe ahIMyA nAvanI jarUra paDaze. kharI, te sa`sArarUpa samudrane taravAne mATe nAva kai batAvA tema che ? Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 uttara-bhAI ! amArA sUtramAM be prakAranI nAva kahI che. eka chidravALI nAva, ane bIjI chidra vinAnI nAva. temAM je chidravALI nAva samudramAM pAra gAmI na thAya, ne chidra vinAnI nAva te pAra pAme. prazna 70 muM-saMsArarUpa samudrane pAra pAmavAmAM vaLI chidravALI nAva kaI samajavI ? uttara-mithyAtva, avata, pramAda, kaSAya, azubha ga, jIvahiMsA, asatya bhASaNa, adata, corI, maithuna, abracarya, ane parigrahanI tIvra IcchA, tathA niMdA, jhera, vera, IrSA vagere muktinI prApti karanAra manuSyanA zarIrarUpa nAva te chidrarUpa che. evA chidrovALA nAva pAra te na pAme, paNa nAva tene calAvanAra nAvika ane aMdara nAvamAM beThelA utArUo sarva samudranA taLe jaI bese, ema sUyagaDAMga sUtro jaNAve che. prazna 71 muM-sUyagaDAMgasUtra nAva viSe zuM jaNAve che ? uttara-sAMbhaLe. sUyagaDAMgasUtranA pahelA adhyayananA bIjA uddezAnI 31-12mI gAthAmAM kahyuM che ke - jahA assAviNiM NAvaM, jAi aMdho dustahiyA icchaI pAramAgaMtuM, aMtarAya visIyaI // 31 // evaM tu samaNA ege, micchadihi aNAriyA ; saMsAra pAra kaMkhI te saMsAraM aNupariyaTRti ttivemi // 32 // artha- jema chidra sahita evI nAva, tene viSe jAti aMdha eTale janmAMdha purUSa caDIne pAra pAmavA vAMche paraMtu pAra pAme nahi, kiMtu a tarAle eTale vacamAMhe te buDI jAya tyartha : / 31 I have e chAta darzanIo sAthe meLave che. jema sachidra nAve caDyuM ke aMdha purUSa pAra pahoce nahi tenI pere koI eka zramaNa ( sAdhu nAma dharAvana ) te mithyA draSTi eTale jaina praNita dharma thakI viparIta draSTi tathA anAcArI te potAnA darzanane anurAge (aneka prakAranA A sevatA, ) saMsArane pAra pAmavAne vahe che. paraMtu te saMsAra mAMheja janma jarA maraNAdi aneka gatine viSe kaleza anubhavate anaMta kALa sudhI te paribhramaNa kare. te mokSa sukhane te pAmeja kayAMthI ? ema jJAnI purUSa kahI gayA che. Ane paramArtha e che ke dharmarUpI pATIyAthI rahela zarIrarUpa nAva ane Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara dha gurU athavA jIvarUpI nAvaDIo zAstramAM kaheva che; eTale je dharmImAM pAMca indrione viSaya kaSAyArdike peSaNarUpI chidrovaDe zarIrarUpI AzrayavALI nAvamAM ajJAnI-jAtyAMdharUpa nAvika tathA jIva ane tenA Azrita AzravavALI nAvamAM beThelA, pAra pAmavAnA badale madhya samudrarUpa saMsAramAM taLe jaine esavArUpa adhatimAM gothAM khAya che. paraMtu icchita nagararUpa mokSa nagarIne prApta thatA nathI. arthAt AzrayarUpa chidromAMthI pApa karma - jaLanA pravAha AvavAthI--tenA bhArathI upara kahelI naukA ane temAM beThelA tamAma rUpa madhya samudranA taLAMne svAdhIna thAya che. mATe tevI nAvane Azraya levA nahi ema zAstra jaNAve che, prazna 72 muM--zAstramAM kevI nAvanA Azraya levA kahyuM che? ane kevI nAvathI pAra paheAMcAya che ? te jaNAvaze. uttara--uttarAdhyayananA 23mA adhyayanamAM A prakAranI nAva kahI che te sAMbhaLe!--- gAyA. jAu AsA viNI nAvA, nasApArassa gAmiNI; jAni rAssAvi NInAvA, sAupArassa gAmiNI // 71 // ahiMyAM kezI svAmIe nAva saMbaMdhI pUchelA praznanA uttaramAM gauttama gaNadhara kahe che ke je nAva AzravavALI eTale zrAviNI ( gAbaDAvALI-chidrAvALI ) che te pAra pahoMcaze nahi; paNa je nAva nizrAviNI ( chidra rahita ) che te samudrane sAme tIra paheAMcI zakaze-eTale Athava-rUpa chidra rahita nAva pAra paheAMcI zake. prazna 73 muM~evI kai nAva ke je nAvamAM besavAthI icchita sthAnake--mAkSa nagarIe sahIsalAmate pahoMcI zakAya ? evI nAva kai ? ne temAM besIne pAra pAmanArA koNa ? uttara--Aja adhyayanamAM kezI svAmIe gauttama pratye kahyuM che ke evI nAva kai ke jemAM beThe pAra pAmIe e praznanA uttaramAM gauttama gaNadhare nIce pramANe kahyu che ke gAthA. sarira mAhunAvitti, jIvo buccara nAviu ; saMsAro a navovRttI, jaMtaraMti mahesiNo // 73 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIrarUpI nAva che, jIvanarUpI nAvika che. jIva te nAvanA khelaNahAra che, ane saMsAra ( bhava-bhramaNa ) rUpa samudra che; evA sa'sAra samudrane maharSieja tarI zake che, ane tevI nirAzravI nAvamAM beThelA maharSinA AzritA paNa sa'sAra samudrane pAra pAmI muktipurIe dAkhala thAya che. 95 prazna cha4 muM--saMsAra samudra taravAne nAvanuM svarUpa kharAkhara batAvyuM paNa hajI tIrtha saMbaMdhInI vAta adhara che te! jyAre tame tI mAnavuM kabula kare che. te tamAre evu tInuM kayu sthaLa che ke jemAM nhAvAthI kama maLanAM tyAga thAya AtmA pavitra thAya, evu' tIrthaM batAvA uttara---sAMbhaLeA, evuM tItha batAvIye. joke prathama tI sabaMdhI jaina dharmanA ane anya dharmanA puSkaLa dAkhalA apAI gayA che teApaNa vizeSa jANavAnI IcchA jaNAvavAthI jaina dharmamAM tInuM svarUpa kevI rIte kahyuM che te jaNAvIe chIe. jaina dharmanA zrI uttara dhyayanajI sUtramAM 12mA adhyayanamAM yakSesevitamAtaMgamuni harikezI aNagArane brAhmaNeAe tI sabaMdhInA puchAM karI che ane tenA uttara rikezI munie khahu sAro ApyA che. prazna 75 muM-brAhmaNAe zu pUchyu' che ane mAtaMga RSie ze uttara ApyA che te paNa jaNAvaze. uttara--harikezI muni pratye brAhmaNA pUche che ke he muni ? ', ke hara ke te saMti tathye, kahaM siehAo tarayaM jahAMsiH / AikhkhaNe saMjaya jakhkhapUiyA, icchAmu nAo bhavao sagAse ||45 || huM yakSapUjita RSi ! koNa jhhAre draH ? kavaNu tumhAre pApa dUra karavAnuM tI . kahAM hAtAM-snAna karatAM karmarUpa mela TaLe ? karrarUpI mela TALavAMne Apa kevI rIte snAna karI che ? e sava ApanI pAsethI jANavA ne ame inDie chIe. e sAMbhaLIne mAtaMgamuni uttara Ape che. dhamme hara evaM saMti titthe, aNgavile atta pasanna lese ; ar sihAo vimala vizuddho, susII bhuoM pajahAmi dosaM ||46 || ahe| brAhmaNeA ! amhAre dharUpa draha che, eTale ahiMsArUpa dayA mUlaviyamUla je dharma te rUpa dra che. karma melano tyAga karavAne brahmajJAna brahmacarya zAMti tI che. te tItha kevu che. teke-AtmAne sadA zAMnta mithyAtvAdika mela rahita nirmALa karanAra prazasta bhalI-( tejI, padma, 10 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gula) leyArUpa jaLe karIne sahita che, temAM huM snAna karuM chuM ane maLa rahita nirmaLa, vizuddha ane zitalIbhUta thaIne sarva doSane chAMDuM chuM. prazna cha muM- AvuM jJAna koNe batAvyuM che ? ane temAM nhAvAvALA kezu ? uttara eyaM siNANaM kusalehiM diTuM, mahAsiNANaM isiNaM pasatyaM ; jahi sinhAyA vimalA vizuddhA, mahArisI uttamaM ThANaM patte tiSemi // 47 // esnAna-pUrvokta karma raja vinAzaka snAna, ahaM brAhmaNa kuzaLa paMDitae jJAnIe tattvajJa kevalIe zodhI kADhayuM che, dIThuM che, e moTuM snAna-sarva snAnamAM uttama snAna, pIzvarone munione e snAna prazasta bhaluM-prazaMsavA gya, evA snAnane viSe mahA munio temAM snAna karIne nirmaLa ane vizuddha thayA che ane uttama sthAna (mukti) ne viSe gayA che. - A tIrtha yAtrA evA prakAranI che ke game te vyakita tenuM sevana kare te mekSa phaLane ja ApanAra che. te viSe chetAlIsamI gAthAnI TIkAmAM kahyuM che ke - yaduktaM brahmacaryeNa satyena. tapasA saMyamena ca ; mAtati zuddhi, zuddhi tIrthayAtrA. / ? brahAcarya, satya, tapasyA, ane saMyama vaDe, mAtaMgaSi-harikezI aNagAra uttama snAna karI karma maLa rahita nirmaLa thaI siddha gatine pAmyA mATe sarvottama zreSTha tIrtha yAtrA anaMta jJAnI tIrthakara mahArAje batAvela teja karmarUpa maLane haNanAra-AtmAne nirmaLa karanAra che. A siva yanA bIjA tIrtha yAtrA ( duniA mAnela te AtmAnI zuddhi karanAra nathI e vAta satya che. 77 muM-ziSya-digaMbara matamAM tIrtha viSe kAMI kahyuM che ke kema ? hoya te te paNa jaNAvazo ? uttara-digabara matanuM "AdipurANa" 1768 pRSThanuM saMvata 1974 nI sAlamAM chapAyuM che. tenAM parva 1le pRSTa 19me kaleka 123 me trIjapadamAM kahyuM che ke niMdrajitaM tIrtha, devakA caritrahI tIrtha che. pRSTha 39 me-parva 2 je-leka 39 me-pada trIje-kahyuM che ke Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (95 vadhu mattI ,"saMsArase pAra karanevAle aura mekSa ke kAraNa samyaga darzana samyaga jJAna ane samyapha cAritra tIrtha kahalAte. prazna 78 muM-ziSya-aho mahArAja Ape tIrtha snAna viSe puSkaLa vyAkhyA jaNavI upakAra karyo have kAMI A viSe jaNAvavA jevuM hoya te paNa jaNAvaze. uttara-gurU-ahA he vatsa ? tIrtha viSe eka adhyAtma kavitA tane saMbhaLAvu te sAMbhaLa. Atmahitopadezane viSe adhyAtma gItAmAM kahyuM che ke copAI. tIrtha nAvAne icchA kare, kaleza taNuM kAraNa navI hare dharma tIrtha zarIramAM rahyo, sarva tIrthathI adhIke kahyo. 1 tIrtha tIrtha zelato tuM phare, chatuM tIrtha hRdaye navI dhare; e tIrtha dekhADazuM jeha, te paNa AgaLa bhaNazuM teDa. 2 doharA. murakha prANI te sahI, gaMgA mAtA karIne paDe, tuM tIratha jANe nahi, aMtarabhAva jANe nahi, aMtarabhAva kahIzuM have, bhAva tIratha jotAM thaka, kugurU kudeva kusaMgathI, minvitaNa je tIrtha che, deva devI ArAdhatAM, homa vidhAna kare ghaNAM, jIva hiMsA tihAM bahu kare, jagata karAve che vaLI. je tIratha hiMsA ghaNI jANapaNA viNa je kare, ema saMsAra vadhAraNA, Atma tIrtha jANyA vinA. tIrtha nAvA jAya; ulaTo doSe bharAya. 3 ku gurU taNe prasaMga , bAhya tIrtha bhaNe gaMga. tIrathane je vAta; dharmarUci vikhyAta. bhabhava bhamIyA jeha; pApataNuM ghara eha. 6 tIratha karatAM eha ; pApa vadhAraNa teha. 7 cAhe sukha anaMta : te savi naraka paMData. 8 uttama te na karatA bhabhava maraNa karata. 9 pApa tIrtha kare jeha, karma khape nahi teha. 10 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAI. cetana sAMbhaLo tIrtha vicAra, AtamakuM kahe cetana sAra; bAhA tIrtha bahirAtama hove, brahmarUpaka baha nahi jove. 11 bAhya dravya tIrtha je kahyAM, teha tIrtha savi eLe gayAM; mIthyA tIrtha je kahevAya, dharma tIrtha vinA durgati jAya, 12 jahAM AraMbha te tIrtha TharAve, vaDuM darzana prabhu yei batAve; hiMsA karI je tIrtha TharAve, hiMsyAraMbhIte durgati jAve. 13 dayA dharma jIhAM tIrtha kahIe, te tIrtha karyo pAvana thaIe; jIva dayA jihAM dharma vicAra, e tIrtha sAcuM adhikAra. 14 aMtara Atama zubha draSTIya, Atama paramAtama sama hoya; Atma tIrtha zarIramAM rahyo sarva tIrthathI te adhIke kahyo. 15 nija Atama pratye dekhe teha, paramAtamane dhyAve eha; jANe nahi jeNe nija AtmA, tene gaMgAdika tIrathe gamyA. 16 Atama sama uparAMta tIrtha, jaLa nAhe haMsyA bahu kIdha; Atma jJAne pavitra je kahe, pApa mela DI gahagahe. 17 je tIrtha hiMsA kahI, citta na dhareje keya jJAna thakI vicArIne, tIrathe phaLa tava hoya. 18 eha svarUpa jJAnI kahyuM, nizca ne vyavahAra paramAtamane dhyAvatAM, lahe paramAtama sAra. 19 iti tIrtha vicAra. . prazna 79 muM-jena leke gaMgA mAtAne mAne che ke nahi ? uttara-ame jenI gaMgA mAtAne mAnIe chIe. jaina-jaina sAdhu je pramANe gaMgA mAtAne mAne che te pramANe anyane mAnatA hoya ema jaNAtuM nathI. prazna 80 muM--ema kema bole che? jaina siyane ghaNe bhAga gaMgA mAtAne tIrtharUpe mAnavAvALA che, chatAM tame ema kema kahe che ke ame jainaja mAnIe chIe, ne bIjA te pramANe nathI mAnatA tenuM zuM kAraNa? uttara-kAraNa e ke mAtA pratye pUtrane saMbaMdha bhaktibhAvane che. nahi ke dhiMgAmastI karavAne, lApATu mAravAne, gaMgA mAtAne mAnavAvALA suputrato te kahe ke mAtAnuM rakSaNa kare, tenuM pratipAlana kare. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 prazna 81 muM-gaMgAmAtAne jainIo kevA svarUpe mAne che te kAMI ame jANatA nathI, to te khullA zabdothI jaNAvaze ke jainIo gaMgAmAtAne mAne che kharA. uttara-gaMgA mAtAne jainanA sAdhu mAtA samAna mAne che. mAtAnI peThe rakSaNa kare che, pitAnA paganA taLAne jema mAtAne sparza na thavA de tema gaMgA mAtAne pitAne pagane sparza na thavA de arthAt gaMgA svarUpI jaLAzaya nadI nALA pramukhamAM nAIlAje paga mUkavo paDe. paganAM taLAne gaMgA svarUpI jaLano sparza thAya to janamunione prAyazcita levuM paDe, tene mATe dilagIrI jaNAvavI paDe, mAtAne aparAdha thayelanI mAphI mAgavI paDe vagere gaMgA mAtAnuM rakSaNa karavA rU5 vrata jainanA sAdhu je pramANe pALe che te eka paNa gagA mAtAne putra batAve ? gaMgA mAtA gagA mAtA kahIne vRdhdhA pikAranAM pADavAvALA temAM snAna karI pavitratA mAnavAvALA ulaTa dhIMgAmastI karI mAtAne lAta pATu mArI mAtA sAthe beDA bharI aneka prakAre dukha denArAM mAtAnA aparAdhI thayelAM kevI rIte pavitra thayAM gaNAze? arthAt nahija gaNAya. pavitra te rakSaNa kare teja gaNAya; mATe gaMgA mAtAnuM rakSaNa karavAvALA jananA sAdhu che ema cekasa mAne. prazna 82 muM -amArA zAstramAM to gaMgAnuM snAna karavAthI AtmA zuddha ane pavitra thAya che. to tamAre zuddha-pavitra thavAne kaI bIjI gaMgA che? uttara-hAjI, sAMbhaLe-amArI pavitra ane zuddha thavAnI gaMgA. ga" nAma jJAnI-paramabrahma-anaMtajJAnI-kevaLIbhagavaMtanAM mukhamAMthI nikaLelI "gA" nAma jJAna te jJAnarUpI gaMgA, eTale anaMta jJAnInA mukhamAMthI nIkaLelI jJAnarUpI gaMgAmAM snAna karavAthI sadAya pavitra ane zuddha thavAya che te gaMgAmAM jainanA sAdhu snAna karI sadAya zuddha ne pavitra rahe che. prazna 83 muM--amArI tIrtha paNe manAtI gaMgA himAlayamAMthI nIkaLI che. tamArI gaMgA kyA himAlayamAMthI nIkaLI ? uttara-bhAI amArI gaMgA to mahA himAlayamAMthI nIkaLI che. himA nAma zItaLatA-zAMta-kSamA, tenuM Alaya nAma ghara eTale zItaLatA-zAMtatA kSamAnuM ghara arihaMta bhagavAna che. kSamAmA arihaMtA amArI jJAnagaMgA tIrthakararUpa himAlayanA mukhamAMthI nIkaLI che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 84 muM--te gaMgA zA upayeAgamAM Ave che ? uttara-zrI yazeAvijayajI viracita -savAsA gAthAnu stavana che tenI trIjI DhALamAM-gAthA 29 mI temAM kahyu che ke 78 rAgadveSa mala gAlavA, upazama jala jhIlo; Atama pariNati AdarI, parapariNati pIlo. AtamatattvavicArI // 29 // rAgadveSarUpa mela gALavAne mATe upazamarUpa jaLamAM snAna kare. te upazama rasa AtmajJAnathIja prApta thAya che, te mATe tattva savedane Atma pariNita AdarIne para pariNati je pudgala tRSNA che te para piraNita te pIlI nAkhA-vinAza kare. prazna 85 muM--AvA mahArAjAe prakAzelA jJAnane prANIo kema zuddha thatA nathI. prakArane eTale anaMta jJAnI tIrthaMkara apUrva gharUpI gaMgA jaLamAM hAine uttara -bhAi ! cetananI pAse svabhAve huM ane mArApaNAnI jaDatA rahI che. tethI rAgadveSarUpI malInatA-melanA paDaLo vaLI gayAM che. te jJAnIono upadeza sAMbhaLe topaNa te zuddha thai zakato nathI. te viSe upara kahelA graMthamAM 30 mI gAthAmAM kahyuM che ke hUM pahano e mAharo e huM eNi buddhiH cetana jaDatA anubhave, na vimAso zuddhi. Atama hu emanA putrAdi chuM, e mhArA pitAdi che, A zarIra teja huM chu, ityAdi mamatva buddhie A cetana jaDatAne anubhave che. paNa. nirmaLa buddhithI AtmatattvanI buddhi vimAsatA vicAratA nathI. te vimAvAnI jarUra che. prazna 86 muM--Apa zauca viSe ze| abhiprAya Ape che ? uttara - zarIra sabaMdhInA vyavahAra zaucane mATe hAtha paga ke zarIra saMbaMdhIno koi paNa avayava kharaDANA hAya ke azuddha thayelo hoya te uSNa nirdoSa jaLathI sApha karavAne zAstrathI chUTa che; temaja vastra pAtra vigere kAMi paNa azuddha ke apavitra thayuM hoya ke koi prakAranI anucIthI kharaDAyuM hoya te te paNa nirdoSa jaLathI zuddha karavAne zAstrathI chUna che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa sivAya dravya zaucanA niSeddha che. vyavahAra zuddhi te vyavahAra zauca che. dravya zauca che; tethI kAMi AtmAnI milanatA TaLatI nathI. AtmAnI malInatA TALavAne mATe teA bhAva zaucanI jarUra che. eka mANasa maraNa pathArIe paDelA hoya tenuM zarIra bIchAnuM ane vajra tadna apavitra ane azuddha hoya tepaNa tenA AtmAnI pavitratAne mATe tene aMta samaya sudhAravAne mATe dravya azucInI darakAra nahi karatA tene bhagavaMtanuM nAma yAda karavA sucavIe chIe. tenA karNapaTa para ApaNe bhagavaMtanA nAmanA avAjo mATe svara nAkhIe chIe. temaja tenA Atma kalyANane mATe dharmanAM zabdo paNa suNAvIe chIe. tyAM koi prakAranI dravya azucI aTakAyata karatI nathI mATe AtmAne pavitra karavAne bhAva zauca eja kharU zauca che. prazna 87 muM--bhAvazaucanuM svarUpa zu ? te jaNAvaze. 196 "" uttara----sAMbhaLeA-" sadguNa prAptinA upAya " e pustakamAM pAne 69me zauca viSe kahyu che keH-- zauca eTale--mana, vacana ane kAyAne pavitra rAkhavAM. manathI duSTa ciMtana karavuM nahi, vacanathI duSTa vacana nahi bolavuM, ane zarIrathI duSTa kAma nahi karavuM. prazna 88 muM--keTalAka zarIra zuddhi, zarIranI pavitratAneja dhama mAne che tenu kema ? uttara--tenA mATe 98me jaNAve che ke: paNa sadguNa prAptinA upAyamAM " pAne 66 dareka dharma karaNI karatAM ApaNAM hRdayamAM vizuddha bhAva rAkhave. dharma zabdanI vyAkhyA karatAM zrImAna haribhadrasUrie 'hRdayanI pavitratA' neja dhama' tarIke gaNI che. temaNe dharmAMnuM A pramANe lakSaNa Apyu` che ke- purtti zuddhimar cittadharma arthAt pavitra vicAronA jorathI majabuta thayelu. ane pApiSTa vicAro dUra thavAthI vizuddha banela je aMtaHkaraNa teja dharma che. prazna 89 mu--AtmAne uddhAra thavAnA kharA rastA kayA ? uttara --upara kahelA pustakamAM pAne 114me kahyu',che keH-~ mukhame rAma agalame churI, bhagata bhae paNa dAnata murI." Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e kahevata mujaba ApaNe vartana karIe, te zI rIte ApaNe uddhAra thAya? hRdayanI pavitratA eja ApaNu udayanuM sAdhana che. apavitra hRdayavALA brAhmaNa karatAM pavitra hRdayavALo jAte cAMDALa hoya te paNa te kharA mArgathI vadhu najIka gaNAze. mana zuddha hoya che temAM sadguNonAM bIja pAIne uttarottara vRddhi pAme che. (mATe mananI zuddhi karavI manane pavitra rAkhavuM eja AtmAne uddhAra thavAne Are rasto che.) prazna 90muM---jaina dharmamAM havana homa yajJa viSe kAMI che kharuM ? amArA zAstramAM havana, homa, yajJa vagerethI AtmA nirmaLa ane pavitra thAya che. jema agnimAM suvarNa mUkavAthI suvarNane mela baLe che tema yajJanI agnithI karma mela baLe che. A viSe tamAruM zuM mAnavuM che. uttara--A viSe jaina dharmanA zrI sUyagaDAMgajI sUtramAM kahyuM che ke kaI koI anya darzanIo agnIhotrIe ema bole che ke pNa ane pavayaMti mohaMsu a0 7muM gALa 12mI pada 4thuM koI eka vaLI hutAzana eTale azcino homa thakI mokSa che ema prarUpe che; jema suvarNAdikanA maLane agni bALe che tema AtmAnA maLane agnija nAza kare che. A pramANe bolatA pratye teja sUtra 7mA adhyayananI 10mI gAthAmAM te viSe sAro uttara Apyo che. prazna 91 muM-ze uttara Ape che te to jaNAve ? uttara-sAMbhaLehutennaa je siddhi mudAharaMtti, sAyaM ca pAyaM agaNi phusaMtA // evaM siyA siddhi haveja tamhA, agaNiM phusaMtA NaphukamiNaMpi // 18 // artha - hutAzana je agni te thakI je mikSa kahe che eTale saMdhyA prabhAta ane madhyAhane ema trisaMdhyAye agnine pharase karI dhRtAdikanuM agnine viSe hama kare karI siddhi che ema agnihotrI nAmanA darzanIe kahe che. tene pUchIe je ema karavA thakI ja siddhi thatI hoya to agninA pharAnA kukamI evA lehakAra aMgAradAhaka kuMbhakAra bhADabhUMjA sonI pramukhane paNa mokSa prApti thavI joIe, kemake e lehakAra pramukha sadA agni tarpaNa karatA thakAja rahe che. mATe tamArA mate) te durgatimAM naja javA joIe. yadyapi te darzanIo maMtranuM kAraNa dekhADe te tene ema kahevuM ke je atyaMta tamAre AjJAkAra hoya te evuM tamAruM belaDuM Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa karaze, paraMtu anya jane e vAta mane nahi; jema te bhasma karaNe sarakhA te aMge karIzuM vizeSa che. prazna 92 muM-koI ema kahyuM ke yajJanA havanamAM je vastu hema karavAmA Ave che, eTale amArA zAstranA niyama pramANe yajJamAM pazu vagerene agnihotra maMtrAdike karavAmAM Ave che. teNe karI tenAM karmone nAza thavAthI te mokSane yA svargane pAme che, ema amArA vevettA paNa jaNAvI gayA che. uttara- A viSe dayAnaMdajI pitAne satyArtha prakAzamAM jaNAvI gayA che ke vedamAM pazu vadha yajJa cheja nahi, vagere ghaNuM lakhI gayA che. brahmaniSTa svAmI zrI AtmAnaMdajI-bhramanAzaka paramArtha darzanamAM pAne 194 meM kahI gayA che ke-tIpu zu thaze!" je manuSya tIrthanA pazu hiMsaka yajJa kare che. te ttara gUDha taNA te mahA mUrkha che. (arthAt pazuM vadha yajJa karanAranI cetanA mUDha banI gaI che.) have jyAre koI ema kahe che ke-yajJamAM pazu homa karavAthI te amArA maMtranA baLe mokSa yA svargane pAme che. Ama belanArAne potAne mekSanI ke svarganI IcchA nathI ke zuM ? pitAnA kuTuMbIo sahacArio ane Azritane mokSa yA svarga mekalavAne kema padhAtu rahetA haze ? zuM pazu jeTalI dayA pitAnA kuTuMbAdika upara nathI ? pitAnA yajelA yajJa vaDe pitAnA maMtranA baLe poteja mukti meLave temAM keNa aTakAyata kare che ! je tamane agnimAM baLI maravAthI tharatharATa chUTate heya te pazuone mATe paNa ema ja samaje. e paNa ApaNA jevA prANa che mATe "gAmavera sarva bhUte" A veda vAkyane AgaLa karI pitAne barAbara sarva prANIone mAne temAM mokSane svarganI prApti che. prazna 93 muM-amAre dharmazAstramAM kahyuM che ke - brahmAe sRSTimAM pazuone yajJa mATe upanna karyA che. juo manusmRti adhyAya 5 leka 39 mo. yajJArtha pazavaH sRSTAH svayameva svayaM bhuvAH yajJasya bhUtai sarvasya, tasmAdyajJe vayo'vadhaH // 39 // brahmAe teija yajJane mATe pazuone sarajyAM che. ane te yajJa sarva jagatanI AbAdAnI mATe chetethI yajJamAM prANa ne je vadha karavAmAM Ave che. te vadhu gaNAtuM nathI. 11 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oSadhyaH pazavo vRkSA, stiryaJcaH pakSiNastathA; yajJArtha nidhanaM prAptAH prApnuvantyucchatIH punaH // 40 // :: sAma vagere auSadhi, akarAM vagere pazuo, khera vagere vRkSeA, tiya cA tathA kajila vagere pakSIe yajJa mATe maraNa pAme che, te te bIjA janmamAM uttama timAM janme che tathA svargamAM jAya che, zAstramAM kahyuM che tenu kema ? A pramANe amArA dharma uttarara--Apa DAhyA ane zANA ho te Apa poteja vicAra kare ke AvAM vAkaya dharma pustakamAM hAya kharAM ? ane AvAM vAyavALAM dharma pustaka manAya kharAM ? musalamAna bhAIe jyAre ema kaheze ke amArA kurAna zarIphamAM kahyu che ke khudAe pazuene manuSyanA khArAka mATe pedA kyAM che. A vAkayane tame kevu' mAnaze| ? uparanA veda vAkayane AgaLa karI vedamAM kahelA dayA, dAna ne damana ane kurAnamAM kahelA khera, mera ne baMdagInA vicAra karaze te tamArAthI koi paNa jIvananA vinAza thAze nahiM yajJArtha' roti vAvuM, vajra jevo maviSyati'' A vAkaya bhUlavuM joItuM nathI. jhaMpApAta khAine paDatA nathI paNa bIcArA metanA bhayathI trAsa pAmI ka`pI cAle che. tenA upara adharmI loko mukha, paga mAdhIne baLAtkAre zasra prahArathI prANaghAta kare che, temAM te vaLI bannemAMthI ekenI zubha gati ke svarga hoyaja kayAMthI ? eka taraphathI yajJa sivAya bIjuM mAMsa khAvuM nahi ane bIjI taraphathI brAhmaNAne amuka amuka jAtinA mAMsa khAvAnI chUTa Ape che. tene dha pustaka mAne keNu ? vaLI yajJamAM prANIne vadha karavA, mAMsa khAvuM ane svarga levuM; tevuM batAvanArA ane karma karanArAonemATe te dharmazAstra naraka sivAya bIjI gati batAvatAja nathI e vAta cesa che. yajJamAM kAMI pazue potAnI meLe prazna 94 mu--koi ema kahe ke amArA zAstramAM azvamedhAdi yajJa karavAmAM dharma batAve che tenuM kema ? uttara-he bhAi ! tame yajJanuM svarUpa samajo. yajJa be prakAranA che. eka dravya yajJa ane bIjo bhAva yajJa. temAM je dravya yajJa che te pApa karmanAja hetu che ema jaina zAstra ane anya zAstra khullI rIte jaNAve che. jaina dharmanA uttarAdhyayana sUtranA 25 mAM adhyayanamAM 30 mI gAthAmAM kahyuM che ke Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazu vadhA savve veyA., jaThaM ca pAvakammuNA; na taM tAyaMti dussolaM, kammANi balavaMtihaM // 30 // ( jyAre tame kahe che ke amArA veda zAstramAM azvameghAdi yajJa karavA kahela che.) te jaina zAstra ema jaNAve che ke-veda pazu vadha karI yajJa karavAnuM kahe che paNa te pApanA kAraNarUpa che; teo duzIlanuM pApa karma karanAranuM) rakSaNa karI zakatA nathI ( hINAcArI purUSane nake paDatAM rekI zakatA nathI, kAraNa ke karelAM karma ati baLavAna che, (arthAt karmathI bacAvanAra koI nathI. ) (bhASAntara). prazna 95 muM-A pramANe amArUM zAstra kAMI batAve che ? uttara-hA, jI, sAMbhaLoH-bhAratanA zAMti parve kahyuM che ke yadi prANi vadhe dhammoM (yajJo) svargazca khalu Ayate, saMsAra moca kAnAM tu, kutaH svaggeM vidhyAsate // 1 // [ puraNa sAra ] jyAre prANIvadha yajJa karavAthI dharma thAya che ane te yajJanA karavAvALA svarge jAya che te je saMsAra thakI mukata thayelA te kayA svargamAM jAya ? prANI vadhanA karavAvALA jyAre sva jAya tyAre prANI vadhanI hiMsAthI nivRtta thayelA vargagAmI tyAgIe vaLI kyA svarge jAya ? te aho baMdhuo vicAra kare ke yUpaM kRtvA pazUna hatvA, kRtvA rudhIra kardamma ; yadyevaM gamyate svarga, narake ken gamyate // 1 // yajJane viSe pazu vadha karanArA ane rUdhIrano kardama macAvanArA evA jyAre svarga jAze tyAre nake javAvALA koNa gatavA ? te mATe zAstra kahe che ke - zoNitenAdrataM vastraM, zoNite naiva zuddhati, zoNitA daMtu yadvalaM, zuddhaM bhavati vAriNA // 1 // rUdhIre kharaDAeluM vastra, rUdhIranA kuMDamAM dhovAthI zuddha thAya nahi. paraMtu rUdhIre kharaDAyeluM vastra te jaLa vaDeja pANImAM dhovAthIja zuddha thAya che. pUrvakRta pApa karmane TALavAne mATe moTuM adharma mahA hiMsA karI AtmAne zuddha karavA dhAre te kevI rIte zuddha thAya ? arthAt karI zuddha na thAya paNa ulaTa mahA malIna thaI adhagatine pAme che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 prazna 96 mu.keTalAka adhama jAtivALA koLI, nALI, bhIla, thArI, vAgharI ane maleccha jAtimAM Utpanna thayelA Apada kALamAM athavA svajana zarIrAdrika kha zAMtine arthe gheTAM, bAkaDA, pADA vagerenI mAnatA mAnanArA ane tenA havana heAmanA karavAvALA deva, devInA upAsako tathA tevA zAstranA adhyApako temAM bhAga lenArA vagerenI zI dazA thavAnI ? uttara----evAM adhanA karavAvALA mahA adhamI lokone mATe te naraka gati sivAya zAstra vizeSa zu kahI zake ? te viSe zAstra khullI rIte kahe che ke:-- pazunA je na hiMsatiH, je gRdhA iva mAnavA ; te mRtA narakaM yAMti, nRzaMsA pApapoSakAH ||1|| je havana hAma ke bhAiMdriyanA gRddhipaNe pazu vadhAdika karavAvALA evA adharmI manuSyA marIne naraka gatine viSeja jAya che, ane tene puSTinA karavAvALA madadagAro adhyApako paNa teja gatinA sakhAyA pApanA poSaNa karavAAvaLA paNa teja gatinA adhikArI samajavA. prazna 97 mu--pachI zuM thavAnuM ? uttara-adharmI thavA narakamAMthI nikaLIne manuSya yA tiya ca gatimAM ukSanna thAya topaNa nIcenA zrloka pramANe prApta thAya. te zlokaHsvlpaayu vikalA rogI, vicakSu badhira khalaH vAmana: pAmana paMDho, jAyate sa bhave bhave || 1 || alpa AyuSya pAme, vikaLa thAya, rAgI thAya, AMdhaLA thAya, ( janmAMdha thAya, ) mherA ( mugo pahero ) thAya, khaLa thAya, vAmana thAya, pAma-patta-koDha vagere rAgIyA thAya, koDhIyA thAya vagere nIca gatimAM bhavAna bhava aneka prakAranAM duHkhAne adhamI-hiMsaka loko pAme che. prazna 98 mu'--yAjJAdi havana heAmanA karavAvALA devI devalAne nAme gheTAM, ekaDAnA bhoga Ape che; te zuM te mAMsanA bhAgI haze ? mAMsanA athI haze ? devatA mAMsa khAtA haze ? uttara---are, e to pApajInI lIlA che, mAMsanA athI lAkoeja evu dhatIMga calAvyuM" heAya ema jaNAya che. devI devalAne AgaLa karI tenA nAme, tenA upAsaka peAtAnA svArtha sAdhe che, ane anAya prANIenA prANa lUTe che, maraNanA bhayathI bIcArAne kaMpArI chUTe ane zrRjI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 cAle tyAre te anA lekA ema jaNAve ke-jIe AnA zarIramAM mAtAe praveza karyA che, ema kahI bheALA lokone samajAve paNa pelA khIcArA niraparAdhI anAtha jIvA paravaza paDelA sAmA thai zake nahi tevAonA prANa upara tarApa mAranArA mAMsa lehInA lelupI, amArI devI amArI mAtA ATalA jIvanA bhAga mAge che, te paNa zaktihInaneja gAte che. jo vAgha, siMhu ke cittA jevAne bhAga mAtAe mAgye hAta to mAtAnA bhakatA mAMsAhArIne khabara paData ke amArI lIlA keTalI AgaLa vadhe che ane keTalI vIze sA thAya che, te viSe zAstrAkAre ghaNuM kahI gayA che paNa bhramitA pAse kAMI kAma AvatuM nathI. prazna 99 suM--zAstramAM zu kahyu che te te jaNAvo ? uttara----atitya purANamAM je kahyu che te sAMbhaLe. na siMho na ca zArdUlo, na vyAghra zarabho na ca; ajAputro baliM dadyAt devo durbaLa ghAtakaH || 1 || iti atitya purANe. ( purANa sAra ). abhidAnanA devAvALA ( gharanA bhuvAne gharanA pAvaLIyA), ne balidAnanA levAvALA devI devalA, kema koi siMha, vAgha, sAvaja, dvIpaDA, cittA, zAla ke aSTApadanA bhAga mAgatA nathI ? deve pazu bicArA-garIba, rAMka ane dula evA ajA putra-gheTAM, ekaDAnI ghAtanAja cchika thAya che. doharA. hAma havanamAM hoya che, nirkhala kerI ghAva; mAge nahi kadI vAghanA, bhAga bhavAnI mAta. balidAnanA devAvALA kaiMgALa jIvAnA dhAtakI bane che. paNa yAda rAkho ke aja dazA peAtAnI thavAnI che. eka bakarAne pUrva bhavanuM jJAna thavAthI, teNe jaNAvyuM keHame musalamAna avalakA, Apa karata upadeza; zira kADhyAM ze! kaTAu'gA, dekho dADhI keza. // 1 // basa, A gha| tamAma hiMsakAne levAnA che. prazna 100 muM----A viSe zAstra kAMi jaNAve che ? uttara---hA, jI, A viSe zivapurANa ema jaNAve che ? Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtakarma kSayo nAsti, kalpakoTI zatairapi ; avazyameva bhuktavyaM, kRtakarma zubhAzubhaM // 1 // zabha yA azubha pitAnAM karelAM karmo jevA prakAre bAMdhyA hoya tevAja prakAre bheLavyA vinA chUTatAM nathI. keTI kape bAMdhelAM karmo avazya meva, bhegavavAM paDe che. temAM jarA paNa zaMkA karavA jevuM nathI. prazna 101 muM-vedAdikamAM pazuvadha yajJa batAvyo che, ane pazuvadha yajJathI mahA karma baMdha thAya che. ane te karma avazya bhogavavA paDe ema paNa dareka zAstra jaNAve che te amAre zI rIte karavuM ? uttara-tame pRchA karI, te pramANe bhAratane zAMti parvamAM ane zrIkRSNa mahArAja pratye pUchayuM che. tenA uttaramAM zrIkRSNa mahArAje kahyuM che ke-kaleka sarve vedA nataH kuryAda : sarve yajJA zca bhArataH / sarve tIrthA bhiSyekAzva, ya kuryAtprANinAM dayA. / / he bhArata! he arjuna ! jemAM pazu vadha-prANI jIvanI hiMsA rahelI heya vA veda-zAstra, yajJa (havana hama tIrtha, abhiSeka (snAna) vagere sarva karavAM nahi te zuM karavuM ? te ke-prANi jIvanI dayA karavI. ane dharma rAjA pratye paNa zrIkRSNa mahArAje je prANivadha yajJa nahi karatAM, ahiMsAtmaka yajJa karavA kahyuM che. prazna 102 muM--dharma rAjA pratye zrIkRSNa mahArAje yajJa viSe zuM kahyuM che te lekathI jaNAvaze ? uttara-yudhiSThira pratye zrIkRSNa mahArAja kahe che ke-ka dhruvaM prANivadho yajJe, nAsti yajJazca hiMsaka ; tatI ahiMsAtmakArya, sadA yajJo yudhiSTiraH / / // he yudhiSThara ! je dravya yajJa che te yajJane viSe niro karIne prANine vadha rahelo che, ane mArA kahelA bhAvamAM varane viSe hiMsAnI nAsti che. te mATe ahiMsAtmaka yajJa sadAya kare. prazna 103 muM -ahiMsAtmaka yajJa kevI rIte thAya che ane tenuM svarUpa kevI rIte che ? te jaNAvaze ? Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 05 uttara--sAMbhaLeA--ahiMsAtmaka bhAva yajJa kevI rIte karave ? ema yudhiSThire zrIkRSNa mahArAjane pUchatAM zrIkRSNa mahArAja ahiMsAtmaka bhAva yajJanuM svarUpa dharmarAjA pratye jaNAve che ke: iMdriyANi pizuna kRtvA bedI kRtvA tapomaI, ahiMsA mAhutaM kRtvA, Atma yajJaM vadAmyahaM // 1 // haiyudhiSThira--sAMbhaLa, huM tane bhAvayajJanu svarUpa jaNAvuM, iMdriyA rUpI pazu karavA, ane taparUpI vedikA karavI, ne ahiMsArUpa Ahuti devI, A rItane ahiMsAtmaka bhAvayajJa huM kahuM chuM. prazna 104 mu--agniheAtra kevI rIte karavA ? uttara- agnihotra paNa eja ThekANe yajJanI sAthe zrIkRSNa mahArAje jaNAvyuM che keHzrloka dhyAnAmo, nIya sthe, tema mAta phIpata, asatkarma samIdha kSepe, agnihotraM kuruttamaH ||2|| jIvarUpa kuMDane viSe dhyAnarUpI agni, indriyAnA damanarUpa vAyare karI dhyAnarUpI agnine dIpta karavA. asatya rUpa lAkaDAM dhRtAdika prakSepavAM nAkhavAM. A prakAranA agniheAtra uttama kSatrI-tame kare!. A pramANe bhArata mAMDI zAMti parvanA pahelA pAyAmAM kahela che. (ema purANu sAramAM lakhyuM che.) prazna 105 mu yajJa viSe jaina zAstra zu` jaNAve che ? uttara-uttarAdhyayananA 12 mAM adhyayanamAM brAhmaNAe yakSa pUchata mAtaMga muni hirakezI aNagAra pratye pUchyuM che keH-~ kahaM carebhihAbuvayaM jayAmo, pAvAI kammAI paNollayAmo, akkhA hiNI saMjaya jarUkha pUiyA, kaha sujaI kusalA paryati // 40 // he sAdhu ? amAre kevI rIte vartavuM ? kevI kriyA karavI ? ane pApa karyAMthI kevI rIte dUra rahevu' ? he yakSa pUjita, jItendriya sAdhu ? keve prakAre karelA yajJane pati purUSo uttama kahe che ? A prakAre brAhmaNeAe pUchelA praznanA uttaramAM rikezI muni kahe che ke-- chajjIvakA asamAraMbhaMtA, mosaM adattaM ca asevamANAH parigga ithio mANa mAyaM, evaM paribhAya caraMti detA ||31|| Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ musaMvuDA paMcahiM saMvareDiM, iha jIviyaM aNavakaMkhamANA; vosaha kAyA suicattadehA, mahAjayaM jayai anasiddhaM // 42 // aho brAhmaNe sAMbhaLeya, kAya, jIvanI rakSA karavI, mRSAvAda bole nahi, adattAdAna levuM nahiM, strI parigraha, mAna, mAyAne tyAga kare ane indriyane vaza rAkhIne vartavuM (41) pAMce Azrava jeNe rUdhyA che. A saMsAramAM jIvitanI yAcanA paNa karatuM nathI, jeNe pitAnA dehano (mamatvane) tyAga karele che, je nirmaLa vRttithI rahe che, ane dehane koI aticArane deSa lAgavA detuM nathI, e muni, (karmarUpI) mahA yajJamAM vijya meLave che. (kaI prateimAM traNaE) che. eTale evA zreSTha muni, zreSTha yajJanA karavAvALA hoya che. prazna 106 muM- e sAMbhaLIne brAhmaNa bolyA ke-gAthAke te joI keva te joIThANaM, kA te muyA kiM ca te kArisaMga, e hAyate kayarA saMti bhikkhU , kayare Na homeNa huNAsi joI // 43 // he sAdhu ! tamAre agni kevo che ? tamAre agni kuMDa ke che.? agnimAM ghI homavAne tamAre cATa ke che ? tamArAM Izvana (chANuM) kevAM che ? A sarva vastuo vinA yajJa zI rIte thaI zake ? tame agnimAM homa havana zAne kare che ? A prakAre brAhmaNee muni pratye prazna karyuM uttaramuni praznano uttara Ape che.-gAthAtvo joi jIvo joiThANaM, jogAcyA sariraM kArisaMga; kammaM pahA saMjama jogasaMti, homaM huNAmii siNaM pasatthaM // 44 // tapa mAro agni che, jIva agni kuMDa che. mana vacanane zubha vyApAra (zuddha AcaraNa) e mAro ghI homavAne cATe che, zarIra Izvana rUpa che, ane karma temAM baLe che. sapta daza viSe saMyama vege ane zAnti jenI paMDita purUSa stuti karI gayA che. tene huM homa havana karuM chuM. A pramANe jaina dharmamAM yajJa, havana, hema, vagere karavAnuM sUtra pAThathI jaNAvyuM ane tIrtha snAnAdika viSe paNa jana zAstra ane anya zAstranA dAkhalA dalIlathI sArI rIte prathama kahevAmAM AvI gayuM che. prazna 107 -yajJa ane tIrtha snAna saMbaMdhImAM jana zAstra ane anya zAstrane mukhya hetu zuM che te jaNAvaze ? Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-tatvajJAnanI apekSAe jJAnI purUnI draSTie te ekaja tattva AvIne ubhuM rahe temAM kAMI bheda bhAva hete nathI. te nIcenA nyAyathI khAtrI thAze. uparanA tamAma praznanene sAra nIcenAM TuMka lakhANa parathI jANa leze. satyArtha sAgaramAM kahyuM che ke ra jouM ane tIrtha, mokSe phira nipradA" tIrthamAM bhamavAthI mokSa nathI, paNa mekSa te iMdriyane nigraha karavAmAM che. eTale indriyane nigraha karavAthI mekSa maLe che. vaLI teja graMthamAM kahyuM che ke - zIla tIrtha saMyama yAtrA, zubhalesyA jala nhAya, rathA jUnA jAdI, ninavara sUtra mAMda III zIla brahmacaryarUpI tIrtha, saMyamarUpa jAtrA, zubha lesyArUpI jaLamAM snAna karavuM, dayArUpI jA ane pUjA sUtramAM tirthaMkara mahArAje kahela che. ane prazna vyAkaraNa sUtramAM pahelA saMvara dvAramAM dayAnAM nAma kahyAM che temAM bola ra6 me vizuddhi vizeSe zuddhi-bela 47 me eTale yajJabela papa mAravA khAI bela pada me pavitta pavitratA--A sarve dayAnAM nAma che. tasa thAvara saba bhUya khema karI esA bhagavatI ahiMsA. dayA-ahiMsA kevI che te ke trasa, sthAvara sarva prANa bhUtanI zremanI rakSAnI karanArI evI ahiMsA bhagavatI tIrthakara mahArAje kahI che. Ane paramArtha e che ke ahiMsA eja jaNa eja tIrthanI pavitratA vagere kahela che. ane itihAsa purANamAM paNa eja kahyuM che ke -zleka ahiMsA paramo dharma stathA'hiMsA paramo tapaH; ahiMsA parama jJAnaM, ahiMsA paramaM padaM // 1 // ahiMsA paramaM dAnaM, ahiMsA paramo damaH, daM Ara varU, tathApi paramaM parva che 2 ahiMsA eja parama dharma che, parama tapa che, parama jJAna che, parama pada paNa ahiMsAja che. ahiMsA eja parama dAna, parama dama ane parama yajJa paNa ahiMsAja che, ahiMsAthIja parama padanI prApti thAya che. ( basa Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsAmAMja tamAma dharmanuM svarUpa samAyeluM che.) mATe mahAbhAratanA anuzAsana parvanA 116 mA adhyAyamAM kahyuM che ke emAM sarva mUkhyo ane mahAbhAratanA zAMti parvanA 160 mAM adhyAyamAM bhIme yudhiSThirane kahyuM che ke pavitra ramaH 5 eTale sarva prANi bhUta para dayA rAkhavI. sarvane abhayadAna devuM, ane indriyanuM damana karavuM eja parama pavitratA che. (pramANu sahastrI zleka 163-19pamAM) cANakaya nIti darpaNamAM adhyAya 17me zleka 12me kahyuM che ke - jJAne puri tu mane. eTale jJAnase mukti hatI hai, chApA tilakAdi bhUSaNa se nahIM. If adhyAya me leka 10me kahyuM che ke - na mAra vinA siddhi; stamAn mAvo kAraNa AtmAnI zuddha bhAvanA vinA AtmAnI pavitratA vinA siddhi nathI. teTalA mATe zuddha bhAvanAnI jarUra che. zuddha bhAvanA eja AtmAnI pavitratA che ne tethI ja muktipadanI prApti che. prazna 108 muM-zrI uttarAdhyayananA 12 mAM adhyayanamAM yajJa viSe kahelI 44 mI gAthA-tathA tIrtha snAna viSenI 46 mI gAthA saMbaMdhI harmana jekebI zuM jaNAve che. ? uttara "Penance is my fire ; life my fireplace right exrtion ismy sacrificial ladle; the body the dried cowdung ; Karman is my fuel ; self contri, right exertion and tranquility are the oblations, praised by the sages which I offer." prAyazcita mArI sagaDI che jIdagI mArI baLIdAnanI jage che, bare zrema mAro baLIdAnane kaDache che; deha sukAyela chANuM che, karma mArUM baLataNa che; pitAnA manane pitAnA kAbumAM rAkhe, kharo zrama ane zAMti te evA baLIdAne che ke je DAhyA purUe vakhANyA che, A baLIdAne huM AvuM chuM. "The law is my pond ; celibacy my holy bathing place, which is not turbid and throughout is clear for the soul; there I make oblations; pure, clean and thoroughly cooled ; I get rid of hatred (or impurity)." . kAyadA kAnuna mArUM taLAva che; brahmacarya te mArI pavitra hovAnI jago che jenI aMdara mela nathI ane AtmAne mATe tamAma rIte svaccha che; Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI jagAe huM dharma kriyA mATe pavitra thAuM chuM, svaccha, ceka ane tadana zAMta thAuM chuM ane nIMdAmAMthI eTale malInatAmAMthI mukata thAuM chuM. Quoted from Victor Hugo's "Les Miserables" Page 169. Extract from II the obcdience of Martin Verga. . The Bernardines Benedictines of this obedience fast all the year round, abstain from meat, fast In Lent and on many other days which are peculiar to them rise from their first sleep from one to three 'oclock in the morning to read their braviary and matins, sleep in all seasons between serge sheets and on straw, make no use of the bath, Dever light a firc, scourge themselves every Friday, observe the rule of silencs, speak to each othor only during the recreation hours which are very brief, and wear drugget chemises for six months in the year from September 14th which is the Examination of the Holy Cross until Easter. There six months are a modification The rule says all year, but this drugget chemise in the in tolerable the heat of summer, produced fever and nervous spasncs. The use of it had to be restored Even with this pulliarion when the nuns put on the chemise on the 14th September they suffer frem fever ; for three or four days. Obedience, poverty, chastity, preservance in their seclusion-these are their views which the rule greatly aggravates. vikaTara hayuge nAme prasiddha phrenca navalakathAkAranA "lAmI jharebala" nAme navalakathAnA obIDIansa opha mAraTIna vagA" nAme viSayanuM pAne 169 me je bayAna karela che tenuM TAMcaNa - baranAraDAInsa beneDIkaTAinsa" A pharamAnadArI aThavALA AkhuM varSa lagabhaga upavAsa kare che, mAMsAhArane tyAga kare che. "lanTa nAme pavamAM ane bIjA ghaNA dIvase ke je temanI gaNatarImAM hoya che tyAre nIrAhArI rahe che. pitAnI pahelI nidrAmAMthI prAta:kALe ekathI traNa vAgatAM sudhImAM jAgrata thaIne nitya niyamanuM vAcana kare che ane Izvara stavananAM prabhAtIyAM jhINAM svare lalakAre che. badhI vastuomAM parALa upara garama kApaDanI cAdara nAMkhI tenI vacce nidrA lIe che. snAna karatA nathI. agni saLagAvatA nathI. dara zukravAre potAnA zarIrane cAbakhAthI phaTakAvI kADhe che maunavrata pALe che. avakAzanA samaya te paNa ghaNuM TUMkA hoya che tyAreja ekabIjA vacce vArtAlApa kare che ane varSamAM sapTembara mA nI tA. 14mIthI ujavAtA pavitra komanA utsavathI eprIla mAsanA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 IsTaranA tahevAra sudhI garama jADA dhAbaLAne jhabhe pahere che. AmAM cha mAsane saMkoca karela che. bAkI kAnuna AkhA varSane mATe sucave che. paraMtu A garama jADA dhAbaLAne jhabhe grISma rUtanI garamImAM asahya thaI paDatuM ane tAva tathA jJAnataMtunA dardamAM parINamate tethI tenA upayogamAM TuMkANa karavI paDatI. ATalI nyuntA chatAM sAdhavIone jyAre te jADe tA. 14mIthI paheravo paDe che tyAre traNa cAra divasa sudhI teone tAvanI bImArI jaNAya Ave che. pharamAvelI AjJAnuM pAlana karavuM, nigraha vRtti jALavavI, ziyaLa sAcavavuM, ekAMtamAM rahevAnI vRtti tarapha temanI lera-A temanI vratanI bAdhAo che; tethI custapaNe vartavAne kAnuna vadhAro kare che." iti zrI parama pUjya zrI gopALajI svAmI tat ziSya muni zrI mehanalAlajI kRta zrI praznottara mehanamALA-uttarAddha bhAga 2 je samApta. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda pUjya zrIgepALajI svAmI graMthamALA-maNako 8 me. parama pUjya zrI gopALajI svAmI tata ziSya muni zrI mehanalAlajI kRta. zrI praznottaramohanamALA uttarArdha bhAga 3 ja. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara meAhanamALA, CUFO bhAga 3 . wwww prazna 1 lu'--keTalAka kahe che ke-- vyAkaraNa bhaNyA vinA bhASAnu jJAna thatuM nathI. eTale vyAkaraNa bhaNavAthIja bhASA jJAnanI zuddhi thAya che. mATe vyAkaraNa avazya bhaNavuM joie tenu kema ? uttara---vyAkaraNa bhaNavAthI bhASAjJAna eTale zabdajJAna thAya kharU paNa tethI bhASAnI zuddhi thAya ema jaNAtu nathI; kAraNake bhASAnI zuddhi te AtmAnI zuddhi jene hAya che teneja thAya che. vyAkaraNana| bhaNavAvALA te duniAmAM ghaNAya hAya che, tethI te tamAma bhASAnI zuddhivALA che ema kema kahevAya? jainadharmI, tathA anya dharmI, musalamAna tathA prIsti vagere ghaNAe vyAkaraNa zAstranA pAragAmI hAya che tethI zuM thayu ? asatyabhASI, mAMsAhArI ane anyAyanA karavAvALA zuM tee nathI hotA ? te pachI tevA azuddha vartaNukavALAnI bhASA zuddhi kema kahevAya ? zAstranA nyAyathI tA jene bhASA samiti hoya teneja bhASAnI zuddhi heAya ema jaNAya che temAM vyAkaraNanI jarUrIAta jaNAtI nathI. karkaza, kaThora, sAvadya, padajIne pIDA ke hiMsAkArI ItyAdi bhASAnA nahi khelanArane bhagavate bhASA samitivALA hyA che. mATe satya ane sa jIvane hitakArI bhASA khelavI te bhASA zuddhi kahevAya; temAM vyAkaraNanI, vibhakitanI, tadveita ke samAsa vagerenI kevI rIte jarUra paDe ? arthAta na paDe prazna ratnuM--keTalAka vaiyAkaraNI ema bele che ke-vyAkaraNa naddhi bhaNelo te aMdha, zabdakoSanA jJAna vinAnA te badhira ( baherA ) kAvya ( pI gaLa ) jJAna vinAnA paMzu (pAMgaLA-paga vinAnA ) ane takazAstranA jJAna vinAnA hoya te mu MgA gaNaNya che. te viSenA zrloka A pramANe che, avyAkRti bhavedadhaH, badhiraH koSa varjitaH, kAvyahIno bhavetyaMgu rmakastarka vivarjitaH // 1 // " A pramANe AAka sahita taiyAkaraNIe khele che tenu" kema ? uttama viSe vaiyAkaraNI pAtAnA banAvelA gadhemAM ghaNIe Abate lakhI gayA che ane vyAkaraNa nahi bhaNanArA saiddhAMtike para dhaNI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 beadabI bhASAe vAparI gayA che. peAtAno vaga vyAkaraNa bhaNelA che ema jaNAvavAne ane saiddhAMtikAne halakA pADavAne evA abhimAnI vAkaye graMthadvArA jovAmAM Ave che ke te vAMcavAthIja khAtrI thai jAya che ke keTale darajaje temanI bhASA samiti sacavANI haze ? ane vyAkaraNanA bhaNanAranI bhASA zuddhi kevI che te paNa tarataja jaNAi Avaze. jaina ane jainetaronA graMthA para tathA keTalAka lakhANA parathI saiddhAMtika tenu' anukaraNa lai siddhAMtanA abhyAsa baMdha pADI vyAkaraNanu jJAna meLavavA lai macyA hAya ema jaNAya che. eTale ame paNa vyAkaraNanA bhaNelA chIe ema kahevarAvavAne e jhuMDa upADyo che. ema " jaina samA-- cAra " -pustaka 2 juM-aMka 29 me-amadAvAda-sAmavAra tA. 9 mI sapTembara-1907-vIra saMvat 2433 bhAdrapada zuda 2 nA peparamAM " muni- rAjo sa'skRtAdinA abhyAsa karI zake ke ? ' evA nAmanA lekha eka saiddhAMtika muninA taraphathI mukAyela che temAM uparanA zloka vagere keTalIka vyAkhyA karI siddhAMtanA dAkhalA ApI vyAkaraNa bhaNavAnI AvazyakatA batAvI che. prazna 3 jI-- AgaLanA sAdhu vyAkaraNanA bhaNelA hatA ema kANu nAkabula kare tema che ? uttara -- AgaLanA saiddhAMtika munie patinA vamAM gaNAyelA vyAkaraNanA bhaNelA hatA kharA, paNa te prathama peAtAnu jaina dharmanu puSkaLa jJAna meLavIne pachI vyAkaraNanu jJAna meLavatA hatA. tenuM kAraNa ke vyAkaraNu jJAna abhimAnI hAvAthI jaina dharmanuM jJAna eTale svasamayanuM jJAna prathama meLavyA bAda te jJAna jo meLavAya teja te jIravI zakAya ema te mAnatA hatA. AjakAlanA munie dIkSA lIdhI ke tarataja tevA tAjA ziSyAne siddhAMta zAstra ke theAkaDA vagere jaina dharmonuM jJAna prApta karAvyA vinA vyAkaraNa zAstrane abhyAsa karAvavA maDI paDe che. hajI potAnA dharmanuM jJAna to bIlakula hAyaja nahi te pahelAM brAhmaNIyA jJAnanA abhyAsamAM macI rahevAthI dharma zAstranA jJAnanA ajANune laine ghaNAka avaLe raste caDI gayelA jova mAM Ave che. tenu' kAraNa ke TIkA vagere anya matIonAM zAstra upara temanu vadhAre lakSa kheM'cAya che, ema pratyakSa anubhavAya che. peAtAnA dharmazAstranI apUrNatAne lIdhe anya dharmionAM zAstro vAMcavAthI potAnA dharmanI zraddhA-AstA ghaNIja echI rahe che. TIkA vagere vAMcavAthI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAMtane vAkyamAM ghaNuM prakAranI zaMkAe vedIne chevaTe siddhAMta mArgathI paDI dharmabhraSTa thAya che evA keTalAka dAkhalA najare jovAmAM Ave che. te uparathI keTalAka saiddhAMtiko evA prakAranuM jJAna meLavavAthI pAchA rahe che. prazna 4 thuM-samyapha jJAnanA ajANa evA vyAkaraNadi jJAnanA made koI ema bole ke upara kahela ke zuM bheTo haze ? uttara-pUrve jaNAvela kaleka koI vaiyAkaraNa matavALAne banAvela jaNAya che. kAraNa ke koI jaina siddhAMtamAM tevI vAta che nahi ke--" vyAkaraNa nahi bhaNele te aMdha." ema je kahIe te vyAkaraNanA bhaNelA tamAma brAhmaNa varga, anya Arya, anArya tathA temanA saMskRta bhASAmAM vartatA je zAstra veda purANAdi te tamAma tamArA mate dekhatA hovA joIe ane te tamAma zAstra paNa bhASA zuddhivALAMja hovAM joIe. prazna pa muM-A viSe rauddhAMtikenuM zuM kahevuM che ? uttara-zaiddhAMtikonuM ThIka kahevuM che. je upara kahyA pramANe hoya te pachI pItAMbarI AtmArAmajIe pitAnA banAvelA "ajJAna timara bhAskara" pustaka saMvat 1944 mAM chapAyela tenA pAne 155 me paMkti 9 mI-10mI e lakhyuM che ke-vedanA banAvavAvALA ajJAnI, nirdaya, mAMsAhArI ItyAdi vAkaye lakhyAM che. te vicAre ke vedanA kartA zuM saMskRta nahi bhaNyA hoya ke tene evA aghaTita zabdo vAparavA paDayA haze ? vyAkaraNa zAstranA bhaNelA, dekhatA ne satya bhASI hoya te teonAM racelAM zAstromAM pazuvadhayajJa tathA brAhmaNane mAMsAhAra kare, kSatrIone yuddha, zikAra, mAMsAhAra vagere karavAnI chUTa ApanAra tathA dharma ke deva athe pazuvAdi hiMsAo batAvanAra vagere evA evA mahA anarthakArI kRtyo kema batAve? evA mahA anarthakArI zAstranA bAMdhanArA auyAkaraNa tene te dekhatA kahevA ke AMdhaLA kahevA tene jarA vicAra kare ? zabdakoSanA jJAna vina ne bahere, kAvya (pagala) nA jJAna vinAne pazu ane tarkazAstranA jJAna vinAne heya te muge gaNAya. ema kaheve zuM thayuM ? evA zAstromAM paNa anarthakArI bAbate ghaNI hoya tethI te satya bhASI kema kahevAya ? jainazAstromAM te vyAkaraNAdi pUrvokta hiMsAkArI zAstro dhikkArelAM che, ane tevAM zAstrone naMdI vagere sUtromAM pApazoTsa kahelAM che. te tene bhaNavA bhaNAvavA ke tenI bhASA zuddhi hoyaja kyAMthI ? Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainazAstra ane anya zAstramAM upara kahelAM tamArA vAkathI bIjuMja jevAmAM Ave che. prazna dauM keI kahe ke-amArA vaiyAkaraNa matanA kahelA lekanA abhiprAyathI bIjA zAstro ethI bIjuM zuM kahevA samartha che ? uttara-sAMbhaLe-jaina zAstramAM te cakakhuM kahyuM che ke-jJAna vinAne AMdhaLo ane kriyA vinAne pAMgaLe. ema mahA nizItha sUtra jaNAve che te gAthA nIce pramANe che. hatuM jJAna kriyA ne, te jamAno ci pAsaMto paMgulo diTTo, dhyAyamANoya aMdhalI // 1 // artha--jJAnavAna che ane kriyA nathI tathA kiyAvAna che ane jJAna nathI. eTale jJAnavAna te dekhate che, paNa kiyA vinAne pAMgaLe che ane kiyAvAna pagavALe che, paNa jJAna vinAne AMdhaLe che. eTale jJAna vinAne AMdhaLe ane kriyA vinAne pAMgaLe, ema jainazAsa jaNAve che. jainazAstranA nyAya jotAM bhagavaMtanA bhAkhelA kRta jJAna vaDe IyA samiti joyA vinA cAlanAre AMdhaLe kahevAya ane nigraMtha pravacana nahi sAMbhaLanA bahero gaNAya. sUtramAM kahelI saMyamAdi kiyA vinAne paMgu (pAMgaLA) ane nirvadha bhASA nahi bolanAra muMge gaNAya che. e siddhAMtane nyAya che te mUkIne avaLe raste cAlavuM te jainInuM anukaraNa nathI. prazna cha muM--ziSya-uparanA adhikArane lagatA zAstrokata koI bIjA dAkhalA che ? hoya te batAvaze. uttara-sAMbhaLe-jainadharma prakAza pragaTa kartA jainadharma prasAraka sabhA-bhAvanagara-pustaka 26 muM-aMka 5 me -zrAvaNa 1996 nA aMkamAM lakhyuM che ke - zrImat cidAnaMdajIkRta-praznottara ratnamALA. vivecana sameta. (lekhaka sanmitra ke praravijyajI ) e nAmanA lekhamAM-pAne 154 me-prazna 75 me-kahyuM che ke je navi suNata siddhAMta vakhANa, badhira purUSa jagameM te jANa. je sarvajJa-vItarAga praNIta siddhAMta vacana zravaNe sAMbhaLatA ja nathI, athavA sAMbhaLyuM te nahiM sAMbhaLyA jevuM kare che. te badhira (herA) jANa. 13 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asalanI junI-gujarAtI pAMcamI paDImAM-pAne 105 me-pATha 44 me-hitanAM vacane - harigIta, hita kahyuM sUNe na kaI te, badhira sarakhe bhANavaDa thAya svAdhIna krodhane te, AMdhaLA sama mAna. 1 sArUM jeha bolI na jANe, gUga sarakho dhAra, sArUM mAThuM nahi samajatAne, pazu samajI kahADe. 2 prazna 8 muM-koI kahe ke, vyAkaraNadizAstra bhaNyA vinA bhASA zuddhi thAya ja nahi tenuM kema ? uttara-ema bolatA pratye kahevuM ke tamAre kahevA pramANe vyAkaraNadizA bhaNyA vinA bhASA zuddhi thAyaja nahi te pachI tene AtmakalyANa ke mokSa phaLa te hoyaja kayAMthI ? e vAkya sUtra sAmI najara karyA vinAnuM jaNAya che. kemake bhagavate uttarAdhyayananA 24mAM adhyayanamAM kahyuM che ke-pAMca samiti ane traNa gupti e AThanuM jJAna thAya te paNa temAM 12 aMganuM jJAna tene samAveza thAya che, eTale ATha pravacana mAtAmAM tamAma siddhAMta samAya che. ane e ATha pravacana mAtAne sAce mane seve che. tene ArAdhe che, tene utAvaLI mikSa gatI maLe che, ema tIrthakara mahArAje kahyuM che. Ano paramArtha e che ke bIjA zAstro potAno dharma sacavAtAM bhaNAya te bhale bhaNavAM, nahi te pUrvokata ATha pravacanane ArAdhaja basa che, teja mukita padane ApanAra che. A nyAya vaDe tamArAM kalpelAM vyAkaraNAdizAstro nirarthaka karyA. sUtramAM ghaNe ThekANe sAdhu AryAne sAmAyika Adi agiyAra aMga bhaNavAnA adhikAra cAlyA che, paNa vyAkaraNadika bhaNavA bhaNAvavAnuM cAlyuM nathI. to pachI te vyAkaraNa, ke, zabdakoSa, ke, kAvya (pIMgaLa) te tarka zAsa vagere bhaNyA vinA teonI zabda zuddhi ke bhASA zuddhi kevI rIte thaI haze ? teo pravacananA ArAdhaka thaI uttama gatine pAmyAnA adhikAra sUtramAM khullA cAlyA che. mATe zabda zuddhi te samiti guptinA ArAdhakane ja hoya che. prazna 9 muM---auyAkaraNIyae vAta te ThIka che, paNa amAruM kahevuM te ema che ke-vyAkaraNadi bhaNavAthI zuddha upadeza thaI zake che. kemake bhASAjJAna vinA arthano anartha thaI jAya e banavA joga che. vagere vagere keTalAkanuM bolavuM thAya che te kema ? Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-zaiddhAMtika-jaina siddhAMtane artha vaiyAkaraNIyaja karI zake ema kadI banavA saMbhava nathI. chatAM koI evuM abhimAna dharAvatuM hoya ke game te jaina siddhAMtane pATha hoya tene vyAkaraNa bhaNele yathArtha artha karI zake. tenA mATe eTaluM ja kahevAnuM che ke-jaina siddhAMtane ajANa, evA paMkAtA vidvAna saMskRtanA pAragAmI pAse nIcenAM be padane artha karAvI jeze. te tarataja mAlUma paDaze ke te kevI rIte artha karI zake che. ? prazna 10 muM--evA be pada kyAM ane kayA sUtranAM che ke vaiyAkaraNIya tene artha na karI zake che ? uttara-prakSakArane uparanA lakhANa upara pUratuM dhyAna rAkhavAnuM che ke, ahiMyAM jainazAstranA jANa evA vaiyAkaraNIyane mATe e savAla nathI, paraMtu jaina zAstranA ajANa evA vaiyAkaraNIyane mATe nIcenAM be padane artha karAvavAnuM che. te pada e che ke-daza vaikAlika sUtranA 9 mAM adhyayananA 3 jA urdazAnI 11 mIgAthAnA pahelA ja be pada ke - guNehiM sAha aguNehiM sAhU, ginhAhi sAhU guNamucca sAhU basa, A be padane artha vaiyAkaraNa karI zake te evuM parimANa baMdhAya ke jaina sUtronA artha vyAkaraNadi jJAnavALA yathArtha karI A viSe A ekaja dAkhale che ema mAnavAnuM nathI paNa AvA aneka pATha rahyA che ke jaina sUtronA jANa ane vyAkaraNanA bhaNelAne paNa gothAM khAvAno vakhata Ave che. UparanAM be padane artha TIkAvALA tathA bhASyavALA paNuM je joIe tevo karI zakyA nathI. te pachI jainazAstranA ajANa evA vaiyAkaraNIne mATe te kahevAnuM ja zuM ? A prazna 11 muM--koI ema kahe ke evuM jenazAstranuM kevuM agharU jJAna haze ke vaiyAkaraNa paNa tene artha na karI zake ? uttara-jaina dharmaprakAza" pustaka 15 muM aMka 3 ja miti 1955nA jyeSTha suda 15 pRSTha 41 madhye. panyAsajI gaMbhIravijayajIe prephesara jekobInA javAbamAM lakhela che ke prathama te jainazAstrane artha gurUgamyane AdhIna rahela che tethI svataMtrapaNe ekalA nyAya ke vyAkaraNanA baLathI yathArtha koithI banI zakato nathI eja. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 12 muM--A viSe digaMbara mata kAMI jaNAve che ? uttara-hA, cha, sAMbhaLe, digaMbarI dharmadAsajI kRta "samyakajJAna dIpikA" nAmane graMtha saMvata 1948 mAM chapAye che temAM pAne 68 me snAnubhava jJAnamaya kehu gurU hai se nyAya, vyAkaraNa, keza, alakAra, kAvya, dAdika yukta hai, sebI saMsAra sAgara sai pAra utAra detA che. bahuri kehu gurU hai se svasamyaka jJAnAnubhava hai, paraMtu nyAya vyAkaraNa keza alaMkAra kAvya chaMdAdika rahita hai, sobI saMsAra sAgara pAra utAra detA hai. iti. jainazAstranA rahasyanI vAta te gurU paraMparAe bhaNanArA vagara vyAkaraNanA bhaNelA saceTa karI zake che. jaina siddhAMtanA rahasyane nahi jANanArA vaiyAkaraNIye ghaNAe arthano anartha karI dharmane hAnI pahoMcADe che. evA keTalAka dAkhalA banI gayelA ane hajI paNa banatA najareja tare che. mATe tamAruM lakhANu yA balavuM pramANabhUta nathI. prazna 13 muM-vyAkaraNAdi bhaNavAthI zuddha upadeza daI zakAya ema keTalAkanuM mAnavuM che ke kema? uttara-zuddha upadezane mATe jo koI vyAkaraNAdikanI AvazyakatA jaNAvatuM hoya te vyAkaraNAdinA bhaNavAvALA keTalAekane sUtranI zraddhA hotI ja nathI te pachI te zuddha upadeza kayathI karI zake ? zuddha upadezanA karavAvALA te zrI sUyagaDAMgajI sUtramAM nIcenA guNavALAne kahyA che. sAMbhaLe -gAthA. Ayagutte sayA daMte, chinna soe aNAsave; je dhammaM suddha makkhAti, paDipuna maNAlisaM // 24 // su su 1 le aM. 11 muM gAthA 24 mI. Ayartha -guma AtmA manane viSayothI rokavAvALA, sadA idrine damavAvALA, chedyA che zreta-pApa AvavAnAM dvAra jeNe anAzrI arthAta saMvaranA dhAraka te purUSa zuddha dharma AkhyAtI-kahI zake che. pratipUrNa anIza arthAt AzcaryakArI atyuttama-evA guNavALA purUSa zuddha upadeza daI zake che. jue uparokata guNavALAne zuddha bhASI-zuddha dharma kahevAvALA kahyA che. paraMtu vyAkaraNAdinA bhaNavAvALAne satyabhASI-satyavAdI kahyA nathI. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 prazna 14 muM--vaiyAkaraNIya-zrI DANAya'gajI sUtra ThANe 7 me tathA anuyogadvAra sUtramAM munine sa'skRta bhASA bhaNavI prazasta kahI che te kema ? uttara--saiddhAMtika-munine bhaNavA mATe-sa MskRta bhaNavAne prazasta kahela nathI paNa te ThekANe sAta svaranA adhikAramAM saMskRta prAkRta bhASAnA zloka gAtAM tenA svara uccAratAM sAMbhaLanArane priyakArI lAgavAthI svara maMDalamAM te be bhASA bhagavate prazasta eTale bhalI kaDI che. jema koI madhura svaravALA vasaMtatilakAmAM bhaktAmara statra saMskRta bhASAnuM ke prAkRta bhASAnuM (gujarAtI bhASAnuM ) yA (dezI bhASAnuM) gAtA hoya tyAre sAMbhaLanArane atyaMta priyakAraka thai paDe che. tema svara ma`DaLamAM te e bhASA priya lAgavAthI prazasta kahela che. tene avaLA arthAMmAM dorI munine te be bhASA bhaNAvI prazasta kahela che ema DokI esADavu teja vaiyAkaraNIyAnI avaLA artha karavAnI sahI nANI che. prazna 15 muM--vaiyAkaraNIya-uparokta peparamAM ( pahelA savAlamAM) je je gAthA ane artha lakhyA che te zuM khATo che ? uttara saiddhAMtika-gAthA kharI che, paNa arthAMmAM taphAvata che. prazna 16 muM--vaiyAkaraNIya-ze| taphAvata che te jaNAvazo ? uttara~ saiddhAMtika-sAMbhaLeA-gAthA ne artha ane. gAthA saMkkhayA pAyayA ceva, bhaNiIo hoMti doNi vA, saramaMDalaMmi gijjaM te, pasatthAsi bhAsi // 1 // e anuyeAgadvAra sUtra-bAbuvALA chApeka pAne 317 me lakhela che. tenI bhASA pAne 320 me nIce pramANe che. sa'kakhayA zrloka eka saMskRta, khIjA pAkRta e bhaNatAM kahetAM bhASA zrI tIrthaMkara gaNadhare kahrI, svara maDaLa kahetAM-pArdika svara samUhe gAi, tAnane viSe pasatyA bhalI zrI mahARSinI bhASI. ahiM munine uparanI e bhASA bhAvI. prazasta kahI che evA adhikAra nathI, paraMtu sAta svaranA aneka bheda batAvyA che, temAM tIrthaMkara gaNadhare ( evA mahARSie ) saskRta ane prAkRta e e bhASA svara samUhe gIta (gAvA) tAnane viSe prazasta bhalI kahI che. pUrve karelA je tamArA atha saMskRta prAkRta bhASA svara maMDaLe gAvI bhalI, mahA RSine mATe ema bhagavAne bhAMkhyuM. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 e atha uparanI mULa pAThanI kahelI bhASAnA atha pramANe maLatA nathI. e uparathI ema jaNAya che ke e artha peAtAne gamatA maraDIne karyAM che. vaLI tamArA lakhavA pramANe mahARSine mATe saskRta bhaNavAne bhagavAne bhAkhyuM hoya te AjakAlanA bhaNanArA mahARSinI upamAne lAyaka che ke nahi te jarA vicAravA jevu' che. mahARSinI upamA te siddhAMtamAM tIrthaMkara-gaNadhara jevA guNavALA munine devAmAM Avela che teTale darajje AjakAlanA munione gaNI athavA mULa gAthAne avaLA a karI AzravanA sevanAra brAhmaNA pAse bhaNI brAhmaNIyuM jJAna meLavavA bhagavaMtanA e upadeza nathI. zrI nadIjI sUtramAM vyAkaraNazAstrane mithyA zruta kahela che. tathA svarazAstrane paNa pApazAstra kahyAM che. te evAM zAstra bhaNavAnI AjJA bhagavAna kema Ape ? te paNa vicAra karavA jevu che. prazna 17 muM--vaiyAkaraNIyazrI uvavAi sUtramAM sAdhu sabhASAnA jANu kahyA che te pATha ' savva mAsAjI gAmane ' te kema ? uttara--sauddhAMtika--e taddana avaLA atha karyAM che. uvavAi sUtramAM te pADa sAdhunA adhikAramAM nathI. paNa gaNadharAkinA adhikAre kahyuM che ke dubAlasaMgiNo samatta gaNipiMDagadharA, savvakkhara saNNivAiNo, savva bhAsAnugAmiNo, ajiNA jiNasaMkAsA, jiNo iva avita vAgarebhANA, saMjameNa tavasAM appANaM bhAvemANe viharaMti. A tamAma zabda gaNadharane udezIne che, temaja vaLI bhagavatanA upadeza vakhate te vAta kahI che te pATha-- savvakkhara saMNivAIyAe puNaratAra savya bhAsANugAmiNIe sarassaIe jatyaNa NIhAriNA sariNaM addhamAgahAe bhAmAe bhAsaMti arihA dhammaM parikaheD asyA --sa akSaranI saMdhi thAyeAgya meLavIne, sa'pUrNa rAge karIne, sarvAM bhASAne maLatI, ghaNI mIDI evI vANIe yAjana pramANe sabhaLAya eve svare, adha mAgadhI bhASAe paramezvare dhama kathA kahI. emAM sAdhu sa bhASAnA jANu kahyAnA saMbaMdha bIlakula cheja nahi. A uparathI vyAkaraNanA bhaNelA kevA artha kare che te jaNAi Avaze. prazna 18 su--ziSya-keTalAka vyAkaraNAdi bhaNavA mATe pannavaNa tathA prazna vyAkaraNanA dAkhalA Ape che te viSe zuM samajavuM ? Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103. uttara-saMskRtAdi bhaNavA viSe jevA vyAkaraNane lagatA pAThanA dAkhalA pannavaNanA tathA prazna vyAkaraNanA ApavAmAM Ave che tethI sAdhune avazya vyAkaraNa bhaNavuM ja joIe e nizcaya thatuM nathI. e te lekika zAstranA vastArAnI zabdazuddhi vyAkhyA karI che. eTale ekavacana dvivacanAdi zabdajJAna batAvavA mATe che, ane te pramANe bolavAthI zabdazuddhi uccAraNa jJAna thayuM ema kahI zakAya, paNa tethI bhASA zuddhi thaI ema kahI zakAya nahi. satya bhASaNa vinA bhASA zuddhi thatI nathI. vyAkaraNanA bhaNavAvALA ane tene lagatA tajJAma zAstranA pAragAmI temaja svarasaMdhi Adi vibhakti sahita zuddha uracAranA karavAvALA zuM asatya bhASI nathI hotA ? arthAt ghaNAe jovAmAM Ave che. - vyAkaraNanA nahi bhaNelA tattvajJAnI bhASA samitivALA zuddha uracAranA karavAvALA satyabhASI zuM nathI hotA ? arthAt te paNa ghaNAe jovAmAM Ave che. te pachI Atmazuddhi ke satya bhASA bolavAmAM vyAkaraNadinI zI jarUra rahI ? prazna 19 muM-koi ema kahe ke-vyAkaraNAdi zAstrajJAna meLavyA vinA, magaja zakti khIlatI nathI, ane magaja zakti vinA dharma saMbaMdhI kArya banI zakatAM nathI, mATe saMskRtAdi jJAnanI jarUra che. tenuM kema? uttara-"sadguNa prAptino upAya" tenA pAne 72 me kahyuM che kedharma saMbaMdhI samyajJAna kaMI saMskRta ke prAkRta bhASA jANavAthI athavA vyAkaraNa keva ke nyAya bhaNuM javAthI AvI zakatuM nathI. bhASA jJAna ane tatvajJAna e be jUdIja vAta che. ghaNAe vidvAne saMskRta-prAkRta-cAvanI Adi bhASAo jANe che, paNa tattvathI taddana ajANyA hoya che, ane mAtR bhASA paNa zuddha bolI na jANunAramAM koI vakhata tattvajJAna bhaMDAra jevAmAM Ave che. bhASAjJAna ke gekhaNayA sUvAnavALA ghaNAe vidvAnee dharmane nAme hiMsA upadezI che. ane abhaNa dekhAtA ghaNAe parama haMso" e (eTale pavitra AtmajJAnIoe ) uccatama prakAranI dayAne pracAra karyo che. mATe magaja zakti karatA hRdaya zakti dharmamAM pahelA naMbaranI jarUrIAta dharAvanArI cIja che. basa, tattvajJAna ane bhASA zuddhine mATe hRdaya zaktinI jarUra che. temAM vyAkaraNa, nyAyazAstra ke tarkazAstrAdikanI AvazyakatA nathI ema uparanA lakhANathI siddha thAya che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 20 muM-kaI kahe ke e vAta badhI ThIka che, paNa pUrvAcA vyAkaraNadi tamAma zAstranA pAragAmI bahudhA hatA, te pachI ApaNane bhaNavAmAM zuM harata che ? uttara-pUrvAcAryonuM saMskRta jJAna hatuM tenA kAraNe judAM hatAM te AgaLa jANavAmAM Avaze. atyAre ApaNI mAtRbhASA te sUtra jJAna che tene bAju para rAkhI jaina munione mATe vyAkaraNAdi bhaNavAnI khAsa jarUrIyAta batAvavA himAyata dharAvazuM te zAstramAM kahelA vyAkaraNane lagatA dAkhalAnA zAstro paNa jenazAstramAM sUtra pramANe hevAM joIe; eTale vyAkaraNa vagere tamAma saMskRta bhASAnuM jJAna meLavavAnAM sAdhane (pustako) paNa jainadharmanI zailinAMja hovA joIe. te te atyAre kaI ThekANe jovAmAM AvatAM nathI. ane je jovAmAM Ave che te te brAhmaNamatanAM zAstra brAhmaNanA AcAryanA banAvelAM jovAmAM Ave che te te pahelA jainanA sAdhuo kayAMthI vyAkaraNAdinuM jJAna meLavatA haze? te paNa vicAravA jevuM che. prazna 21 muM-vaiyAkaraNIya-emAM zuM vicAravA jevuM che ? pUrve hemAcAryanuM kareluM haimavyAkaraNa tathA hemI nAma mALA vagere saMskRtanA graMtha jainAcAryanAM banAvelA ghaNAe che. uttara-zaiddhAMtika-hemAcAryane thayAne kALa te lagabhaga sAta varSanA anumAna gaNAya che, ane vyAkaraNAdikanA jJAnavALA AcAryo te te pahelAMnA che. e uparathI ema paNa jaNAya che ke-kAMte jainazAstra pramANe tevAM zAstra jaina matanAM hovAM joIe, ane kone dIkSita thayA pahelAMnA vyAkaraNanA bhaNelA hovA joIe paNa bahu vicAra karatAM ema jaNAya che ke je vyAkaraNanA bhaNelA hatA te ghaNe daraje brAhmaNa ja hatA; eTale teo prathama brAhmaNapaNAmAM temanA matanAM zAstra bhaNI pachI jainAcAryanA bodhathI te sAdhu thayelA ane pachI vyAkaraNAdi zAstronI pravRtti vadhAre cAlatI hoya ema jaNAya che paNa mULamAM jaina siddhAMta sivAya jainanA munione bIjuM jJAna meLavavA AvazyakatA jaNAtI nathI. prazna rara muM-kaI kahe ke-evo kaI sabaLa dAkhale che ke-- pUrvAcAryone jaina siddhAMta sivAyanI bhASA saMskRtAdi jJAna meLavavAnI jarUrIAta jaNAtI na hatI ? uttara-pUrvanA jainAcAryanA banAvelA ghaNA gre mAgadhI bhASAnA yA prAkRta bhASAne vizeSa jovAmAM Ave che tethI tevA graMtha vizeSa khAtrIja Ape che ke dAkALe jananA sAdhune vyAkaraNAdi brAhmaNIyuM jJAna Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 bhaNavAnuM hatuM nahi, ema keTalAka jainazAstranA nyAyathI jaNAI Ave che. bAjuvALA chApelA uttarAdhyayananA pAne 221 me' kahyu` che ke-- prAkRta saMskRtA dyA SaDbhASA athavA anyA api dezavizeSAt nAnA rUpA bhASA vA pApebhyo duHkhebhyo na jAyante na rakSante eTale prAkRta saskRta Adi SaD bhASA athavA bIjI paNa aneka prakAranI deza bhASA te A jIvane pApa thakI duHkha thUkI mukAvavA rakSaNa karavA samartha nathI, ema kahyuM che ane sUtranI bhASA bolatAM ghaNA karmInI nirjarA thAya che ema paNa sUtramAM ghaNe ThekANe kahela che. prazna 23 muM--bhASAnI zuddhi mATe vyAkaraNAdikanI jarUra paDe ke nahiM ? uttara--bhASAnI zuddhine mATe bhagavate daza vaikAlika sUtranA 7 mA adhyayanamAM acchI tarehanI vyAkhyA karI che ke-munime AvA prakAranI bhASA bolavI, ane AvA prakAranI bhASA na kholavI. vagere ghaNAM sUtramAM bhASA samitinA adhikAra che ane bhagavate tevI bhASA samitinA bolavAvALAne ArAdhaka kahyA che. te vyAkaraNAdikanA nahiM bhaNelAne paNa e bhASA zuddhinA jJAna vaDe AjJAnA ArAdhaka kahyA che ema ghaNAM sUtronA nyAya zvetAM bhASAnI zuddhi mATe vyAkaraNAdikanI jarUra jaNAtI nathI. prazna 24 mukAI ema kahe ke-pannavaNAjInA bhASA padanA adhikAramAM paNa cAre prakAranI bhASA upayega sahita kholatAM ArAdhaka kahyuM che tenuM kema uttara---tene paramAtha e che ke satya tathA asatya bhASA vagere cAra prakAranI bhASAnuM svarUpa jANanAra upayegavaMta te satya ne satya ane asatya ne asatya vagere eTale jevI bhASA heAya tevI bhASA kahetAM ArAdhaka che, ema kahyu' che. paNa ema kahyu nathI ke upacegathI cAre bhASA bolatA eTale asatya ke mizra bhASA bolatA paNa ArAdhaka hoya ema kaddI hoyaja nahi. prazna 25 muM--tyAre koi ema kahe ke--te ThekANe te ema kahyu che ke-cAra bhASA upaye|ga sahita bhAkhatA ArAdhaka kahyA che, te viAdhaka hoya nahi, ema kahyu che. eTale upayegathI cAre bhASA kholatA ArAdhaka hAya ema koI kahe te kema ? 14 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 uttara--AnA uttara uparanA praznamAM AvI gayA che. te paNa vizeSa jANavAne mATe-upayeAganA artha jJAna, eTale jJAnI purUSaSa jJAna danane cAritranA upayAge pravanAra, te cAre prakAranI bhASAnuM svarUpa jAgute te cAra bhASAnu pRthakkaraNa karatAM eTale satyane satya svarUpe, asatyane asatya svarUpe, satyAsatyane te svarUpe ne vyavahAra bhASAne vyavahAra bhASA svarUpe upayega sahita bhAkhatA ArAdhaka kahyo che. ane te sAthe jaNAvyuM che ke te paraM asaMjaya aviraya apaDihaya apaccakkhAya pAvakamme sacca vAbhAsaM bhAsao, mosaM vA, saccAmosaM vA, asaccAmosaM vA, bhAsaM mAsago no bArAipa, viAdaC, // eTale, te uparAMta asaMjatI, avirati apaccakhANe karIne pApa ka haNyA nathI evA, te satya, asatya, mizra ke vyavahAra e cAra prakAranI bhASAmAMthI game te bhASA bolatA ArAdhaka nahi, paNa virAdhaka kahyo, prazna 26 muM--ziSya-upayoga sahita game te cAra prakAranI bhASA mAMhelI bhASAnA kholanArane ArAdhaka kahela che. evu' kAThuM kAi taiyAkaraNIya lAgu karIne kahe ke-vyAkaraNa zAstramAM kahelA niyamA vibhakti Adikanu jJAna meLavI eTale eka vacanane eka vacane bolAvavuM. bahu vacanane bahu vacane kholAvavu. vagere zAstramAM kahelA zabdajJAnanA upayogathI khelanAraneja ArAdhaka jANavA tenuM kema ? uttara ?--zabda jJAnane mATe vibhakti Adi zabda zuddhinAM zAstronI AvazyakatA hAya tA tene koI aTakAyata karatu nathI paNa pannavaNAjImAM kahelA ArAdhaka virAdhakanAM saMbadhama e vAta lAgu thAya tema nathI, ema uparanA pATha sUcave che. jue te pAThamAM te cAkaSu' kahyu` che ke-asa'jatI, avirati, apaccakhANI cAra mAMhelI game te bhASA eTale te paNa te virAdhaka che. te| hu'lanA je vyAkaraNAdi zAstranA bAMdhanArA tathA tenuM paThana karanArArA tene kevA gaNavA ? ne tenu' vAkaya paNa kevuM gaNavu' ? te jarA vicAra karavA jevuM che. vaiyAkaraNanA mate khadhA ArAdhaka thavA joie, paNa te asa'jatI aviratI apaccakhANI hAya tenu` zu` samajavu ? te paNa sUtra sAmI dRSTi rAkhI sAthe vicAra karavo. prazna 27 muM--cAra prakAranI bhASA-satya, ane asatya, mizra ane vyavahAra e cAra prakAranI bhASA viSe tamArUM zu kahevu' che ? Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 uttara-sAdhune mATe te daza vaikAlika sUtranA 7 mA adhyayanamAM gAthA maMDAtAMja kahyuM che ke cauehaM khalu bhAsANaM, parisakhAya panavaM ; doehaM tu viNayaM sikkhe, dona bhAsejja savvaso // 1 // ahiMyA te ema kahyuM ke-cAra bhASAnuM svarUpa jANune prajJAvAna sAdhu te satya ane vyavahAra e be bhASA belavAne vinaya zIkhe. ane mRSAne mizra e be bhASA te sarvathA bele nahi. temAM paNa satya bhASA kevI bole te viSe eja adhyayanamAM tathA sUyagaDAMgasUtranA chaThThA adhyayanamAM kahyuM che ke jo sAga vaghaMti eTale satya bhASA paNa nirvagha bhASA bolavI. te anya matanAM zAstro tathA jaina dharmanA zAso TakA graMtha vagere saMsakRta bhASAnAM racelAM temAM jIva hiMsAne baMdha hoya tevAM zAstro ane tevAM zAstronA racanArA, tathA tevAM zAstronA prarUpaka, vibhakti Adi jJAnethI uccAranA karavAvALAne satya bhASI kema kahevAya ? arthAt naja kahevAya. prazna 28 muM-ahiMyAM kaI kahe ke-vyAkaraNa bhaNyA vinA paMDita kema kahevAya ? mATe vyAkaraNa bhaNI paMDita banavuM te sAdhunuM kAma che ? uttara- vAhajI, vAha, bhale vyAkaraNa bhaNu paMDita bane. basa, paMDitapaNuM te have vyAkaraNamAMja AvI samANuM che ke zu ? hA kharI vAta che. pelA sudhArelAne paNa eja mata che ane tene paNa eja avAja che, sudharelA paNa eja pramANe kahe che ke sAdhuo ! have aMgrejI bhaNetamArAM zAstra have aMgrejImAM chapAvA mAMDyA che, have tamArI pAse amAre bodha levAnI jarUra nathI, ema paNa kahevA lAgyA che, ane te khAmI pUrI pADavAne keTalAka sAdhuo sAvadha thayAM che te pachI vyAkaraNanuM te kahevuM ja zuM ? hamaNA mAtR jJAna-sUtra abhyAsanI jarUra ghaNI DI jaNAya che. hamaNuM te paMDita banavAne ane duniyAmAM vAha vAha kahevarAvavAne (jAhera bhASaNa ApavAne) tevAja prakAranuM jJAna meLavavAnI AzyakatA vizeSa jovAmAM Ave che. A uparathI evo nirNaya thAya che ke-DA vakhatamAM sUtra jJAna lepa thavAnI e nizAnI che. jana zAstramAM Arya bhASA je sUtranI bhASA bhaNavAnI AjJA che, ane anya zAstramAM te tyAM sudhI kahyuM che ke-- Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 na vadet yavanI bhASA, prANaH kaMThagatai rapi. e vAta teA taddana bhUlI javA jevIja thai paDI che. temaja jaina dharmanA anuyAyI paNa sUtra jJAnanI vAta alaga rAkhI paMDita banavAne mATe vyAkaraNAdi jJAna meLavavAne maDI paDyA che. jaina zAstramAM pa`Dita kene kahevAmAM AvyA che te sAmI te najara karatAja nathI. prazna 29 mu-- jana sUtramAM pati kAne kahyA che ? uttara-bhagavatIjI vagere sUtramAM te sarva virati saMyama guNadhArakane eTale samyajJAna, darzIna, cAritravatane maMtti-pa`Dita kahIne lAvyA ; ane asa yatIne bALa kahyA che. te vicAra ke vyAkaraNAdikanA bhaNelA-asa'yatIne bALanI pitamAM mUkavAmAM Ave te vyAkaraNanA ze vizeSa rahyo ? anyamatamAM paNa kriyAvAnane paoNMDita kahyA che. che prazna 30 su--anyamatamAM zuM vyAkaraNAdinA bhaNanArane pata nathI kahyA ? uttara-- hA, jI, nathI kahyA. rAjanItimAM kahyu che ke-- 13: pAzva caiva, ne cAnde zANAM ciMtAH; sarve vyasanino mUrkhA, yaH kriyAvAn sa paNDitaH ||1|| asyA --saMskRta Adi vidyAnA paDhavAvALA, paDhAvavAvALA, yeca anyamatamatAMtaronA zAstronA ciMtaka sava vyasanI arthAta paDhavAvALAne eka jAtanuM vyasana paDyuM' hoya ema samajo. kAraNa ke dharmakriyA vinA mUja che, jo kriyAvAna hoya teja paMDita jANIye temaja zrI gItAmAM paNa kahyu che ke- kriyAvAna mAtra pahitaH"-- kriyAvAna teja paDita jANave. ahiM te kriyAvAnane pati kahela che. ane vyAkaraNanA bhaNelane vyasanI ne mUrkha kahela che, vaLI chaThThA adhyayanA zloka 12 me kahyu che ke thAya styane paMDitameTale, paMDitane satya bhASAthI oLakhIe arthAt yathArtha le te paDita kahIe. prazna 31 muM-kevA guNavALAne paMDita kahevA ? eve koi anya zAstranA dAkhalA che ? Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 uttara-hAjI sAMbhaLo-zrI mahAbhAratane 32 mAM adhyAyamAM kahyuM che ke - AtmajJAna samArambha, stitikSA dharma nityatA ; yamarthAnApakarSanti, sarvaiHpaNDita mucyate // 1 // niSevate prazastAni, ninditAni na sevate ; banAstA dhAna, patatikSaNa rA. nAprApyamabhivAcUchanti, naSTa necchanti zocitum; Apatsu ca na muhyanti, narAH paNDitabuddhayaH // 3 // artha-- jene AtmA jJAna, samyaka, AraMbha, arthAt je nakAmA ALasu kadI na rahe, sukha, duHkha, hanI, lAbha, mAna, apamAna, niMdA, stutimAM harSa zeka karI na kare, dharmamAM nitya nizcita rahe, jenA manane uttama uttama padArtha arthAt viSaya saMbaMdhI vastu AkarSaNa na karI zake te paMDita kahevAya che. 1 sadA dharma yukata karmonuM sevana, adharma yukta kAmane tyAga, satyAcAranI niMdA nahi karavAvALA, Astika, zraddhALu heya, eja paMDitanuM lakSaNa che. mArA aprApta vastunI IcchA kadI na kare. naSTa thayelA padArtho para zeka na kare, ApatkALamAM muMjhAya nahi te buddhimAna paMDita jANu. 3 e pramANe dareka zAstramAM uttama guNavALAne paMDita kahyA che. ane guNa rahita evA kadI vyAkaraNa zAstrAdi cAra vedane bhaNanArA hoya tethI zuM thayuM ? prazna 32 muM-cAra vedanA bhaNavAvALA paMDita na kahevAya ? uttara--nIti darpaNa adhyAya 15 mAM leka 12 meM kahyuM che kedaMti tujo vAna, dharmazAstrana T; I. AtmAnaM naiva jAti, darvI pAka rasaM yathA // 1 // artha-cAre veda athavA aneka dharma zAstra paDhe che, paraMtu Atma jJAnane nahi jANanAro jema kaDachI,pAkanA rasanA svAdane jANatI nathI tema jANavuM vaLI bhAgavatAdi zAstramAM paNa kahyuM che kena zazAllAmirata moNo; na jonArane tarasa | he yudhiSThira ! ! zabdazAstramAM (vyAkaraNamAM) Asakta thayelAne, tathA lekonA mana rajana karavAmAM tallIna thayelAne, kaMI mekSa maLatuM nathI. prazna 33 muM-vedanA bhaNelA paMDita viSe digambara mata kaMI jaNAve che ? Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 uttara-digaMbara matanA brahma vilAsamAM kahyuM che ke - savaiyA ekatIsA jape cAro veda pahe, racI pacI rijha rIjha, paMDitakI kalAme pravana tuM kahA hai, dharama hAra graMtha tADUke aneka bheda, tAke paDhe nipuna prasiddha tehi gAye hai, Atma ke tatva tAke marmakahuM na raMca pAye, tele hI graMthanameM ese ke banAye hai, jese rasa vijanameM kuchI phare sadaiva, muMdratA svabhAva na svAda kaccha pAye hai. 1 vicAro ke paMDitapaNuM ane mokSa maLavAnuM sAdhana te virata bhAva, vairAgya dazA ane AtmajJAnamAM ja rahyuM che. temAM vyAkaraNAdi laukika zAstranI zI jarUra rahI ? evA guNanI prApti karavAne te dharmazAstraja khAsa ugI che. mATe tirthaMkaradeva paramAtmAe AtmakalyANane mATe zAstranI prarUpaNa karI che te ApaNA hitane mATeja che, ane tethI ja zAMta dazA prApti thAya che. je guNa dharmazAstrathI prApta thAya che tevA guNanI prApta abhimAnI evA brAhmaNIyA vyAkaraNAdi zAstrathI kadI paNa thatI nathI. e vAta zAstra siddha che prazna 34 muM--yAkaraNIya-tame vyAkaraNAdi zAstrane abhimAnI jJAna kema kaho che ? uttara-zaiddhAMtika-ame to zuM kahIe paNa pUrve vidvAna AcAryo kahI gayA che. jue "jaina" patra pustaka 5 muM muMbaI ravivAra tA. 4thI AgaSTa sane 1907, aSADa vada 1 vIra saMvat 2433 (aMka 18 mo) temAM pAne ame muni vicAra muni mahArAja zrIcAritravijyanuM vyAkhyAna (e nAmane lekha) temAM kahyuM che ke - siddhasena divAkara vikramanA samayamAM thaI gayA. te bahu bhaNelA hatA. vidyAnA garvane lIdhe temane phakta navakAranAM pAMca padane saMskRta rUpamAM pheravI nAkhyA ane pIstALIse Agama saMskRta bhASAmAM pheravI nakhavA Iccha darzAvI. mAgadhI bhASAne nyUna gaNa saMskRtamAM pheravI. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 nAkhavAnA temanA nizcayane gurUe tenA jJAna ga mAnyA ane temane saMgha ahiSkRta karyAM. atyAre ethI paNa vadhAre garviSTa ghaNAe jovAmAM Ave che. te eTale sudhI ke duniAmAM gaNAtA evA keTalAka vidvAn munie saMskRta jJAnanA abhimAnI thakA pavitra evI sUtranI ardhamAgadhI bhASAne mA.gadhI. evA zabdathI khelatA sAMbhaLyA che. evAone zikSA devA kaNa sama che ? AgaLa te siddhasena jevA jabarajasta AcAryane paNa saMgha bahAra karatAM AMcako khAvAmAM Avele nahAtA, atyAre te saMgha te zuM pazu tIrthaMkara mahArAja jevAthI pazu nahi DaranArA manamAnI bhASAnA khelanArA AgaLa paDatA sUtranI bhASAne, mA,gadhI evA zabdathI apamAna karanArA-sUtranI bhASAne halakI pADanArA, mAtR bhASAnI avahelanA karavAmAM AMcako nahiM khAnArA, evAone peAtAnA mAnelA brAhmaNIyA vyAkaraNAdi jJAnanuM abhimAna nahi te bIjuM zuM ? prazna 35 muM--prAcina jainanuM mULa jJAna kayu che ? uttara-jainazAstranI zailI jotAM prAcina AcAryAM jo ke vyAkaraNa Adi jJAnanA kadApi abhyAsI haze, paraMtu potAnA zAsananI mULa zailInA lApa nahiM karatA sUtranI (mAgadhI) bhASAne avala`khI rahelA hatA, ema pUrvAcAryanA banAvelA graMthA parathI khAtrI thAya che. pUrvAcAryAMnA banAvelA prAcina graMtho mAgadhI bhASAmAM racelA ghaNAe jovAmA Ave che. kALAMtare jema jema vyAkaraNAdinA abhyAsa vadhatA gayA tema tema sa`skRta bhASAmAM graMtha racAtA gayA, tevA graMthanA racavAvALA paNa ema lakhatA gayA hoya che ke--mAgadhI bhASA uparathI e saMskRtamAM racela che. ema ghaNA graMthA parathI sAbIta thAya che ke prathamanA AcAryAnA banAvelA graMthA mAgadhI bhASAmAMja hatA, ane hajI paNa keTalAka prathA pUrvAcAryanA banAvelA mAgadhI bhASAnA meAjIda che. e uparathI nizcaya thAya che ke jema jaina dharmanA siddhAMtA bhagavaMtanI vANI yukata mAgadhI ( addha mAgadhI ) bhASAmAM racAyA che. temaja keTalAka graMtho paNa mAgadhI bhASAmAM racAyA che. eTale jaina dharmanI mULa pravRtti mAgadhI bhASAnIja che. ane anya dharmAMnAM pustako saMskRtamAM che. e vAta jagajAhera che. chatAM potAnAM dha zAstronu apamAna karavuM ane anya dharmIenA zAstranuM anukaraNa karavuM te samyakattva dRSTinuM kabya nathI. prazna 66 muM--paMDita lakSaNa sUtramAM zI rIte jaNAkhyu che ? Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 uttara-sUyagaDAMgasUtra zrata skaMdha pahele-adhyayana 14me-gAthA 13mImAM paMDita nIce pramANe kahyA che. se kovie jiNavayaNeNa patthA, sarodae pAsati cakkhuNe vA. teja ziSya gurUkula vAse vasate thake jIna vacana thakI samasta svArtha vicAra samajIne paMDita thAya. jema sUryodaya thakI nirmaLA netra vALe purUSa sarva mArgane jANe tema suziSya paNa hRdayarUpa netre karI Agama rupa sUrya prakAzita thavAthI nirmaLa dharmarU5 mAgane jANe (e paMDita heya.) ahiM paMDitanuM svarUpa sUtramAM upara pramANe kahela che. paraMtu vyAkaraNa jANIne paMDita thavA kahyuM nathI. temaja vaLI-zrI sUyagaDAMgajInI vRttimAM zrI zIlaMgAcAryajIe paMDitanuM lakSaNa batAvyuM che. ke-"pApakIna ti vehatA"paMDita hoya te pApa thakI Dareja. eTale pApa thakI kare teja paMDita kahevAya. ityartha: prazna 37 muM--paMDitanuM svarUpa ane tenI oLakhANa zI ? uttara-pitAMbarI hukama munikRta "jJAna prakAza prakaraNa saMgraha" graMthamAM pAne 290 mAM-jJAna bhUSaNamAM kahyuM che ke- i pASANeSu yathA hema, dugdhamadhye yathA ghRtaM ; tilamadhye yathA taila, dehamadhye yathA sivaM // 1 // kASTamadhye yathA vahnI, zaktirupeNa tiSTati ; ayamAtmA zarIreSu, jo jAnAti saHpanDitaH // 2 // pAne ra91 me--paMDita svarUpa kahe che. A zarIrane viSe paramAtmA svarUpa che tene je oLakhe che. te ja paMDita che. te Atma svarUpa jANyA vinA je kaI bIjA bhaNI gaNI paMDita nAma dharAve che. te laukika paMDitache, paNa lakattara paMDita te AvI rIte Atma svarUpanuM jene jANapaNuM thayuM tene lekara paMDita kahIye. te svarUpa jaNAve che, jema pASANane viSe hema-sanuM, dudhamAM vRta, talamAM tela, kASTramAM agni rahela che tema A zarIra madhye ziva svarUpI-siddha samAna pitAnA AtmAne jANe tene ja paMDita kahIe. prazna 38 muM- ziSya vAkya-vaukika paMDitane lakattara paMDitamAM zuM pharaka haze ? Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 uttara--uparokta graMthamAM jaNAve che ke je laukika paDita che, te saMsArI jIvane saMsAra thakI choDavI mAkSe javA na de, zA mATe je enA samajavAmAM ema che ke ApaNo vADo tUTI jAya ane ApaNA matanI mAna vRddhi na thAya ane sarve Atma jJAnI thai jAya te vAre ApaNA mata kema cAle mATe hareka rIte ApaNAM vADAmAMthI nIkaLavA devA nahi, jema meha rAjAne koI jIva-sadgurU maLe tevAre mahA saMtApa thAya je ApaNu nATaka tUTI jaze. ema jANI ghaNo zecamAM paDe che. tema laukika paDita che, te paNa koi jIva AtmajJAna pAmyAnI khabara sAMbhaLe tevAre tenA jIvane kevu thAya che ke jema koi gharamAMthI atyaMta vallabha vastuno nAza thAya tenuM jeTaluM duHkha vede tethI anaMtagaNuM duHkha vede che. te mATe e lokika paDita kahIe, ne laukika paMDita e vADAnA-matanA calAvanArA tenA thakI jJAna mA ghaNuM! dUra che. te thakI koi jIva dharama pAmI zake nahi. tathA lokottara paDita te te ( pote Atma svarUpanA jANanArA ( ane bIjA jIvone eka Atma svarUpanuM eLakhANu karAve ane dharma pamADI mekSe pahoMcADe. ( iti--jJAnaprakAza prakaraNa saMgraha-jJAna bhUSaNa' vAkaya'. ) prazna 39 mu'--vartamAnakALanA paDitAnuM svarUpa kevA prakAranu che ? te jaNAvaze ? uttara---vartamAnakALe, duniyAmAM kahevAtA paDatA mAtra vAkayA turIthI lokonu mana raMjana karavA ane loko pAse peAtAne vAhavAhana pAkAra paDAvavA zAstra ane dharma virUddha vAto karI duniyAne gamatA bedha ApanArA arthAt 'sArasudhArAnA edha ApavAthI peAtAnuM sarvasva mAnanArA, ane ema paNa khullI rIte bolanArA ke saMsArasudhAravAnI dharmagurUne jarUra che. vagere vAtAthI tathA bhASaNothI sa'toSa mAnanArA evA pati nAma dharAvanArA eTaluM paNa jANatA nathI ke pArakuM AMgaNu vALI sudhAratAM potAnA gharamAM raja bharAya che. je upadeza sAdhune devA ghaTe nahi tevA upadeza athavA sAvadya upadeza athavA sUtra virUddha upadeza karavAthI potAnA Atma ka raje malIna thAya che, tenI darakAra nahi rAkhanArA mATe mahA purUSAnA siddhAMtA ' e nAmanA pustakamAM * ka ' nA pAne pahele kahyu che ke * * 15 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 paMDita aura masAlacI, done sujhe nahI, ora na ke kare cAMdanA, Apa adhere mAMhI 1 mATe ahI vidvAne ! aha paMDite ! masAlacI rUpa paMDita nahi banatAM dharmAtmA paMDita bane ane duniyAne uddhAra karo. prazna 40 muM--dharmAtmA paMDitanuM svarUpa kevuM hoya te jaNAvaze ? uttara--hA, cha, sAMbhaLe- "mekSa mArga prakAza" pAne 358 me-paMDitanI samajaNa pADe che ke aura zAstrAbhyAsa viSe bhI kaMI te vyAkaraNa, nyAya kAvya Adi zAstrake bahuta abhyAse che, se te leka viSe paMDitAI pragaTa karaneka kAraNa hai, ina viSe Atmahita nirUpaNa te hai nahiMsA na karanA je vyAkaraNadika hI abhyAsa karate karate Ayu pUrA hai jAya ora tatva jJAnakI prApti na bane - pAne 359 me-ora je jIva, zabdanaka nAnA yukti viSe artha karane kehI vyAkaraNa avagAhe hai vA vAdAdika kara mahaMta hone nyAya avagAhe hai. catarapana pragaTa karane ke artha kAvya avagAhe hai. ityAdika lokika prayajana liye Inaka abhyAsa kare che e dharmAtmA nAhIM. isaliye jitanA bane cheDA bahuta inakA abhyAsa kara A mahita ke artha tattvAdikakA nirNaya kare I dharmAtmA paMDita jAnanA. cANakaya nIti darpaNa" nA cha adhyAyamAM leka 12 meM kahyuM che ke- "rthatvena risampa Ditane satya bhASAthI oLakhIe. eTale yathArtha bole te paMDita "bhAgavat " ekAdazama skaMdhe-adhyAya 19 meM ka 81 meM kahyuM che ke- "afoeto kSatri" vidvAna hoya te paMDita nahi paNa baMdha tathA mekane jANatA hoya tene paMDita samajavo. ATalA adhikAra paMDitanuM svarUpa jaNAvyuM temAM vyAkaraNa, nyAya, kAvya ke taka zAstranI jarUrIAta jaNAvI nathI. paNa Atma hitane mATe tatvajJAnAdikathI gharmAtmA banavAnI AvazyakatA jaNAvI che. dharmAtmA baMdha mikSanuM svarUpa jANanAra, teja saMsAra samudrane tarI mekSa gatine pAme che. tevA purUSaneja zAstrakA re paMDita kahyA che. A viSe nAvAgata paMDita ane nAvaDIyAne thayelA saMvAdane nyAya jANavA yogya che. prazna 4 muM -paMDita ane nAvaDIyAne saMvAda kevI rItane che te jaNAvaze ? Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 * ,, uttara--eka paoNMDita sahelagAha karavAne nAvanI aMdara besI samudramAM madhya darIe pharavAne mATe nIkaLye, hoDImAM beThelA paMDita hADInA kheDanAra nAvaDIyAne pUchyuM ke yAra ? kAMi vyAkaraNa ke tarkazAstra bhaNyA che ? nAvaDIe kahyu nAjI '" tyAre paMDite kahyuM "tArI pA umara alekhe gai" pharI paDitajI bolyA " bhAI ? kAvya koSa ke nyAyazAstra jANeA che ? " nAvaDIe kahyuM " nAjI '" tyAre pa'DitajI bolyA, " tArI adha umara barabAda gai" Ama vArtAlApa karatA dariyAnI aMdara teAphAna thavAnuM cihna nAvaDIyAnA jovAmAM Avyu. ne jaNAyuM ke hamaNAMja bhayaMkara taphAna thaze. tema jANI paMDitajIne pUchyuM, " paMDitajI ? kAMi samudramAM taravA DhakhavAnuM jANe che ? paMDitajI kahe "nAjI" pharI pUchyuM ke paMDitajI ? samudramAM hamaNAMja phAna jAgaze mATe bacavAnuM zAstra jANA che ? paMDitajI gabharAtA gabharAtA bolyA ke nA, bhAI AphAna zAnu ? nAvaDIyA kahe "paMDitajI ? mArI te ardhI umara barabAda gai, paNa ApanI te AkhI umara barabAda gai ema mAnI lyA, jue, A samudranI aMdaranu taphAna hamaNAMja A heADIne uchALIne uMdhI nAkhI deze. ApaNe banne samudranA taLIyAne svAdhIna thaizuM. paMDitajI ? tamArA iSTadevane sAMbhAro ! Ama khelatAMja tophAna najIka AvyuM ane hoDIne ekadama uchALI udhI pADI ke paMDitajI ane nAvaDIyA samudrane svAdhIna thayA. nAvaDI tarIne kAMDe paheAMcyo ane 5'DitajI samudranI sahelagAha karavA samudramAM gayA. AnA paramAtha e che ke saMsAra samudra taravAnuM jJAna jANyA vinA arthAt svasamaya jANyA vinA-vyAkaraNa, tarkazAstra, nyAyazAstra, ke kAvya koSamAM jIdagI gumAvavI te nirarthaka nIvaDe che. arthAt parasamaya sa'sAra samudrathI tArI zakatA nathI. prazna kara vaiyAkaraNIya----nadIjI sUtramAM-kahyuM che ke--samyadraSTi mithyA zruta vAge bhar3e te samavruta kahevAya. brAhmaNIyA byAMkaraNAdi zAstra vAMcavA bhaNavA te jaina munine samaSThata che. uttara-----saiddhAMtika te vAta kharI che paNa te kayAre ke-pathama sama- zruta eTale siddhAMtanuM jJAna meLavyA pachI athA t jainazAstranuM jJAna nivaDa karyA pachI game te zAstranA abhyAsa kare tene mATe e vAkaya che. paraMtu jainanA zAstranI te gaMdha paNa na hoya te pahelAMja saMdhi " bhaNavA maDI paDe eTale dIkSA lIdhI ke tarataja ziSyane paMDita banAvavA mATe gurU vyAkaraNAdi jJAnaneA abhyAsa karAvavA ma`DI paDe ane keTalIka umaranA bhAga Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 te brAhmaNIyA jJAnamAMja Ape tevAone jaina siddhAMtanuM jJAna bIlakula naja hoya tenuM pariNAma kevuM Ave te vicAra karavAthI jaNAI Avaze. dAkhalA tarIke ATha ke daza varSanI umaranI zarUAtathI aMgrejI jJAnanA abhyAsakane pUratI vaya thavA sudhI te jJAna sivAya bIjuM kaI paNa jJAna jANyuM tethI. evA kahevAtA sudharelAne sarakArI keLavaNInA bhaNataranuM je jJAna ke -"pRthvI daDA jevI goLa che, te phare che, sUrya pharate nathI. sthira che. izvara jagatane kartA che."--vagere je je jJAnanI ceTa thaI che, te evAo pAchaLathI jainazAstranAM vAkya sAMbhaLI araNyavAsI peThe camake che. arthAt bhaDake che. tenuM mULa kAraNa eja che ke-teNe jyAre prathama jainazAstranuM jJAna meLavyuM nathI jainasiddhAMtathI tadana ajANa hovAthI te vAta tene navIna jevI lAgavAthI te vAta tene zraddhAmAM nahi AvatAM ulaTI hAMsI karavAno vakhata Ave che ane tamAma zAstrane uDAve che. pitAne kakko khare karavA najare dekhIe teja kharUM ItyAdika vAta karI tathA kalpita geLA batAvI pitAnI mAnyatA kharI karavA, ane zAstramAM kahela bInA tamAma khoTI TharAvA pratyakSa dAkhalA ApI, juo tamArUM mahAvideha te amerIkA, tamAruM bharatakSetra te hiMdustAna tamAre culahemavaMta parvata te himAlaya, tamAro vaitADhya te viMdhyAcaLa, ane himAlayamAMthI nIkaLatI gaMgA ane karAMcI pAse rahelI siMdhu nadI, te tamArI gaMgA ne siMdhu. devatAo te gera ane devAMganA te maDha, jugalIyA te TApumAM rahenArA manuSya ane kalpavRkSa te TApunA manuSyane khAvAnA phaLadruma vagere zAstromAM rahelA padArthone atyAre pitAnI najare AvatA pate kapelA padArthone meLavI te vAta sAbIta karavA maMthana karatA joIe chIe ane tenAM gaNita pramANa zAstra sAthe nahi maLatAM hovAthI zAstrane khoTA TharAvavAmAM AMcako khAtA nathI. temaja parva bhavane nahi mAnanAra, svarga narka badhuM ahiMyAja che vagere nAstika paNAnI zraddhAne laIne aneka prakAranI kalpita vAta-banAvaTI sthala besatA karI zvetAnI matikalpanAe mAtra potAnA magaja upara dhAre rAkhI marajI mujaba bolyA kare, tenuM mULa kAraNa bIjuM nahi paNa eja ke jeNe potAnA zAstranuM jJAna prathamathI ja nathI meLaveluM tene pAchaLathI potAnA dharmasaMbaMdhI zAstra jJAnanI ceTa kayAMthI thAya ? temaja pitAne paramAtmAnA bhAkhelA siddhAMtathI ajJAtu rahelAne jyAre brAhmaNIyA vyAkaraNAdi zAstranA bIja ropI rAta ne divase tevAja Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 jJAna te puSTI karatA anya zAstrothI tenuM sIMcana karI te vRkSane majabuta banAvanArane tenA phaLa kevAM cAkhavAM paDe che te anubhava thayelAne joyuM haze. anya tIthIne paricaya karavAthI samakitane malIna kare che ema jyAre jana siddhAMta kabula kare che tyAre tenAM banAvelAM zAstra samakitane pachi ta kema thaze ? arthAt nahi thAya. mATe jaina zAstramAM zuM kahyuM che tame vicAra karo. prazna 34 muM-jaina zAstramAM zuM kahyuM che te jaNAve ? uttara-sAMbhaLe-uttarAdhyayananA pahelA adhyayananI 8 mI gAthAnAM pahelAM be pada-temAM cekabuM kahyuM che ke-gaguni pivivijhA, nikALa 3 My -artha yukta sUtra zIkhavAM, eTale jene viSe bhagavaMtanA prarUpelAM artha rahyAM che evA sUtra ( dvAdazAMgI pramukha ) zIkhavAM. ane te sivAyanA nirarthaka-bhagavaMtanA bhAkhyA artha vinAnA vyAkaraNadi) tamAma zAstra varjavA. bhagavaMte te upara kahyA pramANe bhaNavAnI, zIkhavAnI AjJA ApI che. hAlanA brAhmaNIyA zAstramAM tathA iMglIza jJAnamAM bhagavaMtanA prarUpelA arthane samAveza thaI zakatuM nathI. te vAya te phakta siddhAMtamAMja che, ane siddhAMtamAM kahevA vAkayenuM jJAna siddhAMtathIja pratipAdana thAya che. chatAM anya zAstro bhaNavA ke vAMcavAnI AvazyakatA hoya te prathama jaina sidhdhAMtanuM puSkaLa jJAna meLavI lIdhA pachI tema karavAne aTakAyata hovA saMbhava nathI. ema jaina zAstranA keTalAka nyAya uparathI jaNAI Ave che. prazna 44 muM-ziSya-bhASAnA saMbaMdhamAM keTalAka praznavyAkaraNa tathA pannavaNA sUtrane dAkhalo Ape che te temA zI hakIkata che te jaNAvazo ? uttara-praznavyAkaraNa, pannavaNAjI tathA AcArAMga e traNe sUtramAM munine bhASA kevI rIte bolavI, kaI bhASA bolavI ne kaI bhASA na bolavI vagere bahu samajutithI jJAnI purUSoe prakAza karelo che. temAM praznavyAkaraNamAM vadhAre vistArathI jaNAvyuM che paNa temAM aneka bheda ane raho rahelA che te jANyA vinA ekAMta vAde abhiprAya ApI devo te karatAM vicAra mukta sUtra nyAyathI abhiprAya Ape te vadhAre megya gaNAya. prazna 4pa muM-praznavyAkaraNajI sUtramAM bhASA saMbaMdhI rahelA bheda ane temAM rahelA rahasthanuM svarUpa jaNAvaze ? Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 uttarazrI praznavyAkaraNasUtramAM-bIja saMvara dvAre-AbuvALA chApela pAne 377 methI zarUAtamAM ja kahyuM che ke-sAveya yuddha ItyAdi-ahiMyAM satya vacananuM svarUpa ane nirdoSapaNuM, pavitra ane mekSane hetu, ane satyatAnuM mAhAbhya tamAma dharmavALAe svIkAreluM vagere satya vacananuM svarUpa ane tenA guNo, tathA asatya-niMdAdikathI thatA doSa ane tenAM phaLa vagere 388 nA pRSTa sudhImAM jaNAvela che. tyArabAda pRSTha 389 methI 393 sudhImAM kahyuM che ke aha kerisakaM puNAI sacaM tu bhAsiyavvaM jaMtaM davvehiM pajavehI ya guNehi kammehiM bahuvihehiM sappehiM Agamehi ya nAmakkhAyaM nivAta uvasagga taddhiya samAsa saMdhi paya heu jogiya uNAi kiriyA vihANa dhAtu sara vibhatti vaNajuttaMtikAlaM. ahiMyAM te satya bhASA bolavAne mATe dravya guNane paryAya sahita kame karI bahu vidhi-ghaNA prakAre zilpAdi kalAke karI prakAza Agama-siddhAMtane viSe rahelA artha yukta arthAt siddhAMtane aMgesiddhAMtanA saMbaMdhe je rahelA nAma ke-nipAta, upasarga, taddhita, samAsa, saMdhi, pada, hetu giDa, uNAdi, kriyA, vidhAna, dhAtu, svara, vibhakti, varNayukta traNa kALa-ga kALa, vartamAna kALa ne Avate kALa. dasavihaM pi sacca jaha bhaNiya taha ya kammuNA hu~ti duvAlasa vihAya hoi bhAsA, vayaNaM pi ya hoi solasa vihaM, evaM arahaMta maNuNAyaM samakkhiyaM saMjaeNa kAlaM miya kttavyaM daza bhede satya bolave jima udya tima che, tima akSara kalakhaNAdi kiyA kIje te satya vacana hoi bhASAne bhAra bheda jANavA. vacana paNa hoI sele prakAre jANa. eNI para tIrthakare anujJA dIdhI che ke, Alocane cAritrIe avasare bola. ( A pramANe bhASAmAM uparanA paDamAM yAkaraNanuM nAma nizAna nathI paNa tene lagatA dhaNAM nAma kahyA che. tenuM zuM ka raNa ? te paNa jANavuM joIe. prazna 46 muM-uparanA pAThamAM vyAkaraNanuM nAma nahi hovAnuM zuM kAraNa ane tene lagatA nipAta, upasarga, taddhita, samAsa, saMdhi vagere kahevAnuM zuM kAraNa ? uttara-temAM aneka kAraNe rahelAM che te je gapaSTithI vicAra karavAmAM Ave te sahelAIthI samajI zakAya tema che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 (1) paheluM te e ke-vyAkaraNa zAstra te naMdIjI vagere sUtramAM niSedhela che. (2) bIjuM kAraNauttarAdhyayananA cothA adhyayanamAM saMskRta bhASA niSedhI che, ane chaThThA adhyayanamI saMskRta bhASA traNa zaraNa nathI ema paNa kahyuM che. (3trIjuM kAraNa dravya guNane paryAyanuM svarUpa jANune siddhAMtane anusAre uparanA kahelA tamAma bola jaina sUtranA AdhAreja hovA joIe. (4) cothuM kAraNa-uparanA pAThamAM nipAtAdi je bola kahyA che te vartamAnakALamAM jaina sUtranI zailI pramANe nahi jovAmAM AvatAM anya matanAM saMskRta bhASAnI pravRttinA jovAmAM Ave che. (5) pAMcamuM kAraNa-uparanA pAThamAM daza prakAranAM satya, bAra prakAranI bhASA ane soLa prakAranAM vacana kahyAM che tenuM svarUpa ahiMyAM jaNAvyuM nathI. (6) chaThuM kAraNa chevaTamAM lakhyuM che ke-arihaMta bhagavaMte-tIrthakara mahArAje evI AjJA dIdhI che ke, uparanI kahelI tamAma bhASA cAritrIya e kALa avasara dekhIne AlecIna-avasare bolavuM. A uparathI koIne kahevuM hoya te ema paNa kahI zake ke-sUtranI pAMca prakAranI sajajAyanI peThe vAraMvAra paThana karavAne uparanA pAThamAM rahelI hakikata lAgu thatI nathI. prazna 47 muM-zrI nadIjIsUtramAM vyAkaraNane niSedha kevI rIte karavAmAM AvyuM che ? uttara-juo-lAlAvALA chapAyela naMdIjIsUtranA pRSTa 155 me kahyu che ke se kiM taM micchasuyaM ? micchasuyaM jaM imaM aNNANiehiM micchadiTTiehiM sacchaMdabuddhimaivigaMppiyaM taMjahA- bhAraI, rAmApaNaM + + + vAgaraNaM bhAgavayaM + + + bAvattari kalAo,cattAri beyA,saMgovagAeyAI micchadihissa micchattapariggAhiyAI micchasuyaM. artha--aho bhagavana ! mithyAzruta kise kahate hai? aho gottama! je mithyAtva daSTi ajJAnIne apane svacchakI buddhI-mati kalpanA kara banAye have grantha tadyathA-1 bhAratha, 2 rAmAyaNa, + + + 22 vyAkaraNa, Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 23 bhAgavata, + + + 30 bahatare kalAke zAstra, 31 cAra veda, 3ra zAstrokta aMge pAMga sahita tathA-1 zikSAkalpa, 2 vyakaraNa, 3 chaMda nirUkita, ja jotiSa, 5 kAvya, da lakSaNa-sAmudrika, ItyAdi mithyAtvI ke banAye mithyA zAstra che. ahiMyAM te khullI rIte vyAkaraNa vagere mithuta-mithyAtva zAstra kahyAM che. prazna 28 muM-uttarAdhyayananA cothA adhyayanamAM saMskRta bhASA nidhI che ema kahevAmAM Ave che tenuM zuM kAraNa ? uttara-je kAraNa haze. sUtranI mULa gAthA ane TIkA vagere vAMcaze te tarata jaNAI Avaze. prazna 49muM-sUtranI mULa gAthAmAM zuM kahyuM che te jaNAvaze ? uttara--sAMbhaLe-uttarAdhyayana sUtra-adhyayana i-ze-gAthA 13 mI temAM kahyuM che ke-gAthA-- je saMkhayA tuccha parappavAdI, te pejadosANugayA paranjhA ee ahamutti duguMchamANo, kaMkhe guNe jAva sarIrassabheu tibemi // 13 // artha--je koI tatvajJAna vinA, saMskRta bhASAnA bolaNahAra, samaktiAdike ThAlA, paranAM kIdhAM zAstra tehanA prarUpanAra, te mithyASTi, rAga he pahatA thakA, paravase paDyA che; e pUrve kahyA te, adharmanA hetu, eNe kAraNa mATe ehavA mithyAtvanAM zAstra) tyajatAM thakA, vache jJAnAdika guNane, jAva jIva gudhI eTalA zarIra bheTa thAya ti sudhI, ema sudharmA svAmI jaMbu pratye kahetA havA 13 prazna 50 muM -uparanI gAthAnA saMbaMdhe TIkAkAra zuM kahe che ? uttara-sAMbhaLe-TIkAmAM nIce pramANe kahyuM cheH samitivALA uttaradhyayananA cothA adhyayananA pAne 27 ma. bRhadvRttiH-vyAkhyA-'ye' iti anirdiSTa svarUpAH saMskRtA iti na tAttvika zuddhimantaH kintUpacaritavRttayaH, yadvA saMskRtAgamaprarUpakatvena saMskRtAH, yathA saugatAH, te hi svAgameM nirandhayo cchedamamidhAya punastenaiva nirvAhamapazyanataH paramArthato'nvayi dravyarUpameva santAnamupakalpayAMvabhUyuH,sAjhyA vaikAntanityatA mukatyA tatvataH pariNArUpAM cai (pAve) va punarAvirbhAvatiro Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 bhAvAvuktavanto, yathA vA-'uktAni pratiSiddhAniH, punaH sambhAvitAni ca / sApekSanirapekSANi, RSivAkyAnyanekazaH // 1 // itivacanAdvacana niSedhanasambhavAdi bhirupaskRta smRtyAdi zAstrAmanyAdayaH, ataeva ' tuccha ' titucchA yadRcchAmidhAyitayAniH sArAH 'parappavAi ' tti parecate svatIrthika vyatiriktatayA pravAdinazca para pravAdinaH, te kimityAha ' pejjadosANugayA ' premadveSAbhyAmanugatAH, premadveSAnugatAH, tathAhi - sarvathA saMvAdini bhagavadvacasi niranvayo cchaidaikAntanityatvAdi kalpanaM vacana niSedhanasambhAvanAdi vA na rAgadveSAbhyAM vineti bhAvanIyam ataeva ca parajma' tti dezI paratvAtparavazA rAgadveSagrahagrasta mAnasatayA na te svatantrAH,yadi taevaM vidhAstataH kiMbhityAha 'ete' iti arhanmatabAhyAH, adharma hetutvAdadharmaH, 'iti' tyamuno lekhena 'duguchamANo ' tti jugupsamAnH unmArgAnuyAyino'mI iti tatsvarUpamavadhArayan , natunindana , nidAyAH sarvatra niSedhAta, tadevaM vidhazva kiM kuryAdityAha 'kAGket ' abhilaSet 'guNAn' samyagdarzanacAritrAtmakAn bhagavadAgamAmihitAn , kiM niyatakAlamevotAnyathetyAha-yAvaccharIrAt-audArikAtpazcaprakArAdvAbhedaH pRthagbhAvaH zarIrabhedo, maraNaMvimuktirvetiyAvad, ane ne haivasamutthAnaM kAmaprahANAdi ca tattvatAH, anyatra tu saMvRttimadityuktam evaM ca kAtmakasamyaktvAticAraparihArAbhidhAnataH samastyazuddhi tisUtrArthaH // 13 // iti pari samAptau. // saMskRtAdika anyamatanA zAstrane mATe uttarAdhyayananA cethA adhyacananI 13 gAthAne mATe TIkAkAre upara pramANe kahyuM che. prazna 51 muM-TIkAmAM zuM kahyuM che te sau koI samajI zake tevI rIte 23 mI gAthAno spaSTa artha jaNAvaze ? uttaraDAkaTara jIvarAja ghelAbhAI dozI taraphathI chapAI bahAra paDeluM uttarAdhyayananA cethA adhyayananI 13 mI gAthAnA-bhAvArthamAM lakhyuM che ke bhAvArtha-je kaI tatvanA ajANa ane saMskRta bhASAnA bolaNahAra ane sAmakitAdika guNe karI DAlA svatIrtha thakI anerAnAM kIdhAM zAstranA prarUpaNahAra evA te mithyAtvadraSTi rAgadveSane vaze pihotyA thakA paravaza paDayA che e pUrvokta kahyA te adharmanA hetu evA mithyAtvAdikane tajI jJAnAdika guNane jAvajIva sudhI sAdhu Iccha. (arthAtu) keI saMskRta bhASAnA bolanAra che paNa samakitAdi guNe karI rahIta anerAnA karelA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zAstranA prarUpanAra evA mithyAtva draSTi che te rAga dveSane vazarUpa paravaza paDyA che. evA adhanA hetu mithyAvAdikane tajIne sAdhu jJAnArdika guNane jAvajIva sudhI icche, kAraNake sa`skRtArdika bhASA kAIne tAratI nathI paNa samakitAdrika guNu jIvane tAre che. mATe te guNane dhAraNa karavA ema sudharmA svAmI potAnA jabu nAmanA ziSyane kahetA havA ke he ! jaMbu ! jema meM zrI mahAvIra deva pamAtmAnI samIpe sAMbhaLyuM hatuM tema me tuja pratye kahyu // 13 // prazna para muM--zrI prazna vyAkaraNajI sUtramAM daza prakAranAM satya kahyAM tenuM svarUpa tyAM mULa pAThamAM jaNAvyuM. nathI te te satyanu svarUpa zI rIte ? uttara---ThANAMga-ThANe 10me dasa prakAranAM satya kahyAM che te A pramANe mULapATha cheH---- dasava sacca pa. taM jaNavayaM sammaya havaNA, nAme rUve par3acca sacce ca; vAra mAva khoLe, ame jovamma sattve ja / / 2 / / bhAvAtha ---( lAlAjIvALA chApela pAne 807 me ) dasa prakArake satya kahe haiH-- 1. janapadasatya, 2. samatasatya, 3. sthApanAsatya, 4. nAma satya, pa. rUpamatya, 6. pratItasatya, cha. vyavahAra satya, 8. bhAvasatya, 9. jogasatya, 10, upamAsatya e dasa prakAranAM satya kahyAM. prazna pa3 muM--dasa prakAranAM sattva kahyAM temAM prathama janapadmasatya kahyuM tenuM svarUpa zI rIte samajavu ? uttara-uparokta pAne-dA prakAranAM satya kahyAM che temAM prathama janapadasatya te-jisa dezame arthakA vAcaka jojo rUDha zabda hove usa nAmase kahenA sA jese pAnIke kokaNa dezane pIca kahate haiM ( tathA khAjuvALA kaNa ga pAne 31 me-TIkAmAM- chApela tatra janapadasatyaM yathA udakArthe koMkaNAdi dezarUyA paya iti vacanaM eTale kAMkaNAdi dezamAM pANIne paya zabdamAM bolAve che, ema paNa kahyuM che. usa jala, nIra, vageraha pRthak pRthak namase bolatA bhIDe. eTale je je dezamAM je je prakAranI bhASA khelatI hAya te dezanI bhASA bolatAM satya bhASA kahIe. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 kahevata che ke-" bAra kevI bhASA badale." eTale bAra bAra gAue bhASAnuM badalAvuM thAya che. ema pratyakSa jovAmAM Ave che. jemake zuddha gujarAtI bhASAmAM kaLase, thALI, gALI, keLA, mALA vagere zabdo vaparAya che, tyAre hAlAra prAMtamAM, machu kAThe tathA haLavada vagerenA gAmamAM karaze, thArI, gorI, kerA, mAro vagere zabdo bolAya che ane maLavA AvavA" ne badale "maravA AvavA" nuM vaparAya che. kapATaALIyA" ne badale "AriyA" kahevuM te zuddha bhASA mAne che. eTale je dezamAM je bhASA bolAtI hoya te bhASA. tene sUtramAM janapada satya kahe che. te bhASA bolatAM asatya lAge nahi. prazna 54 muM-bIjuM saMmata satya te zuM ? uttara-(bolAvaNImAM sarakhApaNuM) araviMda so paMkaja prazna pa5 muM-sthApanA satya kene kahIe ? uttara--trIjuM sthApanA satyasa-kasIke kIsI nAma sthApanA. jaise kASTa (pASANAdika) ke citrita karI sthApanA karanA. (kaI devane nAmanI mUrti citrAdi-phaTA pramukhanuM sthApanA karI duniyA te devane nAme bolAve, tema bolavatAM asatya lAge nahi te sthApanA satya. jema bALake lAkaDIne ghaDe mALe, tene koI kahe tAre gheDe Aghe rAkha. tema kahetAM asatya lAge nahi. ) prazna pada muM--cothuM nAma satyanuM svarUpa zuM ? uttara-nAma satya te-jaisA nAma rakhane AyA hove sokulavardhana nAma vAleke kulavardhana kahanA phira cAhe kula baDhatA hove yA nahi. eTale nirdhana chatAM kulavardhananuM nAma hoya, bAInuM nAma lakSmI hoya ne eka divasanuM khAvA na hoya te paNa te nAme bolAvatAM asatya lAge nahi. prazna pa7 muM--pAMcamuM rUpa satya te kene kahIe ? uttara-rUpa satyasa-rAdhukA rUpa (veSa) dhAraNa kiyA paraMtu guNa nahi hai te bhIuse sAdhu kahanA (asatya nahi) ahIMyA cAritrAdi guNa rahita sAdhunA rUpe (ve) rahelAne sAdhu kahetA asatya lAge nahi ema kahyuM. prazna pa8 muM-cha pratIta satya te zuM ? uttara-pratIta satya te-anya vastune Azraya lekara pratIti karanAro pratIta satya e anAmikAe kaniSTha aMgulI choTI hai vo tarjanI baDI hai. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 prazna 59 muM-sAtamuM vyavahAra satya te kene kahIe ? uttara-vyavahAra satya te-ghaDA gaLatA che gIrijalatA hai vageraha bolanA. (ahIM traNa baLe che. pANI maLe che. vaLI bhagavatIjInA AThamAM zatake u. 6 phe agni baLe che-kahyuM che, paNa vyavahAra bhASAe ghaDo gaLe che. girijale che kahetAM asatya nahi. te prazna 60 muM-AThamuM bhAva satya te zI rIte ? uttara-bhAva satya te-nizcayAtmaka-( jema kala varaNamAM bhAvathI pAMce varaNa rahyA che paNa utkaTapaNe zukala kahetAM tathA goLamAM bhAvathI pAMce rasa rahyA che, paNa geLa gaLe kahetAM, asatya nahi. temaja zukalamAM pAce varaNa ane gaLapaNamAM pace rasa kahetAM asatya lAge nahi. prazna 61 muM-navamuM joga satya te kevI rIte ? uttara---joga satya-saMbaMdhase kahA jA jaise daMDa ke saMbaMdha daMDI vageraha. prazna dara muM--dazamuM pampa satya te kone kahIe ? uttara-patya satya te-jaise samudra jaisA talAva (eTale talAvane samudranI upamA, nagarIne devalokanI upamA detAM asatya na lAge) e daza prakAranAM satya kahyA. prazna 63 muM-prazna vyAkaraNamAM bAra prakAranI bhASA kahI te kevA prakAranI ne kaI kaI ? uttara-prazna vyAkaraNamAM bAra prakAranI bhASA A prakAre kahI che. suvAsavidA 2 Dhora mAlA-artha-TIkA-tathA suvAsavida ra dAda bhAsatti dvAdazavidhA ca bhavati bhASA tathA ca prAkRta saMskRta bhASA, mAgadha pizAca sUrasenI ca; paSTotta bhuri bhedo, dezavizeSAdapabhraMzaH 1 // iyameva pavidhA bhASA gadyapadyamedena midhamAnA dvAdazadhA bhavatIti. // bAra prakAranI bhASA-prAkRta 1, saMskRta 2, mAgadhI 3, pizAyI 4, sUrasenI pa, ane apabhraza , e cha prakAranI bhASA gadyamAne cha prakAranI padyamAM keLI 12 prAranI bhASI hoya. prazna 64 muM-sUtranI kaI bhASA che ? uttara sUvanI addhamAgadhI bhASA che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 prazna 65 mu--sUtranI addha mAgadhI bhASA kema kahevANI ? uttara--upara kahelI cha bhASA mAMDelI je mAgadhI bhASA kahI eTale mAgadhI aDadhI ane aDadhImAM pAMca bhASA ema cha bhASAnu mizraNa karI sUtranI bhASAracANI che e uparathI addha mAgadhI bhASAnAM jaina sUtra kahevAya che. prazna 66 su--prazna vyAkaraNamAM soLa prakAranA vacana kahyAM te zI rIte ? te kayAM kayAM ? uttara--prazna vyAkaraNamAM tA ATaleja pATha che ke- vacaLa vi ya dor sohama virda: paNa AcArAMga tathA pannavaNAjI sUtramAM tathA prazna vyAkaraNanI TIkAmAM vistArathI jaNAvyuM che. prazna 67 muM-- soLa prakAranAM vacana samuyaye zI rIte che ? te prathama jaNAvaze ? uttara--sAMbhaLeA-prazna vyAkaraNanI TIkAmAM tathAhi vayatiyaM 3 liMgatiyaM 3 kAlatiyaM 3 taha parokkha paJcavakhaM 2 uvaNIyAi ja ukkaM 4 akatthaM caiva solasamaM 1 // 1 // traNa prakAranAM vacana 3, traNa liMga 3, traNa kALa 3, parIkSa vacanane pratyakSa vacana ra, upanIta vacanAdi 4, ne adhyAtma vacana 1 maLI 16 prakAranAM vacana kahyAM. vacana viSe prazna 68 mu--AcArAMgajI tathA pannavaNAjI sUtramAM soLa prakAranAM mULa pAThamAM zI rIte kahyuM che ? uttara- padmavaNAjInA ekAdazamAM chapAyela pAne 681 ma mULa pADa~~ bhASA patramAM lAlAjIvALA kativiNa bhaMte ! vayaNe paNNatte ! goyamA ! soLasavihe vayaNe paNNatte tuM nadA thayane, thaLe, nayane, tyIvayane, Dumayo, napuMsayo, annathavacaLe, vaLIvayane, vaLIcayo,DavIcAvIcavavo, vIya32viyane, tIya-yane, paDAyo, baLAtavaLe, pacavavayo, parokakhavaNe | artha -ahA bhagavan ! vacana ke kitane bheda kahe che ! aho gottama ! solahu prakArakA vacana ke vacana kahe Rs:~ Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 1 ekavacana, 2 dvivacana, 3 bahuvacana, 4 strI vacana, pa purUSa vacana, 6 napuMsaka vacana, 7 adhAtma vacana, 8 upanIta vacana, 9 apanIta vacana, 10 upanIta apanI vacana, 11 apanI upanIta vacana, 12 atIta vacana, 13 pratyutpanna (vartamAnakALakA) vacana, 14 anAgata (bhaviSyakALa) kA vacana, 15 pratyakSa vacana, 16 pakSa vacana. prazna 69 muM--eka vacana zI rIte bolAya ? . uttara-vRkSa, ghaTa, para, vageraha. (1) prazna 70 muM-dvivacana te zI rIte ? uttara-do vRkSa, do ghaTa, do hAtha vageraha. (2) prazna 71 muM-bahuvacana kene kahIe ? uttara--bahuta ghaTa, bahuta vakSa vagere. (3) prazna 72 muM-I vacananuM svarUpa zI rIte ? uttara-kanyAzALA vagere. (4) prazna 73 muM-purUSa vacananuM svarUpa zuM ? uttara-sAdhu, zrAvaka, ghaTa, paTa, vagere. (5) prazna cha4 munapuMsaka vacananuM svarUpa kevI rIte ? uttara-pAtra, deDaruM, vagere (6) prazna 71 muM- adhyAtma vacana kene kahIe ? uttara- manameM rahI huI vAta kadApi pragaTa karanA cAhe nahi paraMtu bola te sahaja nIkala jAve. jaise rUIkA vepArI pAnI mAMgane ke badala rUI do (rU. 5) asA bole (7) prazna ka6 muM upanIna vacana kene kahIe ? uttara guna yukta vastukA kathana kare jaise yaha dharmAtmA purUSa che, vidyAvaMta hai.(tathA utkarSa vacana eTale guNAnuvAda jemake rUpavaMta)vagere-1(8) prazna cha7 muM--avanIta vacana te zI rIte ? uttara-niMdA yukta vastukA kathana kare jene yaha purUSa kulakSI, mUrkha, pApI che (tathA apakarSa vacana eTale durguNAnuvAda eTale kurUpakuzale-) vagere-2 (9) prazna 78 muM--panIta apanIta vacana te zuM ? Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 uttara--prathama guna kahe ke phIra avazuna kahe-jaise yaha zrI rUpava'tI ha paraMtu vyabhicAriNI huM vagere-3 (10) prazna 79 muM--avanIta upanIta vacananu svarUpa zuM ? uttara--pahile durgIna kahe kara phIra guna kahe. jaise yaha zrI kurUpa para`tu suzIlA hai-4 (11) prazna 80 muM--atIta vacana te kone kahevu' ? uttara--bhUtakALakA jaise tIrthaMkara hue. ( aret-tathA amuka thaI gayuM, ho tathA-ityAdi 1 (12) prazna 81 mu--pratyutpanna vacana te zI rIte ? uttara-vartImAnakALakA vacana-jaise zrI sImaMdhara svAmI hai (karAtithAya che-vagere) 2 (13) prazna 82 muM-anAgata vacana te zuM ? uttara--bhaviSyakALakA vacana-jaise padmanAbha svAmI tItha kara hogAdra, (kariSyati-AvatA kALa.hoze,-thAze-vagere-) 3 (14) prazna 83 muM--pratyakSa vacana te kene kahIe ? uttara--jo draSTi sAmane hoya ( najare dekhIe te pratyakSa ) ( yathAya' eSaH- pratyakSa vacana te jema dekhavAmAM Ave tema ele. naTa purUSa strI veza paheryA hoya tene strI kahI bolAve te ). 1 (15) prazna 84 mu--parAkSa vacana te zI rIte ? uttara--vinA dekhAtI vastukA kahanA. ( parIkSa' yathAsyA tathA parokSa / te najare joyA vinA amuka vezyA che, amuka zrIma'ta chevagere 2 (16) vacana ityAdi seALa vacananuM svarU5H-- evaM arahaMta maNuNAya samAkkhiyaM saMjaraNa kAlaM bhaya vatavvaM // satyAdi svarUpa avadhArIne, arihaMtanA AjJAne jANIne buddhi vaDe AlecIne, saMyamI kALa avasarane jANIne bole. natu jIna aNu AjJAe, vaLI AlecyA vinA, kALa avasara jANyA vinA na mele. arthAt nipuNa buddhie karI le. banne lekanI parazuddhine arthe parane bhaya upaje tevI athavA pIDAkArI vacana na le. itya ema prazna vyAkaraNanI TIkAmAM kahyuM che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 " prazna 85 muM-soLa prakAranI bhASA viSe vizeSa kAMI jANavA uttara-pannavaNAjImAM eja cAlatA adhikAre kahyuM che ke - icceyaM bhaMte ! egavayaNaM vA jAva parokkhavayaNaM badamANe - paNNavaNINaM esA bhAsANa esA bhAsA mosA ? goyamA ! icceyaM egavayaNaM vA jAva porakkhavayaNaM vAM vayamANe paNNavaNINaM, esA bhAsANa esA bhAsA mosA. artha--aho bhagavAn ! Isa taraha eka vacana bolatA huvA yAvat pakSa vacana bolatA huvA prajJApanI bhASA have kayA yahabhASA mRSA nahi hai ? aho gautama ! eka vacana yAvat pakSa vacana bolatA huvA yaha prajJApanI bhASA hai paraMtu mRSA bhASA nahi hai. prazna 86 muM- bhASAnI jAti keTalA prakAranI ? uttara-upara cAlatA adhikAre bhagavaMta pratye gotama svAmIe bhASA viSe prazna karyuM che ke - katiNaM bhaMte ? bhAsajAyA paNNattA goyamA ! cattAri bhAsanAyA paNNattA taM jahA saccamegaM bhAsaMjAyaM vIya mosaMbhAsajAya, taiya saccAmosaMbhAsajAyaM cauttha asaccAmosaMbhAsajAyaM // artha--aho bhagavana ! bhASAkI kItanI jAti kahI hai ? aDo gotama bhASAkI cAra jAti kahI hai 1 satya bhASA, 2 mRSA bhASA, 3 satya mRSA, (mizra) bhASA, ora ja asatya mRSA, ( vyavahAra) bhASA. prazna 87 muM-e cAra prakAranI bhASA bolatAM ArAdhaka hoya ke virAdhaka ? uttara--A viSe prathama keTaluMka lakhANa thaI gayuM che. paraMtu praznAkArane prathama mULa pATha artha jaNAvavAne mATe lakhavA jarUra paDe che ke mULa pATha -- __icceyAI bhaMte ? ca sAri bhAsajAyAI bhAsamANe kiM ArAhae virAhae? goyamA? icceyAiM cattAri bhAsajAyAI Auta bhAsamANe ArAhae No virAhae teNaM paraM asaMjaya aviraya // ItyAdi parve lakhAI gayuM che. artha--aho bhagavad ! ina cAra prakAranI bhASA bolanevAlA kayA ArAdhaka hotA hai yA virAdhaka hotA hai? aho tama ! Ina cAra prakAraka Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 129 bhASA meM upaga rakhakara yata bolanevAlA ArAdhaka hotA hai, paraMtu virAdhaka nahi hotA hai. usase anyathA prakAraka bolatA havA asaMyati, avirati, va pratyAkhyAnase pApa karmakA nAza nahIM karanevAlA hai. vaha phira cAhe satya bhASA bele, maSA bele, satya mRSA (mizra) bhASA bele, yA asatya mRSA ( satya nahi-mRSA nahi-vyavahAra) bhASA bele vahu ArAdhaka nahi paraMtu virAdhaka hai Iti lAlAvALA chApela pannavaNA pada 11 me. prazna 88 muM-ahIM uga sahita cAre bhASA bolavAvALAne ArAdhaka kahyA te upayoga karyo ane tenA svAmI keNa ? uttara-mULa pAThamAM koI svAmI jaNAvyA nathI. paNa praznavyAkaraNanA lakhANa uparathI svAmItva sAdhupaNAnuM jaNAya che ane dazavaikAlika sUtramAM 4 thA adhyayanamAM sAdhune cAlatAM, ubhA rahetAM, besatAM, sUtAM, bhejana karatAM ane bhASaNa karatAM-latAM e cha belamAM jatanAM pradhAna kahI che. jatanA ane upagane artha eka hevA saMbhava che. jatanA kaho ke upayoga kaho. upaga sahita jatanAe bolatAM pApa karmane baMdha thatuM nathI. mATe munine jatanA sahita kaho ke upaga sahita bhASA bolatA ArAdhaka kahyo che. prazna 89 muM-jatanA-upaga sahita cAre jAtinI bhASA belatAM ArAdhaka mAno ? asatya ane mizra bhASA bolatAM ArAdhaka kema hoya ? ane zrI pannavaNAjI sUtramAM upayogathI cAre bhASA bolatAM Adhaka kahyA che te viSe zuM samajavuM ? uttara-zrI dazavaikAlikajI sUtranA 7mA adhyayanamAM cAre prakAranI bhASAnuM svarUpa jaNAvyuM che, temAM munine mAtra satya ane vyavahAra beja bhASA te paNa nirvadha bhASAja bolavI kahI che, ane chevaTanI gAthAmAM bhASA samiti vicArIne bole tene ArAdhaka kahyo che. Ane paramArtha e che ke-zrI pannavaNAjI sUtramAM cAre bhASA upagathI bolatAM ArAdhaka kahyo. te cAre bhASAnuM svarUpa upayogathI- yatanAyukta-vicArIne zrI dazavaikAlikajI sUtramAM kahyA mujaba jaNAvatAM upadeza dvArAe bolatAM, satya te satya, asatya te asatya, mizra ne mizra, ane vyavahAra te vyavahAra. yathAtatya jevuM hoya tevuM kahetAM bhagavaMte ArAdhaka kahyo che. upagavaMtane cAre bhASA bolavAnI AjJA hoya nahi. kAraNake-asatya ane mizra e be bhASAne mATe te bhagavate cekanuM kahyuM 17 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 30 che ke-vana mAga satra e be bhASA te sarvathA balavIja nahi te pachI upagavAna sAdhune bhagavaMte manA karelI bhASA bolavAnuM hoya kayAMthI? arthAt naja heya. prazna 90 muM-zrI prazna vyAkaraNajI sUtramAM asaMjatI aviratine apaccakhANane cAre bhASA bolatAM virAdhaka kahyo te satya ane vyavahAra bhASA belatAM virAdhaka kema hoya ? uttara-pragama upagavaMtane ArAdhaka kahyo te upagane artha jJAna ane darzana paNa thAya che. mATe samyakajJAna ne samyakdarzanavaMtane tamAma bhASAnuM svarUpa jANyuM varte che. tevI rIte mithyAdarzanI asaMjatI avRtIne apaccakhANIne bhASAnuM jJAna hetuM nathI tethI tene cAre prakAranI bhASA bolatAM virodhaka ko. te ratnatrayanA abhAve virAdhaka jaNAya che. te virAdhakapaNuM sUtra AkhyAta dharmanuM hevA saMbhava che. mithyAdarzanI satyabhASIne zubhagati prApta thAya. paNa rAtrInA ArAdhaka hAya nahi-kAraNake samyakajJAnadarzananA abhAve tata saMbaMdhI virAdhaka kahyA che. prazna 91 muM-thA guNasthAnavALA samyagadraSTi te paNa asaMjatI avatI ne apaccakhANI che. te te satya bhASA bolate ArAdhaka ke virAdhaka ? uttara-cethA guNa sthAnavALA tathA pAMcamA guNa sthAnavALA samyaka jJAna darzana rUpa upagavaMta hovAne lIdhe cAre bhASAnuM svarUpa jANatA thakA cAre bhASA yathAtatya bolI jANe te paNa satyane satya rUpe, asatyane asatya rUpe, mizrane mizra rUpe ne vyavahArane vyavahAra rUpe yathAtathya-jevuM hoya tevuM upaga sahita belI jANe, paraMtu jarUra paDye belavA avasare te satya ane vyavahAra bhASAja bele eve samakti daSTine niyama hevA saMbhava che. samakti daSTi datta vAyaka purUSa haya, jevuM bele tevuM pALe, vyavahAramAM rahyA thakA paNa asatyabhASI na hoya cothA guNa sthAnavALA ne sUtramAM zamaNapAzakanI pravajyane pAlaka kahyo che ane ArAdhakapaNe bAramAM devaloka sudhInI gati karI che. prazna 92 muM-samakti daSTi satyabhASI hovA chatAM narakamAM (zreNIkAdika) kema gayA ? uttara-samakita daSTine naraka gatine baMdha paDe nahi. naraka gatine baMdha paDyA pachI samakti pAmelA zreNIkAdikanA samakti pAmyA pachI satya Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 bhAthIja hoya, arthAt samakitI jIva paNa satya ane vyavahAra bhASAja bele ane svarUpa cAre bhASAnuM jANe prazna 93 muM-beidrI, seidrI, cauredrI, cAra mahelI kaI bhASA bole ? uttara-traNa vigalendriya eka vyavahAra bhASA bele. zAkha zrI pannavaNujInI. prazna 94 muM-tirthaMca paceMdriya cAra bhASA mAMhelI kaI kaI bhASA bole ? uttara-zrI pannavaNAjI sUtranA pada 11 me lAlAjIvALA chApelA pAne da64 me-bhASA padamAM kahyuM che ke tiryaMca pacaMdriya eka vyavahAra bhASAja bele eTale tiryaMcane eka vyavahAra bhASA kahI ane bAkInI traNa bhASAnI nA kahI che. NaNNattha sikkhA puvvagaM uttaraguNa laddhi vA paDucca saccaMpi bhAsaM bhAsaMtti mosaMpi bhAsaM bhAsaMtti, saccAmosaMpi bhAsaMbhAsaMtti asaccAmosaMpi bhAsaM mAtti. paNa eTale vizeSa kezuka, zArIkAdikane bhaNAvavAthI tathA jAti smaraNa pramukha tathA uttara guNanI labdhithI cAre bhASA bele ema kahyuM che. prazna 95 muM-keTalAka kahe che ke-bhASAnAM puLa nIkaLe te lekane aMte pahoMcI alakane athaDAI pAchAM AvI zroteMdriyamAM praveza kare tenuM kema? uttara-bhASAnAM puLa lekanA aMta sudhI pahoMce kharAM paNa te pAchAM AvI karNa puTamAM paDe ne pachI saMbhaLAya e saMbhava nathI, paNa bhASA padamAM kahyuM che ke bhASAnAM pugaLa be prakAre nIkaLe che. eka bhedANa pugaLa nIkaLe che te bIjI abhinna akhaMDa padugaLa nIkaLe che-tema bhedANa bheda pAmelAM pUgaLa lekane aMte pharaze ane abhinna pugaLa nIkaLe te saMkhyAtA jana jaIne vizvezane pAse-nAza thAya. prazna 96 muM-bhASAnAM pudgaLa bhinna abhinna nIkaLe te kevI rIte? bhinna pugaLa kene kahevA ane abhina kene kahevA ? te lekanA aMtane pharaze ane saMkhyAtA jajane vinAza pAme ema be bhe paDavAnuM kAraNa zuM ? uttara--jussAbhara bole te pugaLa bhedrANAM nIkaLe ane dhIme dhIme bole te abhinna-bhedANu vinA pugaLa nIkaLe te viSe mULa pAThamAM paNa kahyuM che ke -- Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra tatthaNaM jAI davyAI bhiNNAI NisiraMti, tAI aNaMtaguNa parivuDDIe parimANAI loyaMta phusaMti // jAiMabhiNNAI NisiraMti tAI asaMkhejjAo ogANahaNa, vaggaNAo gaMtA bhedabhAvajaMti, saMkhejjAI joyaNAiM gaMtA vidvasa samAjati | (pAne 675 me.) artha--usameM dravya bhinna nIkalate haiM ve (bhASAne puduMgaLa) anaMta gunakI vRddhi pAte lokake aMtame sparzate haiM aura abhinna nIkaLate hai. ve asaMkhyAta avagAhanA vagaNameM jAkara bhedake prApta hote hai aura saMkhyAta jana jAkara nAzake prApta hete hai | A viSe ema jaNAya che ke-jussAbhara je bhASA nIkaLe te pudgaLa bhedANuM nIkaLe te bhinna bhASA. eTale chUTAM chUTAM bhASAnAM pudugaLa nIkaLe te bIjA anaMta guNa vRddhivALA pudgaLa sAthe maLI keTalAMka pudgaLa lekanA aMta sudhI pahoce ane dhIme dhIme bole te bhASAnAM pudugaLa bhedANa vinA nIkaLe te abhinna bhASA kahIe. te bhASAnAM pudagaLa asaMkhyAta avagAhanAnI vargaNAvALA padugaLamAM jaIne bheda pAme eTale saMkhyAtA jana jaIne nAza pAme, kAraNa kete pudagaLanI maMda gati hoya, tethI te bIjA pudgaLanI vargaNAmAM maLI jAya arthAt bhASAnAM pudugaLapaNe saMkhyAtA jojana sudhI rahe. prazna 97 muM - lekane aMte pahocelAM bhASAnAM pudugaLa te pAchAM karNapuramAM AvyA pachI sAbhaLavAmAM Ave che ema keTalAkanuM mAnavuM che ke kema? uttara-e vAta saMbhavatI nathI. bhASAnAM pugaLa lokanA aMta sudhI jAya kharA, paNa pAchAM AvavAnuM sUtrakAra jaNAvatAM nathI, bhASAnAM pugaLanI Adi aMta kahela che, tyAM lokanA cheDe aMta lAvela che, paNa pAchA vaLI karNapuTamAM aMta lAvela nathI. prazna 98 muM--bhASAnAM pugaLa viSe Adi aMta mULa pATha kevI rIte kahela che ? uttara--lAlAvALA chApelA pAne papada me-bhASA saMbaMdhI cAra belanI pRcchA karI che te mULa pATha. bhAsANaM bhaMte ! kimAdiyA, kiMpahavA, kiMsaMThiyA, kiMpajjavasiyA ? goyamA ! bhAsANaM jIvAdiyA, sarIrappabhavA,vaMjjasaMThiyA,logaMtapajjavasiyA HowttA che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 a---ahe bhagavan ! bhASAkI Adi kAM hai, kahAMse utpatti sthAna hai, bhASAkA sthAna kayA hai, era paOvasAna kahAM hai ? aho gauttama bhASAkI Adi jIvase hai. zarIrase usanna hui hai, vajrakA sthAna hai, Ara leAkAMtame pavasAna hai. // ahiMyAM tA bhASAnAM pugaLane lekanA aMte TharavApaNuM kahyuM paNa pAchuM vaLavAnu` kahyuM nathI. prazna 99 muM--bhASAnAM pudgaLa kapuramAM kayAre paDe ne kayAre sabhaLAya ? uttara--zrI nadrIjI sUtramAM kahyu` che ke-zroteMdriya vyaMjanAvagraha te kAne karI zabda sAMbhaLe te upara e dRSTAta ApelAM che ke-hino vikase+ mA vidyute+ eTale Dibodhaka kahetAM khelavAnA dRSTAMta, bIjo malaga kahetAM zrAvalAnA dRSTAMta. prazna 100 muM-paDiyodhaka dRSTAMta te zI rIte ? uttara--sAMbhaLe-pahiyodaLa virate[kahetAM jema keika purUSa sUtA che, tehane tevAmAM koIka purUSe kholAvyo je he devadatta ! ema bolAvatAM thakAM te purUSe jAgIne uttaramAM huM kahyuM ema kahe tyAre ziSya pUche che ke--svAmI ! te purUSA huMkArA dIdhA te zuM' eka samayanAM te zabdanAM pugaLane grahe ? ke e samayanAM pugaLane grahe ? ke traNa samayanAM, emajAvat sakhyAtA samayanAM, ke asaMkhyAtA sayanAM te zabdanAM pudgaLane grahe ? ema ziSya pUchaye thake, have gurU kahe che-eka samayanAM nahi, e samayanAM nahi, jAvat saMkhyAtA samayanAM nahi. asaMkhyAtA samayanAM praviSTa pugaLane grahe ema gurUe kahyo thake teAhI paNa ziSyane samajaNa paDI nahi. prazna 101 muM--bIjuM mallaganuM dRSTAMta zI rIte che ? uttara--jyAre ziSyane pahelA dRSTAMtathI samajaNa paDI nahi tyAre have bIju mallaga dRSTAMta ApI samajAve che. mA vidyutAM kahetAM zrAvalAnA dRSTAMta kaha che-jema kuMbhAranA gharanu sarAvala nIMbhADAmAMthI taratanuM kADhyuM karUM temAMhI eka jaLa biMdu mUkayu` te samAi gayu, ema e jaLa biMdu, traNa jaLa biMdu ema sakhyAta sahasra game jaLa biMdu mUkayAM te paNa samAi gayAM; te vAre sarAvalu pUrU bhiMjAine eka jaLa biMdu mAMhe Thare, ema pA sarAvatuM, ardha sarAveluM, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 peNu sarAvalu, pUrUM sarAvaluM bharAya, tyAra pachI ubharAi jAya. tema kAnamAM eka samayanAM pugaLa grahavAya nahi, ema jAva sakhyAtA samayanAM pugaLa grahavAya nahi, asaMkhyAtA samayanAM pugaLa grahela kAnamAM bharAya ane ubharAI jAya tyAre hu kArA diye, paNa te purUSa jANe nahi je kANu purUSanA e zabda eTalo grahyo paNa jANe nahi. tyAra pachI vicAraNA kare tyAre jANe je amukanA e zabda tyAra pachI nizcaya kare. tyAra pachI dhArI rAkhe te saMkhyAtA asaMkhyAtA kALanAM AyuSya sudhI dhArI rAkhe te vyaMjanAvagrahanuM lakSaNa kahyu. (A vAta tamAma zrI nadIjImAM sUtra pADe che. ) prazna 102 mu----uparanAM e dRSTAMta nidrAvaza thaelAne mATe ApyAM paraMtu jAgatAne mATe bhASAnAM pugaLanu zI rIte samajavu... ? uttara--ahiMyA tA vyaMjanAvagrahamAM bhASAnAM pugaLa ka puTamAM paDyA pachI kayAre sAMbhaLe ne viSe nidrAgatanu' dRSTAMta ApI samajAvyuM. paraMtu jAgatanA kAnamAM bhASAnAM pudagaLa paDe te paNa uparanAM be dRSTAMtathIja lAgu thavA saMbhava che. temAM upayegavata tarata sAMbhaLe ane aNuupayAgava'ta ne nidrAgatanI peThe sAMbhaLavAmAM Ave. paNa bhASAnAM pugaLa kAnamAM paDyA pachI asaMkhyAta samaye sAMbhaLavAnA upayAgamAM Ave. prazna 103 muM--lAlAjIvALA chApela zrI naveMdrIjI sUtramAM pAne 139 me 354 va samaju, avagraha kara atha grahaNa karaneme eka samaya lAge kahyu che, eTale avagrahanI eka samayanI sthiti kahI che. ane bhASAnAM pugaLa kAnamAM paDayA pachI asaMkhyAta samaye sAMbhaLavAnA upayAgamAM Ave tenuM kema ? uttara --yAne 141 me' teno khulAse A pramANe karyeA che ke eka samaya do samaya cAvat saMkhyAMta samaya ke praviSTa pudgaLa grahmaNa kiye ke upayegame pravRtta nahIM lo zakatA hai, paraMtu asaMkhyAta samaya ke praviSTa pudgaLa grahaNa kaye jisake upayegame pravartatA hai. usakA grahaNa jisa samayame hrAtA hai. usase dusare samaya vahu usake nirNayake liye vicArame praviSTa huM.tA hai. usase avagrahakI ekahI samayakI sthiti kahI che. ( avagrahane kALa eka samayanA kahyo. ) temaja yaMttomudattijJAdA, grahaNa kiye arthakA vicAra karate asa khyAta samayakA aMtarmuhUtta lAge. ( eTale ihAneA kALa aMta- muhUttane kahyo. ) Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13pa temajayaMtarijhavA, vicAra kiye arthakA nizcaya karanemeM bhI asaMkhyAta samayakA aMtara muhUrta lage. (eTale avAcane kALa paNa aMtaramuhUrtane kahyo. ane, dhAraNA vaM iva aa, garivarSa vA 4, ora kathA nizcaya kiyA kaI artha saMkhyAt kALa taka yAda rahe ke asaMkhyAta kALa (sAgarapalyopamataka tathA jAti smaraNAdi kara parabhava taka) yAda rahe. eTale dharaNAne kALa, saMkhyAta kALa tathA asaMkhyAtA kALa kahyo. meM avagrahI eka samayakI, IhA era avAyakI asaMkhyAta samaya antara muhartakI, era dhAraNAkI saMkhyAta asaMkhyAta kALakI sthiti jAnanA | (zrI naMdIjI sUtranAM pAne 139 meM) prazna 104 muM-bALaka bhASA bele te pote jANe ke huM A bhASA boluM chuM ? uttara-zrI pannavaNAjI sUtranA bhASA padamAM kahyuM che ke-tene mane karI jANavAnuM jJAna adhuruM che tathA zrutajJAnane kSayopazama maMda che. tethI te jANe nahi ke huM zuM gheluM chuM. paraMtu saMsI paceMdriyapaNAnI mananI pravRtti pAkI thayethI tathA avadhi jJAnavaMta tathA jAti smaraNa jJAnathI jANI zake. emaja AhAra saMbaMdhI tathA mAtA pitA saMbaMdhI tathA svAmI kuLa saMbaMdhI tathA rakSaka saMbaMdhI e cAre bola upara pramANe jANavA prazna 105 muM_chetedriyane viSaya keTalo ? keTale dUrathI zabda saMbhaLAya ? uttara-zrI pannavaNAjI sUtranAM pada 15 meM indriya padamAM kahyuM che kedriyane viSaya jaghanya AMgulane asaMkhyAtama bhAga ane utkRSTa viSaya bAra bhojanane kahyo che te achinna cheThANa vinAnA, zroteDhiye pharaselA, zreDhiyamAM praveza thayelA evA zabdo sAMbhaLavAmAM Ave. prazna 106 muM-kaI kahe ke-huM aparyApti bhASA boluM chuM te aparyApti bhASA kaI ane paryApti bhASA kaI ? uttara-zrI pannavaNAjI sUtranAM pada 11 meM be prakAranI bhASA kahI che. eka paryApti ane bIjI aparyApti temAM satya ane mRSA e be bhASA paryApti kahI che ane mizrane vyavahAra e be bhASA aparyApti kahI che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ( teA muni paryAptA--satya bhASA ane aparyAptA-vyavahAra bhASA e e bhASA ele.) prazna 107 mu'--bhASAnI utpatti kayAMthI che ? keTalA samayanA nIkaLelA pugaLa bhASApaNe pariName che ? keTalA prakAranI bhASA che ? ane keTalI bhASA khelavAnI bhagavaMtanI AjJA che ? uttara--zrI pannavAjI sUtranA bhASA padamAM kahyuM che ke-bhASA zarIra thakI pragaTa thAya che. e samayamAM bhASAnAM puddagaLa nIkaLyAM thakAM bhASArUpa pariName che. cAra prakAranI bhASA kahI che-1 satya bhASA, 2 mRSA bhASA, 3 satya mRSA ( mizra bhASA ) 4 ane asatya amRSA bhASA (vyavahAra bhASA ) ukta cAra prakAranI bhASAmAMthI mAtra satya bhASA ane vyavahAra bhASA e be bhASA khelavAnI bhagavate AjJA dIdhI che. prazna 108 mu--ziSya-zuM vyAkaraNAdi brAhmaNIyAjJAna bhaNavA viSe Apa niSedha kareA che ? uttara--gurU he bhAI ! amArA e uddeza nathI ke keIpaNu zAstra na bhaNavuM ke na vAMcavuM. paNa sUtranA nyAye prathama svasamayanuM jJAna meLavI pachI para samayanu jANapaNuM karavuM. vasamayanuM jJAna meLavavuM te Atmahitane mATe che. ane para samayanuM jANapaNu karavuM. te lokara Mjanane mATe che. khammAyavero jo raMganA; keTalAka dharmagurUe upadeza Ape che te svaparanA hitane mATe Ape che ane keTalAka te mAtra lAkarajanane mATe upadeza Ape che. mATe siddhAMta ema jaNAve che ke-jemAM tItha kara mahArAjanI vANIrUpa artha rahela hAya te zIkhavA. jue zrI uttarAdhyayanajI sUtranAM pahelA adhyayananI 8 mI gAthA. aTha juttANi sikhijjA, niragaNi uvajjae 8 gurUnI pAsethI tyAga karavA gya ane grahaNa karavA caigya evI vastune sUcavanArA siddhAMta ke jemAM tIrthaM kara mahArAjanAM bhAkhelA, artha yukta gaNadhara mahArAje gu MthelAM je sUtra te zIkhavAM; ane tIrthaMkaranI vANI vinAnA niraka zAstrone vavAM, artha bhAsai arahA, suttaM guMtthai gaNaharA niuNaM; sAsaNasa hiDAe. to tIthaeN pavatta ? iti zrI anuyaga dvArajI sUtra. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 Ama chatAM kaI vyAkaraNAdikane ekAMtapakSe Agraha kare te tene nIcenA prazno pUchI sUtranAM AdhAre javAba mAga. prazno-- prazna 1 luM-siddhAMtamAM Arya bhASA kone kahI che? prazna 2 -eka paNa Arya dharma sAMbhaLIne jIva mekSanA abhilASI thAya ema zrI bhagavatIjI vagere sUtramAM kahela che, te Arya dharmanAM zAstra kayAM ? prazna 3 juM-je zAstramAM mAMsAhAra, yuddhAdi karavAmAM dharma yajJAdi arthe pazu vadhAdikamAM dharma mAnanArA tathA pazuone yajJane arthe-tathA manuSyanA rAkane arthe Izvare pedA karyA che. evA lakhANavALA zAstro tene tame kevAM zAstra mAnaze? ane te zAstranI bhASAne kaI bhASA mAnaze ? prazna : zuM-Arya dharmanA prarUpanAra koNa ? ane Arya bhASAnA belanAra keNuM ? prazna 5 muM-dIkSA lIdhA pachI 11 aMganA bhaNanAranAM nAma siddhAMtamAM cAlyAM che tevI rIte vyAkaraNAdi bhaNanAranAM nAma khullI rIte kayAM sUtramAM cAlyA che ? prazna 6 ThuM-vyAkaraNa bhaNavuM ema khulluM kayA sUtramAM kahyuM che ane vyAkaraNa zAstra konuM raceluM sUtramAM kahyuM che ? prazna cha muM-aMga upAMgAdika sUtrane bhaNave karI samakitanI prApti thAya. ema sUtra rUcIthI samakti pAme ema kahyuM che. tema vyAkaraNAdi bhaNavAnI rUcIthI zuM prApta thAya ? sUtranA AdhArathI kahevuM. prazna 8 muM-sUtramAM kahelI daza rUcImAM vyAkaraNa bhaNavuM kaI rUcImAM che ? prazna 9 muM-ATha pravacananA bhaNanArane sUtramAM ArAdhaka kahyA che tema vyAkaraNAdi zAstrane bhaNanArane ArAdhaka kyA sUtramAM kahyA che ? prazna 10 muM-ATha pravacanamAM dvAdazAMgIne samAveza thAya che. ema sUtramAM kahyuM che, tema vyAkaraNAdimAM keTalA sUtrane samAveza thAya che? prazna 11 muM-eka vyAkaraNa bhaNe ane pravacana ArAdhe nahi. ane eka pravacana ArAdhe ane vyAkaraNa bhaNe nahi. e bannemAM jIjJAsA koNe pALI kahevAya ? prazna 12 muM-saMskRta prAkRtAdi bhASAnuM jJAna pApa thakI tathA duHkha thakI rakSaNa karatuM nathI ema zrI uttarAdhyayanacha sUtranI TakAmAM kahyuM che, ane 18 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 sUtranI sakjhAya karavAthI sarva duHkhathI mukta thAya che ema sUtramAM kahyuM che. te sajhAya karavAmAM kiMmatI ane Arya kalyANakArI kaI kaheze ? prazna 13 muM-je bhASA pApa thakI duHkha thakI rakSaNa kare nahi tevI bhASAnAM zAstramAM Atmabhega Ape ane rAta ne divase tevAMja zAstranAM abhyAsamAM vaLagyuM rahevuM te jina AjJAmAM ke jinArA bahAra ? prazna 14 muM--upaga sahita cAre bhASA bolatAM ArAdhaka kahyo te upayoga karyo? vyAkaraNanuM jJAna meLavI vibhakti sahita zabda keSanuM jJAna meLavI le te ke-samyaka jJAna sahita bolavuM te ke-saMyama sahita bolavuM te? e ThekANe upaga ne kaho che ? prazna 15 muM-asaMjatI, aviratI ne apaccakhANIne cAre bhASA belatAM virAdhaka kahyo te anya tIrthanA asaMjatI levA ke cethA guNaThANanA paNa asaMjatI levA ? prazna 16 muM cethA guNasthAnavALA asaMjatI, aviratI ne apaccakhANa kahyA che te samyaka jJAna darzananA upayoga sahita cAre bhASAnuM svarUpa bele te ArAdhaka ke virAdhaka ? prazna 17 muM-prathama guNasthAnavALA asaMjatI, aviratI, apacakhANa kadI satya bhASA bele te ArAdhaka ke virAdhaka kahe? kadApi kaI ArAdhaka kahe che te kayA pAThathI ? ane virAdhaka kahevAya te vyAkaraNAdi bhaNelA vibhakti Adi sahIta zabda zuddhithI belanArAnI bhASA nirarthaka kahI zakAya ke kema ? prazna 18 muM-sUtromAM kahelA vyAkaraNane lagatA je je zabdo kahyA che. te te zabdo jaina sUtrane lagatA che ke brAhmaNIyA zAstrane lagatA che ? je jaina sUtrane lagatA che, te sUtra pramANe tevAM zAstro asalanAM kema jevAmAM AvatAM nathI ? ane brAhmaNIyA vyAkaraNadi zAstrone abhyAsa karavAnI AjJA bhagavaMte kayA sUtramAM pharamAvI che? prazna 19 muM--viyAkaraNIya taraphathI prathama je leka kahevAmAM AvyuM che te kayA sUtrane che ? te jananA sAdhune kevI rIte lAgu thAya? ATha pravacana mAtAnA ArAdhakane mekSa gatI kahI che, te tene e lekamAM kahelA jJAnane-abhyAsane abhAva hovA chatAM tene mekSAdi phaLanI prApti kema kahI ? prazna 20muM-kei ema kahe ke-vyAkaraNAdi samAsa, taddhita, dhAtu, nirUkti, vagere bhaNavAthI zabda zuddhi thAya che ne tethI bhASA zuddhi, ne Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 tethI hRdaya zuddhi, te tethI Atma zuddhi ne tethI mekSa gati prApta thAya che Ama khelatAM pratye kahevu. ke--jadhanya nava varSa nI umaravALAne meAkSa gati kahI che, ane zrI aMtagaDajI sUtramAM keTalIka AryAe 'tagaDa kevaLI thaI mekSe gayAM che te badhAne jaghanya AThe pravacana mAto ane utkRSTA agyAra aMganA bhaNanAra kahyA che te teNe uparanuM jJAna kayAre meLavyu' haze ? ane te jJAna vinA bhASA zuddhi Adi mekSa gatinI prApti thAya ke nahi ? prazna 21 mu--munine saMskRta bhASA ane prAkRta bhASA bhaNavI prazasta kahI. te gAthAmAM teja pramANe atha nIkaLe che ? ke--mahA rUSi evA tItha kara gaNadhare svara ma`DaLamAM e bhASA prazasta kahI che ema artha nIkaLe che ? prazna 22 mu--svara zAstra munine bhaNavAM ke kema ? pApa zAstramAM svara zAstra gaNAya ke nahi ? prazna 23 suM--zrI anuyAgadvArajI sUtranI gAthAmAM je bhASA prazasta kahI che te munine bhaNavA mATe kahI che ke uccAramAM pyArI lAgavAthI bhalInemATe prazasta kahI che ? jo munine mATe prazasta hoya te mAgazrI tathA a mAgadhI bhASAne kevI kahevI ? te viSe te te blekamA kAMi jaNAvyuM nathI. mATe kema tene aprazasta kahI zakAya ? prazna 24 muM--zrI vavAIjI sUtranA pATha batAvI, sAdhu sava bhASAnA jANu kahyA te pADa sa sAdhune lAgu thAya che ke gadharAdi cauda pUrvane lAgu thAya che ? prazna 25 suM--eka vacana, dvivacana, bahu vacana Adi taddhita, samAsa, sadhi vagere tathA dhAtu-svara-vibhakti vagere zrI pannavaNAjI tathA zrI prazna vyAkaraNajI tathA zrI AcArAMgajI tathA zrI anuye gadvArajI vagere sUtromAM kahela vyAkaraNAnAM niyamethI bhASA zuddhi kahI te-te niyamAnAM zAstra jaina zAstranI zailImAM che ke hAlanA va tA brAhmaNIyA jJAnanAM je varte che teja che ? ne khulAsAvAra jaNAvavu joie. prazna 26 mujainamunionA jJAna mATe jaina zAstra ane tene lagatA zAstranI jarUra paDe ke-jaina sUtramAM jeno niSedha karelA hoya tenI jarUra paDe ? Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 prazna 27 muM-brAhmaNIyA jJAna parathI kaI jJAna meLavavuM dhAratA hoya te,zrI naMdIjI sUtramAM vyAkaraNAdi brAhamaNA jJAnanA zAstrane mithyAzruta kahela che te kahevAnuM zuM kAraNa? prazna 28 muM-samakRta jANyA vinA mithyAzrutanAM zAstra bhaNavAnI bhagavate kaye ThekANe chUTa ApI che ? prazna ra9 muM-jaina munione vyAkaraNAdi zAstranuM jJAna meLavavAnI AvazyakatA hoya te vyAkaraNAdi zAstranuM jJAna meLavavAne jaina sUtromAM tat saMbaMdhI adhikAra zA mATe na hoya ? prazna 30 muM-jaina munione sUtromAM ghaNe ThekANe agyAra aMga bhaNavAnA pATha cAlyA che tema vyAkaraNAdi bhaNavAnA khullA pATha karyo ThekANe cAlyA che ? ane evA khullA pATha nahi hovAnuM kAraNa zuM ? prazna 31 muM-kaI kahe ke-hemAcAryo, haima vyAkaraNa, zabda keSa vagere zAsa racyAM che. te hemAcAryane lagabhaga sAtase varSa thayAM che te pahelAM gaNadharAdikanA racelA tevA prakAranA zAstra hatAM ke nahi ? prazna 32 muM-zrI naMdIjI sUtramAM kahyuM che ke-samyak daSTi mithyAzrata vAMce bhaNe te samathata kahevAya mATe brAhmaNIyA vyAkaraNAdi zAstra vAMcavAM bhaNavAM te jaina munine samathata che ema keI kahe tene pUchavuM keprathama jaina siddhAMtanuM jJAna meLavyA pachI ke te pahelAM ? ane zrI naMdIjI sUtramAM zrI sUyagaDAgajI sUtranI hUMDImAM bhagavaMte teija svasamaya paThavIjA parasamaya paThavAI kahevAnuM zuM kAraNa ? uparanA praznone uttara jaina sUtranA AdhAre devAmAM Avaze te cAlatA jamAnAmAM vyAkaraNAdikavA bhaNavAvALA viSe-ghaNuM lekane je zaMkAo uddabhave che te zaMkAo uThI jaze ane bhaNavAvALA tathA bhaNAvavAvALAne sugama thaI paDaze. mATe paMDitajIne e uparanA praznone sUtranA AdhAre buddhithI khulAse karI Ape eja tu purUSane dharma che. eja vinaMtI ityartha. itizrI paramapUjya zrI gopALajI svAmI tat ziSya muni zrI mehanalAlajI kRta zrI "praznottara mehanamALA"--uttarAddha bhAga 3 je samApta jA Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda pUjya zrI gopALajI svAmI graMthamALA-maNake 8 me. parama pUjya zrI gopALajI svAmI tat ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta. zrI praznottara mohanamALA uttarAddha bhAga 4 tho. -- - Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mohanamALA. nathajatha uttarA bhAga 4 the. prazna 1 luM-ziSya-aha gurU deva ! ApaNuM AcArAMgAdi sUtro kaI bhASAmAM haze ? uttara-gurU kahe-A tAro prazna ati gaMbhIra che, paraMtu te jyAre te bAbata jANavAno prazna karyo tyAre te viSe tane kAMI paNa uttara Apa jAIe mATe sAMbhaLa. eka vakhata AgaLa upara mArA vAMcavAmAM "jaina hitecchuM" pustaka 6 ThThAne aMka 4 the AvyuM hatuM temAM te viSayanI carcAnuM lakhANa hatuM kharuM, temAM ema jaNAvyuM hatuM ke-jena sUtranI bhASA prAkRta che. te sAbIta karavAne mahA nizitha sUtranI sAkha ApI eka zleka mUka hatA. te tane jaNAvyuM che, sAMbhaLa. bAla strI maMda mUrkhANAM, nRNAM cAritra kAMkSiNAM, anugrahArtha tattvajJaiH, siddhAMtaH prAkRtaH kRtaH. prazna 2 ju-ziSya-mahA nizitha sUtranI evI bhASA haze ? kemake uparane zleka te saMskRta bhASA je samajAya che. ane mahA nizithanI bhASA saMskRta samajatI nathI mATe zuM samajavuM ? uttara-gurU-tArA kahevA pramANe mane paNa samajAya che kharuM, paNa tenI tapAsa karatAM "zrAvaka" cepanIyAnA pahelA pustakanA aMka 9mAmAM sAkha ApanAra pite jaNAve che ke-sadarahu kaleka eka vidvAne kahyo che. e uparathI ema nizcaya thAya che ke, e zloka keie kalpita karyo che ema jaNAya che. mATe e leka upara AdhAra rAkhI sUtranI bhASA prAkRta mAnI zakAya nahi. prazna 3 jI --ziSya-kalyANa maMdira tetrAkattA siddhasena jevA vidvAnee paNa sUtranI bhASA prAkRta kahI che, ane prAkRta bhASAnAM sUtra hevAthI teNe saMskRta bhASAmAM sUtra racavAne dhAraNa karelI te kema? uttara-gurU kahe-te vAta keTalAka lekha vAMcatAM jaNAya che kharI, paraMtu te abhiprAya siddhasene temanA guru pAse prakaTa karavAthI temanA gurUe Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 meATA tiraskAra sAthe tene gaccha mhAra mUkayA hatA, tenuM kAraNa bIjuM kAMi nahi paNa eja jaNAya che ke sUtranI bhASA prAkRta nahi hovA chatAM prAkRta bhASAmAM sUtra che ema mAnavAthI pahelo dveSa e, ane bIjo doSa e kevyAkaraNanA pAragAmI, cAra vedanA jANu evA sudhama gaNadharanAM racelAM sUtrane pracalita karI saMskRtamAM banAvavA evuM vyA karaNa jJAnanuM abhimAna ane sUtranu-ardhamAgadhI bhASAnu apamAna karavAthI tathA gaNadhara mahArAjanI AzAtanA karavAnA hetuthI tene gaccha mhAra mUkayAM hatA. prazna 4 zuM--ziSya-te pachI sUtranI bhASA kharI kai samajavI ? uttara-gurU-ghaNA sutranA nyAya zvetAM ardhamAgadhI bhASA samajAya che. prazna 5 muM--to pachI moTA moTA vidvAna sa`skRta bhASAnA pAragAmI sUtranI bhASAne prAkRta bhASAmAM kahe che tenuM zuM kAraNa haze ? uttara---- koi koi vyAkaraNanA bhaNelAnAM magajamAM ema ThasAya che ke sarvottama saMskRta bhASA che, ane bIje naMbare prAkRta bhASA che. eTale saMskRtamAMthI prAkRta, prAkRtamAMthI mAgadhI, mAgadhImAMthI ardha mAgadhI bhASA nIkaLI che, eTale mAgadhI tathA adha mAgadhI bhASAne utaratI gaNI saMskRta ane prAkRta bhASAne mAnya gaNI sUtranI bhASA pakRta kahe che. prazna 6 ThThuM -- ziSya-keTalAka eTale sudhI kahe che ke koipaNa sUtramAM munine mAgadhI bhASA utsaga mAge elavI cAlI nathI. te uparathI sUtranI bhASAne evA rUpamAM khelAve che ke "mA, gaDhI"--eTale sUtranI vANI mAtA tulya mAnanArA sUtranI bhASAne koi mAgadhI bhASA kahe te bhASAne gALa rUpamAM khelAve mA, gaddhI kahe tenuM kema ? uttara--he bhAI ? AvI bhASA kai DAhyo mANasa te mele nahi, paraMtu kai vyAkaraNanA made-abhimAne ele te te bhASA teneja kha dhana kartA che. kAraNake mAgadhInI mAtA prAkRta ane prAkRtanI mAtA sa`skRta che evI mAnyatAvALA te peAtAnI mAnelI prAkRta ane sAMskRtane kevI mAnaze ? te vicAra pahelo karavuM joie. je alakAra jene devAmAM Ave che te ala'kAra tenI mAtAne tathA tenI dIkarIne lAgu paDe che. mAgadhI bhASAne mA-gaddhI kahIe te mAgadhInI mAtA prAkRta, prAkRtanI mAtA saMskRta, ane mAgadhInI dIkarI ardhamAgadhI te tamAmane kadI gALanA zabda lAgu thAya te tene keTalA prakAranI AzAtanA lAge te paNa vicAravu' joie. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 prazna cha muM--a mAgadhI ke mAgadhI bhASA-mAtR bhASAne gALa rUpamAM kholAve tene kevA prakAranI AzAtanA lAge ? uttara~mAtR bhASAne gALa rUpe belanArA tathA tenI hAMsI karanArA te sUtramAM kahelI cha bhASAnI tathA sUtra vacananI tathA tIrthaMkara mahArAjanI tathA gaNadhara mahArAjanI tathA devatAnI ityAdika ghaNA prakAranI AzAtanAnA karanArA thAya che. kemake-ardhamAgadhI bhASAnA prarUpaka tItha kara mahArAja, ane te bhASAne jhIlanAra ( grahaNa karanAra ) gaNadhara maharAja, te bhASAnA kholanAra devatA, ane te bhASAnAM jaina dharmanAM sUtra ane te bhASAnA-te sUtranA upadezaka dharma gurUe. e tamAmanI mahA AzAtanA karavA jevuM e vAkaya che. kalpita zloka upara AdhAra rAkhI ekadama siddhAMtanI bhASAne prAkRta mAnavA kUdI paDavu, kharI bhASAnu viparita vAkaceAthI apamAna karavuM, te sUtranA zraddhALune yeAgyarUpa gaNAtuM nathI. siddhasenanI peThe pAchaLathI pastAve karavA karatAM AgaLathI vicAra karI uccAra karavo ucita che.paNa kaLI kALanI gahana gati ane karmInI vicitratAne laIne keTalAka te pote jANatAM chatAM paNa dIpaka laI kUvAmAM utaravArUpa sUtranI prAkRta bhASA TharAvavA vAraMvAra umaLakA mAranAranA phaNagA phUTayAja kare che. prazna 8 muM--te pachI sUtranI bhASAnA nirNaya kevI rIte thAya ? uttara--AnA mULa hetu teA eja jaNAya che ke-A tamAma pariNAma saMskRta bhASAnA abhimAnI bhaNataranuMja che. siddhAMtanI bhASAne nirNaya te siddhAMtathIja karavA joie, paNa bAbata te hAthamAM niha dharatAM jyAre byAkaraNAdi zAstrathI sAbitI karavA mAMgIe, tyAre potAnA zAstra upara bharo naja rahyo ema karyuM". jaina dharmI, jaina dharmanAM zraddha chu, jaina zAstra upara AdhAra rAkhanArA te vyAkaraNa zAstrathI tathA paradhI lokonAM vAkacathI jyAre potAnA zAstranuM nirNaya mAgaze tyAre potAnA zAstraupara potAne itabAra nathI arthAt peAtAnA zAstra para bharAseA nathI. ema cAkasa yu, paNa eTale vicAra karatA nathI ke nadI tathA samavAyAMga vagere ghaNAM sUtromAM vyAkaraNa bhASA niSedhelI che. ane te bhASA kalpita ane pApazAstra kahela che. yavana bhASA mATe anya matavALA tyAM sudhI kahe che kena vahetu cAvanI mALA, kALaH caMDa taivi; yavana bhASA anA hovAthI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 zAstrakAra kahe che ke kaMThe prANa pahoMce tyAM sudhI paNa te bhASA belavI nahi. jyAre evI bhASA bolavAne keTalAka matavALA niSedhe che te siddhAMtanA mAnavAvALAe siddhAMta sivAya vyAkaraNAdi zAstra vagere game tevA zAstranA yA te game tevAM paMDitenA dAkhalA ApI sUtranI bhASA prAkRta TharAvavI te taddana nakAmuMja che. prazna 9 muM-ziSya -bhASAnI carcA uThAvanAre saMskRtamAMthI prAkRtaprAkRtamAMthI mAgadhI vagere kahela che, te vyAjabI che ke kema ? uttara-vyAjabI te sUtranA AdhArathI je vAta siddha thAya te. bAkI vyAjabI geravyAjabI te, jenA magajamAM kasANuM te vyAjabI, ane pitAnA matane virUddha paDe te geravyAjabI. kemake eka paMDita kahe ke saMskRta bhASA pahelI che ane prAkRtAdi bhASA temAMthI utpanna thaI che. bIje paMDita kahe ke prAkRta bhASA pahelI che te saMskRtAdi temAMthI utpanna thaI che, have AmAM konuM vyAjabI ne konuM geravyAjabI samajavuM ? te te ApaNe vAMcanAranI mukhatyArI upara rAkhIzuM. prazna 10 muM-ziSya-prAkRta bhASAja pahelI ane temAMthI saMskRtAdi bhASA nIkaLI evuM vaLI tenuM mAnavuM che ? uttara-gurU-tevuM paNa vAMcavAmAM AvyuM che kharuM. sAMbhaLe- AtmArAmajI pItAMbarIne banAvela "tattva nirNaya prAsAda" nAmane graMtha saMvat 1958nI sAlamAM chapAye che. tenA prathama staMbha pAne 10me-11me - haMTara sAheba apane race saMkSipta hiMdusthAnake itihAsameM likhate hai ki, hiMdusthAnakI mULa bhASA purANa prAkRta hai. rUdrata praNIta kAvyAlaMkArakI TippaNI karanevAle likhate haiM ki, prAkRta bhASA prathama thI. tieNhi saMskRta banAI gaI hai. ora saMskRta yaDa je zabda hai, se bhI yahI jJApana karatA hai ki, asaMskRta zabdo ke jaba samArake race, tisakA nAma saMskRta hai. prAkRteti sakala jagajjaMtUnAM vyAkaraNAdimiranA hita saMskAraH saha jo vacanavyApAraH prakRtiH / tatra bhavaM. saivaM vA prAkRtam / "Arisa vayaNe siddhaM sevA:gaDhanArA vALamAM yAtrinA pUrvAM prAkRta vAdisTAdissu bodhaM sakalabhASA nibaMdhanabhUtaM vacanamucyate / megha nirmaka jala mivaika svarUpaM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 tadeva ca dezavizeSAt saMskArakaraNAca samAsAdita vizeSa sat saMskRtAdhuttara bhedAnAmoti / ataeva zAstrakRtA prAkRtamAdau nirdiSTaM tdnusNskRtaadiini| pANi nyAdi vyAkaraNodita zadalakSaNena saskaraNAt saMskRtamucyate / ityAdi / Ise bhI yahI siddha hatA hai kI, prAkRta bhASA prathamathI tisa bhASAke samArake racanA karane vedakI saMskRta racI gaI. aura jaba vedAMkI saMskRta pichalI vyAkaraNa mAMjI, taba zuddha saMskRta utpanna bhaI. Isase yaha siddha huAkI, vedokI saMskRta pahile prAkRta hene cAhiye. aura gurjara dezIya maNilAla nabhubhAI dvivedI apane race siddhAMta sAra graMthameM likhate hai ki "Isa ThikANe bhASA zAstrIme bahuta bhArI jhagaDA calatA hai. jaba, saMskRta-sudharI bhASA-esA nAma paDA, taba kisame se sudhArI yaha mAluma karanA cAhiye. prakRtame, leka bhASAme sudhArI ese kahe te prAkRta prAcIna bhASA hegI, aura saMskRta kisI kALameM sArvatrika bolAtI bhASA nathI e mananA paDegA. dusarA mata eisA hai, ki prAkRta bhASA prAcIna te kharI, aura usake milApavALI veda bhASAmeM navIna bhASA haI se saMskRta ; paraMtu saMskRta sArvatrika upagameM nahi AtIthI asA nahi. vidvAne tathA ucca varga ke leka saMskRta hI belate che, aura nIca loka strI varga ItyAdi prAkRta bolate the. isa ubhaya pakSa ke anuyAyI baheta hai; paraMtu jyAdA khyAla dusare pakSa tarapha hai. prazna 11 muM-ahiMyAM AtmArAmajIe traNa dAkhale prAkRtamAMthI saMskRta jaNAvyuM, te potAne abhiprAya zuM jaNAve che ? te paNa jANavuM uttara-sAMbhaLe-AtmArAmajI pite cAlatA adhikAramAM potAnA graMthamAM lakhe che ke upara je ve likhe che, . kitanehI graMtha aura anumAna dvArA vikhe che. aba jaina matake pustakAnusAra je kathana hai se likhate hai. prAkRta aura saMskRta ye dene bhASA anAdi siddha hai. tina meM prAkRta bhASA tIna tarahI hai. 1 sama saMskRta prAkRta, 2 tajajA arthAt saMskRta zabdo prAkata zabdakA nirdeza karaNA, aura 3 dezI, arthAt prAkRta saMskRta vyAkaraNIse jisakI siddhi na hove , kiMtu anAdi siMddha je zabda hai, tinake dezI prAkRta kahate hai.paraMtu yaha nahi samajhanA ki, je aneka deze ke zabda ekatra karo. tisakA nAma dezI prAkRta hai- (iti tava nirNayaprAda.) Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 A uparathI siddha thAya che ke sUtramAM aneka dezeAnA zabda rahyA che, ane adha mAgadhI bhASAmAM paNa sava dezanI bhASA Ave che. ane AtmA- rAmajIe paNa teja graMthamAM catusrizaHstaMbha:" mAM pAne 635 me' lakhyuM che ke--aThAraha dezakI bhASA ekatra milI hui khelI jAtI hai, so a mAgadhI bhASA hai." mATe sUtranI adha mAgadhI bhASA che ema nizcaya thAya che. kAraNake sUtramAM saM dezanI bhASA rahelI che. prazna 12 mu'--uparanA lakhANanA mULa hetu zuM che ? uttara--uparanA lakhANunA mULa hetu ema nIkaLe che ke-keTalAka vidvAnA mULa bhASA saMskRta ane temAMthI prAkRta nIkaLelI mAne che. tyAre keTalAka vidvAne mULa bhASA prAkRta ane temAMthI saskAra karelI saMskRta bhASA mAMne che. tyAre koi koi vidvAna anne bhASAne mAna ApavA jaina sUtrone anne bhASAmAM mAne che, ane vaLI adbhu mAgadhI bhASamAM paNa mAne che. mATe tee kayA nirNaya upara AvelA hAya te kAMi samajAtu nathI. prazna 13 mu--ziSya-jaina sUtra, koi mAgadhI bhASAmAM, koi adbhu mAgadhI bhASAmAM tathA koi prAkRta bhASAmAM mAnatA sAMbhaLyA che. paNa saMskRta bhASAmAM jaina sUtreA che ema khelanArA jANyA nathI. te zu saMskRta bhASAmAM kei sUtra mAne che ? uttara----keTalAka vidvAno dahIM dUdhamAM paga rAkhavAnI peThe peAtAnA vikalpAnA tara MgAne jAherAtamAM mUkI potAnA sUtrone apamAna thAya tyAM sudhInI hada sUcave ane peAtAnI 'DitAine prakAzamAM lAve te keTaluM zecanIya che ? kemake AtmArAmajI jevA vidvAnA teja graMthanA "pelA staMbhamAM" kahI gayA che ke-cauda pUrva prathama saskRtamAM racyAM hatAM ne tyAra pachI daza pRdhArIe prAkRtamAM sUtra racyAM, ane jainanAM sUtra prAkRtamAM che, ema teo keTalAka DoLa karI gayA che. paNa pAte peAtAnI bhASAthIja tathA temanA manAtA graMthAthI virUddha paDe che ke nahi tenu bhAna rahyuM hoya ema jaNAtuM nathI. kemake-kalyANa maMdiranA banAvanArA siddhasena dIvAkare jyAre sUtranI bhASAne badalI sa'skRtamAM sUtra racavA Agraha karyAM, tyAre tenA gurUe tene zA mATe tiraskAra karyAM haze ? kemake jyAre cauda pUrva saMskRtamAM pUrva racAyAM hatAM te pachI A vidvAnane sUtra sa'skRtamAM racatAM zu' doSa utpanna thaye ke jene gaccha ahAra mUkavAmAM AvyA ? Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 mATe jainanAM zAsa saMskRtamAM mULazrIja nathI, ema AtmArAmajInA potAnA banAvelA graMthathI tathA bIjA keTalAka pUrvAcAryAMnA graMthAthI tathA mULa sUtra uparathI siddha thAya che. prazna 14 muM--AtmArAmajIe potAnA banAvelA graMthamAM zu' kahyuM che ? te paNa jANavu joie. uttara--sAMbhaLeA AtmArAmajI kRta tattva nirNayaprAsAda" graMthanA pahelA stabhane pAne 9 me kahe che ke je anaMta tIrthaMkara atIta kALame hA gae hai, era je ana Mta tIrthaMkara AgAmI kALame hAve Mge, tina sa ke dvAdazAMgI racanAke tattvame kiMcit mAtrabhI aMtara nahi ; kiMtu purUSa zriyAMke nAma, aura gadya padyAdi racanA ityAmi aMtara hai, zeSa tattvarUpa eka sarIkhA hai ; isa vAste jo zrI mahAvIrajIke samayakI racanA zAstroMkI hai, sehI zrI RSabhadevajIke samayamethI, isa vAste jaina matake pustaka sava matAMke pustakaoNMse purAne siddha hete hai. vaLI pAne 9 me kahe che ke-jaina mata ke sa sUtra zrI mahAvIrajI seDI pracalita hUe hai. ( eTale jaina matanA sarvAM sUtra zrI mahAvIra svAmIthI cAlyA Ave che ema teo sUcave che. ) pAne 8 me-vaLI kahe che ke-apane matake pustakAMkA jaisA vRttAMta vItAthA, taisADI likhagae', aura apanI kalpanAse koi pATha ulaTa pulaTa nahi kIyA, semahAnizIthAdi zastrome pragaTa dekhane meM AtA hai, dekhA AtmArAmajI eka vakhata ema kahe che ke-cauda pUrva saMskRtamAM racyA hatA, ane bIjI vakhata ema kahe che ke-anatA tIrthaMkarathIja tathA mahAvIradevIjIja e sUtra cAlyAM Ave che. kei sUtra pADa ulaTa pAlana karyA vinA jevI vRttAMta hatA tevAja lakhyA che. eTale jaina matanA je vartamAna pustaka che te sa* matanA pustakathI purANAM (jAnA) pustaka che ema te siddha karI Ape che. prazna 11 su --jainanAM pustako jyAre asalathI cAlyAM tyAre te kaI bhASAnA ? te kAMi jaNAvatA nathI, mATe te viSe zu samajavu ? Ave che uttara--te te svabhAveja samajI zakAya tevu che ke jyAre ana tA tIya karathI tathA mahAvIradevajIthI eja pustaka cAlyAM Ave che, ema jyAre mAnIzuM tyAre tamAma tIrthaMkare huM ane mAgadhI " bhASAe dvAdazAMgI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 prarUpaNa karI che, ema sUtra pATha sAbIta karI Ape che. ema addha mAgadhI bhASA sivAya bIjI bhASAmAM jainanAM sUtra nathI. ema kalpa paNa kabula karyA vinA cAlaze nahi. prazna 16 muM-kadApi kaI jaina sUtra prAkRta bhASAmAM mAne temAM ze vadhe che. ? uttara-prAkRta bhASAmAM jaina sUtra mAnIe te temAM aneka deSa utpanna thAya che. prazna 17 muM-prAkRta bhASAmAM sUtra mAnavAthI vaLI doSa utpanna thAya tevuM zuM kAraNa che ? uttara-sAMbhaLa-prAkRta bhASAmAM jana sUtra dvAdazAMgI pramukha mAnavAthI nIcenA doSe utpanna thAya che. (1) eka te e ke prAkRta bhASA dezI bhASA che. (ane jaina zAstra-jaina sUtra dezI bhASAmAM nathI paNa sarva bhASAmAM che.) (2) prAkRta bhASAnA belavAvALA mUrkha leka ane strI varga kahela che. ( jana sUtranA prakAzaka mahAvidvAna gaNadharAdi AcArya pramukha che.) (3) prAkRta bhASA anAdi siddha che. (ApaNAM jainasUtra tIrthakara mahArAja tathA gaNadhara devathIja pragaTa thAya che ane tIrthakara mahArAja ardhamAgadhI bhASAeja prarUpaNa kare che, te vAta sUtracI siddha che.) mATe jaina dharmanAM sUtra prAkRta bhASAmAM nathI ema uparanAM keTalAka lekhethI sAbItI AvI maLe che. prazna 18 -saMskRta-prAkRta-ane mAgadhI A traNa bhASAmAM pahelI bhASA kaI haze ? uttara -kaI kaI vidvAna saMskRta bhASAne pahelI kahe che eTale mULa bhASA saMskRta mAne che. tema kaI vidvAna prAkRta bhASA teja mULa bhASA kahe; temaja mAgadhI bhASAne paNa keTalAka vidvAne mULa bhASA prazna 19 muM_kaI saMskRta bhASAne yA koI prAkRta bhASAne pahelI kahenArAnuM te vAMcavAmAM AvyuM che paraMtu mAgadhI bhASAne pahelI bhASA . mAnanAro karyo varga che te paNa jaNAvaze ? Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 uttara-brAhmaNuM matavALA sarasvatInA upAsako ema kahe che kejyAre sarasvatI mALa vayamAM hatA tyAre mAgadhI bhASA khelatA hatA, eTale mAgadhI bhASA te khALa bhASA che. ane saMskRta bhASA te prauDha bhASA che. ane keTalAka ema paNa kahe che ke mULa bhASA tA apabhraMza che, kemake je dezamAM je bIjakathI je kuLamAM utpanna thayA hoya te kuLanAM bALako tenA kuLanI mULa bhASAneja khelavA mAMDe che, ema paNa koI vidvAn kahe che. ema bhASAnA sabaMdhamAM aneka matabheda rahyA che, aneka DALa, aneka jhagaDA cAle che, te teA jJAnI purUSa vinA pAra paDe tema nathI. mATe game te mULa bhASA heAya, tenu` kAMi ApaNe prayeAjana nathI. paraMtu ApaNe te sUtranI kai bhASA che, te prakAza karavAnI jarUra che. ane teja bhASA mATe zAstranA dAkhalAthI nirNaya upara AvavuM, temaja sUtranA AdhArathI sUtranI bhASAnA nizcaya karavA, teja jainanA anuyAyInu karjAya che. prazna 20 mu'--koI ema kahe ke-sAMskRta ane prAkRta e be bhASA RSine khelAvI prazasta kahI che, ema anuyagadvAra ane ThANAMga sUtramAM hyu` che, mATe sUtra prakRta bhASAmAM che, ema siddha thAya che. tenuM kema ? uttara--jo te e bhASAneja ApaNe prazasta mAnIzuM teA tIthaMkara mahArAjAe adha mAgadhI bhASAe pariSad samakSa prarUpaNA karI che, te bhASAne ApaNe prazasta sivAya kaI bhASA kahIzu ? A gabhIra savAlanA uttara vagara AnAkAnIe AvA joize. prazna 21 muM--pUrva pakSI-tIrthaMkara mahArAjanI prarUpelI bhASA te prazastaja kahevAya. uttara-uttarapakSI kahe-te bhASA ahiM dAkhala nahi karavAnuM zu kAraNa ? te tamAre jaNAvavuM joizeja. prazna 22 mu--pUrvapakSI-ame AgaLa jaNAvI gayA chIe ke saMskRtamAMthI prAkRta, prAkRtamAMthI mAgadhI, ane mAgazrImAMthI addha mAgadhI bhASA nIkaLI che, mATe addha mAgadhIne prAkRta kahevAne zuM khAdhaka Ave ? uttara-tyAre gaNadhara mahArAjane ze! vAMdhe Avye| ke tItha kara mahArAjanI prarUpelI vANIne prAkRta nahi kahetAM addha mAgadhI bhASA kahevI. paDI ? ApaNe evA mamata zA mATe pakaDIe ke sUtranI bhASAne adha mAgadhI bhASA nahuM kahetAM prAkRta bhASAnIja pakaDa karIe. jyAre ApaNe Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 ema mAnIe ke-game te bhASA kahetAM Adha nathI, te jema tIrthaMkara mahArAjanI prarUpelI addha mAgadhI bhASA kabula karIe chIe tema sUtranI bhASA paNa addha mAgadhI che ema kahI nAkhIe eTale basa. prazna 23 su--pU.pakSI-tItha karanI vANI ddhamAgadhImAM che, evu' teA siddhAMtamAM che, paNa koi sUtramAM evu' nIkaLatu nathI ke jaina sUtra addha mAgadhI bhASAmAM che ? uttara--tyAre prAkRta bhASAmAM jaina sUtra che ema kaheA che te kayA sUtranA AdharathI prazna 24 su--pU.pakSI-anuyogadvAramAM tathA ThANAMga sUtramAM kahyuM che ke RSinesa'skRtane prAkRta e be bhASA elavI prazasta che. e AdhArathI ema mAnIe chIe ke sUtra prAkRta bhASAmAM hAvAM joie. uttara-ema mAnanAranI samajamAM taphAvata che. kemake sUtramAM upara kahyA pramANe kahyuM nathI. ane sUtramAM je pATha che tene a paNa te pramANe nathI. prazna 25 muM-pUrva pakSI-kharA atha zI rIte che te kaheA ? . uttara--sAMbhaLe--sUtra pATha suddhAM. bAjuvALA chApela anuyogadvAra pAne 317 me-kahyu che ke-gAthA saMkayA pAyayA ceva, bhaNiIo hoMti doNi vA saramaMDalami gijjaMte, pasatyA isi bhAsi // 1 // '' + a - ------bhASA pAne 320 me-sa kayA--lAka eka saMskRta, bIjA prAkRta e bhaNati kahetAM-bhASA zrI tIrthaMkara, gaNadhare kahI, svara maDala kahetAM-paDajArdika svara samUhe gAi, tAnane viSe pasaMsthA bhaThThI zrI mahA RSinI bhASI. ahIM RSine uparanI e bhASA elavI, evA adhikAra nathI. paraMtu sAta svaranA aneka bheda batAvyA che. temAM tIrthaMkara gaNadhare saMskRta ane prAkRta e be bhASA svara samUhe gIta (gAvA) tAnane viSe prazasta kahI che. addha mAgadhI bhASA, jaina siddhAMta ( dharma pustaka ) sivAya bIje nahi vaparAvAnA hetuthI tathA varazAstra laukika pakSane laIne pApa zAstramAM gaNyAM che, ityAdika karaNAthI a mAgadhI bhASA svara maMDaLamAM dAkhala karela nathI. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra prazna 26 muM-pUrvapakSI-tyAre be bhASA prazasta kema kahI ? uttara-te be bhASA laukika pakSe madhurI hevAne lIdhe eTale pragaTa paNe samajAvethI duniyAe bhalI mAnI, mATe bhagavaMte prazasta kahI. (eTale bhalI kahI.) jema ThANAMgaThANe ja the-gazALAne cAra prakArane tapa prazasta kahyo che, tema saMskRta ne prAkRta bane bhASA prazasta jANavI. tethI sUtranI bhASA prAkRta che ema siddha thAtuM nathI. sUtranI bhASA ane anya bhASAne paraMtare te zAstrathIja jaNAI Ave che. prazna 27 muM-prAkRta bhASA sUtranI nathI-eTale sUtra prAkRta bhASAmAM nathI ema sUtrathI sAbIta kevI rIte thAya che? uttara-sUtranI bhASA te AtmAne hitakArI kalyANakArI sUtramAM kahI che tema prAkRtAdi bhASA kahI nathI.? prazna ra8 muM -e keI dakhale che ke-sUtra sivAya prAkRtAdi bhASA hitakArI nathI. uttara--sAMbhaLo-AbuvALA chApela uttarAdhyayana adhyayana da gAthA 11 mInA pahelA padamAM kahyuM che ke - navatA tAvaNa mAsA, tenA mATe pAne rara1me TIkAmAM kahe che ke prAkRta saMskRtAdhApad bhASA athavA anyAapi deza vizeSAt nAnA rUpA bhASA vA pApebhyo duHkhebhyo na trAyanteM na rakSante prAkRta saMskRta Adi SaDa bhASA athavA bIjI paNa aneka prakAranI deza bhASA te A jIvane pApa thakI-duHkha thakI mUkAvA-rakSaNa karavA samartha nathI, ema kahyuM che. ane sUtranI bhASA bolatAM ghaNAM karmanI nirjarA thAya che ema sUtramAM kahela che. mATe prAkRta bhASAthI (eTale e bhASAthI ) sUtranI bhASA bIjI Thare che. prazna ra9 muM-sUtranI bhASA kaI che ? ane te bhASAthI eTale sUtranI bhASAthI kevA prakArane lAbha thAya che ? te paNa jaNAvazo ? uttara-sAMbhaLa-bhagavatIjI sUtranA bIjA zatakanA pAMcame uddeze kahyuM che ke--"vaLe nANe ja vinA,'' ityAdi-eTale siddhAMta vacananuM zravaNa karavAthI arthAt siddhAMta vacana sAMbhaLavAthI jJAnAdi daza belanI prApti thAya che. ane chevaTe mekSa phaLanI prApti paNa kahI che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 vaLI bhagavatIjI zataka 1 le-uddeze 7 me-kahyuM che ke egamavi AzyivayaNaM suvaNayaM soccA dhammakAmae puSNakAmae mokkhakAbhae saraMgakAma e. eka pazu A vacana sAMbhaLavethI te jIva dharmanA kAmI, puNyanA kAmI, meAkSane kAmI, ane svarganA kAmI thAya che. evAM mahA phaLadAyaka A vacana ( sUtra vacana) bhagavate kahyAM che. prazna 30 mu--jyAre Aya evAM sUtra vacana sAMbhaLavAthI mahA lAbha kahyo te tenA abhyAsa karavAthI sUtra bhaNavAthI ze! lAbha thAya ? uttara--sAMbhaLe-uttarAdhyayana adhyayana 28 me-gAthA 21 mI-temAM kahyuM che ke gAthA---- josutta mahi UMtto, suraNa ugAhaiu sammattaM ; aMgeNa bAhireNava, somuttarUIti nAyavvo / 21 artha :--bhagavata kahe che he gautama ! jene sUtranI rUci che eTale sUtranA rUcivata te aMga upAMgAdi sUtra bhaNe ane tevAM sUtra bhaNave samakitanI prApti thAya che. prazna 31 muM--sUtra bhaNavAthI samakitanI prApti uparAMta kAMi lAbha thAya kharo ? uttara-sUtranA bhaNavAvALAne pAMca prakAre abhyAsa karatAM sajhAya kahI che. juo uttarAdhyayana adhyayana 30 muM-gAthA 34 mI. tadeva pariyahaNA ; sajhAu paMcA bhave // 34 // vAyaNA pucchaNA caiva aNu hA dhammA, artha :-sUtranI vAMcaNI levI, prazna pUchavA, temaja vAraMvAra paTana karavuM-gaNavu, anI ciMtraNA karavI, dha kathA karavI, e pAMca prakAranI sajhAya karavI kahI. prazna ura mu----sUtranI sajhAya karavAthI ze lAbha thAya ? uttara---upara kahela pAMce prakAranI sajhAya karavAvALAne bAra prakAra mAMhelA dazamA abhyaMtara tapa kahyo che ane sUtranI sajhAya karavAthI zighra sasa'sArathI mukta thAvu kahyu che. vaLI uttarAdhyayananA 26 mA adhyayananI 10mI gAthAmAM kahyuM che kesannA" yA niomAM, savvakrutta vimAvavu+, sajhAyane viSe AtmAne joDanAro 20 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 sarva duHkha thakI mukta thAya che. tathA gAthA 21 mI mAM kahyuM che keguNavaMti sannAi, jIjJAsu vimoNapa -gurUne vaMdanA namaskAra karI sajhAya kare te duHkha thakI mukta thAya che. vaLI vizeSa mATe juo uttarAdhyayananuM 29 muM adhyayana. prazna 33 muM-uttarAdhyayananA ra9 mA adhyayanamAM zuM kahyuM che? uttara-ogaNatrIzamAM adhyayanamAM ema kahyuM che ke-saMjJA nAvaLinaM . sajhAya karatA jJAnAvaraNIya karma apAve. bela 18 mo.) prazna 34 muM-sajhAya te pAMca prakAre kahela che temAM pahele bela vAMcanAne kahyo che te vAMcanAthI zuM lAbha thAya ? uttara-vAcapa/go nibaLA kuvara gANAyAma varDa suyassaya aNAsAyaNA vaTTamANe titthadhamaM avalaMbaI titthadhammaM avalaMbamANe mahAnijjare mahApajjavasANe bhavaI. sUtranI vAMcaNa letAM-ane detAM nirja uparAje, zrutajJAnanI AzAtanA TALe, sUtranI AzAtanA TALatAM tIrthakarane dharma avalaMbe, tIrthakaranA dharmane Azraya letAM avalaMbatAM meTI nirja mukti gamanarUpa hoya. (bela 19 me.) prazna 3pa muM-praznAdika pUchatAM ze guNa utpanna thAya ? utta2-paDipucchaNayAeNaM sutattha tadubhayAI visoheI,kaMkhAmohaNijja kammaM vocchiMdaI. vAraMvAra praznAdi pUchatAM sUtra ane artha bane vAnAM nirmaLa kare, saMzaya rUpa mithyAtva mehanIya karma che. (bela 20 me.) prazna 36 muM-sUtranuM paryaTana karavAthI vAraMvAra pheravavAthI zuM guNa utpanna thAya ? uttara-pariyaTTaNayAe vijaNAI jaNayai vaMjaNaladdhiM ca uSpAeI sUtrane paryaTana karatAM-pharI pharIvAraMvAra gaNatAM akSara pAme, tathA akSaranI labdhi pAme. (bela 21 ) prazna 37 muM-sUtranI ciMtavaNu karatAM zuM guNa uparAje ? uttara-gagrow gADA vaMjhA satta jabbAkI bacabNdhnn baMdhAo siDhilabaMdhaNa baMdhAo pakarei dihakAlaThiIyAo rahassakAlaThiI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 yAo pakarei. tivvANubhAvAo maMdANubhAvAo pakarei, bahupayesaggAo appapasagAo pakareI, AuyaMkammaM siya baMdhaI siya nobaMdhaI, sAyAveyaNijjaM ghaNaM kammaM bhujjo bhujjo uvaciNAI, agAiyaMcaNaMaNavadaggaM dIMhamaddha cAuraMta saMsArakaMtAraM khippAmeva vItIvayaI. artha :-sUtra a ciMtavatAM AyuSya vane sAta kamanI prakRti Akare baMdhane khAdhI hAya, te zithila baMdhana baMdha kare, dI kALanI sthiti hAya te alpa kALanI sthiti kare, tIvra bhAva che, te maDha bhAva kare, ghaNA pradeza hAya te alpa pradeza kare, yAukhu karma kadAcit khAMdhe kadAcit na bAMdhe, zAtA vedanIya ka vAravAra khAdhe, je kALanI Adi aMta nathI evA cAra gati rUpa saMsAra aTavIne te zIghra vrudhe. arthAt jenI Adi aMta nathI evA cAra gati rUpa saMsAra aTavInA mArga tene zIghra pAra pAme, eTale thoDI muddatamAM mekSa phaLa maLe ( ela 22 mA ) prazna 38 muM--dhakathA karatA thako jIva zu phaLa uparAje ? uttara-dhammakALAM nikhare nAyarU dhammAAM navacAM vamAveka, pavayaNabhAveNa jIve Agamesassa bhaddattAe kammaMnibaMdhai. dharma kathA kahetAM jIva nirjarA kare-karmono kSaya kare, dharmakathA kahe siddhAMta pragaTa kare-siddhAMtanA prabhAva vadhAre, siddhAMta drIpAvatAM jIva Avate bhave-AvatA kALane mATe zubha karmoM uparAje-madhe. ( mela 23 me ) prazna 39 muM--sUtranI ArAdhanA karavAthI zuM phaLa thAya ? uttara-jIvaNa bAdaLAt khannAnuM veDuM naya maMdihisara. zruta A rAdhatAM ajJAnapaNuM TALe, saMkaleza (malIna) praNAma na thAya. (bela 24 me ) ityAdi mahAphaLa kahyAM te arihaMta bhagavaMtanA prarUpelA a mAgadhI bhASAe artha rUpe dvAdazAMgI vANI Aphri sUtra suu gaNadhara mahArAje teja sUtra, teja bhASAe,teja ane gu MthaNAmAM lIdhelA, je hAla te che teja sUtranI sajhAya Adi karavAnAM phaLa kahyAM che. A uparathI ema siddha thAya che ke-saMskRta prAkRta Adi bhASAe AtmAne kalyANakArI nathI. AtmAne kalyANakArI te sUtranIja bhASA kahI, mATe te bhASA bIjI nahi paNa addha mAgadhI teja che--ane te viSe zrI nadIjI sUtra tathA uvavAyajI tathA samavAyAMgajI vagere sUtra sArA khulAso Ape che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 prazna 40 muM-A viSe naMdIjI sUtra zuM jaNAve che ? uttara-sAMbhaLe-naMdIjI sUtrane sUtra pAThaH se kiMtaM sammasuyaM sammasuyaM jaM imaM arihaMtehiM bhagavaMtehiM uppaNaNANadaMsaNadharehi-jAva savvaNUhi savvadarasIhiM paNiyaMduvAlassaMgaM gaNIpiMDagaM taM jahA AyAro suyagamo ThANaM jAva diThivAuya.-icceeyaM duvAlassaMgaM gaNipiMDagaM taM jahA AyAro suyagaDo ThANaMjAva diThivAuyaMicceiyaM duvAlasaMggaM gaNIpiDagaM tiekAle aNaMtA jIvA ANAe virAhittA cAuraMta saMsArakaMtAraM aNuparayihisu 3 ( ima traNa kAla )-icceiyaM duvAlassaMgaM gaNipiMDagaM tIekAle aNaMtA jIvA ANAe ArAhittA cAuraMta saMsArakaMtAraM viivaisu. 3 (ema traNe AlAvA kahevA) iti nadI sUtra. artha-bu aNagAra sudharma gaNadhara pratye kahe! have kizuM te samyak zrata ? gurU belyA-samyapha zruta te je, e, arihaMta bhagavaMta jene uparyuM che kevaLa jJAna, kevaLa darzananA dhAraNahAra, yAvat sarva padArthanA jANa, sarva padArthanA dekhaNahAra eve tIrthakare prarUpe, bAra aMga AcAryane peTI samAna, te, e, AcArAMga, sUyaMgaDAMga, ThANAMga, yAvat daSTivAda, e bAra aMga te AcAryanI peTI sarakhA-tene atIta kALe anaMtA jIva AjJAvirAdhIne caturgati saMsAra aTavI pratye paribhramaNa karatA havA. ema vartamAnakALe saMkhyAtA jIva AjJA maMDI virAdhaka pada pAmI, cAra gati saMsAra rUpa aTavImAM paribhramaNa kare che, temaja Avate kALe anaMtA jIva pari- bhramaNa karaze. ane e bAre aMga ArAdhI gayA kALe anaMtA jIva catuti saMsArane pAra pAmyA-vartamAna kALe saMkhyAnA jIva AjJA ArAdhI caturgati saMsAra aTavI Ullaghe che-ema AgAmI kALe anaMtA jIva dvAdazAMgI rUpa janAjJA ArAdhI cAre gati saMsAra rUpa aTavI pratye ullaMghaze ema nadIjI sUtramAM kahyuM che. prazna 41 muM-uvavAI sUtramAM zuM kahyuM che ? uttara-zrI naMdIjI sUtramAM zrI tIrthakara mahArAjanI prarUpelI vANI je dvAdazAMgI rUpa te kaI bhASAmAM che tene khulAso zrI uvavaI sUtramAM jaNAvyo che ke-sUtra pATha:- savvakkhara saMNivAIyAe puNa rattAe savva bhAsANugAmiNIe sarassaIe joyaNa NIhAriNA sariNaM addhamArAhAe bhAsAe bhAsaMti arihA dhammaparikahei tesiM savvesi AyariyaM maNAyariyANaM agilAe dhamma mAikkhai sA viyaNaM addha Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa7 mAgahA bhAsA tesiM savvesiM Ayariya maNAyariyANaM appaNo sa bhAsAe pariNAmeNaM pariNamaMti. artha-sarva akSaranI saMdhi yathAgya meLavIne, saMpUrNa rAge karIne, sarva bhASAne maLatI, ghaNu mIThI evI vANIe jana pramANe saMbhaLAya eve svare, addha mAgadhI bhASAe paramezvare dharmakathA kahI (bhASaNa karyuM, te addha mAgadhI bhASA Arya anArya tapatAnI bhASAmAM samajyA. ane chevaTe ghaNA ane mahAphaLanI prAndhi thaI prazna kara muM-zrI samavAyAMgajI sUtramAM zuM kahyuM che ? uttara-sAMbhaLa-zrI samavAyAMgasUtramAM trIza atizaya adhikAra 22-23 mA 2matIzayamA ghucha-bhU pA bhagavaM caNaM addhamAgahAe bhAsAe dhamma mAikhkhai 22-sA viyaNaM addhamAgahA bhAsA bhAsijjamANI tesiM savvesi Ayariya maNAyariyANaM duppaya cauppaya bhiya pakhkhi sarisivANaM appappaNo hiya sivamUha desabhAsattAe pariNamai // 23 // atha TIkA- addhamAgahI etti / prAkRtAdInAM paNAM bhASAvizeSANAM madhye yA mAgadhA nAma bhASA rasaula zau mAgadhyA mityAdi lakSaNavatI asamAzrita svakIya samagra lakSaNArddhamAgadhA tyucyate / / tathA dharmAkhyAti tasyAevAti komalatvAdi dvAvizaH bhAsijjamANIti bhagavatA bhiddhAyamAnA AyariyamaNAyariyANaM AryAnAryadezotpannAnAM dvipadA manuSyA zcatuppadA gavAdagaH mRgA ATavyAH pazavo grAmyAH pakSiNaH pratItAH sarIsRpaH uraparisarpAH bhUnaparisapazciti teSAM kimAtmana anAtyanaH AtmIyayA AtmIyayetyartha bhASA tayA bhASAbhAvena pAriNAmitIti saMbaMdhaH ki bhUtAsau bhASayetyAhaH hitamabhyudayaH zivaM mokSaH zrutaM zravaNa kAbodbhavamAnaM dadAtIti hitazivasukhadaMti tryoviNshH||22||23|| hatiyAM -- e pramANe mULa pATha tathA TIkAmAM kahela che. prazna 43 muM--ziSya-Ape mULa pATha tathA TIkAthI jaNAvyuM paNa temAM te samajanArA samaje paNa morA jevA cheDI buddhivALA kevI rIte samajI zake ? mATe ame samajI zakIe tevI rIte jaNAvaze. uttara---sAMbhaLo-bhAvArtha -zrI tIrthakara bhagavaMta addhi mAgadhI bhASA e dharma prarUpe che. te addhamAgadhI bhASA prAkRta Adi SaDa bhASA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 sahita evI addha mAgadhI bhASAe adhikatara prakAza karatA thakA Arya, anA, mleccha Adi e pagavALA vargane prakAza kare che, arthAt manuSya va tamAma khetapeAtAnI bhASAmAM samajI zake che. temaja mRga vagere aTavImAM rahenArA cAra pagavALA siMha, vyAghra, gauzaMgALAdi, tathA pakSI va, tathA urapara sarpa, bhujapara arthAt nakula Adi vargo: sava samajI zake che. Apa ApaNI vANImAM sUkSma buddhie karI samajaNu zaktimAM prakAza kare che. evI addha mAgadhI bhASAe bhagava'tanI vANI ArAdhaka padane denArI, mekSa phaLane zIghra ApanArI thAya che--arthAt AtmAne parama hita bhaNI kalyANakArI thAya che. 22-23-iti samavAyAMga sUtra mATe bhagavaMte prarUpelAM je dvAdazAMgI sUtra teja gaNadhara mahArAje guthyAM che. teja sUtrane " samavruta ' nadIjImAM kahela che.- rasi duvAsaMgaM maNipiMDagaM caudassa puvvissa samasurya. e uparathI jaNAya che ke gaNadhara mahArAjanA racelAM sUtra adbhu mAgadhI bhASAmAM che. niHsa deduH prazna 44 muM--ziSya-ahe| mahArAja ! bhASAnA saMbaMdhamAM aneka matabheda jovAmAM Ave che, paraMtu Apa kRpA karI prathama to bhASA keTalA prakAranI ane kevA svarUpanI ne keTalI ane kevA prakAre mAnavI vagerenuM svarUpa kahI batAvaze ? uttara----gurU-he bhAi ! bhASA saMbaMdhInI vyAkhyA ghaNIja kaThIna che, ane tenuM svarUpa samajavuM AkarU che, tepaNa te saMbadhe keTalIka vAta pUrve kahevAmAM AvI gai che. ane keTalIka vAta vizeSa jANavA jevI hAya te paNa jaNAvavI joi e, mATe te vAta kahevAnI jarUra jaNAvAthI mArA jANuvAmAM jeTalI vAta AvI che teTalI tane kahI batAvuM te sAMbhaLa-- HH " jana hitecchu " pustaka 6 ThThu-aMka 4 thAmAM-A prakAranI bhASA mUkI che, temAM cha prakAranI bhASA sUtramAM kahI te kahI che ane te uparAMta sama saskRta, ane a mAgadhI e be bhASA bheLavI 8 prakAra bhASAnA kahyA che. tathA gujarAta zALA patra phebrumArI 1906mAM-vAgyApAra-(pRSTha 42mAM)-mahAsaMskRta, ne ati prAkRta, e e bhASA paNa kahI che. te jotAM 10 bhASA thaI. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa9 ne praznavyAkaraNasUtramAM bAra prakAranI bhASA paNa kahI che. te tamAma bhASAnuM svarUpa jANavuM joIe. temAM saMskRta bhASAnA traNa prakAra kahyA. saMskRta, samasaMskRta ne mahAsaMskRta. prAkRtanA be bheda, prakRti ne atiprakRta. mAgadhInA paNa be bheda, mAgadhI ane addhamAgadhI. eTalI bhASAnuM svarUpa avazya jANavuM joIe. prazna 45 muM-ziSya-saMskRtanA traNa prakAra zI rIte samajavA ? uttara-sAMbhaLa-saMskRta bhASAnA bhAgavatAdi 18 purANu, kAvya, keSa vagere ghaNuM zAstra saMskRtamAM che. ke jenI TIkA vinA samajavuM muzkela paDe che-samasaMskRta te saMskRtamAM prAkRta bhaLavAthI saralapaNe samajAya tevA gadya padya ane mahAsaMskRta te vedanuM saMskRta kahela che te samajavuM ghaNuM ja kaThIna hoya che. prazna 46 muM-prAkRta bhASAnA be bheda zI rIte che ? uttara-prAkRta bhASA tenA be prakAra che. jaina sUtra vinA eTale tIrthaMkaranA bhAkhelA arthane samAveza vinA tevIja bhASAmAM kei AcArya gadyapadyamAM banAvelA graMtha tene prAkRta bhASA mAne che.ati prAkRta te cAlu deza bhASA-jevI ke hiMdustAnI, gujarAtI, marAThI vagere kahI che, ane keTalAka zuddha gujarAtI bhASAne paNa prAkRta bhASA kahe che. anyamatanAM zAstra je yAjJavazya smRti mitAkSarA TIkAmAM je leka che te saMskRta mULa lakhela che, ane nIce artha che te prAkRta mULa lakhela che. dharmasiMdhu gujarAtI bhASAMtaranI prastAvanA pAne 1-3-je gujarAtI bhASAMtarane prAkRta kahela che. (graMthanuM nAma dareka pAne mathALe dharmasiMdhu prAkRta bhASAMtara sahita) e pramANe kahela che. mahAbhArata ( aDhAre parva) gujarAtI bhASAmAM raceluM che temAM AdiparvamAM gAthA pa mIthI nIce pramANe lakhela che. mahAbhArata uparathI laI, sArasAra nirAdhAra; prAkRta bhASAmAMhI racuM chuM, padhathakI vistAra. 1 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakhelA paNa sa'bhaLAya; paNa brAhmaNathI khavAya. te te narake jAya; zrI harInI lIlAya. vaLI sahajAna'danI zikSApatrImAM zloka 65me kahyu che kesNskRt prAkRta graMthA, bhyAsazvApi yathA matiH 160 prabhunA guNa prAkRta bhASAmAM, jyama zrI zudrataNA gharanu', prabhunA padane prAkRta samaje, te mATe zreAtA sAMbhaLavI, viSNumatamAM jaina zAstranI zailInAM zAstra vaparAtAM nathI, e uparathI ema jaNAya che ke saMskRta prAkRta graMthanA abhyAsa karavA sahajAna ijIe temanI zikSApatrImAM chUTa ApI che te prAkRta graMtha gujarAtI dezI bhASA mATeja che ema jaNAya che. uparanA tamAma dAkhalA uparathI ema siddha thAya che ke zuddha gujarAtI bhASAne paNa prAkRta bhASA kahevAya che. sUtrapATha. 2 prazna 47 muM--ziSya--mAgadhI bhASAnA be prakAra zI rIte ? uttara-mAgadhI bhASA te bauddhadharmanAM zAstra mAgadhI bhASAmAM che. addha mAgadhI bhASA te--jaina sUtra addha mAgadhI bhASAmAM che, jenI aMdara tItha kara mahArAjanI arUpe prarUpelI vANIne samAveza gaNadhara mahArAje karI gadyapadyamAM guMthaNA karI che te. prazna 48 muM--ziSya--praznavyAkaraNamAM khAra prakAranI bhASA zI rIte kahI che ? uttara--sAMbhaLeA-chApelA bAbUvALA-praznavyAkaraNa pAne 382 me duvAsa vihAya hoi bhAsA, vayarNapiya hoi solasa vihaM evaM arahaMta agri samAkkhiyaM sajaeNa kAlaMmiya vattavvaM. atha TIkA-dAvidhA maLata mA tathA ca prAkRta saMskRta mALa, mAgadha pizAca sUrasenI ca ; SaSTotra bhUri bhedo dezavizeSAda prabhraMzaH 1 iyameva pavidhA bhASA gadyapadyabhedena midyamAnA dvAdazadhA bhavatIti. tadana tara iMDAM seALa prakAranAM vacana kahIne kahyuM keHadnujnyaatN samIkSitaM vRddhAparyAlocitaM saMyatena saMyamavatA kAle cAvasare vaktavyaM itI TIkA : Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 athaH bhASA-bhASAnA bAraha bheda jANavA, vacana puNa heI seLe prakAre jANe eNI pare tIrthakare anujJA dIdhI che. AlecIne cAritrI avasare bela. prazna : muM-ziSya-A uparanA pATha uparathI keIema kahe kemAgadhI bhASA munine utsarga mAge belavI cAlI nathI tenuM kema ? uttara-ema kaI bole tenA javAbamAM eTaluM ja kahevuM basa che ketame e sUtranI bhASAne prAkRta bhASA mAnI che. te te paNa bhaNavuM pheravavuM, vAraMvAra paThana karavuM, pUrNa zakti pheravavI, upadeza kare vagere tamAma baMdha paDaze. tamArAthI sUtranI sajhAya vAraMvAra thAzeja nahi, te uparAMta vyAkaraNa Adi bhaNI zakazeja kayAMthI ? tamAruM vAkaya tamane ja baMdhanakartA thayuM. sUtrane mate te chae bhASA laukika pakSanI che, ane lokettara pakSanI te eka addhamAgadhI bhASAja che. mATe addhamAgadhI bhASAnA sUtra utsarga mArge vAraMvAra bhaNavAM pheravavAM upadeza paNa dhoka mArge kare ane tenAM mahAphaLa paNa bhagavaMte kahyAM che. mATe sUtranI bhASA sivAya saMskRta, prAkRta, mAgadhI vagere e bhASA utsarga mAge bolavI nahi ema karyuM. kadApi kaI avasare belavuM paDe te munie kALa avasarane vicAra karIne AlecIne bolavuM. evI bhagavaMtanI AjJA che. mATe addha mAgadhI bhASAnAja sUtranI bhagavaMte utsarga mArge AjJA ApI che. ane sUtra addha mAgadhI bhASAmAM che. ema A uparanA pAThathI siddha thAya che. prazna pa0 muM-pUrvapakSI-bhagavaMte addha mAgadhI bhASAmAM prarUpaNa karI, e te sUtrane pATha che, paNa jyAre gaNadhara mahArAje sUtra guMcyAM tyAre addha mAgadhI bhASAmAMja guMcyAM e pATha kaI sUtramAM jaNAve nathI tenuM kema? uttara-prAkRta bhASAmAM sUtra gaNadhara mahArAje guMcyAM e kayA sUtrane pATha che te kahe ? prazna pa1 muM-pUrvapakSI-e paNa pATha nathI. uttara-te thayuM. sUtramAM je hoya te kabula kare. joke addhi mAgadhI bhASAmAM sUtra buccAne pATha nathI, paNa sUtranA nyAyathI sUtra addha mAgadhI bhASAmAM ja che, ane tIrthakara mahArAjanA prarUpelAM vacana temAMja rahyAM che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 ane bhagavate addha mAgadhI bhASAe atharUpe prarUpelI vANI teja gaNadhara mahArAje sUtramAM guMthela che. prazna para su--pUrva pakSI-evu' tame sAbita karI Apaze ? uttara--hA, zAmATe niha karI ApIe khuzIthI karIzu. prazna 53 mu-- pUrvapakSI-sUtranA nyAyathI sAbIta karI Ape te amAre kamula che. uttara-tyAre sAMbhaLe, ne eka vacane rahejo. anuyogadvAra sUtra khAbuvALA chApela pAne pa19 me kahyu che ke-gAthA atthaM bhAI arahA, suttaM gaMdhyaMti gaNaharA sAsaNassa hiaTThAe, tara titthaM pavattai. niuNaM; aarUpe sUtra prarUpyAM arihaMta bhagavaMte, te sUtrarUpe (gadyapadya rUpe) guMthyAM nipuNa evA gaNadhara mahArAje. zAmATe ? zAsananA hitanA arthe teja sUtra tIrthane viSe pravarte che. // ? // ahiMyAM te ema kahyuM ke je sUtra arUpe tI kara mahArAje prarUpyAM, te sUtra rUpe gaNadhara mahArAje guthyAM ane teja sUtra bhagava'tanu zAsana raheze. arthAt bhagavaMtanuM tI raheze tyAM sudhI pravaze ane hAla je pravarte che te paNa teja sUtra che. prazna 54 mu--pUrva pakSI-bhagavate arUpe prarUpyuM ane gaNadhare sUtra guMthyAM te vAta to kharI che, paNa bhagavate je artha, je bhASAe prarUpyA teja bhASA teja artha A sUtramAM dAkhala karyAM che. ema kema kahevAya ? uttara--zA mATe na kahevAya ? koi mALAgare (mALIya) pAMca varaNAM phulanA puja tenA dIkarA pAse karyAM ane tenA dIkarAe te phulano hAra zuM thyA. jo ke hAra guthanArane dharma eTale vizeSa che ke jyAM jevAM kula joie tyAM tevAM kula gADave. jyAM gAMDa vALavI paDe tyAM gAMTha vALe, jyAM jyAM jevA prakAra joie tyAM tyAM tevAM phulane goThave, eTale te phulano hAra kahevAze, paraMtu phulane hAra kAMi judAM nathI. e nyAye tI kara mahArAje addhamAgadhI bhASAe je arUpe sUtranI prarUpaNA karI, teja artha sUtrarUpe gadyapadyamAM guththA, ane jyAM jevA bhAva joie tyAM te bhAva dAkhala karyAM. koi koi ThekANe jotAM Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 alaMkAra paNa goThavyA, eTale bhagavaMtanA prarUpelA artha gaThavatAM tenI saMdhi meLavavA gaNadhara mahArAje paNa keTalIka pUrNa karI hoya te paNa sUtraja kahevAya, jevI bhASA bhagavaMta bele tevIja bhASA gaNadhara mahArAja bolavA samartha che, ema ThANAMga sUtra tathA ugavAI sUtra jaNAve che. prazna pa5 muM-ThANAMga tathA uvavAI sUtramAM zuM kahyuM che? uttara-sAMbhaLa-ThANAMga sUtra tathA uvavAI sUtramAM nIce pramANe kahyuM che ke - duvAlasaM'giNo samatta gaNipiMDagadharA savva'kkhara saMNivAiNA,savvabhAsA'NugAmiNo, ajiNAjiNasaMkAsA,jiNA iva avitahaM vAgaremANA - ahiMyAM-gaNadhara devane mATe kahyuM che ke-bAra aMganA jANanAra, samasta AcAryane siddhAMtarUpa paTAre tehanA dharaNahAra, sarva akSaranA melaNahAra-ekaThA karIne ucaravA samartha, sarva bhASA Arya anArya devatA devIne tathA saMskRta prAkRtAdi bhASAnA pAragAmI, rAga dveSa jItyA nathI paNa jItyA evA jina vItarAga sarikhA che, jina vItarAganI pare yathA tatya bolanArA. arthAt uttara pratyuttara karanArA tathA yathA tathya bhASAnA belanArA evA gaNadhara mahArAjane kahyA che. e uparathI siddha thAya che ke gaNadhara mahArAje je je sUva guMcyA che te tIrthakara mahArAjanI prarUpelI addhamAgadhI bhASAe artharUpe teja te sUva che. phula ane phulanA hAranA nyAyavat -A viSe paMDita lAlana paNa sAre abhiprAya Ape che. prazna pada muM--paMDita lAlana A viSe zuM jaNAve che ? uttara-sAMbhaLe-"jaina mArga pravezikA." jaina dharma praznottaracejaka lAlana-vIrat 2431-sane 1905 mAM-muMbAI chapAyuM che. tenA pAne ra je-pATha ka-pramANa graMtha-bhAga 1 le-temAM savAla-7 melakhe che ke-jaina dharmanuM mULa zuM che? tenA javAbamAM lakhe che ke-jaina dharmanuM mULa tenA sUtra che, temAM rahelI bIna jina bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe kahI batAvI, te sAMbhaLIne temanA ziSya zrI sudharma svAmIe satromAM goThavI. (ema lAlananuM kahevuM che.) ane ThANAMgajI paNa sUtranA be bheda kahe che. prazna pa7 muM-ThAgAMgajI sUtranA be bheda kevI rIte jaNAvyA che ? Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 uttara-ThANAMgajI sUtranA ThANe 2 je-udeze 1 le-be prakAranA kRta dharma kahe che te e kesuydhmme duvihe pannatte taM jahA suttamuyadhamme ceva, atthasuyadhamme ceva. artha--kRta dharma be prakAre kahyA te kahe che. su. jemAM artha guMcyA che gaNadhare, te sUtrane zrata dharma kahIe eTale sUtra pATha, gadyapadyamAM je guMthelA che te. . artha zrata dharma te je bhagavate artha bhAve te artha zrata dharma. arza mA garA, surayaMti nikA - vaLI anugadvAramAM paNa teja pramANe jaNAve che. prazna pa8 muM--anugArajI sUtramAM zuM kahyuM che te paNa jaNAvazo ? uttara-anugArajI sUtra bAbuvALA chApela pAne bIje kahyuM che ke-artha thakI zrI tIrthakare-sUtra thakI zrI gaNadharejharUkhe eNe vacane sutra kartAe ApaNA mananI IcchA pariharI, "ApaNA mananI IcchA" kahetAM zrI arihaMtAdikane AzAtanA thAya. (ini.) vicAra kare ke bhagavate addhamAgadhImAM kahela te gaNadhara prAkRtamAM kema kahe ? vaLI gaNadhara cAra vedanA pAragAmI hatA chatAM saMskRtamAM sUtra racyA nahi tenuM zuM kAraNa? ane saMskRtamAM sUtra racavA siddhasene Agraha karavAthI tene ga7 bahAra mUkavA mATe tenuM paNa kAMIka vizeSa kAraNa hevuM joIe. e uparathI ema khulluM jaNAya che ke saMskRta tathA prAkRtAdi bhASAmAM sUtra racatA bhagavaMtanI prarUpelI Arya addhamAgadhI bhASAne kAMIka ! apamAna lAgavA jevuM hovuM joIe. A viSe AtmArAmajIe paNa sAruM lakhANa karyuM che. prazna pa9 muM-AtmArAmajI mahArAja zuM jaNAve che ? uttara--e viSe pitAmbarI AtmArAmajI kRta jaina tatvadarza" bhAga -e nAmanA graMthamAM "bAra pariccheda" tenA pAne pharame eka vakhata siddhasenajIe sarva saMghane ekaTho karI kahyuM ke, sarva Agamane saMskRta bhASAmAM racI devAnI mane abhilASA utpanna thaI che. zrI saMghe uttara Apyo ke zuM tIrthakara ane gaNadhara saMskRta bhASA jANatA nahotA ? teoe te addhamAgadhI bhASAmAM Agama racyAM che. vaLI tamA AvI rItanI abhilASA rAkhe che tethI Apane pAracika nAmanuM prAyazcita lAge che. Apa piti zAstrokata rIti anusAra vicAra Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 karo, Apa samAna samatha purUSane ame vadhAre kahevA asama chIe. A sAMbhaLI siddhasene vicAra karI jaNAvyuM ke tyAre te have huM mauna dhAraNa karI, khAra nu pArAMcika prAyazcita lai, gupta rIte mukhavastrikA, ro haraNAdi liMga rAkhI, avadhUta rUpa dhAraNa karI phrIza. e pramANe karI gacchanA tyAga karI aneka nagaramAM vicaravA lAgyA. A uparanA lakhANane cAritravijayajI puratA Teke Ape che. prazna 60--A viSaya upara cAritravijayajI zuM jaNAve che ? uttara---temaja vaLI "jaina" patra-pustaka pamu-mu`bAi-ravivAra- tA. 4thI AgaSTa sane 1907-asADa vada 1 vIr sa'vata 2433 (aMka 18me) temAM pAne page-muni vicAra muni mahArAja zrI cAritravijayanu vyAkhyAna, ( e nAmanA lekha ) temAM kelama 2 je kahyuM che ke 2 siddhasena divAkara vikramanA samayamAM thaI gayA te bahu bhaNelA hatA. vidyAnA gane lIdhe temane phakta navakAranAM pAMca padane saMskRta rUpamAM pheravI nAkhyA ane pIstAlIse Agama saMskRta bhASAmAM pheravI nAkhavA icchA darzAvI. mAgadhI bhASAne nyUna gaNI saMskRtamAM pheravI nAkhavAnA temanA nizcayane gurUe tenA jJAna ga` mAnyA ane temane saMgha bahi kRta karyAM. iti.) ema hAya tAja gaNadhara mahArAja khIjI bhASAne hAtha nahi dharatAM ahaM mAgadhI bhASAmAMja sUtra racyAM ema siddha thAya che. A viSe zrI bhagavatIjInI prastAvanA sArA khulAso Ape che. prazna 61 muM--zrI bhagavatIjI sUtranI prastAvanAmAM zu kahyu che ? uttara-zrI bhagavatIjInI prastAvanAmAM pAne 3-4 zre kahyu che ke cevIsamAM tIrthaMkara maDhu rAje jaisA kahA utake pAMcame gaNadhara Arya sudhama svAmIne zrI zramaNa saMgha aura ApanI santatike liye sUtra rUpase saMkalita kiyA hai. ( kRti. ) eTale jema sAMkaLanA kaDAM judAM judAM hatAM te tene eka bIjAmAM goThavI sAMkaLa banAvI, paraMtu sAMkaLa ne sAMkaLAnAM kaDAM judA nahi. tema zrI bhagavaMtanI bhinnabhinna vANIne gaNadhare sakalita karI, sUtra guthyAM, te gaNadharanI guthaNAnA bhagavatanI vANI judI nahi. prazna 62 muM--zrI bhagavatanI vANI ane gaNadharanAM racelAM sUtrane AgamamAM kevI rIte gaNavAM ? Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-zrI anugadvArajI sUtramAM kahyuM che ke-bhagavaMte artharUpe je gaNadharane sUtra ApyuM te bhagavaMtane "rAma" ane gaNadharane te sUtra garAjana, ane temanA ziSyo te sUtra "raMparAna."temaja bhagava tanI pAsethI artharUpe maLelA sUtrane gaNadhare gadyapadyamAM guMthaNA karI te sUtra gaNadharane "atta gama" temanA ziSyane "anaMtarAgama, ane temanA pada ziSyane eTale ziSyanA ziSyone "paraMparAgama." ke je sUtra devaddhi kSamA zramaNe lakhANamAM lIdhAM ane atyAre pravarte che, te ja paraMparA Agama che, ke jemAM sUtra Agama, artha Agama ane tadubhayA Agamane samAveza thAya che. prazna 63 muM-A traNa prakAranAM Agamane samAveza sutramAM kevI rIte lAgu thAya che ? uttara-gaNaghare gaLapadyamAM racyuM te "sutrAgama" temAM bhagavaMtanA artharUpe addha mAgadhI bhASAmAM prarUpelA bhAvane sUcavyA te "arthAgama," ane artha garbhita sUtra je dvAdazAMgI vANI pramukha te "dubhayAgama " vicAro ke bhagavaMte artharUpe prarUpeluM te jaMbusvAmIne "paraMparAgama" thayuM ane sudharma gaNadhare sUtrarUpe vAMcaNa ApI te jaMbusvAmIne "anaMtarAgama" thayuM. je te sUtranI aMdara bhagavaMtanI artharUpa vANI na heta te tene "paraMparAgama kayAMthI kahevAta? arthAt naja kahevAta. paraMtu te sUtramAM bhagavaMtanA prarUpelA artha rahyA che ja, teja jaMbusvAmIne "paraM- parAgama" karaze ane batrIza prakAranI asajhAya TALI sajhAya karavAvALAne sattAgame, athAgame, tadubhayA game." e traNe AgamanI AzAmanA Tataze. prazna 64 muM-ahiMyAM kei ema kahe ke A sUtramAM bhagavaMtanA prarUpela artha nathI tenuM kema? uttara--te pachI tene eka sutra Agamaja rahyuM, mATe tene pratikamaNamAM "sattAgame, atyAgame, tadubhayogame." e kahevuM nakAmuM che eTaluM ja nahi paNa tenAthI evI tA vyAkhyA thAzeja nahi ke sUtramAM tIrthakara mahArAja Ama kahI gayA che. je sUtramAM tIrthakaranI vANI nathI, te e pramANe kahevAthI jUTha lAge ema Thare, mATe tIrthakaranI vANInA tathA sUtranA zraddhALu tathA Astikane A vAta karI rUcavI nathI ke sUtranI aMdara bhagavaMtanI vANI nathI athavA traNa prakAranAM Agama na mAnavA, arthAt sUtramAM e tamAma vAta mojuda che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 prazna 65 muM-sUtramAM kaI e dAkhale che ke A nigraMtha pravacana-hAla je varte che te ja sAcA che? uttara-hA, cha, sAMbhaLe-Avazyaka sUtramAM cakakhuM kahyuM che keussbhaai mahAvIra pajjavasaNANaM iNameva niggatthaM pAvayaNaM saccaM. rASabhadeva Adi tIrthakarathI mAMDI mahAvIra carma tIrthaMkara paryatA dvAdazAMgI sUtra je nigraMtha pravacana te sAcAM che. eTale mahAvIra devanA zAsananA cheDA sudhI je sUtra raheze te nigraMtha pravacana kahevAze ema sUtra sAkSI Ape che. eTaluM ja nahiM paNa pahelA tIrthakaranA zAsanathI mAMDI chelA tIrthakaranA zAsananA cheDA sudhImAM je je sUtrane viccheda javAne adhikAra cAle che, te paNa kALa mAna sAthe bhagavatIjI sUtramAM dAkhala karela che. je A sUtra bhagavaMtanAM prarUpelA na hota te te paNa sUtramAM dAkhala hota, paNa te vAta te cheja nahi. mATe aMtara dRSTithI vicArIzuM teja samajAze. prazna 66 muM-pUrvapakSI-hAla je batrIza sUtra varte che teja tIrthakaranAM prarUpelA ane gaNadharanAM guMthelAM ane temAM bhagavaMtanA prarUpelA artha che evI zI khAtrI thAya che ? uttaravAha jI vAha ! have eTaluM samajAya eTale basa che nA? ThIka lyo sAMbhaLo-anugadvAra sUtra bAbuvALA chApela pAne 330 mekahyuM che ke-sUtra pATha.___ abhbhuo raso jahA, abhbhu atara mihaeto annaM kiMasthi jIva logaMmiH jaM jiNavayaNe atyA, tikAlajuttA muNijjati. // 7 // atha bhASA-Iha kahatAM e jIva lekane viSe abhuta rasa abhutAra atyanta AzcaryakAraka vastu e te kahetAe zrI jina vacanathI kimanyadasti kisyuM ane che eTale nArItyartha: kisyA bhaNIja kahetAM je bhaNI zrI jina vacanane viSe artha kahetAM jIvAdika padArtha sUkSma darA tarita atindriyAdika rUpa tathA atItAnAmata vartamAna rUpa trikAla yukta paNi muNijajati jANIe. eTale evA adbhuta rasa jina vacana-arthane viSe muni traNe kAla rahyA che, ema kahyuM. mATe vicAra kare che te artha rUpe siddhAMta nahi te bIjuM zuM kahIzuM ke traNe kALa muni jItyA rahe? arthAt traNe kALa muni Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jItyA rahe che teja sUtra A, ke jemAM bhagava'tanI prarUpelI artha sahita vANI rahI che teja A sUtra. prazna 67 suM--sUtranAM keTalA nAma che ? uttara-sUtranAM daza nAma che. prazna 68 muM--sUtranAM daza nAma kayAM kayAM ? ane kayA sUtramAM kahyAM che ? vase uttara-zrI anuyAgadvArasUtra-AbuvALA-chApela pAne 99me-zrI gaNadhara mahArAjanAM racelAM sUtranAM daza nAma kahyAM che. te gAthA mukhya, mutta, paMca, siddhta, sAmaLa, bALatti, capaLa, avaLa, Ameya, hAkA yAmutte ! ? / / artha :zruta 1, sutra AjJApti 6, vacana 7, upadeza 8, prajJApanA 9 ane Agama 10. sUtrane viSe eTalAM e 10 nAma paryAyavAcI jANavAM. 5, 2, graMtha 3, siddhAMta 4, zAsana prazna 69 muM--pahelA khela mukhya zruta kahyo te zruta kone kahIe ? uttara---sAMbhaLeA-je pramANe bhASAmAM kahyuM che te jaNAvIe chIe. (1) suyazruta-gurUnI samIpe sAMbhaLIe te zruta kahIe. (tIrthaMkaranI samIpe gaNadhare je artha rUpe sAMbhaLyuM te zruta. // 1 // prazna 70 muMbIje bele mutta sUtra kahyu' te sUtra zI rIte kahyuM ? uttara --bIjo khela sUtrane kahyo, te arthanA sUcavavA thakI sUtra kahIe. ( bhagavaMte prarUpelA arthane gaNadhare sUtramAM sUcavyA mATe sUtra kahIe. ) // 2 // prazna 71 mu-trIje khele graMtha-graMtha kahyo te zI rIte ? uttara--(3) trIjo mela jhuMdha-graMthanA che te vIkharayA arthanA guMthavA thakI graMtha kahIe, ( bhagavaMtanI a rUpe nIkaLelI chUTI chUTI vANI tene ekaThI karI sUtramAM guMthI mATe graMtha kahIe. // 3 // prazna 72 mu'--ceAtheA kheAla siddhAMtanA kahyo te zI rIte ? uttara-(4) ceAthe ele siddhAMta-te siddha kahetAM pramANane viSe pratiSThA a tehane anta kahetAM nizcaya rupa jJAnanA praryaMtapaNA tehane pahecADe tene siddhAMta kahIe. // 4 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 prazna 73 mu--pAMcame mele zAsana kahyu' tenA o artha ? uttara--(5) pAMcame khele sAsaNa-zAsana te mithyAtva avirati kaSAyAdike pravarttatA jIvane zikhavAthI zAsana kahiye tathA "ca" ehaveA mahAntara tenA e artha kahetAM prazasta athavA prathama je vacana te pravacana kahiye. // 5 // 27 prazna 74 muM--ae khele AjJApti eTale zu' ? uttara--(6) chaThThu khele Apatti-AjJApti te mekSanA artha bhaNI jIvane AjJA dIje teNe karI te bhaNI AjJAMti kahIye. // 6 // prazna 75 su--sAtame bele vacana te zu ? uttara--(7) sAtame khele vaLa-vacana te khelavA te bhaNI vacana kahiye eTale vacana caitra e bhAva. 5 7 | prazna 76 mu--AThame ele upadeza te zI rItanA ? uttara--(8) AThame mele vaDse upadeza te hitAhitanI pravRtti nivRttinA upadeza devA thakI upadeza kahIe. // 8 // prazna 77 mu'--navame ele prajJApatA te kAne kahiye ? uttara--(9) navame khele pAvaLa-prajJApanA te yathAvasthita jIvAdika padArtha prarupavAthI prajJApanA kahiye. // 9 // prazna 78 mu.dazame bele AgamanA artha zuM ? uttara--(10) dazame khele Ameya-ra -Agama te AMcAya paraparAe cAlyu Ave te bhaNI Agama kahiye athavA AyU kevaLIne vacana te jANI Agama krahiye. // 10 // 'mutte'-sUtrane viSe eTalA (daza prakAre ) ekA paryAya zabda jANavA. ema bhaSAmAM kahyu` che. ane mULa pAThamAM paNa eja pramANe che. (iti) uparanI gAthA uparathI siddha thAya che ke bhagavate addha mAgadhI bhASAe arUpe prarUpelI vANI ane teja gaNadhara guMthelA dvAdazAMgI Adi sutra ekaja che ke je sUtra hAla te che, teja sUtra eja che.-ane uttarAdhyayana sUtra paNa eja sAbita karI Ape che. prazna 79 mu'--uttarAdhyayana sUtramAM zuM kahyuM che te jaNAvaze ? 22 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 uttara-uttarAdhyayananA 28 mAM adhyananI gAthA 23 mImAM kahyuM che ke-gAthA so hoi abhigamarUi, suyanANa jeNa atthao diThaM; ikArasamaMgAI, painnagaM diThivAuya // 23 // artha -jeNe dvAdazAMgI pramukha sUtra jJAna, bhagavaMtanAM bhASelAM artha thakI dITho che, tene samakitanI prAptinI daza rUci mahelI abhigama rUci kahevI. athAt bhagavaMtanAM prarUpelA artha yukta sUtra bhaNavAnI rUcivALAne samakitanI prApti thAya che, mATe bhagavaMte tathA gaNadhara mahArAje uttarAdhyayana sUtranAM adhyayana 1 le-gAthA 8 mImAM kahyuM che ke___atthjuttaanni sikhijjA, niraThANi uvajjae; artha yukta sUtra zikhavAM eTale jene viSe bhagavaMtanA prarUpelA artha rahyA che evA sUtra (dvAdazAMgI pramukha) zIkhavAM. ane te sivAyanA nirarthaka bhagavaMtanA bhAkhyA artha vinAnA (vyAkaraNadi) tamAma varjavAM. (Iti) eTalA nyAye AcAragAdi tamAma sUtra zrI tIrthakara mahArAje addha mAgadhI bhASAe artharUpe prarUpelA ane gaNadhara mahArAje teja bhASAmAM teja arthane gevine guMthelA teja sUtra pitAnA ziSyane vAMcaNI rUpe ApelAM teja sUtra paraMparA cAlyA AvatA bhagavaMtanA satyAvisamI pATe pUrvadhArI evA devaddhi kSamA zamaNe lakhANamAM lIdhelAM, teja lakhAyelAM sutra adyApi varte che. mATe A sUtra artha yukta addha mAgadhI bhASAmAM che ema mAne. prazna 80 muM-pUrvapakSI-uparanA nyAyathI ema te samajAya che ke sUtranI aMdara tIrthakara mahArAjanA prarUpelA arthane samAveza che. paraMtu gaNadhara mahArAje sUtra zuM thyA te addhamAgadhI bhASAeja guMcyA che e zuM dAkhaluM che ? uttara- ahIM devAnAM priya ! dAkhalA te pUrve AkhA teja, te dAkhalA jo tame mAnya karatA he, te e savAla karavA jevuM kAI paNa rahyuM nathI; kemake jyAre tIrthakaranA prarUpelA artha teja gaNadhare sUtramAM guMthyA che, ane teja artha addhamAgadhI bhASAmAM che, mATe sUtra paNa addhimAgadhI bhASAmAMja che, ema te tamAre nirvivAde kabula karavuM paDaze. paraMtu te viSe vadhAre jANavAnI IcchAe e savAla mUtA ho te Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 sAMbhaLe-sUtra tamane te paNa khulAsA karI Apaze. paratu te viSe amArUM eka prazna che ke-hAla je khatrIza sUga vate che, tene tame AsUtra kaheze ke te sivAya khIjuM kAMi kaheze ? prazna 81 mu.pU pakSI-eke avAje hajAra vAra A sUgaja kahezuM'. temAM tame zu kahevA mAge tema che ? uttara--jo tame A sUtrane AryasUtra kahevA kabula karatA ha tA te sAthe eTale savAla che ke Aya bhASA kai ? ane A bhASAnA prarUpaka kANu ? tathA A bhASAnA khelanArA koNa ? ane devatA kai bhASA khele ? ane kai bhASA eTalatA viziSTa sarvAMttama bhASA kahI ? te kaheA. prazna 82 muM--pU pakSI-tameja kaheAnI ? uttara~sAMbhaLeame kahIe chIe vavAIjI tathA samavAyAMgaja sUtramAM kahyuM che ke--adramAdI mAvAye mAttattI saradA. addha mAgadhI bhASAe arihaMta bhagavaMta bhASA khele che arthAt prarUpe che. eTale addha mAgadhI bhASA je che te Aya bhASA che joma pannavaNAjI sUtra jaNAve che. prazna 83 mu--pannavaNAjI zu' jaNAve che te te kaheA ? uttara-- sAbhaLA-pannavaNA pada 1 le kahyuM che ke-te di te mAsAriyAmAsAriyA neAM addhamAdAr mAnaMti gauttama kahe he bhagava ta ! A bhASA kai ? bhagavaMta kahe huM gauttama ! je addha mAgadhI bhASAe ele te Aya bhASA. zrRti ) ahIM bhagavate a mAgadhI bhAMSA teja saMskRta prAkRta ne Aya bhASAmAM gaNI niha tenuM dRSTie vicAra karo. temaja sUtra sivAya a bhASAmAM kaI gaNaze ? tenA paNa vicAra karaze. A bhASA kahI che. kAraNa ? te gabhIra mAgadhI bhASA Aya zu A pannavaNA sUtranA pATha uparathI sAbIta karI Ape che keRSabhadeva ariha Mte pote addhamAgadhI bhASAne A bhASA mAnavAthI brAhmIlipIne addhamAgadhI bhASAeja prakAza karyAM che. ane tenI majabutIne mATe AtmArAmajI paNa emaja kahe che. prazna 84 mu'---AtmArAmajI zuM kahe che te jaNAvaze ? uttara-AtmArAmajI peAtAnA banAvelA caturSiMza: staMbhaH-pAne 635 me lakhe che ke tattva nirNayaprAsAda" Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 "mAArya - jahAM addha mAgadhI bhASA karI melate hai, aura jahAM brAhmIlipike aThAraha (18) bheda pravate haiM, arthAt likhate haiM, se bhASA . / aura aThAraha dezakI bhASA ekatra milI hui khelI jAtI haiM, so addha mAgadhI bhASA, aise nizItha caNNi'me' likhA hai. " ane muni cAritravijaya paNa emaja kahe che. prazna 85 muM--cAritravijaya zuM kahe che te paNa jaNAvaze ? uttara-jaina" patra-pustaka 5 mu-muMbAi ravIvAra tA. 4 thI AgaSTa-sane 1907-aSADa vada 1-vIra savat 2433 ( aMka 18 me ) temAM pAne 5 me-"muni vicAra." muni mahArAja zrI cAritravijayanu vyAkhyAna e nAmanA lekhamAM kahyuM che ke jaina zAstro addhamAgadhImAM che, te padanI TIkA Adi prAyaH saMskRtamAM che. iti. ) A uparathI tathA samavAyaga sUtramAM atizaya adhikAre jotAM ema siddha thAya che ke tamama tIrthaMkara mahArAjA addhamAgadhI bhASAeja prarUpaNA kare che. ane tamAma tIrthaMkaranA gaNadharo paNa a mAgadhI bhASAeja sUtra guthe, ane teja bhASA A bhASA heAvAthI samadRSTideva, manuSya, tIya cane zubha paNe pragame te niHsazaya che. sUtra addha mAgadhI bhASAmAM che, a mAgadhI bhASA teja sarvottama zreSTha ane A bhASA che, sarva tIrthakara mahArAje teja bhASAe prarUpaNA karI che, teja bhASAthI gaNadhara mahArAje sUtra guthyAM che, ane teja bhASA devatAe prasaMda karI che, ne teja bhASA devatA khele che. ema bhagavatIjI sUtra kahe che. prazna 86 muM--devatA adbhu mAgadhI bhASA le che evu bhagatI sUtramAM kaye ThekANe kahyuM che ? uttara--sAMbhaLeA--bhagavatIjI sutra zataka 5 me-uddeze ja che--zrI bhagavata pratye gautame pUchyuM che ke devANaM bhatte kayarAe bhAsAe bhAsaMti kayarA bhAsA bhAsijjamANi visisai ? goyamA devANaM addhamAgahAe bhAsAe bhAsaMsi sA viyaNaM addhamAgahA bhAsA bhAsijmANI visissai. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 atha TIkA-devANamityAdi // visissaitti // viziSyate viziSTo bhavatI tIrthaH // addhamAgahatti // bhASA kila SaDvidhA bhavati yadAha-prAkRta saMskRta mAgadhe, pizAca bhASA casaurasenI ca SaSTotra bhUri bhedo, deza vizepAdapabhraMzaH / tatra mAgadha bhASA lakSaNaM kiJcit kimcat prAkRta bhASA lakSaNaM yasmA masti sAddhaM mAgadhyA iti vyutpatyArddhamAgadhIti // sUtrapADAI -gauttama bhagavaMta pratye kahe he pUjya devatA kaI bhASAe bele ane kaI bhASA bolavA thakI viziSTa zreSTha kahevAya ? bhagavaMta kahe che gautama! devatA addha mAgadhI bhASAo bole, te paNa addha mAgadhI bhASA belI thakI viziSTa-zreSTa-sarvottama hoya che ane TIkAmAM paNa eja pramANe kahyuM che. ane vaLI AtmArAmajI paNa potAnA graMthamAM eja jaNAve che. prazna 87 muM-AtmArAmajI potAnA graMthamAM zuM jaNAve che? uttara-AtmArAmajIe pitAnA banAvelA "tatva nirNayaprAsAda" pAne 10 me kahyuM che ke "marivayane siddha levAI gaDhamA vA." ahIM te sUtramAM tathA TIkA vageremAM devatA addha mAgadhI bhASAe bole che ema kahyuM, ane teja bhASA vizeSe zreSTha kahI. mAgadhI bhASA mizrita kAMIka kAMika prAkRta bhASAne addha mAgadhI bhASA TIkAkAre kahela che. vaLI kaI AcArya ema paNa kahe che ke-ardhamAM mAgadhI ane ardhamAM bAkInI pAMce bhASAnuM mizraNa ( milcara) karavAthI tenuM nAma addhamAgadhI bhASA apAela che. prazna 88 muM-ziSya-A cAlatA-hala vartatA jaina sUtramAM upara kahelI chae bhASA che evo koI dAkhaluM che ? 0 uttara-hA, cha, sAMbhaLe-AvA hetune eka lekha "jaina samAcAra" pustaka 1 luM-aMka 32 me-pRSTa ja che-sUtranI bhASA kaI? e nAmanA lekhamAM jaNAve che ke jaina samAcAra" nA adhipati ga-atre kuMDalAnA bhaDAramAM aMtagaDa sUtranI junI prata che tene chelle pAne ke vidvAna munie sUtranI bhASA saMbaMdhI udAharaNa sahita lakhela che te amee vAMcIne sarvane jANa thavA mATe lakhAvela che ane te mULa utArA pramANe lakhAvela che. zrI prakSa vyAkaraNajI me "suvAkavi" bhASA kahA hai tame saMskRtAdi cha bhASA gadya padya bhedamAM bAra bhASa bheda kahe se jinAgamAe Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 hai. so udAharaNa kahe che. 1 prAkRta, 2 saMskRta, 3 apabhraMsa, ka pasAcI, pa mAgadhI, 6 surasenI. 1 prAkRta ke udAharaNa zrI dazarvakAlIe ghaNo2 sarakRta ke udAharaNa maMja. apabhraMsa ke udAharaNa puNe hiMdu gaLe fhaMsA aThe guNa zabdarA akAra ne ekAra hai 4 pIsAcI ke udAharaNa irAdihora aThe deSa zabdarASakArane daMti sakAra hai dhanasAmI aThe jaza zabdo za. sa. tAlavI kudaratI sakAra hai. 5 mAgadhI ke udAharaNa padane aMte ma bhaMta zabdarA akarane ekAra hai. da surasenI ke udAharaNa sejhIra hiMja aThe saccA zabda re kArane jAkAra hai ityAdika aneka udAharaNa sUtra hai yA te cha bhASAkA jJAna hoya te sUtrakA artha zuddha hoya taba AnaMda Ave." A lekha nIce geDala saMghADAnA muni jAdavajI lakhe che ke eTaluM te siddha thAya che ke, ardhamAgadhI ane bAkI pAMca bhASA mizraNa hovI joIe. (Iti.) A uparanA vAkyane AtmArAmajInuM lakhANa Teka rUpa thaI paDe che. prazna 89 muM-AtmArAmajI zuM jaNAve che te te kaho ? uttara-sAMbhaLe-pItAMbarI AtmArAmajIne banAvele-graMthamALAnabara pame. "zrI ajJAna timira bhAskara" (AvRtti bIjI) dvitIya khaMDa (savata 196ramAM chapAyele) tenA pAne 175- kahyuM che ke- jaina matake zAstra ni kevaLa prAkRtameM hI nahi hai kita SaDu bhASAmeM hai. saMskRta 1, prAkRta 2, zaurasena 3, mAgadhI , paizAcI pa, apabhraMza da. temaja vaLI uvavA sUtramAM paNa emaja kahyuM che ke sarve mANu jAmiufpa eTale bhagavaMta, sarva bhASAne maLatI, addhamAgadhI bhASAmAM prarUpaNa kare che, ane gaNadhara paNa addhamAgadhI bhASAe sUtra guMthe che, ema ghaNA adhikAra jotAM nizcaya thAya che ke-mAgadhI bhASAne bhAga ghaNe ne bIjI bhASAne bhAga alpa mizraNa hovAthI addhamAgadhI bhASA kahevAya che. tene prAkRta bhASA kahevI te bhUla bhareluM che. prAkRta bhASAne te temAM aMza mAtra samAveza thAya che, tethI AkhI prAkRta bhASA TharAvI devI te sUtrane bAdhakArI vacana gaNAya ke nahi ? avazya gaNAya. prazna 90 muM -addhamAgadhI bhASA keTale ThekANe vaparAya che ? Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 uttara--addhamAgadhI bhASA arihaMta bhagavate bAra jAtanI prakhadA madhye prarUpela te, tathA gaNadhara mahArAjane zruta Apela te, temaja gautamAdika gaNadhara pramukhanA pUchelA praznonA uttara karela te tamAma addhamAgadhI bhASAe a rUpe prakAzela che. zrI nadIjI pramukha sUtramAM kahelI dvAdazAMgI vANI ke je tIthaMkara mahArAjanI prarUpelI ane teja gaNadhara mahArAje ahaM mAgadhI bhASAmAMja sUtrarUpe guMthela che, teja Arya sudharma gaNadhare A jaMbu aNugArane vAMcanArUpe Apela teja paraMparAe adyApi vatta che, te tamAma sUtra a mAgadhI bhASAmAMja che. prazna 91 muM--A pazu keTale ThekANe vaparAya che ? uttara-bhagava ta pote Arya, bhagavaMtanuM tIrtha A, bhagavaMtanI vANI A, nigraMtha pravacana Arya, gaNadharanI guthaNI paNa Arya, ke jemAM A a mAgadhI bhASA vaparANI che te, A bhASAnA khelavA vALA devatAdika paNa ApyuM e tamAma A paNa eka tIrthaMkara mahArAjanI prarUpelI a`mAgadhI bhASAne AzrIneja che. mATe gaNadhara mahArAje sUtra A addhamAgadhI bhASAmAMja racyAM che. niHsa dehu prazna 92 muM-gaNadhare adbhu mAgadhI bhASAmAM sUtra racyAM. eve koI nyAya yukata purAvA che ? uttara--sAMbhaLe!-khrIstI dharmanA isue jyAre iMgalIza bhASA mAnya karI tyAre tenA pAdarIe tenA dharma pustako bAibala IMglIza bhASAmAM racyAM. temaja musalamAnanA pegaMbare musalamAnI bhASAmAM kurAna banAvyAM. temaja brahmAnA mukhathI cAra veda nIkaLyA che. ane te saskRta bhASAmAM che, ema mAnanArA tenA AcArya temanAM dharma pustako saMskRtamAM racyAM, te pachI ApaNA paramAtmA tIrthakara mahArAje adbhu mAgadhI bhASAmAM sUtra prarUpyAM-upadeza karyAM ema mAnIzuM to gaNadhara mahArAje paNa addha mAgadhI bhASAmAMja sUtra zuMdhyAM ema mAnavuM te vIra paramAtmAe janma ApelA vaMza vArasAnI nizAnI che, je kuLamAM utpanna thAya te kuLanI bhASA tenAM bALako zIkhe te vAstavika che. prazna 93 su--pUrva pakSI-uparanA keTalAka nyAya jotAM ema tA samajAya che ke-gaNadhara mahArAjanAM racelAM sUtra arjumAgadhI bhASAmAM che paraMtu hAla sUtra pravarte che te gaNadhara kRta heAya ema samajAtA nathI. devaddhi kSamA zramaNe lakhatI vakhate jo ke bhagavaMtanA prarUpelA atha tene Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 te sUtra racatAM sUcavyA che paraMtu prAkRta bhASAmAM pracalita karI phera racyA hoya ema jaNAya che. kemake prAkRta zabdo temAM vadhAre jovAmAM Ave che. uttara-pUrve puSkaLa dAkhalAthI jaNAvI gayA chIe ke hAlanAM vartatAM sUtra addhamAgadhI bhASAmAM che ne temAM chae bhASAne samAveza thaele che te paNa jaNAvavAmAM AvI gayuM che. devaddhi kSamA zramaNa pUrvajJAnI hatA ane te bahuja DAhyA ane vidvAna hatA, teo sArI rIte jANatA hatA ke siddhasena divAkara jevA mahA vidvAnane mAtra pAMca pada nekAranAM saMskRtamAM karavAthI tathA sUtrane saMskRtamAM racavAnA abhiprAyathI me TuM jokhama kheDavuM paDyuM hatuM ane pArAMcita prAyazcitane svIkAra pote jAte ja karyo hate. te pachI devaddhi kSamA zramaNa jevA mahAna purUSa evI kema bhUla khAya ke te prAkRtamAM sUtra race? arthAt naja race. sUtramAM te saMskRta, prAkRta, mAgadhI bhASA vagere tamAma bhASA che paraMtu keI kaI ThekANe prAkRta bhASAnI jhaLakI jovAmAM Ave tethI badhA sUtra prAkRtamAM che ema kema kahevAya? naja kahevAya. bahaLatA e mAgadhI bhASA vadhAre pratyakSa jovAmAM Ave che jethI ghaNA vidvAne jainanA zAstra mAgadhI bhASAmAM che ema paNa kahe che. prazna 94 muM -jainanA zAstra mAgadhI bhASAmAM che evuM keNa mAne che? te paNa jANIe te kharA. uttara-sAMbhaLe-jainanA zAstra mAgadhI bhASAmAM che ema zrImad rAyacaMdra graMthamAM kahyuM che, tathA "sanAtana jaina" (mAsika) pustaka 1luM aMka 7me-mArca 1906 pRSTa raje-kahyuM che ke - kenpharansamAM mAgadhInI sajIvanatA" e nAmanA lekhamAM lakhyuM che ke-) ApaNA parama pavitra siddhAMta mULa mAgadhI bhASAmAM lakhAelA che, tyArabAda tenA upara saMskRta graMtha ane TIkAo thayAM che; tathApi ApaNA mULa siddhAMta te mAgadhI bhASAmAM ja che.vaLI pAne 10meM paNa kahyuM che ke ApaNA paramopakArI AgamanI mULa bhASA "mAgadhI" kahevAya che, jo ke keTalAka vidvAne tene addhimAgadhI ke prAkRta paNa kahe che. ' prazna 95 muM-sUtranI bhASA jyAre addhamAgadhI che te mAgadhI ane prAkRta bhASA judI paDavI joIe. te sUtranI bhASAthI mAgadhI ane prAkRta bhASA judI che. ema sUtrathI nirNaya thAya tema che ? uttara-sUtranI bhASA addhamAgadhI che eTale cha bhASAmAM pAMca bhASAne maLIne ardho bhAga ane ardho bhAga mAgadhI bhASAne maLI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 addhamAgadhI bhASA kahevAnuM che, te ghaNo bhAga mAgadhIne hovAthI sUtramAMthI judI kaIkaja ThekANe paDe. paNa sUtranI bhASAthI saMskRta ane prAkRta bhASA judI paDatI jaNAya che. prazna 96 muM-sUtranI bhASAthI bIjI bhASAo kevI rIte judI paDe che te te jaNAve ? uttara-bAbuvALA chApela anugadvAra sUtra pAne rame-kahyuM che ke- se kiM taM AvassayaM tihA se zabda mAgadhI bhASAprasiddha athavA aavsaMyaMti rati racIne gAvAnA thA Iti bhASA--ane TIkAmAM mAsayaMti gati tyAM vAva, iti TIkA. sutrapATha saMskRta prAkRta AvassayaM. bAvarA, mAvAsa (bAvIsa*). temaja vaLI anugadvAramAM eka prakArane bIjo dAkhala che. prazna 97 muM-anugadvAramAM bIjo dAkhala kevI rIte che? uttara-bAbuvALA chApelA anugadvAra pAne 343 me-kuli A zabda viSe nIce pramANe che. sutrapAThI saMskRta. prAkRta. sarijha. | zanir. | sarijha. prazna 98 muM-sUtramAM mAgadhI bhASA viSe koI zabdanI samajutI che? uttara-bhagavatIjI vagere sUtramAM "sarasava' vagere zabdone mATezrAvidhi bhASAMtara pAne 223 me-kahyuM che ke "risAya" A mAgadhI zabda che. "saMdaravaya" ane sarSA e be saMskRta, zabdanuM magadhImAM "risAya' evuM rUpa thAya che. sadAya eTale sarakhI umarane ane sarva eTale sarasava. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 prazna 9 muM-sUtramAM kulatya zabda kahe che tenuM zuM samajavuM. uttara-"u " zabda mAgadhI che, " gha" (kalathI) ane "sura" e be saMskRta zabdonuM "ithI evuM ekaja mAgadhImAM rUpa thAya che prazna 100muMsUtramAM mAsA zabda kahyo che tenuM kema? uttara-mAsa (mahine) mA (aDada) ane mAsa (telavAnuM eka kATaluM) e traNe zabdanuM mAgadhImAM "nA" evuM ekaja rUpa thAya che. (iti zrAddhavidhi) A uparathI ema siddha thAya che ke jananAM sUtra prAkRta bhASAmAM nathI. je ke che, te addhamAgadhIja bhASAmAM paNa mAgadhI bhASAne bhAga ghaNe hevAthI magadhI bhASAnuM svarUpa vadhAre Ape che. ane temAM saMskRta prAkRta vagere bhASA kiMcit kiMcita paNa jovAmAM Ave che. prazna 101 muM-sUtramAM saMskRta zabdo che kharA? uttara-sUtromAM vaMkAmi, ti, jhAmi, saMti,marAvI vagere zuddha saMskRta zabdo ghaNe ThekANe jovAmAM Ave che - prazna 102 muM-musalamAnI zabdo sUtramAM che? uttara-musalamAnI zabdo paNa kaI kaI ThekANe jovAmAM Ave che. jemake zabda musalamAnI che. je zabda sUtrane che - prazna 103 muM--ApaNuM sutramAM iMglIza bhASAnA zabdo haze kharA ? uttara --iMglIza bhASAnA zabdo paNa kaI kaI ThekANe hoya che kharA. jemake nakAra zabda ne IglIzamAne "No" belAya che ane zatramAM no zu samaje e artha samartha nahi. ne, ne nahi zabda sUtramAM IglIza jevo vaparANe che e deza vizeSa-pazAcI bhASA jaNAya che. prazna 104 muM--e kaI bIjo zabda sUtramAthI IglIza nIkaLe tema che? uttara-hA, jI, sAMbhaLe-uttarAdhyayananA 36 mAM-adhyayanamAM- pada mI gAthAmAM siddhanA adhikAre pada trIje kahyuM che ke-daM vahiM jarUttA, kahA zarIrane chADyuM ? ane IMglIzamAM zarIrane "Body" bedi zabda kahela che. A uparathI IglIza bhASAnA paNa koI kaI zikhya sUtramAM hoya ema jaNAya che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 ema sUtramAM mAgadhI bhASA sadhAte khIjI ghaNI bhASAe nA samAveza thavAthI bhagavate tene addhamAgadhI bhASA kahI che. prazna 105 mu--zrI gaNadhara mahArAje je sUtra guthaNAmAM lIdhAM che teja sUtra devaddhi kSamA zramaNe lakhANamAM lIdhAM che ke kAMi pheraphAra karavAmAM Avye haze. khaza ? uttara-devaddhi kSamA zramaNe je sUtra lakhyAM che te prAkRta bhASAmAM nahiM paNa A addhamAgadhI bhASAmAM jevA gaNadhara mahArAje guthyAM che teja sUtra lakhANamAM lIdhA che. temAM eTale vizeSa che ke-lakhatI vakhate vistAravALA adhikArane sakocamAM lakhyAM che. keTalAka sUtramAM eka bIjAnI bhalAmaNa ApI cukAmAM samAveza karyAM che, ane je sUtra pahelAM lakhANAM tenI sAkSI pAchaLanAM sUtra lakhANAM temAM paNa ApavAmAM AvI che, ane ritAnuvAda eka ThekANe vistAravALI hovAthI khIje ThekANe bhalAmaNu ApI cukAmAM samajAvyuM che. e tamAmanu kAraNa pAchaLanA bhavya jIvanA AdhArane mATe-cAre tInA hitane arthe potAnI AyuSyanI hadamAM dhArelA lakhANanI kozISa pUrI pADavA mATenI hoya ema jaNAya che. para`tu sUtra to pUrvokta para parAe cAlyuM AveluM mukhe sUtrarUpe hatuM te lakhANamAM lIdhu te a mAgadhI bhASAmAMja che, para`tu prAkRtamAM nathI e vAta siddha che. ane zatAvadhAnI paDita zrI ratnacaMdrajIe A cAlatA-vatA sUtranA koSa karyAM che tenuM nAma paNa a mAgadhI bhASAnA zabda koSa Apela che. prazna 106 muM --- pUrva pakSI-A viSe hajI kAMkai paNa vadhAre jANavAnI jarUra che. mATe jANavAyeAgya hAya tA jaNAvaze ? uttara---bhale AthI vadhAre jANavAne mAgatA ho te! sAMbhaLe ve tamane chevaTanuM vAkaya eTalu ja kahevAnu` che ke-zrI nadIjImAM 14 prakAranA zruta kahyAM che te eke-sUtra pATha se kiM taM suyanANaM parokhkhaM ? suyanANaM parokhakhaM caudasa vihaM paNataM taMjA akhkharasUrya1, aNakhkharasuryara, sannisurya3, asabhisurya 4 sammasurya5, micchannucaMda, sAvaMDa, aLacaMdra, sapArvattiyaMka, apAliyaM?, niyaMo o, jagamiyaM 12, aMgapaviThaM 13, aNaMgapaviThaM 14. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 e 14 prakAranA zrata kahyAM che temAM hAla je sUva varte che te cauda mAMhelA kyA belamAM kahevA ? prazna 107 muM--"samamu" sabhya zrata-pAMcamA kRtamAM kahevAM. temAM zuM kAMI vizeSa jANavA jevuM che ? uttara-A hAla vartatA sUtrane je pAMcamA-sabhya zretramAM kabula kare te basa amAre te eTalI ja jarUra che. e vAta kabula karo. eTale tamAma mahenata maTI gaI. kemake-sammasthata te tIrthakara mahArAjanAM prarUpelAM ane gaNadhara mahArAjanA racelAM dvAdazAMgI sUtra "sammazrata" che. ema tamArA kahela che. ane teja A vartatA sUtra "sammazrata" che. ema tamArA mukhethI kabula thayuM, mATe A sUtra addhamAgadhI bhASAmAM che ema have kabula kare, ane kaho ke A sUtra addhamAgadhI bhASAmAM ja che. prazna 108 muM-pUrvapakSI-(jarAvAra cupa rahI vicAra karI) uparanA tamAma dAkhalA uparathI khAtarI thAya che ke-jaina sUtra bhagavate addhamAgadhI bhASAe prarUpyAM, teja gaNadhara mahArAje paNa addhimAgadhI bhASAmAM guMcyA, ane addhamAgadhI bhASAo teja sUtra devaddhi kSamA zravaNe lakhANamAM lIdhAM teja sUtra, sUtra hAla je te che, vagere teja che. tamAma bInA zAstranA nyAyathI je kahyuM te satya che. uttarapakSI-te basa, bele paramAtmA jidrarAyakI jaya. iti zrI parama pUjya zrI gopAlajI svAmI tatu ziSya muni zrI mehanalAlajI kRta zrI "praznottara mehanamALA" e bhAga samApta: || Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad pUjya zrI gopALajI svAmI graMthamALA-maNake 8 me. parama pUjya zrI gopALajI svAmI tata ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta. zrI praznottara mehanamALA uttarAddha bhAga 5 mo. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mehanamALA. uttarAddha bhAga 5 me. prazna 1 luM-kalpa keTalA prakAranA? uttara-bhagavatIjI zataka 25 me u 6 phe-pAMca prakAranA sAdhunA kalpa kahyA che, eTale pAMca kalpavALA saMyamI hoya. prazna 2 juM- sUtramAM pAMca prakAranA kalpa kahyA che te kyA kayA? uttara-sthitikA 1, asthitika5 2, sthavira ka5 3, jinakalpa 4, ne kalpAtIta pa. prazna 3 juM-sthiti kalpavALA kaNa ne kyAre hoya? uttara-sthitikalpa pahelA chellA tIrtha karanA vare hoya eTale pahelA chellA tIrthaMkaranA sAdhu sthiti kaHpavALA kahevAya, tenA kAyadA kalamenI sthitio bAMdhelI hoya. A sAdhune hamezAM be TaMkanA pratikramaNa avazya karavAM, pahelA paherenA AhAra cAthA pahere kape nahi, rAjapiMDa kalpa nahi, AdhAkarmI ahAra pitAne arthe ke parane arthe eTale sarakhI samAcArIvALAne arthe karelo AhAra ka9pe nahi, sAdhu AryAnA vastranuM mAna vagere kalpa pramANe varate te sthitikalpa kahevAya. praznaka zuM-asthitikalpa kene heAya? uttara-asthiti kalpa vacalA bAvIza tIrthakaranA vAre tathA mahAvidehamAM hoya, tene be TakanA pratikamaNa hamezAM sthiti kalpanI peThe karavAmAM nahi paNa doSa lAge te ja vakhate AlecanArUpa pratikramaNa karI lAgelAM pApane dUra kare. pahelA pahorane AhAra cethA pahere kulape, rAjapiMDa kalpa, AdhAkarmI AhAra pitAnA arthe karele nakalpa-parane arthe karele kape. vastranA mAnane tathA bahu mUlyane pratibaMdha nahi. jevuM maLe tevuM bhegave vagere keTalIka bAbatanA kAyadA kalamanA pratibaMdha rahita hovAne lIdhe asthiti kapa kahevAmAM Ave che. prazna 5 muM sthiti kalpa ane asthiti kalpanA cAritramAM zo taphAvata ? Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 uttara-sthiti kalpamAM pAMce cAritra lAbhe, ane asthiti kalpamAM sAmAyaka, sUkSmasaM5rAya ane jathAkhyAta 3 e 3 cAritra lAbhe. chepasthApanIya ane parihAra vizuddha e 2 cAritra na hoya. prazna 6 kuM-asthiti kalpamAM chedapasthApanIya ane parihAra vizuddha e be cAritra nahi hovAnuM zuM kAraNa? uttara-evI anAdi kALanI sthiti che. je je tIrthakaranA vArAmAM athavA je je kSetramAM je je ka5nI pravRtti sUtramAM kahI che te ja pramANe sadAkALa pravaryA kare, tenuM bIjuM kAraNa jaNAtuM nathI. prazna 7 muM--sthavira kalpI kene kahevAya ? uttara-sthavira kalpI vize tIrthakaranA vAre heya. saMpradAyanA bAMdhAvALAne je je kalpa te sthavira kalpI kahevAya. prazna 8 muM-jina kalpI keNa hoya ? uttara-jina-chadmastha tIrthakarane je AcAra pALe te jinakarapI kahevAya. prazna 9 muM-kalpAtIta kaNa kahevAya ? uttara-kalpAtIta chatmastha tIrthakara tathA kevaLI bhagavAna te kalpathI atIta thayelA hoya eTale bIjA sAdhuonI peThe temane kaha5 kAyadA na hoya mATe kalpAtIta kAyadA kalama vastIne mATe hoya; rAjAne mATe nahAya, tIrthakara rAjA samAna che. bAkInA tamAma sAdhu vastIrUpa che. tIrthakarane mAthe keInI AjJA nathI svataMtra che. Agama vyavahArI che. utkRSTa AcArI che. jina kalapI jevAne nakala levA gya che. ane tamAma kalpavALAne tIrthakaranI AjJA pramANe vartavAnuM che. mATe chadmastha tIrthakara tathA kevaLI bhagavAna kalpAtIta hoya. prazna 10 muM -pratyeka bodhane kayA kalpamAM gaNavA ? uttara-pratyeka begha pUrvAdhika jJAnavALA hoya keI avadhI jJAnI hoya ke koI jAti maraNa jJAnavALA hoya te ekalA ja vicaranArA hoya tene kapa ghaNuM karI jina kalpIne lagate hoya. prazna 11 muM-svayaM buddha kyA kapamAM gaNAya ? uttara-vayaM buddha be prakAranA hoya che. eka tIrthakara ane bIjA pUrvAdhika jJAnavALA. temAM tIrthakara te kalpAtItaja hoya. ane pUrvAdhika Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jJAnavALA gacchamAM jaI dIkSA lIye te sthavira kalpInA gaNAya ane kaI pitAnI meLe dikSA laI jina kalpInI peThe vicare te te pramANe paNa vicarI zake. mRgAputra-anAzI muni-harakezIvatuM. prazna 12 muM--pratyeka bodha kathA tIrthakaranA vAre hoya? uttara--ghaNuM karI pahelA chellA tIrthakaranA vAre heya ema keTalAkanuM mAnavuM che. paraMtu naMdIjImAM kahyuM che ke-jeTalA cAra buddhinA dhaNI heya teTalA pratyeka buddhi hoya. e uparathI vIsa tIrthakaranA vAre hoya ema paNa saMbhave che. prazna 13 muM-buddhahI koNa kahevAya ? uttara-koIne bedha sAMbhaLIne bodha pAme dIkSA le te bedhabehI kahevAya. te vIze tIrthakaranA vAre hoya. prazna 14 muM-prathama pAMca prakAranA ka9pa kahyA paNa A prakAranA kalpa sAMbhaLyA che te kema? uttara- cha prakAranA paNa kalpa kahyA che kharA. prazna 15 muM - cha prakAranA ka5 kayA sUtramAM kahyA che ane tenuM svarUpa zI rIte che te savistara jaNAvaze ? uttara--sAMbhaLe, kA. ThA. 6 phe-tathA vR95 6 ThThA adhyayanamAM chevaTe lakhyuM che ke - chavihA kappaThiI paM. taM. sAmAiya saMyamakappaThiI 1 cheuvaThAvaNiya saMjaya kappaThiI 2 NivyisamANa kappaThiI 3 nighiTha kAiya kappaThiI 4jiNa kappaThiI 5 thera kappaThiI 6 tibemi. artha-sAdhune saMyamIne cha prakAre kalpa sthiti maryAdA kahI te kahe che, sAmAyika cAritranI maryAdA vidhi 1 chedo pasthApanIya cAritranI maryAdA vidhi 2. parihAra vizuddha cAritra aMgIkAra kare tivAre tapa karavAnI maryAdA vidhi 3. te tapa pUro karI rahyA pachI keTalA kALa rahevuM te maryAdA vidhi 4. jinakapa sAdhunI maryAdA che. sthavira kI sAdhunI maryAdA da. prazna 16 muM--sAmAyika cAritranI kalpa sthiti kevI rIte hoya ? uttara-sAmAyika cAritra vIze tIrthakaranA zAsanamAM hoya. temAM eTale taphAvata che ke- vacalA bAvIza tIrtha karanA sAdhune sAmAyika Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 cAritranA kalpa jAvajIva sudhInA che, ane pahelA chelluA tIrthaMkaranA sAdhune sAmAyika cAritranA kalpa traNa prakArane. eka cha divasanA, bIjo cAra mAsanA ne trIjo cha mahinAnA. eTale prathama sAmAyika cAritra uparyA bAda sAta divase cAra mahine, ane chevaTe 7 mAse te avazya che-- pasthApanIya cAritra adarAvavu joie, e pahelA chellA tI karanA sAdhunA kalpa. A viSe ThANAMgajIne DALe 6 -bAjIvALA chApela pAne 430 ma TIkAmAM kahyuM che ke: kappa ThiItyAdi || kalpasya kalpAdyuktasAdhvA cArasya sAmAyika cchedo pasthApaniyAdeH sthiti maryAdA kalpasthitistatra sAmAyika kalpa sthitiH sijjAyara piMDeyA 1 cAujjAmeya 2 purisajedveya 3 kikammasya karaNe 4 cattAri avadviyAkappA || 1 || sAmAyika sAdhunAM avazya bhAvina ityartha Acelaka 1 desiya 2 samaDikamaNeya 3 rAyapiMDeya 4 / mAsaM 5 pajjosavaNA 6 chappe aNavaTTiyA kappA || 1 | nAvazyaM bhAvina ityarthaH ahiMyAM sAmAyika cAritranA e bheda pADyA. eka avasthita kalpavALA ane bIjA anavasthita kalpavALA temAM avasthita kalpavALA vacalA AvIza tIrthaMkaranA sAdhunA sAmAyika cAritranA kalpa avasthita-- kAyamanA TIkAmAM kahevA cAra mela sahita avazyane kahyo. ane khIjA anavasthita kalpavALA sAmAyika cAritrIyA pahelA chellA tIrthaMkaranA sAdhu TIkAmAM kahelA cha khela sahita paNa avazya bhAvi nahi--tene sAta divase-cAra mAse ke chevaTe cha mAse chedepasthApanIya cAritra avazya Adaravu joie, mATe e bIjo bheda kahyo. e pramANe sAmAyika cAritranI kalpa sthitinA be bheda kahyA. prazna 17 mu'chedropasthApanIya cAritranI kalpa sthiti kevI rIte hoya? uttara te paNa uparanI cAlatI TIkAmAM kahyuM che ke chedopasthApanIya kalpasthiti : Acela 1 kudesiyara sejjAyara 3 piMDa 4 kikamme 5 vaya 6 jeTha 7 paDikamaNe 8 mAsaM 9 pajjosavaNa-kappe 10 / / 1 / / etA nica tRtIyAdhyayanavat jJeyAni / / e prakAre daza khela sahita chedepasthApanIya cAritranI kalpa sthiti kahI. ane trIjA adhyayana pramANe jANavu kahyuM te ghaNuM karI dazavaikAlika 24 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 sUtramAM trIjA adhyayanamAM sAdhu munirAjane bAvana anAcaraNa kahyAM che. te varajIne cAlavuM ema TIkAkArano abhiprAya chedepasthApanIya cAritravALAne vizeSa karIne kalpa hoya ema jaNAya che. prazna 18 muM--parihAra vizudhdha cAritranI e prakAre kalpa sthiti kevI rIte hAya ? uttara---te viSe paNa TIkAmAM e pramANe kahyu che ke: nivvisa mANa kappasis nivvi kapyaiti / parihAra vizuddhi kalpa mAnA nirvi samAnakA yai rasovyUDhaste nirviSTAsteSAM yA sthitirmaryAdA sA tathA tatra parihAriya chammAse tahaaNuparihAriyAvichammA se kaSpadvio chammAse te aTThAra savimAsatti || 1 || A viSenA vizeSa khulAsA A cAlatA adhikAramAM AgaLa para Avaze tyAMthI samajI levu. prazna 19 mu'--jina kalpInI kalpa sthiti kevI rIte hoya ? uttara---jina kalpInI kalpa sthiti TIkAmAM A prakAra kahI cheH tathA jina kalpa sthitiH gacchammiunimmAyA dhIrAjAya gariya paramatthA aggaha joga amiggahe uviMti jiNakappiya cariti // 1 // evamAdikA aggajoga abhi gati kAsAcit piNDeSaNAnAmagre he yogyAnAM cAmigra anayaiva grAdyamityevaMrUpe gRhIta paramArthA ityarthaH e jina kalpIne abhigraha vizeSa jaNAvye A viSe vizeSa vyAkhyA AgaLa para jaNAvavAmAM Avaze tyAMthI samajI levu. prazna 20 mu--sthavira kalpInI kalpa sthiti kevI rIte hAya ? uttara--sthavira kalpInI kalpa sthiti TIkAkAra e pramANe jaNAve che ke sthavira kalpa sthisiH saMyama karaNujjoyA ujjAnippAyaga 1 nANa daMsaNacarite dIhAu 1 buDDhAvAse vasahIdo se hiya vimukkA // 1 // ityAdiar se kalpa sthitirmahAvIreNa deziteti || A cha prakAre TIkAmAM sAdhunA kalpanuM svarUpa jaNAvyu. prazna 21 mu'- pAMcamA ArAmAM keTalA kalpa lAbhe ? Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 uttara-cha prakAranI kalpa sthiti kahI, temAM pAMcamAM ArAnA janmelAne te traNa prakAranI kalpa sthiti hoya che. eTale pAMcamA ArAmAM sAmAyika cAritra, chedepasthApanIya cAritra, ane sthavira kalpa e 3 kalpa lAbhe ane parihAra vizuddhanA e kalpa ane jina kalpa e traNanA A kALamAM viccheda gayela che. prazna 22 mu'~ekala vihArIpaNu koI sAdhune aMgIkAra karavuM hAya tA te thai zake ke kema ? uttara----tenAM aneka kAraNA che. (1) eka jina kalpI ekala vihArI (2) bIjA piDemAdhArI ekalavihArI tathA abhigrahadhArI ekala vihArI. A banne sUtranA nyAye eklA vicarI zake. prazna 23 muM--jina kalpI tathA DimAdhArI ekala vihArIma ze| taphAvata ? uttara-jina kalpIpaNuM jene a'gIkAra karavu. heAya tene parihAra vizuddha cAritra aMgIkAra karavu joie. eTale sthavira kalpImAMthI eTale saMpradAyamAMthI gurUnI AjJA mAgI nava jaNA nIkaLI ekane AcArya sthApe, cAra jaNA tapazcaryA kare, cAra vaiyAvacca kare. e pramANe cha mahinA sudhI tapazcaryA karyA bAda te vaiyAvaccamAM joDAya, ane vaiyAvaccavALA cha mahinA tapazrcaryAmAM joDAya, ane temanI hada pUrI thaye AcArya jI tapazcaryAmAM joDAya. e pramANe 18 mahinAmAM parihAra vizuddha cAritranA tapa kALa pUrA kare. prazna ra4 muM --parihAra vizuddha cAritrane ze| artha ? uttara-chedepasthApanIya cAritravALA gacchamAM rahelAne utkRSTI karaNI karavAnI icchA thaye prathama pAta nA abhiprAya gurUne jaNAvI gurUnI AjJAe gacchanA parihAra-tyAga karI cAritra nIrmaLa karavA nava sAdhunI maMDaLI nIkaLI sUtramAM kahyA pramANe traNa bhAge aDhAra mahInAne tapazcaryAne kALa pUrA kare te parihAra vizuddha cAritra kahIe. prazna 25 muM -parihAra vizuddhanA tapa kALa keTale ane te kevI rItanI tapazcaryA kare ? uttara-uSNa kALe jaghanya 1 upavAsa, majhama chaDa, ane utkRSTo aThama tapa kare. zItakALe jadhanya che ma. aDama, ane utkRSTA cAra cAra Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 upavAsa kare. varSA kALe ja aDama, ma0 cAra, ane utkRSTA pAMca pAMca upavAsa kare. ane sarva upavAsane pAraNe AyakhIla kare. prazna 26 mu--parihAra vizuddha cAritra aMgIkAra karanArane dIkSA kALa ane vayakALa keTale hAvA joie ? uttara--dIkSAkALa 20 varSanA ane vayakALa echAmAM oche. AgaNu trIsa varSoMnA hoya te parihAra vizuddha cAritra aMgIkAra karI zake. prazna ra7 su'parihAra vizuddha cAritranA kALa aDhAra mAsanA nave jaNAnA pUrA thaye pachI te zuM kare ? uttara--kAMta te gacchamAM jAya, gurUnI AjJAne anusarI utkRSTI karaNI e vicare ane kAMtA jina kalpI thai ekala vihArI paNe vicare. eTale jina zabde chadmastha tIrthaMkara jevA kalpa nAma AcAra pALe paNa tItharanI peThe kapAtIta kahevAya nahi, tenA kalpa judo che mATe jina kalpI kahevAya ? prazna 28 mu'--jinakalpi kayA kayA tIrthaMkarane vAre hoya ? uttara--pahelA chellA tItha karane vAre hAya. vacalA bAvIza tItha karane vAre na heAya kAraNake bhagavatIjImAM kyuM che ke-parihAra vizuddha cAritra pahelA chellA tIrthaMkarane vAraMja hAya, vacalA mAvIza tIrthaMkaranA sAdhune paheluM ceAthuM ne pAMcamuM e traNa cAritra lAbhe chedepasthApanIya ane parihAra vizuddha e be cAritra na heAya, ane pahelA chellA tItha karane vAre pAMce cAritra lAle eTale kAMtA tIrthaMkaranA hasta dIkSita hAya te athavA hasta dIkSitanA ziSya hAya teja parihAra vizuddha tathA jina kalpIpaNa dhAraNa karI zake. prazna 29 muM--parihAra vizuddhanI sthiti keTalI ? uttara-parihAra vizuddhanI sthiti jaghanya eka samayanI (pariNAmanI dhArAe 7 me guNa ThANe gayelI 1 samaya rahI kAla karavA AzrI) utkRSTI 29 varSa NIpU koDanI e eka jIva AzrI, ghaNA jIva AzrI jaghanya 200 varSa utkRSTA dezeNA e pU kroDa e pahelA chellA tI karanA sAdhu AzrI kahyu. prazna 30 muM -parihAra vizuddha cAritranu AMtarU' keTaluM ? Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 uttara-eka vacana (eka jIva) AzrI jaghanya aMtara muhUrtanuM utkRSTra ardha pudgala deze uNuM bahuvacana AzrI jaghanya 84000 corAzI hajAra varSanuM utkRSTa 18 koDAkoDa sAgaranuM e pramANe bhagavatIjImAM saMjyAnA adhikAre kahyuM che. prazna 31 muM-- jina kalpInI gati kaI hoya? uttara-jinakalpInI gati cAlI hoya ema jaNAtuM nathI. paNa parihAravizaddha cAritranI gati utkRSTI AThamA devaleka sudhInI bhagavatIjImAM kahI che. te uparathI jinakalpInI gati AThamA devaleka sudhInI kahevAmAM Ave che. kAraNake jyAM sudhI te jinakalpI paNAmAM vicare tyAM sudhI te parihAra vizuddha cAritrIo gaNAya e apekSAe AThamA devaleka sudhInI kahevAmAM Ave che. prazna 32 muM-jinakalpane AcAra te uce che chatAM AThamA devaleka sudhInIja gati kema hoya ? ghaNA leke zaMkA kare che ke tenI gati te mokSanI ja hovI joIe tenuM kema? uttara-makSanI gati eke kalpamAM cheja nahi, ema bhagavatajI sUtra jaNAve che paNa kalpAMtItanIja gati mokSanI kahI che, te jinakalpI gacchamAM AvyA pachI sthavira kalpImAMthI guNasthAnakanI zreNIne caDatA kalpAtItapaNAnA bhAvane pAmIne kevaLajJAna pragaTa karI mekSa jAya tevI rIte jinakapIpaNAmAM banavA saMbhava nathI-kAraNake parihAra vizuddha cAritrIyA (jinakalpI) ne mATe keTalAka evI zaMkAo dharAve che ke tene e ucchaka bhAva rahe che ke cekanuM cAritra ameja pALIe chIe ItyAdi ucchaka bhAvane kadApI kevaLIe jANyA hoya te kema nA kahI zakAya. jo ema hoya teja zrI bhagavatIjInA pacIzamAM zatakanA sAtamA UdezAmAM pAMca prakAranA cAritranI vyAkhyAmAM parihAra vizuddha cAritranI UtkRSTI gati AThamA deva leka sudhInI ja kahI che. e uparathI jinakapInI gati paNa AThamA devaleka sudhInI kahevAmAM Ave che tatva kevaLI gaya. prazna 33 muM-jinakalpI ane paDimAdhArI sAdhumAM zuM taphAvata? uttara-jinakalpI thavAvALA chedoSasthApanIya cAritramAMthI parihAra vizuddha cAstri aMgIkAra karIne pachI jinakalpI thAya te paNa upara kahelA adhikAravALAja thAya, ane paDimAdhArI te game tyAre paNa thaI zakavA saMbhava che. paDimAdhArI sAdhune kalpa savistara dazAzrutaskaMdha sUtramAM kahela Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 che tyAMthI jANI levA. nemanAtha bhagavate gajasukumAra munine bAramI bhikSunI paDimA (pratijJA) aMgIkAra karAvI che. e uparathI ema jaNAya . che ke--cAvIze tI karanA sAdhuonI pravRttimAM bhikSunI khAre piMDamA aMgIkAra karavAnu. hAvu joie. prazna 34 mu--jinakalpI ane paDimAdhArI sAdhunI karaNImA ze| taphAvata ? uttara----je pramANe dazAzrutaskaMdha sUtramAM DimAdhArI sAdhune bAvIza ela sahita savistara adhikAra che tevA jinakalpIne judo adhikAra hoya ema jaNAtuM nathI, ane sUtramAM dareka ThekANe bhikSu, nigraMtha ane pratijJAdhArI sAdhuonA nAmathIja bannene sAthe eLakhAvyA hoya ema jaNAya che. te uparathI ema paNa sAve che ke jinakalpI ane DimAdhArI sAdhunI karaNI ghaNe aMze sarakhI hovI joie, ane te ekala vihArI hAya che. prazna 35 mu--zrI bhagavatIjInA bIjA zatakane pahele uze khadhakajIe bhikSunI bAre DimAhI che. paNa ekalA vicaravAnA adhikAra cAvyA jaNAtA nathI tenuM kema ? uttara-e vAta kharI che, paNa sUtrane nyAya jotAM ema jaNAya che ke-paDa, hajura, tIrthakara mahArAjanA haste dIkSita bhagavatanI AjJA mujaba bhagavaMtanI sAthe rahIne piDamA vahI zake, ane bAkInA mATe e niyama jaNAtA nathI te te sUtranA kalpa pramANe karI zake ema jaNAya che. prazna 36 mu'----keTalA guNunA dhaNI DrAya te ekale vicarI zake? uttara---ThANAMgajI sUtramAM 8me ThANe kahyuM che ke ATha guNanA dhaNI hAya te ekalA vicarI zake-te sUtra pATha~~ ahAhiM ThANehiM saMpanne aNagAre arihaI egalla bihAra paDimaM ubasaM pajittANaM viharittae taMjahAsako purisajAe 1 saJce purisajAe 2 mehA-bIpura sajAe 3 bahussue purisajAe 4 sattimaM 5 appAhigaraNe 6 fasi 7 vIra saMpanne 8 // bhASA ADa sthAna ke sahita aNagAra ceAgya hoya. ekala vihAranI pratimA aMgIkAra karI vicaravAne te kahe che. zradrAvata 1, satyavAdI ra, Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 buddhivaMta 3, bahuzruta 4, zaktivaMta 5, alpAdhikaraNI krodhAdi rahita 6, sa MtoSavaMta 7, vIMvata 8, e AThe khela purUSa tinA levA. prazna 37 mu--uparanA pATha ane bhASAmAM te samuce vAta kahI paNa vistArathI tene a kAMi samajI zakAya tevA che ? che paNa uttara----TIkAvALAe vistArathI jaNAvyu te pATha A sthaLe nAkhatAM graMtha vadhI jhavAthI bhAvA rUpe TukAmAM nIce pramANe jaNAvavAmAM Ave che. 2 bhAvA --ATha guNa yukata saMpUrNa aNugAra pratimAdhArI ekala vihArI sAdhu jinakalpI cAgya hoya te ekala vihArI paNe grAmAnugrAma pratye vicarI zake, te nizce pratimAva'ta abhigraha dhArI ekala vihAranI paDamA jinakalpInI paDimA mAsikAdika bhikSunI pratimA temanI upasa padA, (temanA AcAra) aMgIkAra karIne ekAkIpaNe vicarI zake te A guNanA dhaNI hAya te kahe che. (1) zraddhAvaMta purUSa-tattvanI zraddhA, Astika, samyakatva cAritravata purUSa jAta, strI jAta nahi ) ( tamAma pade ema samajavu' ) (2) satyavAdI-jevu khele tevuM pALe. (4) buddhivaMta,,-zrata grahaNa zakita maryAdA ta. (4) bahuzruta,-jaghanya nava pUrvanI trIjI AcAra vastu sudhI ane utkRSTA kaMika uNA deza pUrva sudhI bhaNe. (5) zakitavaMta,- sama+-jinakalpI tulya tapazyA, satyapaNu, zruta, (jJAna), ekala vihAra ane baLa, parAkrama ityAdi jinakalpAnI barAbara paDivaje agIkAra karI vicare. (6) alpAdhikaraNI, alpa adhikaraNa niSkalaha krodhAdi rahita. (7) kRtima ta,-anukuLa pratikULa parisaha upasa sahe, athavA satASava ta (8) vIva ta, zarIra tathA Atma zitavata A ATha guNanA dhaNI hAya te jinakalpI tathA piDemAdhArI sAdhu ekala vihArI paNe vicarI zake. prazna 38 muM.--AkSetre-AkALamAM uparanA guNa yukata ekala vihArI sAdhu hovA sa`bhava khaza ke kema ? Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 uttara-sUtrane nyAya jatAM saMbhava nathI. jinakalpI tathA paDimAdhArI vagere ekala vihArI munione mATe jayAM jyAM adhikAra cAlyuM che tyAM tyAM mAtra ekaja pAtra cAlela che. eTale vastranI maryAdA ekathI mAMDI traNa sudhI agara nagnabhAva tathA kaTIbaMdha eba DhAMkavA mATe AcArAMga sUtramAM kahela che, paraMtu pAtra te ekaja kahela che. A uparathI ema jaNAya che ke-jinakalpI, vakhate karapAtrI hoya ke-ekala pAtrI hoya paNa paDimAdhArIne mATe ghaNuM karI eka pAtrane kalpa hovo joIe. A uparathI ema nirNaya thAya che ke-tevA purUSe A kSetre A kALamAM hevA saMbhava nathI. prazna 39 muM-te tene mATe sUtramAM kAMI khulAse che khare ke sUtramAM kahyA pramANe ekala vihArI amuka vakhateja hoya ? uttara-AcArAMga sUtra zrata skaMdha bIje adhyayana pAMcame-udeze 1 le-pAMca belane dhaNI ekala vihArI thaI zake. te eka vastra ane eka pAtra dhArI heya. te sutra pATha:- je NiggaMthe taruNe 1 jugavaM 2 balavaM 3 appAyaMke 4 thira saMghayaNe 5 seegaMvatthaMdhArejjANo bitiyaM - artha - ji. je nirgatha sAdhuH ta. tarUNe-jobanavaMta 1 . jugavaMta kahetA trIjA cethA ArAne janmyA hoya te ra-na.balavaMta-samartha hAya 3 4. nigI-raga rahita 4 thi sthirasaMghayaNa- daDhakAya vRti ehave sAdhu vajajhASabhanArAya saMghayaNane dhaNI pa evA pa bela sahita je sAdhu 2 ke'tAM te . eka vastra dhAre-rAkhe-pahere paraMtu te bIjuM na dhAre na rAkhe. A saMbaMdhI vadhAre vivecana paraMparAnA vistAravALA TabAnA paryAyathI jANavuM. chaThThA adhyayane paNa upara kahelA pAMca belanA dhaNIne eka pAtra rAkhavuM ka9pe, eTale e (5) belane paNa eka vastra ne eka pAtra rAkhavA samartha anya sAdhu sAdhavI kalpa pramANe rAkhe. prazna 40 muM-mAtra ekaja pAtra koNa rAkhI zake ? uttara-AcArAMga vyuta skaMdha bIje adhyayane uddeze pahale bAbuvALA chApela pAne 12me tarUNAdi pAMca belanA dhaNane eka pAtra rAkho kahyo che temAM jinakalpIkATi pratimadhara AzrI ko che. tatva TIkA jina kalpI kastuyathA pratijJameva dhArayenna tatrApavAdosti. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! 193 AnA paramArtha e che ke jina kalpI sAdhu tathA DimAdhArI pratijJAvata eka vastra ke eka pAtra rAkhe te paNu apavAda mAge rAkhe utsage te tenA paNa niSedha. prazna 41 mu'--upara kahelA pAMca melanA dhaNI ekala vihArI thai zake temAM bIjo khela je jIva ' kahyo teno zo artha ? uttara--tene atha TIkAkAra e pramANe kare che ke: , 'jugavaM ' tiyugaM supama- duSSamAdiH kAla vizeSa stat prazastaM viziSTa balahetu bhUtaM yasyAstya sau yugavAn. AnA paramArtha e che ke-jhugava yugavAna yugamAM janmelA eTale yuga zabde trIje cethA Are levA eTale cAthA ArAnA janmelA DAya te ekala vihArInI janakalpI pramukhanI pratijJA a'gIkAra karI zake. pAMcamA ArAnA janmelAnA ekalpa nathI. prazna 42 muM--jinakalpI pAMcamA ArAmAM naheAya evA kei dAkhalA che? uttara-e viSenA prathama dAkhave sUtranA nyAyathI apAi gayA che ke--parihAra vizuddha cAritra, tIrthaMkara yA tIrthaMkaranA hastaddIkSitanA ziSyAthIja aMgIkAra thAya che, te apekSAe ceAthA ArAnA janmelA cAthA ArAmAM athavA pAMcamAM ArAmAM jinakalpI ekala vihArI thai zake. te apekSAthI zAstramAM kahyuM che keH--bharata kSetramAM pacama kALamAM jakhu svAmI pache 10 bela viccheda gayA te kahe che. 1 paramAdhijJAna, 2 manaHvajJAna, 3 kevaLajJAna, 4 pulAkaniya Do, 5 AhAraka labdhi, dakSAyaka samakti, 7 jinakalpI sAdhu, 8 parihAra vizuddha cAritra, 9 sUkSmasa parAya cAritra, 10 yakSAkSAta carcAritra. e daza ela jakhu svAmI pachI viccheda gayA tenu kAraNake te cothA ArAnA janmelA pAMcamAM ArAmAM hayAtI dharAvatA hAya tyAMsudhI rahevA saMbhava che. pachI viccheda jAya ema zAstrathI jaNAya che. prazna 43 muM~ekala vihArI jinakalpI athavA DimAdhArIja heya ke bIjA paNa heAya kharA ? uttara---khIjA hAvAno saMbhava che. pratyeka yuddha ekala vihArI hAya. namirAja RSi karaka'Du pramukha temaja kai avadhijJAnI tathA jAti smaraNa 25 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 jJAnIne paNa ekalA vicAravAno saMbhava che, paNa ghaNuM karI te paNa trIjA cothA ArAnA janmelA pUrvokta guNanA dhaNIne ja lAgu che. prazna 44 muM-pUrve kahelA ATha guNa tathA pAMca bela tathA pratyeka buddhAddhi vinAnA paMcama kALamAM koI ekala vihArIpaNe vicarI zake ke kema? uttara-sUtramAM te kahyuM che ke-kAMti ATha guNane dhaNI hoya te ekale vicarI zake athavA ADa avaguNane dhaNI hoya te eLe vicare eTale kAMte ATha guNa savaLA ke kAMte ATha guNa avaLA hoya te ekalA vihArI thaIne phare. prazna 45 muM--e viSe sUtramAM mULa pATha kaI kahyuM che ? uttara-sUtra virUddha ekala vihArInA dUSaNe AcArAMga sUtranA pAMcamAM adhyayanane pahele udeze kahyA che te mULa pATha - ihamegesiMega cariyA bhavati se bahu kohe, bahumANe, bahumAe, bahulobhe, bahurae, bahuneDa, bahusaDhe, bahusaMkappe, AsavasakkI paliocchanne udviya vAyaM pavayamANe mAmekei adakkhu annANa pamAya doseNaM satataM mUDhe dhammaMNAbhi nAgati (ra7rU ) artha vaLI A manuSya lokamAM keTalAeka ekalA thaI phare che, teo bahu krodhI 1, bahu mAnI ra, baha mAyAvI 3, bahu lebI , bahu pApI pa, bahu DhegI 6, bahu dhUrta 7, bahu duSTAdhyavasAyI, hiMsaka ane kukarma 8, hevA chatAM huM khUba dharma mATe ujamAla banyo chuM" e bakavAda karatAM thakA ane "rakhe ke mane jANI jAya ?" evI bIkathI ekalA thaIne pharatA thakA ajJAna ane pramAdathI niraMtara mUDha banI dharmane kaMI paNa samajatA nathI. (bhASAMtara pAne 48 me-kalama 73 mI.) duhocAra kaSAI lelapI jJAna nahiM garvISTa; Apa idI gurU drohI, e ATha guNa aniSTa. 1 A pacama kALamAM te uparokata guNavALA ekalA pharanArA prayaH jovAmAM Ave che. prA 46 muM-A paMcama kALamAM ekalA pharavAvALA sAdhuo kevI kevI prakRtivALA hoya che ? ane tene kevA de utpanna thAya che ? uttara-A kALamAM ekalA pharavAvALA ATha avaguNanA ghaNI hoya arthAt uparokata kahelI prakRtivALA hoya te ja ekalA phare ane tenA mATe teja adhyayananA cethA udeze vizeSe karIne kahyuM che ke Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 ( ajANu, agItA, ane sUtrAmAM nizcaya vinAnA munine ekalA pharavAmAM ghaNA doSa thAya che. ) te sUtra pATha. gAmANu gAmaM dRijja mANassa dujjAtaM duSpari kaMtaM bhavati aviysamAma vastuLo | ( 304) vayasAvi ege coiA kupaMti mANavA / unnaya mANeya pare mahatA moheNa mujjhati / saMvAhA bahavo bhujjo duratikamA ajANa to apaasto| E temA doDa / yaM bhajana saMmaLAM (301) a -sAmarthya hIna ( vaya tathA jJAnanI egyatAthI rahita ) mune ekalA thaine gAmA gAma pharatA tenuM te pharavuM tathA javu asuMdara gaNAya che, keTalAeka manuSya mAtra vacaneAthI sArI zIkhAmaNa ApatAM nAkhuza thAya che evA abhimAnI purUSo (ajJAnathI) mahA mAhathI viveka vikala banI gaothI judA paDe che. tevA ajANa ane atattvadarzI purUSone aneka AvI paDatI pIDAe dula'dhanIya thAya che. he munio, evu tamArA mATe nahi ane evuM kuzaLa purUSa (vIra prabhuttu) darzIna che. (305) prazna 47 muM----uparanA lakhANathI keTalIka hakIkata ekala vidvArI sabaMdhI jANavAmAM AvI paNa vicattabhramavuLo eTale sAmarthyahIna (vaya tathA jJAnanI ceAgyatAthI rahita ) vagere lakhANa che teA ukta pAnA samajutI paDe tevA sivasa 2 khulAsA hAya tA jaNAvaze. uttara -ghaNA anA bAvALA AcArAMga sUtramAM upara lakhelA pAnA artha ghaNA vistArathI karyAM che. te vizeSa samajutI mATe nIcenA lakhANathI jANo.. iMDAM eka carane muninA abhAva tehane doSa ehuvA bhAva kahe che. abahuzruta sAdhune gAmanu gAma guna mAsa, grAmAnugrAme vicaratAM ekAkI sAdhune, mukhtAtaM, duSTa gamana thAya jatA anukUla pratikUla upasa ne upajave arahAkanI pare bhalA na thAya, tathA durvAha tuM, duSTa parAkamane sthAnaka ekAkIne mati thAya, etA vatA ekAkI sthAna na pAme, sthUlabhadrane amarSe vezyAne ghare gayA sAdhunI pare ema samastane na hoya, kiMtu jehavAne hAya te kahe che. vicattaC mitravLo, aviyatassa bhikhUNA ketA avyakta je zrute karI avyakta tathA vaye karI avyakta zrute karI avyakta te kahie jeNe AcArAMga sUtrArtha thakI pUrve bhaNyA na heAya. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaccha gata gacchane mATe rahyA sAdhunI e sthiti gaccha nirgatane navamA pUrvanI trIjI vaghu bhaNI na hoya te suta avyakta tathA vace karI avyakta te kahIe. je cha gata mAMhe sele varSa mAMhe vate ga7 nirgata mAMhe vaye karI avyakata trIsa varSa maha va te kahiye IhAM avyaktanI bhaMgI che, kRta ane vaye karI je avyakata tehane eka carcA na kalpa saMyama AtmA virAdhanA thAya e pahele bhAMge. 1 tathA zrute karI avyakta vaye karI vyakta tehane paNa eka carcA na kalpa. agItArtha paNe saMyama ane AtmAnI virAdhanA thAya e bIjo bhAge 2. tathA zrata karI vyakta ane vaye karI avyakta tehane paNa eka carcA na ka9pe. bAlapaNAne bhAve sarva lekane parAbhavane ThAma thAya e trIjo bhAga 3. tathA je zrata ane vaye karI vyakta tehane gurUne Adeze eka carcA kalpa, paNa Adeza vinA na kalpa. jeha bhI AjJA vinA ekalAne tihAM ghaNA deSa upaje 4. paraMtu te deSa gaccha gatane saMbhave nahi. gurUne Adeza pravartatA guNa upaje teNe deva nahi. vaLI karmane vaze eka eka gurUne paNa vacana na mAne te kahe che. kiNahI eka tapa sayamAnuSThAna viSe sidAtA pramAde sabalA hUtA mi. bhikSune vasAva je vyA, zrI gurU dharma vacane eka ajJAnIne, cethA preryA vuti mALavA, koine vase pahuce, manuSya Ima kahe huM temane ghaNuM eTalA sAdhumahe tirarakAra kare ka Ima Ine anerA paNa saha ImahIja pravarte che tene zuM na kahe INa pate turaMta mALA, unnata abhimAna vase ApaNa pi moTo mAnatA je nara manuSya mA moja muti, prabaLA mohanIyane ude muMjhAya kAryA kArya viveka vikala thAya mahita chatA mAna prabate caDhaye ati kIdhe karI ga7 thakI nikale tene grAmAnugAme ekAkIpaNe hIMDatAM je hoya, te kahe che je avyakta ekAkI DiMDatAne gaMgAdA, badhA pIDA upasarga thakI upanI va. ghaNI thAya ane vIra vAraMvAra pharizna ulaghatA dohilI, kehavAne dudhigama saMgALato, ajANane apAta, aNadevatAne (eTale ekalacaryAnA guNa doSanA ejANane athavA ajJAnIne, aNadekhatAne eTale aNasaradahatA ne athavA sarvAhina, samyapha darzana rahitane ekalA pharavAne niSaddha jaNAvya.) have mahAvIra paramAtmA kahe che ke- tema che, eTale eka carcA pratipana, ne badhAne duratikamaNIyapaNe mAhare upadeze vartatAM, te. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 tujhane mAM mahuve pUvaeNsa . e pUrvokta kahyo te zrI vardhamAna svAmIne darzana abhiprAya jANo. have AcArya-gurU samIpe ziSyane kevI rIte pravartavuM te cAlatA adhikArathI tathA bhASAMtaranI kalama (306ThThI tathA 3ra3 mI kalamathI jANavuM) prazna 48 muM--uparanI kahelI ane kalamamAM zuM kahyuM che? te jaNAvaze. uttara-uparanI kalamamAM ekalA pharanAra sAdhune ghaNuM deSa kahyA che mATe munie hameza gurUnI najara AgaLa rahIne gurUe batAvelI, niHsaMgatAthI, gurUnA bahu mAnapUrvaka, ane gurU paranI zraddhAMthI, gurU samIpa nivAsa karatAM thakA yatanApUrvaka gurUnA abhiprAyane anusarIne mAganA avakana sAthe jIva jaMtune jotAM thakAM bhUmaMDaLa para bhamatA rahevuM eTaluM ja nahi paNa jatAM, AvatAM, besatAM, uThatAM. vaLatAM, ane praijana karatAM sarvadA gurUnI AjJA laI vartavuM. (306) have adhyayana pAMcamAne chaThThA udezAmAM kahyuM che ke-keTalAeka jinAjJAthI viparIta pravRttimAM udyamI varte che. keTalAka jinAjJAnuM kuLa pravRttimAM nirUdyamI che. e banne vAta he muni, tAre ma thAo, ema kuzaLa (vIra prabhu) nuM darzana che. mATe je purUSa hamezAM gurUnI dRSTimAM vartata haya, gurU pradarzita mukti svIkArate heya, gurUnuM bahu mAna karate hoya, gurU para zraddhA dharate heya, gurU kuLavAsa karate hoya, te purUSa karmone jItIne tatva joI zake che ane e mahA purUSa ke jenuM mana lagAra paNa sarvapadezathI bAhera jatuM nathI te kAinAthI paNa parAbhUta na thatAM nirAlaMbanatArUpa bhAvanAne bhAvavA samartha thAya che (323). prazna 49muMkoI kahe che ke-pitAnA barAbara agara pitAthI adhika guNavALa sakhA na maLe te te ekale vicarI zake ema uttarAdhyayananA karamA adhyayananI pAMcamI gAthAmAM kahyuM che tenuM kema ? uttara--e vAta kharI che, paNa te tenA mATe sUtrakAre e vAkya mUkyuM che ? te prathama jANavuM joIe. prazna pa0 muM-ame te ema jANIe chIe ke gurU ke cele sarakhA guNavALa ke adhika guNavALe na maLe te pitAnI meLe pAMca mahAvrata aMgIkAra karI sAdhu banI ekale vicArI zake. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 uttara--evA bhAva e adhyayanamAM ke e gAthAmAM nIkaLatA nathI. jo batrIsamA adhyayananI pAMcamI gAthAthI koi upara kahyA pramANe ekala vihArI banavAne harAvatA hoya teA teNe prathamanI gAthAo para STi karavI. prazna pa1 mu--prathamanI gAthAomAM zuM kahyuM che ? uttara---trIjI gAthAnA pahelAja padamAM kahyu` che ke tANe sa mo guru viddha sevA,' jene mekSane mAga sAdhavA hoya, teNe prathama vidhie karIne gurUnI sevA karavI ane TIkAkAra paNa eja jaNAve che ke : -- 44 'tasya mokSopAya bhUtasya jJAnasya eSaH - prathama guru vRddha sevA jJAna prApti hetuH guravazca vRddhAzva guru vRddhA steSAM sevA guru vRddha sevA tatra guruvo dharmAcAryA vRddhA zruta paryAyAbhyAMye mahAnta steSAM sevA jJAna darzana hetu bhUtA rUtha:-- ahiyAM te prathama gurU pAse dIkSA laI gurUnI vidhie sevA karavI kahI, tathA vRddha gurUnI sevA karI mekSanA upAya ziSya meLavave have gurUnI gerahAjarIe ziSye zuM karavuM ? te ceAthI gAthAnA bIjA patramAM jaNAve che. prazna para mu'~~ ceAthI gAthAmAM bhagavaa, zu kahyuM che te jaNAvaze ? uttara---cAthI gAthAmAM bhagavata, ema jaNAve che ke-gurUnI gerahAjarIe ziSya jyAM sudhI ekalA rahe tyAM sudhI. zramaNa yAnAnATI zramayajJA tapasvI paTTA vaitiSa: jantAM tat rUzvat ekala vihArI, sAdhu tapazA kare eTale chaTha aThamAdi tapa kare ane sAdhupaNAnI kriyAne viSe sAvadhAna rahane sahAya miccheniuNaha buddhi; - sAdhu nipuNArtha buddhiM sahAya icchet nipuNArtheSu jIvAdi tattveSu buddhiryasya sa nipuNArtha buddhistaM jIvAdi tacca sahAyaM ziSyaM icchet yatohI samyaka nirdoSAhAra dharmAcAra vedikAn ziSyAna guru rapi sahAyAna zailaka munivata dharme sthairya labhate iti TikAyAM // nIpuNa buddhivat sahAye tattvajJa, evAM ziSyanI, icchA kare eTale je ziSya, zune sahAyabhUta thAya, zailaka rAjarUSIne jema pathakajI sahAyabhRta thayA, dharmane viSe sthira karyAM evA ziSyanI sahAyatA icche tema karatAM evA ziSyanI, prApti na tha ya, te tene khulAso pAMcamI gAthAmAM jaNAvye che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 prazna 53 mu'--pAMcamI gAthAmAM zuM kahyu` che? te jaNAvaze. uttara-pAMcamI gAthAmAM te viSe sArA khulAsA karyAM che. sAMbhaLe gAthA navA bhejjA niuNaM, sahAyaM, guNA hiyaMvA guNao samaMcA, eko vi pAvAI vivajjayaMto, viharejja kAmesu asajjamANo // 5 // artha :--nipuNa sahAya, zuSNe adhika athavA sirakhA ehavA ziSya lAle nahi te, pApe karIne rahita kAmane viSe asajja mAna, thakI ekalA vicare, ema kahyu che. ahiyAM te sAdhupaNAmAMja gurUnI, gerahAjarI, e sakhAyA zabda ziSyaneja gAtavA kahyo che te ekalA niha rahevAne mATe kAraNake sAdhune ekalA rahevAnI, bhagavatanI AjJA nathI. AnA paramArtha e che ke :--ahiyAM sakhAyA tarIke gurU kahela nathI. sakhAyAnA a teA ziSyaja thAya mATe sakhAyA zabde ziSyane badale gurUno a karavA te utsUtra parUpyu kahevAya mATe jene suziSyapaNuM dhAraNa karavuM hoya teNe svachaMdapaNu chAMDI, gurUkula vAsa karavA. prazna 14 muM--uparanI pAMcamI gAthA uparathI ema jaNAya che ke gurUnI gerahAjarIe potAnA barAbara ke adhika guNavALA ziSya na maLe tA te ekalA vicarI zake emAM bAdhaka nahi. uttara---sUtranA AdhAre ekalA vicaranArane vAMdhA cheja nahi. pAMcamI gAthAnA AdhAre ekalA vicaranArane mATe paNa cAkakhu' kahyuM che ke--tane jo joIte sakhAyA na maLe ne ekalu vicaravuM thAya te aDhAra mAyalA eka paNa pApanu sevana karIza niha ane kAma bhAgamAM tArI vRttine doDAvIza nahi te bhale ekalA vicara nahi te cheda sUtranA AdhAre koi paNa AcArya yA sAdhunA Azraye vicarI peAtAnA saMyamanA nirvAha kare paNa uddhatAIthI ke bahu bhAvathI potAnI meLe sAdhupaNuM aMgI kAra karI, potAnI meLe sAdhu banI, ekalA vicaravAnI, arthAt ApachaMdApaNe ekalA pharavAnI, bhagavaMtanI AjJA nathI. prazna 55 mu'--bhagava'tanI AjJA zI che ? uttarabhagavaMtanI AjJA gurUkula vAsa vasIne ziSye gurUnI AjJA pramANe vati sanmAnA nirvAha karavA kahela che ane gurUkula vAse aNuvasatA svadAcArIne ghaNA avaguNu kahela che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 te viSe zrI suyaMgaDAMgajI adhyayana 14 me gAthA thI bAbuvALA chApela pAne pa11 meM kahyuM che ke- usANa miche maNue samAhi, aNo sieNata karaMtiNaccA ; ubhAsa mANe daviyassavitaMNaNikase bahiyAAsupanno // 6 // artha -cAritravAna sAdhue sarva kALa gurU pAse rahe te kahe che. jAvajIva sudhI gurUnI pAse rahevAnI vAcchA kare je susAdhu che te evI ja sanmArgarUpa samAdhinI vAMchA kare eTale paramArtha thakI manuSya teneja kahiye ke je gurUkula vAse vasate thakI pitAnA bhASA aMgIkAra karelA sanmArgane nivaha kare, gurUkula vAse aNavasate eTale svacchedAcArI chate saMsArane aMta na kare ulaTI anaMta saMsArI thAya. saMsAranI vRddhi kare evuM jANIne sarva kAla gurU vAse vase gurUnI sevA kare ema mukti gamana yogya sAdhunA AcArane atyaMta dIpAvate thako jina bhASita dharmane dIpAve evuM jANane AsuprajJa eTale je paMDita heya te ga7 thakI bAhara nIkaLe nahi arthAt svachaMdI na thAya (eTale svachaMdapaNe ekale thaI vIcarI zake nahi. prazna pada mu-keI ahaMbhAvathI ema bele ke ATha guNamAne ekAda guNa hoya athavA bahu sUtrI hoya te ekale vicarI zake tenuM kema ? uttara-A vAkya saralapaNAnuM gaNAya nahi. "sUtramAM te AThame ThANe kahelA ATha guNane dhaNI hoya te ekale vicarI zake ema kahyuM che, paNa pitAnA mAnelA ekAda guNavALAne mATe chUTa ApI nathI. bahu sUtrI hoya te, huM baha sUtrI chuM ema pitAnI jIbhe bole nahi e te ApadI, svachaMdAcArI abhimAnItu vAkaya hoya, bahu sUtrInA mukhamAMthI abhimAnI vAkya nIkaLe nahi. bahu sUtrImAM kevA guNa hoya che ane kevA guNavALA bahu sUtrI bane che te sUtrathI jANavuM joIe. prazna pa7 muM--ThANAyaMgajI sUtramAM kahelA ATha bolavALe ekala- vihArI thaI zake temAM bahu sUtrIne bAla kahyA che te koI ema kahe ke uttarAdhyayananA 24mAM adhyayanamAM gAthA rajImAM kahyuM che ke-ATha pravacanamAtAmAM dvAdazAMgIne samAveza thaI jAya che te ATha pravacana mAtA (pAMca sumati traNa gukhI) nuM jANapaNuM thayuM eTale dvAdazAMgInuM jANapaNuM thayuM gaNAya e apekSAe bahu sUtrIpaNuM keI pitAne viSe mAne tenuM kema ? uttara -kaI ema mAne che A jIva pAse anaMtA jJAna, darzanane cAritranA paryava che te kevaLajJAnanA paryava paNa A jIva pAse che ema Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 mAnI kevaLI chuM tethI zuM tene kevaLI kahevA ! ane jo ema mAnIye te badhA jIvane teja pramANe mAnavA joie; te pachI kevaLajJAna vinAne jIva cheja kANu ? teA pachI sUtrakArane sa`sArI jIvAnA bhedAnabheda ane saMsAranuM paribhramaNa zAmATe kahevu joie ? temaja jyAM jyAM sUtramAM muninA dIkSA levAnA adhikAra cAlyA che tyAM te sthaviranI pAse jaghanya ATha pravacana, mAtA ane utkRSTa agyAra aMga athavA dvAdazAMgInuM jJAna meLavavAnAja adhikAra cAlyA che. prazna 58 mu~tA pachI cAvIzamAM adhyayanamAM A pravacanamAM dvAdazAMgInA samAveza thavAnu kahevAnuM zuM kAraNe ? uttara-te kAraNa nyAyavALu je enA paramArtha e che ke:-jeNe AThe pravacananI ArAdhanA karI teNe dvAdazAMgInI ArAdhanA karI eTale bAra aMganA dhaNI te utkRSTI ArAdhanAvALA hAyaja ane te mokSagAmI paNa heAya; tenA mATe tA kAMi zakA karavA jevuM cheja niha. paraMtu jaghanya pade ATha pravacana mAtAnI utkRSTI ArAdhanA karavAvALAnI ane dvAdazAMgInI ArAdhanA karavAvALAnI baMnenI sarakhI bhAvanA hAvAthI ATha pravacanamAM dvAdazAMgIne sUtrakAre samAveza karyAM che te nyAyukata che paNa tethI te bahu sUtrI kahevAya nahi. bahu sUtrI te uttarAdhyayananA 11 mA adhyayanamAM kahelA guNavALA sa`pUrNa sUtranA pAragAmI thAya teja kahevAya ane TIkAnA mate jaghanya navamA pUrvAMnI trIjI AcAra vatyu ane utkRSTa deze UbhuM cauda pUrvanuM jJAna meLave teja ahu sUtrI kahevAya ema ThANAya gajI sUtra jaNAve che. prazna pa9 mu--upara kahyA pramANe bahusUtrInA guNa tathA jJAna nathI. arthAt bahu sUtrI nathI ane pAte potAnI meLe bahusUtrInu' nAma dharAve tene mATe sUtrakAra kAMi jaNAve che ? uttara---tenA mATe sUtrakAra sArA khulAso Ape che-sAMbhaLe-je kai bahusUtrI thako bahusUtrI nAma dharAve te tene mahAmehanI ka AMdhavAnA samavAyaMga sUtramAM trIsa sthAnaka kahyAM che te mAMhelu eTha sthAnaka A paNa kahyu' che te gAthA 26 avahussueya jekera, suraNa pavi katthaI : anAya vAca nacara, madA mATe vadharU // 26 / Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 bhASA-abahu zruta ke apaMDita thako je koI zrata karI zAstra karI AtmAne pravikape (prasaMge) pitAnI kalAdhA kare ke huM bahukRtavaMta chuM ema kahe vaLI svAdhyAya vAda vade vizuddha zAstrane huM pAThaka chuM ema kahe te mahA mohanI karma bAMdhe. ahiMyA te cekanuM kahyuM che ke-bahusUtrI nathI ne bahusUtrI nAma dharAve te mahA mehanI karma bAMdhe. mahA mehanI karma mithyAtvanA udaya vinA baMdhAtuM nathI mATe mithyAtvanA udayeja abhimAnI vAkya nIkaLe ane abhimAnI hoya teja evA prakAranuM vAkya bole. prazna 60 muMpAMca sumati traNa gupimAM utsargane apavAda mArga kharo ke kema ? uttara-pAMca sumati apavAda mArgamAM che. ane traNa gupti utsarga mArgamAM che. pAMca sumati ane traNa gutpinuM svarUpa jANanAra ane teja pramANe vartanAra temaja bahusUtrInA guNene dhAraNa karanAra heAya teja bahusUtrInuM nAma dharAvI zake che mATe bahusUtrI banavAvALAne uttarAdhyayananA agyAramAM adhyayanamAM kahelA tamAma devane TALI tamAma guNa dhAraNa karavA joIe. prazna 63 muM-bahasUtrI banavAne ADakhIla karanArA kayA kayA deze hoya che te jaNAvazo. uttara-- upara kahelA adhyayananI bIjIja gAthAmAM jaNAvyuM ke jeyA vihoI nivijje zraddhe luddhe aNiggahe, abhikhaNaM ullavai, aviNIe abahussuai / / 2 // bhASAMttara-artha-je sAdhu vidyA rahita che, aDuMkAra kare che. rasAdimAM lubdha rahe che, indriyane aMkuzamAM rAkhI zakatuM nathI ane ati vAcAla che, e sAdhu avinIta kahevAya, te bahuzruta gaNAya nahi. 2 prazna 22 muM-avinIta ane abahusUtrI mATe upara kahelA pAMca bela uparAMta koI vizeSa kahyuM che ? uttara-gAthA trIjamAM zikSA prApta mATe kahyuM che ke pAMca belavALAne be prakAranI zikSA lAbhatI nathI-prApta thatI nathI, te pAMca sthAnakanAM nAma garva 1, koMdha 2, pramAda 3, roga , ane ALasa pa. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 ane daphIthI bhI gAthA sudhImAM upara kahelA doSa uparAMta, avinItapaNAnA deSane laIne nirvANa pada paNa maLI zakatuM nathI te avinItapaNAnA 14 bela vAraMvAra kodha kare 1 dIrgha kAla kodha rAkhe 2, mitranI zikhAmaNa mAne nahi 3, zAstra bhaNIne (jJAnane) mada kare 4, pArakAnA chidra khele 5, pitAnA mitra upara paNa kepa kare 6, pitAnA gADha mitranuM pachavADethI burU bele mukhe mIThuM bele 7, avicArI bhASA bele 8, mitrAdikane droha kare 9, ahaMkAra kare 10, rasAdimAM lubdha rahe 11, indriya nigraha na hoya 12, asaMvibhAgI heya 13, aprItI kare 14, e sAdhu avinIta kahevAya. upara kahela dejavALA bahastrInuM nAma dharAvavA lAyaka nathI. prazna 63 muM-kevA guNavALo hoya te bahusUtrI kahevAya ane bahusUtrInuM nAma dharAvI zake ? uttara-gAthA thI tathA pa mImAM kahyuM che ke-ATha prakAre sAdhu zikSAzIla gaNAya che. te e prakAre ke-hAsya tajavAthI 1, indriya nigrahathI 2, pArakI niMdA na karavAthI 3, azIla varjavAthI ja, AcAra virUddha na vartavAthI pa, ati lobha na karavAthI 6, kodha na karavAthI 7, ane satya upara prema rAkhavAthI 8, e ATha guNavALAne bahuzratapaNuM prApta thAya che tenI sAthe nIce kahelA vinItanA guNa paNa hovA joIe. prazna 64 mu-nIcenA guNa kayA te jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLe. gAthA 10 thI 13 mI sudhImAM kahyuM che ke-namra 1, capalatArahita 2, mAyA (kapaTa) sahita 3, katuhala sahita 4, keIne kaThora vacana na kahe che, doSI na hoya , mitranI zikhAmaNa mAne 7, zAstra bhaNIne (jJAnane mada kare nahi 8, pArakI niMdA kare nahi , mitra upara kopa kare nahi 10, kharAba mitranuM paNa tenI pITha pAchaLa baruM bole nahi 11, kalaha (kajIyA TA) kare nahi 12, gurUnI sadA sevA-bhakti kare 13, lajajAvaMta hoya 14 ane svabhAve zAMta hoya 15 e sAdhu suvinIta kahevAya. uparanA guNayukta sAdhu gurUkulavAnI hoya tene bahastrInA guNa lAgu thAya che. te gAthA - vase gurukule nicaM, jogavaM uba hANavaM piyaMkahe, piyaMvAi sesikhkhaM ladhu marahai // 16 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 artha -je nitya pitAnA gurUkuLane viSe vase che, je sUtra paDanAdimAM yogyavAna utsAhI ane upadhAnavAna utkaMThIta che, jenA vANI ane kRtya priya thaI paDe evAM che, e suvinIta ziSya zikSAne gya (A sevana zikSA ane grahaNa zikSAne yogya athavA vidyA ApavAne lAyaka) gaNAya che 14 uparanA guNavALo vinIta ziSya, gurUnI pAsethI jJAna meLavI bahastrI bane che. mATe 15 mI gAthAthI 30 mI gAthA sudhImAM kahyuM, che ke AvA guNavALo hoya te bahasUtrI kahevAya che, ane 31 mI gAthAmAM paNa kahyuM che ke-"hucaraNa kumA" jeo siddhAMtanA jJAnamAM pUrA che. evA bahuzruta sAdhu sarva karmane kSaya karIne uttama gati (mokSa)ne viSe jAya che. prazna muM--zikSAne artha A sevana zikSA ane grahaNa zikSA karyo temAM zuM samajavuM ? uttara--A sevana zikSA te pAMca sumati ne traNa gupti tenuM sevana karavuM. eTale ATha pravacana mAtAnI sevA karavI yA sevana karavI te A sevana zikSA. ane grahaNa zikSA te pAMca mahAvrata aMgIkAra karavA. pAMca mahAvatane grahavA te grahaNa zikSA gAthA 3 thI 14 mImAM zikSAne artha A pramANe samajo. e pramANe bahasUtrIne mATe uttarAdhyayananA agyAramAM adhyayanathI jANI levuM. Ityartha: prazna da6 muM-saMpUrNa sUtranuM jJAna prApta thavAne kALa sUtramAM keTale kahyo che. ? uttara-vyavahAra sUtranA 10 mA adhyayanamAM kahyuM che ke - bIsa vAsa pariyAgassa samaNe niggaMthe kappai saca suyANuvAI // 6 // viza varSanI pravartAvALA nigraMthane sarva sUtrane anuvAda zIkhave kape. eTale bahusUtrI thavAne kALa 20 varSane kahyo, arthAt vaza varSathI paryAyavALe sarva sUtrane pAragAmI thaye thake ogaNatrIsa varSanI umare gurUnI AjJAe jinakalpIpaNuM aMgIkAra karI zake. - Ane paramArtha e che ke-uttarAdhyayananA 11 mA adhyayanamAM kahelA vinItanA guNavALe ziSya 20 varSa sudhI gurUkula vAsa rahI gurU bhakti karI, Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 husUtrI pada meLavI, jinakalpIpaNu dhAraNa karI, ekalA vicaravAnI AjJA mAge. gurU AjJA Ape te gurUnI AjJAye eka vicare, prazna 67 muM--uparanA tamAma lakhANa parathI ema nizcaya thAya che keekala vihArIpaNu' tA jinakalpI ane paDimAdhArI pratijJAva'ta sAdhuneja mATe nimAMcela hoya ema jaNAya che. te te gurUnI AjJAyeja ekala vihArInI pratijJA a'gIkAra karI zake evA koi sUtranA dAkhale che ? uttara--hA, sAMbhaLo-DANAya gajI ThANe cha me khabuvALA chApela pAne 436 me kahyu` che ke-- sAta prakAre kAraNa vizeSe gurUne pUchI gacchamAMthI nIkaLavA temAM sAtamuM kAraNa e kahyuM che ke---- icchAmiNaM bhate egalavihAra paDImaM uva saMpajjittANaM viharitae, itipATha. ziSya gurU pratye kahe huM bhagavan huM vAMcyA karU chu ekalA vihAra karavAnA bhAva aMgIkAra karI vicarU' ema kahye gurU AjJA Ape tyAre vihAra kare. beMca TIyA -- - icchAmiNaM bhaMte ekala vihAra paDima mityAdi pRcchA / / icchAmiNaM bhadaMta || dharmAcArya ekAkino gacchanirgatatvA jina kalpikAdi tayAyo vihArA vicaraNaM tasyayA pratimA prati patiH pratijJA sA ekAki vihAra pratimA tAmupasaMpadyAGgI kRta vihartumiti // ahiyAM te jinakalpI pramukha pratijJAdhArI sAdhune gurUnI AjJAe ekalA vicaravAne bhagavate AjJA kahI, anyathA niSedha eTale gurUnI AjJA vinA ekalA vicaravAnA bhagavate niSeddha karyo che. prazna 68 suM--bhikSunI piDamA aMgIkAra karanArane bAvIsa khela sahita vicaravuM kahyuM te zI rIte ? uttara-dazAzruta skadhajI sUtramAM adhyayana sAtame kahyu che keQA mAsIyA minnu pahimA-eTale eka mAsanI bhikSunI paDimA-pratijJA temAM eka dAtI annanI, eka dAtI pANInI, 22 bAvIsa ela sahita hAya te 22 mela kahe che. 1. pehale Ale devatA manuSya ane tiryaM canA dIdhA parisaMhA sahe. bIje bAle, eka daMtI annanI, eka dAtI pANInI. eka 2. nImitte kIdhela athavA eka jamatA hoya, te paNa eka paga barA khArhi Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka paga uMbarA mAMhi hoya ItyAdi abhigraha sahita annapA, pramukha ekavAre ApatA jeTaluM maLyuM teTaluM lIe. 3. trIje bole, eka divasanA traNa bhAga kape temAM je bhAganI ciMtavaNA karI hoya te bhAgamAM gocarIe uDavuM kahyuM. 4. ethe bele, cha prakAranI gerArI karavI kalpa. 5. pAMcame bele, jihAM jANe tihAM eka rAtrI rahe, na jANe tihAM be rAtrI rahe uparAMta te gAmamAM rahe nahi. rahe te prAyazcita Ave. 6. chaThe bele, cAra bhASA bolavI kalpe te eka jAvAnI 1, bIjI paMthAdika pUchavAnI 2, trIjI sthAnakanI AjJA mAgavAnI 3, cethI pUchayAne uttara deve teja e cAra bhASA bole. 7. sAtame bele, traNa prakAranA upAzraya kalpe te vADI 1, chaDI 2, vRkSanuM mULa 3, athavA junA khaMDhera 1, vRkSa nIce 2, tathA smazAna bhUmI 3, paNa saMbhave che. 8. AThame bele, e traNanI AjJA mAgavI kape. 9. navame bele, e traNa sthAnake rehavuM kalpa. 10. dazame bole, traNa prakAranA saMthArA kape, pRthvI zIlA 1, kaiseja 2, traNadinI pathArI taiyAra pAtharelI hoya te kape . 11. agyArame bole, e traNa saMthArAnI AjJA mAgavI kalpa. 12. bArame bele, e 3 saMthArA bhegavavA kalpa. 13. teme bole, je jagAmAM paDimAdhArI sAdhu hoya te pAme strI purUSa kuzIla eve teDi paNa bAhira nIkaLavuM na kalpa. 14 caudame bole. je jagAmAMhi paDimAdhArI sAdhu heya tiDAM koI agnie karI bALe tehana bhaya mATe nIkaLavuM tathA pesavuM na kape. 15. paMdarame bele kAMTA zuLAdika pagamAM lAge te kADhavA kape nahi. 16. soLame bole, AMkhane viSe java tathA raja paDe te kADhavI kalpa nahi. 17. satara bole, vihAra karatAM jihAM divasa Athame tihAM ja sama viSama jagAe vAsa vase. 18. aDhArame bele, saceta pRthvI pramukha upare besavuM na kalpa. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 19. ogaNIsame bele, sacIta raja pramukhe kharaDyA pagAdike gaucarI karavI kalpa nahi. 20. vIsame bele, hastAdika pANIe vevA nahi zebhA arthe 21. ekavIsame bele, duSTa adhAdika hasti pramukha sAhamAM Ave tahanA bhaya mATe bhAgavuM khasavuM na kalpa. 22. bAvIsame bele, TADhathI taDake taDakethI chAMye sAtA nImitte AvavuM javuM kalpa nahi. e bAvIsa bola, sahita prathama bhikSunI paDimA Adare. prazna 69 muM -bhikSunI bAra paDimA AdaratA keTale kALa lAge ? ane dareka paDimAne keTale kALa kahyo che? uttara-eka mAsIyA 1, do mAsIyA 2, tImAsIyA 3, yAvata sata mAsIyA 7, paDhamAM satarAITIyA 8, daucA satarAidIyA 9, tathA satarAITIyA 10, aherAidIyA 11, egarAIdIyA 12, Ane kALa keTaleka ra9, mahinAne kahe che. paNa te vAta saMbhavatI nathI. - bhagavatIjImAM baMdhakane paDimA AdaravAnA adhikAra arthamAM kahyuM che ke pelI eka mAsanI, bIjI eka mAsanI, bIjI paNa eka mAsanI ima yAvatuM sAtamI eka mAsanI. - Ane paramArtha e che ke-sAte paDimA ekeka mAsanI, temAM taphAvata ekale ke-pelImAM eka dAMta annanI eka dAta pANInI, bIjImAM be dAta annanI, be dAta pANInI ema dAte caDatAM sAtamIe sAta dAtA annanI sAta dAta pANInI, 7, AThamI, 9 mI ne 10 mI sAta sAta divasanI. ekamAM ekAMtara upavAsa-pAraNe abela, nivI ne bharebhANe je maLe te 11 mI chaTha upavAsa karI eka dina rAtrI-ATha pahorane game tyAM kAusaga kare, 12 mI aDama karI traNa divasamAM game tyAre eka rAtrI cAra paherane kamazAnamAM jaI kAusagga kare ema bAre paDimAne kALa 8 mAsane thAya. eTale ziyALAne unALAnA kALamAM paDimAM pUrI karI, gurUnI pAse AvI, gurU vAsa rahe ema jaNAya che. tattva kevaLI gamya. prazna 70 muM--sAdhune ekalA nahi vicaravuM evuM khullA zabdamAM kaye ThekANe kahyuM che ! uttara-vRhatka" sUtranA 1 lA uddezAmAM sAdhune eTalA pharavAnI bhagavaMtanI manA che. te sUtra pATha Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 nokappai niggaMthassarA uvA viyAlevA bahiyA viyAra bhUmivA vihAra bhUmivA nikkha mittaevA pavisitta evA 50 kapai se appa biiyassa appatai yassa vA rAuvA viyAlevA bahiyA biyAra bhUmivA vihAra bhUmivA nimattaevA pavitti thavA ? ahiMyAM te sAdhune ekalA javA AvavAne ke vihAra karavAne niSeddha karyo che. pitA sahita be traNanI vicAravAnI AjJA che. temaja vaLI, vyavahAra sUtranA 4 thA uddeze pahelA sUtrAthI 10 mA sUvA sudhImAM kahyuM che ke-hemaMta ane grISma RtumAM, eTale ziyALA unALAnA ATha mAsamAM AcArya upAdhyAya e be paddhIdharane paNa eka pite ane eka bIjA vinA vihAra kare kape nahi ane jemAsAmAM pite sahita traNathI ochA rahevuM na kahape. ane gaNAvachedakane ziyALe unALe pitA sahita traNathI che vihAra kare na kare ane comAsAmAM cArathI e che rahevuM na kalpa, ema kahyuM che. AvA vidvAna sAdhune ekalA rahevuM na kalpe te pachI sAmAnya sAdhune ekalA rahevAnI AjJA hoyaja kayAMthI? mATe vyavahAra sUtramAM da udeze kahyuM che ke segAmaM sivA jAva sanivesaM sivA abhini vagaDAe abhini duvAsae abhini khamaNa pavesAe nokappai bahu suyassa bajhA gamassa egANiyassa bhikhUssa vatthae kimagaM puNaappa suyyassa appA gamassa bhikhUssa // ahiMyA khulluM kahyuM che ke prAmAdikanA ghaNA nikAla pasAra hoya siMhAM bahu sUtrI ghaNA AgamanA jANu sAdhune paNa ekAkIpaNe rahe na kape te alpa sUtrI ane alapa Agamana jANane mATe zuM kahevo ? arthAt tevA sAdhuone ekalA rahevuM kalpaja nahi e bhagavaMtanI AjJA. prazna 71 muM-A jamAnAmAM ekalavihArI sAdhu ghaNu jevAmAM Ave che te ekalavihArI thavAnuM zuM karuM ? uttara-ekalavihArI sAdhu thavAnAM kAraNe A kALamAM aneka jevAmAM Ave che. 1 keTalAka te gurUnA choDelA ekalavihArI hoya che. 2 keTalAka gurU drohI thaI gurUthI vimukha varatI gurUnA pratyanika banI ekalA vicaranArA hoya che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 3 keTalAka, gurU kALAMgata thai gayelA eTale gurUnA abhAve ziSyArdika jogavAi vinA paNa ekalA phre. 4 kai kai gurU vinA eTale mAthe koi gurU dhAraNa karyA vinA (samuhiMmanI peThe) Apeja utpanna thayelA ( pUrvAdhita jJAna vinAnA) potAnI meLe sAdhupaNuM aMgIkAra karI A duniyAmAM koi sAdhu nathI. huMja sAdhu chuM. ema peAtAne viSe mAnanArA sAdhuenA zatru banI niMdAnuM khIrUnlR dharAvanArA sAdhu zrAvakamAM bheda pADanArA mAtra jaDa kriyAnA DALa vaDeja duniyAmAM pUjAtA, evA paNa DALaghaNu ekalA pharanArA hAya che. 5 koi samudAyamAM rahyA chatAM-AcAra vahevAra ke zraddhAnI prati kulatAne laine zuddha vartaNuMka calAvavA ekalA vicaravu' svIkAre. ekalapaNAnA doSo pate jANatA bahu kALajIthI Uca keTinA ekalivahArInI bhAvanAce vate te paNa sUtranA kathana pramANe bhUla thaI Aya. te paNa peAte vALI zake evA upayegavALA ekalavihArI koi vIralA paNa kai kai jovAmAM Ave che. 6 keTalAeka sAdhunA veze zrAvakapaNAnuM nAma dharAvI ekalA pharanArA ane sAdhupaNe pUjAtA jovAmAM Ave che. paraMtu tenI zraddhA ane cAritro vicitra hovA chatAM-eTale sUtrathI virUddha hAvA chatAM paNu mAtra malInAMbaramAM aMjAi gayelA sUtra sabaMdhI eka akSaranuM jJAna nahi hAvAvALA pAse jo koi sAdhuonI niMdA karanArA athavA tevA prakAranA upadeza denArA maLI Ave ke Aje koI sAdhu IMja nahi, A kALamAM sAdhupaNuM pALI zakAtu nathI. atyAre koi kharA sAdhu jovAmAM AvatA nathI. evuM aMtaHkaraNamAM salla rAkhI abhimAnathI koI sAdhune namaskAra karavA nahi. sAdhune namaskAra karavAthI samaktinA nAza thAya evuM mAnanArA ajaDa jevAne koi namaskAra kare tyAre tene huM zrAvaka chuM ema kema jaNAvatA nathI. tema tamane vAMDhavAthI tenA samaktinA nAza nahiM thAya evI zI khAtrIja che ! vaLI tamArI zraddhA pramANe mane AhArAkrika ApavAthI pApa thAze ema nahi jaNAvatA dAtAranA roTalA lahI tene pApa vaLagADavuM, ne potAnI AjIvakA mATe dAtArane DubAvavA e konA dharanA nyAya che ? AvA zraddhAbhraSTa duniyAmAM na heAya te zI khAmI Ave. ityAdi sUtra virUddha vartaNuMka karanArA ajJAta ane zraddhA bhraSTa vaNIkonA gurUpade pUjAtA nAstika dhaNA janAne bhramIta ane nAstika khanAvanArA mAtra peAtAnI AjIvakA calAvanArA DALadhAtu ekalA pharatA joie chIe. 27 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 prazna 72 muM--paDimAdhArI sAdhune keTalI bhASA bolavI kalpe ? uttara-dazAzrutaskaMdha sUtramAM paDimAdhArI sAdhune cAra prakAranI bhASA belavI kalpe ema kahyuM che. te e ke-jAcatA-vastu mAgatA bele? saMdeha upane puche 2, AjJA mAgatA bele 3, puchayAne uttara Ape che, e cAra prakAranI ja bhASA bele, zivAya bolavuM kape nahi. prazna 73 muM-paDimAdhArI sAdhu jyAM jAya tyAM keTaluM rahe ? uttara-paDimAdhArI sAdhune kaI ema jANe je AmaNe paDimA aMgIkAra karI che. eTale A DimAdhArI sAdhu che. ema jANe te tyAM te gAmamAM mAtra ekaja rAtri rahe na jANe tyAM eka rAtri tathA be rAtri rahevuM kalpe. eka ke be rAtri uparAMta vadhAre rahe te tene cheda athavA tapa prAyazcita Ave ema kahyuM che, juve dasAtaskaMdha sUtra prazna 74 muM-paDimAdhArI sAdhu upadeza daI zake ke kema ? uttara--paDimAdhArI sAdhune upadeza devAnuM cAlyuM nathI. paNa puchayAne uttara Ape ema kahyuM che. prazna 75 muM-zrAvakane paDimAmAM upadeza devAya ke nahi ? uttara--dasAkRta A dhamAM zrAvakanI dazamI DimAmAM kahyuM che kedasamI DimA aMgIkAra karanAra zrAvakane keI ekavAra athavA vAraMvAra puchaye thake-tene be bhASA belavI kape. je jANatA hoya te jANuM chuM kahe, ane na jANatA hoya te kahe nathI jANate. ane agyAramI Dima aMgIkAra kare tyAre sAdhunI peThe bhikSAvRtie gRhasthane ghare jatA ema kahe ke-zramaNe pAsaka pratimA aMgIkAra karanArane bhikSA dehI-bhikSA Ape. e pramANe vicaratA koI sAdhu je veza dekhIne kahe ke tame koNa che ! tyAre te ema kahe ke-huM zramaNo pAsaka paDimAdhArI zrAvaka chuM ema kahe. athavA keI sAdhu jANI vaMdaNA namaskAra kare te ema kahe ke-huM paDimAdhArI zrAvaka chuM. sAdhupaNe pujAvA mATe vagara bole rahe nahi ke vagara bolyo rahI jIkAre dIe nahi. arthAta paDimAdhArI zrAvakane mATe upara kahelI bhASA zivAya balavAne adhikAra sUtramAM tathA temanA kalpamAM jovAmAM AvatuM nathI. prazna 76 muM-paDimAdhArI zrAvakane sAdhunI peThe gAmegAma eka gAmathI bIje gAma vihAra karavAnuM kyA sUtramAM kahyuM che ? Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 uttara-e viSe ke sUtramAM jovAmAM AvatuM nathI paNa upAsaka dazAMga vagere sUtromAM jyAM jyAM zrAvakee agyAra paDimA AdarI che tyAM te pitAnAja gAmamAM rahIne chevaTe saMthAro karIne paDimA purI karI che. pitAnuM gAma mukI bIje sthaLe javAne adhikAra jovAmAM AvatuM nathI. prazna 77 muM-paDimAdhArI zrAvaka agyAra paDimA AdarI sAdhu mAphaka utkRSTa agyAra mAsa vicarI pAche saMsAramAM AvI, gRhasthAzrama bhegave ke nahi ? uttara-te vAtane siddhAMtamAM kAMI khulAse jaNAtuM nathI. paNa Avazyaka niryuMkatImAM kahyuM che ke keTalAka te aMtarmuhUrta pachI keTalAka eka divasa pachI ane keTalAka kAvat agyAra mAsa pachI (paDimA purI karIne yA parimAmAM rahIne) kAMte lekhaNa karIne saMthAre kare yA dIkSA le paNa gharamAM na Ave; kemake gharamAM Ave te lekamAM jona mArganI laghutA thAya ane pitAnI niMdyA thAya ane leke kahe ke have karaNa karatA thAkI gayA tethI bhraSTa thaIne gharamAM AvI beThA. teTalA vAste gRhamAM na Ave ema kahyuM che. temaja upAzakAdi sUtromAM jyAM zrAvakane adhikAra cAlyo che tyAM paDimA AdarI ane paDimAne aMte saMthAro karyo che. prazna 78 muM--dasAta skaMdha sUtramAM zrAvakane paDima aMgIkAra karavAno kALa jaganya, 1-2-3 divasane kahyo che tenuM zuM kAraNa? uttara-enuM kAraNa ema jaNAya che ke- zrAvakane AyuSyanI hada najIkamAM AvI jAya te eka divasa be divasa yA traNa divasanI piDimA AdarI, saMthAre karI pitAnA AtmAnuM sudhAre e hetu mATe jaganyA 1-2-3 divasane kALa mukyo hoya ema jaNAya che. prazna 79 muM--sAdhu jema pAMca mahAvrata aMgIkAra karatA prANAti pAtAdi pAMce bolane nave keTiye paccakhANa kare che tema zrAvaka sa thAre kare tyAre paNa prANAti pAtAdi pAMce bolane sarvathA nave koTie paccakhANa kare che tene sAdhu nahi kehatAM sUtramAM zrAvaka kema kahyA? - uttara-sAdhupaNuM ane zrAvakapaNuM mohanI karmanI prakRtinA kSe pazama upara che. agyAra prakRtionA kSepazamathI zrAvakapaNuM ane paMdara prakRtinA pazamathI sAdhupaNuM kahyuM che. mATe zrAvakane saMthArAmAM paccakhANa te sarvathA kahyA paNa pravRtione kSayapazama te agyArAja hoya, tethI chelA samaya sudhI zrAvakane gRhasthaja kahIne sUtramAM batAvyA che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 prazna 80 muM--strI sAdhunI ke zrAvakanI DimA aMgIkAra karI zake ke nahi ? temaja sAdhavI jinakalpI hoya ke nahi, uttara--strI jinakalpI na heAya ema zrInI zitha sUrNimAM kahyu che tathA ThANAya'gajI ThANe 8 me ATha guNane dhaNI heAya te ekale vicarI zake tyAM mULa pAThamAM vutti jJApu kahela che eTale purUSa jAta ekalavihA- rInI pratijJA aMgIkAra karI zake paNa strI jAtine e adhikAra nathI. temaja zrAvakanI paDimA paNa strI jAtine aMgIkAra karavAnA adhikAra jaNAtA nathI. sAdhu ke zrAvakanI utkRSTI karaNI karavAnA (piDamA AdaravAne) adhikAra purUSa jAtinAja hAya, strI jAtineA hAya nahi. purUSa jAtine adhikAra pramANe ekalA vicaravAnI bhagavaMtanI AjJA che. strI jAtine ekalA (traNathI ochA) vicaravAnI AjJA nathI. prazna 81 mu'--cAlatA jamAnAnA ekalavihArInI koi nakala laIne kahe ke-ame te amukanI vartaNuka pramANe vartie chIe te sUtranA nyAye bhagavatanI AjJAmAM ke AjJA mahAra ? uttara--A kALanuM ekavihArIpaNuM ane tenI vartaNuka jo sUtranA nyAye AjJAmAM heya te te AjJAmAM nahi te| AjJA bahAra. prazna 82 mu'--ThANAya'gajInA sAtame kANe sAtanIva kahyA temAM jamAlIne pahelA nIdbhava gaNyA che, ane nIdvavanI gati utkRSTa navagrIveka sudhInI kahI che chatA jamAlI uMcA AcArane pALavAvALA kilamiSThImAM kema gayA ? uttara-nItaMtra prakAranA hoya che, eka pravacana nIkruva bIjo niMdaka nidbhava temAM pravacana nIhna hoya, te nava grIveyaga sudhI jAya ane niMdaka nIhnava hAya te klimiSI thAya te jamAlI eya prakAranA nIva hAvAthI kamiSI paNa devatA thayA. prazna 83 muM --jamAlI cokhA cAritrane pALavAvALe sUtramAM vakhANyuM che chatAM tenI kilalamaSInI gati kema hAya ? jamAlInu cArava ArAdhikapaNAmAM levu` ke virAdhikapaNAmAM ? uttara----sUtramAM nIne saLa vAvaLanA kahyA che eTale danathI vadhelA eTale mahAvIranA danathI vaselA tene bhagavate ekAMta mithyA draSTi kaDI che te mithyA draSTinuM cAritra paNa mithyA suyagaDAMga sUtramAM Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 daMsaNa vAvaNagAne eTale mahAvIranA darzanathI paDelAne adharma pakSamAM gaNyA che. tenuM cAritra bhale cepyuM hoya paNa pravacananA virAdhika thavAthI mithyA bhAvane paDI varjyo eTale amRta je dUdhapAka purInA bhejanamAM ratIbhara jhera bhaLe te bhejana paNa jherarUpaja thAya tema cokhA cAritramAM mithyAtva bhaLavAthI cAritra paNa mithyAtva thayuM te cAritra ArAdhikamAM gaNAya nahi tenA matanA cAritranA ArAdhikapaNAne laIne navagrIveyaka sudhI jAya, ema nitsavane mATe kahyuM che chatAM jamAla kilamiSI thaye te paNa uparanA nyAye cAritrane virAdhika kahevAya. prazna 84 muM-pravacana nidbhava ane niMdaka nidbhavamAM kaniSTa keNa kahevAya? uttara-kaniSTa te banne gaNAya paNa niMdaka niddhavane AtmA vizeSa malanapaNAne pAmele have joIe pravacara nidbhava te mAtra sUtra vacanane ja uthApa hoya; paraMtu niMdaka nidbhava pravacanane uthApavA sAtha pravacana ane tenA parUpaka kevaLI, dharmAcArya, caturvidha saMgha (sAMbhaLanAra) ane sAdhu e sarvathI mAyA bhAve varatI kapaTa sahita avarNavAda bele, niMdA kare, pitAnI baDAI kare, huM kahuM chuM huM parUpuM chuM te kharUM che. sUtravacana khoTA che vagere sUtra vacana ane tene parUpaka tathA tene sAMbhaLanAra vagerenI niMdA kare tene utarAdhyayana tathA bhagavatIjI sUtramAM kilamiSapaNAnI bhAvanAne bhAvate kahyo che. pravacana nievanI gati navagrIveyaka sudhInI kahI che ane niMdraka nivanI gati kaniSTha mAkaniSTa kilamiSapaNanI kahI che ane bhagavatIjImAM ane saMsAra paribhramaNa kare kahyuM che. duha-AcAre adhika kahyo, niMdaka niva jANa; paMcama aMge bhAkhIe, che pahale guNa hANa 1 Ane paramArtha e che ke sAdhu sAdhavI AdinI niMdA avahelanuM apayaza belavAthI gurvAdithI uddhata banI mithyA bhAve vartavAthI eTale gurUnuM vacana tathA sUtra vacana uthApavAthI nivapaNuM ane gurnAdikanI niMdA karavAthI kilamiSapaNuM prazna thAya che. prazna 85 muM-mAyA sahita niMdAnuM svarUpa zuM ? te sUtra pAThathI jaNAvazo. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 uttara-sAMbhaLo-uttarAdhyayananA 36 mAM adhyayanamAM gAthA 264 (vADIlAla motIlAla vALuM) mI temAM kahyuM che ke nANassa kevalINaM, dhammAyariyassa saMdhasAhuNaM, bhAI abaNNavAI, kicisiyaM bhAvaNaM kuNai. artha--zratajJAna kevaLI, dharmAcArya, dharmagurU caturvidha saMgha (sAdhu sAdhavI zrAvaka zrAvIkA) ane sAdhue sarvathI mAyA sevanAra, kapaTa bhAve ramanAra athavA mAyA sahita e sarvane avarNavAda bolanAra niMdA avahelaNanA karanAra hoya te kilomISInI bhAvanA karanAro kahIye-mAyA sahita niMdAeTale prapaMcI niMdA-eTale niMdA kare paNa duniyAne vaMcavA duniyAmAM bhale gaNavA, kapaTathI bole ke mane dAjhe che eTale mAre kahevuM paDe che ema bhale thatuM jAya ane niMdA karate jAya te mAyA sahita niMdA kahevAya te kilamiSInI bhAvanA bhAvanA kahevAya, marIne kilamISIpaNAne pAme. prazna 86 muM-nivanI zraddhAvALA sAdhu sAdhavI zrAvaka zrAvikA bhagavaMtanI AjJAmAM gaNAya ke nahiM ? uttara-niva bhagavaMtanI AjJAmAM gaNAya te tenI zraddhAvALA bhagavaMtanI AjJAmAM gaNAya paraMtu bhagavatIjI vagere sUtramAM niva ane tenI zraddhAvALAne mithyAvAdi kahyA che. ane anaMta saMsAra vadhAranArA kahyA che. e uparathI nizcaya thAya che ke- nivanI zraddhAvALA bhagavaMtanI AjJAna ArAdhika hotA nathI. bhale sUtranI vAta kare paNa tenuM nizAna te tenI zraddhA uparaja hoya tethI tenI daSTI deSa bharelI hovAthI te AjJAna ArAdhika thaI zakatA nathI ema sUtranA nyAyathI jaNAya che. prazna 87 muM--eka mAyA sahita niMdA karanAra AcAra sAre paLeane bIjAne pAsasthAdika kahI niMde, pitAnA AcAranA garave karI bIjAne parAbhave eka eve ane eka pAsa AcAra cheDe pALe paNa pitAnI bhUlane niMda, AtmAne doSa bhALe. AtmAne niMde te bemAMzreSTha keNa ? uttara-bhagavatIjI tathA uttarAdhyayana vagere sUtramAM mAyA sahita niMdAnA karanArane mithyAtvI kahyA che, ane pAsae pitAne doSa jenAra pitAnA AtmAnI niMdA karanAra samakitI paNa hoya che mATe nivathI pAsa caDIyAte gaNAya ema sUtranA nyAyathI jaNAya che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 prazna 88 mu'--nidbhava ane pAsasthe A emAM vizeSa nukasAnI ne ? uttara--nukasAnI te bannene che, paNa vizeSa nukasAnI nizrvane jaNAya che. nindvava kadi gatinA ArAdhika thAya paNa samaktinA te virAdhika hAya. nidbhava, navagrIveyaka sudhI jAya paNa samaktinI nAsti ane sa'sAranI vRddhi hAya ane pAsathai gatine virAdhika hoya, paNa samaktinA ArAdhika hAMvA sa'bhava, sAkha jJAtAjInI, pArzvanAtha bhagavAnanI, asene cha AryAne pAsatyAcArI kahela che marI khIjA devalAke devAnApaNe utpanna thai che para`tu samaktinI ArAdhika heAvAthI, devAjJAnA bhava purA karI mahAvideha kSetramAM utpanna thai mekSa jAze. ema sUtra kramAve che. AnA paramAtha e che ke-nidbhavanI zraddhA bhraSTa thavAthI pote abhi- nIvezika mithyAtvane sevatA khIjA aneka jIvAne abhinIvezika mithyAtva pakaDAvatA ane vAne zraddhA bhraSTa karatA petA sahita aneka jIvAnA AtmAne adhAtimAM nAkhe ane pAsastheA mAtra peAtAnAja AtmAnI nukasAnI kare, potAnA kRtavyone pote niMde paNa kharA, ane zraddhA cAkakhI hAya te upadeza paNa cAkakhA dIe bIjA loko tenI hIlaNA kare te potAnA AtmAnA doSa dekhe nidbhava sUtra vacanane uthApatA tIrthaMkarathI athavA tIrthaMkaranA zAsanathI athavA gurvAkithI virUddha paDI nAkhuM taDuM bAMdhe tema pAsastheA kare nahi. pAtthA zAsana cheDe nahi, ne zAsana sAmu nekhuM taDuM khAMdhe niha. zAsanamAM rahyA thako apavAdanA aneka parisahA sahana kare. nidbhavane prAyazcita jaNAtu nathI te te aMta same Alave peAtAnu` kRtavya mithyA jANe teAja ArAdhika thAya. pAsaTyAne sUtramAM prAyazcita, cAlyuM che, peAtAnA kRtajyeAne gurU pAse AlecavAthI athavA peAtAnA AtmA sAthe AlecavAthI athavA peAtAnuM pApa pragaTa karavAthI athavA petAnA kRtavyAne dUra karavAthI athavA suziSyanA vege potAnA pramAda chAMDavAthI athavA gurUnI zikhAmaNa dhAravAthI pAsasthapaNuM dUra thAya che. nidbhava ekaja nayane pakaDavAthI utsUtranI prarUpaNA karatA ekAMtavAdane vaDhatA mithyAtvapaNAne paDavatA kahyo che. tema pAsadghAne kahyA nathI. pAsastheA sAte nayanuM svarUpa jANatA anekAMta vAdane prarUpatA ghaNA jIve ne sUtranI zraddhA karAvatA vakhate potAnA AtmAne paNa vALI sudhArA para lAvI zake vagere sUtranA nyAye vicAratA pAsathAthI nidvane vizeSa nukasAnI jaNAya che. prazna 89 mu'--nidbhava ane pAsasthAmAM sAdhupaNAnI asti sabhave ke kema ? Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 uttara----nidbhavane guNuThThANuM eka pahela ja hAya, e apekSAe sAdhu paNAnA saMbhava niha jema abhavIne nizcaya naye eke cAritra hoya nahi pazu vyavahArathI kevaLa cariyA rUpa cAritranI ArAdhanAthI navagrIveyakanI gati kahI che tema nihnane paNa vyavahAra cAritrane sa`bhava nizrcayathI, cAritranA sabhava nahi uttarAdhyayananA 28 mA adhyayanamAM kahyu` che ke samakti vinA jJAna nahi ane jJAna vinA cAritrano guNa nahi, e apekSAe nihnane samakti nahi te cAritranA guNa kayAMthI hAya ? arthAt naja hAya. mATe nivamAM eke cAritra ke eke niyaDho lAbhavA saMbhave nahi. ane pAsasthAne samakitanA sa'bhava heya, mAtra cAritranI DhIlAzane laine pramAdanI bahulatAe cAritramAM doSa lagADe tethI bakusa ane pratisevaNA niyaMThA hovA sa bhave banne niyas mUla guNa uttara guNamAM doSa lagADe tApaNa te niyaMTha cheDe nahi e uparathI pAsadghAne chaThThA guNaThANAne saMbhava hAya. vaLI pAsathArdikane nIzItha sUtramAM prAyazcita kahela che te prAyazcitIyAne sAdhu paNAnI nAsti nathI. prAyazcita lai zuddha thAya te cokakhu' cAritra gaNAya ane prAyazcita na le zuddha na thAya te malIna cAritra kahevAya. e uparathI bhagavatIjImAM ArAdhika sayamI-viAdhika sayamInI gati jUdI jUdI kahI che. paNa saMyamI te bannene kahela che. bannemAM sAdhupaNuM sAbita rAkhyuM che mATe pAsasthAmAM sAdhupaNAnI nAsti nathI. prazna 90 su'---koi ema kahe ke-pAsatthAmA sAdhupaNuM rahyuM che tA zu badhA pAsasthAne sAdhu mAnavA ? uttara--pAsasthAne sAdhu mAnavA ke na mAnavA te te mAnavAvALAnA magajanI vAta che ahiMyA te praznakAranA uttaramAM nidbhava ane pAsasthAmAM sAdhupaNAnI asti nAsti jaNAvI atyAre koi aparamata guNa ThANAvALA nathI badhAmAM kaMi nizcayathI ke koi vyavahArathI chaThThA guNa ThANAvALA pravarte che tenAmAM keTalA aMze sAdhupaNuM che te te kevaLIbhagavAna jANe chadmastathI kAMipaNa abhiprAya ApI zakAya nahi ApaNe jenAmAM sAdhupaNuM mAnatA hoie tenAmAM kadI kevaLInI dRSTimAM sAdhupaNuM na hoya ane jenAmAM ApaNe sAdhupaNuM na mAnatA hoie tenAmAM kevaLInI dRSTie sAdhupaNuM hAya te ApaNA AtmAne keTalI nukasAnI thAya ? A vicAra jo prathama karavAmAM Ave te potAnA AtmAne jokhamamAM utaravu thAya nahi. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 bhagavatIjImAM kahyuM che ke-jIva te kAraNe karI kAMkSA mehanI karma vede che temAM jJAna jJAnamAM aMtara dekhI, darzana darzanamAM aMtara dekhI, cAritra cAritramAM aMtara dekhI, jIvane zaMkA kaMkhA utpanna thAya, kharAne beTA mAne, beTAne kharA mAne te mithyAtva mohanIne udaya thaye ema sUtra vacana kahe che. ke I pAsae che ke AcArI ho, keImAM cheDA guNa hoya ke jhAjhA guNa hoya, tene lAbha ke hAnine bhagavaTo tene ja bhegavavAne che; paraMtu tevI khaTapaTamAM jo ApaNe utarIke ane kaI vakhata khAne khoTo mAna vAnI daSTi thaI jAya te cekasa mAnavuM ke pitAne pAvaDo tarataja upaDe evI nukazAnImAM zA mATe utaravuM joIe. bheMsanA ziMgaDA bheMsane bhAre. je tArAmAM DAhApaNa hoya te tuM tArA pitAne ja vicAra kara ke he AtmA ! tArAmAM te kAMIdeSa nathI ke, paNa ema te jaNAya che ke devI deSaneja bhALe. jenI AMkhamAM kamaLa hoya te jagatane pILuMja bhALe. ane bele paNa emaja ke AkhI duniyA pILI che. eka kavie kahyuM che ke - duhA-dujana kerI AMkhamAM, kamaLA ke rega; pILuM dise para viSe, rega taNo saMjoga. 1. A kahevata cheTI nathI ke ThAramAM ghauM, jAra, bAjaro ke baMTI, je bharela hoya te ja bAhira nIkaLe tema hRdayamAM je khajIne bhareluM hoya teja prakAranA udgAre bAhira nIkaLe, jeNe lasaNa khAdhuM hoya tene AMbAne oDakAra kayAMthI Ave ? kadI naja Ave. tema duSTa jananI dRSTie pAsasthA pAsasthAne pAsa@Aja AvyA kare, bhale kaI sAdhu guNIyala, sudhAcArI, jJAnI ke AtmAthI hoya te paNa, doSItanI daSTiye te doSItaja jovAmAM Ave, tenI paNa niMdA karavA cuke nahi, paNa yAda rAkhavuM ke niMdAnuM phaLa mAryuM che. A viSe pUrve ghaNuM lakhANa thaI gayuM che. ahiyAM te mAtra eTaluM samajavAnuM che ke-potAno daSTi doSavALI hoya te duniyA doSamaya levAmAM Ave ane nirdoSa daSTi hoya te duniyA nirdoSa ja che. tamAma AdhAra pitAnI dRSTi uparaja che. prazna 91 muM-zuM doSItane doSIta na keDa ema tamAruM kahevuM che? uttara-hA jI, sUtra te emaja pharamAve che ke AMdhaLAne AMdhaLe, kANAne kAraNe na kahe. juo suyagaDAMga sUtra zrutaskaMdha 1 le adhyayana Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 13 me gAthA 5 mI temAM kahyuM che ke-deSItane paNa doSIta kahevAmAM Ave tenuM phaLa mAThuM che te viSe gAthA je kohaNe hoi jagaha bhAsI, viusiyaMje udIra ejA; aMdhevase daMDapahaM gahAya, aviusie dhAsati pAvakammI. // 5 // artha -je krodhI thAya te jagatArtha bhASI hoya, jagatArtha bhASI eTale jemAM je doSa hoya, tene te kahe. arthAt kANAne kANe kahe, kheDAne khaDe kahe, ThuMThAne ThuMThe kahe, pAMgaLAne pAMgaLa kahe, keDhIne kaDhI kahe. (eTale jevA deSavALo hoya te deSa pragaTa kare) e pragaTa niSphara bhASaNa karanAra hoya, je upazamAvele e je kalaha tene vaLI udIre e purUSane je phaLa thAya te kahe che. te purUSa jema keI AMdhaLe purUSa lAkaDI grahaNa karIne mArgane viSe jAte thako aneka kaMTaka catuSpAdAdike karI pIDAya tema akoviMda e je kalahakArI, pApa karmacArI jIva te paNa caturgatika saMsAra mAMhe duHkha pAme. pa prazna 92 muM-jagatArtha bhASInI mULa prakRti kevI hoya te saMbaMdhe kAMI sUtramAM kahyuM che ? hoya te jaNAvaze. uttara-teja sUtramAM teja adhyayanamAM gAthA 2-3-4thImAM sUtrakAra prathamaja kahI gayA che ke samarfpAta no sayaMtA, sarathAda revaM paryAvacaMtiparA A bIjI mAthAnA upalA be padamAM kahyuM che ke - artha-samAdhi eTale samyaka darzanAdi dharma, dhAta eTale tene aNuseva thaze. arthAt samAdhinI ghAta karanAra kadAgrahipaNane lIdhe mithyAtvane preye svacchede yathAtathI eTale jema tema bele zro sarvisanA mArgane utthApanA ane kumArgane upadeza karatA e rIte pravartatA kadApi pitAne AcAranA zikhavanAra evA gurU je mahAnubhAva te pratye paNa kaThera vacana bele. prazna 93 muM - evA chAcArI pitAne phAve tema bele tene sUtramAM zuM phaLa kahyuM che ? uttara-upara kahelA adhyayananI 3 jI, 4 thI gAthAmAM kahyuM che kevisohiyN te aNukAhayaMte, je Atta bhAveNaM viyAgarejA, aThANie hoi bahuguNANaM, jeNANasaMkAi musNvdejaa.||3|| jeyAvi puThA paliuM cayaMti, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 AyANa maThaM khaluvaMcayitA, asAhuNo teiha sAhumANI, mAyaNi esaMti artha--te svAgrahI purUSa te vize dhita zuddha nirdoSa mArga tene AcAryanI parUpaNa thakI utthApine kahe, eTale je pitAne bhAve eTale svachaMda bele, te ahAchaMdapaNuM thakI ghaNA guNa je jJAnAdika tene A sthAna thAya kemake e svAbhiti veza mithyAtvanA bhAva thakI karIne je jJAna zaMkA eTale zrI jinAgamane viSe zaMkA lAvIne mRSA bole, svakalpita je rUce te bele teNe karIne ghaNu guNane A sthAna eTale kubhAjana thAya che 3 | je koI puche je tame konI pAsethI bhaNyA cho te vAre pitAnA AcAryanuM nAma gopavIne bIjAnuM nAma kahe, te nize thakI AtmArtha je mekSane artha tene vaMce che etAvatA te mukitane na pAme. paramArtha thakI te asAdhu thake paNa A jagatane viSe pitAmAM sAdhupaNuM karI mAne tathA bIjAone kahIne pitAmAM sAdhupaNe manAve te mAyAvI sAdhu A saMsArane viSe anaMta ghAta pAme eTale anaMtakALa paryata saMsAramAM paribhramaNa kare. | 4 | prazna 94 muM--upakArI gurU, AcAryAdikanI niMdA avahelaNA kare tene paNa pADe tenuM zuM phaLa? uttara-te mahA mehanI karma bAMdhe ema samavAyaMga sUtramAM 30 mahA mehanInA sthAnakamAM kahyuM che. juo gAthA 24mI, 25 mI. Ayariya uvajhAehiM, suyaM viNayaMca gAhie; te ceva khisaI bAle, mahA mohaM pakubaI. // 24 // bhASA -jeNe AcArya upAdhyAye kRta zAstra tathA vinaya cAritra grahi vA zikhADe tehIja AcAryane khIse niMde bALa ajJAnI te mahA mehanIya karma kare. 24. Ayariya puvajjhAyANaM, sammaM no paDitappar3a appaDi pUyae thaddhe, mahA mohaM pakumbaI // 25 / / bhASAH--je kaI AcArya upAdhyAyane chata dAnAdikanA mahAupakArIne samyaka prakAre tape nahIM. (gAMThe nahi-uparAMThe cAle)upakAra na kare, tathA te AcAryanI pUjA satkAra na kare, e stabdha abhimAnI te mahA mehanIya karma kare. 26. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 vaLI ThANAMga ThANe pa me-udeze ? je arihaMta 1, arihaMtane parU dharma 2, AcArya upAdhyAya 3, caturvidha saMgha (sAdhu sAdhavI, zrAvaka zrAvikA) 4, ane brahmacaryAdi pALI devatA thayela pa, e pAMcane avarNavAda belanAra-niMdA karanAra te durlabha badhIpaNAne pAme che eTale tene samaktinI prApti thatI nathI. ane e pAMcanA guNa grAma belavAthI jIva sulabha badhIpaNuM pAme che eTale sukhe sukhe samakti pAme. bahu vicAra karatAM A kALamAM AvA jIva sulabha badhIpaNAne prApta thAya tevA jIva bhAgyeja nIkaLatA haze, paraMtu pahelA padane lAgu thatA te bahudhA sAMbhaLIe chIe. kAraNake jyAre gurU jevA upakArI purUSane hisAbamAM nahi gaNatAM mithyAbhave te te bIjAne mATe te kahevuM ja zuM eja duSamakALanI khubI che. prazna 5 -A duSama kALanA mahAtma mATe temaja gurU ziSyanA saMbaMdhe kAMI sUjha pharamAve che ? uttara-are bhAI sUtramAM te ghaNue kahyuM che. jJAnI purUSe kahevAmAM kAMI khAmI rAkhI nathI, paNa jIvane savaLuM pragamavuM bahu muzkela che; have A paMcama ArAne mATe ThANAyaMgajInA 7 me ThANe AgamacetI mATe jJAnI purUSa jaNAvI gayA che ke bAbuvALA chApela pAne 4pa6 methI bhULa pAThasthiN ThANehiM ugADhaM dussaM jANejjA taMjahA akAle varisai kAleNu varisai asAdhu pujaMti sAdhUNa pujaMti guruhiM jaNomicchaM paDivanno maNoduhayA vaiduhayA TIkA ugAdati // avatIrNA mavagADhAMyA prakarSa prAptA miti akAlo'varSA asAdhavo'saMyatA guruSu mAtA pitR dharmAcAryeSu / / micchaM / / mithyAbhAvaM vinaya bhraMza mityarthaH pratipanna AzritaH maNoduhayaMti / / manaso manasAvA duHkhitA duHkhi tatvaM duHkha kAritvaMvA dohakatvaMvA evaMvaya duhayetyapi vyAkhyeya miti || bhASA-sAta sthAnake ogATha Akare dukhamAM kALa jANa te kahe che. 1 akALe megha varase, ra kALe na varase, 3 asAdhunI pUjA thAya 4 sAdhunI pUjA na thAya, 5 gurU sAthe leka mithyAtva pratipanna che beTA cAle che, 6 mananAM duHkha ghaNuM, 7 vacananAM duHkha ghaNuM. (e pAMcamA ArAne bhAva.) prazna 96 muM-pAMcamAM Ave te badhA sarakhA hoya tathApi A pAMcamA ArAne mADha Akare duHkhamAM kALa kema kahyo ? Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , rara uttara-A avasarpiNane huMDAavazapiNI kahela che te anaMtakALe Ave temAM Avele pAMcame Are duHkhama Are te paNa Akare. duHkhama Are ke jemAM dhAryAM varasAda varase nahi, duSkALa ghaNuM paDe, akALe varase sAdhunA veze asAdhu pUjAya, sArA ane AtmAthI sAdhu sadAya, khaTapaTI ane niMdako manAya, gurU athavA gurUthI adhika upakAra karavAvALA-rakSaNa karavAvALA hitaciMtaka tenAthI kapaTa bhAve vati pitAne svArtha sAdhI mithyA bhAve vartanArA-jyAM tyAM vAMkAnA bolanArA-niMdA avahelaNAnA karanArA-gurU-upakArInA manane duHkhavanArA--peTA mananA dhaNI, meDhe mIThuM mIThuM bolI pAchaLathI vADhI nAkhanArA-athavA kaThora vacane duHkha denArA evA mAThAM mana vacananA dhaNa ekAMta azAMtine utpanna karanArA, gurU upakArInA manane vacanane duHkhavanArA evA che A dagADha paMcamakALamAM ghaNuM hoya, eja A kALanI khubI. AvA prakAranI pravRtti jJAnI puruSe jANIne A paMcama ArAnuM nAma gADha dupamAM kALa kahyo. prazna 97 muM-gurU-upakArIne mane karI vacane karI duHkhavanArA-mAThA mananA ghaNIne zuM phaLa maLe ? uttara-A daSama kALamAM gurUthI mithyAbhAve paDI vartanArA mane karIne vacane karIne duHkha denArA-zrI ThANuganA 7 me ThANe-bAbuvALA chApela pAne 457 meM kahyA che, te jaNAve che. guru hiM jaNo micchaM paDivanno maNo duhayA vai duiyA-TIkAH-guruSu mAtA pita dharmAcAryeSu // micchaM / / mithyAbhAvaM vinaya bhraMza mityarthaH pratipanna AzritaH // maNoM hayaMti / / manaso manasA vA duHkhitA duHkhitatvaM du:khikAritvaM vA dohakatvaM yA evaM vaya duhayetvapi vyAkhyeya miti // bhASAgurU sAthe leka mithyAtva pratipanna che, beTA cAle che, mananAM duHkha ghaNuM, vacananAM duHkha ghaNAM. evA vinaya rahita, gurUnA drohI, mAThA mananA dhaNI, kaThora vacananA belavAvALA, aMdara aMdara bhedanA pADavAvALA, phATaphuTa karAvanArA. " chidragaSI evA sAdhune mATe ThANAMgajInA pAMcamA ThANAmAM pArAMcita" deSane dhaNI karI che. eTale bhagavaMta kahe che ke evA duSTa svabhAvIne pArAMcita karatAM AjJA atikrame nahi. prazna 98 muM vAva nA niuza e vAkayane bhAvArtha zuM ? Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara uttara-mithyAtve karI vyApa eTale naSTa darzana arthAta mithyAtve karI naSTa thayuM che. samyakatva jenuM tene vAvaNa daMsaNa eTale vyApanna darzana kahIe, tenA dharanArA evA nindava eTale bhagavaMta zrI vItarAgadevanA vacanane uthApanArA samajavA. prazna 9 muM--yathAIdanuM svarUpa zuM ? uttara-yathA chaMda eTale pitAnI IcchAo pravarta, gurUnI icchA pramANe cAle nahi te ahAIdA-cAdA sAdhu sAdhavI samajavA. prazna 100 muM-pAsatyA keTalA prakAranA? ane tenuM svarUpa zuM ? uttara-pAsasthA be prakAranA te eka dezathI pAsastha, bIje sarvathA pAsalya. prazna 101 muM--dezathI pAsae kone kahIe ? uttara--dezathI pAsatye te sacyAMtara piMDa, sAme ANele piMDa, nityapiMDa tathA agrapiMDa lIye te. prazna 102 muM-sarvathA pAsarthe kene kahIye ? uttara-sarvathA pAsa te kevala liMga dhArI ja hoya te sarvathA pAsatthI samaja. prazna 103 muM--utsannA keTalA prakAranA ane tenuM svarUpa zuM ? uttara-utsannA be prakAranA te eka deza utsane bIje satyanno. prazna 104 muM-deza utsajjo te kene kahIye ? uttara--deza utsaja te Avazyaka sajhAyAdika kare nahi ane jo kare te adhikArI ochA kare. te prazna 15 muM---bIje matsa te kene kahIye ? uttara-bIje sarvelanna te rUtu badhAlane viSe pIDha phalaga niSkAraNe vAvare tathA sthApanA piMDa bhegave, saMthAre prati lekhe nahi ane pAtharyo ja rAkhe te sarva thakI utsA kahela che. prazna 106 muM-kuzIliyA keTalA prakAranA ne tenuM svarUpa zuM ? uttara- kuzIliyA traNa prakAranA te 1 jJAna kuzIla bane darzana kuzIla 2 trIje cAritra kuzIla 3 have jJAna kuzIla te ATha prakAre je Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 kAle, viye, bahu mAne bhaNavu kahyu che chatAM te melA darzana kuzIla te nisa kiya' niHkakhIya' ityAdika ATha virAdhe te, 3 trIjo cAritra kuzIla te paNihANu joga nuttAka cAritrAcAra virAdhe tathA maMtra jaMtra ane ta Mtra kare te cAritra kuzIla samajavA. virAdhe 1, bIjo prakAre danA carane // ityAdika ATha prazna 107 mu'--sa'satto keTalA prakAre ane tenuM svarUpa zu ? uttara--satAnA be bhe. te eka sa`kalISTa 1, ane bIjo asa'kalISTa 2. prazna 108 muM--saMkalISTa ane asa'kalISTa sa`satAnuM svarUpa zI rIte ? uttara--1 pahelA sakalISTa sasatA te pAMca Azravane viSe Asakta hAya, traNa gArave karI pratibaddha hAya, koI gRhastha gRhasthaNI ane tenA chokarA karInI ciMtA kare, ane teonA duHkhe duHkhI ane tenA sukhe sukhI thAya te.bIjo asa'lISTa sasA te koI pAsastheA maLe te pote paNa tenA jevA banI jAya, ane saMvegI maLe teA tenI joDe savegI jevA banI jAya. evI rIte jevo maLe tenI sAthe sphaTIka maNinI peThe athavA telanI peThe tevA thaI jAya te asa'kalISTa sa satto kahela che. ityakSa', iti zrI paramapUjya zrI geApAlajI svAmI. tat ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta zrI 'praznottara meAhanamALA" -uttarAddha -bhAga 5mA samApta. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad pUjya zrI gepALajI svAmI graMthamALA-maNako 8mo. parama pUjya zrI gopALajI svAmI tata ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta zrI praznottarI mohanamALA uttarA bhAga chaThTho. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mAhanamALA, bhaM uttarAddha bhAga 6 ThA. wwww prazna 1 luM--ziSya-zrI uttarAdhyayanajI sUtranA 9 mA adhyayananI 44 mI gAthAmAM kahyu che ke-mAsa mAsakhamaNanA pAraNAnA karanAra bALa ( ajJAnI ) DAbhanI aNI upara rahe teTalu jame teApaNu zruta AkhyAta dhamanI soLamI kaLAe Ave nahi. te soLasI kaLA kai? ane sALa kaLAnu svarUpa zI rIte che te kRpA karIne jaNAvaze ? uttara-ahe bhadrika-mahAnubhAva ! ! ! A prazna ghaNuM gahana che, AmAM ghaNAM rahasyA rahelAM che, ane vidvAna janAne paNa ekadama samajavuM bahuja muzkela che, tApaNu jeTaluM mArA jevAmAM, vAMcavAmAM, vicAravAmAM ane jANavAmAM AvyuM che te tArI pAse raju karU chuM. je A eka bAbata kharI rIte samajavAmAM Avaze te ghaNA praznakAronA khulAsAnu samAdhAna A sAtheja thai javA dhArM chuM. zrI uttarAdhyayanajI sUtranA adhyayana 9 mAmAM zruta AkhyAta dhanI soLa kaLA kahI teA zruta AkhyAta dhama te samakti dharma kahevAya te samiti dharmAMnI soLa kaLA che. prazna r jI--te soLa kaLA kaI ? uttara--mArA dharmagurU, dharmAcArya, mahAna patti, paramapUjya zrI gepALajI svAmInI hAthapothImAMthI potAnA hasta likhita akSaranuM sUtra AkhyAta dhanu lakhela pAnu. zrI vimaLanAtha bhagavAnanA stavananu maLI AvavAthI mArI potAnI keTalIka zakAonuM samAdhAna thai gayuM. ane mane paNa khAtrIja che ke A soLakaLAnu ravarUpa jenA jANavAmAM Avaze tenI keTalIka za'kAnu samAdhAna thai jaze ema AzA rAkhu chu. prazna 3 ju----zrI vimaLanAtha bhaganavAnA stavanamAM je sALa kaLA jaNAvI che te stavana sahita jaNAvaze ? uttara--sAMbhaLe-je pramANe pAnAmAM lakhyu che, te pramANe ahiyAM dAkhala karIe chIe. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 vi. 1 vi. 2 vi. vi. 4 vi. 6 || rAga- prabhAti | vimaLa vimaLa thaI jehanI, saLe sukha kArI; teha kahuM vistArathI, suNajo mana dhArI. cetananI je cetanA, kaLA tene kahIye, akSara bhAga anaMtame prakAze lahIye. prathama kaLA te e kahI, vaLI bIjI jANe jathA pravRttinA jogathI, paraNAme ANe. apUrva karNa mudagara thakI, haNIe ghana grathI; trIjI kaLA evare, lahase ziva paMthI. anivRtti Atama Adareka daLa mithyA ve; turiya kaLA je pAmaze, te zivapura pahoMce. samakti zraddhA je thaI, arahA upadeze kaLA kAraNa guNa jANIne, paricaya je karaze. e kaLA kahI pAMcamI, have chaThI jANe, virati kare deze karI, vaLI saMvarita ANe. sarvAkAza pradezane, anaMta guNa karIye; teha barelara vratanA paryAya lahIye. saMjama thAnaka je ghana, e dITha vitarAge; bhASya kalpa mAhe kahyo, te bhaNajo rAge. eha thakI paNa che ghaNA, cAritra paryAyA, pragaTapaNe jyAre thayA, tyAre munipara pAyA. kaLA kahIe sAtamI, AThamI have kahIye, jeha gIzvara dhyAname, Atmapada lahIye. navamI kaLA te kahI, jehathI rasa dhAti, guNa zreNI guNa saMkame, sthiti bAdhA dhAti. eha kAraNa pace karI, guNa zreNe variyA te gIzvara jANaje, je bhadadhi tariyA. dazamI kaLA e vaLI, vame veda vikAra dhyAna zukala AlaMbane, bheda jJAnakA cArA. vi. vi vi. vi. vi. 12 vi. 14 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ekAdazamI je kaLA, pragaTI jIva joI; tava Atama aaAbhatA, karavA sthira hAi. karavA khAdha prakAza; kahIye. dvAdazamI jAgI jA, ghana ghAtikSanAM kSaya bhaNI, hue Atma ulAsa. te rasa cAkhyA teramI, jevA kadIe na cAkhyo; jenI ApamAM ko hi, Ima Agame bhAMkhyA. lokA leka te Apame, eka samayanee bhAMsyA; ehavA vimala jo sevase, tume vimala tA thAze. calanA tyAge caudamI, kaLA pragaTI kahIye; zailezI ghana zailanI, parikaraNa e rudhecega cegIzvarA, dhyAnA rabha dharatA; padma maheAya sAdhatA, kama beru' karatA. paMdaramI pragaTI yadA, lar3I bhAva ajogI; sakala kanAM kSaya thakI, thAye nija guNa bhegI. zyAmAnaMdana siddha me', sALe sa`pUrNa kahIye; kaLA kuzaLa karata brahmA, sevyA ziva sukha lahIye. mukhya kaLA kahI saLa e, Agama anusAre; teDu anaMta anaMta che, jANuM! su vicAre. kaLA saMpUrNa soLa je, kDIe teDune dha sa thakI te jInavare, karyAM pragaTa e ma. teha vaLI uttarAdhe name, kahyo teha saMbaMdha; teDu taNA anusArathI, karyAM kaLA prazna dha dharmI kahe kaLA kahe!, kaho cetana koi; bheda nahi e tInameM, guNadhara guNI hei kaLA je keLave, kaLAvata kahuM ta; zreNa vidhi te vaLI padma kalyANane, pAme mahAna mahata. // iti zrI vimalajina stavana. vi0 11 vi0 16 vi0 17 vi 18 vi. 19 vi0 20 vi. 21 vi0 22 vi0 23 vi0 24 vi0 5 vi 26 prazna 4 chu--ziSya-sau samajI zake tevI rIte soLa kaLA anukrame huM kAMmAM lakhI jaNAvo te bahu upayogI thAya. uttara~sAMbhaLe-vAcAne vicAre sALa kaLA, vi. 27 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 kaLA-1 la-cetananI cetanA-akSarane anaMtame bhAga ughADe te- kaLA-2 jI-yathA pravRtti karaNa-caDatA pariNAmanI dhArA ane kaDakaDAnI hadamAM Ave. kaLA-3 -apUrva karaNa-gakI bheda kare te. kaLA-4 thI anivRtti karNa-mithyAtva TALe. kaLA-5 mI-zuddha zraddhA-samaktinI prApti. kaLA-2 Da-deza viratipaNe pAme. kaLA-7 mI-sarva virati cAritra guNa pragaTe. kaLA- 8 mI-dharma dhyAnanI dhArA pragaTe. kaLA- 9 mI-guNa zreNI-kSapaka zreNIe caDe. kaLA-10 mI-avedI thaI-zukala dhyAnanI dhArAe caDe. kaLA-11 mI-sarvathA lebhane kSaya thAya-Atma jyoti pragaTe. kaLA-12 mI-ghanaghAtI karmane kSaya thAya. kaLA-13 mI-kevaLajJAnane prakAza thAya. kaLa-14 mI-zailezI karaNaga rUMdhana dhyAna. kaLA-15 mI-bhAva ajogI-sakaLa karmane kSaya. kaLA--16 mI-siddhapadanI prApti-sapUrNa seLe kaLA. zrI utarAdhyayanajI sUtranA adhyayana 9 mAnI gAthA 44 mI nA chelA padamAM 16 kaLAne zabda che te uparathI kaI vidvAna purUSe upara kahyA pramANe meLe kaLAnuM svarUpa yathA tathA kahI batAvyuM, te ahiyAM pragaTa karavAmAM AvyuM che. prazna 5 muM-atyAra sudhI sau koI ema mAne che ke-kevaLa jJAna pragaTe eTale soLe kaLA pragaTI ane kevaLanI pahelI kaLA ke samakti mAne che. ane koI akSarane anaMtane bhAga ughADe je che te mAne che. te te viSe zuM samajavuM. uttara- upara kahelI saLa kaLAmAM te saMpUrNa soLe kaLA ughADI te siddhanI kahI che. ane kevaLa jJAnane prakAza te teramI kaLAye thAya che. samaktinI prAptinI kaLA pAMcamI kahI che. e apekSAe kevaLanI navamI kaLA thAya che. kevaLa jJAna prApta thaye paNa aghAtI cAra karma, meganI pravRtti Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ane siddha padanI aprAptinI traNa kaLAnuM AvaraNa kevaLIne hoya che te traNanuM AvaraNa kharace soLe kaLAe siddha pada prApta thAya che eTale siddhane seLe kaLA saMpUrNa hoya che. prazna huM-jyAre siddhane saMpUrNa seLe kaLA ughADI kahI temAMnI pahelI kaLo akSarane anaMta bhAga ughADe che te kahI, ane akSarane anaMtame bhAga ughADe te sarva jIvane to che. sarva jIvamAM abhavI AvyA te abhavI paNa siddhanI seLamI kaLAmAM gaNAya te saLage aMze sattAmAM siddha samAna gaNAya ke nahi ? uttara-seLa kaLA je kahI te te sUtra AkhyAta dharmanI kahI che, te te bhavI jIvane lAgu che-me javAvALAne mATe ja te soLe kaLAnuM svarUpe jaNAvyuM che. abhavIne te kaLAne saMbaMdha jaNAtuM nathI. prazna 7 muM-siddhamAM bheLe kaLA kahI te bhavyajIvamAM keTalI kaLA saMbhave ? uttara-samucce bhavya jIvamAM paMdara kaLA saMbhave, eka uparalI chevaTanI-siddhanI seLamI kaLA na hoya. prazna 8 muM-bhavyajIva siddha thAya che mATe evA jIvane sUtramAM bhavasiddhiyA kahyA che te tene seLe kaLA kahevAmAM zuM vAMdhe Ave ? uttara-sUtramAM jIvanA traNa varga pADyA che. eka bhavyajIva bIjA abhavyajIva, ne trIjAne bhavyane abhavya te siddhanA jIva te siddhanA jIvane soLe kaLA kahI ane bhavyajIvane eka kaLA ochI heya-mekSa gati prApta thaI nathI tyAM sudhI paMdara kaLA kahevAya. prazna 9 mu-upara kahelI seLa kaLA mahelI abhavIne keTalI kaLA saMbhave ? uttara-nizcaya thakI-tathA bhAvathI upara kahelI seLa kaLAmAMnI eka kaLA lAbhe nahi, vyavahArathI-tathA dravyathI pahelI, bIja, chaThThI, ane sAtamI e cAra kaLA lAbhe. AsabaMdhI vizeSa hakIkata AgaLa para jANavAmAM Avaze. te prazna 10 muM-zrI nadIjI sUtramAM sarva jIvane akSarane anaMtame bhAga ughADe kahyo che te pachI A pahelI kaLAmAM bhavya ane abhavyamAM zo taphAvata ? Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 uttara-zrI naMdIjImAM sarva jIvane akSarane anaMta bhAga je ughADe kahyo che te zruta jJAnane ughADe kahyo che ane kRtanA be bheda kahyA che eka samakRta ane bIjuM mithyAkRta, tenA paNa aneka bheda kahyA che te AgaLa para kahevAze. paraMtu abhAvInuM zrata anAdi anaMta kahyuM che ane bhavInuM kRta sAdisAta kahela che. prazna 11 muM-abhavI tathA bhavInA kRta viSe sUtramAM mULa pAThamAM zI rIte kahyuM che te jaNAvaze ? uttara-zrI nadIjI sUtra bAbuvALA chApela pAne 298 thI 304 sudhImAM e viSe ghaNe adhikAra che. tyAM kahyuM che ke-muLapATha bhavasiddhiyassa suyaM sAiyaMsapajjavasiyaM ca abhavasiddhiyassa suyaM aNAiyaM apajjavasiyaM. bhavyasiddhikano zruta jJAna che te sAdi aMta che. te jyAre mithyAtva phITIne samyakta Ave tyAre Adi che. ane kevaLa jJAna upaje tyAre zrata jJAnane anta che te bhaNI Adi che ane aMta paNa che. zeSa 3 bhAga nathI, mithyAtva anAdi che. paNa bhavyane aMta che. (ca zabdathI ema paNa saMbhave che ke-ekeka bhavya jIvenuM kRta anAdi anaMta paNa che. eTale mokSa prApta bhavasiddhiyAnuM zrata jJAna Adi aMta rahita che ane saMsArastha bhavasidiyAnuM kRta ajJAna Adi aMta rahita che. ema be bhAga paNa saMbhave che.) ane abhavya siddhiyAne mati zrata anAdi anaMta che. prazna 12 muM-abhavya jIvanA zruta jJAna viSe zAsa kAMI vizeSa jaNAve che ? uttara-abhavyanA zratane jaghanya utkRSTane vicAra zrI naMdIjI sUtramAM kahyo che te ame jaNAvIye chIe. ( jadhanya te akSarane anaMta bhAga ughADo kahyo che, ane utkRSTa te) abhavya jIva je bhaNe te 10pUrva kAMI eka uNe bhaNe, te uNe kema bhaNe te kahe che. je daza pUrva bhaNyAne dhaNuM nizcaya saMmati pAmIne pAchA paDe tepaNa te zukala pakSI thAya, (ane ghaNe kALa rahete) deze uNe ardha pUgaLa saMsAramAM rahe ane daza pUrva bhaNe te te niyamA bhavyajIvaja hoya.) ane abhavyaAzrI-daza pUrva uNa bhaNe te samakita pharasyA vinA pAchA paDe te kRSNapakSIpaNe rahe te bhaNI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 abhavya che te kRSNapakSI miththA daNi che te mATe daza pUrva purAM. na bhaNe kAMi eka uNa 10 pUrva bhaNe pAchA paDe anAdi saMsAramAMhI rahe. prazna 13 muM-sarva jIvane akSarane anaMta bhAga ughADo kahyo che tenuM svarUpa zI rIte che? uttara-zrI nadIjI sUtramAM te viSe nice pramANe kahyuM che te sUtrapATha. savyAgAsapae sehi aNaMtaguNiyaM pajjavakkhara niSpajjai, savvajIvANaM piyaNaM akkharassa aNaMta bhAgo niccugdhADio,jai puNa sovi AvarijA teNaM jIvo ajIvataM pAvijA muha, vimehasamudae hIe pabhA caMdamurANa se taM sAiyaM sapajjavasiyaM, se taM aNAiyaM apajjavasiyaM. have akSaranI avagAhanA kahe che. 1 sarva je AkAza che tehanA je pradezanuM pramANa che te sarva AkAzanA pradezone anaMta guNAkI je temanA jeTalA pradeza have teTalA agurU laghu paryAya karIne vyaMjana akSara 1 nipaje che. sarva AkAza pradezane anaMta guNA kIje tyAre tenA pradeza anaMta guNA huve te mATe tehanA je pradezonA anaMtA agurU lahu paryAya hoI te bhaNI sarva AkAzanA pradezothI anaMta guNa hoya. prazna 14 muM vaLI zikhe pUchyuM. svAmI ekalA AkAzanA pradezonA jeTalA aguru laghu paryava have tene ja sarva piMDa bhUta kIje eTalAjanA eka akSaranA paryAya have ? uttara-gurU bolyA-aho ziSya ? timaja vaLI dhama ikAyAdikanA paNa paryAya maLe ekaThA kIje te akSara nIpaje che te madhye vyaMjana akSara I nIpaje che tehi paNa sarva paryAya na jANe, eTale te zruta jJAnanA anaMtA paryAya have tehi paNa chamastha na dekhe na jANe. kevaLa jANe dekhe che. te sarva jenA mati jJAna, zrata jJAnane anaMta bhAga nitya sadaiva kALoja jaghanya te ughADe have rahe, ane je sarva jIvanA pradeza che te sarva jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya anaMtI vargaNA karIne vIMTANe che te je svabhAvapaNuM ja cetanyapaNuM AvarI na zake te bhaNI je jJAnAvaraNIyAdika ATha karma che teha thakI eka akSarane anatame bhAga jIva karma thakI udhADo sadA che, uparAMta sarva jIvane kema vIMTyo che. je vaLI teTale paNa te jIva jJAnAvaraNIya pramukha ATha karmo karIne Avare te te jIvapaNAthI phITI ajIvapaNa pAme eTale jIva pharIne ajIva thAya. te kehanI pare te dRSTAMta kahe che te (jema) AkAzane ati Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 ghaNuM AbhalAne mehane samuhe karIne AchAdita have tehi paNa caMdramAnI sUryanI prabhA teja rahe. upare ane nIce aMdhakAra na hoya tima chava phITIne ajIva na thAya. te e Adi che ane aMta paNa che te bhaNI sAdika saparyAsika kahIye, te e Adi nathI, aMta nathI te mATe je anAdika aparyavasika kahIye. Iti bhASA- prazna 15 muM-jene anAdi anaMta mithyAtva hoya, je jIvane Adi aMta rahita mati zrata ajJAna hoya tevA ne kaI paNa vakhata pAMca jJAna mAMheluM jJAna saMbhave kharuM ke kema ? uttara-zrInaMdIjImAM to tamAma jIvane akSarane anaMtame bhAga ughADe kahyo te akSara zabda te zrata jJAna kahyuM eTale bhavya siddhi yA jIvanuM zrata jJAna te Adi aMta sahita kahyuM ane abhavya jIvanuM zruta ajJAna anAdi anaMta kahyuM. te uparathI ema jaNAya che ke tene jJAnane sadAya abhAveja hovo joIe. jyAM samakti nathI tyAM jJAna nathI. e vAta nizcaya che. sattAe samakti ane jJAnanA abhAvavALAne addhie karIne kevaLa jJAnadarzana rUpa siddha svarUpI kahI zakAya nahi. abhavIne A kamanuM je AvaraNa raheluM che te tenA pati kRtAdi ajJAnarUpI azvine AvaraNa karyA che tenI paryAyane pragaTa thavA de nahi, vagere adhikAra vistArathI AgaLa para kahevAze. prazna 16 muM-zrInaMdajI sUtramAM bhavya siddhimAM jIvanuM zrata Adi aMta sahita kahyuM ke, abhavyanI hAranA bhavya jIva traNa kALamAM mikSa nahi javAvALAnuM zrata Adi aMta sahita kema kahevAya ? je te bhAMge tene lAgu thAya te mokSa javAvALa ne temAM taphAvata zo samajavo ? uttara-A praznakArane tarka khare che paNa sUtranI racanA era che. sUtramAM jyAM jyAM gautamAdike pUchelA praznamAM ane bhagavate ApelA uttaramAM mokSa javAvALA bhavya jIvanIja uttara Ave che, ane kyAM bhAMgA paDe che tyAM bhavyane abhavyanAMja bhAMgI paDe che, temAM saMsArastha bhavya jIvanI vyAkhyA AvatI nathI. zrIsamavAyAMgajI sutramAM paNa 26mA ane 28mA samavAyAMgamAM abhavya ane bhavyanuM noma khUlluM pADayuM che paNa ra7mAM samavAyage kahelA kayA jIva che te sUtrakAre gauNatAmAM rAkhI aDAvIzamAM samavAyAMge athe gayANuM bhavya jIva kahyA tethI keTalAka 30 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra34 aThThAvIze prakRtivALA mokSa prApti thavA yogya bhavya jIvane tAravI-judA pADI bAkInA kadi mikSa nahi javAvALA bhAge gazcitapaNe satAvIzamAM samavAyege jaNAvyuM paNa khulluM nAma ApyuM nahi e zAstrakAranI khUbI. temaja ahiMyAM mokSa prApta ... bhavya jIvanuM kRta Adi aMta sahita kahyuM, ane kRSNa pakSI Adi aMta rahita mithyAtvavALA bhavya jIvanA zratane bhAge bakAtane rAkhyuM hoya ema jaNAya che. prazna 17 muM-zrI nadIjI sUtramAM kahelA sarva jIvane akSarane anaMta bhAga ughADe je kaho te akSarane anaMta bhAga ughADAnI seLa kaLAmAMnI pahelI kaLA kahI che te abhavIne te kaLA ughADI che, te sidanI soLa kaLA mahelI te pahelI kaLA che te sattAmAM soLe kaLAvALe siddha samAna abhavIne AtmA kema na hoya ? arthAt have joIe. jo ema hoya teja sarva jIva siddha samAna che ema kahevAne vadhe nathI ema kaI kahe tenuM kema ? uttara-praznakArane tarka te bahu sAre che. paNa sUtra zuM jaNAve che tene vicAra karavo joIe. A saMbaMdhI keTaluMka lakhANa thaI gayuM che. tepaNa prakSakArane vicAravuM joIe ke zrI uttarAdhyayanacha sUtranA navamAM adhyayananI 44mI gAthAmAM soLa kaLAno zabda AvyuM che te seLa kaLA kenI kahe che ane te soLa kaLA kene kene lAgu karI che te sau keInAM jANavAmAM AvI te gayuM haze ? je tenuM svarUpa samadraSTithI yathAtathya samajavAmAM Avaze te tathA tarkanuM samAdhAna thavAne jarA paNa vilaMba nathI. je seLa kaLA satramAM kahI che te te sUtra akhyAta dharmanI kahI te, te dharma abhavIne nathI. vItarAga praNIta samyakta jJAna darzana caritrarUpa je dharma te sUtra AkhyAta dharma kahevAya che. tenI bhagavaMte seLa kaLA kahI che. ane dareka kaLAnuM svarUpa juduM juduM kahyuM che te dareka kaLA mela prApta thavA gya bhavya jIvane ja lAgu che. ane te seLe kaLA sattAmAM teja bhavya jIvane rahI che. teja bhavya che eLe kaLAne prakAza karI ekSapadane prApta karI siddha thAya che. prazna 18 muM-te zuM abhavyane A kahelI seLa kaLA mahelI eke kaLA nathI ema samajavuM ? Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 uttara-nizcaya naye te sUtra AkhyAta dharmanI kahelI seLa kaLAmAMnI eke kaLA kahI zakAya nahi. paNa vyavahArane be kaLA ughADI saMbhave che. prazna 19 muM-te be kaLA kaI ? ne tenuM svarUpa zuM ? uttara-je abhavya ne akSarane anaMta bhAga udhADe che te mithyAtva kRtane ughaDe che tethI sautanyapaNuM-caitanyanI cetanA pragaTa thAya che, te pahelI ane bIjI kaLayathA pravRttikaraNanIje mithyAtvanuM paheluM guNasthAna raheluM che te mithyAtmanI zuddha karaNInA guNane avalaMbI ucca bhAvanAnI karaNa kare-ane tethI AgaLa vadhe te sUtrAkhyAta dharmanuM cAritra vyavahArathI aMgIkAra kare, zuddha AcAra pALe, beMtALIza, suDatAlIsa chanuM deSa rahita nirdoSa AhAradika vahere, siddhAMtamAM kahyA pramANe kevaLa cariyA ekaMta cAritra (samyapha jJAna darzana vinAnuM) ane zrInaMdIjI sUtramAM kahyA pramANe uMNe daza pUrva (navamA pUrvanI trIjI AcAra vadhu) sudhInuM jJAna meLavI, zrI bhagavatIjI sUtramAM kahyA pramANe "asaMjaya bhaviya deva devANa"asaMjamapaNe vyavahAra cAritranI ArAdhanA karI navavecaka sudhI jAya. ane yathA pravRtti karaNanA yoge vyavahAra cAritranA baLe akAma nirjarAe karI kaI vakhata ane kaDAkoDInI hada sudhI AvI jAya paNa aMte keDIkeDa sudhI pahoMce nahi, samyaka jJAna darzana rUpI ca vinA jema AMdhaLe purUSa nagarInA daravAjAnI najIka AvI pAchA phare ne aTavImAM bhaTake tema saMsAra rUpa aTavImAM abhavya jIva paribhramaNa kare, paNa gaMThI bheda karavA rUpa apUva karaNanI trIjI kaLA pragaTa karI zake nahi. mAtra vyavahArathI prathamanI be kaLA khullI kahevI hoya te kahI zakAya, ane nicethI te zrata AkhyAta dharmanI eke kaLA abhavane khullI nathI ema saMbhave che. e ema hoya te sattAmAM paNa zrata AkhyAta dharmanI kaLA heya nahi mithyAtva ane ajJAna sivAya abhavIne nathI, sutranA nyAya pramANe sattAmAM paNa eja che ne pragaTapaNe kevaLInI draSTie paNa eja che ema ghaNA dAkhalAthI anubhavAya che. tattva kevaLI gamya. prazna 20 muM-sUtra AkhyAta dharmanI je soLa kaLA kahI te abhavIne nathI. mAtra bhavIneja mATe kahI che ema jyAre kahevAmAM Ave che tyAre bhavamAM ane abhavImAM keI prakArane meTo taphAvata have joIe Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 ke te taphAvata sUtranA AdhArathI jANavAmAM Ave te se koI kabula karI zake. mATe e kaI sUtrane majabuta dAkhele che ? uttara-hA, cha, sAMbhaLa-zrI samavAyAMgajI sUtramAM-chavIzamAM samavAyAMge kahyuM che ke-te mULa pATha-- abhavasiddhiyANaM jIvANaM mohaNijassa kammassa chanvIsaM kammaM sAsaMtakammA paM0 taM0 michattamohaNijjaM solasa kasAyA itthIvede purisevede napuMsagavede hAsaM arati rati bhayaM sogo dugaMchA // . artha--jene anAdi anaMta abhavyapaNe siddhi niSpanna che. (eTale zAzvata svabhAva che jehane) te abhavya siddha kadiye. te jIvane mehanIya karma ceAthe tenI mULa 28 prakRti che. te mAMhI abhavya jIvane chavvIza karmanA aMza kanI prakRti sattA karma paNe rahe te kahe che. mithyAtva mehanIya 1, ane soLe kaSAya anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lebha 4, ema apratyAkhyAnI 4, pratyAkhyAnI 4, saMjavalana 4, sarvamalI 16 kaSAya ane mithyAtva mehanIya bheLavatA 17 prakRti, strI veda 18, purUSa veda 19, napuMsaka veda 20, hAsya 21, arati 22, rati 23, bhaya 24, zoka 25, dugachA 26. (e chavvIza prakRti abhavIne sadAya sattAmAM che. samakti mehanIya ane mizramohanIya ra e be prakRti mULethIja sattAmAM nathI.) prazna 21 muM-abhavIne jyAre be prakRtinA abhAve mokSa nathI ema sAMbhaLIe chIe te bhavya jIvane mekSa hoya ema kahevAmAM Ave che. chatAM, badhA bhavya jIva mokSa nahi jAya tenuM zuM kAraNa? mekSa nahi javAvALA bhavya jIva ane abhivya jIvamAM zuM taphAvata ? uttara-abhavyane jema manIya karmanI chavvIza prakRti sattAmAM kahI che tema satyAvIzamAM samavAyAMge nIce pramANe kahyuM che.. veyaga sammatta baMdhAvaraNasmaNaM mohaNijjassa kammassa sattAvIsaM uttarapaga DIo sataMkammaMsA paM0 // artha--vedaka samyakatane baMdha teha thakI jeha uparaMTha che -vegaLe have che. ehavA prANIne mehanIya karmanI prakRti aThThAvIza che te mAMhi sattAvIza uttara prakRti sattApaNe kahI. soLa kaSAya 16, navane kaSAya eva 2pa thaI, mithyAtva mehanIya mizra mehanIya evuM 27 prakRti sattAe have eka samyakatva mehanIya na hoya Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 prazna 22 mu-ahiMyAM koI vaidaka samaktinA ba`dhathI uparAMThAnAvegaLAnA a kSAyaka samakitanA kare tenuM kema ? uttara--jo kSAyaka samakita mAnIe tA sAte prakRtinA abhAva hoya, ane ahiyAM te eka samiti mehanIya varajIne sattAvIze prakRti sattAmAM kahI. mATe ahiMyAM vaidakanA artha khIjo samajAya che. prazna 23 muM--mULa pAThamAM teA vedaka samakita kahyuM che ane vedyaka samakita te kSaye pazama samakitanA chelle samaye ane kSAyaka samikatanA Agale samaye hoya. mATe mULa pATha viSe zuM samajavuM ? uttara--ahiMyAM vedaka samakita levAnuM nathI paNa samitimAM veDhavAnu levAnu che. eTale sammatta vaiyanimna evA pATha AgaLa Avaze eTale samyakata vedanIya-samakitamAM vedavApaNuM je samiti mehunIya evA a vaidyaka samakitanA thAya che. eTale samakita mADunIyanA baMdha thakI uparAMTho aLagA jene samakita mAThunIyanA kha'dha nathI. evA jIvane samikata mehanIya TaLI 27 sattAvIza meAhanIya karmanI uttara prakRti sattAmA ya, ema satAvIzamu` samavAyAMga sUcave che. prazna 24 muM--sattAmAM chavIza kahyA tA che. te samita mehanIya vajIne hAya tevA jIva kayA jANavA ? prakRtivALAne te abhavI khullA sattAvIza prakRti jene sattAmAM uttara--aThThAvIzamAM samavAyAMge bhavya jIvanA saMbadhe je pATha kahyo che te pATanA sabaMdha jotAM satAvIzamAM samavAya'gamAM kahelA jIva saMsArastha bhavya jIva samajAya che, kAraNake samakti mehanIya ane mizra mAhanIya jitane tA abhavya jIva kahyA che teA eka samakti mehanIya varjitano bhAMge abhavyathI judo hovo joie. kemake bhavya jIvane aThThAvIzamA samavAyAMge aThThAvIze prakRti sattAmAM kahI che. te uparathI ema jaNAya che ke-traNa kALamAM mokSa nahui javAvALA bhavya jIvane vacale bhAMgA jaNAya che. ane te viSe aThThAvIzamu` samavAya'ga vizeSa sAkhItI karI Apatu hoya ema paNa jaNAya che. prazna 25 muM-zrI aThThAvIzamAM samavAya ge zu' kahyu che ? te te jaNAvo? uttara-sAMbhaLeAaThThAvIzamA samavAyAMganA mULa pATha bAjuvALA chApela samavAyAMge pAne 76 me Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 bhavasiddhiyANaM jIvANaM atthegaiyANaM mohaNijjasta kammassa aThAvIsaM kammaMssA saMtakammA paM.taM. sammattaveyaNijjaM, micchataveyaNijjaM, sammamicchatta desi, solasa kasAyA, Nava NokasAyA. . bhASA-jaine siddhi-mukita thavAnI che te bhava siddhikA te jIvane keTalAekane cethA mehanIya kanI aThThAvIza kanA a'-zakanI prakRti sattAye kahI te kahe che. samyakattva vedanIya-samyakattva mohanIya 1, mithyAtva vedanIya-mithyAtva meAhanIya 2, samyakata mithyAtva vedanIya eTale mizra mehanIya 3, sALa kaSAya-aNutAnu aMdhiyAdika-kaSa kahetAM sa sAra tene Aya kahetAM lAbha hAya je thakI te kaSAya 16, kaSAya sarIkhuM phaLa de-te hAsyAdika navano kaSAya kahyA 9 sa maLI 28 prakRti mAhanIya karmInI ( mukita gamana yAga bhavya jIvane ) hoya. AnA paramAtha e che ke-ahiMyA arthe gayANa' ketAM keTalAeka bhavya siddhiyA jIvane 28 prakRti sattAmAM kahI teA bAkInA bhavya jIvane ethI taphAvata hAvA joie, mehanIya kamanI prakRti te aThThAvIzaja che, ane bhavya abhavya jIvanA paTAMto dana mehanIyanI traNa prakRttimAM rahyo che, te abhavyamAM te samyakava mehanIya 1 ane mizra mAhanIya 2 e e prakRtine tadna niSeddha karyAM. have bhavya jIvamAM e vaga rahyAeka traNa kALamAM mukita nahi javA ceAgya sa'sArasya bhavya jIva 1, ane bIjA mukita prApta ceAgya bhavya jIva 2. A bemAM athaigayANanA pATha uparathI ema jaNAya che ke-keTalAka bhavya jIvane 28 prakRti sattAmAM che, bhale mehanIce AvatuM samiti paNa keI vakhata AyeApazama bhAvane yeAge kSaye|pazama samita pragaTa te temAMthI kSAyaka samati thAya ane mAkSa paNa jAya. mATe aThThAvIza prakRtinI sattAnA bhAMgA mekSa javAvALA bhavya jIvanA kahyo. ane samakita mehanIya varjine satyAvIzame samavAya ge satyAvIza prakRti sattAmAM kahI te mekSa nahi javAvALA bhavya jIva AzrI kahI hoya ema jaNAya che. mizra mehanIya sattAmAM hAvAthI bhavyapaNu sAbeta rAkhyu. ane samita mehanIya nahi hAvAthI mukita aTakI. prazna 26 muM--saMsArastha bhavya jIvane mizra mAhanIya kahI temA samikatA aMza te rahyo, temAthI koi vakhata mizra samakita thAya ta mizra samakitanA guNu adha pugaLa susAramAM rahevAnA kahyo che eTale Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 mizra samaktivALo ethe guNa ThANe jaI guNa zreNIye caDI chevaTe ardha pudgaLamAM avazya mekSa jAya mATe A viSe zuM samajavuM ? uttara-abhavyane samakita mehanIya ke mizra mohanIya bemAMthI eke nathI mATe tene sattAmAM kevaLa jJAna ke kevaLanA paryava hevAne saMbhava nathI. ema keTalAka nyAya parathI jaNAya che te saMbaMdhe AgaLa para jaNAvavAmAM Avaze. have be prakAranA bhavya jIvamAM mukti prApta ... bhavya jIvane sattAmAM samakita mehanIya che te samakita paNa che te kevaLajJAna ane tenA paryAya paNa che te pragaTa thaye mokSa paNa che. saMsArastha bhavya jIvane sattAmAM samakita mehanIya nathI-eTale mihanIye AvareluM paNa samakti nathI eTale sattAmAM samakita nathI te kevaLa jJAna ke tenA prayaya paNa nathI eTale tene mokSa paNa nathI. have je mizra mohanIya sattAmAM che tenA mATe je prazna uThayo che te vyAjabI che. ane tene khulAso paNa theja joIe. prazna ra7 muM-uparanA praznane khulAse nyAya pUrvaka thAya te vizeSa samajutImAM Ave, mATe saMsArastha bhavya jIvane mizra mehanIya sattAmAM che tenA mATe zuM samajavuM ? tene khulAse sau kaI samajI zake tema jaNAvaze. uttara-saMsArastha bhavya jIvane mizra mehanIya sattAmAM che te miththAtva mehanIyanI sahacArI che. ane mukita prApta 5 jIvane mizra mohanIya je sattAmAM che te samati mehanIyanI sahacAriNI che. bannenI mizra mahanIyamAM ATale taphAvata che. mithyAtva sahacAriNI mizra mihanIyamAMthI mizra samakita keI kALe thAya nahi e te sattAmAM mithyAtva mehanIyanI sAthe sadAkALa rahe. samiti sahacAriNI mizra mehanIya je che te koI vakhata mithyAtva mehanIya daLa moLAM paDavAthI mitra samati thAya. ane temAMthI keI jIva samakita pAme ne mekSa paNa jAya, ane kaI jIva mizra samakita pAmI aMtarmuhUrta rahI pAcho paDI mithyAtvamAM jAya; paNa ardha pudgalamAM avazya mokSa jAya, ema zrI bhagavatIjI vagere sUtramAM kahela che. eTale samakti sahacAriNI mizra mehanIya mekSa prApta bhavya Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 jIvane che. ane mithyAtva sahacAriNI mizra mAhanIya saMsArastha bhaLyuM jIvane che. tene traNa kALamAM mekSa nathI. prazna 28 muM--A viSe sahelAithI samajAya tevA koi nyAya che,? uttara-hA, jI, sAMbhaLeA mizra meAhanIya viSe vizeSa samajItI samakti sahacAriNI mizra mAhanIya prabhAtanI saMdhyA tulya che, ane mithyAtva sahacAriNI mizra mahunIya sAMjanI saMdhyA tulya che. prabhAtanI saMdhyA upara sUrya nA uDDaya avazya hAya, ane sAMjanI sadhyA upara avazya aMdhakAraja prasare. e nyAye e prakAranA bhavya jIvanuM samajavu'. sUrya samAna te| samakti che banne vakhatanI saMdhyA samAna e prakAranAM mizra samakitavALA bhavya jIve che. temAM rAtrinA aMdhakAra samAna abhavya jIve che, jema rAtrimAM sUryAM nathI, tema abhavIne samita rUpI sUrya nathI. banne saMdhyAmAM sUya nathI paNa prabhAtanI saMdhyA vilaya thaye jaima sUryanA uddaya thAya tema mizra samakitavALA mekSa prApta bhavya jIvane samakti rUpI sUryanA avazya udaya thAya, ane saMsArastha bhavya jIva mizra mahAyavALA sajhanI sadhyA tulya prakAza thoDA vakhata rUpa koi vakhata kare paNa bhUmi te mithyAtva rUpa adhakAranIja che. ane mukita prApta thavA cAgya bhavya jIva te divasa samAna che. divasamAM jema sUryane AcchAdana karanArA vAdaLanAM daLa hoya che tema samakita rUpI sUryane AcchAdana karanAra mAhanIya kanAM daLa hoya che, te daLa khazyAthI jema hajAra kiraNe jAjavalyamAna mahA tejasvI surya prakAza kare che tema samita rUpI sUrya prakAzita thAya che. jyAM samakita tyAM kevaLa avazya hoya che. moTA khAsIyAnA yaMtramAM samuce kevaLamAM 11 guNasthAna kahyAM che, temAM 4thA guDANAthI gaNanA karI che. e apekSAe jyAM sattAmAM samakita hoya tyAM jJAnanA paryAMya paNa avazya hoya. siddhamAM jo kSAyaka samakita che te kevaLa jJAnane kevaLa dana ane tenA praryAya kahyuM che. ane cAritra nathI te cAritranA paryAya kahyA nathI. e nyAye-mukita prApta yeAgye bhavya jIvane-aThThAvIza prakRtti sattAmAM kahI te jIvane zrI samavAyAMgajI sUtramAM kahyA pramANe samakita mehanIya sattAmAM che te zrI bhagavatIjI sUtramAM kahelA jJAna dana cAritranA paryAya Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 paNa sattAmAM che. ane jyAM samakti mehanI sattAmAM nathI tyAM jJAnadarzana (darzanamAM kevaLa darzana) ne cAritra paNa sattAmAM nathI. ema siddhAMta zAkSI Ape che. prazca 29 muM-mizra samakitane mATe saMsArastha bhavya jIvane sAMjhanI saMjhAne dAkhele Ape te je ke che te ThIka paNa AmAM sUryanuM mitvapaNuM rahetuM nathI te mithyAnAM sAthe mizrapaNuM kAyamanuM heya tenuM samaktinuM aMzarUpa mizrapaNuM devuM joIe te te viSe kaI dAkhalo ApI samajAvaze ? uttara-sAMbhaLe-ahiMyAM amAvAsyAnAM aMdhArArUpa te abhavI che, paDave ne divase caMdranI eka kaLA khullI hoya te rU5 saMsArastha bhavya jIvanuM mizra samati levuM, mizra bhAga De aMza mAtra caMdrodayane dekhAvamAM na Ave tevuM ane aMdhakArane vizeSa bhAga hovAthI mithyAtva sahacAriNI mizra mehanIya prakAzamAM kadi na Ave tevI kaLAvALA jIva saMsArastha bhavya jIva levA. ane bIjanA caMdrathI punamanA caMdra tulya samati mehanIya ane mizra mehanIyanI sattAvALA mukti prApta thavA yogya bhavya jIva levA. prazna 30 muM-ziSya-zrI bhagavatIjI sUtramAM khadhakane adhikAre sUtra pATha sarva jIvanA anaMtA jJAna, paryava, anaMtA darzana paryava, anaMtA cAritranA paryava ItyAdika kahela che te abhavIne paNa jJAna, darzana ne cAritranA paryava hovA joIe tenuM kema? uttara-prathama eka vAta dhyAnamAM rAkhavI ke sUtramAM jyAM jyAM adhikAra cAlyA che, jyAM jyAM gautamadike prazna pUchayA che, jyAM jyAM bhagavaMte uttara ApyA che tyAM tyAM bhavya jIvane ja uddezIne kahevAmAM Avela che. kAraNake bhavya jIvanI bahulatAne laIne abhavyane gauNatAmAM rAkhI bhavya jIvanIja adhikatA batAvI che, te paNa TIkAkAra ane bhAgya vALAMe ApaNI zaMkAonA samAdhAna mATe bannenuM svarUpa judA judA rUpamAM jema ghaTe tema jaNAvatA gayA che. ane keTalIka bAbata ApaNe samadaSTithI joIzuM te sUtra ApaNane tarataja khulAse karI Apaze te jyAre ke "matajaka mUkI parI" pitAne mamatvajakaka--haThavA, para mUke- alaga kare che, ane sUtra para zraddhA hoya te tarataja kharI bAbata samajavAmAM AvI jAya ahiMyAM leka bhASA upara ke anya zAstronA 31 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 eka dezI purAvA upara athavA ekAMtavAda upara dRSTi rAkhavAnI nathI. paNa anekAMta evA sUtra vacana ane tenAM rahasya upara AdhAra rAkhe te sahelAithI tamAma bAbata samajavAmAM AvI jAya. have je prazna mUkavAmAM AvyuM che ke-sa jInA jJAnAdikanA anatA anaMtA pava che ema zrI bhagavatIjI sUtramAM jaNAve che. te te vAta bhagavatIjI sUtramAM che kharI paNa sarva jIva mATe nathI; paNa eka jIva mATe kahela che. prazna 31 mu----te viSe zrI bhagavatIjI sUtramAM zI rIte kahyu che te mULapAThathI jaSNuAvaze ? uttara-zrI bhagavatIjI sUtranAM zataka Aje uddeze 19 khadhakajInA adhikAre, khadhakajI pratye bhagavata mahAvIre jIvanA cAra bheda dravya, kSetra, kALa ne bhAvanA jaNAvatAM vaDAM tenIne dravya thakI eka jIva, kSetra thakI asa`khyAta pradezamaya asaMkhyAta pradeza avagAhana, kALa thakI sa kALa, ane bhAva thakI nIce pramANe mULa pATha bhAvaNaM jIve anaMtA nANapajjavA, anaMtA daMsaNapajjavA, anaMtA caritapajjavA, anaMtA guruyalahuyapajjavA, arNatA aguruyala huyapajjavA / natthi puNa ne aMte, bhAjIvALA chApela bhagavatIjI pAne 157-158 me TIkAmAM kahyu che ke nApajjavaMti || jJAnaparyAyA jJAnavizeSA buddhikRtA vA vibhAgaparicchedA anantAgurulaghuparyAyA audArikAdi zarirANyAzritya itaretu kArmmaNAdi dravyANi jIvasvarUpaMcAzrityeti // bhASA-bhAvathI, jIvane anaMtA jJAnanA paryAya, anaMtA darzananA paryAya; anatA cAritranA paryAya, ane'tA gurU laghu paryAya audvArikAdi zarIra AzrayIne, anaMtA agurU laghu paryAya te anaMtA kArpaNa dravya athavA jIva svarUpa AzrIne nahi vaLI tene aMta etAvatA teDunA aMta che nahi. // ahiMyAM te samuccAya jIva AzrI ekaja jIvanI pAse upara kahyA pramANe paryAya kahela che. tA lokamAM bhavya jIvanI rAzI vadhAre che. anaMtA bhavya jIve eka abhavya jIva ghauMmAM kAMkarAnI mAphaka kai gaNanAmAM Ave ? Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 mATe bhabdha jIvanAja jJAnadarzana cAritranA pava kahyA hoya ema jaNAya che. prazna 32 muM--te pachI abhavya jIva pAse upara kahelI jJAnAdikanI paryAya zAmATe na haiAya ? te paNa jIva che ne mULapAThamAM jIvanI paryAya kahI che te anatA jJAna, darzana, cAritranA paryAya abhavya jIvane paNa hAya ema keTalAkanuM kahevuM che tenu` kema ? uttara --TIkAkAra ema jaNAve che ke jJAnanI paryAyane mATe buddhie karIne vibhAga pariccheda karavA eTale jIvanA saMbaMdhe jJAnanA paryAya mATe jene jyAM ghaTe tyAM tenI paryAya levI. eka jIvane samuccaya jJAnadarzana cAritranA paryAya kahyA te bhavya jIva AzrI ane jo sarva jIva AzrI kahyA hAta te pAMca jJAna ane traNa ajJAna kahyAM hAta. paNa samuccaya pADa jJAna saMbaMdhI heAvAthI bhavya ke abhavyane je je jJAna lAbhatAM hAya tenI paryAya te pramANe gaNavI. prazna 33 su--` jIva AzrI jJAna saMbaMdhe zu kahyu che? te sUtra pAThathI jaNAvaze ? uttara--zrI ThANAMgajI sUtranA ThANe 8 me-khAjIvALA chApela pAne para0 me kahyu` che ke avidyA savvajIvA paNattA taM jahA AbhiNibohiya nANI jAva kevala nANI mahaannANI suyaannANI vibhaMganANI. bhASAH--ATha prakAre sarva jIva kahyA te kahe che. matijJAnI 1, yAvat kevaLanANIpa, mati ajJAnI 6, zruta ajJAnI 7, vibhagajJAnI 8. ahiMyAM sarva jIva kahyA temAM bhavI abhavI ne siddhanA jIva maLI tamAmanA samAveza thayeA. temAM pAMca jJAna ne traNa ajJAna kahyAM te kAMI badhe ThekANe ADe khela lAgu thAya nahi paNu upara kahela traNa traNa sthAnamAM je ela ghaTe te lAgu karavA. te e rIte ke-bhavya jIvamAM pAMca jJAna ane traNa ajJAna AThe ela lAbhe e ADenI bhajanA, abhavya jIvamAM jJAna pAMca mAMheluM eke nahi ane ajJAna traNamAM enI mati ajJAna ne zruta ajJAnanI niyamA ane vibhaganI bhajanA. have siddhamAM eka kevaLajJAnanI niyamA. prazna 34 muM--zrI bhagavatIjImAM bIjA zatake jIvane samuccaye jJAnanA patra kahyA tema jJAna zabdamAM ajJAnane samAveza thAya evu Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 keI sUtramAM kahyuM che? je jJAnamAM ajJAnane samAveza thAya te abhavIne ajJAnanA paryava lAgu thAya. uttara-zrI pannavaNAjInA upagapadamAM be prakAranA uga kahyA che. eka sAkAra upaga ne bIjo maNakAra upayoga. sAkAra upaga te jJAnane upaga, ane maNakAra upaga te darzanane upaga. have jJAna upaganA ATha bela te pAMca jJAna ne traNa ajJAna ane darzana upaganA cAra bela te cAra darzana. be upaganA bAra bela kahyA che, temAM ATha jJAnanA khullI rIte kahyA che. A saMbaMdhe vizeSa samajutI AgaLa para jaNAvavAmAM Avaze. je pramANe jJAna ajJAna vagere sUtramAM kahyA che te pramANe tenA paryAyanI vahecaNa karI levI eTale zrI bhagavatIjI sUtramAM kahyA pramANe jJAnanA paryava pAca mAMhenA abhAvamAM ekanA na lAbhe. traNa ajJAnanA paryava lAbha. bhavyamAM Ane paryava lAbha ane siddhamAM eka kevaLa jJAnanA paryava lAbha. prazna 35 muM--darzananA anaMtA paryava kahyA te zI rIte ? uttara-zrI ThANAMga sUtranA ThANe 8 me-bAbuvALA chApela pAne 491 me ATha prakAranAM darzana kahyA che. samyak darzana 1, mithyA darzana 2, samA mithyA darzana 3, cakSudarzana yAvata kevaLa darzana 7, ane svama darzane 8. e ATha prakAranAM darzanamAM--bhavya jIvamAM ATha darzana lAbhe, abhavya jIvamAM traNa darzana na lAbhe. samyaka darzana 1, sabhA mithyAdarzana 2, ane kevaLa darzana 3, e traNa darzana vArja pAMca darzana lAbhe. ane bhavya abhavya ( siddha) mAM samyaka darzana 1 ane kevaLa darzana ra e beja darzana lAbhe. have darzananA paryava AchI paNa jemAM je bela lAbhe tenAM paryava levA. bhavyamAM ATha darzananA paryava heya, abhavyamAM samyak darzana 1, samA mithyA darzana 2, ane kevaLa darzananA paryava na hoya, bAkInA mithyA darzanAdi pAMca darzananA paryava lAbhe, ane siddhamAM samyaka darzana ane kevaLa darzane paryava heya e pramANe darzananA paryava samajavA. prazna 36 muM-jIvane cAritranA anaMtA paryava kahyA te adbhavI. cAritranA ArAdhika thaI navaraiveyaka sudhI jAya che. e apekSAe cAritranA paryava hovA joIe. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-ahiMyAM prathama ApaNe eTaluM jANavuM joIe ke-pUrvokta kahyA pramANe abhavI ne samyaka jJAna, samyaka darzana nathI te cAritra hoya ke kema? te saMbaMdhI sUtra ze khulAse Ape che te paNa khAsa karIne jANavuM joIe. prazna 37 muM-cokakhuM cAritra pALyA vinA navayake jAya nahi, cAritrane ArAdhaka hoya teja narasaiveyake jAya ema jyAre sUtra pharamAve che ane abhavInI gati paNa navaraiveyaka sudhI kahI che te pachI temAM cAritra che ke nahi ? e savAla uTheja zAne? uttara-te viSe ghaNuM laMbANavALuM lakhANa che paNa hAla te TuMkAja zabdathI jaNAvavAnI jarUra che. te paNa sUtra pAThathI sahelAIthI samajI zakAya tevI rIte zrI uttarAdhyayanacha sUtranA 28 mA adhyayananI gAthA 29 mI temAM zuM jaNAve che te sAMbhaLa nasthi carittaM samattavihuNaM, dasaNeNa ubhayavvaM samatta carittAI, jugavaM punya ca samattaM // 29 // bhAvArtha-samyakatva vinA cAritra nathI, samyaktvathI ja cAritra prApta thAya che athavA samakita hoya te paNa cAritra hoya ane na paNa hoya eTale samyakatvamAM cAritranI bhajana che. samakita ane cAritra bane hoya temAM paheluM samakita hoya. have vicAre ke-abhavIne samakita te cheja nahi te pachI cAritra te hoyaja kyAMthI ? uparano pATha cekanuM jaNAve che ke samakita vinA cAritra hoyaja nahi. prazna 38 muM-te pachI abhavI naveyaka sudhI jAya che ane cAritrane ArAdhaka hoya teja jAya che, tenA mATe zuM samajavuM ? uttara-tene mATe zrI bhagavatIjI sUtranA zataka 1 le uddeze bIje cauda belanI utpattinI pRchA cAlI che temAM pahelA ja bolamAM mULapATha tathA TIkA tathA bhASAmAM bAbuvALA chApela pAne 58 me tathA 59 me kahyuM che ke - asaMjaya bhaviyadanya devANaM jahaNeNaM bhavaNa yAsIsa ukoseNaM uvarimageveja esu. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 atha TIkA - || asaMjaya bhaviya dRvva devANaMti // iha prajJApanA TIkA likhyate, asaMyatAzcaraNapariNAma zUnyA bhavyAdevatvayogyA, ataeva dravyadevAH samAsazcevaM, asaMyatazca te bhavyadravya devAzceti asaMyata devA stavaite asaMyata samyagdRSTayaH kilatveke, yataH kiloktaM-aNuvaya mahadhvae hi ya bAlatavo kAma nijarAeya / devAuyaM vibaMdhai sammaThiIya jo jIvo // 1 // etaccAyukta, yatomISAmutkRSTata uparima graiveyake dhUpapAta uktaH, samyagadRSTInAM tu dezaviratAnAmapina tatrAsau vidyate, dezavirata zrAvakANAmacyutA dRhuM magamanAt, nApyete nihavA steSA mihaiva bhedenAbhidhAnAt, tasmAnmithyAdRSTayaevA'bhavyA bhavyA vA; asaMyata bhavyadevAH zramaNaguNadhAriNo nisvilasAmA cArayanuSTAnamuktA dravyaliGga dhAriNo gRhyante, tehyakhila kevalakriyA prabhAvataevoparimoveyakeSatpadyantaiti asaMyatAzcate satyappanuSTAne cAritra pariNAma zUnyatvAt nanu kathaMte bhavyA; bhavyA vA zramaNaguNadhAriNo mavantI ? tyatrocyate, teSAMhi mahAmithyAdarzana moha prAdurbhAve satyapi cakravarti prabhRtyaneka bhUpati prabara pUjA satkAra sanmAna dAnAt sAdhUn samavalokyatadartha pravrajyA kriyAkalApAnuSTAnamprati zraddhA jAyate, tattazca yathokta kriyAkAriNa iti. bhASA-ahabhaMte asaMjaya bhaviya dravya devANaM / artha he bhagavana! cAritrApariNAma thakI zUnya mithyASTi bhavya athavA abhavya niHkevaLa kiyAnA karaNahAra dravya liMgadhArI grahavA + + (te kyAM upaje ?) zrI bhagavaMta kahe che he gautama? asaMyati bhavika dravya devane jadhanya thakI bhavanapatine viSe upaje ko, utkRSTa thakI upasile raiveyake eTale navame veke upaje. ahiyAM te abhavIne cakakhA mithyASTi, dravya liMgadhArI, cAritra pariNAma thakI zunya, mahA mithyAdarzana mATe sahita, tenI pravajya, kriyA kalApa, anuSThAna nikevaLa kriyAne kAraNahAra dravya liMgadhArI kahyA. bhavya ane abhavyanI rUddhisUtranA AdhAre tadana judIja jaNAya che. te apekSAe zrI bhagavatIjI sUtramAM kahelA jJAna, darzana cAritrane paryava pAMca jJAnanI apekSAe bhavya jIvanA kare ane sAkAra maNakAra upagamAM kahelA ATha jJAnanI apekSAe bhavya abhavya banA Thare eTale jJAnane paryava bhavyane lAgu thAya, ane abhavyane ajJAnanA paryava lAgu thAya tyartha : Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 prazna 39 muM-koI ThekANe jJAna ane ajJAnanA paryava judA pADyA che? je ajJAnane paryava judA na hoya te zrI bhagavatIjImAM bIjA zatake samucce jJAnanA paryava kahyA che temAM ajJAnanA paryava samAI jAya ane je ajJAnanA paryava judA paDe te abhavyane bhAge paNa judo paDe. mATe paryava saMbaMdhI jJAna, ajJAnane sUtrathI ceka khulAse hovuM joIe. uttara-sAMbhaLo-zrI bhagavatIjI sUtranA zataka 8 me udeze bIje, bAbuvALA chApela pAne 593 me sUtrapATha-- eesiNaM bhaMte ? AbhiNi bohiya nANa pajjavANaM suyanANa panjavANaM, uhinANapajjavANaM, bhaNapajjavanANa pajjavANaM, kevalanANapajjavANaya kayare kayare jAva visesAhiyA vA ? goyamA ? savvatthovA maNanANapaunavA, uhinANapajjavAaNaMtaguNA, suyanANapajjavA aNaMtaguNA, AbhiNibohiyanANapajjavA aNaMtaguNA kevalanANapajjavA aNaMtaguNA // bhASA--have paryAya alpa bahurta kahe che. prasimilyA e e neNuM vAkayAlaMkAre, he bhagavan! Abhini bedhika jJAna (matijJAna) paryAyane, tathA zrutajJAna paryAya, tathA avadhijJAna paryAyane, tathA mana:paryava jJAna paryAyane, tathA kevalajJAna paryAyane (e pAMcamAM) kuNA kuNa thakI cheDA have ? iti. prazna-uttara-he gautama ! Iha pitAnA paryAyanI apekSAe a5 bahu jANa. paNa paraparyAyanI apekSAe saghaLIne tulyapaNA mATe jANe ihAM sarvathI thoDA mana paryavanA paryAya tene mane mAtra viSayapaNA thakI, tethI avadhi jJAnanA paryAya ananta guNa, mana:paryava jJAna apekSAe avadhi jJAnane dravya paryAya thakI anaMta guNo viSaya mATe 2, tethI kRtajJAna paryAya ananta guNa ene rUpI arUpI dravya viSaya paNe karI anataguNa viSayapaNA mATe 3, tethI AbhiNi behiyajJAna (matijJAna) paryAya anantaguNa ene kahyA aNakahyA vyAdi viSayapaNe karI anantaguNa viSayapaNA mATe 4, tethI kevaLajJAna paryAya ananta guNA sarva dravya paryAya viSayapaNA mATe pa - svaparyAya ane paraparyAya viSe vistArathI jaNavAne mATe juo bAbuvALuM chApela bhagavatIjInA pAne 1070 meM temAM vistArathI jaNAvyuM che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 kevaLajJAnanA paryAya mATe chevaTa TIkAmAM kahyuM che ke - matyajJAnApekSayA sphUTataramiti, tato pi kevalajJAnaparyavA anantaguNAH sarvAdA bhAvinAM samasta dravyaparyAyANA mananya sAdhAraNAvabhAsenAvabhAsanAditi // prazna muM--pAMca jJAnanA paryAya kahyA tema traNa ajJAnanA paryAya judA judA kahyA che. ? heya te batAve ? uttara-eja cAlatA adhikAre bhAgyamAM kahyuM che ke-have traNa ajJAnanA paryAyane a5 bahuta kahe che. eesiNaM bhaMte ? maiaNANapajjavANaM suyaaNANavibhaMganANapajjavANaya kayarekayare jAva visesAhiyA vA goyamA? savayovA vibhaMganANapajjavA, suyaaNANapajjavA aNaMtaguNA, maiaNANapajjavA aNaMtaguNA. mANA-paNi mate, e ehune he bhagavana? mati ajJAna paryAyane zrata ajJAna paryAyane, vibhaMga jJAnaparyAyane ca punaH kuNA kuNa thakI cheDA have, ghaNA have, barAbara have, vizeSAdhika have? iti prazna--uttara--che gautama? sarvathI ceDA vibhaMga jJAnanA paryAya (anaMtAyakanA sAtamI pRthivitAI jANe teDa bhaNI, tethI zruta ajJAnanA paryAya anaMta guNA, (ehanI bhAvanA mizra apakahaye--mizra apatyA bedhamAM A pramANe che ke-zruta ajJAnane zruta jJAnanI pare edhe karI samasta mUrNa amUrta dravya sarva paryAya viSayapaNe karI avadhijJAna apekSAe anaMta guNa viSaya paNA mATe) tethI, mati ajJAna paryAya anaMta guNA. (ehanI bhAvanA paNa mizra alpa bahutvathI jANavI-mizra a95 bahutvamAM kahyuM che ke- mati ajJAna paryAya anaMtaguNa zrutajJAna kahyA vastu viSe paNi pravarte mATe.) A pramANe sUtrapAThe jJAna ane ajJAnanA paryAya tadana judAja kahyA che. te pramANe zrI bhagavatIjI sUtramAM baMdhakane adhikAra nathI tyAM te ekalA jJAnanAja paryava kahyA che te uparathI keTalAkanuM ema mAnavuM thAya che ke te bhavya jIvanA ja samajAya che. ane je jJAnane sAkAre pagamAM gaNe te ATha jJAnanI apekSAe traNa ajJAnane temAM samAveza thAya te bhavya ane abhivya baMnenA paryAya lAgu paDe kharA. ane bhavya abhavyanI jJAna ajJAnanI sthiti mATe judA ja bheda jaNAvavAmAM AvyA che ? Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 prazna 41 muM--bhavya abhavyanA jJAna ajJAnanI sthiti mATe sUtramAM ze khulAze che te jaNAvaze ? uttara-bhagavatIjI sUtramAM zataka 8 me uddeze bIje bAbuvALA chApela pAne 589 tathA 90 me pAMca jJAna ane traNa ajJAnanI sthiti kahI che temAM mati ajJAna ane zruta ajJAna mATe TIkAmAM kahyuM che ke - arrLI nAgapALa, gugaLarrLaoires? nAnA? gALI maiabhANI suyaannANI ya tivihe paNate taMjahA aNAie vA apajjavasie (abhavyAnAM) 1 aNAie vA sapajjavasie (bhavyAnAM) 2 sAie vA sapajjavasie (pratipatitasamyAdarzanAnAM) 3. zrI pannavaNAjI sUtranA 18 mA pade paNa e adhikAra TIkAmAM che. bhASA-aNuNa maIaNuNI suyANIzuM pucho ? geyamAM ajANI maIaNIya suyaannANIya tivihe paM. ta. anAdi anaMta e bhAMge abhavyane have 1 anAdi sAnta bhAge bhavyane have 2sAdI sAnta e bhAMge samyakata paDivaryAne have 3. ATalA dAkhala bhavya ane abhivyamAM jJAna ane jJAnanA paryamAM taphAvata kahyo, bhavyamAM jJAna ane ajJAna sattAmAM ane pragaTapaNe banne kahyAM che te apekSAe bannenI paryAya bhavyamAM lAbhe. ane abhavyamAM te ekaluM ajJAna ja kahela che ane paryAya paNa ajJAnanAja kahyA che te pachI kevaLajJAna ke kevaLa jJAnanA paryAva hoyaja kayAMthI? zrI bhagavatI sUtramAM baMdhakanA adhikAre siddhane anaMtA nANapajavA-anaMtA daMzaNu pajavA kahyA che te siddhamAM kevaLajJAnane kevaLadarzana che. tema ja abhavyamAM jJAna darzananA paryava lAgu karIe te sUtranA nyAya pramANe mati kRta ajJAna ane visaMganI apekSAe avadhi darzana e rUpa jJAna darzananA anaMtA paryAya kahyA che te lAgu thAya. prazna kara muM-kadApi koI leka rUDhIe yA koI graMthAdikanA AdhAre sarva jIva sarakhA che. sarva jIvanI pAse anaMtA anaMtA jJAnadarzananA paryava rahyA che, ema kahI sarva jIvane siddha samAna mAne te vAta ke apekSAe maLe kharI ke kema ? uttara-keI apekSAe na maLe, ane keI apekSAe sarva jIvanuM sarakhApaNuM che ema kahI zakAya. 32 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 prazna 43 mu--kai apekSAe sarva jIvanu sarakhApaNuM manAya ? te nyAya yukata jaNAvaze ? uttara--asaMkhyAta pradezamaya jIvadravya (dravyaAtmA ) sajIvanA sarakhA che. te dravya AtmA kevaLa svarUpI che ema kahI zakAya. kevaLa nAma sa'pUrNa', kevaLa nAma kevaLajJAna, kevaLa nAma niHkevaLa-ekaja svarUpa. ema kevaLanA traNa bheda thAya che. te dravya AtmA tamAma jIvanA pahele ne trIje bhAMge sarakhA che, bIjo bhAMgA dravya AtmAnI RddhinA che. prazna 44 su''----koi ema kahe ke-e traNe bhAMge tamAma jIva heya ema kahevAne ze! vAMdhA che? Rddhie tamAma jIva sarakhA che. uttara----jo Rddhie tamAma jIva sarakhA haiyatA siddhane kevaLa jJAnane kevaLa darzana kahyAM che te pramANe abhavya jIvane nahi kahetAM mAtra ajJAnaja kahela che, tenuM zu kAraNa ? mATe vicAro ke sava jIvanA dravya AtmA sarakhA che, tamAmanA asaMkhyAtA pradeza paNa sarakhA che. ane RddhimAM taphAvata che. mATe traNa bheda sarvAM jIvanI vaheMcaNu thatAM bhavyajIva abhavya jIva ane siddhanA jIva ema traNa bheda anaMta jJAnI purUSa pADayA te sUtramAM dAkhala thayA, mATe traNe bhedanA jIvamAM jJAna ajJAnanA pA paNa bhinna bhinna rIte jyAM jene ghaTe tyAM sUtradvArA samajAvyA che. ahiMyAM eka rahasya rahela che ke-te samadRSTithI zreAtAjanAe samajavAnA che. prazna 45 muM-e rahasya zuM che te te jaNAve ? uttara---sAMbhaLe,--bhagavatIjInA zataka 3 je-udeze pahele tAmalI tApasa chaThanA pAraNAnA karanAra sUtramAM jenI praNAma pravAM kahI che. sADa hajAra varSa sudhI chaThane pAraNe ekavIza vAra rAdhelA cAkhAne pANImAM eLI ravinAnA cAkhAnA kucAnuM pAraNuM karI tenA upara cha tapa karatAM jIdagIne te pAdoSagamana suthArA karI sUtA tyAMsudhI baLatapasvI kahIne sUtramAM lAvyA che tenuM zuM kAraNa ? te jANavu joie. prazna 46 muM--tyAre koi kahe ke-tenu kAraNa ema hevu joie ke-tenI karaNI mithyAtvanA gharanI hatI, kAcA pANIthI cAkhA dhAtA, nadInA pANImAM snAna karatA vagere keTalIka kriyA mithyAtvanI karaNIne anusaratI hevAne lIdhe tene khALatapasvI kahyo hoya ema jaNAya che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 uttara-evI kriyA te jaina vargamAM saMsArI jIve ghaNAe kare che tene zuM mithyAtvI mAnI laIzuM ? pitApitAnA abhiprAya pramANe kriyA kare temAM daSTine saMbaMdha nathI. daSTi te aMtara bhAvanI che. bALa tapasvI kahevAnuM kAraNa aMtaranI zraddhA upara che. tenI aMtargata zraddhA evI che ke-tamAma AtmA ziva svarUpI che, tamAmane AtmA sarakhe che, badhA Izvara rUpa che, badhAmAM IzvaranI sattA che. arthAt sattAe tamAma AtmA sarakhA che, temAM koI bheda bhAva cheja nahi. evI dRSTithI te tamAmane praNAma karate, dharatIe cAlatA zvAna pramukhane ane AkAzamAM uDatA kAgaDA pramukhane athavA manuSyAdika je sanmukha maLe-tene arthAt uMcA nIcA ke dharatI para je daSTIe paDe tene namaskAra kare ane ema mAne ke mAre ne tamAre tamAmane AtmA sarakhe che. A daSTine laIne tene bALa tapasvI kahyo hoya ema jaNAya che. - je mahAvIranI zraddhA e prakAranI hoya te temanA anuyAyIo kema tamAmane namaskAra karatA nathI? are ! keTalAka sAdhu AryA ke zrAvaka pitAnI mAnyatAthI virUddha hoya te page paNa lAgatA nathI, ulaTA vimukha vadana karI cAlyA jAya che te teNe zuM AtmA sarakhe nathI mAne ? mahAvIre te jJAna kema ApyuM nathI ke sarvane AtmA sarakhe che; mATe keIthI akkaDAI rAkhavI nahi. jaina ho ke anya ho, manuSya che ke deva ha, pazu he ke pakSI ho, narkanA jIva che ke svarganA jIva ho, tyAgI ho ke bhegI he, siddha che ke saMsArI ho, bhavya che ke abhavya he, tamAmanA jIva siddha svarUpI che mATe tamAma namaskAra karavA gya che. ema kaI sUtramAM jovAmAM AvatuM nathI, mATe tAmalI tApasanI mAnyatA ajJAnapaNAnI sUtra dvArA jaNAvI che. prazna 47 muM - jaina dharmamAM upara kahelI mAnyatAvALA jovAmAM Ave che tene zuM jena dharmane zAstranuM jJAna nahi hoya ? uttara-jo jaina dharmanA zAstranuM pUratuM jJAna hoya te te AtmAnA svarUpane samajI zake paNa anya matanAM zAstro yA graMtho ke lekarUdInI bhASA upara vadhAre AdhAra hoya tevAone AtmA bhramita banI ulaTA sUtrathI virUddha banatA joIe chIe. kadApi ke jaina zAstrane zraddhALu hoya paNa keTalIka bAbatanA aNapaNAne laIne lekarUDhInI bhASA pramANe pitAnA vicArane majabuta karI huM kahuM chuM teja kharUM che evI pakaDa paNa thAya che ke jethI sUkata kharI bAbatane prakAza thaI zakatuM nathI. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 prazna 48 muM-koI ema kahe ke-sarva jIvanI pAse AtmAnI anaMta zakti rahelI che mATe sarva jIva pAse anaMta kevaLa jJAnane kevaLa darzana hevuM joIe. te abhavIne paNa sattAmAM kevaLa jJAnane kevaLa darzana avazya hoya tenuM kema ? uttara-sarva jIvanA saMbaMdhamAM je je addhi sUtra dvArA kahevAmAM AvI che te pragaTapaNe bhavya jIvane uddezIne ja saMbhave che, ane abhavya saMbaMdhInI bAbatamAM kaI kaI ThekANe judo bhAga pADavAmAM Avyo che, paNa samuce belamAM bhavya jIvanI bahulatAne laIne abhavya jIvane gauNatAmAM rAkhI keTalAka bele bhavya jIvanA AgevAnapaNAne laIne sUtrakAre samace bele ne pragaTa karyA che. dAkhalA tarIke zALadhAnane (trIhine) eka kahAra bhole che, te zALI-trI paMkhaDI uMcI kadanA cokhAnI vakhaNAtI chatAM temAM gauNatAe kaI kaI kadane kaNa, cokhA vinAne aMdara hoya che, temAM bIja rUpe paNa cekhe hete nathI eTale temAM bIjaka cheja nahi. dekhAvamAM hi jevIja vrIhi hoya, te rUpa abhavI ane cokhArUpa bIjaka sahita je vrIhi che te rUpa bhavya jIva samajavA. - je sattAmAM abhavIne kevaLa jJAnane kevaLa darzana hoya te tenA bIjakarUpa samyaktva avazya sattAmAM hovuM joIe jyAM sattAmAM samakti tyAM sattAmAM kevaLajJAna ane jyAM sattAmAM kevaLa jJAna tyAM sattAmAM samakti avazya hoya. samakti vinA kevaLa jJAna ane kevaLa jJAna vinA samakti hoya nahi. eTale sattAmAM samakita hoya ane kevaLajJAna na hoya tathA sattAmAM kevaLa jJAna hoya ne sattAmAM samakti na hoya e ke paNa jIva nIkaLe nahi, banne sahacArI che. kevaLa jJAnanuM bIja samakita che ane samakita e kevaLa jJAnanuM utpAdaka che. dAkhalA tarIke vaDanA bIjamAM vaDa samAyeluM che ane vaDa e bIja sahita che. tema samaktimAM kevaLa jJAna ane kevaLa darzana raheluM che, samakita prApta thayA pachI teja bhave athavA trIje bhave, athavA pannara bhave, chevaTa artha pudagaLe paNa kevaLa jJAna rUpa vRkSa pragaTa thAya. te je sattAmAM samaktirUpa bIjaka hoya te sattAmAM raheluM kevaLa pragaTe. mATe bIjaka vinA vRkSa nahi ane vRkSa vinA bIjaka nahi. sattAmAM bane Amana sAmAna che, ekanI nAstie bannenI nAsti, ekanI astie bannenuM astitva. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 bIje nyAya-kukaDI vinA iMDuM nahi, ane iMDA vinA kukaDI nahi, e siddhAMta anAdi siddha che. tema je jIvanI pAse sattAmAM kevaLajJAna ne kevaLadarzana heya te jIvane sattAmAM avazya saMkhyadarzana paNa hoya. eka heya ne eka na hoya e kaI jIva hoyaja nahi je hoya te sattAmAM banne hoya, ane na hoya te sattAmAM banne na hoya. mATe bhavI ke abhavIne je sattAmAM samyakdarzana nathI te sattAmAM kevaLajJAna ne kevaLadarzana paNa nathI. je abhavIne sattAmAM kaI kevaLajJAna ne kevaLadarzana mAnatuM hoya te sattAmAM samyakdarzana avazya mAnavuM joIze. prazna 49 muM-tyAre kaI kahe ke-zrI samavAyaMga sUtramAM abhavIne be prakRtio samyaka mehanIya ane mizramehanIya heya nahi mATe abhavane samakti te traNe kALamAM pharaze nahi, ema te sau koI kabula kare tema che. ane zrI bhagavatIjI sUtra vagerenA keTalAka dAkhalAthI siddha thAya che paNa kevaLajJAna ane kevaLadarzana rUpa sarvane AtmA rahyo che mATe sattAmAM kevaLajJAna ane kevaLadarzana hoya ema keTalAkanuM mAnavuM che tenuM kema ? uttara-e prakAre mAnavuM sUtranA nyAye yukta nathI. sarva jIvana AtmA asaMkhyAta pradeza sarakhA che, akSarane ane tame bhAga zrata jJAnanI apekSAe sarva jIvane ughADo che te apekSAe paNa sarakhe che. sarva jIvanI anaMtI zakti kahevAmAM Ave che te paNa apekSAvAcI che. bhavya ane abhavya jIvanI kRddhimAM ane te taphAvata che, abhavya nigenuM zruta je hoya tethI nArakI, tici, manuSya ane devatAnuM zruta anaMta gaNuM adhika hoya, temaja abhavIne vibhaMga jJAna athavA kevaLa cariyAdi guNene laIne abhavInA AtmAnI anaMta zakti kahI zakAya temAM ladhyAdika guNone saMbhava nathI bhavya jIvanA AtmAnI anaMta zaktinA bheda paNa aneka che, nigadamAM rahelA bhavya jIva ane te sivAyanI bIjI gatimAM rahelA bhavya jIvonA kRta jJAnathI mAMDI traNa ajJAna ane pAMca jJAnanI aneka prakAranI labdhionI prAptinA chevaTa kevaLajJAna ne kevaLadarzana sudhImAM AtmAne zaktinA aneka vikalpa thAya che. mATe AtmAnI anaMtI zaktinA saMbaMdhamAM bhavya jIva ane abhavya jIva vacce anatuM aMtara che. prazna pa0 muM-tyAre kaI kahe ke-te pachI abhavIne kevaLa jJAnAvaraNIya kevaLa darzanAvaraNIya karmane baMdha kevI rIte hoI zake ? kAraNake Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 sattAmAM kevaLa jJAna kevaLa darzana nathI te| pachI AvaraNa zAnuM? AvaraNa te vastu mejIda hAya tAja gaNAya; mATe abhavIne kevaLa jJAna darzana sattAmAM hoya te AvaraNa paNa heya. te AvaraNathI tene pragaTa thavA de nahi ema traNe kALamAM banavA maMbhava, paNa jo sattAmAM vastu nathI te tenuM AvaraNa paNa hovu joie nahi. tenu kema? uttara--samaktinuM AvaraNa mithyAtva che ane mithyAtvane samakti bannenuM AvaraNa mehanIya che te abhavIne samakti sattAmAM nathI ane samaktinuM AvaraNa mithyAtva mAhanIya che tema abhavIne kevaLa jJAnane kevaLa dana sattAmAM nathI ane tenu' AvaraNa kevaLa jJAnAvaraNIya kevaLa danAvaraNIya e uparanA nyAye sa`bhave. kAraNake dareka jIvane sAta A karmInI vaNAM anaMtI anatI hAya mATe kamaje che te Atma zaktine dabAvanArAM pudgaLanAM daLa che te abhayane tejasa kANanA adha anAdi anaMta che, tenI sAthe A ukhAkama varajIne sAte karmanAM pudgaLanAM daLa te paNa anaMta kALa thayAM sAMkaLanAM kaDAMnI peThe sa'kalita thatAM AvatAM ochI vadhu sthitinA baMdha pramANe vAdaLanA daLanI peThe karma pudgaLanA daLanu AvaraNa ghaTatu vadhatuM thavAnA saMbhave tethI gatinu uMcA nIcApaNuM thAya che. tepaNa tejasakANu sAthenI lAgelI mULa prakRtine laine abhavInu abhavIpaNuM anAdi anatanI sthitinuM chUTeja nahi. prazna 51 muM-abhavIne kevaLa jJAnA varaNIya karma viSe zuM samajavu` ? uttara--temAM paNa aneka mata sabhave che. eka mata ema jaNAve che ke-abhavIne sattAmAM kevaLa jJAnane kevaLa duzana na hoya tepaNa kevaLa jJAnAvaraNIya ane kevaLa danAvaraNIyanuM AvaraNa thAya. dAkhalA tarIkedivasanA sUrya ne AvaraNa karanAra gADha vAdaLAnA daLanuM AvaraNa thavAthI jema sUryanA tejane dabAve che te te saMbhavIta che, te rUpa bhavya jIvanA kevaLa rUpI sUryane AvaraNa karanArA jJAnAvaraNIyAtika kamAMnA daLane mATe te vAMdho nathI. paraMtu abhavIne kevaLajJAnane kevaLadananA AvaraNane mATe abhavya rUpa rAtrimAM kevaLarUpa sU sattAmAM na hoya tepaNa divasanAM gADha vAdaLanA daLanI peThe jema rAtrimAM gADha vAdaLAnA jamAva thai rAtrinA prakAzane AvaraNa kare che, te nyAye abhavIne sattAmAM kevaLa jJAnarUpI sUrya nahi heAvA chatAM kevaLa jJAnAvaraNIyAdika karmAMnA gADhA daLa vaDe rAtrirUpa abhavyanA mati zruta aijJAnatathA te vaDe thatI mArgAnusArI Adi uttama karaNInuM AvaraNa kare che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 bIjo mata ema paNa jaNAve che ke-mithyAtvanI karaNImAM vi'ga jJAnane koi koi matavALA sa`pUrNa jJAna mAnI kevaLa jJAna TharAve che. ema zrI bhagavatIjI sUtramAM zivarAja RSinA adhikArathI jaNAI Ave che te te kevaLa jJAnane kevaLa darzanarUpa vibhaga jJAnane kevaLa jJAnAvaraNIyAki karmInA daLanuM AvaraNa thayelu' te mithyA bhAvanu' mAnela' athavA abhavIne sattAmAM rahelu' viMga jJAnarUpa kevaLa jJAnane kevaLa darzananuM AvaraNa kare eTale te pragaTa thavA de nahi. paNa vItarAga praNIta kevaLa jJAna darzana abhavIne sUtranA nyAye heAvA sa'bhava nathI. sarva jIva kevaLa svarUpe sarakhA che e eka jAtanI duniyAnI lAvaNI che, athavA te jIvanu caitanya svarUpa asaMkhyAta pradezamaya dravyAtmA ityAdika keTalAMka kAraNA bhavya abhavyanA sarakhApaNAnA laine sarvAM AtmA kevaLa svarUpI mAnela che paratu vItarAga praNIta-zruta AkhyAta dharmAMnI kahelI seALa kaLAmAMnI bhavIne kahelI kevaLa jJAna darzanarUpa kaLA abhavIne hAya nahi. tenuM kAraNa, kevaLa jJAna darzananuM bIjaka samyak jJAna darzana alavIne mULa sattAmAM cheja nahi. ' mULA nAsti kutaHzAkhA ' mULa nahi te vRkSa ke zAkhA hoyaja kayAMthI ? bIja nahi te vRkSanI unnatti kayAMthI hAya ? mATe kevaLa jJAnane kevaLa darzananuM mULa bIjaka samyaklR jJAnane samyak dana che. te na hoya te kevaLa jJAnAdi naja hAya ema zrI uttarAdhyayanajI sUtranA 28 mA. adhyayanamAM jaNAve che ke-samakita vinA jJAna nahi, jJAna vinA cAritranA guNa nahi, cAritranA guNa vinA mekSa nahi, eTale jIvana mukta nahi. arthAt kevaLa nahi-kathI mukAvApaNuM' nahi ane mokSa vinA nirvANa nahi. te abhavIne samakitarUpa khIjaka nathI. ema jo sUtra sAkSI ApatuM hoya to ApaNe avazya kakhula karavu paDaze. prazna para muM--zrI ThANAMgajI sUtramAM paheluM ja ThANu ma'DAtA pahelAja khelamAM 4 me AyA '' ekaja AtmA kahela che. e uparathI siddha ane te sivAyanA bIjA tamAma jIvAne AtmA sarakhA hare che, tenuM kema ? uttara-e vAta ThIka che. siddhanA dravyAtmA ane sarva jIvane dravyAtmA ekaja svarUpI che. sarakhA che, tamAmanA asaMkhyAtA pradeza paNa sarakhAja che. eTale asa`khyAta pradezamaya dravyAtmA tamAma jIvanA sarakhA che te sarakhAipaNAne laine zrI ThANAMyagajI sUtramAM maMDAtA pahelAja ele Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 sa'graha nayanI apekSAe ' I gayA ? ekaja AtmA-ekaja jIva che. eTale lekamAM rahelA tamAma jIvane ekaja bheda kahyo, tamAma jIva cetanA lakSaNe sarakhA che. tamAma jIva tamAma AtmA asa`khyAta pradeza rUpa dravyAtmA e sarakhA che, ekaja svarUpI che eTale tamAma jIvanuM sarakhuM svarUpa che. A apekSAe kadApi kai siddha samAna tamAma AtmA che ema mAnatuM hoya te tema mAnavAne jarA paNa vAMdhA nathI. A drazyaAtmAne kaiM kevaLa svarUpe sarva AtmA sarakhA che ema mAnI sarvAtmA kevaLa jJAnamaya che. jema ege AyA tema aMge nANe ThANAMgajI sUtramAM paNa kahela che te uparathI kAi AtmA eja jJAna che eTale AtmA kaheA ke jJAna kaheA eTale AtmA eja kevaLa jJAna ema sagraha nayanI apekSAe kahI zakAya. paraMtu vyavahAra nayanI apekSAe sUtramAM aneka bheda jaNAvyA che jema ege AyA tathA aMge nANuM kahI jIvane ane jJAnane eka bheda jaNAvye temaja teja sUtramAM bIje ThANe jIvanA e bheda kahyA je siddha ne saMsArI. ema trIje ThANe bhavya abhavyane siddhanA jIva ema traNa bheda paNa kahI batAvyA. ema bhedAna bheda karatAM jIvanA aneka bheda, aneka bhAMgA, aneka svarUpa, aneka prakAra, aneka Rddhie karI sahita dareka AtmA judA judA paNa kahyA che. siddhane akamAM kahyA che ane bAkInA tamAma jIvane sakamAM kahyA che. siddhanA dravyaAtmAnA ekaja bheda che ane sakamAM jIvanA aneka bheda che. karmAzrita jIvanA aneka bheda che tema tenI RddhimAM paNa aneka tAratamyatA rahI che. te AgaLa pAchaLanA lakhANa uparathI jaNAI Avaze. have jema AtmAnA eka bheda ane aneka bheda jaNAvyA tema jJAnanA paNa egenANe kahI jJAna zabde ekaja bheTa sAkAra payoga te nAna upayegane sUtramAM eka bheda kahI tenA paNa aneka bheda eTale jJAnanA ADa bheda paNa kahyA che. ema dareka vastunA jIvane AzrIne jJAnAdika RddhimAM paNa aneka bheda kahyA che te sUtra jJAnathI samajavAmAM Ave che, ekAMta pakSe nahi jAtAM anekAMta evA sUtranA AdhAre dareka jIvanA bhedAnabheda samajI nizcaya ane vyavahAranuM svarUpa jANI jyAM nizcayanI jarUra hoya tyAM nizceno vicAra karavA ane jayAM vyavahAranI jarUra hoya tyAM vyavahArane baLavAna karavA, e jaina siddhAMtanI zailI che. mATe prazna 13 mu--nizcaya vyavahAra athavA ekAMta anekAMta athavA syAdavAda vagerenu svarUpa zI rIte che te jaNAvaze Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 uttara--tata saMbaMdhI AgaLa upara lakhANa samajutIpUrvaka jaNAvavAmAM Avaze. paraMtu ahiMyAM te ApaNe eTaluMja jANavAnuM che kesarva jIvanI samuce ddhi je kahevAmAM AvI hoya te judA judA jIvanI pRchAmAM je jIvane je bela lAgu thate heya teja bela lAgu kajoIe. ema kadi hAya nahi ke eka amuka jIvane je bela kahyo hoya te sarva jIvane lAgu thAya e nyAya sUtrane hoya nahi. dAkhalA tarIke jIva ane siddhanuM svarUpa jANyA vinA siddha samAna AtmA che ema samAnI abhavyane siddha samAna gaNI siddhanI barAbara abhavIne kSAyaka samati, kevaLajJAna ane kevaLadarzana sattAmAM mAnavA te kema ghaTe ? mAtra asaMkhyAta pradezAtmaka dravyaAtmAnI ekatAne laIne bhavya abhavya ane siddhane tamAma addhie sarakhA gaNavA ane mehanIe Avarela evuM paNa samakti jene sattAmAM nathI eTale samavAyAMga sUtramAM kahyA pramANe abhavIne samakti mehanIya ane mizra mehanIya be prakRti maLethI ja sattAmAM nathI tene sattAmAM samakita ane kevaLajJAna sattAmAM mAnI siddhanI barAbara abhavI gaNave. te satra kema kabula kare? dravyAtmAnI sAthe bIjI labdhio-bIjA guNe sattAmAM sarakhA hoya te ja te tene barAbara gaNAya, e sUtrane nyAya che. jema zrI ThANagajI satramAM ekaja AtmA kahyo che temaja zrI bhagavatIjI sUtramAM ATha AtmA kahyA che tene paNa tAjanee sAthe vicAra kare ucita che.. prazna 54 muM-zrI ThANagajamAM ekaja AtmA kahyo ane zrI bhagavatIjImAM ATha AtmA kahyA che tenuM zuM kAraNa? uttara-zrI bhagavatIjI sUtramAM kahelA ATha AtmAmAM prathama kahele. divyAtmA asaMkhyAta pradezamaya siddhine ane sarva saMsArI jIvane sara gaNI eka bheda ThANAMgajI sUtramA kaddo. ane zrI bhagavatIjI sUtranA 12 mA zatakanA 10 mA udeze ATha AtmA kahyA te pahelA dravya AtmAne AzrIne bAkInA sAta AtmA guNa rUpe che eTale dravya AtmA je guNamAM pravate te guNanA nAmathI AtmA oLakhAya che. dravya AtmA jyAre kaSAyamAM pravate tyAre kaSAya AtmA kahevAya che, ane jegamAM pravarte tyAre jogAtmA kahevAya, ema sAkAra maNakAra (jJAna darzana) mAM pravate tyAre upaga AtmA, ema jJAna AtmA, darzana AtmA, cAritra AtmA ane vIrya AtmAnuM svarUpa jANavuM. eTale jemAM dravya AtmA pravarte te rUpane AtmA kahevAya. tenI samajutIne 33 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 258 mATe zrI bhagavatIjI sUtranA upara kahelA 12 mAM zatakanA 10 mA udezanA anuvAdamA bAbuvALa chApela pAne 1058-1059 meM ATha AtmA viSe kahela che te nIcenA pAThathI jANavuM. anuvAda-katividho bhagavanAtmA prazataH 1 gau: dravyAtmA (sanajIvAnAm) kapAyAtmA (sakapAyiNAma) yogAnmA (yoginAm , upyojAmA (rabIvAnA) phAnAbhA (hinA)nAmA (sIvAnA) cAritrAtmA (sargaviratInAm) viryAtmA (sargasaMsAriNAm) uparanA pAThamAM ema kahe che ke-gautama svAmIe bhagavaMta pratye pUchayuM che ke-ahe bhagavaMta! ATha AtmAnuM svarUpa kevI rIte che te Apa jaNAvaze? bhagavate kahyuM he gautama! sAMbhaLa-dravya AtmA sarva jIvane heya 1. kaSAya AtmA sakaSAyIne hoya 2, vega AtmA saMgIne hoya ka, upayoga AtmA sarva jIvane heya 4, jJAna AtmA samyaka dRSTi jIvane hoya pa, darzane AtmA sarva jIvane hoya 6, cAritra AtmA sarva viratine hoya 7, vIrya AtmA sarva saMsArIne hoya. 8. I prazna papa muM-samuccaye sarva jIvamAM keTalA AtmA lAbha? uttara-samazca sarva jIvamAM AThe AtmA lAbhe. prazna pada muM--bhavya jIvamAM keTalA AtmA lAbha? uttara-samuccaye bhavya jIvamAM AThe AtmAM lAbhe. prazna pa7 muM--abhavya jIvamAM keTalA AtmA lAbha ? uttara-jJAna AtmA 1 kevaLa darzana tmiA ra cAritra AtmA 3 varajIne bAkInA chae (dravya AtmA 1 kaSAya AtmA 2 joga AtmA 3 upaga AtmAmAM sAkAra maNakAra bane 4 darzana AtmAmAM cakSu, acazna, avadhidarzana e 3 bela che ane vIrya AtmA e che AtmA lAbhe. prazna pa8 muM-bhivya ne abhavya-eTale sidamAM keTalA AtmA lAbhe ? uttara-sidamAM, dravya AtmA 1, uga AtmA (kevaLa jJAnane kevaLa darzana AzrI) 2, jJAna AtmA (kevaLa jJAna AzrI) 3, darzana AtmA (kevaLa darzana AzrI) 4, e cAra AtmA lAbha. ane bIjI apekSAe eka dravya AtmAne bIje sAkArane maNAkAra AzrI upaga Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 AtmA beja AtmA lAbhe. trIjI apekSAe eka dravya AtmAja lAbhe. (kaSAya AtmA 1 joga AtmA 2 upagane 12 bela mAMhelA kevaLa jJAna kevaLa darzana varajIne bAkInA 10 bele upaga AtmA 3, kevaLa jJAna varajIne 4 jJAna sahita jJAna AtmA che, kevaLa darzana varajIne 3 darzana rUpa darzana AtmA 5, cAritra AtmA 6, ne vIrya AtmA 7 e prakAranA sAta AtmA na lAbhe. ane samuccaye keI pUche te siddhamAM cAra AtmA lAbhe. te saMbaMdhI tarata samajI zakAya tevI rIte nIcenA yaMtrathI jANavuM.' ATha AtmA dravya | kaSAya | ga | upayoga | jJAna | daMzaNa | cAritra | vIrya AtmA | AtmA | AtmA | AtmA | AtmA AtmA | AtmA | AtmA. svAmI | sarva sakaSAyane saMjogIne sarva | samakita sarva jIvana | daSTine | jIvane | bhAkhazrI | sarva sarva jIvane. viratIne saMsArIne. bhavya ! lAje. ! lAbha. | lAbha | lAje. lAbhe. lAbha. lAbhe ' lAbhe jIvamAM abhavya lAbhe lAbhe | jIvamAM! 3 ajJAna 0 darzananahi bhAvathI ! lAbha. darzana 0 lAbhe lAbha ke jJA 3 kevaLa | keda0 kevaLajJAna darzana AthI | lAbha lAbhe lAbha 0 | 0 bhavya lAbha. | niabhavya siddhamAM | prazna 59 muM-ziSya-AtmA se paramAtmA ane paramAtmA so AtmA kahevAya che. e apekSAe abhavIne AtmA sidada samAna gaNAya uttara-A bhASA niyAmAM belavA rUpe varatAva che kharI ane ApaNe paNa belIe chIe. paraMtu tene paramArtha kaI pUche te uttara devAmAM vicAra kare paDe che. AvI ekaja bhASA nahi paNa aneka bhASA vaparAya che te AgaLa para jANavAmAM Avaze. atyAre te cAlatA paThanane vicAra kara joIe. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema zrI bhagavatIjI sUtramAM ATha AtmA kahyo che te graMthamAM traNa prakAranA AtmA jaNAvyA che. temAM pahele bahirAtmA 1, bIje aMtarAtmA 2, trIje paramAtmA 3, ema traNa prakAranA AtmA kahyA che. prazna 60 muM-bahirAtmAnuM svarUpa zuM ? uttara--je varatu AtmAnI che tenI sAthe ramaNatA nahi karatAM anya pogalika vastumAM niraMtara jene upayoga rahyA kare che, tenI ja ramaNatAmAM rame che; sadAkALa tenA upara prIti joDAyelI che, AtmAnI kaI kaI vastu che tenuM bhAna pitAne nathI. evA pahelA bIjAne trIjA guNa sthAnavALA ne bahirAtmA kahevAmAM Ave che. prazna 21 muM-bIjo aMtarAtmA kene kahe ? uttara-jeNe AtmAnuM svarupa jANyuM che AmabhAvamAM jenI ramaNatA rahyA kare che. ratnatrayanI ArAghanA mATe jenI tIvra abhilASA rahyAM kare chepudagaLapara jenI tIvra abhilASA hoya nahi, cethA guNasthAnathI bAramA guNasthAna sudhInA praNAma jenA guNa zreNIe caDatA hoya tevA jIvene aMtarAtmA kahevAmAM Ave che. prazna 62 muM-paramAtmAnuM svarUpa zI rIte che ? uttara-paramanAma utkRSTa AtmA che jene tene paramAtmAM kahevAmAM Ave che. prazna 63 muM-asaMkhyAta pradezamaya dravya AtmA te sarvane sarakhe che chatAM paramAtmAne utkRSTa AtmA kema kahevA? uttara-ukRSTI ddhine laIne utkRSTa AtmA kahevAze eTale utkRSTI Atmazakita pragaTa karI paramAtmApada (siddhapada) prApta karavAnAM sAdhane meLavI AtmAnI anaMta zakitane dabAvanAra karma pudgalanA dhanane teDI, mehanIyAdi ghAtI karmane nAza karI, lekAlekane prakAza karavAnI zakita je AmAnI pragaTa thayelI hoya arthAt siddha padanI prAptine najIka hoya tene athavA siddhapadane prApta thayA hoya tene paramAtmA kahevAmAM Ave che. prazna 64 muM-paramAtmA zabdamAM jainanI daSTie koI prakAranuM bIjuM rahasya samAeluM che ? uttara-temAM evA prakAranuM rahasya raheluM che ke-jemAM saMjJAvAcI vIze tIrthakarane samAveza thaI jAya che. te evI rIte keparamAtmA Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A akSarane AMkaDAnA rUpamAM goThavI tene saravALe leze te [24] ne saravALo Avaze. te vIzane eka "paramAtmA padamAM cAvIza tIrthakarane samAveza karI mAtra sADA cAra akSaramAMja jJAnI puruSe beThavaNI karI hoya ema jaNAya che. prazna 6pa muM-ziSya-uparanA traNa AtmAnuM svarUpa barAbara jaNAvyuM. temAM bhavIne mATe te samajAya tevuM che paNa abhavIne mATe zuM samajavuM? tene javAba adhara rahyo che. te paNa jaNAvaze? - uttara-bhAI! tene khulAse te vidvAna purUSe samajI gayA che. e koNa DAhyo purUSa hoya ke, geLane kheLa sarakhA gaNe? divasane rAtri ane rAtrine divasa mAne anAdi anaMta kRSNapakSInA jIvane zukalapakSInA jIvanI gaNanAmAM jJAnI purUSoe lIdhA nathI te abhavIne siddhanA svarUpamAM gaNavA te te 0000000 kyAM sida paramAtmAne AtmA anaMta jJAnamaya kevaLa svarUpI ane kayAM anAdi anaMta ajJAnamaya abhavya jIvane AtmA, kayA AkAzane kayAM pAtALa, kayAM sahastra kiraNa- maya sUryane prakAza ane kayAM amAvAyAne aMdhakAra. anAdi anaMta mithyAdaSTi evA traNe kALamAM prathama guNasthAna nivAsI, bahirAtmAnA dhaNI abhavIne AtmA paramAtmAnI paMktimAM dAkhala kare arthAt siddhanI jeke muka-sidane ane abhAvIne AtmA sarakho gaNave te sUtranA nyAye baMdha besatuM nathI. prazna kada muM-keIema kahe ke-zrI AcArAMgajI sUtramAM kahyuM che kemAyA se nALe, nALe je gAyA. eTale AtmA eja jJAna ane jJAna eja AtmA kahela che. abhavIne AtmA jJAna rUpa kema na kahevAya? uttara-khuzIthI kahevAya, zA mATe na kahevAya? zrI pannavaNAjI atranA upaga padamAM sarva jIvane be upaga kahyA che, eka sAkAra * upaga 1 bIje maNakAra upaga 2, sAkAra ipaga te jJAnane upayoga ane maNAkAra upaga te darzana upaga. sAkAre pagamAM eTale jJAna upagamAM pAMca jJAna ane traNa ajJAna kahyA che. eTale e Ane jJAna upayoga kahela che, ane maNakAra upaga eTale darzana upaga temAM cAra darzana kahyAM che, e apekSAe jJAna upagamAM ajJAna gaNela che, eTale ajJAnane paNa jJAna kahela che. te zrI AcArAMgajI satramAM kahyA pramANe gAyA re nA, nA re gAvA. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 AtmA te jJAna ane jJAna te AtmA, A zabda sajIvane lAgu thAya tema che. prazna 67 mu-- uparanA zabda sa jIvane lAgu kevI rIte thAya ? uttara---siddha ane sa'sArI sa jIvamAM jyAM jyAM pAMca jJAna ane traNa ajJAna mAMhelA je je meTala lAgu thAya te sAkArApayeganA eTale jJAna upayoganA levA. siddhamAM sAkAre payoga kahyo che te kevaLa jJAna AzrI, ane bhavya jIvamAM sAkArApayeAga kahyo che te pAMca jJAna te traNa ajJAna AzrI. ne abhavyanA sAkArApayoga te traNa ajJAna aAzrI, eTale dareka AtmAne jJAna che ane jJAna sahita dareka AtmA che. eTale AtmA teja jJAna ane sAna teja AtmA. A zabda sAkArApayega kahelA ATha jJAna mahilA jJAna vaDe AtmA teja jJAna ane jJAna teja AtmA kahela che. te vAta satya che. sAkArAyeAga ane maNAkArApayeAga bahAra eTale jJAna upayega ane darzIna upayAga bahAra eka paNa AtmA nathI. A vAta siddhAMtathI satya che. siddhane kevaLa jJAna ne kevaLa darzana niyamA, bhavya jIvane pAMca jJAna ane traNa ajJAnanI ane cAra darzananI bhajanA, ane alabhya jIvamAM sadAya e ajJAnanI niyamA ane vibhaMgane cAra darzInanI bhajanA. ema siddhAMta sAkSI Apa che. prazna 68 mu'--ziSya--SaD dravyamAM, jIva dravyanA dravya guNane paryAyanu svarUpa zI rIte che te TuMkAmAM jaNAvaze ? uttara--asaMkhyAta pradezamaya jIva te jIva dravya che. evA jIva dravya lAkamAM anaMtA che, dareka jIvanuM caitanyapaNuM te jIvanA guNa che, dravya ane guNanu` ekatvapaNu' che. dravya guNane AzrIne lakSaNa ane paryAya kahyA che. prazna 69 mu--jIvanA guNa caitanya kahyo te to ThIka che. zrI nadIjI sUtramAM paNa sAMbhaLyu che ke- jIvanA akSaranA anaMtame bhAga ughADo kahyo che te caitanyapaNAnA che. eTale jIvanA guNa caitanya che te jIvanuM lakSaNa zu? uttara--zrI uttarAdhyayanajI sUtranA 28 mAM adhyayanamA-10 mI-11 mI gAMthAmAM kahyuM che ke prathama dazamI gAthAnA upalA 3 padmathI levu'. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 jIvo uvaogalakkhaNo; nANeNaM daMsaNe ceva, paga ya mA upalA 3 pada. nANaM ca daMsaNaM ceva, caritaM ca tavo tahA; vArSi kA , irSa nIvasa aSaof iaa ! artha-jIvanuM lakSaNa-upaga 1, jJAna 2, darzana 3, sukha 4, duHkha 5, jJAna 6, darzana 7, cAritra 8, tapa 9, vIrya 10, ne upayoga 11. eTalo prakAre jIvanuM lakSaNa karyuM. A prazna 70 muM-jIvanuM paheluM lakSaNa upaga kahevAnuM zuM kAraNa uttara-sarva jIvamAM sAkAra upaga ane maNakAra upaga raho che, mATe paheluM upayoga lakSaNa karyuM. prazna 71 muM-bIjuM jJAna lakSaNa kahyuM tenuM zuM kAraNa? uttara-samyapha jJAna ane mithyA jJAna be prakAranAM jJAna rahyA che. mATe sarva jIvamAM be prakAranA jJAnane laIne bIjuM jJAna lakSaNa karyuM. prazna 72 muM-trIjuM darzana lakSaNa karyuM te zI rIte ? uttara-darzana be prakAranAM-samyak darzanane mithyAdarzana-A be darzana sarva jIvamAM hovAne lIdhe trIjuM lakSaNa darzananu. kahyuM. prazna 73 muM-zuM sukha lakSaNa ane pAMcamuM duHkha lakSaNa kahyuM te zI rIte? uttara-sarva jIvamAM sukha ne duHkha rahela che. mATe sukha dukha e paNa jIvanuM lakSaNa che. prazna 74 mucha jJAna lakSaNa bIjIvAra kahyuM tenuM zuM kAraNa? uttara-jJAnI purUSe bIjIvAra kahyuM haze tenuM svarUpa paNa bIjuM ja hevuM joIe. e uparathI ema jaNAya ke-sarva jIva pAse jJAna lakSaNa rahyuM che, pAMca jJAna ane traNa ajJAna e ADa mAMhelAM je jJAnamAM vate te lakSANavALe jIva kahevAya. prazna 75 muM--sAtamuM bIjIvAra darzana lakSaNa kahyuM tenuM zuM kAraNa? uttara-cakSu darzana 1, acazna darzana 2, avadhi darzana 3 ane kevaLa darzana 4. A cAra darzanamAM sarva jIvane samAveza thaI jAya che mATe jIvane darzana lakSaNa bIjIvAra kahyo. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 prazna 76 muM--AThamu* cAritra lakSaNa kahela che te paNa zI rIte ? uttara--cAritra jIvane hAya che, jIvane hotu nathI; mATe cAritra e jIvanuM lakSaNu che. AyA sAmApa, mA sAmAcaraNa karyu. AtmA sAmAyika ane AtmA eja sAmAyikanA a, te cAritra AtmAne laine sAmAyikane sAmAyikanA artha kahyo. (sAkha bhagavatIjI). sAmAyika e cAritranA bheda che ane cAritra e jIvanuM lakSaNa che. prazna 77 mu--navamuM jIvanuM lakSaNa tapa kahyuM te zI rIte ? uttara-tapane adhikArI jIva che mATe bAhyAbhya tara tapa e jIvanuM lakSaNa che. te . prazna 78 muM--dazamuM vIya ne jIvanuM' lakSaNa kahyu' te zI rIte ? uttara--vIya e AtmAnI zakita AtmAnA utsAha te jIvane hoya che mATe vIrya e jIvanu lakSaNa che, athavA bALa vIrya 1 pa MDita vIya 2 khALa 5'Dita 3 e traNe vI jIvamAM lAbhe prazna 79 muM--agiyAramuM, khIjIvAra jIvanuM lakSaNa upayega kahyu tenu zuM kAraNa ? uttara--sUtramAM upayeganA bAra bheda kahyA che. pAMca jJAna, traNa ajJAna ane cAra dana maLI khAre khela jIvanA lakSaNanA kahyA che. pahelAmAM samuccaye kahyA che ne bIjIvAra tene te khela Ave te vistArathI samajave. upara kahyA pramANe jIvatu lakSaNa jaNAvyu' eTale jIvanA dravya guNane lakSaNanu svarUpa TuMkAmA jaNAvyuM. prAna 80 muM--jIvanA paryAya je kahevAmAM Ave che te zI rIte samajavA ? ane tenu svarUpa zuM samajavuM ? uttara jIvanA paryAya saMbaMdhI keTalIka hakIkata pUrve AvI gaI che. paryAya e prakAranA che. eka svaparyAya ne bIjI paraparyAya. svaparyAya peAtAne AzrIne che ane paraparyAya bIjAne AzrIne che. te bhagavatIjI sUtra tathA pannavaNAjInA paryAya patrathI jANI levu', prazna 81 jItanA lakSaNa sabadhI 11 khela kahyA temAMnA pahelA mela upayeganA kahyo tA siddhamAM keTalA upayega lAle? uttara--siddhamAM sAkAra upayega cane maNAkAra upayega ane lAbhe Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 prazna 82 mu--labdha jIvamAM e mAMhelA keTalA upayAga lAle ? uttara--bhavya jIvamAM paNu upara kahelA ane upayoga lAbhe, prazna 83 muM--abhavyamAM keTalA upayeAga lAle ? uttara--abhavyamAM paNa ane prezna 84mu`----khIjo khela jJAna keTalAM jJAna lakSaNa lAze ? upayega lAbhe. lakSaNane je kahyo. temAMnA siddhamAM uttara--e prakAranAM jJAna mAMhelA siddhamAM eka samyak jJAna lakSaNa lAbhe, mithyA jJAna lakSaNa na hoya. prazna 85 mu--bhavya jIvamAM be prakAranAM jJAna lakSaNa mAMhelAM keTalAM jJAna lakSaNa lAle ? uttara--bhavya jIvamAM samyak jJAna lakSaNa ane mithyA jJAna lakSaNa ane jJAna lakSaNa lAze. prazna 86 mu----abhavya jIvamAM jJAna lakSaNanA be khela mAMhelA keTalA ela lAbhe ? uttara--abhavya jIvamAM samyak jJAna lakSaNa na heAya. eka mithyA jJAna lakSaNa hAya. prasna 87 mu'--trIjo khela be prakAranAM dana lakSaNanA koM temAMnAM siddhamAM keTalAM darzIna lakSaNa lAge ? uttara-siddhamAM eka samyak dana lakSaNa lAbhai, mithyA darzana lakSaNa na heAya. prazna 88 mu--bhavya jIvamA khe darzIna lakSaNa mAhelAM keTalAM dazana lakSaNa lAbha ? uttara bhavya jIvamAM khande dana lakSaNa lAbhe prazna 89 muM--abhavya jIvamAM e mAMhelAM keTalAM darzIna lakSaNa lAze. uttara-abhavyamAM eka mithyA darzana lakSaNa lAbhai. samyak dana lakSaNa na heAya. prazna 90 muthuM sukha lakSaNa ane pAMcamuM' duHkha lakSaNa jIvanu kahyu' te mAMhelAM siddhamAM keTalAM lakSaNa lAze ? Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 uttara-sidamAM asaMtuM sukha che. jyAM janma, jarA, roga ke maraNa rUpa dUkha nathI temaja zArIrika mAnasika duHkha paNa nathI teja anaMtuM sukha. sidanA guNa mATe juo bhAga 10 me duHkha jarApaNa nathI. ekAMta sukha lakSaNaja che. prazna 91 muM-sukha duHkhanA lakSaNa mAMhelAM bhavya jIvamAM keTalAM lakSaNa lAbha? uttara-bhavya jIvamAM sukhanAM ane duHkhanAM bane lakSaNa lAbha. prazna 92 muM-abhavya jIvamAM sukha dukha mAMhelAM keTalAM lakSaNa lAbhe. uttara-abhavyamAM paNa sukha duHkhanA ane lakSaNa lAbha. prazna 93 muM-chaTTha jJAna lakSaNa ATha prakAranuM kahyuM te mAMhelAM siddhamAM jJAna lakSaNa keTalAM lAbha? uttara-sidamAM eka kevaLa jJAna lakSaNa lAbhe, bAkInAM sAta jJAna lakSaNa na lAbhe. prazna 94 muM-bhavya jIvamAM ATha jJAna lakSaNa mAMhelAM keTalA jJAna lakSaNa lAbha ? uttara-bhavya jIvamAM AThe jJAna lakSaNa lAbhe. prazna 95 muM-abhavya jIvamAM ATha jJAna lakSaNa mahelAM keTalAM jJAna lakSaNa lAbha ? uttara-abhavya jIvamAM mati zrata ajJAna ane vibhaMga jJAnanA eTale ATha mahelAM traNa jJAnanAM lakSaNa lAbha, paMca jJAna lakSaNa na lAbha. prazna hada muM-sAtamuM darzana lakSaNa cAra prakAre kahyuM te mahelAM sidamAM darzana lakSaNa keTalAM lAbha? uttara-sidamAM eka kevaLa darzana lakSaNa lobhe. traNa darzana lakSaNa na lAbhe. prazna 97 muM bhavya jIvamAM cAra darzana mAhelAM keTalAM darzana lakSaNa lAbha ? uttara--bhavya jIvamAM cakSu, acalsa, avadhi, ane kevaLa darzana lakSaNuM. e cAre darzana lakSaNa lAbhe. prazna 98 muM-abhavya jIvamAM keTalA darzana lakSaNa lobhe? Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 uttara-abhavyamAM traNa darzana lakSaNa lAbha eka kevaLa darzana lakSaNa na lAbha. prazna 9 muM-AThamuM cAritra lakSaNa kahyuM te siddhamAM hoya ke nahi? uttara-siddhamAM cAritra lakSaNa na hoya. pAMca cAritra maheluM eka cAritra siddhamAM na lAbha. prazna 100 mu--bhavya jIvamAM cAritra lakSaNa hoya ke nahi ? uttara bhavya jIvamAM pAMca prakAranAM cAritra lakSaNa lAbha. prazna 101 muM-abhavya jIvamAM cAritra lakSaNa lAbhe ke nahi? uttara-abhavya jIvamAM cAritra lakSaNa na lAbhe. abhavyamAM pAca mAheluM bhAvathI eke cAritra lakSaNa na hoya. vyavahArathI sAmAyika tathA chedepasthApanIya cAritra lAbhavA saMbhava hoya paNa pariNAme cAritrya zUnya kahela che. mATe cAritra lakSaNa na hoya. A prakana 102 muM-navamuM tapa lakSaNa karyuM te siddhamAM hoya ke nahi? uttara-siddhamAM tapa lakSaNa nathI. bAra prakAranAM tapa mAMhele eke tapa na lAbhe. tathA bALa tapa, paMDita tapa, ane bALa paMDita tapa na lAbhe. prazna 103 muM bhavya jIvamAM tapa lakSaNa hoya ke nahi ? uttara bhavya jIvamAM bAre prakAranAM tapa lakSaNa lAbha. tathA bALa tapa, paMDita tapa, ane bALa paMDita tapa paNa lAbhe. sakAma nirjarA, akAma nirjarA bane lAbhe te apekSAe. prana 104 muM-abhavyamAM tapa lakSaNa hoya ke nahi? uttara-abhavyamAM eka bALa tapa lakSaNa hoya, bAkInA tapa lakSaNa na hoya. vyavahArathI pugaLa sukhanI IcchAe kadI bAre prakAranA tapa kare paNa nizcayathI akAma nirjarA heya. karaNa samakitanA gharanI hoya paNa mithyA daSTi hoya te te karaNI akAma nirjarAmAM jAya. prazna 105 muM--dazamuM vIrya lakSaNa siddhamAM hoya ke nahi ? uttara-siddhamAM vIrya lakSaNa na hoya. bALa vIrya, paMDita vIrya, bALa paMDita vIrya, e traNa maheluM eke vIrya lakSaNa siddhamAM na hoya. athavA vIrya zabda AtmAne utsAha, AtmAnI zakita pheravavI te lakSaNa sidamAM na hoya. kadApi koI AtmAnI anaMta zakitane laI Atma vIrya zakita mAnatuM hoya te nA nahi. paNa pheravavA rUpe te nathI. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 prazna 106 muM--bhavya jIvamAM virya lakSaNa hoya ke nahi ? uttara-bhavya jIvamAM traNa prakAranAM vIrya lakSaNa lAbha traNe prakAramAM AtmAnI zakti-AtmAne utsAha pheravavA rUpa lakSaNa bhavya jIvamAM hoya. prazna 107 muM--abhavya jIvamAM vIrya lakSaNa lAge ke kema ? uttara-abhavyamAM eka bALa vIrya lakSaNa lAbha nizcayathI be lakSaNa na hoya, vyavahArathI traNe vIrya lakSaNa lAbhe athavA AtmAne utsAha-AtmAnI zakti pheravavA rUpa vIrya lakSaNa abhavyamAM lAbha. prazna 108 muM-ziSya-he svAmIna ! ahiMyAM agiyAramA upayoga lakSaNanA traNa prakSa, ane te sivAyanA bIjA jANavA gya prazno bakAta rahetA A bhAga pUrNa thaye te have bAkAta rahelA praznone khulAso jANavAnI jIjJAsA che. te Apa kayA sthaLe jaNAvaze ? uttara-che, vatsa ! tAre uparanI hakIkata savistara jANavAnI jarUra haze te A pachInA AvatA bhAgamAM tamAma adhikAra khAsa manana karIne jANavA ye ane bhavya jIvane samajavA gya bakAta rahelA praznonA khulAsA karavAmAM Avaze tyAMthI tamAma hakIkata jANI levI. Ibhala- zAnti-zubhaMbhavatu . iti zrI parapUjya zrI gopALajI svAmI. tat ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta zrI "praznottara mehanamALA' uttarAddha-6 -bhAga samApta. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad pUjya zrI gopALajI svAmI graMthamALA-maNake 8 me. - - - - - - - - - - parama pUjya zrI gopALajI svAmI tat ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta zrI praznottara mehanamALA uttarAddha bhAga 7 mo. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mehanamALA. uttarAddha bhAga 7 mo. prazna 1 luM-agiyAramuM upaga lakSaNa te bAra prakAranA upaga mAMhelA siddhamAM keTalA upaga lakSaNa lAbhe ? uttara-siddhamAM kevaLa jJAna 1 ane kevaLa darzana e be kRpAga lakSaNa lAbhe. daza lakSaNa na lAbhe. prazna 2 ju--bhavya jIvamAM bAra mAMhelA keTalAka upaga lakSaNa lAbha? uttara--bhavya jIvamAM bAre prakAranA upayoga lakSaNa lAbhe. prazna 3 -abhavya jIvamAM keTalA upaga lakSaNa lAbha ? uttara-abhavyamAM pAMca jJAna 5, ane kevaLa darzana 6, e che upayoga lakSaNa varajIne bAkInA traNa ajJAna 3, ane traNa dana 6, e cha upaga lakSaNa lAbhe. upara kahelAM jIvanAM lakSaNamAM abhavIne mukti prApta thavA eke lakSaNa sUtranA nyAye jovAmAM AvatuM nathI. che. prazna ja zuM-kaI ema kahe ke-ane mekSa nathI ema jJAnI purUSee sUtra dvArA jaNAvyuM che temAM eka tarka rahyo che ke-kALa anaMte che, kALane cheDe Ave tema nathI. abhavIne makSa nahi javAne kALa kevaLInA jovAmAM je Avyo tethI kALa AdhAre hoya te bakatanA rahelA kALamAM mekSa jAya te nA kema kahI zakAya ? uttara-A prazna zaMkA bhareluM gaNAya. Ane artha ema thAya kekevaLIne uparanA kALanuM jJAna nathI, eTale abhavIne mekSa aTakAvAnA kALa uparAMtanuM kALa jJAna nathI, ane siddhAMta ema jaNAve che ke-ga kALa, vartamAna kALa, ane Ate kALa kevaLIne eka samayamAM jAhera che eTale eka samayamAM traNe kALanI vAta jANe che. mATe traNe kALamAM abhavIne maNa nathI jema kevaLI bhagavaMte jANyuM. abhavIne mekSa nathI ema kevaLane kahevAnuM che kAraNa te paNa sUtramAM jaNAvI gayA che ke tene mekSa javAnA sAdhana rUpa mULa prakRtio Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra71 sattAmAM nathI, mATe te traNa kALamAM mikSa nahi jAya, ema kevaLIe jANyuM ane gaNadhara deve sUtramAM dAkhala karyuM. sUtrane kevaLInA vAkya mAnanAra zraddhALune te sUtra vacana avazya bhula karavuM paDazeja. prazna 5 muM-ziSya-koI koI vakhata, keInA mukhamAMthI evAM vAkya sAMbhaLIe chIe ke-abhavInA bhavI thAya ane bhavInA abhAvI paNa thAya tenuM kema? uttara-A vAkaya AkAza kusumavat che. kaI prakAranI kriyAthI ke ke karaNIthI ke koI prakAranA pariNAmathI abhavI ke bhavIpaNuM prApta thatuM nathI, paNa zrI bhagavatIjI sUtranA 12 mA zatakanA bIjA udeze yaMtIbAIe pUcheluM prazna ke masiniyara maMte nIvAjiMsamAvagara raNama gara?" tyAre bhagavate khulluM kahyuM che ke-"nayaMtI! samAvavA jo pariNAma ." eTale bhavya ke abhavya jIva pariNAmathI thatA nathI paNa svabhAveja rahyA che. mATe abhavyanA bhavya na thAya ane bhavyanA abhavya na thAya-e anAdi svabhAva che. prazna 6 -ziSya-abhavIne jJAna nathI te jJAnAvaraNIya karmane baMdha kevI rIte thAya ? ane baMdha thAya te AvaraNa kene kare ? uttara-abhavIne samakita nathI ema te sUtrathI siddha thAya che te vicAravAnuM ke-te mihanIya karma te bAMdhe che. ane mehanIya karmamAM darzana mehanIya e samaktinuM AvaraNa che. te samakti vinA zenuM AvaraNa kare? te je ApaNe samajavAmAM Avaze te jJAnAvaraNIyanuM sahelAIthI samajI zakAze. prazna 7 muM-ziSya-te te kRpA karI samajAve ke-abhavane samakita nathI, ne te darzana mehanIya karma bAMdhe che te te AvaraNa kene kare ? uttara -darzana mehanIyanI traNa prakRtimAM abhavIne be prakRti nathI, paNa eka mithyAtva mehanIya sattAmAM che tene darzana mehanIya karmanuM vizeSa AvaraNa thAya ke jethI mithyAtvane nirmaLa thavA de nahi, paNa vizeSa malIna kare ke jethI mithyAtvanI nirmaLa karaNI thavA de nahi. mithyAtvanI nirmaLa karaNa samaktine najIka kare che. tAmalI tApasa tathA pUraNa tApasanA nyAye. A karaNI mArganusArInI gaNAya che. te darzana mehanIyanA AvaraNe gADha mithyAtva mehanIyanA prabhAve pragaTa thavA de nahi. jema jema te prakRti pAtaLI paDatI jAya tema tema samakita nahi. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 paNa samitanI je karaNI ke je abhavIne navathaiveyaka sudhI laI jAya che. tevI karaNI karI navapraiveyaka sudhI jAya paNa zuThANu tA pahelu ja rahe te guNaThANuM traNa kALamAM chUTeja nahi, e abhavInA mULa guNu. teja nyAye jJAnAvaraNIya kanu samajI levuM. abhavIne sattAmAM samita nathI. tethI pAMca jJAna mAMheluM jJAna paNa nathI; chatAM jJAnAvaraNIya karma kone AvaraNa kare che ? A gabhIra praznano uttara sahelAithI samajI zakAya tevA che. prazna 8 muM--abhavIne jyAre jJAna nathI te jJAnAvaraNIya karmanA adha thAya che te kene AvaraNa kare che ? te sahelAithI samajAya teva zAstrokta nyAya hAya te batAvaze ? uttara--sAMbhaLA-abhavIne jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che te abhavIne sattAmAM rahelAM traNa ajJAnane vizeSa AvaraNa kare che ke--jethI mithyAtvInA jJAnano prakAza thavAM de nahi. eTale mati zruta ajJAnane dabAvI de. athavA jJAnAvaraNIya karma cha prakAre bAMdhe che. te daza prakAre bhogave che. eTale zrota driyAdi pAMca chaiMdriyanuM AvaraNa kare, tathA pAMca iMdriyanA vijJAnanu AvaraNa kare, e dRza prakAre bhAgave, athavA pAMca prakAre paNa bhAgave te mati jJAnAdi pAMca jJAna mAMhelAM koi paNa jJAnane pragaTa thavA de nahi. ( A khela tA bhavya jIvane lAgu che. ) abhavIne jJAna nathI paNa nava pUrvanI trIjI AcAra vatyu sudhInuM je tene pUrNa jJAna hoya che te jJAnanu AvaraNa thAya, te jJAna pragaTa thavA de nahi. prazna 9 mu'- kadApi kei ema kahe ke-jene kevaLa jJAna kevaLa dana sattAmAM nathI te tene tat sa'badhI AvaraNa zAnuM ? uttara--mate paNa sa'bhave kharUM. A vAta kADhI nAkhavA jevI nathI. abhavIne samita nathI teA samikatane AvaraNa karanAra mehanIya eTale samakti mehanIya-mizra mAhanIya e prakRti paNa nathI. eTale abhavIne e e prakRti varjine 26 prakRti mehanIya kanI sattAmAM kahI che ema zrI samavAyagaMjI sUtra jaNAve che. mATe ema kahevAne vAMdheA nathI ke--kema abhavIne samukti nathI tema tene AvaraNa karanAra mehanIya karmInI e prakRti paNa nathI. temaja e nyAye abhavIne kevaLa jJAna darzana nathI te tene AvaraNa karanAra kevaLa jJAnAvaraNIya kevaLa danAvaraNI kama paNa nathI, ema kaMI kahe tA, koI apekSAe ema paNa saMbhave kharU Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 prazna 10 muM-kadApi keI ema kahe ke-cha prakAre jJAnAvaraNIya karma bAMdhe te pAMca prakAre bhegave. temAM abhivIne pAMca mAMheluM eke jJAna nathI te tenA AvaraNanuM kAma kevI rIte bhegave? uttara-tenA uttaramAM koI ema kahe ke-jJAnAvaraNIya karma je che prakAre bAMdheluM hoya te teja prakAre teja pramANe bhegave e niyama nathI. eTale abhavIne kevaLa jJAna sattAmAM nathI ane tene kevaLa jJAnAvaraNIya karma bAMdhyuM tethI ema na kahI zakAya ke kevaLa jJAna nathI mATe kevaLa jJAnAvaraNIya karma na hoya e niyama nathI. karma te game tevA prakAre bAMdhe ne game tevA prakAre bhagave. zrI bhagavatIjI sUtramAM kahyuM che ke-jIva je prakAre karma bAMdhe te prakAre bhagave ane ane prakAre paNa bhagave. sUtramAM jJAnIne avarNavAdAdi bolave jJAnAvaraNIya karma bAMdhe ane jogavavA AzrI pAMca tathA daza prakAra kahyA. ahiMyAM jJAnInA avarNavAda bAlavAdi che kAraNa te gunha karyo kahevAya. te daMDarUpa jJAnAvaraNIyAdika karma vipAka udayamAM bhegave tyAre te karmathI chUTyo gaNAya. ahiMyAM keie kevaLInI AzAtanA karI kevaLajJAnAvaraNIya karma upAmyuM tethI te kevaLajJAnane ja AvaraNa karIne bhagave ane bIjI rIte na bhegave e niyama nahi, paNa jJAnanA AvaraNa tarIke game te prakAre bhogave. jema vedanIya karmanI uparajaNavALA vedanIya karma bhegavIne chUTe ane japa tapAdika kaSTa sahana karave paNa chUTe. ema karmabaMdhanAM kAraNa, karmane baMdha ane karmanuM bhegavavuM tenA aneka cheda che. jema gunho, gunhAne karanAra, ane zikSAnA aneka bheda che, tema karma saMbaMdhI paNa jANavuM. prazna 11 muM--A saMbaMdhe ke I nyAyathI samajAvaze ? uttara--sAMbhaLe-be mANase eka jAtane gunho karyo, bannene sarakhI zikSA karI, daza daza hajAra rUpiyA daMDa karyo. eka mANasa Rddhi pAtra hovAthI daMDa bharIne chUTaye, bIjA mANasanI pAse te trAddhi nathI. ( zikSA karanArane ema na hoya ke tenA gharamAM ddhi hoya te ja te prakArane daMDa kare teNe te gunha pramANeja daMDa karyo paNa daMDa bharavAnI sattA nathI te kAyadA mujaba jela bhegavavI paDe. eTale anerI rIte paNa zikSA bhegavAya che. 35. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra74 te nyAye bhavI ane abhavI ne jJAnAvaraNIya karmane baMdha thAya che, te bhavIne pAMca jJAna sattAmAM che te te te karma bhegavI chUTe. paraMtu abhavIne pAMca jJAna mAMheluM jJAna sattAmAM nathI ane tadAvaraNIya karma kevI rIte bhegavavuM ? te uparanA nyAye tathA sUtranA nyAye anerI rIte paNa bhegave eTale abhavInI je trAddhi che, mati-zata ane vibhaMga ajJAna tene AvaraNa kare tene prakAza thavA de nahi. prazna 12 muM-sUtramAM jJAnAvaraNIya kahyuM che paNa kaI ThekANe ajJAnAvaraNIya kahyuM hoya ema jaNAtuM nathI te ajJAna ne jJAnAvaraNIya kema lAgu thAya ? uttara-jema divasane vAdaLanA daLa AvaraNa kare che tema rAtrinAM aMdhakArane paNa teja divasanA prakAzane AvaraNa karanArAM vAdaLanA daLa AvaraNa kare che. divasanA prakAzarUpa te bhavya jIvanA jJAna rUpa prakAza tene jJAnAvaraNIya rUpa vALane daLa vaDe AvaraNa thavAthI jJAnAvaraNIyanuM AvaraNa thayuM kahevAya che, temaja abhavIne ATha jJAna mahelAM traNa ajJAnarUpa rAtrinA prakAzane paNa teja jJAnAvaraNIyAdika vAdaLanA daLa AvaraNa karI rAtrinA aMdhakArarUpa ajJAna rUpI aMdhakArane vizeSa vadhAre che. eTale je jJAnAvaraNIya karma kahevAmAM Ave che te ATha prakAranA jJAnane AvaraNa kare che. tyAM koI ajJAnAvaraNIya karma juduM pADavAnI jarUra nathI, ema sUtranA nyAyathI jaNAya che. jJAnarUpI dIpaka hoya tyAM sudhI prakAza rahe ane te dIpakane AvaraNa thAya eTale aMdhakAra prasare arthAt aMdhakAra vadhe. paNa je makAnamAM dIpakaja na hoya temAM te sadAya aMdhAruM ja hoya. e nyAye bhavya abhavyanA jJAna ane ajJAna viSe samajI levuM. rAtri samAna abhavyane tArAnA prakAza samAna mati, zruta jJAna 8 ATha jJAnamAM traNa mahilA sadAya heya.) caMdramA samAna vibhaMga jJAna (caMdramAnA prakAzanI hAnI vRddhi heya, koI vakhata na paNa hoya) ane jJAnAvaraNIyAdika karma daLanAM vAdaLAMnA paDa vaDe abhivya rUpI rAtrine viSe AcchAdita havAthI caMdra ane tArAnA prakAzane baMdha pADI rAtrinA aMdhakArane vizeSa malIna kare che. eTale jJAnAvaraNIya karma jema bhavya jIvanA jJAnane AvaraNa kare che, tema abhavya jIvanA ajJAnane paNa AvaraNa kare che. e apekSAe jJAnAvaraNIya karmane baMdha bhavya abhavya Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 bannene heAvA sabhava che. sUtramAM bhavya ane abhavyane AThe karmAMnA baMdha kahyo che. prazna 13 muM--ziSya koi ema kahe ke-ajJAna kAMi vastu nathI. paNa jJAnane ka'nuM AvaraNa thayuM. jJAnanI sattA dakhAI gai, sattAmAM jJAna che. chatAM jJAnanA prakAza thavA de nahi tenuM nAma ajJAna. ajJAna khase teA jJAna pragaTa thAya, ajJAna na khase tyAMsudhI te ajJAnI kahevAya. paNa sattA e te jJAna tamAma jIvanI pAse che. tethI tamAma jIva siddha samAna kahevAya tenuM kema ? uttara-jJAnanuM AvaraNa eja ajJAna, ajJAna kAMi juduM' nathI. ema kahI abhavIne jJAna teA che paNa tenuM AvaraNa thavAthI ajJAna kahela che, paNa sattAmAM jJAna che. tethI siddhanA AtmA ne abhavIne AtmA sarakhA che, siddha svarUpI che. siddha samAna che. Ama keTalAkanuM khelavuM thAya che kharU' paNa sUtra zu kahe che te upara puratuM dhyAna rAkhavuM. AvaraNa te kanu che ane kama te to rUpI cAphAsIyA pugaLa che. jJAna ane ajJAna arUpI che. sAkha zrI bhagavatIjI sUtranA 12 mA zatakanA pAMcamA uddezanI jyAM rUpI arUpInuM svarUpa jaNAvyuM che tyAM A kane rUpI kahyAM che, ane upayeganA 12 bhedane arUpI kahyA che temAM pAMca jJAna, traNa ajJAna, ane cAra darzana e mAre bela arUpI kahyA che. mATe ka ane ajJAna banne jAdAM che. chatAM karmanuM AvaraNa eja ajJAna ema mAnavuM teja ajJAna che; eTale abhavIne sattAmAM ajJAnaja che, tene jJAna mAnI, karmanA AvaraNane ajJAna DarAvavuM te sUtra vacanathI virUddha vAkaya che. bhavIne jema pAMca jJAna ane temaja abhavInAM traNa ajJAnane ka abhavInI mULa sattA che. traNa ajJAnane kama AvaraNa kare che AvaraNa kare che. mATe ajJAna eja prazna 14 --jIva pAse jJAna na heAya te jIvapaNu uDI jAya mATe jJAnadarzananA paryAya sarva jIvane sarakhA che. uttara-jIvapaNu sAbeta rAkhavAne mATe jJAna, dana ke tenA paryAya kahyA nathI, paNa akSaranA anatano bhAga ughADo che, tethIja jIvapaNu jaNAvyuM che. ema zrI nadIjI sUtra sAkSI Ape che. bhavya jIvanA anatamA bhAga ughADo te zruta jJAnane, ane abhavyanA zruta ajJAnane Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 kahyo che. juo zrI naMdIjI sUtra bAbuvALA chApela pAne 298 meM thI 304 sudhI. je abhavya ne akSarane anaMta bhAga ughADe kahyo che te mithyAtva zrutane ughADe che. ane bhavyane mATe jene sattAmAM jJAna hoya tene samazratane ane ajJAna hoya tene mithyAzrutane ughADe heya. tethI bhavya abhavya tamAma jIvanuM cetanapaNuM-caitanyanI cetanA pragaTa thAya che. ane paryAya je che te te jIva dravyanI addhi che. temAM paNa je jIvanI pAse je addhi hoya tenI paryAya sUtramAM kahI che. temAM paNa je jIvanI pAse jJAnanI addhi hoya te jIvane jJAnanI paryAya ane ajJAna hoya tene ajJAnanI paryAya kahI che. temAM paNa svaparyAya paraparyAya vagerene adhikAra bhagavatIjI tathA pannavaNajI vagere sUtromAM khulAsAthI jaNAvyuM che. ane keTalIka bInA prathama lakhANamAM AvI paNa gaI che. prazna 15 muM-ziSya-kaI ema kahe ke-jIvane ajJAna ke mithyAtva kahevAmAM Ave che. tenuM kAraNa e che ke jJAnane karmanuM AvaraNa thAya che. tenuM nAma jJAnAvaraNIya karma kahevAya che. ane jJAnAvaraNIya karma teja ajJAna ane mithyAtva kahevAya che, ajJAna ane mithyAtva kaI bIjI vastu nathI. A uparathI abhavIne ekaluM mithyAtva ane ajJAna kahevAmAM Ave che. te jJAna ane samakitane, jJAnAvaraNIya ane mehanIya karmanA AvaraNathI mIthyAtva ane ajJAna kahevAyuM. paNa sattAmAM pAMca jJAna che, ane samakti paNa sattAmAM che, je ekaluM mIthyAtva ane ajJAna juduM heta te jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIyanI peThe mIthyAtvAvaraNIya ajJAnAvaraNIya karma judu hota; te te koI ThekANe jovAmAM AvatuM nathI. mATe AvaraNa eja ajJAna, ane jenA upara AvaraNa thayuM te sattAmAM che ema keI kahe tenuM kema? uttara-he bhAI ! A prakAranA praznane khulAse hamaNAja apAI gayA che. zrI bhagavatIjI sUtrane bAramA zatakamAM karmane rUpI kahela che, ane ajJAnane arUpI kahela che. mithyA daSTi ane samakti daSTi banne arUpI che ane mohanIya karmane rUpI kahela che. jJAna ane ajJAna arUpI che ane tene AvaraNa karanAra karma ke je jJAnAvaraNIya (pAMca jJAna, traNa ajJAnane AvaraNa karanAra) te rUpI che. eTale ajJAna ane jJAnAvaraNIya Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 karma banne judA che ema zrI bhagavatIjI sUtra tathA pannavaNAjI sUtra vagere sUtrothI nirNaya thAya che. samaktine mehanIya karmanuM AvaraNa thavAthI mithyAtva ane mati mutAdi pAMca jJAnane AvaraNa thavAthI ajJAna vagere karelA prazna upara pUratuM dhyAna rAkhaje. uparokata kahyA pramANe samaktine mehanIya karmanuM AvaraNa thayuM te mithyAtva. te mithyAtvane kenuM AvaraNa lAgyuM ke darzana mehanIyanI traNa prakRti kahI che temAM pahelI ja mithyAtva mehanIya kahI ne pachI samakti mehanIyane mizra mehanIya kahI. traNene mehanIya karmanuM AvaraNa Tharaze te praznakAranA vicArane dhakko lAgaze. kAraNake-praznakare te mehanIyane ane mithyAtvane ekaja artha karyo che. ane sUtra te traNene mohanIyanuM AvaraNa kahe che, mATe traNe vastu judI che temAM vaLI abhavIne be vastunI nAsti kahI che, te mithyAtvane paNa mehanIyanuM AvaraNa che ane juduM paNa che. samaktine ne tene koI paNa saMbaMdha nathI, traNe prakRtti judI ja che. prazna 16 muM-tyAre koI ema kahe ke-abhavIne samakti te nathI. te vAta kabula che. paNa sattAmAM pAMca jJAna te che tene AvaraNa thavAthI ajJAna kahyAM che, ajJAna bIjI vastu nathI. kAraNake-ajJAnAvaraNIya karma juduM kahyuM nathI. uttara-jyAre abhavIne samakti nathI, ema je nizcaya thatuM hoya te pachI jJAna hoyaja kyAMthI ? "nA saMsaLI nA e zrI uttarAdhyayana sUtranuM vAkya che ke samakti vinA jJAna hoyaja nahi. vaLI zrI bhagavatIjI sUtra tathA zrI pannavaNAjI sUtramAM sAkAra upagane jJAna upaga kahyo che, ane jJAna upagamAM pAMca jJAna ane traNa ajJAna maLI-AThene jJAnanA upayogamAM gaNyAM che. te jJAnAvaraNIya karma te AThene AvaraNa kare che, ne te AThe AtmAne guNa che, AThe arUpI che, ane jJAnAvaraNIya karma te te rUpI che. mATe AvaraNa te AThe jJAnanuM paNa pAMca jJAnanuM AvaraNa kahevAthI mati kRta ane avadhi jJAnanA peTAmAM atizrata ane vibhaMgane samAveza thaI jAya che. eTale AvaraNanA saMbaMdhe pAMca jJAnamAM traNa ajJAnane samAveza thaI jAya che. eTale pAMca jJAna ane traNa ajJAna e AThe ne jJAnAvaraNIya karmanuM AvaraNa che. ajJAnAvaraNIya Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra78 karma juduM cheja nahi te sUtrakAra lAve karyAMthI ? jJAnAvaraNIyanI apekSAe AThene sAkAre page jJAna kahyAM che. ane- jIvanA bhedamAM tathA paryAyAdikamAM jJAna ajJAnane judAM pADyAM che. zrI ThANAMgajI tathA zrI jIvAbhigamamAM samuccaya jIvamAM pAMca jJAna ane traNa ajJAna maLI ATha bela judA kahyA che. ane zrI bhagavatIjI sUtramAM AnA paryAya paNa judA kA che. e uparathI jJAna ane ajJAna judAM kare che. jema samaktine mithyAtva juduM che tema jJAna ane ajJAna paNa judAMja che. prazna 17 muM-ziSya-kei ema kahe ke-pAMce jJAnane te nAmanA jJAnAvaraNIya karmanuM AvaraNa thavAthI te nAmanuM AvaraNa kahevANuM tema ajJAnAvaraNIya karma kema na kahevANuM ? mATe ajJAnAvaraNIya karma nathI paNa jJAnane AvaraNa thavAthI te nAmanuM ajJAna kahevAya che, eTale jJAnanuM AvaraNa teja ajJAna che. ajJAna koI bIjI vastu nathI tema ajJAnAvaraNIya karma paNa kahyuM nathI. Ama keI kahe tenuM zuM samajavuM ? uttara-uparokta belatAM pratye tenA javAbamAM eTaluM ja basa che ke jJAna pAMca che ane ajJAna traNa che, te tamArA kahevA pramANe mati jJAnanA AvaraNathI mati ajJAna kahevANuM heya, zruta jJAnAvaraNIyathI zruta ajJAna, ane avadhijJAnAvaraNIyathI vilaMga jJAna kahevAyuM hoya te-mana:paryava jJAnAvaraNIya tathA kevaLa jJAnAvaraNIyanA AvaraNathI zuM kahevuM ? mana:paryava ajJAna ane kevaLa ajJAna koI sUtramAM jovAmAM AvatAM nathI. A uparathI abhavIne sattAmAM mana:paryava jJAna ane kevaLa jJAna cekasa nathI ema sau kaIne kabula karavuM paDaze. , je AvaraNa ane ajJAna judAM hoya te pAMca jJAnamAMnuM eke jJAna abhAvIne sattAmAM nathI, mAtra traNa ajJAna che. temAM mati kRta ajJAna anAdi aparyavasita che temaja mithyAtva mehanIya paNa anAdi anaMta che. abhavIne jema tejasa kArmaNa zarIrane anAdi anaMta baMdha rahyo che, temaja mati zrata ajJAna ane mithyAtva mehanIyane anAdi anaMta baMdha kahyo che. ane vibhaMga jJAnane pazama thaye kaI vakhata heya ane na paNa hoya. tenI sthiti te utkRSTI 33 sAgaranI kahI che. paNa traNe ajJAna ane mithyAtvanA paryava abhavIne sattAmAM sadAkALa hoya. jJAna, darzana, cAritranA paryava hoyaja nahi. ema sUtrathI siddha thAya che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 prazna 18 muM-kaI kahe ke-abhavIne zrI samavAyAMgajI sUtramAM kahyA pramANe samakti mehanIya ane mizra mehanIya sattAmAM nathI, tethI tene samakti ane kevaLa jJAna sattAmAM che ema siddha thAya che. kAraNake samaktinI prAptine mATe darzana mohanIyanI prakRtine kSayopazama tathA kSaya thavAthI samakti prApta thAya che eTale darzana mehanIyane nAza thaye samakti mAnIe te abhavIne darzana mehanIyanI be prakRti samakita mehanIya ane mizra mehanIya mULamAMja nathI eja tene nAza. mATe abhavIne sattAmAM samakti che. ane samakita che te kevaLajJAna paNa che. je be vastu sattAmAM che te tene AtmA paNa samakti sahita kevaLa svarUpa che, mATe te siddha samAna che. uttara-prakAre buddhinI ghaTanA te bhAre karI che. A viSene keTaleka khulAso prathama apAI gayuM che, te paNa bhavya ane samajavAne mATe eTaluM ja kahevuM basa che ke-abhavInA saMbaMdhamAM koI be prakRtine kSaya mAnatuM hoya ane samakitanI siddhatA paNa teja kAraNathI mAnatuM hoya te pachI abhavIne mithyAtva hevuM ja na joIe. kAraNake samakti mehanIyane ane mizra mehanIyane nAza thavAvALAne prathama mithyAtva mehanIyane nAza thAya che. mithyAtva mehanIya sAbeta rahe ane samakti mehanIyane mizra mohanIyane nAza thAya evuM paNa kALamAM kaI paNa jIvane bane nahi. samatinI prAptivALAne anaMtAnubaMdhInI cokaDI ane mithyAtva mehanIyane prathama kSaya, upazama ke kSopazama avazya thAya. te saMbaMdhe vizeSa samajutI meLavavI hoya te juo pUrvAddha bhAga pahelAnuM prazna AThamuM joI nirNaya kare. samavAyAMga sUtra te khulA zabdamAM abhavInuM cekanuM nAma pADIne samakita mehanIya ane mizra mehanIya varajIne mithyAtva mehanIya sahita chavvIza prakRti sattAmAM kahe che. eTale mehanIyanA AvaraNavALI paNa be prakRti sattAmAM nathI te pachI samakita ke jJAna sattAmAM hoyaja kyAMthI ? sUtramAM kaI ThekANe abhane samakita ke jJAnanI vyAkhyA sattAmAM AvatI nathI tenuM zuM kAraNa ane jyAM jyAM abhavInI vyAkhyA Ave che tyAM te mithyAtva ane ajJAna sivAya sattAmAM ke tenI paryAyamAM bIjI vAta AvatI ja nathI. temaja sUtra AkhyAta dharmanI seLa kaLA mahelI eka paNa kaLA jyAre abhavIne sattAmAM nathI te pachI samakita ke kevaLanI AzA hoyaja zenI ? Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 prazna 19 mu --ziSya--bhavI ane abhavInA jJAna ane ajJAna viSe khullA zabdomAM je je sUtramAM jaNAvyu` hoya te ame samajI zakIe tevI rIte TuMkAmAM jaNAvaze ? uttara--sAMbhaLe--zrIna'drIjI sUtramAM bhavya sikriyAnuM zruta jJAna, Adi zma'ta sahita kahyuM che te kRSNapakSImAMthI zukalapakSI thaI mithyAtvamAMthI sakita pAmI chevaTa adbhu pudgalamAM mekSa jAya. mATe Adi che ne aMta paNa che. ane abhavya siddhiyAnuM zruta ajJAna anAdi anaMta kahyu` che. eTale abhInA zrutanI Adi aMta nathI. prazna 20 mu''--bhavI tathA abhavInuM zruta te Adi rahita kahyu che, te bannenuM ajJAna anAdi Thare te bhavIne sattAmAM ajJAna hovuM joie tenuM kema ? uttara --bhavIne sattAmAM jo jJAna hAya teja keI kALe pragaTa thAya. mATe sattAmAM to jJAna ajJAna banne hAya. tema abhavIne sabhava nathI. kAraNake abhavInuM zruta anAdi anata che eTale tene ajJAna Adi aMta rahita che. temaja bhagavatIjI tathA jIvAbhigama vagere sUtramAMpaNa jaNAya che. prazna 21 muM--bhagavatIjImAM bhavya abhavyanA jJAna ajJAna viSe zuM kahyuM che te jaNAvaze ? uttara-bhagavatIjI zataka 8me uddeze raje lagninA adhikAre pAMca jJAna ane traNa ajJAna kahyA che temAM bhavya jIvane pAMca jJAna ane traNa ajJAnanI bhajanA kahI che, ane abhavIne ATha mAMhelAM be ajJAna ( mati-zruta) sadAkALa niyamA hoya ane vibhaga jJAnanI bhajanA hoya. prazna 22 muM----jIvAbhigama sUtramAM bhavya ane abhavya jIvanA jJAna jJAna viSe zI rIte jaNAvyuM che ? uttara-jIvAbhigama sUtra lAlAvALu chApela pAne 721me-samaSTi 1 mithyArdaSTi 2 samamithyAdaSTi 3 ema jIvanA traNa bheda kahyA che; temAM-- mithyAdaSTinA 3 bhAMgAmAM (aNuAie apaja vasIye 1 aNAie sapaja vasIye 2 sAie samaja vasIye 3 e 3 bhAMgAmAM) aNuAie apajja vasImene bhAMge abhavya jIvanA kahyo che, bAkInA be bhAMgA bhavya jIvanA jaNAvyA che. vAbhigama pRSTha 745 me-lAlAvALAmAM-AThe prakAranA sarva jIva kahyA che, temAM pAMca jJAnane traNa ajJAna anukrame kahyAM che, temAM anAdi Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 aparyava vasitane artha chapAse nathI paNa bhagavatIjImAM teja prakAranA adhikAramAM anAdi aparyava vasitane artha abhavya AzrI kahela che. prazna 23 muM-bhagavatIjInA 30mA zatakamAM bhavya abhavya viSe kAMI che kharU ? uttara-zrI bhagavatIjInA 30mA zatakamAM samesaraNanA adhikAra 47 belanI vyAkhyA kahI che temAM bhavI abhavI viSe khAsa karIne jANavA jevuM che. sAMbhaLe - samugyAya jIvamAM bela 47 lAbhe. te e prakAre ke-samacejIvane bheda 1, vezyA 8, pakSa 2, daSTi 3, jJAna 6, ajJAna 4, saMjJA 5, veda 5, kaSAya 6, jega 5, upayoga 2, sarva maLI 47 bela samaye kahyAM. temAM alezI 1, zukalapakSI 2, samadaSTi 3, samAmithyAtva daSTi 4, jJAna cha 10, ne sanA vauttA 11, evedI 12, akaSAyI 13 ane ajogI 14, e 14 belamAM--ekalA samadaSTi tathA ekalA bhavya lAbhe. bAkInA belamAM samadaSTi hoya tyAM ekalA bhavya lAbhe. ane samadaSTi vinAnAmAM bhavya tathA abhavya beu lAbhe. samadaSTi 1 ane 6 jJAna. e sAta belamAM bhavya ekalA lAbhe. mithyAdaSTi 1, kRSNa pakSI 2 ane ajJAna 4-6. e 6 belamAM bhavya tathA abhavya beu lAbhe. A pramANe bhagavatIjImAM kahyuM che. prazna 24 muM--pannavaNAjI bhaya abhavya viSe zuM kahyuM che? uttara-zrIpajavaNuM sUtranA pada 18 mA kAsthiti padamAM kahyuM che ke-bhavya siddhiyAnI kAyasthiti aNAIe sapajaja vasiye kahI che. eTale bhavya siddhi yA jIvanI Adi nathI paNa aMta che. te mokSa prApta bhavya jIva AzrI samaye belamAM kahela che. mokSa jAya eTale bhavyapaNuM maTI. jAya, ne bhavya ne abhavyanA bhAMgAmAM bhaLe-ane abhavya siddhiyAnI kAyasthiti aNuIe apanja vasIye. eTale abhavyanI kAyasthiti anAdi anaMta che. Adi aMke rahita che. prazna 25 mu--bhavya abhavyamAM guNaThANAM keTalAM lAbha ? uttara-moTA bAsaThIyAmAM kahyuM che ke-bhavya siddhiyAmAM jIvanA bheda 14-guNaThANuM 14-ga 15-upaga 12-lezyA 6-ane abhavya siddhiyAmAM jIvanA bheda 14-guNaThANuM 1 paheluM-ga 13 (AhArakane AhArakane mizra e be nahi) upaga da (3 ajJAna ke darzana)-lezyA - Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 bhavyamAM caude guNaThANa kahyAM che, ane abhavyamAM eka paheluMja guNaThANuM kahyuM te anAdi anaMta mithyAtvane laIne eTale traNa kALamAM paheluM guNaThANuM chUTeja nahi. prazna 26 muM-bhavya abhavyamAM carIma acarIma viSe kevI rIte che? uttara-pannavaNuM pada vaje-carIma acarIma viSe arthakAre kahyuM che ke-carama te bhavya jIta-ne acarama te siddhanA jIva ane cabhavya jIva bane levA. ane traNa bheda karIe te bhavya jIva carIma -abhavya jIva acarIma-ane siddhanA jIvane carImane acarIma. tene alpAbahatva karIe te acarama sarvathI thoDA abhavya AthI 1 tethI nocarIma ne acarIma anaMtaguNA siddhanA jIva ra tethI carama anaMtaguNa bhavya jIva AzrI 3. prazna ra7 muM-cami acImane artha zuM ? uttara-carIma eTale jene cheDe Ave che, ane acarIma eTale jene cheDo na Ave te. eTale bhavya jIvane carIma kahyA te mukita gayA aTale tene cheDe AvI gaye, bhavyapaNuM maTI gayuM. ane abhavyane cheDe nathI mATe acarima, ane siddhamAM nathI bhavyapaNuM ke nathI abhavyapaNuM mATe necarImane acarIma kahyA che. ane abhavyane cheDe nathI tema siddhane paNa cheDe nathI mATe bannene acarama paNa kahyA che. prazna 28 muM-keI kahe ke-bhavya, abhavya ane siddhamAM taphAvata te heya paNa tamAma jIvanI zakita anaMtI che-siddha ane saMsArI tamAma jIva anaMta zakitane paNa che. mATe tamAma jIva pAse anaMtI zakti che. tenuM kema ? uttara--e te eka odhika vAkya che keI kahe ke amArA gAmamAM badhA RddhipAtra che te zuM te gAmamAM dAridrI nahija hoya ? zAstramAM dvArakAne senAne gaDha ne ratnanA kAMgarAe vakhANI lakSmIe bharapUra kahI che te tyAM zuM bhikhArI -mAgaNa nahi hoya? dvArakA ne devaleka bhUyA kahe paNa devaleka te nahi, e vAta satya che. zAstramAM ghaNA apekSAvAcI zabdo rahelA che. ema leka bhASAe sarva jIva sarva AtmA sarakhA che ane sarvanI pAse anaMta zakti che. te keI apekSAvAcI vAkya che. koI ema kahe ke-huM zahenazAha chuMhuM manuSya chuM ane te paNa manuSya che. ema manuSyanI apekSAe sarakhA kahI zakAya te eka nahi paNa tamAma Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 manuSya sarakhA kahI zakAya. tethI sarva manuSya zahenazAha banI jAya kharA? zahenazAha ane bIjA manuSyanI puNyarUpa RddhimAM anate taphAvata che. kyAM cakravartinI addhi ne zakti, ne kyAM, eka DIbaDuM laIne mAgI khAnAranI addhi ane zakti. siddha ane nigedanA jIva sarakhA che ane bannenI anaMtI zakti paNa sarakhI che. te te nigadanAM duHkha zA mATe sahana kare che ? prazna 29muM-tyAre koI ema kahe ke-nigedanA jIvanI anaMta zakita te che paNa kameM karIne AvarelI che tethI tenI zakita dabAI gaI che. kahyuM che ke - karma saMga jIva muMDha hai, pove nAnA rUpa; karma rUpa maLa ke zudhdha, ciMtana siddha svarUpa. 1 te jyAre prakAzamAM Avaze tyAre te jIva paNa siddhanI zakitane prApta thaze. tema sarva jIvane mATe sattAmAM zakti anaMtI che ane te pragaTa thaye prakAzamAM Avaze tyAre te paNa siddha samAna thaze. mATe sarva jIva sattAe sarakhA che. uttara-A zabda badhA bhavya jIvane mATe che. ane tamAma upadeza paNa bhavya jIvane laIne ja che. bhavya jIvana mATe siddhanI zakitanA tamAma bela lAgu thavA saMbhava che. ane dareka zAstrakAro paNa AtmAne paramAtmAnI upamA Ape che--siddha samAna gaNe che te bhavya jIvanI pAse siddha pada prApta karavAnI zakti sattAmAM rahelI che tene laIneja siddha ane AtmAnI sarakhAmaNI thAya che. eka digabara ane graMtha hasta likhita che temAM sauyA chappa doharA vagere ghaNI bAbate kimatI lakhelA che. temAM bhavya jIvane uddezIneja siddhanI zakitanA tamAma guNe lakhyA che tenI vAnakI rUpe thoDuM lakhANa nIce ApavAmAM Ave che. sAMbhaLe- chapaya chaMda. jina dharma vinu jIva, tehi ziva paMtha na sUjhe; jina dharma vinu jIva, Apa para ka nahi bujhe; jaina dharma vinu jIva, marma nija ke nahi pAve; jaina dharma vinu jIva, karma gati diSTa na Ave; jaina dharma vinu jIva tehi, kevala pada tihuM nahIM; aja hI saMbhAli cira kAla, huM acidAnaMda cetA kahI. 1 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 jaina dharmanA jIva, Apa parakA saba jAne ; jaina dharma ke jIva, baMdha arU mokSa prachAne ; jaina dharma ke jIva, heya niha ce bairAgI ; jaina dharma ke jIva, svAda vAdI parityAgI ; jaina dharma ke jIva jaga, ajarAmara padavI lahe; bhaiyA anaMta sukha bhega, su AcArija Ihi vidhi kahe. je arihaMta se jIva, jIva saba siddha bhaNI je ; AcArija kuni jIva, jIva uvajhAya guNa jai ; sAdhu purUSa saba jIva, jIva cetana pada rAje ; se tere ghaTa nikaTa, dekhI nija zuddha birAje ; saba jIva darabarna ekase, kevaLa gyAMna sarUpamaya ; tasya dhyAna karahu ho bhavya jana, jyau pAvahu padavI akhaya. 3. - savaiyA. eka jIva dravyameM anaMta guna vidyamAna, eka eka gunameM anaMta zakti dekhI ; cAMnaka nihArI te pAyAko kahI nahI, leka e aleka sabai himeM visekhI, darzanako aura jya vikI te vahu jora, chahau dravya bhinna bhinna vidyamAna pekhI, cAritasau thiratA anaMta kAla thira rUpa, esehI anaMta guna bhaiyA saLe lekhI. chapaiya. rAga deva arU maha. nAMhi nijamAMhi nirakhata; darzana yAna cArita, sudha Atama rasa cakhata; para darvasau bhinna cinha cetana pada maMDita; vedana siddha samAna, suddha nija rUpa akhaMDita sukha anaMda jihi pada vasata, se nisa samyaka mahata, bhaiyA vina bhavika jana, zrIjinaMda IhiM vidhi kahata. pa. A prakAre tamAma zAstramAM siddha ane jIva saMbaMdhInA mukAbalAmAM AgevAnapaNuM bhavya jIvanuM ja kahyuM che. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 prazna 30 muM-sarva jIvanA samace mukAbalAmAM abhavI gaNAya uttarasama jIvanI pRcchAmAM ghaNe bhAge bahuLatAe bhavI jIvanI ja vyAkhyAne saMbhava che ane abhavInI vyAkhyA gauNatAmAM jovAmAM Ave che. vicAre ke sarva jIvanI zakti ane sattA sarakhI mAnIe te abhavIne paNa mokSa have joIe. tema te keI sUtramAM jaNAvyuM nathI ke abhavIne mokSa hoya. te pachI abhavIne mULa sattAmAM mahatva taphAvata che ke tene traNa kALamAM mekSa nathI, tene siddhanI zakitanI paMktimAM kevI rIte mUkI zakAya ? prazna 31 muM-ziSya-abhavIne mikSa nathI ema te sau kabula kare che. paNa sUtramAM kahyA pramANe bhavya jIvane te mekSa hoya, te pachI sarva bhavya jIvane siddha samAna gaNavAne mATe zuM samajavuM ? uttarakSA adhikArI bhavya jIvaja che, bhavya jIvaneja mokSanI prApti che ane siddha samAna bhavya jIvaja gaNAya che. paNa zrI bhagavatIjI sUtramAM jayaMtIbhAIe pUchelA praznanA uttaramAM sarva bhavya jIva mekSa jAze paNa bhavyane viraha nahi paDe, bhagavaMtane Ama kahevAnuM kAraNa ema jaNAya che ke-zrI samavAyaMgajI sUtramAM kahelA traNa bhedamAMnA ga yA bhavyane ja mokSanI prAptinI zakti ane sattA kahI che. abhavya ane saMsArastha bhavya jIvane Atma pradeze zakti ke sattA cheja nahi. mokSa prApta thavAnI chaddhi tenI pAse cheja nahi. te pachI siddhanI sAthe sarakhAmaNI karavI zA kAmanI ? have jyAre ApaNe ema mAnIe ke-jIva mAtra karmane saMgeja mUDha banI aneka prakAranAM bhava bhramaNa kare che-paNa teja jIva jyAre karma rUpa maLathI chuTe thAze-karmarUpa maLanI zuddhine pAmaze tyAre te paitanya siddha svarUpa che. A vAkya sau koIne mAnya che, kama maLathI zuddha thayelA-karmathI dUra thayelA teja siddha svarUpa kahevAya, A vAkaya mikSa prApta bhavya jIvane ja lAgu che. paNa gADha kameM karI levAyelAne traNa kALamAM karmanAM daLa buTavAnAM nathI-jenI pAse sattAe paNa mekSanAM sAdhane nathI traNa kALamAM mukti pAsa karavAnI zakita ke sattA nathI evA che jyAre siddha svarUpI kahevA ane anya matiyenAM vAkya para lakSa kheMcI sUtra vacanane bAdhaka Ave evI bhASAo bolavI te siddhAMtikenuM kAma nathI. prazna 32 muM-keI ema kahe ke-siddha svarUpI AtmA che e te jainIonuM vAkaya che te anya matione lagatuM vAkaya kema kahevAya? Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 uttara-jainIe siddha svarUpI AtmAne mAne che te kevA prakAranA AtmAne uddezIne mAnatA haze te svarUpa jANyA vinA lAka pravAhanAM vAkayAne anusAre khelatA sAMbhaLIe chIe. brahma pathIe tamAma jIvane brahma rUpa mAne, viSNu pa'thI tamAma jIvamAM viSNunI sattA mAne, khudA pa'thI tamAma khudAnI pedAza mAne, ane izu pa`thI tamAma IzunA jhu MpaDAM mAne, koI kahe bhagavAna kare te kharU, izvarane emaja gamatu' haze, e badhI izvaranI mAyA che, khadhAmAM izvaranA aza che, tamAma jIvamAM izvaranI satA che, izvara vinA eka pAMdaDu' cAlatuM nazrI, izvara, izvaranI marajI pramANe game tema kare, e badhI izvaranI mAyA che, e badhI hiranI lIlA che, khudA palakame DAya tema kare. evA leAka pravAhanAM ghaNAM vAkayamAM jainIe paNa taNAtA jovAmAM Ave che. ane ethI virUddha vAkayeAnA avAja kAinA kaOpuTa para paDe tyAre navAi jevA paNa bhAse che ane tevAM vAkaye sAMbhaLavAne keTalAka arUcI paNa dharAve e badhI sUtra vacananI zraddhAnI khAmI che. game tema hA, A lekhakane kei sAthe sabaMdha nathI.potapotAnA matane anusAre potAnI mAnyatA mujaba game tema khele; laukika vAkaya aMdha pADayA paDe nihu aTakAvyA aTake nahi, mATe saiddhAMtikone sUtranA zraddhALune te sUtraneja AdhAra che ane sUtra vacana kahe teja satya che. bhagavatanA prazna 63 muM--zraddhALu-bhavya, abhavya, ane siddha saMbaMdhamAM ghaNA dAkhalA dalIle ane nyAya yuktithI je Ape jaNAvyu temAM mArI ghaNI zaMkAonuM samAdhAna thai gayuM che. topaNa A saba ghamAM kAMi paNa vizeSa jaNAvavA jevuM heAya te jaNAvazeA ? uttara--hai bhAI ! keTalIka evI bAbato hAya che ke te prazna uparathIja vicAro udbhave che. jayAre kAMi paNa jANavAnI icchAe chevaTanu prazna karyuM te te nirarthaka na javA devAne mATe kAMi paNa ceAgya uttara devA joie tA je A cAlatA viSaya bhavya, abhavya ane siddhanI RddhinA saMbaMdhane che te saMbaMdhe jANavA yogya je nyAya che te jaNAvuM chuM. eka citte sAMbhaLeA samaye saMsAramAM jIvanI rAzI rUpa, samaye pattharanI khANuM. tenA e be bheda, bhavya jIva ane abhavya jIva rUpa, zuddha patthara ane kAlasAnA pattharanI khANa kolasA rUpa te abhavya jIva, ane zuddha patthara rUpa Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 bhavya jIva kelasAnI khANamAM ratna pAke nahi tema abhavya jIvamAM samakti ke kevaLa rU5 rana nathI. zuddha pattharanI khANanA be bheda che, ke khANamAM ratna pAke, keI khANamAM ratna na hoya. je khANamAM ratna pAke te rUpa te bhavya siddhi yA mokSa prApta egya ratnavALI pattharanI khANa ane saMsArastha bhavya jIva rUpa (rana vinAnI ) zuddha pattharanI khANa. samakti ane kevaLa jJAna rU5 rana, zuddha pattharanI khANa rUpa mekSa prApta yegya bhavya jIvamAM sattAmAM rahela che, te ratana sahita patthara anAdinI khANathI judo paDaye kArIgaranA ge mela sahita ratnane sarANe caDAvI aneka prago vaDe mULa sattAmAM rahelA rananuM teja pragaTa kare ke tenI kiMmata koI karI zake ja nahi, ane te ratna abajo pati sivAya kaI kharIdI zake nahi. tema bhavya jIvanI pAse raheluM samakita, mehanIya karmanA AcchAdane lepe karIne avarAyeluM-tejahINa thayeluM samakita ratna te kSapazama bhAvanA praga rUpa sarANe caDeluM jema jema mehanIya karmanI prakRtinuM AvaraNa khasatuM jAya tema tema samakita ratna ujavaLa thatuM jAya eTale samyaka jJAna darzane cAritrane tapanA prayoga vaDe zuddha lAyaka samakita, kSAyaka jAkhyAta cAritranA paryavo Atma pradezanI sAthe sattAmAM hatA te pragaTa thaI kevaLa jJAna ne kevaLa darzana rUpe prakAzamAM AvyA. te prakAza rUpa lakSmIne sAthe laI asaMkhyAta pradezamaya dravya AtmA lAyaka samakti, kevaLa jJAna, kevaLa darzana traya ratnanAM teje karI prakAzita jIva dravya rUpa mahArA, lekanA agra bhAge nivAsanI ziva suMdarIe A ratnane kharIdI pitAnA nivAsanA mahelamAM anaMtA nAnA moTA lekaleka prakAzita ratnanI sAthe te paNa alekanAM taLe-lekAMta rUpa saranA hukamAM-lekA dAkhala karI eka svarUpI banAvI de. A ratna badhAM ekaja svarUpI bhavya jIva rUpI ekaja khANane, te jema jema bhavya jI-bhavya jIva rUpI khANamAMthI nIkaLatA jAya tema tema te zuddha thayelAM mahA tejasvI ratna siddha svarUpe mokSa pade lekA dAkhala thatAM jAya AvAM ratna bIjI be prakAranI khANamAM nathI temaja keI kALe nIkaLavA saMbhava paNa nathI. prazna 34 muM-A bIjo koI dAkhele heya te te paNa jaNa- vaze ke jethI vizeSa samajutI thAya? uttara-bIje nyAya paNa jANavA je yAda AvavAthI kahI saMbhalAvuM chuM te eka cite sAMbhaLo-abhavI rUpa purUSa, ane bhavI rUpa strI. purUSa traNa kALamAM putra phaLanI prApti karI zake nahi, tema abhavI traNa Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 kALamAM mukti rUpa phaLa-mikSa phaLa meLavI zake nahi. strImAM putra phaLanI prApti rahI che tema bhavya jIvamAM mekSa phaLa rahyuM che. vaMdhyA strIne putra phaLanI prApti thAya nahi, tema saMsArastha bhavya jIvane mokSa phaLanI prApti thAya nahi. bIjI strInI jAtimAM putra phaLanI prApti rahI che. paNa kALa prApta thayA vinAnI bALavayanI, tathA vidhavA strI purUSanA samAgama vinAnI, tathA regISTa strI, tathA purUSanA saMge rahI chatI purUSamAM bIjakanI hAnI tathA koI prakAranA vikArAdikane laIne putra phaLanI prApti kaI kaI strImAM hetI nathI, temaja mokSa phaLa prApta bhavya jIvane mokSa phaLanI prAptinAM sAdhanA abhAve, tathA bhavasthiti paripakava thayA vinA mekSa phaLa prApta thatuM nathI. ane keTalIka strIone purUSanA samAgame tarataja putra phaLanI prApti thAya che, tema keTalAka bhavya jIne mekSa phaLanAM sAdhane maLavAthI tarataja mokSa prApta thAya che. keTalAka bhavya jIve, bhavasthiti paripakava thaye tathA gaMThI bheda thaye paNa yathAtathya sAdhananA abhAve chevaTe ardha pugaLamAM paNa samyapha jJAna darzana cAritrAdi sAdhane meLavI mokSa phaLane prApta kare che. meksa phaLanI prAptinI khANa te manuSyaja che. manuSyanI khANamAMthI ja mekSa phaLa maLe che. manuSya bhava eja mekSanuM dvAra che. mekSanAM sAdhana manuSya bhavamAMja maLavAnAM che mATe manuSya bhava prApta thaye muktinAM sAdhana meLavavA pramAda kare nahi. prazna :25 muM-mokSanI IcchA bhavya jIvane ja thAya ke abhavyane paNa thAya kharI ? uttara-haMmezAM mokSanI IcchA karanArA avazya bhavya jIva che. abhavyane mokSa phaLanI IcchA thAya ja nahi e vAta cekasa che. prazna kada mu-ke abhavInA sAMbhaLavAmAM ema Ave ke abhavIne mekSa nathI te tene hAzake kema na paDe-tene khoTuM kema na lAge ? uttara- huM bhavya haIza ke abhavya haiza ? e Ihi bhavyane thAya a ne the ja nahi. te pachI tene prAzake zene ? jene mokSanI icchA ja na hoya tene te saMbaMdhI vicAraja na hoya. jene mekSanI vAta gamatI ja na hoya tene prAsaka ke khoTuM lAgavApaNuM hoyaja kayAMthI ? prazna 37 muM-huM bhavI haIza ke abhavI haIza evo vicAra abhavIne na thAya e koI zAstrokta dAkhale che? ' Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 uttara-hA, ja, sAMbhaLa-bAbuvALA chApelA zrI AcArAMgajI sUtranA adhyayana pAMcame-uze pAMcame-TAMkAmAM tathA bhASAmAM kahyuM che keabhavIne e vicAra thAya nahi ke huM bhavI hoIza ke abhavI haIza ? e vicAra abhavIne na hoya. A uparathI ema nizcaya thAya che ke bhavI abhavIne jene vicAra thAya te bhavI hoya. ityAdi bhavI abhavIne paTaMtare aneka dAkhalAthI jaNAI Ave che. prazna 38 muM-ziSya-abhavI nava pUrvanuM ya agyAra aMganuM jJAna meLave ema zAsathI nirNaya thAya che. te zAstramAM bhavI abhavInI vyAkhyA Ave tyAM zI rIte kare ? pite vyAkhyA kevI rIte Ape ? uttara-jema vyavahArathI sUtrajJAna meLave tema vyavahArathI bhavI abhavInI vyAkhyA paNa Ape paNa nizcayathI abhavIne ema na thAya ke huM bhavI haIza ke abhavI haIza? e vicAra na thAya. kAraNake-nizcayamAM mithyAtva mohanIyanI AMtarika prabaLatA che. tethI tenuM jJAna te ajJAnarUpe gaNAya che. eTale jineka vastunuM svarUpa tarUpI jANI zake nahi. prazna 39 muM-sarva jIva sarakhA che, sarva jIva siddha samAna che, sarva AtmA jJAnavAna che. sarva AtmA chAddhi zakitae sarakhA che. ema bhavya abhavyane siddhanA jIvane koI apekSAe sarakhA kahI zakAya ke kema? uttara-jaina sUtra anekAMta che, jemAM aneka rahasya rahelAM che, koI apekSAe bhavya ane abhivya sarakhA gaNAya, keI apekSAe bhavya ane siddha sarakhA gaNaya, keI apekSAe bhavya abhavya ane siddhanA jIva paNa sarakhA gaNAya che. ane koI apekSAe judA paNa gaNAya che kharA. prazna 40 muM--bhavya ane abhavyanA jIva kaI apekSAe sarakhA gaNAya? uttara- abhavIne 26 prakRti rUpa ane saMsArastha bhavya jIvane ra7 prakRtirUpa mohanIya karmanI eTale jJAnAvaraNIyAdika AThe karmanI nivaDa gAMThane laIne asaMkhyAta pradezamaya dravya AtmAnI sAthe mati ajJAna, zruta ajJAna ane visaMga jJAna tathA mithyA daSTinA anaMtA anaMtA paryAyarUpa anaMtI RddhinA baLe anaMta zaktivALA A jIva paNa gaNAya che. prazna 41 muM-bhavya ane siddhanA jIvakaI apekSAe sarakhA gaNAya? 37 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 uttara--mAkSa prApta thavAvALA bhavya jIvanI pAse mekSa prApta thavAnI Rddhi sattAmAM rahelI che. siddhanI pAse je anaMtA jJAnanA pava. anaMtA dananA paryAya ane anatA agurU laghu pA rahyA che te pA bhavya jIvanI pAse paNa sattAmAM rahyA che. te apekSAe bhavya ane siddhanA jIva sarakhA gaNAya. prazna 42 mu'bhavya abhavya ane siddhanA jIva sarakhA gaNAya te kai apekSAe ? uttara-sarva jIvane dravya AtmA asakhyAta pradezamaya sarakhAja che. eTale mULa dravya AtmA bhavya abhavyane siddhanA asa`khyAta pradeza sarakhe che. ane RddhimAM jenI pAse je je Rddhi che te te RddhinA ana'tA anaMtA pAMcAne laIne dareka jIvanI anatI zakti sattAmAM rahI che e apekSAe paNa sarva jIva sarakhA che. vastu gate taphAvata che. dAkhalA tarIke senAnuM nANuM, rUpAnuM nANu, nakalI dhAtu, kAgaLa ke cAmaDAnI maheAranu nANu Rddhie sarakhu gaNAya, paNa guNa ane pAMyamAM sarakhu gaNAya nahi. darekanA guNa paryAya jUdA hoya che. tema siddha bhavIne abhavI e dRSTAMte samajI levu. ApaNe loka bhASAe yA vyavahAra bhASAe elIe ke sarva jIva siddha samAna che. sa jIvanI anatI kita che. vagere bhASA bolIe. paNa kevaLInI dRSTie hoya, te satya gaNAya. kevaLI bhASita sUtramAM dareka jIva dareka AtmA, dareka AtmAnI Rddhi, dareka AtmAnI zakita, dareka AtmAnI sAthe rahelAM karmAMnA daLa ane tenI vaNAmAM anaMtA anA taphAvata che. te pratyakSa dAkhalAthI jaNAi Ave che ke dareka jIvanAM pUrvakRta karmAMnA prabhAve dareka jIvanI AkRtimAM, dareka jIvanA zarIra saMghayaNa sa'ThANumAM, dareka jIvanA sukha dukhaHmAM, dareka jIvana utkSaNa, kamma, bala, vI purUSAkAra parAkramamAM anatA ane te taphAvata che. tethI dareka jIvanI Rddhi ane timAM paNa anatI anatI bhinnatA che, tethIja kevaLIbhagavaMte dareka jIvanA ane'tA jJAnanA pavo, anaMtA dananA paryave, anatA cAritranA pavA, anaMtA guru laghu pA anaMtA anurU laghu pavA sUtradvArA jaNAvyA che te satya che. ane tenI vaheMcaNa paNa zrI bhagavatIjI tathA A pannavaNAjI vagere sUtramAM acchI tarehathI karI batAvI che. te sUtreAnA zraddhALu bhavya jIvo samyak dRSTithI vicAra karaze te sahelAithI tarataja samajI zakaze. sujJeyu kiM bahunA--nRtya - Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 prazna 43 muM--ziSyazrI ThANAMga sUtranA bIje ThANe e prakAranA dharma kahyo che. eka sUtra dhama, ane bIje cAritra dha. sUtra dharmane mATe uttarAdhyayananA navamA adhyayanamAM 16 kaLA kahI tema cAritra dharmane mATe sUtramAM kAMi kahyu che ? hoya te kRpA karI jaNAvaze ? uttara---jema sUtra ApyAta dharmanI uttarAdhyayanamAM soLa kaLA kahI tema zrI jJAtAjI sUtranA dazamA adhyayanamAM yuti dharma sAdhu dha eTale Aritra dharmIne khIjanA caMdramAthI pUrnamanA caMdramA sudhInI caDatI kaLAnI peThe kahela che. eTale pUnemane caMdra soLe kaLAe pUrNa hAya che. bIjanA cadranI peThe cAritranI kaLA zAstrakAre pragaTa thatI kahI, te cAritranA pariNAmanI dhArAe caDatI kaLAe chevaTanA cAritranA guNanu phaLa je mAkSa prApta thatAM sudhImAM seALe kaLA pragaTa thavA jaNAve che. prazna 44 muM-cAritranI seALa kaLAnu' svarUpa zI rIte che te jaNAvaze ? uttara--te viSe kiMga khara matanA graMthamAM eka sarvece che. temAM meLe kaLAnu svarUpa AvI jAya che, te nIce pramANe che. savaiyA ekatrIsA. mithyAgaMTha bheda bhayo aMdhakAra nAsi gayau, samyak prakAza laya gyAMnakalA bhAsI haiM; anuvrata bhAva dhare mahAvrata aMgI kare, zreNiara afs ke prakRti vinAsI haiM; mohako pasAro DAri ghAMtiyA sukarma TAri, lokAlokako nihAri bhayo sukha rAsI haiM; sarva vinAsa karma bhayo mahAdeva parma, ict bhavitAhinita loka agravAsI haiM. 1 mithyAtva vidhvaMsana caturthAMzImAM kahyuM che ke --jyAre samakti sahita cAritranI kaLA pragaTa thavAnI hoya tyAre prathama anaMtAnuba`dhInI cAkaDI sahita mithyAtvanA gaThI bheda thAya. ane jyAre gaDI bheda thAya tyAre mithyAtva rUpa aMdhakAranA nAza thAya. jyAre mithyAtva rUpa aMdhakAra khase tyAre samakitanA prakAza ane jJAnanI kaLA pragaTa, evA jIvane pachI jema jema cAritrAvaraNIyanI mehanIya karmInI prakRtie khasatI jAya tema tema cAritranA guNu rUpa kaLAe khIlatI jAya, eTale prathama samakitanI prApti Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayA khAda aNuvratanI bhAvanA thAya, pachI mahAvrata aMgIkAra kare, pachI apramatta thai zreNInI dhArAe caDhe, jema jema guNa zreNIe caDatA jAya tema tema mAhanIya karmInI prakRtinA vinAza thateA jAya, ane jyAre mehanIya kamanI aThThAvIze prakRtine khapAvI meha rUpI mahA malane kSaya kare tyAre tenI sAthe jJAnAvaraNIya, danAvaraNIya ane aMtarAya e traNe karmanI prakRtinA eTale cAre kanA-ghana ghAtI kano nAza kare, ghAtIyA kumanA nAza thayA ke ekaja samayamAM kevaLa nyAti pragaTe. vaikaleka prakAzita anata sukhanI rAzInA bhukatA thAya, ane chevaTe sakarmIne nAza karI parama pada je mokSa padane meLavI mahAdevanI padavIne pAme ane lokanA agra bhAge nivAsa kare. e pada prApta karavAne mATe ahe| bhavya jIvA ! tame paNa nitya vaMdana karaze ane tevA gurune pragaTa karI te padane meLave. 292 prazna 45 mu--cAritranI soLa kaLA sau kei samajI zake tevI rIte jaNAvaze ? uttara----sAMbhaLe!-cAritranI pahelI kaLA, anaMtAnubaMdhInI cokaDIne gaThI bheda kare te cAkaDI khapAve. A cokaDI cAritrane AvaraNa karanArI ane samitane aTakAvanArI DhAvAthI tene nAza thaye pahelI kaLA pragaTI. kaLA 2jI--bIjI kaLAe mithyAtva TALe-ajJAna rUpI adhakArane nAza kare. kaLA 3 asakitane prakAza kare bIjanA caMdranI peThe trIjI kaLA pragaTe. kaLA 4 thI---cethI kaLAe, Atmika jJAna pragaTe. kaLA pa mI-pAMcamI kaLAe, aNuvrata-deza virati zrAvakapaNuM pAme kaLA 6 ThThI chaThThI kaLAe, mahAvrata-cAritra guNa pragaTe. kaLA cha mI--sAtamI kaLAe, apramatapaNe dharma dhyAnanI dhArA pragaTe. kaLA 8 mI--AThamI kaLAe, zreNIdhArA-guNazreNI-kSapaka zreNIe caDe. kaLA 9 mI--navamI kaLAe, zukala dhyAnanI dhArA pragaTe. kaLA 10 mI--dasamI kaLAe, avenrI thaI sava leAbhanA tyAga kare. kaLA 11 mI~~* moDunIya karmanI prakRtino nAza kare. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaLA 12 mI-bAramI kaLAe, ghanaghAtI karmane nAza karI Atma jyoti pragaTAve. kaLA 13 mI-teramI kaLAe, kaleka prakAzaka kevaLa jJAnanI jyoti pragaTe. kaLA 14 thI-caudamI kaLAe, zuddha lAyaka jayAkhyAta cAritranA baLe-zelezI karaNa pragaTa kare, aDelavRtti dhAraNa kare. kaLA 15 mI-paramI kaLAe, ega rUMdhana zukala dhyAnanI dhArA pragaTa bhAva agI. kaLA 16 mI sarva karmane nAza karI mikSapadanI prAptine kogre nivAsa. saMpUrNa soLe kaLAe akhaMDa jyoti pragaTe. prazna kada muM-upara kahelI seLa kaLA mahelI bhavya jIvanamAM keTalI kaLA lAbha ? uttara bhavya jIvamAM samuce seLe kaLA lAbhe. prazna 47 muM-abhavya jIvamAM keTalI kaLA lAbhe? uttara-samakita yukta cAritra dharmanI abhAvamAM eka kaLA na lAbhe. kAraNake mithyAtva mehanIya ane cAritra mehanIyanI 26 prakRti sattAmAM Avyasthita-Adi aMta rahita kALa hovAne lIdhe abhavIne eka paNa kaLA pragaTa thavA saMbhava nathI. ema samavAyAMga ane naMdI sUtranA nyAyathI jaNAya che. tatva kevaLI gamya. prazna 48 muM-ziSya-tamAma jIva siddha svarUpa che tamAma jIvanI pAse satAmAM kevaLa jJAna che ema eka pakSa jyAre kahe che tyAre bIje pakSa ema jaNAve che ke bhavya jIvane ja sattAmAM kevaLa jJAna che. A banne pakSathI judo trIjo pakSa kaI che ke-uparanA beja pakSanI vyAkhyA basa che? uttara-A prazna ghaNe gaMbhIra che. AmAM ghaNA matabheda paDe che. eka mata ema jaNAve che ke-sarva jIvanI pAse sattAmAM kevaLa jJAna che. tyAre bIjo mata ema prakAze che ke-abhavya jIvane sattAmAM kevaLa jJAna nathI, mokSa prApta bhavya jIvanI pAse sattAmAM kevaLa jJAna che tyAre trIjo pakSa cakakhuM kahI batAve che ke-kaI paNa jIvanI pAse mULa sattAmAM kevaLa jJAna nathI. mULa sattAmAM te sarva jIva pAse karma che paNa jJAna nathI, jIva anAdine ajJAnI che, jJAna pAmyuM nathI. sakha uttaradhyayananA 32 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 A adhyayananI racaMta sArasa. ayyata kALa anAdi kALane mULa sahita-mULa te ajJAnAdi te sahita che. jJAna te gurU maLave upaje vagere te gAthAthI jANavuM. mATe sarva jIva pAse sattAe kevaLa jJAna nathI. A pramANe trIjA pakSanuM bolavuM che. prazna 49 muM- ziSya-A vaLI Ida tRtIyaM trIjuM taDuM kayAMthI jAgyuM che ke koI paNa jIva pAse mULa sattAmAM kevaLa jJAna nathI, arthAt mULa sattAmAM jJAna ja nathI. anAdi kALanuM ajJAna ja che. A te cAlatA praznottaranA be pakSathI A trIjo pakSa te taddana judAja abhiprAyane jaNAya che. mATe aha gurU deva ! Apa kRpA karI khare abhiprAya zuM che te jaNAvavA ane ghaNuM bhavya jInI zaMkAnuM samAdhAna karavA A viSayane pharI hAtha dharaze ? uttara-bhAI ! tArI zaMkAnA samAdhAna mATe meM be bhAgamAM ghaNuM vistArathI lakhANa karI bhavya jIvonA hAthamAM mUkavA taiyAra karela daramyAna pustaka bhaMDAra tapAsatAM junA-jIrNa--asalanA junA lakhANavALAM pAMca pAnAM kevaLa jJAnanI carcAnAM nIkaLI AvatAM jovAmAM AvyuM ke A lakhANa be pakSathI taddana judAja rUpanuM che. temAM paNa pahele pakSathI taddana virUddha che ane bIjA pakSathI thoDuM virUddha che. pahelo pakSa sarva jIvane sattAmAM kevaLa jJAna mAne che, tyAre trIjo pakSa koI paNa jIva pAse sattAmAM kevaLa jJAna nahi mAnatAM ekaluM mithyAtvaja mAne che. vacalA bIjA pakSane mekSa prApta bhavya jIva sivAya sattAmAM kevaLa jJAna nathI, ema mAnavuM che. prazna pa0 muM-ziSya-jyAre pahelA pakSe abhavyane kevaLa jJAna sattAmAM mAneluM tene Ape ghaNuM sUtronA dAkhalAthI siddha karI ApyuM ane ghaNA bhavya jInI zaMkAnuM samAdhAna karyuM. paraMtu A trIjA pakSanI bAbatamAM paNa jarA dhyAna devA jevuM che ke-bhavI ke abhavI kaI paNa jIva pAse sattAmAM jJAna nathI. eTale sattAmAM kevaLa jJAna nathI. sarva jIva ajJAnAdi eTale mithyAtva sahita mULa sattAnA che, mATe trIjA purUSano pakSa laI Apane prazna karuM chuM. tene mane khulAso karI Apaze te ghaNA jIve upara upakAra thaze. uttara-gurU -he bhAI ? tArI IcchAe upakAra buddhie-tArA Agrahane laIne ghaNA bhavya jInA hitane arthe tArA kathanane dhyAnamAM lauM chuM mATe A, le, pAnAM, te vAMca ane trIjA purUSanuM zuM kahevuM che tenA Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra5 praznokara ane mArI buddhi pramANe zAstrokata tane khulAso karI ApuM te dhyAnamAM laI bhavya jIne samajAva eTale basa. prazna 51 muM-ziSya-trIje purUSa kahe che ke je koI sarva jIva pAse sattAmAM kevaLa jJAna mAnatuM hoya te abhavyane paNa kevaLa jJAna sattAe heya. ema mAnavAvALAne abhavyane artha jaNAve che ke-abhavya eTale kevaLa jJAnane agya je bhaNI abhavya jIvane pUrve kevaLa uparyuM nathI, hamaNA upajatuM nathI. AgAmI kAle paNa upajaze nahi te sattAe kevaLajJAna kahe te asatya. bhavya jIva kevaLa jJAna pAmavAne gya che. bhavya jIva pUrve kevaLa jJAna pAmyA, hamaNa pAme che. ne AgaLa paNa bhavya jIva kevaLa pAmaze. tenuM kema? uttara-A vAtamAM vadhe nathI. abhavIne mATe te vAta ThIka che, ke tene sattAmAM kevaLa jJAna nathI eTale traNe kALamAM koI paNa abhAvIne kevaLa thAya ja nahi. paraMtu je bhavya jIva kevaLa jJAna pAmavAne vya che te traNa kALamAM game tyAre kevaLa jJAna pAme, tyAre te kevaLa jJAna kayAMthI AvyuM? te vicAra kare joIe. jyAre trIjo pakSa kahe che ke-I jIva pAse sattAmAM kevaLa jJAna nathI ane anAdinuM sarva jIva pAse sattAmA mithyAtva che. ajJAna che. te kevaLa jJAna unna thayuM kayAMthI? zuM AtmAthI kevaLa jJAna juduM che ? ane jo juduM hoya te pachI sUtrakArane jIva dravya pAse anaMtA jJAna darzana cAritrAdikanA parya kahevAnI zI jarUra ? mATe jema sarva jIva pAse mULa sattAe ajJAna ane mithyAtva rahela che tema mokSa prApta bhavya jIvanI pAse mULa sattAmAM kameM avarAyela samiti ane jJAna-kevaLa jJAna paNa sattAmAM rahela che, je vastu sattAmAM hoya te vastu pragaTa thAya paNa trIjA purUSanA kahyA pramANe sattAmAM kevaLa jJAna nathI te samakita paNa nathI, te samati kyAMthI AvyuM ke jene kevaLa jJAnanI prApti thaI. mATe je jIvane sattAmAM samakita che tepa sattAmAM kevaLa paNa che. mATe je jIvane samakitanuM AvaraNa mithyAtva ane kevaLanuM AvaraNa ajJAna che eTale ghAtI karma che te khasavAthI-dura thavAthI te vadhu prakAzamAM Ave che. mATe mAne ke mokSa prApta bhaya jIvane sattAmAM samiti ane kevaLa jJAna ane rahyAM che. vizeSa khulAsAne mATe vAMco A saMbaMdhIne prathamane adhikAra prazna para mu-sarva bhavya jIva kevaLa pAmaze tenA uttaramAM trIjo pakSa lakhe che ke-sarva bhavya jIva kevaLa nahi pAme, je bhANa bhaya jIva Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra96 mAMhIthI pAmaze. jehane saddagurUne jega maLazene samyakatvAdika vrata paccakhANa karaze te pAmaze tehane daSTAMta-vaMdhyA strI ane garbha dharavA gya strIne daSTAMta ApI vadhyAvat abhavI ane garbha dharavA gya bhavya jIvane daSTAMta Ape che. temAM bhavya jIvane saddagurU sAdhune vega maLe samyaktvAdika vrata paccakhANa karavAthI kevaLa jJAna pAme, ane bIjI strI vaMdhyA nathI garbha dhAraNa karavA yogya hoya tene bharathArane vega na maLe te garbha na dhare, putra na prave, tema bhavya jIvane saddagurUne susAdhune vega na maLe te samyakatvAdika vrata paccakhANa karavA na pAme te kevaLa jJAna na pAme, e bhavya jIvanuM daSTAMta. te mATe bhavya jIvane zrIsusAdhune vega maLyAthI kevaLa jJAna pAme paNa sattAe kahe che te sUtra virUddha. bhavya jIva kevaLa jJAna pAmavAne gyatA kahIe iti siddha. | Ama trIjo pakSa kahe che tenuM kema? uttara-bhagavatIjInA bAramA zatakanA bIjA uddezAmAM jayaMtIbAIe pUchelA praznamAM ke sarva bhavya ja siddha thaze ? tyAre bhagavaMte kahyuM ke "haMtA jayaMti" sarva bhavya jIva sijhaze-siddha thAze, ane bhavya jIvanA virahanI pRchAmAM nA pADI. ane hetu trIjA pakSane jaNA nathI. kevaLa jJAna bhavya jIva mahethI pAmaze temAM zuM Azcarya ? Azcarya te jayaMtIbhAInA pUchelA praznanA uttaramAM che. jyAre trIjA pakSanA kahevA pramANe bhavya jIvane mATe jene saddagurUne jega maLaze ne sammAdi vrata pazcakhANa karaze te kevaLa jJAna pAmaze. te te ThIka paNa acAne kayA saddagurUne jega maLe ane kayA gurUnA ge samakti sahita vrata pazcakhANa pALyA? ne kevaLa jJAna kayAre utpanna thayuM ? te paNa vicAravuM joIe. sadagurUne jaga te abhavI tathA saMsArastha bhavya jIvane paNa bane che ne zuddha vrata, niyama, pacakhANa paNa pALe che ne ArAdhaka pada meLavI navaraiveyaka sudhI paNa jAya che, paraMtu kevaLa jJAnanI prApti thatI nathI. tenuM mULa kAraNa te samaktine abhAva eja che. sattAmAM samakti na hoya tene kevaLa jJAnanI prApti thAyaja karyAMthI? kahevata pramANe "kevaLI AgaLa rahI gayA kera" kevaLI jevA saddagurU maLavAthI paNa abhavyAdi kara rahe che. sUtranA nyAya pramANe anatI vAra sAdhupaNanAM vrata pALI ArAdhaka pada meLavI navayaka sudhI gaye paNa saMsAra ghaTaye nahi te kevaLanI AzAja zI ! mULa sattAmAM samakti ja nathI, te kevaLa jJAna thAya kyAMthI ? samiti ke kevaLa Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 kayAMthI AvatuM nathI; e te AtmAnI trAddhi che te paNa bhavya jIvane ja sattAmAM rahI che, te jyAre Atma baLa pheravaze tyAre karmanA AvaraNa tUTaye sattAmAM rahelI vastu kevaLa jJAna pragaTa thaze mATe sattAmAM kevaLa jJAna bhavya jIva-mekSa prApta thavA yogyanA Atmapradeze paryAya rUpe rahela che. abhavyane vaMdhyA strInuM ane bhavyane garbha dhAraNa karavAvALI strInuM daSTAMta ApyuM te sAmAnya rIte ThIka che, paNa abhavyane vaMdhyA strInuM daSTAMta lAgu thAya nahi. vaMdhyA strInuM daSTAMta te saMsArastha bhavya jIvaneja lAgu thAya. vaLI vadhyA rUpe gaNAtI strIne paNa koI vakhate davAdikanA prAge ghaNuM kALe paNa garbha dhAraNa kare che, mATe abhavIne vaMdhyA strIne dAkhale lAgu thavA saMbhava nathI. A viSenI vadhAre hakIkata jANavAne mATe juo-A pahelAnA bhAganuM lakhANa. prazna pa3 muM-ziSya-trIjo pakSa kahe che ke bhavya jIva susAdhune vega maLyAthI kevaLajJAna pAme, paNa sattAe kahe che te sUtra virUddha bhavya jIva kevaLa pAmavAne vegyatA kahIe Iti siddha-AnA upara anuga dvAranI vRttine dAkhala Ape che ke-zrI anugadvAre, uppaNa nANa daMsaNetyAdi utpanne zyAmatA pagame nADAdarza maMDala prabhAva sakala tadAvaraNa pagamAdabhi vanijJAna darzana dharatiyaH sa / e anugadvAranI vRtti maLe kahyuM che. kevaLa uparyuM tenI pare? Adarza maMDaLanI pare. jema leDhAne Arase ghaDIne sarANe caDAve tyAre teja nIsare jema e A tejane gya leDuM te, bhavya jIva te leDhAne Arase ghaDe tyAre teja pragaTe tema bhavya jIva samakti, vrata paccakhANa tathA tapa tape karma kSaya kare te kevaLa jJAna upaje, paNa kuMbhAranA TapalAne sarANe caDAve te teja na nIsare tema abhavya jIvane kevaLa na upaje. e bhavya jIva kevaLane yegyatA kaho. je letAne Arase na thayA, sarANe na caDhaye te mAMhethI teja na nIsare e Araso vinA moTuM na dIse. keI kaheze je leDhAmAM tejanI sattA hatI te asatya. je bhaNI te leDhAnA kaTakA karIe te teja na dise, e tejane yogyatA che, paNa sattA e teja nathI. zrI sUtra madhye bhavya jIva abhavya jIva kahyA che. zrI siddhAMta sarva jIva pAse kevaLa jJAna sattAe kahyuM nathI. te ApaNe kyAMthI kahIe. bhavya 38. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 che te mATe bhavya jIvane thatA kahI che.-abhavya kahyA A pramANe trIjA pakSanuM besavuM che tenuM kema? uttara-uparanA badhA lakhANa uparathI trIjA pakSane abhiprAya ema jaNAya che ke-sarva jIva pAse sattAmAM kevaLa jJAna nathI. ane bhavya jIva kevaLajJAna pAmavAne gyatA vALe che paNa sattAmAM kevaLa jJAna bhavya jIvane paNa nathI. te kahevAnuM ke bhavya jIvane kevaLa jJAna sattAmAM nathI. te pragaTa thayuM kayAMthI ? anugadvAranI vRttinuM je daSTAMta ApyuM che, temAM te kahyuM che keAdarza maMDaLane AvaraNa thavAthI jema tenI prabhA dekhAya nahi. AvaraNa khase te prabhA dekhAya tema tadAvaraNa karmanA AvaraNathI kevaLajJAna prakAza karI zake nahi. paraMtu karmanuM AvaraNa khase te kevaLa jJAnane prakAza thAya. te sattAmAM sarva jIvane nahi paNa mekSa prApta bhavya jIvane sattAmAM kevaLa jJAna che te karmanuM AvaraNa khasavAthI kevaLa pragaTa thAya. ane jo ema na hoya te eTale kevaLa jJAna sattAmAM na hoya te jIvane ADe karmanuM AvaraNa kahyuM che te te kameM kone AvaraNa karyuM ? koI paNa vastune AvaraNa hovuM joIe. sUtrane nyAya pramANe samaktine AvaraNa mehanIya karmanuM che ane kevaLajJAnane AvaraNa cAra ghAtI karmanuM che, temAM paNa mukhyatve mohanIya karma kahela che. vaLI bhagavatIjImAM jIne anaMtA jJAnanA paryava anaMtA darzananA paryava anaMtA cAritranA paryava ItyAdika kahela che te parya kayAM rahyA haze ? eTale paNa vicAra karyA vinA bhavya jIvane paNa sattAmAM kevaLa jJAna nathI, e vAkaya kevA prakAranuM kahevAya? bhagavatIjI vageremAM jIvanI svaparyAya paraparyAya vagere kahela che te jJAna sivAya svaparyAya kaI kahezo? ane je bhagavatIjImAM kahyA pramANe jJAna, darzana, cAritrAdika jIvanI paryAya-jIvanA paryava kabula karaze te te dareka jIvane sattAmAM rahela che. bhavya ke abhavya je je bela ghaTe te jJAna darzanAdikanA paryAvana bela sattAmAM ghaTAvavA joIe. lAgu karavA joIe. ApaNe gatAne artha ema karIe ke kevaLa jJAna pAmavA gya bhavya jIvane kevaLa jJAna pragaTa thAya-arthAt utpanna thAya e vAta te sarvane mAnya che, paNa bhavya jIvane kevaLa jJAna mUttAmAM na hoya te utpanna thAya kyAMthI ? Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 leDhAne ane sarANane je dakhale ApavAmAM AvyuM che te saMbaMdhI eTaluM ja samajavAnuM che ke-je loDhAne Arasa banyuM ane teja nIkaLyuM te leDhAmAMthI nIkaLyuM ke sarANamAMthI AvyuM? leDhAne kakaDA karyo temAMthI teja na nIkaLe paNa sarANanA ghasArAthI kATane nAza thaI aMdaranA rahelA tejasvI pudagaLe jhaLake-dAkhalA tarIke, araNImAM agni rahelI che paNa araNInA kakaDA karyo agni nIkaLe nahi, paNa tene sara karyo aMdaroaMdara ghasavAthI agni pragaTa thAya che.-bIjo dAkhale, cakamakamAM agni che, paNa cakamakanA kaTakA karyo agni nIkaLatI nathI, paraMtu cakamakane leDhAnA kaDAnA ghasAre cakamakamAMthI agni pragaTa thAya che. te araNI tathA cakamakamAM sattAmAM agni na hoya te nIkaLe kayAMthI ? mATe mAne ke jema araNImAM ane cakamakamAM agni sattAmAM rahelI che, temaja leDhAmAM paNa Adarza banavAnAM tejasvI pugaLa rahyA che. te uparanA nyAye sarANanA ghasArAthI Adarza bane, tejasvI pugaLanA uparane kATa khasI javAthI te caLakImAM Ave. teja nyAye bhavya jIva pAse sattAmAM kevaLa jJAna che, paNa kama rUpI kATa caDele hovAthI te prakAzamAM AvatuM nathI paNa jyAre AtmA zaktivAna thAya che tyAre Apa Apa gaMdI bheda karI-eTale anAdinI mithyAtvanI gaMThAne teDI samakti ratnane pragaTa kare che te samati sahita eTale-jJAna, darzana, cAritrane tapa rUpa sarANanA prayoge karma rUpI kATane dUra karI jIvanI pAse-Atma pradezanI sAthe je rahelA kevaLa jJAnanA paryave tene prakAzamAM lAve eTale je kevaLa jJAna karmo karIne avarAyeluM te prakAzamAM AvyuM. samaya jJAna darzana cAritra ane tapanA prayogathI ane sadgurUnA yegathI kAMI navuM kevaLa jJAna utpanna thAya che ema nathI paNa je jIvanI pAse sattAmAM kevaLa jJAna che. tene pragaTa kare che. dAkhalA tarIke pRthvImAM senuM te raheluM che. paNa badhI pRthvImAM sonuM nathI, paNa je pRthvImAM sanuM che. te paNa mATI mizrita pRthvInA ja svarUpe raheluM hoya che. tene tenA zedhaka aneka prakAranAM kSAranAM prAge agninI bhaThThIo karI nAnI sAthe tarUpe maLelI pRthvInI malInatAne bALI dUra karI senAne senApaNAnA rUpamAM pragaTa kare che. te nyAye jIvane lAgelAM karma vaDe kevaLa jJAnane AvarelA karma daLane japa tapAdi agninA pravega vaDe karma rUpa melane bALI AtmAne nirmaLa karI kevaLa jJAna rUpa addhine pragaTa kare che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtranuM aThThAvIsamuM adhyayana paNa emaja jaNAve che ke-mati tAdi jJAna vaDe je jANeluM jIvA jIvAdi nava padArthanuM svarUpa tene satyapaNe kharIne kharI ane beTIne beTI zraddhAthI jene zraddhArUpa darzana eTale samakita prApta thayuM. ane te samyapha jJAna darzana vaDe navAM karmane AvatAM aTakAvanArUM je cAritra tene pragaTa karI tapa rUpa agni vaDe kevaLane AvarelA karma rUpa melane bALI Atma jyati rUpa kevaLa jJAnane pragaTa kare che. eTale AtmAnA mULa guNa AtmAne mULa svabhAva AtmAnI mULa sattA AtmAnI mULa addhi je kevaLa jJAna tene pragaTa karavAnA e prAga chetethI ema mAnavAnuM nathI ke te pravega vaDe navuM kevaLa jJAna utpanna thAya. kevaLa te mokSa prApta bhavya jIvane sattAmAM cheja ema cokkasa mAne. mokSa prApta bhavya jIvanI pAse satAmAM aThThAvaze prakRti mehanIya karmanI kahI che tema abhavIne kahI nathI, abhavIne chavIzaja prakRti sattAmAM kahI che. A samavAyAMgajInA 26 mA-ra7 mA-ane ra8 mA-samavAyanuM rahasya jANaze te kevaLa jJAnanI prAptinA upAyanI samajaNa tarataja paDI Avaze, ke kevaLanuM bIjaka je samakti je jIvane sattAmAM hoya tene kevaLa paNa sattAmAM hoya. eTale jema bIjamAM vRkSa hoya tema samakti rUpa bIjakamAM kevaLa heya e nisaMzaya che. prazna 54 muM-ziSya-trIjo pakSa cha dravyanuM svarUpa jaNAvatAM kahe che ke-ATha karma te udaya bhAve che, jIva te anAdi pariNAmika bhAve che, kevaLa jJAna te kSAyaka bhAve che, ane saMsArI jIva traNe bhAve che. audayika 1, pathamikara 2, pariNAmika 3, sarva saMsArI jIvane kSAyaka bhAva Avyo nathI te kevaLa jJAna kayAMthI? ane upajyA vinA sattAe kayAMthI? je kaI sarva jIvane sattAe kevaLa jJAna kahe che te sUtra virUddha paNa bhavya jIva kevaLa jJAnane yogyatA che e satya. A pramANe trIjA pakSanuM kahevuM uttara-kevaLa jJAna te kSAyaka bhAve che te vAta satya che. paNa kevaLa jJAna utpanna thayA pahelAM kSAyaka bhAva jIvane Ave che ke-pachI? jIvane hAyaka bhAva te kevaLa jJAna utpanna thayA pahele thAya che te mekSa prApta bhavya jIvane ja thAya che ne te saMsArI paNa che. saMsArI jIvamAM traNa bhAva kahyA che. tenAM pazama bhAva paNa kahyo che. ane pazama bhAvamAMthI kSAyaka bhAva pragaTa thAya che te udaya bhAvamAM rahelA ATha karmanI prakRtione Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 keTalIkane kSaya karIne kSAyaka bhAvamAM Ave che te bAramA guNa sthAnaka sudhInA jIne zuddha kSAyaka bhAva pragaTa thaye aMtara muhUrtamAM ghanaghAti karmane nAza karI kevaLa jJAnane utpanna kare che. te sarva saMsArI jIva AzrI nahi, paNa mekSa prApta bhavya jIva AzrIne ja e bela lAgu che. - jyAre trIjA pakSanuM kahevuM ema thAya che ke sarve saMsArI jIvane kSAyaka bhAva AvyuM nathI. te kevaLa jJAna kayAMthI? ane upajyA vinA sattAe kayAMthI? A vAkaya je mAnya hoya che, jene kSAyaka bhAva Ave tene kevaLa jJAna pragaTe. ane jene kevaLa jJAna uparyuM tene upara kahyA pramANe sattAmAM hatuM te uparyuM, A trIjA pakSanuM lakhANa sAbitI karI Ape che. sarva jIvanI pAse sattAmAM kevaLa jJAna nathI ema te bIjA pakSanuM mULathI ja kahevuM che. sarva jIvane sattAe kevaLa jJAna che te te pahelA pakSanuM kahevuM che tene je sUtra virUddha kahetA he te bIjA pakSane te saMbaMdhI kAMI vAMdho nathI. bIjo pakSa te mULathIja mekSa prApta bhavya jIvane ja kevaLa jJAna sattAmAM mAne che. ane jene sattAmAM che teneja kevaLa jJAna utpanna thAya che. ane jene sattAmAM hoya che teja bhavya jIva jemAM kevaLa jJAnanI gyatA che eTale teneja kevaLa jJAnanI prApti thAya che e vAta satya che. prazna papa muM-ziSya-trIjo pakSa lakhe che ke-keTalAeka zrInaMdIjI sUtrane dAkhale ApI sarva jIvane akSarane anaMta bhAga ughADA mAne che te kevaLa jJAnane anaMtame bhAga ughADo che, te mATe jIvane kevaLa jJAna sattAe che te asatya. ema kahI pitAne abhiprAya jaNAvatAM kahe che ke-jIvane akSarane ane tame bhAga ughADe te mRta jJAnane che, e te jIvita paNa AzrI che paNa kevaLa jJAna AzrI nathI. tenuM kema? uttara--e vAta ThIka che. bIjA pakSanuM paNa eja pramANe kahevuM che ne te viSe pUrve ghaNuM lakhANa karavAmAM AvyuM che. tyAMthI vizeSa khulAse maLI Avaze. prazna pada mu--ziSya-trIjo pakSa kahe che ke-zrIsiddhAMta pannavaNA sUtre pada 18 me-kevaLa jJAna navuM upajatuM kahyuM che. te prI vera vALaof sAraNagAna vasai. kevaLa jJAna te sArI kahyuM che, aparyavasita AvyuM na jAya. te mATe sarva jIvane kevaLa jJAnanI sattA kahe che te sUtra virUddha. . zrI dazA zruta khadhe zivajInA vAre gagovja pure puws. pUrve nathI uparyuM kevaLa jJAna te samuha upaje. citta samAdhi rAkhatAM Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 kevaLa upaje sAdhune. e zrI dazA zrata baMdhane pAMcame adhyayane che. e pramANe trIjA pakSanuM kahevuM che te kema ? uttara-kevala jJAna navuM upajavuM je mAne teNe eTaluM jaNAvavAnI jarUra hatI ke te amuka ThekANethI AvyuM. zrI pannavaNajInA 18mA padamAM kevala jJAnanI sthitimAM sAthe maLavaNI to Adi che ne aMta nathI. eTale kevaLa jJAna je jIvane utpanna thAya te ekaja vAra thAya paNa bIjA jJAnanI peThe tenA bhAgo nahi-te AvyuM jAya nahi-bIjA jJAna AvyAM jAya, kevaLajJAna AvyuM jAya nahi, mATe tene prathama utpanna thayuM kahevAya paNa je jIvanI pAse sattAmAM na hoya te utpanna thAya kayAMthI? jIvane ATha karmanuM AvaraNa kahyuM che temAM kevaLa jJAnAvaraNIya karmo kone AvaraNa karyuM ? nadIjImAM kahevA pramANe zratajJAnane ane tame bhAga ughADa che. ema te carcAmAM kabula karyuM che te zrutajJAnane bAkIne tamAma bhAga kene Ave ? je mati zrutajJAnane atizruta jJAnAvaraNIya kameM Ave heya te pace jJAnane pAMca jJAnAvaraNIya karma Aryo hoya ema Thare ane ema hoya teja tajJAnAvaraNa karma kahevAya. mATe je jIvane matithata jJAna sattAmAM che tene kevaLa jJAna paNa sattAmAM che. jema samaktine mehanIya karmanuM AvaraNa che paNa sattAmAM samakita che te ja samakita mehanIya kehavANuM. mohanIce AveluM paNa sattAmAM samakita che te samavAyaMgajImAM tene bhavya jIva bhagavaMte kahyA che. eTale je jIvane sattAmAM samakti hoya te jIvane sattAmAM kevaLa jJAna paNa avazya heya. samakitana paNa jJAnanI peThe utpanna thavAnA bhAga karI che. kSAyaka samaktine paNa kevaLa jJAnanI peThe Adi sahitane aMtarahita bhAge lAgu thAya che. mATe samavAyAMgajImAM bhavya jIvane aDAvIze mehanIya karmanI prakRti sattAmAM mULa pATha kahela che eTale bhavya jIvane sattAmAM samakita che tema bhavya jIvane jJAnAvaraNIya karmane AvaraNe paNa AvaraNavALuM jJAna sattAmAM che. te avarAeluM kevaLa jJAna paNa sattAmAM che ane je sattAmAM che te ja vastu prApta thAya che. samakitane mehanIyanuM sarvathA AvaraNa khase te kSayaka samakti pragaTe ane jJAnanuM sarvathA AvaraNa base te kevaLa jJAna pragaTe. kevaLa jJAna navuM upajatuM nathI paNa sattAmAM che te prApta thAya che, tene utpanna thayuM kahevAmAM Ave che. samakita bhavya jIvane sattAmAM che te paNa utpanna thavAnA kALane apUrva karaNa kahela che eTale je kaI kALe pUrve karyuM nahotuM tevuM kAraNa Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 303 samakitanI prAptine upAya paheleja karyo eTale samakita paNa koI kALe utpanna nahi thayeluM che jemAM paheluM utpanna thAya che. ane lAyaka samakita jema AvyuM jatuM nathI tema kevaLajJAnane mATe paNa levuM. dazAzruta baMdhane dAkhale Apyo che, te paNa kSAyaka samakitanI peThe kevaLa jJAna te pUrve utpanna thayelA hatAja nathI, jyAre thAya tyAre pahelAMja thAya. kevaLa jJAna utpanna thavAvALAne paheluM kSAyaka samakti utpanna thAya che ane kSAyaka samakita teja kevaLa jJAnane pragaTa kare che. kevaLanuM bIjaka samakti che mATe je samaktine sattAmAM mAnavAmAM Avaze te kevaLa paNa sattAmAM mAnavuM joIze. bhale mokSa prApta bhavya jIvane e bela lAgu thavAne mAnatA hoya te paNa zAstrane bAdhaka nathI. paNa keI jIvane kevaLa jJAna sattAmAMja nathI. kevaLa jJAna navuM upaje che. Ama mAnanArAne sUtra vacanane viSedha te nahi thatuM hoya che? prazna pa7 muM-ziSya-trIjo pakSa kahe che ke-jIva tathA karma anAdi che. ema na kahevAya ke jIva pUrve pachI karma, tathA karma pUrve pachI jIva ema nathI, jIva ane karma aNAzupuvI kahyA che, te pATha bhagavatIjI sUtra zataka pahele uddeze 6 pheroha aNagAra zrI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane pUchayuM che ke pUci bhaMte lo pachAalAoM pubdhi alo pachAlo ? rohA loeya aloeya puvipite pachApite dovete sAMsayAbhAvA aNANu puvie sA rohA. pucibhaMte jIvA pachA ajIvA pubdhi ajIvA pachA jIvA ? jaheba loema achoeya taheva jIvAya sanavAva pUrva janmaruM, kukaDI ane IDAMnuM prazna karyuM che, gI mate hI pajhA ? Ima pUjya - riggvI sAsarAmAvA e maLe Ima kahyuM che. kukaDIne draSTAMta mAMDe che. je bhaNe kima kahevAya je kukaDI AcaLathI hatI ne pachI IDAM upaje, je DuM na hoya te kukaDI kima heAya te mATe e zAsvatA bhAva zrI mahAvIrajIe kahyAM che te mATe karma ane jIva e anAdinA che. ane kevaLa jJAna te zrI bhagavaMtajIe jIvane A di apajajavasita kahyuM che te mATe je kaI sarva jIvane sattAe kevaLa jJAna kahe che te sUtra virUddha | A pramANe trIjo pakSa lakhe che tenuM kema ? Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 uttara-jema trIje pakSe jIva ane karma anAdinAM kahyAM che tema hA aNagAre anAdine keTalA bela kahyA che te paNa jaNAvavA joItA hatA. tema nahi jaNAvatAM mAtra, leka ane aleka, jIva ane ajIva, ema karmanuM kahI kukaDI ne IDanuM prazna jaNAvI zAzvatA bhAva kahyA, paheluM pachI kahevAya nahi. ItyAdika kahyuM ane jIva ne karma banne anAdinA mAnI, kevaLa jJAnane sAdi anaMta mAnI sattAmAM jIvane kevaLajJAna nathI ema jaNAvyuM. paNa rehA aNagAre keTalA prazna pUchayA che ? temAM jJAna saMbaMdhI prazna pUchavAmAM Avela che ke nahi? ane je pUchavAmAM AvyuM. hoya te tenI Adi kahI che ke anAdi kahela che ? ane anAdi kahela heya te jIva ne jJAna utpanna thayA pahelAM te kyAM hatuM? kemake utpana thayAM pachI te sAdi anaMta kahela che. ane hA aNugAranA praznamAM pAMce jJAnane lekanA aMta sAthe pUchatAM anAdi kahela che, zAzvatA kahela che, aNANa pUrva kahela che. mATe jIvanI pAse jema sattAmAM karma kahyAM che temaja jJAna, ajJAna, darzana vagere paNa kahyAM che mATe rehA aNagArane je dAkhale trIjA pakSe Ape che te te teonI mAnyatAne virUddha paDe te che. prazna pa8 muM-ziSya-rehA aNagAre keTalA prazna pUchayA che ? ne kevA prakAranAM ne pAMca jJAna anAdi kevI rIte kahyAM che ? vagere TUMkAmAM kahI batAvaze te mATo upakAra thaze ane ghaNuM jenI zaMkAo dUra thaze. uttara-gurU-he bhAI? AtArUM kareluM prazna ghaNu ja agharuM che, paNa tAre, jyAre jANavAnI IcchA thaI tyAre tane tathA bhavya jIvone jANavAne mATe khulAso karI Apa joIe. sAMbhaLo bhagavatIjInA pahelA zatakanA dA udezAmAM-hA aNagAre (82) chayAsI ne bAvana prazna pUchayA che. tenI AmnAya nIce pramANe che. pUvaM bhaMte loe pacchA aloe pUvvaM aloe pacchA loe ? he bhagavaMta! pahele leka ne pachI aleka ke pahela aleka ne pachI leka? 1 ema jIvane ajIvanI pRcchA 2 bhavasiddhiyA ne abhava- siddhiyAnI pRcchA 3 siddhi ne asiddhinI pRchA 4 siddhAne asiddhAnI pRcchA 5 kukaDI ne IDAnI pRcchA 6 lekAMta ne ekAMtanI pRcchA? 7 e 7 mULa prazna pUchyA che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 have eka lekanA aMta sAthe 130 belanI pRcchA karI che tenI vigatapUrva maMte te pachI sattane uvAraM?? ema sAta pRthivIne AkAzanI pRcchA 7-ema lekanA aMtane sAtetaNu vAta 7-lekAMta ne ghanavAta - lekAMta ne ghane dadhI cha- lekAMtane sAte pRthivI 7 ema lekatane sarva dviIpa 1-lekAMtane sarva samudra 1-lekAMta ne bharatakSetrAdi sAta vAsa 7lekAMta ne daDaka 24-lekAMta ne astikAya pa-lekAMta ne samayAdikALa 1lekAMtane karma 8- lekAMtane vezyA 6-lekAMta ne daSTi 3-lekAMta ne darzana 4-lekAMta ne jJAna 8 (pAMca jJAna ne traNa ajJAna)-lekAMna ne saMjJA 4lekAMta ne zarIra pa-lekAMta ne jega 3-lekAMta ne upaga 2-kAMta ne dravya -lekAMta ne jIva ajIvanAM pradeza 2-lokAMta ne jIva ajIvanA paryAya 2-kAMta ne traNa kALanI pRcchA te atIta kALa, anAgatakALa, ne savRddhAkALa 3-evaM 130 bela lekanA aMta sAthe gaNavA. pachI eka bela mUka ne 129 bela sAtamInA AkAza sAthe gaNavA. pachI eka bela mUka ne sAtamIne taNuvA sAthe 128 bela gaNavA. pachI eka bela mUke 127 bela sAtamInA ghanavA sAthe gaNavA. ema jAvat heDale eka bela cheDevo ne upalA sAthe joDe. ema jAvata pUci bhaMte aNAgayaddhA pachA savvaddhA pUci sambaddhA pacchA aNAgayaddhA ? e prazna rahe aNagAre pUchyA te sarvane javAba bhagavaMte Apyo pUvi pete pachA pete dovisAsayA bhAvA aNANu pubIe sArohA no aNu pUvIe paheluM paNa te, ne pache paNa te, banne zAsvatA bhAve che, paheluM pachI kAI na kahIe. he rehA ! e badhA bola AhANa pUrvI che ANupUrvI nathI. have chayAsIse bAvana praznanI gaNatarI nIce pramANe che-130 prazna temAM eka pahele umere eTale 131 thayA. tene 65 guNa karIe tyAre 8515 thAya. temAM 130 alekanA aMta sAthenA bheLavIe tyAre 864pa thAya. ane 7 prazna mULanA bheLavIe tyAre 86para, prazna kula thayA iti rehA aNagAre pUchelA 86para-chayAsIse bAvana praznanI samajana. have vIze daMDakanA jIvanI sAthe karma, daSTi, darzana, jJAna, ajJAna, upayoga, pradeza ane paryAyanI pRcchAmAM sarva bola anAdinA zAdhatA kahyA che. pahelAM pachI kahyA nathI. te kevaLa jJAna paNa sattAmAM che ema uparanA praznathI sAbIta thAya che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 have jyAM sattAmAM samiti, zruta jJAna lAle tyAM sattAmAM kevaLa jJAnanI niyamA heya, ane je jIvane sattAmAM mithyAtva ane ajJAna hAya tyAM kevaLa jJAna sattAmAM hoyaja nahi ema sUtrathI siddha thAya che. mATe sarvAM jIvane sattAmAM kevaLa jJAna mAnavu' te, ane sarva jIvane eTale kei paNa jIva pAse sattAmAM kevaLa jJAna nathI, te banne pakSa arasaparasa virUddha che. ekAMta pakSe banne pakSavALA sUtrathI paNa virUddha jaNAya che. kAraNake eka pakSa jyAre abhavIne paNa sattAmAM kevaLa jJAna mAne che tyAre tenA sAmenA trIjo pakSa ( virUddha pakSa ) abhavIne te zu paNa bhavI jIvane sattAmAM kevaLa jJAna nathI eTale koi jIvane sattAmAM kevaLa jJAna nathI. tyAre A banne pakSathI judAja prakAranA vacalA taTastha. bIje pakSa ema jaNAve che ke--jyAM sattAmAM samakita tyAM sattAmAM kevaLa jJAna paNa hAya, ane sattAmAM samiti na hoya tyAM kevaLa jJAna paNa na hoya. prazna pa9 muM--ziSya-trIjo pakSa kahe che ke- tathA keTalAeka kahe che je zrIAcArAMga sUtra prathama zrutakhadha-adhyayana padma "lAkasAra adhyayanane pAMcame uddeze eve pATha che ke-ne gAyA che vinnAyA, ne vinnAyA se gayA. AyA kaheto AtmAM te jJAna, jJAna te AtmA AtmA thakI jJAna bhinna nahi te mATe kevaLa jJAna sarva jIva pAse che. Ama kahe che e prazna ? tenA uttara prIyA-je e adhyayana madhye te sarva jIvane kevaLa jJAnanI pRcchA nathI. atre te jIvanI hiMsA na karavI te adhikAra che te kiMcita likhIe... chai. je tU' jehane piratApavu mAne che teGaja tU' tathA jehane UpadravavuM prANa thakI cukAvavuM vAMche che te tUja. jima tujane duHkha upaje tima ehane paNa upaje tu jANu, ima jANI syu karavu te kahe che aMmmU sevaM hi yuddha nIvA. eTale raju guNa sAdhu ehave pUrvakata pratibAdhe karI pratibuddhe je sarva jIvane ApaNuH tulya karI jANe ima je jIve te sAdhaija, ane ehavA na thAya, tamhA jiNe kAraNe huNatAne ApaNu samu duHkha thAya. tiNe kAraNe jIvane Ama haNe nirDa anerA pAhe haNAve nahi haNatAne anume de nahi. tathA anupta vecAM kahetA pachI bhogavavuM, kaNe gALAM AtmAe.... eTale sthU kahyu ? je meha ne deu anerA jIvane pIDA upajAviye pachI ApaNaye bhAgavIye. Isyu jANI koi jIvane haNIe nahi. have naiyikAda darzInI ima kahe che. AtmA ane je sukha duHkhAdikanu jANavuM te jA che. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 jina zAsana mAMhi puNa Imaja che. kiMvA anerI pare ? evI parAzako upare kahe che. gaM-ne mAyA se vimAyA vizvAse gayA vizALagAvA. eTale je jIva te vijJAtA, sukha duHkhane jANa, ane je sukha duHkhane jANe te AtmA. eTale jIva sukha duHkhane jANe te mATe jIvane haNa nahi. je bhaNI sukha duHkhane vedaka che. jIva thakI sukha duHkha vegaLuM nathI. jIva svarUpa jIva asaMkhyAta pradezI arUpI sadA upayogI sukha duHkhane vedaka ehave jIva jANIne saMyamI pALe e sUtre te jIvane sukha duHkhane jANa kahyo che. jehavuM tujane sukha vAhaluM che duHkha alakhANuM che. tima sarva jIvane sukha vAhaluM che duHkha alakhAmaNuM che. Ima jANI saMyamanuSyane pravarte Ima kahyuM che. chatAM te sarva jIva pAse kevaLa jJAna kahyuM nathI. ema trIjA pakSanuM kahevuM che. tenuM kema? uttara-trIjA purUSanuM che ke kahevuM che te ThIka paNa pitAnA mata upara jaI kaI kaI lakhANamAM taphAvata rahe che ane kaI lakhANamAM baMdhanakAraka paNa thAya che. jyAre uparanA lakhANamAM chevaTa lakhe che ke IhAM te sarva jIva pAse kevaLa jJAna kahyuM nathI. te te ThIka paNa amuka jIva pAse te hevuM joIe ema teonA lakhANa uparathI jaNAya che. vaLI teo ema paNa lakhe che ke-jIva svarupa, jIva asaMkhyAta pradezI apI sadA saupayogI sukha duHkhane vedaka ehave jIva jANIne saMyama pALe Ama lakhI te gayA paNa temAM rahasya raheluM che te kAMI samajAyuM hoya ema jaNAtuM nathI. je jIva sadA upayogI che te upayoga te be prakAranA eka sAkAra upayoga ne bIje maNakAra upayoga eTale jJAna ane darzanane " upaga jIvane sadAya che te sattAmAM paNa jIvane jJAna darzana paNa che. have, "je AyA se vinnAyA vinnAyA se AyA jeNe vijAI e AyA" A zabda AtmavAdIne mATe che eTale bhavya jIvane mATe che. ane Atma jJAna paNa bhavya jIvane ja thAya che. teja AtmAnuM svarUpI jANI zake che teja yathArtha saMyama dharmane pALI zake che. ane AyArAMgajI paNa emaja jaNAve che. juo AcArAMgajI sUtranuM bhASAMtara-kalama (321 mI) je AyA se vinAyA / je vinAyA se aayaa| jeNa vijANati se AyA / taM paDuca parisaMkhAyae esa AyA bhAyA vAdI samiyAe pari - yAe biyA hite tibemi // 321 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je AtmA teja jANanAra che. je jANanAra che. teja AtmA che. kiMvA je jJAna vaDe jANI zakAya che. te jJAna ja AtmA che. e jJAnane anusarIne tapa AtmA bolAya che. e rIte je jJAna ane AtmAnuM ekapaNuM mAne te ja kharo AtmavAdI che. ne tevA purUSanuM ja yathArtha saMyamanuSThAna kaheluM che. (3ra1) A kalama ekAMta bhavya jIvane ja uddezIne che. ane A pahelAnI kalama paNa bhavya jIvane lAgu thatI che. Atma vAdI keNa kahevAya ke je AtmA ane pugaLanI vaheMcaNa karI zake che, ane teja AtmavAdI-bhavya jIva yathArtha samyak jJAna, darzana, cAritranuM rUDI rIte pratipAlana karI sattAmAM rahelA kevaLa jJAnane pragaTa kare che. prazna 60 muM-zikhya-trIjo pakSa kahe che ke-zrI bhagavatI sUtra cAtaka 12 me-udeze 10 me-AtmA ATha prakAranA kahyA che. tenAM nAmadravya AtmA 1, kaSAya AtmA 2, jaga AmA 3, upaga AtmA 4, jJAna AtmA 5, darzana AtmA , cAritra AtmA che, vIrya AtmA 8 dravya AtmA sarva jIvane 1, kaSAya AtmA keIne na paNa hoya 2, jega AtmA sagine 3, upaga AtmA sarva jIvane 4, jJAna AtmA samyak daSTine heya pa, darzana AtmA sarva jIvane da, cAritra AtmA viratine 7, virya AtmA sarva saMsArI jIvane hoya 8. zrI bhagavatI sUtre zataka 12 me-u. 10 me-pRchA kIdhI te vistAra te sUtrathI je. thoDe atra lakhIe chIe-jene dravyAtmA te jIvatva, tasya kaSAyAtmA sthAt asti ItyAdi pRcchA che. jene dravya AtmA che tene kaSAya AtmA che? tene uttara zrI bhagavaMte kahyuM che--traNa jaNA sira gathi sika ci. e sarva sUtra pAThathI jANaje. nA vivAra taraH TIMvA maUTI-have vRtti-narasa viyaayaa tassa NANAyA bhayANAe jassapuNa nANA yA tassa daviyAyA niyama athitti yasya jIvasya dravyAtmA tasyajJAnAtmA syAdasti yathA samyagdRSTInAM sNannAsti yathA mithyAdRSTInA mityevaM bhajanA. yasyatu jJAnAtmA tasya dravyAtmA niyamAdasti yathA siddhasyeti. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 e maLe ema kahyuM che je jene dravyAtmA hoya tene jJAna AtmAnI bhajanA je bhaNI samati daSTine jJAna hoya mithyA daSTine jJAna na hoya te mATe, ane sarva jIva samati daSTi nathI te kevala jJAna sarva jIvane kema kahIe. zrI sUtre te jJAna navuM upaje che. AyA bhaMte ? NANe aneNANe ? goyamA ? AyA siya NANe siya amarm, or gNa niyaMma gAyA. e sUtra sArA jJAna savasati. - ajJAna mithyAtvane e be AtmAne heya. samakita daSTine jJAna hAya, mithyA daSTIne ajJAna hoya.-jJAnanA 3 bheda, upazama bhAve jJAna te jAti smaraNa jJAna-3yaMta , sA virLAM gADuM. iti vacanAt jAti smaraNa jJAna te upazama bhAve kahyuM che, zrata jJAna kSepazama bhAve che, kevaLa jJAna kSAyaka bhAve che. e jJAnAdhikAra che eTale jJAna navuM upajatuM kahyuM che. ane samatinA 3 bheda. upazama samakita 1, pazama samakita 2, lAyaka samakita 3, upazama samakita te 7 prakRtine upazama thAya tivAre upazama samakita te e sAta prakRti 4 cAra kaSAya anaMtANu baMdhI krodha, mAna, mAyA, lebha e ja samakita mehanIya 5 mithyAtva mehanIya 6 samAmithyAtva mehanIya e 3 e 7 prakRtine upazama thAya tivAre upazama samakita pAme, e 7 prakRtine pazama thAya tivAre layopazama samakita pAme, e 7 prakRtine lAyaka bhAva thAya tivAre kSAyaka samakita pAme. e samakita jIvane navuM heI sattAe sarva jIvane samakita nathI. tathA cAritra te deza viratI tathA sarva virati te pazama bhAve che. sarva jIva pAse sattA e nathI. je bhaNI bha0 za0 12 10 10 me jassa dariyAyA tassa carittAyA bhayaNAetti / yataH siddhasya:viratasya vA dravyAtmatve satApi cAritrAtmA nAsti viratInAM astIti bhajaneti jassa puNa carittAyA tassa dariyAyA niyamaM atthitti cAri-- triNAM jIvanvA vybhicaaritvaaditi.|| jIva pAse jJAna samakita cAritra e 3 traNe navAM che. sUtra vistAra ghaNe che tethI jANaje paNa anAdinuM jIva pAse mithyAtva daSTine ajJAna e saMsArI jIva pAse anAdinAM che. e audayika bhAve che paNa upazama, kSayopazama, kSAyaka bhAve nathI te mATe jIva pAse sattAe kevaLa jJAna nathI te jANavuM sahI. A pramANe trIjA pakSanuM lakhavuM che tenuM kema? Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 uttara--trIjA pakSe je bhagavatIjInA 12 mA zatakanA 10 mA uddezAnA adhikAramAM ATha AtmA viSe jaNAvyuM ane chevaTamAM lakhe che ke--jJAna samakitane cAritra jIvane navu... upaje che, sarva jIva pAse sattAmAM nathI. jIva pAse jJAna samakita cAritra e 3 traNe navAM che. ityAdi je lakhANa lakhyuM che temAnuM ATha AtmA saba MdhInu keTaluMka pahelA pakSane uttara devA sabaMdhInu pUrve lakhAI gayu che. paNa trIjA pakSane mATe je kahevAnu che te jaNAvIe chIe. jyAre trIjo pakSa lakhe che ke jene dravyAtmA heya tene jJAna AtmAnI bhajanA je bhaNI samita dRSTine hAya mithyA dRSTine jJAna na heAya te mATe sa jIva samita dRSTi nathI te kevaLa jJAna sa` jIvane kevI rIte kahIe ? zrI sUtra teA jJAna navu upaje che. tenA uttaramAM--je ATha AtmAnI vyAkhyA che. te te va mAnakALanA AzrIne pRcchA samayanI che. dravya AtmAnI sAthe uparanA sAta kheAMla mAMhelA je khela pravatA hoya te rUpa AtmA gaNANA che. jIvane sattAmAM jJAnane samakti banne hoya te paNa karmanA AvaraNe sattA dabAi javAthI pragaTa thai zake nahi, kAraNake mehanIya ane jJAnAvaraNIyanA AvaraNe ajJAnaja kahevAya te AvaraNu khase te sattAmAM rahelI vastu samakti ane jJAna pragaTa thAya tene navuM utpanna thayuM kema kahevAya ? emAM eTaluM kAraNa che ke jIvane kei kALe AvaraNu khasyuM nahatu tethI pragaTa thayu' naheAtuM. te pragaTa thayeluM tene navuM utpanna thayuM kaI mAnatu hoya te bhale paNa vastu gate sattAmAM vastu naja hoya te pragaTa thAyaja niha. abhavIne sattAmAM samakti ke jJAna cheja nahi te tenuM mithyAtva ane ajJAna anAdi apa visata kahela che. ane bhavIne sattAmAM che teja kevaLa jJAna pragaTa thAya che. mATe bhavInA AtmAne jJAna ajJAna anne khela lAgu che. ane abhavInA AtmAne ekalu ajJAnaja lAgu che. have trIjA pakSe je jAti smaraNa jJAna upazama bhAve kahyu che. ane uttarAdhyayananA navamAM adhyayananI pahelI gAthAnA upalA e patra lakhI jaNAve che, paNa jAti smaraNa jJAna tA mati jJAnane bheda che te matyAdi cAra jJAna teA kSaye pazama bhAve kahyA che. zrI bhagavatIjInA 9 mA zatakanA 31 mA uddeze-azecA kevaLInA adhikAre mati, zruta, avidha ane mana:paryava jJAnanI prAptine mATe cAre Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 jJAnanA AvaraNanA upazamathI cAre jJAna nekhAM nokhAM utpanna thavAnuM kahyuM che. ane kevaLa jJAnane mATe kevaLa jJAnAvaraNIyane kSaya thaye kevaLa jJAna upaje ema kahyuM che. tathA jJAtAchamAM megha kumArane paNa tadAvaraNIya karmanA kSapazame jati smaraNa jJAna uparyuM kahyuM che. te paNa mati jJAnanA yopazama bhAve che. ema keTalAka sUtranA nyAyathI jAti smaraNa jJAna kSapazama bhAve che paNa upazama bhAva saMbhavatuM nathI. prazna 61 muM-ziSya-te pachI nami rAjaSinA adhikAra maMDAtAM ja kahyuM che ke-3vasaMta modaLajo, sAjaNa gADuM. 1mahanIya karmane upazAMta thaye pUrvanI jAti sAMbharI. ahiMyA te upazama bhAve jAti smaraNa jJAna khulluM jaNAya che. ane Apa pazama bhAve kahe che te A be pada viSe zuM samajavuM ? uttara-ahiMyA mehanIya karmane upazAMta kahyo te veda AzrI kahyo heya ema jaNAya che. eTale eka hajAra rANIone uparathI meha bhAva utarI javAthI vedane upazama thaye ane tadAvaraNI karma eTale jAti smaraNane AvaraNa karanAruM kama mati jJAnAvaraNIya tene kSayopazama thavAthI ja jAti smaraNa jJAna pragaTa thayuM kSaye pazama bhAve daSTi 3 traNa ane jJAna 4 cAra kahyAM che. te samakita ane jJAna (kevaLa varajI) sarva kSayaparAma bhAve che. mATe namirAja RSine mehanIyane upazAMta je kahyuM te veda AzrI saMbhave che. dAkhalA tarIke-anuttara vimAnanA devatA upazama bhAvI che, pazama bhAvI che. ane kSAyaka bhAvI paNa che chatAM upazAMta hI kahyA che. te veda AzrI kahela che. tema namIrAja RSIne mATe paNa jANI levuM prazna dara muM-ziSya-trIjo pakSa kahe che ke-samakita jIvane navuM hAya sattAe sarva jIvane samakti nathI. tenuM kema? uttara-trIjo pakSa ema te lakhe che ke-sAta prakRtine upazama thAya tyAre upazama samakti pAme, ne sAta prakRtine pazama thAya tyAre kSapazama samakita pAme, ane e sAte prakRtine lAyaka bhAva (kSaya) thAya tyAre kSAyaka samakita pAme. te kSaya upazama ke kSayapazama te samakitane le ke samakitane AvaraNa karanAra mihanIyanI prakRtine levo? jo AvaraNa karanArI prakRtine laIzuM te te prakRtie kone AvaraNa karyuM ? je samakitane AvaraNa karanArI te prakRti Tharaze te samakita jIvane sattAmAM che ema Tharaze. samakitane anAdi kALanuM AvaraNa hatuM tethI te prakAzamAM Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 keI kALe AveluM hatuM nahi tethI anAdi mithyAtvane bhAge lAgu thatuM paNa jyAre sAte mehanIya karmanI prakRtinuM AvaraNa banyuM eTale jemAM azvapaTala dUra thaye sUrya prakAzamAM Ave tema samakita pragaTa thAya. A samakita pUrve keI kALe pragaTa thayuM na hatuM te pragaTa thavAthI je kaI navuM utpanna thayuM mAnatuM hoya te bhale paNa sattAmAM nathI ema kahI zakAya nahi. sarva jIvane sattAne samakita nathI te bhavI jIvane samati kayAMthI pragaTa thayuM ? samavAyAMgajInuM 28 muM samavAyaMga kakhuM jaNAve che kekeTalAka bhavya jIvane mehanIya karmanI aThThAvIze prakRti sattAmAM che. te A uparathI keTalAka bhavya jIvane aThThAvIza prakRti sattAmAM nathI ema paNa kare. ane ra7 sattAvIzamAM samavAyaMge samakti vedanIyathI eTale samakti mehanIyathI uparAMThAne eka samakti mehanIyavarajIne sattAvIza prakRti sattAmAM kahI che. ane 26 mA samavAyage khulluM nAma pADI kahyuM che ke-abhavya siddhi yA jIvane samakita mehanIya 1 ane mizra mehanIya 2 e be prakRti varajIne chavvIza prakRti sattAmAM che. te vicAra kare ke-abhavIne anAdi anaMta mithyAtva kema rahyuM ke jene samakti, kevaLa ne mokSa prApta thAya ja nahi ? ane bhavI jIvane ane kALe paNa mithyAtva khase ane samakita pAmI kevaLI thaImekSa jAya. tenuM mULa kAraNanuM zodhana karaze te bhavya jIvanI pAse mehanIya AvareluM paNa samakita sattAmAM che, ane abhavIne sattAmAM nathI. ema jyAre sUtramAM mULa pAThe jaNAve che chatAM sarva jIvane sattAmAM samakti nathI ema mAnavuM te sUtra vacanane utthApavA jevuM che. vaLI trIjo pakSa jyAre kahe ke-cAritra sarva jIva pAse sattAe nathI. te pachI jIvane cAritrAvaraNIya karmanI pacIza prakRti sattAmAM kahevAnuM zuM kAraNa? bhavI abhavI sarva jIvane cAritrane AvaraNa karanArI pacIza prakRti sattAmAM che ema samavAyaMga sUtra bele che. te sattAmAM cAritranA paryava hoya te ja tene AvaraNa karanAra mehanIya karmanI pacIza prakRti bhagavaMte kahI batAvI. te AvaraNa khase te cAritra pragaTa thAya, mATe cAritra paNa sattAmAM che. . jIva pAse jJAna samakita cAritra e 3 traNe navAM che. ema je kaI mAne che te mAnyatA pAyA vinAnI che, kAraNake-bhagavatIjIne Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 bIjA zatake pahelA udeze-aMdhakajInA adhikAre dareka jIvane anaMtA jJAnanA paryava, anaMtA darzananA paryAva, anaMtA cAritranA paryAva, anaMtA gurU lahu paryava, anaMtA agurU laghu paryava, bhagavaMtane kahevAnuM zuM kAraNa? samace jIvanI pAse sattAmAM je vastu rahI che te bhagavaMte bhavya jIvane jAhera karela che. eTale bhavya jIvane bhagavaMta ema jaNAve che ke-ATalA prakAranI addhi te tamArI pAse sattAmAM che paNa kameM karIne avarAyelI hevAthI te prakAzamAM AvI zakatI nathI tene tame uThANa kanma bela vIrya purUSAkAra parAkrama vaDe pragaTa kare ke tamane jJAna darzana cAritra sarvathA nirAvaraNa thaze ke kevaLajJAnane AvaraNa tUTatAM tarataja kevaLajJAnanI ti pragaTaze ane AThe karmanuM sarvathA AvaraNa khasavAthI A jIva nirAvaraNI thaI mokSane pAmaze. mATe bhavya jIva pAse sattAmAM jJAna, darzana, cAritra ane kevaLa jJAna ne kevaLa darzana, ane mikSapadanI prAptine upAya te sarva bhavya . jIvane sattAmAM rahela che. prazna 63 muM -ziSya-trIjo pakSa kahe che ke-zrI pannavaNa sUtra pada 18 aDhAra me- micha diThANaM bhaMte micha diThIti kAla o kevaciraM hoi ? goyamA michadiThI tivihepannatte taMjahA agAie apaja vasie aNAie sapajavasie sAievA sapaJjavasie. e madhye ema kahyuM je mithyAtva daSTi jIva anAdinA che. pahele bhAge abhavya che. bAkI be bhAMgA bhavyanA che. samakita pAmyAne pharI mithyAtva pAme. samakita daSTIne samakita navuM che. have-aNANINaM bhatte pucchA goyamA aNANI tivihe pa0 taMjahA aNAievA apajja vasie aNAievA sapajja vasie sAievA sapajja vasie. e ajJAna, jIvane anAdinuM che jJAna jIvane navuM upaje che. gva nA sALi vi sura gaLA vi. e mithyAtva tathA ajJAna jIvane anAdi che. NANINaM bhatte NANitti kAlao kevaciraM pa0 NANI duvi he paM0 20 sAie apajja vasie sAie sapajja basie. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 sAie apajja visae te kevala jJAna AzrI, sA. sa. jJAna pAmIne ajJAnI thAya te AzrI. e be bheda dekhADyA paNa jJAna aNuAie apajja visae nathI kahyu' te mATe jJAna te sAIi che. te paNa anAdi nathI. samma diThINaM bhaMte samma diThIti kAlao kevaciraM hoi goyamA samma diThI duvihe paM0 taM0 sAie apajja vasie 1 sAie sapajja vasie, 2 . e be bheda. sAdi apajja vasita te siddhajIne kSAyaka samakita AvyuM jAya nahi. sAdi saparyavasita te samakita pAmIne mithyAtva pAme te AzrI e be bheda e madhye ema kahyu' je samakita sAdi che. eTale je jIva pAme te navuM pAme paNa anAdi nathI. 2 saMjaNaM bhaMte saMjaetti kAlao kevaciraM hoi ? goyamA jahaNeNaM eka samayaM ukko seNaM deNA puvva koDI. e cAritra sAdi kahyu, anAdi na kahyuM. asaMre tivihe paM0 taM0 aNAievA apajja vasie aNAievA sapajja vasie sAievA sapajja vasie. e madhye avirati anAdinI kahI. virati AdaravI te navI che. 3 tathA zrI bhagavatI zataka 8 me-uddeze 2 khIje-kevaLa jJAna manuSyAne upaje paNa 23 daMDakane viSe kevaLa jJAnanI nA kar3I che. ane siddhajI pAse kevaLa jJAna sadAya hAya. te mATe sa jIvane sattAe kevaLa jJAna kahe che mRSA che. sa jIvane kevaLa jJAna sattAe nathI e sUtranA naya lakhyuM che.--A pramANe trIjA pakSanu kahevu che tenuM te kema ? niMgAda che te anAdi che mATe uttara--sarva jIvanuM mULa sthAna sUkSma temAM bhavya ane abhavya jIva Nu anAdinA che. bhavya ane abhavyanA mithyAtva ajJAna ane avirati anAdinAM che. tema bhagavatIjImAM rAhA aNagAranA adhikAre paNa pAMca jJAna traNa dRSTi ane jIvanI pAse rahelA jJAna, darzana ne cAritranA paryAya paNa anAdinA dareka jIvanI sAthe sattAmAM kahyA che. eTale je je jIvane je je khela lAbhatA DrAya te te khela anAdinA te jIvanI sAthenA gaNavA. paratu jyAM sudhI jJAna samakita ke cAritranA pavA pragaTa thayA nathI-prakAzamAM AvyA nathI tyAM sudhI te jIva anAdi mithyAtvanAja gaNAya, ajJAnane aviratineja gaNAya. ane jyAre bhavya jIvane tadAvaraNI karyAM khase tyAre te jIvane je vastu pragaTa thAya te vastunI sthiti tyAMthIja gaNAya. mATe jJAna samakitane cAritranI Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 Adi kahI che. eTale sattAmAM rahelI vastunI sthiti gaNI nathI tenuM kAraNake je samaye je jIvane je vastu pragaTa paNe prakAzamAM AvatI hoya-pari bhAgamAM AvatI hoya ane jenA tAbAmAM jIva pravartate hoya teja khAtAne te jIva gaNAya. ane ekanA tAbAmAMthI chUTI bIjAnA tAbAmAM jAya tyAre tenA gharane jIva gaNAya, mATe dareka jIvanuM mAtR sthAnaka-zrI bhagavatIjImAM vanaspati kahela che. eTale dareka jIvanuM mULa ghara nigeda che. te anAdi nigada ne anAdi ajJAnane bhAge sUtramAM kahe tenuM zuM Azcarya ? temAMthI paNa jyAre akAma nirAe uce Ave ne pitAnI Atma zakita-Atma traddhi-Atma labdhi je avarAI gayelI-dabAI gayelI hatI tene AtmA pite potAnI sattAmAM rahelI vastune pragaTa kare tyAre ajJAna khase eTale jJAna pragaTa thAya. mithyAtva khase eTale samakita pragaTa thAya. arthAt jJAnAvaraNIya je jJAnane AvaraNa karanAra karma te khase eTale jJAna pragaTa thAya. ane mohanIya karmanuM AvaraNa khase tyAre samakita ane cAritra pragaTa thAya. eTale jIvanI pAse sattAmAM jJAna darzanane cAritrane parya rahelA hoya evA bhavya jIvaneja sattAmAM rahelI vastu pragaTa thAya che. mATe bhavya jIvane sattAmAM jJAna samakita cAritra kevaLa jJAnane kevaLa darzana ane tene parya sattAmAM che te pragaTa thAya che. navA kyAMthI AvatA nathI. prazna 64 muM-ziSya-trIjo pakSa lakhe che ke-zrI jIvAbhigame eesiNaM bhaMte AbhiNi bohiya NANINaM, suyaNANI uhINANI, maNa pajjavaNANI, kevalaNANI, mai aNANI, suyaaNANI, vibhaMga gANINaM, kayare kayare appA vA bahu yAvA tullAvA visesAhI yAvA ? goyamA savva thovA jIvA maNa pajjavaNANI, uhiNANI asaMkhenjaguNA, AbhiNi bohiya gANI, suyaNANI ee dovi tullA visesAhiyA vipnaMga aNANI asaMkhejaguNA, kevala NANI aNaMta guNA mai aNANI suya aNANIya dovi tullA aNaMtaguNA. e alpa bahatva madhye kevaLajJAnIthI mati zruta ajJAnI anaMta guNa kahyA. te mATe sarva jIvanI pAse kevaLa jJAna sattA nathI. je sarva jIva pAse kevaLa sattAmAM hoya te kevalIthI ajJAnI anaMta guNa kema kahe ? te mATe sarva jIvane sattAe kevaLa jJAna nathI. bhavya jIva kevaLa jJAnane yegya che ane abhavya jIva kevaLa jJAna pAmavAne agya ema jANavuM-A pramANe trIjo pakSa lakhe che tenuM kema? Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 uttara-upara kahelA ATha belanA alpa bahumAM pRcchA samaya, anaMtanA traNa belamAM kevaLIthI mati zrata ajJAnI anaMta guNA ko te nigadanA jIva AzrI siddhanA jIvathI nigadanA jIva anaMta guNa kahyA che tene be ajJAna ja lAbhe te AzrI. ane je sattA AzrI gaNIe te mikSa javAvALA bhavya jIvathI traNa kALamAM mokSa nahi javAvALA ke jene sattAmAM samaktija nathI evA abhavya ane bhavya jIva anaMta guNa che. te sattAmAM rahelA kevaLa jJAnathI paNa mati zrata ajJAnI anaMta guNa heya. bhavya jIva kevaLa jJAnane yogya che ema te cokakhuM lakhe che te pachI bhavya jIvane kevaLa jJAna sattAmAM che ema kahetAM zuM vAMdho Ave je vastu sattAmAM hoya teja vastu pragaTa thAya. dAkhalA tarIke ke sarva manuSya rAja yogya hotA nathI paNa rAja e manuSyanA abhyattara guNa ane cihna judAja hoya che. jema devagatine prApta ... manuSya bhavya dravya deva gaNAya che tema siddha gatine prApta ... jIva bhavya siddhiyA gaNAya che. tenAmAM sattAe siddha gatine prApta thavA yogya guNa ane lakSaNa paNa hoya che. bhavya jIva ane abhavya jIvanI oLakhANane mATe zrIsamavAyAMgajI sUtranuM 26muM-ra7muM-ne 28muM-samavAyaMga cekanuM jaNAve che ke-sattAmAM jene samakti mohanIya ane mizra mehanIya nathI te abhavya jIva. tene sattAmAM samakita ane kevaLa jJAna paNa nathI. ane jene eka samakti mohanIya sattAmAM nathI evA bhavya jIvane sattAmAM samakti ane kevaLa jJAna paNa nathI. ane jene aThThAvIze prakRti sattAmAM che evA bhavya jIvane sattAmAM samakti che ne kevaLa jJAna paNa che. ema sUtranA nyAyathI sAbIta thAya che. vizeSa bulAsAne mATe juo pahelAM lakhAyele bhAga 63. eka pakSa ema jaNAve che ke sarva jIva siddha samAna chemATe sarva jIvane sattAmAM kevaLa jJAna che. tyAre bIjo pakSa ema kahe che keje jIvane mokSa prApta thavAnuM che evA bhavya jIvane kevaLa jJAna sattAmAM heya bIjA ne na heya. mokSa prApta bhavya jIva sivAya bIjA pAse samakti rUpa bIjaka nathI mATe. tyAre trIjo pakSa cakakhuM lakhe che ke sarva jIvane sattAe kevaLa jJAna nathI. kevaLa te jIvane navuM utpanna thAya che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 have AmAM satya vAta kaI che? te te kevaLI mahArAja svIkAre te satya kahevAya. paNa dareka pakSavALA pitApitAnI buddhine anusAra sUtronA dAkhalAthI pitAne pakSa sAbIta karatA gayA che te traNe pakSanA dAkhalA dalIlene nyAya bahuja kALajIthI A cAlatA banne bhAgamAM dAkhala karavAmAM AvyA che. te vAcaka vargoe traNe pakSane anubhava karI je vAta nyAyamAM Ave tene svIkAra kare bAkIne mATe kevaLI bhagavaMtane samasta che. kevaLI bhagavaMta kahe te satya ema kahI viramavuM. prazna 65 muM-ziSya-sUtramAM caMda jIva ThANa kahyAM che chatAM graMthAkAre guNasthAna kahyA tenuM zuM kAraNa ? uttara-he bhAI ! prazna ghaNuM sAruM che. tene khulAse sUtrakAre teja ThekANe Ave che. ane graMthakAre paNa tenAja AdhAre guNasthAna kahyAM hoya ema jaNAya che. prazna 66 muM-sUtra zuM kahe che te jaNAvaze ? uttara-he bhAI? sAMbhaLa-zrIsamavAyAMgajI sUtramAM caudame samavAyaMge ___ kamma visohi maggaNaM paDucca caudaza jIvANA pa0 taM* miccha diTThI sAsAyaNa sammadihi, sammA miccha diTThI, aviraya sammadiTThI, virayAvirae, pamatta saMjae, appamatta saMjae, niaTThI-aniaTThI bAyare, suhumasaMparAe uvasamae vA, khavaNaya, upasaMta mohevA khINa mohe, sajogI kevalI ajogI kevalI (lAlAjIvALA chApela samavAyAMgamAM kahyuM che ke, bhAvArtha--jJAnAvaraNIyAdi karma vizuddhi mArga ke AzrI caudeha jIvake sthAnaka kahe hai arthAt caudaha guNasthAna kahe haiM. 1 viparIta daSTivALA e mithyA daSTi, 2 alpa samyakatvaka svAda rUpa guNa pravate se sAsvAdAna dUsarA guNa sthAna, 3 kucha samyakatva aura kucha mithyAtva se mizra guNa sthAna, 4 virati rahita samyagU daSTivAle the guNa sthAna meM hai. pa kucha virati kucha avirati se viratA viratI, 6 kucha pramAda yukata jisakI pravRtti rahI hai se premata saMyata, 7 pramAda rahita se apramata saMyata, 8 anaMtAnubaMdhI ceka va tIna mehanIya Ina sAtakA kSaya karatA huvA kSayaka zreNIme caDhe va upazama zreNIye caDhe se niyadi bAdara, 9 cAritra mehanIyakI 21 prakRtimeM kitanIka prAkRtika upazama va - Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 kitanekakA kSaya kare aniyadi khAtara, 10 mAtra sUkSma saMjavalakA lebha raha jAve se sUkSma saMparA, 11 mehanIya karmakI 28 prakRtikA sarvathA upazama karanA se upazAMta mehanIya, 12 usI 28 prakRtikA sarvathA kSaya karanA se kSINa mehanIya, 13 mana, vacana va kAyAke zubha vega yukta kevaLa jJAna va kevaLa darzana saMpanna so sagI kevaLI, aura 14 manAdi tene ga rahita se agI kevaLI. ahiMyAM te ema kahyuM che ke-jJAnAvaraNIyAdi karmavizuddha mArga he AzrI caudAha chavake sthAnaka kahe hai arthAt cauda guNasthAna kahe hai eTale AThe karmanI vizuddhi karavAno mArga hovAthI A de belane guNanuM sthAnaka kahyuM che, ema sUtra pATha jaNAve che. prazna 67 muM-paheluM guNasthAna mithyA daSTinuM kahyuM che te mithyAtvamAM guNa zuM ? ane mithyAtvamAM karmanI vizuddhi kevI rIte karI zake ? uttara--dareka jIvanI mULa bhUmi te mithyAtvanI ja hoya che te bhUmimAM rahelA jIne mAnusArI karIne guNa pragaTe eTale mithyAdaSTinI karaNImAM paNa zIla saMteSAdi saralatA vinAyAdi aneka guNo hovAthI paheluM mithyAtva guNasthAna kahyuM. pahelA guNasthAnake rahelA kaI kaI che paNa aneka prakAranI kaSTa kriyAdi karaNInA baLe akAma nirjarAne vege paNa karmonA daLane pAtaLa pADI aMte keDA keDIne najIka AvatAM gaMThI bheda karI samaktinA sanmukha thAya che. tAlItApasanA nyAye. ATalA mATe paheluM mithyAtva guNasthAna kahevAmAM Ave che. prazna 68 muM-samaktinI prApti thavAvALA jIvane agAuthI zuM zuM guNa utpanna thAya ke amuka guNavALA jIva avazya samaktinA adhikArI hoya ? uttara-A viSe zrI prakaraNa-ratnAkara-bhAga 2 je 816 pRSTane che. temAM pRSTa pa77 thI 625 mA pRSTa sudhImAM zrI samyakatva svarUpa stava bAlAvabodha sahita lakhela che. temAM pRSTha 578 me jIvanI mULa sthitinuM svarUpa jaNAvyuM che. temAM kahyuM che ke - saMsArI jIva, te jenI Adi paNa na pAmIe ane aMta paNa na pAmIe, tene anAdi anaMta kahIe. eTale jenI Adi aMta nathI Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 e caturgati bramaNa rUpa saMsAra, teja jANIe eka ghera kAMtAra eTale bhayAnaka aTavI, tene viSe mihanIyAdika AThe karmanI utkRSTa sthitinA vipAka vedavAnA paravazapaNA thakI e jIva bhramaNa kare che. sarva jInI mULa sthiti evI che ke anAdi nigada je sUkSama vanaspatikAya jAti nigoda, temAM khANa saMpanna kanakapala nyAye anAdinA rahe che, e sarva jenI mULa sthiti che, temAM aMgulane asaMkhyAtame bhAge zarIra hoya, ane basa chapanna AvalikAnuM Ayu hoya. eTale rega rahita manuSyanA eka zvAsocchAsa mAMhe sattara jIva jhAjherA kare, ema kevaLa tuccha AyuSya vaidatAM kSullaka bhava rUpe anAdi nigadamAM caya upacaya eTale tyAMja janma maraNa karatA rahe che, e rIte sarva saMsArI jI ne nigadamAM bhaTakatA anaMtAnaMta pudgala parAvartAna vItI gayA. prazna da9 muM-jyAre nigadamAM anaMtAnaMta pudgala parAvartanakALa kADhaye tyAre jIvane samaktinI prApti thayA yegya kayAre thaye gaNa? uttara-jyAre jIva navaghATI elaMghIne Ave eTale sUpha nidaNamAMthI adhyavasAyanI tAratamyatAe kaI jIva kaI vakhata halukamI eTale kameM ghasAte ochA karmavALo thAya, eTale sUkSma nigadamAMthI bAdara nigadamAM Ave tyAM chedana bhedanAdi akAma nirjarAnA vege prathivyAdi pAMce sthAvara koyamAMthI beriMdriyAdika vikale kriyAdikamAM tathA asaMsI paMcedriyapaNuM prApta thaye aneka prakAranAM duHkha saMkaTo sahana karatAM akAma nirjarane yoge upara kahelI nava ghATI elaMghI saMjJI paMcaMdriyapaNuM pAme. ema aneka prakAranAM zubhAzubha karmanA mege zubhAzubha gati nArakI, tiryaca, manuSya ane devatAne bhava rUpa cAra gati rUpa cakravALamAM bhava bramaNa karyA kare che, ne karaze. paNa samakti prApta thavuM mahA durlabha kahyuM che. prazna 70 muM-ziSya-jyAre Apa kaho che ke jIva anaMta zaktine dhaNuM che te pachI tene bhava bhramaNa zA mATe karavA paDe ? uttara-he bhAI ! tAruM kahevuM kharuM che ane anaMta zakitane dhI che e vAta satya che paNa jyAM sudhI jIva rAgadveSanA baMdhane baMdhAyele che tyAM sudhI tenA upara ATha karmarUpa zatruo hamalA karyA kare che ke jethI tenA baMdhanathI mukta thavAne zaktivAna thaI zakatA nathI. prazna 71 muM-anaMta zaktivAna jIvane karmanA baMdhanamAM AvavAnuM zuM kAraNa ? Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 uttara---' samyakatva svarUpa sta'va' pAne 581 me' kahyu` che ke-karmIkhaMdha bAMdhavAnA cAra hetu che, mithyAtva virati, kaSAya ane yAga e cAre hetunI prakhalatAye kamasthiti utkRSTI bAMdhe che. tyAM sa karmInA utpAdaka pASaka meAhanIya kama che, jema iMDAthI muraghI ane muraghIthI iMDu' tema mehanIya kathI AThe kama bAMdhe, AThe maLI mAhanIya kanI puSTI kare, mATe mehanIya karmanI mukhyatA kahI, mehanIya karmane rAjapadanI upamA kahI, te mehanIya kanI aThThAvIza prakRtimAM mithyAtva mukhya ka` prakRti che, samasta saMsAramAM sa` vene samasta duHkhanA hetu eka mithyAtva che. te mithyAtva mAhanIya eka vAranu khAMdhyuM utkRSTA sittera koDA koDI sAgaropama sudhI vipAka Ape, tehanA vipAka atyaMta madirApAnanI dhrumi sarIkhA che, jema midAnu pAna karanAra purUSa mitrane zatrunI buddhie mAravA doDe ane zatrune hasI hasIne maLavA doDe. tema tIvra mAhanA udayathI jIvane ajIva jANe ane ajIvane jIva jANe tathA dharmane adhama jANe. adharmane dhama jANe, mArgane unmArga jANe, unmAne mArga jANe, sAdhune asAdhu jANe, asAdhune sAdhu jANuM, muktane amukta jANe, amuktane mukta jANuM, e dRza prakAre mithyAtva vipAka Ape. prazna 72 mu'--ahiMyAM mAhanIya karmane rAjapadanI upamA ApI te te mehanIya ka` jIva upara zI sattA pherave ? uttara-digaMbara matanAM bhagavatIdAse gurU ziSya caturdazImAM kahyuM che keH ziSya prazna-doharA kahauM divya dhuni ziSya suMni, Ayo gurukeM pAsa; puja sunahu ika vinatI, acarijakI aradAsa. Aja acaMbho meM sunyoM, eka nagara ke bIca; rAjA ripumai chIparahyo, rAja kare saba nIca nIca rAja jahAM karai, tahAM bhUpa bala hona apanoM jora cale nahIM, unahIkeM AdhIna. 1 3 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 ve yAkauM mAneM nahI, ehavAsauM rasa lIMna . sitara koDA koDilauM, baMdIkhAne dona. 4 baMdIvAna samAna nRpa, kari rAkhyo uMha ThoraH yAko jora cale nahI, unahI ke sira mora. 5 ve jo AgyA deto soI kahaiM iha kAma; Apa na jAne bhUpameM, jaiseM heM cita bhrAMma. 6 unakI cerI soM race, taji nija nAri nidhAna kaho svAmI kauna nRpa, jinako aso gyAna. 7 kauMna deza rAjA kavana, ko ripu ko kulanAra; ko dAsI guru kRpA karI, yAko kaho vicAra. 8 prazna 73 muM-Ane uttara gurUe ze A ? uttara-zu3 vAyaH // hAguru bole samakita vinA, kauMu pAvai nAhI; sarve riddha ika Thaura haiM, kAyA nagarI mAMhI 9 kAyA nagarI jIva nRpa, aSTa karma ari jora; agyAMna bhAvadAsI race, page vikI aura. 10 viSa budha jihAM nahIM, tihAM skamatiko cAha; jo skamati so kulatrIyA, yeha yAko niravAha. 11 Apa parAyai vasipare, ApA mArayau khoya; Apa Apa jAnai nahI, kahIM Apa kyoM hoya. 12 Apa na jAneM Apako, kauMna batAvanahAra; tavai siSya samakita layauM, jAnyauM sabai vicAra. 13 yaha guru ziSya caturdazI, sunahu sabai mana lAya; kahaiM dAsa bhagavaMtake, samatA ke ghara Aya. 14 ahiMyAM jIvarUpI rAjA kumatinA saMge mehane vaza paDe, meha rAjAe saMsArarUpI jelakhAne nAkhe jethI pitAnI sattA dabANI, te Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara2 jIva jyAre pitAnI sattA pherave tyAre mahAdi sarva karmadalane curI ApoApa nija svarUpane pragaTa kare. arthAt mithyAtva TALI samyakatva pragaTa kare. prazna 74 muM-jIvane samaktinI prApti thayA pahelAM zA zA guNe utpanna thAya ? uttara-"samyakatva svarUpa stava mAM pRSTa pa84me-kahyuM che ke-AThe karmanI prakRti sthiti rasa ane pradeza baMdhanA paravazapaNe anaMtAnaMta puLa parAvartana thayA janma maraNAdi rupa, bhISaNa kAMtAramAM bhaye, ema bhamatAM bhamatAM keika vAre durlabha manuSya bhavAdi sAmagrI yaMga malya paNa mithyAtvanI prabaLatA hetae athavA pAMca kAraNanA paripAka vinA kayAMya paNa samyakatvanI prApti na thaI, kevaLa bhavapUrNa thaye. ahiM prasa ge ga biMdu graMthamAM kahelI samyakatva prAptinI zailI lakhIe chIe. je bhavya jIva che tene bhavyatAnA udaye karI akAma nirjarA vaDe kama khapAvatAM pAMca kAraNanI anukULatAe karI be pudgaLa parAvartana zeSa saMsAra rahe, tevAre dharma zabda sAmAnya sadahe, je dharma zabda sAMbhaLavA sanmukha nirvikapaNe hoya tene zravaNa sanmukhI bhAva kahIe paNa tathA vidha Adara pIpAsA kAMI heya nahi paNa sahaja maLe te vimukha nahi. prazna 75 muM-jyAre jIva dharma zabda sAMbhaLavA sanmukha thaye tyAre te mArgAnusArI thaye ke kema ? uttara-mArgAnusArI thayA nathI paNa je jIvane be pugaLa parAvartana kALa saMsAra rahyo hoya te jIva mArgAnusArI thavAne sanmukha thaye kahevAya. te viSe teja upara kahelA cAlatA adhikAramAM nIce pramANe kahyuM che. pachI tyAMthI saMsAra paribhramaNa karate jIva u7 bhAvamAM Ave, tevAre deDha pudugaLa parAvartana rahe. mArga gaSaNa, mArga zravaNa, mArga sanmukha, mArgAnuMsArI, mArga prApti ItyAdika nAma ahiMthI Age thAya, dharma bhaNI dhase, jinakti mArganuM zravaNa hoya, koIka rIte rUci thAya, paNa tIvra bhAve veNu na hoya ene mArga patita kahiye, aTale mAge paDyo koI bhave evI rUci thaI paDe - saMsAra paribhramaNa karatAM eka pudgaLa parAvartana rahe tevAre jina mAnusArIpaNuM zuddhAsuddhanI gaveSaNa mAtra hoya, e rIte karatAM ahiM dharma vanakALa Ave nyAya saMpanna vibhava pramukha pAMtrIza guNa pAme, Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitrAdika daSTi pAmavAne avasara hoya, ene mArgAnusArI kahIe. ahiM SaTa darzananI bhinnatA jANe, jinekta mArge vyavahAre pravarte, ahiMthI mithyAtva maMda paDyuM, tethI vyavahAra dravya dharma paNa pAme, paNa samyakatva prApti na thAya, ahiM pahelA traNa anuSThAnanI prabaLatA hoya, sarva kriyA kare te dekhI bIjA aneka jIva dharma pAme, paNa pitAne na hoya, te kriyAnuM phaLa svargAdika thAya, paNa nirjarA arthe na thAya. prazna 76 muM-je jIvane eka pugala parAvartanakAla saMsAra rahyo, tyAre te jIva mArgAnusArI thaye te jIvane samaktinI prApti kayAre thAya? uttara-samyakatva svarU-pane pa85me kahyuM che ke - ihAM carama pudgala parAvartAmAM mithyAtvanI maMdatA thAya tyAre samyakatva pAmavAnA kAraNa traNa karaNa che, tenAM nAma eka yathA pravRtti karaNa 1, bIjo apUrva karaNa 2, trIjo anivRtti karaNa 3, temAM IhAM prathama karaNane avasara che te kahe che. e samyakatva guNa pAmatAM sudhImAM sarva sAdhAraNa ATha dAMta kahyAM che temAM yathA pravRtti karaNa karatAM be daSTAMta lAge. prazna 77 muM-te ATha daita kevI rIte kahyAM che te jaNAvaze ? uttara-te daSTAMtanI Avazyakta gAthA te graMthamAM nIce pramANe kamI che.-gAthA pallaya girI sariuvalA, pivIliA purisapahajaragahIA; kodava jalaya chANia, sAmA iyalAbha diThaMtA. 1 e gAthAne artha kahe che. eka pAlAnuM chAMta, bIjuM parvatathI nahI prayAta sthAne rahelA pASANanuM daSTAMta, trIjuM pIpIlikA te kIDInuM daSTAMta. cothuM traNa paMthI purUSanuM daSTAMta, pAMcamuM vara grahitanuM dRSTAMta, chaThTha madana kedravanuM daSTAMta, sAtamuM malina jala daSTAMta, AThamuM samala vasa daSTAMta. e ATha daSTAMta sarve samyakatvane lAbha thatAM sudhImAM lAge. prazna 78 muM--yathA pravRtti karaNa kevI rIte hoya?ne tene artha zo ? uttara-ahiM samyakatva pAmatAM karaNa traNa che, temAM paheluM yathA pravRtti karaNa te "gati jotara" kathA pravRtti, e vyutpattine artha - thA ketAM jema anAdinI cAla che temanI tema pravRttinuM kAraNa ketAM jIva pariNAmanuM pravartana che, jyAM tene yathA pravRtti karaNa kahI, eTale Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 anAdinuM je cAla pariNAma che te pravartana karyuM nathI, anAdi cAle pravarte che, paNa kAraNa paripAkanA jorathI mithyAtvanI maMdatA thAya. tethI pAlAne daSTAMte jema pUrve bharyo dhAnyane pAle temAM DuM dhAnya nAkhIe ane ghaNuM dhAnya kADhIe te vAre te pAle kALAMtare khAlI thAya tema karma rUpa dhAne karI samasta Atma pradeza rUpa pAle bharyo che te pAle jIvane anAgathI eTale IcchA vinA saheje akAmanirjarAthI dhana bhedanAdikathI azubha vipAkAvasare mithyAtva tathA anaMtAnubaMdhI kaSAyanI maMdatAne ge karma vipAke bahu vyApaka na hoya te vAre kaNa mAphaka nirjarA ghaNI thAya, ane mithyAtva kaSAyanA maMdatA mATe navAM karma paNa ghaNAM badhe nahi, maMda vIrya mATe pradeza rasa paNa thoDuM grahaNa kare eTale ghaNI nirjarA thAya ane baMdha alpa thAya tethI karma sthiti rUpa dhAnyane pAle ghaTADe. (e pAlAnuM paheluM daSTAMta kahyuM.) prazna cha9 muM-bIjuM daSTAMta nadInA pASANanuM zI rIte che? uttara-jema parvatathI nadI pAra paDe tyAM nIce rahele pASANa te nadInI jaLadhArA paDavAthI aheparaho gheLAya athaDAya, te pASANa gheLanA ghaMcanAne vege ghasAIne gelighATamAM Ave, pharasamAM suhale thAya e rIte saheja svabhAve koIka ghATamAM Ave paNa keIe ene vicArapUrvaka ghATa karyo nathI. tema jIva te pASANa rUpa, nadI pravAha te karmodaya pravAhe pate akAma nirAthI pUrvokta nyAye nirjarAe karI kaIka dharma pravRtti egyA ghATamAM Ave. (AkAramAM Ave) e te karI eka Ayukarma varjine bAkI sAte karmanI utkRSTi sthiti ca baMdha pariNAmane ghaTADe, tathA pUrva baMdha hoya te paNa nirjara, tevAre sitera keDAcheDI mithyAtva bAbate have te pariNAma TaLIne 5amane asaMkhyAtame bhAge nyUna eka keDIkeDInI sthiti baMdhanA pariNAma rAkhe, tathA pUrvabaMdha hoya te paNa sarva sthiti ghaTIne eka koDAkoDInI sthiti zeSa rahe, e rIte eka Ayukarma mUkI bAkI sAte karmanI sthiti ghaTADI nAkhe. eTalA sudhI je jIvanA pariNAmanI yegyatA thaI enuM nAma yathA pravRtti karaNa kahIe. e karaNa jIva saMsAramAM bhamatAM bhamatAM agatavAra kare, palyopamane asaMkhyAtame bhAge ochI eka kaDAkoDI sAgaropamanI Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 sAta karmanI zeSa sthiti rahI tyAM sudhI yathA pravRtti karaNa kahIe, Agale graMthI deza Avye khare paNa e karaNa egya pariNAme AgaLa na javAya. Iti prathama karaNa. (be daSTAMte karI kahyuM) prazna 80 mu--bIjuM apUrvakaraNanuM svarUpa zI rIte? uttara-bIjuM apUrvakaraNa te je pahelA saMsAra parimaNa karatAM kadApi evuM, karaNa je jIva pariNAma vizeSa te pAme nathI mATe apUrva karaNa kahIe. e apUrvakaraNa pariNAme ghana nivaDa rAga dveSa pariNatImayI je graMthI tene bhedavA mAMDe, je bhede te adhyavasAyane apUrvakaraNa kahIe prazna 81 muM-trIjuM anivRttikaraNa kene kahIe ? uttara-trI anivRttikaraNa te je adhyavasAya phaLa prApti vinA nivarse paDe nahi, eTale pUrve A je apUrvakaraNa rUpa pariNAma te, pAcho jAya nahi tene anivRttikaraNa kahIe, te anivRttikaraNa rUpa pariName karI jIva samyakatva pAme te trIjuM kAraNa prazna 82 muM-uparanA kahelA traNa karaNa viSe vizeSa samajavA jevuM heya te te paNa jaNAvaze ? 'uttara-samyakatva svarUpamAM-pRSTa pa87 me-kalpa bhAganI sAkha ApI jaNAve che ke - AyuvajIne sAte karmanI aMtima-chellI keDAcheDI sthiti palyopamane asaMkhyAtame bhAge nyUna rahe, bAkI sarva khapI jAya. e have IhAM gaMThI kaThaNa sthAnaka che. te gaMThI kevI che ? te ke, atyaMta dukhe bhedavA gya, karkaza, vakra, gUDha, gupta kedra, khadirAdi kaThaNa kAchanA gAMDanI pare jevI tevI rIte bhedaya chedAya nahi; e upamAe anAdinuM jIvane karma janita ghana-nivaDa rAgadveSa pariNati saMcaya rU5 graMthI te vAvat durbhedya che. jyAM gaThI che tyAM sudhI Ave tene prathama yathA pravRttikaraNa heya. 1 pachI graMthI samarthana karatAM sAmarthyavaMta thaI graMthI bhedatAM bIjuM apUrvakaraNa heya. mArA tathA vaLI anivRttikaraNa te samyakatva avazya prApta bhavyapaNe AgaLa karyuM jeNe jIve, eTale samyakatva avazya pAmavuM jenA mukha AgaLa rahyuM che te jIvane trIjuM karaNa heya. tia Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 (Ane paramA ema jaNAya che ke pahele karaNe bhavasthiti paripakava, bIje karaNe gaThI bheda, ane trIje karaNe samaktinA sanmukha thayA. ema sabhave che. ) prazna 83 su'----ziSya-upara kahyA tathA nadInA patthara e be chAMte kAika phoDA koDI sAgaropamanI sAte karmanI prAptine nizcaya thayA ? pramANe e jIve yathA zeSa sthiti rIte dhAnyanA pAle pravRtti karaNe te kIdhI, eTale samyakatva uttara-gurU kahe--ahiM samyakatva prAptino nizcaya thayuM nathI tyAM paNa kAMIka uNI eka kADA koDI sthiti zeSa sAta karmanI kIdhI te paNa abhavya athavA durbhAvyAdika dUSaNane lIdhe hrAhA iti khede rAgadveSa pariNAmamaya graMthI deza gata jIva paNa graMthIne aNabheda thake he nAtha ! tAharU dana je zrI mukhe kahelu samyakatva te pAmI zake nahi. kema e yathA pravRtti karaNa zuddhi tA abhavya paNa Ave evuM Avazyaka vRttimAM kahyuM che ke abhavya paNa koIka akAma nirjarA karatA graMthI deza sudhI Ave tyAM arihaMtanI rUddhi dekhIne athavA anya koi paudgalika zuddhinI icchAe pravarttamAna thako cAritra le tyAM mAtra zruta sAmAyikano lAbha tene hAya, paNa zeSa darzana sAmAyikAdika pAme nahi, ema sa MsAramA bhramatA thayAM vyavahArarAzIyA jIva prAye jyAMsudhI caramAvatA caramakaraNa na pAme tyAMsudhI anaMtIvAra graMthI deza sudhI AvI pAchA paDe ( paNa abhavI tathA duCvI-sa'sArastha bhavya jIvane ga'DI bheda thAya nahi. ) prazna 84 sugaThI bheda thavAnI rIta kai che ? kevA prakAre gaDI bheda thavAya che te jaNAvA ? uttara--samyakatva svarUpa-pRSTha 588 mAM kahyu` che ke-jIva je rIte graMthI bhede te rIta kahe che. ahiM graMthI deza pAmyA pachI kei jIva apUrNAMkaraNa kare te pa'thI je vaTemArgu tathA pIpalikA je kIDI tene nyAye dRSTAMte kahI dekhADe che. jema ahiM kaika traNa manuSya che, te svabhAva gamane karI saheje niSprayeAjane aTavI paMthe jAya che te jAtAM jAtAM ghaNI aTavI ela zrI gayA pachI kALa atikramave karI bhaya pAmyA, eTale asUra vakhate aTavInA patha tethI DaravA lAgyA, eTalAmAM turata becAra AvI lAgyA. pachI te traNa manuSye mAne mukhe DhukaDA eceArAne dekhIne Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra7 te traNamAMthI eka te mArga thakI pAche nivaryo, eTale pAcho nAzI ga, tathA bIjAne te te cora leke grahaNa kIdhe eTale pakaDI lIdhe. ane trIjo manuSya te cerene samayaka prakAre atika, eTale pitAnuM baLavIrya pheravI ne hata prahata karI purapratye pahoMce eTale Icchata sthAnake nirbhayapaNe pahoMce. e daSTAMta samayakatva prAptimAM upanaya bhAve utAre che.- bhava bramaNa rUpa te aTavI temAM manuSya te traNa utkRSTa jAtanA saMsArI jIva, ane karma sthiti te mATe dIrgha mArga kahIe. tathA graMthI deza te bhayanuM sthAnaka vaLI rAga ane dveSa rupa be cAra jANavA. e traNamAMthI durbhavya athavA abhavya jIva te te pAchA bhAgyA (nAzI gayA). tathA acaramakaraNI athavA aparipaka kAraNI te graMthI dezeja rahyo, ahIM graMthI deze bhavya athavA abhavya utkRSTa saMkhyAta asaMkhyAta kALa sudhI rahe pachI bhavyane zeSa addha pugala parAvartana saMsAra rahyo hoya te cathI bhede adhika saMsArI pAchA phare. ahiM graMthI deze bhavya athavA abhavya rahyA thakA dravya kRta bhinna daza pUrva sudhI pAme tathA dravya cAritra pAme. prazna 85 muM-kaI ema kahe ke abhavIne pUrvanuM jJAna na hoya tenuM kema ? uttara-pAne pa89 me-kahyuM che ke-abhavya pUrva zruta na pAme, keTalAka graMthone anusare tathA vRddha paraMparAe paNa abhavyane pUrva kRta na hoya, tathA koIka graMthane anusAre labdhi daza pUrva saMpUrNane pUrva labdhi kahIe, te abhavyane na hoya paNa zeSa hoya, pachI bahu kRta kahe te kharUM. pUre pUrAM daza pUrva tathA adhika yAvat cauda pUrva sudhI je bhaNe te niyama samyakatvI hoya. kemake kapa bhAgamAM kahyuM ke gata varasa sAmamitra, niyama sama se mayakhA ti | ta mATe utkaTa kAraNa kege bIje purUSa te graMthI dezeja TakI rahyo, tathA trIjo carama karaNa prApta bhavya samyakatva vaMta vilAsa vadhate rAga dveSa pariNati rupa graMthI bhedIne samyakatva darzana jIpa nagareja pahoMce ema traNe kAraNane upanaya joDa. prazna 86 muM--cothuM pipIlikAnuM dRSTAMta zI rIte che? uttara-uparanA cAlatA adhikAre papIlikAnuM daSTAMta samajAve che - jema kSiti je pRthvI tenA upare sahaja svabhAve kIDI phare che, gamana kare che, paNa temAM keInI preraNA nathI, have temAM eka kIDI te pharatI pharatI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 thANuM je khIle athavA bhIMta pramukha tyAM sudhI AvIne vaLI pAchI pharI jAya, tathA keIka kIDI te thANuM je khIle bhIMta te upare caDhavA mATe te caDhIne thANenA upara besI rahe, tathA vaLI kaIka kaDI thANu upare caDIne uDI jAya. tathA keIka kIDI khIlAthI adhavaca pAchI utare, e mRdaMgI je kaDI tenuM dawta jANavuM. have ene upanaya upamAna dekhADe che, kSiti gamana eTale kIDInuM pRthivI upare pharavuM, khIlAnA mULa sudhI AvavuM te prathamanA yathA pravRtti karaNa saradhyuM che, tathA keIka kIDI khIle caDI te samAna bIjuM apUrva karaNa che, tathA keIka kaDI khIle caDIne te khIlAthI uDI gaI te sadaza jIvane trIjuM anivRtti karaNa kahIe. thANuM je khIle tyAMja TakI rahevuM te graMthI deze rahevuM eTale graMthI gata jIvanuM keI kALa sudhI tyAM rahevuM hoya, te sarakhuM che, tathA te khIlA rUpa gaMThI dezathI osare eTale pAchuM phare te pharI karma sthitinI vRddhi kare pharI utkRSTI karma sthiti vadhAre. e be daSTAMta kahyA teNe karI keI saMjJI paryApta paMcaMdriya bhavya jIva mukti jAvA gya hoya, jene mAtra addha pugala parAvarnAna zeSa saMsAra bAkI rahyo hoya, e eTale lakSaNe pUraNa je jIva hoya te jIva je kare te AgaLa kahe che. prazna 87 muM-addha pudgalamAM Avela chava zuM zuM kare ? uttara-uparokta lakSaNavaMta jIva te graMthI deza sudhI Ave, tyAM pariNAma nirmalatAnI vRddhi hoya te kahe che. pUrve kaI vAre pAme nathI evuM je pariNAma tene apUrva karaNa kahIe te apUrva karaNa kevuM che je nivaDa AkarI atyaMta kaThINa evI pakta rUpe je graMthI tene bhedavane vaja sarakhuM che, tene ghAe karIne vihita eTale karyo che duSTa graMthIne bheda jeNe, tathA bhUta te jIva pratikSaNe vizuddhamAna pariNAmanI nirmalatA vadhate thake aMtarmuhUrta mAtrAmAM pUrvokta anivRtti karaNe gaye eTale graMthI bheda karatAM aMtarmuhUrta lAge. tyAM caDhate pariNAme graMthI bheda karI anivRtti karaNe jAya. ahiM apUrva karaNanI vizuddhatA thakI anivRtti karaNanI nirmalatA vizuddhatara che, mATe apUrva karaNa ane anivRtti karaNanI bhinnatA thaI. (pRSTa pa90ma.) prazna 88 muM- apUrva karaNamAMthI anivRtti karaNe gaye jIva zuM kare? Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-anivRtti karaNe gaye thako jIva je kare te kahe che. te jIvane tyAM anivRti karaNe ati vizuddha pariNAmanA jorathI mithyAtva mehanIyana pujanI sthiti be thAya. temAM pahelI sthiti aMtarmuhUrta veva eTale eka aMtarmuhUrtamAM khapI jAya, eTalI sthitinAM mithyAtva mehanIya nAma karmanA dalIyAM te moTI sthiti je kaDAkoDI sAgaropamamAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna che te sthitimAMthI najIka kheMcI le, eTale bIjI pApa mane asaMkhyAtame bhAge yUna eka kaDAkaDI sAgaropama pramANa hatI temAMthI aMtamuhUrta pramANa veda nIcI kheMcIne jUdI kIdhI. bAkI zeSa rahI tene meTo puja alage rAkhe eTale hAnI sthiti tathA meTI sthitine vacamAM aMtara paDyo te vAre e beu sthitinI vacamAM je khAlI jagA rahI tene aMtara karaNa kahIe, ema ahiM anivRtti karaNane jorathI aMtara karaNa kare. prazna 89 muM--anivRtti karaNamAMthI jIva aMtara karaNamAM Ave tyAre zuM kare ? uttara-pRSTha 591me-kahyuM che ke prathama sthiti gata daliyAne aMtamuhUrtamAM khapAve ane moTI sthitimAMthI AvatAM daliyAne upazAve virSAbhita udaya kare aMtarmuhUrta udaya na Ave evAM kare. eTale anivRttikaraNe be kArya kare. eka te mithyAtva sthitinA be bhAga karI aMtarakaraNa kare ane bIjuM aMtamuhUrta veva prathama laghu sthitine khapAve eTale anivRtti karaNane kALa pUro thAya te vAre AgaLa aMtara karaNamAM dhase, doDI jAya, praveza kare, te vAre tyAM aMtara karaNane prathama samaye he nAtha ! tamAre prasAde kSAyikAdikanI pare viziSTa te nahi paNa sAmAnyapaNe alpakAlIne upazama nAma samakti pAme. te zI rIte pAme tenI upamA kahe che, jema subhaTa hoya te raNane viSe verIne jItavAthI paramAnaMda pAme, tema anAdina je rAga dveSa rUpa moTA zatru tanita gurU karma sthityAdi anaMtAnubaMdhiyA cAra verIne jItavAthI paramAnaMda sarakhuM samyakatva jIva pAme. eTale anAdi kALane saMsAra cakramAM bhamate thake jIva, mithyAtva mohaniyAdika karmone khapAvIne te yathA pravRtti karaNe karIne karmo khapAve, tenuM dRSTAMta pUrvota nadInA pravAhane pASANa, tenA dawte khapAve, pachI pUrve kaI vAre bhedI nathI evI je rAga dveSa pariNatimayI mithyAtva Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 graMthI te graMthIne zI rIte bhede ? ke girivara je parvata te bhedavAne jema vaja baLavAna che, tema apUrva karaNa pariNAma rUpe ugra vajI dhArAe karIne jIva graMthI bhedate aMtara muhUrta kALamAM anivRtti karaNe gaye, pachI te anivRtti karaNe gaye ke je kare te kahe che. prati samaye eTale samaya samaya pratye vizuddhamAna pariNAmi thako tyAM bahulAM karmone khapAve, te vakhate je mithyAtvanAM daliyAM udaya AvyAM, tene kSaya kare ane je udaya na AvyAM udayAbhimukha na thayAM te daliyone upazamAve, eTale udIraNAdika karaNa baLe paNa vipAkedaya athavA pradezadaya je thaI zake nahi tene upazamAvyA kahIe. ema ahiM anivRtti karaNe keTalAMka mithyAtvanAM daliyAM khapAvyAM ane keTalAMka upazamAvyAM, ane mithyAtva sthitinA be bhAga karI vacamAM aMtara karyuM. prazna 90 muM-aMtara karaNa karyA pachI zuM thayuM? uttara-aMtara karaNa karatAM je thayuM te kahe che. pRSTha 592me-jema keIka paMthI jana grISma kALamAM madhyAhna samaye nirjaLa vanamAM sUryanA paDelA kiraNane paritApe paDelA lUta ajaDa tApe karI ati vyAkula thaye hoya, tene kaI zItala sthAnaka maLe vaLI tyAM kaI bAvana caMdananuM ra chATe te vAre te paMthI zAtA pAme ke AnaMdamagna hoya ? tema ahiM bhavya jIva rU5 paMthI anAdi kALane saMsAra rUpa ugra grISma koLe janma maraNAdi rUpa nirjaLa vanamAM kaSAya rUpa ugra tApe paDyo rega zekAdi rUpa lU ajaDa eTale lukha teNe karI alu (dagdha thayele) ane tRSNa rUpa meTI pIpAsA teNe karI parAbha thaze bhavya paMthI te anivRtti karaNa rUpa zuddha sarala mArga pAmI dUrathI aMtara karaNa rUpa zItala sthAnaka dekhI harSavaMta thake dhasI tyAM pahoMce eTale gozISa je bAvana caMdana tene je rasa tenI pazItala atizaya parama utkRSTa anivRtti karaNa parama sukha zAtA karaNa evuM te anivRtti karaNane aMte ane aMtara karaNane prathama samaye ghanasAravat zItala samyakatva pAme te vAre anaMtAnubaMdhI tathA mithyAtva kRta paritApa sarva maTI jAya, gAha tRSNa pIpAsA maTI jAya. ahiM anAdi kALanuM parama zatru parama duHkhadAtA rUpa evA mithyAtvanuM duHkha aMtarmuhUrtA sudhI daphe thAya ( dUra thAya) anAdine prathama duHkhAMta ahiM thaye. (eTale upazama samakti aMtamuhUranI sthitivALuM prathama prApta thaye anAdi mithyAtvane aMta AvI gaye.) Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 prazna 91 mu--jyAre anAdi mithyAtvano aMta AvyA tyAre te mithyAtma kevA prakAranuM samajavuM ? uttara--ahiM pRSTa parame-kahyuM che ke-ahiM siddhAMta zailImAM kALa niSThAe guNadoSa prApti tathA viraha A zrI cAra bhAMgA kahyA che tenAM nAma kahe che. 1 anAdghi anaMta, 2 anAdi sAMta, 3 sAdi sAMta, 4 sAdi anata. e cAra bhAMgAnA artha kahe che, jene mithyAtvAdika anAdinu che. ane te koi dviSasa maTaze paNa nahi, evA abhavyAdikane anAdi ana'ta prathama bhAMgA che 1, ane je bhavya jIve prathama samyakatva prApta karyuM. te vAre te jIve anAdinA mithyAtvane aMta ANye. te mATe tene anAdi sAMta khIjo bhAMge jANavA 2, tathA je jIva samyakatva pAmI vaLI samyakatva vamara karI mithyAtve gayA te vAre mithyAtvanI Adi thaI, pachI keTalAka kALa mithyAtve rahI vaLI zubha sAmagrInA ceAgathI pharI samyakatva pAmyA. te vAre mithyAtvanA ata thayA e trIjo sAdi sAMta nAmA bhAMge thaye 3, tathA cothA sAdi anaMta nAmA bhAMge te kSAyika samyakatvAdi kSAyaka bhAve jene je guNa pragaTa thayA te guNu tene hAya pazu mithyAtvIne na hoya, kemake graMthI bheda karyAM pachI je mithyAtva hAya, te te sAdi sAMta bhAMgeja hAya, mATe jene samyakatvAdika kSAyaka guNa pragaTayA te sAdi, ane te guNu AvyA jAya nahi te anaMta, eTale bhavya mithyAtvIne traNe bhAMgA hoya, ane abhavya mithyAtvIne ekaja anAdi ana ta bhAMge hoya. 4 caduttA: --- gA micchattama bhavvANaM, tamaNAr3a mata yeNeyavvaM // bhavvANaM tamaNAi, sapayyavasitu sammate || 1 || --- aH--abhavyane mithyAtva anAdi anaMta bhAMge hAya. ane bhaSyane anAdi sa vasita bhAMge mithyAtva hoya. iti. prazna 92 mu--ziSya-samakita keTalA prakAranAM ? uttara--samyakatva svarUpamAM samyakatvanA 15 bheda kahyA che. tenAM nAma. 1 tattva rUci samyakatva, 2 drazya samati, 3 bhAva samakita, 4 nizcaya samakita, 5 vyavahAra samakita, 6 nisarga samiti, 7 upadeza sumita, 8 kAraka samiti, 9 recaka samikata, 10 dIpaka samiti, 11 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 kSayApazama samakti, 12 upazama samakti, 13 kSAyaka samakti, 14 sAsvAdAna samakti, 15 veka samakti, e 15 prakAranAM samakti kahyAM. prazna 93 su----paheluM tattva rUci samyakatva kone kahIe ? je tattva uttara--je huM paramezvara ! tArA prakAzyA je jIvArdika bhAva padArtha tene viSe tattva rUci hAya arthAt paramA buddhi hAya, sakala doSa rahita ane sakala guNe sa panna evA arihaMta deve bhAkhyu te satya che, evI rUci paramAtha buddhi, tadrupa bhagamamAM kahyuM che. tameva sarca nirbhaya, khaMnigedi veDyuM. ' ityAdi rUci rUpa. zrIjinezvara bhASita jIvA jIvAdika tattvane viSe je samyak zraddhAnanizcala pratIta tene tattva rUci kahIe te tatva rUci zraddhAna mithyAtva dalanA rasanI maMdatAe jAti smaraNAdika nimitte iDApANa karatAM karatAM saheje peAtAnI meLe tattva zraddhAna pAme te nisarga samyakatva kahevAya, athavA zubha gurUnI upAsanA karatAM siddhAMta vANI sAMbhaLatAM je pAme te upadezika zraddhAna kahiye. ItyAdika lakSaNa je tattvarUci te eka vidha samyaktva kahIe. // 1 // A pramANe samyakatva svarUpamAM--pAne 593thI jANI levu. prazna 94 muM--bIjuM dravya samakita kene kahIe ? uttara---he prabhu ! tArAM vacananA paramArtha je rahasya teneA ajANa che. paNa tArAM vacanane viSe tattva rUci che, kemake je rAgadveSa ajJAna e traNa doSano nAza thavAthI vItarAga thayA te asatya bhASaNa kare nahi, mATe zrI jina bhASita vacana sa satya che, ema te jANe che te evI je tattvarUci te dravyagata samyakatva kahIe. caturda siddhAMtte-mAvega sadAMto, ayALa mALe trisamAM, I tivacanAt je sUkSma ane nathI jANato evA ajA ne paNa jo bhAve sadguNA che ke areMta te zuddha bhASaNa karanArAja che evI Aghe pratIta che te ajANa purUSane paNa dravyathI samyakatva che. // 2 // prazna 95 muM--trIju` bhAva samita kone kahIe ? uttara--bhAvagata samyakatva te vaLI paramAnA jANupurUSane hAya. yaduktaM siddhAMte: - jIvA nava prayatthe jo jANai tassa hoi saMmataM. iti vacanAt. mATe je bhavya jIva jIvAddhika nathe padArthane samasta naya, Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 gamAM, bhaMga, pramANa, nikSepa pramukha syAdvAdu zailI pUrvaka jANe, sahe te bhavya jIvane bhAvagata samyakatva kahIe. 3 che. prazna 96 muM cothuM nizcaya samakitanuM svarUpa zuM? uttara-jJAna, darzana, cAritrarUpa zuddha zraddhA bhASaNa ramaNatA pUrvaka ratnatrayarupa AtmAnuM je zubha pariNAma tene nizcaya samyakatva kahIe. eTale AtmAne ja nizcaya samyakatva kahIe, kemake AtmAne AtmAnA guNa te kAMI jUdA nathI, pariNAme ananya che-eka che guNa guNa bhAve abhedeja rahyA che, kemake abheda pariNAme pariName je AtmAne taLuNa ja kahevAya. yaduktaM yoga zAstreH - AtmevadarzanajJAna, cAritrANyathavAyate; yastadAtmaivasvaguNaiH, zarIra madhitiSThati. // 1 // prAce apramatta sAdhune nizcaya naya samyakatva pUrNa kahevAya che kemake jevuM jANyuM teja tyAga bhAva che, ane zraddhA paNa tadanu rupa che. mATe svarupayegI jIvane AtmA teja jJAna, darzana, cAritra che. kAraNake AtmA ratnatrayAtmaka abheda bhAve zarIramAM rahyo che, mATe ratnatrayIne zuddhopage vartatA jIvane nizcaya samyakatva kahIe. | 4 pratha 7 muM--pAMcamuM vyavahAra samakita kone kahevuM? uttara-vyavahAra samyakatva te, he prabhu! tArA siddhAMtane viSe samyakatvanA hetu je mithyAtvanuM saMstava paricaya pramukha je aticArAdika deSa che. tene tyAgathI thAya. tathA deva gurU bhakita bahumAna mege zAsanannati hetae thAya. yaduktaM guNasthAna vicAra graMthe:---- deve guruca saMgheca, sadbhakti zAsanonnati // agrato pi karotyeva, sthitistUrye guNAlaye // 1 // artha-deva gurU tathA zrI saMgha tenI bahumAna sahita bhakti kare zAsanennati kare, avirati guNa ThANe rahyo thake paNa Agamakata vidhi mAge niraticAra samyakatva pravRtti sahita hoya tene vyavahAra samyakatva kahIe . pa / prazna 98 muM-cha$ nisarga samakti kone kahevuM ? Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 uttara-ahiM pAne palpa me-ziSya pUche che ke nira , saheje samyakatvanI prApti kevI rIte thAya? tevAre gurU daSTAMta garbhita samyakatva prAptine upAya kahe che - ahiM pAMca daSTAMta kahyAM che, temAM jalanuM tathA vastranuM ane kedravanuM e traNa daSTAMta AgaLa puja traya bhAvanAvasare kahI batAvaze ane mArgane tathA javarane e be prasUti che te kahe che-jema keIka paMthI mArgathI bhraSTa thaye pachI bIjA keInA upadeza pAmyA vinA ja bhamate bhamate pitAnI meLe saheje mArge caDe, ane keIka paMtha bhraSTa thayele paMthI tathA vidha pApanA udayathI keI sajanane vega na maLavAthI mArga pAmeja nahi. tyAMne tyAMja rahe. ane trIjo purUSa bIjAne pUchI mArga pAme che temaja vaLI tvaranuM daSTAMta kahe cheH--jema keikane tApa jvara AvyA te koIne auSadha karyA vinA ja pitAnI meLe jate rahe, ane keIkane te auSadha curNa dhAgAdi (derAdika) pravega karavAthI javara jAya che, tathA keIkane te asAdhya javara kaI rIte jAyaja nahi. e rIte e be daSTAMta samyakatva prAMti viSe joDavAM te AvI rIte - koIka zukala pakSI kAlAdika kAraNa paripakavata carmAvarti carama karaNI e bhavya jIva te saheje Apa Apa vicAra te thake samyakatva pAme te nisarga samyakatva kahIe. + 6 II prazna 9 muM-sAtamuM upadeza samakita kene kahIe? - uttara-kaIka jIva pUrvokata kAlAdika gyatAvaMta hoya paNa saddagurUne yege upadeza sAMbhaLI anAdinI bhUla maTADI deva gurU dharma sahaNA rupa samyakatva pAme tene upadeza samyakatva kahIe. 7 prazna 100 muM-AThamuM kAraka samakitanuM zuM lakSaNa ? uttara--he nAtha! je jema yathArtha bhAve vidhi mArga tame prakA te temaja AjJAne anatikrama thake eTale tamArI AjJA sahita AgamatA zailI pUrvaka yathA zakitae dAna, pUjA, vrata, niyamAdika kare tene kAraka samyakatva kahIe. / 8 ! prazna 101 muM-navamuM rocaka samakita kene kahIe? uttara-recaka samyakatva, te he nAtha! tArA dharmane viSe rUci mAtra kare, zrI jinekata dharma karavAnI IcchA rahe. zuddha zraddhA rAkhe, keIne Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 dharma pravRtti karate dekhIne rUDuM sAne, paraMtu pite bhAre karma kriyAnuNAnAdika karI zake nahi tene rAyaka samyakatva kahIe. / 9 / mATe prazna 102 muM--dazamuM dIpaka samakti kene kahIe. uttara dIpaka samakita vata, svayaMpate te mithyAdaSTi abhavya davya hoya, paNa aMgAramardidakAyAyanI pare dharma kathAdike karI Adi zabdathI sAmAyiThANanA anuSThAnanA atizaye karIne eTale daMbha racanA vizeSe karI para je bIjI bhavya bhadraka jI heya tene dharme karI dIpAve, eTale anya jIvana ghaTamAM prakAza karAve, paraMtu pitAne aMtaraMga pariNAme zraddhA na hoya evAne he prabhu tArA samaya je siddhAMta tene jANa purUSa dIpaka samyakatva kahe che. ahiM ziSya prazna karyuM je pote mithyAtvI mithyAtve vAsita aMtaHkaraNavALane samyakatvI kema kahyo che? te vAre gurU kahe che-he ziSya, je mithyA pariNAmI che te paNa AgalA prANIone dharma pamADavAne hetu thAya che, athavA zAsannati kare che, mATe kAraNe kAryane upacAra karI samyakatva kahIe, samyakatvane hetu che mATe samyakatva kahIe, yaduktaM siddhAMteH-vihiyANu ThANaM puNa, kAraga miha roya gaMtu saddahaNaM // miccha riTI hIva, gaMtare rIvaLa taMg ? e artha-vihita eTale nIpajAvyuM che karyuM che AgamAnusAre dharmAnuSThAna jeNe te kAraka samyakAva kahIe; ane recaka samyakatva te zuddha sahaNa rU5 rUci thAya tene kahIe, ane vaLI pite mithyA daSTi thake parane tatva dIpAve, parane samyakatva prakAza kare tene dIpaka samyakatva upacAre kahIe. 10 | iti samyakatva svarUpa. ahiM abhavIne dIpaka samakti kahyuM tenuM daSTAMta kahe che. jema dIpaka ghara tathA dIvIne mAthe dIpaka hoya te bIjAne prakAza kare paNa nIce pitAne te aMdhAruM ja hoya. have je prakAza che te tene nathI paNa dIpakane che paDe te dIpakane dharanAra che. tema abhavI te dIpaka dharanAra, ane vyavahArathI cAritra ane agiyAra agAdika jJAna rUpa dIpakanA prakAza vaDe keI bhavya jIva tenA upadezathI mekSa pAme paNa pitAne te mithyAtvaja hoya. bhavya jIvane je prakAza thaye te abhavInA gharane nahi paNa mahAvIranA gharanuM eTale tIrthakaranA gharanuM je sUtra jJAna tene prakAza thaye. kAraNake bhavya jIvane sattAmAM jJAna rahyuM che te jJAna vaDe sanmukha thayelA jJAnane AkarSaNa karI ce ane samyakata bhAve pragamave. ane abhavIne sattAmAM jJAna nathI, mithyASTi che tethI tenuM kRta paNa ajJAnamayaja che eTale abhInuM Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrata abhAvIne prakAza na kare, paNa bhavya jIvane prakAza kare. eka kavie deharA. abhavI ane dIpaka ghara, denuM sujata nahI; anya janane prakAza kare, Apa aMdhere mAMhI. prazna 103 muM pizama samakti keTalA guNaThANuM sudhI hoya? uttara-samyakatva svarupamAM pAne 611 me-kahyuM che ke-kSapazama samyakatva cethA guNaThANAthI mAMDIne sAtamAM apramatta guNaThANa sudhI ja hoya, paNa anya guNaThANe na pAmiye. 11 che prazna 104 muM--upazama samakita keTalA guNaThANa sudhI hoya? uttara-upazama samyakatva te cothA guNaThANAthI mAMDI ATha guNa ThANa sudhI hoya, arthAt cethA guNaThANAthI mAMDI agiyAramAM upazAMta maha nAmanA guNaThANA sudhI hoya, paNa anya guNa sthAnake na hoya. # 12 prazna 105 muM-kSAyaka samakita keTalA guNaThANa sudhI ? uttara-kSAyaka samyakatva agiyAra guNaThANe hoya, eTale cethA guNaThANAthI mAMDIne cauda ayogI guNaThANa sudhI hoya. te 13 che prazna 106 muM-sAsvAdana samakti keTalA guNaThANa sudhI hoya? uttara-sAsvAdana samyakatva te bIjA sAsvAdana guNaThANA maheja heya, paNa anya guNa sthAnake na hoya. 14 prazna 107 muM-vedaka samakita keTalA guNaThANa sudhI hoya? uttara- pazama samakita jeTalA guNaThANa sudhI lAbhe teTalA guNaThANa sudhI vedaka samakita hoya. eTale pazama ane vedaka e be samakita cethA guNaThANuthI mAMDIne sAtamA apramatta guNaThANA sudhIja haiya, paNa anya guNaThANe na pAmiye e vAta sattA AzrI jANavI paNa paramArthe te vedaka samyakatva ane kSapazama samyakatva e be ekaja kahyA che. prazna 108 muM-samyakatva pAmyA pachI deza virati sarva virati kSAyika bhAva kyAre prApta thAya ? uttara-samyakatva svarupastave mAM kahyuM che ke-gAthA sammattaM bhiuladdhe, paliya puMhutteNa sAvao huA / / caraNo yasama khayANaM, sAyara saMkhaMtarA huMti // 1 // Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 artha-pUrvokta bhavya jIva jevAre graMthI bheda karI samyakatva pAme tyAra pachI aMta kaDIkeDIne sthiti baMdha che, temAMthI pRththakatva palyopama eTale bethI mAMDIne nava palyopama sudhI ochI kare, eTale keIka be palyopama sthiti echI kare, keIka traNa ema thAvata kaI nava pApama jeTalI sthiti aMta keDADImAMthI ochI kare, tyAre deza virati guNa sthAnakane kSaye pazama thAya eTale bhAvathI deza virati tyAre thAya. tathA caraNa je sarva viratipaNe tene kSapazama te je sthiti deza virati guNa prApta thayuM che te sthitimAMthI paNa saMkhyAtA sAgarepamanI sthiti echI kare, eTale sarva virativaMta sthiti bAMdhe te aMta keDAcheDI nava palyopame jUna je deza viratinI sthiti che, tethI paNa saMkhyAtA sAgarepama ochI bAMdhe, evA adhyavasAye kaSAyanI maMdatA hoya iti tavaM. tyAra pachI saMkhyAtA sAgaropama khapavAthI upazama zreNI paDI vaje. tevAra pachI paNa saMkhyAtA sAgarepamanI sthiti khapavAthI kSapaka zreNI paDI che. Iti bhAva. iti zrI parama pUjya zrI gepALajI svAmI. tat ziSya muni zrI mohanalAlajIkRta "zrI praznottara mehanamALA" uttarAddha-7 bhAga-samApta Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad pUjya zrI gopALajI svAmI graMthamALA-maNake 8 me. parama pUjya zrI gopALajI svAmI tata ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta. zrI praznottara mehanamALA uttarAddha bhAga 8mo. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad pUjya zrI gopALajI svAmI graMthamALA-maNake 8 me. parama pUjya zrI gopALajI svAmI tata ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta. zrI praznottara mehanamALA uttarAddha bhAga 8mo. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mehanamALA. nathana uttarAddha bhAga 8 mo. prazna 1 luM-samakitanI prApti thavAvALA jIvane agAuthI zuM guNa utpanna thAya ke amuka guNavALA jIva avazya samatinA adhikArI hoya? uttara-digaMbara matane eka graMthamAM lakhyuM che ke savaiyA-31 se- bhauthita nikaMda hoi karma baMdha maMda hoi, prakaTai prakAsa nija AnaMdake kaMdakauH hitako diThAva hoi vinaiko baDhAva hoi, Upajai aMkUra gyAna dutIyAke caMdako; sugati nivAsa hoi durgatiko nAsa hoi, apane ucchAha dAha kare moha phaMdako; mukha bharapUra hoI doSa dUHkha duri hoi, rAte juna caMdra para mucho . ? ahiMyAM ema jaNAve che ke-samaktinI prApti thAvAvALA jIvane prathama bhavasthitine paripakava thAya, eTale aMte kaDakaDInI aMdara Ave, tene karmane maMda baMdha hoya eTale eka keDIkeDa sAgaropamanI aMdara te paNa maMda baMdha hoya ethI adhika baMdha na hoya. evA je sadA AnaMdamAM ja rahe, samakita sanmukha thayelA jene hitane draDhAva hoI, eTale pitAnA ne paranA hitaciMtaka hoya; jema sasalAnA jIvitavyanuM hita meghakumAranA jIve hAthInA bhAvamAM ciMtavyuM, evA jIvene hamezAM vinayanI vRddhi heya baraDatA ke akaDAI na hoya. evA sarala jIvane bIjanA caMdramAnI pere samyapha jJAnarUpa aMkure pragaTe. ane sugatimAM vAsa thAya, durgatimAM jAya nahi. utsAha sahita pitAne AtmA mehanIya karmanA anAdi phaDamAMthI mukata thavA saMvegarUpa agni vaDe sAta prakRtinuM dahana kara-eTale ana tAnubaMdhIne ceka 4 ne darzana mahanIyanI trika 3 e. sAta prakRti mULa mahanIya karmanI, samakitane AvaraNa karanArI-dabAvanArI Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 . samaktine pragaTa thatAM aTakAvanArI hatI tene nAza karI Atmika sukhane pragaTa kare arthAt apUrva sukhane anubhavane doSa ane duHkhane dUra kare. ityAdi guNavALA jIvane samaktinI prApti thAya che. ema A chaMdamAM jaNAvyuM che. ane kSemavijaya nAmanA jaina munie paNa samaktinI prANI mATe sArU kahyuM che. prazna 2 ju-ziSya-kSemavijyajIe samaktinI prApti mATe zuM kahyuM che te jaNAvaze? uttara--sAMbhaLe-mavijyajIe bhAva pUjAnuM stavana karyuM che tenI bIjI ne trIjI gAthAmAM kahyuM che ke samiti dvAra gabhAre pesatAMjI-e TekaAyu varjita sAte karmanIjI, sAgara kaDAkoDI heNA; thiti paDhama karaNe karIjI, vIraja apUrava magara leNajI. sama0 1 bhuMgaLa bhAMgI Adi kaSAyanIjha, mithyA mehanI sAMkaLa sAthejI; bAra ughADyAM sama samaveganAM, anubhava bhuvanamAM beThA nAthajI. sama0 2 ahiMyAM ema jaNAve che ke-Aukha karma varajIne sAta karmanI sthiti eka kaDAkoDa sAgaranI aMdara Ave tyAre te jIvane paheluM yathA pravRtti karaNa thayuM kahevAya. eTale paDhama karaNe aMte kaDAkoDamAM Ave. tyArapachI Atmika vIrya zakita pheravavA apUrva karaNa pragaTa karI-te rUpa maghara mudgara vaDe Ada kaSAya je anaMtAnubaMdhInI cekaDI rUpa bhuMgaLane bhAMgI mithyAtva mehanI rUpa sAMkaLane teDI, sama samavega rUpa bAra-kamADa ughADI samakita rUpa gabhArAmAM pezI-arthAt samakita pragaTa karI Atma svarUpane anubhava kare. eTale samaktinI prApti thayA pahelA upara kahelA guNe prApta thavA joIe. ane digaMbara matamAM paNa samaktinI utpatti viSe sAre khulAse ApavAmAM AvyA che. prazna 3 -ziSya-samaktinI utpatti viSe digambara matamAM zuM jaNAve che te kRpA karI jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLo-zrI jaina graMtha ratnAkara"--ratna 3 rA-svAmI kArtikayAnuprekSA -khathadharmAnuprekSA (digaMbara graMtha) pAne 11-samaktinI utpatti viSe kahyuM che ke Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 caturgati bhavyaH saMjJI, su vizuddhaH jAgratparyAptaH, saMsAra taTe nikaTaH jJAnI prApnoti samyakatvaH // 3 // bhAvArtha--asA jIva samyakatva kuM pAve che. prathama hI bhavya jIva hoya. jAtaii abhavya ke samyakatva hoya nahIM. bahuri caruM hI gati viSe samyakatva upaje hai tahAM bhI mana sahita sainI (sI) ke upaje hai, asainI ke upaje nahIM. tahAM bhI vizuddha pariNAmI hoya, zubha lezyA sahita hoya, azubha legyA meM bhI zubha leyA samAna kiSAyanike sthAnaka hoya tinikU vizuddha upacAra karI kahiye saMkaleza pariNAmani viSe samyakatva upaja nAhIM. bahuri jAgatA ke haya, sUtA ke nahiM heya. bahari maryApta pUrNa ke heya, aparyApta avasthAme uparja nAhIM. bahari saMsArakA taTa : jAke nikaTa AyA hoya, nikaTa bhavya heya, addha pudgaLa parAvartana kALa paherla samyakatva upaje nahIM. bahari jJAnI hoya, sAkAra upagavAna hoya nirAkAra darzane paga ma samyakatva upajai nAhIM saMjIva ke samyakatvakI utpatti hoya che. . prazna 4 thuM-samakti daSTinI zuddhatA mATe zAstra kaI jaNAve che? uttara- upara kahelA adhikAramAM teja pAne prathama kahyuM che ke samyagdarzana zuddhaH, rahitaH madyAdi sthUla doSaiH; jene zuddha samyapha darzana hoya tene madyAdi bhUla deSa hoya nahiM, (eTale samyak daSTi jIva moTakA de rahita hoya) te madirA mAMsanuM bhakSaNa kare, nahi, paradAra gamanI na hoya, sAta vyasana mahelA kaI paNa vyasananuM sevana kare nahi, vizvAsaghAti na hoya, duniyAmAM keI apavAda bele tevuM kartavya samyak daSTi jIva na kare. prazna pa muM-samakti daSTinuM lakSaNa zuM ? tenI oLakhANa zI rIte thAya ? uttara-digaMbara matamAM samakita dRSTinuM lakSaNa-tenI oLakhANa A pramANe kaDI che. sAMbhaLe-digaMbara matanA eka lakhela graMthamAM-zrI jina dharma pacIsImAM vyavahAra samyakatva lakSaNa-nIce pramANe kahela che. chape chaMda - chahauM dravya nava tatva, medajAko saba jAne, doSa aThAraha rahita, devatAko paramAne; Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 saMjama sahita musAdha, hoya nigraMtha nirAgI, mata avirodha garaMtha, tAhi mAne paratyAgI kevala bhASita dharmadhara, gunathAnika bUjhai marama, bhaiyA nihAra vivahAra yaha, samyak lachana jina dharama. 1 dharmAsti kAyAdi cha dravya, jIvA javAdi nava tatva, tene sarva bhedane sArI rIte jANe ane aDhAra deSa rahita devane devapaNe mAne, saMyama yukta rAga dveSa rahita nigraMthane sAdhu mAne, dharmane virodha na paDe tevA graMtha mAne, bAkIne (dharmane virUddha paDe tevAne) tyAga kare, ane kevaLIe parUpelA dharmane svIkAra kare, ane cauda guNa sthAnanA marmane jANa hoya. tene vyavahArathI samakitanuM lakSaNa jina dharma saMbaMdhInuM jANavuM. uparanA lakSaNe vyavahArathI samaktiI jIvane oLakhavA. * prazna 6 phu-upara kahyA pramANe jyAre vyavahArathI samyakatva lakSaNa karyuM tyAre nizcayathI samakitI kema jANIe tenuM zuM lakSaNa? uttara-zrI digambara matamAM-jina dharma pacIsImAM nizca samyakatanuM lakSaNa nIce pramANe kahyuM che. chapa chaMda rAga doSa aru moha, nAMhi nija mAMhi nirakhata, darzana gyAMna cArita, sudha Atamarasa cakhataH para dravya sauM bhinna, cinha cetana pada maMDita, vedata siddha samAna, zuddha nijarUpa akhaMDita; mukha anaMta jihi pada vasata, sonisace samyak mahata, bhaiyA vicachana bhavika jana, zrI jinaMda ihi vidhi kahata. 1 jene nizcayathI samaktinI prApti thaI hoya evA che rAga, dveSa ane mehanI daSTie jove nahi. arthAt tene vAsa paNa pitAnA AtmAmAM thavA de nahi. darzana, jJAna ane cAritra ratna traya vaDe zuddha Atma rasane cAkhe, Atma dravya ane pudgala dravyanI bhinnatA mAnI jJAnamaya caitanya padane viSe pitAnI vRtti joDelI che. siddha samAna sukhane vedatAM zuddha Atma svarUpanI jAtine akhaMDitapaNe pragaTAvanAra, jyAM anaMta sukhane vAsa che te padane ApanAra mahA mahimAvaMta nizcaya samakita te piteja Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, e vidhi zrI jadra bhagavate bhavya jIvane uddezIne kahI che, ema vicakSaNa bhavya jIve nizca samaktinuM lakSaNa samajavuM. Ane paramArtha e che ke jidra deve kahelAM tane vyavahArathI jANe ne sadaMhe tene vyavahArathI samakti ane nizcayathI jANe sadaMhe tene nizrayathI samaktinuM lakSaNa mAnavuM. prazna 7 muM-jene nizcaya samakita prApta thAya tene vyavahArathI karaNI karavAnI jarUra kharI ke kema? uttara-te viSe nIcenA savaiyAmAM cekanuM kahyuM che. sAMbhaLe sarva-23 songa jAkai nisace pragaTabhaye guna, samyaka darzana Adi apAra; tAkai hi hRdai gaI vikalatA, pragaTa rahI karanI vivahAra; jahAM vivahAra hoi tahAM nizcai, hoya na hoya ubhai parakAra; jahAM vivahAra pragaTa na dIsai, tahAM na nizce guna niradhAra. 1 . jene nizaithI samyakdarzanane guNa pragaTa thAya che eTale jene Ati anaMta evuM kSAyaka samakti prApta thAya che tenA hRdayamAM vikalatA rahetI nathI. tene koI jAtanI bhramaNa rahetI nathI sukha duHkha Avye potAnAM pUrvakRta karmanuM phaLa mAne-jene nizcaya samakti pragaTa thayuM hoya tene zuddha vyavahAra karaNI bAkI rahI che te karaNI karavA prayatna kare. te karaNImAM pravarte tyAre ziSya prazna karyuM ke--jyAM zuddha vyavahAra karI hoya tyAM nizcaya samakti mAnavuM ? gurU kahe he bhAI ! jyAM zuddha vyavahAra karaNI hoya tyAM nizca guNa hoya ane na paNa hoya ema banne prakAra rahyA che, paraMtu jyAM zuddha vyavahAra pragaTapaNe na dIse tyAM nizcaya guNa-nizcaya samakita hoyaja nahi. ema A sarveye jaNAve che. prazna 8 muM-samitinI rIti kevI hoya ? uttara-samakti daSTinI rIti pravRtti nIce pramANe heya. dehare - zatru mitra da sama hai, nahi pudgala prIta; Apa sama jANe avera, e samakitanI rIta. 1 prazna 9 muM-zrAvakamAM kevA guNa hovA joIe, ane kevA guNavALAne zrAvaka mAnavA ? . Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 uttara--jaina graMtha ratnAkara"--ratna 3 rA-svAmI kArtikeyAnuprekSAatha dhAnuprekSA( digaMbara graMtha) pAne 116me-zrAvaka svarUpa-nIce pramANe kahyu che. ', samyagdarzana zuddhaH rahitaH, madyAdi sthUla doSaiH; vratadhArI sAmAyikaH parvvavatI prAzukA hArI. rAtri bhojana virataH, maithuna sArambha savyaktaH ca; kAryAnumoda virataH uddiSTA hAra virataH ca. 2 bhAvArtha :-samyagdarzana haiM zuddha jAke esA 1, madya Adi sthUla doSa nia rarhuita darzana pratimAkA dhArI 2, pAMca aNuvrata, tIna guNavrata cAra zikSAvrata aisai khAra vratani sahita vratadhArI 3, tathA sAmAyika vratI 4, patI 5, prAzukAhArI 6, rAtri bhAjana tyAgI 7, maithuna tyAgI 8, Arabha tyAgI huM, parigraha tyAgI 10, kAryAMnumeda virata 11, ara dRSTAhAra virata 12, isa prakAra zrAvaka dharma ke 12,bheda huM. ... bhAvArtha : pahelA bheda tau paccIsa mala (mithyAtva) doSa rahita zuddha avirata samyaSTI hai. ahuri gyAraha bheda pratimAnake ni kara sahita hAya se| vratI zrAvaka hai. prazna 10 mu--A sukha zrI vizeSa kAMi jANavA joga che ? uttara--hA, jI, sAMbhaLeA-digabarI bhagAtIdAse puNya pacIsImAM zrAvaka dharmanuM vaNa na karyuM' che temAM kahyu che ke-- savaiyA-31 sA-- mithyA mata rIta TArI bhayo anuvrata dhArI, ekA daza bheda bhArI hirade vahatu haiM; sevA jinarAjakI hai yahai siratAjakI hai, bhakti munirAjakI hai cittamai caha tu haiM; visedvai nivArI rIti bhojane abhacha pIti, iMdrInako jIti cita thiratA gahatu hai; dayA bhAva sadA dhare mitratA praNAma kare, pApa mala paMka hare muniyoM kahatu hai. 1 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 artha samakti prApta thayelA cha vratadhArI zrAvaka hoya che. te jyAre vrata aMgIkAra kare tyAre jeTalA mithyAtvanA rIta rIvAja hoya tene dUra karI vratadhArI zrAvaka thAya eTale aNuvrata, guNavrata ne zikSAtratane dharanAra hoya. tenA hRdayamAM agAra pratijJAnI bhAvanA rahyA kare. e zrAvaka jinarAja devanI ja sevana kare eTale temanA prarUpelA dharmanIja sevA kare ane temanAM vacanane ja zIra caDAve, arthAt temanI AjJAne ja zIratAja samAna mastaka caDAvIne cAle. ane haMmezAM munirAjanI bhaktinI cittamAM cAhanA kare, viSaya kSAyane tyAga karanAra ane bhojana para aprIti dharAvanAra eTale jIhavA iMdriyane lupIna na hoya, jitendriya thaka cittanI vRttine sthira karanAra hoya, sadAya tamAma prANI para dayA bhAva rAkhe ane tamAma jIvane pitAnA mitra mAne, mitra bhAve tamAmane praNAma kare eTale sarvane namI cAle koIthI kaTherapaNe na varate, evI vRttivALA hoya teja zrAvaka kahevAya. tevA guNavALA zrAvaka hoya te pApa karmane haranArA thAya che ema munivare kahe che prazna 11 muM-muni dharma mATe zuM kahyuM che te jaNAvazo ? uttara-muni dharma mATe paNa eja adhikAre nIce pramANe kahyuM che sAMbhaLe- savaiyA-31 sA-- dahi kai karama agha lahike parama maga, gahi kai dharamaM dhyAna gyAnakI lagani haiM; sudha nijarUpa dhare parasoM na prIta kareM; vasata sarIrapai alipta jyauM gagani hai. nizca parinAma sAddhi apanai guna ArAdhi, apanI samAdhi madhi apanI jaganI hai; suddha upayogI muni rAga doSa bhae muni, parasauM lagana nAMhi ApameM maganI haiM. 1 artha--ahiyAM muni svarUpa jaNAve che ke-kamane dAvA naLa daI kamane bALIne, parama mArga-makSa mArgane paMthe jeNe lIdhe che, dharma dhyAnane grahI jene jJAnanI laganI lAgI che, pitAnA zuddhAtma svarUpane dhAraNa karanAra, para je pudgaLa sAthe prIti nahi karanAra, zarIramAM vasatAM Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 thakA paNa peAtAnA AtmAne ka maLe lepAvA nahiM detAM AkAzanI pare alisa nirdeLa rAkhe che. nizcaya pariNAma je Atma svarUpa tene sAdhI jJAna darzana cAritra ratnatraya je AtmAnA guNa tene ArAdhI, peAtAnI Atma samAdhine viSeja peAtAnA jogane joDyA che. evA zuddha upayegI muni, rAga ane dveSane dUra karI eka Atma vicAra zivAya bIjAmAM nahi lAgatAM Ape ApamAMja magna rahe che, iti muni svarupa, prazna 12 muM--kAI kahe ke-paMcama kALamAM koi sAdhu IMja nahi tenuM kema ? uttara--jo pa'cama kALamAM kaI sAdhu nathI te zrAvaka paNa nathI te samakitIne mATe paNa hAya te kharUM' ema paNa koinu mAnavuM thAya paNa ApaNe sUtra sAmI STi karIe te bhagavatIjImAM bhagavate kahyuM che kemArU' zAsana ekavIza hajAra varSa sudhI cAlaze. te te konA upara cAlaze tene pahelA vicAra karavA joie. sUtranA nyAye te pAMcamA ArAnAM cheDA sudhI cAra tI pravata vAM kahela che. ane diga'khara matanA abhiprAye te 5'cama samayamAM sAdhupaNuM sAbIta rAkhI zrAvakapaNAnI nAsti jaNAve che. te pachI uparokata bhASAnA bolavAvALA praznakAranA prazna viSe zuM samajavuM ? te vicAra te zreAtAeja karavAnA che. prazna 13 mu'--niMga'khara matamAM paMcama samaya mATe zu kahyu che te tA jaNAve uttara--sAMbhaLeA-digabara matanA-eka lakhelA pustakamAM-mithyAta vighna'sana caturdazImAM-pa cama samaya vanamAM-kahyu` che ke---- savaiyA 31 sA-- vItarAga devasA to vasata videha kheta, feo jaM kahAve fee loka madhi lahiyaiH AcArija uvajhAya duhumeM na koU ihAM, sAdhu huvatA su eto dachina maiM kahIyai; zrAvaka punita soto vidyamAna IhA nAhi, samyaka ke saMta koU jIva sarada hI ; Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtra ke saradhA vA budhi ati tucha rahI, paMcame samemeM kaho kaise paMtha gahIye. 34. 1 atha vItarAga deva te te mahA videha kSetramAM vase che, ane siddha bhagavata ziva leAkamAM-mokSamAM birAje che, AcAryajI tathA upAdhyAyajI bannemAMthI koipaNa ihAM nathI, ane sAdhu che paNa te dakSiNamAM kahevAya che, vaLI zrAvaka to koI atyAre ahiM vidyamAna cheja nahiM, ane samakitI jIva tA koI sAdhupaNAmAM bhAgyeja saradahiMce, zAstranI zraddhAmAM buddhi paheoMcatI nathI kAraNake buddhi ati tuccha rahI ; te have A pAMcama samayamAM-5'cama kALamAM kaho kayA pathane grahavA ? kayA pa'the cAlavuM ? ema bhavya jIva potAnA AtmAne pUche che. prazna 14 muM--tenA uttara zuM maLyA ? ne koNe ApyA ? te jaNAvaze uttara--tenA uttara bahuja sArA maLyA ane te uttara peAtAnA AtmAeja ApyA. sAMbhaLa---- hi vItarAga deva tuMha to kahAve siddha saraiyA-31 sA- rAgadveSa TAri dekhi, aSTa karma nAsataiH tuhi to AcArija haiM AcareM jo paMcAcAra, hi uvajhAya jina vAMnI ke prakAsa taiM ; parako mamata tyAga tuMhi haiM riparAja, zrAvaka tuMhija vrata ekAdaza bhAsate; samyak subhAva tero zAstrapunIt terI bAMnI, tuMhI bhaiyA gyAMnI nija rUpake nivAsate. 1 atha--jJAna AtmA dravya AtmAne kahe che ke he bhavya jIva ! tuhI poteja vItarAga deva che, tArA AtmAne tu rAga dveza rahita dekha tA tu teja vItarAga che, ane tAro dehu teja videha kSetra che ema mAna. ane aSTa karmonA nAza kara tA tu pAteja siddha che. paMcAcAra ne AcAra-agIkAra kara tuMja AcAya che, ane jina vANInA prakAza kara eTale tu ja upAdhyAya che, para je pudgala tehanA mamatva tyAga te tuMja RSirAja-sAdhu che. ane ekAdaza vrata aMgIkAra kare teA tu poteja Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrAvaka che. huM AtmA tArA muLa svabhAva je che teja samakti che, ane tArA mukhamAMthI je vANI nIkaLe che te zAstra rUpaja che, ane jo tArA rUpamAM nivAsa karIne rahe te tuM pAteja nAnI che. arthAt uparokta guNane prakAza kare tA he AtmA tArI pAse badhA guNA rahelA che ane te guNanA adhikArI paNa tuja che. ema bhavya jIvAne vicAravAne mATe e upadeza che. prazna 15 mu'--jyAre bhabya jIva, uparanA tamAma guNane adhikArI che te te sarvAM guNane pragaTa karI meAkSane kema meLavI zakatA nathI ? uttara~~~te viSe digabara matanA likhita-mithyAtva caturdazImAM kahyuM che keH savaiyA-31 sA~ ; ta gyAna bhAsa hoya, azuddhatA aNAdikI mokSako vijoga rahai, jAMneM marajAdikI saMkaTa aneka sahaiM, bhAvai le AdikI; mithyA bhAva nAsa hoya mithyA ke milApa sauM midhyA ke saMjoga setI mithyA ke vijoga nIta mithyAkI maganatAsauM mithyAke miTAye bhava jaisI mithyA rItakI je prItaka nivAre saMta. kare nija prakaTa sakti torIM karmA dikI. ' aH--jyAre mithyA bhAvanA nAza thAya tyAreja AtmAne jJAnanA bhAsa thAya che eTale jIva pAse jyAM sudhI anAdi mithyAtva raheluM che tyAM sudhI jJAnanA prakAza thai zake nahi. mithyAtvanA meLApa thavAthI tene suga thavAnI AtmA anAdi kALanA azuddhatAne pAmI malIna banI gaye che. anAdinA mithyAtvanA soMgane laine AtmAne mokSanA vijoga rahe che. mithyAtvanA vijoga thAya. teno nAza thAya tyAreja AtmAM peAtAnA svarUpanI marajAda jANI zake. paNa jyAM sudhI AtmA mithyAtvanI magnatAmAM rahe tyAM sudhI janma, jarA ne maraNanA--saMsAramAM paribhramaNa karavAnAM aneka duHkhA-aneka saMkaTo sahana kare che. saMkaTo kayAre dUra thAya ke jyAre mithyAtvane dUra kare tyAre potAnA bhavanI Adine bhAva lai zakAya che. A pramANe mithyAtvanI rItine jANIne tenI prItine taje-tenA maga Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 nivAre evA saMta-sAdhu munirAja pitAne AtmAnuM svarUpa pragaTa karI pitAnI zakti vaDe karmanAM dalane teDIne je anAdinAM karma hatAM tenI Adi lAvI cheDA kALamAM muktine kaDI mUke-e AtmA zaktivAna che. paNa mithyAtvanA jore tenuM baLajera cAlatuM nathI. tethI uparanA guNe pragaTa karI mekSa meLavI zakatuM nathI. paNa bhavya jIva jyAre pitAnI zakti pheravaze ne mithyAtvane mULamAMthI nAza karaze tyAre mekSa maLavAne vilaMba nathI. prazna 16 muM--ema sAMbhaLIe chIe ke-AcArAMga sUtramAM kahyuM che ke-samakti daSTi pApa kare nahi. te AnaMdAdika daza zrAvaka tathA taMgIyA nagarInA zrAvaka Adine adhikAra upAsaka dazAMga tathA bhagavatIjI vagere sUtromAM ghaNe ThekANe kahe che ke-daza hajAra gAyanuM eka gekula tevA cArathI ATha gokulanA dhaNI eTale sUtra pAThe ghaNI gAye, ghaNuM bhese, ghaNAM chAlI-bakarAM, ghaNuM dAsa dAsI, ane tene aMge thatAM ghaNuM AhAra pANI jene tyAM niSpanna thatAM te tyAM zuM AraMbha nahi te hoya? zuM AvA vaibhavavALAne pApa nahi lAgatuM hoya ? AvA vaibhavamAM thatA pApanA adhikArI keNa? je te zrAvake pApanA adhikArI hoya te tenAmAM samakti mAnavuM ke kema ? ane je samakti ane zrAvakapaNuM sAbita rahetuM hoya te "sanA pharI navA " ne artha zuM che te jaNAvazo ? uttara - samasta vaM ja " mAtra A zabda uparathI e artha karavAmAM AvatuM hatuM ke-samakita daSTi aDhAramuM pApa mithyA darzana zalya ke jenAthI samakitane nAza thAya tevuM pApa samati daSTi kare nahi. ane mArA racelA "satya prakAzamAM paNa eja artha dAkhala karyo che. tyAra bAda eka vidvAna paMDitanA mukhethI sAMbhaLavAmAM AvyuM ke-eka pApa nahi paNa aDhAre pApa samakita daSTi kare nahi. ema cAcArAMga sUtramAM kahyuM che. te nyAya jotAM ema jaNAya che ke-samakti daSTi aDhAra pApa mAMheluM koI paNa pApa kare nahi ema sUtra pAThathI sAbita thAya che. prazna 17 muM-AcArAMga sUtramAM samakita daSTi aDhAra mAMheluM kaI paNa pApa kare nahi e mULa pAThathI khulAso karI Apaze ? uttara-sAMbhaLe, AcAraga sUtra, adhyayana trIjuM-uddeze bIjetemAM kahyuM che ke-gAthA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 jAiMca buSTiMca ihajapAsa, bhUtehiM jANe paDi leha sAyaM : tamhA tivijo paramaMti ecA, saMmattadaMsI Nakareti pAvaM. 1 ati vijajo-paMDita jana-jJAnI purUSe, A jagatamAM utpanna thayelA ane vRddhi pAmelA ne dekhIne ema vicAre che ke-sarva prANuM bhUta, zAtA-sukhanI prati lekhaNa-caveSaNa kare che. eTalA mATe samati draSTi jIva mokSanA artha mATe eTale mukti meLavavA mATe koI paNa prakAranuM pApa kare nahi. arthAt aDhAra prakAranAM pApa mAMhenuM kaI paNa pApa samakita daSTi mekSane arthe kare nahi prazna 18 muM--A saMbaMdhI kAMI vizeSa khulAso che kharo? uttara-hA, cha, sAMbhaLe-AcArAMga sUtranA pahelA adhyayanamAM dareka uddeze kahyuM che ke-A saMsAramAM rahelA prANio che kAraNe hiMsA kare che. te jIvitavya rAkhavA mATe 1, kIrti prazaMsA arthe 2, mAna mATe 3, pUjA-cA pUjAlAghA meLavavA mATe arthAt pUjAvA mATe 4, janma maraNathI mukAvA mATe eTale mikSa mATe 5, ane zArIrika mAnasika duHkha TALavAne mATe 6, e che kAraNa kahyAM temAM pAMca kAraNa te saMsAra vyavahAranAM rahelAM che, ane eka kAraNa mokSane mATe dharma buddhie rahelA che. mATe teja adhyayanamAM kahyuM che ke-ttare gayA. teNe mApa eTale pAMca kAraNe hiMsA karanArane ahita bhaNI thAya, ane narakAdika gati paNa kahI che. ane mekSane arthe dharmane arthe hiMsA karavAthI samakitane nAza thavA sAthe ahie eTale pharI samakti prApta thavuM durlabha kahyuM che. ane prazna vyAkaraNamAM artha, kAma, ne dharma athe hiMsA karanArane AzravamAM gaNI mAThAM phaLa kahyAM che. ane bhagavatIjInA navamA zatake 31 mA udeze acAe vibhaMga jJAne karI pAkhaMDa dharmane sAraMbhIne saparigrahI jANya- (vItarAga dharmane nirAraMbhI niSparigrahI dharma jANe) tethI samaktinI prApti sAthe vilaMgamAMthI avadhi jJAna ane chevaTe kevaLa jJAnanI prApti thaI. vagere dAkhalAthI jaNAya che ke samakita daSTi mikSa arthe -ke dharma arthe aDhAramAMnuM eka paNa pApa kare nahi, ema AcArAMganI gAthA vizeSa karIne sUcave che. prazna 19 muM-A viSe cAlatA jamAnAne kAMI dAkhala che kharo? hoya te te paNa batAvaze. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara uttara-jI, hA, sAMbhaLe-"navajIvana" taMtrIH mehanadAsa karamacaMda, gAMdhI. pustaka raju-aMka 18 me-amadAvAda-saMvata. 1977nA mAgasara vada 9 ravivAra-tA. 2 jAnevArI 1921mAM-mULa pRSTa ra-caDatA ke pRSTa 138muM-kelama raje-(mahAtmA gAMdhI pite bhASaNamAM (nAgapuranI kesamAM 20 hajAra mANasa maLelAM temAM jaNAve che ke - mAre pitAne mATe te eja dharma che ke hiMsA karIne mAre svarAjya maLatuM hoya te te nathI joituM, mekSa maLatuM hoya te te paNa nathI joIta, IzvaranI bhakti paNa hiMsA karIne thatI hoya te mAre tevI bhakti nathI vAitI. tamAre mATe A TharAvamAM batAvyA che tevAM zAMtinA ane saccAInAM sAdhaneja gya che. tevAM sAdhanethIja tamArI para thayelA anyAyane durasta karI zakaze. prazna 20 muM-zrI AcArAMganA zrataskaMdha 1 le-a 1 le uddeze 1 le tene viSe dravyadizIne bhAvadizI kahI te zI rIte samajavI ? uttara-pUrva 1, pazcima re, uttara 3, dakSiNa 4 e cAra zIzI kahI. IzAna 1, agnI 2, nairUtya 3, vAyavya 4 e cAra vidizI maLI 8 ATha ane dizIne vidizI vacce eka eka gaNatA ATha AgRdizI evaM 16 uddha 1 ane adhe 2 e be maLIne 18 dizI thaI te dravya dizI 18 kahI che. ane 18 bhAva dizI kahI che te paNa A pramANe che-1 karmabhUmi manuSya, 2 akarmabhUmi manuSya, 3 chappanna aMtara kIpAnAM manuSya, 4 samUchiMma manuSya e cAra jAtanAM manuSya ane 1 beiddhi 5, 2 teIddhi, 6 3 cArakI 7, 4 ne tiryaMcapadri , e ATha thayA. 1 pRthvI 9, 2 pANI 10, 3 agni 11, 4 ne vAyare 12 e bAra thayA. 1 abIja 13, 2 mUlabIja 14, 3 baMdhabIja 15, 4ne parvabIja 16 e cAra vanaspatinA maLI seLa thayA. devatA 17 ane nArakI 18 e be maLI 18 aDhAra bhAvadizI kahI. temAM jIva gatagati anatakALathI kare che. prazna 21 muM-AkuTInejANu prIchIne pApa kare te kevI rIte chUTe? uttara-zrI AcArAMgajI sUtranA pilA thata skaMdhamAM pAMcamA adhyayananA cothA uddeze kahyuM che ke-je AkoTIne-jANIne kIdhuM karma prANI vAtAdika te pApa karmane prajJAe jANI gurU pAsethI daza prakAranA prAyazcita mAMheluM je deve te leve karIne karma khapAve-te pApa karmathI chuTe ema kahyuM che. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 prazna 22 mu'-AcAArAMgajImAM cha khelamAM jIvanI utpatti sadAya kahI che te cha khela kayA? uttara--AcArAMga sUtranA bIjA zruta skaMdhanA pahelA adhyayananA 8mA udzAmAM kahyu` che. ke sebhikkhUvA 2 jAva samANe sejjaMpuNa jANejjA AmaDAgaMvA pUrti piNA gaMvA mahuMvA majjevA sappivA kholaMbA purANaM etthaSANA aNupasUyA ettha pANAjAyA ettha pANA saMbuDDhA ettha pANA bukatA ettha pANA apriLatA pratye vALA nityA no parivArRkhA iti pADa--atha bhASA te sAdhu je jANeI AmaDAga kahetAM kAcAM pAna, araNika taMdula jo ityAdi e AgAhyA tathA purNa pinnAga kahyo khala tathA madhu, madya prasiddha e agrAhya tathA sarpi kahetAM dhRta e purANA * calita rasa tathA khAla kahetAM maghanA nIcalA kITa e puchu purANA kaNahI kAraNe joi tA huI te puNa na levA. have e pUrvakata saghaLAi agrAhya kahyA te kissA bhaNI agrAhya kahyA te kahe che, AmaDAga', tathA pUti pinnAga, madhu, madya, nava (namAM.tAjA) purANA dhRta ane khAla ene viSe paNa kahetAM jIva ApasUyA upanA iMddhAM jIva vRddhi pAmyA, iMddhAM jIva anyatkrAMta gayA nathI kiMtu che je iMDAM jIva apariNayA kahetAM pariNamyA nathI. upajatAM kahiye ihAM jIvane viddhasthA viSNuDA nathI tiNi kAraNe eTalAM vAnAM sAdhune levAM na kalpe. iti bhASA, dhAnu` 67 mu-khAmuvALA chapAyelamAM-TIkAmAM paNa ema kahyuM che. prazna 23 muM-sAdhune zuddha eSaNika deSa rahita upAzraya maLavA sulabha kiMvA durlabha ? " zAligrAma nigha'Tu bhUSaNam " arthAt gRhannidhaTu ratnAkarAntagata chame 8mo bhAga (vaidyakAyukata samasta padArtha nAma guNu keza ) muMbaIkhemarAja zrI kRSNadAse zrI vaMkaTezvara chApakhAnAmAM sa'. 1961 mAM 1216 pRSThanA graMtha chApela che. temAM pAne 99 me junA dhRta sa'badhI nIce pramANe ullekha che. "ugra gandhaM purANaM syAddaza varSasthitaM ghRtam ; lAkSArasanirbhazItaM prapurANamataH param" daza vaSa~kA rakhA huvA aura ugra gaMdhavALA tathA lAkha ke ra'gakI samAna lAla raMgakA aisAhI ghIko purAnA dhRta kahete hai-matAMtara"cAMvacce mavetArtha, purAnaMtatriyonnu'' bhAvamizrame eka varSa vItAne para ghIkA purAnA kahA 45 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .354 uttara-AcArAMga0 su. raje-a0 raje-u03 je-kahyu che kesAdhune AhAra pANI zuddha nirdeSi maLavA sulabha che. paraMtu upAzraya saMbaMdhI kAMi paNa doSa nathI evA upAzraya maLave sAdhune durlabha che ItyaH-- -- prazna 24 su----dha saba'dhe kapaTa sahita karaNI karavAthI zuM phaLa maLe ? uttara--sUyagaDAMga zra. 1-adhyayana raje-uo 1 le gAthA 9 mI jar3a viNigaNe kise care, jaiviya bhuMjiya mAsametasoH * je iha mAyAvi mijjaI, AgaMtA gAyataso // 9 // a:--bAjuvALA chApela pAne 108me have ziSya kahe che ke, he bhagavan ! keTalAeka danI niSparigRhI tathA tapasyAnA karanAra dekhAya che, te tene mekSa kema na hoya ? have zurU kahe che ke, yapa te paratIthika tApasAdika athavA AjJA thakI bhraSTa svayUthika nagna sa` bAhya parigraha rahita, kRza du La kIdhuM che. zarIra jemane evA chatAM potapotAnI pravajyAM AdarIne vicare che. vaLI yadyapi mAsa mAsa khamaNu karI mAsane a Mte jame tathApi je A sa'sArane viSe mAyA sahita samaiga kare. upalakSaNathI kaSAyArdike karI yukata hoya te Agamika kALe ana MtA galAMki duHkha pAme eTale anaMtA sa`sAra paribhramaNa kare. ema uparanI gAthA jaNAve che. prazna 25 mu--nArakImAM lehI parUne agni kahrI tevu kema ? uttara--suyagaDAMga su. 1le-a. pame-udeze 1le-hyu che ke-nArakI to vaikriya zarIrI che mATe tene leAhI parU na hAya paNa tenu zarIra azubha pugaLanuM vaikriya banelu hoya tethI lehI parU jevA azubha vaikriyanAM pudgala jANavAM. temaja bAdara agni narakamAM na hoya paNa paramAdhAmIkRta vakraya agni heAya. mATe vaikriya pudgaLa jANavA. prazna 26 muM--ziSya-sUyagaDAMga sUtramAM sAtamAM adhyayanamAM zuM kahyu che ? te sakSpe jaNAvaze ? uttara-sUyagaDAMga sUtra-zruta skaMdha 1le-adhyayana 7me-gAthA 8mInA TIkAmAM kahyu` che ke vanaspatyAdikanA Ara'bhathI dharma na thAya. ane gAthA 9mI-10mImAM kahyu` che ke vanaspatinA AraMbha karanArane garbhAdikane viSe maravuM thAya che. ema mULa pATha tathA bhASA-- Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 tathA TIkAmAM kahyuM che ke-vanaspatikAyane AraMbha dharmanA upadeza vaDe karIne AtmAne sukhane arthe tathA mekSAthe athavA bIjA hareka kAryane artha thakI vanaspatine haNe tene pAkhaMDI tathA anAthe dhama kahyA che. tathA gAthA 1ramImAM-AhAradike tathA zItaledakanA upaga vaDe tathA agni pramukhe mekSa mAne tene mUDha kahyA che. gAthA 13-14-1pamAM kahyuM che ke-udakanA snAnathI mekSa hoya te macchAdika tamAma kSa jAya. mATe udake mokSa mAne te ayuta. tathA 16-17-18mI gAthA madhye paNa e saMbaMdhI ghaNe adhikAra che. pANIthI mekSa mAnavAvALAne jUThA belA kahyA che. ane agninA AraMbhathI je makSa heya te kuMbhArAdikane mokSa heya, ema 18mI gAthAmAM kahela che. vagere A adhyayanamAM ghaNe adhikAra che A sAtamuM adhyayana tamAma vAMcavA jevuM che. vizeSa karIne vAMcavuM. prazna 27 muM-sUTa zraga 1 a. bhegAthA 34mImAM kahela che kegRhasthAvAse kevaLa jJAna rUpa dIvAne aNudekhatAM thakA saMyama Adare ema kahyuM, ne panare bhede siddha thayA temAM gRhasthalIMge siddha thayA kahyuM te kema ? uttara-bhAva cAritra vinA siddha na thAya. gRhasthAvAsamAM kevaLa jJAnanI prApti nathI e vAta satya che, ane gRhasthaliMge siddha thayA e vAta satya che. banne vAta sUtramAM kahI che. gRhasthaliMge siddha thAya tene bhAva cAritra pragaTa thAya che tene kevaLa jJAna paNa utpanna thAya che ne mokSa paNa jIya che. sAkha ThANAMga sUtramAM mArU devA mAtAnI aMta kriyAnI. 1. prazna 28 muM-AtmA karmane kartA nathI, AtmA te sadAya mokSa rUpaja che ema kahI AraMbhane viSe pravarte tene mATe sUtra zuM kahe che? uttara--sUyagaDAMga dhru. 19-a10me-gAthA 16mImAM kahyuM che ke je ema kahe che ke-AtmA karmane kartA nathI ane anere pUchyA AtmA te sadAya mikSa rUpaja che. ema kahI AraMbhane viSe pravate vRddha chatAM tene bhagavaMte dharmanA ajANane AtmAne hetu je mokSa te thakI vimukha nAma AvaLA che. prazna ra9 muM-jJAna ApanAra gurUnuM nAma meLave tene zuM phaLa? uttara-sUTa kR0 1le a0 13me-gAthA 4thI, tema kahyuM che kegurU samIpe bhaNyA chatAM koIe pUchayuM ke tame konI pAse sUtra bhaNyA Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 che ? tyAre gurUnu nAma ALave-gApave, mAnI chate, tene asAdhu kahyo, ne te mAyAvIye| ana'tI vAra dhAtane pAmaze ema kahyu` che. prazna 30 muM--je keI sa jama tapAdikane viSe mada kare tene zu phaLa ? uttara---sUyagaDAMga sUtra thru 1le-adhyayana 13me-gAthA 8mI tathA mImAM kahyuM che ke je koi ema mAne je huMja saMjamavata chuM, huMja jJAnI chu, paramAratha aNu jANutA, athavA huMja tapasvI chuM. ema potAne mAnatA khIjAne putaLA sarIkhA gaNI lekhAmAM nANe. te jema mRga pAsamAM paDayA duHkha pAme tema ekAMta saMsAra mAMhI pharI duHkha pAme ne marko karI rAce te sajJanAM mArgone ajANu thakeja eTale ajJAnI tho sa'sAramAM paribhramaNa kare. prazna 31 mu--sAdhu gAravasahita zlAghAnA kAmI tene zuM phaLa ? uttara-uparAkata adhyayananI 12 mI gAthAmAM kahyuM che ke-parigraha rahita sAdhu lukSa jIvI, gArava sahita zrlAdhAne kAmI. tene bhagavate phakata AjIvikAnA karanAra, ne paramAnA ajANu, sa'sAramAM vAraMvAra paribhramaN karI viparIta maraNane pAme ema kahyuM che. prazna 3ra mu'--guNI ane prajJAvaMta sAdhu, khIjA sAdhune parAbhave tene mATe sUtra zu kahe che ? uttara--eja 13mA adhyayananI 13mI 14mI gAthAmAM kahyu` che ke koi sAdhu, bhASAnA guNa doSane jANa, mIThA madhurA vacananA khelanAra, cAra buddhino dhaNI, arthAdi grahavA sama, paMDita, prastAvanA jANu, prajJAvaMta, dharma vAsanAe vANyA che AtmA jeNe evA bhAvI apyA. eve guNe karI sahita thake je anerA sAdhujanane prajJAe parAbhave. peAtAnI ghaNI prajJAe bIjA sAdhune lekhAmAM nANu. tene bhagavaMte kahela che ke te sAdhu samAdhine pAmaNahArI na hoya. ane tene khALa-mUkha buddhivALA jANavA ema kahyuM che. prazna 33 muM--ziSya-sUyagaDAMga sUtramAM--tathA uttarAdhyayana sUtranA 18mAM adhyayananI vRttimAM 363 traNase ne tesaha mata kahyA, tenuM bhinna bhinna svarUpa zI rIte samajavuM ? uttara-kriyAvAdI 1, akriyAvAdI 2, ajJAnavAdnI 3 ane vinayavAdI 4 e cAranA vistAra karatA traNase tesaTha mata thAya che. tenu' bhinna bhinna svarUpa jANavA prathama pAMca samavAya jAvA, Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 34 mu'--ziSya-pAMca samavAyanAM nAmeA ane tenuM svarUpa zu che te kRpA karI jaNAvaze ? 357 uttara--ahe| mahAnubhAva ! sAbhaLA-pAMca samavAyanAM nAme-1 kALavAdI, 2 svabhAvavAdI, 3 niyata te bhatrItanyavAdvI, 4 karmavAdI, udyamavAdI. e pAMca vAdI jANavA. prazna 31 mu - prathama kALavAdInA matanuM svarUpa jaNAvaze ? uttara--sAMbhaLeA-kALavAdInA matavALAe evI prarUpaNA kare che keA lokamAMhI sarva padArtha kALane vaza che eTale sarva padArthanA kartA kALa che jemake prathama jIva sRSTImAM janma lIe che tyAre bALaka hoya che pachI kALa krame vRddhi pAmatA yuvAna vRddha thAya che. jema strI yAgya ummare garbha dhAraNa kare che ane teja srI vRddha thaye purUSanA saMcAga chatAM garbha dhAraNa karI zakatI nathI. vaLI janmatA keza kaLA ane vRddha thaye keza zveta thAya che. ityAdika kALa pUrNa thaye mRtyu prApta kare che. jema manuSyamAM kALanI sattA che temaja sthAvaramAM paNa jANavu', vanaspatinA kALa paripakava thaye aMkuza phuTe. pAMdaDAM phula ane phaLanI prApti pAme che. ane rasavaMta thAya che ana teja phaLAdi kALa pUrNa thaye saDI jAya che e sarva kALanI lIlA che. zIta kALe tADha, uSNa kALe taDako, varSA kALe vRSTi utsarpiNI avasarpiNI pravRtti che. kALe tItha kara cakravartI vAzudeva, khaLadeva nava va thaye jIva kevala jJAna pAme ane ayeAgya kALe viccheda kahela che. kALa paripakava thaye mekSa maLe che, eTalA mATe saCmAM zreSTa kALa che. mATe kALaja kartA che. ityAdikanI prarUpaNA kALavAdI kare che. prazna 36 muM--svabhAvavAdInA matanu' svarUpa kevu che te jaNAvazeA ? uttara--svabhAvavAdInA matavALA kahe che ke-kALathI kaMi thatu nathI ane je thAya che te sarva svabhAvathIja thAya che jue ke strIne DADhI ke mukhe vALa ugatA nathI, hatheLImAM vALa ugatA nathI, vajhAne putra prApti thatI nathI e svabhAvaja che. vanaspati aneka jAtanI che ane varasAda je varase che tene vanaspati grahaNa karI potapotAnA svabhAva pramANe pariNamAve che. pakSI AkAzamAM uDe, mIna jaLamAM cAle, mAranAra piMchAnA raga kAyalanA madhura svara, gRddhabhanA karakaza svara, sanA mukhamAM jhera zui viSahAraka patthara khuDe, lAkaDuM tare, sUrya jAjavalyamAna, caMdra zItaLa, dharmAstikAyanA guNu calaNa sahAya, adharmAstinA sthira svabhAva, AkAzanA vikAza, kALanA vana, jIvanA upayega, pugalanA galana mIlana, bhavInA mekSa Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 javAne svabhAva, abhavIne saMsAra paribhramaNa, purUSa putra jaNe nahi ItyAdikane je je svabhAva che te te svabhAve thayA kare che, mATe pitAnA svabhAveja bane che ane svabhAva vinA kaMI paNa banatuM nathI evI prarUpaNA svabhAvavAdInI che. prazna 37muM-niyatavAdInA matanuM svarUpa zI rIte karyuM che? uttara-niyatavAdInA matavALAnI evI prarUpaNa che ke-jehavuM thavAnuM hoya tehavuM thayA kare che. vicAre ke vasaMta Rtu mAMhe AmravRkSane keTale mAra lAge che paraMtu keTaleka mera kharI jAya che ane keTalIka khAkaTI keTalAka alIyA ane chevaTe jeTalI kerIo thavAnI hatI teTalIja thAya che. game teTale prayAsa kare paNa haNahAra hoya teja have. juo dvArakAne dAha nema prabhue kahela chatAM zrIkRSNa mahAna prayAsa karyo chatAM dvArakAne daha lAge ane pitAnuM mRtyu pitAne zastra jarata kuMvarane hAthe kuzabI vanamAM thayuM. vaLI maMdodarI tathA vibhiSaNa vageree rAvaNane ghaNeja samajAvyuM paraMtu parastrInA duSaNathI ane vAsudevane hAthe svayakreja mRtyu thavAnuM hatuM te teNe keInI zIkha naja mAnI ane chevaTe vAzudevane hAtheja mRtyu thayuM. mATe je thavAnuM hoya te thAya che mATe mithyA keI karanAra nathI evI prarUpaNA niyatavAdI kare che. prazna 38 muM-karmacArInuM svarUpa zuM che te jaNAvaze? uttara-karmavAdI traNe matane juThA TharAvavA pitAnA matanI siddhatA kahI batAve che ke- sarva prANI kamane vaza che ane karma pramANe ja thAya che. vicAraze te samajAze ke paMDIta, mUrkha, zrImAna, garIba, rAya, raMka, surUpa, kurUpa, subhAgI, durbhAgI vagere karmathIja thAya che. sarva manuSya sarakhA hovA chatAM eka karma saMge hAthIne hade bese ane eka ghare ghare bhIkha mAge, eka pAlakhIe bese ane eka tene ja bhAra vahana kare, ekane IcchIta phaLa-icchIta vastu maLe ane ekane ane ekaTANe paNa na maLe. AdinAtha prabhune A tarAya karmanA udaye AhAra pANI na ma. mallInAtha prabhu zrI vede avataryA, kevI karmanI vicitratA. sItAne kalaMka, rAma lakSamaNa ane pAMDava raNa vagaDe rakhaDyA, zrIkRSNane janmatA keIe jANe nahi, maratA renArA paNa kaI na maLyA. mATe karma geja sukha duHkha anubhavAya che. karmo vaDeja ekedrIpaNuM kAvat paceMdrIpaNuM prApta thAya che. cAra gatimAM paribhramaNa karAvanAra karma ja che, eTale sarvopari sattA karmanI che ane te karmo bhegabe mokSa maLe che evI karmavAdInI prarUpaNa che. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 359 prazna 39 muM-udhamavAdInA matanuM svarUpa zuM ? uttara-udhamavAdI garvamAM AvI karmavAdIne dhikkArI belavA lAgyA ke karma te raMka che paraMtu mArU jera keTaluM che te te sAMbhaLo. sarva kAryanI siddhi udyama vaDeja che. jemaka purUSanI 72 kaLA strInI 64 kaLA udyama vaDeja AvaDe che. anna vastrAbhUSaNa udyamathI ja prApta thAya che udyama vaDeja dharatI mAMhethI hIrA, mANeka, sonuM, rUpuM Adi nIkaLe che. strI purUSanA saMga rUpa udyame putra prApti thAya che ane te putra pRthvI para rahela prANIone udyama vaDeja uddhAra kare che. billI udyama kare te dUdha pIe. udyame jeTalI vagere anna pAke. udyame rAvaNane mArI sItAjIne pAchI lAvyA udyama vaDe arjuna mALI draDha prahArI vageree mokSa meLavyuM hatuM. udyame svarga udyame mekSa mATe dareka kAryamAM udyamanI prathamaja jarUra che. e pramANe pAMce matavALA mahemaNe jhagaDAmAM paDI svakRtya bhUle che. ane e pAce eka eka bola mAnavAvALA mithyAtvIja che e jaina siddhAMtano abhiprAya che. prazna 40 muM-ziSya-kadi koI ema kahe ke...jenIe karmane ja kartA mAne che mATe te karmavAdImAM bhaLe ke kema? tene zuM kahevuM? uttara-gurU-he bhAI, jaina zAstra ekAMtavAdI nathI, te te anekAMta che, syAdvAda che, karmane kartA paNa AtmA che ane AtmA vaDeja sarva kAmanI siddhi thAya che ane mahAvIra paramAtmAe paNa uThThANa, kamma, baLa virya, purUSAkArane prAkrama vaDeja sarva kAryanI siddhI kahI che, jainIo karmavAdI nathI paNa pita pitAnA Atma vaDe karelAM karmathI sukha duHkhAdi phaLa bhegavAya che vagere jaina zAstranuM jJAna hoya te ekAMtavAdamAM nahi jAtA pAce. samavAyanuM svarUpa jANI jyAre jyAM jenI jarUra hoya tyAM tenI vyAkhyA kare paNa ekAMtavAdamAM utara nahi. ekAMtavAdanI pakkaDa kare nahi. samadaSTithI samyaka prakAre anekAMta syAdvAda ane satya svarUpa prakAze. ityartha: prazna 41 muM-kiyAvAdInA 180 mata che, tenuM zuM svarUpa ? uttara-upara mujaba je kALa, svabhAva, niyata, pUrvaka ane udyama e pAMca samavAya kahyA te pAMca svaAtmAthI ane pAMca paraAtmAthI ema 10 bheda thayA. e daza zAsvatA ane daza azAsvatA ema 20 bheda, e vIzane nava padArtha je 1 jIva, 2 ajIva, 3 punya, 8 pApa pa azrAva, da saMvara, 7 nirja, 8 baMdha, ane 9 mekSa e navanI Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 sAthe guNatAM viza navA eka ne eMzI thayA 180 eTale kriyAvAdInA 180 matanuM svarUpa samajavuM-kiyAvAdInA matavALA-eha AtmAne punya pAparUpa kriyA lAge che ema mAne che. tethI karI Ihaleka paralekanA Astika che. te mATe sadAya kiyAnA vakhANa kare che. kiyAvAdIo ekAMta kriyA mAMhIja racyA pacyA rahe che ane jJAnAdi guNene utthApana kare che. dhati kriyAvAdInA 180 matanuM svarUpa kahyuM. prazna 4ra muM-akiyAvAdInA 84 matanuM svarUpa zI rIte che? uttara-upara mujaba pAMca samavAya kahyA che ane cha icchAthI utpanna thaye je "ka" e che pitA AzrI, ane e che paraAzrI, evaM 12 thayA. eha bAra ne punya ane pApa e be tatva varajI ne zeSa sAta tatva sAthe guNatAM bAra satA 84 mata thayA e matavALA punya ane pApane mAnatA nathI. tenuM kAraNa je punya pApanI kriyA te sthira vastu hoya tene ja lAge che, ane A jagatamAM sarva padArtha carAcara che te ehane kriyA kema lAge mATe punya pApa varacha sAta tatvaja lAbhe. A nAstika matI jANavA prazna 43 muM-ajJAna vAdInA 67 matanuM svarUpa zuM ? uttara-ajJAna vAdI evuM kahe che ke-1 jIva chatA che, 2 jIva achatA che, 3 jIva chatA achatA bane che, jajIva chatA che paraMtu kahevAya nahi, pa jIva achata che paNa kahevAya nahi, i jIva chatA achatA banne che paraMtu kahevAya nahi, 7 jIva chatA paNa nahi achatA paNa nahi. e sAta rIte ajJAnavAdI vikalpa kahI batAve che. e sAtane nava tatva sAthe guNatA sAta navA zaTha 63 ane eDamAM 1 sAMkhyamatI, 2 zIvamatI, 3 vedamatI, 4 viSNumatI e cAra mata kaI kaI pakSane grahaNa karIne te sAthe maLyA eTale saDasaTha 67 bheda thayA. ajJAna vAdI ema kahe che ke-jJAna khoTo che kemake jJAna vivAdI hoya che. vivAdamAM pratipakSInI peTI cIMtavaNuM karavI paDe che eTale pApa lAge che, vaLI jJAnane pagale pagale pApane Dara lAge che eTale e prANI haravakhata karma bAMdhate rahe che. te mATe ame ajJAnIja bhalA chIe jANatA paNa nathI ane tANatA paNa nathI, vivAda karatA nathI, keIne khoTA kharA kahetA nathI, pApa punyamAM samajatA nathI eTale amane kaI prakArane deSa lAgatuM nathI, evI ajJAna vAdrInI mAnyatA che Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 44 muM-vinayavAdInA 3ra matanuM svarUpa zI rIte che? uttara-vinayavAdI ema kahe che ke-1 sUryane vinaya, 2 rAjAne vinaya, 3 jJAnine vinaya, 4 vRddhane vinaya, 5 mAtAne vinaya, 6 pitAne vinaya, 7 gurUne vinaya, 8 dharmane vinaya e AThane manavaDe bhalA jANe 1, vacanathI guNagrAma kare 2, kAyAthI namaskAra kare 3, ane mAnapUrvaka bhakti kare 4.e ATha ceka batrIsa 32 bheda vinayavAdIne jANavA. e vinayavAdI ema mAne je sarva mAMhe vinayaja zreSTha che mATe sarvane namatA rahevuM. ApaNe te sarva ekaja chIe, keIne pakSane niMda nahi. eha anabhigrahika mithyAtvI je jANu. Iti vinayavAdI mata e pramANe kiyAvAdInA 180 mata akiyAvAdInA 84 mata ane ajJAna vAdInA 67 mata, ne vinayavAdInA 32-mata evaM 363 matanuM svarUpa jaNAvyuM. prazna 45 muM-ziSya-pUrva ane uttara dizA pavitra kahI-dharmakriyA paNa e be dizA sanmukha rahIne karavA kahela che tenuM zuM kAraNa? ane be dizA niSeddhavAnuM paNa zuM kAraNa? uttara-ThANagaThANe-ra je-udeze 1 le-kahyuM che ke-pUrva ane uttara e be dizAe dIkSA devAdika 18 bela jAvat saMthAre pramukha karavA kahyA che te be dizA vyavahArathI, zuddha jaNAya che. paNa dakSiNa ane pazcima e be dizA "nekapaIe pATha nathI mATe naja kape e niSeddha jaNAtuM nathI. paNa vyavahAra zuddhine mATe pUrva ane uttara e be dizA jyAre sUtrakAre dharmakiyAne viSe zuddha gaNI svIkArI temAM koI rahasya hevuM joIe. tene vicAra karatAM ema levuM joIe ke-IzAna keNa ane vAyavya keNamAM tIrthakara mahArAjane sadAya vAsa hoya che temAM paNa vizeSa karIne pUrva ane uttara dizAnI vacamAM rahelI izAna keNa tene vizeSa pavitra gaNI che. lakattara pakSamAM izAna keNe zrImaMdharasvAmIne vAsa kahe che, ane laukika pakSe izAna keNamAM mahAdevane vAsa kahela che. ityAdi kAraNene laIne pUrva ane uttara dizA uttama gaNela che. prazna kada muM-ThATha ThA2 je-u0 3 je-sAdhune sAmAyika kahI tenuM zuM kAraNa ? uttara-be prakAranI sAmAyika kahI che, sAdhunI ane zrAvakanI temAM sAdhunI sAmAyika sarvaviratInI, ane zrAvakanI deza viratInI, e pramANe kahela che. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna ka7 muM-ThAThA. 2 je-u0 4 the-kevaLI ArAdhanA be prakAranI kahI temAM aMtakiyA, ane kalpAtitanI kahI tenuM zuM kAraNa? uttara-kevaLI ArAdhanA be prakAre kahI temAM eka aMtakIyA te mekSanI ane bIjI kAtita te raiveyaka tathA anuttara vimAne upaje te sUtra kevaLI pramukha AzarI jINavuM. prazna 48 muM-ThAThA. 3 je-u0 1le-traNa prakAranI vikravaNa kahI temAM bAhiralA pudgaLa aNu lIdhe paNa vikuvaNI kare ema kahyuM ane bha ma 6 The-u0 9 me-devatAnA adhikAre kahyuM che ke AhiralA pudgaLa lIdhA vinA vikravaNa na kare tenuM kema ? tathA sa. 7 me-udeze 9 measaMvuDa aNagAranA adhikAre paNa emaja kahyuM che tenuM kema ? uttara-kIya samughAta kare te pudgala laIne kare. ane vaikriya samuddaghAta vinA vakriya kare te pugala lIdhA vinA kare. ta-AhiralA pudgala ke abhyataranA pudgala lIdhA vinA vikravaNA kare te kema ? arthavALAe kevaLI gamya kahyuM che. prazna 49 muM-ThANAMgajInA 3je ThANe-udeze 1le kahyuM che ke-devatA pitAnI vakrovelI devI sAthe paricAraNA kare. ane bhagavatIjImAM nA kahI te kema ? - uttara-bhagavatIjImAM be veda vedavA AThI nA kahI che. ane ThANAMgajImAM kahyuM te pharazAdika paricAraNA kare. bha. sU. raje-u. me - pite vikrovelI devI sAthe paricAraNA na kare. eka same be veda vede nahi. e apekSAe nA kahI. prazna pa0 muM-lekAMtika devatA ihAM manuSya lekamAM kaI kaI vakhate AvatA haze ? uttara-ThANAMgANe 3je -uze 1le kahyuM che ke-lokAMtika devatA, tirthaMkara devanAM janma vakhate, dakSA vakhate, jJAna vakhate, e traNa vakhate A manuSya lekamAM Ave. prazna 51 muM-kA. ThA. 3je-u. 1le pizAvALAne sarvArtha siddha vimAne upajavAnuM kahyuM che te kema ? uttara-te sAdhu AzrI jANavuM. eTale sAdhu jevIhAre upavAsa kare tene zrIdazAzruta skaMdhamAM piSe kahela che. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 363 prazna para mu'--hA. ThA. 3je-u, raje-ziSyane mahAvrata ApavAnI traNa bhUmi kahI te utkRSTI cha mAsa, madhyama cAra mAsa, ne jaghanya sAta aheArAtri-sAta dina mahAvrata ArepaNa kALa kahyo tenu zuM kAraNa ? uttara--pahelA chellA tirthaMkaranA vAre chedeopasthApanIya cAritra kahela che. te ziSyane prathama sAmAyika cAritra adarAve pachI jaghanya sAta divasa, madhyama cAra mAse, utkRThuM cha mAse chedopasthApanIya cAritra adarAve. eTale e traNa bhUmikAye che|pasthApanIya cAritranu ArepaNa kare. prazna 53 mu--ziSya--khAvIza ti karane vAre e kalpa kharI ke nahi ? uttara--mAvIza tirthaMkaranA vAre tathA mahAvidehamAM e kalpa nathI tyAM te ekalA sAmAyika cAritranAja kalpa che. ane pahelA chellA tIrthaMkaranA sAdhune pahelu' sAmAyika cAritra adarAvI pachI cheopasthApanIya cAritra adarAve. prazna patra mu`--ziSya--Ama be bheda thavAnu zuM kAraNa ? uttara--kAraNane hetu teA kartA purUSanA agamAM rahyuM. pazu para parAe cAlatI pravRttine anusAra vicAra karatA ema jaNAya che ke-A sthiti anAdinI che. eTale pahelA chellA tirthaMkaranA kalpa sarakhA ane vacalA bAvIza tirthaMkaranA kalpa sarakhA. pahelA tirthaM karanA sAdhune sarala ane jaDa kahyA che, khAvIza ti karanA sAdhune sarala ane prajJAvaMta kahela che, ane carama tirthaM karanA sAdhu vAMkAne jaDa hoya che. eTalA mATe pahelA chellA tirthaMkaranA sAdhunA kalpa kAMIka sakhtAivALA hAvA sabhava che. bedarakArI manuSyAne mATe kAyadA kalA vagerenI zakti vadhAre hAya e svabhAvika che. have paheluM sAmAyika cAritra adarAvI pachI traNa bhAMge chedApasthApanIya cAritra adarAvanuM kAraNa ema jaNAya che ke- sAmAyika cAritra adarAvyA bAda sAdhunu pratikramaNa ane AhArAdika heAravAnA AcAra vahevAra sAmAnya rIte jANe te tene sAta divase vaDI dIkSA Ape eTale chede pasthApanIya cAritra a'gIkAra karAve. ane sAta divasamAM pratikramaNAdika na AvaDe te cAra mahine ane cAra mahinAmAM paNa na AvaDe te chevaTa cha mahine te avazya chedepasthApanIya cAritranuM AropaNa karavuM ja joie, eka kAraNa e. ane bIjuM kAraNa ema paNa jaNAya che ke-dikarAe pahelI dIkSA lIdhI hoya ane khApe pAchaLathI dIkSA lIdhI hoya teA mApanuM vaDIlapaNuM Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 rAkhavAne mATe dikarAne bhAve, ane traNa bhUmikAmAMthI game te bhUmikAe vaDIlanuM vaDIlapaNuM rAkhI bannene sAthe chedepasthApanIyanuM Are paNa karAve. prazna pa5 muM-gurU depasthApanayI che ne ziSya sAmAnika cAritriya che te AhAra pANIne mATe kema kare ? uttara-banne kalpavALAne AhAra pANIne saMbaMdha judo hoya, chedo pasthApanIyanI nizrAne AhAra sAmAyika cAritrIyAne le kalpa. ane sAmAyika cAritriyAnI nizAne AhAra chedo pasthApanIyAne na kalpe. arthAt sAmAyika cAritriyAnI sidhdha paNa chedepasthApanIyane na kalpe. prazna pada muM-DA ThA4 the-u. 2 je-ge zALAnA ziSyane cAra prakAre tapa kahyo temAM zobhana tapa kahyo te kema? uttara-tenAM mata AthI teNe zebhana kahyuM hoya ema samajAya che. ane arihaMtanA mate te bAra prakArane tapa kahyo che. prazna pa7 muM-ThA ThA0 4 the-u0 3 je-cAra prakAre lekamAM aMdhakAra thavAnuM ane cAra prakAre udyota thavAnuM kahyuM temAM arihaMtane nirvANa banne bhaMgImAM kahela che eTale pelA cAra belamAM arihaMtane viraha paDe tyAre lekamAM aMdhakAranuM kahyuM. ane bIjA cAra belamAM arihaMtanA nivANe ughAta kahyo tenuM kema ? uttara-trIje ThANe paNa, arihaMtadeva nirvANa padhAre te vakhate lekamAM aMdhAruM thavuM kahyuM che, ane Iha paNa kahyuM ke te jJAnarUpadIpakanA traNa lekanA prakAzanA abhAve aMdhAruM kahyuM, ane arihaMtana nirvANa udyota kahyo te te devatAnA javA AvavA AthI jANave. prazna pa8 muM-lekamAM aMdhakAranA ne udyotanA cAra cAra bela kahyA te kayA kayA ? uttara-ThAgAMgajInA cALe hANe trIjo udeze-cAra sthAnake lekamAM aMdhAruM thAya che te e ke-1 arihaMta devane viraha paDe tyAre 2 arihaMta devane prarUpele dharma viccheda jAya tyAre, 3 pUrvagata cauda pUrva viccheda jAya tyAre, ane 4 thuM agnikAya viccheda jAya tyAre. e cAra kAraNe lekamAM aMdhakAra thAya. have cAra kAraNe lekamAM udyota thAya te kahe che. 1 arihaMta devane janma thAya tyAre, 2 arihaMta deva pravajya lIye tyAre, 3 arihaMtane Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 kevaLa jJAna darzana utpanna thAya tyAre, 4 ane arihaMta deva nIrvANa thAya tyAre e cAra kAraNe lekamAM udyota thAya. prazna 59 mu-kAThA4 the-u0 4 ze-cAra prakAre manuSyanuM AvaDuM bAMdhe kahyuM. te pRthvI, pANI, vanaspatyAdika manuSyanuM AkhuM bAMdhe che te cAra mAMhelA kayAM kAraNe uttara-cAre gatine viSe utpanna thavAnA cAra cAra bela je kahyA che te manuSyane AzrIne saMbhave che. prazna 60 muM-ThAThA. uM4 the-cAra prakAre devatAnuM AkhuM baMdhAya ema kahyuM temAM sarAga saMyamathI devatAnuM AkhuM bAMdhavuM kahyuM che te agyArame guNa sthAnake sarAga saMyama nathI tyAM te vItarAga saMyama tathA jathAkhyAta cAritra kahyuM che ane agyArame guNaThANe kALa karI anuttara vimAne jAya che tenuM kema ? uttara-ahiMA sarAga saMmeNuM te sakaSAyanuM cAritra samajavuM. sakaSAya te sarAga saMyamI kahevAya, ane upazama kaSAya tathA kSINa kaSAya vItarAga saMyamI hoya. vItarAga te AvakhAnA abaMdhaka che-vItarAga saMyamIne AvakhAne baMdha nathI. paNa anuttara vimAnamAM javAvALA agyAramAM guNaThANe kALa karanArA vItarAga saMyamIne AvAne baMdha te nIcenA guNaThANe prathama paDelo hoya che, te kALa karI anuttara vimAne jaI upaje. Ityartha. A prazna 61 muM-plegAdikanA bhayathI sAdhune mAsAmAM vihAra kare kalpe ke kema ? uttara-ThANAMgajInA page ThANe-bIje udeze-kahyuM che kecomAsAmAM sAdhue vihAra kare nahi, paNa bhayanA kAraNathI vihAra kare kahyo che. te bhaya sAta prakAranA sAtame ThANe kahyA che temAM maraNane bhaya paNa kahyo che. te plega je che te maraNano bhaya upajAvanAra che, mATe pleganA kAraNathI athavA bIjA koI paNa prakAranA rAjAdikanA bhayathI comAsAmAM vihAra karavAnI bhagavaMtanI AjJA che. prazna 62 muM-vakALanuM mAna keTaluM ane temAM sAdhue zI rIte vartavAnuM ? uttara-ThANagajInA pAMcame ThANe-bIje udeze be prakAranA varSAkALa kahyA che. jemAM pAMca pAMca kAraNe sAdhune vihAra kare kahyo che tenI Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAyamAM kahyuM che ke-vaSakALanA jaghanya 70 dina, madhyama cAra mAsa, ane utkRSTA cha mAsa kahyA che. temAM nava bela pramANe vasavuM. udarI karavI 1, nava vIgayane tyAga 2, pIDha phalagAdika grahavA 3, uccArAdikanA bhAjana grahavA 4, leca kare che, navA ziSyane dIkSA na devI 6, purvalA gRA rAkha DalAdi nAkhIne navA gRhe 7, zeSa kALe joIe tethI bamaNuM upagaraNa grahavA.8, aDhI gAu jAtA aDhI gAu AvatA e savA jejana uparAMta na jAvuM 9, A pramANe vartavuM. ane kAraNe jAvuM paDe tenAM kAraNa pAMca kahyAM che. prazna 63 muM-ThI DALa pame-raje-pAMca prakAranA aNughAtIma deSa kahyA che temAM rApiMDa cuMbamAge-sAdhune rAjapiMDa bhegava-jame niSedhye che te rAjapiMDa kene kahIe ? uttara-ThANAMgajInA baha arthanA TabamAM kahyuM che ke-rAjapiMDa tecakravaryAdika rAjAne jamavAne je piMDa te rAjapiMDa sAdhuo ne niSeddha bIjo artha-rAjyAbhiSeka karyo che te rAjAne piMDa varja. anyanI bhajanA. (tathA kaI rAjapiMDane baliSTa AhAra paNa kahe che. eTale AhAramAM rAjA samAna pradhAna AhAra-viSaya utpanna kare te AhAra varja-) ane ema paNa kahyuM che ke-upara kahelA rAjAnA gharane aSTa vidha rAjapiMDa te cAra AhAra 4 vastra pa pAtra 6 kaMbala 7 pAyapuchANuM 8 e AThane paNa rAjapiMDamAM gaNyAM che. te ema paNa artha thAya ke-maTA rAjAnA abhiSeka samayamAM e ATha bela sAdhune levA varyA hoya ema jaNAya che-baliSTa AhAra te svabhAve sAdhune varjita che, paNa nemIzvara bhagavAnanA cha aNagAre zrIkRSNa mahArAjane jamavAnA siMha kezarIyA lADu vaheryA che. A uparathI ema jaNAya che ke-mahAvIranA sAdhune rAjapiMDane niSedha heya ema jaNAya che. vizeSa bahusUtrI kahe te satya. prazna 64 muM-aDAvIza labdhimAM tirthaMkarAdika padavInI labdhi kahI che ke kema ? uttara-ThA. ThA. pa-u. raje-aDhAvIza labdhinAM nAma kahyAM che. temAM pUrvajJAna, avadhI jJAna, mana paryavajJAna, kevaLajJAna, tirthaMkaranI padavI, ane gaNadharAdikanI padavI paNa labdhimAM kahela che. prazna dapa muM-sAdhune saMyama pALavAne koInI negrAnI jarUra paDe ke kema ? Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 uttara-ThA. ThA. me-u. 3je-cAritriyAne pAMca nezrAnA sthAnaka AdhArabhUta kahyA che, te e ke-chakAyanI nezrAe sAdhune saMyama pALe, eTale saMyamane cakAyane AdhAra 1, bIje gacchane AdhAra 2, rAjAne AdhAra 3, gRhasthane AdhAra te upAzrayAdikane dAtAra 4, zarIra nIrogI hoya te te paNa AdhAra 5. e pAMcanI nizrAthI saMyama zuddha ane sArI rIte paLe che. prazna kada muM-nArakI devatAnuM avadhi kevI rIte heya? - uttara-ThA. ThA. 6The-nArakI, jotiSInuM avadhI trIchuM hoya, bhavanapati ane vyaMtaranuM avadhi uMce hoya, vaimAnikanuM avadhi nIcuM (haThuM) hoya. e bhava pratyaya AzrI jANavuM. prazna 27 muM-pratikramaNa keTalA prakAranAM-kyAM kayAM kAraNe prati kramaNa karavuM joIe ? uttara-ThA. ThA. 6The-cha prakAranAM pratikramaNa kahyAM che. te e ke1 ucAra kArya nIvArIne-parAThavIne IriyAvahI paDikamavIte IriyAvahInuM paDikamANuM, 2 ema pAsavaNanuM paDikamaNuM, 3 devazIrAInuM paDikamaNuM, te svalpakALa, 4 jAva jIvanuM je mahAvrata uccArarUpa sAvadha jogathI nIvartavuM te paDikamaNuM, 5 je kAMI viparIta AcaryuM te mithyA karavuM te eTale micchAdukRta devuM te paNa pratikramaNa, sutA uThayA pachI sAdhu iriyAvahI paDikame-tathA svamAmAMhI Azrava sevyAne kAusagga 4 cAra legassane kara-TIkAmAM IrIyAvahI tathA Aula mAulane kAusaga kare kahyo che) prazna 68 muM-sAmAyika cAritranI ane chede sthApanIyanI kalpa sthitimAM zuM taphAvata? uttara-ThAThA6 The-sAmAyika cAritriyAnI kalpa sthiti be prakAre kahI che, te avasthita kalpavALA, ane anavasthita kalpavALA temAM 1 sejyAMtara piMDa, 2 cAra mahAvata, 3 purUSa jeSTa eTale sAdhavI vAMde, 4 vaMDarane vAMdaNA devI. e cAra avasthita kalpa te bAvIsa tirtha karanA sAdhune avazya kAne kalpa ane anavasthita kapa te acela tathA paramANapata 1, udezaka 2, sapaDikamaNa 3, rAjyapiMDa , mAsakalpa pa, paryuSaNa da. e cha anavasthita kapa te pahelA chellA tirthaMkaranA sAdhune e kalpa avazya hoya ema nahi. tene kalpa jaghanya sAta dinane, madhyama cAra mAsane, ne utkRSTa cha mAsane kahyo che, mATe anavarithata kahyo. e sAmAyika cAritriyAne kaha5 kahyo. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 have che pasthApanIya cAritriyAne kalpa-1 acela, 2 uddezaka, 3 sejyAMtara, 4 rAjapiMDa 5 kRtIkrama vAMdanAki, 6 pAMcayAma, cha purUSa jeSTa, 8 pratikramaNa, 9 mAsa 5, 10 paryuSaNA kalpa. e daza ela avazyanA che. e sAmAyika cAritrane chedepasthApanIyanI 5 sthiti kahI. prazna 69 muM--DA ThA. 7 me-mallInAtha bhagavata pote sahita sAta jaNe dIkSA lIdhI, cha rAjAne sAtamAM peAte. ane zrI jJAtAjImAM mallInAthe dIkSA lIdhA pachI chae rAjAe dIkSA lIdhAnuM cAlyu che, ane ahiMyA bheLI kIdhI te kema ? uttara-mallInAtha bhagavaMta pAte sahita sAta jaNe dIkSA lIdhI kahyuM paNa sAte sAthe dIkSA lIdhI kahyu nathI paNa sAtenAM saMketane laine mallInAtha bhagavaMtanI sAthe dIkSA levA sanmukha thayA mATe sAte sAtheja gaNAya. prazna 70 muM--vikathA keTalA prakAranI ? uttara--ThA. ThA. cha mai-sAta vikathA kahI te. e, ke-1 strI kathA, 2 bhattakathA, 3 dezakathA, 4 rAjakathA, 5 miukAluNIyA-te sAMbhaLanAranA huyAnI palALabuhArI mAtA putra viyeAge kArUNya rasa sahita-karUNALu zabdathI vilApa kare, hA putra-hAvatsa ityAdi. 6 DI-vikathA-darzIna bhedanI te kutIrthinA jJAnAdikanI prazaMsA sAMbhaLIne AgalAne meha upaje, samatimAM bheda pAme. te paNa trikathA. 7 sAtamI cAritra bhedanI--te hamaNA cAritra che nahi. sAdhune pramAdanA bahula paNA thakI aticAra ghaNAM lAge, vaLI aticAranA zuddhanA karanAra je AcArya ane prAyazcitanAM lenAra je sAdhue beDu Aja nathI, ane tIrthaM te teA jJAna darzane pravarte che te bhaNI jJAna darzanane viSe yatna karavA. ityAdika sAMbhaLatAM cAritranI zraddhA jAya. te mATe te paNa vikathA kahIe, e sAtamI vIkathA | 9 | prazna 71 mu'--AcAya upAdhyAyanA kAMI atizaya kharA ke kema ? uttara--hA ThA. 7 me-AcAya upAdhyAyanA sAta atizaya kahyA che. temAM pAMcame ThANe pAMca atizaya kahyA che te ThAThA. pame-u0 2 je-AcAya upAdhyAyanA pAMca atizaya kahyA che te, e, ke-1 anerA sAdhu pAse paga dhRjAve, 2 upAzrayamAMhI uccArAkinIvAre tathA pagArdika zuddha kare, 3 anerAnI vaiyAvacca kare athavA na kare. temanI icchA, 4 upAzrayamAMhI ekAMta sthAna ke dhyAna japAki karavA tathA vidyAdika sAdhavA rahe, eka rAtrI e rAtrI rahe, 5 temaja Ahira paNa ekAMta Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagyAe eka be rAtrI rahe. e pAMca kAraNe AcAryane pravartatA doSa nahi anerane AjJA nahi. vizeSa bhAva adhikAra vAMcavAthI jaNAze.-ane sAtame ThANe be vadhArI-6 atizaya-upakaraNa atizaya, te zeSa sAdhuthI pradhAna ane ujaLA vasa rAkhe, 7 sAtame bhakta pAna atizaya-te AhAra pANI sarasa dUdha sAkarAdi pradhAna AhAra jamADe. suMdara AhAre sUtrArtha sthira rahe ziSyane vinayakArI gurUnI pujA ane bahu mAna thAya. dAnanA dAtArane paNa zraddhA vadhe. AcAryane paNa baLa buddhi vadhe. ityAdi guNa upaje mATe bhakta pAna atizaya sAtame jANa. 7 ) prazna 72 muM-AcArya vastra pAtrAdikano saMgraha kare ke kema? uttara-ThA. ThA. 7me-AcArya vastra pAtra meLave, rakSaNa kare, saMgraha kare, ema kahyuM che. eka vRddha sAdhu pAse sAMbhaLyuM che ke sUtramAM saMgraha sthAna kahyuM che eTale sUtramAM ekI sAthe hajAre sAdhunA saMthArA cAlyA che tene vasa patra yaharaNa vagere hajAre upagaraNanuM saMgrahasthAna hovuM joIe, je saMsArInA hAtha paDe te tene geraupayoga thAya. saMthArAvALA sAdhunA laMDa upagaraNa gurU pAse pAchA lAvI seMpavAnuM sUtramAM cAlyuM che. mATe upara viSe kAMI kahevuM jeue. prazna 73 muM-trIjA ArAne cheDe traNa daMDa kahyA te hakAra, makAra, ne dhikkAra, te RSabhadevane vAre kayA prakArane daMDa vartate haze? uttara-ThANAMgANe 7me-sAta prakAranI daMDa nIti kahI che. temAM traNa te hakArAdika kahI che. ane ethI aparAdhI pratye kepe karI-majAIza ema kahevuM te 4 ane eTalI bhUmikA thakI bAhira majAIza 5. e be rASabhadevane vAre hatI. ane chaThI bhAkSImAMhI nAkhavuM , ne sAtamI nAzIkAdikanuM chedavuM che. e be bharata mahArAjAne vAre hatI. vaLI koI ema paNa kahe che ke-para kulagara thayA temAM pahelAM pAMca kulagara sudhI hakAra, bIjA pAMca sudhI makAra, ne trIjA pAMca sudhI dhikkAra. ane cothIthI mAMDI sAtamI sudhI bhAratane vAra hatI. tatva kevaLI gamya. prazna 74 muM -ThA. ThA. 10me daza accherA thayA kahyuM che te temAMnA mahAvIrane vAre keTalA thayA? uttara-cha accherA mahAvIrane vAre ane cAra accherA 23 tirthakarane vAre saMbhave che. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37e prazna 75 muM-ziSya-sAMbhaLavA pramANe te (5), mahAvIrane vAre ane (5) tevIsa tirthaMkaranA vArAmAM thayA che te kema? uttara-ema keTalAka kahe che kharA paNa sUtramAM te saMbaMdhe khulAso nathI. sUtramAM te daza accherAnA nAma kahyA che, paNa tenA kanA vAre thayA te kahyuM nathI. * prazna 76 muM-sUtramAM zI rIte kahyuM che ? uttara-ThA ThA. 10me-bAbuvALA chApele pAne pAmethI-gAthA be nIce pramANe kahI che. gAthA- dasa accheragA paNattA taMjahA, uvasaggara gambhaharaNa2 inthI tityaM3 abhAviya parisA4; kaehassa ayarakaMkA5, uttaraNaM caMdasarANaM6 // 1 // harivaMsa kuluppattI7, camaruppAoya8, aThasaya siddhA9, assaMjae mupuyA10, daza viaNaM teNa kAleNaM // 2 // bhASA-daza accherA thayA te kahe che. upasarga 1, zrIvIrane garbhApahAra 2, strI tIrthakara mallI 3, abhAvita pakhaMdA paccakhANa keIye na kIdhu 4, kRSNa amara kaMkAye gayA pa, caMdramA sUrya pitAne vimAne utaryA 6, harivaMza kula upanuM yugalIyA narake gayA 7, camatkAta 8, ekase 108 eka same siddhA kaSabhadevane vAre 9, asaMjatInI pUjA thaI 10 e daza anaMta kALe upaje. (A pramANe mULa pATha tathA bhASAmAM kahela che.) prazna 77 muM-upara kahyA pramANe daza accherA samaye kahyA temAM kayuM ucherUM ane tene vAre thayuM tene kAMI anukrame vAMcatA samajavAmAM AvatuM nathI te sau koI samajI zake tevI rIte jaNAvaze? uttara-sAMbhaLe-1paheluM - bIjuM - 6 chaThuM 8 AThama 10 dazamuM e che mahAvIrane vAre thayA. ane 3 trIju mallInAthane vAre pitAnuM. 5 pAMcamuM nemanAthanA vAre 7 sAtamuM harIvaMzanI utpatti ghaNuM karI 10mAM tIrtha karane vAre ane 9 navamuM pahelA tIrthakarane vAre e 4 cAra mahAvIra pahelA thayA che prazna 78 muM - ahiMyA koI kahe ke-asaMjatInI pUjA te vIza jinanA vacalA 9 nave AMtarAmAM thayela che ne tame mahAvIranA vakhatamAM kema gaNo che ? Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 uttara--ema keTalAka kahe che kharA. paNa bhagavatIjImAM te 9 nava AMtarAmAM kALika sUtra vicchedya gayAnu kahyuM che paNa asajatInI pUjAnu accherU kahyu nathI. asajatInI pUjA anaMta kALe thai tenI meLavaNI karavAne mATe dAkhalA tarIke mahA nazIta sUtranA pAMcamAM adhyayanamAM kamaLa prabhA adhikAre 7 sAta accherA kahyA che temAM chellu asa'jatInI pUjAnu' sAtamuM accherU kahyuM che te anatI cAvIsI pahelA thayela che. eTale te chelrA covIzamAM 'dharma sIrI 'tIrthaMkaranA nirvANa pachI temanA zAsanamAM asajInI pUjA cAlI che. ane asajatIpaNe je je pujANA prabhAnu' adhyayana vAMcavAthI samajaze ke asajatInI pUjAnuM accherU' A prakAre kahyu che. te kamala tema A chelA tIrthaMkara mahAvIranA zAsanamAM paNa sayama guNa rahita asa jamadhArI jatIe vagere pUjAvA lAgyA te sa dazamAM accherAmAM asa'jatInI pUjAmAM gaNyA che. gai anatI ceAvIzIe carama tIrthaMkaranA zAsane asa`jatInI pUjA thai tema A covIsIe paNa carama tIthaMkaranA zAsane asajatInI pUjA ana`ta kALe thai. bannenA vakhatanI asa'jatInI pUjAnA adhikAra sarakhAja maLI Ave che. prazna 79 mu--A cevIsImAM mahAvIrane zAsane asa'jatInI pUjAno koi prAmANika dAkhalA che ? uttara--hA, jI, sAMbhaLA--buTerAyajI saMvegIe potAnA racela muhapati carcA graMthamAM asajatInI pUjA paMcama kALe mAnI che. temaja saMgha paTTaka kAMjIna valrabhasUrie paNa asaMjatInI pUjA A paMcamAM ArAmAM pragaTa thayelI che ema kahyuM che. mATe mahAvIra svAmInA vAre arthAt temanA zAsane 6 che ane te pahelA 4 cAra accherA maLI 10 daza accherA A cevIzImAM kahyA che. prazna 80 mu--paheluM accherU. zrIrUSabhadevane vAre thayuM che te mahAvIranuM paheluM kema kahyu ? uttara-e tA gaNadhara mahArAjanI guMthaNAmAM ( gadya padamAM) jema besatu' AvyuM' tema guMthaNA karI tethI anukrama gAthAmAM kahyA pramANe levAnuM nathI paNa sUtranA nyAye jema anukrame Ave tema levu' Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 prazna 81 muM-anukrame accherA kevI rIte levA ? uttara-(1) gAthAmAM kaheluM meM kaSabhadeva svAmInA vAre utkRSTI avaghaNAnA 108 eka same siddha thayA te, paheluM . (2) gAthAmAM sAtamuM harI vaMzanI utpattinuM 1mAM tIrthakane vAre thayuM te bIjuM. (3) gAthAmAM 3ju mallInAtha bhagavAna strI veda thayA te trIjuM. (4) gAthAmAM pAMcamuM nemanAthane vAre zrIkRSNa amara kaMkAe (ghAtakI khaMDamAM) gayA te cothuM. e cAra mahAvIra pahelAM thayAM. (5) gAthAmAM bIjuM zrImahAvIranA garbhasAharaNanuM pAMcamuM. ane mahAvIranA vArAnuM accheruM paheluM. (1) (6) gAthAmAM AThamuM camaka pahelA devaleke sakeMdranI AsAtanA karavA gaye te chaThuM. A mahAvIranA dikSA lIdhA pachInA chadmastapaNAnuM bIjuM. (2) (7) gAthAmAM cothuM-zrImahAvIrane kevaLa prApta thaye chate samesaraNamAM devatAnI prabadA vrata paccakhANa vinA gaI te sAtamuM- (3) (8) gAthAmAM chaDuM caMdramAM sUrya mahAvIrane vAMdavA muLagA rUpe AvyA te AThamuM. (4) (9) gAthAmAM 1luM -gozALe zrI mahAvIranA samaraNamAM be sAdhune bALyA mahAvIra upara teju zA mUkI, upasarga karyo te accheruM navamuM-(5) (10) gAthAmAM 1muM-asaMjatInI pUjAnuM chevuM dazamuM accheruM zrImahAvIranA zAsane 5 camA ArAmAM thayuM. (7) e mahAvIranA zAsanamAM huM ane te te pahelAnA maLI 10 accherA A vIzImAM thaya, te sUtranA nyAya pramANe kahI batAvyAM. prazna 82 muM--upAzrayAdika puMjavAthI sUtramAM koI lAbha batAve che? uttara-ThA. ThA. 10-daza prakAranI vizuddhi kahI. temAM upAyAdika pujavA thakI saMjamanI niramaLaI kahI che. (chavIsa hajArAmAM kahela che) prazna 83 muM-nikAcita karma TuTe ke nahi ? tapa baLa kahela che. tethI aneka bhavanAM uparAjya nikAcIta karma tenI gAMTha teDe. (TakAmAM) Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u93 . prazna 84 muM-ThA. ThA. 10me-daza nagarI kahI temAM vAraMvAra pezavuM nahi ema kahyuM. ane bhagavaMte sAdhune teja dezamAM vicaravuM kahyuM che tenuM kema? uttara-mULa pAThamAM tathA TIkAmAM e pramANe kahyuM che. tyAM ema jaNAve che ke-tarUNI strIyAdikanAM jevAmA Ave mATe vAraMvAra peze nahi. AgamAMthI be traNa vAra 1 eka mAsamAM Ave ema nizItha curNime che. prazna 85 muM-chamasta ane kevaLImAM zuM taphAvata ? uttara-ThA. ThA. 10me-daza sthAnaka chamasta sarva bhAva na jANe na dekhe. 1 dharmAstikAya, 2 adharmAstikAya, 3 AkAzAstikAya, 4 jIva zarIra pratibaMdha, 5 zabda, 6 gaMdha, 7 vAyu, 8 paramANuM, 9 A jIva jina thaze ke nahi thAya, 10 AjIva sarva duHkhane aMta karaze athavA nahi kare. e daza bela chadmastha na jANe na dekhe, paNa kevaLI mahArAja jANe ne dekhe ityartha-- prazna 86 muM -ThA. ThA. 10me-daza sthAnake, jIva AgamIya kALe bhadra kalyANakArI karma upaje kahyuM, temAM joga vahiyAe kahayuM te zuM? uttara-siddhAMta, jegane vahIve bhaNe. tapasyA kare te-tathA utsakapaNa rahIta je samAdhI ga tehane karave vaLI jina mArga dIpAvatA kalyANapaNuM uparAje kahyuM che. prazna 87 muM-ThA. ThA. 10me-daza prakAranA kalpa vRkSa kahyA che temAM pAMcame bele ti te agni kahI, ane tyAM agnine abhAva kahyo che tenuM kema ? uttara-jugaLIyAnA kSetramAM agnine abhAva che mATe agninI pere prakAza karaNa hAre vRkSa jANavAM. prazna 88 muM-ThA. ThA. 7me pravacananA nanava sAta kahyA temAM pahele nInava jamAvIne gaNe che, ne tene upajavAne nagara sAvarathI kahI te kema ? te te kSatrIkuMDa gAmamAM upanyo che. uttara-nIvapaNuM sAvatha nagarI pAmya mATe sAvathI nagarI kahI. Ane paNa nInavapaNane janma che mATe nInavapaNAnA janmanI nagarI sAvathI kahI. prazna 89 muM-ThA. ThA. ame-tathA bhagavatIjI sU pAMcame-pAMca hetu kahyA tenuM svarUpa zI rIte ? Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 uttara-prathama pAMca hetune pATha jaNAve che - paMca heu 50 ta0 heu na jANati heu na pAsati heu na bujhati heu nAbhigavati heu mannANa maraNaM marai. // artha-pAMca hetu prarUpyA bhagavate te jema che tema kahe che. hetu te cihna jema agninuM cihna dhuma tema je je kAraNanuM je je cihna tene hetu kahIe. te hetune na jANuI ketA na jANe, na pAsaI ketA na dekhe, na bujhaI ketA te hetunA tattva na sarTahe, nAbhi ga7I ketA te hetunA sanmukha na thAya arthAt te hetune na pahoMce e caturvidha hetune ajANa ajJAna maraNa mare paNa pa Dita maraNena heya. prazna 90 muM-A hetu ne lAgu che? te spaSTArthathI jaNAvaze? uttara-A prathama hetu eka vacane mithyAtvI AchI che. jema koI eka mithyAtvI deva AyuSya bhegavatA cha mahinA bAkI rahe tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe ane maraNanA cihna jANI bacavA mATe, samyakatva thArI mitra devane pUche ke huM maraNathI kema bacuM ? tyAre samyakatvI deva tene samajAvavAne arthe iMdra mahArAja pAse mekale ane te deva jAya paNa khare paraMtu eTaluM na jANe ke mRtyu koIne mUkatu nathI, chatAM huM iMdra pAse kema jAuM chuM e hetune jANatA nathI. ghaNuM devene maraNa kALa najare joyA chatAM pitAnA maraNa kALa rUpa hetune dekhate nathI. vaLI AyuSya pUrNa thaye cAre gatinA chane te sthAnaka avazya kaDavuM joIe. e hetune sarda hatuM nathI. eTale e hetu rUpa tatvanI zraddhA nathI. tathA maraNa kALane najIka Avela jANI zAMtIthI ArtadhyAna tathA raudra dhyAnamAM nahi utaratAM maNa sanmukha ubhe rahe te bhava ghaTIta kare. chatAM te hetu samukha thaI zaktA nathI. e upara kahelA cAre belanA svarUpane oLakhyA vInA chevaTe maratI vakhate avItattA. muccha bhava rAkhI ajJAna maraNe mare. paNa na samaje ke evA maraNo A jIve anaMtI vAra karyA paraMtu kArya siddha thayuM nahi. e pAMce bAlanA rahasyane samaje nahi. prazna 91 muM-A viSe kaI bIjo nyAya ho te paNa jaNAvaze? 'uttara-sAMbhaLe ke eka mithyAtvI mikSa meLavavAne kAmI che chatAM sAraMbhane saparigraha rUpa dharmamAM e pacce rahyo thake aNuraMbha aparigraha rUpa hetuM mane jANa nathI. sAraMbhane saparigraha rUpa dharmathI karma baMdhana thAya che te hetune dekhAtuM nathI. sAraMbhane aparigraha rUpa Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 dharmathI koI prakAre kanI nirjarA thatI nathI. ane ulaTA ka aMdhAya tatvane sajjatA nathI. sAra`bhane saparigraha rUpa dharmathI thAya che. ane aNuAra'bha aparigraha rUpa dharmathI bhava ghaTIta thAya che. athavA mekSa paNa jaLe che. chatAM sArabhane saparigraha rUpa dharmamAM meha rAkhatAM thakA ane aNuArabha aparigraha rUpa dharmanA sanmukha nahi thatAM ajJAna maraNe mare che-iti ThA. ThA. pame-eka vacane prathama hetu svarUpe kahyuM. prazna 92 mu'--bahu vacane prathama hetu zI rIte chetenu svarUpa jaNAvo ? uttara--bahu vacane prathama hetu-te pAThapNcheu paM0 taM heuNA najANai jAva heuNA annANa maraNaM marai . / / che. e hetunA bhavAMtaranI vRddhi A hetu bahu vacane mithyAtvI AthrI che. a:-ghaNA mithyAvI devA hetune na jANe. hetune na dekhe, hetunA tattvane na sahe, hetunA sanmukha na thAya, eTale hetune na AMce, e cAre khelanA ajANa ajJAna maraNe mare, dRSTAMta joka vacananI pere kevu paNu AMhI ghaNA mithyAtvI devA kevA. dvitIyA mAM paNa eka vacana pramANe bahu vacane ghaNA mithyAtvI kevA bAkInu sarve eka vacana pramANe jANavuM sAkha ThA. ThA. pame-tathA bha. sa. (pa) me~ prazna 93 muM--dvitIya hetu svarUpa eka vacana AzrI jaNAvaze ? uttara--dvitIya hetu pADe-- '' paMca heu pa0 taM0 heu jANai, heu pAsai. heu bujhAi, heu abhigabara he umamatthaM maraNaM marai. 11 artha :---pAMca hetu prarUpyA bhagavate te jema che tema kahe che. hetu jANai ketA hetune jANe, hetu pAsai ketA hetune dekhe, hetu bujha' ketA hetunA tattvane sahe, hetu abhIga' ketA hetunA sanmukha thAya. arthAt hetune phoMce. A cAre belanA svarUpa rUpa hetune oLakhatA chate chadmasta maraNa mare A eka vacane artha kahyo. prazna 94 suM--dvitIya hetu svarUpa khahu vacana AzrI jaNAvaze ? uttara--dvitIya hetu pADha-mahuvacane-- paMca heu pa0 taM 0 heuNA jANai jAva heuNA chaumatthaM maraNaM marai. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have bahuvacane artha kahe che. ghaNA jaNa hetune jANe jAvat ghaNA jaNa cAre belanA svarUpa rUpa hetune oLakhavA chatAM chadmasta maraNe mare iti. A prazna 5 muM-dvitIya hetu svarUpa, ekavacane tathA bahu vacane vizeSArthathI jaNAvaze ? uttara-A prazna eka vacane tathA bahu vacane-caturtha guNasthAnavALA avRtti samadaSTi AzrI che. eka athavA ghaNuM avRtti zamyakdaSTivALA jIve kevaLInA vacane heta rUpe jANe che jemake rAjagrI nagarInA mahArAjA zreNike bhagavaMta mahAvIrane prazna karyo ke huM marIne kayAM jaIza ? tyAre bhagavaMte kahyuM ke narake jaIza. tyAre zreNIke kahyuM ke zuM kArya karatA narake na javAya ? tyAre bhagavaMte kahyuM ke eka vrata karanAra narake jAya nahi. paNa tuM caturtha guNasthAne rahele jIva che mATe tArAthI kaI prakAranuM vrata thaI zakaze nahi. tyAre zreNaka rAjAe bhagavaMtanA vacana rUpa hetune satyatA rUpe jAye. tema eka athavA ghaNa caturtha guNasthAnavALA jI kevaLInA vacanane heta rUpa jANe. tathA aMtara cakSuvaDe karIne kevaLInA vacanene hetu rUpa dekhe (zradhdha), tathA kevaLInAM vacananA tAvane hetu rUpa vizeSa sahi. tathA kevaLInAM vacananI sanmukha thAya khare paraMtu caturtha guNasthAnane lAhI masta maraNe mare paNa kevaLI maraNa na heya. prazna 96 muM-A viSe dvitIya artha hoya che te paNa jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLa-eka vacane tathA bahu vacane caturtha guNasthAne rahelA jA jJAnadarzana sahIta sAdhujInI zuddha karaNa kevaLajJAnane prApta karAvanArI hetu rUpa jANe, temaja aMtara cakSu vaDe hetu rUpa dekhe, tathA tenAja tattvane zuddha hRdayathI sahe, teja karaNInA sanmukha thavAnI IcchA che paNa cethA guNasthAnane laIne thaI zake nahi. tethI chamasta maraNe mare, paNa kevaLa maraNa naja heya. sAkha ThA. ThA. (5) me-tathA bha. za. me- prazna 97 muM-tRtIya hetu rUpa ekavacana AzrI zI rIte che te jaNAvaze ? uttara-tRtIya hetu pAThapNc aheu pa0 taM* aheu nayANAi, aheu na pAsai, aheu na bujhai baka nAmAvavuM, eka vAkya mAM . artha-pAMca ahetu prarUpyA bhagavate te jema che tema kahe che "a" nAma nahi hetu ahetu eTale hetu kahetAM cihna te vaDe karIne Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 nathI jANavAnI jarUra jene, kAraNake avidha jJAnArdike jANe che tene cihna karI jANavAnI jarUra nathI. paNa je vastuthI mekSa maLe te vastu na jANe temaja darzIne karI na dekhe, kharA tattvane na sahe, tenA sanmukha na thAyaeTale te svarUpane na pahoMce. e cAre khelane abhAve chadmasta maraNe mare. e ekavacane atha kahyo. prazna 98 muM--tRtIya hetu svarUpa, bahuvacane zI rIte che ? uttara-tRtIya hetu pATha-mahuvacane-- paMca aheu pa0 taM * aheuNA nayANai jAva aheuNA baumatthaM maraNaM marai. Ane artha upara pramANe levA. upara jema ekavacane a karyAM che temaja bahuvacane eTale dhaNA AzrI paNa eja pramANe artha jANavA. prazna 9 muM--tRtIya hetu svarUpa, ekavacane tathA bahuvacane vizeSAtha thI jaNAvaze ? uttara--A prazna ekavacane tathA bahuvacane avadhyAdika jJAna-- vALA AzrI jANavA. kAi, eka athavA ghaNA jIvA chaThThA guNasthAne rahelA adhyAdika jJAnavALA jema gautama svAmI bhavaDAne mujhavI lAvyA ane teja bhavaDAne mArgomAM AvatA kevaLa jJAna prApta thaye thake kevaLInI prabhudAmAM jatAM gautama svAmIe pAche vALavA mAMDayeA tyAre bhagavate kahyuM ke temane temanI prabadAmAM javA dyo. tyAre gautame pUchyu ke zu tene kevaLa jJAna thayuM ? bhagavate hA pADI. A vAta sAMbhaLI gautamane kheda thayA ke huM AvA murkhane samajAvI lAvu` tene kevaLa jJAna prApta thAya, mane kevaLa jJAna prApta thatuM nathI. Ama avadhyAdika jJAna hovA chatAM khedamAM utaryAM; paNa temaNe jyAre rAgadveSa kSaya kIdheA tyAreja kevaLa jJAna pragaTa thayu, e bhAvane jANatA nathI, bhagavata upara sarAga hevAthI e bhAvane dekhatA nathI. koi upara rAga rAkhavA nihu e tattvane sahatA nathI. rAga dveSarUpI verIne jItI vItarAga dazA prApta karavI tenA sanmukha thatA nathI. e cAre khelanA abhAve chadmasta maraNe mare. paNa prazna 100 muM--A viSe dvitIyA hAya to te paNa jaNAvaze ? uttara--eka vacane athavA bahu vacane eTale eka athavA ghaNA avadhI jJAnIyeAne hetu eTale cihnanI jarUra nathI; kAraNake avadhI jJAnavarDa jANuM che, ane avadhI danavaDe dekhe che. paNa sathAna jANe eTale kevaLa paryAyarUpa bhAvane jANatA nathI, eja bhAvane dekhatA nathI, e bhAvanA x Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 tatvane sardehatA nathI, e bhAvanA sanmukha thatA nathI eTale e bhAvane pahoMcatA nathI. e cAre belanA abhAve chadmasta maraNe mare. paNa kevaLI maraNa na heya. sAkha ThA. ThA. 5, me tathA bha. sa. 5, me. prazna 101 muM-caturtha hetu svarUpa, eka vacane zI rIte che te jaNAvaze ? uttara-caturtha hetu pATha-paMra raMganALA, kapAsa, ahez2a bujhai, aheu abhigavai, aheu kevalI maraNaM marai. . artha-pAMca ahetu prarUpyA bhagavate te jema che tema kahe che. ahetu eTale cihna vinA jANe, cihna vinA dekhe, ci vinA tattvane sardaha, cihna vinA sanmukha thAya athar pAra pAme, e cAre bele hetu vinA kevaLI maraNe mare e eka vacane kevaLa AzrI kahyuM. prazna 12 mu--caturtha hetu svarUpa, bahu vacane zI rIte che ? uttara--bahu vacane-caturtha hetu pADa-vaMja rahe che gAjara nA rahevA jevI mA mA, Ane artha upara pramANe le. upara jema eka vacane kevaLI AzrI kahyuM che temaja baha vacane ghaNu kevaLI jANavA. A banne prazna eka vacane tathA bahu vacane kevaLI AchI jANavA. prazna 103 muM-caturtha hetu svarUpa, eka vacane tathA bahu vacane vizeSArthe zI rIte che ? uttara-eka tathA ghaNA kevaLIne eTale temAM caidamAM guNasthAnavALA ne cAre bele hetu eTale cinI jarUrIyAta nathI. jemake jaMbudvIpa eka lAkha jejanane thALIne AkAre vATate AkAre geLa che, athavA lavaNa samudra cuDane AkAre jaMbudvIpane phare che, temaja dhAtakI khaMDa lavaNa samudrane pharate che, ne dhAtakI khaMDane pharate kALadadhI samudra che, ne tene pharate puSkara dvIpa che. vagere dvIpa samudra asaMkhyAtAnuM svarUpa hetuyAdika chamasta ne batAvyA che, paraMtu kevaLI mahArAjane e hetunI jarUra nathI. kemake kevaLI mahArAja mApeluM ane amApeluM najIka ane dUranuM sarva eka samayamAM jANe dekhe che ane kevaLa maraNe mare che. sAkha ThA. ThA. 5, me-u. 1le-tathA bhagavatIjI zataka (pa) me- Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 prazna 104 mu--ahIM hetu pAMca kahyA che ne vyAkhyA cAranI Ave che te te viSe zu' samajavu' ? uttara-hetu te mULa je pAMca kahyA che teja che, pele jANavAna 1, bIjo dekhavAnA 2, trIjo mujhavAnA 3, cAthA sanmukha thavAnA 4, ne pAMcamA tat maraNe maravAnA 5. A pAMca hetu, eka vacane ne bahu vacane cAra khela upara utAryA che, temAM pelA khela hetunA aANunA mithyA STinA, ajJAna maraNe maravAnA 1,-ane bIjo khela hetunA jANune avRtti samakti dRSTinA chadmasta maraNe maravAnA 2, trIjo mela chaThA guNasthAnavALA avadhi jJAnInA tene cihnAdi hetue jANavAnI jarUra naha paNa mekSa sAdhananuM svarUpa na jANe dekhe ityAdi chamasta maraNe maravAnA 3,-ane cAcA khela hetu vinA-cihna vinA jANanArA kevaLI mahArAjanA kevaLI maraNe maravAnA 4. e cAra khela upara pAMca hetunI vyAkhyA bhagavaMte jaNAvI che. Itya : prazna 105 su'--zrAvakane koi ThekANe dharmAcArya kahyA che ? uttara--ThA. ThA. 4the-u. 3je-cAra prakAranA dharmAcArya kahyA che, temAM TIkAkAre tathA bhASyamAM pratimASaka zrAvakane dharmAcArya kahyA che. jIe-bAkhUvALA chApelA ThANAMganAM pAne 282mAM madhye. prazna 106 mu'--DA. ThA. 4the-u. 3je-tathA rAyaprazreNI sUtramAM kahyuM che ke-manuSya leAkamAMthI manuSyanI gaMdha devatAne cAraae pAMcase jojana uMcI jAya che; mATe devatA AvatA nathI ema kahyu', ane padmavaNA pada 15me -dhrANe driyanA viSaya nava jojananA kahyo tenuM kema ? uttara---DhA. ThA. 4the-u. jIje-TIkAmAM nava jojananA viSaya je kahyo che te udArIka zarIra AzrI kahyo che-vaLI zrote'driyanA viSaya 12 jojananA che te vimAnane viSe devatA ghaTAnA nAda lAkha jojana cheTethI sAMbhaLe che mATe 12 jojana kahyuM te udArIka zrI saMbhave che.-- prazna 107 mu--ThA. hA. 10me chadmastha daza bela sa bhAve na jANe na dekhe kahyuM temAM dazamA khela, A jIva sava duHkhano aMta karaze athavA niha kare evuM na jANe na dekhe kahyuM. ane bhagavatIjI sa. 14meu. 7me-anuttara vimAnanAM devatA tyAM rahyA thakA bhagavata tathA gautamanAM siddha thavAnAM bhAva jANe dekhe kahyu che. te kema ? Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 uttara--teja ThekANe bhagavatIjImAM kahyu` che ke-anuttara vimAnanA devatA avadha jJAnanAM viziSTa bhAvathI mane dravyanI vaNA jANe dekhe. te vA na dekhe eTale ema jANe je e siddha thayA Itya: prazna 108 mu--jina nahi paNa jina sarIkhA vagere zabda eka gaNadharaneja lAgu thAya ke bIjA sAdhuone lAgu thAya kharA ? uttara--ThA. ThA. 3je-u. 4the-cAvIsamAM zrImahAvIra bhagava'tane 300 traNase', caida pUrvI jina nathI paNa jina sarIkhA-kevaLI sarIkhA ( zrutakevaLI ), sarvAM akSara sanI pAtI-sava akSaranA anujoganA jANu, jina kevaLInI pare avitatya- satya vyAkaraNa praznanAM kahenAra, eDhavI utkRSTI 14 caiAda pUrvAMdhArInI sa'padA thaI, ema kahyuM che. ane temanAM gaNadhara 11 agyAra kahyA che. A uparathI caiAda pUrvIne pazu gaNadharanAM zabda lAgu che. ane ujavAi sUtramAM paNa zrIbhagavaMta mahAvIra devanA samarce sAdhunA adhikAre paNa ajiNA jiNA saMkAsA vagere sa zabda kahyA che. ane hA. ThA. 4the bAvIsamAM ariSTa nemi bhagava'tane cArase' 400, cauda pUrvI jina nathI paNa jina sarIkhA, sa` akSara sanIpAtI vagere upara kahyA pramANe tamAma ela sarakhA kahyA che. A uparathI ema jaNAya che ke gaNadharanA darajjAnA tenA taDhAvaDanA guNavALA khIjA sAdhuo hoya che kharA ema jaNAya che. iti zrI parama pUjya zrI gopAlajI svAmI tat ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta "zrI praznottara meAhanamALA"-uttarAddha -bhAga 8 mA samAptaH Ye Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad pUjya zrI gepALajI svAmI graMthamALA-maNakA 9 mA. parama pUjya zrI geApALajI svAmI tatU ziSya muni zrI meAhanalAlajI kRta zrIpraznottara mohanamALA uttarArdhva bhAga 9 mo. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mehanamALA. nAthana uttarAddha bhAga 9 me. prazna 1 luMsamAsaraNa eTale zuM? uttara-sasaraNane artha keTalAka e kare che ke jyAre tirthaMkara mahArAjane kevaLajJAna utpanna thAya che tyAre tagaDA gaDhanI racanA thAya che. eka je jana pramANamAM rUpAne gaDha ne senAnA kAMgara. senAne gaDha ne ratnanA kAMgarA, ratnane gaDha ne maNi ratnanA kAMgarA. cAre dIse vIza vIza hajAra pagathIyAM vagerenI racanA thAya che. madhya bhAge phaTaka ratnanA siMhAsana upara bhagavaMta bIrAjI upadeza ApatA, ane vaLI keTalAka te tyA sudhI kahe che ke bhagavaMtane te vakhate mAthe muguTAdi tamAma alaMkAre bhIta banI AvatA. vagere vAte sAMbhaLIe chIe paNa sUtramAM te pramANe jovAmAM AvatuM nathI. prazna 2 ju-sUtramAM zuM kahyuM che ? je vAta sUtramAM hoya te satya gaNAya. uttara-sUtramAM te ema kahyuM che ke-jyAM jyAM samavasaraNanI vyAkhyA cAlela che. tyAM tyAM tirthaMkara yA sAdhune utaravA saMbaMdhInI hakIkta Ave che. ane bhagavatIjImAM baMdhakanA adhikAre bhagavaMtane vastra suguTa, AbharaNa, zobhA, alaMkAra rahita gaNadhara deve sUtra pAThe kahyA che. mATe tragaDAdikanI vAta baMdha besatI nathI. paNa jyAre tirthaMkarane kevaLa jJAna utpanna thAya che tyAre amuka vRkSanI nIce thAya che te vRkSane caitya vRkSa kahevAmAM Ave che. samavAyaMgajI sUtra bAbu taraphathI chapAyeluM che tenA pAne 233 me kahyuM che ke___ vatIsAI dhaNuI, ceiaru rakoya baDDamANassa; Nicco ago asogo, occhaNo sAlarurakeNaM. // tenA arthamAM-bhASAmAM lakhyuM che ke-3ra dhanuSa pramANe maitya vRkSa je heThe pRthvI zilApaTTa tihAM besI bhagavaMta vAddhamAna svAmI vyAkhyAna kare. eTale nIce azoka vRkSa ane upare sAlavRkSa, Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 eTale azoka vRkSa atizayanA prabhAve banI Ave te nIce paDhavI zilApaTTa upara besI bhagavaMta upadeza Ape ema kahyuM che. ane jyAM jyAM bhagavaMtanA upadezane adhikAra cAlyA che tyAM pRthvI zilApaTTa upara besIne ja cAle che, te nyAya pUrvaka che. bAkInI vAta graMthakAree vadhArIne karelI hoya ema jaNAya che. A prazna 3 ju-sUtramAM bhagavaMtane besavA mATe phaTaka ratnanuM siMhAsana banI Ave che ema kahyuM che te kema ? uttara-uvavAI sUtra tathA samavAyAMgajImAM atizaya adhikAre kahyuM che ke-dharmacakra 1, chatra 2, cAmara 3, siMhAsana phaTaka ratnamaya athavA AkAzanI peThe nirmaLa sapheda pAdapIka sahita siMhAsana 4, ane dharmadhvaja pa, eTalA vAnA sadAya AkAza gata-AkAzane viSe cAle che. ema kahyuM che. paNa bhagavaMtanA parigamAM Ave che ema kahyuM nathI. prazna 4 thuM--A viSe sUtranA mULa pAThamAM zuM kahyuM che te jaNAvaze? uttara-mULa pAThamAM cakakhuM AkAzagata karyuM che te sAMbhaLa samavAyagajImAM 34 atizayamAMaagaasgyN cakaM 6, AgAsagayaM chataM 7, AgAsiyAu seyavaracAmarAo 8 AgAsaphAliyAmayaM sapAyapIDha siMhAsaNe 9. artha -AkAzagata vahiMcaka da, AkAzagata vahiM chatra 7, AkAze heta vara-pradhAna cAmara 8, AkAzane viSe nirmaLa sapheta pAdapITha sahita siMhAsana 9 -A badhA bela AkAzamAM vizA pudgalanAM bhagavaMtanA atizayane laIne banI Ave che. vAdaLAnI mAphaka, paNa caka koIne vidyAre nahi. chatrachAyA kare nahi, cAmara vijhAya nahi, ane siMhAsana besavAne kAma Ave nahi, bhagavaMtane besavAne te puDhavI zilApaTTaja kahela che. prazna pa muM-tirthakarane be paDakhe yakSa Amara viMjhe che ema samavAyaMgajImAM atizaya adhikAre sAMbhaLyuM che te kema ? uttara-hamaNAnA DAka varSa pahelAM bAbu taraphathI samavAyaMga sUtra chapAyeluM che temAM e pATha che . paNa asalanuM junuM ghaNa varSanuM lakheluM samavAyaMga sUtra jotAM temAM e pATha ke adhikAra nathI. e uparathI ema jaNAya che ke-keIe e pATha na dAkhala karyo che. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 prazna 6 DuM--evI zI sAbitI maLI Ave che ke-e pATha na dAkhala karyo che ? uttara-bhagavaMtanA 34 atizaya kahyA che temAM 19 ogaNIzameane 20 vIsa-e beya atizaya junI pratamAM judA kahyA che, te mULa pATha A rIte che. amaNubhANaM sadya pharisa rasa ruva gaMdhANaM avakariso bhavai 19 maNunANaM saha pharisa rasa ruva gaMdhANaM pAuSmAo bhavai 20 eTale khoTA zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdhane abhAva hoya, e 19 mi.-manahara, zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdhane pAkarbhAva hoya eTale pragaTa thavA paNuM hoya e 20 me. e pramANe junI pratamAM judA kahyA che. prazna 7 muM-bAbuvALA chApelA samavAyaMgamAM zI rIte che? uttara-bAbavALA chApelA samavAyaMgamAM upara kahelA beya atizaya bhegA karIne 19 ogaNIzame eka atizaya TharAvyuM che, ane vIme atizaya na dAkhala karyo che te jaNAvIe chIe. umao pAsiMcaNaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM duve jarakA kaDaga tuDiya thabhiya puthA rAkhavA ati 20 e na pATha dAkhala karyo che. ane bhASyavALAe asala pramANe dAkhala karI, navA pAThanI samaja mATe vAcanAMtara kahI siddhAMtanA matathI nave pATha judA pADe che. te e pramANe che ke-beTA zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdhane abhAva hoya e 19-ma-mahara zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdhane pAdurbhAva hoya. siddhAMta mULa matie-vaLI vAMcanAMtare kRSNa gurU pramukha dhUpa ukhe bihU pAse be yakSa ubhA cAmara ukhe 20 e pramANe bhASyamAM kahyuM che. vicAre ke-bhagavaMtanI pAse devatA dhUpa ukheve tathA cAmara viSe evI sAvadha kriyA keI kALe bane kharI ke ? kadi nahi. teTalAja mATe bhASyavALAe bane bhAga judA pADI vAcanAMtara karI e na pATha dAkhala thayo che ema judA bhAva jaNAvI dekhADe. uvavAI sUtramAM samesaraNane saMpUrNa adhikAra che temAM yakSe cAmara vijavA saMbaMdhI ke dhUpa ukhevavA saMbaMdhI tathA siMhAsane besavA saMbaMdhI vagere sUtrapAThe koIpaNa adhikAra cheja nahi. paNa caMpA nagarInA izAna keNamAM pUrNa bhadra nAmanA yakSa, te nAmanA vanamAM azeka vRkSanuM varNana Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 karyo che ane te azaka vRkSanI nIce pUDhavI zillApaTTa siMhAsanane AkAre varNavela che. A uparathI ema jaNAya che ke, bhagavaMta pRthvI zillApaTTa upara azoka vRkSanI nIce besI upadeza detA hoya ema jaNAya che. prazna 8 muM--e koI, sUtra pAThe ughADe dAkhele che ke-bhagavate puDhavI zilApaTTa upara besI upadeza didhe ? uttara-hA, cha, sAMbhaLo-zrI dazAsutaskaMdha sUtranA pAMcamAM adhyayAmAM zrI gaNadhara mahArAje khulluM jaNAvyuM che ke-zrI bhagavaMta mahAvIra deva puDhavI zillApaTTa upara besI upadeza detA. ema mULa pAThathI siddha thAya che. juo nIcene pATha vANIjyagrAma nagarane izAna koNe dUti palAsa nAma caityavana kahyo, jitazatru rAjA tenI dhAraNI rANI kahI. evaM savvaM samosaraNaM bhANiyabvaM jAva puDhavI silA paTTae sAmi samo saDhe parisA niggayA dhammo kahio. . ema sarva samesaraNane adhikAra kahetA yAvat pRthvI zilApaTTa upara zrI mahAvIra svAmI samasaDhI-bIrAjI AvelI pariSadA pratye dharmaupadeza kahyo. A uparathI ema siddha thAya che ke-kAMI paNa alaMkAra vinA pRthvI zillApaTTa upara besI bhagavaMta mahAvIra deva upadeza detA e vAta satya che. prazna 9 mu-ahiyAM kaI ema kahe ke-tragaDAgaDha Adi je samavasaraNanI racanA tirthaMkara mahArAjanA atizayathI thAya che te kAyamane mATe nahi paNa jyAM mithyAvInuM jora hoya tyAM jaganya traNa vAra, majhama sAta vAra, ane utkRTuM bAra vAra AkhI jIMdagImAM thAya. tenuM kema ? uttara-A vAta koI siddhAMtamAM nathI. cetrIza atizayanI vAta samavayaMgajI sUtramAM kahI che te te kAyamane mATe jaNAya che paNa trigaDAgaDhanI ke phaTaka ratnanA siMhAsana upara besavAnI ke bhagavaMtane mAthe mugaTa kAne kuMDaLa vagere alaMkAranI zobhA vagerenI graMthavALA game tevI rIte bhagavaMtanA mahAbhyanI vAta kare paNa je vAta sUtramAM na hoya te vAta pramANamAM Ave nahi. vaLI je A dunIyAmAM utkRSTa pade tyAgI gaNatA hoya tene alaMkArI ghaTanA karavI te paNa sUtranA nyAye te virUddhaja gaNAya. mATe siddhAMta kahe te satya. 49 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prazna 10 muM--zrIbhagavatIjInAzataka uddezA keTalA ? uttara--zrIbhagavatIjInA mULa zataka 41, aMtara zataka 97, sa zataka 138. tenA uddezA prathama daza hajAra hatA te viccheda jAtA hAla 1925 rahyA.-sarva prazna 36000 hajAra kahyA che. prazna 11 muM--bhagavatIjI sa. 1le-u. bIje-nArakInA sa`sAra saMcIDhaNu kALa traNa prakAre kahyo te zI rIte ? uttara--nArakInA sa`sAra sa'cIDhaNA kALa traNa prakAre kahyo te-zuna kALa 1, aNunakALa 2, mizrakALa 3. saMcINA te teja bhavamAM rahevuM- jInakALa te pRchA samayanA nArakInA jIva te sa cavIne gatyAMtarane pAmyA eke bAkI rahe nahi te zunyakALa 1,-azunyakALa te-pUchyA samAnA nArakImAMthI eke caLyA nathI temaja eke navA Avye nathI te azunyakALa 2,-mizrakALa te- pUchayA samAnA nArakImAMthI cavavA mAMDyA AjA AvI upaje che paraMtu pUchyA samaya mAMhelo eka paNa rahe tyAMsudhI mizrakALa 3. have tehanA alpA bahutva kahe che.-sathI thoDo azna kALa te pUchyA samAnA nArakInAM jIva temAMthI canyA nathI, khIjA navA upayA nathI eTale pUchyA samAnA jeTalA hoya teTalAja rahe te 12 muhUrta rahe, pachI avazya cave upaje, te bhaNI satrathI thoDA aznakALa 1-tethI mizrakALa ana ta guNAte pUchyA samA mAMhelA eka nArakI rahyo che tyAMsudhImAM pUchyA samAMnA nArakImAMthI je cavelA te gatyAMtara karI pAchA Ave tyAMsudhImAM anaMta kALa nIkaLe te AzrI anaMta guNA mizrakALa kahyo 2--tethI zunakALa anata guNA te pUchyA samAnA nArakI sathA nIkaLI vanaspatyAdikane viSe pahoMcyA tyAM anaMta kALa rahe, te bhaNI nakALa anata guNeA. 3 // prazna 12 muM--keTalAka kahe che ke-AkAzamAM je vAdaLanAM jamAva thAya che te vAnu daLa che eTale vAukAyanA te jamAva che. tenu` kema ? uttara---bhaga. sa 3je-u. 4the temAM vAukAya ane vAdaLA-- ( baLAhukA) jIdA kahyA che. vAdaLane vAyarAnu daLa kahe che te khoTuM. kAraNake-vAnuM svarUpa ane vAdaLAnuM svarUpa juduM kahyu che. vAyara eka dizI cAle ane maLAhakA-vAdaLA sahi~thI cAle. ane vAyarA vAukAyanA Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 jIvanA samuha che. ane khaLAhukA je vAdaLA te alpakAyane samuha che. mATe banne judA che, ane bannenI kAya paNa judI che. prazna 13 mu--prANAtipAta-pApasthAnaka kayA ka`ne urdU hAya ? uttara--prANAtipAta mehanI kane urdU hAya. sAkha bha. sa. 12me-u. pame-TIkAmAM maMDAtAja-samiti pAne pa7rame-pelI puThThImAM kahyuM che ke-- 'pANAivAe' ti prANAtipAta janitaM tajjanakaMvA cAritra mohanIyaM karmopacArAt prANAtipAta eva. prANAtipAtane utpanna karanAra cAritra meAhanIya ka` che. ane cAritra mAhanIya te mehanI kamanA bIjo bheda che. prazna 14 muM --kikviSipaNuM' kayA pApane urdU prApta thAya che ? uttara-bha. sa. 12me-uddeze (5)me-mAyAnA 15 nAma kahyAM che temAM 10muM nAma jijyikSe kahela che. ane tenI TIkAmAM-samiti pAne 573me-pahelI puThImAM kahyu che ke-ziviSa:-virivaSiko mata A zivila pravRtti. kiviSimAM utpanna thavAnuM mULa kAraNu mAyA che, mAyA vaDeja kiviSimAM utpanna thavAya che. ema UparanA pAThathI jaNAya che. prazna 15 muM--zrIbhagavatIjI tathA uttarAdhyayanamAM niMdA karavAvALAne kiviSimAM utpanna thavAnuM kahyu che te kema ? Uttara--e vAta paNa satya che. tyAM paNa banne vAta che. mAyA ane avarNavAdanA elavAvALA kilviSipaNAne pAme che. ene paramArtha e che ke-niMdAnA karanArane mAtA sevavI paDe che ane mAyA iMthIja niMdA ane che eTale mAyAmAM niMdAne samAveza karI mAyAneja kilTiSipaNa gaNela che. prazna 16 muM--bhagavatIjI sa. pame-u. 1le-lavaNa samudramAM tathA kAlodathI samudramAM dakSiNa ane uttara dize utsarpiNI tathA avatsarpiNI kALa varate che. ne pUrva tathA pazcime avatsarpiNI utsarpiNI kALa nathI. A uparathI jaLacara jugalIyA 4re je tenuM kema ? uttara--jIgalIyAnu' Avapu echAmA ochu 55nA asaMkhyAtamAM bhAganu` che, ne jaLacaranuM Avappu' vadhumAM vadhu pU kADInuM je te uparathI Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 jaLacara jugalIyA nathI, ane jIvAbhigama sUtramAM paNa jaLacara jugalIyA nathI ema kahyuM che. have lavaNa samudra tathA kAledadhImAM dakSiNa ane uttara dize bhArata iravatanI sanadhe ussapiNI tathA avazapaNI kALa varte che. ane pUrva ane pazcime mahA videha kSetranI sana che te kALa nathI, kAraNake mahA videhamAM utsarpiNI avatsarpiNI kALa nathI mATe tenI sabaMdhe samudramAM paNa te kALanI nA kahI hoya ema jaNAya che. tatva kevaLI gamya. prazna 17 muM-bhagavatIjI sa. 9-e-u.33me-jamAlInAM adhikAramAM jamAlIne kilpiSI kahyo. ne tenI gatI paNa kiSiI devanIja kahI-chaThA devaleke 13 sAgaranI sthiti kahI. ne ThA. ThA. 7me-jamAlIne pahele nIva kahyo, ne nIdvavanI gatI uvavAIjInA praznamAM navayaka sudhInI kahI che. tenuM kema ? uttara-samajavA pramANe ema che ke-uvavAI sUtramAM je gati kahI che te pravacananA nidbhava AzrI kahI che. ane jamAlI te sUtra vacana uthApave pravacanane nIhnava, ane bhagavaMtathI virUddha vartave kilpiSI. e banne dezane laIne jamAlI niMdaka nIdrava hovAne lIdhe tenI gatI kiSiInI prazna 18muM-bhagavatIjI sa. pame-u. 8me nArada putra aNagArane nayaMThI putra aNagAre bhate kahIne bolAvyA che. ane nIyaMkI putra nArada putrane prazna pUchyA che. tene khulAso nahi thatAM nIyaMThI putre pitaja tene khulAse karyo che. ne tyA nArada putra nIyaMThI putrane page lAgyA che. te ahiMyAM moTuM keNa saMbhave ? uttara-A banne bhagavatanA zikhya che. temAM pahelA nArada putrane vakhANyA che ne pachI nIyaMThI putrane vakhANyA. e jotAM nArada putra moTA che. vaLI nIyaMThI putre nArada putrane bhaMte kahIne lAvyA che te paNa vRdhA maMtraNa che, mATe nArada putra moTA che. paNa A prazna nIyaMThI putra pAsethI dhAryo mATe jJAna apekSAe nArada putra nIyaMThI putrane namaskAra karyo hoya ema saMbhave che. prazna 19 muM-bhagavatIjI sa. 8me-u. 9me paDhavI kAya audArika zarIra praga baMdha kALathI keTale keLa have? Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '389 uttara-sarva baMdha eka samaya, deza baMdha jaganya khaDAga bhava gahaNuM tIna samaya uNuM utkRSTA bAvIsa hajAra varSa eka samaya uche. ema tiryaMca paMceMdrI sudhI kahyuM. utkRSTI sthiti che jenI hoya te kevI temAM eka samaya uNe hoya. prazna 20 muM-khulAka bhavane artha zuM ? uttara-khulAka bhava te eka zvAse zvAsamAM sADAsatara bhava kare te nigedanA jIva AzrI saMbhave che. paraMtu bIjAne mATe bahu sUtrI kahe te kharuM. prazna 21 muM-bhagavatIjI sa. 19-u. 4the-chadmastha manuSyane kevaLa saMjama, kevaLa saMvara, kevaLa brahmacarya, kevaLa pravacana kahyA te zuM? - uttara-kevaLa nAma ekaMta samajavuM, ahiMyAM kevaLa nAma saMpUrNa samaja nahi-kevaLIne artha kare nahi. tenI gati utkRSTI navaraiveyaka kahI che. prazna 22 muM-bhagavatIjI sa. 19-. 6The-snehakAya varasavA AzrI-Urdha adhe, ne trI che varase che ema kahyuM che te te 14 cauda rAjalaka AzrI samajavuM ke aDhI dvIpa AzrI samajavuM ? uttara-te kAMI mULa pAThamAM khulAso nathI, paNa arthAkAra tathA TIkAkAranA lakhANa UparathI aDhI dvIpamAM varasavAnuM samajAya che. prazna 23 muM-snehakAya rAtrI ne divasa sadAya varaDyA kare che. tethI keTalAkanuM mAnavuM thAya che ke-zIta tumAM divasane pahele ane cothe pahera, ane grISmamAM aradhe aradho para sAdhujIne mAthe eDhayA vinA bahAra nIkaLAya nahi. eTale mAthe garama lugaDuM oDhayA vinA sAdhu sAdhavIthI bahAra nIkaLAya nahi tenuM kema? uttara--e pravRtti keTalAka gAma che kharI paNa sUtranA nyAye e paNa vartana rane mATe ghaNA savAla ubhA thAya che. (1) jema rAtrImAM snehakAya varasavAthI bahAra mAthe oDhyA vinA nIkaLatuM nathI tema ja divasane mATe hoya te TIkAkAranAM mata pramANe divasamAM pahelA ane cethA pahere AhArAdika voharavA arthe nIkaLAya nahi. temaja-(2) sAdhuthI pahelA ane cethA pahere vihAra paNa thAya nahi. (3) mAthe oDhavAne prasaMga apavAda mAge thAya che. paNa AhAradikanuM vaheravuM ane vihAra kare apavAda mArga nathI. (4) TIkAkAranA mata Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 pramANe te tevI keTalIka kriyA divasanAM vacalA e paheAramAMja hAvI joie. paNa te pramANe jovAmAM AvatuM nathI. prazna 24 muM--A saMghe kAMi sUtrathI khulAsA maLe tema che ? uttara~~~sUtramAM te viSe sArA khulAsA che. sAMbhaLe--- (1) dazavaikAlika sUtramAM kahyu` che ke-sUrya ugyA pahelA AhArAdikanI icchA karavI nahi te pachI sUrya udaya thaye AhArAdika kalpe. (2) bRhatkalpamAM kahyu` che ke-sUrya udaya thayA pachI sAdhune AhAranI vRtti khule che (3) divasa ugatA vihAra karavAnu` paNa cAlyuM che tema veharavAnu' (AhArAdikanu) paNa cAlyu che. (4) AhArAdika (caveNu' pramukha) divasa ugyA che ema jANIne vAha" ane pachI bahAra nIkaLatAM jaNAyuM ke e sUrya udaya thayAM pahelA vAheArANu che ema jANe to parAvI de ema kahyuM che. (5) divasa ugyA pachI mastake eDha yA AMdhe te prAyazcita kahela che. ema vihAramAM paNa kahela che. ATalA dAkhale ema jaNAya che ke divasa ugyA pachI snehakAyanA kAraNe eDhavAnI jarUra jaNAtI nathI. kAraNake rAtrI divasa snehakAya paDe che. sUtramAM kahyuM che ke-taLAva kuvAdika na bharAya, khADA khAbocIyA na bharAya tevA sUkSma apakAya jeve vastAda paDe che paNa paDatAMja tarataja vidhvaMza (vinAza) pAme che ema bhagavatIjImAM mULa pAThamAM kahyu che. tA pachI divasa ugatAMja sUryanI garamIvaDe adharathIja paDatA vinAza pAme ema sabhave che teja AhAra vihArAdikanI bhagavate manAM karI nathI. vaLI zrI AcArAMgajI tathA zrI dazavaikAlikajI Adi sUtramAM varasAda, ghu vara, megharavA, pramukha varasavAthI sAdhune AhArAdi arthe jamAM varala che paNa snehakAya mATe vala nathI. ane rAtrIe te sarvathA varajela che tenuM kAraNake rAtrImAM jIvAdikanI jahvA mATe na thAya mATe, paNa zarIrAdi kAraNe javu paDe teA mAthe eDhIne javuM te snehakAyanuM varasavu thAya che, mATe apavAde ATIne nIkaLavuM thAya che. joke ADhe agara na oDhe tepaNa zarIra upara ke vastra upara paDatAMja vinAza pAme. paNa vyavahAra baLavAna karavA mATe sAdhunA vyavahAra rAtre bahAra nIkaLavAnA nathI (e cihnathI) apavAda mAge dehu ciMtA TALavA mATe mAthe eThI bahAra nIkaLavuM e zuddha vyavahAra che paNa divasane mATe mAthe eTIne AhArAdi arthe bahAra nIkaLavAnuM koi sUtramAM cAlyu. hAya ema jovAmAM Avatu nathI. tatvakevaLI gaya Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 prazna 25 muM-prathaka kayA sudhI kahIe ? uttarathI mAMDI nava sudhIne prathama kahela che. paNa bhagavatIjI sava 12me-u0 bhe-prathakane eka uparAMta saMkhyAtA, asaMkhyAtA sudhI gaNyA che. tathA sataka 19 me-u0 1 pahele ghaNAne paNa prathaka kahyA che. prazna 26 muM-nArakI tathA devatAmAMthI, avadha laIne nIkaLe te tIrthakaraja nIkaLe che anerA paNa nIkaLe kharA? uttara-bhagavatIjI sa0 13 me-u0 1-2-arthakAravALAe ekalA tirtha karaja kahyA che tenuM kAraNa 1 lI-2 -3jI e traNa narakamAMthI avadha laIne nIkaLe ne tirthaMkara paNa pahelI traNa narakanAMja nIkaLyA thAya. 1. vaLI saMkhyAtA vistAravaMta tathA asaMkhyAtA vistAravaMta narakAvAsImAMthI paNa saMkhyAtAja avadhI nANu tathA avadhI darzanI nIkaLe ema kahyuM che. te paNa tirthaMkara Azroja kahyuM che. ema devatAmAM paNa pahelA devakathI sarvArtha siddha vimAna sudhInAja nIkaLyA. saMkhyAtAja avadhI jJAnI avadhI darzanI kahyA che te paNa tirthaMkara AzrI ja kahyA che. paNa anerAne saMbhava rahe che, kAraNake avadhI jJAnanI utkRSTI sthiti da6 chAsaTha sAgaranI kahI che. be vAra anutara vimAnamAMthI laIne Ave athavA traNavAra bAramA devalekamAMthI Ave te apekSAe tirthaMkara vinA paNa avadhI jJAna laIne AvavA saMbhava che. paraMtu bahaLatAe te tirthaMkaranuM ja svAmItva che ane lAbhavA AzrI anyane saMbhave. prazna ra7 muM-jIva upajavA jatA keTalA samAnI vigraha gati kare ? uttara-bhagavatIjI sa. 14 me-u0 1le-ekedrIvarajI 19 daMDakkavALA 1-2-3 samAnI vigraha gatIye upaje ane ekedrI 4 samAnI vigraha gatiye upaje ema kahayuM che. prazna 28 muM-te pachI bhagavatIjInAM sa0 7 me-u0 1le-kahayuM che ke-jIvane upajavA jatA traNa samA aNahArakanane the samanavamAM AhAra lieja eTale 19 daMDakavALA vadhAremAM vadhAre be samA aNAhArika rahe ane ekedrIya utkRSTa traNa samA aNahArika rahe paNa cothA ame te niyama AhAra kare ema kahyuM. ane upara kahayA pramANe che sama vigraha gatine ko tenuM kema ? uttara-caudamA satakamAM trIje same-cothe same vigraha gati upajavA AzrI kahela e apekSAe aNahArakanA te sAtamA satakamAM Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 kahyA pramANeja thAya. 19 da'DakavALA vigraha gatie jAya te trIje same upaje tene e samAnI vigraha gati ane trIje same AhAra le tene e samA aNuAhArikanA thayA. ane ekedrI 4 samAnI vigraha gatie Upaje tene 3 samA aNAArikanA hAya. ahiMAM vigraha gatie UpajavA AzrI kahyuM che paNa vigraha gatinA samaya 3 ke 4 kahyA nathI. caudamA satakanA ane sAtamA satakanA abhi- prAya sarA ane maLatA jaNAya che. para`tu graMthavALA 4 samA aNuhiArakanA eTale cAra samayanI vigraha gati mAnI pAMcame samaya upajavAno kahe che. ane keTalAka nIkaLavAnA pahelA samA ane vigraha gatinA traNa samA gaNI pAMcamA same upajavAne kahe che, prazna 29 muM--bhagavatIjI taka 15 me-gezALAe peAtAnA matAnusAre kALanI kalpanA kahI batAvI te zI rIte che ? sarva gaMgAnuM mAna gagAnA nAma. uttara---gozALAe mahAvIra paramAtmA pratye kahyuM che ke-amArA mate traNa prakAranA kALanuM mAna che te yathA dRSTAMte-ga`gA nadI nIkaLI tyAMthI te samudramAM bhaLI tyAM sudhImAM 500 jojananI lAMkhI che, ane a jojananI paheALI che, ane 500 dhanuSanI uMDI che. evI sAta gagAMe eka mahAgaMgA thAya. sAta mahA gaMgAe eka sAdI gagA thAya sAta sAdI ga'gAe eka mRtyu ga'gA thAya. sAta mRtyu gagAe eka lehItAkSa gaMgA thAya. sAta lehItAkSa gAMgAe eka mULa gaMgA 7 sAte eka mahA gaMgA thAya. sAdI gagA eva'tI gagA thAya. sAta evatI ga`gAe eka paramAvatI gagA thAya. evI sarva ga'gA 117649 nadI thAya tenI sa 49 343 2401 16807 117649 bAdara vAlukA je che te mAMhethI so varSe ekekI raja kADhatA jyAre ukta nadIe nirlepa thAya tene huM (6 zara kahu' chuM. evA traNa lAkha zare 23 mRtyu gaMgA leAhItAkSa gaMgA eva'tI gaMgA paramAvatI gaMgA eka thAya Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 393 eka "mahA kalpa" kahuM chuM. evA corAzI lAkha mahA kape eka "mahA mAnasa" e nAmane kALa thAya che. A pramANe amAre kALanuM mAna che. prazna 30 muM-gozALe pitAnA bhavAMtara kevI rIte jaNAvyA che. uttara-upara kahelA, evA kALamAM athaDAtA sarva jIvonA samudAya mAMhethI huM prathama nIkaLI (mahA mAnasanA traNa bheda je upamadhyane--ane heThale evA traNa bheda mAMhelA prathamanA) 1 upalyA mAhA mAnasamAM devapaNe upa. tyAMthI cavI-2 bIjA bhave saMjJI garbhaja manuSe thaye. tyAMthI cavI3 trIjA bhave vacalA mAhA mAnasamAM devapaNe uparyo. tyAMthI cavI4 cethA bhave saMjJI garbhaja manuSya thayuM. tyAMthI cavI-5 pAMcame bhave heThala mAhA mAnasamAM devapaNe upa. tyAMthI cavI-6 chaThA bhave saMjJI garbhaja manuSya thaye. tyAMthI caDI-7 sAtame bhave pUnaH upalA mahA mAnasamAM deva thayA. tyAMthI cavI-8 AThame bhave saMsI garbhaja manuSya thayuM. tyAMthI cavI-9 navame bhave pUnaH vacalA mahA mAnasamAM upaje tyAMthI cavI-10 dazame bhave saMjJI manuSya garbhaja thaye- tyAMthI cavI-11 agyArame bhave vaLI heThalA mAhA mAnasamAM deva thayetyAMthI AvI-12 bAme bhave sannI garbhaja manuSya thaye. tyAMthI cavI-13 terame bhAve pAMcamAM brahma nAmanA kapamAM utpanna thayA. ane tyAMthI AvI- 14 caMdame bhave kSatrIya kuLamAM "udAyanakaDayAyana" nAme kumAra thayA. tyAMthI meM sAta prauDha prahAra karyA. prazna 31 muM-gazALe sAta praDha prahAra kevI rIte karyo ? uttara-gosALe kahe che ke meM 1 pele prauDha prahAra karI enekanA zarIramAM 22 varSa rahyo. 2 bIjo prauDha prahAra-malarAmanA zarIramAM 31 varSa rahyo. 3 trIje maMDItanA zarIramAM 20 varSa rahyo. 4 ce rehanA zarIramAM 19 varSa 5 pAMcame bhAradvajanA zarIramAM 18 varSa. 6 chaTho ane gautama putranA zarIramAM 17 varSa. ane tyAra pachI chele 7 sAtame prauDha prahAra karI gauzALA makhalI putranA zarIramAM 16 varSa rahyo. ema sarva maLI 133 varSe sAta prauDha prahAra karyA. te huM pote samaje. e pramANe gazALAe pitAnA matAnusAre kALa, mAna tathA prauDha prahAra vagerenuM svarUpa kahela che. prazna kara muM-prauDha prahArane artha zuM ? patra Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 uttara--prauDha prahAra eTale eka zarIramAMthI nIkaLI bIjAnA mRtyaka zarIramAM praveza karI temAM rahevu ema eka jAtimAM sAta vAra (manuSya jAtimAM) praveza karavAnuM kalpita kahI batAvyuM. prauDha prahAra te vanaspatimAMja thAya che ema bhagavata mahAvIranu' kahevu' che. te bhagavaMtanA mukhathI talanA breDanA sAta prauDha prahAre talanA dANAnI gazALe vAta sAMbhaLI. pAtAne viSe kalpita sAta prauDha prahAra besatA karI ema jaNAvyuM ke tamArA celA je gAzALA makhalI putra marI gayA tenA zarIramAM meM sAtame prauDha prahAra karyAM che. eTale ema jaNAve che ke? carama titha kara thAya sAta prauDha prahAra kare. ane te ATha caramanI prarUpaNA kare, eTale temanA vakhatamAM ATha carama thAya. te prazna 33 mu'--gozALe A carama prarUpyA te kayA kayA ? uttara---gazALe ATha carama prarUpyA te e ke-1 pahela-caramapaNa, 2 khIjuM-caramagIta, 3 trIjI-caramanATaka, 4 ceAthuM-caramaa'jalI kama te grahastha pratye hAtha joDavA te, 5 pAMcamu -caramapuSkalAvatA, 6 ThThuM-carama mahAmedha, 7 sAtamu'-carama sIcanika gaMdha hastI, 8 AThamu carana mahA sIllA kaMTaka sa`grAma. e prakAranA ATha carana cAvIzamAM jinanA vAre pravate. evI prarUpaNA gozALA kare che. prazna 34 su----gAzALe caramapANa prarUpyA te zI rIte ne tenu svarUpa zu ? uttara--gAzALe caramapANanA be bheda batAvyA che. 1 cArapaNa ne 2 cAraapANa, temAM cArapaNa kahyA te 1-gAyanI pITha uparathI paDatuM pANI, 2 bIjuM-pANInu hAthe mathana karyuM' te pANI, 3 trIjuM -sunA AtApathI thayeluM uSNu pANI, 4 cakSu-pata tathA nIjharaNAmAMthI paDatuM pANI. A cAra jAtanA pANI, gauzAlAmatione levA kape -ane cAra apANa te-1 thALa kaLazA tathA mATI vagerenA bhAjana dheAvAnu pANI, 2 AMmA a khADArdikanu dhAvaNa pANI, 3 trIjI lIleAtarI je mugalI uDadalI vagere phaLIyAne pANImAM melI bAhera kADhe te pANI, ane 4 cakSu' je zuddha paNa te cha mAsa zuddha khAdima (mevA) khAya. te cha mAsamAM prathama be mAMsa pRthavI saMthAro kare, pachI e mAsa kASTa saMthArA kare, pachI e mAsa DAbha saMthArA kare. ema cha mAsa karatA tenI chenrI rAtrie e devatA pragaTa thAya te pUrNa bhadra ane mANIbhadra te deva zarIrane zItala-bhInA Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 395 hAthano sparza kare ne je te devanA spardhAne bhalu' jANe te AzIvISa nAme karyAM uparAje ane jo bhale na jANe te tenA zarIramAM agnikAya pragaTe arthAt tenA zarIramAM dAha utpanna thAya. ane te pIDA sahana karI pachI siddha gati pratye gamana kare. arthAt mekSa jAya. ene cethe apANa kahyo che. e cAra jAtInA apANu akAlpinika che, ema geAzALAnu kahevu che. A pramANe cAra pANu ane cAra apANanI vIdhI geAzALA matanI samajavI. sAkha bha. sa 15mAMnI prazna 35 su-bhagavatIjInA 15mAM satakamAM-gosAle" maMji puttAM saddhi paLiya vRmi vAsArUM / bhagavata geAzAlA sAthe cha varSa sudhI praNIta bhUmimAM vicaryAM kahyu che te praNIta bhUmi kai bhUmine kahI ! uttara--TIkAmAM kahyu` che ke-'Liya sUmiC tti' praNita bhUmau vA manojJa bhUmau viharatavA niti yogaH // tenI bhASA-praNIta bhUmine laine cha varSa gezAlA sAthe vicaryA. bIjo atha-praNIta bhUmi arthAt maneAjJa (achI) bhUmine cha va gozAlA sAthe rahyA. prIta mUmezaramya A prakAre artha "praznottara saMgrahamALA" mAM cothA praznanA uttaramAM pRSTa 17me-AtmArAmajIe DAktara heAlane uttara Apela che. A pustaka sa'vat 1972mAM chapAyela che. temAM A pramANe lakhyuM che. prazna 36 muM--bhagavatI sa0 18me-90 1le bhavya sidhakane jIva pade eka vacane, bahuvacane carIma kIdhA. ane alabhya sidhakane sarvAMne ekavacane ne bahuvacane ecarIma kahyA te kema ? uttarabhavya jIva mukti javA AzrI bhavapaNuM carama ekavacane, ne bahuvacane saghaLAi bhavya sidhaka jIva sIjhaze iti vacanAt jayaMtInAM adhikAre puchyAsamAnA sarva bhavya jIva siddha thavA AzrI carama kahyA. ane abhavya ne bhavyapaNAnAM abhAvathI abhavya jIva ekavacane ne khaDu vacane acarama kahyA. prazna 37 mu--hAla je zakeMdra che te pUrva koNa hatA ne kayAre thayela ? uttara-bhagavatIjI sad 18me-60 2 je vIzamA munIsuvrata svamInAM vAre hathINApura nagare kArataka zeThanA jIva munisuvrata ariha Mta Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 pAse eka hajAra ne ATha vANotara sAthe dikSA lIdhI. bAra varSa dikSA pALI zaida pUrvanuM jJAna meLavI eka mAsane saMthAre karI kALa karI zaddha thayA. prazna 38 muM-bhagavatIjInA 16 mA satake-pAMcamA udeze kahyuM ke zakeMdra bhagavaMta mahAvIrane ATha prazna pUchI, sAtamA devalekanA gaMgadata devane AvatA jANI bhejAMta thaI ekadama bhAgyA te gaMgadata kayA? uttara-te gaMgadata deva paNa pUrva bhave hathINApura nagaramAM gaMgata gAthA patI hatA teNe paNa munisuvrata svAmI pAse dikSA lIdhI hatI ne te sAtamA devaleke utpanna thayA hatA. kArataka zeThanA bhavamAM gaMgadata gAthApatI sAthe koI prakAranI virUddhatAne laIne devatAne bhavamA gaMgadata devanuM teja sahana nahi thaI zakavAthI zadrane bhayabrAMta thaI bhAgavuM thayuM, te upara kahelA gaMgadata teja pite. prazna 39 muM-bhagavatIjI sa. 18me-udeze 4 the e pATha che ke__jaav iyANaM bhaMte varA aMdhaga vaNhiNo jIvA tAva iyA parA aMdhaga vahiNo jIvA ? haMtA goyamA jAva iyAvarA aMdhaga vahiNo jIvA tAva iyA parA aMdhaga vaNhiNo jIvA se maMteti // 2 // Ane artha zI rIte samaje ? uttara-TA-nAva cAri vAvatA vati samAvartana gAvuMkaapekssyaa alpAyuSkAinyarthaH aMdhaga vaNhiNoti aMhipA vRkSAsteSAM vaNhayastadAzrayatvenetyahipa vAhayo bAdara tejaskAyikA ityarthaH anyetvA huraMdhakA aprakAzakAH sUkSma nAmakarmodayA ye vaNhayaste aMdhaka banhayonIvAH tAvaiyati tatparimANAH paraMttiparAH prakRSTA sthitito dIrghAyuSa ityartha iti praznaH haMtetyAdhuttara miti // bhAvArtha -varA ke. agra bhAguvati AyuSyanI apekSAe alpayugavaMta aMdhagava ke vRkSanI agninA bAdara taijaskAyika jIve che. vaLI keTalAka Ama paNa kahe che. aMdhake aprakAzaka sUma nAma karmanA udayathI je agninA jIva tenA parimANe parA ke utkRSTa sthitivALA taikAyika jIve che. athavA jeTalA sUkSma agninA jIva che teTalA utkRchAyuSanA dharaNahAra agninA jIva che e baMne sarakhA che mATe ane praznottara maNi ratnamALAnA pAMcamA bhAgamAM 45 mA praznamAM kahyuM che ke-avarAkeavarANe che jene AyuSya evA alpa AyuSyanA Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 paNa adhaga ke. eTalA AMdhaLA vaNi eTale agnikAyanA jIve e artha ene bhAvArtha ema samaje ke jeTalA bAdara tejaskAyanA jI alpa AyuSyavALA hoya, teTalA sUkSma agnikAyanA je utkRSTI sthiti vALA heyaH ? e pramANe pUchatA bhagavaMte hA pADI ke jeTalA alpa AyuSyavALA bAdara agninA je hoya teTalAja sUkSama agninA jI. utkRSTa AyuSyavALA hoya e pramANe paramArtha samaje. prazna 40 muM -bhagavatIjI sa. 18 me u0 5 me nArakI he bhagavaMta? anaMtare nIkaLIne je bhavya (prApta thavA gya) paMcendriya tiryaMca nIne viSe upaje te dizA AukhA pratevede ? uttara-he gautama ? nArakInuM AukhuM vede. tiryaMca padrinuM AukhuM AgaLa kIdhuM rahe. Ityartha-I tarka nArakI tiryaMcamAM upaje ane nArakInuM AukhuM kema vede ? samAdhAna vATe vehetA tathA upajatA samayathI bhavanuM AukhuM prANu aprApta thatAM sudhI vedaka sattAmAM pUrva bhavanuM AyuSya vede, jyAM sudhI purvalI vezyA anubhave tyAM sudhI. ema vize daMDakanI vaktavyatA tyAMthI samajavI. prazna 41 muM-devatA lugaDA AbharaNadikanI vibhUSA karI zarIra alaMkRta kare tene vaikriya karyuM kahevAya ke nahi. uttara- bhagavatIjI sa. 18me-u. pame-be prakAranA deva kahyA che eka vekiyavaMta-ane bIjA akiyavaMta. tihAM vaikriyavaMta devane alaMkRta manuSyanuM daSTAMta kahyuM che. eTale vastra AbhAraNAdike zarIra alaMkRta kare te paNa devatAe vekriya karyuM kahIye. ane bhavya dhAraNIya zarIravALA devatA mULa svarUpe hoya te avaikiyavaMta kahevAya. prazna kare muM-pRthvIkAyanA jIva prANAtiMpAtAdi pApa kare ? uttara-bhagavatIjI sa. 1bhe-u. 3je-gautama svAmIe pUchyuM ke he bhagavaMta ! pRthvIkAya prANAtipAta kare eTale jIvanI hiMsA kare ! mRSAvAda bele ? jAvat aDhAre pApasthAnaka kare ? bhagavaMta kahe haMtA geyamA. prANAtipAtanA kAraka kahiye. Ima jAvat mithyAdarzana satyanAnA paNa kAraka kahiye. hAM tarka-pRthvIne jIvane vacanAdikane abhAva che. chatAM vacanAdikane abhAve mRSAvAda kahyuM te kema? uttara-aviratIne AzrIne aDhAre pApa sthAnakanA sevanAra kahevAya. temAM mRSAvAda paNa AvI gayuM. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 398 prazna 43 muM-pRthavyAdikane viSe eka zarIre keTalA jIva upaje ne ekI sAthe keTalA AhAra lIe ? uttara-bhagavatIjI sa. 19bhe-u. 3je-pRthavyAdika cAra belane viSe ekeka zarIre ekeka jIva upaje ne ekeka jIva AhAra kare, ane vanaspatine viSe anaMtAM vanaspati kAIyA ekaThA maLIne sAdhAraNa zarIra bAMdhe ekaThA maLI sAdhAraNa zarIra bAMdhIne tyAra pachI AhAra kare. prazna 44 muM-pRthvIkAya jIvanuM zarIra kevaDuM? uttara-bhagavatIjI sa. 19me-u. 3je-pRthvIkAyanA jIvanA zarIra mATe kahyuM che ke-cakavati rAjAnI caMdananI vATanAra dAsI, tarUNI balavaMta te tikSaNa vajaya silAprate mATene piMDa mUkI tikSNa vAya gelavaTa uparavaTa laI pazI pIzI ekaThe kare. Ima ekavIza vAra lagI pIze. tathaNe goyamAM ? kaI eka pRthvI kAyika silA prate tathA uparavaTaNA prate lAgyA, keTalAeka nathI lAgyA. keTalAeka saMghaTayA, keTalAeka nathI saMghavyA. keTalAeka paritApa pAmyA, keTalAeka paritApa nathI pAmyA, keTalAeka upadravya, keTalAeka upadravyA nathI. ane keTalAeka pINyA (vaTANa), keTalAeka nathI paDyA. ehavI pRthvIkAyanA jIvanAM zarIranI avayAhaNa sUma (jhINI) jANavI. ema bhagavatIjImAM kahyuM che ane tene duHkhane mATe paNa eja adhikAre tathA AcArAMgajImAM trAsadAyaka nyAya Ape che prazna pa muM-pRthvIkAyane sparza karavAthI te kAyane koI duHkha thAya kharUM ? uttara-bhagavatIjI sa 19 me u0 3je kahyuM che ke pRthvIkAya Aka-saMghaTa thake keTalI vedanA bhagave ? tenA uttaramAM bhagavaMte jaNAvyuM che ke-jema koIeka purUSa tarUNa, balavaMte jarA jINuM balahINa purUSane beha hAthanI muThI bhIDIne upADIne jethI mastakane viSe AhaNe mAre te jarA jIrNa purUSane jevI vedanA hove tethI adhika aniSTa jAvata mahA vedanA bhagave. tema apAya, teukAya, vAukAya, ne vanaspatikAyane saMdhayA thakA paNa evI ja vedanA huve ema kahyuM che. prazna kada muM-manuSya ke kedALI pAvaDAdika zastra vaDe pRthvIne paNe tyAre pRthvIkAyanA jIvane keTalI vedanA thAtI haze ? uttara-zrI AcArAMgajInA pahelA ja adhyayanA zarUAtamAM kahyuM che ke-jema kaI purUSa AMkhe AMdhaLe, kAne bahere, meDhe muMge, jenA hAtha Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 paga vagere avaye kAMI paNa halAvI zake tevA nathI, tevA purUSane ekI sAthe batrIza purUe batrIza aMgopAMganA sthAnake bhAlAe karIne bhede ane batrIza purUSa khaDage karI chede. tene keTalI vedanA thAya ? e daSTAMte pRthvIkAyanA jAvane ethI paNa atizaya adhika vedanA thatI kahI che. prazna 47 muM-ahiM koI eve savAla kare ke dareka sUtramAM pahelI sthAvara kAyanI dayA batAvI tema prathama manuSyanI dayA kema batAvI nahi? sarva kAyamAM manuSyanI kAya bahuja ucI ne caDI AvI che. chatAM tenuM rakSaNa nahi? batAvatAM paheluM pRthavyAdika pAMca sthAvaranuM rakSaNa jainasUtromAM dAkhala karyuM tenuM zuM kAraNa? uttara-he bhAI ! bhagavaMte te dareka sUtramAM chae kAyanA jIvanI dayA pALavI, tenuM rakSaNa karavuM ema pikArI pokArIne kahyuM che. paraMtu pahelA sthAvara kAyanI dayA pALavAnuM batAvavAnuM kAraNa ema jaNAya che keje prANI prathama jhINA ane nAnA jIvene dayA oLakhaze tenI dayA pALavA zIkhaze te meTA jInuM avazya rakSaNa karazeja. vicAre ke rAjAnuM rakSaNa karanArA hajAro mANase nIkaLaze paraMtu keIpaNa AdhAra vinAnA rAMka-kaMgALa dazAnAM prANanuM keTalA rakSaNa karanArA nIkaLI Ave che ? tene khyAla kare. duniyAmAM jeTalA manuSyanI rakSA karanArA nIkaLaze teTalA tiryaMca jAtinA rakSaNa karanArA nahi nIkaLe. jeTalA pazu pakSI vagere paMceMdriya jAtinA rakSaNa karanAra nIkaLaze teTalA kiDI maMkeDI mAMkhI mAMkaDa macchara vagerenI rakSA karanArA nahi nIkaLe, ane jeTalA vigalaiMddhi jIvanI rakSA karanArA nIkaLaze teTalA pRthvI pANI agni vAyu ne vanaspatinA jIvanI rakSAnA karanArA tenI dayAnA pALanArA nahi nIkaLe. mATe mahAvIra paramAtmAe pahelA anAtha prANIonuM rakSaNa karavA tenI dayA pALavAnuM batAvyuM che. je itara prANIonuM dayA pALavAnuM zIkhaze te manuSyanI dayA pALavA zIkhaze. vicAre ke-manuSyanI dayA mATe jevI kAyadA kare che tevI bIjA prANIone mATe kaI keraTa belavAmAM AvI che ? evI eka te batAve. mahAvIra paramAtmAe te nAnA moTA, sUma bAdara, traNa sthAvara, manubathI mAMDI ekedriya sudhInA chaekAyanA rakSaNane mATe AThe pahora khullI rahe tevI keraTa nyAyamArganI khaDI karI che ane tene amaladAre paNa nyAyanA Asane beThelA tamAma prANIonA rakSaNanuM ane tenA hitanuM ciMtavana aharniza karyA kare che. ane gunehagArane zAstrokta-kAyadA mujaba Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 nyAyapUrvaka zikSA ApI pApathI mukta kare che. chaekAyanA rakSaNanI ane yakAyane prANInI dAda sAMbhaLanArI ane adala InsAnI ApanArI satya ane sAcI keraTa te eka mahAvIra paramAtmAnI ja che te kharI che. prazna 48 muM-keI kahe ke-jyAre gozALAe tejulezyAthI be sAdhune bALyA ane bhagavaMta paMDa upara tejulezyA mUkI tyAre bhagavaMta te kevaLI hatA ke temanAthI kAMI na thaI zake paNa bIjA sAdhuo pAse zuM tejulezyAdika labdhi na hatI ke koIpaNa parAkrama na karI zakayA ? uttara-baMdhuo ! eja mahAvIra paramAtmAe batAvelI-mahAvIranA gharanI dayA. mahAvIra jyAre chAstha hatA tyAre zALA upara mUkelI vezAyaNa tApasanI tejulezA tene dUra karavAne bhagavate zALAne bacAvavA anukaMpA arthe zItala lezA mUkI ane zALAne bacAvyA. paraMtu A vakhate te bhagavata kevaLI che, ema kahI bhagavaMta mATe te aTakavuM ja joIe, paNa bIjA chadmastha muniene mATe duniyA kalpanA kare ke zuM gozALA jeTalI paNa zakti bIjAmAM nahotI ? A savAlane mATe te bhagavaMta poteja kahI gayA che ke-gozALAne tejulezyA che, tethI anaMta guNI sAmAnya sAdhune hoya, tethI anaMta guNI sthivara bhagavaMtane hoya, tethI anaMta guNI tejulezyA arihaMta bhagavAnane hoya. paNa traNe pade kSetI kSamA kahyA che. A mahAvIranA gharanI dayA. sAkha bha. sa. 1pame prazna 49muMbhagavatIjI zataka rapame-udeze 3 je-tathA ThANAMgajInA ume ThANe-sAta zreNI kahI tenuM svarUpa zI rIte che? uttara-sAta zreNI (pradezanI paMkti) khA pramANe kahI che.-1 raju AyatA, raktavaMkA, 3 dvidhAvaMkA, 4 ektaHkhA, pa dvIdhAkhA, de cakavALA, 7 ardhacakavALA. e sAtamAM 1 rUju AyatA te je vaDe karI jIva urdhakAdithI adholekodine viSe rUju gati upaje tene rUjI AyatA kahIe. 2 ekatavaMkA (vakA) te je vaDe karI jIvane pudgala rUju gatie karI vakane kare bIjI eNIe karI upaje tene eka vaMkA kahiye. 3 dvidhAlaMkA (vakA) te jene viSe be vAra vaka kare e urdhakSetrathI agnikuNanAM adhe kSetre vAyavya dizAe jaIne upaje tene hoya te batAve che. prathama samaye agnikuNathI trIchA nairUtyakuNe jAya tihAMthI trIchI vAyavya Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 dizAne viSe jAya tethI adize vAyavya kuNe traNa samaya trasanADI madhye athavA bahAra paNa hoya. 4 eka taHkhA te je vaDe karI jIva athavA pudgala nADInA nAma paDakhAthI nADImAM peke te vaDe karIneja jaIe. vaLI tenA vAma paDakhAthI upaje te eka taHkhA vAmAdi paDakhA cihna che jenuM evI dizIne viSe lekanADI che lakSaNa jenuM evA AkAzanA bhAvathI A be traNa cAra vike karI sahita che paNa kSetra vizeSane AzrIta che mATe bhede karI kahI che. 5 kIdhAkhA te nADInAM vAma paDakhAthI nADIne viSe pravezapaNe karIneja jaIne eja nADInA dakSiNa paDakhAne viSe je vaDe karI upaje te vizAkhA naDInI bahAra bhUta vAma dakSiNa che, cihna jenuM evI AkAzanI zreNInuM pharzavApaNuM che tethI. 6 cakravALA te maMDaLathI jeNe karI maMDaLe paribhramaNa karIne paramANuM Adi upaje te cakavALA. 7 ardha cakravALA te cakavALAnA ardha cakrAkAra. iti 7 zreNI. vaLI ThANAyaMgajInA umeThANe paNa 7 zreNI kahI che tenI TIkAmAM-tAkate vAghA leka paryata pradeza kSiAH saMbhAvyane cakravALArdha cakravALAdinA gati vizeSeNa bramaNa yuktAni. Iti 9 zreNI svarUpa prazna 50 muM-zrIbhagavatIjInA 34mA satake-udeze 1le-vigraha gatine adhikAra kahyo che te zI rIte che? uttara-eka samaye upaje te rUjI gatie upaje jemake bharata kSetranI pUrva dizAne koI jIva pazcima dize upajavA jAya te eka samaye upaje tyAM vigraha zabda kahe nahi. 1 be samayane vigraha te jyAre bharata kSetranI pUrva dizAthI narakane viSe pazcima dize upajavA jAya tyAre eka samaye heTho jAya bIje samaye trIchA utpatti sthAnane pAme. 2 traNa samayane vigraha te jyAre bhAratanA agni kuNamAMthI nIkaLI kaI jIvanane viSe vAyavya kuNamAM upajavA jAya tyAre thAya. 3 cAra samayane vigraha te-ekedrIyane hoya te batAve che. sanADInI bahAra adhe lekane viSe vidizAthI eka samaye dizA pratye jAya-bIje 51 Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 samaye leAka madhye trasanADImAM praveza kare trIje samaye uMcA jAya-cAthe samaye trasanADImAMthI nIkaLIne dizAmAM utpatti sthAnane pAme. 4 pAMca samayane vigraha te-eka samaye trasanADInI bahAra adheA lAkane viSe vidizAthI eka samaye dizAmAM Ave-khIje samaye loka madhye trasanADImAM jAya-trIje samaye uMce jAya ceAthe samaye trasanADImAMthI nIkaLIne bahAra dizAmAM jAya-pAMcame samaye vidize utpatti sthAnane pAme, patyaH-- prazna 51 muM--zrI bhagavata mahAvIre 42 varSanI pravajyAMmA rAjazrI nagarImAM kalpatA 14 cAmAsA karyAM kahevAmAM Ave che ne ceDhALIyAmAM paheluM cAmAsuM aDhI gAmanu ne bIjuM cAmAsuM vANIja gAmanu kahyu te apekSAye caiAda cAmAsA maLatA nathI tenuM kema ? uttara--joDavALAe eka eka cemAsA judA pADIne ekI sAthe cauda cAmAsA rAjagRhInA kahyA. e upara cADhALIyAmAM kahyA pramANe pahelu aThI gAmanu ne khIjuM vANIja gAmanu levAnu nathI. tyAre zI rIte levuM ? tenA khulAsAne mATe bhagavatIjInA 15 mA satamAM kahyu` che ke bhagavatanuM paheluM caiAmAsuM ahI gAmamAM ane bIjuM cAmAsuM rAjagRhIye karyuM ane tyAMthI geAzALAnu maLavu thayu'. te rAjagInuM bIjuM cAmAsuM dikSA lIdhA pachInu ane rAjacInA cauda cAmAsAmAMnu paheluM cAmAsuM e gaNatarIe dikSAnA 41 mA vaSa~nu caidama cAmAsu rAjagRhInu thayu. ane 42 me'tALIzamA cAmAse pAvApurImAM nirvANa thayA. Itya-: prazna para su----aAkAMtika devatAnA vimAna saMkhyAtA yAjananA che ke asa`khyAtA ceAjananA che ? uttara---asaMkhyAtA yeAjananA che, ema bhagavatIjImAM kahyu che, sAkha-"jaina dharma prakAza." pustaka 40 muM-aMka 3 jo. prazna 53 mu'--bharata kSetrathI merU parvata uttare che. tema aravata kSetrathI ane pUrva pazcIma mahAvidehathI kai dizAe che ? uttara-tenI paNa uttare che. te sUryanA udayAstanI apekSAe dizA jANavI. ema pa`camAMgamAM kahyu` che. ( sAkha upalA aMkanI ) prazna 54 muM--bharatamAM, bhairavatamAM ane pUrva pazcima mahAvidehamAM divasa rAtrI sarakhA hoya ke nAnA moTA hoya ? Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 uttara--divasa rAtrInu' mAna badhe sarakhu hoya te sUryanA maMDaLanI apekSAe jANavu', ema bhagavatIjImAM kahyuM che. (sAkha u. aMkanI) prazna 55 mu---pAMca iMdriyAmAM kAmI keTalI che ne bhAgI keTalI che ? uttara--kAna, AMkha e kAmI che ne kAyA, jIjhA ne nAsikA e traNa bhAgI che ema bhagavatIjImAM kahyuM che. (sAkha upalA aMkanI) khelane kAmanA guNa kahyA che prazna 56 mu'--ziSya-uparanA pAMca ne ahiMyAM e bheda pADayA tenuM zuM kAraNa ? uttara---zabda, rUpa, rasa, gadha ne pharasa. e pAMce kAmanA guNa che eTale kAmane-viSayane utpanna karanArA che. ane e bheda pADavAnu kAraNake kAna je che te zabda sAMbhaLavAne ane AMkha rUpa jovAne sanmukha thAya che mATe ene kAmI kahela che. ane rasa jIvhAne, gadhanAzikAne ane spa kAyAne bhAga Ave che mATe e traNane bhegI kahela che. paNa e pAMce kAmanA-viSayanA utpanna karanArA che mATe kAma guNu kahyA che. prazna pa7 muM--zrI pannavaNA pada 1 luM temAM palaDu ka, lasuNa kadamAM pratyeka jIva kahyA tenu' zu kAraNa ? leAka prasiddha te sAdhAraNa kada che te ana`tAnA bheda ughADA che ne pratyeka kahyu' tenuM kema ? uttara--e e nAmanI koi pratyeka vanaspati samajAya che. e e khelanI sAthe bIjA paNa bela kahyA che. kuMdaLIka nAmA vanaspati 3, kuzaMkhaka nAmA vanaspati 4, eTale palaDu kada 1 ne lahasuNu kada 2 maLI e cAra khela sAthe kahyA che ne e samAMhI pratyeka jIva jANavA ema kahyuM che. teA uparanA e khela paNa pratyeka vanaspatinAMja samAya che. vaLI AcArAMga sUtranA bIjA cutaskaMdhamAM a0 16 me-u0 2 jekalama (898-899) mAM lasuNanAM vana kahyA che, te AMbAnI peThe lyu chedyu', patikA karelu sAdhune lahusuNanA vanamAM jai lahasuNa levu.-bhagavavu kalpe kahyu che. te te uparathI ema sabhave che je AMbAnI peThe te paNa tevIja jAtanI koi pratyeka vanaspati hAya ema jaNAya che, jo sAdhAraNa hota tA ane takAya kaheta. ema sAMbhaLyu' che ke--dakSiNa dezamAM lasuna phaLa thAya che ne te AMbA jevA hoya che. prazna 58 muM--devalokamAM apakAya kayAM sudhI hAya ? Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 uttara-pannavaNA para bIje-bAramA devaleka sudhI apakAyanI utpatti kahI che. eTale bAramAM devaleka sudhI vAvaDI hoya ane vAvaDImAM apakAya heya-TIkAmAM navayakAdimAM vAvaDI tathA jaLane abhAva kahyo che. prazna pa9 muM-bAdara vanaspatikAya kayAM kayAM ne kaye ThekANe hoya ? uttara-bAdara vanaspatikAya adhe leka AzrI ghane dadhI pramukhamAM kahI, ane urdhva leke bAramA devaleka sudhI kahela che. nyU gaI tatha vaLe jyAM jaLa tyAM vanaspatikAya hoya eTale sarva ThekANe jaLane AzrIne vanaspatikAya kahI che. sAkha pannavaNA pada 1 le ane trIchA asaMkhyAtA dvIpa samudramAM paNa bAdara vanaspatikAya lAbhe. prazna * muM-traNa vigakI (idrI 1 dri 2 ne rekI 3) kayAM kayAM hoya ? uttara-traNa vigaledrI, tiryaMca paceMdrI e cAra AzrI urva ane adho leke deza bhAge kahyA che. te urdhva mera sadhI. adhe-adhe gAmanI vijaya AzrI kahela che. ane trIchA asaMkhyAtA dvIpa samudra tathA sarva jaLa sthAnaka AzrI paNa saMbhave. prazna 61 muM-devakanI vAvaDImAM pirA pramukha hoya ke nahi ? uttara-develekamAM zudra prANI na hoya. mATe devakanI vAvaDImAM pirAne saMbhava nahi. prazna 62 muM-pannavaNA pada je-devatAne gheLA dAMtane kALA keza kIdhA che te devatAne hADakA heya nahi ne dAMta kema rahyA ? uttara-devatAne hA, mAMsa, lehI hoya nahi paNa devatAne vaikaya pudgalanI vastu badhI hoya, tenuM sarvatra aMgopAMga akhaMDa ane zenika hAya. dAMta keza vinAnA manuSya paNa zobhatAM nathI. azobhanika gaNAya che, ane dAMta kezavALA zeniTha gaNAya che, tema devatAmAM be bhAMgA nathI. eka zenikane ja bhAge che. ane sarvAga vaikayane pugaLanuM ja baneluM hoya che. prazna 63 muM-zrI pannavaNa pada 3 je-jIva AthI sarvathI cheDA aNahArI, tethI AhArika asaMkheja guNa kahyA te vanaspatinA jIva te siddha thakI anatA che. te anaMta guNa ahArika kema na kahyA ? uttara-1 eka, vigraha gativALA, 2 bIjA kevaLa samudraghAtavALA, 3 trIjA ajAgI, ane siddha e aNahArika hoya. have vanaspatimAM Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 samaya samaya ca ne samaya samaya upaje, anaMtA cave ne anaMtA upaje. have je vATe vehetA vanaspatinAM jIva hoya tethI asaMkhyAta guNa jIva tasthaLe hoya te AhArika hAya mATe asaMkheja guNa kahyA. prazna 64 muM-zrI pannavaNA pada (pa) me-jaghanya avagAhanA ane majhama avagAhanAnA beIdrine be jJAnane be ajJAna kahyA, ane utkRSTi avagAhanAmAM jJAna nathI ema kahyuM. te sthiti AzrI jaghanya sthitinAM beIdrine phakta be ajJAnaja kahyA, ane majhamane utkRSTI stitivALAne be jJAnane be ajJAna kahyA te kema? ahiMyA jaghanya avagAhanAmAM be jJAna kahyA, ne jaghanya sthitimAM jJAna na kahyA tenuM zuM kAraNa? uttara-jaghanya sthitivALA beIddhi aparyAptAmAM mare tene jJAna na hoya, ne majhama tathA utkRSTi sthitivALA aparyAptAmAMthI paryApta avazya thAyaja tene aparyApta velAye kaI kaI jIvane be jJAna lAbhe. ane eka samayathI uparAMtanAM ne utkRSTa sthitinA nIcenAM te majhama sthitivALA jANavA. ane jaghanya tathA majhama avagAhanA aprayAsa vakhate heya paNa paryApta vakhate na hoya te bhaNI be bolamAM be jJAna kahyA che. ne eka samayaja sthiti uparAMtanA majhama avagAhanAvALA jANavA. paryAyo thavAvALA aparyAptAne samakti hoya, paNa aparyAptoja mare tene samakti na hoya. ityartha:- prazna 6pa muM-jugaLIyA tiryaMca manuSyane samakti trIza kSetra mAMhelA keTalA kSetramAM lAbha ? uttara-A praznane uttara pUrvoddhanA pahelA bhAgamAM pAMtrIzamAM praznamAM AvI gayuM che te paNa vizeSa samajutIne mATe sAMbhaLe- zrI pannavaNA pada 5 me uNi sthitinA tiryaMca manuSyane be jJAna ne be ajJAna kahyA che. te AzrI keTalAkanuM kahevuM ema che ke-pAMca deva kurUM, pAMca uttara kurUnA prayAsamAM ja samakti lAbhe. kAraNa ke tiryaMca, manuSanI utkRSTI sthiti traNa patyanI kahI che. ne traNa palyanI sthiti te beja kSetramAM che mATe. tyAre bIjo pakSa ema kahe che ke zrI bhagavatIjI sataka 24 me-gammAnAM adhikAre devatAmAM vaimAnika devanuM AukhuM bAMdhavAvALA jIgaLIyAne be jJAna ane be ajJAna kahyA che, ne trIze kSetranAM jugaLIyAnI gatI vaimAnikamAM bIjA develeka sudhInI kahI che, mATe trIzenA paryAptAmAM samakti lAbhe. vaLI pannavaNA pada 5 me mRjhama Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 sthitinA tiryaMcane traNa jJAna ne traNa ajJAna kahyA che. temaja majhama sthitinA manuSyane pAMca jJAna kahyA che ne traNa ajJAna kahyA che. te ahiM majhama sthiti saMkhyAtA varSavALanIja levI. keTalAka kAraNamAM majhama sthiti utpanna thayAnA eka samaya uparAMtathI te utkRSTI sthitimAM eka samaya ocho hoya tyAM sudhInI gaNAya che paNa ahiMyAM te na gaNavuM, kAraNake- jugaLIyAmAM eka palya tathA be palyopamanA tathA traNa palyopamamAM eka samehIna ne majhama sthiti gaNatAM tiryaMcamAM traNa jJAna ne manuSyamAM pAMca jJAna gaNavAM joIe. ane avadhI jJAna tathA manaH paryava jJAna tathA kevaLa jJAna koDa pUrvanAM AukhA uparAMtane hAya nahi. mATe jugaLIyAnAM trIze kSetranA tiryaMca manuSya paryAyAmAM beja jJAna hoya. prazna rada muM--ahiM koI apAtA jugaLIyAmAM paNa samakti gaNe che tenuM kema? uttara-ahiM para karma bhUmInAM manuSya, jIgaLayAnuM AukhuM bAMdhyA pachI koI jIvane kSAyaka samakti prApta thAya ne marIne jugaLIyAmAM utpanna thAya. tyAM aparyAptAmAM kaI samakti gaNe che. e lekhe jIgaLIyAmAM sAThe belamAM (aparyApta ne paryAptAmAM) samakti mAne che. paNa te vAta kevaLI gamya che, bahu sUtrI kahe te satya. paNa sUtra kAMIka bIjuM svarUpa jaNAve che. prazna 67 muM-uparanA prazna viSenA uttaramAM AgalA bhavamAM manuSyamAMthI lAyaka samakti laIne Avela jugaLIyAne aparyAptAne paryAptAmAM sAThe belamAM samakti mAnatAM, sUtranA mate kAMI vadhe AvavA saMbhava che ? uttara-je kSAyaka samakitI karma bhUmine manuSya marI jugaLIyAmAM jAya te jugaLIyA marIne devatA thAya ane tyAMthI karma bhUmimAM manuSya thaImekSe jAya te cAra bhava thAya. ane uttarAdhyayananA ra9mA adhyayanamAM pahelAja bele kahyuM che ke-kSAyaka samakti prApta thaye te jIva teja bhave makSa jAya. te bhave mokSa na jAya te trIjo bhava te eLageja nahi, ema sUtra pATha cakakhuM jaNAve che. eTale manuSyapaNAmAM kSAyaka samakti pAmele te bhavamAM mekSa na jAya te deva gatimAMja jAya eTale bIje bhava deva gatine, ne tyAMthI manuSyapaNAne trIje bhava kare ne mekSa jAya, eTale trIje bhava te oLageja nahi e vAta siddha che. mATe uparane nyAya jugaLIyAnA aparyAptAmAM kSAyaka samaktine besatuM AvatuM nathI. tatva kevaLI gaye- Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 68 muM-carIma acarama te keNa? uttara-pannavaNa pada 3 je-ardhAkAre carama te bhavya jIva, ne acarIma te siddha ne abhavya jIva kahyA che. ne ne carIma, ne acarImane triIjo bhAga kare te trIjA bhAgamAM siddhanA jIva jANavA. eTale acarIma sarvathI thaDA te abhavya 1, tethI ne carIma, ne acarIma anaMtA guNA siddhanA jIva 2, tethI carama anaMta guNa bhavya jIva AzrI 3. prazna 69 muM-pannavaNA pada (5) me-tiryaMca paceMdriyanI utkRSTI avagAhaNAmAM traNa jJAna ne traNa ajJAna kahyA ne utkRSTI sthitimAM be jJAna ne be ajJAna kahyA te kema ? uttara-utkRSTI avagAhaNavALA hajAra jejananAM macha hoya che, ne utkRSTI sthitivALA tiryaMca jugaLIyA hoya che. mATe utkRSTI avagAhaNavALA majI ne traNa jJAna ne traNa ajJAna hoya. ane utkRSTI sthitivALA tiryaMca jugaLIyAne be jJAnane be ajJAna hoya prazna 70 muM-jaLacaramAM jugaLIyAne bheda hoya ke nahi. uttara-jaLacaramAM jugaLIyA bheda nathI. tenuM AukhuM koDa pUrvanuM che mATe. prazna 71 muM-pannavaNuM pada 6 The-tiryaMca pagaeNTrine upajavA AzrI AThamA devaleka sudhI niraMtara kahyA te kema ? ane manuSyane paNa upajavA AzrI niraMtara sanvesuDANa suvivajatI kahyuM tenuM zuM kAraNa? uttara-devamAM tiryaMca caMdri, bhavana patithI mAMDIne AThamA devaleka sudhI upaje mATe niraMtara kahyA che. temaja manuSyane upajavA AzrI devatAmAM sarva ThekANe jANavA. A prazna 72 muM-manuSyanI saMkhyA 29 ogaNatrIza AMkanI kahI te zI rIte ? uttara-pavaNa pada 12 me-manuSyanAM badhe laga jaghanya pade saMkhyAtA koDAkoDI ogaNatrIza sthAnakanAM kahyA. te traNa jamala pada upara ane cAra jamala pada heThA. athavA chaThA varga-pAMcamAM varga saMghAte gaNatA thAya teTalA-tathA eka ekaDe chanuM vAra gaNue teTalA manuSya che. have jamala pada te AThanI saMkhyA eTale AThatrI cavIza AMka upara ne ATha ceka batrIza AMkamAMhI eTale ogaNatrIza AMka samajavA-athavA chaThA vargane pAMcamAM varga sAthe guNavA-ne-eTale benA vacce prathama varga 4. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 bIje varSe 16. ema trIje vage 256. ema varga karI, pAMcama varga kare, ne chaTho varga paNa kare, ne chaDAne pAMcamAM varga sAthe guNatAM ogaNatrIza AMka Ave. (e AmanA lIMbaDI saMpradAyanA harAjI mahArAja kRta panavaNAnA ya tramAM che.) prazna 73 muM-zrI pannavaNAjI sUtranA bIjA sthAna padamAM teukAyanA adhikAre lekamAM upajavA AzrI purUvAbhutiritadeya, ne zuM artha ? uttara-A viSe dalapatanA praznamAM kahyuM che ke-teukAIyA 3 prakAre che. bhavikA 1 baddhAyu 2 abhimukha 3. bhavikA te vidyamAna teukAyapaNe varate che te 1 abhimukha nAma betra te samudaghAta karavA teukAyapaNe upanA nathI paNa upajavA sAhamA thayA te 2 bAuSa te anerI gata kAyame che paNa teukAyanuM AukhuM bAMdhyuM che te 3 ehavA ThAma kayAM che ? aDhI dvIpamAM 3 prakAranA tela 1 cAra kapATa | bAupa 1 | lekAMta lage uMcA nIcA tiSThA ! bakkAutha abhimukha baddha uSA nAma gotra 45 lAkha jojana pahelA temAM 2 jAtanA teu te baddhAu tela | baddhAuSa 1 | bhavikA 1 | baddhAthaSa 1 abhimukha gAma gotra e 2 | abhimukha | bAula 2 | abhimukha nAma getra 2 'abhimukha nAma nAma gotra 2 have, zeSa kapATAMtara rahyA temAM getra 3 hu ' e be teu huM 1 baddhAuthahIja have e para- baddhAjapa 1 mArtha jANa. Iti baddhArUpa abhimukha ] baddhA uSa nAma gotra 2 prazna 74 muM -uparanA adhikArane mATe vizeSa samajI zakIye tevuM kAMI che? uttara-lAlAjavALA chApela pAne 114-115 me- ThANa padamAM nIce kuTaneTamAM lakhyuM che ke-yahAM para bAdara teukAya aparyApta ke tIna bheda kahe hai jese 1 eka bhavi 2 baddhAyu 3 abhimukha. IsameM eka vivakSita bhava se anaMtara bAdaH aparyApta teukAyApane utpanna havA use eka bhavi kahanA. 2 je pUrva bhava vibhAgAdi bAdara aparyApta teukAyApane AyuSya baMdha kIyA hai use bandhAyuSya kahanA. aura je pUrva bhavakA tyAga karake badira aparyApta teukAkA AyuSya nAma che gotra sAkSAtapana vadatADe. use abhimukha kahanA. inameM eka bhavI era bandhAyuSya dravya se bAdara aparyApta teukAya hai paraMtu bhAvase nahi hai isa liye unheM yahAM grahaNa nahi Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 409 kIce hai. paraMtu abhimukha apanA pUrvI bhavakA AyuSya jheDakara apasa teukAyAme Ave ve pUrNAMkata u` kapAtame' tathA tipha lekame Aye huve teukAyApane kahanA. inAmAMne pUrva bhavakA AyuSya cheDA hai paraMtu jahAMlaga dAnAM udhva kapATa va tIee lekame praveza nahI kIyA hai vahAM laga unako pUrva bhavapanAhI kahanA. prazna 75 mu'----parita ane apatinA ze a ? uttara--paritanA 2 bheda-sa`sAra parita ane kAya parita. te mAMhI je jIvane addha pudgala parAvartana saMsAra sIlave rahyo te te saMsAra parita ane addha pudgala thakI sAdhika sa`sAra te apati kahIye. tathA kAya parita te pRvyAdika pAMca kAyanAja bhava kare paNa vanaspatinA bhAva na kare te te kAya parita kahiMce. ane jene hajI lage vanaspatinA bhava karavA che tehane kAya aparita kacei, pannavaNA pa6 18 me che ema dalapatanA praznamAM kahyuM che. tathA pannavaNA pada 3 je-arthAkAre pati e prakAranA kahyA che-1 eka bhavaparita te deze UA adha pudgalamAM Ave te. 2 ane bIje kAya parita te pratyeka zarIrI jIva jANavo. prazna 76 su--pAMca iMdriyAnA jadhanya ne utkRSTo viSaya keTalA hAya ? uttara--pannavaNA pada 11 mAM kahyu` che ke-pAMce idrinA jaghanya viSaya a MzulanA asaMkhyAtamAM bhAgane hAya. ane utkRSTo-zrAte driyane 12 bAra jojanane cakSu iMdriyanA lAkhojana jhAjheraza, ghrANendriyanA, rase driyanA ane sparze driyane e traNene navojanane hAya. ema pannavaNAjImAM kahyu che. prazna chacha ..--strI anuttara vimAne jAya ke nahi ? uttara-zrI anuttara vimAne jAya. sAkha pannavA pada 13 mAnI. prazna 78 mu'puSkaradvIpamAM vasatA manuSyA keTale sUryane dekhe ? dUrathI uttara-puSkaradvIpanA manuSyA 2134530 ceAjanathI sUrya ne dekhe. sUrya paNa eTaleA prakAza kare. pannavA pada 15 mAmAM kahela che. prazna 79 mu--tiya iMca vaikriya zarIra kare teA kevaDuM kare ? uttara--tiryaMca naiSkriya zarIra kare te zata pRthakatva cAjananuM kare. zata pRthakatva eTale basethI navasA samajavA, sAkha pannavA pada 12 mAnI. para Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 prazna 80 mu--cakravartInu' zrI ratna keTalA da'DakamAMthI AvIne thAya. ? uttara--sAtamI naraka, te, vAu, pAMca anuttara vimAnanA deva ane yugalika manuSyane tiyaca sivAya badhA da'DakamAMthI AvIne thAya. ema pannavaNAnI TIkAmAM kahyuM che. 1 prazna 81 muM--vidyAdhara tIrthAM kayAM sudhI jAya ? uttara--vidyAdhara tIrthAM nadIzvara dvIpa sudhI jAya, ema pannavaNAjanI TIkAmAM kahyuM che. prazna 82 mu. kuMthu'AnI jIbha kevaDI hoya ? uttara--kuthu AnI jIbha pRthakatva aMzulanI lAMkhI hAya te AMgula tenAM jANavA. (pannavaNA). prazna 83 mu--manarUpI ke arUpI ? uttaradravya mana rUpI che, bhAva mana arUpI che. (pannavaNA). prazna 84 mu--AzAlika jIva je pRthvImAM khAra yAjanane manna thAya che ane jenA mRtyu pAmavAthI tenI uparanI cakravartinI senA tenA zarIranA paDelA khADAmAM paDIne daTAI jAya che te jIva keTalI iMdriyavALA thAya che ? uttara--AzAlika sapa pace driya hoya ema pannavAjImAM kahyu che. (uparanA nava prazna "zrI jainadharma prakAza" pustaka 40 mu-aMka 3 jo, jeTha-sa'vata 1980 nA aMkamAMthI utAryA che.) prazna 85 mu--jamAlInA adhikAramAM jamAlIe kAlAtikrAMta AhArAdika karavAthI khImAra thavAnu kahyu che te kAlAtikrAMta AhAra kevA samajave ? uttara--AnA artha ema jaNAya che ke-sudhAnA kALa atikrAMta thayA pachI tathA vastu viSNuzavAthI vastunA kALa atikrAMta thayA pachI AhArAdika karavAmAM Ave te viSamaNe pragame teA khImAra thavAne sabhava. prazna 86 suM--uvAijI sUtramAM kahyu` che ke-jaghanya sAta hAthanI avagAhanAvALe siddha thAya. ane siddha jadhanya avagAhanA eka hAthane ATha AMgulanI kaDI tevuM kema ? uttara~sAta hAthavALA beTho sIjhe teA be hAthanI avagAhanA gaNAya ane trIjo bhAga eche ghana paDe te eka hAtha ne ATha AMzulanA paDe. itya -- Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 prazna 87 muM-zrI nadIjImAM mati jJAnanAM cAra bheda kA. te 1 dravyathI, 2 kSetrathI, 3 kALathI ne 4 bhAvathI. e cAre bele mati jJAna upadeza karIne jANe, paNa dekhe nahi, ema kahyuM. ane mRta jJAna e cAre bhede upaga yukta jANe dekhe ema kahyuM. tenuM kema? uttara-te pakSa dekhe che-jema dharma rUcI aNagArane sUtra jJAnathI pakSa dIThA tema. prazna 88 muM-trIjA devalekanA devatAnI jaghanya sthiti be sAgaranI utarAdhyayananA 36 mA avyayanamAM kahI che. ane trIjA devaleke eka padamalezA che. eTale trIjA, cothA ne pAMcamAM devaloka eka padamalezA kahI che. ane 34 adhyayanamAM lezAnI sthitimAM ema kahyuM che ke-tejulezAnI utkRSTi sthiti hoya tethI eka samaya adhika padamalezAnI jaghanya sthiti hoya. te tejulezAnI utkRSTi sthiti be sAgara ne palyopamane asaMkhyAta bhAga adhika kahI che. te trIjA devaleke padamalezAnI jaghanya sthiti be sAgarane pApamane asaMkhyAta bhAga ane eka samaya adhika hoya, ane sthiti jaghanya be sAgaranI ne utkRSTi sAta sAgaranI kahI che. te jaghanya sthitinA devatA ane tenI lezAmAM taphAvata rahe che tenuM kema ? uttara-trIjA devaleke lezA te padama kahevI. paNa tejulezAnI utkRSTI sthitinI apekSAe trIjA devalekanA pahelA prataramAM be sAgarane palyopamane asaMkhyAta bhAga adhika sudhInI sthiti tejulezAnI hovAne saMbhava che. pahelA pratare jaganya sthiti be sAgaranI ne utkRSTI be sAgaranI ane eka sAgaranA 12 bhAga karIe temAnAM pAMca bhAganI adhika kahI che. te apekSAe be sAgara jhAjherI jaganya sthitivALA pahelA pratare bahujA cheDA hovAne lIdhe trIjA devaleke te julezA gaveSI nathI ema jaNAya che. prazna 89 muM-trIjA devale ke-pratara keTalA ? ane dareka prataramAM rahelA denA AyuSyanI sthitinuM pramANa kevI rIte che ? uttara-trIjA devaleka pratara 12 bAra che. temAM pahelA prataranA devanI jaganya sthiti be sAgaranI ne utkRSTI be sAgara uparAMta eka sAgaranA 12 bhAgamAMnA pAMca bhAganI. ema dareka pratare pAMca pAMca bhAga vadhAratA 12 bAramA pratare sAta sAgaranI trIjA devaleke utkRSTI sthiti kahI che. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 prazna 90 muM--ma dhakajIe khAramI piDamA AdarI tene traNa guNa mAMhelA guNa utpanna na thayA tenu' zuM kAraNa ? uttara---utkRSTa parIsaha sahe tene traNa guNa mAMhethI eka paNa guNa utpanna thavA kahyu che-majhamane traNa guNa mAMhelI bhajanA che. kha`dhakajIne kadApI koi guNa utpanna thayA haze paNa te saMbadhe kAMi siddhAMtamAM kahyu nathI. paNa anaMta karmInI nirjarA thai eja meTo guNa jANavA. vaLI ArAdhika thayAM ethI vizeSa guNa zuM jove ? eja meTo guNa che. prazna 91 mu~sUkSma mAryAM mare nahi te tenI kriyA kema lAge ? uttara--sUkSma mAryAM mare nahi paNa tenA paccakhANa na hoya te tenI avratanI apekSAe tathA audArika zarIranI pAMca kriyA lAge te apekSAye prANAtIpAtanI kriyA lAgavA saMbhava che. ane devatA nArakIne paNa eja pramANe bhagavatIjI zataka 8 me-uddeze 6 tathA suyagaDAMgajInA bIjA zrutaskaMdhamAM dareka jIvane atratanI kriyA lAgavI kahI che. prazna 92 mu----cakraturti tamizra guphAmAM ne khagleMDa prayAta guphAmAM 49-ogaNapacAsa-mAMDalA 500 pAMcase dhanuSya pramANa kare che te kayA AMgulanA dhanuSya samajavA ? 66 uttara--- zrI jaina dharmAMprakAza " pustaka 4 mu-aka 3 jo--jeTha savat 1980-pRSTha 80 methI praznottara lakhyA che temAM uparanA praznanA uttaramAM lakhyu che ke-cakravarti utsedhAMzuLanA 500 dhanuSya pramANa mAMDalA kare ema kSetra samAsamAM kahyuM che. iti. prazna 93 muM--rAtrinuM pratikramaNa karanArane chaTho Avazyaka je pacca khANane kahyo to te ThekANe zenA paccakhANa karavA ? uttara--rAtrinuM pratikramaNa karanAra ( zrAvaka ) ne paccakhANane uccAra karatAM pahelAM sacittAdi caiAda niya levA joie. ( zraddhavidhi ) prazna 94 --rAtrinA pratikramaNamAM chevaTanA kAusagga zeneA karavA ? -bAra prakAranA tapanI ciMtavaNAnA kAusagga karavA. uttara = prazna 95 mu--kAusaggamAM tapanI ciMtaNA kevI rIte karavI ? uttara----upara kahelA " zrI jaina dharma prakAza " mAM praznottaramAM lakhyu che ke--savAranA rAi paDimaNAmAM chaThThA AvazyakanA prAra bhanA je kAusagga karavAnA che temAM te divase zu tapa karavA te ciMtavavAnu che te ciMtana Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 413 vAnI rIta na AvaDavAthI ghaNA bhAIo ne hene te cAra legassane kAusagga kare che, paraMtu e ciMtavana kAMI kaThThaNa nathI. mAtra te jANavA tarapha lakSaja apAtuM nathI. te ciMtavana zI rIte karavuM te A nIce jaNAvavAmAM Avela che. zrI mahAvIra bhagavaMtanA zAsanamAM utkRSTa cha mAsa tapa thaI zake che. bhagavAna mahAvIre teTale tapa kare che. he cetana? tuM karI zakIza?" Ane javAba manamAMja ciMtave ke "teTalI zakti nathI." pachI eka divasa uNe cha mAsI tapa karIza ? be divasa uNe cha mAsI tapa karIza ? ema ekeka divasa uNe yAvat pAMca mAsane tapa karIza ? tyAM sudhI ciMtavavuM ne tene javAba paNa upara pramANe ja "zakti nathI ema ciMtave. pachI cAra mAsI tapa karIza ? traNa mAsI tapa karIza? be mAsI tapa karIza ? mAsa khamaNa karIza ? ema ciMtavI javAbamAM paNa pUrva pramANeja "zakti nathI" e ciMtavave. pachI eka divasa uNuM mA khamaNa karIza ? be divasa uNuM mAsakhamaNa karIza? ema ciMtavavuM. ene javAba zakti nathI ema cito. pachI 14 divasa uNA mA khamaNane badale 16 upavAsanI 34 bhaktanI saMjJA che. tethI 34 bhakta karIza ? 3ra bhakata karIza ? ema be bhakta eTale eka eka upavAsa ghaTADatA cetha bhakata (eka upavAsa) sudhI AvavuM javAbamAM te agAu vadhAremAM vadhAre eTale tapa karyo hoya tyAMthI zakita che, praNAma nathI? ema ciMtavavuM. ane tyAM sudhI "zakti nathI" ema prathama pramANe ja citavavuM. tyAra pachI "abela karIza ? navI karIza? ekAsaNuM karIza ? besaNuM karIza ?' ema ciMtavI javAbamAM zakita che, praNAma nathI ema ciMtavavuM. tyAra pachI avaDhuM karIza? purimaThuM karIza ? sADha pirasI karIza? pirasI karIza? navakArasI karIza? ema ciMtavavuM. temAM te divasa je tapa kara hoya tenI agAu "zakti che, praNAma nathI ema kahevuM. ane kare hoya te tapa vakhate "zakti che, praNAma paNa che ema citavI kAusaga pAra. chevaTa navakArazImAM te e javAba citavaneja kAusagga pAravAnuM che. A bAbata barAbara vicArI rakhAya te teTaluM ciMtavana karatAM cAra legassathI vadhAre vakhata nathI. iti- Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 prazna 96 muM-mANase paccakhANa nahi karatA keTalAka avirati- paNamAM ja lAbha mAne che tenuM kema ? uttara- jeTaluM paccakhANa che teTaluM cAritra che. cAritranuM phaLa ghaNuM moTuM che. mana vacana kAyAnA vyApAra cAlatA na hoya, te paNa aviratithI nidiyA vagere jIvanI peThe ghaNe karmabaMdha ane bIjA mahA deSa thAya che. ekedriya bIlakula AhAra karatA nathI, te paNa temane upavAsanuM phaLa maLatuM nathI, e aviratinuM phaLa jANavuM. ekedriya jIve mane vacana kAcAthI sAvadha vyApAra karatA nathI, te paNa temane utkRSTathI anaMta kALa sudhI te kAyAmAM rahevuM paDe che, enuM kAraNa avirati jANavuM. prazna 7 muM-gurnAdikanI hAjarI hoya te vaMdanA karavI te te (zrAddha vidhi) ThIka paNa temanI gerahAjarIe zI rIte karavuM ? uttara-zrAddha vidhimAM kahyuM che ke-je jogavAI hoya te sadgurUne mahaTI athavA nhAnI vaMdanA karavI. jogavAI na hoya te saddagurUnuM nAma grahaNa karIne nitya vaMdanA karavI. prazna 98 muM-zrAvakane sajhajhaya karavAne kAMi niyama hovuM joIe ke kema ? uttara-zrAddha vidhimAM kahyuM che ke zrAvakane nitya traNa gAthAnI sajhaMjhAye avazya karavI. prazna 99 muM-brahmacArIne nAgaravelanAM pAna khavAya ke kema ? uttara-zrAddhavidhimAM te kahyuM che ke-brahmacArI zrAvake te te kArya vikAranI vRddhi karanArA hovAthI-nAgaravelanA pAna jarUra khAvAM nahi joIe te pachI tyAgI-brahmacArIne te khavAyaja kayAMthI? arthAt naja khavAya. prazna 100 mu La kaSAya, ne nava nekaSAya maLI 25 kaSAya kahI. temAM nava nekaSAya kahI tenuM zuM kAraNa? temAM kaSAya zabda kema kahyo? uttara-nava, kaSAya nathI paNa kaSAya utpanna thavAnA nave kAraNa che. mATe tene nekaSAya kahI paNa akaSAya na kahevAya. Ityartha - prazna 101 muM-caMdramAne rAhanuM AvaraNa thavAnI caMdragrahaNa thAya che te sUryagrahaNa thatAM rAhunuM AvaraNa kevI rIte thaI zake ? caMdra ane Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 415 sUryane eMzI jojananu AMtarUM che sUrya nIce ane caMdra uMcA che. vaLI caMdravimAnathI rAhunu vimAna cAra AMgula nIcu' che ema sAMbhaLyuM che. te sUryane konA AvaraNathI gRhaNa thAya ? ttara-caMdramAnA vimAnane eTale ca'dramAne rAhu eTale rAhunu vimAna Avare che eTale tenI nIce ADuM Ave che. eTale cadragRhaNu kahevAya che. tema sUryane ketu nAmanA gRha Avare che eTale sUryagrahaNu thAya che. prazna 102 mu----iriyAvAhInA micchAmi dukkaDa' keTalA ? uttara-iriyAvahInA micchAmi dukkaDaM 18 24 1 20 zrI Avazyaka sUtramAM kahyA che. te viSe eka kavIe kahyuM che ke savaiyA ekatIsA. pAMcase tesaTha bheda jIvanAM kahyA jINu da, tene abhIhayAdika daza guNA kahIye; rAga dveSa guNA karI kaNa joga guNAdhArI, atitAdi kALa traNa guNA anucarIye. lASA a'ka tene siddha Adi SaTa zAkha guNA, karata avazya muni pApa paraharIye; aSTA daza lakSapara caivIza hajAra dhara, ekaso ne vIza michA duSkRta ucarIe.--1 prazna 103 mu--jIvane jaghanya upayoga keTalAne kai vakhate hAya ? uttara--jIvane jaghanya upayoga eka hAyasAkArApayeAge sIe tyAre zrI vavAi upAMgamAM kahela che. (sAma-jainadhama prakAza-pu0 40 0 3 jo.) prazna 104 muM--devatAne nidrA Ave ke nahi ? uttara--devatAne nidrA na Ave. sAkha rAyapaseNInI TIkA. (sAkha-jaina0 ). prazna 105 muM-jIva upajatI vakhata prathama samaye kayA yAgathI AhAra leya ? Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 uttara-jIva prathama samaye kANu kAya yogathI AhAra leya, pachI zarIra khAMdhAtA sudhI audArika mizra athavA vaikriya mizra kAya cegathI AhAra leya. sAkha-jainadharmaprakAza-pustaka 40 muM-aMka 3 jo.) prazna 106 mu--pAMca samyakatva kayAM kahyAM che ? uttara--anuyAga dvAramAM traNa samyakatva kahyA che ne bIjA e samavAyagamAM kahyA che. (sAkha-janadhama prakAzanI upalA aMkanI.) prazna 107 mu--samUhiMma manuSya eka samaye keTalA upaje ? uttara--eka samaye eka paNa upaje, ane asaMkhyAtA paNa upaje ema zrI anuyAgadvAramAM kahyuM che. (sAkha-jaina0 10 pra. upalA aMkanI) prazna 108 mu'--jIva ga mAM mare te zubha bhAve mare teA keTalA devalAka sudhI jAya, ane azubha bhAve mare te keTalI naraka sudhI jAya ? uttara--jIva garlImAM zubha bhAve mare te AThamA devaloka sudhI jAya ane azubha bhAve mare te trIjI naraka sudhI jAya. ema zrI jIvAbhigamamAM kahyuM che. (sAkha-jainadharma pra. nI upalA aMkanI.) iti zrI paramapUjya zrI gopAlajI svAmI tat ziSya muni zrI mehanalAlajI kRta zrI praznottara mAhanamALA"-uttarA -bhAga 9 me| samAsa : Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda pUjya zrI gopALajI svAmI graMthamALA-maNake 10 me. - - -- - - - parama pUjya zrI gopALajI svAmI tata ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta zrI praznottara mohanamALA uttarAddha bhAga 10 mo. - - Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mehanamALA. nathana uttarAddha bhAga 10 me. prazna 1 luM-ziSya-kaI koI loko evI zaMkAo kare che kejaina sUtromAM evA lekhe che ke-jainanA sAdhuo AgaLa mAMsAhArI hatA. hamaNuM che ke te pravRtti nathI paNa keTalAka sUtranA pATha uparathI ema jaNAya che ke kema jANe jainanA sAdhuone te khAvAnI chuTa ApI hoya, ema vAMcanArAone zaMkA ubhave evuM koI kAraNa che kharuM? uttara-he bhAI ! jene sUtranA pAThanI te aneka ghaTanA che. tenuM rahasya ke marma te jANanArAja jANI zake; paraMtu sUtrakArane abhiprAya jANyA vinA sUtranA ajANa ane ardhadagdha-adhakacarA athavA nAstike ke azraddhALunA hAthamAM sUtro javAthI teonAM vAMcavAmAM evA zabda Ave ke teo ane anartha karI nAkhe. paNa sAdhune AcAra vahevAra ke tenA kalpa akalpanuM svarUpa jANyA vinA-jana dharma ane temanA sUtra ane tatvajJAnanuM rahasya samajyA vinA mAtra pATha vAMcatAMja hetu kAraNane vicAra karyA vinA mAtra pitAnI ja buddhine AgaLa doDAvI ekadama abhiprAya ApavA hiMmata dharAve ane bolI uThe ke-AgaLanA sAdhuo mAMsAhArI hatA, ema keTalAka Igliza jJAnavALA-gurU gamya vinA, mAtra aMgrejI tarajumA uparathI potAnI mAnyatA siddha karI batAve. paNa ema jANatA nathI ke-jainanA sAdhune te mAtra eke driyanA aceta pudugaLane ja AhAra che. prazna 2 ja--e keI dAkhale che ke jaina sAdhuo ekedriyanA aceta pugaLane ja AhAra kare che ? uttara-bhagavatIjI sa ra je-u0 1 le-mArU no je-eke driyanA maDAne AhAra karavAvALA evA nircatha-jainanA sAdhu eTale nirjIva thayelA ekedriyanA je pugaLa-zAka-bhAjI-pAlA-anAja vagere raMdhAelA gRhasthane arthe banelA je AhAradika te ekedriyanA pugaLa-te ekedriyanA maDA kahevAya. tevA nirdoSa AhArane karavAvALA nahi ke manuSyAdikanA maDadAnA bhakSI. manuSAdikanA maDAne aMtara muhUrtane AMtare aDavAne paNa jene Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 419 kalpa nathI. kAraNake manuSyanA mRtya zarIramAM (maDAmAM) ATha parANunA dhaNI asaMkhya samukaeNima manuSyanI utpati sUtramAM kahI che. ane tiryaMcanA kalevaramAM tavaraNa mAMsa jevA asaMkhya jInI utpatine saMbhava che. mATe tene aDakavAne adhikAra nahi te tene mAMsa khAvAne adhikAra heyaja kayAthI? arthAt naja hoya. mATe ahiM ekedriyanA acIta ane phazuka pugaLanA bheja-bhegI-jamavAvALA kahyA che. ane bhagavatIjImAM paNa semilanA adhikAre eja kahyuM che. prazna 3 juM-bhagavatIjImAM semilanA adhikAre zuM kahyuM che te 59 rana ? uttara-juo, bhagavatIjI zataka 18 me-u0 10 me-mahAvIrane mile prazna pUchayA tenA uttaramAM tathA nirAvalikA puphIyA upage pAndha- nAthane semila brAhmaNe prazna pUchayA tenA uttaramAM tathA jJAtAjInA pa me adhyayane thAvaracA aNagArane zukadeva sanyAsIe pUchelA praznanA uttaramAM e traNa sUtranI sAkhe-- sarisavA te bhaMte ? kiM bhakkheyA abhakkheyA ? somilA ! sarisavA bhakkheyAvi abhakkhayAvi / / sekeNaTheNaM bhaMte ! evaM vuccai sarisavA bhakkheyAvi abhakkheyAvi ? se NuNaM te somilA ! baMbhaeNaNaesa duvihA sarisavA paNNettA, taMjahA bhittasarisavAya, dhaNNa sarisavAya, tatthaNaM jete mitta sarisavA ta tivihA paNNattA taMjahA-sahajAyayA, sahabaDhiyA, saha paMmukIliyA, teNaM samaNANaM NiggaMthANaM abhkkheyaa|| tatthaNaM jete dhaNNa sarisavA te duvihA paNNattA, taMjahA- sattha pariNayAya, asatya pariNayAya; tatthaNaM jete asatya pariNayA teNaM samaNANaM NiggaMthANaM abhakkhayA, tatthaNaM je ne sattha pariNayA te duvihA paNNatA, tajahAesaNijjAya aNesaNijjAya // tatthaNaM jete aNesaNijjA teNaM samaNAgaM NiggaMthANaM abhakkheyA // tatthaNaM jete esaNijjA te duvihA paNNattA, taMjahA-jAtiyAya ajAtiyAya // tatthaNaM jete ajAiyA teNaM samaNANaM NiggaMthANaM abhakkheyA // tatthaNaM jete jAivA te duvihA paNNacA, taMjahA-laddhAya aladdhAya, tatthaNaM jete aladdhA teNaM samaNANaM niggaMthANaM abhakkheyA, tatthaNaM jete laddhA teNaMsamaNANaM NiggaM thANaM bhakkhayA, se teNaTheNaM somilA ! evaM vuccai jAva abhakkheyAvi // 1 // evaM mAsAvi NavaraM imaNANa-mAsA tivihA paNacA taMjahA-kAla mAsAya, attha Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 mAsAya, dhaNNamAsAya, tatthaNaM jete kAla mAsA teNaM sAvaNAdIyA AsADha pajavasANA duvAlasa paNNattA taMjahA sAvaNe jAva pAsAve. teNaM samaNANaM NiggaMthANaM abhkloyaa.|| tatthaNe jete atthamAsA te+suvaNNa mAsAya, ruppamAsAya, teNaM samaNANaM NiggaMthaNaM abhkkheyaaH| tatthaNaM jete dhaNNa mAsA te duvihA paNNattA, taMjahA sattha pariNayAya asattha pariNayAya, evaM jahA dhaNNa sarisavA jAvase teNa TeNaM jAva abhakkheyAvi // 2 / / evaM kulatthAvi bhANiyavvA. NavaraM imaNANa itthi kulatthAya dhaNNakulatthAya. itthikulatthA tivihA paNNattA taMjahA kula knnnnivAcA (kulavadhu), mAthAvA, pADyA che te samarror frwthA abhakkheyA // tatthaNaM jete dhaNNa kulatthA evaM jahA dhaNNa sarisavA se teNaTheNa nAva mASi. rUA. prazna 4 thuM-upalA pAThane paramArtha zuM che? uttara-uparane pATha traNa sUtranA dAkhele ema jaNAve che ke -dhAna sarasava, dhAna mAsA (aDada) dhAna kaLathI. (vagere dhAnanI jAti) phIzuka nirdoSa sAdhune levA jaga kalpati vastu ekedriyanA aceta thayelA pudgaLa te upara kahyA pramANe bhakakhecavA te khAvA kape. bAkInA belane niSedha khAvA kalpa nahi. te mAMsa khAve kapeja kyAMthI? arthAt naja kalpa. prazna 5 muM -kaI ahiMyAM ta kare ke -sAdhune mitta sarisavA ane tene traNa bheda abhaokhevA uparanA pAThamAM kahyA, te te sivAyanA bhakhevA ketA khAvA kape ke kema? uttara--sAdhune te sarva jIva mitra che. " Atmavata sarvabhUtAnI' sarva jIvane pitAnA AtmA barAbara mAne che tene pitAnA zarIranA athavA saMyama dharmanA rakSaNArthe eke driyanA acita pudugaLa te paNa ahAddhi tahAbhutta-jevo lo te arasanirasa-sAro na je maLe te gADAne uMgaNu devAnI mAphaka, zarIrarUpa gADImAM saMyamAdika guNone nibhAva karavA zuddha kazuka nirdoSa AhArarUpa uMgaNa daI mela sAdhana karavAvALA sAdhue te vaLI mAMsAhArI hoya kharA ke-nA nA kadi hoya nahi. jainanA sAdhu te vaLI e abhakSa AhAra kare ? kadi kare nahi. prazna DuM-mitra sarisavAnA traNa bheda je kahyA ke-sAthe janamyA, sAthe vRddhi pAmyA ane sAthe kriDA karI e traNe mitra sarisavA sAdhune Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421 khAvAgye nahi te te sivAya mATe zuM samajavuM ? tene khulAso thaye nathI. paraMtu upalA kahelA traNe alAvAmAM rahasyo rahelA che, mATe tene khulAse thavo joIe? uttara-tene khulAse e che ke mAtAnAM traNa aMga sahita sarakhA jAyA-janamyAne svabhAva che, jene te sahajAyayA. eTalAM aMgasAhata sarakhA janamyA, vRddhi pAmyA, ne kriDAne svabhAva te mitra sarisavA. eTale sarva garbhaja tiryaMca manuSyane ahI 1 aThI mIjA 2 kesa rema nakha 3 e 3 aMga bApanA, maMsa 1 lehI 2 matyalige-mAthAne bhece 3. e 3 aMga mAtAnA. temAM abhakSa bhakSIne khAvA gya mAMsa ne lehI 2 te te sAdhune abhakSa kahevAya khAvA yogya nahi. eNe sUtre garbhaja manuSya tiryaMcane mAMsa rUdhirane niSedha karyo-sarvathA vara. prazna 7 muM--eNe sUro sahAyAdi traNa bela kahyA che tenA rUdhira mAMsa vajya ema Thare te te sivAyanA sarvatrane mATe zuM samajavuM ? uttara-tene khalAsa upara AvI te gaye che. te paNa ema jANe je sAthe janmelA, sAthe vRddhi pAmelA, sAthe kriDA karelA abhakSa kahyA. te tene bhakSa kevI rIte thAtuM haze? ane te sivAyanAne bhakSa khule rahyo? ema paNa kadi hoya nahi. mATe ene artha ema samaje jesahajayA te odArika zarIra maLe, mAMsa ane rUdhirAdika saha kahetA saMghAta, jAyA kahetA janamyA 1 te be bela sahita vRddhi pAmyA ra te be bola sahita kriDA kIdhI 3 e vihuM paNa mAMsa rUdhirAdike sahita janamAdika traNa vAnA pAme. ane bIjA paNa e be sahita janma pAmyA-upanAM, vRddhi pAmyAM. te mATe sarva tiryaMca manuSyanI eka sarakhI avasthA te mATe e sarva mitra sasisavA te abhakayA-na bhakhavA eTale sarva mAMsa khAvAne niSaddha kahyo. prazna 8 muM -ahIMyA kei e artha kare je, sAdhune evI pratijJA hoya ke-muja saMghate janma hoya tene na khAvA te sivAyanA kaLA rahyA, tenuM kema? uttara-sAdhune te AgalA pAchalA ne sAme janmelA koI amitra nathI, sarva mitraja che. sAthe janmyA te na khAvA ema kahyAne che paramArtha ? saMghate jagyAnI khabara kema pAmIye? saMghAte jamyA te na khAvA te saMghate na jamyAM tenuM mAMsAdika khAvuM bane ema te Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 kadi na hoI te mATe e artha che. mAMsa rUdhira sahita jamyAM-upanyAM vRddhi pAmyAM te sarva mitra bhakhavA nahi eTale trasajIvane mAMsAdika varSa e suddha sUtrArtha jANa. prazna 9 mu-eNe sUtre sarvathA daDhAva kI je sAdhune sarvathA mAMsane niSaddha te tene viSe dUdhAdikanuM zuM samajavuM ? uttara-dUghAdika te pachI upanyA paNa lehI mAMsanI peThe sahajAyA mahI na kahevAya, mATe dUdhane niSeddha nahi lehI mAMsane sarvathA niSaddha dhAna sarasavAdika sacita acitAdi ghaNA chelane TALe kIdhe vanaspati mAMhI paNa kAcI sacItAdikane TALI paNa mAMsane te sarvathAja niSedha karyo. kulathI paNa na khAvA sarasavanI pere. dhAna kulathA (kaLathI) ne dhAna sarasavanI pare bhakhevA abhakhevA kahevuM. ane sarvathA kulasthA abhakhevAmAM manuSya tirthIne bhAge sarisavA mitranI peThe kahevuM. tiryaMca jAtimAM paNuM gAya pramukhanA kula [gokula] kahyA che ne temAM sarva pazujAtine samAveza thaI jAya che, mATe dhAna kulatthA sivAya abhakhevA kulatyAmAM manuSya tiryaMcane kulasthAne mAMsa sarvathA niSaddha kahyo. mAsAmAM, dhAna mAsAnA bhakhevA abhakhavAnA bhAgamAM jaNAvyA ane bIjA bhede mAsA te bAre mAsa tathA senA rUpAnA telA te paNa abhakhevA kahyA che. tema upalabdhathI mAsIne pati mAsA te paNa abhakhevA jANavA. uparane adhikAra bhagavata mahAvIre brAhmaNanA matane tenA zAstranA nyAyane AgaLa karIne somilane uttara Apela che. paNa bhagavaMtanA mate te dhAna jAti-ekedriyana vanaspatyAdikanA aceta pudagala-phAzuka nirdoSa munine levA gaja kalpati vastune AhAra kare kape te jaNAvyuM ane bAkInA akalpanika vastune niSaddha paNa jaNAvya. prazna 10 muM- koI kahe ke jainanA sAdhune madIrA mAMsa khAvAnI temanA zAstramAM AjJA ApI che, ema aMgrejI AcArAMganA tajumAnA vAMcanAre AkSepa kare che, tathA alpa buddhivALA paNa AcAragAdikanA bhASAMtare vAMcIne paNa eja pramANe bele che te tene mATe koI sUtra pAthI khulAsA che? je AvA prakAranA jaina sUtrathI tathA anya zAstrathI khUlAse karavAmAM Avaze te meTo upakAra thaze ane ghaNA lokonI zaMkAo dUra thaze. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 423 uttara-A viSe upara sUtra pAThathI jaNAvI gayA chIe ke jaina sAdhune dhAnanI jAtinA aceta pudgala sivAyane AhAra niSeddha che; te paNa khullI rIte madirA mAMsane sAdhune niSaddha che, ema jANavAnI IcchA dharAvanArA mATe nIcenA dAkhalA TAMkavAmAM AvyA che sAbhaLe-- bAbuvALA chApelA sUyaMgaDAMga sUtranA bIjA grutaskaMdhe-bIjA adhyayane-pAne 759 me-bela 72 me-sAdhunA adhikAramAM-sAdhu kevA hoya? te guNa jaNAvatA mULa pAThamAM kahyuM che ke ka mAsa sa " Iti mULa pATha-atha ne dIpikA - gaNada nA vinA mAnAM nAzvatatA (pAne 76pa me) tathA pAne 763 me-artha-mAM kahyuM che ke-( ga sarI 0) mAgha mAMsanA parityAgI hoya. vaLI, sAdhune mATe zrI praznavyAkaraNamAM-thA saMvaradvAranI pAMcamI bhAvanAmAM-sAdhue praNata-snigdha-belISTa-viSayavikAra vadhe te AhAra kare nahi temAM paNa kahyuM che ke--mad nanna maMsaka viru pavita. eTale madhu, madha, mAMsa vagere viSayane tyAga kare. ahiMyAM paNa magha mAMsane tyAga kare kahyo che. I prazna 11 muM-ahiyAM koI kahe ke-cethA mahAvratanI pAMcamI bhAvanAmAM madha mAMsa niSedhyA temaja dUdha, dahIM, vRta, navanIta (mAkhaNa), tela, gala, khAMDa, sAkara, madhu, sadha, mAMsa, khajaka, e sarva bela varajyA che. tenuM kema ? uttara-tenA mATe sUtrakAre bhAMgA jaNAvyA che. upara kahelA belamAM cAra belane te sarvathA niSeddha che bAkInA belane mATe bhAgI paDelA teja adhikAre mUla pAThathI jaNAvyA che. 1. prathama bole-praNIta snigdha bhajana varaja ko te vize karIne praNIta te cAra prakAranI mahA vigaya te te sAdhu jameja nahi, sAdhune te kalpaja nahi. e prathama adhikAra jANave. 2. bIje bole-koI dhanA aNagAranI pare tapa vizeSe vAja, ketA taje khIrAdika khajaka pramukha bAre vigayane tyAga karIne AhAra kare; eTale cAra mahA viSayane te mulethIja sarvathA tyAga hoya, bAkIne tapa vizeSa jANa. e bIjo adhikAra. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 3. trIje lesAdhu kalpatI vigaya lIe te navaLuM. kahetA kaMdarpAdika vadhAravAne arthe na lIe, navaduo. kahetA ati dhaNeA na lie, nasAda puSpAdara kahetA sAka suSAdike (ukArAdike) karI adhika na lIe, naNavuM kahetA ghaNA ghaNA ThAMsI ThAMsI na jame mATe tadA motayaM bahAne bAti mAtAr mati. kahetA jema sa'yamanI yAtrAnA nirvAha thAya tene arthe maryAdAe lIe. e trIje adhikAre ema kahyuM . prazna 12 muM--ahiMyAM koi kadI ema samaje che ke-je madirAdika cAra mahA vigaya che paNa te mAMhethI theDI gheADI levAtI hAve te zu' ? iti za'kA- uttara-teDu saMdeha nivAravAne arthe -niya nimitte cauthe adhi kAra tIrthakara mahArAja kahe che. 4. cAthe bele- naya bhavati vibhpamo bhaMsaNAya dhammassanaya0 na sIkhela sa thA mad kahetA heya thAya je thakI vizmano. kahetA vibhrama vikakSatA. paNuM maMbhaLAya khammA. kahetA vItarAganI AjJAno tathA dharmanA vibhrasa thAya bhaMga thAya, te| vigaya kema lIdhe ? arthAt ema hoya te sAdhu sarvathA na lIe. e ceAthe adhikAra kahyo. prazna 13 muM--upara kahelI vigayamAM evI kai kai vigaya che ke je vigaya bhogavavAthI vibhrama vikalatApaNuM pAme ? uttarara-cAra mahA vigaya madhye vibhrama vikalatApaNu tathA viSaya aliSTapaNuM. upajAve. temAM paNa madirA ane mAMsa te pratyakSa prasiddha dIse che. vaLI sUtranI sAkhe paNa nA kahI. muvA meLavavI ityAdi 10 gAthA e mirA vArayu'. midarA pIdhe unmAdapaNuM vadhe 1,lulatA 2,mRSA 3,vikalatA4, gar3hilApaNu` vadhe 5, tathA AcAryAdikane ArAdhi na zake 6, gRhasthArdika jANe tA hilena de 7, vaLI zrI bhagavata tIthaMkaranI AjJAnA bhaMga thAya 8, sa'varapazuM paNa Adhi na zake 9 ityAdi ghaNA avaguNu madirAnA sUtra madhye kahyA che. 1 athavA mAMsa che te narakanA AuSAnA hetu che, tathA sahAyA mitra sarisavA abhakheyavA, tathA uttarAdhyayanamAM-tathA AdrakumAranA adhya- yanamAM mAMsa khAvAvALAne mahiMsaka, ajJAnI mRSAvAdi tathA asAdhu kahyAche. prazna 14 muM -uttarAdhyayana sUtramAM mAMsanA khAvAvALAne kevA kahyA che ne tene zu phaLa kahyuM che. te jaNAvaze ? Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 425 uttara-sAMbhaLe-uttarAdhyayana adhyayana 5 me-gAthA 9-10 mI. hiMse bAle musAvAi, mAille pisuNe saDhe muMjamANe suraM maMsaM, seya mayaMti bhannaI // 9 // kAyasA vayasA maro, giddheva itthisaH duhao malaM sAMciNai, sisunA govya maTTiyaM // 10 // ajJAnI mANasa hiMsA kare che, aSAvAda (juThuM) bele che, kapaTa Adare che, pArakI niMdA kare che, ThagabAjI rame che, madya mAMsa seve chebhagave che-khAya che, ke ane ema mAne che ke A badhuM huM bahu sAruM karUM chuM. hA e mANasa mana, vacana ane kAyAthI unmatta banyuM ke strIomAM gRddha rahI jema aNusI mATI khAya che, mATImAM rahe che ane mATImAMja sukAIne mare che. tema rAga deSa karIne baMne prakAre ( manathI ane kAyAthI) pApa bAMdhe che ke karma maLa ekaThuM kare che. madirA mAMsa khAvAvALAne upara pramANe kahela che. temaja sAtamA adhyayanamAM mAMsAhArIne bekaDAnA daSTAMte naraka gatinuM phaLa kahyuM che. prazna 15 muM--sAtamA adhyayanamAM mAMsAhArIne mATe zuM kahyuM che te savistara jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLo-uttarAdhyayana sUtranA 7mA adhyayananI gAthA 6 ThI tathA 7 mI temAM nIce pramANe kahyuM che. gAthA-- itthI visaya giddheya, mahAraMma parigahe; bhuMjamANe muraM maMsaM, parivUDhe paraM dame. // 6 // ayakakkAra bhoiya, tuM dille cirasoNie; AuyaM narae kaMkhe, jahA eseM va elae. // 7 // strIomAM ane khAvA pIvAmAM pharI paDele, mahA AraMbha ane mahA parigrahamAM mUkAyelo, madirA mAMsa vAparanAra-khAnAra, bIjAo para julama gujAranAra, apayazavardhaka AhAra karanAra, peTabharU ane ThaMdhathI lAlacaLa banate mANasa kasAIkhAnAmAM kApavA mATe macAvelA bakarAnI mAphakanI narake javAnI ja taiyArI kare che. prazna 11 muM-madirA mAMsane bhegI zuM narakamAM jAya che ? e narakamAM gayAno dAkhele sUtra pAThathI jaNAvaze ? Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-sAMbhaLe-uttarAdhyayana adhyayana 19 me-gAthA 69-70-71 mAM madirA mAMsanA bhogavavAvALA narake gayelA ne paramadhAmio kevA duHkha Ape che? te nicenI gAthAomAM jaNAve che. tattAI taMva lohAI, toyAI sIsagANiya; pAiu kalakalaMtAI, ArasaMtomu bhekhaM. // 69 // tuhaMpiyAI maMsAI, khaMDAI solagANiyaH khAviu misa maMsAi, aggivamA iMNegaso. // 70 // tuhapiyA surAsIhU, mera oya mahuNiya; pAiomi jaLatoo, vasAo ruhirANiya // 7 // mAMsa madirA vAparanArane narakamAM AvI zikSA thAya che-paramadhAmiko bole che ke tane mAMsa, mAMsanA kaTakA tathA mAMsanA taLelAM seTA (saLA) pasaMda paDatAM hatAM (tane taLeluM-sekeluM-bhUjeluM-kAreluM mAMsa pUrva bhave) priya hatuM kema? ema kahI kahIne-uderIne kahetA ke-) mATe have tene badale le-ema kahIne teo te narakamAM paDelA jIvanA zarIramAMthI ja mAMsanA kaDaka kApIne AgamAM sekI lAlaceLa banAvIne tene khavarAve che. athavA te tAMbAnuM, leDhAnuM, kalAInuM, ke sIsAnuM tapAvela ane dhagadhagatuM rasa jera vAparIne balAtkAre pIvarAve che, e vakhate narakane jIva bhayaMkara cIsa pADe che tyAre tene (paramAdhAmio taraphathI) kahevAmAM Ave che ke tane bhAta bhAtanI madirA tathA madha pasaMda paDatAM hatAM, mATe tenA bada- lAmAM le, tArUMja lehI tapAvIne tene pIvarAvIe chIe, ema kahIne tema karavAmAM Ave che. upara kahyA pramANe madirA mAMsa ane madhane bhegavavAvALAne narakAdika gatine mahA duHkha prApta thavAnuM kahyuM. temaja suyaMgaDAMga sUtramAM mAMsanA khAvAvALA sAdhune asAdhu tathA abodhI (samakti rahIta) tathA rAkSasa tulya kahyA che. prazna 17 muM-suyaMgaDAMga sUtramAM, mAMsa khAvAvALAne upara kahyA pramANe deSa kaye ThekANe kahela che te jaNAvaze? uttara-sAMbhaLe-suyaMgaDAMga zrataskaMdha bIje adhyayana da De Adra- kumAranA adhikAre kahyuM che ke gAthA 30 mI-- Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427 ajogarUvaM iha saMjayANaM, pAvaMtu pANA Naya saMjhakAuM; abohie doehavitaM asAhu, vayaMti jevA vipaDissuNaMti // 30 // artha bauddhadarzanI pitAnA dharmanuM rahasya, AdrakumAra pratye dekhADIne tene kahevA lAgyA ke, ahIM AdrakumAra? tuM amAre dharma mAnya kara ? evuM kahe ke, have AdrakumAra temane kahe che ke, ahIM zAkaya darzanIe? (manorA navA ) ahIM tamArA darzanane viSe je pUve bhejana AzrI vacana kahyuM te, saMtapaNAne agya che kAraNake, ahiMsAne arthe pravartamAna, samiti ane guNiye karI sahita, evA sAdhu hoya, tene bhAva zuddhi phaLadAyinI thAya e vAta kharI che, paraMtu tamArI vatavyatA, khalA ane purUSanI vyakti paNa je na jANe teneja bhAva zuddhi kahI. e kAraNeja bauddha matio khelapiMDInI buddhiye purUSane vinAza karIne tenA gurUne mAMsa bhakSaNa karAve, te atyaMta ayukta che, teja kahe che. (vaMtu pALA saMzar ) prANI eTale jIva, tenA vinAzarUpa pApa karIne, prakarSe rasa thakA valI teneja puNya bele mATe (vodiv Dhoda vitta masAda 0) e pApa, adhInuM kAraNa che tethI te behane asAdhu jANavAM, te beu kezu? te kahe che. (vayaMti jevA vipara @nta ) eka te je khalapiMDInI buddhie pUrUSane pacAve, ane te mahe pApa nathI ema kahe, ane bIje je temanuM evuM vacana aMgIkAra kare, e behane bhaluM nathI. evI bhAva zuddhie mekSa nathI. __ ye evaM pUrvoktaM vadati yeca tebhyaH zUevaMti tayorddhayorapi asAdhvetat gaNAnavRta pUjana mAvazuddha zuddhicAritra: rU ItivipijAva. (bAbuvALA chApela pAne 92930 meM. ) prazna 18 muM-mAMsAhAra niddha viSe suyaMgaDAMgajIne bIjo dAkhala che? hoya te te paNa jaNAvaze ? uttara-hA, cha, sAMbhaLe-mAMsabhakSIne mATe mahAvIra paramAtmAnA ziSya AdrakumAra zuM kahe che. gAthA zulaM urabhpaM iha mAriyANaM, udiTha bhataM ca pagappaettA; taM loNa telleNa unarakaDettA, sapippalIyaM pagaraMtimasaM // 37 // taM muMjamANA pisitaMpabhUtaM, NauvalippAmo vayaM raeNa; icceva mAhaMbhu aNajhadhammaM, aNAriyA bAla rasesu giddhA // 38 // Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 artha - vaLI paNa AdrakumAra te kumatinA matanI vAta kahe che ke, (dhUra0) mahaTI kAyAe upasthita mAMsa zoNita yukata e, (35) uraNa (bakare-gheTo) tene (Ara ) A zAkayanA zAsanane viSe saMghanI bhakitane arthe (mAriyA ) vinAzIne mAMrIne (mirajApattA 0) uddiSTa bhejana kalpIne (taMroLa te kavaravattA ) te mAMsane luNa, ane tela sAthe pacAvIne, (vijaLIvaMnniti ) pippalI sahita mAMsa kare 3NA evuM mAMsa karIne pachI zuM kare ? te kahe che, (taM na mar kSitti ) te mAMsa, prabhuta eTale ghaNuM jamatAM thakA bhegavatAM thakA ema kahe che ke, (MvavajinavAM rUof 0) ame enI pAparUpa raje karI levAtA nathI. ( phavamAe gaNapaH0) evuM vacana kahe, te anArya dhamI jANavA, kAraNa ke, te dhRSTapaNe Adare che. gAriyAvALA ) te anAcArI bAla, eTale ajJAnI rasa gRddhI thakA evAM vacana kahe che. 38 ahiMyAM te mAMsa bhakSIne anArtha, bALa, ajJAnI vRddhA, anecArI vagere kahIne bolAvyA ane evA dharmane paNa anArya dharma kahyo. prazna 19 muM-mAMsa bhakSI viSe vizeSa kAMI jANavA jevuM che? uttara--teja cAlatA adhikAre 39 mI gAthAmAM kahyuM che keje yAvi bhuMjaMti tahappagAraM, sebati te pAvamajANa mANA; maNaM na eyaM kusalA kareMtI, vAyAvi esA bujhyAu bhichA // 39 // artha - have te mAMsAzIne ene vipAka kahe che. zAvi sunaMti tAravAra je rasa pRddha chatA tathA prakAre mAMsane jame, (sevaMti te pazvimanA mALA ) te ajJAnI purUSe ni kevaLa pApanuM sevana kare che. (Hot na prazaMsA jati 0) je kuzaLa eTale paMDita hoya te mAMsa bhakSaNa karIye evuM mana paNa na kare. tathA (vAyAviyA mijA ) mAMsa bhakSaNathI deSa nathI evI asatya vANI paNa bele nahi. ki bahanAH vadhAre zuM kahIye 39 (bAbuvALA chApela pAne 936 me). prazna 20 muM-mAMsAhAra viSe TIkAkAra kAI jaNAve che ? uttara--dIpikA tathA TIkAmAM nIce pramANe kahyuM che. sAMbhaLa-bAbuvALA chApela suyaMgaDAMga pAne 937 me kahyuM che ke - Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 429 TIkA-ityetacca teSAM mahate'nayeti (jeyAvItyAdi) yecApi rasa gaurava gRddhAH zAkyopadevartinastathA prakAraM sthUlorabhraM saMskRtaM ghRta lavaNa mAracAdi saMskRtaM pizitaM bhuMjate'naMti te'nAryAH pApaM kalmaSamajAnA nirvivekinaH sevaMte Adadate tathA coktaM / hiMsAmUlamamedhyamAspadamalaM dhyAnasya rauisyayad. vIbhatsaM rudhirAbilaM kRmigRhaM durgadhi pUyAdikaM // zukrA sakaprabhavaM nitAMta malinaM sabhiH sadA niMditaM, ko muMko narakAya rAkSasasamo mAMsaM tadAtmadruha. // 1 // hiMsAnA mULa hetubhUta, apavitra, raudra dhyAnanA khAsa sthAnakarUpa, glAni janaka, lehIthI kharaDAelA, kIDAthI bharapura, dudhI, parUvALA, vIrya ane lehIthI utpanna thatA, atyaMta malina ane sArA mANasee haMmeza niMdita karelA, evA mAMsane rAkSasa sarakhe kura thaIne temAM vaselA jIvane drohI banI je naraka javA cAhatA hoya teja khAya, bIje kaNa khAze? vaLI-- // apica // mAMsa bhakSayitA'mutra, yasya mAMsa bhihA yahaM / etanmAMsasya mAMsatvaM, pravadaMti manISiNa: // 2 // huM ahIM jenuM mAMsa khAu chuM; temane pahelA lekamAM bhakSaNa karanAra che, e rIte buddhivAne mAMsa zabdanA be akSarane artha kare che. (mAM- mane te khAnAra che) tathA yo'tti yasya ca tanmAMsa, mubhayoH pazyatAMtaraH ga kSam vRtti, : vALe jAte rUA. je mAMsa khAya che, ane jenuM mAsa khavAya che, e benI sthitimAM je taphAvata che te juve. jyAre khAnArane mAMsa khAtAM kSaNika-DA vakhatanI tRpti maLe che, tyAre bIjo hamezane mATe prANa vimukta thAya che.(atha TIkArtha:-) A rIte mAMsa bhakSaNamAM ghaNA doSa rahelA che. ema jANIne zuM karavuM te sUtrakAra batAve che ke mAMsa bhakSaNathI thatAM kharAba vipAka ane tethI alaga rahetAM thatA phAyadAne jANanArA nipuNa purUSo manathI mAMsa khAvAnI abhilASA paNa kareja nahi. mAMsa khAvuM te dUra rahyuM, paNa "mAMsa bhakSaNamAM doSa nathI" evuM vacane belavuM paNa haDahaDatuM jUTha che. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 mAMsa bhakSaNathI aLagA rahetAM A duniyAmAM ApaNI prazaMsA thAya che, ane pelI duniyAmAM svaga ane mukita meLavI zakAya che. prazna 21 muM--koi kahe ke-mAMsa bhakSI taiyAra maLelA mAMsane khAya tene doSa jaNAtA nathI kAraNake pApa te hiMsAnA karanArane lAge che. taiyAra maLelu' khAnArane doSa zAnA ? uttara--zrI AcArAMga sUtranA bhASAMtaramAM (parihArya mImAMsAnu bhASAMtara. temAM pAne 26 me thI 32 mA pRSTa sudhI mAMsAhAra sabaMdhInA keTalAka khulAsA lakhyA che. temAM uparanI bAbata mATe lakhyuM che ke-- sUyagaDAMga sUtranA pahelA adhyayananA khInna uddezAnI TIkAmAM evuM lakhyu che ke " keTalAeka evu kahe che ke jema bIjAnI mAraphata (athavA amuka huthIyAra mAraphata ) agni pakaDI magAvatAM ApaNe baLI jAtA nathI, tema khIjAe jIvane mArIne taiyAra karelA mAMsane khAtAM kaze| deSa nathI. paraMtu A temanI ghelAi bharelI vAta sAMbhaLavA lAyaka nathI kAraNake khIjAe jIvane mArIne taiyAra kareluM mAMsa khAtAM paNa temAM khAnAranI anumati (maMjurI) kAyama Dare che, ane tenA lIdheja tethI karyAM ba`dha thAya che. je mATe lAkamAM paNa evu' kahevAya che ke- anumaMtA viza sitA, saMharttA kraya vikrayI; saMskarttA copa bhoktAca, ghAtaka vASTa ghAtakAH 1. majura rAkhanAra, mAranAra, sAcavanAra, kharIdanAra, vecanAra, rAMdhanAra, khAnAra, mara.vanAra e A jaNa ghAtaka che, eja mujaba sthAnAMga sUtranA dazamA ThANAmAM evuM kahevAmAM AvyuM che ke jyAM mAMsa vagere paDelAM hoya tyAM svAdhyAya ( sUtra pATha ) nahi karavo. tyAM daza prakAranA dArika asvAdhyAya jaNAvyA che te eke-hADakAM, mAMsa, lohI, azuci (maLamUtra) mazANabhUmi, caMdra grahaNa, sUrya grahaNa, ulkApAta, rAja vigraha ane upAzrayanA aMdara paDeluM (paca'driyanu) mRta kalevara. e vagere aneka prakAranA siddhAMtamAM rahelAM vacanA vAMcavAthI jenI zraddhA pavitra thai haze te purUSa evuMja mAnaze ke "mAMsAdikanuM bhakSaNa na karavuM" eja vAta siddhAMtane anusaratI che, temAM lagAre zaka nathI. (iti parihArya mImAMsAyAM. ) Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 421 | prazna 22 muM-upara kahelA tamAma praznonA uttarathI ema te nirNaya thAya che ke-jena sAdhuone madira mAMsa khAvAne niSaddha che e vAta te cekasa che. paNa AcArAMga sUtranA bIjA grutaskaMdhanA pahelA piMDaSaNuM adhyayanamAM keTalAMka sUtro sAdhune "mAMsa ane maccha khAvAnAM zaMkALA zabdo hovAthI haramana jekebI jevA vidvAne paNa pitAnA karelA AcArAMga sUtranA aMgrejI tamAma eja vAta dAkhala karI che ke AgaLapara jainanA sAdhu mAsAhArI hatA. ema ghaNuM lekene AvA zaMkALA pATha uparathI zaMkAo uddabhave che. tenA nirNayane mATe "parihArya mimAMsA " mAM keTaluMka te lakhANa thaI gayuM che te paNa hajI vizeSa khulAsA mATe ane sutronAja AdhArathI je khulAso karavAmAM Ave te meTo upakAra thAya, mATe AvA zaMkALA pATha mATe vizeSa jANavA gya ane thatI zaMkAonuM samAdhAna thAya tevuM pragaTamAM lAvaze? uttara-jainanA sAdhu mAMsAhArI nathI ema uparanA lakhANa sUtronA mULapAThathI bedhaDaka kahI batAvela che. mahAvIra paramAtmAe mAMsAhArIne mATe-anArya, bALa, ajJAnI, vRddha, anAcArI vagere zabdathI jyAre bolAvyA tyAre temanA sAdhune mAMsAdika khAvAnI AjJA pharamAveja kayAMthI? aTale paNa vicAra karyA vinA che. harmana jekebIe pitAnA karelA sUyagaDAMga sUtranA aMgrejI bhASAMtaranA 379 mA "pejamAM na mAsi'' A pAThathI sarvathA khullI rIte madhamAMsa bhakSaNane niSedha pADavAmAM Avela che. chatAM paNa kevI bhUla thaI jAya che ke-"prAcIna munio mAMsAhArI hatA." zrI naMdIjI sUtramAM bhagavaMta mahAvIre cekanuM kahyuM che ke samaskRta mithyAdaSTinA hAthamAM Ave-mithyAdraSTi vAMce tene mithyAzruta thaI pragame; ema upara dAkhale sAbItI karI Ape che. temaja-DekaTara harnale paNa upAzaka dazAMganA aMgrejI tamAma-bhagavatIjI sUtranA paMdaramAM zatakamAM bhagavaMta mahAvIrane revatI gAtha, panIe verAvelA pAkanA arthamAM paNa meTI bhUla khAdhI che. te AgaLanA lakhANa uparathI jaNAI Avaze. prazna ra3 muM-kaI ema kahe ke-piMDeSaNa adhyayanamAM ethe udeze kahyuM che ke jyAM mAMsa mUchAdikanA jamaNavAra hoya tyAM sAdhu vAravAne mATe jAya tenuM kema? uttara-AcArAMga sUranA piMDaSaNA adhyayananA cothA uddezAne mULa pATha A pramANe che-- Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 se bhikkhU vA (2) jAva pavihe samANe seja puNa jANejA maMsAiyaM vA, macchAiyaM vA, maMsakhalaM vA, macchakhalaM vA AheNaM vA, paheNaM vA, hiMgolaM vA, samelaM vA, hIramANaM saMpehAe, aMtarAsemaggA bahupANA vahuvIyA bahuhariyA bahuosA bahuudayA bahuuttiMga paNaga-dagamaTTiya-makaDAsaMtANagA, bahave tattha samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImagA uvAgatA uvAgamissaMti, tatthAiNNA vittI, No paNNassa NikkhamaNa pavesAe, vAyaNa pucchaNa pariyaTTaNANuhAe dhammAmuoga ciMtAe, sevaMNaccA tahappagAraM puresaMkhaDivA pacchAsaMkhaDivA saMkhaDipaDiyAeNo abhisaMdhArejjA gamaNAe // 561 // (munie jamaNavAramAM na javuM) A nAmanA heDiMga nIce bhASAMtaravALA labe che ke munie gRhasthanA ghare (gRhasthamAM tamAma dharmavALAne samAveza thAya che). bhikSArthe jatAM tene tyAM evuM jaNAya ke ahiM mAMsa, matsya ke maghavALuM vivAha bhojana, mRtaka bhojana, ya prIti bhojana che ane tene tyAM kaI laI jatuM hoya, te paNa je mArgamAM bIja, vanaspati, ThAra, pANI, ke jhINA jIvajatuM ghaNuM hoya athavA tyAM ghaNAeka (sAkSAdika) zramaNa, brAhmaNa, vaTemArguo, raMka bhikSako ke bhATa cAraNe AvelA ke AvavAnA hoya ane tethI tyAM baha bhIDa thavAnI hoya jethI catura munine tyAM javuM vaLavuM muzkelI bhareluM thaI paDe ane paThana pAThana ke dharmopadeza aTakI paDavAnA jaNAya tevA sthaLe te munie javAne IrAde nahi kare. (561) - ahiyAM mAMsAdikanI saMkhaDIne viSe yA te raste javAnI bhagavate sAdhune na kahI che. prazna 24 muM-ziSya-uparanA adhikArane mATe te vAMdho nathI, vAM te (pada2mI kalama vagere) cha kalamane che. uttara-kaI kalamane vadhe che ne cha kalame kaI che? te kaho. prazna 25 muM-ziSya-AcArAMga sUtranA bhASAntaramAM parihArya mImAMsA-eTale-zakti sUtranI vicAraNA. (upaghAta) nI zarUAtamAM "piMDeSaNa nAmanA pahelA adhyayanamAM (kalama-pa42-pa9pa-607-619630-ane 631) e 6 kalamane takarArI gaNI temAM vAMdho uThAvyA che, tenuM anukrame samAdhAna thavuM joIe ? Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 uttara-paramI kalamamAM zo vadhe jaNAve che? prazna 26 muM-ziSya-pada2 mI kalamamAM keTalAka eve vadhe dharAve che ke-jyAM mAMsa macchAdika vaparAtA hoya evI saMkhaDImAM-evA jamaNavAramAM sAdhue bhikSArthe javuM paNa kharUM mATe A saMbaMdhI zuM samajavuM ? uttara-aho baMdhuo ! samadaSTithI vicAra karaze te tarata ja samajI zakaze ke-jyAre sAdhAraNa ane sAdI saMkhaDImAM bhagavate sAdhune te raste paNa javAne niSaddha karyo che. te pachI jyAM mAMsa madirAdika vaparAtA hoya tevI saMkhaDImAM javAnI AjJA kema kare? te prathama vicAra kare joIe. mATe pada2 mI kalamano artha je joIe te samajI zakyA hoya ema jaNAtuM nathI. prazna 27 muM-sAdI saMkhaDImAM bhagavate zuM pharamAvyuM che? uttara-sAMbhaLe-jyAM saMpaDI hoya eTale jyAM jamaNavAra hoya tyAM sAdhune IrAdApUrvaka jAvuM nahi tenA sutrA nIce pramANe che. (1) kalama (54pa me) be gAunI hadamAM paNa saMbaDI-jamaNavAra hoya te te gAmamAM IrAdApUrvaka bhajana levA mATe na jAvuM. - (2) kalama 546 me, je daze saMbaDI hoya te dizAe sAdhue nahi jatAM ethI ulaTI dizAe AhAradika vaheravA javuM. (3) kalama (547 me) grAma, nagara, purapATaNadikane viSe saMkhaDI hoya te saMkhaDIne manamAM dhArIne te nimIte tyAM javuM nahi. kAraNake kevaLI bhagavAne kahyuM che ke "saMkhaDImAM javAthI karma baMdhAya che." (4) kalama (548 me) je muni saMkhaDImAMthI bhejana levA mATe saMkhaDI tarapha jaze. te AdhArmikAdi deSa-yukta duSTa AhAramAM phasAI paDaze. te sivAya jagyA vagerenA ghaNA dezo utpanna thatA kahyuM che. upara kahelA cAra sUvA-cAra kalame piMDeSaNa adhyayananA bIjA udezAmAM-bhASAntaramAM kahela che. (5) kalama (550 me) jo muni saMbaDI bhejana karaze te koI vakhata te AhArathI vikrIyA utpanna thavAthI zUlAdika rekhatti vagere darada thavAne saMbhava mATe kevaLI bhagavAna jaNAve che ke saMbaDI bhejana karma baMdhane hetu che. papa Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 (6) kalama (551 me) sa`khaDImAM ghaNAM strI purUSa: gRhasthAnA tathA anya tyAgIonA meLAvaDA maLelA hoya che te sAthe muni ekaThA maLI javAthI kadAca madirApAnamAM sAi paDe-unmata ane-srIo para te murchAya athavA strIe tenA para murchAya, vakhate temAM sAi paNa jAya vagere ghaNAM doSo utpanna thavA saMbhava che; mATe nigraMtha satie pUrva saMbaDI ke pazcAta sa`khaDImAM bhejanAthe -bhikSArthe javAno IrAdo niha karavA. (7) kalama (papara me) koI muni pUrva sa`khaDI ke pazcAta sakhaDI thatI sAMbhaLIne tyAM utsukatA dharI cAlyA jaze te tyAM nirdoSa AhAra te vAparI zakavAnA nathI, kiMtu tyAM dUSita AhAra vAparIne doSapAtra thavAne. mATe munie 'khaDImAM nahi javu, kiMtu bhikSAnA samaye judA judA phulomAM jaIne pavitra AhAra meLavI te vAparavA. (8) kalama (553 me) je gAma ke rAjadhAnImAM saMkhaDI thavAnI hAya tyAM tenA mATe munie javAnA irAdo na karavA. kema ke kevaLajJAnIe olyA che ke tema karatAM ka khaMdha thAya che. (9) kalama (554 me) sa`khaDImAM ghaNI mANasanI bhIDAbhIDamAM sAdhu jAya te eka bIjAnA aMgopAMgane tathA upagaraNane AphaLe koi lAkaDI, hADakA, sUSTi, patthara, kAMkarA vagerethI prahAra kare. athavA koi muninA zarIra para TADhu pANI pheke athavA koi dhuLa nAkhe, kadApI AhAra maLe tepaNu azuddha maLe, dAtAra khIjAne detA-bIjAne maLavAnuM chatAM vacagALethI muni te AhAra jhu MTAvI le vagere aneka doSa saMbhava che. mATe nidha munie tevI sa`khaDImAM bhAjana levAnA irAdAthI kide niha jAvuM. uparanA pAMca sUtrA-pAMca kalame piMDeSaNA adhyayananA trIjA udde zAmAM kahela che. bIjA ne trIjA udezanA maLI saMkhaDInA 9 sUtrA-nava kalameAmAM javAnu niSedhyu'. sAdA jamaNamAM paNa sAdhu jAya nahi. (10) kalama (561 me) ceAthA uddeze kahyuM che ke-sAdhu AryA gocarI gayA thakA rastAmAM evA prakAranI sakhaDI Ave ke jyAM mAMsa matsya ke Adi zabdathI madirA pramukha hAya mAMsanA tathA macchanA khaLA hoya-te sukavelA haiya tadhA mAMsa madirAki lai jatA lAvatA rastAmAM verAyelA hAvAthI ityAdikane lIdhe rastAmAM ghaNAM jIvaja'tu tenI gadhane laine thayA hAya tathA bIja, vanaspati vage2e varAyelA hoya, kAcA pANI, mATI vagere rastAmAM AvatA hoya tathA zramaNa mAhuNa (anyatithInA ) bhikSuka vagere Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 435 ghaNA mANasonuM saMkiraNa-bhIDa ghaNuM hoya. sAdhune javA AvavAmAM ghaNuM muzkelI bhareluM thaI paDe ane paThana pAThanAdika dharma upadeza tathA dhyAnAdi aTakI paDavAnA jaNAya tevA sthaLe-tevA saMkhaDIvALA raste munie javAne IrAde nahi kare. pUrve kahelI 9 sAdI saMkhaDI ane 10 mImAMsAdikavALI aga saMbaDImAM tathA tevA saMkhaDIvALA raste paNa munine javAne niSeddha bhagavaMte ryo che. prazna 28 muM-ziSya-kaI kaI (pada2 mI kalama uparathI) mAMsa masyAdika vaparAtA hoya tevI saMkhaDImAM sAdhu gocarI jAya e bhAva jaNAvela che tenuM kema? uttara-prathamanA pAThane ane paMdara mI kalamanA pAThane vicAra karazo te temAM aneka rahasya rahelA che. agya saMkhaDImAM javAnI bhagavaMte cakakhI manA karI che tevI saMkhaDImAM javAnI AjJA kema Ape ? te khAsa vicAra karavA jevuM che. te mULa pATha uparathI vicAra karavAmAM Avaze te tathA AgalA pAchalA saMbaMdhane vicAra sAthe karavAmAM Avaze te upara kahelA 10 belanI peThe A 11 me bola tenI sAthe maLateja che. prazna 29 muM-A pATha kevI rItane che ne bhASAntaramAM zuM kahyuM che te jaNAvaze? uttara-juo mULa pATha ane bhASAntara nIce pramANe che-- se bhikkhU vA (2) gAhA vai kulaM piMDavAya paDiyAe paviThesamA Neseja puNa jANejA, maMsAiyaM jAva saMmelaM vA hIramANaM pehAe aMtarAse maggA appaMDA jAva appasaMtANagA, No jattha bahave samaNa mAhaNA jAva uvAgamissaMti, appAiNNA vittI, paNNassa NikkhamaNa pavesAe paNNasA vAyaNa pucchaNa pariyaTTaNA NupehAe dhammANu oga ciMtAe, sevaM NaccA taha pagAraM puresaMkhaDiMvA pacchA saMkhaDivA saMkhaDipaDiyAe abhisaMdhAreja gamaNAe (562) paNa je tevA mAMsa matsya ke madyapradhAna, vivAha bhejana, mRtaka bhejana yA prIti bhejanamAM munine ke teDI jatuM hoya, ane munine mArgamAM kazI vanaspati, jaLa ke jIvajaMtu nahi jaNAya temaja tyAM zramaNabrAhmaNadikanI bahu bhIDa paNa nahi hoya jethI munine tyAM javuM Avavu sulabha hoya, ane paThana pAThanAdika paNa thaI zake, te tevA sthaLe (kAraNa ge) munie bhikSArthe javuM paNa kharuM. (2) Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 bhASAntaravALe nIce kuTaneTamAM lakhe che ke-1 muni raste cAlI thAka hoya yA mAMdagIthI uDe heya yA durmikSa hAya vagere kAraNone mAMsAdika tyAga karavA samartha munie tyAM javuM ema TIkAkAre jaNAvyuM che. ane paraMparAnA TabamAM ema jaNAve che ke--masaMthAna jamanA je manamAMhI ciMtave jAvA bhaNI, nirdoSa saMbaDI jANIne jAya paNa tathA kAlpanika AhAra lIe. IhAM maMsAdika levA nathI kahyA. ityartha prazna 30 muM--A kalamamAM saMkhaDImAM javuM jaNAve che tenuM zuM kAraNa? uttara-ahiMyAM saMkhaDIne artha ema thAya che ke-jyAM jamaNavAra hoya tyAM saMkhaDI gaNAya. paThAne paNa saMbaDI gaNAya ane sarIyAma rastAmAM jyAM mANase jamavA besatA hoya tyAM paNa saMkhaDI gaNAya. jyAM mAMsadikanA pakavAna thatA hoya eTale jyAM paMTho heya tenAthI ciMtA eTale paThAna aMtare-dhaMThAthI jude je mArga eTale paMThAthI alaga mANane hAlavA cAlavAnA raste-eTale rAja rasta-mAMsa madirAdika na paDyA hoya, mAMsa macchane khaLA na hoya, rastAmAM pANI chaTANuM na hoya, kAcI mATI patharANuM na hoya, tema bIjA jIvajaMtuonuM (kharAba vastu na abhAve tenI gaMdha vinA) AvavuM na thayuM hoya, temaja ghaNuM zramaNa mAhaNadika rAMkA, bhikhArA pramukhanI bhIDa paNa na hoya, arthAt rastAne viSe jamaNavAra na hoya tevI saMkhaDIne mArge thaIne sAdhu bhikSArthe jAya, tathA anya sthaLe bIjA koI sAdhu utaryA hoya tenI pAse vAMcaNI levA tathA praznAdi pUchavA, tathA lIdhelI vAMcanA saMbhaLAvavA-pariyadana karavA tathA sUtrArtha vicaravA, athavA dharma dhyAnanI ciMtavanA karavA, athavA yuga sAdhana karavA ke dhyAna dharavA javAne bhagavate AjJA ApI che ke upara kahelI saMkhaDInA mArge thaIne gamana kare. prazna 31 muM-zuM saMbaDImAM vahoravA na jAya? uttara-nA jI, saMkhaDImAM vaheravA na jAya. sAdI saMkhaDImAM vaheravA na jAya te jyAM mAsa matsya madirAdi vaparAtA hoya tevI saMkhaDImAM javAnuM heya kayAMthI? ane bhagavaMta AjJA Ape paNa kema? kadi na Ape. are saMkhaDInI dizA tarapha je javAnI manA kare te AvI agra saMbaDImAM javAnI AjJA Ape kharA? nA, nA, kadi AjJA na Ape. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 437 prazna kara muM----te| pachI saMkhaDInA raste thaine javAnuM kema thAya ? te dizA javAnI te bhagavaMte nA kahI che ane 546 mI kalamamAM cokakhu kahyu` che ke-pUrva dizA sa`khaDI hoya te sAdhue pazcima dizA bhikSArthe javuM, pazcima dizA sa`khaDI hoya te pUrva dizAe javu', dakSiNa dizA hAya tA uttara dizA javu' ane uttara dizA sa`khaDI hoya teA dakSiNa dizA bhikSAthe sAdhue jAvuM-- Ama cAkapu` kahyuM che chatAM mAMsAdi vaparAtA evI sa'khaDInA raste thaine javAnuM kema kahyuM ? che ke-sAdhune gAcarI vagere rastA nathI, agara bIje sarala ne najIkanA hAya, uttara--te kahevAnu` kAraNa ema jaNAya upara kahelA kAraNe A rastA sivAya bIjo rastA bahu pheramAM hoya ane sakhaDivALA raste athavA bIjo rasto koipaNa kAraNe javA joga na heAya tyAre upara kahelA ayeAgya sakhaDiyALA raste javAnI bhagavate AjJA ApI hAya ema samajavu'. paNa sa`khaDimAM bhikSArthe javAnI te upara kahelI 11 2 kalame cAkakhI nA kahI che. prazna 33 muM--uparanI saMkhaDanI chevaTanI kalamamAM TIkAvALAnI tathA rabAvALAnI mAnyatA mujaba mAMsAdikanI sa`khaDamAM sAdhu vaheAravA jAya paNa mAMsAdi vahAre nahi-lIe nahi. paNa bIjI vastu levAne ze khAdha Ave ? uttara--jo bAdha AvatA haze teja bhagavate badhI kalameAmAM manA karI che. bhagavate tA sAdi saDi ane ayAgya sa`khaDimAM javAnI nA kahI che. evA pATha A chellI kalamamAM nIkaLI Ave che ke te saDimAM javAnA-praveza karavAne ne nIkaLavAne pATha nathI, paNa sAdhue peAtAnA upAzrayathI sa`khaDivALA raste nIkaLavAno ne pAchA vaLI te raste praveza karavAnA pATha che. 'sa vimaLa vesANa'-prajJAvAna sAdhue nikaLavuM ane praveza karavo. A pATha pa`DAvALI sa`Dine lAgu na thAya; kAraNa ke paThAnI aMdara peThA vinA nIkaLavu kayAMthI ? ahi te pahela' nIkaLavu' kahyu' ane pachI praveza karavA kahyo, te te rastAne mATe lAgu thAya che. vaLI, evI ayeAgya saMkhaDi ke jemAM mAMsa madira dhAtA hoya, vaparAtA hoya, jyAM mAMsa matsyanAM khaLAM hoya, jyAM durgadha chuTI rahelI hAya evI saMkhiDamAM vAMcanA, puNAM, pariyaTTA; aNupehA; dharmakathA ke dharma dhyAnanI ciMtatraNA kevI rIte thaI zake ? sUtranI vAMcanAdi pAMca prakAranI Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 sajhAya karavAnuM A sthaLa gaNAya ke kema ? tene vicAra pahele kare joIe. ThANAMgajInA dazame ThANe audArika zarIra saMbaMdhI daza prakAranI asajhAya kahI che temAM lehI, mAMsa vagerenI asajhAya kahI che. mATe agyA saMkhaDimAM sUtranI vAMcanAdi pAMca prakAranI sajhAya maheluM kAMI paNa kArya karavA gya A sthaLa nathI. mATe e pace kAraNa mATe saMkhaDinA mArge thaIne-te raste thaIne "jhamakSa vAva, gche. pariNA, codAI,janmANa nona vitA" prajJAvAna sAdhu, prajJAvAna sAdhu pAse vAMcana levAdi pAMca kAraNe jAya. ane te kAmathI nirvartana thaye pAchA teja saMkhaDinA raste praveza karI-te raste thaIne upAzrayamAM praveza kare. Ityartha - Ane paramArtha e che ke-11 kalamoe jyAM sakhaDi eTale jamaNavAra hoya te saMbaDImAM ane prathamanI 10 kalamemAM te raste paNa javAne niSeddha karyo che. ane chevaTanI 11 mI eka kalame upara kahelA kAraNe te raste javA AvavAnI bhagavate AjJA ApI. sIvAyane niSeddha (ATalA dAkhale pada2 mI kalamanuM samAdhAna thayuM ke jaina sAdhu mAMsa malya ke madirAdi vApare nahi, ane evA jamaNavAra hoya tyAM bhikSArthe jAya paNa nahi.) prazna 34 muM-keI kahe che ke-AcArAMga sUtranAM piMDeSaNa adhyayanamAM ethe udeze-chevaTanA adhikAre bhASAMtaramAM-kalama (55) mI temAM kahyuM che ke-sAdhue mAMsAdika vahorIne khAdhuM tenuM kema? uttara-A ThekANe e pATha jaNAtuM nathI ke koI sAdhue mAMsa vaherIne khAdhuM, paraMtu keI sAdhu A prakArane saMkalpa kare tene deSapAtra gaNe che. sUtrapAThe mAyAnuM sthAnaka seve mATe sAdhune ema karavuM nahi. ema bhagavaMte kahyuM che. prazna 3pa muM-A viSe sUtrapATha zuM kahe che te jaNAve? uttara-sAMbhaLa-sUtrapATha bhikkhAgA NAmege eva mAhaMsu samANe vA vasamANe vA, gAmANu gAma duijjamANe, "khuDDAe khalu ayaM gAMme saMNiruddhAe No mahAlae, sehatAbhayaMtAro bAhiragANi gAmANi bhivakhAyariyAe vayaha" ( 564 ) vRddhapaNAthI sthiravAsa karanArA ke mAsikalpathI pharanArA munio navA AvatA munione ema kahe ke "he pUjya munie A gAma ghaNuM Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 nAnakaDuM che, ane ahiM (zrutakAdikathI) ghaNu ghare rokAyelAM che. mATe Apa bIjA gAme bhikSA mATe padhAre. te munie tema sAMbhaLI grAmAMtare cAlyA javuM. (pa64) pachI pite zuM ciMtave? te kahe che. saMti tatthegatiyassa bhikkhussa puresaMthuyA vA pacchAsaMthu yA vA parivasaMti taMjahA, gAhAvati vA, gAhAvatiNIo vA, gAhAvatiputtA vA, gAhAvatidhUyAo vA, gAhAbati suehAo vA, dhAI vA, dAsIo vA, kammakarA vA, kammakarIo bA, tahappagArAI kulAI puresaMthuyANi vA pacchA saMthuyANi vA puvAmeva mikkhAyariyAe aNupavisissAmi, aviya ittha labhissAmi piMDaM vA, loyaM vA, khIraMbA, dadhivA, navaNIya vA, dhayaMvA, gulaMbA, tellaMvA mahuMvA, maja vA maMsaMvA, saMkuliMbA, phaNiyaM vA, pUryavA, sihariNi vA, taMpuvAmeva muccApeccA, paDiggahaM saMlihiya sapamajjiya, tatopacchA bhikkhUhiM saddhiM gAhAvatikulaM piMDavAya paDiyAe pavisissAmi nikkha missAmi vA / mAiThANaM phAse / No evaM karejA / se tattha bhikkhU hiM saddhiM kAleNa aNupavisittA tatthiyare tiyare hiM kule hiM sAmudANiyaM esiyaM visiyaM piMDavAyaM paDigAhettA AhAraM AhArejjA 565 koI gAmamAM muninA pUrvaparicita tathA pazcAtuparicita sagA vahAlA rahetA hajya jevA ke-gRha, gRhasthabAnue, gRhasthaputro, gRhastha putrIe, gRhastha putravadhuo, ghAI, dAsa, dAsIo ane cAkare ke cAkaraDIo; tevA gAmamAM jatAM je te muni e vicAra kare ke huM ekavAra badhAthI pahelAM (je bIje gAma vaheravA gayA che te AvyA pahelAM) mArA sagAomAM bhikSArthe jaIza, ane tyAM mane anna, pAna, dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI geLa, tela, madhu, madha mAMsa, tilapApaDI, goLavALuM pANI, buMdI ke zIkhaMDa maLaze te huM sarvathI pahelAM khAI pAtro sApha karI pachI bIjA (AvelA memAna) munio sAthe gRhasthanA ghare bhikSA levA jaIza te te muni deSa pAtra thAya che, mATe munie ema nahi karavuM, kiMtu bIjA munio sAthe vakhatasara judA judA kuLamAM bhikSA nimitte jaI karI bhAgamAM maLe nirdoSaNa AhAra laI vApare. pa6pa Ane paramArtha e che ke-gAmaDAmAM vasatA ekalA sAdhunI e citavaNI jaNAya che. jhAjhA sAdhu hoya te nAnA gAmaDAmAM vadhAre (eka be divasa uparAMta) rahe nahi, athavA te sthiravAsa rahe nahi, tema zuddha sAdhune e vicAra thAya nahi ke-vihAra karIne AvelA munine chaLa karIne Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 bIje gAma mele, ane pite agya vastu levA ke bhegavavAne saMkalpa kare, e saMbhava heya nahi. mATe uparane adhikAra svecchAcArine jaNAya che. prazna 36 muM-A adhikAra viSe TIkAkArane ze abhiprAya paDe che? te jaNAvaze? uttara-A uparanA kahelA adhikAramAM madha mAMsanA saMbaMdhe bhASAntaramAM-kuTaneTamAM jaNAvyuM ke-vakhate kaI atipramAdi gRddha hevAthI madha mAMsa paNa khAvA cAhe mATe te lIdhA che ema TIkAkAra lakhe che. sUtranA mUla pAThe te evA prakAranI citavaNu karI hoya ema jaNAya che tathA pI TIkAkAranA mata pramANe hoya te paNa e AcAra zuddha sAdhune te nathI, ane TIkAkAranA abhiprAya paNa te sAdhu eka kare che, vaLI tene ati pramAdine gRddhi karyo. ane mULa pAThamAM te tene ceka mAyAnA sthAnane sevanAro ane te kRtavya karavA gya nathI; ema bhagavaMte khullA zabdomAM kahyuM che, mATe tenI ciMtavaNA ke upara kahelA para belamAMnA game te prakAranA AhAra mahele AhAra karela heya te paNa te doSane pAtra che, kAraNa ke-e kutavya haNAcArine che. agya AcAranA dhaNIneja agya citavaNu ane agya vicAra thAya, tenA mATe A cAlatA adhikAramAM dabAvALAe haNAcarinA 4 lakSaNa jaNAvyA che. prazna 37 muM-A saMbaMdhe haNAcArIne 4 lakSaNa kevI rIte jaNAvyAM che? uttara-paraMparAnA AcArAMganA TabAmAM upara kahelA adhikAranA saMbaMdhe ema jaNAve che ke eka sAdhu, jaMgAdika belakhINapaNe ekiNahi kSetrane viSe rahetA tyAM mAsakalpa vihArI evA bIjA sAdhuo vihAra karatAM prAhuNa tarIke AvyA, te pratye mAyAviye bhikhA rasane lelapI mATe tene vipratAravA bhaNI te ema kahe. (1) haNAcArInAM 4 lakSaNamAM prathama te sAdhune vipratAravA-vaMcavAchetaravAne jyAM AhAra na maLe tyAM mokale, bIje gAma bhaTakAve. (2) pUre saMyUyA pachA saMdhUyAne ghare ja ciMtavIne tatra madirA mAMsAdika cAra mahAvigaya lIe. (3) te vaLI bhagaverasalapIpaNe, vRddhapaNe zuddha AhAra lIe te paNa duSTa AhAraja gaNAya. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 441 (4) pache te sAdhu bhaTakIne pAchA pharI AvyA pachI te mAyAvI mAyA karI-kapaTa karI-pitAnI mAyA DhAMkavA mATe gAma madhye teDI jAya. e cAra moTA avaguNa mATe haNAcArInA kartavya sarva sAdhune mATe na ghaTe, navanIta, madhuM, madirA, mAMsa, e cAre eNe levA citavyA te rasalelupIpaNe, tema susAdhune e sarva niSedha 2. mAyAvI-mAyA keLavI sAdhu saMghAte viprasAraNa karI sAdhune vaMcyA 3 ItyAdika kartavya vItarAganA sAdhune na heya e te haNAcArInuM kartavya. mAMsAhAne mATe je (55) mI kalama jainanA sAdhUne mATe lAgu karavAmAM AvI che te kaI vAte ghaTIta nathI. koI haNAcArInuM ayogya kartavya hoya te AkhI samAjane lAgu karavA dhAre te kema kabula thAya ? mATe e kalamanI zaMkA taddana khoTI che. prazna 38 muM-ziSya-AcArAMgajInA bhASAntaramAM zaMkAvALI kalamamAM (607) mI kalama dAkhala karI che te temAM zuM kahyuM che? uttara-te kalamamAM cha bolamAM sadAya jIvanI utpatti saMbaMdhI adhikAra che. tene khulAso-AThamA bhAganA 22 mA praznamAM AvI gayuM che ane madha ne madira viSe vadhAre samajutI AgaLa para kahevAmAM Avaze tyAMthI samajI levuM. prazna 3 muM-ziSya-AcArAMganA bhASAntaramA-parihArya mImAMsA zakita sUtranI vicAraNA mAM-kalama (619) mImAM zuM kahyuM che ke jene zaMkita (takarArI) kalamamAM TAMkavI paDI che? uttara-ahiMyA e sUtrAne e kalamanA adhikAre keTalAka evI zaMka dharAve che ke mAMsa matsya gilANanA arthe sAdhue mAgyA che, mATe te vastu khapatI hovI joIe ema keTalAka zaMkA kare che. prazna : muM-A zaMkA kharI che ke khoTI? sUtra pATha zuM jaNAve che? ane je zaMkita pATha hoya te tene khulA sUtranA AdhArathI the joIe. uttara-sAMbhaLa-sUtra pATha-ane bhASAntara-nIce pramANe che. se bhikakhU vA (2) jAba samANe sejjaMpuNa jANejjA maMsaM vA macchaM vA bhajjijjamANaM pehAe tellapUyayaM vA AesAe uvakkhaDijjamANaM pehAe NokhaddhaM khaddhaM uvasaM kamittuM obhAsejjA / gannatya gilANaNIsAe / (619) Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 munie mAMsa ke matsya bhuMjAtA joI athavA pazune mATe pUrIo telamAM taLAtI joI tenA sArU gRhastha pAse utAvaLA utAvaLA deDI te cIjo mAgavI nahi agara mAMdagI bhegavanAra muninA sArU (garama pUrIo) khapatI hoya te judI vAta che. (19) ahiMyAM bhASAntaravALAe mAMsa matsyane kAMI khulAse karyo nathI; tethI bhASAntara vAMcavAvALAne bhramaNAmAM paDavuM thAya te svAbhAvika che ane ghaNAM leke zaMkAzita thAya mATe ahiMyAM jaNAvavA jarUra paDe che ke-mAMsa zabda koI paMcendriya jIvana mAMsa na le; temaja maccha zabda matsyamAMchalA paNa na levAnuM paNa bane vanaspatinI ja jAtI che ema paraMparAnA AcArAMgajInA rabAmAM khullI rIte jaNAve che ane bIjA sUtro paNa te viSe puratI sAkSI Ape che. prazna 41 muM-paraMparAne che te ghA karI pAya sUrijIne kare che ne te te mahA vidvAna tarike gaNAi gayA che ne temane karelI To paNa prAmANika gaNAya che, mATe temaNe saMvA navA zabdane ze artha karyo che ne te viSe kAMI vizeSa khulAso jaNAve che ? uttara-sAMbhaLe-upara kahelA navamA udezAmAM vA kahetAM-mAMsa te gIra-vanaspatine gIra ane marjavA kahetAM-maccha ne AkAre vanapati kArelA DoDI pramukha. pacatA taLatA dekhIne tathA telamAM puDalA pramukha taLatA pacatA dekhIne sAdhu utAvaLe utAvaLe AvIne joye nahi-mAge nahi e utsarga mArga jANave, ane apavAda mAge eTalo vizeSa jegilAnAdikane arthe joIe te kadAcita mAge anyathA mAge nahi ahiMyA mAMsa macchAdika zabda vanaspati jANavI leka prasiddha nAma kahetAM te artha karatAM sUtra zuM male nahi. sAdhate "madamaNI amaravA iti vacanAt, A pramANe paraMparAnA TabamAM kahyuM che. praznakara muM-A viSe kAMI adhika jANavA jevuM che? hoya te te paNa jaNAvazo ? uttara -je masama gilANane arthe mAgyA e saMdeha upajAve. tene pratyuttara-sUtranI zAkhe te maMsa zabda vanaspatine gIradaLa-garbha keLA pramukha tanyA hoya te. maccha zabda taMdu paryAya nAma, taMdu te cokhAnuM nAma che. anugadvAra sUtra guna taMtu vaiva taMtra arajI pannavaNA prathama pade. cekhAnI vaDI pApaDI te paNa taLAya che. baMnavA keLA pramukhanA Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 443 daLa tathA gIra te maMsa-gIra kahIye. sAkha pannavaNa pada pahele viMTabaMsa hArda yAda avaMti ane jIvasa, bhavAi macchane AkAre kArelA DeDI pramukha tathA macchane nAme vanaspati sunjinamA taLatAM dekhIne athavA te[avA tela pradhAna puDale cAkSa prahaNane arthe eTale be prakAranI vanaspati trIje puDale e 3 vahivanamA - taLatAM-pacatA pedA dekhIne jotAM 2 utAvaLe utAvaLe kavAM mitra AvIne saheja bhAve-svAda mANekabA mAge nahi. T TT TT gilANanA prayoga mATe eTale gilANa maMdavADiyAne arthe taLyuM tALuM mAge e traNe girAdika halavAM taLyAM meDhe lAge te mATe. paNa gilANa maMdavADiyAne mAMsa mAchilA sadade nahi-pacce nahi; mATe ahiyAM mAMsa mAMchalAne artha lAgu thAya nahi. je mAMsa, mAchalAne artha kare che te ekAMta sUtra virUddha bele che. maMsa matsyane artha vanaspatine ja kare, e taLamAM dekhI gilANAdika mATe mAgavAne saMbhava; paraMtu mAMsa te dhurathIja niSeddha che. ane matsya te annanuM nAma hoya eTale malyane nAme anna hoya. taMdula maccha tathA malyane AkAre vanaspati paNa hoya te karelA kakaDA pramukha bIjI paNa kAMTAvALI vanaspati matsyane AkAre hoya te taLI tAvI nalI tathA sUkI vanaspati tathA pUDale gilANa gharaDA maMdavADiyAne arthe mAgI lIe e artha zuddha che. e (619) mI kalamane khulAse karyo. prazna 43 muM--ziSya-zrI AcArAMga sUtranA bhASAntaramAM "parihArya mImAMsA" mAM-zakti sUtranI vicAraNAmAM-zaMkAvALI kalamamAM (30)mI kalama je zaMkAvALI mUkI che ke-jenI aMdara e pATha che ke-gaMja mAM moDyA gAdalA rajadArataM vAva nA eTale mAMsa mAMsa bhakhejA ahiyaM ahiyaM pahejA ema kahevAmAM Ave che tenuM kema? uttara-ahiMyAM prathamanA adhikAra upara vicAra karatAM vanaspatinI jAtimAM ghaNI vastu nAkhI devA gyA hoya ane thoDI vastu khAvA ye hoya tevI vastu sAdhue levI nahi. te vAta (28) mI kalamamAM jaNAvela che temaja AcArAMgajI sUtranI bIjI AvRttimAM-(629) mI kalamamAM eja bhAva jaNAvyuM che ke - se bhikkhU vA (2) sejja puNa jANejjA, bahu ahiyaM maMsaMvA,macchaMvA bahu kaMTaga:-assi khalu paDigAhitaMsi appe siyA bhoyaNa jAe,bahu ujjhiya Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammie-tahappagAraM bahu adviyaM maMsaM macchaMvA bahu kaMTagaM lAbhe saMte jAva No paDigAhejjA / 629 vaLI bahu ThaLiyAvALuM (panasa vigere phaLanuM daLa) garbha yA bahu kAMTAvALI matyAkAranI vanaspati je levAthI DuM khAvAnuM bane ane bahu chAMDavuM paDe che te paNa grahaNa nahi karavA. (629) have upara kahelI vastu sAdhu gocarIye gayA chatAM ne koI nimaMtraNa kare te saMbaMdhe nIcenA pAThamAM jaNAve che. se bhikkhU vA (2) jAva samANe siyANaM paro bahu ahiNNa maMseNa maccheNa uvaNimaMtejjA "AusaMto samaNA, abhikaMkhasi bahu aSThiyaM maMsaM paDigAhenae ?" eyappagAraM NigdhosaM socA Nisamma se puvyA meva AloejjA, "Auso-ttivA. bhaiNittivA, No khalu me kappai se bahu aThiyaM maMsaM paDigAhe. ttae / abhikaMkhasi me dAuM, jAvaiyaM tAvaiyaM poggalaM dalayAhi, mA ahiyaai|" se sevaM vadaMtassa paro abhihaTu aMto paDigAhagaMsi bahu ahiyaM maMsaM paribhAettA NihaTu dalaejjA; tahappagAraM paDiggahagaM parahatthaMsivA para pAyasivA aphAsuyaM aNesaNijjaM lAbhe saMte jAva No paDigAhejjA / se Ahacca paDigAhie siyA, taLa "f'' ri vALA, "ga " fja rUkanA se-tta mAthA ridmavakkamejjA, (2) ahe ArAmaMsivA ahe uvassayaMsivA appaMDae jAva appa saMtAMNae maMsagaM macchagaM bhoccA aTThiyAhaM kaMTae gahAya se ta mAyAe egaMta mavakkamejjA / ahejjhAmathaDilaMsivA jAva pamajjiya (2) parivejjA / 630 kadAya munine koI nimaMtraNa kare ke "he Ayuzmana zramaNa, tamane ThaLiyAvALuM pugaLa joIe chIe?" AvuM vAkya sAMbhaLI munie tarataja javAba Ape ke "he Ayuzmana yA bahena! mane bahu ThaLiyAvALuM pagala-garbha nathI joItuM agara tame mane te devA cahAtA ho te jeTaluM tenA aMdara pugala-garbha che teTaluM Ape, ThaLiyA nahi Apo" ema kahyA chatAM paNa gRhastha pitAnA vAsaNamAMthI tevuM bahu ThaLiyAvALuM pudgala garbha lAvIne ApavA mAMDe che te munie tenAja hAthamAM ke vAsaNamAM rahevA devuM, grahaNa nahi karavuM. agara kadAya gRhastha te muninA pAtramAM jhaTa nAkhI de te munie te gRhasthane kazuM nahi kahevuM, kiMtu te AhAra laI ekAMta sthaLamAM jaI jIvajaMtu vigerethI rahita bAga ke upAzrayanI aMdara besIne te bhogavI ThaLiyA ane kAMTA nirjIva thaMDilamAM puMjI pramAjI paraDavI AvavA (620) Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 445 ahiMyAM mULa pATha uparathI ke mULa bhASAntara uparathI keIne camakavA jevuM ke bhaDakavA jevuM nathI temaja ekadama keIe abhiprAya paNa ApI devA jevuM nathI. pAThamAM kahelA zabdano artha leka prasiddha bhASAmAM vaparAte je che te pramANe grahaNa nahi karatAM vanaspatinI jAtimAMja te zabda sahita lAgu thAya che. prazna 44 muM-ziSya-ahiMyAM mULa pATha pramANe sAdhunA pAtrAmAM AvelI vastu temAMthI khAdhI zuM ne paraThavI dIdhI zuM tene khulAse te the joIe? uttara--tene khulAse bahu sAre che sAMbhaLe-sAdhu gRhasthanA ghare vaheravA gayA, dAtAre zAka, athANuM ke merabbAnuM AmaMtraNa karyuM. temAM keI kAMTA kuLIyA ke ThaLIyA-geTalA ke cheDIyA vagere khAtAM cavAya tevA na hoya ane gaLe aTake tevA padArtho hoya te sahita dAtAra verAve te prathama sAdhu nA pADe che te cIja levA joga nathI, paraMtu jo tamAre mane te vastu devI hoya te temAMthI ThaLIyA, geTalA, chaDIyA ke kAMTA vagere khAvAmAM-cAvavAmAM na Ave tevA padArtho kADhI nAkhIne bAkAta rahele maMsa zabda tene gIra-daLa-garbha verAve. tema kahevA chatAM koI dAtAra utAvaLe thaI emane ema sAdhunA pAtrAmAM nAkhI de te gRhasthane tiraskAra nahi karatAM-Thabake nahi detAM sAdhu pate geTalA cheDIyA-ThaLIyA vagere kADhI nAkhI khAvAyegya kuNI vastune khAI jAya ane bAkInI vastu pariThave. dAkhalA tarIke-kerInA athANAmAM goTalA-cheDIyA heya, khAreka, guMdAnA athANAmAM ThaLIyA hoya ane koI evI cIja hoya ke jemAM kAMTA paNa hoya temAMthI khAvA gya vastune khAya ane pariThavavA yogya vastune pariTha e adhikAra hovA chatAM tene avaLAM rUpamAM artha karI sAdhune abhakSa vastu khAvAne Aropa mUkave te mahA nukasAnInuM kartavya che. prazna 45 muM-sUtramAM mULa pAThe gadizaM, kaMrajI ne e traNa zabda je kahyA che tene artha te pacaMdriyanA zarIra saMbaMdhamAM jAya te uparathI ghaNuM leke avaLA vicAra upara jAya ane zaMkAzila bane tenA samAdhAnane mATe upara jaNAvyA mujaba vanaspatinA saMbaMdhamAM e traNe bola je zAstrokta dAkhalAthI sAbItI karI Ape te ghaNuonI zaMkAnuM samAdhAna thAya mATe te pragaTa karavA jarUra che. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 uttara-sAMbhaLa-prathama "gara' zabdane artha karIe chIe. adviyaMne artha hADakA thAtuM nathI paNa ThaLIyA thAya che. juo zrI daza vaikAlika sUtranuM pAMcamuM adhyayana-tenI gAthA 73 mI. bahu adviya puggalaM, aNi misa vA bahu kaMTTayaM thAM taMdu viruM, 33 hiMva vi. / 7rU II bhAvArtha -je phaLane viSe ghaNA ThaLIyA hoya te pigaLa vRkSanuM phaLa tathA sItAphaLa pramukha, aNamIsanAmAM vRkSanuM phaLa; jene ghaNuM kAMTA hoya ta, agathIyAnA phaLa, TIMbarUnA phaLa, bIlInA phaLa, zeraDInA kaTakA, sAmaLI velAnA phaLa tathA turAnI pApaDI. | 73 ] apesiyA bhoyaNa jAe, bahu ujhiya dhammie; ditiya paDi Aikkhe, name kappai tAriMsaM. // 74 // bhAvArtha -e pUrvokata phaLa (ghaNu ThaLIyA tathA kAMTAvALA) mAMha khavAya te bhAga thoDo hoya ane nAkhI devA je bhAga ghaNe heya tethI te dAtAra dIe te vAre sAdhu kahe te sadeSa AhAra mujane na kape. 74 upara kahelA AcArAMganI (30) mI kalamane A daza vaikAlika sUtranI banne gAthA vizeSa sAkSIbhUta thAya che ke-alphiyaM zabdane artha hADakA nathI paNa ThaLIyA che. temaja zrI pannavaNAjI sUtranA pahelA padamAM vRkSanA adhikAre paNa se kiMtaM rukkhA ! rukkhA duvihA paNNatA, taMjahAegahiAya, bahu bIagAya // se kitaM egaTThiyA ? egaTThiyA aNegavihA paNNattA taMjahA-Niva aMba jaMbu ityAdi. ahiMyAM egaphiyA eka ThaLIyAvALA vRkSa niba-lIMbaDe abe, jaMbu vagere 31 jAtanA vRkSa kahyA che. egaDDiyA eTale ega aQiyA. Ane artha eka hADakAvALA ghaNAM vRkSa che ema na thAya paNa eka ThaLIyAvALA ghaNAM vRkSa che evo artha thAya. prazna kada muM-ayine artha jema ThaLIyAne sAbIta karI Ape tema vanaspatinA gIrane tenA daLane ke garbhane "maM" kahIne lAvyA koI khulle pATha che? je te pramANe vanaspatine garbhane maMsa kahIne bolAvela hoya te AcArAMganI takarArI kalamanuM tarata samAdhAna thaI jAya ane ghaNAM lekenI zaMkAo paNa dUra thAya. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 447 uttara-sAMbhaLe-pannavaNajI sUtramAM pahelA adhyayana-lAlAvALA chApela pAne (51) e-11 mI-12 mI-gAthAmAM kahyuM che ke pussafalaM kAliMga, tuMba tau selu vAlukaM; ghaNAjhavuM veo, hiMduvaM jevA niM. / In biTa maMsa kaDAI, eyAi havaMti ega jIvassa; patteya pattAIsa, kesara makesaraM bhijA. // 12 // artha -puSka phaLa (kehalA) kAliMgaDA (tarakhuja) tuo, gusaDe, cIbhaDe, (kharabuja) ghAsaDe, (sA) paTela, siMduka-TIMbarU, TIDasa InakA biTa, maMsa-girA-(daLa-garbha) vaupara ke kaDadA-chAla, inameM tIkA eka jIva kahA hai. inake pAna kesara vaisehI kesarA vinA mija iname patyeka jIva jAnanA / 11 / / 12 / lya, ahiyAM te vanaspatinA ThaLIyAne ayiM; temaja vanaspatinA gIra-daLa ke garbhane maMsa kahine sUvAre khullI rIte jaNAvyuM che-temaja vaidyaka zAstra "zAligrAma nighaMTu bhUSaNAmU" mAM pAne 873 mAM kAliMgAne gujarAtimAM-taDabuca ne-mAMsa phaLa kahela che. prazna 47 muM-jema uparanI be bAbatane khulAse karyo tema maccha-masya viSene khulAso thAya te vadhAre sAruM kAraNake keTalAkanuM kahevuM ema thAya che ke maccha khabdane artha malya sivAya bIje kaI thatuM nathI ane keI kezamAM paNa bIjo artha nIkaLatuM nathI, mATe mane artha keI sUtramAMthI vanaspatimAM nIkaLI Ave te ghaNAM lokone tat saMbaMdhI zaMkA dUra thAya. uttara-je keIema kahetuM hoya ke-koI kaSamAM macchane artha bIjo thato nathI te zrImAna hemacaMdrAcAryanA prasiddha koSamAM amuka jAtanI vanaspatinAM nAma che temAM nIce mujaba nAma ApavAmAM AvyAM che. ti ni zarmA rAnI ." A chanAmanI aMdara zuM nAma mAyA evuM che. (parihArya mimAMsA.) jema AcAragamAM kahelA zabdamAM maMsa ne radiyuM, ne mane rajU zabda lAgu che eTale masa, te vanaspatine daLamAM jema ThaLIyAne saMbhava tema maccha zakhe tevI jAtanI-tevA AkAranI ghaNAM kAMTAvALI vanaspati daza vaikAlikamAM kahI che. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaja "zabda ciMtAmaNI" ( saMskRta-gujarAtI zabda Sa) mAM ekalA maccha ke matsa zabdane artha mAMchaluM matsya thAya che, paNa teja zabdane aMge bIjA nAmo paNa jovAmAM Ave che. jemake - mA pA-vanaspati jaLapIpara, mAM-eka jAtane goLane vikAra. (sAkara) maca vanaspati kaTu rahiNI, kaDu nAkSI-eka jAtanI dhro, 2 vanaspati marAThI, 3 vanaspati brAhmI mAMno eka jAtanI vanaspati. nAnI-jaLa pIpara, ane gujarAtI zabdakoSamAM macchane artha mAchaluM, 2 AkAzamAM je dhanuSa beMcAya che te maccha taNAye ema kahevAya che, 3 daza avatAramane eka. - ema malyane aMge joDAyelA bIjA ghaNA zabdo jovAmAM Ave che. vaidaka zAstramAM paNa manuSya tiryaMca-pazu, pakSI ane jaLacaranA nAme vanaspatinA auSaddhIonAM ghaNuM nAma jovAmAM Ave che. prazna 48 muM-A viSe TIkAkAra zuM jaNAve che? uttara-AcArAMganA bhASAntaramAM pRSTa 13pame-(630) mI kalamanI kuTaneTamAM ema jaNAve che ke ahIM TIkAkAra lakhe che ke munine koI tevI jAtanI vyAdhI thayelI heya tene maTADavA vaidyanA kahyAthI munI kadAca mAMsa ke malyane zarIra para rAkhIne te vyAdhIne maTADe tenA mATe A sUtra che ane ahIM bhuja dhAtune artha khAvuM nahi karatAM zarIra para lagADavuM e kare; agara cheda sUtronA abhiprAya A sUtranuM vyAkhyAna karavuM. daza vaikALikanI TIkAmAM haribhadrasUrie mAMsa ane matsya zabda te nAmanI vanaspati samajavI evI vyAkhyA paNa karI che. prazna 49muM-A viSe bALavabodhamAM zuM jaNAve che? uttara-AcArAMga sUtranA mULa bhASAntaramAM eka cIThI dAkhala karI che temAM kalama 29-30 peTe jarUrI khulAse e heDiMgamAM lakhyuM che ke ahIM bALAvadhakAra jaNAve che ke-A utsarga sUtra che, mATe utsarga mAge mAMsa-maNa zabdane ardha leka prasiddha nahi le paNa te Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zabdonA artha vanaspati rUpe karavA joIe. ema jaNAvIne temaNe suTM dhAtunA khAvAnA atha kAyama rAkhI bAkInA zakabharelA zabdonA nIce mujaba artha ApyA che. mAMsa-(panasa vagere) LAnuM ga matsya-e nAmanI vanaspati. zi-phaLanA a'dara rahelAM goTalAM ke ThaLiyA. punagarbhA gAbhA ke gara. Ta-phaLamAM rahelA kAMTA, TIkAkAre A sUtrane apavAda tarIke gaNIne sadarahu zabdonA leka prasiddha a kAyama rAkhI mug dhAtuno artha khAvAne nahi paNa bAhya paribhoganA TheravyA che. ( bhASAntara kartA potAnA abhiprAya jaNAve che ke ) ame bhASAntaramAM TIkAne anusaratA artha ApyA che; chatAM maLAvadhakAranA artha sAthe paNa amAre vAMdhA jevu' nathI. vadhu khulAsA mATe juo zabdArtha viveka, prazna 50 muM--zabdArtha vivekamAM zuM kahyuM che ? te jaNAvaze| ? uttara--prastAvanA vagere pRSTa (40) me- zabdArtha vivekamAM kahyuM che ke je vAkaya sabadhe A carcA uThelI che tene mATe TIkAkAra ema jaNAve che ke-mAMsa zabdanA utsaga mAM-garbha athavA daLa atha samajavA. paraMtu koi ApatkALamAM anna, pANIno abhAva hoya ane koi sAdhu rogISTa thayA heya, saMvara mArgomAM sthira na rahI zakatA hoya, dharmanI helanA thatI hoya; potAnI sArI sthiti upara unnatino AdhAra hoya ane peAtAnA roganuM nivAraNa karavA koi mahAna vaidyanA Agraha hoya; teve prasaMge bAhya vilepana arthe jema vAdha ADhinA tela vaparAya che; te pramANe apavAda mAge vAparavAnuM TIkAkAra kahe che. A jagAe koi ema prazna kare ke Aja pustakanA bhASAntaramAM tyAre matsya-mAMsanA arthamAM vanaspati tathA gabha evA zabdo zA mATe nathI vAparavAmAM AvyA ? tenu samAdhAna e che ke-prathama te A vAta lAMbA vakhata thayA carcAya che; temaja TIkAkAranA bAhya upayAga athe, amuka sajogoe vAparavAnA abhiprAyane anusarI A bAbata khAsa pUravaNI dAkhala karavAnI hAvAthI amee pAThamAM hatA tevA mULa zabdoja rAkhelA che; mATe mAtra te uparathIja vAMcanAre kazu dhAraNa bAMdhI besavAnu` nathI. zAstromAM kahela che ke-- 57 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 zakti graho vyAkaraNopamAna kozAtavAkyAd vyavahArataca. vyAkaraNathI, upamAnathI, keSathI, Apta vAkayathI ane vyava artha hArathI artha manAya che mATe vartamAnakALanA jaina vRddha vyavahArIe je artha kahe te mAnya rAkhavA, e bhavya jIvanuM kavya che. matsya mAMsane bAhya paribhAgane arthe paNa para'parAthI niSedha cAlyA Ave che, mATe para - parA ane vRddha vAkayAne mAna ApI atha grahaNa karavA e Astika purUSonuM kartavya che. eka zabdanA aneka artha thAya che te AjakAlanA keLavAyelA temaja abhaNu vaga badhA sArI rIte samaje che. zrI bhagavatIjI sUtramAM vanaspatinAM vicitra nAme Ave che--azvatthI adhakaNI, siMhakaNI, maMDukI, arAvaNI vIgere ghaNAM nAme khIjA tIya ceAnA nAmane maLatAM Ave che. vagere vagere (zabdArtha viveka. ) prazna 51 mu--ahiMyAM eka savAla uThe che ke ayi zabde hADakAne badale phaLiyAnA artha lAgu karyAM te sUtrapAThathI jema maMsa zabde vanaspatinuM daLa-gIrA-garbha sAkhIta karI ApyuM tema aDhiya zabde hADakAM nahi paNa ThaLiyA che ema sUtrapAThathI nirNaya karI Ape tema che ? uttara--hA, jI, sAMbhaLe-adi zabde hADakA, ane aThiya zabda ThaLiyA sUtrapAThathI jaSNuAvIe chIe. (1) bhagavatIjI sa. 2 je-u. 5me -tuMgIyA nagarInA zrAvaka kevA che adi miMna temnAjI rAva rA, hADa ane hADanImiMjA dharmanA upara premarUpI rAge karIne ragANA che. (2) bhagavatIjI sa, 2 je-u. 1 le-kha'dhakajInu' zarIra kevuM kahyuM chenimmare baki cammA vaLakhuM. mAMsa vinAnA asthi-hADakAne cama te ba'dhANA che. (3) jJAtA a. 1 le meghakumAranuM zarIra-ke cazmA vaLatuM. lehI mAMsa rahIta kakaDI yA hADakA va carmathI yudgha. (4) anutarovavAimAM--trIjA varganA pele udeze-dhanA aNugAranu zarIra-nimaMn AMda camma chinnApu, mAMsa rahita astikA hADakA cAmaDe karI viTAyelA che. (5) ThA. ThA. 3 je-u. 4 ce--to tiyaMnA vAtA taM. gadi minA, deza mayuromanaduM-aDDI kahetAM hADakA, hADakAnI miA ne kesAdika e traNa mApanA aMga kahyA che. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapa (6) ThANugaThANe 4the-u. 2 je-rAri mA 10 saMse che, di ane sAme tiriyA me-temAM hADakAnAthaMbha samAna mAne kahyuM. (7) ThANAgaThANe 10 me-tA iaai garabA - ", ", fry ItyAdi. daza prakAre audArikanI asajhAya kahI che te e ke-hADakAM 1, mAMsa 2 lehI 3, azuci (maLamUtra) 4, mazANabhUmi pa, caMdra grahaNa 6, sUrya grahaNa 7, ulkApAta 8, rAja vigraha 9, ane upAzrayanA aMdara paDeluM mRtakalevara 10. A daza belamAM pahele bela ahi zabda hADakA kahe che. (8) prazna vyAkaraNanA pahelA adhyayanamAM-AzradvAramAM vividha kAraNe hiMsA kare che temAM Adi kiMga haDI-hADa ne hADanI majA artha hiMsA karanArA kahela che. (9) tathA teja prazna vyAkaraNa sUtranA pahelA adhyayana-nArakIne- di padAha da roja vALA, hADakA, snAyu, nakha, rema rahita kahela che. (10) zrI AcArAMga sUtranA bhASAntaramAM dazamA adhyayanamAM (bIjA sutaskaMdhanA pahelA adhyayanamAM) piMDeSaNa adhyayane zarUAtamAM-kalama (524 mI) temAM kahyuM che ke-sAdhune kadi kaI jIvajaMtuvALa AhAra maLe ne te zuddha na thAya tevuM hoya te parikavavAnA pAMca sthAnaka kahyAM che temAM bIjuM sthAnaka ga i isivA, hADakAnI zasi-hADakAnA DhagalAmAM pariThave kahela che. e daza dAbele sUtranI sAkSIe-sUtranA mULa pATha arphei zabda hADakA ko. prazna para muM-a izabda hADakA kahyA; eTale aDine artha jema hADakA batAvyA tema aDiyane artha ThaLiyA thAya che, e dAkhala kaI sUtra pAThathI jaNa tema che? je ahiyaMne artha ThaLiyA sUva pADathI sAbIta thAya te (30)mI kalamanI zaMkA dUra thAya. uttara-sAMbhaLa-phaLAdikanA dhAvaNamAM "aDDiya' zabda ThaLiyA hoya te te pANI sAdhune levuM kalpa nahi. te sUtra pATha- zrI AcArAMga sUtranA piMDeNa adhyayananA AThamA udeze kalama (599 mI) temAM kahyuM che ke - Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45ra se bhikkhU vA (2) jAva pavihe samANe sejjaM puNa pANaga jAtaM jANejjA taMjahA; aMba pANagaMvA aMbADa pANagaM vA, kaviTTha pANagaM vA, mAtuliMga pANagaM vA,muddiyA pANagaMvA, dADima pANagaM vA, khajjUra pANagaMvA NAliera pANagaM vA, karIra pANagaMvA, kola pANagaMvA, Amalaga pANagaMvA, ciMcA pANagaMvA, aNNataraM vA tahappagAraM pANagaM jAtaM sa aTThiyaM sakaNuyaM sabIyagaM asja e bhikkhupaDiyAe chabveNa vA,dUseNa vA vAlageNa vA,AvIliyANa pIliyANa AhaTuTu dalaejjA, tahappagAraM pANaga jAtaM aphAsuyaM lAbhe saMte No paDigAhejjA / 599 AMbAnA dhAvaNanuM pANI te AMbAnuM pANI, aMbADaga te baheDAnA vaNanuM pANI, keThanA vaNanuM pANI, bIrAnA vaNanuM pANI, drAkSanuM pANI, dADamanuM pANI, khajAranuM pANI, nALiyeranuM pANI, keLAnuM pANI, beranuM pANI, AMmaLAnuM pANI, AMbalInuM pANI, tathA evIja jAtanuM bIjuM haraka pANI, aThiyaM-kuliyA-ThaLiyA sahita, chAla ke bIja sahita havAthI gRhastha sAdhune mATe vAMsanI chAbaDI ke kapaDAM tathA vALAthI baneluM vAsaNa (cAraNa) ke sugharIne ghare temAM gaLIne kuliyA bIjAdika TALIne munine ApavA mAMDe te munie tevuM paNa aprAsuka jANIne na levuM. phaLAdika devAMthI pANI te aceta che, sAdhune kape tevuM che, paNa ThaLiyA ke bIja vagere temAM hovAthI te akAlpanika che, mATe te pANI nA kape. ahiMyAM ahiMya zabda ThaLiyAja Thare. upara kahelA 12 prakAranAM phaLamAM ThaLiyA ke bIjaja hoya temAM hADakAM na hoya, phaLa tA-phaLanA vaNanAM pANImAM dizaM zabda ThaLiyA jANavA e prathama dAkhale. (2) bIjo dAkhale--daza vaikAlika sUtranA pAMcamAM adhyayananA pahelA udezAne--vada gari punA ghaNA ThaLiyAvALA phaLa kahyAM che. (3) trIjo dAkhala-zrI pannavaNAjInA pelA padamAM vRkSanA adhikAra egahiAya, bahu bIyagAya. / / se kitaM egaThiyA ? egaThiyA aNega vihA , te. vi va gaMDu vagere. ahiyAM eka ThaLiyAvALA ane bahu bIjavALAM aneka vRkSa kahyAM ane eka ThaLiyAvALA vRkSa lIMbaDa, AMbo, jAMbu vagere ghaNAM kahyAM che. uparanA 3 traNa dAkhale vanaspatinI jAtimAM ayiM zabdane artha ThaLiyA traNa sUtranI sAkhe kahI batAvyA. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 453 prazna pa3 mu'--ahiyAM eka savAla uThe che ke jyAre phaLanA dhAyelAM pANImAM ThaLiyA hAthAthI te pALI kalpe nahi temaja gALIne ThaLiyA pramukha kADhI nAkhIne pANI verAve te te paNa sAdhune kalpe nahi. tA 630 mI kalamano artha vanaspatinA daLanA gIranA keganA TharAvIe te sAdhu ema kema kahe ke mane ThaLiyA kADhI nAkhI Apo. sAdhunA kahevAthI agara sAdhunI najare koi ThaLiyAvALI cIjamAMthI ThaLiyA pramukha kADhIne vArAve te khape ke kema ? uttara--ahiyAM te eTalu'ja samajavu' basa che ke koi paNa ThaLiyA Aja vagere saceta vastune sa Mge game te cIja hoya te sAdhune levI kalpe nahi. mAMsAdikane tA sathA niSedhaja che mATe 630 mI kalamane jyAM prazna uDayA che, tyAM tenA uttaramAM amee cekakhuM jaNAvyu che ke-zAka, athANuM ke mura koi daLavALI-garbhAvALI cIjanuM nispanna thayelu hoya te paNa vanaspatinI jAtinuM hoya temAM kI afriya zabde ThaLiyA pramukha hAya paNa te vastu aceta-sAdhune Ape tevuM levA cagya hoya paNa phaLiyA pramukha pariThavavAnI upAdhI vadhavAnA sakhame athANu pramukha verAvanAra dAtArane sAdhu cokakhA zabdamAM kahe ke he bhAI ! he vhena ! jo tamAre te vastu vArAvavA icchA hoya te temAMthI geATalAM, cheDIyA, phaLiyA ke kAMTA vagere kADhIne ane pudgala vArAvA evA cAkakhA pADe che ( eja muninI bhASA sumati. ) duniyAnI lAvaNImAM kadI ayogya zabda heAya te te zabda sAdhu nahi vAparatA yogyatAvALA zuddha ne sarala zabda vApare. dAkhalA tarIke kAThiyAvADamAM eka jAtanI vanaspatinu zAka thAya che tenuM nAma evuM vicitra che ke jo nIca varaNamAM mleccha jAtimAM te nAmanuM zAka sAMbhaLyu hoya tA uttama jJAti te te nAmanA tiraskAraja kare; paraMtu jyAre zrAvakanAja ghare te nAmanuM zAka sAdhune vArAvavA AmaMtraNa kare ane sAdhu vAre paNa kharA, paNa upayAgava ta sAdhu hoya to ema kahe nahi ke-eTale tenu nAma lai mAge nahi, evuM zAka karyuM ? te sAMbhaLe-neALakALanuM zAka. jo AnA lAka prasiddha artha karIe teA 'nALa ' eTale nALIyeA ane kALa ' eTale 'sa (uMdaranI jAtimAM neLiyA jevaDI ghusa thAya che. ) e banne pace drinI jAti che; tenuM zAka sAdhune bIlakula khape nahi--para'tu te banne nAmanI neALakoLa e nAmanI vanaspatinu zAka kAyiAvADamAM vaparAya che ne sAdhu paNa khAya che. nyAye 630 mI kalamamAM vaparAyelA zabdanuM samajI levuM. 6 Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 prazna 54 muM-uparanA lakhANathI 630 mI kalamanA be zabdane artha te barAbara samajANe paraMtu eka matsya zabdanA artha mATe keTaluMka te samajAyuM che te paNa koI vizeSa jANavA jevuM hoya te te paNa jaNAvaze? uttara-maccha eTale matsyane artha jaLacara pacediya jIvane thAya che, ane e nAmanI ke evA AkAranI vanaspatine paNa artha thAya che. sAdhune padriya jAtinA mAMsane te sarva niSeddhaja hoya che te pachI macchanA bhegI hoyaja kayAMthI? macchanA khAnArA te kaLI, nALI, bhIla tharI, vAgharI vagere anArya prajAja hoya che. sAdhune te mAMsa maccha vaparAtA hoya tevA raste nikaLavAnI manA che te tene bhakSa karavAnuM heyaja kayAMthI ? paNa maccha zabda sAdhunA paribhegamAM vaparANe che te vanaspatine AzrIne vaparANe che. jema malyane kAMTA kahyA che tema vanaspatinA keTalIka jAtanA phaLane paNa kAMTA thAya che, keTalAka phaLane aMdara kAMTA thAya che ne keTalAka phaLane bAhera kAMTA thAya che. brahmadezamAM "durajana" nAmanA phaLa thAya che ne te nALIyera jevaDA moTAne ghaNu kAMTAvALA thAya che dazavaikAlika sUtranA pAMcamAM adhyayanamAM aNamIsanAmAM vRkSanA phaLane ghaNA kAMTA kahyA che ema ghaNA kAMTAvALA phaLanI jAti hoya che, temAM keTalAka phaLa malyane nAme ya matsyane AkAre paNa hoya che ane tevA prakAranA zabdo paNa sUtramAM tathA anya zAstromAM vaparAya che. dAkhalA tarIke- (1) zrI praznavyAkaraNa sUtranA cethA saMvaradvAramAM jarjarI kahI che. te zuM macchanI iDI te iDuM samajavuM ? sUtramAM te atyaMDI zabda sAkara kahI che. tema "zabda ciMtAmaNI" (saMskRta-gujarAtI zabdakoSa) mAM mAMt A zabdane artha eka jAtane geLane vikAra kahyo che. maDI te kAMI mAchalAthI utpanna thaI nathI. paNa vanaspatinI jAtimAM Izu zeraDIthI nipajelI, ane zeraDI te lAMbI macchane AkAre hoya che haDe macchanA sarIkhuM pUchaDuM temAM vaLI kAMTA paNa hoya te mATe zeraDIne upamA vAcaka maccha kahIe te macchathI IDa kahetAM upani te te machaDI sAkara te buruM tathA zuddha ujavaLa sAkaranuM nAma macchaDI eTale zeraDInA rasanI utpatti hovAthI tene macchaDI kahI che. te mAMchalAMthI utpanna thayelI nathI, e vAta cokkasa che. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RICA (2) maLaMgA- vanaspati, jalapIMpara ane vaidyaka zAstramAM mAchalInA jevI gadhavALI vanaspati kahI che (3) matsya vijJA-vanaspati kaTurohiNI, kaDu kahela che. paraMtu zabda pramANe artha karIe te| matsyane pitA te paNa matsyaja kahevAya, tema nahi kahetAM vanaspatinI jAti kahI. .... 455 1 (4) matsyAkSI-1 eka jAtanI dhro 2 vanaspati marAThI 3 vanaspati brAhmI 4 sAmalatA kahela che, paNa matsyanI AMkha kahela nathI. matsyAkSI zabde vanaspatinI jAta kahela che, r '' (5) matsyAMnI-eka jAtanI vanaspati kahela che. AcArAMgajInI 630 mI kalamamAM kahelA ayiM te hADakAM nahi paNa ThaLiyA, maMsa zabda pAMcendriya te mAMsa nahi paNa vanaspatinA gIradaLa-gabha vagere phaLanI aMdaranA kuNA bhAga ane maccha zabde tevA nAmanI ke tevA AkAranI ke tevA guNavALI vanaspatinI jAta kahI, macchane AkAra vanaspati hoya tenuM nAma paNa matsya kahevAya upamAvAcaka zabda uttarAdhyayana adhyayana trevIzame ga thA 19 me samA thayA vaghu tattva, pAsanA joDA miyA; dhaNAM pAkhaDI kautaka jovAne AvyA miyA. mRga sarakhA. mULa vA mA te kAMI mRga nathI paNa mRga sarakhA avinayvata ane dharmanA ajANa mATe mRga kahIne khelAvyA. tema atra paNa macchune AkAra tathA vaLuM tathA nAme vanaspati hoya tene maccha kahevAmAM Ave evA zAstranA niyama che. tenA vizeSa khulAso AgaLa para Avaze. ' ! ', prazna 55 muM--ziSya-keTalAka loko evI zaMkA dharAve che ke bhagavata mahAvIrane meDhI gAmamAM leAhIkhaDavADA thayA vizeSa vyAdhIne laine siMhA agArane gurUbhaktie dilagIra thavAthI tene zAMta karavA revatI gAthA patnine tyAM mokalyA ne bhagava'te jaNAvyu ke-e kapAta zarIranA ka pAka mArA mATe karalA che te laiza nahi, AdyAmi mATe ane majjAra kaDae kukuDama'sae eTale kukaDAnA mAMsanA pAka te mArA mATe leje, arthAt te pAka bhagavate vAparyAM ne ArAma Avye. A prakAra duniyAmAM vAta cAle che ne keTalAka loko AkSepo paNa kara che, mATe A saMbadhI & * Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 kAMI jaina zAstrathI yA anya zAstrathI e khulAso thave joIe ke-vAcaka vargane tarataja zaMkAnuM samAdhAna thaI jAya. mATe kRpA karI-mArI araja dhyAnamAM laI uparanI zaMkAnuM samAdhAna karavA sastI leze. uttara-he bhAI ! A prazna ghaNe gaMbhIra che. zraddhAvAnane to evI zaMkA kadi thAya nahi ke mArA bhagavAna kukaDAnA mAMsane pAka khAya; paraMtu zabda chaLane laIne sUtramAM kaI kaI evA zabdo rahelA jovAmAM Ave ke sUtranA rahasyane nahi jANanArA ajJAta janene zaMkA utpanna thAya te svAbhAvika che; paraMtu vAcaka vargane eka bAju jovAnuM nathI tene hetu kAraNa vastune svabhAva tamAma vicAravAnuM che. jema AcArAMga sUtranA mULa pAThamAM kirtha maMa ma-(30)mI kalamane mULa pATha artha sUtranA nyAyathI vanaspatine ja lAgu thayela che temaja A zabdane mATe paNa teja rIte samajI levAnuM che. je zabda tadAkALe vanaspatinA svarUpamAM vaparAte hato te zabda A kALe paMcaMdriyanA zabdamAM vaparAte jANIne zaMkA utpanna thAya paNa jaina dharmanA sAdhu mAMsabhakSI nathI e saMbaMdhe prathama cokakho khulAso thaI gayo che. te pachI khuda arihaMta bhagavaMta pate te ayogya vastune pAka jameja kema? kadi na jame. prazna pa6 muM-A viSe mULa pAThamAM zI rIte kahyuM che? uttara-sAMbhaLe-bhagavatIjI sataka 15 muMA mULa pATha-A rIte che. zrI bhagavata mahAvIra kahe che ke taM gacchahaNaM tumaM sIhA ! miDhiya gAmaM NayaraM revatIe gAhAvaiNIe gihe tatthaNaM revatIe gAhAvaIe mama aTAe duve kavIya sarorA uvakkhaDiyA tahiNo aTo bhittha // se aNNe pAriyAsi majjAra kaDae kukuDa maMsae tamAharAhi, teNaM aTTho // 149 // zrI bhagavaMta kahe-a sIhA ! tuM miMDhiya grAma nagarameM revatI gAthA patinI ke gRha jA, vahAM para revatI gAthA patinIne do kapata zarIra mere liye banAye hai, isakA yahAM matalaba nahi hai arthAt vaha mata lAnA paraMtu je anya ke liye mAra (vAyu vizeSa) ka upazamAne ke liye kukakuDa mAMsa banAyA hai use lAnA+149, A pramANe lAlAjI taraphathI chapAyela bhagavatIjImAM lakhela che. ane + cAkaDInI kuTanoTa AgaLapara lakhavAmAM Avaze. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 457 prazna paNa su'--A viSe TIkAkAra zuM jaNAve che ? uttara-TIkAkAra A pramANe jaNAve che ke dube kaboyA ityAdi zrUyamAnAmevArtha ke cinmanyate / anyetyAhuH / kapotakaH pakSi vizeSaH tadva dvIphale varNasAt / te kapota kUSmAMDe svepota tecate zarIre vanaspati jIva dehatvAt kapotaka zarIre athavA kapotaka zarIre iva dhUsara varNa sAdharmyAt eta kapotaka zarIre 2 kuSmAMDa phale evate upaskR te saMskRte / / tehiMno aThotti / bahu pApatvAt / pariAsietti / parivAsie hyastana mityarthaH / majjAra kaDae ityAdi rapi kecit zrayamANa mevA manyate / / anyevAhuH mArjA rovAyu vizeSaH tadupU zamanAya kRtaM saMskRtaM mArjAra kRtaM aparetyAhu majjaro virAlikAbhidhAnA vanaspati vizeSa stena kRtaM bhAvitaM yata tathA kiM tadityAha / kukuTa mAMsakaM bIjapUrakaM TADhe dArAditti / nivadhatyAdviti / ahiMyAM TIkAmAM ema jaNAve che ke e kapAtaka zarIra sarIkhA eTale kapAta paMkhInA zarIra sarakhA varaNavALA e kuSmAMDa phaLa me keLAnA phaLaeTale bhurA koLAnA phaLanA pAka mArA mATe karelo che te mAre na ka2e te laiza nahi, ane temanA gharane viSe anyane mATe vAyu haThAvavAne bIjorAnA pAka karyAM che te mArA mATe lAvaje ema siMhA aNagArane bhagavaMte kahyu' che; evA bhAva TIkAmAM jaNAya che, tathA ema paNa jaNAya che ke-birAlikA nAmanI vanaspati ane bIjorAnA garbha sAthe karelA auSadhInA pAka te niMdya hAvAthI mAre AhAra karavA ceAgya che te lAvaje. Rtya prazna 58 mu'* --A uparanA za'kAvALAM vAkaya mATe-kapAta-mAMjArane kukakuDa mAMsa A traNa zabda mATe kai viparIta arthe te karatuM nathI nA ? ane jo karatuM hoya to kevI rIte kare che ? ane tenA khulAso kevI rIte samajavA ? te tamAma pragaTa karavA jarUra che. uttara--te sAMbhaLe-sUtranu` rahazya te samaSTija jANe. bAkIne tA jevu' bhAse tevu' lakhe te upara lAMe vicAra nahi karatAM zrI naMdIjInA vAkayanuM smaraNa karavu . .. DokaTara hAralanale upAsaka dazAMga sUtranu iMglizamAM bhASAMtara karyuM che temAM gozALAnA adhikAra mATe zrI bhagavatIjI sUtranu` 15 pannaramu sataka Akhu` iMglizamAM dAkhala karyu` che, temAM uparanI traNa bAbatamAM ema 58 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 jaNAvyuM che ke-revatIe e kapAta pakSInA karelA pAka-te mahAvIra kahe mAre na ka2e paNa bilADIe mArelA kukaDAnA je pAka karelA che te mATe kalpe. AvA artha karyAM che. saMvat 1974 nI sAlanuM amArUM' 9 sAta ThANAnuM cAmAsu` zrI pAlaNapura hatu, tyAre tyAMnA nyAyAdhIza pAsethI iMgliza uSAsaka dazAMganA tarajumA vaMcAvatAM bhagavatIjInA pannaramAM satakamAM uparanI bInA AvatA nyAyAdhIza DuMgarazI bhAIne za'kA utpanna thavAthI te vAkyanA samAdhAna mATe junI DIkSanerImAMthI zeAdhana karatAM jaNAyuM ke-kapAtanA atha bIjor ane kakuMDanA atha bhurU kALu thAya che; mATe khIjorA pAka bhagavata mATe banAvelA na levA ane kALA pAka levA, te niSi che; mATe A athe barAbara che; ema temanu kahevu thayu` hatu`. A sUtra jJAnanI khubI DIkSanerInA zabdo te bukanI aMdara paDakhe mAnamAM TAMkI lIdhelA che ke jethI te muka vAMcanArAne za kA utpanna thAya nahi. vizeSa samajuMtine mATe jIA lAlAjIvALA bhagavatIjInA pAne 2123 me x cokaDIvALI kuTaneTa. prazna 59 muM--lAlAjIvALA bhagavatIjImAM kuTaneTamAM zu kahyuM che? te jaNAvaze ?' uttara-uparanAM cAlatA adhikAranI kuTaneTamAM ema jaNAve che ke caDhAM para kapAtakA artha, kapAta jase AkAravAle bIjorakA phUla jAnanA kAMkiNu svadharma panAse ise grahaNa kiyA hai. aura kukakuDa mAMsakA artha kAlekA gira jAnanA. mAMjArakA kitaneka vAyu. vizeSa artha karate haiM usakA upazama ke liye banAyA huvA; aura kitaneka mAra eka thanaspati vizeSa mAnate haiM isaliye isa vanaspati vizeSa se banAyA huvA. ahiMyAM kapAtanA atha zrIjerU, ane kukaDAnA artha kahechu ane mAMsanA artha tenA gira-daLa-garbha ane "mAMjArano a vAyunA roga tathA vanaspatinI jAti jaNAvI che. ' ', ', prazna 60 mu--ahiMyAM kei ema kahe ke-mALavA dezamAM bhurA kachutarane kehalA kahe che ane zabda koSamAM kamrutara kamAtanu nAma che, eTale kapAta zabde kabutara ane kabutara rAkhyuM kehalA kahetAM kAlA pAkane uparanA zabda lAgu te nahi thAya ? - uttara---mALavAmAM jema bhurA kabutarane kahalA kahe che, tema kehalA jAtanI vanaspati paNa eka moTA phaLane nAme prasiddha che ane TIkAkAra Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 paNa eja jaNAvyu che ke-kapAta zabda bhurA kamutaranA varaNe eTale dhUMsara vaNe kuSmAMDa phaLa-bhurU kohavu' kahyu che. kahevata pramANe-khara kaSI bhASA badale, tarUvara badale zAkhA; koi dezamAM koi vastune kevA rUpamAM khelAve ne koi dezamAM tenI te vastune bIjA zabdamAM khelAve; mATe nAma upara AdhAra nahi rAkhatAM vastu upara vicAra karavA joie. keTalAka kapAta traNe bIjorAne kahe che, ane keTalAka kapAta vage kahalAne kahe che paNa eTaluM te cekasa che ke bhagava'tanA arthe karelA pAka tA levA niSaddha che. have mAMjAra kukakuDa mAMsane mATe te pAka levAnA niSeddha nathI. bhagavate te pAka levAnI AjJA ApI che ane te pAka bhagavate AAM paNa che; paraMtu A be zabdane mATe uparanA tamAmanA abhi- prAyathI kAMika bIjuM ja svarUpa jovAmAM Ave che. prazna 61 mu--mAMjAra kaDae kukakuDa mAMsanA revatI gAthA patnIe je pAka karelA te pAka bhagava'tane kalpatA kahyo te saMbadhe pUrve karelA nokhA nokhA a, nAkhA nAkhA abhiprAya je kahevAmAM AvyA che tethI jAdo artha kAMi thAya kharo ? te te paNa jaNAvaze ? uttara--mAMjAra kaDae-mAMjAra nAma khIllI-khIllI nAmanI vanaspatinA phaLa-khIllInA phaLamAM rahelA garbhane khIllInA garbha kahevAmAM Ave che, ne te udaranI auSadhImAM vaparAya che te, ane kukakuDa eTale kukakuDavela vanaspatinI jAtimAM kahela che tenA phaLano garbha te paNa udaranA rogapara auSadhImAM vaparAya che, eTale khIllInA ne kukakuDavelanA phaLanA garbhanA kaDae nAna karelo pAka te revatIe prathama gheADA mATe karele (e vRddha vAkaya che) te pAka mAre kalpe ema bhagavaMte kahyuM. na vRddho pUrvApA kahetA AvyA che ke-bhagavate siMhAM aNagArane kahyuM ke-mArA arthe karelA pAka je do kapAta phaLanA te na laiza. khIllI ane kukakuDavelanA phaLano garbha (ma'sa) nA pAka je tenA ghoDA mATe karalA che; te lAvaje. siMhA aNagAre te pAka mAgatA revatIe kahyuM ke, mahArAja te pAka thaI rahyo che. tyAre siMhA aNagArane bhagavate dharAvyA pramANe kahyuM ke--te pAka ghaDAnA paDakhe cAyA che te bhagavatane ka2e che, mATe te verAve. revatIne Azcaya thayA ke eka te bhagava'tanA arthe karelA pAkanu rahasya huMja jANuM chuM, bIjuM ghaDAmAM rahelA pAka huM jANatI nathI, A banne vAta tame zAthI jANI ? tame jJAna vaDe jANI ke tapanA prabhAve koi devanA Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 kahevAthI jANe che ? siMhAe kahyuM ke bhagavaMtanA kahevAthI jANuM chuM. revatIe te pAka zuddha nirdoSa laherAvyo te vakhate devatAnuM AukhuM ane parIta saMsAra karyA. vijayagAthA patinI pere. upara pramANe vRddhonuM kathana cAlyuM Ave che ne te vAta nyAyamAM paNa Ave che. vaidya lekhakone pUchatAM uparanI be cIjo udaranA roga upara akasIra davA che. jhADAnI vyAdhi, lokhaMDavALa, dAghajavara vagere ghaNuM rogane maTADanAra che, ane jaTharAne pradipta karanAra che ne vAyune haThADanAra che, eTale tene pAka ghoDAnA upagamAM paNa vadhAre Ave che, ema vedya lekanA mata letA mahAvIra bhagavAnane mATe A pAka sAbIta thAya che. prazna da2 muM-jema mAra kaDae ane kukakuDa mAMsane artha vanaspatinI jAtimAM ballIne ane kukakuDavelane auSadhIne karyo tema kata zabda vanaspatimAM auSadhInA adhikAramAM koI ThekANe nIkaLe che? uttara-hA, cha, sAMbhaLo- "zAligrAma nighaMTu bhUSaNama" e nAmanA vaidaka zAstramAM pAne 447 me-khaDabharAmI nAmanI auSadhImAM-dhaNa nAma kahyAM che temAM-pata vegA, ane kapata vaMkA, e be nAmanI vanaspatInI auSadhI kahI che. mATe kapata zabda kapata pakSI, mAM zabda bilADI, ane kukakuDa zabda kukaDe pakSI e artha nahi letAM e traNe vastu oSadhInI vanaspatinI jAtimAM vaidyaka zAstramAM kahelI che, mATe sUtramAM AvA zaMkAvALA zabdo uparathI keIe kharI tapAsa karyA vinA abhiprAya ApI de nahi. prazna dada mu-mAra ane bIlADIne ekaja artha thAya che te te nAmanI auSadhI vanaspatinI jAtimAM kaI vaidyaka zAstramAM kahI che? hoya te batAvaze? uttara-sAMbhaLe- "zAligrAma nighaMTu bhUSaNama vaidyaka graMthamAM pAne 11 me-gaMdha mAMjara vIrya-kapUra vargamAM e eka auSadhInuM nAma che. pAne 121 me-citA nAmanI vanaspatine-mAra-kahela che. pAne 721 me-gaMdhakane-bela-kahela che. pAne 804 me-uDadana-bali-kahela che. pAne 925 me-gujarAtImAM-mAMdaDAnI balI-tenA nAmamAM bhUmichatra kahela che. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 461 prazna 64 muM-kukakuDa zabda vanaspatinI jAtimAM auSadhImAM vedhaka zAstramAM kahyo hoya te te paNa jaNAvaze ? uttara--sAMbhaLe-upara kahelA vaidyaka graMthamAM nice pramANe che - pAne 4pa6 me-gujarAtImAM--kukaDela kahI che. pAne 465 me-vanaspatinI jAtimAM-(lAla muga) kahela che. hiMdIme pAne pa1 me-hiMdI bhASAmeM-lAlamaragA-e eka jAtanI auSadhI che. (vanaspatinI jAti che.) pAne 655 me-gujarAtimAM-ariThA-telaMga bhASAmAM kukaDa kahela che. pAne 850 me-eTIgaNa nAmanI zAkanI vanaspatimAM-kurkaTa, kukuTanAma kahela che. upara kahyA pramANe kapota, mAM ane kukakuDa traNe tiryaMca pacaMdriyanAM nAme vanaspatinI jAtimAM auSadhIrUpe vaidyaka zAstramAM kahela che. te uparAMta vaidyaka zAstramAM manuSya tiryaMcanAM nAmanI auSadhIo vanaspatinI jAtimAM puSkaLa kahela che temaja zrI pannavaNAjI sUtramAM paNa vanaspatinA adhikAre manuSya tiryaMca ane bIjA hAlatA cAlatA trasa jIvenAM nAme vanaspatio kahela che. prazna 65 muM-pannavaNAjI sUtramAM manuSya tiryaMca ane trasa jIvanAM nAme vanaspati kaI kaI kahI che te jaNAvaze? uttara-sAMbhaLe-zrI pannavaNajI sUtramAM pada pahele vanaspatinA adhikAra manuSya tiryaMca vagera trasa jInAM nAma kahyA che te. (1) vRkSanI jAtimAM-pu nIva-putta jIva tA-putrane jIva kahevAya ane patra zabda manuSyanI jAtimAM heya. (2) TIkava-nAga vRkSanAga te sarpa jAtimAM hoya che. e egaDiyAnI jAtimAM kahyuM-have bahu bIyAne jAtimAM kahe che. (3) mArija-bijene kahela che ne mAtA te manuSya tiryaMcane hoya. (4) vi -billAne kahela che ne tene artha bilADI paNa thAya. e vRkSanI jAtimAM cAra nAma kahyAM-have guchAnI jAti kahe che. (1) gurajha tukSa-vanasapati che ane purUSanuM nAma paNa he che. (2) mArjiAya-mAtuliMgI-vanasapati. bAkI pUrvavatuM-- Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) chaMmari-kothamIra-kuMvyuM te hAlatA cAlatA jhINAM ja hoya che. (4) parijha-piMpalIya vanaspati pipilikA kiDIne paNa kahe che. (5) virI-ballI-vanaspati-bilADIne paNa ballI kahe che. (6) jIvana-vanapati che ne erAvaNa iMdranA hAthInuM nAma che. (7) jaya maLa-vanaspati che-gaja nAma hAthInuM che. gulmanI jAtimAM-(1) vaMdhu jIva-vanaspatinuM nAma-ane varasAdamAM rAtA male hAlatA cAlatA trasa jAtimAM paNa thAya che. velaDInI jAtimAM vanaspatinAM nAma nIce pramANe che - (1) vANIyA-vAgalikA-vADavAMgulikA jhADamAM adhara laTakI rahe che te pakSInI jAtanuM nAma che. ahIM vanaspatinI jAta kahI. (2) strI-vanaspati billI-balADInuM nAma che. (3) vira vanaspati-birAlI-zabda bIlADI paNa thAya. (4) navA-gopALI, vanaspati-ane govAlaNInuM nAma paNa thAya. (5) zadi-vanaspati-ane kAgaDInuM nAma paNa thAya. traNa jAtanI vanaspatimAM (1) gaguNa-arjuna-vanaspatinuM nAma che ane arjuna e pAMDu putra-pAMDavanuM nAma che. harI jAtanI vanaspatinA adhikAre nIce pramANe nAma che - (1) mannAra-mAMjara-e nAmanI vanaspati che ane mAMjara zabda bIlADI paNa thAya che. (2) paMDI maMDUkI nAmanI vanaspati che ane maMDukI-deDakInuM nAma paNa che. (upAsaka dazAMga sUtramAM-ANaMdajI zrAvake vrata AdaratA maMkInuM zAka khAvAne AgAra rAkhe che. te te nAmanI vanaspatinuM zAka zrAvaka khAya, paNa deDakInuM zAka khAya ja nahi ema nizcaya jANavuM.) (3) mana-e nAmanI vanaspati che. ane ajaja zabda ajA bokaDo-gheTo paNa thAya che have sAdhAraNa vanaspatimAM (1) gaon avarNI. [2? hiMdI siMhakaNa - A banne kaMdamULanI jAti-sAdhAraNa vanaspatinAM nAma che. asvanA ke siMhanA kAna nathI paNa te nAmanI vanaspati kahI che. [3] Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 413 varI-birAlI, evA nAmanI sAdhAraNa vanaspati che. ane birAlIne artha bilADI paNa thAya che. temaja zrI AcArAMgajI sUtramAM piMDeSaNa adhyayane--AThame udezephaLanA vaNa kahyA che temAM pALavA-kahela che, eTale kela nAmanA phaLa kahyA che. ane kela zabda uMdaranI jAtimAM zuM thAya che. tema neLavela e nAmanI vanaspati paNa thAya che. ane neLa, keLa e nAmanAM bhujapara paMcaMdriya jIva che. ane te nAmanI vanaspati paNa kahela che. te vanaspatinuM eTale LakeLa nAmanI vanaspatinuM zAka hAla kAThiyAvADamAM vaparAya che. A pramANe vanaspatinI jAtimAM manuSya tiryaMca nAma rahyAM che te sUtrapAThathI jaNavyAM. temaja vaidyaka zAstramAM vanaspatinI auSadhIonAM nAma cAlyAM che, tyAM paNa manuSya tiryaMca ane devenAM nAma paNa cAlyAM che. prazna rada muM-vaidyaka zAstramAM manuSya tiryaMcAdikanAM nAme auSadhIo kevI rIte ne kaI kaI ne kayA zAstramAM kahela che te tamAma svarUpa jaNAvaze? uttara-sAMbhaLe-vaidyakazAstra "zAligrAma nighaMTu bhUSaNama" arthAt bahunnighaMTu ratnAkarAntargata7 me 8me bhAga (vaidyabpayukta samasta padArtha nAma guNa keSaH) muMbaI-khemarAja zrI kRSNadAse veMkaTezvara chApakhAnAmAM saMvata 1961 mAM e graMtha 1216 pRSThane chapAele che temAnuM keTaluMka auSadhInA zabdanuM TAMcaNa karela che, te graMthamAM ATalA prakAranI bhASAmAM auSadhIonAM nAma dAkhala karyA che. (1) hindI bhASA, (2) baMga bhASA, (3) mahArASTra bhASA, (4) gurjara bhASA, (5) karNATakI bhASA, (6) tailaMga bhASA, (7) aMgrejI bhASA, (8) leTIna bhASA, (9) phArasI bhASA, (10) arabI bhASA e daza bhASAmAnuM keTalAka zabdanuM TAMcaNa nIce pramANe ApavAmAM AvyuM che. pAne 6 The-7 me-karaturInAM nAma-mRga nAbhikA, aMDajA, mRga nAbhI, mRgamada, mRga mRgI, nAbhi, mArI, zyAmA, kAmA, mRgAMDajA, kuraMganAbhi, gurjara bhASAmeM kasturI-baMga bhASAmeM mRga nAbhI. pAne 11 mengaMdha mAra vIrya-kapUra vargamAM, e eka auSadhInuM nAma che. pAne 28 me-tagaranuM nAma hasti kahela che. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 pAne 40 -zelArasane-kapinAmA, kapilaila, kapiza, siddha, kapi, kapija, kapi caMcala kahela che. (kapine artha vAMdare paNa thAya che.) pAne 4ra me--lavIMgane devakusuma kahela che. pAne 48 me-elacIne mahilA, kanyAkumArI, kumArikA pRthvI kAntA, garbhasaMbhavA, bALA, baLavatI, gandhALI garbha ora mahelA (ATalAM nAma elacIna kahela che.) pAne 51 me-caNakabAvAne kela kahela che. (ane kela ghusane paNa kahe che.) pAne pa3 me-nAgakesarane-nAga kahela che. pane 27 me--gujarAtI bhASAmAM-ge caMdana-hIMdI bhASAmegelecana (e gAyanA mastakanuM pita che.) auSadhI che, ema kahyuM che. pAne 85 me-gujarAtI bhASAmeM-maramAMsI e eka auSadhi che. pAne 100 megujarAtI bhASAmAM-AMbaLA-tAmila bhASA-aMDA kahela che. pAne 117 me-cavakane keLa kahela che. pAne 118 me-gujarAtI bhASA-gajapIpara-ane marAThI bhASAmAM merelI kahela che. pAne 119 me-sarpadaMDA, sagI, pArvatI, laMbadaMtA, jIvanetrA e auSadhInAM nAma che. pAne 121 me-gujarAtIme-citro, saMskRtame-citraka, raktacitrakahiMdI bhASAmeM cItA lAlacatA-baMga bhASAmeM-citA e eka jAtanI vanaspatinI auSadhI kahI che. teja pAne citA nAmanI vanaspatinemArjara-kahela che. pAne 123 me-gujarAtI-zUvAdANA-phArasI bhASAme zuta kahela che. pAne 187 me- mAlakAMgaNIne brAhmI-kahela che. pAne 189 me-gujarAtI -dArUDI-hiMdIme-satyAnAsa-kahela che. pAne 224 me gujarAtImeM-aphINa-saMskRtame ahirena, nAgana, bhujaMgaphena-IgrejImeM opiyam kahela che. pAne 247 me-gujarAtI nAgaravela-pAna-marAThIme-nAgavela-- arabI bhASAmeM-kAna kahela che. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 465 pAne 253 meM-gujarAtImeM-bile-biluM-hiMdIme-bela baMgAlameM bela kahela che. pAne 320 meM-gujarAtI garaNa-hiMdImeM-sapheda koyala, nIlI keyala-marAThIme-gekaNa-tenA vivaraNamAM-pAne 31 mAM kahyuM che ke keyala sapheda aura nIle ke bhedase de prakArakI hai. yaha beta, bAga ora upavane hatI huM pate che. gulAbakI samAna hete hai Isapara phaLI laMbI AtI hai. pAne 322 meMIdrANI, zakANI-e nAmanI vanaspatinI auSadhI che. pAne 333 meM-gujarAtI-kau, bheravanI zIMganA be saMskRtameM kapi kaccha, Atma guptA, markaTI, sUkA, gAtra bhaMgA, vAnarI, lAMgalI, badarI, gurU, varAhikA, vanazkarI ityAdi nAma che. pAne 335 meM-meMmAM rehiNI-e vanaspatinuM nAma che. pAna 36pa meM-meM-gujarAtI- kAMsaDe-marAThImeM-kasaI kahela che. - pAne 376 meM-zatAvarInAM nAma-mahAzItA, bahuzrutA, nArAyaNI, mahApurUSa daMtA, zatapadI, vaiSNavI, vAsudeva priyakarI, mahodarI, phaNajihavA, bahuputrIkA. (eTalA zatAvarI vanaspatinAM nAma che.) pAne 406 meM-gujarAtIme-ekha-saMskRtameM-kokilAla-te mApaNa lAla kilAkSa ane kaveta kakilAkSa-ekharAne kahela che. pAna 416 meM-prasAraNa velyane (nArI) kahela che. pAne 417 meM-saMskRtameM-sAravA-gujarAtImekaparI, kALI velyatenuM nAma jihavo kahela che. pAne 426 meM-zivaliMgI, IzvarI, svayaMbhU, devI, caMDA, zivalI e eka jAtanI velInuM nAma che. pAne 4ra7 meM-devI, gokarNa, marAThImeM-maravela, kahela che. pAne 429 meM-gujarAtImeM pIluDI-saMskRtameM kAkamAcI-tenAM nAma vAyasI, kAkA, vAyasA havA, kokamAtA, suMdarI, kAkinI. e vanaspatinI jAta che. pAne 43. meM-gujarAtI-agheDI-saMskRtameM-kAjaghA, kAkanAsikA, kAkA, kAkAsA, kAkakaLA, dAsI, nadIkAntA, kAkI, 59 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAne 434 meM-gujarAtImeM-hasarAja kALI DAMDalI-saMskRtahaMsAdI, gedhApadI,hiMdImeM-haMsapagI-tenA nAmamAM karamAtA. pAne 439muM-maracA vArjiA mApa maraghAnIti artha mahatyAkSI, vAlikA, matsyagandhA, misyAdanI vivaraNamAM kahyuM che ke-masyAkSI arthAta machachI ke supa cheTe cheTe hete hai, pate uDada ke pata ke samAna hete hai, phUla-sapheda aura pIle raMga hete hai, Isame machalI ke samAna gadha Ati hai. pAne 44. meM-sapakSI-eka jAtanI vanaspati che. pAne 447 me-traNa vathA mA mura brahmacAri I artha - brahmI, vayasthA, matsyAkSI, surasA, brahmacAriNI (matyAkSI, sarasvatI, surazreSTA katavegA, divyatejA, maheSadhi, svayabhuvI, saumyatA sureNa, brahmakanakA, maMDukamAMtA, maMDukI, medhyA, viza, bhAratI, varA, parameSTinI, divyA, zAradA, kapotavaMkA; somavallI) e khaDa bharAmInAM nAma chegujarAtImAM-brAhmI-khaDabharAmI-saMskRtamAM brAhmI, brahmamaMDukI-hiMdIme-brahmI baMgALameM-brahmazAka-marAThImeM-brAhmI. (A pramANe khaDamarAmInAM nAma kahyA che. ) pAne 448 meM-"brAhmI" nA zabdamAM-gujarAti bhASAmAM-khaDamarAmIne brAhmI vidyA brAhmI kahela che. pAne 4pa6 meM-gujarAtIme kukaDavelya-(vanaspati che.). pAne 459 me-gujarAtIme-bhopathArI-saMskRtameMgejihavAka. pAne 464 meM gujarAtIme-udakanI-saMskRta-mUSAkaNa-hiMdImUsAkAnI-baMgAlameM-uMdarakAnapAnA-marAThI-uMdarakAnI (e paNa vanaspatinI jAti che.) pAne 46pa meM-gujarAtI- morezikhA-saMskRta-mayUrazikhAhiMdImorazikhA lAlamurgA) baMgAlameM-mayUrazikhA-marAThIeja, (e eka jAtanI vanaspatinI jAtamAM oSadhI che.), pAne pa1 me-hiMdI bhASAmeM-lAlamuMga-e eka jAtanI oSadhI che. pAne pa87 meM-sopArIne-kapItana, kahela che. pAne da-7 meM-cArolIne-rAjatana kahela che. pAne 611 meM-annanA sane-pAravatI, kahela che. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467 pAne 625 meM-kAjukaliyAne pArvatI, kahela che. pAne 31 meM-pIpaLAne azvattha, gajAzana, tyadrama. boSitarU. kRSNAvAsa, caityavRkSa, nAgabavuM, devAtmA, kapItana, boSidrama, kuMjarAna, pavitraka, bedhivRkSa, yAjJika, vipra, maMgalya, satya, zucidrama, dhanurvekSa, evA evA pIpaLAnAM nAma kahela che. pAne 67ra meM-gujarAtameM--pArasa pIpaLe-tenehiMdI-gAjadaMDabaMgALI bhASAme-gajazuMDI--kahela che. pAne 642-643 meM-avakarNa--ajakarNae nAmanAM vRkSa kahyAM che. pAne 244 -aputrI-gajavallabhA- evA nAmanAM vRkSa kahyAM che. pAne 64pa meM_gujarAtImeM-kaDAye-saMskRtameM-arjuna-tene pArtha, pAMDava, kotteya, kRSNa sArathi, vIra, vIravRkSa, arjuna vRkSanAM e nAma. pAne 653 meM-bAvaLane-oga, kahela che. pAne 655 meM-gujarAtIme-ariThA- tailaMga bhASAmeM-kukuDa kahela che. pAne 656 meM-patra jIva-evuM vRkSanuM nAma che. pAne 663 meM-khAkharAne-brahmavRkSa kahela che. pAne 73 meM-sAgane-kelaphala kahela che. pAne 680meM-bIjaDAnA vRkSane-maMgalyA, subhadA, lakSamI, pavitrA, pApa nAzinI, (evAM evAM nAmathI lAvela che). pAne 696 meM-dhAtunI jAtamAM gujarAtI bhASAmAM sIsuM tene saMraka tamAM-nAga, sIsaka kahela che. pAne 71ra meM-merathathAne-mayura grIvaka, mayuraka kahela che. pAne 717 meM--bedArane-saMskRtamAM-nAgAsatva kahela che. pAne 721 meM-gaMghakane-bali, balarasa, kahela che ane laiTina bhASAme-sakakara kahela che. pAne 724 meM-maNazalane saMskRtamAM-manaHzilA, nAgajillikA, nAga mAtA, kahela che. pAne 798 meM-dhAnanI jAtamAM-juvAra-leTIna bhASAmAM halakasa balagerI, kahela che. pAne 804 meM_uDadane-bali kahela che. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 pAne 850 meM-hila mocI nAmanI vanaspatImAM-masyAgI-masyAkSI jaLabrAhmI, brAhmI-hiMdIme-hurahula-tenA kulAdi kahela che. pAne 850 meM_eTIgaNa nAmanI zAkanI vanaspatimAM-kurkaTa, kukuTaevuM paNa nAma che. pAne 855 meM-gabhIka zAkane-gojihavA kahela che. (zlekamAM) pAne 864 meM-gujarAtImAM-kaDavI tuMbaDI-tene rAjaputrI, na pAtpanA kahela che. pAne 869 meM-gujarAtImAM-tAsaMti-e nAmanI vanaspati zAkanI tene baMga bhASAmAM zaMzA kahela che. pAne 870 meM-gujarAtImAM--cibhaDAM, rAjagara, koThIMbA-saMskRtamAM-mRgezrvara, mRgAkSI, mRgAdanI, kapilAkSI, mRgekSaNa, citrA, mRga ciliMTA, devI evAM nAma lekamAM kahyAM che. pAne 873 meM-kaliMgAne--gujarAtImAM-tabbayane-mAM saphaLa kahela che. pAne 889 meM-bhIMDAne-catuSpada kahela che. pAne 893 meM-gujarAtImAM-guvAra-saMskRtame-gorANI kahela che. pAne 900 meM-lasaNane-svecchakanda kahela che. pAne 910 -ratALune--lauhita, lohitAluM kahela che. pAne 911 meM-hastikaNa-gajakarNa--e kaMdanA nAma che. pAne 913 meM-mahiSakanda, bheMsakanda-kahela che. pAne 914 meM-hastikaMda, gajakanda, nAgakada, koLakanda, kahela che. pAne 15 meM-gujarAtImeM-vAhI kanda-saMsakRtame-vArAhIda marAThImedukakanda-gujarAtImAM suarIyA-tenAM nAmamAM-vArAhI, karI. kaDakanyA, vizvana kAMtA, varAhI, kaumArI, trinetrA, bahApurI, kanyA, sUkarakanda, zabarakatva, brAhmIkanda, varAhakanda, sukakanda ( e badhA kadanAM nAma che. ) pAne 916 meM-vizukaMda; dharaNInda kahela che. - pAne 919 meM-caMDALada kahela che. pAne 920 meM-lakSmaNa, patrakanda, putradA, nAginI ityAdi kandamAM nAma kahela che. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAne 925 meM-gujarAtImeM-mIMdaDAnI balI-tenA nAmamAM bhUmi chatra kahela che. pAne 1011 meM--eraMDa telane aMDaka tela, aMDaka tela kahyA che. pAne 1028 meM-belakA aka, kahyA che te vanaspati che. pAne 1291030 meM-sapheda aMDakA arka, lAlaDakA arkae vanaspatinI jAti che. (eraMDa jaNAya che.) * pAne 103ra meM-koyalIkA arka-e vanaspatinI jAta che-vRdhucIkA arka-e junA caThIkA arka, sapheda ghughucIkA arka kahyA che. pAne 1036 meM-kAkAsAkI arka-vanapatinI jAtine e arka, pAne 1037 meM-mahechIka arka evI vanaspatinA nAmane arka, pAne 1038 meM-brAhnakA arka-buddhi varlDaka, isake cha mahIne sevana karane se kavi he jAtA hai. . pAne 105 -gauDa dezameM-masyaDIke guDa kahate hai. pAne 1054 meM--sAkarane-mInAMDI, marcaMDikA kahela che. pane 1108 me-vRkSAdikame strI, purUSa aura napuMsaka ye tIna pAne 1112 meM-auSadhI uSNa vacce, zItavIrya, kahI che. (bhUmI AzrI.) pAne 1188 meM-adhapuSpI nAmanI vanaspatinuM nAmadhenu jihAM che. gujarAtImAM aMdhAkulI kahI che. pAne 1196 meM--ekavIra, mahAvIra, samRddhIra, vIra ene gujarAtImAM -ekalakaTa-e nAmanuM vRkSa kahela che. pAne 1198 meM-bhamarachAlya-saMskRtameM-jamarachalI, hiMdImeM- bhamarachallI-e nAmanAM vRkSa kahela che. pAne 118 meM-ajagaMdhA, kharapuSpA, kAbarI, pUtimapUrikA, brahmagabha, brAhmI, tene gujarAtImeM-talava-saMskRtamAM-ajagaMdhAhiMdImeM-tilavana-marAThImeM-kAnapheDI, kahela che. pAne 1204 -gorakSI, sarpadaMDI, gepALI tene gujarAtIme- rUbo kahela che. Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 pAne 1204 me'--gujarAtImAM pAtaLa tuMbaDI--sarakRtame pAtAla tuMbI, marAThIme'--nAga tu khI--tathA devI, divya tu'bI, kahela che. pAne 1210 me'--gujarAtIme --mAmejavA--saMskRta tathA a`gAlI bhASAme'--nAgajihnA kahelA che. pAne 1213 me --gujarAtIme--jhumakhaDAM--saMskRme --saputrI-- hiMdIme -sataputI tArai, aMgAlame... tathA marAThImeM--sataputI kahela che. -O zrI AcArAMga sUtranA piMDeSaNA adhyayamAM maMna mac' viSe zaMkAzila kalamA tathA zrI bhagavatIjI sUtramAM kapAta, mAra, ane kukuDa zabda mATe khATI zakAo je udbhavelI che tene dUra karavAne prathama puSkaLa lakhANa thaI gayu che. tathApi A chevaTanA cAlatA praznamAM baidyaka zAstranA niyama pramANe jeTalA takarArI zabdo che tenu samAdhAna Aja praznanA uttaramAM thaI jAya che. kAraNa ke je zabdo sUtramAM kahyA che teja zabdo vanaspatinI jAtimAMthI nIkaLI Ave che, mATe za'kAzila janoe uparanu tamAma lakhANu manana karIne vAMcavuM ane zaMkAne dUra karavI. zuddha pavItra AtmA jainanA sAdhu upara khATA AkSepa mukavAnA aghAra pApanA ( karyuM- baMdhanA khAjAmAMthI bacAvavAne mATe khAsa karIne A ullekha karavAnI jarUra paDI che. ATalA lakhANa uparathI ema te khAtrIja thai haze ke-jainanA sAdhu pUrva mAMsAhArI hatA nahi, ane atyAre paNa nathI A vAta cekasa che. jainanA sAdhu jo mAMsAhArI hoya ane sUtra tenu' pharamAna karatuM, haiya to pachI teja sutro teja dharmAMnA munie tenA niSeddha kema karI zake ? prazna 67 suM--kayA sutramAM, ane keNa munie mAMsanA niSedha karelA che evA nAmavAra koi dAkhalo che ? uttara--hA, jI, sAMbhaLe uttarAdhyayana satranA 13mA adhyayanamAM 32 mI gAthAmAM cintamunie brahmadatta cakravartine kahyuM che ke-he rAjan ! jo tu kAma bhega chAMDavAne asamartha ho te, annArU rakhAyuM te diyuM; Aya ka kara. eTale madirA mAMsanA tyAga kara. madirA mAMsanA tyAga karIza tA he rAjan ! tane samakitanI prApti thaze, ane samakitanI prApti thaye dharmIne viSe dRDha rahIne jIva upara anukaMpA lAvI ( zikArAdi ( nahiM karIza te nyAya mArga cAlIza te manuSyadeha mUkavA pachI tuM vaikriya zirIravALA zakitavAna moTo devatA thAiza. ema munie kahyu che. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 471 ahiMyAM Aya ka ne mATe mAMsAdikanA tyAga garbhitapaNe jaNAvye che. jyAMsudhI mAMsAhAramAM vRddhipaNuM hAya--jene mAMsAhAranI Teva paDelI hAya che tenA kAThAmAM dayAnA vAsa thai zakatA nathI temaja tyAsudhI samakitanI prApti paNa thAtI nathI tepachI dhanu' te pratipAlana karI zakeja kayAMthI ? mAMsAhArIne badhA guNeAnI nAsti che. prazna 68 muM--samakitI jIva mAMsAhArI na hAya eNve koi dAkhale che? uttara----hA, jI, sAMbhaLeA "jaina graMtha ratnAkara"ratna 3 rA-svAmI kArtikeyAnuprekSA atha dharmAnuprekSA-pAne 116 meM kahyu che kesmygdrshn zuddhaH, rahitaH madyAdi sthUla doSai samyakdarzana hai zuddha jAke aisA maghamAMsAdi sthUla doSa rahita hate huM. eTale samidiSTa jIva hAya te dvirA mAM imoTA moTA doSothI rahita hAya. eTale madirA mAMsa khAya niha, paradArA gamana kare nahi, arthAt sAta vyasana mAMheluM koI vyasana seve nahi. duniyAmAM niMdAya tevu kArya samakitI kare nahi. mAMsAhArathI thatI nukasAnI tenuM svarUpa jANanArA samaSTi jIvA tenu sevana kardi kare nahi. te pachI sAdhune mATe savAla uoja zAnA ? sAdhune te jyAM maMdiramAMsa vaparAte heAya teve raste paNa javAnI bhagavaMtanI AjJA nathI. prazna 69 mu--mAMsAhArathI zuM nukasAna thAya che te jaNAvaze ? uttara--sAMbhaLe hitazikSA' pRSTa 47 me -lakhyuM che ke-mAMsa khArAkathI je bhayaMkara bagADa thAya che. te dhyAnamAM levA joga che. Do, TI, ela, nIkolsa, em. DI. kahe che ke "mAsa khorAka kRtrima jussA utpanna kare che, e kRtrima jussAnA pariNAme mANasa viSaya lubdha ane che--ethI thAka utpanna thAya che. thAka dUra karavA jIssAnI jarUra paDe che. ane jussA mATe te mANasa pAche mAMsa khAya che, ane pariNAme geALa kuMDALAmAM pharyAMja kare che, ane vinAzanu kAma cAlyAM kare che." A pramANe mANasane tAmasI vRttinA banAvanAra e (mAMsa) khArAka manuSyanuM manuSyapaNuM chInavI le che ane nirdayatAne zrIjI kudarata jevI banAvI de che. ethI vadhAre--mAMsa khArAka (1) ghaNAM darada utpanna kare che, (2) mANasane tAmasI vRttinA banAvI nIti bhraSTa kare che, (3) ane zAstranA nyAye gatinA paNa bigADa kare che. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 prazna 70 su` mAMsAhArInI gati kaI thAya ? A viSe zAstra kAMi jaNAve che ? uttara--hA, jI, sAMbhaLeA-zrI bhagavatIjI sUtranuM' AThamuM zataka navamA uddezo-temAM gauttama gaNadhare naiyika ( nArakInuM ) Ayu tathA tevA kANu zarIra prayAgabaMdha-bAMdhavAnu` kAMraNa pUchatAM zrI mahAvIra bhagavAne mAMsAhArane ' paNa tenAM kAraNa tarIke khullI rIte jaNAvela che, te saMbaMdhamAM A rIte cheH-mUlapATha raiyAu kammA sarirappaoga baMdheNa bhaMte // pucchA // goyamA, madAramayA, madALiyALu, paMvitti vaheLa, kuLimAdAreLa, gerakayaauy kammA sarirappaoga NAmAe kammassa udayeNaM NeraDyAuya kammA sarirajAva paoga baMdha. / / gauttama pUche che ke he bhagavana, naraka yeAgya Ayu tathA kANu zarIra prayAga zI rIte badhAya ? enA uttaramAM bhagavAna kahe che ke he gauttama, mahAAraMbha, mahAparigraha, 'cendriya javAno vadha, ane mAMsAhAra. e cAra kAraNeAthI jIva narakanuM AyuSya tathA kANu zarIra prayoga khAMdhe che. ane tenA udayathI narakamAM jAya che. ahiMyAM bhagavatIjImAM cekabu` kahyuM che ke mAMsanA AhAra karanAra marI narakamAM jAya che. temaja ThANAMga sUtra paNa eja jaNAve che. prazna 71 mu--ThANAMga sUtramAM mAMsAhAra viSe zuM kahyuM che ? te paNa jaNAvaze ? uttara---sAMbhaLeA-ThANAMga sUtra-hANe ceAthe-mAMsa bhakSIne naska phaLa che te sUtrapATha~~~ kahyu` 'cauhi ThANehiM jIvA jerahayattAe kammaM pakareti taMjahA mahAraMbhayAya, mahAparigrAhayAe paMcidiya vaheNaM kuNimAhAreNaM' iti . || kuNima zabdastu mAMsArtha: prasiddha eva // cAra sthAnake jIva narakane viSe upajavAnu` kama upaje che. te kahe che. mahA Ara'bha karavA thakI, mahA parigraha thakI, 'ce driya chavanA vadha karavAthI, ane mAMsa bhaththu karavAthI, e cAra kAraNe java narakamAM javAnuM karyuM uparAje temAM mAMsAhAra kahela che. temaja uvavAi sUtra paNa eja jaNAve che. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 473 prazna 72 muM-mAMsAhArI viSe vivAI sUva zuM jaNAve che ? uttara-uvavAI sUtramAM paNa mAMsa bhakSaNa karanArane naraka gatinI prAptinuM varNana karela che te sAMbhaLo sUtrapATha- cauhi ThANehiM jIvA NeraiyattAe kammaM pakareM ti, NeraiyattAe kammaM pakarettA,eraiesu uvavanaMti taMnahA mahAraMbhayAe mahApariggahayAe paMciMdiya vaheNaM kuNimahAreNaM // iti. A sthAnake java narakamAM javAnuM karma uparAje che, narakamAM javAnuM karma karIne narakamAM upaje che te karma kyA ? te kahe che. moTA AraMbhanA karanAra moTA AraMbhe karI mahA parigrahanA meLavanAra, paMcendriya jIvanA vadhane karanAra, ane mAMsa bhakSaNanA karanAra. upara kahelA traNa sUtramAM narake javAnA cAra kAraNomAM zuM kAraNa mAMsa bhakSaNanuM jaNAvyuM che. jaina sUtronA pAThaka jaina sAdhu yA zrAvaka, bhagavaMta mahAvIranA vacanAnusAra vartanArA pite sArI rIte jANanArA, sUtra vacanane AgaLa karI cAlanArA cAre gatinA utpattinA sthAnakanA tathA mekSa gatinI prAptinA tamAma upAyanA jANa purUSe madirA mAMsanuM sevana karI naraka gatine svIkAra kema kare ? arthAtu kadI na kare. sAdhunI gati te mokSanI ke devalekanI ja hoya che ane zrAvakanI gati paNa devalanI kahI che mATe jaina dharmanA sAdhu traNa kALamAM paNa mAMsAhArI hoyaja nahi. A vAta siddhAMta che. | madha mAMsAdi agya vastunA bhakSanA niSedhaka vacanAmRtathI jemanuM aMtaHkaraNa sIMcAyeluM hoya che tevA narakAdi durgatimAM nahi janAra mekSAthI je madha mAMsa bhakSaNa karyA vagara ja nirdoSa sAdA ane sAtvika khorAkathI ja pitAnA jIvana nirvAha karI le che. bAkI jeo jIbhanI lAlasAnA dAsa thaIne tenuM (mAMsanuM) bhakSaNa kare che teo be bAjuthI karmabaMdha karIne narakamAM paDI paramAdhAmIne hAthe bhayaMkara dukhe bhagave che. prazna 73 muM-koI ema kahe ke anAjanI jAtimAMthI banAvelA khorAkane mATe aneka jIne vinAza kare paDe che tenA parimANamAM eka meTA jIvane vinAza karI ghaNa jaNane khorAkanA kAmamAM Ave temAM ghaNuM ochuM pApa lAge. A abhiprAya amAro khare che ke beTA ? Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 uttara--A abhiprAya tamArA tadna khATA che. meTA jIvAne haNa- nAranA hRdayamAM koi paNa jIvanI dayA rahetI nathI, tenu hRdaya kaThora ane ni ya bane che. mAMsAhArIe peAtAnA khArAka mATe zikArI bane che tyAre te hiMsakAne dekhI ghaNA jIvA bhayabhrAMta thai trAsa pAmI nAza bhAga kare che. potAnA khALa baccAthI paNa vikhuTA paDe che. koI jIva vadhakone hAtha paDe te te vakhate te jIva kAMpI cAle che. hiMsakAne eTale vicAra thata nathI ke-jyAre huM prANa javAnA kaTTamAM AvI paDuM tyAre mArA prANa acAvavAne jeTalo hu prayatna karU ane huM jema maraNanA bhayathI trAsa pAmu` chuM tema tevIja rIte bIjA jIvAne kema na heAya ? eTalA vicAra paNa ghAtakI janAne Ave nahi . eka e-ane bIjuM' e ke-mAMsanA khArAka lAgaNI uzkeranAra, duSTa vicAra utpanna karanAra ane ga Mdo tathA ghaNI vakhata jherI hoya che. mAMsAhArI leAkone tAva, maraDo vagere rogA vAravAra thAya che. prANIkhArAka vikAra utpanna kare che; tethI te khAnAra--mAMsohArI viSaya lubdha ane durAcaraNI bane che vagere mAMsa bhegIne ghaNA doSo utpanna thAya che. mAMsa bhakSIe ajJAnatAne laine kadrI udhamAM bakavAnI peThe bAle ke amane ekaja jIvanu` pApa lAge tevAone koi paNa zAstranuM jJAna hoya ema jaNAtuM nathI. zAstramAM te cokakhu` kahyuM che ke-mAMsanI aMdara asakhyAsa`khya jIvanI utpatti thAya che. prazna 74 --evuM vaLI kayA zAstramAM kahyuM che tetA jaNAve ? uttara--sAMbhaLe!-sa medha satari Adi jaina zAstramAM kahyu` che keH AmAsu pakAya, vipacya mANAsu maMsa pesIsu; sayayaM ciya ubavAo, bhaNiyoya nigoya jIvANaM // 1 // a--agnithI nahi pakavelA-kAcA tathA pakavelA-pAkA mAMsa tathA agnithI pacatA mAMsa--mAMsanA piMDamAM sadA aMtara rahita jyAM sudhI mAMsa rahe tyAM sudhI temAM nigoSkriyA (jhINu mAM jhINAbArika-taraNA-asakhyAsaMkhya) jIva upaje che ema kaheluM che, A pramANe jaina mata ane anya matanA zAstramAM paNa kahyuM che ke-madhAdicAre elamAM jIvanI utpatti kahI che, prazna 75 mu'----jaina mata ane anya matanA zAstramAM zI rIte kahyuM che ? te paNa jaNAvaze ? uttara--pravacana sArAsAra graMthamAM cAra kholamAM jIvanI utpatti kahI che te nIce pramANe che. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 475 majje mahu misaMmi, navaNIyamiya caudhthae; uva vajrjjati asaMkhA tavvannA tattha jaMtuNo // 1 // artha--dArU, madha, mAMsa ne mAkhaNamAM te varNA asakhyAtA jIva upaje che. sUkSma zarIravALA che mATe dekhAya nahi ane anya matanA naga paDala gra'thamAM kahyu` che ke-magha mAruM madhutti ca, navanIte tei; paryaMte vIjyane, sUkSmAnaMta rAmaya || a:-madha, mAMsa ne madhu ( madha ) e traNene viSe nitya kahetAM sadAye ane navanIta te mAkhaNa chAzathI ALazu' karyAM pachI e cAre padAne viSe sUkSmamAM sUkSma (taraNA) jIvAnI rAsI utpanna thAya che ane vinAza pAme che. arthAt jyAM sudhI te padA rahe tyAM sudhI temAM asaMkhyAsakhya jIvAnI utpatti ane vinAza-caya upacaya thayA kare che ( ema purANa sAramAM kahyuM che. ) ahiMyAM mAMsane viSe paNa asa`khyAsabya jIvanI utpatti kahI che. anAjanA jIvanI saMkhyA karatAM mAMsamAM utpanna thatA jIvonI saMkhyA; upara kahelA zAonA nyAye vadhI javAthI mAMsa bhakSaNamAM vizeSa vizeSa pApa rahelu che. vaLI mAMsanA khArAka nIcamAM nIca gaNAya che. kaniSTamAM kaniSTa kahevAya che. sarva dharmavALAe mAMsa bhakSaNane niMdela che. A khArAka jaina sAdhune sarvathA niSaddha che. ane uttama varganA manuSyo paNa AvA abhakSAlakSathI vimukha rahe che. AvA aAgya khArAkanA adhikArI te narakagAmI anAya vRtivALAja heAya che. A viSe jaina siddhAMtAnA puSkaLa dAkhalA apAi gayA che. temaja anya zAstramAM paNa mAMsa bhakSaNanA karavA vALAne mahA mAThAM phaLa kahyAM che. prazna 76 muM --anya zAstramAM mAMsa bhakSaNa viSe zu kahyu che ? te jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLe!-mAMsa bhakSaNanA karavAvALAne-mahAbhAratamAM kahyuM che yAvaMti pasuromANi pasugAtreNa bhArataH tAvadvarSa sahastrANi, pacyate narake naraH || 1 || zrI kRSNovAca-he bhArata ! je mAMsAhArI pazune vadha kare che, te pazunAM zarIramAM jeTalAM rUvADAM hoya teTalA sahasra varSa lAge te pazuvadhaka narakane viSe pace che, eTale pazunAM jeTalAM rUvADA hoya teTalA hajAra va sudhI narakanA mahAdu:khane bhogave. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 prazna 77 muM-koI ema kahe ke ame pazuvadha karyA vinA taiyAra maLelA mAMsane khAIe tane te narakamAM javuM na thAya ke nA? uttara-upara kahelA cAlatA adhikAramAM te paNa jaNAvyuM che ke tila sarSapa mAtraMtu, yo mAMsaM bhakSate naraH; te yAMti narakaM ghoraM, yAvaccaMdradIvAkarau. // 2 // tala ane sarasava jeTaluM paNa mAMsa kadApi keI nara khAya te te khAnAra manuSya ghora narakane viSe jAya, ane jyAM sudhI caMdramA ane sUrya tape arthAt jyAMsudhI caMdramA sUrya rahe tyAM sudhI te mAMsAhArI narakanA duHkha bhagave. ema mahAbhAratamAM kahyuM che. (purANa sAra) ane mAMsAhArI ghaNA kALa sudhI narakanA dukha bhegavIne kadI manubhavamAM Ave che ke thAya ? te jaNAve che. alpAyUSo darIdrazca, parakarmoMpa jIvinaH; kukuleSveva jAyaMte, ye narA mAMsa bhakSakA. // 3 // artha- mAMsAhArI jIva narakanAM duHkha bheLavIne kadI manuSyapaNuM pAme che te alpa AyuSya pAme, daridra thAya, pArakA kameM jIvana gALe, ane nIca kuLamAM utpanna thAya; je nara mAsanuM bhakSaNa kare te naraka gatinarakanAM duba uparAMta manuSyane bhava pAme topaNa duHkhI sthitine pAme, ane te uparAMta jIvanA vadha karanArane vizeSa phaLa kahyuM che. sAMbhaLe prANI jIvanA vadha karanArane pUrva kahyA uparAMta vizeSa phaLa nIce pramANe atihAsa purANamAM kahyuM che. svalpAyu vikalA rogI, vicakSu badhira khalaH; vAmanaH pAmana paMDho, jAyate sa bhavobhave. // 4 // artha- AukhuM pAme, vikala te ghele-gAMDa-bAvare thAya sadAya regI rahe, AMdhaLo thAya, bahere thAya, khala thAya, vAmane thAya, kuNI-kaDhIye thAya, napuMsaka thAya. eTalAM vAnAM jIvahiMsAnA prabhAve prANI vadhake bhavabhava jyAM jyAM utpanna thAya tyAM tyAM te pramANe pAme. arthAta mAMsAhArI prANIvadhakone upara pramANe phaLa prApta thAya ema zAstra jaNAve che. (purANa sAra) prazna 78 muM-mAMsAhArIne mATe jyAre uparokata phaLa kahyuM te mAMsanA tyAgIne mATe zAstramAM zuM phaLa kahyuM che? Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 477 uttara-sAMbhaLe-mahAbhAratamAM mAMsanA tyAgIne mATe nIce pramANe yAva jIvaM ca yo mAMga, viSavat parIvarjayeta, visISTo bhagavAnAha, svargalokesya saMsthiti. // 1 // artha- zrIkRSNa bhagavAna viziSTa pratye kahe che ke-viziSTa! je manuSya jIvitaparyata mAMsa ne viSa samAna jANI tene tyAga kare te manuSya svargalekamAM jAya che arthAt te purUSane vAsa svargamAM thAya che. e mAMsa tyAganuM phaLa kahyuM. ( purANa sAra.) prazna 79 muM-keIe peluM mAMsa khAdhuM hoya ane pachI tyAga kare tene kaI phaLa kharuM ke kema? uttara-eja adhikAre nIce pramANe kahyuM che. sAMbhaLe yo bhakSayitvA sAMsAni, pazcAdapi nivattata yamasvAmi ruvAcedaM, stopi svargati mAnpuyAt. // 2 // artha--ajJAnapaNe koIe peluM mAMsa khAdhuM hoya ane pachI te mAMsathI nivarse te yama svAmI je viSNu bhagavAna ema kahe che ke-te. paNa svargane pAse. (purANasAra) mAMsa bhakSaNathI aLagAM rahetAM A duniyAmAM ApaNI prazaMsA thAya che. ane pahelI duniyAmAM svarga ane mukti meLavI zakAya che, ema zAstrakAra jaNAve che AcArAMga sUtranA bhASAMtaramAM-parihArya mimAMsAmAM pAne (41) me zrutvAduHkha paraMparA matighRNAM mAMsAzinAM durgati, ye kuvaiti zubhodayena virati mAMsAdana syAdarAtaH sadIrghAyu radUSitaM gadarujA saMbhAvya yAsyaMtite, maryeSadbhaTa bhoga dharmamatiSu svargApavargeSu ca mAMsa khAuonI duHkhamaya ane karUNa janaka vargati (duravasthA tathA naraka prAptI) thatI sAMbhaLIne je bhAgyazALI purUSa himmata ghara mAMsa bhakSaNane tyAga kare che, teo nIrogI rahIne lAMbu AyuSya purUM karI vaLatA janmamAM sakhI barmika ane buddhizALI kuTuMbamAM avataraze ane anukrame svarga tathA mokSa meLavaze. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 prazna 80 muM-kadApi keI ema kahe ke-yajJAdi arthe pazuvadha tathA mAMsAdika bhakSaNa karavAne niSaddha nathI. tenuM kema? uttara-dareka dharma dayAne upadeza kare che-hiMsAne niSedha kare chehiMsA mATe tiraskAra batAve che. hiMdu dharmamAM dayA dAna damana ene musalamAna dharmamAM bera-mera ne baMdagI, kahela che. ema sau koI jANe che. chatAM teja dharmanA upadezake amuka amuka nimita batAvIne hiMsAnI chuTa Ape are ! hiMsAne Adeza kare te kevI saMtAjanaka vAta? A kevaLa svadharmanI halakAI karAvavAnuM kAma nahi te bIjuM zuM ? ahiMsAnA pAyA upara caNAyelA dharmo dharma khAtaraja hiMsA karavAnuM pharamAve evuM zuM koI vicAravAna manuSya mAnI zakaze? zuM evA pharamAna kADhI batAvanAra janone gata svArtha chAne raheze. banyuM che ema ke-keTalAMka upadezakoe ajJAnatAthI, dharma pustakane marma barAbara nahi samajavAthI, arthane anartha karyo che ane keTalAka upadezake e mAMsa madirAnI lAlacathI bIjAo tenakhAya ane gurU khAya tethI pitAnI halakAI kahevAya-niMdA thAya ane mAna dravya Adi maLatuM baMdha thAya tema samajIne-dharmapustakamAM pAchaLathI amuka zabdo umerI dIdhA hoya te nA kema kahI zakAya? dharma arthe hiMsA (dAkhalA tarIke yajJa, bakarI Ida Adi) karavA saMbaMdhamAM te dharmo khuda pite zuM mata Ape che te huM tamane kahIza. ApanA keTalAka brAmhaNa baMdhue azvamegha, gemedha, ajamegha, vigere yajJonI himAyata kare che te sa baMdhamAM zrImad bhAgavat ke je temanuM pavitra pustaka gaNAya che, ane mANasa marI gayA pachI tene kalyANa arthe je pustaka vaMcAvavAmAM Ave che, temAM je hakIkta che te khAsa jANavA gya che. prazna 81 muM- bhAgavatamAM zuM kahyuM che? te jaNAvaze? uttara-zrImad bhAgavata purANa ke je pramANabhUta pustaka gaNAya che tenA 4 skalanA 25 mA adhyayananA 7-8 mA kalekamAM kahyuM che ke prAcIna bahI nAmanA rAjAe pitAnI IcchA paripUrNa karavA sArU ya karI hujAre pazuone mArelAM te je te pramANe na karavA zrI nAradajIe te rAjAne kahyuM ke bho bho prajApate rAjan, pazUn pazyatvayAdhvare; saMjJA pitA jIvasaMdhAna, nirdhaNena sahasrazaH. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 479 ete tvAM saMpratIkSate, smaraMto vaizasaM taba sapareta mayaH kUTaiH, chidaMtyutthita manyavaH bhAvArtha "he rAjan ! teM yajJamAM hajAro pazuone mAryA che, te saghaLAM tArI vATa joi rahyAM che, ane tane vAravAra saMbhALe che samaya tuM marI jaIza tyAre teo tane tevAMja hathiyAro vaDe kApaze " A pramANe kahI nAradajIe prAcIna ahIM rAjane pazue najare dekhADyAM, te joi e rAjAe bhayabhita thai kahyuM ke "huMvethI huM te pramANe nahi karU'. 73 (hitazikSA.) A pramANe hiMdu dharma zAstranA moTAmAM moTAM pustaka zrImad bhAgavatamAM kaheluM che te tenu ullu'dha karI yajJa nimite tathA bIjI koipaNa prakAranI deva nimitte hiMsA karavI e koipaNa samajI mANasane yAgya nathI. A viSe ziva purANamAM paNa kahyuM che. prazna 82 muM-ziva purANamAM zuM kahyuM che ? te jANavu' joie. uttara-sAMbhaLe!-uparanA cAlatAM adhikAre kahyuM che ke-A uparAMta zivapurANa nAmanA graMtha zrImad bhAgavata tathA bhAratanA tAraNarUpe che. temAM yajJa a thatI hiMsA tathA mAMsa bhakSaNa saMbadhe, temaja harakoi prakAranI jIva hiMsA saMbaMdhe, padeSade niSedha karela che. te TAMkavAthI age vizeSa lakhANa thavAnA bhaya rahe che. ( AcArAMga bhASAMtara-zabdo viveka. ) svAmInArAyaNanI zikSApatrImAM paNa zrI sahejAna dajIe te viSe sArI zikSA ApI che. prazna 83 mu-sahejAnaMdajInI zikSApatrImAM zu kahyu che ? te paNa jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLe-zrImad sahejAna dajI peAtAnI 1955 mAM chapAelI che temAM zloka 11 me-kahyuM che ke kasyApi prANino hiMsA, naivakAryAtra mAmakaiH, sUkSma yUkA matkuNA de, rapi buddhayA kadAcana. 11 artha : tuve te vartavAnI rIta kahiye. jeH- amArA je satsaMgI temaNe koi jIva prANimAtranI paNa hiMsA na karavI ane jANIne te jhINA evA jA ; mAMkaDa; cAMcaDu; Adika jIva temanI paNa hiMsA kayAraiya na karavI. temaja zrloka 12 me'-yajJAdi arthe paNa hiMsAnA niSedha karyAM che. zikSApatrI saMvat Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 sahajAnaMdajI pitAnI zikSApatrImAM kahe che ke-kalekadevtaa pityAgArtha, madhyajAdezca hiMsanama ; nakarttavyamahiMsaiva, dharmaHprokto'stiyanmahAn. // 12 // artha---ane devatAne pitR tenAM yajJane arthe paNa bakarI mRgalAM zazalAM mAchalAM Adika keI jIvanI hiMsA na karavI. kema ke ahiMsA che teja meTo dharma che. ema sarva zAstramAM kahyuM che. temaja pannaramAM zlekamAM mAMsane paNa sarvathA niSedha karyo che. sahajAnaMdajI pitAnI zikSApatrImAM kahe che ke-kan bhakSyaM sarvathA mAMsaM, yajJa ziSTimapi kacit ; na peyaMca surA madya, mapi deva niveditam // 15 // artha-mAMsa sarvathA khAvuM nahi, ane je mAMsa yajJanuM zeSa heya te paNa athavA ApatakALamAM paNa kayAreya khAvuM nahi. ane traNa prakAranI surAne agiyAra prakAranuM magha te devatAnuM naivedya hoya te paNa na pIvuM. vaLI ka 22 me-kahe che ke devatAyai bhavedyasyai, surA mAMsa nivedanam / yatpuro'jAdi hiMsAca, na bhakSyaM tanniveditam // 22 // artha - ane je devatAne surA mAMsanuM naivedya thAtuM hoya ane vali je devatAnI AgaLa bakarA Adika jIvanI hiMsA thati hoya te devatAnuM naivedya na khAvuM. (Iti zikSApatrI.) prANIva ane mAMsAhAra-mAMsa kherAka niSedhane hiMdu dharmanA pavitra pustakamAMthI puSkaLa nIkaLI Ave che temaja musalamAna, pArasI ane aMgreja vagerenA dharma pustakamAM paNa prANI hiMsA ne mAMsa kherAka viSe sakhta manAI karelI jovAmAM Ave che. prazna 84 muM-musalamAna bhAIonA dharma pustakamAM prANI hiMsA ane mAMsAhArane niSedha kevI rIte karyo che te jaNAvaze? uttara-sAMbhaLa-musalamAnone "AIne akabarI" mAM lakheluM che keakabara bAdazAha dara zukravArathI ravivAre, grahaNane divase, tIra rejanA jazanane divase, ane AkhA pharavaradIna tathA AvA mAsamAM bIlakula mAMsa khAte nahi. tevI ja rIte Aja paNa koI musalamAna "zAleka zarIatI mAMthI "TarapITa" mAM pese te turataja mAMsa khAvuM cheDI de che. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 481 vaLI rAvajI verA jeo leTIA verA-kahevAya che, teo bIlakula mAMsa khAtA nathI, tethI teo-nagosI athavA namasIA-kahevAya che. teonI vastI vaDedarAmAM paNa che temaja temaja dharma pustakamAM pharamAveluM che ke-2chA tana maMjU sudUra suma viNavAnA arthatuM pazu-pakSIonI kabara tArA peTamAM karIza nahi arthAt temane mArIne khAIza nahi. kurAne sarIphanA-surAana-AmanI Ayata 14ra mAM-allAtAlAe sApha pharamAveluM che ke--: pina gana mA dama taM 2 Hai | kumimmA rajaka kumullA ho / / artha--alavAe copagAM jAnavaromAMthI keTalAMka bhAra upADavA mATe peidA kIdhAM che ane AvAmATe jamInane lagatI vanaspati tathA anAja utpanna karyuM che te tame khAo-vaLI teja sUra-ana-AmamAM lakheluM che. ke-tame na khAo-lehI ane DukakaranuM mAMsa, ghAthI mAravAmAM Ave tenuM mAMsa athavA bIjA keI prANInA mAravAthI mare tenuM mAMsa. badarI idane divase bakarI ne mAravA viSe huzanamAM surAhahajanI 36 mI AyAtamAM allAtallAe khuda pharamAveluM che ke-mAMsa agara lehI mane pahoMcaze nahi paNa eka parahejagArI pahoMcaze. ( AcArAMganA bhASAntaramAM zabdArtha viveka pAne 38 meM). prazna 85 muM-uparanI hakIkata mATe bIjA koI dAkhalA che? uttara- hita zikSA" mAM-pRSTha 24-25 meM kahyuM che ke - kurAna kahe che ke "mAMsa agara lehI mane pahecaze nahi parahejagArIja mAtra mane pahoMcaze." (suraha haja ) bamAmin dAnbatin phila ardevalA tairuna yatIrovajanAhIyye IllAumamUamasAlAkum ane je pazu pRthvI upara cAle che ane je pakSI pitAnI pAMkhe vaDe uDe che te bIjuM kAMIja nahi paNa tamArA jevA le che. " - (kurAna-sUre AnuM Ama) mATe pegaMbara hajharata mahaMmada nabIsAhebanA khalIphA hajarataallI sAhebe pharamAvyuM che ke "tuM pazu ke pakSInI kabara tArA peTamAM karIza nahi musalamAna bhAIe bakarI Ida kare che. tenA mATe hitazikSA pRSTa 33-34-mekahyuM che ke Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 musalamAnabhAie makarI ida kare che paNa vAgha iu koI karatuM nathI. rAMka khIcArAM bakarAM ! ATalAM badhAM pazu-pakSIo ane mAnavAmAMthI dayALu allAtAllAe tamaneja peAtAnA bhakSa mATe zeAdhI kahADayAM ? nahi, niha, e dayALu devanAM nAma upare huM ! musalamAnabhAI tame khATu' kalaka caDAvazo niha. tame te sAhebano hukama barAbara samajavA kozIza karo. "" ibrAhIma pegambara jyAre imAnamAM AvyA tyAre temanA imAnanI parIkSA karavA sArU allAe temane kahyuM ke--" tArI vaDAlAmAM vahAlI cIjanA bhAga Apa. " te uparathI IbrAhIma pegabare peAtAnA ekanA eka karA IsmAIlane mAravA taiyAra karyo ane jevA te peAtAnI AMkhe pATa bAMdhI tene charI vaDe mAravA jAya che tevAja allAe te chekarAnI jagyAe gheTuM (dumbe ) lAvI mUkyuM. AmAM hakIkata evI che ke, allAno vicAra gheTAnA bhAga levAno na hatA paNa ibrAhImanA pAtA uparanA prema keTalA darajje che te jovAnA hatA, teNe te gheTAMne paNa sajIvana karyuM hatuM. hiMdu bhAiomAM paNa evIja kathA cAle che ke, sagALazA zeThe kalaiyA kuMvarane khAMDaNImAM ghAlI khAMDyo hatA, paNa zvare tene sajIvana karyo hatA. A su dAkhalAmAM IzvaranA hetu mAMsa khAvAno niha paNa bhakatAnI kasoTI karavAneAja hAvA joie. Ida karanArA bhAIoe mana sAthe eTaleja vicAra karavA joie che ke jyAre ApaNe chaMdanA tahevAra upara kahelA banAvane lIdhe karIe chIe, tyAre gheTAMnA nahi paNa ibrAhImanI mAphaka potAnI vahAlAmAM vahAlI cIjano bhega ApavA joie. zuM te ApaNAthI banI zakaze ? kurAnamAM sUrA ulamAyada sipArA 4, majala 2, AyAma 3 mAM lakhyu` che ke " makkAmAM tenI hada sudhImAM koie janAvara mAravuM nahi, ane koi bhUlathI mAre to tene badale peAtAnuM pALelu' janAvara mUkI devu athavA te te DAhyA mAnase je kIMmata TharAve teTalI kiMmatanuM khANu garIbone khavarAvavuM. " hiMsA e nApAka na heAta tA dhama kSetramAM tenI khAsa manA za| mATe hoi zake ? ( hita zikSA ) prazna 86 mu--musalamAna kone kahuMye tenA artha zuM? uttara-musa"mAna tAro do, mAna. mude mAra; je mAnanA tyAga kare-mAnane musaLe-masale tene musalamAna kahIe. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 483 prazna 87 muM----pIra kone kahIye, pIranA artha zuM ? uttara- r tAjo gALIpa, bAne patnI pIya.je pArakI pIDA jANe tene pIra kahIe. kisanabAvanImAM kahyuM che ke-jUdA para noMpepar_pIra na vicArI hai. / / je pArakI pIDAne vicAra na kare tene pIra kema kahIe? arthAt je duniyAmAM pIrapaNe pUjAya te parapIDAnA jANu hAya. koI paNa jIvane du:khI dekhI jenuM hRdaya kaMpI cAle te pIrapaNAnI padavIne lAyaka hAya ane sarva jIva upara dayAvAna hoya teja pIra kahevAya. prazna 88 muM--allA kAne kahIe ? uttara-baDDA AAda punnAvatA, nama dA aura maraLa, A duniyAmAM janma jarA ne maraNanI lA lAgI rahI che te palItAne mujhAvI janma jarA te maraNanA dADumAMthI nIkaLI akha`Da sukhanI prApti meLave tene allA kahIe. prazna 89 muM--muddA kone kahie ? uttara-jItA sunathI upara, vAva mune TIpa saraLa. dayAni evA adharmIonA hAthathI kapAtA prANIone uddhAra kare--tene maraNanA bhayathI bacAve, tathA niraparAdhi prANIonI dAda sUNe tenI araja sAMbhaLe, ane tene abhaya padanuM saraNuM Ape evA dayALu devane khudA kahIe. prazna 90 muM--kIra kone kahIye ane phakIranuM lakSaNa zuM ? uttara--kIra ane phakIranuM lakSaNa nIce pramANe kahela che. kIrA phakIrI kaThana hai, jezI dUra khajura; caDe te cAkhe prema rasa, paDe teA cakanA cura. phAkA phakta phAka dila, Azana draDha ga'bhIra; kirI phArI kaphanI kare, tisako kahI kIra. mana mAruM tana vaza kare, khAje sakala zarIra; dayArUpa kathAnI kathe, tAko nAma phakIra. prazna 91 mu--kAjIne kalamA zuM kahe che ? uttara-kAjI, e, upadezaka dharma gurUkalamAnA vAMcanAra-lamAnA paDhanAra tene kalamA kahe che ke 1 kAjI kalamA mata paDho, kalamA tamaku bele; sAheba dAtaNukA hisAba mAge, te jIva mAre kayuM cheADe. 1 3 Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 484 prazna 92 muM-ajAne zuM upadeza che? uttara-ajA-bakarA-musalamAnane upadeza kare che ke ajA musalamAna avalakA, Apa kare upadeza zIra kADhyA se kaTAugA, dekhe dADhI keza. 1 prazna 94 muM-musalamAna ane kAphiramAM zuM taphAvata ? uttara-musalamAna ane kApharavacce hadayanA dilane taphAvata hoya te jaNAve che. mema dIla musalamAna, kaThaNa dIla kAphara; kAphara mAre jIvakuM, e saba khudAkI musAphara. 1 musalamAnanuM dila meM ketA mINa jevuM narama hoya, ane kApharanuM dIla kaThaNa hoya. jIvane mAre te kAphira kahevAya. khare musalamAna hoya te te sarva jIva khudAne musAphara che ema mAne athatu duniyA para rahelA tamAma prANI mAtra khudAnI olAda che, khudAne bAlabacAM che ema mAnI tenuM rakSaNa karavuM. prazna 94 muM-bakarI Idane divase kevI rIte vartavuM? uttara--bakarI Idane divase musalamAna bhAIone kevI rIte vartavuM joIe ke te divase kherIyAda karavI joIe eTale kherIyAdane arthe dAna devAne kahevAya, ane dAnamAM zreSTha dAna te abhayadAna kahevAya che mATe sarva jIvane abhayadAna ApavuM teja kharI kherIyAda che mATe bakarI Idane dahADe kevI rIte vartavuM te te kahela che. bakarI Idane dahADave, thaIe garIba kaMgAla Apa sama jANe ajA, te khudAkA bALa. 1 jayAre bakarI idane divasa Ave tyAre pite garIba ane kaMgAla banI jAvuM. ane paramArtha e che ke--te divase pitAnuM hRdaya ma (mINa) jevuM narama ane saraLa banAvI devuM jarA paNa mAna ke abhimAna nahi rAkhatAM pitAnA barAbara sarva jIvane jANI ema mAnavuM ke jema huM eka khudAne bALaka chuM tema A ajA vagere sarva prANa khudAnA bALaka che mATe mAre dharma-mAre musalamAna dharma -mera neaMdagIne che. ema jANe sarva prANIone pitAne barAbara mAnI sarva jIva upara mahera lAvI dayA Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 lAvI--tenuM rakSaNa karavuM-sarva jIvane abhayadAna devu' teja khudAnI kharI aMdagI karI kahevAya. ane A pramANe varte teja khareA musalamAna kahevAya ema kurAnanu pharamAna che. ane dAdunuM vAkaya paNa khAsa karIne dhyAnamAM levA jevu che. prazna 95 muM--dAdunuM vAkaya zu te paNa jaNAvaze? uttara--dAduM eka jabaro netA gaNAI gayA che tenA keTalAka vAkaye anubhavIe gRhaNa kare che. te ema jaNAve che ke-- dAdu eka daya vinA, khatrIza lakSaNa bahAra; sarovaramAM nIra nahiM, pachI mara uMcI bAMdhe pALa 1 dayA vinA lakSaNa, guNu, cAturI ke jJAna athavA koi prakAranI kriyA vagere kAMi paNa temAM phaLIbhUta thatAM nathI.bhale UMMcI ne majabuta pALatu' taLAva hAya paNa temAM pALI na hoya teA te taLAva nakAmuja gaNAya, tema yA vinA sarva nakAmu ja jANavuM. sarva dharma satya ane ahiMsAnA bodhaneja meAkhare mUke che ane te upadezanI saphaLatA uparaja potAnA dharmanA vijayanA AdhAra mAne che. temAM paNa sarva dharma dayAne pradhAna pada Ape che. temAM paNa vizeSe karIne jaina dharmanA mULapAyA dayA uparaneAja che, ane zAstrakAra paNa mukhyatve karIne jJAnI purUSone jJAnanA sAra paNa yAja jaNAvI che. prazna 96 muM--jaina sUtromAM dayA mATe jJAnIne zuM kahyuM che ? uttara--sAMbhaLe!-suyaMgaDAMgajI sUtranA adhyayana pahele-uddeze 4 tha gAthA 10 mI--tamAM kahyuM che ke-- evaM khu nANino sAraM, jaMna hiMsaI kiMcaNaH ahiMsA samayaM ceva, etAvata viyANiyA // 10 // " jJAnI purUSanA jJAnanA sAra e che ke koi paNa jIvane haNavA nahi ane jIva dayA eja pradhAna evu` vivekavata hoya te jANe '" ane veda paNa eja jaNAve che ke ahiMsA paramo dharma, stathA hiMsA paramodamaH ahiMsA paramaM dAnaM, mahiMsA paramaM tapaH // 1 // ahiMsA eja meTo dharma che, eja dama che, eja mATu' dAna che ane eja meATo tApa che. " ( hitazikSA. ) Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 A pramANe hiMdu dharma ane musalamAna dharmamAM prANa hiMsA ane mAMsAhAranA niSaddha sAthe ahiMsA dharmanuM svarUpa batAvyuM. temaja pArasI dharmamAM paNa prANI vadha tathA mAMsAhArane niddha karavA sAthe temanA dharma pustakamAM sakhta manAI karelI jovAmAM Ave che. A prazna 7 muM--pArasI bhAIonA dharma pustakamAM zuM kahyuM che ? te jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLo-pArasI bhAIonA "zAhanAmA" nAmanAM pustakamAM lakheluM che ke - beta. nasta chaMda khurene jAnavara jI. cinIna astaDhIne jhara dutane; amAro rastI dharma e neka che ke pazuone mArIne khAvA nahi. ane janAvarone zikAra kare nahi. pArasIonA dharma pustaka IjanenA 3ra mAM tathA 33 mAM hAmAM lakheluM che ke- (avistA bhASA) manadAo akAmarod Io geoza mareM dAna oru Akhaza okhatI aerIa bhanazcA na dena to geozcA vAzatarAda avezatama manatu Iazate vizape-jezatema zarAzama jabIyA au aMbAno // jeo gepadA (copagAM janAvara) ne barAbI ApavAmAM-tene mAravAmAM khuzI bharelI jIdagI kahe che. athavA kApavAne ke khAvAne hukama Ape che teone horamajade (pArasIonA paramezvare) mAravA kaheluM che. (athavA tevA burA lekene dUra rAkhavA kaheluM che. je mANase neka pharamAnene kabula nahi rAkhatAM, gorapado (pagAM jAnavara) nI paravaza (cArA-pANIthI saMbhALa) nuM kAma burA (te janAvarane kApI khAvAnA vicArathI kare che teo kayA matane (punya pApanA InasAphane divase) dahADe pitAnA chuTakArA mATe aze marado pAse dAda ma gatA raheze arthAt teone koI dAda nahi Ape. A sivAya jIyAdayastanA 58 mA phakarAmAM temaja jarathusta nAmA vagere temanA dharma pustakamAM pazu hiMsA karavAnI tathA mAMsa khAvAnI sakhta manAI karelI che, teo pitAnA paravaradigArane pazupAlaka-pazupremI evI saMjJAthI haju paNa yAda karatAM Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 ApaNe sAMbhaLIe chIe. kuTasa enDa pherInezIyA nAmanA pustakamAM lakheluM che ke pArasIonA kadIma (asalI) dharmagurUo pitApitAne rAka haMmezA hiMmezA phaLakaLAdikane ja rAkhatA. plelI nAmane prakhyAta tatvajJAnI pitAnA 11 mAM mukatakamAM lakhe che ke jarathosta alabarUjha pahADanI guphAmAM khudA tAllAnI baMdagI ane mane jAnane sArU vIza varSa sudhI guMthAele hatA, ane pitAnuM gujarAna mAtra panIra dUdhane kherAka khAIne karate. vadhAre junA vakhatanI vAte na zodhatAM hAla turataja muMbaI samAcAranA tA. 25 julAI sane 1902 nA aMkamAM chapAe eka phakaro je bhAjI pAlAne khorAka saMbaMdhaneja che te vAMcavAnI ame bhalAmaNa karIe chIe. (AcArAMgajInA bhASAMtaramAM-zabdArtha viveka-pAne 36 meM.) prazna 98 muM--pArasI bhAIonA dharma pustaka saMbaMdhe vizeSa kAMI jANavA jevI bIna che? uttara--che, sAMbhaLo-hitazikSA" nAmanAM pustakamAM pAne 25-26 meM nice pramANe kahyuM che. pArasI bhAIonAM dharmapustaka Ijarane maLe kahyuM che ke - jeo duniyAnI pedAza upara dayA lAvatA nathI teo vagara dayAnA "deve" tathA dekhI AdamIo che. " temaja vaLI te bhAIonAM jarathostanAmAmAM lakhyuM che ke , baku zatana nIyAraMda kasaku dareha / na Agusa phaMdA ke bAsada bareha // " kadI koIpaNa jAnavara moTuM athavA vRddha thayuM hoya tene athavA nAnAM baccAMne athavA koI prakAranA jIvatA prANIne mAravAnI sApha manAI che. jema jaina dharmanA zAstramAM jIva chavAnI chellI ghaDIye kSamApanA mAgavAno rivAja che. tema pArasInA dharmazAstramAM paNa te pramANe mAphI mAgavAnuM kahela che. hitazikSA pAne 3pa meMthI 37 sudhImAM kahyuM che ke - pArasI bhAIo ApaNuM hiMdubhAIone ghaNI bAbatamAM AcAra vijJAramAM maLatA Ave che. te paNa hiMdudharma je neka dharma che. jaina dharmanI mAphaka temAM te eTale sudhI kaheluM che ke, "e ja sta ! tAro jIva javAnI chellI paLa AvI lAge tyAre tuM mane ArAdhaje ! ane te Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 sAthe vaLI mArI tamAma pedAzane ArAdhaje ! te sAthe vaLI tamAma gespaMdane, pANImAM rahenArAM tamAma prANIone, jamIna para vasatAM tamAma prANIone havAmAM uDatAM tamAma prANIone tathA kharIvALA tamAma prANIene ArAdhaje. (kSamApanA mAgaje) te huM tane jakha (naka) thI bacAvIza" AvA neka dharmamAM hiMsAnI himAyata ke paravAnagI havAne saMbhava ja kema hoya? ajarate amuka kAma karavA mATe avatAra lIdhe hatuM ke je kAmamAM pazu rakSA e eka hatuM. ane e kAraNathI "pazurakSaka jastI dina" ema kahevAya. pArasI dharmazAstro je hiMsA ane mAMsa bhakSaNanI tarapheNamAM hota te dara mahInAnA bamana, mahera, geza ane rAma e cAra divasamAM, bamana mAMsanA jasaNanA divasamAM ane sagAnA mRtyuthI 3 divasa sudhI pArasI bhAIo mAMsathI khAsa dUra rahe che tenuM kAraNa zuM ? jarathostanAja vakhatamAM gustApa bAdazAhane pitra bahamana anna-phaLa ane zAka sivAya bIjuM kAMIja khAto nahi, ane IrAnI parahejagAronI bujharagI joIne DAyejInIsa, pIthorAsa, pleTo, skuTAka Adi mahApurUSe paNa mAMsa khorAka khAtA nahi. IrAnane prakhyAta musAphara sara jahona mAphakama lakhe che ke, "meM DAhyA ane parahejagAra mebeda zarozathI sAMbhaLyuM che ke, jaratanA bApa pAse eka gAya hatI, te jhADa uparathI kharI paDelAM pAMdaDAM sivAya bIjuM kAMija khAtI nahi ane A gAya je dUdha ApatI te sivAya bIje khorAka jarastane bApa kAMija lete nahi. A uparathI jaNAze ke, pArasI dharma nekInA raste che; paraMtu pAchaLathI keIe beTI baeNta pustakomAM umerI ane khoTo upadeza karI mAMsAhAra ghusADI dIdhela. vidvAna pArasI gRha A mata kabula rAkhe che. ( hita zikSA) prazna 99 muM-prANI hiMsA ane mAMsa khorAka niSedha viSe - janA "bAIbAla" mAM koI kahyuM che? uttara-sAMbhaLa-aMgrejanA "bAIbala" nA prakaraNa 20 mAmAM kaheluM che ke-tuM hatyA karI nA-prakaraNa 22 mAmAM kahevuM che ke ane tuM mArI tarapha pavitra raheje-vagaDAnA pazune mArI tenuM koI paNa jAtanuM mAMsa khAte nahi. bAIbalanA pahelA jenIsIsamAM lakheluM che ke - Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvI upara je bhAjI pAse tathA phaLa tane meM ApelA che tene tuM barAka tarIke upaga karaje. vaLI hasIyA adhyAya 8 Ayata 15 mAmAM paNa kahevuM che ke jyAre tame tamArA hAtha (prArthanA mATe) lAMbA karazo tyAre huM (Izvara) mArI A tamArA taraphathI bIjI bAju pheravIza ane tamArA hAtha (prANIne mAravAthI) lehalehANa che. (AcArAMganuM bhASAMtaramAM zabdArthaviveda pAne 37 meM) (tathA hita zikSAmAM paNa prANI hiMsA ane mAMsAhAranA niSaddha vize ghaNuM lakhANa che) "dayA" e jaina lekene mudrAlekha che. AvA pavitra mAgane viSe-jyAM jhINA jIvane paNa saheja kalAmanA thAya tyAM jenIpaNuM gya nathI evuM jenA AgamanuM pramANa che. te pachI te mArgamAM pravartatA sAdhu munirAja pitAnA dehane arthe matsya mAMsavALA AhAra gRhaNa kare evI mAnyatA karavI e jaina siddhAMta para paga mUkavA jevuM che ane jaina sAdhune moTuM kalaMka ApavA jevuM che. upara jaNAvelA hiMdu dharmanA temaja musalamAna, pArasI ane aMgreja dharmanA ane temanA dharma zAstranA dAkhalA ApI, prathama ApelA jaina dharmanA sUtronA mAMsAhAra niddhanA dAkhalAne A badhA dAkhalA kharI rIte mAMsAhAra niSedhane puSTI karatA thavA sAtha jaina dharmanA sUtranA dAkhalane Teko ApanArA thAya che ane A uparathI vAcaka vargane khAsa karIne dhaDo levAne che ke-AvA sAdhAraNa dharmamAM jyAre mAMsAhArane niSedha ThArahAra jaNAve che tyAre dayanA mokhare rahele evo jaina dharma ke temAM vaLI mAMsAhAranI sAdhu ke zrAvakane chuTa hoyaja kayAMthI ? arthAt svamAmAM paNa na hoya e vAta cekasa mAnavI. jyAM mAMsane tyAga tyAM madirAne tyAga te sAtheja samajI le. jaina sUtromAM madira ne mAMsa bannene sAtheja niSedha karyo che. A banne vastu zAstramAM ayogya ane apavitra gaNela che temaja leka vyavahAramAM paNa te vastune DArahAra niSedha karavAmAM Ave che. temAM paNa jaina sUtromAM madithA mAMsanA bhegIne narakanI mAThI gati khullI rIte kahI che ane tene tyAganA karanArA uttama gatinA adhikArI thAya che ema paNa dareka zAstra jaNAve che. Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 prazna 100 muM--ahiyAM eka savAla ubhA thAya che ke-jaina dharmanA sAdhune mATe jaina sUtromAM ( para ) bAvana bela anAcINu -ane-AcaraNIya kahela che temAM kahela che temAM madirA mAMsa vagere keTalAka zabdo jovAmAM AvatA nathI te te viSe zuM samajavuM ? 4 uttara--zrI dazavaikAlika sUtramAM 3 jA adhyayanane viSe sAdhune anAcI bAvana khela AcaravA jogya nahiMte anAcINuM kahela che temAM trIjI gAthAnA bIjA padane viSe " AryApa " kahela che. te rAjapiMDamAMmadirA1, mAMsara, magha3 ane mAkhaNa4 A cAra khelano samAveza thAya che. kAraNa ke piMDa zabde AhAMra ane AhAramAM je AhAra rAjA samAna eTale pradhAna AhAra te ' rAjapiMDa ' * viTAnAM maLye rAtra kRti rAtrapiMDa jo ke A ThekANe rAjapiMDa zabda kahyo che tenA ghaNAM artha thAya che paNa bIjA artha karatAM A cAra bola sAdhune AcaraNIya Thare te ghaNAM kholamAM vAMdhA uThe. bAvana belamAM koi koi sAdhAraNa khelane jyAre AcaravAnI bhagavaMtanI manAi hoya tyAre AvA mahAna doSavALA madirA mAMgAdika anAcINa kema na hoya ? arthAt hAvAja joie. mATe A ekaja ela ke je 'rAjapiMDa' anAcI kahevAmAM Avye che te madirA, mAMsa, madha, ane mAkhaNane mATeja saMbhave che. ane A cAra khelane sUtramA mahAvigaya kahela che, mahAliMgaya sAdhune vAparavAnA niSeddha che. prazna 101 muM--rAjapiMDane keTalAka rAjAnA piMDa TharAve che eTale rAjAnA piMDa AcArAMgAdika sUtramAM levAnI bhagavate nA kahI che tenu'kema ? uttararAjapiMDanA ghaNA artha thAya che evu'upara jaNAvyu` che paraMtu bAvana anAcImAM ' rAjapiMDa 'levA nahi te sati karanA sAdhunA ekaja AcAra sarakhA haiAvA joie. sarva sAdhune anAcI sarakhAja hoya mATe mahAvigaya je madirA, mAMsa, madha ane mAkhaNa rUpa ' rAjapiMDa ' sarva sAdhune anAcINuM - -AcaravA joga nathI rave rAjapiMDanA bhAMgA jaNAvavAmAM Ave che. (1) pahele bhAMge-ThA0ThA 4 the-kahelI mahAvijJaya madirA, mAMsa, madha, ane mAkhaNa A cAra sa piMDamAM pradhAna piMDa hAvAthI tene rAjapiMDa kahela che, te sarva sAdhune anAcI. (2) bIje bhAMge-AcArAMganA piMDeSaNA adhyayanamAM-udeze. trIjekalama (560 mI) nA bhASAMtaramAM kahyuM che ke-- Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 491 munie cakravati pramukha kSatriya, rAjAo, ThAkara, saradAre, ke rAjavaMzI leke, jeo zaheramAM ke zahera bAhera rahetA hoya yA raste prayANa karatA hoya temane tyAMthI nimaMtraNa chatAM yA nahi chatAM AhAra grahaNa na kare. (pa60) A paNa rAjapiMDa sAdhune seve na kape. trIje bhAge-rAjAne abhiSeka thato hoya te arthe AhAra niSpanna thatuM hoya te paNa rAjapiMDa sAdhune leve na kape. cothe bhAge-daza vaikAlikamAM rAjapiMDanA arthamAM rAjA cakravarti vAsudevAdikane jamavAne arthe kIdhe te AhAra paNa rAjapiMDa kahyo e balii AhAra mahAvIranA sAdhune te kalpa nahi, paNa vacalA tirthaMkaranA sAdhune leve niSaddha jaNAtuM nathI. kAraNake temanAtha bhagavAnanA sAdhu che aNagAre zrIkRSNa mahArAjane jamavAnAM siMhakezarIA lADu vahAryA che. A apekSAe anAcI rAjapiMDa mahA vigaya kare che. ane madirA mAMsAdika mahA vigaya sarva tirthaMkaranA sAdhune niSeghaja hoya, kAraNake te cAre madirA, mAMsa, madha ane mAkhaNa. mahA vikAsanA karavAvALA mATe navA viSayamAM cAra mahA vigaya pradhAna vigaya hovAthI tene rAjapiMDamAM gaNela che. have nava vigaya kaI kahI che te jaNAve che. ThANAMgajInA navamAM hANane viSe navavigaya kahI che, navinayI vmAtaMgadA vAM, daMra, javAM rU, gi 8, ti , 6, maMda 7, mad 8, paM . e navame ThANe nava vigaya kahI. te mathe cAra vigaya te mahA vigaya te madirA 1, mAMsa 2, madhu 3, ne mAkhaNa 4. te mahA vigaya te mahA vikRti mahAvikAranI kAraNahArI te mATe na levI. valI madirA mAMsa sahita cAra vigaya kahI teNe karIne mahA vigaya mATe rAjapiMDa te mATe te paNa agrAhyA-anAcINa. vaLI bIjA paNa avaguNa haze te te vitarAga jANe. paNa A cAra vastune niddha jaNAya che. prazna 102 muM-mAMsanA niSaddhanI te puSkaLa vyAkhyA kahI tema madirAnA niSaddha viSe sUtramAM kAMI jaNAvyuM che. uttara-sUtramAM jyAM jyAM mAMsane niSaddha cAle che tyAM sAthe madirAne paNa niSedha karyo che. ane madirA na pIvA mATe sAdhune ne bodha zrI dazavaikAlika sUtranA (5) mAM adhyayananA bIjA udezAnI 38 mI gAthAthI 43 mI gAthA sudhImAM Apela che. te nIce pramANe che. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 gAyA suraM vA meragaM vAvi, annaM vA mallaga rasaM; sasarakhaM na pibebhikkhu, jasaM sArakkha mappaNI. pIyA egaiu teNo, name koi biyANaI; tassa parasaha dosAha, niyaDiMca suNehame vAI suMDiyA tassa, mAyA mosaMca bhikkhuNo; ayasoyaM anivvANaM, sayayaMca asAhuyA niccu viggo jahA teNo, ata kammehiM dummaMI tArisI maraNaM tevi, mArAhei saMvaraM. Ayafre aries, samaNe ANi tAriso; gihitthA viNaM garahaMti, jeNa jANaMti tAriMsaM. evaM tu aguNa pehI. guNAMNa ca vivajau tArisoM maraNaM tevI, nArAheI saMvaraM. 38 39 ?? 43 bhAvArtha :-peAtAnA AtmA vasa karIne, je sa'jamanA rAkhaNahArane vitarAganI zikhAmaNanA mAnavAvALA sAdhu, dAnA dArU, ATAnA dArU, mahuDAnA dArU, te sIvAya khajurInA rasa tADa vRkSane rasa ( tADI, ) kevalInI sAkSIe karI chAnA tathA pragaTa paNa evA dArU pIe hi // 1 // bIjA koi sAdhu mujane jANatA nathI, ema jANIne pUrvokata dArU pIe te tene cAra kahIe ( kemake madirA pIvAnI tirthaMkaranI AjJA nathI, mATe tirthaMkaranA cAra kahIe.)te madirA pInArane keTalA prakAranA doSa utpana thAya te dekhA !! te huM kahuM chuM te sAMbhaLe !!! prathama teA nivaDa mAyA ( jANI na zakAya tevu kapaTa ) kare. // 2 // valI leluptA tRSNA tenI vRddhi thAya. juhu ele, dhathI bhraSTa thAya, madIrA pIye tene kusAdhu kahIye. te dravye vaiSadhArI sAdhunI dunIyAmAM apakIrti thAya ne tene mukitanI gati paNa na hoya. 3 // te pUrNAMkata sAdhu sa Mvarane ArAdhe nahi sAdhune AcAra pALe niha. vaLI maraNAMta sudhI vibhrama citta vaDe karI jema cAra pArakA dhanane tAke tema madirAne icchatA thakA nitya pratye udvega cittamAM bhame. te hRddhinA paNI potAnA karma karI ghaNIja duHkhanI avasthA pAme. // 4 // te dravya vezadhArI sAdhu, AcAya upAdhyAyane, tathA bIjA 42 Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 493 sAdhune ArAdhe nahi, tehanI zikhAmaNa paNa mAne nahi tevA madarAne pInAra duSTa AcAranA dhaNI jANIne gRhasthI paNa tehanI niMdA kare. // 5 // e pUrNAMkata pramAdAdika avaguNunA sthAnakanA sevaNu hAra, anerAnA chIdrarUpa avaguNanA dekhaNahAra vinAyAdika guNanA va NuhAra tehavA veSa dhArI sadhu maraNAMta lage paNa sAdhupaNAne arAdhe nahi. (e pUrvokata madirAnA avaguNa jANIne sAdhu pIe nahi. // 6 // prazna 103 muM -"ahiMyAM koi kahe ke-zrI jJAtAjInA pAMcamAM adhyayanamAM zelagarAja RSIe mAMdagI vakhatamAM madirApAna vaidyanI davArUpe vAparela che tevu kema ? uttara--selagarAja RSIne zarIra pittajavaranI vyAdhI kahI che. ane tene mATe vaidya nice pramANe upacAra karavA kahyuM che. usaha bhesajjeNa bhattapAMNehiM tigiccha AuTei, majja pANayaMca se uvadisaMti ahiMyAM auSadha te eka vastu, bheSada te ghaNI vastu bhelavIne nipajAvelI. tathA bhAta pANI haLavA AhAra pANIe karI vaiduM kare. 7 puna : majjA pAnanA auSadhInA pANInA mana karavAnuM kahe. tathA majja zabde TvIle mana karavAnuM, cApaDavAnuM, masaLavAnuM ane paNa zabde pIvAnu` auSadhInu` pANI te batAve tema karavA kahe. eTale zarIramAM tathA dIle pIttajvarane thatA dADa te TALavAne mAphaka Ave ehuvA eTale uparanI tvacAnI thatI baLatarA TALavAne mATe maradana karavAnI davA auSadhI. ane abhya'taranA-koDAnA dAha-baLatarAmaTe tenA mATe pIvAnI davA. ehavA auSadha bheSadha kAlpanika te vaidye kahyo. paNa mA vALaMga te madirApAna ahiM levA nahi. madirApAnathI te ulaTI baLatarA vadhe-dADu-pIta javarane vizeSa baLavAna kare paNa maTADe nahi, vaLI sUtramAM sAdhune ThAraDAra madirA pIvAno niSedha che. madirA sAdhune akAlpanika kahela che. 1.zrI dazavaikAlika sUtranA pAMcamA adhyayananA bIjA udeze gAthA 38mIthI 43 sudhImAM ekata madirA pIvAnA sAdhune niSedha karyAM che. 2. zrI dazavaikAlikanA trIjA adhyayane rAjapiMDa anAcINuM kahela che ane rAjapiMDa te mahAvigayamAM madirA kahela che, te sAdhune anAcI. 3. zrI AgArAMgajInAM piMDeSaNA adhyayanamAM 8 me udeze midarAmAM sadAya jIvanI utpati kaDI che mATe paNa sAdhune levu kalpe nahi. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 4 zrI ThANugajInA pAMcame ThANe-udeze bIje-rAjapiMDa bhegavatA anuddaghAtima deSa te meTa lAgave kahyo che. eTale madirAdika mahAvinaya bhegavatA mahAdoSa kahyo. 5. sUtramAM ghaNe ThekANe mAMsanI barAbara madirAne gaNa madirA mAMsanA sarakhA deSa gaNyA che ane madirA mAMsanA bhegavavAvALAne mAThI gati paNa sarakhI ja kahI che tenA dAkhalA pUrve ghaNu lakhAI gayA che. A vakhate jyAre davAnuM kahyuM tyAre te mahA vairAgyavAna hatA vaLI pAMcase munio paNa mahA vairAgyavAna sAtheja che te kadi vaidya loko madire pAna batAve che te kabula kadi kareja nahi maMDuka rAjAe paNa vaidyane prathamathI ja jaNAvyuM che ke phAsuka nirdoSa munine kalpe tevI davA karavI, ane munie paNa nirdoSa jANa davA zarU karI che. mATe madirApAna nirdoSamAM na gaNAya te te sadoSa ja che munine sadAya akalpanIya che mATe maja pANa zabda madirA pAna kadi samajavuM nahi paNa mardana karavAnuM davAnuM pANI athavA mardana karavAnI tathA pIvAnI davA vaidya batAvI. maja zabdane artha snAna maMjana paNa thAya che. juo Aja jJAtA sUtranA pahelA adhyayanamAM megha kumAranI mAtA varasAda madhye Dahulo puro karavA cAlI tihAM janamALI e pATha che. tenA arthamAM snAna karatI hatI. ema kahe che. eTale mana zabdane artha snAna maMjanamardane zarIra karavAne thAya che. eTale selaka rAjASIne zarIre lagADavAnI mardana karavAnI davA sUtranA nyAyathI sAbita thAya che. A uparathI selaka rAja raSie madirApAna karyuM nathI ema sUtra sAkSI Ape che. prazna 104 muM-madirA mAMsane niSedha te tamAma zAstramAM tamAma dharmamAM karyo che e vAta te sau ke kabula karI zake paNa madha ane mAkhaNane niSedha karavAmAM Ave che tenuM zuM kAraNa ? uttara-madha ane mAkhaNane niSedha karavAmAM Ave che tenuM gaMbhIra kAraNa keIpaNa prakAranuM hovuM joIe. jaina zAstramAM jema niSedha karavAmAM Avela che tema anya zAstramAM paNa vizeSa niSedha karavAmAM Avela che te eTale sudhI ke madirA ane mAMsanI sAthe madha ane mAkhaNane gaNela che. 1. jainasUtramAM ThANAMgajImAM madirA, mAMsa, madha, ane mAkhaNane mahAvinayamAM gaNela che. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa 2. cAre mahAvigayane rAjapiMDamAM gaNI dazavaikAlika sUtramAM rAjapiMDa anAcINuM kahela che. 3. zrI samavAyaMgasUtra tathA dazAsutaskaMdhamAM sUtramAM sabaLA deSamAM kahyuM che ke- rA iyuM mAne che tenA arthamAM rAjapiMDa te cAra mahAvijaya bhagave te sAbaLe meTo doSa lAge ema kahyuM che, ane ThANAMgajImAM aNuthatima mATe deva kahela che. 4. lAlAvALA chApelA dazAsutaskaMdhamAM pAne 4 me lakhyuM che kesAgio mahAparAkramI AhAra mAMsa madIrAdi (Adi zabda madha, mAkhaNa) bhagave te sabala doSa lAge. ema kahyuM che. 5. AcArAMga sUtramAM piMDeSaNa adhyayanamAM-udeze 8 me-madha ane maMdiramAM sadAya trasa jIvanI utpati muLethIja-te vastu utpanna ghaI tyAMthI ja tavaraNa trasa jIvanI utpati kahI che te vastu sAdhune levA vyAja nathI. prazna 105 muM-ahiyAM kaI ema kahe ke-te sUtre te ema kahyuM che ke-madha, madirA, dhRta ane baLa. e cAra junA thaye trasa jIvanI utpati thavA kahela che mATe tAjuM- navuM madha hoya temAM jIvanI utpati kyAMthI hoya? athavA unuM kareluM madha te nidoSaja kare te khAvAmAM doSa nathI ema kadi keI kahe tenuM kema ? uttara-ema kahe tene kahevuM ke-te pachI madirAmAM jIvanI utpati tAjAmAM mAnaze ke junAmAM? madhane madirA banne bela guDacArI che. ane banne muLathIja calita rasa che, muLathI ja viNaThA che, muLathIja trasa jIvanI utpati kahI che temAM jIva viNaThAja nathI ema muLapAThamAM jaNAya che ane dhRta tathA khaLa e be bolamAM purANu zabda lakhela che. ane vRta purANane mATe vaidaka zAstramAM "zAlIgrAma nighaMTu bhUSaNama " arthAta bRhannighaMdra ranAkarAntarga-7 me 8 me LAga. (vaidyakopayukta samasta padArtha nAma guNa keSaH) A graMtha 1216 pRSThane chapAyela che. tene pAne me kahyuM che ke-- ugranandha purANasyA, daza varSa sthitaM ghRtam: sAkSAra nimaMti, purA mataH parama | Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza varSA rakhA havA aura ugra gaMdhavALA tathA lAkha ke raMgAkI samAna lAla raMgakA esehI dhIka purAnA dhRta kahate hai daza varSa se adhika rakhe huve dhIke prapurAnA vRta kahate hai-mAtAntare-vAre sUrya maka, purA tatra vord-bhAva mizrameM eka varSa bIta ne para dhake purAnA jaina sUva-"upAzaka dazAMga" mAM-ANaMdajI zrAvake zrI mahAvIra deva pAse vRta AdaratA-sAdavja jovA mavi vasaMvAdi vajAti. zarada Rtu-Azvina-A kArtika mAsanuM niSpanna thayeluM gAyanuM dhRta-ghI khape, uparaMta vRtanA paccakhANa-A uparathI ema nizcaya thAya che ke-eka varSa uparAMtanuM ghI purANuM gaNAya che ane temAM lAla raMganI chAMyA paDe tyAre te ghI viNaThuM-calita rasa thayeluM gaNAya, temAM trasa jIvanI utpati zAstrakAre kahI. eTale junA ghImAM ane junA khoLamAM trasa jIvanI utpatti kahi che, tema madha ane madirAmAM purANune zabda lAgu thatuM nathI. temAM te muLethIja trasa jIvanI utpati kahI che. ane nagarapala graMthamAM te khullI rIte jIvanI utpati jANAve che-- madya mAMsaM madhunica, navanIta bahirkate ; utpate bIpayaMte, sUkSmA jaMtu rAsaya. madha mAMsa ane madhane viSe nitya nAma mULamAMthI ja sadAye ane navanIta eTale mANasamAM chAsathI bahAra nikaLyA pachI ( thoDA vakhatamAM aMtarmuhUtane AMtare) sUkama tavaraNAivanI rANInuM asaMkhyasaMkhya jIvanI utpati ane vinAza eTale utpanna thavuM ane cavavuM ema caya upacaya thayA kare te vastu rahe tyAM sudhI-ahiyAM te madya mAMsa ne madha ekaja darajajAnA mUlathI ja kahyA che. eTalAja mATe madhanA bAvAvALAne mAthe mahA pApa mUkyuM che-- sapta grAmeSu yatpApaM, agrinA bhasma sAt kRte ; tatpApaM jAyate pArthaH, madhu viMduzca bhakSaNe, 3 zrIkRSNa bhagavAna pratye ane prazna karyuM ke madha bhakSaNamAM keTaluM pApa che ? tyAre zrIkRSNa mahArAje uttara ApyuM che ke-he pArtha che arjuna ! sAMbhaLa-sAta gAma agnie bALIne bhasma kare temAM jeTaluM Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 497 pApa lAge teTaluM pApa madhanA eka biMdunuM bhakSaNa kare tene lAge. eTaluM pApa madha bhakSaNamAM kahyuM che. mATe brAhmaNe te madha khAvuMja nahi. kAraNake tenI utpatti paNa kaniSTa padArthathI ja thAya che. meda mutra puriSA dhaiH, rasAdai vaiddhitaM madhuH chardi lAlA mukha zrAvaiH, na bhakSaM brAhmaNai madhuH 3 caba, muMtra, viSThA Adi apavitra rasa, tathA rasavALI ane pravAhI dareka cIja, ulaTI-vamana thayelI vastu ane mukhanI lALa vagere azubha ane apavitra kaniSTa vastune mAkhIo mukhamAM lahI madhane vadhAro kare che madhanA puDAne vadhAre che arthAt apavitra vastuthIja madha bane che mATe brAhmaNoe madha khAvuM nahi. ahiMyAM brAhmaNa zabda jainanA sAdhu ane zrAvaka paNa gaNAya che, mATe jaina dharmamAM madha khAvAne niSaddha che. prazna 10 muM-jainadharmamAM je madhu zabda madha khAvAne niSedha hoya te bhagavatIjImAM zrI mahAvIra madhavALuM bhejana jamyA che ane zrI dazavaikAlikamAM tevuM bhejana jamavAnI sAdhune chUTa ApI che, ema koI kahe tenuM kema ? uttara-e samajuti vinAnuM bolavuM che. zAstramAM te pramANe cheja. nahi zrI bhagavatIjInA zataka 15 me-bhagavata mahAvIranI dikSAnA bIjA comAse rAjagRhI nagarImAM cethA mAsakhamaNe cemAsuM pUruM thaye kArtakI punamana paDeve vihAra karI kellAga sannivezamAM gayA tyA bahula brAhmaNane tyAM kArtikI caumAsInI pratipadA-paDavAne dina etsavane kAraNe brAhmaNane jamADavA mATe madada kutte paramami-madhuvrata sahita (eTale khAMDa, sahita) vipula parama anna (kSIra) karIne brAhmaNone jamADyA bAda bhagavaMtanuM tyAM padhAravuM thayuM ane bhAgavatane paNa madhu vRta yukata kSIra pratilAzI vagere. ahiyAM madhu zabda madha nahi paNa gaLapaNavALI cIja khAMDa-sAkara ane ghI sahita kSIra samajavI. khIramAM madha hoya nahi paNa khAMDa hoya eTale khIramAM khAMDa ghI nAkhavAne sviAja hoya che. ahiyAM koI kahe ke-kSAra zabda kayAMthI nikaLe ? tene uttara e ke-bhagavatIjInI lakhela TIkAmAM kahyuM che ke tenA paribaLaomti | parimAne vyA eTale parama akSarane kahela che. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 vaLI dazavaikAlika sUtranA pAMcamAM adhyayananI 97 mI gAthAmAM sAdhune mATe kahyuM che ke-he mArA munie ! tamane kadI- tittagaMca kaDuyaM ca kasAyaM, aMbIlaM ca mahuraM lavarNa vA; eya laddha mannaTha pautta, mahu ghayaMva bhujija saMjae. // 17 // tikhuM, kaDavuM, kasAyaluM, khATuM, mIThuM, ane khArUM evA prakAranuM bhejana-anerAne arthe nipajele e AhAra sAdhune sUtrokta prApta thaye tene khAMDa-sAkara, ghInI mAphaka lekhavI ne AhAra kare ema kahela che, paNa madha khAvuM kahela nathI. madhane te sUtramAM madirAne mAMsa barAbara uttarAdhyayanamAM narakagati kahela che, te gAthA - tuhaM piyA sarAsIha, meraoya mahuNiyaH pAiomi jaLaMtIo, vasAo ruhirANiya. // 71 // vairAgya pAmelA evA mRgApUtrane jAti smaraNa jJAna vaDe je narakanA duHkha anubhavelA te pitAnA mAtA pitA pratye kahI jaNAvatA pote kahe che ke mane narakane viSe paramadhAmIe uderIne kahetA ke ketu vizA baMar ItyAditane mAMsa (pUrvabhave) priya hatuM kema? ema kahI kahIne mane mArUM pitAnuM ja mAMsa teDI teDIne ane lAlaceLa karIne aneka vAra AvaDAvavAmAM AvyuM che. (ema 70 mI gAthAmAM kahela che te prathama mAMsAdhikAra kahevAI gayuM che. temaja madirA ane madha viSe 71 mI gAthAmAM kahela cheke-) tane surA, madha, madirA ane madhu (madha) priya hatAM kema? ema kahI kahIne mana ukaLatI carabI ane rUdhIra pAthAmAM AvyA che. 71 ema be gAthAmAM mAMsa, madirA ane madha be traNenA bhakSaNanA karanArane sarakhuM phaLa kahyuM che. ane mAkhaNane paNa A traNanI barAbara gaNI sUtramAM mahAvigaya ane rAjapiMDamAM lakhI cAre vastu sAdhune khAvI varajI che. prazna 107 muM-madhune artha keTalAka ekalo madha ja kare che tenuM kema ? uttara-madhune artha eka madha ja thAya che ema nathI. madhunA artha ghaNuM thAya che, ema zabdakeSathI mAlama paDe che. juo zabda ciMtAmaNi saMskRta-gujarAtI zabdakoSa pAne 1002-3 me. Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 499 madhu-1 madha, ra madya, 3 puSpanA rasa, 4 mIThA rasa, 5 pANI, da prANInuM... zubhAzubha karmI, 7 dUdha. madhu-1 viSNunA kAnanA melamAMthI pedA thayelo eka rAkSasa, 2 te nAmano eka daitya, 3 vasa ta RtuM, 4 caitra mAsa, 5 eka jAtanu' jhADa, mahuDAnu jhADa, ( azeka vRkSa, 7 jeThImadha, 8 eka jAtanuM p`khI 9 di bheda. madhu-mIThuM', madhura-madhu-jIvatI auSadha, 'na koSa'-gujarAtI zabda koSamAM madhu viSe kahyuM che ke-- madhu-1 madhapUDAnuM madha, 2 phUlanuM madha, makarandra, 3 amRta, 4 mauDAnuM jhADa. madhu-1 magha, dArU, 2 vasanta Rtu. madhu-miThuM, gaLyu', upara kahelI tamAma vastune samAveza madhu zabdamAM thAya che, mATe madhu zabdanA upara kahelA arthamAM jainanA sAdhune madha, madya dArU vagere vastu akalpanIya che ane keTalIka vastu kalpanIya che; para'tu mAMsa, madirA, madha ane mAkhaNa ( chAsathI alaga thayelu' ). A cAre padArthanA te sUtramAM sathA niddha che, jaina munine AgrAhya che, khAvA joga nathI. prazna 108 muM- eka vAta yAda Ave che ke-uttama deva devInA upAzA uttama kAmamAM utpanna thayelA-Aya nAma dharAvanArA, deva devIne nAme gheTAM ekaDAne bhega ApI te IcchIta vastunI mAgaNI kare che, te zuM deva devI tevA bhAga mAgatA haze ? ane tevA bhega ApanArane icchIta vastu maLatI haze ? uttara--he bhAi ! e te eka jAtanI bhramaNA che. duniyAmAM evI eka tRtanI ajJAnatA che. uttama deva devI kAMi nirdaya praNAmI hAya nahi ke garIba ane rAMka bicArA gheTAM ekaDAnA bhAga mAge ane kadApi nIca jAtanA devatA evA nIca bhAga mAge ema kadApi kaI mAne tA te vAta paNa kheATI che. zuM pAtAnA bhakSa levAne pote azaktavAna che ke bIjA pAse bhega mAge ? e tA mAMsAhArIoe peAtAnAja bhakSa mATe deva devInAM nAmane AgaLa karI gheTAM bakarAno vadha karI tenA bhAga pAteja lIe che. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 jo ema na hoya te kema ke deva devIe siMha, vAgha ke citrA dIpaDAne bhaMga na mAge ? e bhaga koI deva mAganAra nIkaLe che te bheganA ApanArane khabara paDatI ke keTalI vIsIe so thAya che? vAghane bhega ApatA pitAne bhega apAI jAya ema sau kaI sArI rIte jANI zake che, mATe rAMka bIcArA gheTAM bakaDAne nAme devatA devI ThagAya che ane tevA amiM-pApiSTanA Azraya rahelA deva devI paNa niMdAne pAtra thaI vagevAya che ne te paNa durbaLanA ghAtakI gaNAya che. juo atitya purANamAM kahyuM che- na siMho naca zArdUlo, na vyAghra zarabho naca; ajA putro valiM dadyAt , devo durbaLa ghAtaka. 1 koI siMhanuM, zArdulanuM, vAghanuM, aSTApadanuM, ca zabda ke dIpaDAnuM, citrAnuM balIdAna ApatuM nathI ane deva paNa tenuM balIdAna mAgatA nathI. balIdAnanA devAvALA ajAputra-gheTAM bekaDAnuM balIdAna de che ane deva devI paNa tenA garIbanuM balIdAna mAge che. A uparathI ema jaNAya che ke, deve paNa durbaLanI vAtane Icche che. jema musalamAna bhAIe bakarI Ida kare che paNa kaI vAgha Ida karatuM nathI, tema hiMdu kemamAM deva devIne gheTAM bakarAnuM balIdAna devAya che. paNa siMha vAghanuM balIdAna kaI mAgatuM nathI ke detuM nathI. Ane hetu ema jaNAya che ke-mAMsAhArI lekee pitAnA gRddhIpaNAne laIne deva devIone nAme-amuka devI amuka bhAga mAge che ema tapatAnI icchA mAkaDa garIba bicArA gheTAM bekaDAno vadha karI yA tene havana hema karI havananuM mAMsa pavitra gaNI mAMsAhArIo pitAnA gRthvIpaNAne laIne pitAnI IcchAne tRpti kare che, paNa tenuM phaLa te kaniSTaja samajavuM. ajJAnI leka ke jene dharma adharma-pUnya ke pApanuM jJAna hetuM nathI tevAo paNa ke putrAdikanI IcchAe ke koI zarIra sukhanI icchAe paNa pacediya jIve ne vadha karI putrAdika sukhane mAge che. ahahaha !!! kevI ajJAnatA? jojo duniyAnuM ajJAna, ApasvArtha sAdhavA kAraNa luMTe paranA prANa--e Teka. devI pAse beTo mAge, ajA sutane sATe; apanA puta khIlAyA cAhe, gaLA pArakA kA-je. 1 jIvane sATe jIvaja Ape, Apa bacavAne mATe, deva devI ADA nAve, parabhava koI sira kA-je2 Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 501 zarIra sUkhane kAraNe koi, kare prANInA nAza; sukha to maLavuM dva rahyuM; paNa hAya narakamAM vAsa.jojo0 3 zera anAjanI ejarI mATe, kare aneka jIva hANu; garIba vanacara kerA trAse, paDe narakanI khANa.--jojo 4 chapayachaMda mAraMgA garIba to Apa mAra khAvegA, khAyagA harAmakA te herAnI milegA, cadA cAra sUrA seA te sAhebase DaratAhe', terI kahAM gujAza gaLe bAMdha ke lAvegA. kahe haradAza husena hisAba kare, jamake hajura kahyu ela bIna pAvegA. 1 iti zrI paramapUjya zrI gopAlajI svAmI tat ziSya muni zrI mehanalAlajI kRta zrI " praznottara meAhanamALA "-uttarArlR -bhAga 10 mA samAsaH // Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda pUjya zrI gopALajI svAmI graMthamALA-maNako 11 me. - - - - parama pUjya zrI gopALajI svAmI tat ziSya muni zrI mohanalAlajI kRta. zrI praznottara mohanamALA uttarArda bhAga 11 mo. 0 - Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praznottara mehanamALA. uttarAddha bhAga 11 me. prazna 1 luM-keTalAka kahe che ke jaina dharma veda dharmamAMthI nIkaLe che. keTalAka kahe ke bauddha dharmamAMthI jaina dharma nIkaLe che. ane keTalAka ema paNa kahe che ke jaina dharma gautame calAvyuM che. A viSe zuM samajavuM ? uttara-jainadharma anAdi che. koI paNa dharmamAMthI jainadharma nIkaLe evI kalpanA karavI te AkAza puSpavat che. veda vagere dareka dharmanAM zAstromAM jainadharmanI zAkSI maLI Ave che. A uparathI siddha thAya che ke veda vagere racAyelAM zAstrothI pahelA jainadharma anAdithI cAlyo Ave che ema ghaNA prakAranI sAbItI maLI Ave che. prazna 2 -veda pahelAne jainadharma che evI zAkSI vedamAMthI nIkaLI Ave te veda pahelAne jainadharma che ema eke avAje kabula karavuM paDe mATe e kaI veda dharmane dAkhala hoya te pragaTa karI batAvaze ? uttara-sAMbhaLe-jainadharmanI prAcInatAnI zAkSI "sanAtana jaina" pustaka 1 luM-Dasembara 1905-aMka 5 me-jainanI prAcInatA ane samI cInatA arthe, anya darzanonAM zAstro parathI keTalIka zAkSIo ahiM mUkIe chIe. zItamAM-A pramANe kahyuM che. OM trailokya pratiSTitAnAM, caturviMzati tIrthakarANAM; RSabhAdi varddhamAnAntAnAM, siddhAnAM zaraNaM prapadye. // artha -SabhathI vamAna paryata je "siddha" trikarmA pratiSThA (mAna) pAme che, ane covIza tIrthonI sthApanA karanAra che te siddhonAM zaraNane prApta thAuM chuM; arthAt te rASabhAdi siddha mane bacAve. upara pramANe gavedamAM-aSabhadevathI mAMDI vardhamAna svAmI (mahAvIra svAmI) sudhInA vIza tIrthakaranI sAkSI Ape che ke teo siddha thayA evI sAbItI karI Ape che. A uparathI ema siddha thAya che ke-veda pahelA covIze tIrthakara thaI javA joIe, temaja vyAkhyA vilAsamAM paNa upara kahelA vedamAM mahAvIranuM nAma dAkhala karyuM che. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa05 prazna 3 juM-vyAkhyA vilAsamAM zI rIte kahyuM che ? uttara-vyAkhyA vilAsa graMtha-vIra saMvata 2455 mAM chapAyuM che temAM nIce pramANe kahyuM che. OM pavitraM nagnamuSa viprasAmahe eSA nagnA (nagnaye) jAtipUrNA vIrAH ityAdi vaLI vyAkhyA vilAsamAM yajurvedane dAkhale Apyo che temAM bASabhadeva arihaMtanuM nAma che. prazna 4 thuM-yajurvedamAM zI rIte kahyuM che. uttara-gurveH ra1 adhyAya 21 mo maMtra OM namo ahaMto RSabho OM RSabha pavitraM puruhUta madhvaraM yajJeSu namra paramaM mAha saMstutaM varaM zatru jayaMtaM pazuriMdra mAhu riti svAhA dIrghAyustAyu balAyu vA zubha jAtayu. // (vyAkhyA vilAsa) temaja yajurvedamAM-ariSTanemInuM nAma paNa jaNAvyuM che. prazna 5 muM- yajurvedamAM ariSTanemInuM nAma kevI rIte jaNAvavAmAM AvyuM che ? uttara-yajurvedanA upara kahelA 25 mA adhyAyamAM OM rakSa rakSa ariSTanemiH svAhAH vAmadeva zAntyarthamanu vidhIyate / roDawA rimika vAdAra (A ariSTanemI jainadharmamAM bAvIzamAM tIrthakara thaI gayA che. (vyAkhyA vilAsa) vaLI TvedamAM paNa ariSTaneminuM nAma jaNAya che. prazna da huM-kvedamAM ariSTanemi viSe zuM kahyuM che? uttara--sAthe davA ? . 6 varSa kadda OM svasti na iMdro vRddha zrayA svasti naH pUSA vizvavedAH svasti nastA kyoM ariSTanemiH svastino bRhaspatidadhAtu ityAdi ' (vyAkhyA vilAsa) uparanAM vedanA dAkhalAthI nizcaya thAya che ke veda racAyA pahelA janadharma majIda hase teja jainadharmanuM tIrthakaronAM nAma temAMthI nikaLe che, temaja purANamAM paNa jainanA tIrthakaronA nAma maLI Ave che. prazna cha muM-purANamAM tIrthakaronAM nAma kevI rIte maLI Ave che ? Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-"sanAtana jena" pustaka 1 luM-aMka 5 me-jainanI prAcInatA viSe prathama vedanA dAkhalAthI jaNAvyuM have purANanA dAkhalAthI jaNAve che. prabhAsa purANune viSe kahyuM che ke raivatAdro jino nemiH yugAdi vimalAcale; RSINA zramA deva, mukti mArgasya kAraNam // artha -zuddha raivata nAmanA parvatamAM yuganA AdibhUta neminAtha" nAmavALA jinadeva RSionA AzramathI mukti mArga (rIti) athavA rastAnuM kAraNa che. vagere temaja vaLI gavAziSTamAM paNa rAmacaMdrajInA udgAro jinadeva saMbaMdhI jANavA jevA che. prazna 8 muM-rAmacaMdrajIe gavAziSTamAM zuM kahyuM che ? uttara-chatrIzahArI lekavALA gavAziSTamAM prathama vairAgya prakaraNa che. temAM ahaMkAra niSedhAdi viSe vaziSTa ane rAma saMbaMdhamAM Ama kahyuM che. rAma uvAcanaahN rAmo name bAcchA, bhAveSu ca name manaH; zAntimAsthAtu micchAmi, cAtma nyeva jino yathA. artha -rAme kahyuM nathI huM rAma ke nathI mArI karmAdikamAM IcchA ane mAruM mana bhAva padArthomAM nathI. jina devanI peThe potAnA AtmAmAM zAnti pAmavA IcchuM chuM. (rAmacaMdrajI jainanA vazamAM tIrthakaranA zAsanamAM thayA che, ane temaNe jina deva jevI dikSA dhAraNa karI ekSapada lIdhu che.) uparanA lekathI paNa sAbita thAya che ke-rAmacaMdrajInA vakhatamAM paNa jainadharma hato, ane nagara purANamAM paNa arhata muni viSe lakhyuM che. prazna 9 muM-nagara purANamAM zuM lakhyuM che? uttara-nagara purANamAM kahyuM che ke-zleka daza mirmA jitai vipreH, yatphalaM jAyate kRte; munimarhanta bhaktasya, tatphala jAyate kalo. // artha-satyayugamA daza brAhmaNane bhojana devAthI je phaLa thAya che teja phaLa kaLiyugamAM ahaMta bhakata munine bhejana devAthI thaI zake che. vaLI prabhAsa purANamAM paNa jaina saMbaMdhI hakIkata che. Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 507 prazna 10 su-prabhAsa purANamAM jaina saMbaMdhI zu lekha che ? uttara--prabhAsa purANamAM-vyAsakRta sUtrane viSe kahyuM che kejainaa ekasminneva vastuni ubhaye nirupayanti / a-- jenI leAka ekaja vastu (Izvara ) mAM kRtatva bhokatAtvanu nirUpaNa kare che arthAt eka paramAtmAne kartA ane bhAkatA mAne cheH-- vaLI hanumAna nATakamAM paNa jainazAsanamAM adbhuta viSe kahyuM che. prazna 11 mu--hanumAna nATakamAM aMta viSe zu kahyu che ? uttara--hanumAna nATakamAM jaina zAsanamAM adbhuta viSe nIcenAM lakhA- NumAM SaDa denanu svarUpa jaNAvatA kahe che ke-- zaiH samupAsate ziva, iti brahmeti vedAntinoH bauddhA buddha iti pramANa paTavaH kartteti naiyAyikAH // anityaMtha jaina zAsama rattAH karmeti mImAMsakAH; soyaMbo vi vidadhAtu vAMcchita phalaM trailokya nAthaH prabhuH // artha : jevI rIte zaiva leka ziva ( mahAdeva ) jANI upAse che. vedAnti loka jene brahma ( vyApaka paramezvara ) jANI dhyAve che. medhadeva jANI jene pUje che, punaH pramANu ( yukita zAstra ) mAM catura naiyAyika leAka jene karyAM kacche che, tathA jainazAsananA premavALA leka jene at mAne che, ane mimAMsaka jethI karUpa varNana kare che. te traNa lokanA svAmI prabhu izvara tamArA lokonA vAMchIta phaLa (kAmanA siddhi ) te pura-vaLI manusmRtimAM yuganI AdinA karanAra pahelA jina kahyA che. prazna 12 mu--manusmRtimAM zI rIte kahyuM che. uttara--manusmRtimAM nIce pramANe kahyu` che ke leka~ darzana vartma vIrANAM surAsura namaskRtaH; nIti tritaya karttAyo, yugAdau prathamo jinaH // artha :----vIrAnA mArgane darzAvatA hatA, deva ane daityathI namaskAra pAmavAvALA ane yuganI AdimAM traNa prakAranI nItinA karanAra pahelA jita thayA. bhartRharie paNa jinadeva mATe cA nakharanA abhiprAya jaNAvyA che. Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa08 prazna 13 muM-bhatRharie jinadeva mATe zuM kahyuM che? uttara-bhartuharie vairAgya prakaraNamAM kahyuM che ke eko rAgiSu rAjate priyatamA, dehArddhadhArI harI; nirAgeSu jino vimuktalalanA, saMgIna yasmAtparaH // artha:-rAgI purUSomAM priyatamA (strI) nuM artho zarIrane dharavAvALA (jenuM vAmAMga gorI strI che evA) zivaja zobhe che. virakata vItarAgIo) mAM jeNe tyAge che strIone saMga evA jinadevathI vizeSa kaMI nathI. brahmAMDa purANomAM bASabhadeva bhagavAne jainadharma calAvavA sabaMdhI jaNAvyuM che. prazna 14 muM-brahmAMDa purANamAM kaSabhadeva bhagavAna mATe zuM kahyuM che ? uttara-"tatvanirNaya prasAda" -pRSTha 501 me-kahyuM che ke brahmAMDa purANamAM nIce pramANe kahyuM che ke nAbhistu janayetputraM maru devyAM mahAdyutiH RSabhaM kSatriya jyeSTaM, sarvakSatrisya pUrvajaM. 1 mAdAra no, vIra putra zatAvanA abhiSicya bharataMrAjye, mahApravajya mAzritaH 2 ihahi ikSvAku kula vaMzodbhavena nAbhisutena marudevavyA naMdana mahAdevena RSabheNa daza prakAro dharmaH svayamevA cIrNaH kevala jJAna lAbhAcca prvrtitH|| ane ziva purANamAM paNa aSabhadeva bhagavAna mATe kahyuM che. prazna 15 muM--dhivapurANamAM traSabhadeva bhagavAna mATe zuM kahyuM che? uttara-uparokata graMthamAM-ziva purANamAM nIce pramANe jaNAve che. kailAse parvate ramye, vRSabhoya jinezvaraH; vAra pAvatA, vaijJaH naH zivaH 'l temaja sakaMda purANamAM RSabhadeva bhagavAna mATe sAruM lakhyuM che.? prazna 16 muM - kaMda purANamAM rUSabhadeva bhagavAna mATe zuM lakhyuM che ? uttara-sAMbhaLa-skaMda purANamAM uSabhadeva bhagavAna mATe uparanA graMthamAM nIce pramANe lakhyuM che. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAna mAtmanaM, lasatkevala nirmalam / niraMjanaM nirAkAraM, RSabhaMtu mahA RSim. 1 ane nAga purANamAM traSabhadeva svAmI mATenuM lakhANa che. prazna 17 muM-nAga purANamAM trASabhadeva svAmI mATe kahyuM zuM che? uttara-aSabhadeva bhagavAna (AdinAtha bhagavAna mATe nIce pramANe kahyuM che. sAMbhaLe. aSTa paSTiSu tIrtheSu, yAtrAyAM yatphalaM bhavet ; AdinAthasya devasya, smaraNe nApi tadbhavet // 1 // aThazaTha tIrthanI yAtrAmAM jeTaluM phaLa prApta thAya che teTaluM phaLa AdinAthadevatraSabhadeva bhagavAnanA smaraNathI thAya che. (iti tattva nirNaya prAsAda,). prazna 18 muM-zrI rASabhadeva bhagavAnathI jaina dharmanI pravRtti thaI che evo koI dAkhale che? uttara-hA, cha, sAMbhaLa-zrI mAlapurANamAM adhyAya 73 me-gAthA 11 mI-15 mImAM-kahyuM che ke - prathamaM RSabho devo, jaina dharma pravartakaH // 11 // ekAdaza sahastrANi, zilyANAM ghArito muniH; jaina dharmasya vistAro, karoti jagatitale. // 12 / / artha-prathama kaSabhadeva jaina dharmane pravartAvanAra agiyAra hajAra zive sAthe jagatamAM jaina dharmane phelAvaze. - ATalA dAbale veda ane purANamAM jaina dharma zrI kaSabhadeva bhagavAnathI te adyApI cAlyo Ave che, eTale zrI rASabhadeva svAmIthI mAMDI zrI mahAvIra svAmI sUdhImAM vIza tIrthakaranI pravRtti anukramename navInA tithavA vasamA madAvA vajhavatA ityAdi jaina dharma pravatavanArA kahyA che, eTale je pramANe jainasUtromAM zrI kaSabhadeva bhagavAnathI zrI mahAvIra deva paryata jaiina dharmanA pravartaka kahela che temaja veda purANamAM paNa kahela che. prazna 19 muMkeTalAka ema kahe che ke jaina dharma game calAvyuM che. eTale gauttamathIja jaina dharma pravatyAM che tenuM kema? Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 uttara-vAMcaka vagere uparanA veda purANanA dAkhalAthI khAtrI thaI haze ke jaina dharma zrI kaSabhadeva bhagavAnathI cAlyo Ave che ane gautame jaina dharma calAvyuM nathI paNa jaina dharmanA vIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmInI pAse dikSA laI gottama zrI mahAvIranA ziSya thayA che ema zrI mAlapurANa sAkSI Ape che. prazna 20 muM-zrImAla purANamAM gottama mahAvIranA ziSya thayA te saMbaMdhe zuM lakhyuM che te jaNAvaze ? uttara-sAMbhaLa-zrImAla purANanA adhyAya 72 mAM leka 121 me. kahyuM che ke gotamo pitato rAjan , gato kAzmira ketataH; mahAvIrA dIkSayA ca, dhane jainaM mane psitam. // 12 // artha- he rAjana ! gottama paNa kAzmira gaye ane mahAvIra pAsethI dIkSA laI manane dhArela jenadharma dhAraNa karyo. prazna 21 muM-gottame mahAvIra pAse kayAre dikSA lIdhI? uttara-te viSe adhyAya 74 me-nIce pramANe puchA karI che sAMbhaLa-kaleka kiM yuge ca mahA vIro, jana dharma ca kAraha; gautamazca kadA tasmAd , dIkSA jagrAha vADava. 1 arthamAMdhAtA viziSTa pratye kahe che-he mahArAja ! kyA yugamAM mahAvIra jainadharma karate have ane gattama tenI pAsethI kayAre dikSA grahaNa karatuM hatuM ? tenA uttaramAM vasiSTajI kahe che. A viziSTa uvAca dvisahasrA gatA rAja, chadvAH kaliyuge yadA; / tadA jAto mahAvIro, deze kAzmirake nRpa. 3 gautamo pitadA tatra, dhArituM jaina dharmakam . zriyA vAkyena saMtuSTo, jagAma zrI niketa nAt. 4 artha: -vaziSTa kahe che rAjA ? kaLiyugane jyAre be hajAra varSa gayAM tyAre kAzimara dezamAM mahAvIra utpanna thaye ane jainadharma dhAraNa Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 511 karavA gauttama paNa te vakhate lakSmIjInA vAkayathI saMtuSTa thaI zrImAlathI tyAM gaye. prazna 22 muM-mahAvIra pAse jaIne gautame zuM kahyuM ? uttara-zrI mahAvIra pAse gauttama jaIne nIce pramANe kahe che. bho bho svAminmahAvIra, dIkSA dehi mama prbho| jana dharmasaMgRhItu, mAgata stava saMnidhau. // 6 // artha--gauttama kahe, he svAmI mahAvIra ane dIkSA Ape huM jainadharma gRhaNa karavA tamArI pAse Avyo chuM. gautamo 'hilyayAsAka, jaiu dIkSA dave nRpaH / gautamohya bhavet sAdhu, rahilyA AryakA bhavat , // 22 // gautamo vatsarA rAjan , dvadhikA navati stadA; sAghupurupeNa bhuDavAca, mante mukti mavAyuyAt. // 23 // artha:-vasiSTa kahe che rAjA gottama ahilyA sAthe jana dIkSA dhAraNa karatuM hatuM ane gottama sAdhu thaye tathA ahalya AryA thaI he rAjA gauttama bANuM varSa jaina dharma bhegavI aMte mokSane pAme. prazna ra3 muM--gottame mahAvIra pAse dIkSA lIdhI tyAre teNe ke veza dhAraNa karyo ane kevI rIte vicaryA ? uttara--te paNa nIcenA be zlekathI jaNAve che sAMbhaLe ziSye sahasra; sahito, jaina dharmaH pravartakaH; AryayA saMDato rAjana . dayA dharmeNa saMyutaH // 32 // dadhAno mumati mukhe, vimrANo daNDa kaMkare; ziraso muNDanaM kRtvA, kukSau ca kujikAM dadhan. // 33 // artha-vaziSTa-he rAjana tyAra pachI hajAra ziSyo sAthe tathA AryA atulyA sAthe dayA dharma yukata thaI jaina dharmane pravartAvanAra gattama paNa zrImAla nagaramAM AvyA. meDhe mumucI bAMdhanAra hAthamAM daMDa dhAraNa karanAra mAthAnuM muMDana karAvanAra kAkhamAM pIchI dhAraNa karanAra-(gottama ha.) iti. e pramANe zrImAla purANamAM-mULa leka ane tenA arthamAM kahyuM che. ziva purANamAM paNa gattama viSe adhikAra che kharo paNa temAM ghaNo taphAvata jovAmAM Ave che. Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 prazna 24 muM-ziva purANamAM gautama viSe zuM kahyuM che ? zrImAla purANamAM ane ziva purANamAM kahelA gautama te eka che ke judA che? uttara-zrI mAlapurANamAM kahelA gautama te ahalyAvALA ane brAhmaNoe tene gau hatyA karAvavAthI tene tiraskAra karavAthI te gautame ahalyA sahita mahAvIra pAse dikSA lIdhI ema zrI mAlapurANamAM kahyuM che, temaja zivapurANamAM ahalyAvALA gautamane RSie ge hatyAre TharAvyuM che kharo paNa mahAvIra pAse dIkSA lIdhAne ke-jaina dharma svIkAra- vane kAMI paNa hevAla cheja nahi te A bemAM kaI vAta satya mAnavI ? te te vAMcaka varganuM kAma che. ame te je vastu jovAmAM Ave te raju karI vAMcaka varganI pAse mukIe ane tene vicAra paNa temaneja karavAne che. zrI mAlapurANamAM uparanI hakIkata che, tema zivapurANamAM paNa jJAna saMhItAmAM-adhyAya 53 me-14 me-gaMgA mahAomAM juo. prazna 25 muM-zivapurANamAM jaina dharma viSe kaMI kahyuM che. uttara-zivapurANa jJAna saMhitA adhyAya 21 me-temAM nIce pramANe kahyuM che. muNDaM malina vastraM ca, kuMDi pAtra samanvitaM; dadhAnaM puzcika hAle, cAlayante pade pade. // 2 // vastra yukta tathA hastaM, kSippamANaM mukhe sadAH dhammati vyAharantataM, namaskRtyasthitaM hare. // 3 // ' artha-uparanA be lekane artha zivapurANanA bhASAntaramAM A pramANe lakhyuM che. mAthe muMDo jene, malina vasUvALo, kASTamaya pAmyukata hAthamAM paMjaNa laI tene vAraMvAra halAvate mukha upara vastra bAMdhela. dharma dharma e rIte bhASaNa karate e sanAtana dharma nASi, yati, AcArya tathA upAdhyAya e rIte e nAma prasiddha che. vaLI teja adhyAyanA leka 25 me-plekArtha chApelA pAne 64 menIce pramANe lakhyuM che. te patra pAna, tuMre vasu pAka malinA nyeva vAsAMsi, dhArayaMtolpa bhASiNa : // 25 // artha -hAthamAM pAtra laIne moDhe nAnuM vastra bAMdhIne melAM vasa paherIne DuM bolatAM satAM. (evA jainanA muni kahyA che.) 25 Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa13 zivapurANamAM upara pramANe jina dharmanI vyAkhyA che kharI ane jaina dharmane sanAtana dharma mAnya che. prazna 26 muM-zivapurANa ane zrI mAlapurANamAM kahelA gautama ane jaina dharmamAM kahelA gautama eka che ke jUdA che? - uttara-purANe purANanA gautamanI vyAkhyAM maLatI nathI te pachI jainadharmanA gautamanI vyAkhyA pUrANa sAthe maLeja kayAMthI? parANavALAe gAyane vadhane Apa mUkele ane ahalyA strIvALa gautama kahyo che, ane jaina dharmanA gautama viSe zAstramAM ethI bIjIja vyAkhyA che. A gautama te zaMkarAcArya eTale zrIpAda padavInA dhaNI hatA, te strI paraNyA hatAja nahi. sanyAsavrata pALatA hatA, akhaMDa brahmacArI hatA, pate traNa bhAI sahita agyAra zrIpAda padavIvALA-apApA nagarImAM yajJAthe maLelA temaNe mahAvIrane kevaLa utpanna thayAne bIje divase teja nagarInA parira AvyA jANIne temanI sAthe vivAda karatA tathA temanA darekanA hRdayane zaMsaya dUra thatA vedavAkaya pramANe jaine ahaMte jANI agyAre jaNa pitApitAnA ziSyanA cuMmAlIsaeNnA parivAra sahita mahAvIranI pAse dIkSA lIdhI temAM pahelA ziSya idrabhUti, ke je gautamanAM nAmathI oLakhAya che ane mahAvIranA cauda hajAra ziSyAnA parivAramAM jemaNe apada bhagavyuM ane chevaTe mokSapada meLavyuM te gautama judA ane purANamAM kahelA gautama paNa jUdA. uparanA veda ane prANanA dAkhalAthI eTaluM te siddha thayuM kejainadharma kaSabhadeva bhagavAnathI cAlyA AvyA che, ane prANamAM kahelA gautame paNa mahAvIranI pAse dikSA lIdhI che ne A zAsana paNa mahAvIranuM cAle che, mATe jainadharma gautame calALe A vAta kapita che. prazna ra7 muMke evI kalpanA kare che ke-ena dharma bauddha dharmamAMthI nIkaLe che tenuM kema? uttara--e vAta te kalpanA mAtra che. prathama veda purANanA dAkhalAthI siddha karI ApyuM che ke-jaina dharma zrI rASabhadeva bhagavAnanA vakhatathI cAlyo Ave che, paraMtu tIrthakara mahArAjAonA baMdhAraNa pramANe dareka tIrthakara cAra tIrthanuM sthApana karanArA hovAthI dharmanI AdinA karanAra kahevAya che, eTale thaI gayelA tIrthaMkaranA zAsanamAM kaMI DhIlAza yA pheraphAra thaI gayela hoya te jyAre tIrthakarane kevaLa jJAna utpanna thAya tyAre thaI Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 gayelA tI karanI mULa pravRtti pramANe potAnA zAsanane pracalita karI tamAma dheAraNu navu' sthApana kare. mahAvIra tIrthaMkare RSabhadeva bhagavAnanI nakala laIne pUrve thaI gayelA khAIza tIrthaMkaranAM bAMdhelA dhoraNamAM-arthAt trevIzamAM pArzvanAtha tIrthaMkaranA cAlatA zAsanamAM je pravRtti cAlatI hatI temAM kAMika sudhArA vadhArA karI peAtAnu zAsana majabuta karyuM; tethI te dhanI AdinA karanArA kahevAya paNa jaina dharma te RSabhadeva bhagavAnanA vakhatathIja cAlyA Ave che tene ne bauddha dharmane kAMi paNa sabaMdha nathI. prazna 28 mu--auddha dharma mahAvIra pahelAMnA te kharA nA ? uttara--mahAvIra pahelAnA kadi kAi kahetu hoya tA mahAvIrane kevaLa jJAna utpanna thayA pahelAnA kadi hAya zake paNa ghaNu karI ane cAlatA samayamAM thoDAka AMtare eka bIjAnI hayAtimAM thayA hoya ema jaNAya che. jema geAzALe mahAvIranA kevaLa pahelA be varSa agAu kevaLa pada dhAraNa karI ca` jina thayeA tema gautama buddha ethI paNa agAu thayA hoya te tema banavA sabhava che. eTale bauddha dharmanuM sthApana mahAvIre cAra tIrthanuM sthApana karyAM pahelAM karyuM. haiya ema kadi kahevuM hAya tA kahI zakAya ane jyAre mahAvIrane kevaLa jJAna utpanna thayu' tyAre temaNe cAra tInuM sthApana karyuM ane jaina dharmanI mULa pravRtti calAvI; tethI te bauddhamAMthI nIkaLye ke bauddha dharmanA phAMTo mAnavA te kalpita che. prazna 29 mu--mahAvIrane yuddha eka arasAmAM hatA ema mAnavu' saMbhavIta che ? uttara --sAMbhaLavA pramANe mahAvIra ane buddhane eka bIjAne samelana thayela ane pAMca sthAvarakAya 'ba'dhInI carcA thayelI hatI. buddhanuM kahevu hatuM ke duniyAne pAMca sthAvarakAya upara nirvAha rahelA che. ane ame tene tyAga karAvA che te vAta ghaTIta nathI. mahAvIre uttara ApyA ke pAMca sthAvara ane chaThThI traza kAyanA ArabhanA tA bhikSAvRttithI nirvAdu karavAvALA sAdhune avazya tyAga hAvAja joIe. ane je gRhasthAdhama mAM rahelA hAya tene trazakAyane AkuTIne (IrAdApUrvaka ) hiMsA karavAne te| tyAga hoyaja paraMtu pAMca sthAvarakAyane mATe gRhasthAzramIne tenA pirabhAgamAM AvatI vastu sivAyanA tyAga karAvIye chIe. A pramANe zrI mahAvIre buddhane uttara ApyA che, ema sAMbhaLavAmAM AvyuM che. jo e pramANe heAya te bannenA dharma svataMtra hAvA joie. ema tenI sAbitIne mATe jainettara dRSTie jaina" e nAmanA pustakamAM te viSe Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 515 ( jaina ane bauddha viSe) sArA khulAsA ApyA che, te pustaka AkhuM vAcavA jevuM che. prazna 30 muM-te pustaka kayAre ane tenA taraphathI bahAra paDayuM che. ane temAM zI zI hakIkata che te jaNAvaze? uttara--nettara daSTie jaina" A pUstakamAM amara vijyajI taraphathI racavAmAM AvyuM che. chapAvI prasiddha karanAra zAha-DAhyAbhAI dalapatabhAI-bharUcavALAe-saMvata 1979 mAM chapAvI bahAra pADayuM che. tenI prastAvanA' mAM paNa 13 me-prathama jaina dharmanI prAcInatA jaNAvyA bAda jaina ane bauddha dharmanI tAratamyatA jaNAvI che. ane te saMbaMdhe meTA meTA vidvAnenA abhiprAya dAkhala karavAmAM AvyA che. prazna 31 muM-prathama jaina dharmanI prAcInatA viSe zuM lakhyuM che. te te jaNAvo? uttara-uparokata pastaka-pRSTa 13 me-mi. kanulAlajI jodhapurI- mahe-DisaMbara-sane 1906 ane jAnyuvArI sane 1905 (dhI thiophisTa) patranA aMkamAM lakhe che ke-jainadharma" eka esA prAcIna dharma hai kijisakI utpatti tathA itihAsanA pattA lagAnA eka bahutI durlabha vAta hai ityAdi. prazna 3ra muM-jaina ane bauddha viSe zuM lakhyuM che ? uttara-jarmanInA-De. johanasa harTala tA. 17-6-1908 nA patramAM kahe che ke meM apane dezavAsika dikhAuMgA ki-kaise uttama niyama, aura uce vimAra. jana dharma aura jaina AcAryomeM hai. janakA sAhitya bauddho bahuta baDakara hai aura jyAM jyAM meM jana dharma aura usake sAhitya samajhatA huM tyAM tyAM meM unake adhika pasaMda karatA huM" ityAdi. prazna 33 muM-A viSe bIjA koI abhiprAya che kharA? hoya te te paNa batAvaze. - uttara-uparokata pustakamAM-pAne 13 methI-lakhe che ke-perisa (phrAsanI rAjadhAnI) nA De. e. giranAra potAnA patra tA.3-12-1911 mAM lakhe che ke-"manuSya kI tarIke liye jaina dharmakA cAritra bahuta lAbhakArI hai, yaha dharma bahatI asalI svataMtra sAdA bahuta mulyavAna tathA brAhmaNe matase bhinna hai tathA yaha bauddha ke samAna nAstika nahIM hai." ItyAdi te vaLI nIcene lekha jANavA je che. Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 prazna 34 muM-nInA lekhamAM zuM kahyuM che? uttara-kaparokta graMtha pRSTha 14 me-lakhe che ke - zrIyuta nathurAma premI dvArA anuvAdita hiMdI lekhathI-- 1 "jaina dharma hiMdu dharmane sarvathA svataMtra hai. usakI zAkha yA rUpAMtara nahIM hai. 2 pArzvanAtha jainadharma ke Adi pracAraka nahi thA, paraMtu isakA prathama pracAra kaSabhadevajIne kiyA thA. IsakI puSTIke pramANeka abhAva nahi, ( 3 bauddhalega mahAvIrajI nikA (dainikA) nAyaka mAtra kahate hai, sthApaka nahi kahate hai ityAdi. vaLI pRSTa 18 me-uparokta graMthamAM paNa jANavA jevuM che. prazna 35 muM-zA viSe jANavA jevuM zuM che? te jaNAvaze. uttara-ukta graMthe pAne 18 me-nIce pramANe lakhe che. ambajAkSa sarakAra ema. e. bI. ela likhita " jaina darzana jaina dharma jaina hitaiSI bhAga 12 aMka 9-10 mAM chapAvela che temAM 1 "dhaDa achI taraha pramANa pramANika he sUkA haiki jainadharma bauddha dharmakI zAkhA nahi hai unhone kevaLa prAcIna dharmakA pracAra kiyA hai. ( 2 jainadarzanameM jIvatI jaisI vistRta AlecanA hai aisI aura kisabhI darzanameM nahi hai ItyAdi" vaLI eja graMthanA pAne 20 me-jaina ane baudha viSene paraMtare sArI rIte darzAvyo che. prazna 36 muM-jaina ane bauddha viSe zuM paTare jaNAvyuM che? uttara-yukata graMthamAM pRSTha 19 meM thI 20 mImAM lakhe che ke vaLI rA. rA. vAsudeva goviMda Apa. bI. e. Indora nivAsI eka vakhatanA vyAkhyAnamAM lakhe che ke hamAre hAthase jIvahiMsA na hone pIve isake lie jainI jitane Darate hai itane bauddha nahi Darate bauddha dharma deze mAMsAhAra adhikatA jArI che Apa svataH hiMsA na karake dUsare ke dvArA mAre hue bakare AdikA mAMsa khAne meM kucha haja nahi ese sUtikA ahiMsA tatva je bauddhone nikAlA thA, vaha jainike sarvathA svIkAra nahi. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 517 pRSTa 25 methI-vAsudeva narahara upAdhyAyanA bIjA lekhamAM jena ane bauddha saMbaMdhI keTalIka hakIkata lakhelI che ne temAM baMne dharmanI bhinnatA jaNAvI che. prazna 37 muM-upAdhyAyajI zuM jaNAve che ? uttara-upAdhyAyajI pitAnA bIjA lekhamAM sAra rUpe prastAvanA pRSTa 25 methI 28 mA sudhImAM nIce pramANe lakhyuM che ke ' ghaNA paMDita sAzaMka lekha lakhatA rahyA che, ema karavAne bIlakula kAraNa nathI. kAraNa jainagraMthanI yegyatA jotAM tenA upara avizvAsa rAkhavAne bIlakula kAraNa jaNAtuM nathI. sAdhAraNapaNe saMskRta bhASAnA graMtho prAcIna hoya che. jainadharmanA graMthe tenAthI paNa prAcIna che. bauddhanA graMtha nirvivAdapaNe sAdhana manAya che, tyAre bauddha graMthe karatAM vizeSa karI uttarIya bauddha grI karatAM jainagrathanu dheraNa ghaNuM ja juduM jaNAya che. jainadharmanA graMthanI je vAstavika gyatAM che tenuM tevA prakAranuM svarUpa leonA samakSa mUkavuM agatyanuM che. (te viSe pRSTha 26 me-vizeSa jANavA jevI bInA che.) prazna 38 muM-pRSTa 26 me-jANavA gya zI bIna che? uttara-uparanA cAlatA lakhANamAM upAdhyAyajI lakhe che ke-e saMbadhI zekheLa karatAM jainadharmanA saMsthApaka chelA tIrthakara "mahAvIra nAmanI kharekhara kaI vyakita nathI paNa jainadharmanA anuyAyIomAMnI A eka vyakita che. tenuM nirAkaraNa sayukitaka thaI zake tevI mAhItI upalabdha thaI che A pramANe aneka yukita prayukti batAvI jainadharmanA nAyaka mahAvIranI ane bauddhadharmanA nAyaka gautamanI sarva prakArathI bhitA batAvI aMtamAM lakhyuM che ke mahAvIranA caritranuM vivecana karavAnuM kAraNa eTaluM ja che ke jainadharmanI utpatti buddha dharmamAMthI na hoIne bIlakula svataMtra che. ene nikAla karatI vakhate upayegI thaze, ItyAdi kahIne prophesara bevarane bauddhanI zAkhA tarIkeno mata, aneka pramANethI agya thaele jaNAvyuM che. prolesana paNa jene karatAM bauddhane prAcIna TharAvavA pramANe ApyAM che te gya thaelAM nathI. + + + prazna 39 muM-A saMbaMdhe vizeSa kAMI jANavA jevuM che? 1 uttara-uparanA cAlatA adhikAramAM pRSTha 27 mAM lakhe che ke - Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 jaina dharma bauddha dharmamAMthI nIkaLe ema kahevAne bilakula kAraNa maLatuM nathI. juve ke hiMdu tatvajJAnamAM jJAnanI saMpUrNa avasthA sudhInAM jAdAM judAM pagathIyAM mAnelAM che, paNa e viSe jenene mata svataMtra che. teonI paribhASA brAhmaNe karatAM ane bauddho karatAM bilakula judI ja che. jainenA mata pramANe yathArtha jJAnanA pAMca prakAra che. te A prakAre-- 1 mati jJAna, 2 zrata jJAna, 3 avadhi jJAna, 4 manaH parvaya jJAna, ane kaivalya jJAna, evA prakAranuM sAmya darzAvanAruM varNana bauddhonA adhyAtma graMthamAM kaMI paNa dekhAtuM nathI. AgaLa jatAM jaina ane bauddhonA keTalAka vicAre brAhmaNanI sAthe maLatA che te batAvyA che. jemake-pUrva janma, pUrva janmanAM karelAM karma ityAdi punaH jainenA tIrthakare evIza, te bauddhonA pacIza, AmAM paNa vIzAnI kalpanA ja prAcIna TharAvI jainene prAcIna TharAvyA che. Ama upara jaNAvyA pramANe keTalIka vAte jana dharmavALAnI bauddhothI ane brAhmaNathI sarakhI ane keTalIka jainenI svataMtra batAvI chevaTamAM nikAla karatAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke jaina dharma e bauddha dharmamAMthI nIkaLeluM nathI. tene udbhava svataMtra havAthI bauddha dharma mAMthI vizeSa lIdhuM paNa nathI ityAdi-(pRSTa 30 me-rAmamizra zAstrIne lekha jANavAjoga mUkayA che). prazna 40 muM-rAmamizra zAstrIjI zuM jaNAve che ? uttara-rAmamizra zAstrIjInA vyAkhyAnane sAra- jaina mata sRSTikI Adise barAbara avicchinna calA AyA he. Ajakala aneka alapajha jana bauddha mata aura jaina matako eka jAnate hai yaha maha brama hai. prazna 41 muMjaina ane bauddha viSe De. harmana jekabane che abhiprAya che ? uttara--Do. harmana jekebI-jaina sUtranI prastAvanAnA prathama bhAgamAM lakhe che ke - - mahAvIra kei eka navA dharmanA saMsthApaka na hatA, paraMtu jema meM siddha kareluM che ke, teo eka prAcIna dharmanA sudhAraka mAtraja hatA. jaina dharma e svataMtra rIte utpanna thayela che. paraMtu koI anya dharmanI ane khAsa karIne baiddha dhamanI zAkhArupe bilakula pravarte nathI. (ema jainettara daSTie jaina" pRSTa 42 me-prastAvanAmAM lakhyuM che.) Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 42 muM-harmana jekoba A saMbaMdhe kAMI vizeSa jaNAve che? uttara-uparokta graMthamAM prastAvanAmAM pRSTa 42 thI-46 sudhImAMnIce pramANe jaNAve che ke pRSTha 30 thI-Do. harmana jekebInI jaina sUtra paranI prastAvanAnA bIjA bhAgane sAra-(temAM Deharmana jekebI lakhe che ke-). jaina sUtronA mArA bhASAMtaranA prathama bhAgane pragaTa thae daza varSa thayAM. te daramyAna-pro. lyumana, pro. harnala, heTapeTabulhara, Dokuharara, ema. e. bAtha. mi. levIsa rAIsa, Adi yuropiyana aneka vidvAna dvArA jaina sUtronAM bhASAMtara zilAlekho vigere bahAra paDavAthI, jaina dharma ane tenA ItihAsa viSayaka ApaNuM jJAnamAM ghaNA mahatvane vadhAre thaye che. have mAtra kalpanAne-A viSayamAM ja avakAza raheze. ahIM keTalAka vivAda grasta mudAonuM sapaSTIkaraNa karavA IcchuM chuM. jeo jaina athavA AhutanA nAmathI prasiddha che. teo jyAre bauddha dharma sthapAI rahyo hato, tyAre eka mahatvazAlI saMpradAya tarIke kayAranAe prasiddha thaI cukyA hatA. A viSayanI siddhimAM bauddhanAja prAcInamAM prAcIna gaNAtA 1 aMguttaranikAya, 2 mahAvacca, 3 dIdhanIkAya, 4 buddhaghaSanI TakA Adi aneka graMthonA udAharaNa ApI, sarva prakArathI siddha karIne batAvyuM che. jemake bauddha graMthamAM lakhyuM che ke "nAtaputasarva jJAna ane sarva darzana prApta karavAne deve kare che e prakAranuM je kathana che. tene pramANa ApavAnI jarUra nathI. kAraNa ke-A jana dharmanuM khAsa eka maulika maMtavya ja che. pApa AcaranAra bauddhanA Azaya viSe janeno abhiprAya De harmana jekebIe sAro Ape che. prazna 43 muM--pApa AcaranAra bauddha vize zuM kahyuM che ? uttara-bIjA bhAganA pR. 41 mAM lakhyuM che ke-"pApa" e AcaranAranA Azaya upara AdhAra rAkhe che. bauddhanA A eka mahAna siddhAMtane jae mithyA kalpita ane mUrkhatA pUrNa udAharaNa sAthe meLavI upahAsyapAtra banAvI dIdho che. ane pAne (43) graMthakartAe kuTaneTamAM pApa saMbaMdhI jaNAvyuM che ke Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520 1 jainAnA sa`keta (pApa viSe) asatya nirUpaNa kareluM nathI paNu satyarUpeja thayelu che kemake sUkSma nigodanA, pRthvI, jaLa, Adi pAMca sthAvaranA, eiMdriya, tere driya, cAre driya ane chevaTa sansUna pacedriyanA jIvAne mana hAtu nathI, chatAM pApanA aMdha aa thAya che; tethI pApanu baMdhana kevaLa AzAyathIja thAya che tema nathI, paNa mithyAtva AvRtti AdinA ceAge Azaya vinA paNa pApa baMdhAya che; tethI te viSayanuM khaMDana ayeAgyapaNe thayelu nathI, ema khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevu che. sa'grAhaka. (iti kuniTanuM TAMcaNa). vaLI jaina viSe bauddhoe karelI bhUla paNa ha na jekaSIe khullI karI che, prazna 44 muM-auddhoe jaina viSe kayA prakAre bhUla karelI che ? uttara-jaina viSaye bauddhoe karelI bhUla pR. 47 mAM--"cAturyAma" pArzvanAthane lAgu paDe che tene mahAvIra upara AreSita karavAmAM bhUla karelI che. khauddhonI A bhUla dvArA mahAvIranA samayamAM paNa pArzvanAthanA ziSyA vidyamAna hatA. vaLI bIjI bhUla-pR. 48 mAM-nAtaputtane agnivesana kahela che paNa mahAvIranA eka mukhya ziSya je sudhAM hatA te agnivezyAyana hatA; tethI ziSyanuM gotra gurUne lagADI bevaDI bhula thavAthI mahAvIranA ziSya sudharmAMnI sAkSI Ape che. prazna 45 su-----auddha pahelAM jaina dharma cAlyA Ave che ema keTalIka sAbItI te thAya che, paNa vizeSa dAkhalA maLI Ave te vadhAre majabutIne mATe jaNAvaze ? uttara--Do. hana jekobInI jainasUtronI prastAvanAmAM khIjA bhAgamAM pR. 50 me-lakhe che ke bauddha dharmanA prAdubhAva thayA tyAre nigrathanA (nAnA ) saMpradAya eka meTA sa'pradAyarUpe gaNAtA heAvA joie, kemake bauddha piTakAmAM e nizvathAmAMnA keTalAkane virodhI ane keTalAkone anuyAyI thayelA vadhu velA che, paNa niSThAnA eka navIna sa`pradAya che ema sUcanA mAtra paNa nathI A uparathI anumAna karI zakIe chIe ke-nigraMtha buddhanA janma pahelAM ghaNA lAMbA kALathI astitva dharAvatA haze, Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para1 punaH pR para mAM-makjhinikAyathI saccakane dAkhale ApI jaNAvavAmAM AvyuM che ke-nigraMne saMpradAya buddhanA samayamAM sthApita thaye hoya tema bhAgye ja mAnI zakAya. pR0 72 thI- jainadharma e eka prAcIna kALathI cAlate Avela dharma haya, mahAvIra buddha karatAM vadhAre june che. kemake-saghaLI vastu caitanya yukata che ema batAvate sacetana vAda che. uparanI hakIkata " jainettara daSTie jaina" nI prastAvanA muni zrI amaravijayajInI lakhelI temAMthI sAra sAra rUpe joItI atra TAMkavAmAM AvI che. have "jainettara draSTie jena" prathama bhAga-hiMdu vidvAnonA abhiprAya mAMthI joitA dAkhalA prazna rUpe AnI nIce levAmAM AvyA che. prazna 4 muM-mahAvIra ane buddha eka che ke baMne judA che? uttara-prathama bhAgamAM-vAsudeva narahara upAdhyAyajIe-"jaina dharmanI utpatti' nA saMbaMdhe-keTaluMka lakhANa lakhyA bAda pRSTha 34 me-lakhe che ke jaina graMtha sivAya mahAvIranA caritranI mAhItI bauddhonA graMthamAM paNa maLI Ave che. bauddha lekee tene naTa putra evuM nAma ApIne te nigraMthane mukhya ane buddhine pratispadhI hate evuM varNana karyuM che. bauddha mAM mahAvIranuM gotra agnizAyana ema ApyuM che. te have kharuM jotAM temanA ziSya je sudharmA tenuM te gotra hatuM. mahAvIra ane buddha banne samakAlIna hevAthI biMbisAra ane tenA abhayakumAra, ajAtazatru, likhivAmala, gozAla (muMbalI putra) vigere rAjaputre paNa teonAja samakAlIna hatA. jaina leke tenI janmabhUmi vizAlInI AsapAsa hatI emaja kahe che. tene tenI sAthe sArI rIte meLa khAya che. udaka sarva jIvamaya che. vagere jaina dharmanA matane anuvAda bauddha graMthamAM karele maLI Ave che. bauddha lokoe naTa putranA mRtyunuM paMpa (pAvApurI) nAmanuM je sthAna ApyuM che te acuka barAbara che. mahAvIranI buddhanI sAthe sarakhAmaNI karIe te buddhanA ane mahAvIranA AyuSya kramamAM je vilakSaNa sarakhApaNuM maLI Ave che tenuM sAhajIka kAraNa evuM hatuM ke te baMne saMnyAsIo hatA. prazna 47 muM-uparanA lekhathI athavA te svabhAve che te judA paNa mahAvIranA ane buddhanA keTalAka zabda maLatA Ave che tenuM kema? uttara-uparanA cAlatA adhikAre pR. 35 me-lakhyuM che ke Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parara mahAvIranA keTalAka Apta saMbaMdhIonAM nAme buddhanA Ata saMbaMdhIonI sAthe sArI rIte meLa khAya che. mahAvIranI strInuM nAma yazodA tyAre buddhanI strInuM nAma yazodharA hatuM. mahAvIranA jeSTa baMdhunuM nAma naMdivardhana hatuM tyAre buddhanA sAvakA bhAInuM nAma naMda. e buddha rAjA hate te vakhate tenuM nAma siddhArtha hatuM. tyAre mahAvIranA pitAnuM nAma siddhArtha hatuM. nAmamAM sAmya hevAnuM kAraNa eTaluM ja ke te vakhate evA prakAranA nAme rAkhavAne vizeSa rivAja hatuM. banne kSatriya putroe brAhmaNanA dharma virUddha dharma sthApana karyo emAM Azcarya mAnavAne bIlakula kAraNa nathI brAhmaNe jemane mithyA saMnyAsIo mAnatA hatA te e bauddhoja hatA. prazna 48 muM-uparanA lakhANathI mahAvIra ane baddha kaI kaI zabdathI eka Thare che ane kei zabdathI judA kare che. jo ke che te judA paNa te bane taphAvata khullI rIte samajAvavuM joIe? uttara-uparanA cAlatA adhikAramAM te paNa jaNAvyuM che ke baMnemane taphAvata khoLI kADhavA mATe have ApaNe buddha ane mahAvIranA jIvana kramamAMnI keTalIka bAbate vicAra karIzuM. 1 buddhane janma kapilavastu zaheramAM | 1 mahAvIrane janma vizAlInagarInI | pAse thaye. 2 buddhanI mAtA tene janma thatAMja | 2 mahAvIrane mA bApa ghaNe moTo mRtyu pAmI. thatAM sudhI haiyAta hatA. 3 baDhe pitAnA vaDIlenI paravAnagI | 3 mahAvIre pitAnA vaDIlenI para na letAM ane temanI haiyAtI chatAM vAnagI laI temanI samakSa saMnyAsa sanyAsa lIdhe. lIdhe. 4 buddhe 6 varasa tapazcaryA karI. | 4 mahAvIre 12 varasa tapazcaryA karI. 5 tapazcaryAne kALa phegaTa che ema pa tapazcaryA jarUrI che ema mahAbuddhane mata hato. vIrane mata hata mATe ja teNe 6 buddhanuM dehAvasAna kuDigaDamAM thayuM. | tIrthakaranA nirvANa pachI tapazcaryAnuM vrata pALyuM. eTale temanA anuyAyIoe tapazcaryA karavAnuM kAyama rAkhyuM. 6 mahAvIranuM dehAvasAna paMpA (pAvApurI) zaheramAM thayuM. Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para3 : mahAvIranA caritranuM eTaluM vivecana karavAnuM kAraNa eTaluM ja ke, jaina dharmanI utpatti buddha dharmamAMthI na haIne bIlakula svataMtra che ke nahi ene nikAla karatI vakhate temAMnI ghaNI bAbate upayogI thaI paDaze. keTalAka paMDita mahAvIra ane buddha e banne judA judA mahA purUSa hatA ema te mAne che. A saMbaMdhe A pustakanA cAlatA lakhANanA banne bhAgamAM ghaNuM lakhANa che, paraMtu je viSayanI jarUra che tene keTaleka vibhAga prastAvanAmAMthI maLI Avyo, eTale piSTapeSaNa karavuM ThIka nahi lAgavAthI jarUranI bAbata grahaNa karI chevaTane sArarUpe dvitIya bhAgamAM eka yupIyana vidvAnane dAkhalo ApI viramuM chuM.. prazna 49 muM-te dAkhale kevA prakAra che te jaNAvaze? uttara-te dAkhale mahAvIra ane buddhanA saMbaMdhane ja che. te (De. e. paTolDa ema. e. pI. eca. DI. sAhebe dhuliyA mukAme tA. 21-8-21 nA reje ApeluM bhASaNa) keTaluMka lakhAI gayA bAda pRSTha 97 me-thIlakhe che ke - A vicArane adhika spaSTa karavA sArU A viSayanA saMbaMdhe aneka mate ekatra kahevAnI jarUra che. yuropIya paMDite paikA junI zAkhAnA vidvAna leke evuM mAnatA hatA ke mahAvIra e gauttama buddha karatAM jarAka umarathI meTA samakAlIna hatA ane temaNe ja jaina dharmanI sthApanA karI, paraMtu AjakAlamAM A mata bhUla bharele che ema siddha thayela che. hAlamAM yuropIyana paMDitamAM pracalita thayele A viSayane mata e che ke, jaina dharmane saMsthApaka pArzvanAtha hoIne mahAvIra e eka te dharmanI jAgRti karanAra purUSa hatuM, paNa khuda jaina dharmionA paraMparAgata mata ethI jUda che. teonA mata pramANe jaina dharma anAdi (Ine te dharmane je aneka vyaktio taraphathI jAgRti maLI che teja cAvIza tIrthakare athavA jine che. A jainene paraMparAgata mana lakSamAM rAkhavA je heIne tene niHsaMzaya asala itihAsane AdhAra maLe che ane mane ema paNa jaNAI AvyuM che ke hiMdusthAnamAM pratyeka pratyeka sAMpradAyika ane aitihAsika AdhAra hoya che. have jaina dharmanA saMbaMdhe A matane karyo AdhAra che e kahevuM atyAre ghaNuM kaThIna che, kAraNake A saMbaMdhane zodha meM hamaNAM ja zarU karyo che te paNa jaina dharma ane nIti e viSaya uparanA heriTagsa sAhe Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa24 banA vistRta vivecanavALA graMthamAM ane pro. jekebInA nibaMdhamAM je eka vidhAna jovAmAM Ave che tenA uparathI prastuta viSayanA zedhanI egya dizA samajI zakAya tema che. A nibandhamAM "jainadharme pitAnA kAMIka mate prAcIna chavadevanA svarupavALA dharmamAMthI lIdhelA hovA joIe." evuM kaheluM hovAthI pratyeka prANuM te zuM paNa vanaspati ane khanija padArtho paNa jIva svarupaja che. e je jaina dharmane vatva che tenI sAthe te maLatuM hovAnA kAraNathI te ghaNuM mahatvane che. A kAraNathI jaina dharmae atyata prAcIna che (kaI paNa dharma anAdine che ema kei paNa vicArI paMDita kahetA nathI) ema mane bhAsamAna thavAthI teja vAtane huM zIdhrapaNe zAstrIya daSTithI siddha karavAne chuM. A dharmanuM mULa hiMdusthAnamAM Arya pUrva kAlanA prAcIna leke sudhI pahoMcIne AgaLa jatAM te dha Arya dharmamAMthI jeTaluM jeTaluM atyuttama athavA chevaTe je ApaNuthI sAruM dekhAyuM te badhue grahaNa karyuM ane AryadharmanA brAhmaNIya paMthanI barAbara temaNe pitAnI vRddhi karI lIdhI. jenA nine ullekha vedamAM paNa che te uparathI A mArA kathananI pratIti thaze, paraMtu jaina dharmanI utpattinA saMbadhe pahelAM kahe te mata grahaNa karIe kiMvA atyAre kahele A mAre navIna mata grahaNa karIe te paNa tenA uparathI te dharma viSe AgaLa huM je anumAne batAvavAne chuM temAM kaI paNa prakArathI pharaka paDavAne nathI. ItyAdi- - ahiM sudhImAM jaina dharmanA calAvanAra gautama nathI tema jaina dharma e bauddha dharmane phoTo paNa nathI ema nizcaya karI batAvyuM. jaina dharma anAdi che ema paNa uparanA lekhe zAkSI Ape che. eTaluM nahi paNa veda ane purANamAM spaSTa jaNAve che ke jaina dharma grASabhadeva bhagavAnathI cAlyo Ave che. tenI vizeSa zAkSIne mATe atyAranA hiMdusthAnanA tathA yuropIyananA mahAna vidvAne ghaNu prayAse zAstronI zedha kheLa kahI jaina dharma asalane june-prAcIna-anAdi che, ema jaNAvI A cAlatI vIzIne mATe rASabhadeva bhagavAna jaina dharmanA pilA tIrthakara thayA evI paNa sAbItI karI Ape che. prazna 50 muM-jainadharma, 2Sabhadeva bhagavAnathI cAlyA Ave che evA dAkhalA keI prAmANika vidvAnA hoya te te jaNAvaze ? ka De o paTolDa sAheba-jaina daSTie jananA bIjA bhAgamAM-pRSTa 95 muM-jIvadeva ane devanuM svarupa jaNAvyuM che. te lakSamAM levA jevuM che. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para5 uttara-sAMbhaLe-prathamanA praznottaramAM veda ane purANanA dAkhalAthI sAbIta te karI ApyuM che. have vizeSa sAbItIne mATe-"jainettara draSTie jaina" A pustakanI prastAvanAmAM pRSTha 14 me- lakhyuM che ke zrIyuta tukArAmakRSNa zarmA lada bI. e. pI. eca. DI. ema. Ara. e. esa. ema. e. esa. bI. e. ema. prophesara-saMskRta zilAlekhAdikanA viSayanA adhyApaka kIMgsa keleja banArasa kAzIne dazama vArSikotsava upara ApelA vyAkhyAnamAMthI-"sabase pahele Isa bhArata varSameM aSabhadeva nAmake maharSi hue, ve dayAvAna, bhadrapariNAmI, pahele tIrthakara hue. jiAne mithyAtva avasthAke dekhakara-samyagadarzana, samyagajJAna, aura samyagacAritra rUpI mekSazAstrakA upadeza kiyA. basa yahahI jinadarzana Isa kalpameM huvA. isake pazcAt ajitanAthase lekara mahAvIra taka teIsa tIrthakara apane apane samaya ajJAnI jIvAMkA moha aMdhakAra nAza karete rahe." uparanI hakIktane lAgate eka baMgAlI beriSTane lekha che. prazna pa1 muM-baMgALI berisTarane lekha kevA prakAra che? uttara-prastAvanA pRSTha 17 me-nIce pramANe lakhyuM che ke-eka baMgALI berisTare prekaTikala pAya" nAmaka graMtha banAvela che temAM eka sthAna upara lakhyuM che ke "rASabhadevakA nAtI marIcI prakRtivAdI thA aura veda usake tatvanusAra teneka kAraNa hI gavedAdi graMthakI khyAti usake jJAna dvArA huI hai. phalataH marIcI RSIke stotra, vedapurANAdika meM . yadi sthAna sthAna para jaina tIrthakarekA ullekha pAyA jAtA hai te koI kAraNa nahIM ki hama dika kAlameM jaina dharmakA astitva na mAne. sArAMza yaha ki Ina saba pramANe jainadharmaka ullekha hiMduoke pUnya vedamelI milatA hai. Isa prakAra vedome jainadharmakA astitva siddha karanevAle bahuta maMtra hai vedake sivAya anya graM bhI jainadharmaka prati sahAnubhUti pragaTa karanevAle ullekha pAye jAte hai svAmIjIne isa lekha veda, zivapurANadika kaI sthAneke mUlaleka dekara usa para vyAkhyA bhI kI hai. bhAgavatadi mahApurAName aSabhadevake viSayameM gauravayukata ullekha mila rahyA ha, ityAdi- laMDanamAM chapAyelAM pustakane lekha paNa jANavA jevuM che. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para6 prazna para muM-laMDanamAM chapAyela pustakamAM zuM lakhyuM che? uttaraprastAvanA pRSTa 19 me-nIce pramANe lakhyuM che ke- mi. Ave. je. e. vAI (DIzana opha dhI kerekaTara menarsa enDa kasTamsa opha dhI pIpala opha InDiyA enDa opha ghera InsTITyuzana enDa sIrila) A nAmanA pustakamAM je sana 1817mAM laMDanamAM chapAyela che temAM emaNe jainadharmane ghaNeja prAcIna jaNAvela che, ane jenenA cAra veda 1 prathamAnuga, 2 caraNanuga, 3 karaNAnuga, 4 dravyAnuyegane AdIzvara bhagavAne racyA ema kahyuM che ane AdIzvarane jenIomAM ghaNA prAcIna ane prasiddha purUSa jainIonA 24 tIrthakaromAM sahuthI pahelA thayelA jaNAvyo che. vaLI eka paramahaMse jaina dharma viSe sArA udagAra kADhyA che. prazna pa3 muM-paramahaMse jainadharma viSe kevA udagAra kADhyA che? uttara-sAMbhaLa-prastAvanA praSTa 30 me-prathama bhAga pRSTa 80 meyega chavAnaMda paramahaMse kahyuM che ke prAcIna dharma, parama dharma, satya dharma, rahA ho te jainadharma thA. uparanA lekhe-jainettara draSTie jena" pustakamAMthI lIdhela che. A pustaka jainadharmanI prAcInatAne mATe bahuja upayogI che ane dareka jaine A pustakanuM vacana karavA bhalAmaNa che. prazna 54 muM-jyAre jIva nivRtti pAmavAne sanmukha thAya che athavA te kaI paNa prakAranA parizramathI thAke tyAre bhagavaMtane athavA temane saMbadhela nAmane yAda kare che yA temane moTA ucArathI kema jANe belAvatA hoya tema he bhagavaMta! e zabda kahe che te bhagavaMta zabdane artha zuM ? uttara-he bhagavaMta ! eTale jJAnavaMta arthAta sarva prakAre karI kAlekanA svarUpanA jANa che tene bhagavAna kahiye. 1 A prazna papa muM-jinarAja kone kahiye ? - uttara-he jinarAja ! tyAM jina eTale rAgadveSa rahita evA je sAmAnya kevaLI tene viSe rAjA samAna tene jinarAja kahIe. 2 prazna pada muM--alakha eTale zuM ? tene artha che? Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para7 uttara-he alakha ! eTale nuM svarUpa koI prakAre lakhyAmAM Ave nahi tene alakha kahiye. 3 prazna pa7 muM-cighana kene kahIye? uttara-he cighana ! eTale cit kahetAM jJAna tene dhana kahetA samUha evuM jenuM svarUpa tene cidUghana kahIye. 4 prazna pa8 muM-cidAnaMda kene kahIe ? uttara-he cidAnaMda ! tyAM cit eTale jJAna ane AnaMda eTale cAritra, eTale jJAna ane cAritramaya jenuM svarUpa che tene cidAnaMda kahIye. 5 prazna 59 muM-niraMjana eTale zuM? uttara-he niraMjana! eTale jenA Atma pradezane viSe karma rUpa aMjana nathI tene niraMjana kahIye. 6 prazna 60 muM-vItarAga kene kahIye? uttara-he vItarAga ! eTale vAta kahetAM vItyA che rAga ane dveSa jenA tene vItarAga kahiye. 7 prazna 61 muM-sacidAnaMda kene kahevA? uttara-he saccidAnaMda! eTale (sat keTa) darzana ane cidu ke) jJAna tathA (AnaMda ke.) cAritra eTale darzana, jJAna ane cAritramaya jehanuM svarUpa che tene zivAnaMda kahiye. 8 prazna 62 muM--arihaMta kene kahiye? uttara-he arihaMta ! eTale (ari keTa) karma verI tene dravya thakI ane bhAva thakI jeNe (haMta ke.) haNyA che tene arihaMta kahiye. 9 prazna ka muM-tIrthakara kene kahiye? uttara-he tIrthakara ! eTale (tIrtha ke0) sAdhu, sAdhavI, zrAvaka ane zrAvika rUpa caturvidha saMgha, tenI sthApanAnA (kara keTa) karanAra tene tIrtha kara kahiye. 11 prazna 64 muM- paramAtmA kene kahiye? uttara-he paramAtmA ! eTale (parama keTa) utkRSTa traNa jagatane pUjavA gya che AtmA jene (athavA parama nAma utkRSTa kevaLa jJAna kevaLa darzanamaya AtmA che jene) tene paramAtmA kahIe. 11 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa28 prazna 6pa muM-paramezvara kene kahiye ? uttara-he paramezvara ! eTale (parama ke.) utkRSTI (Ivara ke.) ThakurAI arthAt jJAna, darzana ane cAritrarUpa je lakSmI, te jeNe pragaTa karI che tene paramezravara kahIe. 12 (adhyAtma sAra praznottara) - prazna rada muM-kAra zabda je bolavAmAM Ave che te kevI rIte utpanna thayA che ? uttara-kAra zabda paMca parameSTInA paMcapadamAMthI utpanna thaye che ema dIgambara matane "jaina graMtha ratnAkara" ratna 3 . svAmI kArtikeyAnuM prekSA-atha dharmAnuprekSAmAM kahyuM che ke arahaMtA asarIrA AiriyA, taha uvajjhayA muNiNo; paDhamakkhara NippaeNo, oMkAro paMca parameSThI. 1 arihaMta asarorA (siddha), AcArya, upAdhyAya, muni A pAMca padanA prathamanA ekeka akSaranI saMdhI karavAthI pAca padane eka kAra zabda thAya che, teja paMca parameSTI che. iti. OMkAra biMdu saMyuktaM, nityaM dhyAyanti yoginaH; kAmadaM mokSadaM caiva, OMkArAya namo namaH 2 prazna 67 muM-vItarAganuM lakSaNa zuM? uttara-vItarAganuM lakSaNa (gItAmAM) nI sAthe kahyuM che. duHkheSvanu dvignamanA, mukheSu vigata spRhaH / vItarAgabhaya krodhaH, sthita dhIrmuni rucyate. 1 artha -duHkhamAM jenuM mana vyAkuLa na hoya ane sukhamAM nispRhatA AzA rahita arthAt abhilASA rahita hoya, tema kisI vastu upara raga na hoya, bhaya ane krodha rahita hoya, evA sthira buddhivaMta muni hoya te vItarAga kahevAya che. arthAt AvA guNavALA muni hoya tene vItarAga dazAnuM lakSaNa samajavuM. te viSe dehA In brahmA idrahi Adije, hotA deha dhari bhega; kAka vITa sama bhegane, bItarAga se lega. 2 vardhamAna samakita thaI, TALe mithyA bhAsa; udaya thAya cAritrane, vItarAga paTa vAsa. 1 (Atmasiddhi) Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para9 prazna 68 muM---arihaMtane artha prathama jaNAvyuM che ke karmarUpa varI tene dravya thakI ane bhAva thakI jeNe hasyA che tene arihaMta kahiye. te te ThIka paNa pitatAnA zatrune haNe te arihaMta kema na kahevAya ? uttara-AtmAne zatru kaI cheja nahi, AtmAne zatru te karmaja che. je dravya zatru che te paNa karma karIne thAya che. dravya zatru hoya te kaI vakhata mitra paNa thAya che te mitra hoya te zatru paNa thAya che, e zubhAzubha karmanI ghaTanA che, mATe khara zatra, khaze damana, kharo vairI te karma ja che. te karma ATha prakAranA kahyA che. te viSe bhagavatIjInI TIkAmAM kahyuM che ke aTha vihaMpi kammaM, ariM bhUyaM hoisavva jIvANaM; taM kammamarihaMtA, arihaMtA teNa vucaMti. ATha prakAranA je karma kahyA che te sarva jIvane vairI samAna che te karmane haNanArA tene arihaMta kahIe. prazna 69 muM-ATha karmane sarvathA nAsa kevI rIte thAya? uttara-ATha karmane nAsa sarvathA kevI rIte thAya te upara chAMta zrI bhagavatIjInI TIkAmAM kahela che ke dagdhe boje yathAtyaMtaM, prAdurbhavati nAMkuraH; ___ karma bIje tathA dagdhe, narohaMti bhavAMkuraH yathA daSTAMte je je prakAranA bIje rahe che tene agni vaDe dagdha kare arthAt bALI nAkhe te bIjene aMkuro paNa pragaTa thAya nahi arthAt uge nahi. tema jJAna, darzana, cAritra ane tapa vaDe karmanAM bIjene dagdha karelA evA arihaMta bhagavaMtate pharI bhavarUpI aMkurA utpanna thAya nahi. arthat kamarUpI aMkura phuTe te bhavAMkura thAyaja kayAMthI arthAt naja thAya ema sUtra pharamAve che, vaLI bIje daSTAMta kahe che ke mArA agni arIthI nIkaLI, bALe araNI jema dehathI jJAna pragaTa karI, dagdha bIja kare tema 1 prazna 70 muM-brahmA kene kahIe ne tenuM svarupa zuM ? uttara-brahmAnuM svarupa nIce pramANe kahela che. bhrama jALane chAMDIne, tanya saMsAra bhavakupa - brahma jJAnane pAmIyA, teha brahmA svarUpa. 1 Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 prazna 71 muM-viSNu kene kahIe ne tenuM svarupa zuM ? uttara-viSNu (vasanava) nuM svarUpa nIce pramANe che. Idri viSaya cAra kaSAya, jAne viSa samAna; mana vaca kAyAe taje te viSNu bhagavAna. * prazna 72 mu-mahezvara svarUpa kene kahIe ? uttara-mahedhara svarupa nIce pramANe kahela che - mahatvAdI zvaratvAcca, yo mahezvara tAMgataH; rAga dveSa vinirmuktaM, vaMdaM'haMtaM mahezvaram. 1 upara kahyA pramANe brahmA, viSNu ane mahedharanuM svarUpa jaNAvyuM. prazna 73 muM-keTalAka kahe che ke brahmA, viSNu te mahezvaranI ekaja mUrti che ekaja svarUpa che sadAkALa traNe sahacArI che tenuM kema ? uttara-te viSe zAstrakAra ema jaNAve che ke--nIce kRte jAto bhaved brahmA, tretAyAM ca mahezvara ; dvApare janito viSNu. reka mUrtiH kathaM bhavet. 1 kRta yugamAM brahmA thayA tretA yugamAM mahera thayA, ane dvApara yugamAM viSNu thayA. e traNe eka mUrtirUpe ekaja svarUpe (mULa svarUpe) sahacArIpaNe kevI rIte thaI zake? mATe ane paramArtha bIje che. prazna 74 muM-Ane paramArtha zuM che te jaNAvaze? uttara-Ane paramArtha yuktivALe che sAMbhaLe eka mUrtistrayo bhAgA, brahmA viSNu mahezvaraH; tAnyeva punaruktAni, jJAna cAritra darzanAta. 2 jJAna viSNu ssadA proktaM, cAritraM brahma ucyate samyaktaM nu zivaM prokta, mahenmUrtistrayAtmikA. 3 brahmA, viSNu, ne mahezvara e traNa svarUpa eka at svarUpamAM maLI jAya che. eTale jJAna cAritra darzana (samati ) rUpa ahaMta svarUpa hoya che eTale jJAnarUpI viSNu, cAritrarUpa brahmA ane samyakatvarUpI ziva e traNe maLI ahaMta mUrti ahaMta svarUpa ahaMtu AtmasvarUpa rahela che. Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa31 "jaina tatvasAra" mAM lakhyuM che ke-AtmAne kevaLajJAna prApta thAya che tyAre sarva kalekanuM svarUpa jenA jANavAmAM Ave che. arthAt jJAna eja AtmA te vaDe sarvatra vyApavApI AtmA viSNu che. nija zuddha AtmabhAva jene parabrahma evI saMjJA ApavAmAM Ave che tenI bhAvanA bhAvavAthI AtmAja brahmA che, ziva-nirvANa prApta karavAthI ane zivanuM kAraNa hovAthI AtmAja ziva che. (A traNe zabda ahaMta padaneja lAgu che.) prazna 75 muM-mahAdeva kone kahIe ne tenuM svarUpa zuM ? uttara-mahAdevanuM svarUpa nIce pramANe kahyuM che.- mAM jJAnaM maghA, rajAja karyuM ? mahA dayA damodhyAnaM, mahAdevaH sauccate. 1 rAga dveSo mahA mallo, durjeyau yena nirjitau; mahAdevaM tu taM manyaM, zeSAvai. nAma dhArakAH. 2 artha-mahA jJAna evuM kaivaLa jJAna jene prApta thayeluM che ke je vaDe karIne leka ane paralokamAM jene prakAza prasarI rahyo che arthAt lokAloka prakAzItavA mahA dayAnA sidhu, iMdriyene damanArA, mahAdhyAnI hoya te mahAdeva kahevAya. ke jeNe rAga ane dveSa rUpI mahA mala ke jene jItavA durjaya mahA kaThIna tene jItIne jeNe jaya meLavyuM che te ja mahAdeva kahevAya. bAkI to nAma mAtra jANavA. prazna 76 muM--svayaMbhU kene kahIe ne tenuM svarUpa zuM? uttara-svayaMbhU svarUpa nIce pramANe kahyuM che- sAMbhaLe svayaMbhUtaM yato jJAnaM, lokAloka prakAzakam ; . anantaM vIrya cAritraM, svayaMbhUH so midhIyate 1 artha-svayaM-potAnA AtmajJAna vaDe karIne bhUta evA prANajIvanA svarUpane jANanArA, athavA pitAnAja Atma baLe anaMtajJAna kaivaLa jJAna meLavI lokAloka prakAzIta anaMta AtmazaktivALA ane kSAyaka yathApyAta cAritravaMta hoya te svayaMbhU kahevAya. - prazna 77 muM-ziva kene kahIe ne tenuM svarUpa zuM? uttara--zivanuM svarUpa nIce pramANe kahyuM che-- Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 prazAMta darzanaM yasya, sarva bhUtA'bhayapradaM; mAMgalyaM ca prazastaMca, zivastena vibhAvyate. 1 a--prazAMta jevuM darzana che arthAt jenI zAMta mUrti rahI che evA, ane sarva prANI bhUta jIva satyane abhayadAnanA devAvALA, sarva mAMgalyamAM zreSTa maMgaLa-Atma kalyANanA karavAvALA upadravya rahita prazasta guNu pragaTa karI ziva padane pAmelA arthAt acala padane pAmelA te ziva kahevAya. prazna 78 muM--trividha ziva svarUpa kahyuM che te kevI rIte ? uttara--trividha ziva svarUpa nIce pramANe kahyuM che paramAtmA siddhi saMprApto, bAhyAtmA tu bhavAntare. antarAmAM maveveda, rUtyeva, cividhaH zivaH ad:--ziva padanI prApti thanAra jIvane traNa svarUpa thAya che. prathama ( zivapada prApta thayA pahelA) bhavanA AMtare brAhmAtmA-ahirAbhA hAya che, ane mokSa prApta thavAvALA jIvane tadbhave rahelA dehane viSe rahelo AtmA te aMtarAtmA kahevAya che, ane kevaLa jJAnanI prApti thaye siddhi gati-siddha pada prApta thAya tyAMsudhI paramAtmA kahevAya che. arthAta siddhi pada prApta thaye paNa paramAtmA kahevAya che. e prakAre ziva svarUpa trividha ziva kahevAya che. prazna 79 muM--jIva ane zivamAM taphAvata keTale ? uttara---jIva ane zivamAM taphAvata nIce pramANe kahela che. jiva zi ziva jiva, nAntaraM jiva zivayo; karmavadhve bhavet jIva, karmamukto sadAzivaH 1 artha jIva eja ziva che ane ziva jIva che, jIva zivamAM aMtara nathI. mAtra aMtara eTaloja che ke-jyAMsudhI kamanA aMdhanamAM hoya tyAMsudhI jIva ane karmAMthI mukata eTale sadAkALa ziva. eTale siddha gatine prApta thAya te jIva ziva kahevAya che. prazna 80 muM-paramAtmA kene kahIe ne tenu svarUpa zuM ? uttara--paramAtmAnuM svarUpa nIce pramANe kahela che. darzana jJAna yogena, paramAtmAyamavyayaH ; parA kSAnti ahiMsAca, paramAtmA sauccate. 1 Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa33 artha--kevaLa jJAna ane kevaLa darzananA ge rahele je AtmA tene zAstramAM parama nAma utkRSTa AtmA kahevAya che. te parama phAti eTale utkRSTI kSatti ke jeNe seLa kaSAya ene navanekaSAya e pacIsa cAritra mehanInI prakRtine sarvathA tyAga karI utkRSTI kSAnti nAma kSamA prApta karI parama ahiMsA rUpa kSAyaka yathAkhyAta cAritrane prApta kare teja paramAtmA kahevAya che. arthAt temane ja paramAtmA kahela che. Ityartha prazna 81 muM-kevaLa jJAnanuM svarUpa kevI rIte jANavuM ? uttara-kevaLa jJAnanuM svarUpa "Atmasiddhi" mAM nIce pramANe kahyuM che. kevaLa nija svabhAvanu, akhaMDa vate jJAna, kahiye kevaLa jJAna te deha chatAM nirvANa, 1 prazna 82 muM-jJAnI kene kahie ne jJAnInuM svarUpa zuM ? uttara-jJAnInuM svarUpa "Atmasiddhi" mAM nIce pramANe kahyuM che. keTi varSanuM svapna paNa, jAgrata thatAM samAya tema vibhAva anAdine jJAna thatA dUra thAya. 1 prazna 83 muM-jJAnInI dazA kevI hoya ? uttara-jJAnanI dazA nIce pramANe kahI che. sAMbhaLo meha bhAva kSaya hoya jyAM, athavA heya prazAMta te kahiye jJAnI dazA, bAkI kahiye bhrAMta. 1 sakaLa jagat te eThavata; athavA svapra samAna; te kahiye jJAnI dazA, bAkI vAcA jJAna. 2 (Atmasiddhi.) prazna 84 muM-jJAnInuM lakSaNa zuM ? uttara-zrI upadeza sAgaramAM-pAne 101 me-upadeza zatakamAM zleka 77 me-jJAnInAM daza lakSaNa nIce pramANe kahyAM che. leka akrodha vairAgya jiteMdriyatvam, kSamA dayA sarva janaH priyatam / nilobha dAtA bhaya zoka hartA, jJAni narANAm daza lakSaNAnI. 1 bhAvArtha...kodha rahita hoya, vairAgyavAna hoya, jiteMdriya hoya, kSamAvAna hoya, dayALu hoya, sarvane prIyakArI hoya, nirlobhI hoya, dAtAra hAya, bhaya rahita hoya, ane zoka rahita hoya e daza lakSaNe karIne jJAnI purUSa samajavA. Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa34 prazna 85 muM---samakitanuM svarupa zuM ? uttara-samakitanI prAptinuM svarupe uttarAdhyayanA 28 mAM adhyayananI gAthA 14 mI-15 mI mAM kahyuM che ke jIvA jIvAya baMdhoya, punnaM pAvA savo tahAH saMvaro nijjarA mokkho, saMtie e tahiyA nava 14 tahiyANaM tu bhAvANaM, saMjhAve uva esaNaM; bhAveNaM saddahaM tassa, samattaM taM viyA hiya. artha -1 jIva, 2 ajIva, 3 ba, ka puNya, 5 pApa, 6 Azrava, 7 saMvara, 8 nirjarA ane 9 mekSa. e nava tatva nava padArtha. te nave padArthane zuddha Atma bhAve-Atma svabhAve athavA saddagurUnA upadeze zuddha bhAvathI sadaMhe tene samakitanI prApti heya ema bhagavate kahyuM che. prazna 86 muM-kaI ema kahe ke zuddha deva gurUne dharmanI oLakhANa tene paNa samakita kahiye tenuM kema ? uttara--e vAta paNa satya che te viSe zAstramAM kahyuM che kehiNsaa rahio dhammo, aThArassa dosa virahio devo; niggaMthe pavayaNe, sadRhaNe hoi sammattaM. hiMsA rahita eTale ahiMsAmaya dharma, aDhAra doSa rahita deva ane nirgatha pravacana zuddha bhAve sahe tene samati heya. prazna 87 muM-AmAM nizcaya vyavahAra samakita viSe kAMI jANavA uttara-uparokata be gAthAnA saMbaMdhe temAM banne kAMI rahelA che. anekata jIvAdika nava padArtha tene svabhAve eTale AtmabhAve tathA jAti smaraNAdika, athavA jinekta upadeza vaDe zuddha AtmabhAve sarje che tene sanakita kahyuM che. temAM eTaluM samajavAnuM che ke-nizcayathI jANe sadaMhe tenuM nizcaya samakita ane vyavahArathI jANe sadaMhe tenuM vyavahAra samiti. athavA zuddha deva gurUne dharmanI oLakhANa te vyavahAra samakita. ane anaMtAnubaMdhInI cekaDI te darzana mehanIyanI traNa maLI sAta prakRtine kSaya upazama ke pazama te nizcaya samakita. prazna 88 muM-samakita sAthe darzana ane zraddhAne kaMI saMbaMdha kharo ke kema ? Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 535. uttara-samakti kahe ke darzana kahe ke zraddhA kaho. e traNa ekaja che. te paNa nizcayane vyavahAranA bhedathI jANavuM. je jJAna karIne jANiyuM, tenI vate che zuddha pratita; kahyuM bhagavaMte darzana tehane, jenuM bIjuM nAma samakita. 1 va nija svabhAvane, anubhava lakSa pratima, vRtti vahe nija bhAvamAM, paramArthe samakita. 2 prazna 89 muM-zraddhA samAdhAna kene kahiye ? uttara-zraddhA samAdhAnanuM svarUpa nIce pramANe kahyuM che. satya deva gurU vAkya hai. zraddhA zAstra vizvAsa samAdhAna tAke kahata, mala vikSepa nAza. prazna 90 muM--mumukSu kone kahiye ne tenuM svarUpa zuM ? uttara-nicenA guNavALAne mumukSu kahela che. dayA, zAMti, samatA. kSamA, satya. tyAga, vairAgya, hAya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAvya. janma mRtyu saMsArate. kese chuTiye nita; se mumukSu kahiye sadA, yaha vicAre citta. prazna 91 muM--jijJAsu kene kahiye ne tenuM lakSaNa zuM? uttara--jijJAsu nIcenA guNavALAne kahyA che. kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mikSa abhilASa; bhave kheda aMtara dayA, te kahiye jijJAsu. te jijJAsa jIvane, thAya sadgurU baMdha, te pAme samaktine, te aMtara zodha, (Atmasiddhi.) prazna 92 muM-AtmAthI kene kahiye ? uttara-AtmasiddhimAM AtmAthI nIce pramANe kahela che. jayAM jyAM je je gya che, tahAM samajavuM teha, tyAM tyAM te te Acare, AtmAthI jana eha, kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mikSa abhilASA bhave kheda, prANI dayA, tyAM AtmArtha nivAsa. 2 prazna 93 muM-zurUnuM lakSaNa zuM ? Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536. uttara-Atma siddhimAM sadgurUnuM lakSaNa nIce pramANe kahyuM che. AtmajJAna samadarzitA, vicare udaya pravega; apUrva vANI, paramata. sadagurU lakSaNa yogya 1 prathama mULa prANI vyA, juTha na bele jeha carI triyA para hare, dAma na rAkhe eha. 1 kodha mAna mAyA taje, lebhane chaDe jeha pAMce iddhi vaza kare, sadagurU kahie teha. 2 prazna 94 muM-muktine upAya zuM? uttara-muktino upAya nIce pramANe kahyo che.-- mukita cahe, je tAta, viSayanake tyajI viSa sarisa, dayA saralatA zauca, kSamA satya priya abhiya sama. 1 prazna 95 muM-rAma keTalA prakAranA ? uttara-rAma cAra prakAranA kahyA che te nIce pramANe che. eka rAma dazaratha ghara Dele, eka rAma ghaToghaTa bele; eka rAma te jagata pasArA, eka rAma jagatameM nyArA, 1 deva rAma dazaratha ghara Dole, rautanya rAma ghaTa ghaTa bele, teja rAma te jagata pasArA, nIraMjana rAma jagatase nyArA. 2 prazna 96 muM-samadamanuM lakSaNa zuM ? uttara-samadamanuM lakSaNa nIce pramANe kahyuM che ke- mana viSayane te rokane, samitihiM kahata sUdhIra; Idriya gaNuka rokane, dama bhASata budha vIra 1 prazna 97 muM-vivekanuM lakSaNa zuM? uttara-vivekanuM lakSaNa nIce pramANe kahela che deha prapaMca anitya hai, Atama nita bakhAni, sArAsAra hi jAni, yaha viveka samAni prazna 8 muM--nakavAsIonuM cinha zuM ? uttara-narkavAzIonuM cinha nIce pramANe kahyuM che. atihi kepa kaTu bacanahu, dAridra naca milAna. svajana baira akulinaTahala, yaha SaTa naraka nizAna. 1 prazna 99 muM-hiMdu kene kahie ? Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 537 uttara-nicenA guNavALane hiMdu kahie hiMsAthI je dura rahe, haNe na paranA prANa; abhakSA bhakSa je ne bhakhe, Arya hiMdu tasa jANa. prazna 100 muM-musalamAna kene kahIe ? uttara-nicenA guNavALane musalamAna kahIe muke salya ne mAna Ima, dehAtma abhimAna; hRdaya sadAya saralatA. te ceka musalamAna. prazna 101 muM-rahimAna kene kahie? uttara-rahimAna nicenA guNayukatane kahie rAkhe rahema-dayA sadA, sarva jIva Atma samAna; mahera dila dama dInatA, te kahie rahimAna. prazna 102 muM--pIra kene kahIe ? uttara-nicenA guNa jemAM hoya te pIra kahevAya che dayA rahema arU dInatA, mama dila phakIra pIDA jANe para taNI. teha hamArA para kisanabAvanImAM kahyuM che ke-kahA pIra je pe para pIra nA bicArI hai. eTale je paranI pIDA jANe nahi-para pIDA vicAre nahi te para zAne? arthAt paranI pIDA jANe-vicAre teja pIra kahIe. prazna 103 muM-allA-khudA-kene kahIe ? uttara-allA-khudAnuM svarUpa nice pramANe kahyuM che alA lAha mujhAvatA, janmajarA aura maraNa khudA khunathI odhare dAda sune dIe zaraNa. prazna 114 muM-phakIra kene kahIe ne phakIranuM lakSaNa zuM ? uttara-nicenA guNavALAne phakIra kahela che. sAMbhaLe phakIrA phakIrI kaThana hai, jezI dUra khajura; caDe te cAkhe prema rasa, paDe te cakanA mura; phakA phata pharAka dila, Azana draDha gaMbhIra phikirI phArI kaphanI kare, tisake kahI phakIra. mana mAre tane vaza kare. je sakala zarIra dayA rU5 kathanI kathe, tAko nAma phakIra. 3 prazna 105 muM-kAjIne kalamAM zuM kahe che. uttara-- kAjIne kalamA nIce pramANe kahe che ke Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pi38 kAjI kalamA mata paDhe, kalamA tamaku bele sAheba dAtaNukA hisAba mAge te jIva mAre karyuM choDe. 1 prazna 106 muM-ajA koNa che ne tene upadeza zuM che? uttara-ajA pitAnuM svarUpa upadeze karI jaNAve che. ajA musalamAna avalakA, Apa kare upadeze; zIra kADhyA te kaTAugA, dekhe dADhI keza. 1 prazna 107 muM-musalamAna ane kApharanI oLakhANa zI ? uttara-musalamAna ane kAphenI oLakhANa nIce mujaba kahI che ane tenI sAthe bakarI IdanuM svarUpa jaNAvyuM che. meMmadIla musalamAna, kaThaNa dIla kAphara; kAphara mAre jIva, e saba khudAkI musAphara. 1 bakarI Idane dahADele thaIe garIba kaMgAla; Apa sama jANe ajA. te saba khudAkA bAla. 2 prazna 108 muM- dAduM vAkya zuM kahe che ? uttara- dAdu vAkya nIce pramANe kahela che. sAMbhaLo dAdu eka dayA vinA, batrIsa lakSaNa bahAra sarevaramAM nIra nahIM, pache bhara uMcI bAMdhe pALa. 1 iti zrI parama pUjya zrI gopAlajI svAmI tat ziSya muni zrI mehanalAlajI kRta zrI "praznottara mahatamALA" uttarAddha ekAdaza bhAga samAptA saMvata 1982 mAgasara suda 3 ne vAra gurU. lI. muni mohanalAlajI. samApta. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa39 deharA. anya graMtha dehana karI, jaina sUtra anusAra, praznottaranA rUpamAM, guMthI mehana mALa. egaNIza eziye rAjakeTa comAsa; pUrvAddha prakAzamAM, prIte karyo prayAsa. uttarAddha racavA taNI, hatI hAMsa apAra; ogaNIse khAsImAM, uttarAddha taiyAra. agyArase IsI che, prazno ati rasALa; agyAra bhAge goThavI, manahara mohanamALA. jainetaranA zaM , tarka vitarka apAra; dUra karyA A graMthathI, bhavya jIva hitakAra. bharyuM saravara jJAna nIra, akhUTa jharaNuM eka pipAsu janane piSavA mehanamALa vizeSa. gurU gopALajI svAmInA, suziSya mohanalAla jJAna dAna devA racI, suMdara mehanamALe. jJAna dAna mahAna che, guNagaMbhIra rasALa; pIe pivADe prItathI, munIzrI mehanalAla. adhika ochuM viparita kadI, je bhekhAyuM hoya, ajJapaNe usUtrane. mithyA duSkRta meya. arihaMta siddhanI sAkSIe kSamA yAcanA hoya; deSa jaNAye je kadI mithyA duSkRta meya. doSa daSTine paraharI, vAMce dharIne hAla. sArA sAra samajI laI, gutha grahe tatkALa. manahara mehanamALa. kare sadA abhyAsa mehanalAla munI taNa, thAya saphaLa prayAsa. Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peija na.pa`kti na. 23 3 5 5 7 9 17 17 20 20 > > ? 26 27 29 29 29 29 29 29 29 29 29 30 oN Ge cha 20 eka ha 8 15 15 ha 14 19 17 7 cha 13 17 19 19 21 21 19 14 17 zuddhipatraka. 540 azuddha hAya supagaDAMgajI akajjhattha kAyAdi ka yattAro kSAMtyAhi akatha mIThaza gayokALa suhasA ragayA eka vAlAga reka a namAM maThaLAkAra yAre gUNA memanyU divyU paritrAyA jiNatama, sutahA soMgaitArigala yAgI traNe gheya sAma mayuNarAvati khuNahiM kaTTaNa pArAkAra yuddha hAya sUgaDAMgajI ajjhattha krodhAdi karyuM.... cacArI kSAmatyAdi adhya mIThAMza gayeAkALa suha sAgara eka vAlAzra dareka advicanamAM maMDaLAkAra tyAre guNA meLavyu divya pariNAyA jiNantassa, sullahA sugaI tArisagassa tyAgI traNe dhairya mAyA ma puNarAgati guddhi gaTTaNa pApakAra Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 541 74 87 105 kalAke 109 109 117 120 124 125 133 13 125 zrI paznottara mahanamALA uttarAddha 22 . kadA burADI buDADI 7 ttipama ttibemi 22 caremihAvu care bhikkhu bASAnuM bhASAnuM 5 etatvaNDita etatpaNDita 27 Asati Asakta 19 meLanI meLavI 1 kalA 25 picAyI, pizAcI 15 ajkatthaM ajjhatyaM 2-3 sthAna saMsthAna sapanAM samayanA avAca avAya dhAraNa bhejanane janane niragaNi nirahANi 17 prAskRta prAkRta 28 satramAM sUtramAM 20 AzamanA Tataze AzAtanA TaLaze devaddhi kSamAzramaNa devaddhikSamAzramaNa vR95 bRhatkapa 9 sAmAyika sAmAyika 16 amiggaheM abhiggahe piNDeSaNA 23 yakSAkSAta yathAkhyAta 30 pakughaDa pakuvA 9-12 gulpi gupti 25 puvajjhAyANaM upajAyANaM 13 sUtra sUtra raNuM 135 135 136 146 163 166 176 207 185 186 piNDeSaNA 197 201 202 219 220 233 cAM jA Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 260 rahyo 14 17 32 o zrI praznottara mehanamALA uttarAddha 245 22 narasaiveyaka navaraiveyaka 245 29 zAsaka nAsosu praNAma pariNAma 263 rahe 263 traNa 264 khela bela bane 270: kRpayega upaga 275 cAphAsiyA phAsiyA 282 jIta-ne jIvane 283 jIvana mATe jIvane mATe 25 tepa sattAmAM temane sattAmAM 295 lakhe che lakhe che 310 vartamAna kALane vartamAna kALane 312 ane kALe anaMta kALe 318 1 khAhara bAdara 331 12 samyakatva vamara samyaktvanu vamana 335 1 sAne mAne 33pa 2 rAyaka 335 aMgAramardidakAyArya aMgAramardidakAcArya 335 sAmAyiThANane sAmAyika ThANanA 345 24 pIti prIti upara 22 pRthvI pRthvI 377 17-18 prabadA prakhadA 378 12 bahu vacane bahuvacane 388 30 keLa kALa 390 22 jamAM javA 397 14 sudhI sudhI stitivALAne sthitivALAne 405 14 aprayAptA aparyApta 422 27 buddhivALA buddhivALA 425 21 cirasoNie ciyasoNie : 3 - - - 8 - 6 da ka ja 8 + 8 4 o o caka . 9 che, Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 543 425 428 432 433 434 434 435 24 13 10 28 5-6 10 zrI praznottara mehanamALA uttarAddha apayaza varbaka apayazavardhaka anArtha anArya lakhe che saMbhava mATe saMbhava che mATe saMbaDImAM saMkhaDImAM phulomAM kUlomAM 10 mImAMsAdi- 10 mI mAMsAdi 439 440 23 sAdhana mikkhAyariyAe 12-15 kRtavya 18 Thabake 18 khabda 18 bhASA sumati mahirt. 445 447 453 455 457 457 458 459 462 468 470 sAdhanA bhikkhAya kRtya Thapake zabda bhASA samiti kRpA zrayamANa be keLAnA katinuM 14 27 31 zrayamANa me koLAnA katanuM Thei ra7 azva asva - pA5jA nRpAtmA 472 na& 29 22 28 29 naraka jIvane 472 477 12 899 473 chavane jIvAnuM cAra jIva sAMsAni vargati dayAdina , kayA matane javAnuM yAvajjIva mAMsAni durgati dayA hina 483 ra4 kayAmatane mAMgatA 486 mAtA Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 495 524 505 zrI praznottara mehanamALA uttarArdha 489 28 padiyA madha 490 14 mAMgAdika mAMsAdika rAyapiMDa rAyapiDa 495 5 vijaya vigaga . derI uddezI 488 21 mana mane 498 pAthAmAM pAvAmAM 500 - 12 cA putra ajAputra 504 9-14 zAkSI sAkSI 524 22, 24 trikama trilekamAM - 25 jaina sAbita sAbita 508 dhiva purANa zivapurANa mahAvIra mahAvIre 510 karate have karyo hate. 511 mumucI mumati 115 vimAra vicAra 517 22 bhinaitA bhinnatA 520 AvRtti avirati para5 para6 kajainadharmanI jaina dharmanI 527 sAdhavI pa28 18 raga rAga parala 21 bhagavaMtate bhagavaMtane 23 sanakti manazakti pa39 22 graha ja 0 0 0 2 2 2 = 'e # # e = = = = = = = + + + 510 19 25 24 sAthvI 534 guNo - THE Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Forvale & Personen